08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян
TRANSCRIPT
![Page 1: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/1.jpg)
Матэрыяльная культура ўсходніх
славян
![Page 2: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/2.jpg)
АрнаментАрнамент – узор, які складаецца з простых малюнкаў.Сустракаецца на:• Посудзе;• Прасліцах;• Адзенні і абутку і г.д.
Сэнс арнаменту:У ім зашыфраваны сонца, урадлівасць і г.д.
![Page 3: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/3.jpg)
Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва
Самі арнаментавалі → рэчы выраблялі рамеснікі → узнікненне ДПМВырабы: грабяні, дзяржанні нажоў.Матэрыял: косць.Упрыгожванні: арнамент, выявы жывёл.Прыклад: галава каня (10 ст.) з кургана каля Полацка.
![Page 4: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/4.jpg)
ЖыллёМатэрыялы Канструкцыя Форма Найбольш важны
элемент
![Page 5: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/5.jpg)
ЖыллёМатэрыялы Канструкцыя Форма Найбольш важны
элемент
Дрэва (для сцен, каркасу даху, падлогі);
Салома, чарот, дзёран (для даху);
Гліна (для сцен, падлогі, печы);
Камні (для печы).
![Page 6: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/6.jpg)
ЖыллёМатэрыялы Канструкцыя Форма Найбольш важны
элемент
Дрэва (для сцен, каркасу даху, падлогі);
Салома, чарот, дзёран (для даху);
Гліна (для сцен, падлогі, печы);
Камні (для печы).
Слупавая; Зрубная; Паўзямлянкі.
![Page 7: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/7.jpg)
ЖыллёМатэрыялы Канструкцыя Форма Найбольш важны
элемент
Дрэва (для сцен, каркасу даху, падлогі);
Салома, чарот, дзёран (для даху);
Гліна (для сцен, падлогі, печы);
Камні (для печы).
Слупавая; Зрубная; Паўзямлянкі.
Прамавугольная, сцены арыентаваны па баках свету.
![Page 8: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/8.jpg)
ЖыллёМатэрыялы Канструкцыя Форма Найбольш важны
элемент
Дрэва (для сцен, каркасу даху, падлогі);
Салома, чарот, дзёран (для даху);
Гліна (для сцен, падлогі, печы);
Камні (для печы).
Слупавая; Зрубная; Паўзямлянкі.
Прамавугольная, сцены арыентаваны па баках свету.
Печ, якая тапілася “па-чорнаму” – у куце ці каля сцяны.
![Page 9: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/9.jpg)
Гаспадарчыя пабудовы• Побач з жыллём;• Захоўвалі збожжа ў ямах.
![Page 10: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/10.jpg)
Адзенне: жаночае
Аснова: доўгая сарочка – кашуля з ільнянога даматканага палатна.
Рукавы – даўжэй за рукі.Панёва – некалькі нясшытых
кавалкаў тканіны, што мацаваліся вакол пояса.
![Page 11: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/11.jpg)
Адзенне: мужчынскае
Аснова: больш кароткая сарочка. Насілі навыпуск.
Пояс з воўны ці скуры;
Нагавіцы з палатна (сукна).
![Page 12: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/12.jpg)
Верхняе адзенне
Світы і наплечныя пакрывалы з воўны;
Мужчынскія нераспашныя кажухі;
Футры.
![Page 13: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/13.jpg)
Галаўныя ўборы
• Дзяўчыны – вянкі;• Жанчыны – чапец, намітка,
уборы з бяросты, лазы і г.д.• Мужчыны – шапкі і клабукі з
воўна і футра.
![Page 14: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/14.jpg)
Абутак• Лапці з лазы;• Пасталы (поршні) –скураны абутак накшталт лапцей.
![Page 15: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/15.jpg)
Фарбы
З раслін;З кары і лісця дрэў;З балотнай руды.
![Page 16: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/16.jpg)
Зброя
Выкарыстанне:• Вайна;• Паляванне.
![Page 17: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/17.jpg)
Віды наступальнай зброі:• Найбольш распаўсюджаны –лук і стрэлы (выгляд стрэл запазычаны ў германцаў);• Дзіда;• Баявая сякера;• Мячы – рэдкія і дарагія, у ІХ ст.
славяне іх не рабілі. Упрыгожваліся, атрымлівалі імёны.
![Page 18: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/18.jpg)
Віды абарончай зброі:
• Драўляны шчыт;• Адзіная знаходка фрагмента
металічнага даспеха – гарадзішча Хотамель (Столінскі р-н Брэсцкай вобл.). VIII – Х стст., магчыма належыў дружынніку.• Шлемы (з ІХ ст.) – князям,
дружыннікам, знаці.
![Page 19: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/19.jpg)
Дзяржаўнасць усходніх славян
![Page 20: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/20.jpg)
Перадумовы дзяржаўнасці
VIII – IX стст. – змены ў жыцці славян:Вылучэнне знаці і правадыроў;Узнікненне маёмаснай няроўнасці;Узрастанне ваеннай небяспекі.
Патрэбна моцная улада
![Page 21: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/21.jpg)
Функцыі вярхоўнай улады:
Арганізацыя барацьбы з ворагамі;
Суд;Кантроль над гандлем;Збор даніны.
![Page 22: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/22.jpg)
Узбагачэнне знаціСтарэйшыны → спадчынная знацьКрыніцы багацця:• Ваенная здабыча;• Праца рабоў.Давалі пазыку бедным → тыя рабіліся залежнымі.
![Page 23: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/23.jpg)
Прычыны ўзнікнення дзяржавыУзрастае роля ваеннай справы
Трэба хутка прымаць рашэнні
Гэта не могуць зрабіць веча і савет старэйшын
Узрастанне ролі князя і яго дружыны
Племянныя княжанні ў крывічоў-палачан і дрыгавічоў
Аб’яднанне племяных княжанняў
Стварэнне дзяржавы
![Page 24: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/24.jpg)
Старажытнаруская
дзяржаваКан. IX ст. – узнікла Старажытнаруская дзяржава (у летапісах – “Русь”, “Руская зямля”).Галоўны горад – Кіеў.Усе беларускія землі ўваходзілі.
![Page 25: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/25.jpg)
Варажскія князіДа стварэння дзяржавы –
варажскі князь Рурык пасадзіў сваіх людзей у Полацку.
Але!Варагі не заваявалі славян, а
прыйшлі па іх запрашэнні.
![Page 26: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/26.jpg)
Князь Алег• Пераемнік Рурыка;• Стваральнік
Старажытнарускай дзяржавы;• Падпарадкаваў радзімічаў.
![Page 27: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/27.jpg)
Ігар Стары (912-945)Радзімічы прызнавалі ўладу Кіева.
![Page 28: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/28.jpg)
Далейшыя заваяванні
Сяр. Х ст. – падпарадкаваны дрыгавічы.
![Page 29: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/29.jpg)
Рагвалод960-я гг. – вараг Рагвалод захапіў уладу ў Полацку.Праводзіў незалежную ад Кіева палітыку.
Але!980 г. – забіты наўгародскім (пасля – і кіеўскім) князем Уладзімірам.Уладзімір падпарадкаваў усе усходнеславянскія саюзы плямён.
![Page 30: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/30.jpg)
Палачане
Уладзімір + Рагнеда (дачка Рагвалода) = дзеці, у т.л. Ізяслаў.988 г. – Уладзімір аддае Ізяславу ўладу ў Полацку → узнікае ўласная княжацкая дынастыя.
![Page 31: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/31.jpg)
Дрыгавічы• Узнікла Тураўскае княства;• Пад уладай кіеўскага князя;• Старэйшы сын кіеўскага князя
атрымліваў Тураў → рабіўся сам кіеўскім князем.
Берасцейшчына – у склад Валынскага княства.
![Page 32: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/32.jpg)
Радзімічы• Падпарадкоўваліся
Кіеву;• Пасля – у складзе
Чарнігаўскага і Смаленскага княстваў.
![Page 33: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/33.jpg)
Старажытная РусьРаспадалася на некалькі княстваў
Але!Мела адноснае адзінства. Праявы:1. Агульная царкоўная арганізацыя (з
988 г.). Глава – мітрапаліт.2. Дынастыя Рурыкавічаў;3. Сумесныя ваенныя паходы супраць
ворагаў;4. Аднолькавая гаспадарка;5. Гандаль;6. Падобны лад жыцця;7. Агульнае паходжанне і лёс.
![Page 34: 08. Матэрыяльная культура і дзяржаўнасць славян](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062302/58707b381a28ab57368b5219/html5/thumbnails/34.jpg)
Старажытнаруская (усходнеславянская) народнасць
Народнасць – устойлівая супольнасць людзей, заснаваная на агульнасці:• Мовы (вядома з пісьмовых крыніц, невялікія адрозненні ў
гутарковай);• Тэрыторыі;• Гаспадаркі;• Культуры.Саманазва – рускія, русічы.З іх – беларусы, украінцы, рускія.