โดย โดย1. 1. นางสาวจ ันทมิา บ ุญโชติ รหสั นางสาวจ ันทมิา บ ุญโชติ รหสั

565050036-5565050036-52. 2. นางสาวพมิพพ์ร ชาวแสน รหสั นางสาวพมิพพ์ร ชาวแสน รหสั

565050045-4565050045-43. 3. นางอุไรวรรณ ชาญกัน รหสั นางอุไรวรรณ ชาญกัน รหสั

565050222-8

สาขาว ิชาเทคโนโลยกีารศกึษา คณะศกึษาศาสตร ์ สาขาว ิชาเทคโนโลยกีารศกึษา คณะศกึษาศาสตร ์มหาว ิทยาล ัยขอนแก่นมหาว ิทยาล ัยขอนแก่น

เทคโนโลยีการศ ึกษา หร ือเทคโนโลยี การสอน

(Instructional Technology)

หมายถึง ทฤษฎี และการปฏิบ ัต ิเก ี่ยว กับการออกแบบ การพัฒนา การใช้

การจดัการ และการประเม ินของ กระบวนการ และแหล่งการเร ียนเพื่อ

การเร ียนร ู้ (1994)

ความหมายของนวัตกรรม มอร ์ต ัน (J.A. Morton, 1973)

“ ” กล่าวว ่า นว ัตกรรม หมายถึง การ ปรับปร ุงของเก ่า ให ้ใหมข่ ึ้น และพัฒนา

ศักยภาพของบคุลากร หนว่ยงาน หรือองคก์รน ั้น

“ ”นวัตกรรมการศึกษา คอื การนำาส ิง่ใหม ่ๆ ซ ึง่อาจจะเปน็ความคดิ

หรือการกระทำา หร ือส ิง่ประด ิษฐ ์ข ึ้น โดย อาศัยหล ักการ ทฤษฎีท ี่ได ้ผา่นการทดลอง

ว ิจ ัยจนเช ือ่ถ ือได ้ เข ้ามาใชใ้นการศ ึกษาเพ ื่อเพ ิ่มพ ูนประสทิธภิาพของการเร ียนการ

สอน

ลักษณะเด ่น“นวัตกรรมการศึกษา

2. มกีารศ ึกษา ทดลอง โดยอาศัย หลักการ ทฤษฎี มา

ใช้อย ่างเป ็นระบบ

3. มกีารพสิ ูจนด์ ้วยการทดลองหรือการ

ว ิจยั

1. เป ็นส ิง่ใหม่ ทัง้หมด หรือบาง

ส ่วนอาจเป ็นของเก ่าแล ้วน ำามาปร ับปร ุง

ใหม  ่

4. ยงัไมเ่ป ็นส ่วนหนึ่งของระบบงาน

ในปัจจ ุบ ัน

2. มีการศกึษาทดลอง โดยอาศยัหลกัการ

ทฤษฎี มาใชอ้ย ่างเป ็นระบบ

2. มกีารศ ึกษาทดลอง โดยอาศ ัยหลกัการ

ทฤษฎี มาใช้อย ่างเป ็นระบบ

3. มีการพสิ ูจนด์ ้วยการทดลองหร ือการ

ว ิจ ัย

3. มีการพิส ูจน ์ด ้วยการทดลองหร ือการ

ว ิจ ัย

4. ยังไม ่เป ็นส ่วนหนึ่งของระบบงานใน

ปัจจ ุบ ัน

4. ยังไมเ่ป ็นส ่วนหนึง่ของระบบงานใน

ปัจจ ุบ ัน

1. เป ็นส ิ่งใหม่ท ั้งหมดหร ือบางส ่วนอาจเป ็นของเก ่าแลว้น ำามาปร ับปร ุงใหม่ 

1. เป ็นส ิ่งใหม่ท ั้งหมดหร ือบางส ่วนอาจเป ็นของเก ่าแล ้วน ำามาปร ับปร ุงใหม่ 

ลกัษณะเด ่น“นวัตกรรมการศกึษา

ความเป ็นมาของเทคโนโลยีการศ ึกษา

ความเป ็นมาของเทคโนโลยีการศ ึกษา

กลุ่มโซ ฟสิต์

(Sophist)

กลุ่มโซ ฟสิต์

(Sophist)

นักเทคโนโลยีการศ ึกษา

กลุ่มแรก

นักเทคโนโลยีการศ ึกษา

กลุ่มแรก

ชาวกร ีกชาวกร ีก

ใช้ว ัสด ุส ิ่งของที่เป ็นของจร ิงและ

ร ูปภาพเข้ามาช่วยในการสอน

ใช้ว ัสด ุส ิง่ของที่เป ็นของจร ิงและ

ร ูปภาพเข้ามาช่วยในการสอน

คศ. 1592-167

0

คศ. 1592-167

0

โจฮ ัน อะมอส คอมนิอิ ุส

(Johannes Amos

Comenius)

โจฮนั อะมอส คอมนิอิ ุส

(Johannes Amos

Comenius)

หนงัส ือObis Sensualium

Pictus หรือท ี่ เร ียกวา่

“ ”โลกในรูปภาพ

หนงัส ือObis Sensualium

Pictus หรือท ี่ เร ียกว ่า

“ ”โลกในรูปภาพ

บิดาแหง่โสต

ทศันศกึษา

บิดาแห่งโสต

ทศันศกึษา

โสเครติส(Socretes)

พลาโต (Plato) อร ิสโตเต ิล

(Aristotle)

โสเครติส(Socretes)

พลาโต (Plato) อร ิสโตเต ิล

(Aristotle)

ปี1898 ธอร ์นไดค์(Edward

L.Thornlike)

ปี1898 ธอร ์นไดค์(Edward

L.Thornlike)

ออกแบบการสอน ที่สามารถตอบสนองความ

แตกต่างระหว ่างบ ุคคลสอนแบบโปรแกรม

ออกแบบการสอน ที่สามารถตอบสนองความ

แตกต่างระหว ่างบ ุคคลสอนแบบโปรแกรม

ปี 1920-1930 ฟรานกลนิ

Franklin Bobbilt

ปี 1920-1930 ฟรานกลนิ

Franklin Bobbilt

การออกแบบการสอน และสร ้างความเช ื่อมโยงระหว ่างผลการสอนกบัการปฏิบ ัต ิการ

สอน พัฒนาการสอนรายบุคคล

การออกแบบการสอน และสร ้างความเช ื่อมโยงระหว ่างผลการสอนกับการปฏิบ ัต ิการ

สอน พัฒนาการสอนรายบุคคล

ปี 1930 Ralph W. Tyler

ปี 1930 Ralph W. Tyler

ช่วงสงครามโลก คร ั้งท ี่ 2

ช่วงสงครามโลก คร ั้งท ี่ 2

กำาหนดว ัตถปุระสงค ์การสอนในร ูปของ

พฤติกรรมของผู้เร ียน(Student Behaviors)

กำาหนดว ัตถ ุประสงค ์การสอนในร ูปของ

พฤติกรรมของผู้เร ียน(Student Behaviors) เน ้นว ิจ ัยดา้นการศ ึกษา/การ

ใชส้ ื่อการศกึษา ในการฝึกอบรม

เน ้นว ิจ ัยด ้านการศกึษา/การ ใช้ส ื่อการศกึษา ในการฝึก

อบรม

บี เอฟ สกนิเนอร ์ (B.F. Skinner)

(Operant

บี เอฟ สกินเนอร ์ (B.F. Skinner)

(Operant

เสนอแนวทฤษฎีการวาง เง ือ่นไข (Operant)

การเสร ิมแรง(Reinforcement)

เสนอแนวทฤษฎีการวาง เง ือ่นไข (Operant)

การเสร ิมแรง(Reinforcement)

โรเบ ิร ์ต กาเย ่(Robert Gange) 1960

โรเบ ิร ์ต กาเย ่(Robert Gange) 1960

นำาแนวคิดทางพุทธปิ ัญญา(Cognitive Theories) มาใช้Instructional System

นำาแนวคิดทางพุทธปิ ัญญา(Cognitive Theories) มาใช้Instructional System

ปี 1970 เป ็นต ้นมา

ปี 1970 เป ็นต ้นมา

ป ัจจ ุบ ันป ัจจ ุบ ัน

Cognitive Theories +Information Processing

Cognitive Theories +Information Processing

Cognitivism+Constructivism Cognitivism+Constructivism

เร ิ่มตน้เม ือ่ศตวรรษที่ 20 การสอนโดยการใชภ้าพ

(Visual instruction) หรือจ ักษ ุศกึษา (Visual

education)

เร ิ่มตน้เม ื่อศตวรรษที่ 20 การสอนโดยการใชภ้าพ

(Visual instruction) หรือจกัษ ุศกึษา (Visual

education)

เคร ื่องฉาย สไลด์

สเตอร ิโอ

เคร ื่องฉาย สไลด์

สเตอร ิโอ

ฟลิ ์มฟ ิลม์ โทมสัเอดดสิ ัน

โทมัสเอดดสิ ัน

สื่อทางดา้น เส ียง

(Audio)

สื่อทางด ้าน เส ียง

(Audio)

โทรทศัน ์โทรทัศน ์

โสต ทัศนศกึษา

(Audiovisual

Education)

โสต ทัศนศกึษา

(Audiovisual

Education)

สื่อม ัลตมิ ีเ

ดีย

ส ื่อม ัลตมิ ีเ

ดีย

ความเป ็นมาของคอมพวิเตอร ์ เพ ือ่การสอน

ความเปน็มาของคอมพวิเตอร ์ เพ ื่อการสอน

เทคโนโลยีหลอดสูญญากาศ

เทคโนโลยีหลอดสูญญากาศ ยุคท ี่ 1 ยุคท ี่ 1

ยุคท ี่ 2 ยุคท ี่ 2เทคโนโลยี

ทรานซิสเตอร ์(Transistor)

เทคโนโลยี ทรานซิสเตอร ์

(Transistor)

ยุคท ี่ 3 ยุคท ี่ 3 ชฟิ (Chip) ชิฟ (Chip)

ยุคท ี่ 4 ยุคท ี่ 4ไมโคร

 โพรเซสเซอร ์ (Microprocessor)

ไมโคร โพรเซสเซอร ์ (Microprocessor)

ขอบข่ายของขอบข่ายของ เทคโนโลยีการศ ึกษา เทคโนโลยีการศ ึกษา

การ ออกแบบ

(Design) การพัฒนา (Developm

ent)

การใช้ (Utilizatio

n)

การจดัการ (Management

)

การ ประเมนิ

(Evaluation)  ทฤษฎี/ปฏิบ ั

ต ิ(Theory & Practice)

ทฤษฎี/ปฏิบ ัต ิ

(Theory & Practice)

1. การออกแบบ (design) คือ กระบวนการที่จะตอ้งระบ ุ ว ่าให ้ผ ู้เร ียนเร ียนอย่างไร ทีส่ามารถทำาให ้เก ิดการเร ียน

ร ู้ส ูงส ุดต ่อผ ู้เร ียน1.1 การออกแบบระบบการสอน (instructional

systems design) คือ กระบวนการที่ก ำาหนดว ่าต ้องการให้ผ ู้เร ียนได ้ร ับ

อะไรจากการเร ียน ตอ้งเร ียนในเน ื้อหาอะไรบ ้างการออกแบบ 

1.2 ออกแบบสาร (message design) เป ็นการวางแผนเปล ี่ยนแปลงสารเน ้นทฤษฎีการเร ียนที่ประย ุกต ์ความร ู้

บนพื้นฐานของความสนใจ การร ับร ู้ ความจ ำา การออกแบบสารม ีจ ุดประสงค ์เพ ื่อการส ื่อความหมายกบัผ ู้เร ียน                         

1.3 กลยุทธก์ารสอน (instructional strategies)  เน ้นท ี่ การเลอืก ล ำาด ับเหตุการณ์ และกจิกรรมในบทเร ียน ใน

ทางปฏิบ ัต ิกลย ุทธก์ารสอนมคีวามสัมพ ันธ ์กบัสถานการณ์ การเร ียน ผลของปฏิส ัมพ ันธน์ ี้สามารถอธบิายได ้โดย

โมเดลการสอน การเลอืกย ุทธศาสตร ์การสอนและโมเดล การสอนตอ้งข ึ้นอย ู่กบัสถานการณ์การเร ียน รวมถงึ

ลกัษณะผู้เร ียน ธรรมชาติของเน ื้อหาว ิชา และจ ุดประสงค ์ของผ ู้เร ียน

1.4 ลกัษณะผู้เร ียน (learner characteristics) คือลกัษณะและประสบการณ์เด ิมของผู้เร ียนที่จะม ีผลต ่อ

กระบวนการเร ียน การสอน การเลอืก และการใช้ย ุทธศาสตร ์การสอน

2. การพฒันา (development) กระบวนการเปล ี่ยนการออกแบบ หรือ กระบวนการสร ้าง การผล ิตส ื่อการสอน

2.1  เทคโนโลยีส ิ่งพ ิมพ ์ (print technologies)  เป ็นการ ผลิต หร ือส ่งสาร ส ื่อด ้านว ัสด ุ เช ่น หนังส ือ โสตทัศนว ัสด ุพ ื้น

ฐานประเภทภาพนิ่ง ภาพถ่าย รวมถึงส ื่อข ้อความ กราฟิก ว ัสด ุ ภาพสิ่งพ ิมพ ์ ท ัศนว ัสด ุ ส ิ่งเหล ่าน ี้เป ็นพื้นฐานของการพัฒนา

การใช้ส ื่อว ัสด ุการสอนอื่นๆ                            

2.2 เทคโนโลยีโสตทัศนูปกรณ์ (audiovisual technologies)     

เป ็นว ิธ ีการในการจ ัดหา หร ือส ่งถ ่ายสาร โดยใช้เคร ื่องม ือ อปุกรณ์ หร ือเคร ื่องม ืออ ิเล ็กทรอนิกส ์เพ ื่อน ำาเสนอสารต่างๆ

ด้วยเส ียง และภาพ โสตทัศนูปกรณ์จะช่วยแสดงส ิ่งท ี่เป ็น ธรรมชาติจร ิง ความคิดท ี่เป ็นนามธรรม เพ ื่อผ ู้สอนนำาไปใช้ให ้

ม ีปฏ ิส ัมพ ันธ ์ก ับผ ู้เร ียน           2.3 เทคโนโลยีคอมพิวเตอร ์ (computer – based

technologies)    เป ็นว ิธ ีการในการจ ัดหา หร ือส ่งถ ่ายสารโดยการใช้ไมโคร

โพรเซสเซอร ์ เพ ื่อร ับและส ่งข ้อม ูลแบบดิจ ิตอล ประกอบด้วย คอมพิวเตอร ์ช ่วยสอน คอมพิวเตอร ์จ ัดการสอน โทรคมนาคม

การส ื่อสารทางอ ิเล ็กทรอนิกส ์ การเข ้าถ ึงและใช้แหล ่งข ้อม ูลในเคร ือข ่าย                2.4 เทคโนโลยีบ ูรณาการ (integrated technologies)

เป ็นว ิธ ีการในการจ ัดหา หร ือส ่งถ ่ายข ้อม ูลก ับส ื่อหลาย ๆ ร ูปแบบภายใต้การควบคุมของคอมพิวเตอร ์ 

3. การใช้ (utilization) เป ็นการใช้กระบวนการ และแหล่งทร ัพยากรเพ ือ่การเร ียนการสอน

        3.1 การใชส้ ื่อ  (media utilization) เป ็นระบบของ

การใชส้ ื่อ แหล่งทร ัพยากรเพ ือ่ การเร ียน โดยใช้กระบวนการตามทีผ่ ่านการออกแบบการสอน   3.2 การแพร่กระจายนวัตกรรม    (diffusion of innovations) เป ็นกระบวนการสื่อความหมาย รวม

ถึงการวางยทุธศาสตร ์ หร ือจ ุดประสงค์ใหเ้กดิการยอมร ับนว ัตกรรม     3.3 ว ิธ ีการนำาไปใช้ และการจ ัดการ (implementation and institutionalization)   เป ็นการใช้ส ือ่การสอนหรือยทุธศาสตร ์ในสถานการณ์จร ิงอย ่างต ่อเน ือ่งและใช้นว ัตกรรมการศึกษาเป ็นประจ ำาในองค์การ3.4 นโยบาย หลักการและกฎระเบ ียบข้อบ ังค ับ(policies and regulations)   เป ็นกฎระเบ ียบ ข้อบ ังค ับ

ของสังคมทีส่ ่งผลต่อการแพร่กระจาย และการใช้เทคโนโลยกีารศกึษา

44. การจ ัดการ (Management) เป ็นด ้านหลักท ีส่ ำาค ัญ ของสาขานี้ เพราะจะต้องเก ี่ยวข้องก ับแหล่งเร ียนร ูท ี่

จะต้องสนบัสนนุในทุกๆองค์ประกอบ ซึง่จะต ้องมกีาร จัดระเบ ียบและแนะนำา หร ือการจ ัดการ

4.1 การจดัการโครงการ (Project  Management) เป ็นการวางแผน กำาก ับ ควบคุม การ

ออกแบบ และพฒันาโครงการ4.2 การจ ัดการทร ัพยากร (Resources

 Management) เป ็นการวางแผน กำากบั ควบคุม แหล่งทร ัพยากร ทีช่ ่วยระบบและการบร ิการ  

4.3 การจ ัดการระบบสง่ผ ่าน (Delivery  System  Management)   เป ็นการวางแผน กำากบั ควบคุมว ิธ ี

การซึง่แพร ่กระจายสื่อการสอนในองค์การ รวมถึง สื่อ และว ิธ ีการใช้ท ีจ่ะน ำาเสนอสารไปยงัผ ู้เร ียน

4.4 การจ ัดการสารสนเทศ (Information  Management)    เป ็นการวางแผน กำากบั ควบคุม

การเกบ็ การสง่ถ ่าย หร ือกระบวนการของข้อมลูสารเพ ือ่สนบัสนนุแหล่งทร ัพยากรการเร ียน

5.   การประเม ิน (Evaluation) เป ็นการประเม ินเพ ื่อปร ับปร ุง5.1 การว ิเคราะห์ป ัญหา (Problem  Analysis)

เป ็นการทำาให ้ป ัญหาสิ้นส ุด โดยการใช้ข ้อม ูลต ่างๆ และว ิธ ีการที่จะช ่วยต ัดส ินใจ

5.2 การว ัดผลอ ิงเกณฑ์ ( Criterion-Referenced  measurement) เทคนิคการใช้เกณฑ์เพ ื่อการประเม ินการสอนหรือประเม ินโครงการเทคโนโลยีและส ื่อสารการศ ึกษา

5.3 การประเม ินความก้าวหน้า (Formative  Evaluation)  มีการใช้ข ้อม ูลอย ่างเหมาะสมจากการประเม ินความก้าวหน้าเพ ื่อเป ็นฐานในการพัฒนาต่อไป   

5.4 การประเม ินข ั้นสร ุป (Summative  Evaluation) มีการใช้ข ้อม ูลอย ่างเหมาะสมที่จะต ัดส ินใจกับการด ำาเน ิน

งานโปรแกรม หรือโครงการต่อไป