Uç geometrisi

‹#›/37

Talaş oluşumu

Akış çizgileri plastik

deformasyonun görsel

kanıtıdır.

•İş parçası

Takım •1 •2 •3 •4 •5 •6

•İş parçası

Takım •1

•2 •3 •4 •5 •6

•İş parçası

Takım

•1 •2

•3 •4

•5 •6

‹#›/37

0°

Kesme kenarı hareket

yönüne diktir.

Kesme kenarı hareket yönüne

eğik açıdadır.

Talaş oluşumu

Dikey kesme

Yatık kesme

•İş parçası

•Takım

•İş parçası

‹#›/37

Talaş kontrol:

• İş parçası, takım ve operatörün zarar görmesini önler.

• Üretimin durmasını önler.

• Talaş boşaltma problemlerini önler.

Uç geometrisi

‹#›/37

Uç geometrisi

• Kırma için daha az güç gerekir.

• Kesme kenarlarında daha az

gerilim oluşur.

• Kesme kuvvetlerinde daha küçük

artışlar.

• Daha kolay boşaltma.

• Kırma için daha çok güç

gerekir.

• Kesme kenarında daha yüksek

gerilim.

• Olası sapma ve vibrasyon.

Tercih edilen—

Kısa spiral talaşlar

Kaçının—

Çok kısa, sıkı talaşlar

Kaçının—

Uzun, ipliksi talaşlar • Boşaltılması son derece zor.

• İş parçasına veya takıma zarar

verebilir ve tekrar kesilebilir.

‹#›/37

Talaş oluşumunu aşağıdakiler belirler:

• İş parçası malzemesi.

• Uç ve takım tutucu.

• Kesme koşulları.

Uç geometrisi

‹#›/37

• Bazı iş parçası malzemeleri (P ve M malzeme grupları)

uzun talaşlar verir.

• Diğer iş parçası malzemeleri (K grup) kısa talaş verir.

P Çelik

M PÇ

K Dökme demir

Seco malzeme

grubu 8-11

Seco malzeme

grubu 12-15

Seco malzeme

grubu 1-7

Uç geometrisi

‹#›/37

Küçük D.O.C. ile radyüs talaş oluşumunu ve talaş boşaltma yönünü

büyük ölçüde etkiler.

Radyüs, kesme kuvvetlerinin büyüklüklerini ve yönünü de etkiler.

Uç geometrisi

‹#›/37

Uç geometrisi

Avantajları

Daha düşük teğetsel kuvvet ve ısı aşağıdakilerden

kaynaklanır:

- Daha büyük makaslama açısı.

- Daha küçük makaslama düzlemi.

Daha düşük kesme kuvvetlerinin anlamı:

- Uç daha serbest keser.

- İyi yüzey kalitesi elde etme ihtimali daha

yüksektir.

- Daha az rijitlik gerekir.

- Tok, alaşımlı, işlerken sertleşen iş parçaları ve

yumuşak, sünek iş parçaları için idealdir.

Dezavantajları

Negatif talaş boşluk açılı takımlara göre daha az

kesme kenarı.

Negatif talaş boşluk açılı takımlara göre daha az

dayanım.

Pozitif talaş boşluk açısı

‹#›/37

Uç geometrisi

Negatif boşluk açısı

Avantajları

Güçlü şekiller.

Pozitif talaş boşluk açılı takımlara göre daha

fazla kesme kenarı.

Dezavantajları

Aşağıdakiler sebebiyle daha yüksek teğetsel

güç ve ısı:

- Daha küçük makaslama açısı.

- Daha büyük makaslama düzlemi.

Daha yüksek kesme güçlerinin anlamı:

- İyi yüzey kalitesi elde etmek zordur.

- Maksimum rijitlik gereklidir.

‹#›/37

Uç geometrisi

Talaş kırma geometrisi talaş oluşumu

ve talaş yönlendirmesi ile ilgilidir

‹#›/37

Talaş kırma geometrisinin çalışma temel prensibi.

F M R

Uç geometrisi

‹#›/37

Talaş oluşumu ve talaş kontrolü aşağıdakilerle belirlenir:

• Kesme kenarı düzlüğünün genişliği ve açısı (T land).

• Kesme boşluk açısı, eğim açısı.

• Talaş kırıcı geometrisinin genişlik ve derinliği.

• Talaş kırıcı geometrisinin formu ve şekli.

Uç geometrisi

(Tipik örnek)

‹#›/37

Talaş kırma şeması ucun uygulama olasılıklarının (D.O.C. ve ilerleme)

grafik sunumudur.

Uç geometrisi

(Tipik örnek)

‹#›/37

Uç geometrisinin ilerleme ve D.O.C. üzerinde sınırlamaları, talaş şekli, b/h (b=talaş genişlik/h=talaş kalınlığı) oranı ve kesme kuvvetleri sınırlamaları.

D.O

.C.

ilerleme

Uç geometrisi

‹#›/37

Maksimum ilerleme = radyüs / 2 (kırılma, Ra).

Minimum ilerleme = kesme kenarı radyüsü (kesme yetenekleri).

D.O

.C.

ilerleme min maks

Uç geometrisi

‹#›/37

Minimum D.O.C. = radyüs (talaş oluşumu).

Maksimum D.O.C. = %66 ile %75 kesme kenarı uzunluğu.

D.O

.C.

ilerleme

min

min maks

maks

Uç geometrisi

‹#›/37

Ka

re t

ala

şla

r

Uzu

n t

ala

şla

r

Kare talaşlar (ap = f)

• Çok ağır nokta yük (plastik deformasyon).

• Operatör için tehlikeli.

Uç geometrisi

Minimum

b/h oranı

Maksimum

b/h oranı

Dökme demir 3 30

Çelik 5 15

Paslanmaz 8 12

Alüminyum 10 10

İdeal b/h oranı 10'dur.

‹#›/37

Minimum b/h oranı (kare talaşlar).

Maksimum b/h oranı (uzun talaşlar).

D.O

.C.

ilerleme

min

min

min maks

maks

maks

Uç geometrisi

‹#›/37

Maksimum talaş kesiti (D.O.C. x ilerleme). (kuvvetler)

D.O

.C.

ilerleme

dak

min

min maks

maks

maks

maks

Uç geometrisi

‹#›/37

Bu kısıtlamaların hepsi bir arada ucun "talaş kırma" alanını oluşturur.

D.O

.C.

ilerleme

Uç geometrisi

‹#›/37

Talaş kırma (uç kırılması) sorunlarını çözme.

D.O

.C.

ilerleme

Uç geometrisi

‹#›/37

Yüksek kesme hızının etkileri.

D.O

.C.

ilerleme

Çok düşük kesme hızı BUE oluşturur

Çok yüksek kesme hızı uzun talaş oluşturur

Uç geometrisi

‹#›/37

Daha küçük giriş açısının etkisi.

D.O

.C.

ilerleme

Uç geometrisi

k

f

h

‹#›/37

Giriş açısını (değiştirmenin) etkisi.

Uç geometrisi

f

f

‹#›/37

Daha küçük radyüsün etkisi.

D.O

.C.

ilerleme

Uç geometrisi

‹#›/37

Talaş kırma geometrisinin etkisi.

D.O

.C.

ilerleme

Uç geometrisi

‹#›/37

Pratik talaş kırma testleri.

İlerleme

D.O

.C.

Uç geometrisi

(Tipik örnek)

‹#›/37

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 f (mm/dv.)

6

5

4

3

2

1

ap

(m

m) Teori ve pratik

Uç geometrisi

‹#›/37

B

En uygun uç

‹#›/37

• Mikro geometri (sert kırma geometrisi veya hassas işleme

geometrisi) küçük kesme kenarı güçlendirmesine ve küçük

talaş kırıcı kanalına sahiptir ancak kısa talaşlar üretir.

• Mikro geometri kesme kenarı dayanıklılığını azaltır. Bu, küçük

kesme kuvvetleri ile kompanse edilmelidir.

En uygun uç

‹#›/37

• Makro geometri (yumuşak kırma geometrisi veya kaba

işleme geometrisi) dayanıklı kesme kenarı

güçlendirmesine ve geniş işleme kanalına sahiptir.

• Makro geometri kesme kenarı dayanıklılığını artırır. Bu

sayede daha büyük kesme kuvvetleri mümkündür.

En uygun uç

‹#›/37

Uzun talaşlar – talaş boşaltma

• İlerlemeyi arttır.

• Daha sert talaş kırma

geometrisi kullan.

Kısa talaşlar – Yüksek Kesme

Kuvvetleri

• İlerlemeyi azalt.

• Daha az yumuşak talaş kırma

geometrisi kullan.

En uygun uç

‹#›/37

Talaş boşluk açısı

Giriş açısı

Radyüs

Kaplama

Kesme kenarı ve talaş kırıcı geometirisi.

Takım Kesme koşulları

Sertlik

Çekme dayanımı

Isıl işlem

Yapı

Malzeme

Kuru işleme

Emülsiyon soğutma

Kesme yağı

Soğutma sıvısı

Talaş oluşumunu etkileyen faktörler

İlerleme

Kesme derinliği

Talaş kalınlığı oranı

Kesme hızı

En uygun uç

‹#›/37

FF1 R7

Temel Daha sert Daha Güçlü ap

f (Tipik örnek)

En uygun uç

MN 2004 Tornalama sayfa 37

‹#›/37

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 f (mm/tr)

6

5

4

3

2

1

ap

(m

m)

Uç geometrisine uygun ilerleme. b/h oranına uygun kesme derinliği.

En uygun uç

Sorular?