บทที่ 7 ภาวะผู้นำ
DESCRIPTION
Principles of ManagementหลักการจัดการTRANSCRIPT
บทท 7 ภาวะผน า
• ใชเพอการจดการเรยน เปนสอ การเรยนการสอน• รายวชาหลกการจดการ • ขอขอบคณขอมลทแหลงตางๆ ท าสอเพอไมไดมงหวงทางการคาแต
อยางใด• สออธบายใหมความเขาใจครบ เฉพาะผทจดท าขนเองเทานน
หลกการจดการPrinciples of Management
อ.ธรวรา บวชชยภม
ความรความสามารถของบคคลซงท าใหบคคลอนกระท าตามเพอไดบรรลถงเปาหมายโดยใช “จตส านก...ประสบการณ...เทคนกวธการ” อยางเหมาะสมกบสถานการณท าใหผอน
เกดความนบถอ เชอมนและยอมปฏบตตาม จนบรรลเปาหมายทวางไว
ภาวะผน า
อ.ธรวรา บวชชยภม
ความหมายของ ภาวะผน า Leadership
สาคร สจศรวงค(2550:156) ภาวะผน า ความสามารถของผน าในการท าใหบคคลอนปฏบตอยางใดอยางหนงเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร
Heifetz and Laurie (1997:อางองจาก ณฏพนธ เขจรนนทน) กระบวนการทชกจงใหบคคลใชความพยามในการบรรลเปาหมายบางประการโดนผน ามวสยทศนขององคกรในอานาคตและสามารถสรางความกระตอรอรนในหมสมาชก
อ.ธรวรา บวชชยภม
กว วงศพฒ(1535:14-15)ไดสรปแนวคดไว 5 ประการคอ
1.ผซงเปนศนยกลางหรอจดรวมของทกกจกรรมภายในกลม เปรยบเหมอนแกรนของกลมทจะน าพาสมาชกไปถงเปาหมายทตองการ2.บคคลซงน ากลมไปสจดมงหมายทวางไว แมแตเพยงชแนะใหไปถงเปาหมายกถอวาเปนผน า รวมถงการน ากลมออกนอกลนอกทางดวย3.บคคลซงสมาชกสวนใหญเลอกใหเปนผน าโดยเปนไปตามอาศยลกษณะ ทางสงคมมต(มมมองของแตละบคคล) เปนฐานและแสดงความเปนผน าได4.บคคลซงมคณสมบตเฉพาะบางอยาง เชน สามารถสอดแทรกอทธพลบางประการอนกอใหเกดการองกลมไดมากทสด5.บคคลซงสามารถน ากลมไปในทางทตองการ มสวนรวมโดยตรงและแสดงถงความเปนผน า
อ.ธรวรา บวชชยภม
ทฤษฎภาวะผน า
ในชวงปลายศตวรรษท 19 ไดเรมมการศกษาอยางเปนระบบโดยแบงออกเปน 3 ลกษณะดงนทฤษฎลกษะเฉพาะของผน า Trait Theory แนวคดทมความเชอวาผน าทดจะมคณสมบตแตกตางจากบคคลอน หรอ เกดมาเพอเปนผน า Born to be leader
ลกษณะภายนอก 6 ประการ1.ทางกายภาพ Physical Characteristics 2.บคลกภาพ Personality Characteristics 3.เกยวของกบงาน Task-related Characteristics 4.ความเฉลยวฉลาด Intelligence Characteristics 5.ทางสงคม Social Characteristics 6.ภมหลงทางสงคม Background Characteristics ขอมลทงหมดนไมไดค านงถงสภาพแวดลอมและสถานการณรวมถงสมาชกในกลม ยงคงขาดขอมลสนบสนนทางวทยาศาสตร รวมทงไมมขอสรปทแนนอน เปนเพยงขอมลทสบทอดกนมาเทานน อ.ธรวรา บวชชยภม
ทฤษฎพฤตกรรมภาวะผน า Leadership Behavioral Theory
เปนแนวคดในสมยตอมาทศกษาพฤตกรรมการแสดงออกของผน า ทมผลตอประสทธภาพและประสทธผลในการน าสมาชกคนอนๆ ซงผน าและผตามมอทธพลซงกนและกน
Kurt Lewin’s ไดแบงลกษณะผน าออกเปน 3 รปแบบ1.แบบอตถนยมหรออตตา Autocratic Leader
2.แบบประชาธปไตย Democratic Leader
3.แบบเสรนยมหรอตามสบาย Laissez – Faire Leader
อ.ธรวรา บวชชยภม
Rensis Likert ไดแบงลกษณะผน าออกเปน 4 รปแบบ1.แบบใชอ านาจ Explortive – Authoritative
2.แบบใชอ านาจเชงเมตตา Benevolent – Authoritative
3.แบบปรกษาหารอ Consultative – Democratic
4.แบบมสวนรวมอยางแทจรง Participative – Democratic
อ.ธรวรา บวชชยภม
Kurt Lewin’s Studies แบงลกษณะผน าเปน 3 แบบ คอ
• ทฤษฎพฤตกรรมภาวะผน า (Leadership Behavioral
Theory) เปนแนวคดในสมยตอมาทศกษาพฤตกรรมการแสดงออกของผน าทมผลตอประสทธผลในการน าเรมมการพฒนาในชวงป ๕.ศ. 1940 – 1960 แนวคดหลกของทฤษฎคอ ใหมองในสงทผน าปฏบตและชใหเหนวาทงผน าและผตามตางมอทธพลซงกนและกน
อ.ธรวรา บวชชยภม
ทฤษฎพฤตกรรมภาวะผน า
• 1. ผน าแบบอตตาธปไตย (Autocratic style) เปนผน าแบบเผดจการ รวบอ านาจ ตดสนใจแตเพยงผเดยวและสงการใหผ อนปฏบตตาม ในองคการสมยใหมผน าประเภทนกจะจ าเปนตองน ามาใชในบางสถานการณ
อ.ธรวรา บวชชยภม
ทฤษฎพฤตกรรมภาวะผน า
• 2. ผน าแบบประชาธปไตย (Democratic style)ผน าประเภทนจะเขารวมกบกลมในการตดสนใจ และอนญาตใหกลมเปนผก าหนดวธปฏบตงาน รวมทงจะแจงใหกลมทราบถงขอมลขาวสารทจ าเปน อาท เปาหมายขององคการ รวมทงใชขอมลยอนกลบเปนโอกาสในการฝกฝนสมาชกกลม
อ.ธรวรา บวชชยภม
•3. ผน าแบบเสรนยม (Laissez-faire style) ผน าแบบ
เสรนยมนจะมอบใหผใตบงคบบญชาตดสนใจและแกปญหาตางๆ เอง โดยผน าไมสนใจรบผดชอบ นอกจากนยงไมใหขอมลปอนกลบแกผใตบงคบบญชาวาท างานดหรอไมดอยางไรดวย
อ.ธรวรา บวชชยภม
Blake and Muton’s
กลาววาภาวะผน าแบงออกเปน 2 ปจจย คอ คน People และ ผลผลต Product
แบงลกษณะผน าออกเปน 5 แบบ•1.แบบมงงานTask-Oriented/Authority Compliance
•2.แบบมงคนสง Country Club Management
•3.แบบมงงานต ามงคนต า Impoverished
•4.แบบทางสายกลาง Middle of the Road Management
•5.แบบเปนทมTeam Management
อ.ธรวรา บวชชยภม
Douglas McGregor นกจตวทยาชาวอเมรกนกลาวเกยวกบทฤษฎแรงจงใจและความตองการพนฐานของ Abraham
Maslow การท างานกบคนตองค านงถงแรงจงใจและความตองการพนฐานจากธรรมชาตของมนษย โดยผบรหารใหตามความตองการของผใตบงคบบญชาจะท าใหเกดความ ศรทธาและความกระตอรอรนในการท างานใหบรรลถงเปาหมาย
อ.ธรวรา บวชชยภม
Theory X คอ นสยพนฐานไมชอบท างาน แตอยากไดเงนบคคลกลมนตองมการควบคมในการท างานและลงโทษตามกฎระเบยบอยางเครงครด
Theory Y คอ คนมองโลกในแงดมการตระหนกในหนาทความรบผดชอบ เตมใจท างาน มการพฒนาตนเองและงาน มความคดรเรมสรางสรรค มศกยภาพในตวเองอยางด
อ.ธรวรา บวชชยภม
คณสมบตของผน ำทด
คณสมบตพนฐานของการเปนผน าทด ทไดรวบรวมจากอาชพตางๆม 6 ขอตอไปน1.ความสามารถในการจงใจ Persuasiveness
2.ความรบผดชอบ Responsibility
3.ความสามารถในการตดสนใจ Decisiveness
4.ความฉลาดมไพวพรบ Intellectual Capacity
5.ความอดทน Endurance
6.ความมชวตชวา Vitality
อ.ธรวรา บวชชยภม
การพฒนาความเปนผน า
ขณะนองคการตางใหความส าคญตอการพฒนาความ เปนผน าใหกบสมาชกเพมมากขนซงประกอบดวย สรางทกษะ Skill Building การพฒนาความเปนผน า โดยเฉพาะผ ทไดรบการเลอนต าแหนงจากปฏบตการ เขาสการบรหารการฝกอบรมการรบร Awareness Training การใหความส าคญของการศกษา ท าใหบคคลตระหนกถงความส าคญและการใชความเปนผน าอยางเหมาะสม ผอบรมสามารถทราบถงจดแขงจดออนของตนเองในการพฒนาความเปนผน าตอไป
อ.ธรวรา บวชชยภม
ทฤษฎสถานการณ (Situational Theory)
• ภาวะผน าตามสถานการณตามแนวคดของเฮอรแซร – เบลนชารด (The Hersey – Blenchard Life Cycle Theory of Leadership) การบอก
• กลาว (Telling) ผน าทตองการผลงานสง ไมสนใจการสรางความสมพนธกบผใตบงคบบญชา เมอตองการผลงานจงสงงานอยางละเอยดและก ากบดแลงานอยางใกลชด ใชเปนแนวทางส าหรบผใตบงคบบญชาทมคณวฒภาวะต าหรอมความสามารถนอยหรอไมตงใจท างาน เหมาะสมส าหรบงานงานทเปนปญหางาย ๆ เปนเหตการณเรงดวน หรอตวผน ามความเชยวชาญจนเปนทยอมรบโดยทวไป
อ.ธรวรา บวชชยภม
• การขายความคด (Selling) ผน าชอบสอนงานและอธบายวธการท างานใหแกผใตบงคบบญชา ทมการชกจง การสงงาน การขอรอง การเสนอแนะ การอธบาย รวมทงการใหสญญาเพอใหเหนดวย ท าใหบรรยากาศการท างานเปนกนเอง
อ.ธรวรา บวชชยภม
• การมสวนรวม (Participating) ผน ารวมคดและตดสนใจรวมกบผใตบงคบบญชา เปนการท างานรวมกนและจะชวยสรางความมนใจใหกบผใตบงคบบญชา ใชเปนแนวทางส าหรบผใตบงคบบญชาทมวฒภาวะหรอความสามารถระดบปานกลาง
อ.ธรวรา บวชชยภม
• การมอบหมายงาน (Delegating) ผน าจะมอบความรบผดชอบและเปดโอกาสแกผใตบงคบบญชาใหท างานอยางเตมท ผน าจะท าหนาทเพยงผ ตรวจสอบเทานน ใชเปนแนวทางส าหรบผใตบงคบบญชาทมวฒภาวะและความสามารถสง
อ.ธรวรา บวชชยภม
Fiedler’s Contingency Model of
Leadership Effectiveness
• Fiedler กลาววา ภาวะผน าทมประสทธภาพตองประกอบดวยปจจย 3 สวน คอ
1. ความสมพนธระหวางผน าและผตาม บคลกภาพของผน า มสวนส าคญ ทจะท าใหกลมยอมรบ
2. โครงสรางของงาน งานทใหความส าคญ เกยวกบโครงสรางของงานอ านาจของผน าจะลดลง แตถางานใดตองใชความคด การวางแผน ผน าจะมอ านาจมากขน
3.
อ.ธรวรา บวชชยภม
• 3. อ านาจของผน า ผน าทดทสด คอ ผทเหนงานส าคญทสด แตถาผน าทจะท าเชนนไดผน าตองมอ านาจและอทธพลมาก แตถาผน ามอทธพลหรออ านาจไมมากพอจะกลายเปนผน าทเหนความส าคญของสมพนธภาพระหวางผน าและผตามมากกวาเหนความส าคญของงาน
อ.ธรวรา บวชชยภม
ผน าตามสถานการณของ Vroom
1. สถานการณทผน าตองตดสนใจ 2. การตงค าถามเพอวเคราะหปญหา ดานคณภาพ ดานความตองการความผกพน ดานขอมลของผน า ดานโครงสรางของปญหา ดานการมสวนรวมของผใตบงคบบญชา
อ.ธรวรา บวชชยภม
ดานความสอดคลองของเปาหมายขององคการดานความขดแยงของผบงคบบญชาดานขอมลของผใตบงคบบญชา3. การเลอกรปแบบการตดสนใจ
อ.ธรวรา บวชชยภม
ภาวะผน าตามสถานการณแบบวถสเปาหมาย (Path-
Goal Theory of Leadership)
1. ผน าแบบคอยชน า2. ผน าแบบคอยสนบสนน3. ผน าแบบมสวนรวม4. ผน าแบบมงความส าเรจ
อ.ธรวรา บวชชยภม
รปแบบของผน า
• แบงตามลกษณะดงน1. ผน าแบบใชอ านาจหนาทในการปฏบตงานI. ผน าแบบเผดจการ ชอบออกค าสง ชอบความเดดขาด ไมชอบมอบ
อ านาจ ไมชอบกระจายอ านาจ ผใตบงคบบญชาตองปฏบตอยางเครงครด
II. ผน าแบบประชาธปไตย III. ผน าแบบเสรนยม
อ.ธรวรา บวชชยภม
คณสมบตของผน าทด
1. มความสามารถในการจงใจ2. มความรบผดชอบ3. มความสามารถในการตดสนใจ4. มความฉลาดและมไหวพรบ5. มความอดทน6. มความมชวตชวา
อ.ธรวรา บวชชยภม