اصول تغذیه در کبد چرب

لیال جهانبازی

کارشناس تغذیه

تعریف بیماری کبد چرب

گرم وزن 100گرم چربی خالص در 5کبد طبیعی حاوی حدود •

.خود می باشد

درصد وزن آن شود و باعث 5هرگاه مقدار چربی در کبد بیش از •

.کاهش عملکرد کبد گردد به این حالت کبدچرب می گویند

شیوع بیماری کبد چرب

کبد به مبتال پیشرفته کشورهای در بزرگساالن درصد 30تا20 بین•

هستند چرب

میابد افزایش سن افزایش با بیماری این شیوع•

با ها خانم در که باشد می ها خانم دوبرابر آقایان در بیماری این شیوع•

نزدیک آقایان به شیوع میزان یائسگی از بعد ویژه به سن افزایش

میشود

شیوع بیماری کبدچرب

٪10-24شیوع کلی •

٪30ژاپن وایتالیا -درآمریکا•

٪76درافراد چاق •

٪16-20درافراد غیر چاق •

٪100درمبتالیان به چاقی کشنده •

٪6/2درکودکان •

٪5/22-8/5درکودکان چاق •

٪78-21درافراد دیابتی •

عالیم و نشانه های کبد چرب

وجود خاصی عالمت معموال چرب کبد بیماری در اکثرموارد در•

ندارد

در ناراحتی و درد– خستگی مانند عالئمی موارد برخی در•

میشود دیده شکم راست و باال قسمت

ضعف -تهوع-شکم درد شدید درموارد•

عالیم کبد چرب

نداشتن تمرکز در کارها•

بزرگ شدن کبد•

بغل زیر و گردن نواحی در خصوص به پوست رنگ شدن تیره•

از دست دادن اشتها•

تشخیص بیماری کبد چرب

سونوگرافی•

اسکن تی سی•

بیوپسی•

کبدی های آنزیم گیری اندازه•

عوارض کبد

باعث کبد در چربی زیادی مقادیر رسوب درمان عدم درصورت•

سیروز به منجر آخر در و شود می کبد سفتی یا فیبروز ایجاد

.گردد می کبدی

و دیابت به ابتال درآمد پیش چرب کبد وجود دیگر طرفی از•

.است عروقی و قلبی های بیماری

عوارض کبدچرب

نسبتا زمان به پیوند به نیاز و کبد نارسایی به تبدیل برای چرب کبد•

فاصله مغز یا قلب در ولی دارد نیاز (سال 30-20حدود) طوالنی

یا قلبی سکته مانند عالیمی بروز تا رگ در تنگی پیدایش بین زمانی

نظر در هشداری را بیماری این باید بنابراین .است کوتاه بسیار مغزی

آن عوارض از موقع به درمان و زندگی شیوه در تغییر با و گرفت

.کرد پیشگیری

عوارض کبد چرب

باعث فقط چرب کبد :میکنند سکته بیشتر چرب کبد به مبتالیان•

سکته اثر بر بیشتر بیماری این به مبتال افراد .نمیشود کبدی مشکالت

است بمب یک مانند چرب کبد واقع در .میکنند فوت مغزی یا قلبی

.بشود منفجر است ممکن آن هر که

صحیح الگوی مانند زندگی روش تصحیح با مواقع بیشتر گفت میتوان•

پیشگیری بیماری این به ابتال از میتوان مناسب فعالیت و خوردن غذا

کرد

شدت بیماری

اما سازد می مختل را کبد عملکرد که ای ساده گونه :1گرید یا درجه•

.است مدیریت نیازمند همچنان

پیشرفت از جلوگیری منظور به که متوسط ای عارضه :2گرید یا درجه•

.گیرد قرار درمان تحت باید بیماری

کبدچرب عالیم بروز با معموال که بیماری شدید حالت :3گرید یا درجه•

.است توأ م

علل ایجاد کبد چرب

شکمی چاقی ویژه به چاقی موارد اکثر در•

خون های چربی در اختالل–•

تحرکی کم -•

انسولین به مقاومت و دیابت-•

الکی مشروبات مصرف -•

تغذیه سوء و بدغذایی-•

(تشنج ضد وداروهای پردنیزولون مثل) داروها برخی مصرف-•

آیا کبد چرب قابل درمان است؟

با توان می که است هایی بیماری معدود جز چرب کبد خوشبختانه•

.کرد کنترل را آن سالم و دقیق غذایی برنامه یک کمک

3 درجه چرب کبد به مبتال بیماران برخی که اند داده نشان تحقیقات•

غذایی رژیم با اند توانسته دارد وجود درآنها سرطان بروز امکان که

هم چربشان کبد بیماری بلکه نشوند مبتال سرطان به تنها نه مناسب

.است شده کنترل

آیا کبد چرب درمان پذیر است؟

فعالیت افزایش – زندگی شیوه تغییر با چاق افراد در وزن کاهش با•

کنترل -الکلی مشروبات مصرف قطع -غذایی رژیم اصالح-بدنی

را مطلوبی نتیجه بیماری این درمان جهت در میتوان خون قند دقیق

.آورد بدست

در برخی موارد جهت کنترل این بیماری با توجه به شدت عارضه •

و متفورمین و Eداروهایی نظیر ویتامین.از دارو استفاده می شود

داروهای تنظیم کننده کلسترول و تری گلیسیرید خون نیز در درمان

.آن مورد استفاده قرار میگیرد

نکات مهم در مورد ابتال به کبد چرب

خطر افزایش و میگرن تشدید باعث معموال ضدبارداری های ازقرص استفاده•

بهتر دارند چرب کبد که افرادی .میشود خون شدن لخته همان یا ترومبوآمبولی

هر حتما باید صورت این غیر در .کنند داری خود ها قرص این مصرف از است

.دهند انجام کبدی های آزمایش بار یک وقت چند

را کبد بافت فیبروز کشیدن سیگار ندارداما تأثیری کبد ایجاد بر استرس•

بیماریهای به مبتال افراد در را کبد شدن سفت و شدن سخت و تشدیدمیکند

.اندازد می جلو کبدی مزمن

رژیمهای غذایی سخت هم میتوانند باعث کبد

چرب شوند

دهد افزایش را چرب کبد به ابتال خطر میتواند خود وزن ناگهانی شدن کم•

مدت در و میگیرند سخت رژیمهای که سالمی افراد میشود دیده اوقات گاهی•

.شوند می مبتال چرب کبد به آورند می پایین را وزنشان کوتاهی

هر اینکه یا بیاورد پایین را وزنش از درصد 10 بتواند بیمار که است این هدف•

.کند کم وزن کیلوگرم یک تنها ماه

الکلی مشروبات به معتادان و چاق و وزن اضافه به مبتال افراد در بیشتر چرب کبد•

.دارند قرمز گوشت خصوص به حیوانی های پروتیین از سرشار غذایی رژیم که آنهایی•

.باالست اندازه از بیش خونشان آهن که افرادی•

و اند داشته c هپاتیت به ابتال سابقه که بیمارانی•

بیشتر اند کرده عادت کرده سرخ و چرب بسیار های خوراکی و غذاها خوردن به که کسانی•

.میشود دیده

:مهمترین روش های درمانی

وزن کاهش•

الکی مشروبات مصرف عدم•

دیابت بیماری کنترل•

خون چربی کاهش•

زندگی شیوه در تغغیر•

و عوامل وجود نظر از باید غذایی رژیم تعیین از پیش چرب کبد به مبتال افراد•

بررسی هم خون چری افزایش یا دیابت مانند دیگری ای زمینه های بیماری

شوند

کنار در سالم غذایی رژیم نباشد مبتال دیگری ای زمینه بیماری هیچ به اگر•

میشود توصیه آنها به ورزش

تغذیه مناسب در بیماری کبد چرب غیر الکلی در

:قسمت 4

چرب کبد بیماران در سالم وزن کاهش•

بیماران این در غذایی رژیم مناسب ترکیب•

بیماران این برای مناسب فراویژه و ویژه غذایی مواد•

بیماران این برای مناسب غذایی عادات•

کنترل بیماری های زمینه ای متابولیک

نقش کبدچرب به مبتال بیماران در خون های چربی و دیابت کنترل•

از می دانید که همانطور.دارد بیماری این بهبود در ای کننده کمک

ورزش و غذایی رژیم رعایت متابولیک بیماری های کنترل مهم اصول

می باشد منظم

:فعالیت فیزیکی

را زیر های ویژگی بایستی وزن کاهش ارتقای منظور به مناسب فیزیکی فعالیت•

:باشد دارا

چرخه دو و شنا-روی پیاده قبیل از هایی فعالیت و روز در ورزش دقیقه30 حداقل•

.است مناسب سواری

مفید میتواند هم کردن گرم دقیقه ده با همراه دقیقه 40-60 مقاومتی های ورزش•

.شود واقع

.شود اجرا ساعت یک مدت به بار هر هفته در بر سه صورت به میتواند ورزش•

مدت به یافته کاهش وزن حفظ و وزن کاهش اینکه دلیل به•

غذایی ترکیب تغییر که میرسد نظر به لذا است مشکل طوالنی

کند ایجاد غذایی رژیم کالری محتوای در تغییری لزوما اینکه بدون

.شود محسوب بیماران این برای درمانی روش یک بتواند

لذا است مشکل طوالنی مدت به یافته کاهش وزن حفظ و وزن اینکه دلیل به•

محتوای در تغییری لزوما اینکه بدون غذایی ترکیب تغییر که رسد می نظر به

بیماران این برای درمانی روش یک بتواند کند ایجاد غذایی رژیم کالری

.شود محسوب

اگرچه .هستند نرمالی وزن دارای چرب کبد به مبتال بیماران از ای فزاینده تعدا•

.باشند داشته انسولین به مقاومت و شکمی چاقی است ممکن بیماران این

.است ناسالم غذایی رژیم که اند داده نشان مطالعات

چه رژیم غذایی برای کاهش وزن این بیماران

مناسب است؟

-شیرینی-ساندیس -شربت-آبنبات -شکالت-پولکی-نبات -شکر-قند مصرف•

.شود رسانده حداقل به دلستر و قند بدون های توشابه حتی و نوشابه

سبزی و میوه روز در واحد 5 حداقل .شود سبزیجات و میوه مصرف بر تأکید•

.شود دریافت

-محلی و پرچرب های پنیر -کامل شیر مثل پرچرب لبنی محصوالت مصرف از•

.شود اجتناب محلی یا پرچرب وماست بستنی – کره

غالت میان از و شود استفده پایین گالیسمیک شاخص با غذایی مواد از•

در ای قهوه برنج و دار سبوس نان -سنگک نان همچون دار سبوس انواع.

.شود گنجانده غذایی رژیم

چربیها در رژیم کبد چرب

-جات شیرینی-کیک -خامه -کره-مایونز سس نظیر اشباع چرب های اسید•

امکان حد تا لبنی محصوالت و شیر در موجود چربی-مرغ پوست-گوشت چربی

.نشوند مصرف

در و شود داده افزایش غذایی رژیم در 3امگا چرب های اسید مصرف به توصیه•

.شود داده کاهش 6 امگا چرب های اسید مصرف مقابل

-ماهی روغن -کلزا یا کانوال روغن-کلزا روغن-کتان بذر -گردو :3امگا منابع•

.دریایی غذاهای و ماهی

تازه سبزی و میوه واحد 5 روزی حداقل باید هستند مبتال چرب کبد به که افرادی

.کنند استفاده خام و

آنتی حاوی دارند تری تیره رنگهای که آنهایی سبزیها و ها میوه انواع میان در البته

.هستند بیشتری های اکسیدان

به مبتال بیماران به تیره سبز و قرمز -نارنجی های سبزی و ها میوه انواع مصرف

.میشود توصیه چرب کبد

کنترل برای.پرکالری های خوراکی مصرف از پرهیز به :چرب کبد به مبتال افراد به توصیه

آنها جای به یا کرده اجتناب گازدار و شیرین های نوشابه انواع مصرف از باید بیماران این .وزن

.کنند استفاده شیرین بسیارکم خانگی های شربت و شکر بدون طبیعی های آبمیوه -ساده آب از

همراه و تهیه ای خوشمزه شربت -ترش لیمو آب یا رتقال آب -آب از ترکیبی با میتوانند مثال

.کنند میل نوشابه جای به شان غذایی های وعده

چرب کبد به مبتال بیماران به هم هویج آب-آلبالو آب-زرشک آب-انار آب-کرفس آب مصرف

درمانسریعتر به میتواند دارد که فراوانی فیبر دلیل به کرفس آب روزانه مصرف .میشود توصیه

.کند کمک چرب کبد

ای تغذیه ارزش که اسنک و چیپس انواع مانند چرب و پرکالری تنقالت همان یا هوله هله•

.شوند حذف چرب کبد به مبتال افراد غذایی رژیم از باید .ندارند هم چندانی

غذایی رژیم در راهم شور مغزهای و بستنی مصرف توانند می که جایی تا باید افراد این حتی•

به را آنها مصرف میتوان که هایی وعده میان و تنقالت بهترین.کنند محدودتر و محدود شان

گوجه-خیار -مختلف های میوه -چربی بدون شیر.کرد توصیه چرب کبد به مبتال افراد

.است تازه و خام مغزهای هم مواردی در و چربی بدون ماست-خوردن سبزی-کاهو-فرنگی

استc ویتامین از سرشار که تازه آبلیموی با مایونز سس جای به را خود ساالد.کامل درمان تا•

.دارکنند مزه

در طول درمان کبد چرب به بیماران توصیه میشودغذاهای •

خود را به صورت آبپز یا بخارپز مصرف کنند واستفاده

.از نمک و شکر را به حداقل برسانند

چربی مورد نیاز بدن این افراد در طول دوران رژیم •

-کانوال -درمانی از روغن های خوب مانند روغن زیتون

کنجد و هسته انگور تأمین شود

توصیه به مصرف روغن های خوب به هیچ وجه به معنای •

..زیاده روی در مصرف آنها نیست

مواد غذایی ویژه و فراویژه برای کبد

پیاز سیرو•

کلم انواع•

چغندر•

توت -شاتوت-اخته زغال -کشمش -آلو :اکسیدان آنتی از غنی های میوه•

گالبی و سیب -طالبی-فورت گریپ -پرتقال -تمشک -فرنگی

جو•

سبز چای•

مواد غذایی ویژه و فرا ویژه برای کبد

مریم خار گیاه•

زنجبیل•

قرمز گوشت جای به سویا از استفاده•

آبلیمو•

زردچوبه از استفاده•

(گاسنی-خارشتر -شاتره مانند) گیاهی عرقیات از استفاده•

سیب•

ساالد سبزیجات•

شیر سویا•

برنج-گندم-سبوس جو•

قهوه•

عادات غذایی مفید

.است مفید بیماری این برای هفته در تنوری شدهیا پز بخار ماهی مصرف بار دو•

به ها کردنی سرخ مصرف و وشد تهیه بخارپز یا شده پز آب بصورت ها غذا•

برسد حداقل

.شود پرهیز غذایی وعده درهر پرخوری از•

.شود مصرف آب لیوان 10-8روز طول در•

.شود پرهیز سخت و مدت طوالنی های گرسنگی از•

عادات غذایی مفید

.شود اجتناب غذا مصرف از افسردگی و ناراحتی درهنگام•

.شود پرهیز شده گرم بار جند های غذا و زده یخ و شده فریز غذاهای مصرف از•

وزن کاهش برای خوبی راهکار (شام خصوص به ) غذایی وعده یک حذف•

راهکار وعده هر حجم کاهش و غذایی های وعده تعداد افزایش بلکه باشد نمی

است وزن حفظ یا وزن کاهش برای تری مناسب

و (روز در وعده میان و وعده 7-6 حداقل درمجموع)زیاد غذایی های وعده تعداد•

.باشد کم وعده حجم

مکمل ها جهت بهبود کبد چرب

E ویتامین•

Dویتامین•

3امگا مکمل•