ตัวแทนและสาขา copy 3.pages ประกอบการสอบ บช19...

การบญชสำนกงานใหญและสาขา HOME OFFICE AND BRANCH ACCOUNTING !เอกสารการสอน - หลกสตร 2556 !!!!วตถประสงคของการศกษา

เมอศกษาบทนแลวนสตสามารถ

1. อธบายลกษณะของตวแทนและสาขาไดอยางถกตอง

2. อธบายและบนทกบญชเกยวกบรายการทเกดขนในสมดบญชของสำนกงานใหญและสาขาได

3. อธบายวธการตราคาสนคาทสงไปใหสาขาและบนทกบญชเกยวกบการโอนสนคาจากสำนกงานใหญไปให

สาขาในวธราคาทน วธราคาทนบวกสวนเพม และวธราคาขายปลกของสาขาได

4. อธบายลกษณะรายการทเกดขนระหวางกนและจดทำงบกระทบยอดบญชระหวางกนได

5. ทำงบการเงนรวมของสำนกงานใหญและสาขาได

!!!!!!!!!!!!!!

O1 บทท 1 การบญชสำนกงานใหญและสาขา

ในการประกอบธรกจตางๆ สงทผประกอบธรกจตองการนอกจากความมนคงของกจการแลว ธรกจยง

ตองการความเจรญเตบโตของธรกจโดยการขยายกจการใหใหญขน มสาขาเพมมากขนทงในประเทศและตาง

ประเทศ มการกระจายสนคาใหถงมอผบรโภคโดยผานตวแทนการจดจำหนายเโดยใหสงจงใจแกตวแทนการ

จำหนายทเพยงพอเปนการตอบแทน ซงกลยทธเหลานมการนำมาใชคอนขางแพรหลายเพอความมนคงทางการเงน

และการเจรญเตบโตอยางตอเนอง

! Agency Branch

!!!!!ตวแทนและสาขา

ตวแทนจำหนาย (Agency) หมายถง บคคลหรอนตบคคลทไดรบมอบหมายจากสำนกงานใหญใหเปนผแทน

จำหนายสนคาหรอบรการ แตไมไดถอกรรมสทธในตวสนคา ทำหนาทประสานงานระหวางลกคากบสำนกงานใหญ

เชน เมอลกคาตองการสนคาตามตวอยางทแสดงชนดใด จำนวนเทาไร ตวแทนจำหนายกจะแจงไปยงสำนกงานใหญ

เปนตน ในสวนของกำหนดระยะเวลาจดสงสนคา การโฆษณา หรอการพจารณาเครดต เปนหนาทของสำนกงาน

ใหญ ผลตอบแทนทตวแทนจำหนายไดรบคอคานายหนา (Commission)

สาขา (Branch) หมายถง สำนกงานทดำเนนธรกจตามทไดรบมอบหมายจากสำนกงานใหญ เชน มสนคาเกบ

ไวในคลงสนคาเพอพรอมทจะขายใหแกลกคาทนททไดรบคำสงซอ จดสงสนคาใหแกลกคาทสงซอสนคา หรออาจ

ซอสนคาจากภายนอกดวยกไดขนอยกบนโยบายของสำนกงานใหญ แตไมมสถานภาพเปนบรษท สำนกงานใหญ

ตองรบผดชอบหนสน เสมอนหนงเปนสวนงานหนงทแยกตางหาก ซงตามกฏหมายถอวาสำนกงานใหญและสาขา

เปนหนวยงานเดยวกน

ขอแตกตางทางดานเทคนคการดำเนนงานของตวแทนจำหนายและสาขาขางตนอาจไมเปนเชนนนในทาง

ปฏบต กลาวคอ ขอบเขตการดำเนนงานของตวแทนจำหนายและของสาขาจะแตกตางกนไปตามนโยบายของ

สำนกงานใหญ เชน บางสาขามอำนาจในการใหสนเชอแกลกคา สามารถเกบเงนจากลกหนและจดทำบญชเอง บาง

สาขาหากเปนการขายเชอตองไดรบอนมตจากสำนกงานใหญหรอตวแทนจำหนายของบางกจการอาจมการเกบ

รกษาสนคาไวในคลงสนคา เปนตน

!O2 บทท 1 การบญชสำนกงานใหญและสาขา

ระบบบญชสำหรบตวแทน

หากตวแทนจำหนายเปนบคคลธรรมดาไมจำเปนตองมระบบบญชในการบนทกรายการคา หากตองการ

บนทกการรบเงนจากสำนกงานใหญ (Working Fund) เพอมาใชจายตามทตกลงกน หรอบนทกการจายคาใชจาย

ตางๆ ทจายจากเงนทนหมนเวยนทไดรบจากสำนกงานใหญ ตวแทนจำหนายอาจมสมดบญชทตองใชเพยงสมด

เงนสดรบ และสมดเงนสดจาย สำหรบรายการซอ ขาย และรายจายอนๆ ทสำนกงานรบผดชอบ เชน คาเชา คา

สาธารณปโภค สำนกงานใหญจะเปนผจดบนทก

ในกรณทตวแทนจำหนายเปนนตบคคล ทกฎหมายกำหนดใหตองมการจดทำบญชตามระบบบญชค

นอกจากรายการคาในสวนของกจการตนเองแลวทตองบนทกบญชตามหลกบญชค รายการทเกยวของกบสำนกงาน

ใหญกตองบนทกบญช โดยเปดบญชสำนกงานใหญขน (Home Office Account) สำหรบการจายคาใชจายตางๆ ท

จายจากเงนทนหมนเวยน หรอคานายหนาทไดรบจากสำนกงานใหญ ทจะบนทกบญชดานเดบต และจะบญชบญช

ดานเครดตสำหรบการรบเงนสดหรอสนคาทไดรบจากสำนกงานใหญ

การบญชเกยวกบตวแทนจำหนาย

การบนทกบญชทเกดขนของตวแทนจำหนาย และของสำนกงานใหญ แยกพจารณา ดงน

การบญชดานตวแทนจำหนาย

สำหรบตวแทนจำหนายทตองบนทกบญชตามหลกบญชค มรายการทเกยวของดงน

1. เมอตวแทนจำหนายไดรบเงนสด หรอสนคาตวอยางจากสำนกงาน

ตวแทนจำหนายอาจไดรบเงนสดไวสำหรบจายคาใชจายเพอการขาย หรอไดรบสนคาเพอนำมาแสดงให

ลกคาเหน การบนทกบญชเปนดงน

!2. เมอตวแทนจำหนายจายคาใชจายจากเงนทนหมนเวยน

สำนกงานใหญจะเปนผกำหนดลกษณะรายจายทสามารถจายจากเงนทนหมนเวยนได เมอตวแทนใชเงน

ทนหมนเวยนทสงใหหมด กรวบเอกสารสงใหสำนกงานใหญเพอขอเบกเงนชดเชยเหมอนการเบกเงนของผรกษา

เงนสดยอย การบนทกบญชเมอมการจายคาใชจายตางๆ เปนดงน

!O3 บทท 1 การบญชสำนกงานใหญและสาขา

เงนสด / สนคาตวอยาง xxx

สำนกงานใหญ xxx

บนทกรบเงนทนหมนเวยน/เงนสด จากสำนกงานใหญ

!3. เมอลกคาเกดความสนใจทจะซอสนคา

ตวแทนจำหนายสวนใหญจะทำหนาทสาธตการใช หรอจดแสดงนำเสนอสนคาตอลกคา เมอลกคาสนใจจะ

สงซอสนคา ตวแทนจำหนายจะสงใบสงซอไปยงสำนกงานใหญ สำนกงานใหญจะเปนผพจารณาเงอนไขการขาย

เชน การใหสนเชอ การใหสวนลด เปนตน การบนทกบญชในดานของตวแทนจำหนายจงไมตองบนทกบญชแต

อยางใด หรอหากจะบนทกกเปนเพยงการบนทกทรงจำเกยวกบจำนวน ชนดของสนคา ทรบคำสงซอและดำเนน

การสงซอกบสำนกงานใหญ

!4. เมอตวแทนจำหนายคดคานายหนาจากการขายสนคาใหกบสำนกงานใหญ

คาตอบแทนทตวแทนจำหนายจะไดรบคอคานายหนา ซงอาจตกลงกนเปนรอยละของยอดขาย หรอตอ

หนวยของสนคาทขาย กำหนดระยะเวลาของการไดรบคานายหนากแลวแตจะตกลงกน ซงอาจไดรบทกครงท

สามารถขายสนคาได หรอทกๆ เดอน เปนตน การบนทกบญชเมอไดรบคานายเปนดงน

! การบญชดานสำนกงานใหญ

การบนทกบญชดานสำนกงานใหญขนอยกบฝายบรหารวาตองการทราบผลการดำเนนงานเฉพาะ

ทตวแทนจำหนายทำไดหรอไม หากตองการทราบกจะบนทกรายการขายโดยผานตวแทนจำหนายแยกตางหาก แต

หากไมตองการทราบกจะบนทกรายการขายโดยผานตวแทนจำหนายรวมกบรายการขายตามปกตของสำนกงาน

ใหญ ซงแตละวธมวธการบนทกบญชโดยสรปดงน



เงนสด xxx

บนทกการจายคาใชจายตางๆ จากเงนทนหมนเวยน


รายไดคานายหนา xxx

บนทกรบรคานายหนาจากการขายสนคาใหสำนกงานใหญ

เงนสดรบ xxx


บนทกรบเงนสดสำหรบคานายหนาทคดจากสำนกงานใหญ

ตารางท 1 - 1 สรปการบนทกบญชสำหรบการขายสนคาผานตวแทนจำหนายของสำนกงานใหญ

!ท วธบนทกบญชแยกตางหากจากกำไรของสำนกงานใหญ วธบนทกบญชรวมกบกำไรของสำนกงานใหญ

1 สำนกงานใหญสงสนคาตวอยางไปใหตวแทนจำหนายเพอเปนตวอยาง

สนคาตวอยาง-ตวแทนจำหนาย xxx สนคาตวอยาง-ตวแทนจำหนาย xxx

สนคาสงไปใหตวแทนจำหนาย* xxx สนคาสงไปใหตวแทนจำหนาย* xxx

2 สำนกงานใหญสงเงนสดเปนเงนทนหมนเวยนใหตวแทนจำหนาย

เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย xxx เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย

เงนสด xxx เงนสด

3 ไดรบคำสงซอจากลกคาผานตวแทนจำหนาย

ลกหนการคา-ตวแทนจำหนาย xxx ลกหนการคา xxx

ขาย-ตวแทนจำหนาย xxx ขาย xxx

4 ตดจำหนายหนสญจากการขายสนคาผานตวแทนจำหนาย

หนสญ-ตวแทนจำหนาย xxx หนสญ xxx

ลกหนการคา-ตวแทนจำหนาย xxx ลกหนการคา xxx

5 ตวแทนจำหนายทำรายงานเกยวกบคาใชจายทจายจากเงนทนหมนเวยนเพอขอเบกเงนสดชดเชย

คาใชจายตางๆ-ตวแทนจำหนาย xxx คาใชจายตางๆ xxx

เงนสด xxx เงนสด xxx

6 ตวแทนจำหนายทำรายงานเกยวกบคาใชจายทจายจากเงนทนหมนเวยนแตยงไมขอเบกเงนสดชดเชย


เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย xxx เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย xxx

7 สำนกงานใหญจายคาใชจายทเกยวของกบการขายผานตวแทนจำหนาย


เงนสด xxx เงนสด xxx

8 สำนกงานใหญโอนคาใชจายของสำนกงานใหญใหกบตวแทนจำหนาย

คาใชจายตางๆ-ตวแทนจำหนาย xxx ไมบนทกบญช เนองจากกจการไมตองการทราบผลการ

ดำเนนงานแยกตางหากคาใชจายตางๆ xxx

ท


* บญชสนคาสงไปใหตวแทนจำหนาย (Shipment to Agency) เปนบญชปรบมลคาสนคาคงเหลอของ

สำนกงานใหญ ตอนสนงวดบญชของสำนกงานใหญจะโอนปดบญชลดยอดสนคาคงเหลอตนงวดและบญชซอ

สนคาระหวางงวดของสำนกงานใหญเพอคำนวณหาตนทนสนคาทมไวเพอขายตามปกตของสำนกงานใหญ ซง

การคำนวณตนทนสนคาทขายตามปกตของสำนกงานใหญเปนดงน

สนคาคงเหลอตนงวด xxx

บวก ซอ xxx

สนคาทมไวเพอขายทงหมด xxx

หก สนคาทสงไปใหตวแทนจำหนาย xxx

สนคาทมไวเพอขายตามปกตของสำนกงานใหญ xxx

หก สนคาคงเหลอปลายงวด xxx

ตนทนสนคาทขายตามปกตของสำนกงานใหญ xxx

9 ตวแทนจำหนายรายงานสำนกงานใหญวามสนคาตวอยางบางสวนถกใชไป

คาใชจายเกยวกบสนคาตวอยาง-ตวแทน xxx คาใชจายเกยวกบสนคาตวอยาง xxx

สนคาตวอยาง-ตวแทนจำหนาย xxx สนคาตวอยาง-ตวแทนจำหนาย xxx

10 บนทกตนทนของสนคาทขายโดยผานตวแทนจำหนาย

ตนทนขาย-ตวแทนจำหนาย xxx ไมบนทกบญช เนองจากไมไดบนทกยอดขายแยก จงไม

ตองบนทกตนทนขายผานตวแทนแยกตางหากสนคาสงไปใหตวแทนจำหนาย* xxx

11 ปดบญชรายไดและคาใชจายของตวแทนจำหนาย

ขาย-ตวแทนจำหนาย xxx ไมบนทกปดบญชรายไดและคาใชจายของตวแทน

จำหนาย เนองจากไมตองการทราบผลการดำเนนงาน

ของตวแทนจำหนายแยกตางหาก แตจะปดบญชรายได

และคาใชจายรวมกบบญชรายไดและคาใชจายของ

สำนกงานใหญ

ตนทนขาย-ตวแทนจำหนาย xxx

คาใชจายตางๆ-ตวแทนจำหนาย xxx

หนสญ-ตวแทนจำหนาย xxx

คาใชจายเกยวกบสนคาตวอยาง-ตวแทน xxx

กำไรขาดทน-ตวแทนจำหนาย xxx

12 ปดบญชกำไรขาดทนจากการขายผานตวแทนจำหนายเขาบญชกำไรขาดทนของสำนกงานใหญ

กำไรขาดทน-ตวแทนจำหนาย xxx ไมบนทกบญช

กำไรขาดทน xxx

วธบนทกบญชแยกตางหากจากกำไรของสำนกงานใหญ วธบนทกบญชรวมกบกำไรของสำนกงานใหญท


ตวอยาง 1 - 1 บรษททรพยรงเรอง จำกด มรายการคาโดยผานตวแทนจำหนาย ดงน

!1) สำนกงานใหญสงสนคาราคาทน 50,000 บาท ใหตวแทนจำหนายเพอเปนสนคาตวอยาง

2) สำนกงานใหญสงเงนทนหมนเวยนจำนวน 20,000 บาท ใหตวแทนจำหนายไวใชจายเกยวกบการขายสนคา

3) ตวแทนจำหนายสงใบสงซอของลกคา 200,000 บาท ไปใหสำนกงานใหญ

4) ตวแทนแจงคาใชจายเพอขอเบกเงนสดชดเชยเงนทนหมนเวยน ดงน

คาใชจายสำนกงาน 9,000 บาท

คาใชจายเบดเตลด 5,000 บาท

รายการดงกลาวสำนกงานใหญยงไมไดดำเนนการจายเงนสดชดเชย

5) สำนกงานใหญจายคาขนสงสนคาใหกบลกคาทขายผานตวแทนจำหนาย 300 บาท

6) สำนกงานใหญโอนเงนสดเพอชดเชยเงนทนหมนเวยน

7) สำนกงานใหญจายคานายหนาสำหรบการขายสนคาของตวแทนจำหนาย 10% ของมลคาสนคาทลกคาสงซอ

8) สนงวดสำนกงานใหญรบรตนทนสนคาทขายผานตวแทนจำหนายจำนวน 80,000 บาท

9) สำนกงานใหญปดบญชรายไดและคาใชจายเกยวกบตวแทนจำหนายเพอคำนวณกำไรขาดทนจากการขายผาน

ตวแทนจำหนาย

10) ปดบญชกำไรขาดทนของตวแทนจำหนายเขาบญชกำไรขาดทนของสำนกงานใหญ

การบนทกบญชของสำนกงานใหญผานตวแทนจำหนายทง 2 วธแสดงเปรยบเทยบกนไดดงน

ตารางท 1 - 2 แสดงตวอยางการบนทกบญชของสำนกงานใหญ

!ท วธบนทกบญชแยกตางหากจากกำไรของสำนกงานใหญ วธบนทกบญชรวมกบกำไรของสำนกงานใหญ

1 สนคาตวอยาง-ตวแทนจำหนาย 50,000 สนคาตวอยาง-ตวแทนจำหนาย 50,000

สนคาสงไปใหตวแทนจำหนาย 50,000 สนคาสงไปใหตวแทนจำหนาย 50,000

2 เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย 20,000 เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย 20,000

เงนสด 20,000 เงนสด 20,000

3 ลกหนการคา-ตวแทนจำหนาย 200,000 ลกหนการคา 200,000

ขาย-ตวแทนจำหนาย 200,000 ขาย 200,000

4 คาใชจายสำนกงาน-ตวแทนจำหนาย 9,000 คาใชจายสำนกงาน 9,000

คาใชจายเบดเตลด-ตวแทนจำหนาย 5,000 คาใชจายเบดเตลด 5,000

เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย 14,000 เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย 14,000

ท


!ระบบบญชสำหรบสาขา

ระบบบญชสำหรบสาขานนขนอยกบนโยบายของสำนกงานใหญวาตองการใหสาขามขอบเขตการดำเนน

งานมากนอยเพยงใด และขนอยกบความตองการรายละเอยดขอมลทางการบญชของสาขาวามากนอยเพยงใด บาง

กรณ สาขาไมตองจดทำบญชสำนกงานใหญจะเปนผบนทกบญชสำหรบรายการคาทเกดขนเอง สาขาทำเพยง

รวบรวมเอกสารหลกฐานตางๆ และนำสงใหสำนกงานใหญในแตละวนหรอสำหรบระยะเวลาหนง

บางกรณสาขาอาจตองจดทำบญชของตนเองโดยสมบรณตามหลกบญชคโดยสำนกงานใหญจะเปนผ

กำหนดนโยบายการบญช งวดบญช รปแบบของงบการเงน และจำนวนและประเภทบญชทตองจดทำ การจดทำ

5 คาขนสงออก-ตวแทนจำหนาย 300 คาขนสงออก-ตวแทนจำหนาย 300

เงนสด 300 เงนสด 300

6 เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย 14,000 เงนทนหมนเวยน-ตวแทนจำหนาย 14,000


7 คานายหนา-ตวแทนจำหนาย 20,000 คานายหนา 20,000


8 ตนทนขาย-ตวแทนจำหนาย 80,000 ไมบนทกบญช เนองจากไมไดบนทกยอดขายแยก จงไม

ตองบนทกตนทนขายผานตวแทนแยกตางหากสนคาสงไปใหตวแทนจำหนาย 80,000

9 ขาย-ตวแทนจำหนาย 200,000 ไมบนทกปดบญชรายไดและคาใชจายของตวแทน

จำหนาย เนองจากไมตองการทราบผลการดำเนนงาน

ของตวแทนจำหนายแยกตางหาก แตจะปดบญชรายได

และคาใชจายรวมกบบญชรายไดและคาใชจายของ


ตนทนขาย-ตวแทนจำหนาย 80,000

คาใชจายสำนกงาน-ตวแทนจำหนาย 9,000

คาใชจายเบดเตลด-ตวแทนจำหนาย 5,000

คาขนสงออก-ตวแทนจำหนาย 300

คานายหนา-ตวแทนจำหนาย 20,000

กำไรขาดทน-ตวแทนจำหนาย 85,700

10 กำไรขาดทน-ตวแทนจำหนาย 85,700 ไมบนทกบญช

กำไรขาดทน 85,700

วธบนทกบญชแยกตางหากจากกำไรของสำนกงานใหญ วธบนทกบญชรวมกบกำไรของสำนกงานใหญท


บญชของสาขาใหแยกจากสำนกงานใหญและใหแยกแตละสาขา เตเมอตองจดทำงบการเงนตองนำผลการดำเนน

งานและฐานะการเงนของทงสำนกงานใหญและแตละสาขามารวมกน

!การบญชเกยวกบสาขา

หากสาขาตองจดทำบญชของตนเองโดยสมบรณ การบนทกบญชของสำนกงานใหญกบของสาขาจะตาง

ฝายตางบนทกบญชทเกยวของกบรายการคาของตน และเนองจากการดำเนนงานของสาขามการตดตอกบ

สำนกงานใหญเปนประจำ ทงในดานของการสงเงนระหวางกน การสงสนคาระหวางกน การจายคาใชจายในการ

ดำเนนงานระหวางกน การโอนสนทรพยถาวรระหวางกน ดงนนในสมดบญชของสำนกงานใหญและสาขาจงตองม

บญชสำหรบบนทกรายการระหวางกน (Reciprocal Accounts) โดยบญชระหวางกนพอสรปไดดงน

!ดานสำนกงานใหญ (Home Office) ดานสาขา (Branch)

ชอบญช คำอธบาย ชอบญช คำอธบาย

บญชเงนลงทนใน

สาขา (Investment

in Branch

Account)

บญทกดานเดบต

สำหรบทกรายการทเปนการลงทนใน

สาขา สงเงนสดหรอสนคาใหสาขา จายคา

ใชจายแทนสาขา เปนตน รวมถงกำไรท

สาขารายงาน

บนทกดานเครดต

สำหรบสนทรพยหรอบรการใดๆท

สำนกงานใหญไดรบจากสาขา เชน รบเงน

จากสาขา รบสนคาคนจากสาขา สาขาจาย

คาใชจายแทน เปนตน รวมถงผลขาดทน

สทธทสาขารายงาน

บญชสำนกงาน

ใหญ (Home

Office Account)

บนทกดานเดบต

สำหรบทกรายการทสาขาสงให

สำนกงาน เชน สาขาสงคนเงนสด สาขา

สงสนคาคน สาขายจายคาใชจายแทน

รวมถงเมอสาขาปดบญชแลวมผล

ขาดทนสทธ


สำหรบรายการทสาขารบสนทรพย

จากสำนกงานใหญ เชน รบเงนสดจาก

สำนกงานใหญ รบสนคาจากสาขา

สำนกงานใหญจายคาใชจายแทน รวมถง

เมอสาขาปดบญชแลวมผลกำไร

บญชสนคาสงให

สาขา (Shipment

to Branch)


เมอสงสนคาใหสาขา


เมอรบสนคาคนจากสาขา

* จะใชบญชนกรณทกจการใชวธการบนทก

บญชสนคาแบบสนงวด

บญชสนคารบ

จากสำนกงาน

ใหญ (Shipment

from Home

Office)


เมอรบสนคาจากสำนกงานใหญ


เมอมการสงสนคาคนสำนกงานใหญ

* จะใชบญชนกรณทกจการใชวธการบนทก

บญชสนคาแบบสนงวด

บญชเงนสงให

สาขา (Cash to

Branch)


เมอสงเงนใหสาขา

* บางกจการไมใชบญชน แตจะบนทกในบญช

เงนลงทนในสาขาแทน

บญชเงนรบจาก


(Cash from

Home Office)


เมอรบเงนจากสำนกงานใหญ


สำนกงานใหญแทน


! บญชระหวางกนขางตน หากสาขาและสำนกงานใหญบนทกรายการคาระหวางกนถกตองบญชสำหรบ

บนทกรายการระหวางกนจะมยอดดลคงเหลอเทากนแตอยคนละดาน กลาวคอหากฝายหนงมดลคงเหลอดานเดบต

อกฝายหนงจะมยอดดลคงเหลอดานเครดต โดยมรายละเอยดของการบนทกบญชสำหรบรายการระหวางกน ดงน

การบญชเกยวกบสนคาสงไปใหสาขา

การจดสงสนคาของสำนกงานใหญไปใหสาขาย สำนกงานใหญมวธการแจงราคาแกสาขาทแตก

ตางกนขนอยกบความเหมาะสมของแตละกจการ ราคาสนคาทสำนกงานใหญแจงใหสาขาทราบอาจเปนราคาใด

ราคาหนง ดงน

1) ราคาทนของสำนกงานใหญ (Home Office Cost)

เปนวธทมแนวคดวากำไรทเกดขนเปนผลการดำเนนงานของสาขาทงสน สำนกงานใหญสามารถ

นำกำไรขาดทนทสาขาแจงมารวมกนกบกำไรขาดทนของสำนกงานใหญไดเลยไมตองปรบปรงแตประการใด และ

สนคาคงเหลอของสาขากแสดงดวยราคาทนทไดมาแลวซงเปนราคาทเหมาะสมจงไมตองมการปรบปรง

2) ราคาทนบวกสวนเพม (Percentage above Home Office Cost)

การแจงราคาของสำนกงานใหญวธนสำนกงานใหญจะบวกสวนเพมซงมกกำหนดเปนรอยละของ

ตนทนของสนคาทสงไป เชน ราคาทนของสนคาทสงไปใหสาขา 100 บาท สำนกงานใหญจะแจงราคาโดยบวกสวน

เพมเขาไป 10% ของราคาทน ซงเทากบ 10 บาท ราคาทสาขาทราบจะเทากบ 110 บาท ซงสงกวาราคาทนแตยงมใช

ราคาขาย การแจงราคาแกสาขาวธน ทำใหสาขาไมทราบตนทนทแทจรงของสนคาและไมทราบกำไรทแทจรง กำไร

ทสาขาแจงมาทางสำนกงานใหญจงตองปรบปรงใหเปนกำไรขาดทนทแทจรงเสยกอนจงจะนำไปรวมกบกำไรของ

สำนกงานใหญเอง รวมถงสนคาคงเหลอทสาขามลคาทปรากฎจะเปนมลคาทสงเกนไปเมอนำมารวมกบสนคาคง

เหลอของสำนกงานใหญเพอจดทำงบการเงนรวมจงตองมการปรบปรงราคาใหเทากบราคาทนเสยกอน

!!

บญชเงนรบจาก

สาขา (Cash from

Branch)


เมอรบเงนจากสาขา


เงนลงทนในสาขาแทน

บญชเงนสงให


(Cash to Home

Office)


เมอสงเงนใหสำนกงานใหญ


สำนกงานใหญแทน

ดานสำนกงานใหญ (Home Office) ดานสาขา (Branch)

ชอบญช คำอธบาย ชอบญช คำอธบาย


3) ราคาขายปลกของสาขา (Branch’s Retail Selling Price)

การแจงราคาสนคาของสำนกงานใหญตามวธนราคาสนคาทสาขารบมาจากสำนกงานใหญจะ

เทากบราคาสนคาทสาขาขายอย หากสำนกงานใหญเปรยบเทยบมลคาของสนคาทสงไปใหสาขากบมลคาของสนคา

ทสาขายได สำนกงานใหญกจะทราบมลคาสนคาคงเหลอทสาขาขณะนน การแจงราคาสนคาวธนเมอสาขารายงาน

กำไรขาดทนใหกบสำนกงานใหญทราบ สำนกงานใหญจะตองปรบปรงกอนเชนเดยวกนกบวธการแจงราคาทนบวก

สวนเพม และตองมการปรบปรงมลคาของสนคาคงเหลอทสาขาเมอจดทำงบการเงนรวมดวยเชนกน

! การบญชดานสำนกงานใหญ

การบนทกบญชสำหรบรายการทเกยวของกบสนคาทสงใหสาขา แยกเปนแตละวธของการแจง

ราคาสนคาทสงใหสาขาทราบและวธการบนทกบญชสนคา ดงน

- เมอสงสนคาใหสาขา ในราคาทน การบนทกบญชเปนดงน

- หากสงสนคาใหสาขา ในราคาสงกวาทน หรอในราคาขายปลกของสาขา การบนทกบญชเปนดงน

บญชสวนเพมในราคาสนคาสงไปใหสาขา (Allowance for Overvaluation of Investments) เปนบญชท

แสดงใหเหนถงจำนวนของกำไรขนตนทยงไมเกดขน (Unrealized Gross Profit) ซงจะตดจำหนายตามสดสวนของ

สนคาทสาขาขายได

! - เมอสาขาขายสนคาทสงไปใหได

!

กรณกจการใชวธการบนทกบญชสนคาแบบสนงวด กรณกจการใชวธการบนทกบญชสนคาแบบตอเนอง

เงนลงทนในสาขา xxx เงนลงทนในสาขา xxx

สนคาสงใหสาขา xxx สนคาคงเหลอ xxx


เงนลงทนในสาขา xxx เงนลงทนในสาขา xxx

สนคาสงใหสาขา xxx สนคาคงเหลอ xxx

สวนเพมในราคาสนคาสงไปใหสาขา xxx สวนเพมในราคาสนคาสงไปใหสาขา xxx

ไมบนทกบญช เนองจากเปนรายการคาของสาขา


การบญชดานสาขา

การบนทกบญชสำหรบรายการทเกยวของกบสนคาทไดรบจากสำนกงานใหญ แยกพจารณาตาม

วธการบญทกบญชสนคาแบบสนงวดและแบบตอเนอง ไดดงน

- เมอสาขาไดรบสนคาจากสำนกงานใหญ การบนทกบญชเปนดงน

- เมอมการขายสนคา การบนทกบญชเปนดงน

- ณ วนสนงวด บนทกตนทนสนคาทขายและสนคาคงเหลอปลายงวด(กรณแบบสนงวด)เปนดงน

!!!!!


สนคารบจากสำนกงานใหญ xxx สนคาคงเหลอ xxx

สำนกงานใหญ xxx สำนกงานใหญ xxx


เงนสด / ลกหนการคา xxx เงนสด / ลกหนการคา xxx

ขาย xxx ขาย xxx

ไมบนทกบญช ตนทนสนคาขาย xxx

สนคาคงเหลอ xxx


ตนทนสนคาทขาย (ผลตาง) xxx ไมบนทกบญช เนองจากรบรตนทนสนคาแลวในวนทขาย

สนคาคงเหลอปลายงวด (ตรวจนบ) xxx

สนคารบจากสำนกงานใหญ xxx

สนคาคงเหลอตนงวด (ถาม) xxx


การบญชเกยวกบการสงเงนสดระหวางกน

ในการดำเนนงานสำนกงานใหญอาจสงเงนสดไปใหกบสาขาหรอสาขาอาจสงเงนสดใหกบ

สำนกงานใหญ ซงไมวาจะเปนการสงเงนระหวางกนดวยเหตใดสามารถสรปรายการสงเงนสดระหวางกนไดดงน

การบญชดานสำนกงานใหญ

- เมอสำนกงานใหญไดรบเงนจากสาขาทสงมาให การบนทกบญชเปนดงน

! - เมอสำนกงานใหญสงเงนใหสาขา การบนทกบญชเปนดงน


- เมอสาขาไดรบเงนสดจากสำนกงานใหญ การบนทกบญชเปนดงน

- เมอสาขาสงเงนสดใหสำนกงานใหญ การบนทกบญชเปนดงน

เงนสด / เงนสดรบจากสาขา xxx

เงนลงทนในสาขา xxx

บนทกรบเงนสดจากสาขา


เงนสด / เงนสดสงใหสาขา xxx

บนทกสงเงนสดใหสาขา

เงนสด / เงนสดรบจากสำนกงานใหญ xxx


บนทกรบเงนสดจากสำนกงานใหญ


เงนสด / เงนสดสงใหสำนกงานใหญ xxx

บนทกสงเงนสดใหสำนกงานใหญ


การบญชเกยวกบคาใชจายทจายแทนกน

เพอความสะดวกในการดำเนนงานของทงสาขาและสำนกงานใหญทำใหบางครงสำนกงานใหญ

อาจจายคาใชจายของสาขาแทนไปกอนหรอสาขาเองอาจจายคาใชจายของสำนกงานใหญแทนไปกอน แตการจายคา

ใชจายแทนกนนมไดทำใหความรบผดชอบของฝายทตองจายหมดไป กลาวคอ ผจายเงนสดแทนจะแจงใหอกฝาย

หนงทราบถงรายจายทไดจายแทนไป ฝายทตองรบผดชอบจงตองบนทกคาใชจายนนในบญชของตน การบนทก

บญชของแตละฝายสำหรบการจายคาใชจายแทนกนแยกพจารณาการบนทกบญชไดดงน

การบญชดานสำนกงานใหญ

- เมอสาขารายงานวาไดจายคาใชจายดำเนนงานแทนสำนกงานใหญ การบนทกบญชเปนดงน

! - เมอสำนกงานใหญจายคาใชจายดำเนนงานแทนสาขา การบนทกบญชเปนดงน


- เมอสาขาจายคาใชจายดำเนนงานแทนสำนกงานใหญ การบนทกบญชเปนดงน

!!!!

คาใชจายดำเนนงาน xxx


บนทกรบรคาใชจายทสาขาจายแทนไป


เงนสด xxx

บนทกจายคาใชจายดำเนนงานแทนสาขา


เงนสด xxx

บนทกจายคาใชจายแทนสำนกงานใหญ


- เมอสำนกงานใหญแจงใหทราบวาไดจายคาใชจายดำเนนงานแทน การบนทกบญชเปนดงน

! การบญชเกยวกบสนทรพยถาวรระหวางกน

การดำเนนงานของสาขาอาจจำเปนตองมสนทรพยประเภททดน อาคาร หรออปกรณไวเพอใช การบนทก

บญชสนทรพยดงกลาวขนอยกบนโยบายของสำนกงานใหญ กจการบางแหงอาจกำหนดใหสำนกงานใหญเปนผ

บนทกบญชสนทรพยนนในสมดบญชของสำนกงานใหญ แตบางกจการอาจกำหนดใหสาขาเปนผบนทกบญช

สนทรพยนนในสมดบญชของตน ซงแตละแนวทางแยกพจารณาการบนทกบญชดงน

1) กรณสำนกงานใหญซอสนทรพยถาวรใหสาขา และบนทกบญชสนทรพยถาวรทสำนกงานใหญ

2) กรณสาขาเปนผซอสนทรพย แตบนทกบญชสนทรพยทสำนกงานใหญ

คาใชจายดำเนนงาน xxx


บนทกรบรคาใชจายดำเนนงานทสำนกงานใหญไดจายแทนไป

รายการ สมดบญชของสำนกงานใหญ สมดบญชของสาขา

สำนกงานใหญซออาคารให

สาขา

อาคาร ไมบนทกบญช

เงนสด

สำนกงานใหญคำนวณคา

เสอมราคาประจำป

คาเสอมราคา-อาคาร ไมบนทกบญช

คาเสอมราคาสะสม-อาคาร

สำนกงานใหญโอนคาเสอม

ราคาใหสาขา

เงนลงทนในสาขา คาเสอมราคา-อาคาร

คาเสอมราคา-อาคาร สำนกงานใหญ


สาขาซออาคารและแจงให

สำนกงานใหญทราบ

อาคาร สำนกงานใหญ

เงนลงทนในสาขา เงนสด

สำนกงานใหญคำนวณคา

เสอมราคาประจำป

คาเสอมราคา-อาคาร ไมบนทกบญช


สำนกงานใหญโอนคาเสอม

ราคาใหสาขา

เงนลงทนในสาขา คาเสอมราคา-อาคาร

คาเสอมราคา-อาคาร สำนกงานใหญ


3) กรณสำนกงานใหญเปนผซอสนทรพย และโอนสนทรพยไปใหสาขา สาขาบนทกสนทรพยเอง

4) สาขาซอทรพยและบนทกสนทรพยเอง

!การจดทำงบการเงนรวม

การนำเสนอผลการดำเนนงานและฐานะการเงนของสำนกงานใหญและสาขาตอผ ถอห นหรอบคคล

ภายนอกจะตองนำเสนอในรปของหนวยงานเดยวกน (Single Entity) กลาวคอสาขาจะจดสงงบการเงนทจดทำให

กบสำนกงานใหญ เพอใหสำนกงานใหญไดนำผลการดำเนนงานและฐานะการเงนของสำนกงานใหญเองและของ

สาขาทงหมดจะนำมารวมกนโดยตองตดรายการระหวางกนออกไปเพอใหเหนผลการดำเนนงานและฐานะการเงน

ทแทจรงของหนวยธรกจ และเพอใหการจดทำงบการเงนสะดวกขนสำนกงานใหญมกใชกระดาษทำการเพอการจด

ทำงบการเงนรวม

การจดทำกระดาษทำการเพอจดทำงบการเงนรวมมขนตอนดงน

1) นำงบทดลองกอนปดบญชของสำนกงานใหญและของทกสาขามาแสดงในกระดาษทำการใหแตละบญช

แสดงตรงกนและจดเรยงในรปงบการเงน ไ ดแก งบกำไรขาดทน งบกำไรสะสม และงบแสดงฐานะการเงน

เปนตน


สำนกงานใหญซออาคารให

สาขา

อาคาร ไมบนทกบญช

เงนสด

สำนกงานใหญโอนอาคารให

สาขา

เงนลงทนในสาขา อาคาร

อาคาร สำนกงานใหญ

สาขาคำนวณคาเสอมราคา

ประจำป

ไมบนทกบญช คาเสอมราคา-อาคาร



สาขาซออาคาร ไมบนทกบญช อาคาร

เงนสด

สาขาคำนวณคาเสอมราคา

ประจำป

ไมบนทกบญช คาเสอมราคา-อาคาร



2) ตรวจสอบยอดดลของบญชระหวางกน เชนบญชสำนกงานใหญกบบญชเงนลงทนในสาขา บญชสนคาสงให

สาขากบบญชสนคารบจากสำนกงานใหญ เปนตน วามยอดคงเหลอเทากบหรอไม หากไมเทากนใหตรวจสอบ

หาขอผดพลาดแลวทำการปรบปรงใหถกตองตรงกนเสยกอน

3) ตดรายการระหวางกนออก โดยใหทำการตดรายการระหวางกนในชองรายการปรบปรง รายการใดมยอดคง

เหลอในงบทดลองดานเดบต ใหตดรายการนนออกในชองรายการปรบปรงดานเครดต และในทางตรงกนขาม

หากรายการมยอคงเหลอในงบทดลองดานเครดตใหปรบปรงออกดานเดบต โดยการตดรายการระหวางกน

รายการใดคกบรายการใดใหทำสญลกษณไวใหชดเจนเพอการตรวจสอบ ซงรายการระหวางกนทตองตดออก

โดยทวไป ไดแก

รายการสงสนคาใหสาขา

การตดรายการสงสนคาใหสาขาแตกตางกนขนอยกบการแจงราคาสนคาใหกบสาขาวาเปนแบบใด

โดยหากการแจงราคาสนคาในราคาทน การตดรายการระหวางกนในชองรายการปรบปรงใหเดบตบญชสนคาสงให

สาขา (ยอดคงเหลอแสดงในสมดบญชของสำนกงานใหญ) และเครดตบญชสนคารบจากสำนกงานใหญ (ยอดคง

เหลอแสดงในสมดบญชของสาขา)

แตหากการแจงราคาแกสาขาแจงในราคาทสงกวาราคาทนหรอเทากบราคาขายปลก การตด

รายการระหวางกนในชองรายการปรบปรงใหเดบตบญชสนคาสงใหสาขา และสวนเกนในราคาสนคาสงใหสาขา

(ยอดคงเหลอในสมดบญชของสำนกงานใหญ) และเครดตบญชสนคารบจากสำนกงานใหญ

กำไรในสนคาคงเหลอ

หากสำนกงานใหญแจงราคาสนคาทสงใหกบสาขาในราคาทสงกวาราคาทนหรอราคาขายปลก

กจการตองตดรายการระหวางกนเพมคอรายการกำไรทยงไมเกดขนในสนคาคงเหลอตนงวดกบกำไรทยงไมเกดขน

ในสนคาคงเหลอปลายงวดของสาขา โ ดยการตดกำไรทรวมอยในสนคาคงเหลอตนงวดของสาขาซงมยอดคงเหลอ

ยกมาดานเดบตใหเครดตออกในบญชสนคาคงเหลอตนงวด (กรณบนทกสนคาแบบสนงวด) หรอเครดตออกใน

บญชตนทนสนคาขาย (กรณบนทกสนคาแบบตอเนอง) และใหเดบตบญชสวนเพมในราคาสนคาสงใหสาขา

สำหรบการตดกำไรในสนคาคงเหลอปลายงวดของสาขาทมยอดคงเหลอในงบแสดงฐานะการเงน

ดานเดบตใหเครดตออก และเดบตบญชสนคาคงเหลอปลายงวดหรอตนทนสนคาทขายทแสดงอยในงบกำไร

ขาดทนเบดเสรจ

บญชสำนกงานใหญกบสาขา

นอกจากรายการขางตนรายการคาระหวางกนของสำนกงานใหญกบสาขาจะบนทกไวในบญชเงน

ลงทนในสาขา (ในสมดบญชของสำนกงานใหญ) กบบญชสำนกงานใหญ (ในสมดบญชของสาขา) โ ดยสองบญชน

จะมดลคงเหลอเทากนแตอยละดานใหทำการปรบปรงออกโดยเดบตบญชสำนกงานใหญ และเครดตบญชเงนลงทน

ในสาขา


4) ปรบปรงกำไรขาดทนของสาขา ในกรณทสำนกงานใหญแจงราคาสนคาทสงใหสาขาสงกวาราคาทน เนองจาก

ตนทนสนคาทขายของสาขาจะสงไปเพราะรวมกำไรทสำนกงานใหญบวกเพมและนนทำใหกำไรทสาขา

รายงานจะตำไป จงตองปรบปรงโดยเดบตกำไรขาดทนสธ (ในงบกำไรขาดทนเบดเสรจ) และเครดตบญชสทธ

(ในงบกำไรสะสม)

5) รวมยอดบญชเดยวกนแลวนำไปแสดงในชองงบการเงนรวม

!รายการปดบญชของสาขาและรายการปรบปรงและปดบญชของสำนกงานใหญ

ณ วนสนงวดบญช สาขาจะทำการบนทกรายการปดบญชเพอสรปผลการดำเนนงานและโอนผลการดำเนน

งาน (กำไรขาดทนสทธ) ใ หแกสำนกงานใหญ สำนกงานใหญนอกจากการบนทกรายการปดบญชสำหรบผลการ

ดำเนนงานของสำนกงานใหญเองแลวยงตองบนทกรบรกำไรทสาขาโอนมาและอาจตองบนทกปรบปรงรบรกำไรใน

สนคาทสงใหสาขาในสวนทสาขาขายไดหากสำนกงานใหญสงสนคาใหสาขาในราคาสงกวาราคาทน การปดบญช

และปรบปรงบญชของสาขาและสำนกงานใหญแสดงไดดงน

1) กรณบนทกบญชสนคาแบบสนงวด

สมดบญชของสาขา สมดบญชของสำนกงานใหญ

ขาย ไมบนทกบญช

สนคาคงเหลอปลายงวด

สนคาคงเหลอปลายงวด

สนคารบจากสำนกงานใหญ

คาใชจายดำเนนงาน

กำไรขาดทน (กรณกำไร)

บนทกปดบญชรายไดและคาใชจาย

กำไรขาดทน เงนลงทนในสาขา

สำนกงานใหญ กำไรสทธของสาขา

โอนกำไรสทธใหแกสำนกงานใหญ บนทกรบโอนกำไรของสาขา

สวนเพมในราคาสนคาทสงใหสาขา

กำไรขนตนทเกดขนแลว

รบรกำไรในสนคาทสงใหสาขาในสวนทสาขาขายไดแลว


2) กรณบนทกบญชสนคาแบบตอเนอง

!!!!

กำไรสทธของสาขา


กำไรสทธ

ปดบญชกำไรสทธของสาขาและกำไรขนตนทเกดขนแลวเขา

บญชกำไรสทธ



ขาย ไมบนทกบญช

ตนทนสนคาทขาย


กำไรขาดทน (กรณกำไร)

บนทกปดบญชรายไดและคาใชจาย

กำไรขาดทน เงนลงทนในสาขา


โอนกำไรสทธใหแกสำนกงานใหญ บนทกรบโอนกำไรของสาขา

สวนเพมในราคาสนคาทสงใหสาขา


รบรกำไรในสนคาทสงใหสาขาในสวนทสาขาขายไดแลว

กำไรสทธของสาขา


กำไรสทธ

ปดบญชกำไรสทธของสาขาและกำไรขนตนทเกดขนแลวเขา

บญชกำไรสทธ


ตวอยางการบนทกรายการสำหรบการดำเนนงานและการจดทำกระดาษทำการ

กรณสำนกงานใหญแจงราคาสนคาทสงใหกบสาขาในราคาทน

!จากโจทยหนา 12-4

! กรณกจการบนทกสนคาคงเหลอแบบสนงวด (Periodic Inventory)

!ท สมดบญชของสำนกงานใหญ สมดบญชของสาขา

1 เงนลงทนในสาขา เงนสด

เงนสด สำนกงานใหญ

2 เงนลงทนในสาขา สนคารบจากสำนกงานใหญ

สนคาสงใหสาขา

3

4

5

6

ท


การจดทำกระดาษทำการ

!

7

8

สมดบญชของสำนกงานใหญ สมดบญชของสาขาท


รายการ สำนกงานใหญ สาขา รายการปรบปรง งบการเงนรวม

เดบต เครดต เดบต เครดต เดบต เครดต เดบต เครดต

งบกำไรขาดทน

ขาย 1,600,000

สนคาคงเหลอตน

งวด

ซอสทธ

สนคาคงเหลอปลาย

งวด

สนคาสงใหสาขา

สนคารบจาก


940,000

คาใชจายดำเนนงาน 360,000

กำไรสทธ 300,000

งบกำไรสะสม

กำไรสะสมตนงวด 280,000


เงนปนผลจาย 160,000

กำไรสะสมปลายงวด

งบแสดงฐานะการเงน

เงนสด 100,000

ลกหนการคา 156,000

สนคาคงเหลอ 180,000

เงนลงทนในสาขา

อปกรณ 600,000

คาเสอมราคาสะสม 40,000

เจาหนการคา 80,000


! รายการปดบญชของสาขาและรายการปรบปรงและปดบญชของสำนกงานใหญ

!

! กรณกจการบนทกสนคาคงเหลอแบบตอเนอง (Perpetual Inventory)


หนสามญ 600,000

กำไรสะสม



ท สมดบญชของสำนกงานใหญ สมดบญชของสาขา

9

10

11


1

ท


!การจดทำกระดาษทำการ

2

3

4

5

6

7

8

สมดบญชของสำนกงานใหญ สมดบญชของสาขาท


!!




ขาย 1,600,000

ตนทนสนคาขาย 940,000









เงนสด 100,000




อปกรณ 600,000







!รายการปดบญชของสาขาและรายการปรบปรงและปดบญชของสำนกงานใหญ

!

!!การบนทกรายการปดบญช


9

10

11

ท สมดบญชของสาขา สมดบญชของสำนกงานใหญ

9 ขาย

ตนทนสนคาขาย


กำไรขาดทน

10 กำไรขาดทน เงนลงทนในสาขา


11 กำไรสทธของสาขา

ท


งบการเงนหลงปดบญช

!

กำไรขาดทน

สมดบญชของสาขา สมดบญชของสำนกงานใหญท


!การบนทกบญชเมอกจการสงสนคาไปใหสาขาในราคาสงกวาทน




ขาย 1,600,000










เงนสด 100,000




อปกรณ 600,000







!!งบการเงนรวม (กรณสงสนคาไปในราคาสงกวาทน และใชวธการบญชเกยวกบสนคาแบบตอเนอง)

!รายการ สำนกงานใหญ สาขา รายการปรบปรง งบการเงนรวม



ขาย 1,600,000










เงนสด 100,000




อปกรณ 600,000






ตัวแทนและสาขา copy 3.pages ประกอบการสอบ บช19...

Documents