.

Fákeppni

Kafli 16

.

Ófullkomin samkeppni

Hugtakið ófullkomin samkeppni vísar til þeirra markaða þar sem hvorki ríkir

einokun né fullkomin samkeppni.

Ófullkomin samkeppni á einnig við markaði þar sem nokkrir

samkeppnisaðilar eru til staðar, sem hver

hefur dálítið einokunarvald.

.

Tegundir ófullkominnar samkeppni

Fákeppni Nokkrir seljendur sem bjóða svipaðar

vörur til sölu. Einkasölusamkeppni

Mörg fyrirtæki sem bjóða vörur sem svipar til hverrar annarra en eru samt ólíkar.

.

Ferns konar samkeppnisstaða

Einokun Fákeppni Einkasölu-

samkeppni

Fullkomin samkeppni

• kranavatn

• kapalkerfi

• Tenniskúlur

• Olía

• Bækur

• Bíóhús

•Hveiti

• Videóleigur

Fjöldi fyrirtækja

Vörutegundir

Mörg Ft.

Eitt Ft. Mörg

Ft. Ólíkar vörur

Einsleitar vörur

.

Fákeppni

Fáir seljendur bjóða einsleitar vörur Fyrirtækin hafa áhrif hvert á annað Samanlagt græða fyrirtækin mest á því að

stunda verðsamráð. Saman gætu þau hegðar sér eins og eitt

einokunarfyrirtæki og takmarkað framleiðsluna og farið fram á hærra verð.

.

Tvíkeppni (Duopoly)

Tvíkeppni er fákeppni með aðeins tveimur seljendum

.

A Duopoly Example: Demand Schedule for Water

Quantity Price Total Revenue0 $120 $ 0

10 110 1,10020 100 2,00030 90 2,70040 80 3,20050 70 3,50060 60 3,60070 50 3,50080 40 3,20090 30 2,700

100 20 2,000110 10 1,100120 0 0

.

Tvíkeppni

Ef fullkomin samkeppni ríkti, yrði verðinu þrýst niður þar til jaðarkostnaður er jafn 0:

P = MC = $0Q = 120 gallons

Ef einokun ríkti yrði markaðsverð og –magn hagrætt á þann hátt sem hámarkaði hagnað:

P = $60Q = 60 gallons

Þjóðhagslega hagkvæmt magn er 120 gallon, en einokarinn mun aðeins framleiða 60 gallon.

.

Ef tveir eru um hituna

Tvíkeppnisaðilarnir gætu komið sér saman um einokunarmagn.. Samráð (Collusion)

Þegar tvö fyrirtæki ákveða saman verð og magn á markaðinum.

Samtök (Cartel) Þegar tvö fyrirtæki taka höndum

saman og fylgja hverju öðru í takt.

.

Samkeppni, samráð og samtök

Jafnvel þó fákeppnisaðilar vildu bindast samtökum og þéna einokunarhagnað, er það yfirleitt ekki löglegt. Samkeppnislög hindra opinber samtök meðal fákeppnisaðila til þess að vernda almannaheill.

.

Jafnvægi í fákeppni

Ef hvert fákeppnisfyrirtæki ákveður framleiðsluna, hvert í sínu lagi til þess að

hámarka hagnað, þá munu þau framleiða meira magn en ef einokun væri til staðar, en minna en

ef fullkomin samkeppni ríkti.

Markaðsverðið verður einnig þarna á milli.

Hagnaður verður einnig þarna á á milli.

.

A Duopoly Example: Demand Schedule for Water

Quantity Price Total Revenue0 $120 $ 0

10 110 1,10020 100 2,00030 90 2,70040 80 3,20050 70 3,50060 60 3,60070 50 3,50080 40 3,20090 30 2,700

100 20 2,000110 10 1,100120 0 0

.

Hvernig fjöldi markaðsaðila hefur áhrif á útkomuna

Magnáhrifin : Vegna þess að verð er hærra en jaðarkostnaður, mun aukin sala auka hagnað.

Verðáhrifin : Aukin framleiðsla mun lækka verðið og hagnað af öllum seldum einingum.

Eftir því sem fjöldi seljenda vex mun markaður færast í átt til aukinnar samkeppni.

Verðið nálgast jaðarkostnað og framleitt magn nálgast það sem teljast þjóðhagslega hagkvæmt.

.

Markaðir með nokkra seljendur

Vegna þess hve seljendur eru fáir á fákeppnismörkuðum

skapast togstreita á milli langtíma verðsamráðs og skammtíma hagnaðar.

.

Leikjafræði og samvinna.

Leikjafræði er greining á strategískri ákvarðanatöku fólks við ýmsar aðstæður.Strategísk ákvörðun eru ákvarðanir sem teknar eru með hliðsjón af gerðum allra annarra, í sömu aðstöðu. Vegna þess hve fyrirtæki á fákeppnismarkaði eru fá, mun hvern fyrirtæki hugsa á strategískan hátt. Hvert fyrirtæki veit að hagnaður þess veltur ekki aðeins sinni eigin framleiðslu, heldur einnig framleiðslu allra hinna fyrirtækjanna á markaðinum.

.

Jafnvægi í fákeppni

Nash jafnvægi er sú staða þegar þeir aðilar sem að málum standa velja hver þann kost sem hentar þeim best, að gefnum ákvörðunum allra hinna.

.

Fangaleikurinn

Fangaleikurinn (The prisoners’ dilemma) skýrir þá erfiðleika sem

fylgja samvinnu.

Fólk eða fyrirtæki geta oft ekki unnið saman þrátt fyrir að samvinna ætti að

vera ábatasöm.

.

FangaleikurinnBonnie’s Decision

Confess Remain Silent

Confess

Remain Silent

Clyde’s Decision

Clyde gets 8 years

Bonnie gets 8 years

Bonnie gets 20 years

Bonnie gets 1 year

Bonnie goes free

Clyde gets20 years

Clyde gets 1 year

Clyde goes free

.

Fangaleikurinn

Ráðandi leikflétta (The dominant strategy) er besta leikfléttan sem hægt er að fylgja,

sama hvað aðrir gjöra.

Samvinna er erfið í framkvæmd vegna vegna þess að hún er oft í ekki samræmi

við hagsmuni einstakra leikmanna.

.

Fákeppni líkt við vandamál fangans

Iraq’s Decision

High Production

Low Production

High Production

Low Productio

n

Iran’s Decision

Iran gets $40 billion

Iraq gets $40 billion

Iraq gets $30 billion

Iraq gets$50 billion

Iraq gets $60 billion

Iran gets$30 billion

Iran gets $50 billion

Iran gets $60 billion

.

Fákeppni líkt við vandamál fangans

Eiginhagsmunir gera það erfitt fyrir fákeppnisfyrirtæki að viðhalda

samvinnu með lítilli framleiðslu, háu verði og einokunarhagnaði.

.

Vígbúnaðarkapphlaup

Decision of the United States (U.S.)Arm Disarm

Arm

Disarm

Decision of the Soviet Union

(USSR)

USSR at risk

U.S. at riskU.S. at risk and weak

U.S. safeU.S. safe and powerful

USSR at risk and weak

USSR safe

USSR safe and powerful

.

Auglýsingar

Marlboro’s Decision

Advertise Don’t Advertise

Advertise

Don’t Advertise

Camel’s Decision

Camel gets $3 billion profit

Marlboro gets $3

billion profit

Marlboro gets $2

billion profit

Marlboro gets $4

billion profit

Marlboro gets $5

billion profitCamel gets $2 billion profit

Camel gets $4 billion profit

Camel gets $5 billion profit

.

Sameiginlegar auðlindir

Exxon’s Decision

Drill Two Wells

Drill One Well

Drill Two Wells

Drill One Well

Arco’s Decision

Arco gets $4 million profit

Exxon gets $4 million

profit

Exxon gets $3 million

profit

Exxon gets $5 million

profit

Exxon gets $6 million

profitArco gets $3 million profit

Arco gets $5 million profit

Arco gets $6 million profit

.

En fólk vinnur stundum saman

Fyrirtæki sem hugsa um framtíðar-hagnað munu vinna saman í

endurteknum leikjum fremur en að svindla einum leik sem verður ekki

endurtekin.

.

Jack and Jill’s Oligopoly Game

Jack’s Decision

Sell 40 gallons

Sell 30 gallons

Sell 40 gallons

Sell 30 gallons

Jill’s Decision

Jill gets $1,600 profit

Jack gets $1,600

profit

Jack gets $1,500

profit

Jack gets $1,800 profit

Jack gets $2,000

profit

Jill gets $1,500 profit

Jill gets $1,800 profit

Jill gets $2,000 profit

.

Deilur um samkeppnislög

Samvinna á milli fákeppnisaðila er óæskileg vegna þess að hún leiðir til of lítillar framleiðslu og of hárrar verðlagningar.

Samkeppnislög eiga að koma í veg fyrir einokun á markaði.

Samkeppnislög geta þó stundum komið í veg fyrir viðskiptavenjur sem gætu annars verið jákvæðar: Verðleiðbeining (Resale price maintenance) Undirboð (Predatory pricing) Samþætting (Tying)

.

Fákeppnistilburðir

Verðleiðbeining gerist þegar framleiðendur eða heildsalar gefa smásölum fyrirmæli um verðlagningu til neytenda.

Undirboð gerist þegar stórt fyrirtæki lækkar verð á framleiðsluvörum sínum með því augnmiði að hrekja samkeppnisaðila af markaðinum.

Samþætting á við þegar fyrirtæki býður tvær (eða fleiri) framleiðslu-vörur sínar saman á einu verði,

fremur en að selja þær í sitthvoru lagi.

.

Summary

Oligopolists maximize their total profits by forming a cartel and acting like a monopolist.

If oligopolists make decisions about production levels individually, the result is a greater quantity and a lower price than under the monopoly outcome.

.

Summary

The prisoners’ dilemma shows that self-interest can prevent people from maintaining cooperation, even when cooperation is in their mutual self-interest.

The logic of the prisoners’ dilemma applies in many situations, including oligopolies.

.

Summary

Policymakers use the antitrust laws to prevent oligopolies from engaging in behavior that reduces competition.

.

Graphical Review

.

The Four Types of Market Structure

Monopoly Oligopoly Monopolistic

Competition

Perfect Competitio

n

• Tap water

• Cable TV

• Tennis balls

• Crude oil

• Novels

• Movies

• Wheat

• Milk

Number of Firms?

Type of Products?

Many firms

One firm Few

firms Differentiated products

Identical products

.

The Prisoners’ DilemmaBonnie’s Decision

Confess Remain Silent

Confess

Remain Silent

Clyde’s Decision

Clyde gets 8 years

Bonnie gets 8 years

Bonnie gets 20 years

Bonnie gets 1 year

Bonnie goes free

Clyde gets20 years

Clyde gets 1 year

Clyde goes free

.

Oligopolies as a Prisoners’ Dilemma

Iraq’s Decision

High Production

Low Production

High Production

Low Productio

n

Iran’s Decision

Iran gets $40 billion

Iraq gets $40 billion

Iraq gets $30 billion

Iraq gets$50 billion

Iraq gets $60 billion

Iran gets$30 billion

Iran gets $50 billion

Iran gets $60 billion

.

An Arms-Race Game

Decision of the United States (U.S.)Arm Disarm

Arm

Disarm

Decision of the Soviet Union

(USSR)

USSR at risk

U.S. at riskU.S. at risk and weak

U.S. safeU.S. safe and powerful

USSR at risk and weak

USSR safe

USSR safe and powerful

.

An Advertising Game

Marlboro’s Decision

Advertise Don’t Advertise

Advertise

Don’t Advertise

Camel’s Decision

Camel gets $3 billion profit

Marlboro gets $3

billion profit

Marlboro gets $2

billion profit

Marlboro gets $4

billion profit

Marlboro gets $5

billion profitCamel gets $2 billion profit

Camel gets $4 billion profit

Camel gets $5 billion profit

.

A Common-Resources Game

Exxon’s Decision

Drill Two Wells

Drill One Well

Drill Two Wells

Drill One Well

Arco’s Decision

Arco gets $4 million profit

Exxon gets $4 million

profit

Exxon gets $3 million

profit

Exxon gets $5 million

profit

Exxon gets $6 million

profitArco gets $3 million profit

Arco gets $5 million profit

Arco gets $6 million profit

.

Jack and Jill’s Oligopoly Game

Jack’s Decision

Sell 40 gallons

Sell 30 gallons

Sell 40 gallons

Sell 30 gallons

Jill’s Decision

Jill gets $1,600 profit

Jack gets $1,600

profit

Jack gets $1,500

profit

Jack gets $1,800 profit

Jack gets $2,000

profit

Jill gets $1,500 profit

Jill gets $1,800 profit

Jill gets $2,000 profit