frazeologicznych. zwiazki...5. Źródła wyrażeń frazeologicznych (biblia, mitologia, język...
TRANSCRIPT
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Co wiemy o związkach
frazeologicznych
Język polski
Klasa VI SP
Plan
1. Definicja związku frazeologicznego.
2. Przykłady frazeologizmów.
3. Znaczenie związku frazeologicznego (złote serce, biały kruk).
4. Rodzaje związków frazeologicznych (stałe i łączliwe).
5. Źródła wyrażeń frazeologicznych (Biblia, mitologia, język potoczny, reklama).
6. Ciekawostka - związek frazeologiczny jako slogan reklamowy, czyli „najdroższe zdanie świata”.
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Jest to połączenie dwóch lub więcej wyrazów:
• złote serce
• biały kruk
• czuć się jak ryba w wodzie
Związek frazeologiczny Definicja
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wyjaśnianie znaczeń związków frazeologicznych
• kłamać jak z nut • niedźwiedzia przysługa
• węzeł gordyjski
• czarna polewka
• pięta Achillesa
• celowo kłamać , oszukiwać • przysługa przynosząca szkodę temu ,
komu chciano przysłużyć • zagadka trudna do rozwiązania;
skomplikowany problem
• odmowa
• oznaczający słaby punkt kogoś lub czegoś
Przykłady
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Znaczenie związku frazeologicznego
• nie wynika ze znaczeń poszczególnych słów • nie jest ich prostą sumą
• jest zatem znaczeniem przenośnym
Znaczenie /1/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Złote serce?
• Dlatego związku frazeologicznego złote serce nie odczytujemy
dosłownie.
Mieć złote serce oznacza być
dobrym, wrażliwym, uczuciowym
człowiekiem.
+ serce = złote
Znaczenie /2/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Biały kruk ?
Związek frazeologiczny biały kruk oznacza:
• bardzo rzadki egzemplarz książki lub publikacji
• człowieka o nietypowych dla danego społeczeństwa poglądach, sposobie życia
Przykłady:
Biblioteka nie wypożycza białych kruków do domu, można je jedynie przeglądać na
miejscu.
Był białym krukiem pośród malarzy, bo nie pijał napojów wyskokowych.
biały + = kruk
Znaczenie /3/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Podział związków frazeologicznych ze względu na budowę
• wyrażenie – związek frazeologiczny składający najczęściej się z rzeczownika i przymiotnika np. żelazny repertuar, wilczy bilet
• zwrot – związek frazeologiczny będący połączeniem czasownika np. cienko prząść, mieć dwie lewe ręce
• fraza – związek frazeologiczny, będący zdaniem lub wypowiedzeniem bez orzeczenia, np. Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Związki frazeologiczne
Stałe
Wyrazów nie można
zmieniać ani
modyfikować, np.
wpaść z deszczu
pod rynnę
Łączliwe
Dopuszczalna jest
zmiana elementów
w obrębie pewnej grupy
żywić nadzieję, pogardę,
obawę (ale nie: miłość,
strach, złość)
Rodzaje /1/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Czy można zmienić którykolwiek z podanych związków, aby nadal znaczył to samo?
• spłakać się jak bóbr
• uparty jak osioł
• walczyć z wiatrakami
• wyszło szydło z worka
• NIE
• nie można zmienić formy gramatycznej wyrazów ani szyku
• związek frazeologiczny to stałe połączenie wyrazów
Rodzaje /2/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
W każdym z tych związków frazeologicznych złośliwy chochlik zmienił jeden
lub kilka wyrazów. Twoim zadaniem jest odgadnąć, które i podać poprawną
odpowiedź.
• siedzieć jak mąż pod miotłą
• skoczyć po rozum do wdowy
• kruk krukowi krzywdy nie zrobi
• jedna sroka nie uczyni wiosny
• obiecywać jabłka na wierzbie
• na wagę srebra
Rodzaje /3/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
REKLAMY
I FILMY
JĘZYK
POTOCZNY
HISTORIA
LITERATURA
BIBLIA
MITOLOGIA
ŹRÓDŁA
ZWIĄZKÓW
FRAZEOLO-
GICZNYCH
Źródła /1/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• paniczny strach
• puszka Pandory
• syzyfowa praca
• nieuzasadniony lęk
• źródło wielkich nieszczęść ; kłopot
• praca bez końca ciężka , bezskuteczna , bezcelowa , żmudna, niedająca żadnych efektów
Źródła /2/
Mitologia
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• plagi egipskie
• miłosierny samarytanin
• kainowe znamię piętno
• nieszczęścia spadające na ludzi, zwykle masowo, często interpretowane jako kara boża
• altruista, dobra dusza, dobroczyńca
• znamię zabójcy brata lub rodaka
Źródła /3/
Biblia
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Ułóż po trzy związki frazeologiczne do wyrazu oczy
• przemykać oczy na coś
• świecić oczyma
• na ładne oczy
• tolerować coś nagannego
• wstydzić się
• na wyrost
Język potoczny Źródła /4/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Język potoczny
• dać nogę
• stanąć na nogi
• wyciągnąć nogi
• wyciągać nogi
• uciec
• dorobić się
• umrzeć
• spieszyć się
Ułóż po trzy związki frazeologiczne do wyrazu nogi
Źródła /5/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• rzucać się jak ………..w sieci
• wylewać ……………….… łzy
• zapuszczać ………………..
• mieć w kieszeni………….…..
Język potoczny
Do podanych związków frazeologicznych wybierz właściwe zwierzę
ryba
krokodyle
żurawia
węża
Źródła /6/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• nie ze mną te numery
• cukier krzepi
• a świstak siedzi i zawija w sreberka
• a łyżka na to: niemożliwe
• film „Stawka większa niż życie”
• słynny slogan reklamowy z lat 30-tych, autorstwa Melchiora Wańkowicza
• reklama czekolady ”Milka”
• reklama margaryny „Rama”
Reklamy i filmy Do podanych związków frazeologicznych podaj tytuł filmu lub nazwę
reklamy
Źródła /7/
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Związek frazeologiczny jako slogan reklamowy, czyli „najdroższe zdanie świata”
„W polskiej rzeczywistości….
Chronologicznie pierwszy był Melchior Wańkowicz. To on właśnie jest autorem słynnego sloganu
reklamowego "Cukier krzepi". O swoim za tę pracę honorarium tak opowiadał: "Ja dostałem, jak
przypuszczam, najwyższe honorarium na świecie za dwa słowa, "Cukier krzepi" - 5000 zł
przedwojennych, czyli na ówczas 500 zł (złotych) przedwojennych dolarów za słowo, tak cenne mogą
być słowa".1 Jeżeli ktoś chciałby sobie to przeliczać na tak zwane dzisiejsze pieniądze - to proszę
bardzo. Ale to może wpędzić obecnych copywriterów w mylne przekonanie, że w tej chwili zarabiają
zdecydowanie za mało za swoją pracę. Mistrz Wańkowicz jest również autorem innego słynnego hasła
reklamowego, a mianowicie "LOT-em bliżej", którym zwyciężył w konkursie na hasło reklamowe
Polskich Linii Lotniczych LOT”.
Autor: Maciej Ślużyński
http://www.signs.pl/article.php?sid=3118
Ciekawostka
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Praca domowa
• Otwarcie strony: http://eduseek.interklasa.pl(szukaj: związki frazeologiczne►
wstęp► test i krzyżówka)
• Rozwiązanie testu
• Sprawdzenie poprawności rozwiązania na wyżej wymienionej stronie www
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Stanisław Skorupka, Słownik wyrazów bliskoznacznych, WP 2001r.
Piotr Müldner -Nieckowski, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki
2004r.
Władysław Kopaliński, Słownik tradycji i mitów kultury, PIW 1991r.
Maciej Ślużyński, Artykuł „Slogan reklamowy, czyli „najdroższe zdanie świata”.
Bibliografia:
Przydatne linki: http://eduseek.interklasa.pl http://www.slownik-online.pl/kopalinski http://www.frazeologia.pl http://www.poradniajezykowa.us.edu.pl
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Dziękuję za uwagę
Małgorzata Podlodowska
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego