დავით გურამიშვილი ix კლასი

დავით გურამიშვილი

დაიბადა : 1705 წ

გარდაიცვალა : 01.08.1792 წ

დავით გიორგის ძე გურამიშვილი (1705, სოფ. გორისუბანი, საგურამოს

თემი - 21 ივლისი/1 აგვისტო, გარდაიცვალა 1792, მირგოროდში,

უკრაინაში).

სიჭაბუკე თავის მამულში, საგურამოში გაატარა. შემდეგ მისი ცხოვრება

ტრაგიკულად წარიმართა. ფეოდალური შინააშლილობით

დაუძლურებული საქართველო ირანისა და ოსმალეთის გამუდმებული

ცილობის საგანი გახდა. ლეკთა თარეშს ბოლო არ უჩანდა. გურამიშვილის

ოჯახი ქსნის ხეობაში, სოფ. ლამისყანაში გაიხიზნა. 1721 წელს მეფე ვახტანგ

მეექვსემ რუსეთის (პეტრე პირველის) წინადადება მიიღო,რომ მის

მოკავშირედ გამოსულიყო ირანის წინააღმდეგ,ირანის გამძვინვარებულმა

შაჰმა ვახტანგს ტახტი ჩამოართვა და ქართლი კახეთის გამაჰმადიანებულ

მეფეს-კონსტანტინეს გადასცა..რენეგატებმა ვახტანგი და კონსტანტინე

ერთმანეთს წაჰკიდეს. 1723 წელს თურქეთის ჯარს სძლიეს ატენთან,მაგრამ

მალევე ორგულობით დამარცხდნენ. ამ ბრძოლაში იღებდა მონაწილეობას

დავით გურამიშვილიც,რომელიც

დაახლოებით 1727-1728 წლებში ლეკებმა შეიპყრეს და დაღესტანში, სოფ.

ოსოქოლოში ჩაიყვანეს. იგი ტყვეობიდან გაიპარა და თავი შეაფარა თერგის

პირას მცხოვრებ რუს ახალმოსახლეებს. 1729 წელს სოლაღ-ასტრახანის

გზით ჩავიდა მოსკოვში, სადაც ვახტანგ VI-მ მას ჯაბადარბაშის

თანამდებობა უბოძა. ვახტანგის გარშემო შემოკრებილ ქართველობასთან

ერთად გურამიშვილი ინტენსიურ კულტურულ საქმიანობას ეწეოდა. ეს

წლები მისთვის ნაყოფიერი გამოდგა. ფაქტობრივად აქედან იწყება

გურამიშვილის ბიოგრაფია.

ვახტანგის გარდაცვალების შემდეგ (1737) სამშობლოში დაბრუნების

იმედგაწყვეტილმა ემიგრანტებმა რუსეთის ქვეშევრდომობა მიიღეს.

1738-1760 წლებში მონაწილეობდა ოსმალეთის, შვეციისა და პრუსიის

წინააღმდეგ რუსეთის ლაშქრობებში, თავი ისახელა ერთგულებითა და

სიმამაცით. პრუსიასთან შვიდწლიან ომში (1756-1763) გურამიშვილი ტყვედ

შეუპყრიათ და 1759 დეკემბრამდე მჯდარა მაგდერბურგის ციხეში. 1760

წლისათვის მრავალჭირნახულ და სენთაგან დაუძლურებულ პოეტს

პორუჩიკის ჩინით თავი დაუნებებია სამხედრო სამსახურისათვის, თავის

ახალგაზრდა მეუღლესთან ტატიანა ვასილის ასულ ავალიშვილთან ერთად

საბოლოოდ დამკვიდრდა უკრაინაში და შესდგომია გაპარტახებული სახლ-

კარისა და მეურნეობის აღდგენას. როგორც ჩანს, მძიმე პოლიტიკური

სიტუაციის გამო სამშობლოში დაბრუნება ვეღარ მოუხერხებია.

სიცოცხლის დანარჩენი წლები გურამიშვილმა უკრაინაში გაატარა.

აქტიურად მონაწილეობდა უკრაინის ქართული ახალშენის ცხოვრებაში.

გურამიშვილი გარდაიცვალა მირგოროდში, დაკრძალულია

ღვთისმშობლის მიძინების ტაძრის ეზოში.

მწერალმა თავის ლიტერატურულ მემკვიდრეობას თავი მოუყარა ერთ

კრებულში და 1787 წელს საკუთარი ხელით გადაწერილი ''დავითიანი''

პოტიომკინის კარზე მყოფ მირიან ბატონიშვილს (ერეკლეს ძეს) გამოატანა

საქართველოში, რითაც ზნეობრივი ვალი მოიხადა მშობელი ქვეყნისა და

ხალხის წინაშე. გურამიშვილის პოეტურმა მემკვიდრეომაბ სწორედ ამ

ერთადერთი ავტოგრაფიული კრებულის სახით მოაღწია.

ლირიკულ ლექსებთან ერთად ''დავითიანში'' ორი პოემაა შესული;

პირველი ისტორიული ხასიათისაა და პირობითად ''ქართლის ჭირი''

ეწოდება. მასში დიდი პოეტური ძალით არის გადმოცემული

იმდროინდელი საქართველოს მდგომარეობა. ''მართლის თქმა''

გურამიშვილის შემოქმედებითი მეთოდია, რადგან ''ფარვა სიავისა ქვეყანას

არ მოუხდების''. გურამიშვილი ღრმად ჩასწვდა იმ მიზეზებს, რომლითაც

ქვეყანა უფსკრულის პირას მიიყვანეს. გურამიშვილის აზრით, გარეშე

მტრების გარდა ამაში ბრალი მიუძღვის ფეოდალურ შინააშლილობას,

ძმათა სისხლისმღვრელ ომებს. პოეტი გვიხატავს საქართველოს

ძნელბედობის შემზარავ სურათებს. ''ქართლის ჭირი'' საყურადღებოა იმ

თვალსაზრისითაც, რომ მასში გზადაგზა ჩართულია თვით პოეტის

ტრაგიკული ბიოგრაფია. პოემაში გადმოცემული ყოველი ცალკეული

ფაქტი კონკრეტულობასთან ერთად ფართო განმაზოგადებელ ძალასაც

იძენს. პირადული და საზოგადოებრივი აქ ერთ მთლიან მხატვრულად

დამაჯერებელ სურათს ქმნის. პოემას უძღვის შესავალი თავები, რომლებიც

გადმოგვცემს პოეტის დიდაქტიკურგანმანათლებლურ იდეებს. ''სწავლა

მოსწავლეთა'' ავითარებს იმ აზრს, რომ ქვეყნის ხსნის ერთ-ერთი მძლავრი

საშუალებაა სწავლა-განათლების აღორძინება.

გურამიშვილის ლირიკულ ლექსებში დასმულია ღრმა ფილოსოფიური და

ზოგადსაკაცობრიო პრობლემები. ადამიანი, მისი ამქვეყნიური ხვედრი,

სიკვდილ-სიცოცხლის მარადიული მონაცვლეობა გურამიშვილის

პოეტური შედევრების ერთი უმთავრესი თემაა. ამ თვალსაზრისით

დამახასიათებელია ლირიკული ლექსები: «გოდება დავითისა, საწუთროს

სოფლის გამო ტირილი», «სიკვდილისა და კაცის შელაპარაკება და

ცილობა», «კაცისა და საწუთროსაგან ცილობა და პჭობა, ერთმანეთის

ძვირის ხსენება» და სხვა. გურამიშვილის პოეზიაში დიდი ადგილი ეთმობა

რელიგიურ განცდებს. პოეტი ეხება შუა საუკუნეთა მწერლობისათვის,

კერძოდ, ჰიმნოგრაფიისათვის დამახასიათებელ სასულიერო მოტივებს

(''ღვთისმშობლის მიცვალების დღის შესხმა'', ''ჯვარცმის ამბავი'', ''სიტყვა

ესე ღვთისა'' და სხვა) და ღვთაებისა და ადამიანის მიმართების საკითხებს

ქრისტიანული რელიგიური პოზიციებიდან აშუქებს. მისტიკური

განწყობილებითა გამსჭვალული პოეტის სასულირო თუ სატრფიალო

თემატიკაზე დაწერილი ლექსები. მაგრამ გურამიშვილის პოეზიაში

ქრისტიანული მისტიკა თავისებურადაა გარდატეხილი, იგი არ არის

თვითმიზნური ხასიათისა. პოეტის ლექსები დამუხტულია

ცხოვრებისეული ფაქტებით. რეალური და მისტიკური პლასტების შერწყმა

გურამიშვილის პოეზიის ერთი ყველაზე დამახასიათებელი თვისებაა.

''დავითიანში'' ჩართული მეორე პოემა ''ქაცვია მწყემსი'' ან, როგორც თვით

ავტორი უწოდებს, «მხიარული ზაფხული», პირველი საყოფაცხოვრებო

ხასიათის თხზულება ქართულ მწერლობაში. ქრისტიანულ მორალზე

დაფუძნებული ამ პოემის პერსონაჟები უბრალო, დაბალი წრის ადამიანები,

ბუნების ლაღი შვილები არიან. მიმზიდველადაა დახატული მათი

უშუალობა, წრფელი განცდები და ზნეობრივი სისპეტაკე. ბუნება და

ადამიანი აქ წარმოსახულია მთლიანობაში, რაც მოქმედი გმირების

ბედნიერების წყაროდაა მიჩნეული. პოემას უწყვეტ ნაკადად გასდევს

ჭეშმარიტი ჰუმანიზმი. ''ქაცვია მწყემსის'' თავისებურ კოლორიტს სძენს

ისიც, რომ ზოგიერთ პასაჟში თუ ბუნების სურათის აღწერაში აშკარად

იგრძნობა უკრაინის ყოფისა და ლანდშაფტის თავისებური გამოძახილი.

გურამიშვილი ქართული პოეზიის მამამთავრად რუსთაველს აღიარებდა.

ე.წ. «აღორძინების ხანის» სხვა მწერალთაგან განსხვავებით მან

შემოქმედებითად აითვისა რუსთაველის მემკვიდრეობა, ახალი გზები

გაკაფა და შექმნა ორიგინალური პოეტური სამყარო. ძველ ქართულ

პოეზიაში ქართველი ხალხის ეროვნული ბედ-იღბალი ისე არავის

წარმოუსახავს, როგორც გურამიშვილს. «ქართლის ჭირის» ასეთი

სიძლიერით გამოსახატავად მან მიაგნო შესაფერ პოეტურ კილოს. მთელი

«დავითიანი» ამ უწმინდესი თემის დრამატული განცდის შედეგია.

გურამიშვილმა პირველთაგანმა უკუაგდო ''აღორძინების ხანაში'' უკვე

გაცვეთილი ''ყვავილოვანი '' პოეტური სტილი და სადა, ბუნებრივი

მეტყველება გააბატონა, რითაც პრინციპულად დაუპირისპირდა

აღმოსავლური პოეზიის შემოქმედებას. საგულისხმოა, რომ სასულიერო

ჰიმნების დამუშავებისას მან მარტივი, სასაუბრო ენა გამოიყენა და ამით

ყველასათვის ხელმისაწვდომი გახადა ისინი. გურამიშვილმა თავის ბევრ

ლექსს ხალხური - როგორც ქართული, ისე უკრაინულის, რუსული -

სიმღერებისა და პოეზიის კილო დაუდო საფუძვლად და ამით ხელი

შეუწყო ქართული ლექსთწყობის გამდიდრებას. შინაარსისა და ფორმის

პრინციპული სიახლის მხრივ ''დავითიანი'' ქართულ პოეზიაში ე.წ.

''ევროპეიზმის'' დამკვიდრების სათავეებთან დგას. ამ თვალსაზრისით

გურამიშვილი XIX საუკუნის ახალი ქართული პოეზიის ერთ-ერთ

წინამორბედად გვევლინება.

(წყარო: http://buki.ge/author-2037.html )

----------------------------------------------------------------------------------.

http://buki.ge/author-2037.html

§1 „ამ წიგნთა გამლექსავის გვარისა და სახელის

გამოცხადება“

„დავითიანი“ პოეტის მემკვიდრეა,მისი ერთადერთი შვილობილია,

როგორც თავად ავტორი ამბობს პოემაში, „დავითიანი“ ვსთქვი დავით

გურამისშვილმან გვარადო და აქვე განმარტავს მიზანს ნაწარმოების

შექმნისას:

„mosaxseneblad Cemda yrmaT umzade tkbili maWari“,-

იმისთვის „დავრგეო „იგავთ ხე ველად, უფრო ადვილად

აღვლიან ზედ ყრმანი დასარხეველად“.

როგორც შოთამ დარგოო იგავთ ხე,ფესვები ღრმად გაუდგა

და შტოებად დატოტა, ხემ კი მწიფე ხილი მოისხა,ისე

მივბაძეო მეც უბადლო მგოსანს,მაგრამ

„vai, SemrCa cuds meTevzes ubralod wyalTa

mRvrevani“...

„დავითიანი“

„me rusTvelsa leqss ar udri, viT margalits-

Calis Zirsa;

odes maSvrals moswyurdebis, maSin wyali Rvinod

Rirsa,

dro mova rom gatkbildebis, xilad sSWamen pantis

Cirsa.“

როგორც მარტომორბენალი მოკლეფეხება ცხენიც

აჩქარდება, როგორც დაბალი ეჩვენებათ მაღლად იქ,სადაც

მაღალი არაა,ხოლო ნაკლოვანება არ ჩანს,იფარება მაშინ,

როცა მას სილამაზე არ ახლავს (ანუ მახინჯის ნაკლი ისე არ

ჩანს,როგორც მაშინ,როცა მის გვერდით ლამაზი დგას),- ამ

წიგნსაც სიბრძნედ მოიხმარს ის , ვისაც სხვა საუნჯე არ

ექნება;

„cxeni marto morbenali muxlmokledic gamaldebis,

sad maRali arcad iyos, mun dabali gamaRldebis.

Tvalan nassa alamazebs, vis lamazi ar axldebis,

am wigns wignad moixmarebs, vinc sxvas wignsa ver

mixvdebis.“

მგოსანი მუხთალ საწუთროს ემდურის, რომ მისთვის

შვილი ვერ გაიმეტა, მაგრამ მემკვიდრედ დიდი გაჭირვებით

„დავითიანი“ გამოუზრდია,თუ რამ ვიცოდი მასში ჩავრგე

და ჩავმარცვლეო (გასაღვივებელ მარცვლებად

მიმოვფანტეო).

„me sawuTrom berwovneba momaxvedra TavSi koblad:

Ze ar momca, arc asuli, Semqna saxl-kar

dasamxoblad...

me uSvilom es oboli mZliv gavzarde didis WiriT:

rac vicodi sacodneli, mas vaswavle

sibrZnemciriT.“

§2 qarTvelT ufalTa megvartomobis igavi

ამ ქვეთავში უფალს მიმართავს მართლმორწმუნე

მგოსანი: ღმერთო,შენ,რომელმაც მიჯნურს მიეცი

სიყვარულის უნარი,პოეტებს-ლექსის წერის ნიჭი,

შენვე შემეწიე, რომ ამაოდ არ დავშვრე.

მგოსანი იესოს „ხე ცხოვრებისად“ ასახელებს , იგი

კაცობრიობამ „მრუდედ“ აღიქვა, მოჭრეს,ანუ განაგდეს

ჭეშმარიტება და გაყიდეს.

„sofels ergo da soflelT Tqves: ,,mrudia, ara

swordeba’’

gayides, mosWres, gamsyidvels mixvda miT cecxlis

modeba.“

უფლის ქება ბრძენთ უძნელდებათ, ცდილობენ მისი

სრულყოფის შეცნობას,მაგრამ კვალსაც ვერ დაადგნენ

მოკვდავნი... თუ ვინმეს არ მოეწონებაო ჩემი

ნაზარდიო-„დავითიანი“, ვუპასუხებ,რომ ეს

შვილობილი პოემის ბრალი არ არის,რადგან ყველა

თავის მშობელს წააგავს.

ის სტანჯავს გურამიშვილს,რომ „cocxalic arvis

vaxsonvar, mkvdars vinRa mamigonebsa?! და თუ

შევარდენს და ძერას,ყვავსა და ბულბულს,მშვენიერ

ფარშევანგსა და დაბღვერილ ბუკიოტს-ყველას ერთად

ფრინველს უწოდებენ,მე რაღას მემართლებიან , მელექსე

რომ არ მიწოდონ,მგოსნად რომ არ მიგულონო?!

§3 სწავლა მოსწავლეთა

„swavlaze urCi da morcxvi TvaliT ar

dasanaxia.

es sityva maSin moxsendes uwvrTelsa,

ucodinarsa,

Tavs iwyevlides, ambobdes ded-mamis

Sesaginarsa.

nu genaRvlebis swavlaze yrmis wkeplis cemiT

kivili,

mal gamTeldebis uwamlod misi wylurebis

tkivili

sjobs yola uwvrTis ZaRlisa, uwvrTelis

Svilis yolasa.

ZaRli uwvrTeli patronsa aseTs ras

dauSavebsa,

rom Svili briyvi, ucebi, ded-mamas

ganaTavebsa?

ucodinrobiT aseTsa saqmeebsa iqs avebsa,

gvarsa da naTesavebsa sircxvili sWrides

Tavebsa.

patronsa ZaRli uwvrTeli mets versa hkadrebs

wyenasa:

an purs mostacebs, an xorcsa, an wyals

amohkravs enasa;

mSobelTa Svili uwvrTeli arodes miscems

lxenasa,

sulTa warwymendas da xorcTa miuTxrobs miT

Sercxvenasa.

yrma swavlaSi momSviddebis, rkina cecxlSi

garbildebis,

uswavleli vaJikaci siberis dros

gawbildebis;

swavlis Ziri mware aris, kenweroSi

gatkbildebis!

ismine, swavlis mZebnelo! moyev daviTis

mcnebasa,

jer mware Wame, kvlav tkbili, Tu eZeb

gemovnebasa;

Tavs sinanuli sjobia boloJam dananebasa, _

Wirs myofi lxinSi Sesuli, Svebad miiTvli

vnebasa.

dedam ra Svas Ze, pirvelTa WirT aRar

moixsenebsa,

egreT moswavle swavlasa ra srulyofs,

ganisvenebsa.

swavla sikvdimde Senia, mudam SenTana

myofeli;

mas gecilebis veravin, ar aris gasayofeli.

sxvas yvelas maxe ugia, Tavisa gasayofeli;

Tu kacsa codna ara aqvs, gastanjavs

wuTisofeli.

codna Tan dasdevs mcodnelsa, razomsac

daetarebis,

aqvs uxilavi saunje, xeli ar Saekarebis;

arc cxadiT ZaliT waerTmis, arc malviT

moiparebis,

Wkuva uxmar ars briyvTaTvis, Wkva codniT

moixmarebis!

unda qalman da ymawvilman dahxuros bage

kbilosa,

fexi ar axsnas sabliTa da ena Seborkilosa:

ar misces neba SeZvrisa warbs, wamwams, Tvalis

kilosa,

arcavin TviT sxva gakilos, arc sxvisgan

gaikilosa.

ბედი და ჭკუა

„Wkuva puria saxiTa mWamelTa Sesargebeli,

codna da saqmis xmareba_marili dasawebeli.

beds rom ityvian, ar vici, ra uqo beds

saqebeli;

bedman Sekribos, Wkvam fantos, meqnebis ra

sargebeli?“

სურვილთა ძლევა და მონება

„Tu kaci ndomas mihyvebis, midReSi ar

gamdidrdeba,

roca pataras iSovnis, merme dids maekideba.“

§4 მაცხოვარი იესო

„vai, ra kargi saCino ra avad migiCnieso!

borotisagan keTili SuriT ver ganarCieso,

macxovnebeli Sen maTi wamwymendlad

migiCnieso,

dideba moTminebasa Sensa, ufalo ieso!

vai, ra kargi saCino ra avad migiCnieso!

RvTis saidumlo gagtexes, gulSi ver

dagitieso,

ocdaaT vercxlad gagyides, isic ki

danabnieso,



Segipyres Tvisi damxsneli, sabeli mogaxvieso;

magra Segikres xelebi, ufalsa ara gTnieso,

dideba moTminebasa Sensa ufalo, ieso!


avazakzeda gagcvales, baraba maT irCieso;

urigo sityva Segkadres, gaglanZRes,

gagaTrieso,

dideba moTminebasa Sensa ufalo, ieso!


frCxilTa giyares lerwami, nunebi agatkieso,

yvrimals gces Tvaleb-akrulsa, gkiTxes: vin

gcema, Tqvi eso?



brali ver gpoes, dagsajes, pilate mogisieso;

bralobis sisxli Tavzeda SviliTurT

gardinTxieso.



xel-dabanilTa SoltiT gces, msxverpls

sisxli Seurieso;

dagadges eklis gvirgvini, golgoTas

migiwvieso,



Sesamoseli gagxades, qlamindi mogaxvieso!

jvarzed gagakres, xel-fexTa lursmani

gagiwieso,


vai, ra kargi saCino ra avad migaCnieso!

wyali iTxove, mogarTves, ZmarSi naRveli

rieso;

wmindasa Sensa saRmrTosa gverdsa laxvari

mieso,



mogkles ubralo, braliTa qveyana Searyieso;

mze danabneles, mTvareca, varskvlavni

daafrqvieso.

Tavs ketsabmeli ganapes, bolomdi Sua xieso.

jvariT gardmogxsnes, waggragnes, tiloSi

wagaxvieso:

dagmarxes, mkvdarsac ar gendvnen, gars mcveli

Semogxvieso.

hqmen sulgrZeloba maTzeda da dasTme Sen

CvenTvis eso!



CvenTvi eso!




ar vici, rad qnes ugbilTa, avi ra SegaCnieso?

mkvdars aRudgendi, kurnevdi keTroans, wyal-

mankierso;

brmas TvalT uxeldi, ciscisad arCendi

eSmakierso.

utyvs enas ZRvnida, yrus_smenas,

sapyarTa_svlas Svenierso,

purs mcires didad, wyals Rvinod

uqcevdi,_Wame, svi eso.

amis mets aras etyodi: esevdiT RmerTs

zecierso!

mSvidad cxovrebdiT, nu izamT erTmaneTs Tqven

udierso!

gaikiTxevdeT glaxakTa, asmev-aWmevdiT mSierso;

rasac keTils iqmT, RmerTi Tqven mogagebsT

mis magierso!

orsav gzas wrfels win udebdi: xorciels da

sulierso.

amis sanufqod Sen maTa sikvdilsa

SegamTxvieso!

hqmen sulgrZeleba maTzeda da dasTme Sen

CvenTvis eso,



CvenTvis eso,



§5 ukvdavebis wyaros igavT axsna

სქოლიო:(22 სექტემბერს (ახალი სტილით 5

ოქტომბერს) მართლმადიდებელი ეკლესია

აღნიშნავს წმინდა იონა წინასწარმეტყველის

ხსენების დღეს. წმინდა იონა წინასწარმეტყველი

ისრაელის მეფის, იერობოამ II-ის დროს

ცხოვრობდა. უფალმა მას დაავალა

გამგზავრებულიყო ნინევიაში, ასურელებთან,

რომლებიც ისრაელის მტრები იყვნენ და

გაეფრთხილებინა ისინი, თუ ცოდვებს არ

მოინანიებდნენ და ძველებურ ცხოვრებას

განაგრძობდნენ, უფალი მათ გაანადგურებდა.

ნინევია, უდიდესი და სახელგანთქმული ქალაქი,

მდებარეობდა ტიგროსის აღმოსავლეთ

სანაპიროზე, დღევანდელი ერაყის ქალაქ

მოსულის ადგილას.

იონას, ალბათ, არ უნდოდა მტრების დახმარება

და გადაწყვიტა არ წასულიყო ნინევიაში. ჩაჯდა

გემში და სხვა მიმართულებით, თარშისკენ

გაემგზავრა. ზღვაზე ქარიშხალი ამოვარდა.

მგზავრები ძალიან შეშინდნენ... წარმართებმა

წილიც კი ჰყარეს, ვისი ბრალი იყო მათ თავს

მოწეული უბედურება. წილის ყრამ წმინდა

იონაზე მიუთითა. წმინდა იონა მიხვდა თავის

დანაშაულს, მიხვდა, რომ ეს ღვთის რისხვა იყო

და თქვა, მე ჩამაგდეთ ზღვაში და ზღვა

დაცხრებაო. ასეც მოხდა, წმინდა იონა ჩააგდეს

ზღვაში. ქარიშხალი დაცხრა. წმინდა იონა კი

ვეშაპმა ჩაყლაპა (დიდმა თევზმა, . სამი დღე და

ღამე ვეშაპის მუცელში იყო იონა, ინანიებდა

თავის ცოდვას და ღმერთს პატიებას სთხოვდა.

ასევე გალობდა. ღმერთმა აპატია თავის

წინასწარმეტყველს და ვეშაპმა ის ამოაგდო

თავისი მუცლიდან. წმინდა იონა გაემგზავრა

ნინევეში და მეფესა და იქაურებს ღვთის ნება

უქადაგა და გააფრთხილა, რომ დაიღუპებოდნენ

თუ არ მოინანიებდნენ. ნინეველებმა დაიჯერეს,

მოინანიეს, ძაძებით შეიმოსნენ, მარხვა დაიწყეს

და ღმერთმაც დაინდო ისინი. წმინდა იონას სამი

დღე ვეშაპის მუცელში ყოფნა და ხსნა,

სიმბოლურად წინასახე იყო ქრისტეს სამი დღის

მერე საფლავიდან მკვდრეთით აღდგომისა. იესო

ახსენებდა კიდეც წმინდა წინასწარმეტყველს და

გადატანითი მნიშვნელობით მიუთითებდა

„ნათესავი ბოროტი და მემრუშე სასწაულსა

ეძიებს, და სასწაული არა ეცეს მას, გარნა

სასწაული იგი იონა წინაწარმეტყუელისაჲ“ (მათე,

16,4).

„man ucnaurman sacnoblad Tavisa Cena ineba;

viT veSpis mucliT ionas xvda mesames dRes

lxineba,

egreT iesos qristesa saflaviT wamodgineba.

misgan cxovrebis wyaroma CvenTvis daiwyo dineba.

cxovrebis wyarom daSrita jojoxeTs cecxlis

alebi.

es is wyaro ars, ZoRanas rom mogiTxarye su riTa,

moiReT wminda WurWelni, waiReT, visac gsuriTa!

qveynad Ze mokles ugbilTa, ar mama zeskneTovani!

igica isev ganaxlda, viTarca orbi frTovani;

Zem xorciT mokla kacebi, cxovel qmna suli

mRvTovani,

adams samoTxiT ganZebuls miT munve mourTo vani.

mamas da Zesa da sulsa sityviT aqvs ganyofileba,

magram erT RmerTad iTqmian, amas ar unda cileba.

mama uvneblad maRla jda, qve Zes xvda mocakvdineba,

suls raRa Saexeboda, TvalTagan ar ixilveba.

RmerTman qveynad rac mohfina, yvela CvenTvis

ganaCina;

Tval-margalit, oqro, vercxli, spilenZi, Tu qva da

rkina;

vidgeT, vijdeT, anu viwveT, xansa cudad ar

davmzideT;

RmerTs mivscemdeT madlobasa, purs vSWamdeT, Tu

wyalsa vsmideT!“

§6 „ქართლის ჭირი“

„qarTlis Wirsa vervin mosTvlis, Tu ar brZeni, ena-

mWevri!

mcired darCa codvisagan kaci RvTisgan Senawevri.

Turqi, sparsi,leki, osi, Cerqez, RliRvi, dido,

qisti,

srulad qarTlis mterni iyvnen, yvelam wakra

TviTo qiSti!

merme SinaT aiSalnen, Zmam moudva Zmasa yisti;

Tavis Tavsa xmali ices, gulTa moixverdres xiSti!“

am ambis Tqma garCeviTa gulman amad ar mineba,

bevri avi gamoCndebis Cveni, maze mercxvineba.

mtersMSaesmis, iamebis, moyvares ki ewyineba.

rasac axla vambob, vgoneb, amazedac mxvdes gineba.

aw rom avi ar vaZago, kargi rogor unda vaqo?

avs Tu avi ar uwodo, kargs saxelad ra davarqvo?

kargs kacs viTar daukargo, rac ram sikarგkace

aqo?

marTals vityvi, Seviqnebi tyuilisa moambe rad?

veras uqeb saZagelTa, uferulTa pir-saferad.

me, Tu ginda, Tavic momWran, tani gaxdes gasaberad,

vinc ara hgavs kaxabersa, me ver vityvi kaxaberad.

me ki vhfarav, magram Cemi satkivari ara hfaravs;

metad mwared guli mtkiva, maJrJolebs da tanSi

mzaravs!..

kaxelebis aRma xnuli qarTvelebma daRma farcxes,

ukuRmarTad xvna da farcxvam es nayofi gamoiRo:

mogviTxara qarTl-kaxeTi, Zir-fesvian amoiRo!

§7 sikvdilisa da kacis Selaparakeba da ciloba

„yvelas gvewvevis sikvdili, gvmarTebs dauxvdeT

mzaTao,

is Cvenken modis, Cven misken, vercad auqcevT

gzaTao.

amisTvis mwydebis weli da ukana zurgis malebi,

mova da momklavs sikvdili, mas vercad davemalebi,

gaveqce, vercad wauval, cxenebic myvandes malebi,

Saveba, veras danaklebs Cemni Tofni da xmalebi.

sikvdili qrTamsა ar aiRebs oqros, vercxls, arca

rvalebsa;

arc aras gvismens xvewnasa, arc aras Segvibralebsa;

gardgvaxdevinebs vaxSiTurT mama-papisa valebsa,

dagvxocs da matlTa SegvaWmevs, gvamgzavsebs Tavis

Zvalebsa.

pasuxi kacisa:

sikvdilo, mikvirs me Seni, neta raSi gaqvs Zalebi?

amdenis sulis xociTa ratom ar daiRalebi!

pasuxi sikvdilisa:

sikvdilman uTxra: berkaco, vismine rac itartare,

gauwyra, uTxra: berkaco, sityvebs rad mkadreb

avsao!

jer SenTvis ara mcalian, cels usvam salesavsao;

roca gavlesav, Tavs mogWri, Sen cols Cavacmev

Savsao;

sul amogiwyvet moyvasTa, gvarsa da naTesavsao.

pasuxi kacisa:

RvTisgan wyeulo sikvdilo, amdenis saklavT

xociTa

kidev mWle xar da mSieri, ver gamaZRarxar

xorciTa.

rac Sen me cremlni madine, viwminde xelsaxociTa,

imdeni mexi Tavzeda dageca zegardmo ciTa!

pasuxi sikvdilisa

ara var xorcis mWameli, arc Tivis mTibav-mxveteli,

suli var, RvTisa brZanebiT samsaxurisa mWvreteli;

[var] xorcielTa yovelTa mxoceli, amomwyveteli,

arvin darCebis qveynada TvalT naTeldauSreteli.

pasuxi kacisa:

sikvdilo, Tu xar martoka, qveyanas rogor uxvalo?

aRmosavleTs da dasavleTs, samxreTs, CrdiloeTs

sul xვalo

pasuxi sikvdilisa

kaco, ara var martoka, bevrni maxlavan senebi,

sxvadasxva Wirni uricxvni, ver mosTvlis kacis

enebi;

mravalni xocen erTmanerTs me CemTvis ganvisvenebi.

pasuxi kacisa:

axla ki gaqeb, sikvdilo, mamwyinda Seni Zageba;

senebi sTqvi da gamxsenda civebiT aZagZageba;

pasuxi sikvdilisa

kaco, rodisac mokvdebi, Sen Cemebr saxe gecvlebis,

Zvleb-gamoxruli gaxdebi, tanT xorci

Semogeclebis.

sanam tvini giZs, Zvlebidan matli ar gamogeclebis,

sabralos bers-kacs ar SerCa sikvdilis Tavs

aciloba,

ras wams galesa, Semokra, ara sca xanT-dacliloba,

sikvdilis mzgavsad gauxda kacs tanT xorcT

Semocliloba.

ს ა პ რ ო გ რ ა მ ო :

.---------------------------------.

§8.დავით გურამიშვილის

დატყვევება ლეკთაგან:

vai im dRisa damswrebsa! aw saTqmeladac Znelia, kacTagan Tvisi augi sazarlad saubnelia!

codvam mogvicva, naTelsa gars moexvia bnelia, xelSi naWeri keTili Segveqna saZebnelia.

(ვაი,იმ უბედურ დღეს,რომლის გახსენება შემსწრეთათვის

შემზარავი მოსათხრობია,რადგან ადამიანს უჭირს საკუთარი

თავის გმობა–იგულისხმება თვითკრიტიკა და ნაკლოვანების პოვნა

საკუთარ თავში). ცოდვაში ჩავარდნილებს გარს უკუნი სიბნელე

შემოგვეხვია და ხელში ჩაგდებული სიკეთე და სინათლე ისე

დავკარგეთ,საძებარი გაგვიხდა.);

2.

qarTvelT madls codvam dasZlia, ra aRmwonelman awona;

wunebul iqmnen RvawliTa, Tavi veRarvin awona;

mis gamo mterTa maTzeda danacemina aw ona,

aRar sca mtveri marili, arc lukma puri awona.

უფალმა („აღმწონელმა“) რომ „აწონა“ (შეადარა), აღმოჩნდა,

რომ ქართველთა ღირსება და მადლმოსილება

ცოდვილიანობამ გადაფარა. მამულიშვილობადაწუნებულმა

და შერცხვენილმა ერმა თვალი ვერ გაუსწორა მამხილებელს-

ღმერთს, თავი ვერაფრით იმართლეს,ვერეფრით „მოაწონეს“

მამაზეციერს. ამის გამო დაატყდათ ღვთის რისხვად მტერი,

რომელმაც აღგავა ყოველივე პირისაგან მიწისა(„აღარც სცა

მტვერი მარილი, არც ლუკმა პური აწონა“).

3.

„waRma mbrunavma dro-Jamma ukuRma Seqna triali,

frTa mohkra qarTlsa, kaxeTsa, Seaqnevina xrtiali:

mamlebi turam daWama, dedlebi darCa tiali,

midga yovi da yorani danawyebina wkrtiali“.

ბედისწერის ბორბალი ქართველთათვის უკუღმა დატრიალდა,

ჩაიყოლა ქართლი და კახეთი, გაანადგურა და ხერხემალში გატეხა

ბრძოლებში „გაწაფული“ ერი, მამაკაცნი ომმა გაწყვიტა, მტერმა კი

ააწიოკა უმწეო ქალები.

4.

„moisra xSiri qveyana, gaxda veranad, tramlada!

sul waritaces, Tu vinme SambSi mourCa wamlada;

dadedlebulni SiSiTgan aRar vargoden mamlada,

aRarvin darCa farsagi patronad, qveynis mamlada.“

გავერანდა და გატიალდა ქვეყანა, ტყვეებად წაიყვანეს, ვინც

სიკვდილს გადაურჩა, რადგან შიშს ისე დაეძაბუნებინა , რომ

მამაცური მხნეობა აღარ შერჩენოდათ. არც მამულს დარჩა

მშველელად და მეოხად ერისკაცი ვინმე.

5.

„kaxs-batons konstantiნesa saqme mouxda yalaTi,

tanT xvanTqris qurqi Caicva, dasTmo yeenis xalaTi;

mters damorCilda nebiTa, veRara qna ra ZalaTi,

miendo, Tavis Tavzeda axmarebina jalaTi.“

კახეთის ბატონს კოსტანტინეს იმდენად დაუმძიმდა ყოფა,

რომ ოსმალეთის მეფის ქურქით (ხვანთქრის) შეიმოსა და

დათმო სპარსული ხალათი. (ამ ფრაზაში იგულისხმება,რომ

ოსმალეთს დამორჩილებული განუდგა სპარსეთს. ) მტერს

დანებდა, ძალით რომ ვეღარაფერს გახდა,ნებით გაყო

მონობისა და მორჩილების ყულფში თავი.

6.

„rac mogaxsene, moggvara Cven erTmanerTis

brZolama!

qarTli osmalom daipyra, kaxeTi lekTa molama;

miT Cvenma sisxlman naRvarman xevnebi sul amolama.

suniT moicva mTa-bari Cvenis mkvdris mZorTa

yrolama!“

რაც მოგახსენეთ,ყოველივე ერთმანეთის მტრობამ და

ურთიერთღალატმა დაგვაკარგვინა. ხევები ამოავსო მებრძოლთა

სისხლმა , დაუმარხავი გვამების სუნმა გააბრუა მთა-ბარი.

7.

me viyav erTi Tavadi, mosaxle gorisubansa;

jvarobas Cveni qal-rZalni icvamden ar avs jubasa;

muniT gamtyorcna sawuTrom, gardamacilva yubansa,

vai, ra karga movsTqvemdi, metyodes vinme Tu bansa!

ლირიკული გმირი გვიამბობს , რომ საგურამოსთან

ახლოს, სოფელ გორისუბანში ვსახლობდიო ამ დროს,

თავადი გახლდითი; „ჯვარობას“- ხატის დღეობაზე

სადღესასწაულოდ იმოსებოდნენო , იქით გამიწიაო მეც

გულმა, თითქოს ბედისწერამ საწუთროს დაგებულ

მახეზე წამომაგოო. ამ დღეს ვიგლოვ,ბანს რომ ვინმე

მეტყოდესო.

8.

„mo, yuri migde, mogiTxrob tyved Cemsa wamoyvanasa.

qv[e]ynis waxdenis mizeziT vscxovrobdi sxvis

qveyanasa,

sadac uxmoben saxelad, qsnis xevze, lamisyanasa,

mun moyvris muSas Tavs vadeq, mkas upirebdiT

yanasa.“

ახლა გიამბობთ ჩემი დატვევების ამბავსო; არეულობის

გამო ქსნის ხეობასთან , ლამის-ყანაში გადავსახლდიო,

ცოლის ნათესავის მუშებს თავს ვედექი, ყანის მკას

ვაპირებდითო.

9.

„dilaze avdeq, winawin wavel kaciTa oriTa,

vsTqvi, muSas sadils umzadebT ZroxiT, cxvriTa da

RoriTa;

ar Seyriliyo jer muSa, iyvnen mosasvlel SoriTa,

Cven Turme gvnaxes, mogvamarTes lekTa irtozis

goriTa.“

დილაადრიანად ორი კაცის თანხლებით გავეშურეთ

მუშებთან , რომ სადილი მიგვეტანა მათთვის. ჯერ არ

იყვნენ მოსულები შორით მცხოვრები რუსები,ჩვენ კი

ლეკებმა შეგვნიშნეს ქსნის ხეობაში, ირტოზის გორაზე.

10.

„mun axlos wyaro dioda, masTan tye iyo xSirado,

iq mogvep[a]rnen, dagvisxd[e]n TxuTmeti kaci

mzirado;

avixsen Tofi da xmali, mivyude muxis Zirado;

im wyalze piris sabanad me mivel Tavis Wirado.“

მახლობლად წყარო ჩამოდიოდა, იქვე ხშირი ტყე

იყო,სწორედ აქ დაგვესხა თავს თხუთმეტი მზირი

(მზვერავი), შეუხსნია თოფ-იარაღი, მუხის ძირში დაუყრი

და ხელ-პირის დასაბანად მდინარისაკენ წასულა.

11.

„Semipyres, wamomiyvanes, xel-fexs momidves genia,

gardmomatares asi mTa, mindori cxra imdenia;

mudamad TvalTa nakadi mduRare cremli mdenia,

maWames duma da xali, maxvrites xinklis wvenia.“

შეპყრეს პოეტი და თითქოს ჯოჯოხეთის ცეცხლს-გეენას

მისცეს მისი ნატანჯი სული და სხეული, ისე გადაატარეს

მთა-ველი. გულმდუღრად ტიროდა ტყვე, გზად

მცირეოდენი აგემეს-(კვებეს მცირედით), შიმშილით რომ არ

მომკვდარიყო.

12.

„me dumis Wamas ar vCivi, netavi maZRriv mqonoda;

ar vinaRvlidi, cximiTa rom tuCi gardamqonoda;

me es mimZimda, mxar-SekvriT movyvandi osoqoloda.

vai, rad darCi cocxali, Sen, Tao, Casaqolada!“

არც შიმშილს ჩიოდა,არც წყურვილს,ის უფრო

სტანჯავდა,რომ დაღესტანში -ოსოქოლოსკენ მიჰყავდათ.

13.

„mamiyvanes, ara-RirsTa Rirseulad mimsaxures.

arc masves da arc maWames, arc Camacves, arc

damxures.

usasyidlod miRebuli gasasyidlad damaSures.

gavepare, damiWires, rad waxvelo, dampaRures.“

რომ მივიდნენ ოსოქოლოში, ღირსება და

თავისუფლებააყრილი ტყვე მშიერ-მწყურვალი ამყოფეს და

გასაყიდად გაიყვანეს. გაქცევა რომ სცადა, დაიჭირეს და

პნღური ამოჰკრეს.

14.

„marto viyav, arvin myvanda me RvTis meti sxva

patroni,

arca maqvnda saimedod saWurveli samxedroni;

RmerTs mivendev, man ismina igi Cemi savedroni,

xelmeored gavipare, raki hvpoვe Jami, droni.“

უფლის იმედად დარჩენილ ტყვეს არავინ ჰყავდა

თანაზიარი პატრონი, მაგრამ ღმერთმა არ მიატოვა

განსაცდელში, შეისმინა ვედრება. მგოსანმა გაქცევა

მოახერხა.

------------------------------------------------------------------.

§9 ს ი ზ მ ა რ ი

„xma mesma Zilsa Sinao: `ras xvriv, rasa fSvinao!

aq ras uwevxar saZilod, ratom ar waxval Sinao!~

fexi wamomkra wynarada, joxiTa damaSinao:

`ratom ver bedav wasvlasa, agre ram SegaSinao?

damawvenelman aq Senman aq aRar dagawvinao;

masTan gibrZana dawola, visTanac gaqorwinao,

adeq, iare, wavideT, me wagiZRvebi winao!

masTan gibrZana dawola, visTanac gaqorwinao.

adeq, iare, wavideT, me wagiZRvebi winao!

adeq, iare, wavideT, me wagiZRvebi winao!~

mZinares ase megona, cxadia, _ ar sizmaria;

vsTqvi, Tu: tyve vinme mosula, CemsaviT patimaria.

me uTxar: Tu ram SageZlos, Sens Tavsa moexmaria,

ar geSinian, gza ici, Sen wadi, me ki maria!

me miTxovnia RvTisaTvis, rac Cemi saTxovaria:

aw Cemi winamZRomeli ars qriste macxovaria,

man mwyems-keTilman momnaxos me warwymedili cxvaria,

Sen ver gendobi, ver gicnob, ar vici vina xaria

man miTxra: visac Sen ambob, Senzed wyaloba misia;

Senad joxiTa sacemrad me iman gamomisia.

man brZana: farexT gareTa rad dagdebula isia,

rad ar eSinis mgelTagan, Ramea, gana dRisia?!

me uTxar: Tumca agrea, kaci yofilxar wmindao,

oRonc amdeni macale, viSovno qalman-windao,

fexTa Cavicvam, wamoval, aq yofna me ar mindao!

dumna, aRara miTxra-ra, diTxans xma gaikmindao.

erTi es ki Tqva: ar vici me Senis qalman-windisa,

gzas gaZlevs cremlni moyvasTa, ukan Zmisa da win disa;

CemgniT eg iyo moTxroba, niSnad mocema windisa!

Tu miendobi, dagfaravs madli sulisa wmindisa!“

გამოქცეულ ტყვეს გზად ჩასძინებოდა, სიზმრად ნახა,

ვითომ ვიღაც თავს წამოადგა და აფხიზლებდა: აქ რას

წევხარ,შინ წადი, ასე რამ დაგაშინაო, მე წაგიძღვები,თუ

გეშინია. მას დაუბრუნდი,ვისთანაც ღმერთმა გაქორწინაო.

იმდენად ცხადად ეზმანა , თითქოს არც კი სძინებოდა.

ვითომ უცხოს უარი უთხრა მგოსანმა, არ გაჰყვა ქრისტე

ღმერთის მოიმედე ცხვარი , თავის მწყემსს ელოდა. უცხომ

კი უპასუხა: ვის იმედადაც ხარ, სწორედ მან მომავლინაო,

რას დაწოლილა ფარეხს (მამულს) გარეთ ეული ცხვარიო,

განა არ ეშინია მგლებისო?!

ამის გამგონე მგოსანი გახარებულა სიზმარში,

დათანხმებულა წინამძღოლობაზე , მხოლოდ ქალამნების

შოვნა ეწადა,ამხელა გზაზე სიარული რომ შესძლებოდა.

გზას გაგიკვალავს მოყვასთა ცრემლი,თუ მოინდომებ,

დაგიფარავს სულიწმიდის მადლი.

--------------------------------------------------------.

§10 ტყვეობიდან გაპარვა

ქრისტეს მცნებას გულით ვარტარებდიო და ღმერთს ვთხოვე

დამხმარებოდა,რომ უვნებლად გადაეკვეთა მტრის საზღვარი.

ახსენა ღმერთი და დაადგა ქრისტეს ხსნის გზას და უეცრად

გაავდრდა, სეტყვა წამოვიდა, ელვა და ჭექა-ქუხილი რისხვიდა

შემოგარენს. მახლობლად არაფერი იყო ისეთი,თავის შეფაერბას

რომ შეძლებდა კაცი. თავზე წამოიფარა და წამოწვა.

პირქვედამხობილმა მგოსანმა გამოქვაბულის მოძებნა

განიზრახა,იელვა თუ არა, მის შუქზე მოათვალიერა შემოგარენი,

ერთი მთის ძირას ლოდგამომძვრალი ხვრელი შენიშნა, მას

შეეფარა ნაავდრალი მგოსანი და მადლობდა ღმერთს,რომ არ

გაწირა და კარვად ქვაბული დაჰხურა.

ლოცვად აღმოხდა პოეტს:“ უფალო,შენ ხარ ჩემნაირ

გზასაცდენილთა სასოება, შენ რომ არა, კაცი ვერ შეიტყობს, რა

ელოდება, რა გზას უნდა დაადგეს, თავი როგორ გადაირჩინოს.

რომ გამოიდარა, უფალს მსხვერპლად ცრემლები და

გულმხურვალე ლოცვა შესწირა, თუმცა ხელთ არ ჰქონდა

ბიბლია,წარმოსთქვა:“RmerTo, damixsen mterTagan!`-ამ

სიტყვებს იმეორებდა ტანჯული.

„gulzed mqonda moxazuli cxovrebisa wyaros Rari,

vitire da gardvadine me imaze cremlTa Rvari.

RmerTsa vsTxove: miwyalobe Sen aseTi winamZRvari,

uvnebelad gardmataro qristianTa mterT samZRvari.

vaxsene RmerTi, wamovel siTac xsna meguleboda,

guli tiroda, cremliTa Tvalebi meguleboda,

aRar megona, me Tu-Ra guli-Ra meguleboda,

vityodi, vai, moyvasno CemTvis dakargulebo, da!

dRisiT wimanZRvrad mze myvandis, RamiT uWvretdi

mTvaresa,

mivendev SvidTa varskvlavTa mas CrdiloeTis

mxaresa;

RamiT SiSvels mTas movadeq Suva daRistnis aresa,

mun Jamsa rasme Seveswar sicocxlis dasamwaresa.

astyda qari da daiwyo setyva, elva da quxili,

wam-da-wuT elvis zariTa Tvalebma Seqnes wuxili;

arcad Cnda Tavis safari, mazed Semeqna wuxili,

Tavs davixvive sartyeli, wavswev, tans aras

ufTxili.

setyvisa TavSi dacemis SiSiTa pirqve mxobilsa,

gulman mTqva: adeq, ielvebs, ipovni gamoqobilsa.

avdeq; iela, mivad(e)g kars mTa-xvrels lod-

gaZrobilsa,

mivel da maSig ukuvsZver, vmadlobdi mxolod-

Sobilsa.

damedva didi imedi, vTqvi, Turme RmerTi mfaravsa;

Tu CemTvis kargi ar swaddes, ar damadgamda

karavsa;

damixsna wvima-setyvasa, qarsa sastikad mbzaravsa,

rac kaci RmerTsa endobis, RmerTi kargs uzams, ar

avsa.

vsTqvi, Tu: eh, RmerTo, Sena xar Cemebr cdomilTa

mxsnelia;

Tu ar SengniTa, winaswar saqmis Setyoba Znelia;

Tvaleb-daxuWvils mwolares gars mertya Rame

bnelia,

guliT macnobe wina-gza da vpoe saZebnelia.

setyvam gardiRo, gamovel. ufalsa msxverpli

Sevswire:

ar myvanda saRmTod zvaraki, mxurvales guliT

Sevstire;

arc maqvnda samRTo werili, codnaca maqvnda me

mcire,

`RmerTo, damixsen mterTagan!` es locva

gavizepire.“

----------------------------------------------------.

დასასრული

დავით გურამიშვილი ix კლასი

Education