รกษาภาวะ Hyperkalemia

C-BIG-K-Drop กบการรกษาภาวะ Hyperkalemia

Step 1 : ประเมนและยนยนวาเปน Hyperkalemia

Step 2 : ประเมนวาคนไขควรไดรบการรกษาเปนการเรงดวนหรอไม โดยดจาก Criteria ตอไปน

- ระดบ K+ ในเลอดสงขนอยางรวดเรวและก าลงเพมขน

- ตรวจ ECG พบวามการเปลยนแปลงเขาไดกบ Hyperkalemia, การเปลยนแปลง ECG ท

ตรวจพบบงบอกวาเปน Hyperkalemia ทรนแรง (life-threatening hyperkalemia) อยางไร

กตาม heperkalemia อาจรนแรงแมตรวจ ECG จะปกตกตาม

- มปญหา Renal Insufficiency รวมดวย

- มปญหา Metabolic Acidosis

หากผปวยไมเขา Criteria ดงกลาว หรอระดบ K+ ในเลอด < 6.0 mEq/L ใหรกษาตาม Step 4 (หรอแบบไม

เรงดวน)

Step 3 : การรกษาภาวะ Hyperkalemia แบบเรงดวนหรอฉกเฉน มหลกทจ าไดงาย ๆ คอ C-BIG-K-Drop ซง

ยอมาจาก calcium-bicarb-insulin-glucose-kayexalate-diuretics, dialysis ตามตารางดงน

(ดดแปลงจาก Nasr Anaizi, PhD Rochester Institute of Technology, Drug Therapy in Kidney Disease, 2007 (http://www.thedrugmonitor.com/RIT2007oo.pdf)

- การรกษาทออกฤทธทนท ภายใน 1-3 นาท คอการให 10% calcium gluconate 10 ml IV pushชาๆ

เพอไปตานฤทธของ K+ ทเยอหมเซลล ระหวางการฉด 10% calcium gluconate ควรมการmonitor EKG ดวยทก

ครง ในกรณทผปวยมอาการรนแรง เชนมหวใจเตนผดจงหวะ พจารณาให 10% calcium gluconate ซ าไดอก

- การรกษาทออกฤทธเรวปานกลาง ภายในเวลา 10-30 นาท โดยท าให potassium ในเลอดถกดงเขา

เซลล คอการให 50% glucose 40-50 ml+ regular insulin (RI) 5-10 unit IV push การรกษาดวย วธนใหมการ

ตดตามระดบ Capillary blood glucose รวมดวย

- การรกษาทออกฤทธชา เปนการรกษาเพอเรงการขบถาย K+ ออกจากรางกาย โดยใชยาทมคณสมบตเปน

Cation exchange resin ไดแก kayexalate หรอ kalimate 30-60 g สวนเกบทางทวารหนก ซงจะออกฤทธ

ภายในเวลา 30 นาท หรอหากใหรบประทาน จะออกฤทธภายใน 2 ชวโมงโดย kayexalate นนจะตองละลายใน

sorbitol ทกครง

- ในกรณทผปวยมการท างานของไตบกพรองหรอไมสามารถแกไขภาวะ hyperkalemia ไดดวยวธดงกลาว

ขางตน ใหปรกษาแพทยผเชยวชาญโรคไต พจารณาท าการลางไต (dialysis)

Step 4 : กรณไมเรงดวน รกษาดวยการขบ K+ ออกดงน

- ขบออกทางระบบทางเดนอาหาร ดวย SPS (Kayexalate®) (ดขอมลในตารางตอไป)

- ขบออกทางไต ใช Furosemide

- พจารณาการท า hemodialysis ในกรณรนแรง หรอกรณแกไขยาก

ยา หรอการรกษา ขนาดยาในผใหญ ระยะเวลา

เรมออกฤทธ

ออกฤทธ

นาน

หมายเหต

Ca++

Gluconate inj. (10 ml of 10%)

10 ml ใชเวลาฉด2-5 นาท หาก

ไมตอบสนอง อาจใหซ า dose

เดมหลงจากฉดครงแรก 5 นาท

ทนท 30 นาท - หามผสมกบ Bicarb

- หามให Ca++

พรอมกบ Ceftriaxone

- ระวง : Ca เพมโอกาส

เสยงตอการเกด

Digoxin Toxicity ตอง

infuse ชา ๆ (มากกวา

20-30 นาท ) ( อาจ

พจารณา Mg แทน Ca

ในกรณ Digoxin Toxicity)

NaHCO3 (1 mEq/mL)

50 mEq ฉดมากกวา 5 นาท

อาจให dose เดมซ าไดหาก

ยงคงเหน ECG เปลยงแปลง

30-60

นาท

0.5-3

ชวโมง - ใชเมอเกด acidosis

เทานน

- อาจ load Na ปรมาณมากกอนเพอปองกนการ

เกด tetany และ

seizures - กอนให bicarbonate

อาจ ตอง Correct hypocalcemia

Insulin Glucose 10 Units RI + 50 ml D50W

(25g glucose=50 %glucose 50 ml=1 amp ส าหรบ

โรงพยาบาลรามน)

30-60

นาท 3-4 ชวโมง - ตดตามระดบ Glucose

- ให glucose ไดเฉพาะเมอระดบน าตาลในเลอด

<250 mg/dL

- อาจให D5/HNS* infusion หากตองการ

insulin เพมเตม

Albuterol หรอ

Salbutamol (-agonist)

0.5 mg iv มากกวา 15 นาท

หรอ NB 10-20 mg มากกวา 15

นาท

<30 นาท 2-6 ชวโมง - เฝาระวง Tachycardia

และ tremor (สน)

1.Sodium Polystyrene Sulfonate(SPS) (Kayexalate

®)

2. Kalimate

1.15g (60 ml) PO หรอ 30-45 g rectally q6h)

2. 15g (60 ml) PO หรอทาง

2-3 ชวโมง

- การให Na ปรมาณสง

อาจท าใหทองผกได - ดรายละเอ ยดความ

แตกตางของยา

(Kayexalate®) และKalimate ขางลาง

ทวารหนกใชสวน ครงละ 30 กรม

โดยผสมน า หรอ 2%Methylcellulose

หรอ 5%Glucose solution 100

มล. ใหยาคาอยในล าไสนาน 30-

60 นาท ใชเพอควบคมระดบ

โปแตสเซยมระยะยาว ในผปวยโรคไต : กนครงละ

1 ซอง (5 กรม) วนละ 2-3 ครง

โดยผสมน าเพยงเลกนอย (30-

50 มล.) หรอผสมน าหวาน (แต

ไมควรใชน าผลไมเน องจากมโปแตสเซยมสง)

Furosemide 20-40 mg iv มากกวา 5 นาท

(หมายเหตขนาดอาจสงกวาน

ขนกบการตอบสนองของคนไข)

30 นาท 4 ชวโมง -

Dialysis - ชวโมง ขอมลหลากหลาย

-

- รายงานปจจบนพบวาการให Ceftriaxone รวมกบ Ca salts (แมวาจะใหแยกสาย ) เพม

โอกาสเสยงท าให Ca ตกตะกอนบรเวณ soft tissues

- ระวง : หลกเลยง sorbitol หากคนไขเสยงตอการเกด bowel necrosis (ล าไสเนาตาย ) และ

ใชอยางระวงในผปวยทเสยงเกด CHF ; พจารณาใหรวมกบ Furosemide เพอลด Na Load

- D5HNS = 5% dextrose in half normal saline ( 5%DN/2)

ขอแตกตางของ Kayexalate และ Kalimate

1. Kayexalate เปน sodium resin ในขณะท Kalimate จะเปน calcium resin ดงนน

Kalimate จงไมท าใหโซเดยมเพม ท าใหสามารถใชในผปวยโรคหวใจหรอความดนโลหตสง

ไดคอนขางปลอดภย สวนประสทธภาพของยาเทากน คอ สามารถลด โปแตสเซยมได 1

mEq ตอการใหยา 1 กรม (จากการตรวจในอจจาระ)

2. Kalimate เปนยาในบญชยาหลกแหงชาต สวน Kayexalate เปนยานอกบญช ยาหลกแหงชาต

3. Kalimate ใชแทน Kayexalate ในการแกภาวะ Hyperkalemia เปนครงคราว โดยใชขนาด

ยาเทากน นอกจากน Kalimate ยงใชในผปวยไตวายทจ าเปนตองควบคมระดบโปแตสเซยม

โดยใหกนเปนระยะยาวในขนาด 15-30 กรมตอวนแบงใหวนละ 2-3 ครง

4. Kalimate สามารถผสมกบน าได (ทงแบบรบประทานและสวนทวาร ) ไมจ าเปนตองใช

Sorbitol ** เนองจาก Kalimate แขวนตะกอนไดงายและรสชาตดกวา Kayexalate

หมายเหต ** sorbitol ในทนท าหนาทเปนตวท าละลายและสารเพมความหวานได แตมรายงาน

การเกด colonic necrosis ในผปวยทใช Kayexalate ผสมกบ sorbitol สวนทวารหนก

วธใช Kalimate : ใชแกภาวะโปแตสเซยมสงเปนครงคราว (แทน Kayexalate)

1. ทางปาก : ใช Dose เทา Kayexalate ละลายในน าเปลา ระยะเวลาในการออกฤทธ 2-3 ชม.

2. ทางทวารหนก : ใชสวนเกบ ครงละ 30 กรม โดยผสมน า หรอ 2%Methylcellulose หรอ 5%Glucose

solution 100 มล. ใหยาคาอยในล าไสนาน 30-60 นาท

ใชเพอควบคมระดบโปแตสเซยมระยะยาวในผปวยโรคไต :

กนครงละ 1 ซอง (5 กรม) วนละ 2-3 ครง โดยผสมน าเพยงเลกนอย (30-50 มล.) หรอผสมน าหวาน

(แตไมควรใชน าผลไมเนองจากมโปแตสเซยมสง)

หมายเหต

- ถาจ านวนซองยาใชเพมขน ไมจ าเปนตองเพมน าทใชผสมตามอตราสวน (1 ซอง (5 กรม) ตอ 30-50 มล.)

เนองจากผปวยบางรายตองจ ากดน า ดงนนใหยาพอผสมน าอยในรปแขวนตะกอนไดกเพยงพอ

- ผงยาทผสมแลว ควรใชหมดภายใน 24 ชม. (แชเยนหรอไมแชกได) เพอปองกนการ contaminate Reference

- Nasr Anaizi, PhD Rochester Institute of Technology, Drug Therapy in Kidney Disease, 2007 (http://www.thedrugmonitor.com/RIT2007oo.pdf)

- http://drug.pharmacy.psu.ac.th/Question.asp?ID=5299&gid=1

-

http://www.si.mahidol.ac.th/km/cops/medication_safety/admin/knowledge_files/705_0.pdf

- www.pharmyaring.com

ไฟลแนบ (868.80 KB)