2012

İŞ YERİNDE KADIN ARAŞTIRMASI

RAPORU

Mart, 2012

ARAŞTIRMA HAKKINDA

2012 Şubat ayında PERYÖN web sayfasında yer alan “İş

Yerinde Kadın Araştırması”, Dernek üyeleri ve iletişim veri

tabanında bulunan yaklaşık 25.000 kişiye iletilen on-line

anket formu aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. Ankete toplam

131 kişi katılmıştır.

Ekteki raporda, ankete verilen cevaplardan elde edilen

bilgiler doğrultusunda hazırlanan grafik ve değerlendirmeler

yer almaktadır.

Ankete katılımınızı için bir kez daha teşekkür ederiz.

PERYÖN Bilgi Yönetimi Grubu

Araştırmanın Amacı;

Çalışma hayatında kadın çalışanların karşılaştıkları kariyer problemlerini tespit etmek.

Alt amaçlar;

• Çalışma hayatında kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık uygulama oranı

• Kadın istihdamına yönelik engeller

• Kadın istihdamına yönelik yasal düzenlemeler ile ilgili algı

konusunda veri elde edilmesi

ÖZET BULGULAR • Türkiye’de kadın istihdamının düşük olmasının nedenleri “iş ile evdeki

sorumluluklar arasında tercih yapma baskısı” (% 69), çocuk sahibi

olduktan sonra işten ayrılma (% 55), ailelerin kız ve erkek çocuklara kariyer

konusunda farklı eğitim vermesi, yönlendirmesi (%51) olarak belirlenmiştir.

• Araştırma verilerine göre, kadınların istihdama katılmasını engelleyen

faktörler ise eşinin kazancını yeterli bularak çalışmama (%29), evlenerek

işten ayrılma (%26), iş başvurularında erkeklerin tercih edilmesi (% 26),

eğitimde fırsat eşitliği olmaması (%22) olarak sıralanmaktadır.

• Türkiye’de çalışan kadınların en önemli sorunları sırasıyla, “Evli ya da

ailesi ile yaşıyorsa evdeki sorumlulukların da üzerinde olması ve buna

karşı gelememesi” olduğunu düşünüyor (%78), kariyer basamaklarını

çıktıkça destek görmemek - cam tavan sendromu- (% 53), işyerinde kreş,

emzirme odası vb olmaması (% 38), doğum izni, süt izni gibi yasal

zorunlulukların tam kullanılamaması (% 33), eşit işe eşit ücret alamamak

(% 25).

ÖZET BULGULAR • İş hayatında kadın istihdamını arttırmak için pozitif ayrımcılık, kota

vb uygulamalarla ilgili katılımcıların % 51 ‘i olması gerektiği

yönünde görüş bildirirken, % 42’si bu uygulamalara karşı olduğunu

belirtmiştir.

• Katılımcıların yüzde 14’ü çalıştıkları işyerinde pozitif ayrımcılık

uygulaması olduğunu belirtmektedir. Katılımcılar bu uygulamaların

% 63’ü 5 yıldan daha uzun bir süredir bulunduğunu bekitmişlerdir.

• İşyerinde pozitif ayrımcılık uygulaması olmayan çalışanların % 34’ü

bu uygulamalara gerek olduğunu belirtmişlerdir.

• Anket katılımcılarının % 66’sı hükümetin kadın istihdamını

arttırmaya dönük çalışmalarını yeterli bulmadıklarını belirtmişlerdir.

Çalışmaları yeterli bulanların oranı ise % 4’tür. Katılımcıların % 30’u

ise çalışmaları yeterli bulup daha fazla çaba gösterilmesi gerektiği

konusunda görüşte bulunmuşlardır.

ÖZET BULGULAR

• Katılımcıların % 83’ü esnek çalışma uygulamalarının kadın

istihdamını artıracağı konusunda görüş belirtmişlerdir.

• Kadın istihdamının Türkiye’nin refah seviyesini artıracağını de

arttıracağını belirtenler ise % 85’tir.

• Anket katılımcıları yöneticilerinin kadın ya da erkek olması arasında

bir fark görmüyor. Katılımcıların yüzde 83’ü, yöneticinin cinsiyetinin

değil, yönetim anlayışının önemli olduğunu söylüyor. Kendi

cinsiyetinden bir yöneticiyle çalışmayı tercih ettiğini söyleyenlerin

oranı yüzde 5 iken, karşı cinsten bir yöneticiyle çalışmayı tercih

edenlerin oranı yüzde 8.

DEMOGRAFİK VERİLER

•Sektörel Dağılım

•Ünvan Dağılımı

•Cinsiyet Dağılımı

•Yaş Dağılımı

Sektörel Dağılım

• Sektörel bazda ağırlıklı olarak sırasıyla otomotiv (%9) , tekstil (% 9), Eğitim

(%8) sektörlerinin araştırmaya katıldığı görülmektedir. Araştırmaya katılan

firmaların % 27’si ise diğer sektörleri temsil etmektedirler.

27%

9% 9% 8%

6% 6% 5% 5%

4% 4% 3% 3%

2% 2% 2% 2% 2% 2%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Unvan Dağılımı

•Araştırmaya ağırlıklı olarak orta (%34) ve üst düzey (%33) yöneticiler

katılmıştır. Araştırmaya katılanların % 8 ise unvan bilgisi belirtmemiştir.

%33

%34

%11

%9

%6

Cinsiyet ve Yaş Dağılımı

•Araştırmayı % 77 oranında kadın katılımcılar ı yanıtlamıştır. Katılımcılar

ağırlıklı olarak 25-35 yaş aralığındadır.

Kadın; 77%

Erkek; 23% 25-35 yaş;

47%

36-45 yaş; 30%

45 yaş üzeri; 27%

İşyerinde Kadın Erkek Oranı

Eşit 11%

Kadınlar daha fazla

35%

Erkekler daha fazla

54%

• Katılımcıların % 54’ü işyerlerinde ağırlıklı erkek çalışan olduğunu, % 35’i

kadın ağırlıklı, % 11’i ise eşit bir dağılım olduğunu belirtmiştir.

İşyerinizdeki kadın ve erkek oranı ile karşılaştırdığınız

zaman, yönetim kademesindeki kadın oranı çalışan

kadın oranı ile paralel mi?

• Araştırmaya göre erkek kadın çalışan oranı ve yönetim kademelerindeki

kadın erkek oranı % 60 oranında paralellik göstermiyor.

Evet 40% Hayır

60%

Kadınların istihdamını arttırmak için iş hayatında pozitif

ayrımcılık, kota vb uygulamalar olması gerektiğini

düşünüyor musunuz?

• Katılımcıların % 52’si kota uygulamasını gerekli bulduğunu, % 43 ise karşı

yönde görüş belirtmiştir.

Evet olmalı 52%

Hayır olmamalı

43%

İlgilenmiyorum 5%

İşyerinizde herhangi bir cinsiyete yönelik pozitif

ayrımcılık, kota vb uygulamalar var mı?

• Araştırmaya katılanların % 86’sı işyerlerinde pozitif ayrımcılığa yönelik kota

uygulaması olmadığını belirtti. Katılımcıların % 14’ünün işyerlerinde ise kota

uygulaması bulunmaktadır.

• İşyerlerinde kota uygulaması olan firmaların % 53’ü kota uygulamasını 5

yıldan fazla süredir, %20’si 1-3 yıl arasında, % 13’ü ise 3-5 yıl arasında

uygulamaktadır.

Evet var 14%

Hayır yok 86%

1 yıldan az 14% 1-3 yıl

20%

3-5 yıl 13%

5 yıldan fazla 53%

İşyerinizde herhangi bir cinsiyete yönelik pozitif

ayrımcılık uygulaması uygulanmıyorsa, bu

uygulamaların olması gerektiğini düşünüyor

musunuz?

• İşyerlerinde kota uygulaması olmayan kişilerin % 63’ü bu tür bir

uygulamaya gerek olmadığı yönde görüş belirtti. Katılımcıların % 34’ü ise

kota uygulaması olması gerektiğini düşünüyor.

Evet olmalı 34%

Hayır olmamalı

63%

İlgilenmiyorum 3%

Kadın İstihdamının Az Olmasının Nedenleri

** Kişiler birden fazla onay kutusu işaretlediğinden , yüzde değerlerinin toplamı %100'ü geçmektedir.

69%

55%

52%

30%

27%

25%

23%

22%

20%

15%

12%

10%

8%

5%

3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

İş ile evdeki sorumluluklar arasında tercih yapma baskısı

Çocuk sahibi olduktan sonra işten ayrılma

Ailelerin kız ve erkek çocuklara kariyer konusunda farklı eğitim vermesi, …

(Evli olanlarda) eşinin kazancını yeterli bularak çalışmamayı tercih etme

Evlenerek işten ayrılma

İş başvurularında erkeklerin tercih edilmesi

Eğitimde fırsat eşitliği olmaması

Koca veya aile büyüklerinin izin vermemesi

Bakım hizmetlerinin olmaması veya yetersizliği

Belli bir kademeden sonra yükselemeyip ayrılma

Düşük ücretler

Ulaşım sorunu (karanlıkta sokakta yürüyememe, iş-ev mesafesinin …

“Mahalle baskısı” nedeniyle kadının çalışamaması

Kriz dönemlerinde “öncelikle” işten çıkarılmak

Cinsel taciz korkusu

Türkiye’de Çalışan Kadınların en Önemli

Sorunları

** Kişiler birden fazla onay kutusu işaretlediğinden , yüzde değerlerinin toplamı %100'ü geçmektedir.

78%

54%

38%

35%

25%

20%

13%

13%

9%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

Evli ya da ailesi ile yaşıyorsa evdeki sorumlulukların da üzerinde olması ve buna karşı gelememesi

Kariyer basamaklarını çıktıkça destek görmemek (cam tavan sendromu)

İşyerinde kreş, emzirme odası olmaması

Doğum izni, süt izni gibi yasal zorunlulukların tam kullanılamaması

Eşit işe eşit ücret alamamak

Mobbing’e daha fazla maruz kalmak

Sigortasız çalıştırılmak

Kriz dönemlerinde “öncelikle” işten çıkarılmak

İşyerinde cinsel taciz

Hükümetin Kadın İstihdamını Arttırmaya Dönük

Çalışmalarını Yeterli Bulunuyor musunuz?

•Katılımcılar ağırlıklı olarak hükümetin kadın istihdamını artırmaya dönük

çalışmalarını yeterli bulmadıklarını belirtmiştir.

• Katılımcıların % 30 ise çalışmaları yeterli bulmuş ancak daha fazla çabanın

gerektiğini belirtmişlerdir.

Evet 4%

Evet ama daha fazla çaba

gösterilmeli

30% Hayır 66%

Esnek çalışma, evden çalışma vb uygulamaların kadın

istihdamını etkileyeceğini düşünüyor musunuz?

•Katılımcılar ağırlıklı olarak (% 84) esnek çalışma uygulamalarının kadın

istihdamını olumlu yönde etkileyeceğini belirtmişlerdir.

• Katılımcıların % 6 ise karşı yönde görüş beyan etmiştir.

Olumsuz etkiler, kadın istihdamını düşürür

6%

Olumlu etkiler, kadın istihdamını

arttırır 84%

Herhangi bir etkisi olmaz 10%

Yöneticinizin cinsiyeti sizin için önemli mi?

Evet, kendi cinsiyetimden biriyle

çalışmayı tercih ederim

5%

Evet, karşı cinsten birini tercih ederim

8% Hayır, önemli olan yönetim

anlayışı 84%

Hayır, önemli olan şirketin çıkarları

3%

•Araştırmaya katılanların % 84’ü yöneticilerinin cinsiyetinin değil yönetim

anlayışının önemli olmadığını belirtirken, % 8 karşı cinsten bir yöneticiyle

çalışmayı tercih ettiğini belirtmiştir.

Kadın istihdamının artması Türkiye’nin refah seviyesini

arttırır mı?

• Katılımcıların % 87’si kadın istihdamının artırılmasının ülkenin refah

seviyesini artıracağı yönde görüş belirtti.

Evet 87%

Hayır 5%

Fikrim yok 8%

Yeni Türk Ticaret Kanunu ile getirilen zorunluluk

kapsamında yönetim kurullarında “en az 1 kadın

olması” kadın istihdamının artırılmasını sağlar mı?

• Araştırmaya katılanlar ağırlıklı olarak bu uygulamanın etkili olabilmesi için

yönetim kurullarında en az % 30 oranında kadın bulunması gerektiği

yönünde görüş belirtti.

• Katılımcıların % 34’ü ise uygulamanın yeterli olduğunu belirtti.

Evet etkili olur 31%

Hayır etkili olmaz 24%

Etkili olması için yönetim

kurulundaki kadın oranının en

az % 30 olması olması gerekir

38%

Fikrim yok 7%

KATILIMINIZ İÇİN

TEŞEKKÜR EDERİZ…

PERYÖN Bilgi Yönetimi Grubu

PERYÖN Üyesi olma avantajları ile ilgili bilgi için:

www.peryon.org.tr

0216 368 00 79