59-85 اتصفح -1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

استفاده ایران از تأمین مالی بانک توسعه اسالمی در پروژه های

زیر ساختی 1زادهپرویز رستم

2شهره نصیرآبادی

14/10/94تاريخ پذيرش: 18/7/94 تاريخ دريافت:

چکيده

بازار بر هستند از طریقکه سرمایه یهای زیرساختبیشتر تامین مالی پروژه یافته در کشورهای توسعه ، های مختلفبه عبارتی منابع مالی بخش خصوصی از طریق بازارهای مالی به روش گیرد وصورت می

سرمایه ساختی می گذاریجذب ستفاده از ها میترین این روششوند. از جمله مهم های زیر توان به اسعه هخدمات بانک صندوق ای، ایجاد بانکای تو ضه ها یا شار اوراق قر صی زیربنایی و انت ص های تخ

هایگیری از روشبا بهرهبانک بین المللی اشااااره کرد. گروه بانک توساااعه اساااومی به عنوان یکهای مهم اقتصااادی و پروژه مالیتأمین ، در مبتنی بر اصااوش شااریعال اسااومی مختلف تأمین مالی

های زیرساختی نقش داشته اسال. هدف از این مقاله بررسی الگوی تأمین صوص پروژه به خاجتماعی ساخال سومی در گسترش زیر سعه ا سعه بخش مالی گروه بانک تو سال تا راهکار اجرایی برای تو ها ا

ها در کشور، جهال نیل به اهداف برنامه توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ارائه شود. از زیرساخال های بانک توساااعه اساااومی توسااا توان به آگاهی بیشاااتر از ن وه فعالیالاهکارها میجمله این ر

سات مالی و بانک س صی مالیه های تأمین مالی نوین، بهرهها، ابزارها و روشمو ص گیری از دانش تخهای اجرایی برای استفاده از تسهیوت بانک توسعه اسومی سازی مناسب در دستگاهاسومی، ظرفیال

ها اشاره نمود. توسعه کشور و توسعه زیرساخالدر جهال

ها: بانک توسعه اسومی، تأمین مالی، زیرساخالکليديواژگان

JEL :G21, G32 طبقه بندي

parvizrostamzadeh@shirazu.ac.ir استادیار بخش اقتصاد دانشگاه شیراز )نویسنده مسئوش( .1

sh.nassirabadi@gmail.comدانشگاه شیرازپردیس بین الملل دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد .2

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

60 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

مقدمه

صلی اقتصاد توسعه ستون ا را گ در کشورهای توسعه یافته و در حاش توسعه خدمات مالی به عنوان

کند. در متنوع، امکان رشد و توسعه اقتصادی را فراهم می گری مالی به عبارتی وجود واسطه 1اسال

شود و تأمین مالی ها و توسعه آن توس دولال انجام می اغلب کشورها، نظیر ایران، ایجاد زیرساخال

ها نیز برعهده دولال اسااال. زیرساااخال هر کشااوری، مجموعه تسااهیوت عمومی مرتب با این پروژه

و حمل و نقل، تأمین امنیال و سااارپناه و ارائه خدمات رفاهی جایی یکدیگر اساااال که امکانات جابه

رسانی، مراکز تولید برق و غیره را از طریق ها، ترانزیال، شبکه فاضوب و آب ها، راه آهنمانند بزرگراه

صی و عمومی امکان سرمایه صو شور پذیر میگذاری خ شد ک سیع در ر سازد و منجر به ت والت و

مالی ای می تأمین ما با مشاااکل روبرو بوده ن پروژهگردد ا بازدهی پروژه ها همواره یل به دل های و

والً ها ندارند و معمگذاری در این پروژهزیرساختی در بلندمدت، بخش خصوصی نیز تمایلی به سرمایه

رسد. برداری میبا تأخیر به بهره اینگونه پروژه

یق بر هستند از طر زیرساخال که سرمایه های یافته بیشتر تامین مالی پروژه در کشورهای توسعه

های به عبارتی منابع مالی بخش خصااوصاای از طریق بازارهای مالی به روش گیرد وبازار صااورت می

توان به ها میترین این روششااوند. از جمله مهمهای زیرساااختی میگذاریمختلف، جذب ساارمایه

ستفاده از خدمات بانک سعه ا صندوق ها یای، ایجاد بانکهای تو شار ا صی زیربنایی و انت ص های تخ

اوراق قرضه اشاره کرد همچنین تأمین اعتبارات به دانش تخصصی نیاز دارد که باید توس موسسات

ها بیشتر واسطه مالی هستند و از طریق ایجاد سندیکا بانکتأمین مالی مستقل از دولال انجام شود.

دهند. قرار می ها و صنایعبخشر کنند و در اختیامنابع مورد نیاز را تامین می

سومی سعه ا سعه 2گروه بانک تو سسات مالی تو المللی و از نهادهای ای بینیکی از بزرگترین مو

سومی م سوب می سازمان کنفرانس ا قمری با -هجری 1440انداز شود که دارای چشم تخصصی

سانی ای در سطح جهان با الهام ا رویکرد تبدیل شدن به یک بانک توسعه سومی، توسعه ان صوش ا ز ا

باشااد. اهداف گروه بانک توسااعه جانبه مساالمانان جهان و بازیابی شااأن و مقام مساالمانان میهمه

اسومی، دستیابی به توسعه انسانی سومال م ور، رسیدن به رشد اقتصادی پایدار، ترویج حکمرانی

سلمانان سوم و م صویر ا صلح و پایداری، تغییر ت سترش شد. به طور کلی در جهان میخوب، گ با

مأموریال این گروه فقرزدایی، بهبود توسااعه انسااانی، بهبود علم و تکنولوژی، تأمین مالی و بانکداری

(. همچنین این گروه از 1372اساومی و مشاارکال گساترده بین اع اای این گروه اساال )مسارور،

شاوره طریق ارزیابی طرح سهیوت و ارائه م صیص بهینه ها برای اعطای ت صادی به منظور تخ های اقت

.22، صف ه 3526(، دنیای اقتصاد، شماره 1394تیرماه 29. تأمین مالی، چالش تمام نشدنی، )1

2 . Islamic Development Bank Group

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 61

گذاری بخش خصاوصای در زمینه ایجاد، توساعه، ها، تشاویق سارمایه منابع و نظارت بر اجرای طرح

نوساااازی و بهساااازی از طریق تساااهیوت، نوآوری و ابداع در زمینه نهادساااازی مالی، تامین مالی

ن نه، تجهیز م مدت و کم هزی ند مالی بل طای تساااهیوت مدت و اع ند عه و بل مالی در توسااا ابع

ها نقش قابل توجهی داشته اسال. گذاری در زیرساخالسرمایه

بانک بین المللی مبتنی بر اصوش شریعال اسومی برخی گروه بانک توسعه اسومی به عنوان یک

کرده مالیدر ایران تأمین های زیرساختی را به خصوص پروژههای مهم اقتصادی و اجتماعی از پروژه

این بانک به بررسی های تأمین مالیساختار، نهادهای وابسته و شیوه ین اساس ضمن بیان . برااسال

سومی در پروژه ود. ش های زیرساختی ایران پرداخته می تأمین مالی انجام شده توس بانک توسعه ا

این مقاله در پنج قسمال تنظیم شده اسال: در بخش دوم به معرفی بانک توسعه اسومی و موسسات

های تأمین مالی بانک توساعه اساومی تشاریح ته پرداخته شاده اساال. در بخش ساوم شایوه وابسا

های ایران ها و زیرساخال اسومی در تامین مالی پروژه شود. در بخش چهارم عملکرد بانک توسعه می

گیری اختصاص یافته اسال.بندی و نتیجهگیرد و بخش آخر به جمعمورد بررسی قرار می

الميبانک توسعه اس -1

سومی، به عنوان یک مؤسسه مالی بین سعه ا ساس بیانیه کنفرانس وزرای دارایی بانک تو المللی بر ا

تسریع توسعه اقتصادی و اجتماعی هدف قمری با-هجری 1394ساش کشورهای اسومی در جده در

سیس گردید سومی تأ شریعال ا صوش ساس ا سومی بر ا شورهای ع و و جوامع ا و عووه بر دفتر ک

با مرکزی در جده، دارای ساااه دفتر منطقه ماتی )قزاقساااتان(، کواالالم ور )مالزی( و ر ای در آل

ها در هریک از کشااورهای ایران، اندونزی، قزاقسااتان، باشااد و به منظور پیگیری پروژه)مراکش( می

سودان نیز نمایندگان م لی منطقه ستان و شور لیبی، پاک های ع و این بانک در دو ای دارد. اکثر ک

سیا و آفریقا قرار دارند. از جمله شرکال آن وظایفقاره آ سرمایه سهیوت مشارکال در ها و اعطای ت

های مالی جهال توسااعه اجتماعی و اقتصااادی های مولد و ارائه کمکها و فعالیالجهال اجرای طرح

شورهای ع و صندوق ،ک شامل کمک اهدافهای ویژه برای ایجاد شخص سلمان در م به جوامع م

صندوق شکیل شورهای غیر ع و و ت ستفاده از منابع مالی بر پذیرش پس، 1های امانیک اندازها و ا

ساس روش سومی ا شریعال ا صوش کمک به افزایش مبادالت تجاری بین کشورهای ، های مبتنی بر ا

ه تسهیوت آموزشی ارائ، های فنی به کشورهای ع وارائه کمک، ایع و، به خصوص کاالهای سرمایه

سات س صادی ی که در زمینه به افراد و مؤ سعه اقت شریعال فعالیال دارند در تو صوش جهال انطباق با ا

س های عمران منطقههای بانک توسعه اسومی شبیه به بانک باشد. ماهیال فعالیال می اسومی ال ای ا

1. Trust Funds

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

62 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

یان نمود: )علیمردانی، های بانک توسااعه اسااومی را می توان به صااورت زیر ب و به طور کلی فعالیال

1390)

های بخش خصوصی و دولتی.تأمین مالی پروژهالف.

به کاهش فقر. کمک .ب

سازی.های فنی برای ظرفیالکمک .ج

تأمین مالی تجارت. .د

.SMEتآمین مالی .ه

بسیج منابع. .و

گذاری مستقیم در حقوق صاحبان سهام موسسات مالی اسومی.سرمایه .ز

گذاری و صادرات اعتباری.سرمایهبیمه و پوشش بیمه اتکایی برای .ح

های آموزش و پژوهش اقتصاد و بانکداری اسومی.برنامه .

گذاری و تامین مالی اوقاف.سرمایه .ی

های ویژه و کمک هزینه ت صیلی برای کشورهای ع و و کشورهای مسلمان غیر ع و.کمک .ك

های اضطراری.کمک .ش

ای ع و.خدمات مشاوره برای نهادهای عموومی و خصوصی در کشوره .م

سعودی با ستان سومی به ترتیب عبارتند از عرب سعه ا صد 23.52سهامدارن عمده بانک تو در

سهم، ایران با 9.43سهم، لیبی با صد سهم، نیجریه با 8.25در صد سهم، امارات 7.6در صد در

بانک توسعه دو نهاد اساسی درصد سهم. 7.08درصد و مصر 7.18درصد سهم، قطر 7.51مت ده با

تصاااویب هیأت قانونگذارانوظیفه . باشااادمی 2و هیأت مدیره اجرایی 1اساااومی، هیأت قانونگذاران

هر کشور ع و بانک در هیأت اسال.های مالی بانک و ترسیم خ مشی آتی آن عملکرد، صورت ساب

ایران، وزیر امور اصااالی اساااال. نماینده فرعیو یک نماینده اصااالی قانونگذاران دارای یک نماینده

صادی و دارایی و نماینده ا سرمایه فرعی، قت سازمان صادی و فنی ایران گذاری و کمکرئیس های اقت

دارد و برعهدهرا ها و هدایال امور اجرایی بانک هیأت مدیره اجرایی تصویب عملیات و پروژهباشد. می

دی، عربستان سعو هفال کشور شامل آن دائمی بوده وهفال ع و که چهارده ع و اسال متشکل از

سال لیبی، کویال، ایران، مصر، ترکیه و امارات مت ده عربی سهام ا هفال و را دارندبانک که باالترین

گردند. نتخاب میااز میان سایر اع ا هرسه ساش ع و دیگر آن

ها توساا بانک توسااعه اسااومی به تفکیک ساااش طی دوره ( روند تأمین مالی پروژه1نمودار )

1. Board of Governor

2. Board of Executive Directors

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 63

شان می را هجری قمری 1396 -1434 سومی ن سعه ا دهد. به طور کلی روند عملکرد گروه بانک تو

توان به سه مرحله تقسیم نمود:را می

هایی در راسااتای هجری قمری، که در این دوره گروه با چالش 1395-1410های مرحله شااروع: ساااش

درصد بوده اسال. 3ها به میزان نهادهای تازه تاسیس مواجه بوده اسال و متوس رشد تأمین مالی پروژه

11ها هجری قمری، متوساا رشااد تأمین مالی پروژه 1410-1422های مرحله صااعود: ساااش

درصد بوده اسال.

ساش شتاب: ساخال 1422-1435های مرحله های هجری قمری که به دلیل تمرکز بر روی زیر

شد تآمین مالی به س ر صادی جهانی متو سخ به ب ران مالی و اقت صاد و پا صد 13اقت افزایش در

(.www.Isdb.orgیافته اسال )

هاي بانک توسعه اسالميروند تآمين مالي پروژه .1نمودار

موسسات بزرگ وابسته به گروه بانک توسعه اسومی عبارتند از: )همان(

16 105

79 115

149

114

123

149

166

206

141

101

184

154

157 367

317

281 496 706

738

865

896

1004 1296

1033

1127

1373

1579 2

024

1927

2075

2216

3004

3635

3879

4540 4

950

4756

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

1396

1398

1400

1402

1404

1406

1408

1410

1412

1414

1416

1418

1420

1422

1424

1426

1428

1430

1432

1434

میلیون دالر

%

مرحله شروع مرحله صعود مرحله شتاب

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

64 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

1الف( بانک توسعه اسالمي

هجری قمری و با هدف 1395این بخش قسمال اصلی گروه بانک توسعه اسومی اسال که در ساش

سرمایه سومی در بلندمدت ها در امور زیربنایی از طریق روشگذاریافزایش حجم های تامین مالی ا

های بوعوض و توسعه کشورهای ع و تاسیس مشترك و اعطای کمک های گذاریبرای کلیه سرمایه

شد.

2شرکت اسالمي توسعه بخش خصوصي( ب

ه المللی و چندجانبه اسال که ب شرکال اسومی توسعه بخش خصوصی یک مؤسسه مالی مستقل بین

سرمایه شورهای ع و از طریق سعه ک صی و ارائه خدمات مالی به منظور تو صو گذاری در بخش خ

ساش سات این بخش در س صال با هدف هجری قمری 1420مؤ سایی فر سب در بخش های شنا منا

ی افزایش دسترس ، ای از خدمات مالی مبتنی بر اصوش شریعال اسومی ارائه طیف گسترده ، خصوصی

تأسیس بانک توسعه اسومی در کشورهای ع و اسومی های خصوصی به بازارهای سرمایه شرکال

ن ها در کشااورهای ع ااو از دیگر اهداف آ فعاش نمودن بازارهای مالی اسااومی و توسااعه آن شااد.

سهامدار عمده می سومین شور ایران شد. ک صی با صو سعه بخش خ سومی تو شد. می شرکال ا با

امین تمدت، های بلندمدت و مشاوره، تنظیم خدمات کوتاه این شرکال تأمین مالی ترین فعالیال عمده

ها و تامین مالی ها از طریق مشااارکال در تامین ساارمایه شاارکال ها و شاارکالمالی مسااتقیم طرح

فعالیال این اوش های در ساااشاسااال. های بازرگانی ابل قبوش به منظور بازسااازی فعالیالهای قطرح

هایی در زمینه فناوری، مخابرات، انرژی، آب و فاضوب، بهداشال، داروسازی و بخشهای موسسه، طرح

سال مورد توجه بود نیز صنعتی شرکال، کلیه فعالیال مندی از وامبرای بهره. ه ا شرکال های این های

شور ع و وام سعه ک ستای تو سودآور در را سومی و دارای فعالیتی شریعال ا گیرنده باید منطبق بر

شرکال حداکثر شد. این صی با صو شرکال وام گیرنده در اختیار بخش خ سهام شتر شد و بی 40با

صد هزینه سرمایه در شور تأثیر قابل توجهی دارند را گذاری پروژههای صاد ک های جدیدی که بر اقت

50شود این مقدار به هایی که باعث افزایش ظرفیال تولید کارخانجات میدهد و برای پروژهیانجام م

یابد.درصد افزایش می

3موسسه آموزش و تحقيقات اسالميج (

انجام ت قیقات الزم جهال هجری قمری با هدف 1401مؤسسه آموزش و ت قیقات اسومی در ساش

ص انطباق فعالیال سومی و همچنین های بانکی، مالی و اقت شریعال ا صوش سومی با ا ادی کشورهای ا

ر باشد. از دیگ می ر بخش توسعه اقتصادی کشور فعاش د به افراد ایو مشاوره ارائه تسهیوت آموزشی

1. Islamic Development Bank(IDB)

2. Islamic Corporation for the Development of the Private Sector (ICD)

3. Islamic Research and Training Institute (IRTI)

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 65

سه بورس س شار داده وظایف این مو صیلی، جمع آوری و انت سومی، های ت سات مالی ا س های مو

نظارتی در جهال ارائه دانش امور مالی اساااومی از طریق ها و ساااایر مقامات همکاری با دانشاااگاه

های آموزشی اسال. ها و کارگاهبرگزاری سمینارها، سخنرانی

1گذاري و بيمه اعتبار صادراتيشرکت اسالمي تضمين سرمايه د(

به منظور هجری قمری 1415گذاری و بیمه اعتبار صادراتی در ساش شرکال اسومی ت مین سرمایه

گذاری مسااتقیم خارجی و ارائه پوشااش حیطه معاموت تجاری و تسااهیل ساارمایه ایالو حم ارتقا

سرمایه ای برای فعالیالبیمه سیس های سوم تا شریعال ا صادراتی بر طبق موازین گذاری و اعتبارات

سومی حدود گردید. سعه ا ستان قرار دارد و بانک تو شهر جده عرب شرکال در صلی این 50مرکز ا

سرمایه صد از سهام در سومین شور ایران سال و ک سال. آن را تعهد نموده ا شرکال ا دار عمده این

شاوره تکنیکی همچنین سئولیال برنامه م سازمان م سومی را این سعه ا در خصوص ارتقای بانک تو

شود عبارتند از: از جمله خدماتی که توس این شرکال ارائه می بر عهده دارد. نیزها را گذاریسرمایه

بیمه یا بیمه اتکایی ، های تجاری و غیر تجاریاعتبارات صااادراتی به منظور پوشااش ریسااک بیمه

این های اجتماعی.و ناآرامی های سیاسی گذاری در کشورهای ع و به منظور پوشش ریسک سرمایه

درصااد خسااارات تجاری ناشاای از ورشااکسااتگی خریدار، ناتوانی یا اجتناب خریدار از 90شاارکال تا

های یا پذیرش کاال پس از حمل و همچنین لغو قرارداد توسااا خریدار، م دودیال پرداخال وجه

های داخلی در کشور انتقاش پوش کشور خریدار، غصب امواش از سوی دولال خریدار و جنگ و ناآرامی

دهد.خریدار را ت ال پوشش قرار می

2المللي تامين مالي تجاريشرکت اسالمي بين ه(

المللی بین کشورهای ری قمری با هدف تسهیل تجارت خارجی و بینهج 1429این شرکال در ساش

شد تا این کشورها از طریق تامین مالی تجاری و مشارکال سومی تاسیس سازمان کنفرانس ا ع و

ایی ههای مربوطه به گسترش و ارتقای تجارت ب ردازند و برای رسیدن به این هدف فعالیالدر فعالیال

س صوالت تآمین مالی تجاری، نظیر امور مالی تجارت، تو شیدن به ابزارهای مالی و م عه و تنوع بخ

ها و نهادهای های فنی و آموزشاای به بانکگذاری، ارائه کمکهای ساارمایهکمک به توسااعه فرصااال

عمومی و خصوصی در تأمین مالی تجاری و کمک به کشورهاای ع و در دسترسی به منابع داخلی و

به منظور تأمین مالی تجارت را انجام داده اساااال. کشاااور ایران رتبه خارجی و نیز بازارهای مالی

25شانزدهم را در بین سهامداران این شرکال به خود اختصاص داده اسال و بانک توسعه صادرات با

ند.امیلیون دالر بیشترین میزان مشارکال را در سهام این شرکال داشته 5میلیون دالر و بانک ملال با

1. Islamic Corporation for Insurance of Investments and Export Credit (ICIEC)

2. International Islamic Trade Finance Corporation (ITFC)

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

66 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

گذاری واحد، صاندوق زیربنایی بانک توساعه اساومی، دفتر ر صاندوق سارمایه نهادهای دیگری نظی

زارها و صااندوق المللی برای کشاااورزی در شااوره ، مرکز بین2، بنیاد جهانی وقف1های فنیهمکاری

ستند و 3های اوقافگذاری داراییسرمایه سومی ه سعه ا سته به گروه بانک تو نیز وجود دارد که واب

شان ارائه خد شورها می هدف سعه ک ستای تو صار برخی از مات مالی و غیرمالی در را شد که به اخت با

ها عبارتند از:آن

گذاری واحد که صندوقی امانی بوده و با استفاده از وجوه نقدی که در اختیار صندوق سرمایه (1

دهد. مدت را انجام میدارد عملیات تأمین مالی تجاری کوتاه

سعه (2 سرمایه صندوق زیر بنایی بانک تو سومی با تجمیع ستای ا صی در را صو های بخش خ

مالی پروژه تأمین بار بخش دولتی، با اساااتفاده از روش کاهش نایی را مالی های زیرب تأمین های

ای نیز در دارالسوم )تانزانیا( دارد.دهد و یک دفتر منطقهاسومی در بلندمدت انجام می

های فنی، تبادش و بسااایج نیروی انساااانی و یهای فنی با هدف ترویج همکاردفتر همکاری (3

سازمان های موجود با ظرفیالدانش فنی، تطبیق ظرفیال صی و های مطلوب و ارتقا نقش صو های خ

و خدمات فنی و غیرمالی در کشااورهای ع ااو تأساایس شااده اسااال به طور کلی به منظور آموزش

(.1392)عباسی سرمدی و موسوی،

ساش (4 سازمان 1422بنیاد جهانی وقف در ستای همکاری با های اوقاف، هجری قمری در را

هجری قمری فعالیال این بنیاد به چهار پروژه وقف 1435نهادهای خیریه تأساایس شااد. در ساااش

ندهی کنفرانس بین ما گاهی، احیای فرهنگ وقف، سااااز باالبردن آ به منظور المللی وها بین المللی

سرمایه برای کمک پروژه سخگویی به های های بزرگ، وقف صی و عمومی و پا صو ستانه خ شردو ب

های آموزشی در هند و وقف ها، وقف آموزش در هند برای حمایال از آموزش و فعالیالنیازهای انسان

برای توسااعه به منظور توانمندسااازی اقتصااادی و افزایش بازده اجتماعی بیشااتر از بازده پولی مانند

سال.ایجاد کسب و کار برای فقرا اختصاص یافته ا

سرمایه (5 ساش گذاری داراییصندوق صندوق در س 1422های اوقاف: این هجری قمری تو

اده و های بواستفهای وقف شده مانند زمیندارایی بانک توسعه اسومی به منظور رسیدگی به توسعه

و های درآمدزا ایجاد شده اسال های وقفی به داراییهای وقفی برای تبدیل دارایینوسازی ساختمان

صله برای تأمین مالی و حمایال از پروژه های فرهنگی و اجتماعی به نفع فقرا ها و فعالیالاز درآمد حا

پروژه توس این صندوق تأمین مالی شده 48هجری قمری، تعداد 1435شود. تا ساش استفاده می

اسال.

1. Technical Cooperation office

2. World Waqf Foundation (WWF)

3. Awqaf Properties Investment Fund (APIF)

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 67

بانک توسعه اسالميگروه مين مالي أت هايروش -2

ه در قالب تأمین مالی ترجی ی و عادی به چهار صورت تسهیوت تأمین مالی بانک توسعه اسومی ب

شورهای ع و های بوعوض و کمکمدت( و کمکای )بلندمدت(، تجاری )کوتاهپروژه های فنی به ک

های عمرانی و تولیدی اسال و برای استفاده از آن ای برای اجرای پروژهشود. تسهیوت پروژه ارائه می

باشد. تسهیوت تجاری تصادی و مالی پروژه و ارائه ضمانتنامه ضروری می های توجیه فنی، اقگزارش

نایع و بخش یاز صااا یه مورد ن کاال و مواد اول یدی اعطا می نیز برای واردات شاااود و برای های تول

ساسنامه و صورت ساب بهره های مالی حسابرسی مندی از آن؛ ارائه مشخصات فنی کاالی وارداتی، ا

سسه متقاضی و ضمانتنامه بانکی جهال بازپرداخال ضروری اسال. گروه بانک شده سه ساش اخیر مؤ

پروژه از طریق تسهیوت تجاری 2430هجری قمری، 1435توسعه اسومی از زمان تأسیس تا ساش

به مبلغ پروژه از طریق تساااهیوت پروژه 2405میلیون دالر، 54853به مبلغ میلیون 47308ای

پروژه به صااورت 1487میلیون دالر و 416های فنی به مبلغ ده از کمکپروژه با اسااتفا 1320دالر،

مک بالغ بر ک مالی پروژه 738های بوعوض تأمین مالی نموده اساااال. تأمین ها و میلیون دالر

هایی نظیر وام، اجاره به شاار تملیک، فروش اقساااطی، اسااتصااناع، های فنی از طریق روشکمک

یه، تقسااایم ساااود، خ ما کال در سااار مک مشاااار باری و ک جام می طو اعت شاااود های فنی ان

(Islamic Development Bank Group in Brief.)

ماعطاي وا .1-3

و به خصااوص ایهای توسااعهاجرای طرح را با هدفتسااهیوت بلندمدت بانک توسااعه اسااومی

شورهای ع و می طرح سطح رواب میان ک صورتی شود، هایی که موجب ارتقا از هاکه این طرحدر

و برای کشااور گیرنده تسااهیوت دارای باشااندپذیر ل اظ فنی قابل اجرا و از ل اظ اقتصااادی توجیه

هایهای زراعی، شبکه توسعه زمین شامل که عمدتاً در زمینه کشاورزی دهد، ارائه میاولویال باشند

ستایی و طرح سات و شامل های زیربنایی آبیاری و منابع آبی رو سی احداث خطو حمل ونقل و تا

ئه می ها امکانات رفاهی از قبیل مدارس، بیمارساااتان ها و یا ها به دولال معموالً این وامشاااود، ارا

اعطا ، نامه دولتی هسااتندکه دارای ضاامانال کشااورهای ع ااو کمتر توسااعه یافته دولتیمؤسااسااات

دیگر همراه با گردد. البتهمی های بخش خصااوصاای نیز اعطا شااود و در موارد خاص به شاارکال می

به سایر کشورهای فروش اقساطی، اجاره به شر تملیک و استصناع از جملههای تامین مالی شیوه

باشد.ع و نیز قابل ارائه می

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

68 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

اجاره به شرط تمليک .2-3

یک یکی از به شااار تمل جاره یان های روشا مالی م کاالها تامین ندمدت و تجهیزات مدت و بل

های درآمدزای بخش که به منظور اجرای پروژهاسااال ای مطابق با اصااوش شااریعال اسااومی ساارمایه

آالت و اندازی ماشااینهای حمل، نصااب و راههزینهو تامین مالی از جمله هاصاانعال و سااایر بخش

و ، ماهیگیری، کشتیرانی های درآمدزای صنعتی، کشاورزی، حمل و نقل تجهیزات مورد نیاز در طرح

صی و عمومی بکار می یر پروژهسا سرمایه های زیربنایی بخش خصو ای مورد نظر را رود. بانک کاالی

و نماید بها برای یک دوره زمانی مشاااخص، تهیه می در ازای پرداخال مبلغ معینی به عنوان اجاره

ن یالمللی منطبق بر ضااواب بانک تاممعموالً کاالی موضااوع قرارداد از طریق انجام مناقصااات بین

سهیوت، تامین مالی شود. می ستفاده از این ت وره بیش از د باید شود میعمر مفید کاالهایی که با ا

گیرنده تسهیوت به منظور ت مین انجام تعهدات ناشی از قرارداد اجاره، استفاده از تسهیوت باشد.

رجه ی از یک بانک داناپذیر و غیرمشرو دولتی یا ضمانتنامه موظف به ارائه یک ضمانتنامه برگشال

سومی می یک سعه ا ضمانتنامه مورد قبوش بانک تو شد. و یا هرگونه ستفاده کننده از همچنین با ا

های ای الزم برای کاال و تجهیزات مورد نظر از یکی از شاارکالتسااهیوت ملزم به اخذ پوشااش بیمه

ساس میزان سودآوری طرح و باشد. میزان اقسا و دوره تامین مالی بر ا ای قابل قبوش بانک میبیمه

صل از آن تعیین می سهیوت، در این روش .شود جریان نقدینگی حا ستفاده از این ت در طوش دوره ا

ساااله 15تجهیزات و کاالهای تامین مالی شااده در مالکیال بانک قرار دارد. این دوره زمانی حداکثر

سال شامل می ا سکوت را نیز ساس عم که دوره سکوت بر ا ر مفید کاالی مورد نظر، دوره شود. دوره

سود انتظار شود ماه تعیین می 48تا 6اجرای طرح و جریان نقدینگی حاصل از آن به میزان ی. نرخ

ساش می 5/5بانک، صد در سبه می در ساس نرخ بازده داخلی م ا شد که بر ا سود مورد شود با . نرخ

س هیات مدیره 6انتظار به مدت صویب طرح تو معتبر خواهد بود و اگر قرارداد اجاره ماه از تاریخ ت

در پایان دوره ماه به ام ااا نرسااد، بانک مجاز خواهد بود نرخ دیگری را تعیین نماید. 6ظرف مدت

استفاده از تسهیوت و پس از پرداخال کامل اقسا توس گیرنده تسهیوت، بانک مالکیال تجهیزات

نماید.و کاال را به وی منتقل می

1ساطيفروش اق .3-3اجاره به شر تملیک اسال، با این تفاوت که در فروش اقساطی، مالکیال سرمایه مشابهفروش اقساطی

اش کند و با اعمآالت را خریداری می. بانک تجهیزات و ماشینشوددر زمان ت ویل به ذینفع منتقل می

بر اساس این روش پس از ام اء قراردادی میان بانک توسعه فروشد.درصدی سود به ذینفع می

1. Installment Sale

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 69

اسومی و گیرنده تسهیوت، بانک توسعه اسومی نسبال به تهیه کاالی موضوع قرارداد که ازنوع

دار آن به متقاضی تسهیوت پس از ل اظ نمودن یک حاشیه باشد و فروش مدتکاالهای ملموس می

ارداد بر اساس ضواب بانک توسعه اسومی یعنی برگزاری کاالی موضوع قر نماید.سود اقدام می

. شوداز طریق برگزاری مناقصات م دود و م لی خریداری میو در برخی موارد المللی مناقصات بین

شامل ای وارداتی و یا تولید شده در داخل این نوع تسهیوت برای تامین مالی کاالهای سرمایه

های زیربنایی، صنعال، بخش جملههای مختلف اقتصادی از بخش تجهیزات مورد نیاز جهال توسعه در

آالت ساختمانی، تجهیزات باشد که در برگیرنده تجهیزات و ماشینکشاورزی، آموزش و بهداشال می

های های ماهیگیری و الیروبی، شبکهها، کشتیهای باربری، نفتکشصنعتی، حمل و نقل، کشتی

ها، تجهیزات مخابراتی، سکوهای نفتی، تجهیزات ید برق و مبدشرسانی، مولدهای تولآبرسانی و برق

ازپرداخال تسهیوت توس گیرنده ب د.باشمیبا عمر مفید بیش از دوره بازپرداخال بیمارستانی

. حداکثر دوره زمانی در نظر گرفته شده برای این نوع شودماهه انجام میتسهیوت در اقسا شش

ساش 12های زیربنایی تا باشد. این دوره زمانی برای طرحوت میساش شامل دوره سک 10تسهیوت

1میلیون دینار اسومی 10ها حداکثر گونه طرحقابل تمدید بوده و میزان تسهیوت مورد نظر برای این

ی پوش المللهای تعدیل ساختاری صندوق بینباشد. عووه بر این، دوره تسهیوت برای اجرای برنامهمی

باشد. در حاش ساش قابل تمدید می 12که منابع تامین مالی دیگری در اختیار ندارند، تا در کشورهایی

درصد تعیین 8تا 7حاضر نرخ سود این تسهیوت بر حسب کشور گیرنده تسهیوت و نوع طرح

گردد. اگر پرداخال اقسا توس گیرنده تسهیوت در زمان تعیین شده در جدوش زمانی بازپرداخال می

گیرنده درصد این نرخ سود برای آن قس در نظر گرفته خواهد شد. 15شود، تخفیفی به میزان انجام

هایی که از سوی دولال یا باشد. در مورد طرحتسهیوت ملزم به ارائه ضمانال نامه مورد قبوش بانک می

رح ط شود، ارائه یک ضمانال نامه دولتی کافی اسال. در صورتی کهمؤسسات وابسته به آن حمایال می

مورد نظر متعلق به بخش خصوصی باشد، ارائه ضمانال نامه، صادره ازسوی یکی از بانکهای درجه یک

الزامیسال.

استصناع .4-3

م صولی را با مشخصات و شود استصناع قراردادی اسال که بر اساس آن یکی از طرفین متعهد می

أمین تهای توافق شااده و با بهای معین برای ت ویل در تاریخ تعیین شااده، تولید نماید. دوره ویژگی

ای برای کاالهای سرمایهکه شودمالی براساس زمان موردنیاز جهال تهیه اقوم و تولید کاال تعیین می

حق برداشال ویژه صندوق ( واحد م اسباتی بانک توسعه اسومی اسال که معادش ارزش یک ID. دینار اسومی )1

باشد.بین المللی پوش می

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

70 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

ستصناع، به عنوان یکی از انواع تسهیوت قبل از حمل، م باشد. ساش می 12حداکثر ه صولی ک در ا

سال مورد معامله قرار می شده و وجود خارجی نیافته ا سهیوت گیرد.هنوز تولید ن منظور از اعطای ت

ستصناع تقویال و افزایش ظرفیال شد و برای رسیدن های تولیدی در کشورهای ع و می در قالب ا با

های بخشای که در بخشااهای صاانعتی، کشاااورزی و یا به این هدف عمدتاً تولید کاالهای ساارمایه

توان جهال تامین از این نوع تسااهیوت می .باشاادنظر می دگیرند مزیربنایی مورد اسااتفاده قرار می

لید، مدت مراحل تواین نوع تسهیوت برای تامین مالی میان مدت تجاری نیز استفاده نمود. مالی بلند

شین آال جمله عرضه و فروش کاالهای مشخص از ساختمانی، ما صنعتی و های ت، کشتی تجهیزات

طو و نقل، خ های الیروبی، لوکوموتیو و سایر تجهیزات حمل ها، یدك کشها، کشتی باربری، نفتکش

های برق، تجهیزات مخابراتی، لوله انتقاش آب و نفال، گاز و برق و خطو توزیع آن، ژنراتورها و مبدش

و م سوس از قبیل گاز، برق تامین مالی کاالهای ناو همچنین سکوهای نفتی، تجهیزات بیمارستانی

ت مین ت ویل م صوالت موضوع قرارداد براساس شرای برای شود. میاستفاده سرمایه در گردش

شده در قرارداد و همچنین ت مین صریح شخصات ت شال و م س بانک برگ شده تو مبالغ پرداخال

وجوه ار و بازپرداخالضمانتنامه حسن انجام کباید توسعه اسومی در زمان پیشرفال کار، تولیدکننده

م صوالت موضوع شده اسال، ارائه نماید و صادر بانک توسعه اسومی توس بانک مورد قبوش را که

نماید و بانک توسااعه اسااومی به عنوان دریافال کنند بیمه قرارداد را که مراحل ساااخال را طی می

از مشورت بانک و به عاملیال استفاده کننده از تسهیوت با شود. میکننده خسارات احتمالی تعیین

ساخال باید آن، شاور جهال نظارت بر مراحل ستخدام این هزینه که تعیین کندیک م شی از ا های نا

شود.میوس بانک توسعه اسومی تامین تمشاور

1مشارکت در تامين سرمايه .5-3ها و شرکال توس بانک توسعه اسومی به با هدف کسب سود ی ی اسوم مشارکال در تامین سرمایه

ود. ش کنند، ارائه میکه مطابق با اصوش شریعال اسومی فعالیال می مؤسسات تجاری کشورهای ع و

دیگر زمینه را جهال طرفموجب افزایش ساارمایه شاارکال شااده و از طرف این مشااارکال از یک

سایر منابع مالی آماده می ستیابی به شورهای ع و نیزتاثی کند ود صادی ک سعه اقت گذار ربر روند تو

گسااترش نظام بانکداری اسااومی در میان بانک توسااعه اسااومی در راسااتای . همچنین باشاادمی

سرمایه شورهای ع و، در تامین مالی شارکال می ک سومی نیز م سات مالی ا س این نوع نماید.مؤ

ستای دولتیبرای انواع مختلف شرکتها در بخش خصوصی و تسهیوت های جدید اجرای طرح در را

سعه طرح و یا ستفاده قرار گیرد. تواند میهای در حاش اجرا تو شیوه تامین مالی، بانک مورد ا در این

1. Equity

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 71

سایر ضواب و شرای مشارکال کند. توسعه اسومی حداکثر یک سوم از سرمایه شرکال را تامین می

بانک در ساارمایه شاارکتها بر اساااس وضااعیال شاارکال، میزان ریسااک موجود و وضااعیال سااایر

سومی با هدف به روز نگه .شود میان تعیین گذارسرمایه سعه ا سهام خود، بانک تو شتن پرتفوی دا

شرکه خود بنماید. عووه بر سهم ال شخیص خود اقدام به فروش سب، به ت سال در موقع منا ممکن ا

سال از طریق انجام شور مورد نظر، این فروش ممکن ا سات در ک س شخاص یا مو سهام به ا فروش

سهام معامله بیع متقابل شود. فروش شرکال نیز انجام سهامداران میان بانک و حمایال کنندگان یا

به اشخاص یا موسسات در کشورهای غیر ع و تنها از طریق کسب مجوز از مقامات ذیرب کشوری

باشد.که مشارکال در تامین سرمایه در آن انجام شده اسال، ممکن می

1شراکت در سود. 6-3

کند و به نسبال ومی با متقاضی تسهیوت در تأمین مالی طرح مشارکال می در این روش بانک توسعه اس

شریک می سود یا زیان شراکال در شیوه تامین مالی معموالً در مورد طرح سهم که هاییشود. این نوع

گیرد.شود، مورد استفاده قرار میبینی میسود ناشی از آن در حد باالیی پیش

2اسالمي خطوط اعتباري بانک توسعه .7-3

سعه ملی یا بانک سسات تامین مالی تو سومی به مؤ سعه ا سوی بانک تو ای هخطو اعتباری که از

شورهای ع و سومی ک صی ا صو صوص در بخش خ س به خ صنایع کوچک و متو شد اعطا برای ر

ای در قالب آالت، تجهیزات صنعتی و سایر کاالهای سرمایه ، جهال تامین مالی خرید ماشین شود می

گیرد. بانک توسعه اسومی ره به شر تملیک، فروش اقساطی یا استصناع مورد استفاده قرار می اجا

ماشااین آالت و تجهیزات نو را که در زمینه صاانعال، کشاااورزی و طرحهای زیر بنایی کاربرد عمدتاً

شتی، تجهیزات حمل و نقل را که در طرح صی دارند و اقومی از قبیل ک صو های درآمدزای بخش خ

ها باید از ل اظ فنی بدون نقص نماید. این طرحروند با استفاده از این روش تامین مالی میکار می به

ت مین بازپرداخال تسهیوت، باید یک ضمانتنامه برای .و از جنبه اقتصادی و مالی قابل اجرا باشند

ه خ گیرند قابل قبوش به بانک توسعه اسومی ارائه شود. این ت مین ممکن اسال از سوی مؤسسه

شود. ساس مدت اجرای اعتباری یا یک بانک تجاری ارائه سهیوت که بر ا دوره بازپرداخال این نوع ت

باشد. ساله می 3ساش شامل دوره سکوت حداکثر 12گردد، حداکثر اندازی تعیین میطرح و دوره راه

15بازپرداخال تا مدت اگر این خطو در قالب اجاره به شر تملیک مورد استفاده قرار گیرد، دوره

باشد.ماه قابل تمدید می 48ساش و دوره سکوت تا

1. Profit Sharing

2. Line of Financing

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

72 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

مرابحه .8-3

صااادرات و مالی تجارت خارجی در هر دو زمینه گروه بانک توسااعه اسااومی از مراب ه برای تأمین

باشد. ماه می 120ماه و برای صادرات تا 30کند و دوره تأمین مالی برای واردات واردات استفاده می

1هاي فنيکمک .9-3

یک طرح یا یک برنامه، مراحل های فنی عبارتند از دانش و تجربیات فنی الزم جهال اجرای کمک

ارائه این تسهیوت برای اجرای آن دسته از شود. نیز میتوسعه مؤسسات یا منابع انسانی شامل که

جغرافیایی در آن شاارکال دارند و یا ای که حداقل دو کشااور ع ااو از یک منطقه های منطقهطرح

شور ع و در اجرای طرح ذینفع می سال. حداقل دو ک شده ا شند، در نظر گرفته های فنی کمک با

د:شوعمدتاً به دو صورت ارائه می

ستقیم دارند هایی که با طرحکمک الف( سی توجیه مانندها ارتبا م پذیری، طراحی، نظارت برر

.های مقدماتیطرح و بر اجرا

ای، ایجاد مؤساااساااات، های منطقهها، تنظیم طرحتهیه برنامه مانندای های مشااااورهکمک ب(

.های پژوهشیفعالیال

، تسااهیوت در همان شااودهای فنی به عنوان بخشاای از طرح مورد نظر تامین مالی کمک اگر

یرد.گقرار می های فنی نیز مورد استفادهقالبی که برای طرح ارائه شده اسال جهال تامین مالی کمک

های ای مسااتقل از طرح مورد نظر، با اعطای وامهای فنی به گونهاین امکان نیز وجود دارد که کمک

های . در برخی موارد برای طرحشاااودبدون بهره و با اخذ کارمزد خدمات ارائه شاااده تامین مالی

سعه یافته وام زیربنایی و طرح شورهای ع و کمتر تو شاورزی در ک های بوعوض اعطاء های بخش ک

سهیوت قابل ارایه برای طرح شود. می شامل دو تا پنج کشور به میزان سقف ت هزار دینار 180های

سومی برای هر کشور و سقف کلی آن سومی می 500ا های باشد. این سقف برای طرح هزار دینار ا

شور، شش ک سقف کل 150شامل بیش از شور و سومی برای هر ک ی آن یک میلیون هزار دینار ا

باشد.دینار اسومی می

های تأمین مالی بانگ توسااعه اسااومی، منابع و مصااارف آن به صااورت خوصااه در جدوش روش

( آورده شده اسال:1شماره )

1. Technical Assistance

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 73

منابع و مصارف گروه بانک توسعه اسالمي .1جدول روش تأمین مالی منابع اعتبارات مصارف

ترجی ی

مان در یال از جوامع مسااال ما های غیر ع اااو ح کشاااور

های اجتماعی مانند بیمارسااتان های مالی برای پروژه)کمک

و مدارس( و امدادرسانی به کشورهای ع و درآمد صندوق وقف + درآمد

گذاری عادی گروه منابع سرمایه

بانک توسعه اسومی

هااای ویااژه کاامااک

بوعوض

ها برای کشااورهای سااازی فعالیالهای فنی و ظرفیالکمک

خصوص کشورهای کمتر توسعه یافته(ع و )به

هااای فااناای کاامااک

بوعوض

مالی پروژه وام تأمین عادی برای مدت در های ند های بل

کشورهای ع و گذاری عادیمنابع سرمایه

وام

کان عات ام طال جام م های فنی برای ان مک سااانجی وام ک

های بزرگ در کشورهای ع وپروژه

ستیابی به اهداف تأمین مالی بلندمدت برای کاهش فقر و د

عه هزاره مالی خرد در بخش 1توسااا تأمین های مختلف و

)آموزش و بهداشال و غیره( در کشورهای ع و

صندوق همبستگی اسومی برای

2توسعه

عادی

یه ئه تجهیزات سااارما مالی برای ارا های ای و داراییتأمین

ثابال

گذاری عادی + منابع سرمایه

منابع مالی حاصل از تجهیز

منابع

شر تملیک شاره به ا

)لیزینگ(

های زیربنایی و تجارت برای کاالهای تأمین مالی برای پروژه

ای در داخل و در میان کشورهای ع وسرمایه استصناع

خال اقسااااطی برای بازپردا ید آنی و مالی برای خر تأمین

های آالت برای پروژههایی مانند تجهیزات و ماشاااین دارایی

ایتوسعه

فروش اقساطی

تقسیم سود برای تأمین مالی کسب و کار با شرای و ضواب

م دود 3مضاربه محدود

1. Millennium Development Goals 2. Islamic Solidarity Fund for Development (ISFD)

نظر بانک توسعه اسومی اسال. سرمایه این ، صندوق وقف و اعتماد زیر صندوق همبستگی اسومی برای توسعه

های داوطلبانه از کشورهای ع و سازمان همکاری اسومی و همچنین بانک توسعه اسومی اسال صندوق شامل کمک

ها از درآمد حاصل از وقف، وجه حاصل از عملیات این صندوق و منابع دیگر دریافال شده توس و برای فعالیال

کند.صندوق استفاده می

ا، هشود و م دودیال آن در بخشم اربه م دود، نوعی م اربه اسال که توس بانک توسعه اسومی استفاده می. 3

ها اسال.مناطق و پروژه

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

74 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

( روند تسهیوت ارائه شده توس موسات وابسته به گروه بانک توسعه اسومی را نشان 2جدوش )

سومی از زمان تاسیس تا ساش می میلیون 28782.6هجری قمری، مبلغ 1435دهد. بانک توسعه ا

های مختلف اختصاص داده اسال که از این مقدار ها در قالب روشدینار اسومی به تأمین مالی طرح

7006.3میلیون دینار اسومی مشارکال در تامین سرمایه، 565میلیون دینار اسومی وام، 5025.4

یلیون دینار م 502.9میلیون دینار فروش اقساااطی، 3479.7میلیون دینار اجاره به شاار تملیک،

سود، 223.8خطو اعتباری، شراکال در صناع، 11098.7دینار ست دینار مراب ه و 292.8دینار ا

سومی در دینار کمک 288 شده توس بانک توسعه ا سال. بیشترین تسهیوت ارائه های فنی بوده ا

سود بوده میلیون دینار اسومی و کمترین به صورت شراکال در 11098.7قالب استصناع به میزان

میلیون دینار اسومی تآمین 1844.5اسال. همچنین شرکال اسومی توسعه بخش خصوصی، مبلغ

88.6دینار اجاره به شاار تملیک، 340.1دینار مشااارکال در ساارمایه، 740.6مالی انجام داده که

ساطی، صناع و 49.7دینار فروش اق ست شتر 625.6دینار ا سال. بی صورت مراب ه بوده ا ین دینار به

ستصناع انجام شده اسال. شرکال تأمین مالی از طریق مشارکال در سرمایه و کمترین آن از طریق ا

به صاورت مراب ه انجام 1435المللی تامین مالی تجاری نیز تأمین مالی را که تا سااش اساومی بین

دینار اسومی بوده اسال 15265.9داده اسال

(The Annual Report on IDB operations and activities of the Bank in 1435H.)

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 75

اي هروند ارائه تسهيالت بانک توسعه اسالمي و نهادهاي وابسته به تفکيک روش .2جدول

تامين مالي )ميليون دينار اسالمي( ساش )هجری قمری( 1431 1432 1433 1434 1435 1435-1396

وام 245 249.2 251 260.5 249.1 5025.4

صندوق بانکزیربنایی

توسعه اسومی(IDB)

مشارکال در سرمایه 75 44 203.5 13.1 0 565

7006.3 1148.3 518.3 407.2 619.5 637.6 اجاااره بااه شاااار

تملیک

فروش اقساطی 20.2 142.3 608.5 119.5 273.1 3479.7

خطو اعتباری 0 65.7 29.3 0 32.5 502.9

شراکال در سود 66.7 62 33.3 0 0 223.8

استصناع 1246.5 1332 1318.4 1582.2 1611.2 11098.7

مراب ه 0 0 0 292.8 0 292.8

های فنیکمک 12.3 22.9 14.3 8.7 15.9 288

مجموع 2303.5 2537.5 2865.4 2795.1 3330.1 28782.6

مشارکال در سرمایه 39.1 43.5 84.1 130.6 71.3 740.6

شرکال اسومی توسعه بخش خصوصی

(ICD)

340.1 50.5 13.1 52.4 0 21.4 اجاااره بااه شاااار

تملیک

فروش اقساطی 0 0 0 0 3.4 88.6

استصناع 0 16.1 9.8 0 13.5 49.7

مراب ه 34.2 86.7 85.9 94 189.2 625.6

مجموع 94.8 146.3 232.3 237.7 327.9 1844.5

مراب ه 1475.5 1777.3 2786.5 3251.4 3341.8 15265.9

شرکال اسومی ین لی ب ل م ل ا

لی ین مااا م تااا تجاری

(ITFC)

سایر نهادها 59.8 53.3 63.4 124.5 91.5 24216.9

طرح را که در مجموع 7613هجری قمری گروه بانک توسااعه اسااومی 1396-1435در دوره

سومی 70.1 سعه ا سهم بانک تو سال که سومی بوده، تأیید نموده ا صد، 41.8میلیارد دینار ا در

سومی توسعه بخش خصوصی سومی بین 2.7شرکال ا شرکال ا المللی تامین مالی تجاری درصد و

11درصااد بیشااترین مقدار، بخش کشاااورزی 77ها با درصااد بوده اسااال و بخش زیرساااخال 23.1

صد، آموزش و پرورش سومال 8در صد و بخش صاص داده 3.5در صد را به خود اخت اند. رویکرد در

بخش بیان نمود 5توان در یابی به اهداف را میوساااعه اساااومی در راساااتای دساااال گروه بانک ت

(39 Years In The Service Of Development , Rajab 1436H.)

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

76 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

توسعه ماليه اسالمي (1

سیس موسسه از جمله فعالیال سومی عبارتند از: تأ سومی در ترویج مالیه ا سعه ا های گروه بانک تو

سومی، برنامه های ت قیقات و آموزش سومی، توسعه اعتبارت های حمایتی فنی، توسعه طرح ا های ا

سومی، افزایش سطح آگاهی از سومی و تامین مالی و بانکداری ا خرد، اعطای جوایز به اقتصادهای ا

امور مالی اسومی.

هاي اجتماعي و اقتصاديتوسعه زيرساخت (2

سومی در تأمین ما سعه ا ساخال به طور کلی اهمیال بانک تو شد. تقریباً ها میلی زیر صد از 80با در

های بخش انرژی، آب، حمل های تأمین مالی به بانک توسعه اسومی مربو به زیرساخال درخواسال

و نقل و ارتباطات مخابراتی اساااال که در ایجاد رفاه برای مردم و کاهش فقر نقش حیاتی دارد. از

بیلیون دینار اسااومی تأمین مالی در 20.2د زمان شااروع فعالیال گروه بانک توسااعه اسااومی حدو

ای هها انجام شده اسال. برای تأمین مالی توس بانک توسعه اسومی، پروژه توسعه بخش زیرساخال

هایی از جمله: قرار گرفتن در کشااورهای ع ااو، سااازگاری با م ی زیرساااختی باید دارای ویژگی

شند. اولویال تأمین أثیرات توسعه زیسال و اجتماع، دارای مشخصات ریسک قابل قبوش و ت ای زیاد با

ها و نیازهای پروژه و خطرات های ساابز اسااال و مدت بازپرداخال با توجه به ضاارورت مالی با پروژه

ساش متغیر اسال. 20احتمالی حداکثر تا

سومی در تأمین مالی پروژه سعه ا صلی بانک تو اش سازی انتق های انرژی بر روی یک ارچهتمرکز ا

های بدون آلودگی، افزایش امنیال انرژی از طریق افزایش ای، اساااتفاده از انرژی برق منطقه نیروی

سعه هزاره و پل بهره ستیابی به اهداف تو سی فقرا به انرژی برای د ستر های دیجیتالیوری انرژی، د

ای در راساااتای ترویج اساااال، در بخش حمل و نقل نیز تأمین مالی با هدف تساااهیل رواب منطقه

ساخال اریهمک شورهای ع و، بهبود زیر سعه کریدورهای حمل و نقل در ک صادی، تو های های اقت

سال. در سی به خصوص برای مناطق دورافتاده ا ستر حمل و نقل برای ارئه خدمات بهتر و افزایش د

بخش خدمات شهری نیز تأمین مالی متمرکز بر تسهیل دسترسی به خدمات آب و فاضوب و ترویج

سطح های مقراه حل ستاندارهای زندگی از طریق باالبردن شتی و ا شرای بهدا صرفه، بهبود رون به

های جامد، بهبود تأمین آب و فاضاااوب از ها در برخورد با زبالهآگاهی و تقویال ظرفیال شاااهرداری

ها، افزایش دسترسی و توانایی تهیه مسکن خصوصی برای قشر کم درآمد از طریق ارتقاء زیرساخال

زمین و سرپناه به افراد نیازمندتر اسال. طریق ارائه

شده در بخش زیرساخال 3نمودار ) سومی ( روند تامین مالی انجام ها توس گروه بانک توسعه ا

شود در دوره دهد. همانطور که مشاهده می هجری قمری را نشان می 1415-1435های طی ساش

هجری قمری 1435ها صااعودی بوده اسااال. در ساااش مورد بررساای روند تأمین مالی زیرساااخال

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 77

شترین میزان تأمین مالی، حدود صد به بخش انرژی و پس از آن 44.9بی صد بخش حمل 33در در

درصد به بخش صنعال 5درصد به بخش آب و فاضوب، 16.1و نقل اختصاص یافته اسال همچنین

ال.درصد به بخش اطوعات و ارتباطات تعلق گرفته اس 1و معدن و

ها توسط گروه بانک توسعه اسالمي طي سا هاي روند تأمين مالي زيرساخت .2نمودار

هجري قمري 1415 -1435

توسعه بخش خصوصي (3

تواند در از بین بردن فقر و توسعه یک جامعه نقش مؤثری داشته باشد، از آنجایی که بخش خصوصی می

گذاری و ارائه خدماتابزارهای مالی و غیرمالی یعنی سرمایه بانک توسعه اسومی از زمان شروع فعالیال با

های این گروه ای در کشورهای ع و به توسعه بخش خصوصی کمک نموده اسال. از جمله فعالیال مشاوره

صی می صو سعه بخش خ سرمایه در تو سومی ت مین سه ا س سیس مو گذاری و بیمه اعتبار توان به تأ

امین مالی المللی تشرکال اسومی بینعه بخش خصوصی، تأسیس صادراتی، تأسیس موسسه اسومی توس

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

78 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

های کسب و کار.گروه های عمومی و خصوصی و انجمنتجاری، مشارکال

توسعه اجتماعي فراگير (4

سعه اجتماعی در مرکز مأموریال سومی قرار دارد. طرح تو سعه ا هایی که با هدف های گروه بانک تو

شااود ها انجام میکاهش فقر، افزایش رونق از طریق انواع فعالیالترویج آموزش، بهداشااال و درمان،

گذاری بانک توسااعه اسااومی در بخش بهداشااال و درمان با سااه گیرد. ساارمایهدر این گروه قرار می

شود : هدف اصلی انجام می

های واگیردار و غیر واگیردار.الف( پیشگیری و کنترش بیماری

بهبود کیفیال و دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانیب( تقویال نظام سومال برای

ج( تأمین مالی بخش بهداشال و درمان به همراه از بین بردن موانع تأمین مالی.

هاي اقتصادي بين کشورهاي عضوافزايش همکاري (5

سال که جهال دسال سومی ا یافتن همکاری بین کشورهای ع و از جمله اهداف گروه بانک توسعه ا

گذاری ، برنامه تشاااویق سااارمایه1توساااعه و همکاری تجارت هایی نظیر: برنامهلیالبه این هدف فعا

داشته اسال. 3های فنیو برنامه همکاری 2های فنیکمک

عملکرد گروه بانک توسعه اسالمي در ايران -3

درصد از 8.25شد که با داشتن بانک توسعه اسومی ع و هجری قمری1408ایران در ساش کشور

سومین سهام گروه سومی، سعه ا ساس دارای نماینده این بانکسهامدار بانک تو سال و براین ا ا

سومی سعه ا صادی در هیات مدیره اجرایی بانک تو شد میاقت سهیوت اعتباری بلند و با و مدتاز ت

بوعوض هایکمکهجری قمری از 1410از ساش همچنین اسال مند شده این بانک بهرهمدت کوتاه

عمدتاً در زمینه نوسااازی و که های بخش خصااوصاای و عمومی جهال طرحومی بانک توسااعه اساا

سازی، سکان آوارگان، باز سانی به زلزله ا شگاهی، امداد ر سعه تجهیزات آزمای ستفاده زدگان تو بوده، ا

از را های نیرو، کشاااورزی، صاانایع و معادن و راه و ترابری بیشااترین بهره وزارتخانهنموده اسااال.

سهیوت اعت سومی باریت صنعتی و عمرانی ختیسا های زیردر پروژه بانک توسعه ا ثاحدا از جمله،

رش و گست احداث نیروگاه، احداث بیمارستان، تاسیس کارخانه، ایجاد زهکشی، و آبیاری شبکه و سد

شتی شبکه راه شته سازی آهن و ک سعه اند. بانکدا سومی تو یهایهیأت اعزام با یکبار ساش سه هر ا

های مختلف و دار دولتی کشااور، ضاامن برگزاری جلساااتی با وزارتخانههای الویالپروژه تعیین جهال

انایر ریزی و نظارت راهبردی، سند سه ساله همکاری بانک با کشور نهادهای دولتی و معاونال برنامه

1. Trade Promotion and Cooperation Program (TCPP)

2. Investment Promotion Technical Assistance Program (ITAP)

3. Technical Cooperation Program (TCP)

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 79

ر شور د دار کهای الویالنماید که این سند به عنوان موك عمل جهال تامین مالی پروژه را تنظیم می

و عمرانی تولیدی، های پروژه به منظور تامین نیازهای ارزی گیرد.طی ساااه سااااش برنامه، قرار می

هسا همکاری برنامه اسااس که بر شاده ای تعیینتساهیوت پروژه دولتی، بخش داراولویال زیربنایی

. گرددمی اعطا اسومی، توسعه بانک با ساله

سومی در ایران های ( تعداد و مبلغ پروژه4نمودار ) سعه ا س گروه بانک تو شده تو تأمین مالی

شان می 1410-1435طی دوره شترین تعداد پروژه هجری قمری را ن شده دهد. بی های تأمین مالی

هجری قمری 1429پروژه و بیشترین میزان تأمین مالی در ساش 29هجری قمری، 1424در ساش

میلیون دالر بوده اسااال. از 612.7به مبلغ 1432ساااش میلیون دالر و بعد از آن در 660.8به مبلغ

سعه ساش زمان ع ویال ایران در گروه بانک تو میلیون 5870هجری قمری، مبلغ 1434ای تا پایان

سال که 270دالر و تعداد شده ا 8پروژه در بخش کشاورزی، 13پروژه توس این بانک تأمین مالی

عالی، مالی، 55خش انرژی، پروژه در ب 9پروژه در بخش آموزش تأمین پروژه در بخش 6پروژه

پروژه در 7پروژه در بخش اطوعات و ارتباطات، 1پروژه در بخش صااانعال و معدن، 33ساااومال،

6پروژه در بخش تجارت، 118پروژه در بخش ادارت دولتی، 1های خدمات اجتماعی، سااایر بخش

فاضاااوب و خدمات شاااهری بوده اساااال. پروژه در بخش آب و 13پروژه در بخش حمل و نقل و

(www.Isdb.org .)

هاي تأمين مالي شده در ايران توسط بانک توسعه اسالميمبلغ و تعداد پروژه .3نمودار

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

80 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

شده در جدوش ) برخی از پروژه سومی تأمین مالی سعه ا س بانک تو شده 3هایی که تو ( ارائه

های زیربنایی و تسااهیوت دریافتی مربو به پروژهاسااال، همانطور که قابل مشاااهده اسااال اکثر

ای اسال:توسعه

(1410-1431هاي تأمين مالي شده توسط بانک توسعه اسالمي )پروژه .3جدول

نام پروژهمبلغ وام

)میلیون دالر( نام پروژه

مبلغ وام

)میلیون

دالر(

نوسااازی مدارس تخریب شااده در زلزله گیون و

(1410زنجان )5

(1427ای فارس )منطقهبرق 43.093

68.95 (1427) 206پژو 2فاز –ایران خودرو 8.5 (1412خرید لوازم آموزشی و آزمایشگاهی )

75.85 (1428فوالد خوزستان ) 9.96 (1423باب مدرسه در شهر بم ) 20ساخال

72.14 (1428ای تهران )برق منطقه 28 (1410ایجاد کارخانه سیمان سفید )

32.61 (1428سدبار ) –ای خراسان رضوی آب منطقه 12.06 (1413دیسک و صف ه کوچ ) کارخانه

72.85 (1428آب و فاضوب مشهد ) 20 (1418طرح توسعه کارخانه تولید گیربکس )

3.39 (1429ای مشهد )شرکال قطار منطقه 69.8 (1423کارخانه مس میدوك و سرچشمه )

(1424شرکال فوالد خوزستان )30.02

عه برق ایران مان توسااا بادان –سااااز گاه آ نیرو

(1429) 106.46

(1417-1425وام به وزارت راه و ترابری )104.38

ستان آب منطقه ستان و بلوچ سی سد کهیر –ای

(1429) 106.77

137.91 (1430ای قم )شرکال آب منطقه 962.04 (1417-1427وام به وزارت نیرو )

وام به وزارت بهداشااال درمان و آموزش پزشااکی

(1422-1414 ) 290.4

(1430ای تهران )آب منطقه7.50

199.67 (1430ای کاشان )ای قم و آب منطقهآب منطقه 1.3 (1422شهرداری تبریز )

(1425ایران خودرو ) یورو 60

شااارکال تهیه و تولید مواد معدنی پورك )مورد

(1431)استفاده سد خمرود( 84

سااازی فراساااحل دریایی ایران مجتمع کشااتی

(1426) 37.67

وزارت جهاد و کشاااورزی )ساایلوی شاارق تهران(

(1432) 31.52

178.80 ( 1432شرکال آب و فاضوب روستایی ) 63.42 (1426دانشکده فنی دانشگاه تهران )

83.80 (1432)شرکال آب و فاضوب کشور 7.14 (1426شرکال آب و فاضوب همدان )

سد چگین( وزارت نیرو، آب منطقه ای هرمزگان )

(1427) 6.75

(1390منبع: تک روستا و همکاران )

ای، های تأمین مالی به چهار روش کلی: تأمین مالی تجاری، تأمین مالی پروژه( شاایوه5نمودار )

که این چهار روش کلی در های ویژه را نشاااان می های فنی و کمک کمک لب روش دهد، های قا

مختلف تأمین مالی به صورت زیر بوده اسال:

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 81

میلیون دالر بوده اساااال که از این مقدار 2505پروژه به روش تأمین مالی تجاری به مبلغ 173

پروژه به 25میلیون دالر در قالب 773پروژه به روش اسااتصااناع، 30میلیون دالر در قالب 2014

میلیون 486های فنی، پروژه به روش کمک 16ن دالر در قالب میلیو 7روش اجاره به شر تملیک،

های پروژه به روش کمک 7میلیون دالر در قالب 13پروژه به روش فروش اقساطی، 14دالر در قالب

لب 37بوعوض، قا باری، 3میلیون دالر در لب 25پروژه از طریق خطو اعت قا 1میلیون دالر در

پروژه به روش وام بدون بهره تأمین 1میلیون دالر در قالب 10یه و پروژه به روش مشارکال در سرما

اسال. مالی شده

2014میلیون دالر انجام شااده اسااال که 3344ای به مبلغ طرح با روش تأمین مالی پروژه 74

پروژه به روش 25میلیون دالر در قالب 773پروژه به روش اساااتصاااناع، 30میلیون دالر در قالب

میلیون 486پروژه به روش فروش اقساااطی، 14میلیون دالر در قالب 486 تملیک، اجاره به شاار

میلیون دالر در قالب یک طرح به روش مشارکال 25طرح به روش فروش اقساطی، 14دالر در قالب

میلیون دالر در قالب یک طرح به روش وام بدون بهره بوده اسال. 10در سرمایه و

های بوعوض پروژه از طریق کمک 7میلیون دالر و 7به مبلغ های فنی پروژه به روش کمک 16

ی های زیرساختاند. اغلب پروژهمیلیون دالر توس بانک توسعه اسومی تأمین مالی شده 16به مبلغ

شوند.به روش استصناع تأمین مالی می

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

82 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

. شيوه هاي تأمين مالي4نمودار

www. Isdb.orgمنبع:

ای ایران نسبال به سایر کشورهای ع و از بیشترین میزان تأمین مالی بهره در تأمین مالی پروژه

برده اسال و در تأمین مالی تجاری نیز بعد از کشورهای بنگودش، پاکستان، مصر، ترکیه، مراکش و

عربستان سعودی رتبه هفتم را به خود اختصاص داده اسال.

نتيجه

سعه خدما سعه یافته و در حاش تو شورهای تو سعه در ک صاد تو صلی اقت ستون ا را گت مالی به عنوان

سطه سال به عبارتی وجود وا صادی را فراهم می ا سعه اقت شد و تو کند. از گری مالی متنوع، امکان ر

اختی های زیرس آنجایی که تأمین مالی همواره با مشکل نقدینگی روبرو بوده و به دلیل بازدهی پروژه

ها ندارد؛ معموالً اینگونه گذاری در این پروژهساارمایه در بلندمدت، بخش خصااوصاای نیز تمایلی به

ساش برداری میها با تأخیر به بهرهپروژه سد. در شورهای غربی های اخیر نیز به دلیل ت ریمر های ک

المللی پوش و برخورداری از حق علیه کشور ایران و تسل این کشورها بر بانک جهانی و صندوق بین

المللی با مشااکوت زیادی مواجهه شااده و در تسااهیوت این دو نهاد مالی بینوتو امکان اسااتفاده از

بع ی موارد غیرممکن شده اسال. از آنجایی که کشور ایران بعد از عربستان، کویال و لیبی بزرگترین

27%

3%

6%64%

تأمین مالی پروژه ای

کمک های بالعوض

کمک های فنی

تأمین مالی تجاری

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 83

سومی می سرمایه سعه ا شد می گذار بانک تو ساختی در جهال توان برای تأمین مالی پروژهبا های زیر

کشور از تسهیوت این بانک استفاده نمود. رشد و توسعه

برخی از پروژه های مهم در تأمین مالی بانک بین المللی بانک توساااعه اساااومی به عنوان یک

صادی و اجتماعی سومی های مختلف تأمین مالی گیری از روشبا بهرهاقت شریعال ا صوش مبتنی بر ا

شر صناع و اعطای خ اعتباری از قبیل وام بدون بهره، مراب ه، اجاره به ست شارکال، ا تملیک، م

سال و عمده تمرکز این بانک بر روی پروژه شته ا سعه نقش دا شد بای و زیربنایی کشورها می های تو ا

شااود که اسااتفاده از های زیرساااختی و م دودیال منابع مالی باعث می بنابراین حجم باالی پروژه

سومی مورد توجه قرار سعه ا سهیوت بانک تو سومی گیرد. از طرفی یکی از اهداف بانکت سعه ا تو

صی می صو سهیوت و آموزش و تقویال بخش خ سازی این بخش از طریق ارائه ت شد که با توانمند با

های گذاری در پروژه تواند باعث تشاااویق این بخش به سااارمایه های تأمین مالی جدید، می شااایوه

شنای ضعف اطوعات، ناآ شود اما به دلیل ساختی سات و بنگاه زیر س صی و دولتی از ی مو صو های خ

سته سهیوت، این موسسات نتوان سهیوت اعطایی این بانک و ن وه برخورداری از ت شیوه ت ای هاند از

های زیرسااااختی مؤثر مند شاااوند و در تأمین مالی بخش پروژه مختلف تأمین مالی این بانک بهره

باشند.

ها، افزایش توان فنی و مدیریتی تأمین مالی پروژه گروه بانک توساااعه اساااومی عووه بر هدف

کند بنابراین در راستای پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ذینفعان را نیز دنباش می

سال تا بخش صتی ا ستفاده از آن، ظرفیال فر ساختا های خصوصی و دولتی بتوانند برای ا ر سازی در

اد نمایند و بتوانند به صااورت بهینه برای رساایدن به اهداف مدیریتی، فنی و نیروی انسااانی را ایج

ای خود از آن اساتفاده نمایند. با توجه به اینکه ایران ساومین ساهامدار عمده بانک توساعه توساعه

ها از این بانک را دارد های بیشااتر برای توسااعه زیرساااخالاسااومی اسااال بنابراین ظرفیال اخذ وام

گردد:زیر ارائه می بنابراین در پایان پیشنهادات

عه های بانک توس توانند با آگاهی بیشتر از ن وه فعالیال ها و موسسات مالی اسومی می بانک (1

سومی، ابزارها و روش سومی در توسعه های تأمین مالی نوین، بهرها گیری از دانش تخصصی مالیه ا

ساخال شور و تأمین مالی زیر س رده ک صی نق ها از طریق جذب شته های بخش خصو شتری دا ش بی

باشند.

هایی برای معرفی نهادهای مالی بین المللی به خصوص بانک ها و کنفرانسبرگزاری همایش (2

گذران و فعاالن اقتصادی های تأمین مالی و ن وه دریافال وام با ح ور سرمایه توسعه اسومی و روش

های زیرساختی را دارند.که توانایی فعالیال و تأمین مالی پروژه

سومی موجود در هآگا (3 سعه ا صی و پیمانکاران از خطو اعتباری بانک تو سازی بخش خصو

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

84 1395، بهار ترويجي اقتصاد و بانکداري اسالمي، شماره چهاردهم_فصلنامه علمي

های ها به اساااتفاده از آن برای تأمین مالی و مشاااارکال در پروژه های کشاااور و تشاااویق آن بانک

شوند.برداری تأمین مالی میبهره و ساخال زیرساختی که به روش قراردادهای

مرکزی، وزارت اقتصاد و امور دارائی و .... در قالب در حمایال های الزم حاکمیال شامل بانک (4

اختیار قرار دادن ت ااامین، منابع مالی داخلی و ارزی با نرخ های ترجیهی بصااورت بلند مدت برای

.طرح های مورد تأیید بانک

ها در توسااعه کشااور به عنوان یک اصاال برای بانک با توجه به اینکه ساارعال و تأثیر پروژه (5

اسااال، تأکید بر توان مدیریتی و کارشااناساای باال، تمرکز بلندمدت، اسااتراتژیک و توسااعه اسااومی

های زیربنایی قابل توجه اسال. آشنایی با طرح

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020

عه اسالمي در پروژه هاي زير ساختياستفاده ايران از تأمين مالي بانک توس 85

و مآخذ نابعم

.22، صف ه3526چالش تمام نشدنی، دنیای اقتصاد، شماره "تأمین مالی"(، 1394نام، )بی

وضااعیال ایران در بانک جهانی و بانک توسااعه مروری بر"(، 1390تک روسااتا، حسااین و همکاران )

.11056های مجلس شورای اسومی، شماره مسلسل ، مرکز پژوهش"اسومی

سوی، میرم مود ) سرمدی، مهدی و مو سی سعه ت والت و جنبه"(، 1392عبا های حقوقی بانک تو

.27-45، فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسومی، شماره دوم، صص "اسلمی

سف ) علیمردانی، صادی در خاورمیانه "(، 1390یو سومی و همگرایی اقت سعه ا ، پایان نامه "بانک تو

ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز.کارشناسی ارشد رشته مطالعات منطقه

سین رقیمی ) ضا و امیر ح سید حمید ر شفی، ضوب با تامین مالی پروژه"(، 1388ک های آب و فا

ات ، مرکز مطالع"بانک توسعه اسومی، طراحی الگوها و ابزارهای تامین مالیاستفاده از تسهیوت

دانشگاه صنعتی شریف.

، مجله دانش "شااناخال بانک توسااعه اسااومی تاریخچه و اهداف آن "(، 1372مساارور، غومعلی )

.56-63، صص 22مدیریال، شماره Mahmud, M (2010), "IDB Infrastructure Financing", Infrastructure Department

of IDB.

www.Isdb.org

www.isdb.org/irj/go/km/docs/documents/IDBDevelopments/Internet/English/ID

B/CM/IDB%20Group%20Data/LiveDashboard/IsDB%20Projects.html.

The Annual Report on IDB operations and activities of the Bank in 1435 H(2015-

2014).

Islamic Development Bank Group in Brief . Jumad-II 1434H (May 2013).

39 Years In The Service Of Development, Rajab 1436H (May 2015).

41 Years In The Service Of Development, Rajab 1436H (May 2015).

Dow

nloa

ded

from

mie

aoi.i

r at

16:

41 +

0330

on

Sun

day

Mar

ch 1

st 2

020