Program içeriğia-Aracı tanıma ve araç kullanmaya hazırlık

1-Araçta genel olarak bulunan kısımlarA-MOTOR :yakıttan elde ettiği ısı enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinelere denir.

MOTOR TİPLERİ

Benzin Motoru Nasıl Çalışır?

Benzin motorları günümüzde en çok kullanılan motor tipi olup, %20′lik verimi aşamasa da halen kullanılmaya devam edilmektedir. 1876 yılında Alman mühendis Nikolaus Otto tarafından bulunan benzin motorları o dönemlerdeki %3-5′lik verimden bugün en iyi bir Ferrari motorunda %20′lere kadar çıkartılmıştır fakat yine de yakıtın oluşturduğu kuvvetin yaklaşık %10′u aktarma organalarına(arkadan itişli bir

otomobil için), %5′i pistonların ataletine, %5′i sürtünmeye ve %60 kadarı da ısı olarak dışarı atılıp tamamen boşa harcanmaktadır.

Dizel Motoru Nasıl Çalışır?

Benzin yani Otto motorundan 16 yıl sonra, 1892 yılında Alman mühendis Rudolf Diesel tarafından bulunmuştur. Benzinli motorlarla temelde birçok özelliği aynıdır. Tek farkı piston içerisinde sıkıştırılanın yakıt + hava karışımı değil sadece hava olmasıdır. Sıkıştırılan hava belirli bir basınç ve sıçaklığa ulaştığında yüksek basınçlı

enjektörden yakıt püskürtülür ve sıkışan sıcak havanın içerisinde yakıtın patlaması ile piston aşağı doğru itilir. Benzin motoruyla olan temel fark budur fakat bunun avantajları ve dezavantajları vardır. Dizel motorunun en büyük avantajı,

yanmanın hava içerisine enjekte edilen yakıt ile sağlanması sonucunda daha kusursuz gerçekleşmesi ve buna bağlı olarak daha verimli olmasıdır.

MOTORUN YAPISI

Yanma Odası Nasıl Çalışır?

Piston Ü.Ö.N. de iken üst tarafında kalan boşluğa yanma odası denir. Yanma olayı yanma odasında gerçekleşir . Yanma olayının sonucunda yakıttaki kimyasal enerji önce ısı enerjisine dönüştürülür. Ortaya çıkan ısı enerjisi piston biyel mekanizmasıyla da mekanik enerjiye çevrilir. Motorlarda genellikle yanma odası silindir

kapaklarında bulunur. Bazı motorlarda ise yanma odasının bir kısmı piston üzerinde mevcuttur Motorlarda iyi bir karışımın oluşmasında ve iyi bir yanmanın gerçekleşebilmesinde yanma odaları büyük bir rol oynar.

Çeşitleri:Yakıtın yanma yerine göre:a-içten yanmalı(araçlar)b-dıştan yanmalı(buhar türbünleri)zamanlarına göre:a-Dört zamanlı

b-iki zamanlı motorlaryakıt çeşidine göre:1-Benzinli2-Dizel3-LPG

YAPIM ÖZELLİĞİNE GÖRE1-SIRA TİPİ2-V TİPİ3-YATIK BOKSÖR4-YILDIZ TİPİ

Silindir bloğu :içerisinde silindirler,krank mili,yağ pompası,dışında yakıt pompası,distribütör,yağ filitresi,şarj dinoması,marş motoru gibi elemanlar bulunur

Silindir bloğu :içerisinde silindirler,krank mili,yağ pompası,dışında yakıt pompası,distribütör,yağ filitresi,şarj dinoması,marş motoru gibi elemanlar bulunur

Silindir kapağı:motor bloğununüzerinde bulunur.yanma odalarının ,su kanallarının.subapların.kapak blok bağlantısındakı kanalları su ve yağ sızdtrmamasını sağlar.

Subap kapağı;subap makenizmasınıve motoru su toz ve pisliklerden korur.motor yağı üzerindeki yağ kapağından konur.

Radyatör:motordan sıcak suyu alarak soğutarak geri gönderir.

Karbüratör;yanma işlemi için gerekli benzin-hava karışımını 1/15 oranında karıştıran makenizmadır

HAVA FİLİTRESİ:MOTOR İ.ERİSİNE ALINACAN HAVAYITEMİZLEYİP KARBÜRATÖRE VEYA EMME MANİFOLTUNA GÖNDERİR.

EMME MANİFOLDU:YAKIT KARIŞIMINI KARBÜRATÖRDEN MOTORUN EMME SUBAPLARINA AKTARAN PARÇA

EGSOZ MANİFOLDU:EPSOZ GAZLARINI YANMA ODALARINDAN EGROZ BORUSUNA AKTARAN PARÇA.

YAĞ FİLİTRESİYAĞ POMPASININ BASTIĞI YAĞI SÜZEREK TEMİZLER.

BUJİ:KIVILCIM ÇIKARARAK HAVA YAKIT KARIŞIMINI ATEŞLEYEN SİSTEMDİR.

ENDÜKSİYON BOBİNİ:6-12 VOLTLIU AKÜ VOLTAJINI BUJİDE TIRNAK ARALIĞI ATLAYACAK KADAR YÜKSEK VOLTAJA ÇIKARAN SİSTEMDİR.

REGÜLATÖR :alternator (şarj dinamosu)ile elde edilen enerjiyi doğru akımın ayarlanması için kullanılır.

B-Motorun hareketli parçalari: krank mili:pistonların karşılıklı hareketlerini bir eksen etrafında dönen harekete çevirir.

PİSTON:SİLİNDİR İ,ÇERİSİNDEKİ PATLAMA SONUCUNDA OLUŞAN HAREKETİ İNİP ÇIKARAK KRANK MİLİNE İLETEN PARÇA.

PİSTON KOLU;PİSTON HAREKETİNİ KRANK MİLİNE ULAŞTIRAN PARÇA

YAĞ POMPASI YAĞI KARTERDEN EMEREK YAĞ FİLİTRESİNE VE ANA YAĞ KANALLARINA BASAR.

YAKIT POMPASI:YAKITI DEPODAN ALIP KARBÜRATÖRE GÖNDEREN PARÇA

DİSTRÜBÜTOR:ENDÜKSİYON BOBİBİNDEN ALDIĞI YÜKSEK VOLTAJI,MOTORUN ÇALIŞMA SIRSINS GÖRE DAĞITAN PARÇA:

MARŞ MOTORU:MOTORA İLK HAREKETİ VEREN PARÇA.

ALTERNATÖR (ŞARJ DİNAMOSU) AKÜYÜ Şarj ederve araçların elektrik alıcılarına gerekli akımı sağlar.

Su-devridaim pompasıradyotördeki suyu motoru su kanallarına pompalayan sistemdir.

Enjeksiyon (mazot pompası:püskürtme sırsına gore enjektörlere mazot pompalar

Enjeksiyon:dizel motorlarda mazotu sıcak hava üzerine püskürterek yanmasını sağlayan parçadır.

Kam mili<:dişli veya zincir sayesinde hareketi krank milinden alaraksubaplara yağ pompasına yakıt otomotiğinr,distrübütere iletir.

Subaplar emme subabı; yakıt hava karışımının silindire girmesini sağlayan

Egsozdan çıkan gazların dışarı atılmasını sağlar.

Motorun çalışma prensipleri

Alt üst ölü nokta

Dizellerde enjektörden püskürtülen motorin kullanılır.

ELEKTRİK SİSTEMİ

Ateşleme Sistemi Nasıl Çalışır?

İçten yanmalı motorlar 100 seneden fazladır popüler olarak kullanılan, düşük verimi, çevre kirliliğe neden olması, ağır ve

hantal olması gibi birçok eksi yönüne rağmen vazgeçilemeyen sistemler olmuştur. Günümüzde son derece komplike şekilde ve ince ayarlara dayalı biçimde çalışan bu motorlar, genel olarak Otto Motoru yani benzin motoru olarak bilinir. İçten yanmalı motorların en önemli örneği olan bu tip motorlar, yanma odası içerisine emme kanalından alınan hava-yakıt karışımının buji ile ateşlenmesi sonucunda pistonu aşağı ittirmesi prensibine dayalı olarak çalışır. Ateşleme gelişigüzel birşekilde yapılmaz, distribütör tarafından ayarlanmış bir düzeni vardır ve bujiler bu sıraya göre ateşleme yaparlar. En çok kullanılan motor tipi dört zamanlı olandır.

Parçaları: akümülatör,kontak anahtarı,endüksiyon bobini (6-12 voltu 15-20 bine çıkarır) distributor tevzi makarası,kondansötör(platinler açılıp kapandığındaakımı depo ederek platinlerin meme yapmasını önler)bujiler

Akü1-elektroliz seviyesi plakaların 1 cm üstünde olmalı

2-elekroliz seviyesi düşerse saf su konur.

3-iki kutup başına metal parça değmemeli patlar.

4-kışın donmaması için tam şarj olur

5-akü üzerinde toz ve pislikler sıcak sui le temizlenmeli

6-artı kutup kalın,eksi kutup incedir.

7-akü sabitlenmelidir.

8-kutup başları oksitten korunmalı

9-alternatörlü araçlarda elektrik kaynağında kutup başları sökülmeli

10-akü bağlanırken once artı sonar eksi uç takılmalı sökülürken tersi olmalıdır.MOTOR ÇALIŞMAZKEN KONTAK ANAHTARI ATEŞLEME DURUMUNDA OLMASI SAKINCASI:

ENDÜKSİYON BOBİNİ YANAR PLATİN YANAR.ONUN İÇİN KONTAK ANAHTARI KAPATILMALIDIR.DİSTRÜBÜTÖR

1.PLATİN MEME YAPMIŞSA PLATİN TEMİZLENİR.

2-BUJİ,PLATİN,AVANS AYARLARI YAPILIR.

3-BUJİ PLATİN BELLİ KİLOMETREDE DEĞİŞİR.

4-BUJİ KABLOLARINDAN BİRİ ÇIKMIŞSA MOTOR SARSINTILI ÇALIŞIR.MOTOR SU BİRİKİNTİSİNE GİRİP ISLANMIŞSA ATEŞLEME SİSTEMİNİN PARÇALARI KURUTULUR.

5-ARAÇLARDA YANGIN ÇIKARSA KUTUP BAŞLARI SÖKÜLÜR.

6-BUJİ KLURUM BAĞLAMIŞSA NORMAL ATEŞLEME OLMAZ.

7-KARIŞIMORANI BOZUKSA EGSOZDAN SİYAH DUMAN ÇIKAR.

DÖRT ZAMANLI MOTORLARDA BUJİNİN ATEŞLEMESİ SIKIŞTIRMA ZAMANI SONUNDA YAPILIR.

8-DİZEL MKOTORLARDA ATEŞLEME SIKIŞTIRMA SONUNDA YAKIT PÜSKÜRTÜLEREK YAPILIR.

9-DİZELLERDE SIKIŞTIRMA ORANI DAHA YÜKSEKTİR.:

BENZİNLİ MOTORLARDA YAKIT SİSTEMİ

GÖREVİ:MOTOR İÇİN GEREKLİ BENZİN-HAVA KARIŞIMINI OLUŞTURUP SİLİNDİRE GÖNDERİR.

PARÇALARI

YAKIT DEPOSU –YAKIT BORU VE HORTUMLARI-YAKIT GÖSTERGESİ-KARBÜRATÖR-KAPIŞDEVRESİ(GAZ PEDALINA ANİ DEVREYE GİRER)

YÜKSEK HIZ DEVRESİ((YÜKSEK HIZDA SEYREDENLER İÇİN EKONOMİK KULLANILIR),RÖLANTİ DEVRESİ(AYAK GAZ PEDALINDAN ÇEKİLDİĞİNDE MOTORUN ÇALIŞTIĞI DEVREDİR)

ŞAMANDIRA (KARBÜRATÖR İÇERİSİNDEKİ YAKIT SEVİYESİNİ AYARLAYAN DEVREDİR)

JİKLE:SOĞUK HAVALARDA ZENGİN KARIŞIMI HAZIRLAYARAK MOTORUN İYİ ÇALIŞMASINI SAĞLAR KARBÜRATÖRÜN GİRİŞİNDEDİR.

HAVA FİLİTRESİ

EMME MANİFOLTU YAKIT KARIŞIMINI KARBÜRATÖRDEN EMME SUBAPLARINA AKTARAN SİSTEMDİR.

ENJEKSİYON SİSTEMİ (SİSTEMDE KARBÜRATÖR YOKTUR.DİZEL MOTORLARDA OLDUĞU GİBİ ENJEKSİYON POMBASI VE ENJEKTÖR BULUNUR.

YAKIT SİSTEMİ-BESLEME POMPASI-ENJEKSİYON POMPASI-

ALÇAK BASINÇ BORULARI-ENJEKTÖRLER-YÜKSEK BASINÇ BORULARI-ISITMA BUJİLERİ(SOĞUK HAVALARDA DİZEL ARAÇLARIN DAHA İYİ ÇALIŞMASINI SAĞLAR)OKSİJEN SONDASI(YANMIŞ GAZLARTI ANALİZ EDER)

YAKIT GÖSTERGESİ

ARIZALARI

1.HAVAALINMADA DEPODAN BAŞLAYARAK MUSLUK-FİLİTRE –POMPA ENJEKTÖRDEN ALINIR.

2.HAVA YAPMASININ SEBEPLERİ ALÇAK BASINÇ BORULARINDAKİ ÇATLAKLARDIR.FİLİTRE DEĞİŞİRKEN GEREKLİ ÖZENİN GÖSTERİLMEMESİDİR

3.GÜNLÜK BAKIMDA YAKIT FİLİTRESİNİN ALTINDAK İ SU ALMA MUSLUKLARINDAN SU ATILIR.

MAZOT POMPASI VE ENJEKTÖRLERİN AYARLANMASIGEREKİR.ENJEKTÖRLERE BASINÇLI YAKIT GÖNDEREN ENJEKSİYON POMPASIDIR.

4.DİZELLERDE HAVA FİLİTRESİ TIKALI İSE DUMAN SİYAH ÇIKAR

5,DİZEL MOTORLARDA MARŞ MOTORU DÖNÜYOR İSE VE MOTOR ÇALIŞMIYOR İSE YAKIT FİLİTRESİ TIKALIDIR.

6,ENJEKSİYON POMPASINDAN ENJEKTÖRE YAKIT TAŞIYAN YÜKSEK BASINÇ POMPALARIDIR.

7,ISITMA BUJİSİ ARIZALI İSE SİZEL SOĞUK HAVALARDA GEÇ ÇALIŞIR.

8,SİLİNDİR İÇERİSİNDEKİ SIKIŞMIŞ HAVANIN ÜZERİNE MAZOTU ENJEKTÖR PÜSKÜRTÜR.

9-YAKIT ENJEKSİYON POMPASI ARIZALI İSE MOTORUB DUMANI SİYAH ÇIKAR.

10.DİZEL MOTORLARDA YAKIT FİLİTRESİ DEĞİŞİRSE YAKIT SİSTEMİNİN HAVASI ALINIR.

MARŞ SİSTEMİ

MOTORUN ÇALIŞMASI İÇİN İLK HAREKETİ SAĞLAR.

PARÇALARI

AKÜMÜLATÖR

KONTAK ANAHTARI- MARŞ SELONADI

*MARŞ. BASMA SÜRESİ 10-15 SANİYEDİR.ÇALIŞMASSA 30 SANİYE BBEKLEYİP SONRA MARŞ YAPILMALIDIR.10-15 SAN. ÇOK BASILIRSA AKÜ BOŞALIR.

ÇALIŞMASI: KONTAĞA BASILDIĞINDA MARŞ MOTORUNUN DİŞLİSİ İLERİYE FIRLAYIP VOLANI ÇEVİRİR.PİSTONLAR SİLİNDİR İÇERİSİNDE İLERİ GERİ HAREKETE BAŞLAR.DÖRT ZAMANI OLUŞTURUR.

ÇALIŞAN MOTORDA MARŞ VOLAN DİŞLİSİNE ZARAR VERİR.

İTEREK ÇALIŞTIRMADA 2. VİTESTE DEBRİYAJ KALDIRILARAK YAPILIR.

AKÜ TAKVİYESİNDE + İLE ARTI VE – İLE EKSİ BAĞLANIR.

MARŞ BASMIYORSA SEBEPLERİ:

AKÜ BOŞTUR.

KUTUP BAŞLARI GEVŞEKTİR.

KUTUP BAŞLARI OKSİTLENMİŞTİR.

MOTOR ŞASİ BAĞLANTISI GEVŞEMİŞTİR.

MARŞ MOTORU ARIZALIDIR.

AKÜ KONTROLÜ

FARLAR YAKILIR.KONTAK MARŞ DURUMUNA GETİRİLİR.FARLAR ZAYIFSA AKÜ BOŞALMILTIR.

DİJİTAL GÖSTERGELİ ARAÇLARDA AKÜ TAKVİYESİ YAPILMAZ.

YAĞLAMA SİSTEMİ;

GÖREVİ:ÇALIŞAN PARÇALARIN ÜZERİNİ TEMİZLEMEK,SOĞUTMAK,PARÇALARIN ÖMRÜNÜ UZATMAKTIR.

ÇALIŞMASI: MOTOR ÇALIŞIRKEN YAĞ POMPASI KARTERDEN ALDIĞI YAĞI KRANK YATAKLARINA,KOL YATAKLARINA,EGSANTRİK KAM MİLİ YATAKLARINA SUBAP SİSTEMİNE,SÜRTÜNENE TÜM PARÇALARA GÖNDERİR.GÖREVİNİ TAMAMLAYARAK TEKRARA KARTERE DÖNER.YAĞ FİLİTREDEN GEÇEREK SÜREKLİ TEMİZLENİR.

MOTOR YAĞI EKSİKSE AZ YAĞLAMA OLUR.ÇOKSA YAĞ YAKAR.

ÇOK YAĞ YAKMASININ SEBEBLERİ;

1,YAĞ SEGMANLARI SİLİNDİR SUBAP YUVALARININ AŞINMASI

2,YAĞ YAKAN MOTORUN EGSOZ DUMANI SİYAH ÇIKAR.

3.BELLİ KM.DE MOTOR YAĞIYAĞ FİLİTRESİ DEĞİŞMELİDİR.

MOTOR ÇALIŞIRKEN YAĞ LAMBASI YANIYORSA KARTERDE YAĞ KALMAMIŞ VEYA YAĞ MÜŞİRİ YERİNDEN ÇIKMIŞ VEYA KISA DEVRE OLMUŞTUR.

YAĞ LAMBASI ANİDEN YANIYOR VEYA MOTOR HEMEN STOP EDİLİR.YAĞ SEVİYESİ VEYA YAĞ MÜŞİRİ KONTROL EDİLİR.KARTERDE KAÇAK VEYE YAĞ POMPASI VEYE YAĞ FİLİTRESİ ARIZALI OLABİLİR.

MOTOR YAĞININ KONTROLÜ;DÜZ BİR YERDE,GÜNLÜK YAPILIR.MOTOR YAĞI DEĞİŞİLİRKEN MOTOR SICAK OLMALIYAĞIN KARTERE İNMESİ İÇİN 4-5 DK.BEKLENMELİDİR.

PARÇALARI:KARTER,YAĞ POMPASI,YAĞ FİLİTRESİ,YAĞ ÇUBUĞU,YAĞ BASINÇ GÖSTERGESİ,YAĞ MÜŞÜRÜ.

SOĞUTMA SİSTEMİ:

MOTORUN ÇALIŞACAĞI ISI ORTAMINI SAĞLAR.

PARÇALARI:

RADYATÖR:SOĞUTMA SUYUNA DEPOLUK EDER.

VANTİLATÖR;RADYATÖRDEKİ SICAK SUYU SOĞUTUR.

SU POMPASI(DEVRİDAİM)RADYATÖRDEKİ SUYU BASINÇLI SU KANALLARINA GÖNDERİR.

VANTİLATÖR KAYIŞI;KRANK KASNAĞINDAN ALDIĞI HAREKETİ ŞARJ DİNAMOSO,SU POMPASI,VANTİLATÖRE İLETİR

TERMOSTAT:MOTOR ÇALIŞMA SICAKLIĞINI SABİT TUTAR.

ISI GÖSTERGESİ;SİSTEMDEKİ SOĞUTMA SUYUNUN ISISINI GÖSTERİR.

RADYATÖR HORTUMLARI:RADYATÖR İLE MOTOR ARASINDA SU İRTİBATINI SAĞLAR.

TAKVİYE SU KABI

FANLAR:HIZLI GİDİYORSANIZ SOĞUTMA ÖN IZGARADAN GEÇEN HAVA AKIMI İLE OLUR .YAVAŞ GİDİYORSA FANLAR DEVREYE GİRER.

KALORİFER HORTUMLARI MOTOR SICAK SUYUNU RADYOTÖRE ULAŞTIRIR.

HAV V E SU SĞUTMALI MOTORLAR VARDIR.

ARIZALARI

GÜNLÜK BAKIMDA RADYOTÖR SUYU KONTROL EDİLİR.

RADYOTÖRDE SU PETEKLERİN ÜZERİNDE OLMALIDIR.

RADYOTÖRE ,İÇİLECEK SEVİYEDE SU KONUR.

MOTORDA TERMOSTAT ÇIKARILIRSA MOTOR GEÇ ISINIR.ÇABUK AŞINIR.

HAVA SOĞTMALI MOTORLARDA RADYATÖR VE SU POMPASI YOKTUR.

VANTİLATÖR KAYIŞI KOPARSA HEMEN ŞARJ LAMBASI YANAR.HARARET ANİDEN YÜKSELİR.

KAYIŞ GERGİNLİĞİ1-1,5 CM OLMALIDIR.

HARARET YAPAN MOTORUN KAPAĞI İKİ KADEMEDE AÇILIR.ARAÇ HEMEN STOP EDİLMEZ.RADYOTÖRE ILIK SU YAVAŞÇA KONUR.

KIŞIN ANTİFİRİZ KONUR.

MOTORUN HARARET YAPMASININ SEBEPLERİ:

RADYATÖR KAPAĞI BOZUKSA,

PETEKLER TIKALI İSE,

RADYOTÖRDE SU AZALMIŞSA,

VANTİLATÖR KAYIŞI GEVŞEK VEYA KOPUKSA

MOTOR YAĞI AZALMIŞSA,

OTOMATİK FAN ARIZALI İSE,

HORTUMLARDA SU KAÇAĞI VARSA,

SİLİNDİR KAPAK CONTASI SU KAÇIRIYORSA,

SOĞUTMA SİSTEMİNDE SU AZALIYORSA,

RADYATÖR DELİKTİR,

SİLİNDİR KAPAK CONTASI ARIZALIDIR.

RADYATÖR KAPAĞI BOZUKTUR.

HORTUMLAR DELİK KELEPÇELER ARIZALIDIR.

TERMOSTAT ARIZALIDIR.

FAN MOTORUNUN ÇALIŞMAMASININ SEBEPLERİ

FAN MOTORU SİGORTASI ATMIŞTIR.

FAN MÜŞÜRÜ BAĞLANTILARIKOPUKTUR.

FAN MÜŞÜRÜ ARIZALIDIR.

FAN MOTORUI ARIZALIDIR.

ŞARJ SİSTEMİ MOTOR ÇALIŞTIĞI ANDAN İTİBAREN ARACIN ELEKTRİK İHTİYACINI KARŞILAR.

PARÇALARI;

ALTERNATÖR (ŞARJ DİNAMOSU);MEKANİK ELEKTRİK ENERJİSİNİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİRİR.AKÜYÜ ŞARJ EDER.ALICILARA GEREKLİ AKIMI SAĞLAR.

REGÜLATÖRKONJEKTÖR)ALTERNATÖRDEN ÇIKAN AKIMVE VOLTAJI AYARLAYIP GÖNDERİR.

ŞARJ GÖSTERGESİ;ŞARJ SİSTEMİ İLE İLGİLİ ARIZALARI VE SİSTEMİN İYİÇALIŞIP ÇALIŞMADIĞININ GÖSTERİR. KONTAK ANAHTARI:MOTORU AÇIP KAPATMAYI SAĞLAR.

VANTİLATÖR KAYIŞI KRANK MİLİNİN HAREKETİNİSU POMPASI,ALTERNATÖR,VE KOPRASÖRE İLETİR.

AKÜ KİMYASAL ENERJİYİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİRİR.

SİSTEMİN ÇALIŞMASI:ALTERNATÖR MOTORDAN ALDIĞI HAREKET İLE,ELEKTRİK ÜRTEREK KONJEKTÖRE İLETİR O DA ELEKTRİĞİ AYARLAYARAK ELEKTRİKLE İLGİLİ PARÇALARA GÖNDERİR.

ARIZALARI;MOTOR ÇALIŞTIĞI SÜRECE ŞARJ LAMBASI YANIYORSA VANTİLATÖR KAYIŞI KOPMUŞ VEYA GEVŞEKTİR.

ALTERNATÖR KÖMÜRÜ ARIZALIDIR.

VANTİLATÖR KAYIŞININ KOPTUĞU ŞARJ GÖSTERGESİNDEN ANLAŞILIR.

VANTİLATÖR KAYIŞI ÇOK SIKI İSE ALTERNATÖR.SU POMPASINDA,KOMPRASÖRDE ARIZALAR MEYDANA GELİR.

REGÜLATÖR ARIZALI İSE AKÜNÜNSUYUEKSİLİR.AMPULLER SIKÇA PATLAR.

ALTERNATÖRLÜ ARAÇLARDA KAYNAK YAPILACAKSA KUTUP BAŞLARI SÖKÜLÜR.

AYDINLATMA İKAZ SİSTEMİ

GÖREVİ:GECELERİ GÖRÜŞÜ AZALTAN YAĞIŞLI SİSLİ HAVALARDA KULLANILACAK MOTORLU ARAÇLARDA GÜNDÜZ OLDUĞU KADAR RAHAT KULLANMA OLANAĞI SAĞLAR.

PARÇALARI:AKÜ,KONTAK ANAHTARI,AYDINLATMAVE İKAZ LAMBALARI DÜĞMESİ,SİGORTALAR,LAMBALAR,(FAR,FREN,GERİVİTES,PARK,DÖNÜŞ LAMBALARI)

FREN VE GERİ VİTES MÜŞÜRÜ,

SİSTEMİN ÇALIŞMASI;ELEKTİRİK SİSTEMİNDEN GELEN AKIM SİGORTA ÜZERİNDEN GEÇEREKLAMBA ANAHTARINA GELİR KONTAK AÇILDIĞINDA LAMBALARA ULAŞIR.

ARIZALARI :

SİGORTALARA BAKILIR.

LAMBA ANAHTARINA BAKILIR.

AMPUL YANMIŞTIR.

KABLO BAĞLANTILARI ÇIKMIŞTIR.

KABLO BAĞLANTILARI OKSİTLENMİŞTİR.

FARLAR FARKLI İSE ŞASİ BAÜĞLANTISINDA PROBLEM VARDIR.

KISA FARLAR 25 UZUNLAR 100 M OLMALI

UZUN FARLAR YANDIĞINDA GÖSTERGE PANOSUNDA MAVİ IŞIK YANAR,

KISA FARLARDA YEŞİL IŞIK YANAR.

FLAŞÖR SİNYALLERİN ARALIKLI YANMASINI SAĞLAR.

FREN MÜŞÜRÜ ARIZALI İSE FREN LAMBALARI YANMAZ.

FREN LAMBALARINDAN BİRİ YANMIYORSA,AMPÜL YANMIŞTIR.İKİSİDE YANMIYORSA SİGORTA ATMIŞTIR.

FREN LAMBALARINDAN İKİSİDE YANMIYORSA FLAŞÖR ARIZALI VEYA SİGORTA ATMIŞTIR.

GÖSTERGELER

 

1.Motor yağ basıncı

2.Soğutma soğutma suyu sıcaklığı

3.Vites arızası (opsiyon)

4.Ön ısıtma bujileri (sadece dizel için)

5.Mazot filtresinde nem

6.Fren sisteminde hatalı çalışma (yetersiz) Seviye Sıvı Fren/ el freni

7.Fren balataları aşınma

8.ABS sistemi

9.Park lambaları

10.Uzun farlar

11.Sis lambaları

12.Arka sis lambaları

13.Sağ sinyal lambası

14.Sol sinyal lambası

15.Lambalar arızalı

16.Akü şarjı

17.Emniyet kemerlerinin kilitlenmesi

18.Yakıt rezervi

19.Motor kontrol sistemi arızası (EOBD)

20.Air bag arızası

21.ASR sistemi arızası

22.Aracın koruma sistemi arızası

23.Direksiyon sistemi arızası

24.Kapıların tam kapanmaması

25.Yolcu tarafındaki hava yastığının manuel olarak devreden çıkartılması

26.Arka yan hava yastığının devreden çıkartılması (opsiyon)

27.Otomatik hız kontrolu ( opsiyon)

28.VBC sisteminde arıza ( opsiyon)

29.Jenerik arıza

30.Müsaade edilen hız (sadece Arap pazarı için)

KİLOMETRE SAATİ VE SÜRÜŞ GÖSTERGELERİNİN ANLAMLARI İSE:

1- Aktif durumda iken arka sis lambaları yanar

2-Aktif durumda iken ön sis lambaları yanar

3-Uzun far geceleri uyarı amaçlı kullanılması tavsiye edilir.

4-Kısa far akşamları optimum görüş sağlar.

5-Sola dönüşlerde kullanılır

6-Sağa dönüşlerde kullanılır

7-Bu lamba yandığında alternatörünüzün devre dışı olduğunu ve sürüş esnasında tüm akımın akü tarafından karşılandığını ifade eder . şarj lambası yandığında hemen arac uygun yere çekilerek şarj sistemi kontrol edilmelidir. Muhtemel sorunlar:şarj kayışı kopmuş olabilir. Şarj dinamosu arızalı olabilir.

8-Yağ lambası yandığında arac acilen durdurulmalı motor stop edilmeli ve aracın yağ seviyesi kontrol edilmelidir. aksi takdirde motor yatak sarabilir . muhtemel sebebler yağ kaçakları vardır. araç yağ yakıyordur.

9-Bu lamba yandığında araç fren hidroliği kontrol edilmelidir.

10- El freninin çekili durumda olduğunu ifade eder.

11-Park lambası.

12-dörtlüler . Kısa süreli park edişlerde , acil durumlarda vb durumlarda kullanılır.

13- Kızdırma bujileri: Dizel motorlarda özellikle soğuk havalarda motorun ilk çalışma anında kontak açılıp bu ışığın sönmesi beklenir. motorun yanma odalarının ısınma sürecini ifade eder. bu ışık söndüğünde marşa basılır.

AKTARMA ORGANLARI

PARÇALARI

MOTORUN HAREKETİNİ TEKERLEKLERE AKTARILMASINI SAĞLAYAN VE ÇEKİCİ TEKERLEKLERLE MOTOR ARASINDA BULUNAN PARÇALARIN TÜMÜDÜR.

MOTOR ÇALIŞIRKEN HAREKETİ VOLANDAN DEBRİYAJ BALATASINA,ORADAN VİTES KUTUSUNA,İLETİR.

ARIZALARI

ARAÇ HAREKET HALİNDE İKEN AYAK DEBRİYAJA BASILI TUTULURSA DEBRİYAJ BALATASI AŞINIR.

ARACIN İLK ÇALIŞTIRILMASI SIRASINDA BİR MİKTAR GAZ VERİLDŞİKTEN SONRA DEBRİYAJA BASILIR.

DEBRİYAJ KAÇIRIYORSA BALATASI AŞINMIŞTIR.

KAVRAMA AYIRMIYORSA VİTESE ZOR GEÇİRİLİR.

VİTES DEĞİŞTİRİLKEN DEBRİYAJA BASILIR.

DEBRİJAIN AŞINMASININ SEBEBİ ANİ VE SERT KALKIŞLARDIR.

DEBRİYAŞ TELİ KOPMUŞSA VİTESE GEÇMEZ.

HAREKET HALİNDE DEBRİYAJA YARIM BASILIRSA DEBRİYAJ BİLYASI SIK SIK BOZULUR.

DEBRİYAJ BALATASI AŞINMIŞSA YAĞLANMIŞSA DEBRİJAJ KAÇIRIR.

VİTES KUTUSU (ŞANZIMAN

GÖREVİ DÖNDÜRME KUVVETİNİ ARTTIRARAK ARACI KALKIŞINI SAĞLAMAKTIR,

ARAÇDURURKEN MOTORUN ÇALIŞIR VAZİYETTE KALMASINI SAĞLAMAK.

YOL VE TRAFİK DURUMUNA GÖRE ARACA EN UYGUN HIZI VERMEK

ARACIN GERİ HAREKETİNİ SAĞLAMAK.

Debriyaj Nasıl Çalışır?

Döner haldeki bir parçanın hareketini aynı eksen üzerinde bulunan diğer bir parçaya iletmek veya iletilmekte olan bu hareketi istendiği zaman durdurmak amacıyla kullanılan tertibata kavrama adı verilir. Konumuz olan ve motorlu taşıtlarda kullanılan kavramalar krank mili ekseninde olmak üzere motorla vites kutusu arasına bağlanmış olup, motordan vites kutusuna hareket iletimini sağlar ve istendiği zaman, motor çalışmasına devam ettiği halde, bu hareket iletimini durdurur.

Krank Mili Nasıl Çalışır?

Krank mili en basit ifadeyle; pistonun doğrusal hareketini dairesel dönme hareketine çeviren bir motor elemanıdır. Krank mili malzemesi olarak çelik yada Sfero-dökme demir kullanılır. Krank mili eksiz yani kaynaksız olmak zorunda olduğundan tek parçadan üretilir. İlk etapta kaba şekilde dökümü yapılan çelik, dövme ve sertleştirme işlemlerinden sonra asıl şeklini alır. Ayrıca dövme işleminden sonra muylu yüzeyleri özel taşlama işlemlerine tabi tutularak parlatılırlar. Çünkü biyel mekanizmasının bağlandığı yer olduğundan sürtünmesiz düzgün bir yüzeyde hareket edebilmesi önemlidir.

Egzantrik Mili Nasıl Çalışır?

Hareketini krank milinden alan motorun yardımcı milidir. Dört zamanlı bir motorda krank mili iki tur yaptığında kam mili bir tur yapar. İki zamanlı motorlarda ise, bu birebir oranındadır. Egzantrik milinin amacı, sübapların açılma-kapanma zamanlarını ayarlamaktır. Motor devriyle orantılı çalışan bu mil, motorun düzgün çalışması için çok ince ayar yapılarak motor üzerine konumlandırılmıştır. Kam milleri yüksek kaliteli karbon çeliklerinden genellikle döküm yöntemi ile imal edilir. Genellikle kaliteli çelik alaşımlarından presle dövülerek yada

dökülerek tek parça olarak üretilirler. Mil üzerinde muylular, kamlar ve hareket verme dişlileri vardır.

Diferansiyel Nasıl Çalışır?

Difransiyel her iki aks ile aynı zamanda çalışırken aksların farklı hızda dönmelerini sağlayarak virajlarda stabilite sağlar. Otomobil virajı alırken, dairesel yol izler ve bir yay çizer. İşte bu yayı çizerken dışta kalan tekerlekler çapı daha geniş bir daire yayı çizeceğinden yani daha fazla mesafe katedeceğinden içtekilerden daha hızlı dönmelidir. Aşağıdaki şekilde de göreceğiniz bu durumu sağlayan diferansiyeldir. Difransiyel her iki tekerleğin arasında yer alır ve yarım bir dişli şaft ile tekerlere bağlanır.

DİREKSİYON, SÜSPANSİYON VE TEKERLEKLER

Direksiyon Nasıl Çalışır?

Bir otomobilde bulunan en basit ve en temel parça olarak bilinen direksiyon aslında göründüğü kadar basit değildir. En temel direksiyon türünde bir mil üzerine bağlanmış direksiyon ona dik dişli düzeneğini çevirerek tekerleklerin dönüş hareketi sağlanır. Bu sistem “Dişli Çubuk-Dişli Çark Düzeneği” olarak adlandırılabilir. Dişli Çubuk-Dişli Çark Düzeneği: Bütün otomobil, kamyonet, minibüs, jip tarzı araçlarda bu sistem kullanılır. Aynı sistem bir pompa ile hidrolik sıvı yardımıyla tahrikli olarak çalıştırıldığında “hidrolik direksiyon” olarak

adlandırılır. Temelde prensip tamamen aynıdır.

PARÇALARI,

DİREKSİYON SİMİDİ

DİREKSİYON MİLİ

DİREKSİYON KUTUSU

RROT VE ROT BAŞLARI

HAVALI HİDROLİK DİREKSİYON

BAKIMI

DİREKSİYON KUTUSU YAĞI KONTROL EDİLMELİDİR.

DİREKSİYON BOŞLUĞU ARTMIŞSA ROT BAŞLARI ARIZALIDIR.

Süspansiyon Sistemi Nasıl Çalışır?

Bir otomobilin performansını düşündüğümüzde ilk olarak aracın beygir gücü, torku ve 0-100km hızlanma değerleri gözümüzün önüne gelir. Fakat sürücü aracı kontrol edemedikten sonra istediği kadar güçlü olsun bir önemi kalmaz. Otomobil üreticileri artık 4 zamanlı motorlar konusunda usta oldular ve aracın performansını arttırmak üzere süspansiyon sistemlerine yöneldiler. Otomobildeki

süspansiyon sisteminin amacı, lastiklerle yol arasındaki sürtünmeyi maksimum yaparak, sürüş stabilitesini optimum seviyeye çıkartmak ve kusursuz dönüş yapılabilmesini sağlamaktır. Bu araç içinde seyahat edenlerin güvenliği ve rahatı için birincil dereceden önemlidir.

HELEZON YAYLAR

AMRTİSÖRLER

KAMYONLAR VE OTOBÜSLERDE MAKASLAR

Lastik Nasıl Çalışır?

Bir otomobilin yolla olan temasını sağlayan tek şey, lastiklerdir. Bu da lastik güvenirliliğini ve kalitesini en önemli konuma getirmektedir. Lastiğin Katmanları; Çelik Kordon: Lastiğin iç çevresini saranyüksek dayanımlı çelik kablodan imal edilmiş kısımdır. Lastiğin jantın üzerine sağlam oturmasını ve yanal kuvvetlere karşı formunu korumasını sağlar. Şambrel: Şambrel birkaç katmandan oluşur. Polyester kordon ile sarılmış plies adı verilen bu katmanlar şambrelin ve dolayısıyla lastiğin mukavemetinin bir ölçüsüdür. Birçok otomobil tekerleği iki şambrel plies’i içerir, fakat bazı uçak lastiklerinde 30′a varan sayılarda plies kullanılabilir.

ŞAMYELİ

DUBELESS LASTKLER

ARACA BİNMEDEN LASTİKLER KONTROL EDİLİR.

ISIDAN DOLAYI LASTİK BASINCI ARTMIŞSA OLDUĞU GİBİ BIRAKILIR.

LASTİK ÜĞZERİNDEK, RAKAMLAR EBATLARI BELİRTİR.

HAVA AZ SA ÇOK YAKAR.

FAZLA OLURSA ORTA KISMI AŞINIR.

LASTİKLER BELİRLİ KM. DEN SONRA DEŞİŞTİRİLİR,

ÖN LASTİKLERDEN BİRİ DUBLESS İSE ARAÇ DÜZ YOLDA BİR TARAFA ÇEKER.

BİRİ YENİ BİRİ ESKİ İSE BİR TARAFA ÇEKER.

EGSOZ SİSTEMİ

Katalitik Konverter Nasıl Çalışır?

Dünyada ve ülkemizdeki milyonlarca araç hava kirliliğinin kaynaklarından birini oluşturuyor. Özellikle kalabalık şehirlerde, egsoz gazlarının yaşam kalitesini düşürdüğü aşikar. Bu problemi azaltmak için araçlarda 1975 yılından itibaren katalitik konverterler kullanılmaya başlanmıştır. Katalitik konverterotomobilin egsoz çıkış borusuna bağlanan ve zararlı gaz emisyonunu azaltan bir çelik kutu şeklindeki elemandır. Son derece basit bir yapısı olan cihaz, çok önemli bir görev üstlenmekte ve havaya salınan zararlı gazları büyük ölçüde

engellemektedir. Günümüz araçlarda yanma odasına giren hava-gaz karışım oranları mümkün olduğnca optimum seviyede tutularak, emisyonlar azaltılır

Egsoz Nasıl Çalışır?

Otomobillerde egsozun görevi sesi absorbe edip, ses kirliliğinin önüne geçilmesidir. Temel prensip egsoz borusundan susturucuya gelen sesin, birbirleri üzerine yansıyarak kendilerini sönümlemesidir. Bu sönümleme tam verimle gerçekleşemez, dolayısıyla ses azaltılarak dışarı atılmış olur. Egsozu olmayan bir aracın sesi insan kulağını son derece zorlayacak bir şiddettedir. Eğer araçlar böyle çalışsaydı, sokaklarda insanlar birbirlerini duyamaz hale gelirdi.

FREN SİSTEMİ

Disk Fren Nasıl Çalışır?

Bir otomobilin hiç şüphesiz en önemli bölümlerinden biri fren sistemidir. Bir araçta fren sistemi ne kadar güçlü ve etkiliyse o araç da o kadar güvenlidir

diyebiliriz. Günümüzün bütün modern araçlarında disk frenler kullanılır. Fren pedalına bastığınızda sistemdeki hidrolik sıvının yerini değiştirmiş olursunuz, bu değişim fren disklerine bir piston yardımıyla iletildiğinde araç disk üzerindeki sürtünme kuvvetinin etkisiyle yavaşlamaya başlar. Ne kadar fazla güç uygularsanız disk o kadar baskıya maruz kalır ve tekerleğin dönüş hızı yavaşlar. Disk frenler birçok arabada önde yer alır fakat günümüzde dört tekerlekte de bu tip frenler kullanılmaya başlanmıştır. Disk frenlerin asıl önemli olduğu yer ön taraftır.

ABS Nasıl Çalışır?

ABS genel olarak, kaygan zeminlerde ani ve stabil bir şekilde durmayı sağlayan fren sistemi olarak tanımlanır. Kaygan bir zeminde acemi bir sürücü eğer aracında ABS sistemi varsa, ABS olmayan usta bir sürücüye göre çok daha rahat ve erken durabilir. Sistem bilgisayar kontrollü çalıştığından sürücü sadece frene basılı tutar, gerisini sistem otomatik halleder. Bu sistemde tekerleklere bağlı sensörler yardımıyla tekerleğin kızaklamaya başladığı hissedilir ve hemen fren gücü kesilir.

2-DERS; MOTORUN ÇALIŞMA PRENSİPLERİ;

İçten yanmalı motorlar, yakıtın motor içinde yanma odası adı verilen sınırlı bir alan içinde yakılması ile oluşan basıncın, piston denen parçayı hareket ettirmesi ile oluşan makinedir.

Bu motorlara içten yanmalı motor adının verilmesinin sebebi ,yanma olayının motor içerisinde gerçekleşmesindendir. Dıştan yanmalı motorlar da ise dışarıda yanma gerçekleştiğinden bunlara dıştan yanmalı motorlar denilmiştir. Örneğin: Buhar kazanlı motorlar.

İçten yanmalı motorlarda yanma odasının motorun içine taşınmasıyla birlikte oldukça kompakt motorlar üretilebilmiştir ve otomobillerin oluşması sağlanmıştır. Yakıtların yanması ile oluşan ısı enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinelere motor denir.

Yakıt, karbüratör veya Yakıt enjeksiyonu sistemiyle belli bir oranda hava ile karıştırılarak yanma odası denilen silindirin içine gönderilir. Karışım piston tarafından sıkıştırılarak buji yardımıyla ateşlenir. Dizel motorlarda ateşleme buji yerine yüksek basınç altında sıkıştırmayla yapılır. Karışım CO2 ve CO'e dönüşür. Bu reaksiyon hacim ve ısı yaratır. Bu da pistonların salınım hareketi Krank mili yardımıyla mekanik enerjiye dönüştürülerek iş yapılmış olur. Yakıt olarak önceleri gazyağı kullanılmış günümüzde ise benzin, mazot ve LPG (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı) oldukça yaygındır.Günumuz teknolojisinde Hybrit li motorlar uretilmeye başlanmiştir.Hybrit motor iki farklı motoru bulunan otomobil.Biri yanmalı ve digeri elektirikli olan motor tipine verilen isimdir.

3-ARAÇ KULLANMAYA HAZIRLIK

ARAÇ KULLANMAYA BAŞLARKEN

Aracın tüm göstergelerini, kumanda kollarını , ses,iletişim  ve ışıklandırma sistemini  tanıdıktan sonra.

HAZIRLIK

KOLTUK   =      KEMER   =   AYNA

En doğru en hızlı sıralama bu’dur.Örneğin

KOLTUK AYARLARI:  Koltuğun pedallara olan mesafesi , sırt bölümünün direksiyona olan mesafesi olmak üzere 2 konumla koltuğumuzu düzeltiriz.Bazı araçlarda yükseklik ayarı da vardır.

#  Pedallara olan mesafemizi sol ayağımızın 1/3 lük ön bölümü ile debriyaj pedalına basarak yaparız.Bu uygulamada pedalın tam olarak tabana teması sağlanmalı böyle iken dizimiz kırık yada çok gergin olmamalıdır. (Debriyaj pedalını seçmemizin sebebi en derindeki pedal olmasındandır.)

#   Sırt bölümünün direksiyona olan mesafesini sırtımızı koltuğa dayayıp,sol kolumuzu direksiyona uzatarak bileğimizin direksiyona ulaşıyor olmasına dikkat ederek ayarlarız.

-          Unutmayalımki  iyi bir sürüş için iyi bir oturuş esastır.

KEMER                       :  Kemer ile savaşmadan sağ elimizle kısa sürede takmak yeterlidir.

AYNA                          :

# İç dikiz aynası       =  Sağ elimizle oturuşumuzu bozmadan arka cam ile bire bir  örtüşecek şekilde ayarlanır.

#Dış Dikiz Aynaları  = Cam alt bölümündeki  çizgi esas alınarak,bu çizgiyi aracımızın sonuna kadar görmeye ve bu çizginin ayırdığı cam ile kaporta bölümünün  aynamızda eşit olarak görünmesine, arka kapı kolunun net olarak görünmesine dikkat ederiz.

ARACI ÇALIŞTIRMA

- Debriyaj ve frene basılır.

- Vites boşa alınır.

- Araç çalıştırılır.

# Debriyaja bastığımızda vites devre dışı kaldığı için frenede basılır.

# Marş hareketinin vites kutusuna iletilmesini engellemek amacı  ile aracı marş ve stop ederken  vites boşa  alınır

# Araç üç kademede çalıştırılır ikinci kademede bir süre beklenip marş etmesi gerekir.

YOLA ÇIKIŞ

-          Vites kalkış viteslerinden uygun olana alınır( 1 veya Geri)

-          Trafik kontrol edilir.

-          Sinyal verilir.

-          El freni indirilir.

-          Yan ayna kontrolüyle çıkılır.

ARACI PARK KONUMUNA ALMAK

-          Vites boşa alınır

-          Kontak anahtarı kapatılır.

-          Vites  kalkış  vitesinden birine alınır

(Araç  düz yolda yada eğimli yolda yukarı doğru ise 1. Vitese, eğimli yolda aşağı doğru ise geri vitese alınır.)

-          El freni çekilir.

Önce debriyaj sonra fren bırakılır.( Önce freni bırakmak aracın güvencesi sadece el freni teline kalmıştır.)

DEVİRİNDE   ARAÇ  KULLANMA

Viteslerimizi  doğru  km lerde  kullanmaya devrinde araç kullanmak diyoruz.

Vitesler  kalkış vitesi ve hareket vitesleri olmak üzere  ikiye  ayrılırlar.Kalkış vitesleri  (1 ve Geri )  aracımızın en kuvvetli vitesleridir.Bu sebeple bu iki  viteste  gazın kontrollü verilmesi  çok önemlidir.

1.       Vites                       0      -     20  km

2.       V               ites                        20    -     40  km

3.       Vites                       40    -     60  km

4.       Vites                        60    -     80  km

5.       Vites                       80  ve  üzeri km’ler için

Bu Km ler genelleme olup motor gücüne göre  değişir.

VİTES  DEĞİŞTİRME

-Viteslerimiz birer  birer büyültülür ancak frene basıldığı oranda küçültülür.

-Km büyütülmeden vites büyütülmez.

-Km küçültülmeden vites küçültülmez.

-Vites değiştirilirken gaz pedalı brakılır debriyaj pedalına çok iyi basılır vites

değiştirildikten sonra debriyaj pedalı seviyeli ama seri  bırakılır.Gaz pedalına seviyeli basılır.

KALKIŞ  ŞEKİLLERİ

Kalkış motor harekinin tekerlere aktarılması ile gerçekleşir.Bu hareket debriyaj  pedalı ile başlar.kalkış vitesindeki aracımızın debriyaj pedalına sonuna kadar basmışken topuğumuz yerde bırakarak ayağımızı sakin bir şekilde yavaş yavaş  yukarı kaldırır aynı zamanda vitese girme yani Kavrama anını hissetmeye çalışmalıyız.Aracımızın hareketlendiği  bu anda artık ayağımızı sabitler  en azından  2-3 metre ilerlemesini bekleriz.Aracımızdaki  km saatimizin 5-6  km yi göstermesiyle doğrulanabilir.

İki  Şekilde Kalkış vardır.

#  Kalkış noktamızda  gazın tehlikeli olmadığı durumlarda kullanırız.Genellikle kullandığımız kalkış şeklidir.

-Seviyeli bir şekilde gaz pedalına basıp eş zamanlı olarak debriyajı kavrama noktasına getiririz.

# Kavramalı kalkış

Gazın tehlikeli olduğu durumlarda uygularız.

-Durma noktasına gelmiş yoğun trafikte

-Park giriş ve çıkışlarında

EĞİLİMLİ YOLDA KALKIŞ

Dört  şekilde yapılır.

Seri kalkış Kavrama öncelikli kalkış Debriyaj gaz dengesi ile kalkış (Terazi Yöntemi) El freni ile kalkış

DURUŞ  ŞEKİLLERİ

Duruşların kesin bir kuralı yoktur.Duracağımız mesafeye,hızımıza,durma sebebine hatta aracımızın fren sistemine hatta hava şartlarına  göre duruş şeklimiz değişir

Buna  göre;

Kalkış viteslerinde duruşlar

Önce debriyaja sonra frene basılır.( Eğilimli bir yolda 1. Vites ile iniş yapmakta iken fren kontrolü olmadan debriyaja basılmaz)

Hareket viteslerinde duruşlar;

Hızın kontrol altına alınması için mutlaka ön fren yapılır sonra debriyaja basılır durma noktasında son fren tutulur.

Vites düşürerek durma;

Hızımızın yüksek olduğu durumlarda  emniyetli bir duruş için önce vites düşürülür  sonra hareketli viteslerde olduğu gibi durulur.

Ani duruş;

Ani duruşlarda aklımıza gelmesi gereken tek pedal frendir.Debriyaja basmak  duruş  mesafemizi artırır. Ani  fren yapmamız gereken durumu kurtarmışsak aracın stop etmemesi için debriyaja’da  basılır.Ani frenlerde hızımızın yük sek  olması  halinde frene bir kerede sonuna kadar basılmaz.Adeta freni pompalarcasına bas çek yapılıp gerekirse vites düşürülerek duruş gerçekleştirilir.

Yüksek hızda yapılan ani ve sert fren hakimiyeti  bozup aracı savurabilir.Ayak Freninin yeterli olmadığı ve hızımızın düştüğü sırada direksiyon  sabit  tutularak el freni çekilir.

DİREKSİYON HAKİMİYETİNİN SAĞLANMASI

Direksiyon  hakimiyetini sağlayan iki unsur vardır.

* Direksiyonu  tutuş :   Direksiyon  9- 15 saat göstergesiyle tutulur.Ellerimiz direksiyonu kavramalı ama sıkmamalı ellerimizi direksiyonda gezdirmemeliyiz.

*   Yola bakış               :  Aracımızın  gitmesi gereken şeridin ortasında en uzak noktaya bakarız.Böylece görüş açımız genişler unutmayalım ki aracımız baktığımız yeri gider

-Ayna kontrolleri  içinde bulunduğumuz trafiğe hakim olabilmek için elbette çok önemli ancak aynalara bakışımız bir anlık olmalı  arabanın markasını anlamasakta olur.Aksi takdirde direksiyon hakimiyetimiz kaybolabilir.

-Vites değiştirirken vitese bakmak yada vitesi  vücut hareketiyle değiştirmek de hakimiyeti bozar.

MANEVRALAR

Manevralar  elimizi hızlı ayağımızı yavaş kullanmamız  gereken çok hassas hareketlerimizdendir.

Direksiyonu ne kadar çevireceğimiz yolun açısına bağlı olarak değişir.

Dar açılı dönüşlerde bizim dönüşümüze engel olan son noktayı dış dikiz aynamızın  geçmesi iyi bir kriterdir.

Geniş açılı dönüşlerde ise aracımızın şeride girmesini bekleyip manevramızı yaparız.

ŞERİT DEĞİŞTİRMEDE KAVŞAKLAR, DÖNEL KAVŞAKLARDA HAL VE DAVRANIŞLARIMIZ

*Ana  yollara  bağlantı  yolu yada tali yolla çıkılır oto yollara ise sadece bağlantı yolu ve onu takip eden bağlantı şeridi ile çıkılır. Bağlantı şeridi oto yola çıkarken hızlanma şeridi olarak kullandığımız( Otoyoldaki araçların hızına uyum sağlamak amacı ile)şerittir.Aynı şerit otoyolu terk ederken yavaşlama şeridi olarak kullanılır. (Amacımız  oto yolun seyrini bozmamak ve girmekte olduğumuz yola uyum sağlamaktır. Hızımızın fazla olduğu oto yollarda takip mesafesi çok daha önemlidir. Şerit değiştirirken şeridi enine değil  boyuna  geçmek  önüne gireceğimiz araçla olan takip mesafemizi sağlamak gerekir.Bu konuda dikiz aynalarımız bize yardımcı olacaktır. Aracın tamamını dış dikiz aynamızla birlikte iç dikiz  aynamızda da  görürsek takip mesafemizin oluştuğuna karar veririz.

Gideceğimiz yöne  göre sağa  yada sola şerit değiştirebiliriz ancak amacımız aynı yolda daha hızlı gitmek ise  ancak solama yapabiliriz.

SOLLAMA KURALLARI

Önümüzdeki araç ile takip mesafesini bozmadan Trafik kontrol edilir uygunsa ,sollanacak araç sürücüsü uyarılır. Sol sinyal verilir hızlanarak ve bir kez daha gireceğimiz  şerit kontrol  edilerek sol şeride geçilir. Solladığımız araç ile takip mesafesi  oluşuncaya kadar sol sinyal açık bırakılır takip mesafesi sağlandığında

sağ sinyal ile çıktığımız şeride dönülür. Yerleşim birimlerinde;

Kavislerde,kavşaklarda,dönel kavşaklarda şerit değiştirilmez zira aynalarımız kör noktada kalmıştır.Yaya geçidinde şerit değiştirilmez yayayı yanıltıp kararsızlık içersinde bırakabiliriz.

Yaya,bisiklet,motorlu olmasına rağmen motosiklet ile karşılaşmamız en çok hassasiyet göstereceğimiz du     rumlardır. Yapacağımız hata kaportaya değil canadır.

Dönmeyi düşündüğümüz kavşağa gelmeden önce yerleşim  birimleri  için 30 metre,yerleşim birimleri dışı 150 metre  döneceğimiz yöndeki şeride geçilir.

Bağlantı yolundan çıkan araçlara geçiş kolaylığı sağlanır.

Hangi yöne ve nasıl dönüş yaparsak yapalım dış dikiz aynasından trafiği tekrar kontrol edelim. Dar açılı bir kavise çıkmazdan önce frenle hızımızı kontrol edilip lastiklerin yol tutuşunu sağlamak amacı ile

hafif bir gazla devam edilir. Kontrolsüz dönel  kavşaklara  gelmeden en az 30 metre önceden sol şeride geçilir kavşağa yaklaşınca hız

azaltılıp vites küçültülür dönel kavşağa en yakın araç olarak dönüş başlatılır bu sırada geçiş hakkı bizimdir dönüş tamamlanınca  durulup sağdan gelen trafik kontrol edilir.Trafik uygun olduğunda uygun şeritten yola devam edilir.

Kontrollü dönel kavşaklarda da bu dönüşün aynı şekilde yapıldığını gözlemliyebiliriz. Tali yoldan iki yönlü ana yola çıkış yaparken önce sola sonra sağa bakılır.

PARK   ETME

Park etmenin pek çok yolu vardır.Hedef olan  park alanına en az manevra ile girebilmektir.

Birbirine paralel iki aracın arasına düz olarak girmek için araçlara olan mesafemizi  açıp dış dikiz aynamızın  bize yakın olup yanına gireceğimiz aracı geçmiş olmasına dikkat ederek iki manevra ile gireriz.

Böyle bir park yerinde çıkışta dikkat edilecek en önemli  konu yanımızda bulunan araçları manevramız sırasında korumaktır. Bu nedenle önce düz çıkmaya özen gösteririz.

Bu tip park alanında ortamın dar olması  ve hareketimizin  birkaç manevra gerektirmesi  halinde aynı boşluğa geri geri  girilmesi tercih ederiz.Aracımızın sonu yanına gireceğimiz bize yakın olan aracın  sonuna gelmemişken manevramızı yapar diğer tarafımızdaki  aracıda kurtarmış olduğum gözlemleyerek  parkımızı tamamlarız.

Dış dikiz aynası

Kaldırıma paralel arkalı önlü duran iki aracın arasına park etmek için :

Arkasına gireceğimiz aracın yanına bir kapı açılmayacak kadar yakın dış dikiz aynalarımız birbirine değmeyecek kadar uzak yerleşiriz.

Kelebek camımız aracın sonuna gelinceye kadar aracımızı düz yürütüp bu noktada direksiyonumuzu  seri olarak tam sağa çevirip dış dikiz aynamızda aracımızın kaldırıma 25-30 cm yanaşmasını gözlemleyerek o o noktada durup  yine dış dikiz aynamızın aracın sonunu geçmiş olmasına  dikkat ederek sola tam manevra yapıp  dairesel bir bakışla park işlemimizi tamamlarız.

4- ARACIN DIŞ KONTROLÜNÜN YAPILMASI

ARACA BİNMEDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKEN KONTROLLER

Aracın başına giden bir sürücü, önce aracın çevresini dolaşarak bir anormallik (vuruk, kırık, sızıntı, hasar gibi) olup olmadığı kontrol edilir.

ARAÇ ÇALIŞTIRILMADAN ÖNCE ARACI ETRAFINDA MUTLAKA GEZMELİ SAKINCALI BİR DURUM OLUP OLMADIĞINA DİKKAT ETMELİDİR.

5-KOLTUK VE AYNA KONTROLLERİ

Araca binen sürücü, motoru çalıştırmadan önce, şu hususları yerine getirmelidir :Sürücü Koltuğu : Sürücü, koltuğunu aracı rahatça kullanabilecek şekilde kendine uygun biçimde ayarlamalıdır.İç ve Dış Aynaların Durumu : Aracın iç ve dış aynalarını, trafiği rahat bir biçimde görecek şekilde ayarlamalıdır.6-Emniyet Kemerinin Kontrolü : Emniyet kemeri sürücüye en uygun biçimde ayarlanarak takılmalı ve yanında bulunan yolcuya da taktırmalıdır.Sürücü Mahalli Kontrolü : Sürücü kullanacağı aydınlatma sisteminin anahtarını, alıcıları (çakmak, radyo, teyp) vitesin konumunu, el freninin yerini

7-ARACIN ÇALIŞTIRILMASI:

MOTORU ÇALIŞTIRIRKEN YAPILACAK İŞLEMLER

a. El freninin çekili olduğu kontrol edilir.b. Elektrikle çalışan sistemlerin açık olmadığı görülür.c. Debriyaj pedalına basarak, vites boşa alınır.ç. Kontak anahtarı yerine takılır..d. Kontak anahtarı ‘‘ON’’durumuna getirilir, göstergeleri kontrol edilir.e. Kontak anahtarını tam sağ tarafa çevirilir, “START” durumuna getirilir ve hafifçe gaz verilir.f. Motor çalıştıktan sonra kontak anahtarını kendi haline bırakılır, motorun çalışmadığı durumlarda ise işlem tekrarlanır. Kontak anahtarının start durumu 5 (Beş) saniyeyi geçmemelidir, aksi halde marş motoru dişlilerine zarar verilebilir.

MOTORU ÇALIŞTIRDIKTAN SONRA VE KALKIŞTA YAPILACAK HAREKETLER

Araç çalıştıktan sonra kalkış yapılmadan önce, aşağıdaki kontroller yapılır :

a. Gaz, Ayak Freni ve Debriyaj Kontrolü : Komuta pedallarının aşırı sert veya yumuşak olup olmadığı, kavramanın nerede başladığı kontrol edilir.b. Aydınlatma Sistemi Kontrolü : Farların yanıp yanmadığını, huzme ışıklarının (kısa, uzun) yeterli olup olmadığını, sinyali, stop, park, fren ve iç aydınlatma lambalarının yanıp yanmadığını kontrol edilir.c. Kornanın Kontrolü : Aracın kornasının istenilen seviyede çalışıp çalışmadığını kontrol edilir.ç. Göstergelerin Kontrolü : Şarj, yağ, yakıt, hararet ve kilometre göstergesinin çalışıp çalışmadığını kontrol edilir.d. Kalorifer ve Cam Sileceği Kontrolü : Kaloriferin sıcak ve soğuk havalarda yeterli ısıyı sağlayıp sağlamadığı, cam sileceklerinin isteni1en seviyede çalışıp çalışmadığını kontrol edilir.

e. Sürücü Aracın Motorunu Çalıştırıp Kontrollerini Yaptıktan Sonra Yumuşak ve Sarsıntısız Bir Kalkış İçin Aşağıdaki Hareketleri Uygulamalıdır :

(1) İç ve dış aynalardan arka trafiği, ön camdan öndeki trafiği kontrol ederek yolun emniyetli bir kalkış için müsait olduğunu görülür.(2) Sol ayakla, debriyaj pedalına basarak, ileri gitmek için birinci,geri gitmek için ise geri vitese takılır.(3) Trafiğin durumu tekrar kontrol edilerek, fren pedalına basılmalı, el freni boşaltılmalı, daha sonra ayak freni de bırakılır.(4) Sağ ayakla, yeteri kadar gaza basılırken, sol ayak yavaş yavaş debriyaj pedalından kaldırılmalı, aracın hareket etmeye başladığı görülür. Kavrama noktasından ayak yavaş yavaş çekilmelidir. Birden çekilirse araç stop edebilir.(5) Araç tekerlekleri iki tur (3,5 metre) döndükten sonra ayak debriyaj pedalından tamamen kaldırılmalıdır.(6) Aracın birinci vitesten ikinci vitese geçmesi için sür’at artırılmalı ve uygun devirde ikinci vitese geçirilmelidir.

8-ARAÇ GÖSTERGELERİNİN KONTROLÜ

GÖSTERGELER

 

1.Motor yağ basıncı

2.Soğutma soğutma suyu sıcaklığı

3.Vites arızası (opsiyon)

4.Ön ısıtma bujileri (sadece dizel için)

5.Mazot filtresinde nem

6.Fren sisteminde hatalı çalışma (yetersiz) Seviye Sıvı Fren/ el freni

7.Fren balataları aşınma

8.ABS sistemi

9.Park lambaları

10.Uzun farlar

11.Sis lambaları

12.Arka sis lambaları

13.Sağ sinyal lambası

14.Sol sinyal lambası

15.Lambalar arızalı

16.Akü şarjı

17.Emniyet kemerlerinin kilitlenmesi

18.Yakıt rezervi

19.Motor kontrol sistemi arızası (EOBD)

20.Air bag arızası

21.ASR sistemi arızası

22.Aracın koruma sistemi arızası

23.Direksiyon sistemi arızası

24.Kapıların tam kapanmaması

25.Yolcu tarafındaki hava yastığının manuel olarak devreden çıkartılması

26.Arka yan hava yastığının devreden çıkartılması (opsiyon)

27.Otomatik hız kontrolu ( opsiyon)

28.VBC sisteminde arıza ( opsiyon)

29.Jenerik arıza

30.Müsaade edilen hız (sadece Arap pazarı için)

KİLOMETRE SAATİ VE SÜRÜŞ GÖSTERGELERİNİN ANLAMLARI İSE:

1- Aktif durumda iken arka sis lambaları yanar

2-Aktif durumda iken ön sis lambaları yanar

3-Uzun far geceleri uyarı amaçlı kullanılması tavsiye edilir.

4-Kısa far akşamları optimum görüş sağlar.

5-Sola dönüşlerde kullanılır

6-Sağa dönüşlerde kullanılır

7-Bu lamba yandığında alternatörünüzün devre dışı olduğunu ve sürüş esnasında tüm akımın akü tarafından karşılandığını ifade eder . şarj lambası yandığında hemen arac uygun yere çekilerek şarj sistemi kontrol edilmelidir. Muhtemel sorunlar:şarj kayışı kopmuş olabilir. Şarj dinamosu arızalı olabilir.

8-Yağ lambası yandığında arac acilen durdurulmalı motor stop edilmeli ve aracın yağ seviyesi kontrol edilmelidir. aksi takdirde motor yatak sarabilir . muhtemel sebebler yağ kaçakları vardır. araç yağ yakıyordur.

9-Bu lamba yandığında araç fren hidroliği kontrol edilmelidir.

10- El freninin çekili durumda olduğunu ifade eder.

11-Park lambası.

12-dörtlüler . Kısa süreli park edişlerde , acil durumlarda vb durumlarda kullanılır.

13- Kızdırma bujileri: Dizel motorlarda özellikle soğuk havalarda motorun ilk çalışma anında kontak açılıp bu ışığın sönmesi beklenir. motorun yanma odalarının ısınma sürecini ifade eder. bu ışık söndüğünde marşa basılır.

B-ARACI PERİYOTİK BAKIMLARI

Araçlarda Periyodik Bakımın ÖnemiAraçlarınızla güvenli bir sürüş için, periyodik bakımlarının aksatılmadan yapılması gerekmektedir.Periyodik bakımın önemi ve periyodik bakımlarda yapılan işlemleri aşagıdaki satırlarda bulabilirsiniz.

Periyodik Bakımın Faydaları:

Beklenmedik arızaların ve buna bağlı servis onarım masraflarının önüne geçmek. Önceden periyodik bakım yaptırarak, hesapta olmayan arızalara bağlı olarak, aracın

servislerde onarımı süresince araçsız kalma durumunu engellemek.Özellikle ticari araç kullanıcıları için zaman ve gelir kaybını yaşamamak.

Aracın satışı esnasında, periyodik bakımlı bir aracın kazandığı avantaj ile aracın 2.el satışa değerinin artmış olması.

Bakımlı bir araç sayesinde araçla güven içinde yolculuk yapmak. Aracın ve motorun hizmet ömrünün artması. Daha uzun süre aracınızı verimli kullanabilmesi.

Aracınızın performansının artması ve daha düşük yakıt tüketimi sağlanması. Düzenli bakımları yapılmış bir araç kullanarak, çevre temizliğine ve insan sağlığına

katkıda bulunmak.

Periyodik Bakım Neleri Kapsar?

Lastikler: Lastik balans, ön düzen ayarı, nitrojen dolum hizmetleri yanında aşağıdaki kontroller de dikkatle yapılmalıdır. Lastik hava basınç kontrolü yapılmalı ve olması gereken değerlere ayarlanmalı, diş derinlik ölçümü, lastik aşınması ve hasar kontrolleri, lastik supap ve supap kapakları, bijonlar kontrol edilmelidir.

Akü: Araçların ilk harekete geçmesi ve çalışmasını, marş motoruna akım göndererek sağlan, kimyasal anlamda enerji depolayan ve gerektiğinde bu kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren cihazlardır. Araçlarınızın akü bağlantı kabloları, elektrolit seviyesi kontrol edilmeli ve kutup başı temizliği yapılarak akü voltajı ölçümü yapılmalıdır.

Motoryağı: Aracı bir insan vücüduna benzetirsek, bizler için damarlarımızda dolaşan kan ne kadar önemli ise, motoryağı da aracımız için aynı önemi taşır. Motoryağı, aracımızın motorunun çalışması esnasında hareketli parçalar arasında bir yağ filmi oluşturarak sürtünmeyi ve aşınmayı önler, içerdeki katkılar sayesinde de motor parçalerını temizler ve oluşan ısının bir kısmını alarak soğutma sistemine de yardımcı olur. Motoryağının, seviyesinin belli periyotlarda düzenli olarak kontrol edilmesi ve en azından yılda bir değiştirilmesi tavsiye edilir. Araca uygun motoryağı seçimi, yağ seviye kontrolleri ve değişim işlemleri düzenli olarak yapılmalıdır.

Yağ Filitresi: Motoryağını süzerek, yağlama kanallarına akışını sağlar. Zamanında değiştirilmeyen filitreler işlevini kaybederek, dolar ve tıkanır. Buna bağlı olarak yağ kanallarının tıkanması ve motorda yetersiz yağlanmaya yol açar. Yağ filitresinin her motoryağı değişiminde değiştirilmesi tavsiye edilir.

Hava Filitresi: Motora temiz hava girişi, ancak havadaki toz zerreciklerin hava filitresinden süzülerek geçişi ile mümkündür. Bu yönden hava filitresini motorun akciğerlerine benzetmemiz yanlış olmaz. Periyodik bakımlarda kontrol edilip temizlenmeyen veya zamanında değiştirilmeyen filtreler tıkanarak, yetersiz hava girişi ve buna bağlı olarak araçta performans ve verim kaybı düşüklüğü ile yakıt sarfiyatı artışına neden olur.

Yakıt Filitresi: Yakıt içerindeki yabancı partikülleri ( tortu, toz, v.b.) süzerek, yakıt pompasına temiz bir yakıt akışı sağlar. Zamanında değiştirilmezse, filtre tıkanır, araçta çekiş problemleri başlar ve yakıt sarfiyatı artar.

Polen Filitresi: Araç içersine temiz hava girişi ve araç içindekilerin temiz ve sağlık bir hava solunması, klima ve havalandırma sisteminin verimli çalışması için periyodik bakımlarda kontrol edilmesi, gerekirse değiştirilmelidir.

Ateşleme Bujisi: Benzinli araçlarda silindir içerisinde alınan yakıt hava karışımının ateşlemesi bujiler vasıtasıyla olmaktadır. Bujiler kontrol edilmeli, işlevini kaybeden bujiler değiştirilmelidir. Zamanında değiştirilmeyen bujiler, aracınızda yetersiz ateşleme ve buna bağlı olarak tekleme problemleri yaratabilir.

Fren Sistemi Kontrolleri: Araçta emniyetli bir sürüş için en önemli unsurlardan biri fren sisteminin kontrolleridir. Aracınızın ön ve arka fren balataları, kampana ve disk tertibatı, fren merkezi, fren hortumları, fren hidroliğini düzen olarak kontrol edilerek güvenli sürüş sağlanabilir.

Süspansiyon Sistem Kontrolleri: Aracın zemin ile sürekli temasını amortisörler, ön düzen elemanları, rot başı ve rotiller kontrol adilmesi ve gerekli durumlarda yapılacak değişimlerle, aracın yol tutuşu arttırılmalıdır.

Isıtma ve Soğutma, Klima Kontrolleri: Kışın kalorifer, yazın klima sistem ve bağlantı parçaları kontrolleri yapılarak, aracın ısıtma ve soğutma performansının arzulanan seviyede olması sağlanır. Aracın soğutma suyu seviyesi ve antifiriz kontrolleri yapılır, gerekirse tamamlanır.

Cam Silecekleri: Araçta güvenli bir sürüşün ilk şartı sağlıklı bir görüş sağlanmasıdır. Yaz ve kış mevsim özellikleri, toz, kir ve buna bağlı olarak silecek lastikleri belli bir kullanım süresi

sonrasında, vasfını yitirirler. Araca uygun silecek seçimi ve montajı yapılmalıdır. Ayrıca aracın cam yıkama suyu kontrol edilerek tamamlanmalıdır.

Aydınlatma Kontrolleri, Far Ayarı: Sağlıklı bir yürüyüş açısından, aracı kullanırken görmek ve görülmek hayati önem taşır. Aracın far ampulleri ve diğer aydınlatma tertibatları kontrol edilmeli, gerekirse far ayar işlemine tabi tutulmalıdır.

Egzos Sistem Kontrolleri: Araçların egzos hattı bağlantı durumları, paslanma, kaçak olup olmadığı da kontrol edilmelidir.

1-AKARYAKIT KONTROLÜ

Yakıt ve Yağ Kontrolü : Aracın yakıt ve yağ deposundaki miktarları, yakıt sisteminde (rekorlar, pompa vs.) sızıntı olup olmadığı, şanzıman ve difransiyelde yağ sızıntısı olup olmadığı, hidrolik yağ seviyesi, hidrolik merkezinde sızıntı olup olmadığı, yağ deposunda sızıntı olup olmadığı ko Akaryakıt Kontrolü: Kontak anahtarını açtıktan sonra yakıt göstergesini bakılır. (E) boş

olduğunu (F) ise dolu olduğunu gösterir.

2-MOTOR YAĞI KONTROLÜ

Yakıt ve Yağ Kontrolü : Aracın yakıt ve yağ deposundaki miktarları, yakıt sisteminde (rekorlar, pompa vs.) sızıntı olup olmadığı, şanzıman ve difransiyelde yağ sızıntısı olup olmadığı, hidrolik yağ seviyesi, hidrolik merkezinde sızıntı olup olmadığı, yağ deposunda sızıntı olup olmadığı kontrol edilir.

• Motor Yağının Kontrolü: Yağ seviyesinin kontrolü için yağ çubuğuna bakılır. Yağ çubuğundaiki çizgi vardır veya mim- max yazıları vardır. Yağ seviyesi bu iki çizgi veya yazı arasındaolması gerekir. Şayet yağ eksikse tamamlanmalıdır. Ayrıca yağın rengini ve kıvamını da kontrolederiz. Yağın rengi şeffaf olmalıdır. Kıvamına ise parmakla baktığımızda kaygan olmalıdır.

Şayet yağın. rengi beyaz ve mat bir renk almışsa, motor yağına su karışmış demektir.

3-RADYATÖR VE SİLECEK SUYU KONTROLÜ

Radyatör ve Su Seviyesi Kontrolü : Radyatördeki su-antrifriz seviyelerinin kontrolü ile soğutma donanımının bağlantı hortumları ve parçalarında sızıntı olup olmadığı kontrol edilir.

Radyatör kapağı açıldığında su seviyesi peteklerin üzerinde olmalıdır. Su kabı (kavanozu) olanaraçlarda ise işaretine kadar suyun dolu dolması gereklidir.

•

4-LASTİK HAVA BASINÇLARININ KONTROLÜ

Lastiklerin ve Lastik Havalarının Kontrolü : Lastiklerin sağlamlığını ve lastik havalarının istenilen seviyede olup olmadığını, bijonların tam ve sıkılı olduğunu, yedek lastiğin (stepne) sağlam ve yerinde olduğunu, rot başı bağlantıların normal olup olmadığı kontrol edilir.5-IŞIK VE İKAZ Sİb. Aydınlatma Sistemi Kontrolü : Farların yanıp yanmadığını, huzme ışıklarının (kısa, uzun) yeterli olup olmadığını, sinyali, stop, park, fren ve iç aydınlatma lambalarının yanıp yanmadığını kontrol edilir STEMİ KONTROLÜ

6-AKÜ SUYU KONTROLÜ

Akü Kontrolü : Akü elektrolit seviyesi, akü çerçeve bağlantılarını, akünün çatlak olup olmadığını, akü kutup başlarının sağlam, oksitlenmemiş olduğunu bağlantılarının tam ve düzgün olup olmadığı kontr • Fren Hidrolik Seviyesinin Kontrolü:Fren merkez pompasının üzerinde hidrolik deposu vardır. Hidrolik seviyesi kapaktan 1-1,5 cm.aşağıda olmalıdır. Şayet eksik olursa sisteme hava gireceğinden dolayı frenler tutmaz.Şayet akü bakımı yapılmazsa akü ömrü kısalır.Akünün yüzeyinde biriken pislikler zamanla kutuplar arasında iletkenlik sağlar. Kutup başıbağıntıları oksitlenir ve elektrik akımına karşı direnç gösterir. Bunlardan dolayı bataryanınyüzeyi su ile temizlenmeli, vazelin veya gres yağı sürülerek koruma altına alınmalıdır.Akünün üzerindeki eleman toz kapakları üzerindeki havalandırma delikleri açılmalıdır. Şayetakü suyu (elektrolit) eksikse saf su ilave edilmelidir. Kesinlikle çeşme suyu vb . sularkonulmamalıdır. Aksi halde plakalar kısa devre yaparak tahrip olurlar.Not: Akünün iyi olup olmadığını pratik olarak şu yöntemle kontrol edebiliriz; Uzun Farlarıyakarak marş yaparız. Eğer bataryanın şarzı normal ise, farlar çok az ölgünleşmelidir. Şayettamamen sönüyorsa batarya boşalmıştır.• Dizel Motorları Yakıt Fitresi Su Ayırıcısındaki Suyun Tahliye Edilmesi:

Filtrenin altındaki su tahliye musluğu uygun bir anahtarla gevşetilir. Su yoğunluğu, motorinyoğunluğundan daha fazla olduğu için tabana birikir. Musluk gevşetilince su akar. Su akışı bitipmotorin gelmeye başladığında musluk sıkılır.

• Elektrik donanımının Kontrolü:Yola çıkmadan önce dönüş lambalarını, park lambalarını, farları, fren lambalarını, plaka lambasıgibi ve alıcıları kontrol etmek gerekir. Sistem tek tek çalıştırılarak gözden geçirilmelidir. Aksihalde akü zayıflar, boşalır.

B- HAFTALIK BAKIM (ortalama 250 km.lik bakım)• Vantilatör Kayışının Gerginliği:Düzenli bir hareket iletişimini sağlayabilmek için kayış gerginliğinin iyi olması gerekir. Kayışgerginliği başparmakla basıldığında 1–1,5 cm esneyecek şekilde olmalıdır.- Kayış fazla esnek olursa: Motordan hareket alan su pompası, alternatör ve kompresör gibiparçalar motor devrine göre daha yavaş döneceklerinden, yetersiz kalırlar. Bunun sonucundada motor hararet yapar ve şarz sistemi çalışmaz. Bazı araçlardaki kompresörler vantilatörkayışından hareket alır. kayış gevşek olursa fren sisteminin çalışması da bozulur.- Kayış fazla gergin olursa: Motorlardan hareket alan, su pompası, alternatör ve. Kompresörgibi parçaların, yatak burçları aşınır.• Bataryanın (Akünün) Kontrolü:Şayet akü bakımı yapılmazsa akü ömrü kısalır.Akünün yüzeyinde biriken pislikler zamanla kutuplar arasında iletkenlik sağlar. Kutup başıbağıntıları oksitlenir ve elektrik akımına karşı direnç gösterir. Bunlardan dolayı bataryanınyüzeyi su ile temizlenmeli, vazelin veya gres yağı sürülerek koruma altına alınmalıdır.Akünün üzerindeki eleman toz kapakları üzerindeki havalandırma delikleri açılmalıdır. Şayetakü suyu (elektrolit) eksikse saf su ilave edilmelidir. Kesinlikle çeşme suyu vb . sularkonulmamalıdır. Aksi halde plakalar kısa devre yaparak tahrip olurlar.Not: Akünün iyi olup olmadığını pratik olarak şu yöntemle kontrol edebiliriz; Uzun Farlarıyakarak marş yaparız. Eğer bataryanın şarzı normal ise, farlar çok az ölgünleşmelidir. Şayettamamen sönüyorsa batarya boşalmıştır.

• Dizel Motorları Yakıt Fitresi Su Ayırıcısındaki Suyun Tahliye Edilmesi:Filtrenin altındaki su tahliye musluğu uygun bir anahtarla gevşetilir. Su yoğunluğu, motorinyoğunluğundan daha fazla olduğu için tabana birikir. Musluk gevşetilince su akar. Su akışı bitipmotorin gelmeye başladığında musluk sıkılır.• Hava Frenli Araçlarda hava Deposundaki Suyun Tahliye Edilmesi:Hava depoların (tüplerinin) altındaki su tahliye musluğu gevşetilir. Depo içindeki suyun

boşalması sağlandıktan sonra musluk sıkılır.

C-SÜRÜCÜLER TARAFINDAN YAPILACAK BASİT UYGULAMALAR

1-LASTİK DEĞİŞİMİ

PATLAK BİR LASTİK ZOR DURUMDA KALMANIZI GEREKTİRMEZ – BURADA SİZİ, GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE PATLAK LASTİĞİ NASIL DEĞİŞTİRECEĞİNİZ KONUSUNDA BİLGİLENDİRİYOR OLACAĞIZ.

Lastik Hava Basınç Kontrolü:Lastik hava basınçları, hava saatleri ile kontrol edilmesi gerekir. .Tekerleklerde ne kadar havaolacağı araç kataloglarında verilmiştir. Lastik hava basınçları az olursa, tekerleklerin yanakkısımları aşınır ve aracın enerji kaybı fazla olurHava basıncı fazla olursa, lastiklerin orta kısımları aşınır ve araç yolda titremeler yapar.

İHTİYACINIZ OLANLAR Yedek lastik (doğru basınca sahip olduğundan emin olun)

Tekerlek anahtarı

Kriko

Bijon anahtarı

Çalışma eldivenleri

Plastik bir levha ya da biraz çöp torbası

Karanlıkta lastik değiştirmek için;

Üçgen reflektör (ya da uygun bir uyarı işareti)

Bir ışık kaynağı (el feneri)

Aracınızda bu gereçlerin bir çoğunun normal zamanlarda da olmasını tavsiye ederiz.

ADIM 1 - GÜVENLİ BİR ALAN BULUNOtoyolda aracınızın lastiği patlamışsa, özellikle de yola yakın taraftaysanız lastiğinizi değiştirmeye kalkışmayın. Otoyolda yavaş araçların kullandığı şeritte olacağınız için bekleme yerlerinde lastik değiştirmek güvenli değildir. Acil servisi çağırın.

Daha ıssız bir yoldaysanız, akan trafikten uzakta olmak yine de önemlidir. Mümkünse otomobili bir virajdan daha çok yolun uzunca bir süre düz devam ettiği kısmına çekin. Akan trafikteki araçlar sizi gördüklerinde sizden uzaklaşabilirler. Aynı zamanda, krikoyu kullanacağınız için, eğimli bir alan seçmediğinizden ve otomobili kriko ile kaldırırken güvenliği sağlamak için düz bir zeminde olduğunuzdan da emin olun. İyi bir yer bulduğunuzda şanzımanı park konumunda bırakın (ya da düz vites ise viteste bırakın), el frenini çekin ve dörtlü flaşörleri yakın. Karanlık ise, diğer sürücülerin tedbir alması için üçgen reflektörünü yerleştirin. Anahtarları da kontaktan çıkarmayı unutmayın.

ADIM 2 - GEREÇLERİNİZİ YAYIN Bir tente ya da plastik bir levhanız varsa, değiştireceğiniz lastiğe yakın olacak şekilde temiz ve kuru bir çalışma alanı elde etmek için yayın. Ellerinizi temiz tutmak ve korumak için eldiven giyin. Sonra yedek lastiği bulmanız gerekecek; genelde aracınızın bagajının altındadır. Ancak yedek lastiğin, geçici bir lastik olduğunu ve daha sağlam bir lastikle değiştirilmek üzere sizi en yakın garaja götürebileceğini unutmayın. Aracın kullanım kılavuzu yedek lastiğin tam olarak nerede olduğu konusunda size yardımcı olacaktır. Kriko da yedek lastiğin olduğu yerde bulunmalıdır. Bu parçaları eldiven, fener (gerekliyse) ve bijon anahtarını (bazen kriko sapları da tekerlek somunlarını sökmede kullanılabilir) çalışma alanınıza yayın. Şimdi lastiği değiştirmeye başlamak için hazırsınız.

ADIM 3 - TEKERLEK SOMUNLARINI GEVŞETİN Tekerlek somunlarını otomobil, hala yerdeyken gevşetmek, kriko ile kaldırdıktan sonraki duruma göre daha kolaydır. Lastikte jant kapağı ya da göbek kapağı varsa, bijonlara ulaşmak için bunları sökmelisiniz. Göbek kapağını kriko kolunun düz olan tarafı ya da bijon anahtarı ile zorlayarak çıkartabilirsiniz. Lastiklerde özel bir kaplama ya da kilitli bijon varsa, çıkarılmaları için kullanım kılavuzuna bakın. Tekerlek bijonları ortaya çıktığında anahtarın uygun ucunu bijonlardan birine yerleştirin ve gevşetmek için saatin tersi yönünde çevirin. Bijonu bir ya da iki kez çevirerek gevşetin ve tamamen çıkarmayın. Diğer bijonlarla da işlemi tekrarlayın.

Bijonlar çok sıkıysa ve el ile gevşetmede sorun yaşıyorsanız, anahtarın bir ucundan eliniz ile tutarken diğer ucuna ayağınız ile baskı yaparak deneyebilirsiniz. Bu yöntemi uygulamadan önce anahtarın bijona iyice oturmuş olduğundan emin olun.

ADIM 4 - ARACI KRİKO İLE KALDIRIN Krikoyu alın ve kriko kolunu saat yönünde çevirerek biraz yükseltin. Kriko aracın altına değecek kadar yükseldiğinde kriko noktasına oturtun (kullanım kılavuzunda belirtildiği gibi ön lastiğin arkasında ya da arka lastiğin ön tarafında). Böylece aracı kriko sapını saat yönünde çevirerek lastikler yerden 3-4 cm. yukarıda olana kadar

kaldırın; tekerlek ile yer arasındaki bu boşluk, lastiği çıkartıp yedek lastiği takmaya yetecek kadar olmalıdır. Aracı kaldırdıktan sonra ellerinizi ya da ayaklarını arabanın altına sokmayın.

ADIM 5 - TEKERLEĞİ ÇIKARIN Bijonları kaybetmeyeceğiniz, güvenli bir yere koyun. Tekerleği çıkarmak için her iki taraftan da sıkıca tutarak çekin. Patlak tekerleği düz bir şekilde araç gövdesinin altına ya da krikonun kullanıldığı köşedeki süspansiyonun altına kaydırın. Böylece kriko kayarsa arabayı yukarda tutacak bir destek olacaktır.

ADIM 6 - TEKERLEĞİ DEĞİŞTİRİN Yedek lastiği alın ve lastiğin dış taraflarından tutarak tekerlek göbeğine oturtun. Bijonları, uca doğru incelen kısımları dışarı bakacak şekilde her bir vidaya yerleştirin ve yerlerinde durması için el ile sıkıştırın. Araç yere indirildiğinde tekrar sıkmalısınız. Bijon yerine cıvata kullanılıyorsa, ilk cıvatayı sokmadan önce göbekteki deliklerle tekerlektekileri hizalayın. Tavsiye: diğerlerinin daha kolay takılması için en üstteki somun ya da cıvatayı yerleştirin ve el ile olabildiğince sıkıştırın.

ADIM 7 - ARACI İNDİRİN İlk önce aracın altına koyduğunuz (Adım 5’e bakınız) tekerleği çıkarın. Şimdi, kriko kolunu ters yönde çevirmek aracın alçalmasını sağlayacaktır. Kriko üzerinde ağırlık kalmadığında aracın altından çekin, tamamen kapanana kadar sapı çevirin ve bir kenara koyun. Somunları anahtar kullanarak (bu sefer ters yönde çevirerek) tamamen sıkıştırmalısınız. Somunları çapraz bir şekilde sıkın: birini sıkın ve sonra ona göre çapraz olanı sıkın. Anahtarda sadece el gücü kullanarak tüm somunları tamamen sıkana dek çaprazlama işlemini tekrarlayın. Jant kapağını, bir tarafını yerleştirip diğer taraflarını el ya da yumruğunuzu ile vurarak yerleştirin.

ADIM 8 - YOLUNUZA DEVAM EDİN Lastiği değiştirmeyi bitirdikten sonra anahtarı, patlak lastiği, krikoyu, tenteyi ve diğer malzemeleri bagaja koyup yolunuza devam edin. Değiştirdiğiniz lastik geçici kullanıma yönelik ise aracı yüksek hızlarda sürmeyin (60 km/saat üstü) ve mümkün olan en kısa zamanda yenisiyle değiştirin. Bunu ertelemeyin, aksi takdirde bir gece hazır bir yedek lastiğiniz olmaksızın tekrar yolda kalabilirsiniz. Geçici yedek lastiklerin çoğunun sınırlı maksimum hız ve mesafeleri vardır – kullanım kılavuzuna bakınız. Güvenliği daha da sağlamak için bir tamircinin de tekerlek somunlarını kontrol etmesinde yarar vardır, ayrıca yedek lastikteki basıncı kontrol etmeyi de unu

2-KAR ZİNCİRİNİN TAKILMASI

Tekerleklerde Zincir Takılması:Kışın karlı ve buzlu havalarda aracın kaynaması ve patinaj yapmaması için zincir takmak gerekSürücüler Karayolları Trafik Kanununa göre araçlarında zincir bulundurmakla yükümlüdürlerzincir, tekerlek sökülerek veya araç üzerinde iken de takılabilir. Takılırken şu kurallara uyulur;— Zincir önden çekişli Araçlarda ön, arkadan itişli araçlarda arka tekerleklere takılır. -

— Zincir satın alınırken tekerlek ölçülerine uygun olanı seçilmelidir.

3-AMPUL DEĞİŞİMİ

Far ampulünün fişi çekilir.

Far ampulünün lastiği çıkarılır.

Yanan ampül çıkarılır. Aracınızda bulunan yedek ampülle değiştirilir. Ampulü taktıktan sonra yine sırasıyla lastik ve fiş takılır.

4-RADYOTÖRE ANTİFİRİZ KOYMA

Soğutma Suyuna Antifriz Konulmalıdır: Kışın aşırı soğuktan dolayı motor soğutma suyudonar ve- silindir bloğunun çatlaması vb. arızalar ortaya çıkar. Bunu ortadan kaldırmak için

soğutma suyuna bulunduğunuz yerin soğukluğuna göre belli oranlarda antifriz konulmalıdır

B- HAFTALIK BAKIM (ortalama 250 km.lik bakım)• Vantilatör Kayışının Gerginliği:Düzenli bir hareket iletişimini sağlayabilmek için kayış gerginliğinin iyi olması gerekir. Kayışgerginliği başparmakla basıldığında 1–1,5 cm esneyecek şekilde olmalıdır.- Kayış fazla esnek olursa: Motordan hareket alan su pompası, alternatör ve kompresör gibiparçalar motor devrine göre daha yavaş döneceklerinden, yetersiz kalırlar. Bunun sonucundada motor hararet yapar ve şarz sistemi çalışmaz. Bazı araçlardaki kompresörler vantilatör

kayışından hareket alır. kayış gevşek olursa fren sisteminin çalışması da bozulur.- Kayış fazla gergin olursa: Motorlardan hareket alan, su pompası, alternatör ve. Kompresörgibi parçaların, yatak burçları aşınır.• Bataryanın (Akünün) Kontrolü:Şayet akü bakımı yapılmazsa akü ömrü kısalır.Akünün yüzeyinde biriken pislikler zamanla kutuplar arasında iletkenlik sağlar. Kutup başıbağıntıları oksitlenir ve elektrik akımına karşı direnç gösterir. Bunlardan dolayı bataryanınyüzeyi su ile temizlenmeli, vazelin veya gres yağı sürülerek koruma altına alınmalıdır.Akünün üzerindeki eleman toz kapakları üzerindeki havalandırma delikleri açılmalıdır. Şayetakü suyu (elektrolit) eksikse saf su ilave edilmelidir. Kesinlikle çeşme suyu vb . sularkonulmamalıdır. Aksi halde plakalar kısa devre yaparak tahrip olurlar.Not: Akünün iyi olup olmadığını pratik olarak şu yöntemle kontrol edebiliriz; Uzun Farlarıyakarak marş yaparız. Eğer bataryanın şarzı normal ise, farlar çok az ölgünleşmelidir. Şayettamamen sönüyorsa batarya boşalmıştır.• Dizel Motorları Yakıt Fitresi Su Ayırıcısındaki Suyun Tahliye Edilmesi:Filtrenin altındaki su tahliye musluğu uygun bir anahtarla gevşetilir. Su yoğunluğu, motorinyoğunluğundan daha fazla olduğu için tabana birikir. Musluk gevşetilince su akar. Su akışı bitipmotorin gelmeye başladığında musluk sıkılır.• Hava Frenli Araçlarda hava Deposundaki Suyun Tahliye Edilmesi:Hava depoların (tüplerinin) altındaki su tahliye musluğu gevşetilir. Depo içindeki suyun

boşalması sağlandıktan sonra musluk sıkılır.

HAFTALIK BAKIM (ortalama 250 km.lik bakım)• Vantilatör Kayışının Gerginliği:Düzenli bir hareket iletişimini sağlayabilmek için kayış gerginliğinin iyi olması gerekir. Kayışgerginliği başparmakla basıldığında 1–1,5 cm esneyecek şekilde olmalıdır.- Kayış fazla esnek olursa: Motordan hareket alan su pompası, alternatör ve kompresör gibiparçalar motor devrine göre daha yavaş döneceklerinden, yetersiz kalırlar. Bunun sonucundada motor hararet yapar ve şarz sistemi çalışmaz. Bazı araçlardaki kompresörler vantilatörkayışından hareket alır. kayış gevşek olursa fren sisteminin çalışması da bozulur.

- Kayış fazla gergin olursa: Motorlardan hareket alan, su pompası, alternatör ve. Kompresörgibi parçaların, yatak burçları aşınır.• Bataryanın (Akünün) Kontrolü:Şayet akü bakımı yapılmazsa akü ömrü kısalır.Akünün yüzeyinde biriken pislikler zamanla kutuplar arasında iletkenlik sağlar. Kutup başıbağıntıları oksitlenir ve elektrik akımına karşı direnç gösterir. Bunlardan dolayı bataryanınyüzeyi su ile temizlenmeli, vazelin veya gres yağı sürülerek koruma altına alınmalıdır.Akünün üzerindeki eleman toz kapakları üzerindeki havalandırma delikleri açılmalıdır. Şayetakü suyu (elektrolit) eksikse saf su ilave edilmelidir. Kesinlikle çeşme suyu vb . sularkonulmamalıdır. Aksi halde plakalar kısa devre yaparak tahrip olurlar.Not: Akünün iyi olup olmadığını pratik olarak şu yöntemle kontrol edebiliriz; Uzun Farlarıyakarak marş yaparız. Eğer bataryanın şarzı normal ise, farlar çok az ölgünleşmelidir. Şayettamamen sönüyorsa batarya boşalmıştır.• Dizel Motorları Yakıt Fitresi Su Ayırıcısındaki Suyun Tahliye Edilmesi:Filtrenin altındaki su tahliye musluğu uygun bir anahtarla gevşetilir. Su yoğunluğu, motorinyoğunluğundan daha fazla olduğu için tabana birikir. Musluk gevşetilince su akar. Su akışı bitipmotorin gelmeye başladığında musluk sıkılır.• Hava Frenli Araçlarda hava Deposundaki Suyun Tahliye Edilmesi:Hava depoların (tüplerinin) altındaki su tahliye musluğu gevşetilir. Depo içindeki suyunboşalması sağlandıktan sonra musluk sıkılır.27C- AYLIK BAKIM (1000-1500 km.’lik bakım)• Hava Filtresinin Bakımı:Kuru tip hava filtresi hafif basınçlı hava temizlenmeli elektrik süpürgesi kullanılmamalıdır.Hava fitresini temizlerken, hava geçiş yönünün tersine basınçlı hava verilerek temizlemekgerekir. Çok tozlu ortamlarda çalışan araçlarda (traktör, iş makinesi vb.) yağlı tip hava filtresikullanılır. Hava motora girmeden önce yağın içerisine dalarak çıkar ve üzerindeki toz vepislikler yağda kalır. Belli bir süre sonra yağ çamur haline gelerek hava geçişine sınır getirir.Temizliği; Yağ filtresi yağı boşaltılıp, gazyağı veya motorin ile temizlenir. Tekrar motor yağıdoldurularak yerine takılır.• Motorun yıkanması: Temiz bir bezle motorun üzerindeki kaba kirler ve çamurlanmış yağlar

silindikten sonra sabunlu sıcak su ile yıkanmalıdır. Motoru yıkarken distribütörün ıslanmamasıiçin delikleri kapatılmalı veya Üzerine poşet geçirilmelidir.D-ALTI AYLIK VE YILLIK. BAKIMLARI (5000 – 6000 KM .LİK BAKIMI )Aracımızı güvenle sürebilmek için bakımlarının zamanında yapılması gerekir. Taşıt üzerindekiher sistemin bakım ve çalışma süreleri imalatçı firma tarafından belirlenmiştir. Bir sürücüolarak bu kurallara uymazsak aracımızın ekonomik ömrü kısalır. Ayarlar bozulur. Bununsonucunda da motor çok masraflı olur ve az güç üretir. Daha da önemlisi kazalara nedenolabilir.Altı aylık bakıma veya her 5000 km.de (hangisi önce dolarsa) teknik ayarlar yapılacağıiçin servise gidilmelidir. Serviste şu bakımların yapılmasına dikkat edilmelidir.• Motor yağı değiştirilir• Vites kutusu ile diferansiyelin yağ seviyesi kontrol edilir, eksik ise tamamlanır• Motor test edilir.• Benzinli motorlarda ateşleme ve yakıt sistemi kontrol edilir. Gerekirse buji, platindeğiştirilir. Supap ayarları kontrol edilir.• Ön düzen kontrolü ve gerekli ayarların yapılması ile lastiklerin periyodik olarak yerdeğiştirilmesi yapılır.• Tekerlekler açılarak bilye ve yatak aksamı temizlenir tekrar yağlanır. Frenlerin komplebakımı yapılır.Yıllık bakımda veya 15.000 km.de (hangisi önce dolarsa) araçlar servise götürülerek altıaylık bakıma ilaveten aşağıdaki bakımlar yaptırılır.• Yakıt deposu temizlenir. Deponun- temizlenmesi ile dizel araçlarda pompa ve enjektörlerkontrol edilerek ayarları yapılır.• Tüm elektrikli alıcılar ve kablo bağlantıları kontrol edilmelidir.• Hava frenli araçlarda tüm parçalar kontrol edilmeli ve filtreler temizlenmelidir.• Supap yarları yapılmalıdır.

• Varsa krater havalandırma süzgecinin temizlenmesi işlemleri yapılır.

D-ARACI HEMEN DURDURULUP KONTAĞIN KAPATILMASINI GEREKTİREN HALLER

1.YAĞ ŞARJ LAMBASI

2-YANIK KABLO VEYA FARKLI KOKULAR ALINMASI MOROTDAN ANİ SESLER GELMESİ

E.YAKIT TÜKETİMİNDE EKONOMİ SAĞLAMA

1- YAKIT TÜKETİMİNDE EKONOMİ SAĞLANMASINDA DİKKAT EDİLECEKHUSUSLARTaşıtın yakıt tüketimi sizin aracı kullanmanıza bağlıdır. Ekonomik bir araç kullanmak içinaşağıdaki önerlerin dikkatle yerine getirilmesi gerekir;- Araçta yapılması gerekli bakım ve oyarların yakıt tüketimi Üzerin de direk tesiri vardır.Bunun için her türlü bakım ve ayarların yer ve zamanında yapılmış olması gereklidir. (Buji,platin, avans, rölanti, Subap ayarı, hava filtresi temizliği veya değişimi gibi.)- Lastik hava basınçları düşük olduğunda yakıt tüketimi artar.- Tavsiye edilen lastik tip ve ebatlarından başka lastik kullanma yakıt tüketimini artırır.- Motoru ilk çalıştırma esnasında; dururken ısıtma yerine, yüksek devir ve hız yapmadan yoldaısıtın.- Mekanik jikle tertibatına sahip motorlarda jikle kullanmışsanız motor jiklesiz gidebilecekduruma gelir gelmez jikleyi yerine ilin.- Hızın azaltılacağı kavşak, viraj, engel gibi yerleri yeterince önceden kestirip ayak gazpedalından çekilerek frene basmadan yavaş lamayı tercih ediniz.- Aracınızı sert kullanmayın, yumuşak kullanın.- Düşük viteste yüksek devir ve hız yapmayın. En yüksek vitesi motoru yormamak kaydıylakullanın.- Rampa çıkarken hızınızı korumaya çalışmayın. Gaz pedalına daha fazla basmayıp ayağınızıpedal üzerinde sabit bir şekilde tutun.- 90 km. üzerindeki seyirlerin, yakıt tüketimini her bir kilometrede % 1 arttırdığınıunutmayınız.- Motor ilk çalıştırıldığında ve kontak kapatmadan önce üst üste gaz vermek sakıncalı ve yakıttüketimini artırmaktan başka bir işe yaramayacağını bilmelisiniz.- Kısa mesafelerde aracınızı kullanmaktan kaçının. Normal çalışma ısısına erişemeyeceğindenyakıt tüketimi artacaktır.- Depoyu ağzına kadar doldurmayın.- Seyir halinde cam açma yerine havalandırma tertibatını kullanın.- Araç üzerinde bagaj taşımayınız.30- Seyir esnasında gereksiz elektrik tüketicilerini kullanmayınız.

1-ARACIN FAZLA YAKMASININ NEDENLERİ

A-SÜRÜCÜYE BAĞLI SEBEPLER

*sürücüye bağlı sebep,

1.araç bakımlarının uygun zamanda yapılmaması.

2.uygun viteste gitmemek.

3.sinirli ve aceleci olmak.

4.ani duruş kalkış yapmak.

5.aşırı hız yapma.

B-MOTORA BAĞLI SEBEPLER

1.yakıt sisteminin arızalı ve ayarsız olması.

2.ateşleme sisteminin arızalı ve ayarsız olması.

3.Hava filtresinin tıkalı olması.

4.egzoz sisteminin patlak ve tıkalı olması.

C-ARACA BAĞLI SEBEBLER 1.ön düzen ayarının bozuk olması.

2lastiklerinin aşınmış ve uygun ebatta olmaması.

3.fren ayarlarının sıkı olması.

4.araca fazla yük alınması.

Temiz olmayan yakıt kullanmada araca zarar verir EPLER

2-.EKONOMİK SÜRÜŞ İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER.

Araç tipi ne olursa olsun çalıştırma sırasında ve sonrasında ayak debriyaja basılı olmamalıdır. Bu işlem uzun vadede debriyajın arıza vermesine neden olacaktır.

Turbo sistemli araçları çalıştırırken veya stop ederken rölantide yüksek gaz vermek veya sürekli gazı arttırıp azaltmak Turbo sisteminin arıza vermesine neden olur. Arızalanan bir turboyu değiştirmenin maliyeti 3 ila 5 bin lira demektir.

Kalkışlarda gaz pedalına gereğinden fazla basmadan kalkışı debriyaj ve gaz pedalını senkronize bir şekilde kullanarak yapın. Kaygan zeminlerde kalkış yaparken gaza dengeli bir şekilde basarak aracı gereksiz yere patinaj yaptırmayın. Patinaj başladığı anda daha üst bir vitese geçerek gerekirse ayağınızı gazdan çekerek rölanti devri ile ilerlemeye çalışın.

Motoru ilk çalıştırmanız da ise motor soğuk olduğundan araca tam güç vererek haraket etmeyiniz. Bunun yerine yarım gazla ilerleyiniz.( hararet göstergesi en az 1/4 e gelene kadar) tam gaz verdiğinizde, performanslı bir yanma olmayacağından hem motorun çalışan aksamlarında aşınma veya arızalar meydana gelecek hemde aracınız fazla yakıt sarfedecektir.

Küçük vitesle yüksek devirde sürüş yapmayın veya tam tersi büyük viteste düşük hızla sürmeyin, hava yol ve aracınızın yüküne göre mümkün olan en yüksek vitesle ve sabit hızla gidin. Şehirlerarası yollarda sabit bir süratte gitmeniz durumunda daha az yakıt tüketirsiniz. Örneğin 70 km/h ile gidildiği takdirde 100 km/h’e göre yaklaşık %30 daha ekonomik araç kullanmış olursunuz. Hız sabitleyici sisteme sahip olan araçlarda uzun yolda diğer araçlara göre daha ekonomik yol almak mümkündür.

Yokuş aşağı inerken vitesi asla boşa almayınız. Ayrıca vites boşta yokuş aşağı inerken sürekli fren yaparak aracınızı yavaşlatmanız gerekeceğinden, fren diskleri ile balatalarınız aşırı derecede ısınacak ve frenleriniz eskisi gibi tutmayacaktır. Bunun yanı sıra balata ve disklerinizde zamanından önce aşınacak, ekstra tamir ve yedek parça masrafı çıkacaktır. Yokuş aşağı inişlerde aracınız viteste olmasına rağmen yinede hızlanıyorsa aracınızı bir alt vitese alıp, motor kompresyonundan faydalanmalısınız.

Trafik ışıklarına yaklaştığınızda ikaz yanıp sönüyorsa veya duracağınız noktaya gelmek üzere iseniz ayağınızı gazdan çekerek aracı kompresyon freni ile yavaşlatarak durdurmanız daha doğru olacaktır. Çünkü, ayağınızı gaz pedalından çektiğinizde enjektörler motora yakıt sevkini yok denecek kadar azaltacaktır. Aynı işlemi şehir dışı yollarda yokuş aşağı inerken veya fazla hızlanmaya başladığınızda da yapabilirsiniz.

Yakıt ekonomisinde en önemli faktör mümkün olduğunca az fren yaparak araç kullanmaktır. Çünkü fren yapmak demek tekrar hızlanmak için gaza basmak demektir. Örneğin: Trafik ışıklarının sarıyı gösterdiğini ne kadar uzaktan fark eder ve ayağımızı gazdan çekerek ışıklara doğru akarsak belkide ışıklara geldiğimizde bize yeşil yanacak ve aracı durdurmadan tekrar hızlanıp yola devam edeceğiz.

Sıkışık trafikte motoru durdurup çalıştırmak yakıt sarfiyatını rölantide çalıştığından daha fazla artırır, böyle bir durumda duruş ve kalkışlar arasındaki bekleme süreleri 2 dakika ve üzerinde gerçekleşiyorsa motor stop edilebilirsiniz.

Araç kullanırken trafiğin yoğun olmadığı saatleri, trafiğin yoğun olmadığı alternatif yolları tercih etmeniz gerekir.

Araç kullanırken trafiği gözlemlemek ve önünüzdeki araç ile bırakılacak güvenli mesafeyi korumakta çok önemlidir. Önünüzdeki aracı yakın takip ettiğiniz durumlarda, onun her frenlemesinde sizinde fren yapmanız gerekecek, sonra tekrar hızlanmak için de yine gaza basmanız gerekecektir.

Ani gaz artırımı, aniden hızlanmak, gereksiz yere gaza ve frene fazla basmak, sürekli yüksek hızlarda gidilmesi %50'ye kadar varan fazla yakıt tüketimine neden olur.

Yokuş çıkarken aracınızı aşırı şekilde hızlandırmaya çalışmayınız. Özellikle aracınız yüklü ise gaza bastığınız kadar hızlanmayacak ve yakıt sarfiyatı iki katına çıkarken hızınız sadece 3 - 5 Km. artacaktır. Bunun yerine bir inişten sonra gelen yokuşlarda aşağı inerken hızınızı yasal limitlerde arttırıp, yokuş çıkarken inişte elde ettiğiniz ivmeyi kullanırsanız yokuşu daha ekonomik çıkabilirsiniz.

Yazın kış lastiği veya kışın yaz lastiği kullanmanız, aracın üreticisi tarafından belirlenmiş olan lastik ve jant ebatlarından farklı lastik ve jantları kullanıyor olmanız da yakıt tüketimini arttırmaktadır. Aracınızda lastik havalarının az olması durumunda sürtünme katsayısı artacağından araç aynı yolu daha fazla yakarak yapacaktır. Lastiğe fazla hava basılması durumunda ise sadece sırt bölümü vaktinden önce aşınacak ve lastiğin ömrü kısalacaktır. Yazın kış lastiği kullanmak sürtünmeyi arttıracağından yakıt sarfiyatı yükseldiği gibi lastikte erken aşınacaktır.

Aracın toplam ağırlığı arttıkça sarfettiğiniz yakıt da fazlalaşacaktır. Aracınızdaki ekstra her 100 kilogram yük 100 kilometrede fazladan 1 litre yakıt harcanmasına neden olacaktır. Bu sebeble aracınızın bagajındaki gereksiz eşyaları boşaltmanızda yarar var.

Aracınız aerodinamik özelliklere sahip olmalıdır. Aynaları gövde ile uyumlu ve aşırı büyük olmamalıdır.

Otomobillerde tavana konan port bagajlarda rüzgar tutması nedeniyle yakıt sarfiyatını arttırmaktadır.

Hareket halinde iken camlar açık yol almak içeri giren havanın basınç etkisi nedeniyle aracın ilerlemesini zorlaştıracak ve araç ilerlemek için daha fazla güce, dolayısı ile daha fazla yakıta ihtiyaç duyacaktır.

Karbüratörlü araçlar enjektörlü araçlara göre daha fazla yakıt sarf etmektedir. Enjektörlü araçlarda da tek noktadan değil çok noktadan enjektörlü araçları tercih etmeniz gerekir. Aracın enjektörlerinin ayarsız, bozuk ve eski oluşu her 10 litrede 1 litre fazla yakıt tüketimine sebep olacaktır. Benzin veya mazot filtrelerinin eski ve pis oluşu daha fazla yakıt sarf etmenize neden olacaktır. Filtreleri belirli sürelerde değiştirmeyi ihmal etmemelisiniz.

Debriyajın arızalı oluşu kalkışlarda ve aracın ivmelenmesi sırasında motor gücünün önemli bir kısmının kaybolmasına neden olarak yakıt tüketimini artırır.

Fren sistemindeki arızalar, balataların fazla sıkı olduğu fren ayarları da tüketimi arttırmaktadır.

Araç klimasının gereksiz yere ve sürekli çalıştırılması da % 25’e varan ek yakıt tüketimine neden olmaktadır. Bu hususlara dikkat ederek araç kullandığınız sürece hem yakıt tasarrufu yaparak ekonominize katkıda bulunacak, hem de aracınızın atmosfere salgıladığı zararlı egzoz emisyonunu önemli ölçüde azaltarak hava kirliliğinin azaltılmasına katkıda bulunacaksınız