ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ

13 ο ∆ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΥΟΣΜΟΥ 25ης Μαρτίου & Πρωτοµαγιάς Τ.κ. 56224 τηλ.-fax : 2310587802 mail@13dim-evosm.thess.sch.gr

Άρθρο εκπαιδευτικού σελ. 2, << το δάσος >> σελ.3-5, << ενέργεια-ενεργούµε σωστά; >>

σελ.6-8, << εξοικονόµηση ή σπατάλη ενέργειας; >> σελ.9-11, χορηγοί σελ..12

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η σύγχρονη ζωή απαιτεί από τον άνθρωπο την κατανάλωση ολοένα και µεγαλύτερων ποσοτήτων ενέρ-

γειας.

Τα αποθέµατα όµως σε µη ανανεώσιµες πηγές είναι περιορισµένα και η συνεχής µετατροπή της ενέρ-

γειας σε υποβαθµισµένες µορφές δηµιουργεί προβλήµατα ρύπανσης του περιβάλλοντος.

Είναι υποχρέωση του καθενός από µας να χρησιµοποιεί την ενέργεια µε µέτρο και να προσέχει να µην

την σπαταλά.

Τα δάση πρέπει να προστατευτούν για τις κοινωνικές και πνευµατικές αξίες που αντιπροσωπεύουν. Οι

σκοπιµότητες, τα συµφέροντα, η έλλειψη παιδείας-περιβαλλοντικής συνείδησης είναι οι βασικές αιτίες

των καταστροφών. Πρέπει λοιπόν να καλλιεργήσουµε τη συνείδηση µας για να σώσουµε τον δασικό µας

πλούτο

Τιµή 2 ευρώ

Υπεύθυνος επιµέλειας ηλεκτρονικής επεξεργασίας & δηµιουργικού Μανώλης Χρήστος δάσκαλος

Πώς εντάσσονται τα ΣΠ-

ΠΕ στο πρόγραµµα του

σχολείου

Τα βασικό χαρακτηριστικό

των ΣΠΠΕ είναι ότι δεν

προβλέπονται από τα ενιαία

και καθολικής εφαρµογής

Αναλυτικά Προγράµµατα.

Έχουν µικρή ή µεγάλη χρο-

νική διάρκεια και αναπτύσ-

σονται συνήθως κατά τη

διάρκεια του σχολικού

έτους και µπορεί να διευρύ-

νουν ή να εξειδικεύουν το

πρόγραµµα σπουδών ή και

να συµπληρώνουν «ύλη»

των γνωστικών αντικειµέ-

νων, που καθορίζεται από

τα Αναλυτικά Προγράµµα-

τα. Αναπτύσσονται συνή-

θως στο εσωτερικό κά-

ποιων µαθηµάτων (Μελέτη

περιβάλλοντος, Φυσική, Γε-

ωγραφία), µετά το πέρας

των µαθηµάτων, αλλά και

στο πλαίσιο της Ευέλικτης

Ζώνης. Στο πλαίσιο του

ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ(µέτρο2.6, ε-

νέργεια 2.6.1, κατηγορία

πράξεων 2.6.1.γ) και

ύστερα από υποβολή σχεδί-

ου πρότασης µπορεί κάποιο

ΣΠΠΕ να χρηµατοδοτηθεί

Το εκπαιδευτικό υλικό που

χρησιµοποιείται για την υ-

λοποίηση του ΣΠΠΕ είναι:

Εκπαιδευτικό υλικό που

αντλείται από διάφορους

τοπικούς ή ευρύτερους φο-

ρείς

θεµατικές ενότητες από τα

σχολικά βιβλία του ΟΕ∆Β.

Εκπαιδευτικό υλικό που

δηµιουργούν οι ίδιοι οι εκ-

παιδευτικοί.

Οι εκπαιδευτικοί εµπλουτί-

ζουν έτσι το περιεχόµενο

της αυστηρά οργανωµένης

και ανελαστικής σχολικής

γνώσης που εµπεριέχεται

στο σχολικό βιβλίο, µε νέα

γνώση που αντλείται από

τον κοινωνικο-οικονοµικό

χώρο. Ειδικότερα µε τη νέα

σχολική γνώση που εισάγε-

ται, καλύπτεται η ανεπάρ-

κεια των διδακτικών βιβλί-

ων σε θέµατα περιβάλλο-

ντος και επιτρέπει στο

σχολείο να συµπεριλάβει

στις εκπαιδευτικές του δια-

δικασίες επίκαιρα και σύγ-

χρονα προβλήµατα συµβα-

δίζοντας µε τις αλλαγές

που συντελούνται στο φυσι-

κό περιβάλλον.

Αρκετά στοιχεία άµεσα ή

έµµεσα συνηγορούν και σε

µια αναβαθµισµένη ποιότη-

τα της διδασκαλίας, όπως:

Η υιοθέτηση εναλλακτικών

µορφών παιδαγωγικής πρα-

κτικής

∆ιαθεµατική προσέγγιση

των περιβαλλοντικών ζητη-

µάτων

Η ανταπόκριση της διδα-

σκαλίας του εκπαιδευτικού

στις ιδιαίτερες ανάγκες

των µαθητών τους ως α-

πόρροια της σύλληψης και

εκτέλεσης της διδακτικής

πράξης από τους ίδιους

τους εκπαιδευτικούς.

Η παραγωγή ποικιλόµορ-

φου εκπαιδευτικού υλικού

για την διδακτική πράξη

από τους εκπαιδευτικούς

και τους µαθητές.

Η αναβάθµιση του τεχνολο-

γικού εξοπλισµού, των δι-

δακτικών χώρων και η δι-

αρρύθµιση της αίθουσας

διδασκαλίας.

Η εξασθένηση της περιχά-

ραξης της παιδαγωγικής

πρακτικής (δάσκαλος συ-

ντονιστής, άρρητες παιδα-

γωγικές πρακτικές)

Οι συνεργασίες µεταξύ των

ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ώ ν

(δειγµατικές, συνεργατικές

διδασκαλίες, ανταλλαγές

απόψεων)

Η αυτοκαθοδηγούµενη επι-

µόρφωση των εκπαιδευτι-

κών που είναι προσαρµο-

σµένη στις ιδιαίτερες ανά-

γκες τους.

Τι άλλο κερδίζουν οι µαθη-

τές

Οι δυνατότητες που δίνο-

νται στους µαθητές να ανα-

πτυχθούν κοινωνικά, να

συµµετέχουν σε διαδικασί-

ες, να αναπτύξουν πρωτο-

βουλίες, να προβληθούν οι

εργασίες τους είναι σηµα-

ντικές. Το να συµµετέχεις

στην ενηµέρωση της κοινω-

νίας που ανήκεις, σηµαίνει

αναγνώριση και εκτίµηση

της δουλειάς σου. Το σχο-

λείο πρέπει να σου δίνει

όλο εκείνο το έδαφος και

τις ευκαιρίες για να δράσεις

προς όφελος της κοινωνί-

ας. Οι µαθητές σαν ενήλι-

κοι και υπεύθυνοι πολίτες

εκµεταλλεύονται τις ευκαι-

ρίες που τους δίνονται,

δραστηριοποιούνται και κά-

νουν γνωστά τα αποτελέ-

σµατά της δικής τους δου-

λείάς. Οι δράσεις των µι-

κρών µαθητών ήταν πολυ-

ποίκιλες και προωθηµένες,

όπως ερωτηµατολόγια στην

οικογένεια και στην τοπική

κοινωνία, έκδοση εφηµερί-

δας, διανοµή ενηµερωτικών

φυλλαδίων, αξιοποίηση µέ-

σων µαζικής ενηµέρωσης,

συµµετοχή σε ηµερίδες.

Οι µύθοι δηµιουργούν φο-

βίες σε καθετί καινούριο

Πολλοί γονείς αλλά και εκ-

παιδευτικοί βλέπουν µε αµ-

φισβήτηση αυτά τα προ-

γράµµατα, γιατί πιστεύουν

ότι τα ΣΠΠΕ λειτουργούν

εις βάρος των άλλων µαθη-Σελίδα 2

µάτων. Έτσι κατά και-

ρούς ακούγoνται απόψεις

όπως: “Tι τα θέλουν αυ-

τά και δεν κάνουν µαθη-

µατικά ή γλώσσα;” Στην

ουσία όµως µε αυτά τα

προγράµµατα δίνεται η

ευκαιρία στους µαθητές

να δουλέψουν θεµατικές

περιοχές γνώσεων κι

από αυτά τα µαθήµατα.

Εντελώς ενδεικτικά µέσα

απ΄ ένα πλήθος δραστη-

ριοτήτων αναφέρουµε τα

παρακάτω παραδείγµατα

για να αποδείξουµε την

παραπάνω θέση:

Σε ένα ΣΠΠΕ µε θέµα

την ενέργεια οι µαθητές

µπορούν φτιάξουν ένα

ρ α β δ ό γ ρ α µ µ α

(µαθηµατικά) που να

δείχνει την κατανάλωση

ενεργειακών πόρων στην

χώρα µας.

Σε ένα ΣΠΠΕ µε θέµα

τα απορρίµµατα ανακύ-

κλωση οι µαθητές µπο-

ρούν να παράγουν γρα-

πτό λόγο (γλώσσα) φτιά-

χνοντας κείµενα για κου-

κλοθέατρο.

Όµως αυτό που έχει ση-

µασία να τονίσουµε, είναι

ότι όλες αυτές οι δρα-

στηριότητες επειδή αρέ-

σουν στους µαθητές είτε

γιατί συνδέονται µε τα

βιώµατά τους είτε γιατί

νιώθουν ότι αυτό που

κάνουν δεν επιβάλλεται

από κανένα είτε γιατί

αναγνωρίζουν ότι αυτό

γίνεται για έναν αυθεντι-

κό σκοπό, αφοµοιώνονται

µε έναν ασυναίσθητο και

άρρητο τρόπο πολύ καλύ-

τερα από τη µετωπική

διδασκαλία των άλλων

µαθηµάτων

Καπετσώνης Κων/νος

♦ Η αστικοποίηση της ζωής µας και η βιολογική ανάγκη του αν-

θρώπου να ζει κοντά στη φύση.

♦ Η αποµάκρυνση από τη φύση, η απώλεια της επαφής µαζί της

και η έλλειψη εµπειριών

♦ Η δηµιουργία παρανόησης από τους µαθητές για τον κόσµο που

τους περιβάλλει.

♦ Μια θετικότερη στάση ζωής απέναντι στο δάσος, που απειλεί-

ται σήµερα όσο ποτέ άλλοτε.

♦ Η συνειδητοποίηση των επιπτώσεων στη ζωή, όταν το δάσος

καταστρέφεται.

♦ Η προσδοκία για περισσότερο πράσινο, στο ∆ήµο µας και η

έντονη ανάγκη για δάσος κοντά µας.

Κριτήρια επιλογής θέµατος

Περιγραφή θέµατος

οικοσύστηµα και κατά

συνέπεια στην ποιότητα

της ζωής για όλους

τους οργανισµούς

Οι µαθητές των τµηµά-

των Ε1 και Ε2 αφού

έρθουν λοιπόν σε

άµεση επαφή µε τα δά-

ση της περιοχής θα

αντιληφθούν καλύτερα

την έννοια του δάσους

και θα διαπιστώσουν

την ανάγκη ύπαρξης

των δασών, καθώς και

τον καθοριστικό ρόλο

στη ζωή των υπόλοι-

πων οργανισµών και

φυσικά του ανθρώπου.

Επίσης θα γνωρίσουν

τις αξίες και τις λει-

τουργίες του δασικού

οικοσυστήµατος , τις

απειλές και τους τρό-

πους προστασίας του ,

καθώς και την αειφορι-

κή διαχείριση του.

Θα αποσαφηνί-

σουν τους όρους

<< δάσος – δασι-

κό οικοσύστηµα

>>, θα γνωρί-

σουν την

ύπαρξη των

τροφικών αλυσί-

δων και την βιο-

ποικιλότητα του

δάσους.

Θα διερευνή-

σουν την ωφελι-

µότητα του δά-

σους στην ποιό-

τητα της ζωής

και τη συνεισφο-

ρά του στην οι-

κονοµία

της χώ-

ρας, απο-

κτώντας έτσι στάσεις

και συµπεριφορές ικα-

νές για την προστασία

του δασικού πλούτου

Ζούµε σε µια εποχή

που η ανθρώπινη πα-

ρέµβαση αλλοιώνει, πα-

ραµορφώνει, καταστρέ-

φει το φυσικό περιβάλ-

λον. Χιλιάδες στρέµµα-

τα δασικών εκτάσεων

καταστρέφονται κάθε

χρόνο από τις πυρκα-

γιές. Οι σκοπιµότητες,

τα συµφέροντα, η

έλλειψη παιδείας-

περιβαλλοντικής συνεί-

δησης είναι οι βασικές

αιτίες των καταστρο-

φών. Η παράνοµη υλο-

τοµία, το κυνήγι και η

αλόγιστη εκµετάλλευση

του δασικού πλούτου

δηµιουργούν σοβαρά

προβλήµατα στην ισόρ-

ροπη διαχείριση, στη

βιωσιµότητα, στην αει-

φορία. Αποτέλεσµα αυ-

τών των παρεµβάσεων

είναι οι διαταραχές στο

Σελίδα 3

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟ << ∆ΑΣΟΣ >>

Το χαρούµενο δάσος

Μια φορά κι ένα καιρό σ’ ένα κόσµο µαγικό υπήρχε ένα δάσος ξεχωριστό που ήταν πολύ τυχερό Όλοι του είχαν σεβασµό και ποτέ κανείς δε του κάνε κακό Ήταν τόσο καθαρό και έλαµπε σαν άστρο φωτεινό Είχε πάρα πολλά λουλούδια και πουλιά που έλεγαν τραγούδια Είχε πολλά αναρριχώµενα φυτά και ζώα µε αγνή καρδιά!!!! Είχε δέντρα που έκαναν σκιά και λίµνες µε καθαρά νερά!!!! Η ιστορία µας εδώ τελειώνει γιατί στη µέση χώθηκε ένα παγόνι Ζωή & Ιωάννα Βρατίδου

Αν ρωτούσαµε διάφορα παιδιά που ζούνε σε διαφορετικές ζώνες

της γης τι είναι το δάσος, θα µας έδιναν απαντήσεις πολύ διαφο-

ρετικές µεταξύ τους. Γιατί, τα παιδιά που ζουν στις ξηρές και χωρίς

βλάστηση ερήµους ή τ’ άλλα που ζουν στις παγωµένες χώρες του

Βορά, δεν ξέρουν να περιγράψουν ένα δάσος. Ούτε και το παιδί της

πόλης, µπορεί να φανταστεί το µέγεθος και την ποικιλία ενός δά-

σους. Έχει ακούσει να γίνεται λόγος γι’ αυτό µόνο στα παραµύθια.

Τα δάση εξαφανίζονται σιγά-σιγά. Γι’ αυτό το µεγάλο κακό φταίει ο

άνθρωπος, που τα κόβει ή για την ξυλεία τους ή για να τα κάνει οι-

κόπεδα και χωράφια. Τα δέντρα δίνουν τ’ οξυγόνο και τις άλλες α-

παραίτητες για τη ζωή ουσίες. Και όχι µόνον αυτό: ταυτόχρονα είναι

και οι φύλακες της γήινης επιφάνειας! Γαντζωµένα όπως είναι στη

γη, ρυθµίζουν την κίνηση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων.

Γεωργία Καϊοπούλου

Το δάσος κινδυνεύει

1. Εκατοµµύρια δέντρα κόβο-

νται κάθε χρόνο, για την πα-

ραγωγή ξυλείας, χαρτιού και

ξυλάνθρακα.

2. ∆άση (ερηµώνονται) προ-

κειµένου να µετατραπούν σε

βοσκοτόπια, φυτείες ή οικόπε-

δα όπου θα χτιστούν σπίτια

3. Οι πυρκαγιές καταστρέ-

φουν µέσα σε λίγα λεπτά, δάση

που χρειάστηκαν αιώνες για

να µεγαλώσουν.

4. Οι ρίζες των δέντρων συ-

γκρατούν το χώµα, ρουφώντας

σαν σφουγγάρια το νερό της

βροχής εµποδίζοντας έτσι γί-

νουν πληµµύρες. Όταν το δά-

σος καταστρέφεται το νερό

κυλάει ανεξέλεγκτο δηµιουρ-

γώντας πληµµύρες.

5.Χωρίς αρκετά δέντρα να

απορροφούν το διοξείδιο του

άνθρακα αυξάνεται στην ατµό-

σφαιρα προκαλώντας διαταρα-

χές στο κλίµα της γης

(φαινόµενο του θερµοκηπίου)

6.Οι βροχοπτώσεις µειώνο-

ντας αφού δεν εξατµίζεται αρ-

κετό νερό από τα δέντρα, µε

αποτέλεσµα µεγαλύτερη ξηρα-

σία.

Εύα Τσακµάκη

Σελίδα 4

Οι ∆ραστηριότητες του προγράµµατος

( κείµενα επισκέψεις )

Μάθε κι αυτό 2,59 τετραγωνικά χιλιόµετρα τροπικού δάσους καταστρέφεται κάθε 6 λεπτά. Μια δασώδης περιοχή ίση

σε έκταση µε την Αυστρία κόβεται κάθε χρόνο. Για κάθε δέκα κοµµένα δέντρα µόνο ένα νέο φυτεύεται.

Με αυτό το ρυθµό ό,τι έχει αποµείνει από τα τροπικά δάση θα έχει καταστραφεί το 2035

Περιβαλλοντικό Κέντρο

Βερτίσκου

Η εξέγερση των δασών Όλοι στη γη λέµε ότι προσέχουµε τη φύση. Κάποιες φορές

όµως κάνουµε το αντίθετο νοµίζοντας πως τα δάση δεν έχουν ζωή.

Λοιπόν ας δούµε τι έγινε πριν από χρόνια όταν τα δάση είχαν ζωή

µιλούσαν περπατούσαν και γενικά ήταν ζωντανά. Μια ηλιόλουστη

Κυριακή πριν αρκετά χρόνια τα δάση ζούσαν ευτυχισµένα και χαρού-

µενα. Οι άνθρωποι πρόσεχαν τα δάση και τα φρόντιζαν. Ώσπου µια

µέρα……………

Όλοι οι άνθρωποι της πόλης είχαν κατεβεί για πικ νικ στο

δάσος. Τα δάση ήταν χαρούµενα που θα ερχόταν οι άνθρωποι. Ο κύ-

ριος Πεύκος Ρετσινιώτης ο σοφός του δάσους είπε:

-Πρέπει όλοι να βάλετε τα καλά σας τα πράσινα πανωφόρια σας.

Όταν ήρθαν οι άνθρωποι έφαγαν ήπιαν και έφυγαν. Άφησαν

τον τόπο γεµάτο σκουπίδια. Τα δέντρα έβλεπαν τη κατάσταση

έκπληκτα. Τα ζώα βγήκαν απ’ τις φωλιές τους και κοίταζαν κι αυτά

το δάσος τους που κατέληξε σκουπιδότοπος.

Ο κύριος Φουντούκης Σκίουρος πνίγηκε µέσα σε ένα νάιλον

σακουλάκι. Την άλλη µέρα έγινε συνέλευση στο δασικό κοινοβούλιο.

-Το δάσος µας κατέληξε χωµατερή!! Είπε ο δήµαρχος ο Έλατος Βε-

λονάκης.

-Σκοτώθηκε ο ενοικιαστής µου ο Σκίουρος!! Είπε η κυρα-Βελανιδιά.

-Ένας τρόπος υπάρχει να επιτεθούµε κατά των ανθρώπων!!

Είπε ο Πεύκος.

Όλοι συµφώνησαν και όλα τα δάση κατέβηκαν στη πόλη για να δια-

µαρτυρηθούνε. Οι σκίουροι ανέβηκαν στα φανάρια και έλεγαν:

-Τι παράξενο δέντρο;

-Σε τι παράξενο µέρος που µένουν οι άνθρωποι;

-∆εν έχουν φωλιές; Έλεγαν οι λύκοι.

-Πάµε στον ∆ήµαρχο!! Είπε ο Πεύκος.

Τότε άρχισαν να διαµαρτύρονται και να φωνάζουν συνθήµατα. Ο δή-

µαρχος υποσχέθηκε να µην ξαναγίνει αυτό. Όµως οι άνθρωποι συνέ-

χιζαν να βροµίζουν το δάσος. Τα δέντρα κατέβηκαν τόσες φορές

στην πόλη που λαχάνιασαν πάρα πολύ και έχασαν τη µιλιά τους. Τα

δέντρα έχασαν τη δυνατότητα να περπατάνε και έτσι δεν µπόρεσαν

να διαµαρτυρηθούνε ξανά. Τώρα µένουν στη θέση τους αµίλητα και

ακίνητα, ανήµπορα. Εµείς όµως πρέπει να µην πετάµε κάτω τα σκου-

πίδια µας για να είναι χαρούµενα ξανά τα δέντρα όπως πριν από χρό-

νια.

Αναγνώστου Βασίλης

Οι επισκέψεις µας Βερτίσκος Ιανουάριος 2006

Αυθεντικό κείµενο µε τη τεχνική της

φανταστικής ιστορίας

Σελίδα 5

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί του προγράµµατος :

Μανώλης Χρήστος & Χάµος Κωνσταντίνος

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ

Αποσπάσµατα από τις εντυπώσεις της Π.Οµάδας

του ∆1

«Ο χηµικός µηχανικός ευγενικά απάντησε σε όλες

µας τις απορίες.»

«Μάθαµε πως επειδή το πετρέλαιο είναι επικίνδυνο

για το περιβάλλον ,οι επιστήµονες στα εργαστήρια

ψάχνουν συνέχεια τρόπους για να το κάνουν πιο α-

κίνδυνο»

«Ο υπεύθυνος µας ξενάγησε στο χώρο και µας εξή-

γησε σε τι χρειαζόταν κάθε χώρος. Μου άρεσε πολύ

γιατί είδα και έµαθα πολλά καινούρια πράγµατα.»

«Ο χώρος ήταν τεράστιος ,τα µηχανήµατα περίπλο-

κα .Εντυπωσιάστηκα γιατί πρώτη φορά βλέπω εργο-

στάσιο από κοντά.»

Σελίδα 6

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ << ΕΝΕΡΓΕΙΑ—ΕΝΕΡΓΟΥΜΕ ΣΩΣΤΑ; >>

Ε λα ενέργεια στη ζωή , µάθε ‘ µας τη λογική

Ν α σε χρησιµοποιούµε και να µη σε σπαταλούµε

Ε ίσαι εσύ µέσα σε ‘µας , τη ζωή µας κυβερνάς

Ρ ώτα για να µάθεις , τους κανόνες µην ξεχάσεις

Γ έλα , γέλα µε εµένα , µάθε παίζοντας µε ‘µένα

Ε ρευνάς τι µου συµβαίνει κι είστε ήδη τρελαµένοι

Ι στορία έχεις µεγάλη κι όλοι σε τιµούν και πάλι

Α σταµάτητη πάντα θα είσαι και αυτό

µην το αρνείσαι

Όταν ακούσαµε τη λέξη ενέργεια για πρώτη φορά , σκεφτήκαµε διάφορα : εργοστάσιο, ηλεκτρισµός, ήλιος, ηφαίστειο, µπαταρία, νερό, σεισµός, φως. . . Στη συνέχεια καταλάβαµε ότι πρόκειται για κάτι που δε βλέπουµε παρά µόνο τα αποτελέσµατά της.

Αφού ανοίξαµε λεξικά, το βιβλίο «Ερευνώ και ανακαλύπτω», εγκυκλοπαίδειες διαβάσαµε για τις πηγές , µορφές,

µετατροπές ενέργειας αλλά και για φράσεις όπως αυτή : «Αποκτήστε αρµονία και ισορροπία εµποδίζοντας την αρνητική ενέργεια»-περιοδικό 7 µέρες TV ,Τεύχος 815 (15-21/10/2005)

Επειδή όµως έχουµε και καλλιτεχνι-

κές ανησυχίες καθίσαµε και ζωγρα-

φίσαµε ένα σήµα που θα έχει η πε-

ριβαλλοντική µας οµάδα.

Ψάχνοντας καταλάβαµε ότι εµείς οι Έλληνες , αλλά

και οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσµο σήµερα

καταναλώνουν ενέργεια που παίρνουν από το πε-

τρέλαιο . Γι΄ αυτό το λόγο πήγαµε και µια βόλτα

εδώ κοντά µας , στο βιοµηχανικό συγκρότηµα των

ελληνικών πετρελαίων (τη γνωστή ΕΚΟ), όπου

ακούσαµε πολλά για τον τρόπο εισαγωγής, διύλι-

σης ,επεξεργασίας του, για τα αναρίθµητα προϊόντα

που παίρνουµε από το «µαύρο χρυσό» (πάνες για

µωρά! ).Το καλύτερο όµως ήταν η ξενάγηση που

µας έγινε στις εγκαταστάσεις του συγκροτήµα-

τος:σωλήνες ,φουγάρα, δεξαµενές, ατµοί, νερά και

πάλι σωλήνες . (απορώ πώς βγάζουν άκρη;)

Σελίδα 7

Εσείς µε τι κριτήριο επιλέγετε το καινούριο σας αυτοκί-

νητο;

Ρωτήσαµε τους γονείς µας ποιος ήταν ο κύριος λόγος που

επέλεξαν να αγοράσουν το συγκεκριµένο αυτοκίνητο. Από

τις απαντήσεις τους διαπιστώσαµε τα εξής:

Προτεραιότητα κατά σειρά δίνεται: στην ασφάλεια ,την αξι-

οπιστία ,την τιµή ,την άνεση και τέλος στην εµφάνιση.

Η µικρή κατανάλωση σε καύσιµα και η χαµηλή εκποµπή

ρύπων που πολλά µοντέλα προσφέρουν δεν αναφέρθηκε .

Αφού συγκεντρώσαµε διαφηµιστικά φυλλάδια διαφόρων ε-

ταιριών ,διαπιστώσαµε πως σε όλα καταγράφονται πληρο-

φορίες για την κατανάλωση αλλά σε ελάχιστα για την εκ-

ποµπή ρύπων στην ατµόσφαιρα.

Συγκρίνοντας τα µοντέλα καταλήξαµε πως τα αυτοκίνητα

µεγάλου κυβισµού

έχουν τη µεγαλύτερη κατανάλωση σε καύσιµα.

Λαµβάνοντας υπόψη και τη σηµερινή τιµή του λίτρου βενζί-

νης υπολογίσαµε πως η διαφορά στην κατανάλωση ενός

αυτοκινήτου 2000 κ. εκ. σε σχέση µε ένα άλλο των 1600 κ.

εκ. µπορεί να ζηµιώσει την τσέπη µας 7 ευρώ (περίπου)

για µια απόσταση 100 χιλιοµέτρων.

Έρευνα της Περιβαλλοντικής Οµάδας του ∆1

ΚΑΘΑΡΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Περιβαλλοντική Οµάδα του ∆1

Σύµφωνα µε τις τελευταίες αναφορές της Ε.Ε. αν δε ληφ-

θούν κατάλληλα µέτρα το «µερίδιο» των µεταφορών στη

συνολική µόλυνση του περιβάλλοντος θα φτάσει µες στη

δεκαετία το 78%.

Οι αυτοκινητοβιοµηχανίες ολοένα και περισσότερο λαµβά-

νουν υπόψη τους την προστασία του περιβάλλοντος στην

κατασκευή κινητήρων και αυτοκινήτων.

Μια από τις προτάσεις τους για τον περιορισµό της µόλυν-

σης είναι η χρήση του υδρογόνου, ως καύσιµη ύλη.

Η BMW ήδη παρουσίασε έναν επαναστατικό, πρωτότυπο

κινητήρα υδρογόνου στο Σαλόνι Αυτοκινήτου της Φραν-

κφούρτης 2003.

∆ραστηριότητες του προγράµµατος

ΤΑΞΙ∆Ι ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Αποσπάσµατα από συνεντεύξεις που πήρε η Π.Οµάδα του ∆1

Θελήσαµε να µάθουµε πώς οι

άνθρωποι κάλυπταν τις ανάγκες τους

σε ενέργεια πριν µπει στη ζωή µας ο

ηλεκτρισµός. Ρωτήσαµε λοιπόν τον

παππού και τη γιαγιά µας και να τι µας

είπαν:

«Όταν ήµουν παιδί σαν και σένα δεν

υπήρχε σύστηµα ύδρευσης. θυµάµαι τη

µητέρα µου που πήγαινε µε τις άλλες

γυναίκες στο ποτάµι (που τότε είχε

άφθονο και καθαρό νερό) και έπλενε

τα σεντόνια ,τις κουβέρτες και τα κιλί-

µια. Άλλες φορές πάλι µάζευε σε βαρέ-

λια το νερό της βροχής ,άναβε φω-

τιά ,το ζέσταινε σε καζάνια και έβαζε

µπουγάδα.»

«Για να κάνουµε µπάνιο ζεσταίναµε το

νερό στο τζάκι και πλενόµαστε σε µε-

γάλες τσίγκινες µπανιέρες που τις λέ-

γαµε σκάφες.»

«∆εν υπήρχε θερµοσίφωνας. Το νερό

ζεσταινόταν στη σόµπα ,το τζάκι ή σε

καζάνια στη φωτιά και τα ρούχα πλέ-

νονταν στη σκάφη µε τα χέρια.»

«∆εν υπήρχαν ευκολίες ούτε διασκέ-

δαση. Όµως ο αέρας ήταν καθαρότε-

ρος και ο ουρανός γαλανότερος. Υπήρ-

χε µια υπέροχη γαλήνη.»

Σελίδα 8

Το σιδέρωµα των ρούχων γινόταν µε ένα µε-

ταλλικό σίδερο µέσα στο οποίο οι νοικοκυρές

βάζανε καυτά κάρβουνα. Το µέταλλο ζεσταινό-

ταν και το σίδερο έκανε τη δουλειά του όπως

σήµερα τα ηλεκτρικά.»

«Για φωτισµό χρησιµοποιούσαµε κεριά ή λά-

µπες πετρελαίου. ∆εν υπήρχε σωστός φωτι-

σµός, µεταφέραµε το φως ή τη λάµπα όπου πη-

γαίναµε, µε κίνδυνο να γίνει κάποιο ατύχηµα και

να πάρουµε φωτιά.»

«Το σπίτι ζεσταινόταν µε το τζάκι ή τις µασί-

νες (σόµπες που καίγανε ξύλα). Τα τρόφιµα

τοποθετούνταν στα κελάρια δηλαδή σε αποθή-

κες µέσα στη γη ,µακριά από τον ήλιο και τη ζέ-

στη που τα καταστρέφει.»

«Τα τρόφιµα τα συντηρούσαµε στις παγωνιέ-

ρες .Ήταν όπως το σηµερινό ψυγείο µόνο που

ψύχονταν µε µεγάλες κολώνες πάγου.»

«∆εν υπήρχαν αυτοκίνητα και αναγκαζόµαστε

να κάνουµε µεγάλες αποστάσεις µε τα πόδια» «Τα χωράφια οργώνονταν µε άλογα, γαϊδούρια

και βόδια ενώ το σιτάρι αλεθόταν σε νερόµυ-

λους. Γενικά όλες τις βαριές δουλειές όπως και

τις µεταφορές τις κάνανε τα ζώα.»

«Σήµερα όλα γίνονται τόσο εύκολα µε το γύρι-

σµα ενός διακόπτη. Το µόνο άσχηµο είναι ότι οι

άνθρωποι δε συγκεντρώνονται όπως παλιά να

λένε ιστορίες ,να τραγουδάνε και να γλεντάνε.»

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ

Αποσπάσµατα από τις εντυπώσεις της

Π.Οµάδας του ∆1

«Πολλές πινακίδες έλεγαν πως πρέπει να φο-

ράς ειδική στολή, παπούτσια, κράνος και γυαλιά

για να µπεις στο χώρο.»

«Εύχοµαι κάποια µέρα να δουλέψω σε αυτό το

εργοστάσιο»

«Υπήρχε τέλος µια δεξαµενή µεγάλη σαν πισί-

να .Εκεί έριχναν τα απόβλητα και αφού τα κα-

θάριζαν τα έριχναν στο Θερµαϊκό κόλπο.»

Ο ΤΟΜΑΣ ΕΝΤΙΣΟΝ

Ο Τόµας Έντισον γεννήθηκε στο Οχάιο της Αµερι-

κής το 1847. Είχε την ικανότητα να εντοπίζει τις

δυνατότητες των εφευρέσεων των άλλων και να

τις αξιοποιεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Πέρασε το µεγαλύτερο µέρος της ζωής του σε α-

τέλειωτους δικαστικούς αγώνες προσπαθώντας να

αποτρέψει την αντιγραφή των εφευρέσεών του.

Μέχρι να πεθάνει το 1931, ο Έντισον είχε κατο-

χυρώσει την ευρεσιτεχνία τουλάχιστον 1093 εφευ-

ρέσεων, πολλές από τις οποίες είχαν σχέση µε τον

ηλεκτρισµό. Ο Έντισον ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για

τον ηλεκτρισµό όταν δούλευε σε ένα τηλεγραφείο,

θέση που του προσφέρθηκε όταν έσωσε το γιο του

υπεύθυνου του τηλεγραφείου από τις γραµµές ε-

νός διερχόµενου τρένου. Το 1878 ο Άγγλος Τζό-

ζεφ Σουόν εφεύρε τον πρώτο ηλεκτρικό λαµπτήρα

αφού είχε δουλέψει σε αυτό το αντικείµενο 20

χρόνια. Ένα χρόνο αργότερα ο Έντισον εµφανίστη-

κε µε τη δική του εκδοχή. Αν και ο Σουόν ήταν

πρώτος ο Έντισον πρόλαβε να τον κατηγορήσει ότι

του έκλεψε την ιδέα. Ακολούθησαν έντονες διαµά-

χες µεταξύ τους. Βάια Μπόκαρη

Φραγκλίνος Βενιαµίν ( 1706—1790 )

Αµερικανός στοχαστής, φυσικός και πολιτικός.

Γιος φτωχού Άγγλου µετανάστη εργάστηκε από

νεαρός στο τυπογραφείο ενός θείου του, ενώ στις

ελεύθερες ώρες του διάβαζε φιλοσοφία. Αργότερα

πήγε στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε για πολύ σε

τυπογραφείο και τελειοποιήθηκε στην τυπογραφι-

κή τέχνη. Γύρισε κατόπιν στη Φιλαδέλφεια, όπου

ίδρυσε δικό του τυπογραφείο στο οποίο τύπωνε

την << Εφηµερίδα της Φιλαδέλφειας >> και βιβλία

που είχαν µεγάλη κυκλοφοριακή επιτυχία παράλ-

ληλα φρόντισε για την ίδρυση µιας λέσχης. Μελε-

τούσε επίσης τον ηλεκτρισµό. Από µια τυχαία σύ-

µπτωση ανακάλυψε το αλεξικέραυνο.

Μαρµαρίδου Αναστασία

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί του προγράµµατος Ευαγγέλου Ευθυµία & Μαντζανίδης Ευάγγελος

Ο άνθρωπος εκµεταλλεύεται την ενέργεια µε

διαφόρους τρόπους.

Το σώµα µας παίρνει ενέργεια από τις τροφές.

Το αυτοκίνητο παίρνει ενέργεια από τα καύσιµά

του.

Η βάρκα µε πανιά από τον άνεµο.

Ο νερόµυλος που γυρίζει από τη δύναµη του νε-

ρού που πέφτει.

Το νερό που βράζει παίρνει ενέργεια από τον

ήλιο. κ.τ.λ

Ο ήλιος, τα καύσιµα , το νερό που πέφτει από

ψηλά, τα τρόφιµα ο άνεµος αποτελούν για τον

άνθρωπο πηγές ενέργειας.

Οι πηγές ενέργειας χωρίζονται σε ανανεώσιµες

και µη ανανεώσιµες

Περιβαλλοντική

Οµάδα Γ2

Περιβαλλοντικά προγράµµατα που έχει κάνει η Γ1

τάξη

Η τάξη µας έχει υλοποιήσει τα παρακάτω χρηµατοδο-

τούµενα ΣΠΠΕ στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ:

Σχ. Έτος 2003-2004 «Το νερό νεράκι»

Σχ. Έτος 2004-2005 « Απορρίµµατα – Ανακύκλωση»

Σχ. Έτος 2005-2006 «Εξοικονόµηση ή σπατάλη ε-

νέργειας;»

Συµµετοχή σε δίκτυα της εκπαίδευσης

Εργασίες της τάξης από τα προγράµµατα έχουν δη-

µοσιευτεί:

Στο περιοδικό «Το φυλλαράκι», της Ελληνικής Εταιρί-

ας Προστασίας της Φύσης» 2005

Στην ιστοσελίδα της ΕΕΠΦ, www.eepf.gr

Σε περιοδικά του ∆ήµου Ευόσµου

Στα περιοδικά που εκδίδει κάθε χρόνο το Γραφείο Πε-

ριβαλλοντικής Εκπαίδευσης ∆. Θεσσαλονίκης

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Κάθε στιγµή γύρω µας συµβαίνουν πολλές µεταβολές.

Οι άνθρωποι µιλάνε ,τρέχουν, δουλεύουν.

Τα αυτοκίνητα κινούνται, όταν οι µηχανές τους έχουν

καύσιµα.

Ο άνεµος φυσά και λυγίζει τα δέντρα.

Ο ήλιος µας ζεσταίνει.

Μια µπάλα κυλά και χτυπά µια άλλη.

Ένα φύλλο πέφτει από ένα δέντρο.

Το νερό βράζει. κ.τ.λ

Σ΄ όλες αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει κάτι που προ-

καλεί αυτές τις µεταβολές. Αυτό το κάτι το λέµε ενέρ-

γεια.

Περιβαλλοντική Οµάδα Γ2

∆ίκτυο Συντονιστής

Το νερό ΚΠΕ Κορδελιού

Απορρίµµατα ΚΠΕ Βερτίσκου

Ενέργεια ΚΠΕ Μουζακίου

Οικολογικά σχολεία ΕΕΠΦ

Σελίδα 9

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ Ή ΣΠΑΤΑΛΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Ενέργεια

Χωρίς ενέργεια, χωρίς ηλεκτρισµό

τίποτα δε θα υπήρχε στο κόσµος µας

αυτό

Παντού αέρας, παντού βροχή

αν τα βάλουµε µαζί ενέργεια θα βγει.

Ηλεκτρισµός

Ο ηλεκτρισµός είναι παντού

ως και µέσα στα σύννεφα του ουρα-

νού

Με πυλώνες και καλώδια και τον

ηλεκτρισµό

Εµείς κι εσείς απολαµβάνουµε τον

κόσµο µας αυτό

Τάξη Γ1 ( Εβίτα, Μέλπω, Ελένη Σ.,

Ελένη Μ.)

Σελίδα 10

Οι δραστηριότητες του προγράµµατος

Πείραµα: Από τον ηλεκτρισµό στο µαγνητι-

σµό

Για να φτιάξουµε έναν ηλεκτρικό µαγνήτη χρεια-

ζόµαστε τα εξής υλικά:

ένα καρφί µεγάλο

ένα σύρµα από παλιό καλώδιο

µια µπαταρία

λίγες καρφίτσες

Τυλίγουµε το σύρµα( αγωγός) γύρω από το καρ-

φί. Αφήνουµε τις άκρες ελεύθερες και τις συν-

δέουµε µε τους πόλους της µπαταρίας. Βάζουµε

το καρφί κοντά στις καρφίτσες και παρατηρούµε

ότι τις έλκει. Έτσι έχουµε έναν ηλεκτρικό µα-

γνήτη.

Τάξη Γ1( Νίκος, Ραφαήλ, Αστέριος, Άκης, Μιχά-

λης, Παναγιώτης Κ., ∆ηµήτρης)

Πείραµα: Πώς φτιάχνουµε ένα ηλεκτρικό κύκλωµα

Θα χρειαστείς:

µία µπαταρία

αγωγό (σύρµα από καλώδιο)

λαµπάκι

∆ιακόπτη

Συνδέουµε τους αγωγούς µε τους δύο πόλους της µπαταρίας και µε το

λαµπάκι. Ενδιάµεσα συνδέουµε και τον διακόπτη. Όταν κατεβάζουµε

το διακόπτη το κύκλωµα κλείνει, περνάει το ρεύµα και ανάβει το λα-

µπάκι. Όταν ανεβάζουµε το διακόπτη το κύκλωµα ανοίγει και δεν

περνάει το ηλεκτρικό ρεύµα.

Τάξη Γ1( Κατερίνα, Αναστασία, Μαρία, Νατάσα, Θοδωρής)

( Γίνοµαι δηµοσιογράφος και αφού ετοιµάσω το ερωτηµατολόγιο σχετικά µε την ενέργεια παίρνω συνέντευξη από

τους µεγάλους).

Οι µαθητές αφού ετοίµασαν το παρακάτω ερωτηµατολόγιο πήραν συνέντευξη από τους γονείς τους για να µάθουν

περισσότερα σχετικά µε την ενέργεια.

Εδώ παρουσιάζουµε το ερωτηµατολόγιο που ετοίµασαν και κάποιες από τις απαντήσεις που πήραν.

1η ερώτηση:

Τι είναι ενέργεια;

Απάντηση: Η έννοια της ενέργειας είναι αφηρηµένη επειδή δεν µπορούµε να την δούµε. Μπορούµε όµως να δούµε

τα αποτελέσµατά της. Η ενέργεια είναι η ικανότητα κάποιου σώµατος να προκαλεί µεταβολές.

2η ερώτηση:

Πώς δηµιουργήθηκε η ενέργεια;

Απάντηση: Η ενέργεια προϋπήρχε. Η ενέργεια είναι σταθερή στο σύµπαν. Ούτε µειώνεται ούτε αυξάνεται. ∆εν

εξαφανίζεται ούτε δηµιουργείται από το τίποτα. Πριν από πολλά δισεκατοµµύρια χρόνια έγινε µια µεγάλη έκρηξη.

Τότε η ύλη και η ενέργεια που ήταν συγκεντρωµένες σε ένα πυρήνα ελευθερώθηκαν και εκτοξεύτηκαν στο διά-

στηµα.

3η ερώτηση:

Ποιες είναι οι πηγές της ενέργειας;

Απάντηση:Οι πηγές της ενέργειας είναι :ο ήλιος που είναι η πρώτη πηγή που χωρίς αυτή δεν θα υπήρχε ζωή, το

νερό , τα διάφορα καύσιµα, όπως το πετρέλαιο ,το κάρβουνο ,το φυσικό αέριο τα θερµά υπόγεια νερά , η γεωθερ-

µία, ο άνεµος.

4η ερώτηση:

Σε τι µας χρησιµεύει η ενέργεια;

Απάντηση: Η ενέργεια µας χρησιµεύει για να ζεσταινόµαστε, να τρεφόµαστε, να µετακινούµαστε, να φωτιζόµαστε,

να κάνουµε ευκολότερα τις δουλειές µας , να ζούµε γενικά καλύτερα.

5η ερώτηση:

Με ποιες µορφές εµφανίζεται η ενέργεια;

Απάντηση: Μπορούµε να διακρίνουµε διάφορες µορφές ενέργειας: την ηλεκτρική, την φωτεινή, την θερµική, την

χηµική , την κινητική , την δυναµική , την πυρηνική.

6η ερώτηση:

Σπαταλάτε ή εξοικονοµείτε ενέργεια;

Απάντηση: Οι περισσότεροι άνθρωποι σπαταλούν ενέργεια χωρίς να ενδιαφέρονται για την εξοικονόµησή της. Ε-

πειδή όµως οι πηγές είναι περιορισµένες πρέπει να στραφούµε σε ανανεώσιµες πηγές όπως ο ήλιος και ο αέρας.

Συµβουλές για την ασφάλεια από το ηλεκτρικό ρεύµα

• ∆εν πρέπει να ανεβαίνουµε στις κολόνες της ∆ΕΗ

• Πρέπει να αλλάζουµε τα φθαρµένα καλώδια των συσκευών

• ∆εν πρέπει να πετάµε χαρταετούς κοντά σε ηλεκτροφόρα κα-

λώδια

• ∆εν πρέπει βάζουµε χέρια ή αντικείµενα στην πρίζα.

• Όταν έχουµε βρεγµένα χέρια δεν πρέπει να πιάνουµε ηλεκτρικές συσκευές.

Όταν κάνουµε µπάνιο δεν πρέπει να έχουµε ανοιχτές ηλεκτρικές συσκευές.

Σελίδα 11

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί του προγράµµατος

Καπετσώνης Κωνσταντίνος Λιάπης Ηλίας και Τσουλφάς Γεώργιος