ქართული ოცნება, წინასაარჩევნო...

შინაარსი

1. დემოკრატიული განვითარება

1.1. ადამიანის უფლებები: ღირსება, თავისუფლება და უსაფრთხოება ............................................................................. 6

1.2. ადამიანის უფლებების დაცვის ინსტიტუციური მექანიზმები ................................................................................................. 9

1.3. მმართველობის სისტემა, პოლიტიკური სისტემა და სამოქალაქო საზოგადოება ...................................................... 12

2. ეკონომიკური განვითარება

2.1. მაკროეკონომიკური სტაბილურობა ......................................................................................................................... 15

2.2. დასაქმება ............................................................................................................................................................... 16

2.3. ბიზნესგარემო ......................................................................................................................................................... 16

2.4. ეკონომიკური რეფორმები ...................................................................................................................................... 19

2.4.1. კაპიტალის ბაზრის რეფორმა ............................................................................................................................... 19

2.4.2. საპენსიო რეფორმა ............................................................................................................................................. 19

2.4.3. მიწის რეფორმა ................................................................................................................................................... 19

2.4.4. საჯარო-კერძო პარტნიორობის სისტემის განვითარება ........................................................................................ 20

2.4.5. ასოცირების შეთანხმებით განსაზღვრული სხვა ეკონომიკური რეფორმები ........................................................... 20

2.5. სივრცითი მოწყობა ................................................................................................................................................. 20

2.6. თავისუფალი საგარეო სავაჭრო ურთიერთობები .................................................................................................... 21

2.7. ინფრასტრუქტურული განვითარება ......................................................................................................................... 21

2.8. დარგობრივი ეკონომიკური პოლიტიკა ................................................................................................................... 22

2.8.1. ენერგეტიკა ............................................................................................................................................. 22

2.8.2. სოფლის მეურნეობა ............................................................................................................................................ 23

2.8.3. ტრანსპორტი ........................................................................................................................................... 25

2.8.4. ტურიზმი ............................................................................................................................................................... 25

2.9. რეგიონული ეკონომიკური პოლიტიკა ..................................................................................................................... 26

2.10. გარემოს დაცვა ..................................................................................................................................................... 27

3. სოციალური განვითარება

3.1. ჯანმრთელობის დაცვა და სოციალური უზრუნველყოფა .......................................................................................... 29

3.1.1. ჯანმრთელობის დაცვა ......................................................................................................................................... 29

3.1.2. სოციალური დაცვა ............................................................................................................................................... 31

3.2. განათლება ............................................................................................................................................................. 33

3.3. კულტურა, სპორტი, ახალგაზრდობის პოლიტიკა ..................................................................................................... 38

4. საგარეო ურთიერთობები, უსაფრთხოება და თავდაცვა

4.1. უსაფრთხოებისა და სუვერენიტეტის განმტკიცება, დეოკუპაცია და ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა ........................ 41

4.2. ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაცია ...................................................................................................... 44

4.3. ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობის გაძლიერება ......................................................................................................... 46

4.4. ამერიკის შეერთებულ შტატებთან სტრატეგიული თანამშრომლობის გაღრმავება .................................................... 47

4.5. რუსეთის ფედერაციასთან კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირება ................................................................... 48

4.6. მეზობელ და რეგიონის სახელმწიფოებთან ურთიერთობების განმტკიცება და სტრატეგიული პროექტების განვითარება ............. 49

4.7. მსოფლიოს მასშტაბით საქართველოს ეკონომიკური მიმზიდველობისა და კულტურის პოპულარიზაცია ............................ 50

4.8. საზღვარგარეთ მყოფი საქართველოს მოქალაქეების უფლებების დაცვადა დიასპორასთან მჭიდრო კავშირების განვითარება......................................................................................................51

მთავრობის 4 პუნქტიანი გეგმა...................................................................................................................................53

წინასიტყვაობა

2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე ქართველმა ხალხმა არჩევანი გააკეთა ქვეყნის გადარჩენის,თავისუფლებისა და საქართველოს თანამედროვე, დემოკრატიულ სახელმწიფოდ დამკვიდრებისსასარგებლოდ. ჩვენ ხელისუფლება გადმოვიბარეთ იმ პოლიტიკური ძალისგან, რომლის მმართველობასაცმოჰყვა დამატებითი ტერიტორიების ოკუპაცია და ახალი დევნილები, ადამიანის ღირსების ფეხქვეშგათელვა და მისი ფუნდამენტური უფლებების სრული შელახვა, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილის მასობრივიგაღატაკება, სახელმწიფოსთან შეზრდილი ბიზნესი და მონოპოლიები, უკიდურესად ძვირი, მოსახლეობისუდიდესი უმრავლესობისთვის სრულიად ხელმიუწვდომელი ჯანდაცვა, მოშლილი განათლების სისტემა,პოლიტიზებული პოლიცია, ხელისუფლებისგან მართული სასამართლო და მედია საშუალებები. ჩვენდავძლიეთ კრიზისი და დავიწყეთ ისეთი სახელმწიფოს მშენებლობა, რომელიც ეფუძნება რეალურიდემოკრატიის უმთავრეს პრინციპებს, სადაც დაცულია თითოეული მოქალაქის ფუნდამენტური უფლებები,ხელშეუხებელია საკუთრება, თავისუფალია ბიზნესი, ხელისუფლების გავლენისგან გათავისუფლებულიასასამართლო და მედია, პოლიცია აღარ ემსახურება ერთ პოლიტიკურ ძალას და ხალხის სამსახურშიდგას; სადაც ყველას აქვს განათლებისა და სამედიცინო დახმარების მიღების საშუალება. ჩვენ ვაშენებთსახელმწიფოს, სადაც ხორციელდება რეალური და გეგმაზომიერი რეფორმები. პარტია „ქართულიოცნება-დემოკრატიული საქართველო“ არჩევნებში გამარჯვების შემდეგ იღებს პასუხისმგებლობას, რომსაქართველო იქნება თავისუფალი, დემოკრატიული, სამართლებრივი, ერთიანი, ძლიერი და წარმატებულიქვეყანა, რომლის თითოეულ მოქალაქეს ექნება ყველა პირობა საკუთარი შესაძლებლობების რეალიზებისა დაღირსეული ცხოვრებისათვის. ამის მისაღწევად: დაცული იქნება ადამიანის ფუნდამენტური უფლებები;

განმტკიცდება კანონის უზენაესობა, სასამართლოს დამოუკიდებლობა და სამართალდამცავი ორგანოებისსაქმიანობა კიდევ უფრო დაუახლოვდება ევროპულ სტანდარტებს; ხელშეუხებელი იქნება გამოხატვისა დამედიის თავისუფლება; განათლება და ჯანდაცვა ხელმისაწვდომი იქნება საქართველოს თითოეულიმოქალაქისათვის; დაიხვეწება სახელმწიფო სოციალური პროგრამები; დაცული იქნება კერძო საკუთრება დაშრომითი უფლებები, გაჩნდება ახალი სამუშაო ადგილები და დაიძლევა სიღარიბე; საქართველოს სწრაფიგანვითარებისთვის განხორციელდება რეფორმების 4-პუნქტიანი გეგმა, რომელიც გარღვევას მოახდენსქვეყნის ეკონომიკაში, განხორციელდება უპრეცედენტო მასშტაბის ინფრასტრუქტურული პროექტები, რომელთაშედეგადაც საქართველოს რეგიონები უმოკლესი გზებით დაუკავშირდება ერთმანეთს, ქვეყნის მასშტაბითგადაადგილება გახდება სწრაფი და კომფორტული როგორც შიდა მიმოსვლისათვის, ისე ტრანზიტისთვის.ამ რეფორმების შედეგები უმოკლეს ვადაში - 4 წელიწადში აისახება თითოეული ჩვენი მოქა- ლაქისკეთილდღეობაზე. პრიორიტეტული იქნება მცირე და საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობა, მეწარმეობისა და ახალიბიზნესის წახალისება, სოფლის მეურნეობის განვითარება და მსოფლიო ეკონომიკურ სისტემაში ქვეყნისინტეგრირება; გამყარდება ქვეყნის უსაფრთხოება და საქართველოს რეგიონალური პოზიციები, კიდევ უფროგაღრმავდება ევროკავშირსა და ნატოსთან ინტეგრაციის პროცესები; საგარეო პოლიტიკის დღის წესრიგისმთავარი თემა იქნება ოკუპირებული რეგიონების არაღიარების პოლიტიკა და, საერთაშორისოთანამეგობრობის ჩართულობით, ქვეყნის დეოკუპაციის მიღწევა. გაგრძელდება მუშაობა აფხაზებსა დაოსებთან პირდაპირი დიალოგისა და შერიგების პროცესის დასაწყებად. ქვეყნის გამთლიანება მოხდებამშვიდობიანი გზით, რომელსაც ალტერნატივა არა აქვს.

პარტია ,,ქართულ ოცნება - დემოკრატიული საქართველო“ მოახდენს გარღვევას ქვეყნის განვითარებაში დახალხთან ერთად მიაღწევს ყველა დასახულ მიზანს. თავისუფლება, სწრაფი განვითარება, კეთილდღეობა

- ეს არის ჩვენი მიზანი! ჩვენ ერთად გავიმარჯვებთ!

თავისუფლება, სწრაფი განვითარება, კეთილდღეობა! 1

დემოკრატიული განვითარება

1. დემოკრატიული განვითარება

2012-16 წლებში საქართველომ განიცადა ფუნდა-მენტური წინსვლა დემოკრატიული განვითარების ყველამიმართულებით: ადამიანის ღირსების, მისი უფლებების დათავისუფლების დაცვა იქცა ხელისუფლების საქმი- ანობისმთავარ პრიორიტეტად, თვისებრივად ამაღლდამმართველობისა და პოლიტიკური სისტემებისდემოკრატიულობის, აგრეთვე სამოქალაქო სექტორისაქტიურობის ხარისხი.

1.1. ადამიანის უფლებები: ღირსება, თავისუფლება და უსაფრთხოება

ადამიანიარისმთავარიღირებულებადახელისუფლებისყოველი მოქმედება ამ ღირებულების დაცვას უნდაემსახურებოდეს. ადამიანი უნდა იყოს სახელმწიფოსყოველი მოქმედების მიზანი და არცერთ შემთხვევაშიმიზნის მიღწევის საშუალება. ადამიანის ღირსებისა დათავისუფლების მასობრივი ხელყოფის აღკვეთა დაადამიანის უფლებების დაცვა 2012 წლისდემოკრატიული გარდატეხის ერთ-ერთი უმთავრესიმონაპოვარია. ადამიანის ღირსების შემლახავირეპრესიული რეჟიმი ჩანაცვლდა ჰუმანური,ადამიანზე ორიენტირებული მმართველობით.„ქართული ოცნების“ მმართველობის პირობებში,ადამიანის ღირსებისა და მისი უფლებების დაცვა იქცახელისუფლების უმთავრეს პრიორიტეტად და 2013წლიდან განხორციელებული ყველა სისტემურირეფორმა ამ პრიორიტეტს დაეფუძნა.საქართველოში ადამიანის უფლებების დაცვისსტანდარტის მუდმივი გაუმჯობესება უზრუნველყოფილიაადამიანის უფლებათა დაცვის ეროვნული სტრატეგიისშესაბამისად, რომელიც პირველად დამოუკიდებელისაქართველოს ისტორიაში„ქართული ოცნების“ მმართველობის პირობებში,მისი ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე შემუშავდა დადამტკიცდა.

ფუნდამენტურად შეიცვალა სისხლის სამართლისპოლიტიკა. რეპრესიული სისხლის სამართლისპოლიტიკა ლიბერალურმა, ჰუმანურმა და დამნაშავეთარესოციალიზაცია-რეაბილიტაციაზე დაფუძნებულმაპოლიტიკამ შეცვალა. სასჯელაღსრულებისდაწესებულებების გადავსების, „ნულოვანიტოლერანტობის“ პოლიტიკისა და ხელისუფლებისტოტალური თვითნებობის აღკვეთის ფონზე, ქვეყანაშიგაუმჯობესდა კრიმინოგენური ვითარება. 2012 წელთანშედარებით, 2016 წელს დანაშაულის (მათ შორისმკვლელობის, ყაჩაღობის, ძარცვის, ქურდობის)მაჩვენებელი 9%-ით შემცირდა. 60%-ს გადააჭარბადანაშაულის გახსნის მაჩვენებელმა, რომელიც 2009- 10წლებში 50%-ს არ აღემატებოდა. გაუქმდა სასჯელისუპირობოშეკრებითობისწესი, რაცჩადენილდანაშაულთანშედარებით, არაადეკვატურად მძიმე სასჯელისდაკისრებას იწვევდა. განხორციელდა საპროცესოშეთანხმების რეფორმა - გაიზარდა მოსამართლისუფლებამოსილებები საპროცესო შეთანხმებისგაფორმების პროცესში; გაფართოვდა საპროცესოშეთანხმების გასაჩივრების საფუძვლები; პროკურატურამშეცვალა საპროცესო შეთანხმების გაფორმებისასჯარიმის გადახდის პოლიტიკა, რის შედეგადაც ჯარიმისსახით გადახდილი თანხების ოდენობა თითქმის სამჯერ

შემცირდა - საპროცესო შეთანხმება აღარ გამოიყენებასახელმწიფო ბიუჯეტის შევსების წყაროდ. ადამიანები


დაცული არიან მათი უფლებების დანაშაულებრივი ხელყოფისგან ხელისუფლების მხრიდან.

აღიკვეთასისტემურიდანაშაულისასჯელაღსრულებისსისტემაში. 2012 წელს საქართველო 24 114 პატიმრითევროპაში პირველ ადგილზე იყო, 2016 წლისთვისკი ეს მაჩვენებელი ორნახევარჯერ, 9540პატიმრამდე შემცირდა. ოთხჯერ შემცირდა პატიმარიქალების, ხოლო ხუთჯერ - არასრულწლოვანიპატიმრების რიცხოვნობა. აღიკვეთა პატიმრებისწამებისა და არაადამიანური მოპყრობის პრაქტიკა.2012 წლიდან დღემდე ციხის ადმინისტრაციის მიერპატიმრის წამების ან არაადამიანური მოპყრობისარცერთი პრეცედენტი არ ყოფილა. 2013 წლიდან,პენიტენციური ჯანდაცვის სფეროში სახელმწიფოსსწორი პოლიტიკისა და თანმიმდევრული მიდგომისსაფუძველზე, წარმატებით მოქმედებს C ჰეპატიტისა დატუბერკულოზის სახელმწიფო პროგრამები. დროულიტესტირებისა და მკურნალობის შედეგად,ტუბერკულოზის ახალგამოვლენილი შემთხვევებისრაოდენობამ 2015 წელს 56 შეადგინა, როცა 2012წელს ეს მაჩვენებელი 457 იყო. 500-ზე მეტმაპატიმარმა იმკურნალა C ჰეპატიტის პროგრამით,რომელიც 2013 წელს დაიწყო - განკურნების მაჩვენებელი90%-ს აღემატება. წამებისა და არაადამიანურიმოპყრობის პრაქტიკის აღკვეთისა და სისტემაშიგანხორციელებული ჯანდაცვის რეფორმის საფუძველზე,2011 წელთან შედარებით, 12-ჯერ შემცირდა პატიმრებისსიკვდილიანობა და ამ მაჩვენებელმა, 140-ის ნაცვლად,2015 წელს 12 შეადგინა. საზოგადოებრივი უსაფრთხოებისუზრუნველყოფისა და დანაშაულის პრევენციის მიზნით,ეტაპობრივად ინერგება სარეაბილიტაციო პროგრამები.

პენიტენციურ დაწესებულებებში ეტაპობრივად იხსნებასაწარმოები, სადაც საქმდებიან მსჯავრდებულები. რიგდაწესებულებებში მსჯავრდებულებისთვისხელმისაწვდომია პროფესიული სწავლების პროგრამები.პატიმრების უფლებრივი მდგომარეობის თვისებრივიგაუმჯობესების ფონზე, უზრუნველყოფილია სისტემისა დაპატიმრების უსაფრთხოების მაღალი სტანდარტი.

2012 წელს აღიკვეთა საკუთრების უფლებისა დაბიზნესის თავისუფლების მასობრივი ხელყოფის სისტემურიპრაქტიკა. დღეს საკუთრება და ბიზნესი ხელისუფლებისწნეხისგან სრულიად თავისუფალია. 4 წლისგანმავლობაში ბიზნესზე ზეწოლის არცერთი პრეცედენტი არყოფილა. მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმის 2015-16წლის გლობალური კონკურენტუნარიანობის ინდექსისმიხედვით, საკუთრების უფლების კომპონენტშისაქართველომ 2012 წელს დაკავებული 120-ეპოზიციიდან 58-ე პოზიციაზე გადაინაცვლა.

სამართლიანობის აღდგენის პროცესი კონსტი-ტუციურ ჩარჩოებში და საერთაშორისო ვალდებულებებისშესაბამისად მოქმედების პირობებში წარიმართა. წინახელისუფლების დანაშაულებრივი სისტემის შემქმნელებიდაისაჯნენ ან ქვეყნიდან გაიქცნენ. პროკურატურაშიშეიქმნა სამართალწარმოების პროცესში ჩადენილიდანაშაულის გამოძიების დეპარტამენტი, რომლისმუშაობის საფუძველზე წინა ხელისუფლების პირობებშიჩადენილი წამების, არაადამიანური მოპყრობისა დასხვა ძალადობრივ დანაშაულებთან დაკავშირებით,პროკურატურამ აწარმოა გამოძიება 191 სისხლისსამართლის საქმეზე, რის საფუძველზეც სასამართლომდამნაშავედ სცნო 81 ყოფილი თანამდებობის პირი


და საჯარო მოხელე; 38 შემთხვევაში კანონიერმფლობელებს 15 მილიონ ლარზე მეტის ღირებულებისწართმეული ქონება დაუბრუნდათ. გამოძიება გრძელდება324 საქმეზე.

უზრუნველყოფილია გამოხატვისა და მედიისთავისუფლება და მედიაპლურალიზმი. თუ 2012წლამდე სამივე ეროვნული ტელეარხი ხელისუფლებისსრული გავლენის ქვეშ ფუნქციონირებდა, დღესმედიასივრცე ხელისუფლების კონტროლისგან სრულიადთავისუფალია. უზრუნველყოფილია ობიექტურიმაუწყებლობა საზოგადოებრივ მაუწყებელზე, რომელიც2012 წლამდე მმართველი პარტიის ცენზურის პირობებშიფუნქციონირებდა. ყოფილი მმართველი პარტიისმფლობელობიდან კანონიერ მესაკუთრეს დაუბრუნდატელეკომპანია „იმედი“, რომელიც დამოუკიდებელმაუწყებლობას ახორციელებს. გასული 4 წლისგანმავლობაში, გატარდა მნიშვნელოვანი ცვლილებებიმაუწყებლობის ხელმისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად- ავტორიზაციის მარტივი პროცედურის დანერგვისა დაციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის შედეგად,ეროვნულ დონეზე 45-მდე არხის უფასოდ მიღებაგახდა შესაძლებელი, როცა რეფორმამდე მხოლოდ 4ეროვნული მაუწყებელი იყო ხელმისაწვდომი; გაიზარდაადგილობრივ ტელემაუწყებელთა მფლობელობაშიარსებული რადიოსიხშირული რესურსი; გაუმჯობესდასიგნალის ხარისხი. Freedom House-ის კვლევისთანახმად, ინტერნეტის თავისუფლების მაჩვენებელი,2011 წელთან შედარებით, 11 ქულით გაუმჯობესდა,2015 წელს 24 ქულით განისაზღვრა და საქართველონახევრად თავისუფალი ქვეყნების ჯგუფიდან თავისუფალიქვეყნების ჯგუფში გადავიდა.

უზრუნველყოფილია შეკრების თავისუფლება, რომე-ლსაც სახელმწიფო ძალადობას და სისასტიკეს აღარუპირისპირებს.

უზრუნველყოფილია ადამიანის პირადი ცხოვრებისხელშეუხებლობა. აღიკვეთა ტოტალური თვალთვალის,მოსმენისა და შანტაჟის სისტემური პრაქტიკა, რომელიცწინა ხელისუფლების ავტორიტარული მმართველობისგამყარების მთავარ იარაღად იყო ქცეული. საზოგადოებასაღარ აქვს პირად ცხოვრებაში ჩარევისა და მისსაფუძველზე უფლებების შელახვის შიში. პერსონალურიმონაცემების დაცვის მიზნით, „პერსონალურ მონაცემთადაცვის შესახებ“ კანონის შესაბამისად, ამოქმედდაპერსონალურ მონაცემთა დაცვის ინსპექტორის ქმედითიინსტიტუტი.

ადამიანებისა და მათი გაერთიანებების უფლებრივითანასწორობის უზრუნველსაყოფად, მიღებულ იქნაკანონი “დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრისშესახებ”. ხელისუფლებამ გადადგა ქმედითი ნაბიჯებითანასწორობის პრინციპის დასაცავად:

- უზრუნველყოფილია რწმენის თავისუფლება დარელიგიური მრავალფეროვნება. სახელმწიფო ხელსუწყობსსაზოგადოებაშირელიგიურიშემწყნარებლობისსულისკვეთების შემდგომ განვითარებას. რელიგიურითანასწორობის განმტკიცებისა და კონფესიურითვითმყოფადობის ხელშეწყობის მიზნით, შეიქმნარელიგიის საკითხთა სახელმწიფო სააგენტო.სახელმწიფო ახორციელებს საქართველოსავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის

ფინანსურ მხარდაჭერას. ჩამოყალიბდა რელიგიურითემების ფინანსური მხარდაჭერის მექანიზმი, საიდანაცდაფინანსებას მუსლიმური, იუდეური, კათოლიკე დასომეხთა ქრისტიანული სამოციქულო თემები იღებენ.განვითარდა რელიგიური პოლიტიკის შემუშავებასა დაგანხორციელებაში ინტერრელიგიური ჩართულობისმექანიზმები. გადაიდგა მნიშვნელოვანი ნაბიჯებირელიგიური გაერთიანებების ქონებრივი უფლებებისაღდგენის მიმართულებით;

- ხელისუფლებამ გადადგა მნიშვნელოვანი ნაბიჯებიეროვნული უმცირესობების უფლებების დაცვისა დამათი სამოქალაქო ინტეგრაციის უზრუნვე-ლსაყოფად. 2015 წელს საქართველოსმთავრობამ დაამტკიცა „სამოქალაქოთანასწორობისა და ინტეგრაციის სახელმწიფოსტრატეგია და 2015- 2020 წწ. სამოქმედო გეგმა“,რომელიც საუკეთესო პრაქტიკას და გამოცდილებასდაეფუძნა, აგრეთვე განსაზღვრა არსებულსაჭიროებებსა და გამოწვევებზე ეფექტური რეაგირებისმექანიზმები. მნიშვნელოვან პრიორიტეტად განისაზღვრახარისხიან განათლებაზე ხელმისაწვდომობა. შემუშავდაეთნიკური უმცირე- სობების განათლების პოლიტიკისდოკუმენტი სკოლამდელი, ზოგადი, პროფესიული დაუმაღლესი განათლების დონეებზე. ხორციელდებაქართული ენის სპეციალური კურსები როგორცსაუნივერსიტეტო, ისე პროფესიული განათლებისმიღების მსურველთათვის და საჯარომოხელეებისთვის. მეტი ყურადღება დაეთმომცირერიცხოვან ეთნიკურ ჯგუფებს, მათ კულტურულთვითმყოფადობას და საჭიროებებს. სახელმწიფოსმიერ გატარებული პოლიტიკის შედეგად, ამაღლდაეროვნული უმცირესობებისთვის სახელმწიფო ენისსწავლების ეფექტიანობის ხარისხი. ხორციელდებასპეციალური პროგრამები, რომლის ფარგლებში 90სკოლაში გაიხსნა ქართული ენის კლუბები, რითაც2600-ზე მეტი მოსწავლე, 500-მდე მასწავლებელი და400-ზე მეტი ადგილობრივი თემის წევრი სარგებლობს.ქართული ენის 78 მასწავლებელი მივლენილ იქნასამცხე-ჯავახეთის, ქვემო ქართლისა და კახეთისარაქართულენოვან სკოლებში;

- 4 წლის განმავლობაში გატარდა მთელი რიგიღონისძიებები გენდერული თანასწორობის უზრუნ-ველსაყოფად და ქალთა მიმართ ძალადობის აღმო-საფხვრელად. გაძლიერდა გენდერული ნიშნითდისკრიმინაციის გამოვლენისა და აღმოფხვრისინსტიტუციური მექანიზმები;

- გადაიდგა ქმედითი ნაბიჯები ოჯახში ძალადობისაღმოსაფხვრელად, ძალადობის მსხვერპლთარეაბილიტაციის უზრუნველსაყოფად, აგრეთვესაზოგადოებრივი ცნობიერების ასამაღლებლად.გამკაცრდა სანქციები ოჯახში ძალადობასთან დაკავ-შირებულ დანაშაულთა მიმართ, განხორციელდაიძულებითი ქორწინების კრიმინალიზაცია, 2017წლიდან აიკრძალება 18 წლამდე ქორწინება;

- შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთაუფლებების რეალიზება და საზოგადოებრივცხოვრებაში მათი აქტიური ჩართულობისუზრუნველყოფა „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი პრიორიტეტია. 2013 წელს ხელისუფლებამგანახორციელა შშმპ გაეროს კონვენციის


რატიფიცირება. გადაიდგა ქმედითი ნაბიჯებისაზოგადოებრივი დანიშნულების ობიექტების, მათშორის საჯარო დაწესებულებების ფიზიკური გარემოსხელმისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად. განისაზღვრასტანდარტები დაპროექტებისა და მშენებლობისპროცესში შშმ პირებისათვის შესაბამისი ფიზიკურიგარემოს მოსაწყობად. ტრანსპორტისხელმისაწვდომობის გასაუმჯობესებლად, პირველეტაპზე, უზრუნველყოფილ იქნა სარკინიგზოტრანსპორტის ფიზიკური გარემოს ხელმისაწვდომობა.დაიწყო საარჩევნო უბნების შშმ პირთა საჭიროებებზემისადაგების პროცესი. შშმ პირთა დამოუკიდებელიგადაადგილებისა და კომუნიკაციის ხელშეწყობისმიზნით, სოციალური რეაბილიტაციისა და ბავშვზეზრუნვის სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში,ხორციელდება დამხმარე საშუალებებითუზრუნველყოფის პროგრამა.

გააქტიურდა ადამიანით ვაჭრობის - ტრეფიკინგისწინააღმდეგ ბრძოლა. აშშ-ს სახელმწიფოდეპარტამენტის მიერ შეფასებულ 176 სახელმწიფოსშორის, საქართველო ტრეფიკინგის წინააღმდეგმებრძოლი ქვეყნების შეფასების უმაღლეს საფეხურზე- ე.წ. „პირველ კალათაში“ მოხვდა, რაც ნიშნავს,რომ საქართველოს მთავრობა სრულადაკმაყოფილებს ტრეფიკინგის აaღმოფხვრისათვისდადგენილ სტანდარტებს. სახელმწიფო უწყებების მიერგანხორციელებული საქმიანობის კოორდინაციის მიზნით,შეიქმნა ტრეფიკინგის წინააღმდეგ მიმართულიღონისძიებების განმახორციელებელი უწყებათაშორისისაკოორდინაციო საბჭო და შემუშავდა ეროვნულისამოქმედო გეგმა. ტრეფიკინგის მსხვერპლთადახმარებისა და სარეაბილიტაციო პროგრამებითუზრუნველყოფის მიზნით, შექმნილია სპეციალურისახელმწიფო ფონდი. მოქმედებს ერთიანი საინფორმაციობანკი, რომელიც ხელს უწყობს ადამიანებით მოვაჭრეთაიდენტიფიკაციას და მათ შესახებ სხვადასხვა უწყებაშიარსებული ინფორმაციის სისტემატიზაციას.

ქართული ოცნება“ არის და იქნება გარანტი იმისა,რომ საქართველოში არ დაბრუნდება ხელისუფლების მიერადამიანის ღირსების უგულვებელყოფისა და შელახვისპრაქტიკა და ქვეყანა განვითარებას განაგრძობსადამიანის ღირსების, თავისუფლებისა და უსაფრთხოებისგანუხრელი დაცვის პირობებში.

სისხლის სამართლის პოლიტიკის შემდგომიგაუმჯობესების უზრუნველსაყოფად, გაგრძელდებასისხლის სამართლის რეფორმა: სისხლის სამართლისმატერიალური და საპროცესო კანონმდებლობადაიხვეწება სამოქალაქო სექტორის ჩართულობით,საერთაშორისო სტანდარტებისა და საუკეთესოპრაქტიკის შესაბამისად; უზრუნველყოფილი იქნებასისხლის სამართლის პოლიტიკის ორიენტირებამსჯავრდებულთა რეაბილიტაციასა და რესოციალიზაციაზე- გაფართოვდება არასაპატიმრო სასჯელების წრე და დაინერგება შესაბამისი სერვისები;

სასჯელაღსრულების სისტემის შემდგომი გაუმჯო- ბესებისმიზნით:

- სულ უფრო მეტი მსჯავრდებულისთვის ხელმისაწვდომიგახდება პროფესიული განათლება; შესაძლებელიგახდება უმაღლესი განათლების მიღება დაბალი

რისკის დაწესებულებებში; მსჯავრდებულთათვისშეიქმნება დასაქმების ახალი კერები; გაძლიერდებაპატიმართა ფსიქო-სოციალური რეაბილიტაციის, მათშორის სხვადასხვა დამოკიდებულების მქონე პირთარეაბილიტაციის პროგრამები;

- დაინერგება არასაპატიმრო სასჯელის ახალი სახე -შინაპატიმრობა სრულწლოვანი მსჯავრ-დებულებისთვის, რაც ნაკლებად მძიმე დანაშაულშიმსჯავრდებულ პირთა რესოციალიზაციას დასაბიუჯეტო სახსრების დაზოგვას შეუწყობს ხელს.შინაპატიმრობის აღსრულების კონტროლიგანხორციელდება ელექტრონული მონიტორინგისმეშვეობით, რაც მინიმუმამდე დაიყვანსგანმეორებითი დანაშაულის ჩადენის რისკს. მოხდებაშინაპატიმრობის გამოყენება პირობით ვადამდეგათავისუფლების პროცესშიც, რაც სახელმწიფოსსაშუალებას მისცემს, გათავისუფლებული პირისსათანადო ქცევა მასზე ეფექტური კონტროლისგანხორციელების გზით უზრუნველყოს. დაინერგებაახალი არასაპატიმრო აღკვეთის ღონისძიება -წინასასამართლო პრობაცია, რაც საერთაშორისოსტანდარტებისა და რეკომენდაციების შესაბამისად,მნიშვნელოვნად შეამცირებს წინასწარ პატიმრობაშიმყოფი ბრალდებულების რაოდენობას.

კვლავაც უზრუნველყოფილი იქნება საკუთრებისუფლების განუხრელი დაცვა.

გაგრძელდება სამართლიანობის აღდგენის პროცესი- კონსტიტუციურ ფარგლებში და საერთაშორისოვალდებულებების შესაბამისად, ხელისუფლებაგამოიყენებს ყველა სამართლებრივ მექანიზმს, რათათითოეულ ადამიანს აღუდგეს წინა ხელისუფლების მიერდარღვეული უფლება და დაისაჯონ შესაბამისდანაშაულში ბრალდებული პირები.

უზრუნველყოფილი იქნება გამოხატვისა და მედიისთავისუფლება, მედიაპლურალიზმი და სარედაქციოპოლიტიკის თავისუფლება.

ხელისუფლება უზრუნველყოფს შეკრების თავისუ-ფლების სრულფასოვან რეალიზაციას. დაიხვეწებასპონტანური შეკრებების მომწესრიგებელი საკანონ-მდებლო ნორმები და კიდევ უფრო გაძლიერდებაშეკრებების, ასევე გამოხატვის სხვა ფორმების ხელისშეშლის ფაქტების აღკვეთისა და პრევენციის მექანიზმები.უზრუნველყოფილი იქნება შეკრების უფლების დარღვევისფაქტებზე ქმედითი სამართლებრივი რეაგირება დაუფლების დარღვევის პრევენცია.

კიდევ უფრო დაიხვეწება და საერთაშორისოსტანდარტებთან შესაბამისობაში მოვა პირადიცხოვრების ხელშეუხებლობის მარეგულირებელიკანონმდებლობა და ზედამხედველობის სისტემა.გაგრძელდება შიდა და გარე კონტროლის მექანიზმებისგანვითარება, რომლებიც ოპერატიულ-სამძებროღონისძიებათა განხორციელებისას, უზრუნველყოფსპირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის დაცვას უფრომაღალი სტანდარტით და მინიმუმამდე დაიყვანსხელისუფლების მხრიდან პირადი ცხოვრების უფლებისშეზღუდვის ბოროტად გამოყენების რისკს. აღნიშნულიცვლილებები განხორციელდება იმგვარად, რომდაცული იყოს გონივრული ბალანსი პირადი ცხოვრების


ხელშეუხებლობისა და ქვეყნისა და ადამიანებისუსაფრთხოების ინტერესებს შორის. განხორციელდებაქმედითი ღონისძიებები პირადი ცხოვრებისხელშეუხებლობისა და პერსონალურ მონაცემთა დაცვისშესახებ საზოგადოების ცნობიერების ასამაღლებლად.

გატარდება ქმედითი ღონისძიებები თანასწორობისუფლების რეალიზებისათვის და ადამიანების ნებისმიერინიშნით დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად დააღსაკვეთად. გაძლიერდება „დისკრიმინაციის ყველაფორმის აღმოფხვრის შესახებ“ კანონის აღსრულებისმექანიზმები:

- უზრუნველყოფილი იქნება რწმენის თავისუფლების დაცვაყველა რელიგიური გაერთიანებისა და თითოეულიადამიანისთვის. გაგრძელდება და კიდევ უფროგაღრმავდება ინტერრელიგიური დიალოგი.ხელისუფლება ხელს შეუწყობს საზოგადოებაშიშემწყნარებლობის კულტურის შემდგომ განვითარებას;

- ეროვნული უმცირესობების უფლებების დაცვისა დარეალიზების უზრუნველსაყოფად, განხორ-ციელდება სამოქალაქო თანასწორობისა დაინტეგრაციის 2015-2020 წლების სამოქმედოგეგმა. აღნიშნული გეგმა მიზნად ისახავს მომდევნოწლების განმავლობაში ქმედითი ნაბიჯებისგადადგმას, რათა საქართველოს ყველა მოქალაქეს,განურჩევლად ეთნიკური წარმომავლობისა,ჰქონდეს შესაძლებლობა, სრულფასოვნად ჩაერ-თოს საზოგადოებრივი ცხოვრების ყველა სფეროში,ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებაში, პოლი-ტიკურ და სამოქალაქო პროცესებში. გააქტიურდებაძალისხმევა ყოველწლიური დეტალური გეგმისგანხორციელებისათვის შესაბამისი უწყებე- ბისკოორდინირებული მუშაობით, მათ შორისსამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებზე არსე-ბული კომისიის ფარგლებში. განსაკუთრებითპრიორიტეტული იქნება სახელმწიფო ენის ცოდნისდონის გაუმჯობესება, რაც ხშირად ქმნის წინაღობასეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლებისსრულფასოვანი ჩართულობისათვის. შესაბამისად,გაიზრდება სახელმწიფო ენის სწავლების პროგრამებისეფექტურობა, გაფართოვდება წვდომა სახელმწიფოენის პროგრამებზე აკადემიური პროცესის მიღმაც.უზრუნველყოფილი იქნება ქართული ენის მიზნობრივისწავლება საჯარო სექტორში დასაქმებულიეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენლებისთვის.კომპაქტურად დასახლებულ რეგიონებში ეთნიკურიუმცირესობებისთვის გაუმჯობესდება ადმინის-ტრაციული წარმოების დოკუმენტებისა დასაზოგადოებრივი მომსახურების ხელმისაწვდომობა.განათლების სტრატეგიული დოკუმენტისშესაბამისად, გადაიდგმება ქმედითი ნაბიჯები დამნიშვნელოვნად გაუმჯობესდება ხარისხიანგანათლებაზე ხელმისაწვდომობა განათლებისყველა საფეხურებზე. გაუმჯობესდება მედიასა დაინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობა და შესაბამისად,ეროვნული უმცირესობების ერთიან საინფორმაციოსივრცეში ჩართვა, რაც წარმატებული სამოქალაქოინტეგრაციის პროცესის ერთ-ერთი წინაპირობაა.ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ რეგიონებშიგაგრძელდება ინფრასტრუქტურის, სოციალური დაეკონომიკური შესაძლებლობების განვითარება, მათ

შორის სახელმწიფოს შესაბამის პროგრამებსა დასერვისებზე მათთვის გასაგებ ენაზე სრულყოფილიინფორმაციის ხელმისაწვდომობის გაზრდით;უზრუნველყოფილი იქნება ეროვნულ უმცირესობათაკულტურული თვითმყოფადობის შენარჩუნების დაგანვითარების შესაძლებლობები, ტოლერანტულიგარემოს წახალისება მთლიანად საზოგადოებაში;

- განხორციელდება ქმედითი ღონისძიებებისაზოგადოებრივი ცხოვრების ყველა სფეროში,განსაკუთრებით პოლიტიკურ და ეკონომიკურსაქმიანობაში და გადაწყვეტილების მიღებისდონეზე, გენდერული თანასწორობის დასაცავად;უზრუნველყოფილი იქნება სწრაფი და ქმედითირეაგირება გენდერული თანასწორობის დარღვევისთითოეულ ფაქტზე; ხელისუფლება ხელს შეუწყობსგენდერული თანასწორობის საკითხებზე ცნობიერებისამაღლების კამპანიის წარმართვას;

- გაგრძელდება რეფორმები ოჯახში ძალადობისმსხვერპლთათვის სამართლებრივი დაცვის დაფსიქო-სოციალური რეაბილიტაციის პროგრა-მების და თავშესაფრის ხელმისაწვდომობისუზრუნველსაყოფად; ოჯახური ძალადობის მსხვერ-პლთათვის ამოქმედდება სახელმწიფო კომპენსაციისსისტემა; გაგრძელდება ოჯახში ძალადობისსაკითხებზე ცნობიერების ამაღლების კამპანია;

- დაცული იქნება შშმ პირთა უფლებები გონივრულიმისადაგების პრინციპის საფუძველზე, მათისაჭიროებების გათვალისწინებით; საზოგადოებრივ დაპოლიტიკურ ცხოვრებაში შშმ პირთა სრულყოფილიმონაწილეობის უზრუნველსაყოფად, სახელმწიფოხელს შეუწყობს შშმ პირთა დასაქმებას, ასევეადმინისტრაციული შენობების შშმ პირთა საჭიროებებისგათვალისწინებით ადაპტირებას; ხელისუფლება ხელსშეუწყობს საზოგადოებრივი სატრანსპორტოსაშუალებების, გადაადგილებისა და მოგზაურობისთანაბარ ხელმისაწვდომობას, შესაბამისი რეგულაციებისშემუშავებისა და დანერგვის გზით.

გაგრძელდება აქტიური ბრძოლა ტრეფიკინგისწინააღმდეგ.

1.2. ადამიანის უფლებების დაცვის ინსტიტუციური მექანიზმები

ფუნდამენტურად გაუმჯობესდა ადამიანის უფლებებისდაცვის ინსტიტუციური მექანიზმები, რომლებიც გასული4 წლის განმავლობაში, ხელისუფლებისთანმიმდევრული და პრინციპული პოლიტიკის შედეგად,თანდათანობით გათავისუფლდა ყოფილი მმართველიპარტიის გავლენისგან.

სასამართლოების პერსონალური შემადგენლობისარსებითად შენარჩუნების პირობებში, სასამართლოხელისუფლება გათავისუფლდა პოლიტიკურიგავლენისგან. 2012 წლის ნოემბერში დაიწყომართლმსაჯულების ინსტიტუციური რეფორმის პირველი ეტაპი,რომლის შედეგად - პირველად ჩატარდა იუსტიციის საბჭოსწევრთა არჩევნები დემოკრატიული წესების დაცვით,საბჭოში წევრობა შეუწყდათ პარლამენტის წევრებს დაისინი საექსპერტო წრეების, სამოქალაქოსაზოგადოებისა და ადვოკატთა ასოციაციის წევრებმაშეცვალეს; დაიხვეწა მოსამართლეთა დისციპლინური


დევნის პროცედურები. სასამართლო დარბაზებშიდაბრუნდა სატელევიზიო კამერები, რის შედეგადაცსასამართლო პროცესები ფართო საზოგადოებრივიმეთვალყურეობის ქვეშ მოექცა. 2014 წლის თებერვალშიდაიწყო რეფორმის მეორე ეტაპი, რომლის შედეგადსისტემაში პირველად იქნა შემოღებული მოსამართლისშეფასების ინსტიტუტი. რეფორმის შედეგად,შეჯიბრებითობის პრინციპმა სისხლის სამართლისპროცესში რეალური მნიშვნელობა შეიძინა. მხარეთაუფლებების სათანადოდ რეალიზების უზრუნველსაყოფად,შეიქმნა მხარეთა მიერ სასამართლოში მტკიცებულებებისპირველადი ფორმით წარდგენის მეტი შესაძლებლობა.გარდაიქმნა და გადამუშავდა ნორმები, რომლებიც ეხებააღკვეთის ღონისძიების, განსაკუთრებით - პატიმრობისგამოყენებას, შეცვლასა და გაუქმებას. მოსამართლეებიუპირობოდ აღარ აკმაყოფილებენ ბრალდებისმხარის შუამდგომლობებს პატიმრობის მოთხოვნით.სასამართლო პრაქტიკაში გამოჩნდა აღკვეთისღონისძიების ისეთი სახე, როგორიც არის შეთანხმებაგაუსვლელობისა და სათანადო ქცევის შესახებ. სწრაფიმართლმსაჯულების სამართლიანად და გამჭვირვალედგანხორციელების უზრუნველსაყოფად, გაფართოვდადაზარალებულის საპროცესო უფლებები. დაზარალებულსმიეცა უფლება - მიიღოს ინფორმაცია გამოძიებისმიმდინარეობის შესახებ და გაეცნოს საქმის მასალებს;განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულის შემთხვევაში,სასამართლოში გაასაჩივროს სისხლისსამართლებრივიდევნის შეწყვეტის შესახებ პროკურორის დადგენილება.რეფორმის შედეგად შეიცვალა წინასწარი გამოძიებისდროს მოწმის დაკითხვის წესი. სავალდებულოდაკითხვა ნებაყოფლობითი გამოკითხვით შეიცვალა.ადმინისტრაციული პატიმრობის ვადა შემცირდა 90დღიდან 15 დღემდე. განხორციელდა ნაფიც მსაჯულთასასამართლოს რეფორმა, რომლის შედეგად ნაფიცმსაჯულთა სასამართლოები საქართველოს შვიდ ქალაქშიამოქმედდება. სასამართლოს დამოუკიდებლობისხარისხის ფუნდამენტური გაუმჯობესების შედეგად,2011 წელთან შედარებით, ადმინისტრაციულსაქმეებზე ხელისუფლების სასარგებლოდ მიღებულიგადაწყვეტილებების რაოდენობა 55%-ით არისშემცირებული, ხოლო სასამართლოს მიერ წინასწარიპატიმრობის შეფარდების მაჩვენებელი 49%-დან 29%-მდე შემცირდა.

2012-16 წლებში ყოფილი მმართველი პარტიაინარჩუნებდა გადამწყვეტ გავლენას საქართველოსსაკონსტიტუციო სასამართლოს საქმიანობაზე.პოლიტიკური ინტერესების შესაბამისად, თვისებრივადშეიცვალა სასამართლოს პრაქტიკა. საკონსტიტუციოსასამართლოს თავმჯდომარის გადაწყვეტილებით,პოლიტიკური დატვირთვის მქონე ყველა საქმე ერთსადა იმავე კოლეგიას ეწერებოდა. შედეგად, თუ 2009-12 წლებში საკონსტიტუციო სასამართლომ არსებითადმხოლოდ 16 საქმე განიხილა, 2013 წლიდან ესმაჩვენებელი ორნახევარჯერ გაიზარდა და 2016 წლისივლისის მდგომარეობით, 38 შეადგინა. 2016 წელსგანხორციელებული საკანონმდებლო ცვლილებებისშედეგად, ამაღლდა საკონსტიტუციო სასამართლოშისაქმეთა გადაწყვეტის სტანდარტი, რითაც გადაიდგაუმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი მისი პოლიტიკურიდამოუკიდებლობის უზრუნველსაყოფად და პოლიტიკურიგავლენის თავიდან ასაცილებლად. გარდა ამისა,

შეიცვალა საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარისარჩევის წესი და იგი 2016 წლიდან საკონსტიტუციოსასამართლოს მოსამართლეების მიერ აირჩევა.

ფუნდამენტურად შეიცვალა პროკურატურის საქმია-ნობის პრინციპები. პროკურატურა, რომელიც 2012წლამდე სრულად აკონტროლებდა სასამართლოხელისუფლებას და ადამიანებზე ზეწოლის ერთ-ერთმთავარ იარაღად იყო ქცეული, დღეს დეპოლიტიზებულიადა სისხლისსამართლებრივ დევნას კანონმდებლობისმოთხოვნათა დაცვით ახორციელებს. პროკურატურისდამოუკიდებლობის განმტკიცებას დამატებით შეუწყო ხელიშესაბამისმა საკანონმდებლო და ინსტიტუციურმაცვლილებებმა - იუსტიციის მინისტრი აღარ სარგებლობსსაპროკურორო ზედამხედველობის უფლებით; პრო-კურატურა გათავისუფლდა აღმასრულებელი ხელი-სუფლების გავლენისაგან. მთავარი პროკურორისარჩევის უფლებამოსილება განაწილდა პარლამენტზე,მთავრობასა და საპროკურორო საბჭოზე; მთავარპროკურორს 6 წლის ვადით ირჩევს პარლამენტი;გადაიდგა მნიშვნელოვანი ნაბიჯები პროკურორებისდამოუკიდებლობის განმტკიცების, გავრცელებულდანაშაულთა წინააღმდეგ ეფექტიანი ბრძოლის, თანა-მშრომელთა კვალიფიკაციის ამაღლების, საგამოძიებო დასაპროკურორო საქმიანობის ხარისხის გაუმჯობესებისმიმართულებით.

უზრუნველყოფილ იქნა შინაგან საქმეთა სამინისტროს დეპოლიტიზაცია, რომელიც წინა ხელი-სუფლების პირობებში, ადამიანების დევნისა დადაშინების ერთ-ერთ მძლავრ იარაღად გამოიყენებოდა.შინაგან საქმეთა სამინისტროში განხორციელებულირეფორმის შედეგად, რეპრესიაზე ორიენტირებულიპოლიციური სისტემა გარდაიქმნა პრევენციაზეორიენტირებულ სისტემად, რომლის უმთავრეს ფუნქციადდანაშაულის თავიდან აცილება და მოსახლეობისთვისსაჭირო მომსახურების მიწოდება განისაზღვრა -განახლდა პოლიციის საქმიანობის მარეგულირებელისაკანონმდებლო ბაზა; განხორციელდა ცენტრალურიკრიმინალური პოლიციის დეპარტამენტის მოდერნიზაცია;მნიშვნელოვნად გაფართოვდა საერთაშორისოსაპოლიციოთანამშრომლობისმასშტაბებიორგანიზებულიდანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლის სფეროში; დაიწყოსასაზღვრო პოლიციის მოდერნიზაციის, სტანდარტიზაციის დაუნიფიკაციის მასშტაბური პროგრამა; დაინერგაპერსონალურ მონაცემთა დაცვის მაღალი სტანდარტი;გააქტიურდა თანამშრომლობა ევროპოლთან;განხორციელდა 100-ზე მეტი ინფრასტრუქტურულიპროექტი და განახლდა მატერიალურ-ტექნიკური ბაზა;შეიქმნა მიგრაციის მართვის სამსახური და აშენდამიგრანტთა დროებითი განთავსების თანამედროვეცენტრი; გაუმჯობესდა პოლიციელთა სოციალური დაცვისგარანტიები. გატარებული რეფორმების შედეგად,პოლიციის მომსახურების სანდოობის კომპონენტში,მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმის 2015-16 წლებისგლობალური კონკურენტუნარიანობის ინდექსისმიხედვით, საქართველოს მდგომარეობა 2011-12 წლებისანგარიშთან შედარებით, 14 პოზიციით გაუმჯობესდა დამე-7 ადგილით განისაზღვრა; ორგანიზებულიდანაშაულის კომპონენტში, ამავე ინდექსის მიხედვით,საქართველოს მდგომარეობა 2011-12 წლებისანგარიშთან შედარებით, 50 პოზიციით გაუმჯობესდა და


მე-17 ადგილით განისაზღვრა; პოლიციის საიმედოობისკომპონენტში, Frazer Institute-ის 2015 წლისანგარიშის- „მსოფლიო ეკონომიკური თავისუფლების ინდექსის“მიხედვით, საქართველოს მდგომარეობა, 2012 წლისშედეგთან შედარებით, 13 პოზიციით გაუმჯობესდა და26-ე ადგილით განისაზღვრა.

გაუქმდა სოდ-ი და კუდ-ი, რომლებიც წინა რეჟიმისდანაშაულებრივი სისტემის სიმბოლოდ იყო ქცეული. შსსსისტემიდან გამოიყო და დამოუკიდებელ,დეპოლიტიზებულ უწყებად ჩამოყალიბდა სახელმწიფოუსაფრთხოების სამსახური. სამსახურის ხელმ-ძღვანელს 6 წლის ვადით თანამდებობაზე ირჩევსსაქართველოს პარლამენტი, რაც უწყებისდამოუკიდებლობის მაღალ ხარისხს უზრუნველყოფს.სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში ჩამოყალიბდაქმედითი და მაღალპროფესიული გუნდი. სამსახურისაქართველოს წინაშე არსებული გამოწვევებისა დასაფრთხეების საპასუხოდ, უზრუნველყოფს უსაფრთხოებისსისტემის ქმედით ფუნქციონირებას.

გაძლიერდა სახალხო დამცველის ინტიტუტი, გაიზა- რდამისი საბიუჯეტო დაფინასება და ადამიანური რესურსი.დამკვიდრდა პარლამენტის მიერ სახალხო დამცველისანგარიშების განხილვისა და რეკომენდაციებისგაზიარების, აგრეთვე ამ პროცესში სამოქალაქოსაზოგადოების ჩართვისა და მასთან თანამშრომლობისპრაქტიკა.

მომდევნო 4 წლის განმავლობაში, საქართველოშიკიდევ უფრო გაძლიერდება ადამიანის უფლებებისდაცვის ინსტიტუციური მექანიზმები:

გაგრძელდება სასამართლო სისტემის რეფორმაროგორც ინსტიტუციურ დონეზე სასამართლოსდამოუკიდებლობის, ისე ცალკეული მოსამართლისმიუკერძოებლობის უზრუნველსაყოფად; სასამართლოსრეფორმის მესამე ეტაპის განხორციელების შედეგად,დაიხვეწება მოსამართლეთა შერჩევა-დანიშვნის წესი დადისციპლინური წარმოების პროცედურები; საქმეებიგანაწილდება შემთხვევითობის წესით, ელექტრონულიფორმით. განხორციელდება იუსტიციის უმაღლესი საბჭოსრეფორმა. მოსამართლეთა კვალიფიკაციის ამაღლებისადა პროფესიული გადამზადების უზრუნველყოფისმიზნით, განხორციელდება იუსტიციის უმაღლესი სკოლისრეფორმა. ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოებისტერიტორიული განსჯადობა გავრცელდება მომიჯნავემუნიციპალიტეტების ტერიტორიაზე. საერთოსასამართლოების სისტემაში შეიქმნება კომერციულიკოლეგიები და პალატები, რომლებიც სპეციალიზებულიიქნება ძვირადღირებული კომერციული საქმეებისგანხილვაზე - რეფორმის შედეგად, მკვეთრად გაიზრდებამართლმსაჯულების ხარისხი კომერციულ დავებზე,რამაც ხელი უნდა შეუწყოს საინვესტიციო კლიმატისგაუმჯობესებას, პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებისმოცულობის ზრდას და ეკონომიკის წინსვლას.

უზრუნველყოფილი იქნება საკონსტიტუციო სასამა-რთლოს დამოუკიდებლობა, როგორც მმართველიპარტიის, ისე სხვა პოლიტიკური ძალების გავლენისგან;საპარლამენტო კვოტის ფარგლებში, საკონსტიტუციოსასამართლოს მოსამართლის თანამდებობაზეგამწესდებიან მხოლოდ მაღალი კვალიფიკაციის დასათანადო რეპუტაციის მქონე იურისტები.

პროკურატურა კვლავაც იფუნქციონირებს როგორცსაზოგადოების ინტერესებსა და საჭიროებებზეორიენტირებული სისტემა, რაც ბრალდებულთა დაპროცესის მონაწილე სხვა მხარეთა უფლებებისმაქსიმალურ დაცვას უზრუნველყოფს. დანაშაულთანბრძოლის სფეროში შემუშავდება ახალი მიდგომები,დაიხვეწება და ევროპულ სტანდარტებთან კიდევ უფროდაახლოვდება არსებული საგამოძიებო დასაპროკურორო პრაქტიკა. გაიზრდება საზოგადოებისჩართულობა დანაშაულის პრევენციის უზრუნველყოფისპროცესში. რიგითი პროკურორის დამოუკიდებლობისუზრუნველყოფის მიზნით, დაიხვეწება პროკურორთათანამდებობაზე დანიშვნის, დისციპლინური პასუხის-მგებლობის, გათავისუფლებისა და წახალისების (მ.შ.დაწინაურების) სისტემა; შემუშავდება პროკურორთასაქმიანობის გამჭვირვალე და მიუკერძოებელიშეფასების კრიტერიუმები; გაგრძელდება პროკურორთაგადამზადებისა და კვალიფიკაციის ამაღლებისპროგრამები.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს სისტემაში დანა-შაულის წინააღმდეგ ბრძოლისა და საპოლიციოსაქმიანობის მაქსიმალური ეფექტიანობისთვის,დაინერგება ანალიზზე დაფუძნებული პოლიციისსისტემა, რაც უზრუნველყოფს ღია და დახურულიწყაროებიდან მიღებული ინფორმაციის დამუშავებას,საფრთხეების იდენტიფიცირებას და მათზე დროულრეაგირებას; პოლიციის სანდოობისა და საიმედოობისგაზრდისათვის უზრუნველყოფილი იქნება საზოგადოებისჩართვა უსაფრთხოებასა და მართლწესრიგთანდაკავშირებული პრობლემების იდენტიფიცირებასა დაგადაწყვეტაში, აგრეთვე გაძლიერდება არასამთავრობოორგანიზაციებთან, სამეცნიერო წრეებთან, მედიასთან დაბიზნესსექტორთან მუდმივი კომუნიკაციის მექანიზმები;გაგრძელდება კრიმინალური პოლიციის მოდერნიზაციაქვეყნის მასშტაბით, რის შედეგადაც მნიშვნელოვნადგაიზრდება გამოძიების ხარისხი და შესაძლებლობები;განხორციელდება საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოებისპროგრამა, რომელიც ქვეითთა, მგზავრების დამძღოლების უსაფრთხოების ამაღლებას მოემსახურება დაგზებზე სიკვდილიანობას შეამცირებს; დაგეგმილვადებში დასრულდება საზღვრის მართვის სისტემისრეფორმა, რაც უზრუნველყოფს სასაზღვრო პოლიციისმოდერნიზაციას, სტანდარტიზაციასა და უნიფიკაციას;დასრულდება საგანგებო სიტუაციების მართვის ერთიანისისტემის ჩამოყალიბება, რაც უზრუნველყოფს ქმედითკოორდინაციას და სწრაფ რეაგირებას; განსაკუთრებულიყურადღება დაეთმობა არალეგალურ მიგრაციას დამასთან დაკავშირებული რისკების მართვას, ამ კუთხითსამინისტროს შესაძლებლობების განვითარებას დასხვა უწყებებთან კოორდინაციის ამაღლებას;გაღრმავდება თანამშრომლობა საერთაშორისოსაპოლიციო სტრუქტურებთან, განსაკუთრებით კიევროპოლთან; პოლიციის სისტემის გამართულიფუნქციონირების უზრუნველსაყოფად, ჩამოყალიბდებაადამიანური რესურსების მართვის ქმედითი სისტემა,რათა კარიერული წინსვლა დაეფუძნოს ობიექტურკრიტერიუმებს, დამსახურებასა და კვალიფიკაციას;მნიშვნელოვანი ინვესტიცია განხორციელდება შსსაკადემიაში: დაინერგება ახალი პროგრამები,განახლდება ტექნოლოგიები, აკადემიის ბაზაზეშეიქმნება პოლიციის საერთაშორისო სასწავლო ცენტრი;


პოლიციის საზოგადოებასთან დაახლოების კუთხითგაგრძელდება პოლიციის რეფორმირება იმგვარად, რომსისტემა მაქსიმალურად მოემსახუროს საზოგადოებასთანთანამშრომლობის მიზანს.

უზრუნველყოფილი იქნება სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის დამოუკიდებელი და ქმედითი

საქმიანობა და მისი რესურსების შემდგომი გაძლიერება.

გარანტირებული იქნება სახალხო დამცველისდამოუკიდებლობა, მისი აქტიური თანამშრომლობასაქართველოს პარლამენტთან და სხვა საჯარო სტრუქ-ტურებთან.

1.3. მმართველობის სისტემა, პოლიტიკური სისტემა და სამოქალაქო საზოგადოება

2012 წლიდან ფუნდამენტური ცვლილებებიგანხორციელდა ხელისუფლების დანაწილების, ტერი-ტორიული მართვისა და საჯარო სამსახურის სისტემებისგაძლიერების, აგრეთვე პოლიტიკური სისტემისა დასამოქალაქო სექტორის გაჯანსაღების თვალსაზრისით.

აღდგა დარღვეული ბალანსი ხელისუფლებისსაკანონმდებლო, აღმასრულებელ და სასამართლოშტოებს შორის და ჩამოყალიბდა ხელისუფლებისდანაწილების დემოკრატიული სისტემა. თვისებრივადგაძლიერდა საქართველოს პარლამენტის როლისახელმწიფო მმართველობის სისტემაში - პარლამენტმარეალურად დაიწყო კონსტიტუციით გათვალისწინებულიმაკონტროლებელი ფუნქციის განხორციელება;უზრუნველყოფილ იქნა სასამართლო სისტემისდამოუკიდებლობა აღმასრულებელი ხელისუფლებისგან.ხელისუფლების არცერთი შტო არ სარგებლობსშეუზღუდავი და დაუბალანსებელი ძალაუფლებით, რაცუზრუნველყოფს სახელმწიფოს მართვას დემოკრატიულისტანდარტების შესაბამისად.

მნიშვნელოვანი რეფორმები გატარდა ტერიტორიულიმართვის სისტემის გასაუმჯობესებლად. გაძლიერდაადგილობრივი თვითმმართველობის სისტემა -შემოღებულ იქნა გამგებლებისა და მერების პირდაპირიარჩევის წესი; მუნიციპალიტეტის საბიუჯეტო შემოსავლისდამატებით წყაროდ განისაზღვრა მეწარმე ფიზიკურიპირების საშემოსავლო გადასახადი, რის შედეგადაცგაიზარდა მუნიციპალიტეტების საკუთარი შემოსულობებისხვედრითი წილი მათ საერთო საბიუჯეტო შემოსულობებში;ტრანსფერის ახალი სახის - კაპიტალური ტრანსფერისშემოღების საფუძველზე, მუნიციპალიტეტებს მიეცათშესაძლებლობა, სახელმწიფო ბიუჯეტიდან კონკურენტულსაწყისებზე მიიღონ დამატებითი სახსრები საკუთარუფლებამოსილებებში შემავალი კაპიტალური პროექ- ტებისგანსახორციელებლად; დაიწყო დაგეგმვისსაშუალოვადიანი და გრძელვადიანი დოკუმენტებისმომზადება და მიღება; დასახლების საერთო კრებებისადა სამოქალაქო მრჩეველთა საბჭოების შემოღებით,გადაიდგა მნიშვნელოვანი ნაბიჯი ადგილობრივითვითმმართველობის განხორციელებაში მოქალაქეთაჩართულობის გასაუმჯობესებლად.

გადაიდგა მნიშვნელოვანი ნაბიჯები საჯაროსამსახურის სისტემაში არსებული ნაკლოვანებებისაღმოსაფხვრელად. თვისებრივად ამაღლდა საჯაროსამსახურის სტაბილურობისა და აპოლიტიკურობისხარისხი. პირველად დამოუკიდებლობის აღდგენის

შემდეგ, შემოღებულიქნა საჯარო მოხელეთა კონკურსისგზით დანიშვნის სავალდებულო წესი. 2014 წელსხელისუფლებამ მიიღო გადაწყვეტილება საჯაროსამსახურში ძირეული რეფორმების გატარების შესახებ.შედეგად, 2015 წელს საქართველოს პარლამენტმამიიღო „საჯარო სამსახურის შესახებ“ ახალი კანონი,რომელიც 2017 წლიდან ამოქმედდება და შექმნისსათანადო სამართლებრივ საფუძვლებს საჯაროსამსახურის რეფორმის სისრულეში მოსაყვანად და „კარგიმმართველობის“ პრინციპების დასანერგად. საქართველოგადავიდა ანტიკორუფციული პოლიტიკის ახალ ეტაპზე,აქტიურად მუშაობს კორუფციასთან ბრძოლის პრევენციულიმექანიზმები. უწყებათაშორისი კოორდინაციისგაძლიერების მიზნით, შეიქმნა ანტიკორუფციული საბჭო.პირველად იქნა შემოღებული თანამდებობის პირისქონებრივი მდგომარეობის დეკლარაციის გადამოწმებისსამართლებრივი ჩარჩო, რომელიც საჯარო სამსახურშიკორუფციისა და ინტერესთა შეუთავსებლობის საკითხებსმკაცრად გააკონტროლებს და კორუფციასთან ბრძოლისსისტემურ ინსტიტუტს შექმნის. კორუფციის წინააღმდეგბრძოლის პრევენციული მექანიზმის გასაძლიერებლად,შემუშავდა ეთიკისა და ქცევის ზოგადი წესების ერთიანიდოკუმენტი ყველა საჯარო დაწესებულებისათვის,რომელიც 2017 წლიდან ამოქმედდება. გატარებულირეფორმების შედეგად, მსოფლიო მართლმსაჯულებისპროექტის „კანონის უზენაესობის ინდექსის“ 2015წლის მონაცემებით, საქართველო პირველ ადგილზეაკორუფციის დაბალი მაჩვენებლით აღმოსავლეთევროპისა და ცენტრალური აზიის რეგიონის 13ქვეყანას შორის. გაუმჯობესდა სერვისების მიწოდებისპროცესი. პროგრესულად ვითარდება ელექტრონულიმომსახურება. „იუსტიციის სახლის“ ელ-მომსახურებისგვერდის მეშვეობით, შესაძლებელი გახდა 40-მდემომსახურების ელექტრონულად მიღება. ელექტრონულიმთავრობის განვითარებამ ხელი შეუწყო ასევეგამჭვირვალე და ღია მმართველობის გაუმჯობესებას.სახელმწიფო დაწესებულებები სულ უფრო აქტიურადიყენებენ ელექტრონულ ვებ-გვერდებს საჯაროინფორმაციის საზოგადოებისათვის ხელმისაწვდომობისუზრუნველსაყოფად.

გადაიდგა მნიშვნელოვანი ნაბიჯები პოლიტიკურისისტემის სტაბილიზაციის მიმართულებით. პოლი- ტიკურსპექტრში ჯერ კიდევ მაღალია პოლარიზაციისა დარადიკალიზაციის ხარისხი, რასაც პოლიტიკურიპარტიებისა და მათთან დაკავშირებული მედია-საშუალებების რიტორიკა და პოლიტიკურ დისკუსიებშისიძულვილის ენის ფართოდ გამოყენება უწყობს ხელს.კანონმდებლობა შეიცავს მთელ რიგ ხარვეზებს, მათშორის ნორმებს, რომლებიც ფიქტიური ბლოკებისშექმნისა და პრივილეგიების სხვადასხვა არჩევნებთანდაკავშირების გზით, პარტიებს პრივილეგიებისუსამართლოდ მითვისების შესაძლებლობას აძლევს.ყოველივე ეს დაბრკოლებას უქმნის პარტიული სისტემისინსტიტუციონალიზაციას. აღნიშნული პრობლემები არისიმ არადემოკრატიული პოლიტიკური გარემოს შედეგი,რომელიც საქართველოში 2012 წლამდე იყოჩამოყალიბებული. პოლიტიკური სისტემის საერთოდემოკრატიზაცია, არჩევნების დემოკრატიულიპრინციპების შესაბამისად ჩატარება და პოლიტიკურიპარტიების მარეგულირებელი კანონმდებლობის დახვეწაუზრუნველყოფს პოლიტიკაში რადიკალიზმის


შემცირებას და დააჩქარებს პარტიული სისტემისინსტიტუციონალიზაციის პროცესს. 2013-16 წლებში,პოლიტიკური სისტემის გასაჯანსაღებლად, დაიხვეწაკანონმდებლობა პოლიტიკური პარტიების შესახებ- გაუქმდა რეპრესიული ნორმები, რომლებიც 2011-2012 წლებში ოპოზიციური პარტიების მხარდამჭერებისშევიწროების მიზნით გამოიყენებოდა; იურიდიულ პირებსმიენიჭათ პარტიების დაფინანსების უფლება; პარტიებისშემომწირველებისა და მათი ფინანსების შესახებინფორმაციის გამოთხოვა შესაძლებელი გახდა მხოლოდსასამართლოს მეშვეობით; 4%-დან 3%-მდე შემცირდაპარტიის მიერ სახელმწიფო ბიუჯეტიდან დაფინანსებისმისაღებად დადგენილი ბარიერი.

2012 წლის შემდეგ საქართველოში თვისებრივადშეიცვალა საარჩევნო გარემო. აღიკვეთა არჩევნებისგაყალბების პრაქტიკა. საერთაშორისო თანამეგობრობისსაყოველთაო შეფასებით, 2013 და 2014 წლებისარჩევნები დემოკრატიული პრინციპების სრული დაცვითჩატარდა. გადაისინჯა საარჩევნო ოლქების საზღვრები,რის საფუძველზეც პირველად დამოუკიდებლობისაღდგენის შემდეგ, საპარლამენტო არჩევნებისაქართველოში ხმათა თანასწორობის პრინციპისსრული დაცვით ჩატარდება. მაჟორიტარი დეპუტატებისარჩევნებისთვის დაწესდა 50%-იანი ბარიერი, რითაცამაღლდა მათი ლეგიტიმაციის ხარისხი. არჩევნებისსამართლიანობის პრინციპის უზრუნველყოფის მიზნით,გადაისინჯა „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“მთელი რიგი ნორმები - დაიხვეწა კენჭისყრის დღისპროცედურები, კენჭისყრის შენობაში, ოთახებსა დამიმდებარე ტერიტორიაზე წესრიგის დაცვის ნორმები;შეიზღუდა სპეციალური უბნების შექმნა, ხოლო შსს-სსპეციალური უბნები მთლიანად გაუქმდა; საარჩევნოსიის დაზუსტებისათვის აუცილებელი პრინციპის − „ერთიადამიანი − ერთი დოკუმენტი“ უზრუნველსაყოფად, ორიწლის განმავლობაში გაიცა მილიონზე მეტი ახალიპირადობის მოწმობა და ა.შ. ადმინისტრაციული რესურსი,მათ შორის ძალოვანი სტრუქტურები, აღარ გამოიყენებაამომრჩეველზე ზეწოლის საშუალებად. ადამიანებს, მათშორის ბიზნესმენებს, აღარ აქვთ ოპოზიციურიპარტიების მხარდაჭერის, აგრეთვე მათ მფლობელობაშიარსებულ მედიასაშუალებებში რეკლამის განთავსებისშიში. საგრძნობლად ამაღლდა საზოგადოების ნდობასაარჩევნო ადმინისტრაციის მიმართ.

მნიშვნელოვნად ამაღლდა სამოქალაქო სექტორისაქტიურობის, აგრეთვე საჯარო გადაწყვეტილებათადაგეგმვისა და მიღების პროცესში მისი ჩართულობისხარისხი. არასამთავრობო ორგანიზაციები ახორციელებენქმედით კონტროლს ხელისუფლების საქმიანობაზე.

ხელისუფლება განახორციელებს ქმედით და სამართ-ლიან პოლიტიკას, რათა უზრუნველყოფილი იყოსმმართველობის სისტემის, პოლიტიკური სისტემისა დასამოქალაქო საზოგადოების შემდგომი გაძლიერება.

პოლიტიკური პარტიების, სამოქალაქო სექტორისწარმომადგენლებისა და ექსპერტების სათანადოჩართულობით, შემუშავდება კონსტიტუციური კანონისპროექტი, რომლის საფუძველზე საქართველოსკონსტიტუცია სრულ შესაბამისობაში იქნება მოყვანილიკონსტიტუციონალიზმის პრინციპებთან. კონსტიტუციისახალი რედაქცია დაეფუძნება ხელისუფლების

დანაწილების პრინციპს და უზრუნველყოფს ჯეროვანიბალანსის დაცვას ხელისუფლების საკანონმდებლო,აღმასრულებელ და სასამართლო შტოებს შორის.

დაიხვეწება ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მართვის სისტემა:

- საკონსტიტუციო რეფორმის ფარგლებში, გადაისინჯებარეგიონული მართვის სისტემა;

- გაძლიერდება ადგილობრივი თვითმმართველობა.სუბსიდიარობის პრინციპის საფუძველზე გაიზრდებამუნიციპალიტეტების უფლებამოსილებები,რომელთა განხორციელება სოციალურ–ეკონომიკური განვითარების დაგეგმვის უწყვეტ დათანმიმდევრულ პროცესს დაეფუძნება. ფისკალურიდეცენტრალიზაციის, აგრეთვე მუნიციპალიტეტებისუფლებამოსილებებსა და რესურსებს შორისშესაბამისობის უზრუნველსაყოფად, ეტაპობრივადგაიზრდება ადგილობრივი ბიუჯეტების შემოსავლებისხვედრითი წილი ნაერთი ბიუჯეტის შემოსავლებში;გაძლიერდება ადგილობრივი თვითმმართველობისგანხორციელებაში მოქალაქეთა მონაწილეობისუზრუნველყოფის მექანიზმები; საზოგადოებრივიმომსახურების ხარისხის გაუმჯობესებისა დახელმისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად სათანადოდაღიჭურვება მუნიციპალიტეტების ტერიტორიულიორგანოები; ეტაპობრივად, მთელი ქვეყნის მას-შტაბით გაფართოვდება „საზოგადოებრივი ცენ-ტრების“ არსებული პრაქტიკა, რომლის მეშვეობითგანხორციელდება სახელმწიფო და ადგილობრივისაზოგადოებრივი მომსახურებების მიწოდება ყოველდასახლებაში, მმართველობის ორგანოებსა დამოქალაქეებს შორის ფიზიკური მანძილის მიუხედავად.

დაიხვეწება საჯარო სამსახურის სისტემა:

- ეტაპობრივად, ჩამოყალიბდება საჯარო სამსახურისკარიერული მოდელი, რომელიც უზრუნველყოფსმოხელეთა სამსახურში აყვანას და კარიერულწინსვლას ობიექტური კრიტერიუმების შესაბამისად;მკაფიოდ მოწესრიგდება მოხელეებზე პრემიებისა დადანამატების გაცემის, აგრეთვე მათ მიერ საჯარორესურსით სარგებლობის წესი;

- ადმინისტრაციული რესურსის შემცირების მიზნით,საჯარო დაწესებულებათა მიმდინარე ფუნქციურ-ინსტიტუციური ანალიზის შედეგების განზოგადებისსაფუძველზე, განხორციელდება ჭარბი საჯაროდაწესებულებების და დაწესებულებებს შორისფუნქციათა გადაფარვის იდენტიფიცირება;

- უზრუნველყოფილი იქნება კორუფციის წინააღმდეგბრძოლის კუთხით გადადგმული ნაბიჯების ქმედითიკოორდინაცია, სამოქალაქო საზოგადოების ჩარ-თულობის უზრუნველყოფა, ამ მიმართულებითგანათლებისა და საზოგადოების ინფორმირებულობისდონის გაზრდა, ანტიკორუფციული მექანიზმებისდანერგვა და გაძლიერება. დაინერგება ქონებრივიმდგომარეობის დეკლარაციების მონიტორინგის სის-ტემა, რაც ხელს შეუწყობს სრულყოფილ მონიტორინგს,კერძოდ დეკლარაციებში წარმოდგენილი ინფო-რმაციის სისწორის დადგენას;

- დაიხვეწება საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის


მარეგულირებელი ნორმები და შემუშავდებაკანონი ინფორმაციის თავისუფლების შესახებ, რაცუზრუნველყოფს ინფორმაციის თავისუფლებაზეცალკეულ აქტებში გაბნეული ნორმებისკონსოლიდირებას და საკანონმდებლო ხარვეზებისაღმოფხვრას; კიდევ უფრო მოწესრიგდება საჯაროინფორმაციის გაცემის არსებული პრაქტიკა;

- შეიქმნება მთავრობის ერთიანი „ფრონტ (ბიზნეს)ოფისი“, სადაც ყველა საჭირო სახელმწიფოუწყება კერძო ბიზნესს ერთი ფანჯრის პრინციპითმოემსახურება; მოხდება მთავრობისგადაწყვეტილებების მიღების დროისრეგლამენტირება. ამ მიზნით, მთავრობისადმინისტრაციაში შეიქმნება სტრუქტურული ერთეული,რომელიც განახორციელებს მთავრობის წევრთამიერ გადაწყვეტილების მიღების ხანგრძლივობის,მუშაობის პროცესში საზოგადოების ჩართულობისა დასაქმიანობის ეფექტიანობის მონიტორინგს უწყებებსშორის უკეთესი კომუნიკაციისა და ეფექტიანიმმართველობის უზრუნველსაყოფად.

პოლიტიკური სისტემის განვითარებისა და პარტიული სისტემის ინსტიტუციონალიზაციის ხელშეწყობის მიზნით,

„ქართული ოცნება“ უზრუნველყოფს პოლიტიკურიპარტიებისა და არჩევნების მარეგულირებელიკანონმდებლობის შემდგომ დახვეწას. საკონსტიტუციორეფორმის ფარგლებში, გადაისინჯება საარჩევნოსისტემა. პოლიტიკურ ძალებთან კონსულტაციისსაფუძველზე, დაიხვეწება პარტიების დაფინანსებისა დამათი საქმიანობის გამჭვირვალობის უზრუნველყოფისსაკანონმდებლო მექანიზმები. „ქართული ოცნება“თავისი საქმიანობით ხელს შეუწყობს საქართველოშიპოლიტიკური კულტურის განვითარებას და პოლიტიკაშირადიკალიზმის აღმოფხვრას.

„ქართული ოცნება“ პასუხისმგებლობას იღებს მომ-დევნო ადგილობრივი, საპრეზიდენტო და საპარლამენტოარჩევნების თავისუფალ, სამართლიან და მშვიდობიანგარემოში ჩატარებაზე.

„ქართული ოცნება“ ხელს შეუწყობს საქართველოშისამოქალაქო სექტორის შემდგომ განვითარებას,სამოქალაქო კულტურის ამაღლებას და სამოქალაქოსაზოგადოების წარმომადგენლების ფართო ჩართულობასსაჯარო გადაწყვეტილებათა მიღების პროცესში.


ეკონომიკური განვითარება

2. ეკონომიკური განვითარება

„ქართულ ოცნებას“ აქვს მკაფიო ეკონომიკური ხედვადა კონკრეტული გეგმა, თუ როგორ უნდა განვითარდესსაქართველოსეკონომიკაშემდგომი4წლისგანმავლობაში დაროგორ უნდა გამყარდეს გრძელვადიანი მდგრადიგანვითარების საფუძველი. წინა ხელისუფლებებმა ვერუზრუნველყვეს ქართული ეკონომიკის ფუნდამენტურიგარდაქმნა. ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების მოდელიარ ითვალისწინებდა გრძელვადიანი განვითარებისსაფუძვლების შექმნას. ყოველივე ამას დაემატა წინახელისუფლების ძალადობრივი მეთოდები და ეკონომიკისსაყრდენი მთავარი ღირებულების - საკუთრებისუფლების სრული უგულვებელყოფა, რითაც ეკონომიკამსაბოლოოდ დაიწყო ჩიხში შესვლა, სოციალური გარემო კიწლიდან წლამდე მძიმდებოდა.

„ქართულმა ოცნებამ“ შეძლო ეკონომიკის რეალურიგაჯანსაღების რელსებზე გადაყვანა. სახელისუფლებოწნეხის მოხსნით, საკუთრების უფლების განუხრელიდაცვითა და მეწარმეობის ხელშეწყობის მექანიზმებისგამოყენებით, დაიწყო სწრაფი ეკონომიკური განვითარებისფუნდამენტის მშენებლობა. ეს პროცესი შეუქცევადიგახდება, რისთვისაც „ქართულ ოცნებას“ შემუშავებულიაქვს ხედვა და განვითარების გეგმა, რომელიც ეკონომიკურიგანვითარების ახალი ეტაპის დაწყებას გულისხმობს დარომლის საბოლოო მიზანი მოსახლეობის კეთილდღეობისდონის ამაღლება, სიღარიბის დაძლევა და საქართველოსმაღალშემოსავლიანი ქვეყნების რიგში ჩაყენებაა.

„ქართული ოცნების“ ეკონომიკური ხედვით, ქვეყნისეკონომიკური განვითარება უნდა ეფუძნებოდესთავისუფალი ბაზრის პრინციპებს, რომელიც კერძოსექტორის გაძლიერების წინაპირობაა. ჩვენიეკონომიკური პოლიტიკა, ერთი მხრივ, მიმართულიიქნება კერძო სექტორის შემდგომი განვითარებისკენ დაკერძო სექტორში არსებული პრობლემების გადაჭრისკენ,რაც ხელს შეუწყობს ქვეყანაში ხელსაყრელი და საიმედობიზნესგარემოს ჩამოყალიბებას, ხოლო, მეორე მხრივ,ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების სასურველიდონის მიღწევამდე, უზრუნველყოფს მოსახლეობის იმფენების მხარდაჭერას, რომლებიც ამას ყველაზე მეტადსაჭიროებენ.

ინკლუზიური ეკონომიკური ზრდა არის მთავრობისეკონომიკური პოლიტიკის პრიორიტეტი. მდგრადიეკონომიკური განვითარებისათვის აუცილებელია ისეთიმოდელის დანერგვა, რომლის პირობებში,ეკონომიკური ზრდის პარალელურად, მცირდებასიღარიბე და უმუშევრობა მოსახლეობაში. მთავრობისეკონომიკური პოლიტიკა, ეკონომიკურ ეფექტურობასთანერთად, იხელმძღვანელებს სოციალური უსაფრთხოების დასამართლიანობის პრინციპებით. დასაქმებისშესაძლებლობების ზრდა, განათლების, ჯანდაცვის დასოციალური უზრუნველყოფის სისტემებისინკლუზიურობაზე ორიენტაცია ამ პრინციპებისგანმახორციელებელი ინსტრუმენტებია.

გრძელვადიანი ეკონომიკური ზრდისუზრუნველსაყოფად, „ქართული ოცნების“ ეკონომიკურიპოლიტიკის მიზანია ეკონომიკის ფაქტორებისმაქსიმალური ჩართვა ქვეყნის განვითარებაში. ამ მიზნითშემუშავებულია 4-პუნქტიანი გეგმა, რომელიც მიმართულიაბიზნესის, როგორც ეკონომიკური ზრდის

მთავარი მამოძრავებლის განვითარებაზე, ადამიანურირესურსების პოტენციალის მაქსიმალურად ჩართვაზექვეყნის განვითარებაში, ინფრასტრუქტურის სწრაფგანვითარებასა და ღია მმართველობის პრინციპებისდანერგვაზე.

2.1. მაკროეკონომიკური სტაბილურობა

ჩვენი ეკონომიკური პოლიტიკა ეფუძნება მაკრო-ეკონომიკური სტაბილურობის, როგორც ეკონომიკურიგანვითარების ფუნდამენტის, პრინციპებისადმი ერთ-გულებას.

ფისკალური დისციპლინა, უმუშევრობის დაბალი დონე დაფასების სტაბილურობა, მონეტარული პოლიტიკისდამოუკიდებლობა, მიმდინარე ანგარიშის დეფიციტისთანდათანობითი შემცირება და ფინანსური სექტორისსტაბილურობის შენარჩუნება ქვეყნის გრძელვადიანიეკონომიკური ზრდის მნიშვნელოვანი ფაქტორებია.

საქართველო არის მცირე, ღია ეკონომიკის ქვეყანა.შესაბამისად, ის ვერ იქნება იზოლირებული რეგიონსა დაგლობალურ ეკონომიკაში მიმდინარე მოვლენებისაგან.თუმცა, სტაბილური მაკროეკონომიკური გარემო მნიშ-ვნელოვანია ნეგატიური საგარეო შოკების ზემოქმედებისშერბილებისათვის.

ბოლო პერიოდში რეგიონში წარმოქმნილმა შოკებმადა მსოფლიოში ეკონომიკური ზრდის ტემპებისშესუსტებამ მნიშვნელოვანი უარყოფითი გავლენა იქონიასაქართველოს ეკონომიკაზე. თუმცა, საქართველომშეინარჩუნა რეგიონში გამორჩეული ეკონომიკური ზრდისმაჩვენებელი. მნიშვნელოვანია ის გარემოებაც, რომსაგარეო შოკები არ გადაიზარდა ინფლაციაში და ფასებისსტაბილურობა შენარჩუნდა.

წინა ხელისუფლებისგან მემკვიდრეობად მივიღეთდოლარიზაციის მაღალი მაჩვენებელი. გასულ პერიოდშიგანვითარებულმა მოვლენებმა ცხადყო, რომ გაცემულისესხების დოლარიზაციის მაღალი მაჩვენებელიქვეყნის ეკონომიკის მნიშვნელოვანი პრობლემაა,მოსახლეობას მძიმე ტვირთად აწვება და იმავდროულად,ზღუდავს ეკონომიკური პოლიტიკის ინსტრუმენტებისეფექტიანობას.

„ქართული ოცნება“ სრულად აცნობიერებს მაკრო-ეკონომიკური სტაბილურობისა და საბიუჯეტო პროცესისეფექტიანად წარმართვის მნიშვნელობას, რისთვისაც:

- გაგრძელდება ხარჯების ოპტიმიზაციის უწყვეტიპროცესი, რაც მიმართული იქნება სახსრებისგამოთავისუფლებაზე და მათ გადანაწილებაზე პრიო-რიტეტული მიმართულებებით. ამასთან, შეიზღუდებაადმინისტრაციული ხარჯების ზრდა;

- სახელმწიფო ვალი მთლიან შიდა პროდუქტთანმიმართებაში შენარჩუნდება იმ დონეზე, რომე- ლიცქვეყნის სტაბილურ საკრედიტო რეიტინგს დადადებით საინვესტიციო იმიჯს უზრუნველყოფს;

- არ გაძლიერდება სახელმწიფოს წნეხი ეკონო-მიკაზე;

- გაიზრდება ბიუჯეტის გამჭვირვალობა;

- უზრუნველყოფილი იქნება პროგრამული ბიუჯეტისპრინციპების სრულყოფა;


- ეროვნული ბანკის დამოუკიდებლობა იქნებახელშეუხებელი;

- უზრუნველყოფილი იქნება ფისკალური და მონეტა-რული პოლიტიკის ეფექტიანი კოორდინაცია;

- ხელი შეეწყობა ლარში დაკრედიტების ზრდას.

2.2. დასაქმება

„ქართული ოცნების“ ეკონომიკური პოლიტიკის ერთ-ერთი მთავარი ორიენტირი მოსახლეობის დასაქმებაა.არასწორი პოლიტიკის გამო, წინა ხელისუფლებამქვეყანა 257 ათასი უმუშევრით ჩაიბარა და მმართველობა305 ათასი უმუშევრით დაასრულა, უმუშევრობის დონე კი12,6%-დან 15%-მდე გაიზარდა.

„ქართული ოცნების“ ხელისუფლებაში მოსვლისშემდეგ, აქცენტი წარმოების განვითარებაზე გაკეთდა.მეწარმეობის ხელშეწყობის პროგრამების ამოქმედებით,გაიხსნა და გაფართოვდა ასობით საწარმო, რაცდასაქმების მაჩვენებელზე დადებითად აისახა. 2012წლის შემდეგ, დასაქმებულთა რაოდენობა 56 ათასითგაიზარდა, ხოლო უმუშევრობის დონე 15%-დან 12%-მდე შემცირდა. ამასთან, დასაქმების მაჩვენებელი,ძირითადად, კერძო სექტორის ხარჯზე გაიზარდა. თუ2004-2012 წლებში დასაქმებულთა საერთო რაოდენობის18%-ს სახელმწიფო სექტორი შეადგენდა, 2013წლიდან ეს მაჩვენებელი 15%-მდე შემცირდა.აღსანიშნავია, რომ გაიზარდა დაქირავებითდასაქმებულთა რაოდენობა, ხოლოთვითდასაქმებულების შემცირდა- თვითდასაქმებულები დაქირავებით დასაქმებულთაკატეგორიაში გადადიან.

მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმის 2015-2016წლების გლობალური კონკურენტუნარიანობისანგარიშის მიხედვით, ბიზნესის კეთების მხრივ,უპირველესი პრობლემა კვლავ კვალიფიციურისამუშაო ძალის ნაკლებობაა. ამავე დროს, უმუშევრობარჩება მწვავე პრობლემად. ეს სიტუაცია ნათლადმიუთითებს შრომის ბაზარზე არსებულ დისბალანსზე. ერთიმხრივ, არსებობს მოთხოვნა კერძო სექტორის მხრიდან,თუმცა, ეს მოთხოვნა ვერ კმაყოფილდება იმ სამუშაოძალით, რომელიც შრომის ბაზარზეა წარმოდგენილი.

აღნიშნული დისბალანსის აღმოსაფხვრელად დადასაქმების რაოდენობრივი და ხარისხობრივი მაჩ-ვენებლის გასაუმჯობესებლად, „ქართული ოცნება“გეგმავს შემდეგ ღონისძიებებს:

- გატარდება განათლების რეფორმა და პრო-ფესიული განათლების სისტემა განვითარდებადუალური (გერმანული) მოდელის შესაბამისად,რომელიც გულისხმობს დამსაქმებლის ჩართვასსაგანმანათლებლო პროცესში. შედეგად, გაიზრდებასტუდენტების და მომავალი დასაქმებულების შრომისბაზრისათვის მზაობის ხარისხი;

- განხორციელდება შრომის ბაზრის მოთხოვნებისფუნდამენტური შესწავლა და უმაღლესიგანათლება დაეფუძნება არა ასიმეტრიულ მოთხოვნას,რომელიც რამდენიმე დომინირებული პროფესიითშემოიფარგლება, არამედ რეალურ საჭიროებებს,რომლის წინაშეც ქვეყანა დგას. ეს არ შეეხებაფუნდამენტურ და ჰუმანიტარულ მეცნიერებებს.შესაბამისად, უზრუნველყოფილი იქნება შრომის

ბაზარზე არსებული დისბალანსის აღმოფხვრა;

- „ქართული ოცნება“ შეიმუშავებს ქვეყნის ინდუს-ტრიული განვითარების დოკუმენტს, რომელიცგულისხმობს ეკონომიკის ზრდის მხარდამჭერი ახალიპოლიტიკის შემუშავებას. აღნიშნული დოკუმენტისაფუძვლად დაედება ღონისძიებებს, რომელიცსახელმწიფომ უნდა გაატაროს ქვეყნის ეკონომიკურიზრდის დაჩქარების და ახალი სამუშაო ადგილებისშექმნის მიზნით;

- „ქართული ოცნება“ შემდგომი 4 წლის განმავლობაშიგანახორციელებს ძირეულ რეფორმებს, რომლებიცუზრუნველყოფს ეკონომიკის სწრაფ განვითარებას დათითოეული ოჯახის კეთილდღეობის ამაღლებას 200ათასი ახალი სამუშაო ადგილის შექმნით. ესიქნება უმუშევრობის მკვეთრი შემცირებისაკენგადადგმული მნიშვნელოვანი ნაბიჯი:

• მოგების გადასახადის რეფორმის შედეგად, ბიზნესსგაუჩნდება მეტი შესაძლებლობა, გააფართოოსსაკუთარი საქმიანობა და დამატებით შექმნას 50 000სამუშაო ადგილი;

• ბიზნესის მხარდამჭერი სახელმწიფო პროგრამებისგაგრძელებისა და ახალი კომპონენტების დამატებისშედეგად, დასაქმდება 40 000 ადამიანი;

• ინფრასტრუქტურული პროექტების, ავტობანის, შიდასაავტომობილო გზების მასშტაბური მშენებლობისპროექტის განხორციელების შედეგად, გაჩნდებადამატებით 50 000 სამუშაო ადგილი;

• დაგროვებითი საპენსიო სისტემის ამოქმედებითშექმნილი ფინანსური რესურსის ინვესტიციის შედეგადშეიქმნება დამატებით 10 000 სამუშაო ადგილი;

• ტურიზმის, ტურისტული მომსახურების და ტურისტულიინფრასტრუქტურის ხელშემწყობი ღონისძიებებისშედეგად, ამ სექტორში დამატებით შეიქმნება 50 000სამუშაო ადგილი.

2.3. ბიზნესგარემო

2012 წლის შემდეგ, საქართველომ განიცადამნიშვნელოვანი წინსვლა ბიზნესგარემოს გაუმჯო-ბესებისა და მეწარმეობის ხელშეწყობისთვალსაზრისით. წინა ხელისუფლების პირობებში,ჩამოყალიბდა ბიზნესზე ზეწოლის ტოტალური პრაქტიკა,გამარტივებული ფორმალური ადმინისტრაციულიპროცედურების მიღმა, უგულვებელყოფილი იყო ბიზნესისკეთების ყველა ფუნდამენტური პრინციპი. საკუთრებისუფლების დაცვის კუთხით, ვითარება ყოველწლიურადუარესდებოდა და 2012 წელს საქართველო გლობალურიკონკურენტუნარიანობის რეიტინგში 131-ე ადგილსიკავებდა. ხელისუფლებაში „ქართული ოცნების“მოსვლის შემდეგ, დამკვიდრდა საკუთრების უფლებისგანუხრელი დაცვის პრინციპი. შედეგად, ქვეყანამუპრეცედენტო წინსვლა განიცადა და რეიტინგში 131-ეადგილიდან 58-ე ადგილზე გადაინაცვლა.

აქტიურად დაიწყო მეწარმეობის მხარდაჭერისმიზნობრივი პროგრამების განხორციელება. შეიქმნამეწარმეობის განვითარების პროგრამა - „აწარმოესაქართველოში“. პროგრამის ფარგლებში, ბიზნესსგაუჩნდა რეალური შესაძლებლობა, ისარგებლოს 1-3%-


იანი სესხით, რაც უპრეცედენტო მოვლენაა ქართულრეალობაში. მიკრო და მცირე ბიზნესის ხელშეწყობისმიზნით, პროგრამას დაემატა ახალი კომპონენტი -5000-15000-ლარიანი გრანტების პროგრამა,რომლის ფარგლებში რეგიონებში ფინანსდებაბიზნესინიციატივები. პროგრამის - „აწარმოესაქართველოში“ ფარგლებში, სულ დაფინანსდა 165ახალი საწარმო, გაიცა 200 მილიონ ლარზე მეტიმოცულობის შეღავათიანი სესხი ეკონომიკის რეალურსექტორში, განხორციელდა 400 მილიონამდე ლარისინვესტიცია.

2012 წლის შემდეგ, მნიშვნელოვანი წინსვლადაფიქსირდა ინოვაციებისა და ტექნოლოგიებისგანვითარების მიმართულებით, სადაც 2012 წლამდე,გლობალური კონკურენტუნარიანობის რეიტინგისმიხედვით, მკვეთრი უკუსვლა აღინიშნებოდა. შეიქმნაინოვაციების და ტექნოლოგიების სააგენტო, რომელიცმონაწილეობს კერძო და სახელმწიფო სექტორისმიერ ცოდნის, ინოვაციების და კვლევის შედეგებისკომერციალიზაციასა და ინოვაციური მეწარმეობისხელშეწყობაში. აშენდა პირველი ტექნოპარკისაქართველოში, რომელიც უზრუნველყოფს წვდომასსხვადასხვა ტიპის მაღალტექნოლოგიურ დანადგარებსა დასერვისებზე. მოეწყო დარგობრივი სამრეწველოინოვაციების ლაბორატორიები - ფაბლაბები. ქვეყანაშიუდიდეს პრობლემად იყო ქცეული ვენჩორული კაპიტალისარარსებობა და სტარტაპების დაფინანსების მწირიპრაქტიკა. ამ მიმართულებით, ჩვენმა ხელისუფლებამგადადგა უპრეცედენტო ნაბიჯი და დაიწყო ინოვაციურიბიზნესის ხელშეწყობის პროგრამა ”სტარტაპსაქართველო”. პროექტის ფარგლებში, ბენეფიციარებსეძლევათ საშუალება, ბიზნესიდეის განსახორციელებლადმოიპოვონ 15000-დან 100000 ლარამდედაფინანსება. მაღალტექნოლოგიური იდეისავტორებს აქვთ უნიკალური შესაძლებლობა, მათი იდეებიგანიხილონ და შეაფასონ აშშ-დან, „სილიკონველიდან“მოწვეულმა მაღალკვალიფიციურმა სპეციალისტებმა.„სტარტაპ საქართველოს“ უკვე აქვს ხელშესახებიშედეგები. მაღალტექნოლოგიური იდეების კონკურსშიგაიმარჯვა ოცმა ბენეფიციარმა, რომელთა პროექტებსმსოფლიოს წამყვანმა ექსპერტებმა დადებითიშეაფასება მისცეს. პროგრამის ფარგლებში,ბენეფიციარებს მიეცათ შანსი, დაიპყრონ ტექნოლოგიურიბიზნესის მწვერვალები. მაღალტექნოლოგიური დარგისსტარტაპები მოიცავს ისეთ სფეროებს, როგორიცაა:ავიაკოსმოსური წარმოება, ავტომობილები,ხელოვნური ინტელექტი, ბიოტექნოლოგიები,ბიოინფორმატიკა, კომპიუტერული ინჟინერია,კომპიუტერული მეცნიერება, ინფორმაციულიტექნოლოგიები, ნანოტექნოლოგიები, ბირთვულიფიზიკა, ელექტრომაგნიტური გამოსხივება, რობოტიკა,ნახევარგამტარები და ტელეკომუნიკაცია. „სტარტაპსაქართველო“ „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთიუმნიშვნელოვანესი მიღწევაა. ქვეყანაში ინოვაციური დასიცოცხლისუნარიანი ბიზნესიდეები დაფინანსების გარეშეაღარ დარჩება.

ხელისუფლებამ დაიწყო წლების განმავლობაში ბიზნე-სისთვის ერთ-ერთ უმთავრეს პრობლემად ქცეულისაგადასახადო ადმინისტრირების რეფორმა, რომე-ლიც წინა ხელისუფლების მიერ ბიზნესზე ზეწოლის

ინსტრუმენტად გამოიყენებოდა. სამართლიანი საგადა- სახადოგარემოს შექმნის მიზნით, განხორციელდა


არაერთი საკანონმდებლო ცვლილება, მათშორის: საგადასახადო დავალიანების იძულებითიგადახდევინება დაიწყება მხოლოდ საგადასახადოდავის დასრულების შემდეგ; საგადასახადოშემოწმების და გადასახადის დარიცხვის 6-წლიანიხანდაზმულობის ვადა შემცირდა 3 წლამდე;საგადასახადო დავის პერიოდში პირის საბანკოანგარიშზე ყადაღის დადება მოხდება მხოლოდსასამართლოს თანხმობით; საგადასახადოშემოწმებას განახორციელებს მხოლოდსაგადასახადო ორგანო; განხორციელდა მოგებისგადასახადის რეფორმა, რაც 2017 წლიდანგაუნაწილებელ მოგებაზე გადასახადის გაუქმებასგულისხმობს; საქართველოში წარმოებული სოფლისმეურნეობის პროდუქციის პირველადი მიწოდებაგათავისუფლდა დღგ-სგან, ჩათვლის უფლებით;დაწესდა საგადასახადო შეღავათებიმეწარმეებისათვის, რომლებიც საქმიანობენმაღალმთიან რეგიონში; დაბალშემოსავლიანიპირებისათვის გაფართოვდა საგადასახადოშეღავათების არეალი და დაწესდა ახალი შეღავათები;მნიშვნელოვნად შემცირდა საგადასახადო ჯარიმებისდა საურავის ოდენობები; გადამხდელებს,რომელთაც ბოლო წლებში აქტივობა არუფიქსირდებათ, უკვე ჩამოეწერათ 1 მილიარდლარზე მეტის ოდენობის საგადასახადოდავალიანება.

„ქართული ოცნება“ ბიზნესგარემოს შემდგომი გაუმჯობესებისა და მეწარმეობის ხელშეწყობის მიზნით გააგრძელებს აქტიური პოლიტიკის გატარებას:

- დაცული იქნება საკუთრების უფლების ხელშე-უვალობის პრინციპი - „ქართული ოცნება“

რჩება აღნიშნული პრინციპის ერთგული და არავისმოუწევს საკუთრებაზე უარის თქმა სახელმწიფოსმხრიდან მოტყუების, იძულების, მუქარის, შანტაჟისთუ ძალაუფლების ბოროტად გამოყენების გამო;

- უზრუნველყოფილი იქნება საკუთრებითშეუფერხებელი სარგებლობა - ამოქმედდებაუძრავ ნივთზე საკუთრების ხელყოფის ან სხვაგვარიხელშეშლის აღკვეთის ადმინისტრაციული(არასასამართლო) წესი, როგორც საკუთრებისუფლების დაცვის ეფექტური საშუალება იმშემთხვევებისთვის, როდესაც სახეზე არ იქნებასაოჯახო, მემკვიდრეობითი, სამეზობლო თუ სხვასახის დავა. გარდა ამისა, ალტერნატივის სახით,შეიქმნება ამ კატეგორიის დავებზე სასამართლოწესით უფლების დაცვის ეფექტიანი საპროცესომექანიზმი და გამკაცრდება კონტროლი სასამართლოსგადაწყვეტილების აღსრულების ვადებზე;

- შეიქმნება ერთიანი სივრცე, სადაც ყველა შესაბამისისახელმწიფო უწყება კერძო ბიზნესს ერთი ფანჯრისპრინციპით მოემსახურება. შედეგად, ბიზნესსშეუმცირდება სახელმწიფოსგან შესაბამისიმომსახურების მიღებისთვის საჭირო დრო დარესურსები;

- კიდევ უფრო დაიხვეწება და გაუმჯობესდებაარსებული ონლაინ სერვისები, შესაძლებელიგახდება როგორც კომპანიის ონლაინ დარეგი-სტრირება, ასევე არსებულ მონაცემებში ცვლილებებისონლაინ განხორციელება საჯარო რეესტრის ეროვნულსააგენტოში მისვლის გარეშე;

- გამოცხადდება მორატორიუმი ახალი ლიცენზიებისა


და ნებართვების შემოღებაზე. აღნიშნული მორატორიუმიშეეხება ნებისმიერი ტიპის საქმიანობას, გარდა იმისა,რომელიც იმპერატიულად მოთხოვნილია, რომ იყოსლიცენზირებადი საქმიანობა საქართველოს მიერგაფორმებული საერთაშორისო შეთანხმებებით;

- გამოცხადდება მორატორიუმი ახალი მარეგუ-ლირებელი სტრუქტურების შექმნაზე, გარდა იმშემთხვევისა, თუ ეს იმპერატიულად არისმოთხოვნილი საქართველოს მიერ გაფორმებულისაერთაშორისო შეთანხმებებით;

- მოხდება სამეწარმეო საქმიანობის განხორ-ციელებასთან დაკავშირებული ეკონომიკურიდანაშაულის დეკრიმინალიზაცია. გაუქმდებასისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა ქმედე-ბებისთვის, რომლებიც თავისი შინაარსითსაგადასახადო სამართალდარღვევას წარმოადგენს,როგორიცაა სასაქონლო ზედნადების არასრულადან/და არასწორად შევსება (საქონლის რაოდენობისან/და ფასის შემცირება), 10000 ლარზე მეტიღირებულების საქონლის სასაქონლო ზედნადებისგარეშე ტრანსპორტირება, სავალდებულომარკირებას დაქვემდებარებული არააქციზურისაქონლის მარკირების გარეშე რეალიზაცია,ბუღალტრული აღრიცხვის წესის დარღვევა;

- 100000 ლარამდე გაიზრდება გადასახადებისგანთავის არიდებისათვის სისხლის სამართლისპასუხისმგებლობის დაკისრების ზღვარი, რაც2017 წლიდან, ხანდაზმულობის ვადის 3 წლამდეშემცირების ფონზე, მნიშვნელოვანი ეფექტის მომტანიიქნება ბიზნესისთვის;

- გამოცხადდება სისხლის სამართლის კოდექსის210-ე (ყალბი საგადასახადო დოკუმენტისდამზადება ან გამოყენება) და 218-ე (გადა-სახადისთვის თავის არიდება) მუხლებითგათვალისწინებული დანაშაულების სრულიამნისტია. შესაბამისად, სისხლისსამართლებრივიპასუხისმგებლობისა და სასჯელისაგან გათავისუ-ფლდებიან პირები, რომლებმაც აღნიშნული დანაშა-ულები 2013 წლის 1 იანვრამდე ჩაიდინეს;

- შესაძლებელი გახდება დაუძლეველი ძალის, მათშორის სტიქიური უბედურების მოქმედების შედე- გადგანადგურებული/დაკარგული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ჩამოწერა გამარ-ტივებული წესით;

- განხორციელდება საგადასახადო დავების სისტემისრეფორმა;

- განხორციელდება სახელმწიფო სერვისებისსაფასურების ოპტიმიზაცია, რაც გულისხმობსფასიანი მომსახურებების რაოდენობისა დასაფასურების ოდენობების შემცირებას;

- შემუშავდება კონცეფცია, რომლის თანახმად შესაძ-ლებელი გახდება, შეიქმნას სპეციალიზებულიკომერციული კოლეგიები საერთო სასამარ-თლოების სისტემაში;

- გამარტივდება ბიზნესის ლიკვიდაციის პროცე-დურები;

- გადახდისუუნარობის/გაკოტრების საქმის წარმო-

ებასთან დაკავშირებული პროცედურების დასახვეწად,გატარდება გადახდისუუნარობის სისტემისრეფორმა;

- ფინანსებზე წვდომის გაუმჯობესების კუთხით,გაგრძელდება მეწარმეობის ხელშეწყობის არსე-ბული პროგრამები, მოხდება მათი ოპტიმიზაციაეფექტიანობის გაზრდის მიმართულებით;

- „ქართული ოცნება“ გააგრძელებს სტარტაპებისაქტიურ მხარდაჭერას;

- ფართოდ დაინერგება რეგულირების გავლენისშეფასების (RIA) ინსტრუმენტი, რაც მოგვცემსსაშუალებას, თითოეული გადაწყვეტილების გავ-ლენა ბიზნესზე იყოს წინასწარ გაანალიზებული,რითაც ბიზნესს დავიცავთ შესაძლო ნეგატიურიგავლენებისგან;

- გაძლიერდება ინვესტიციების დაცვის საკანონ-მდებლო ჩარჩო;

- კონკურენტული ბიზნესგარემოს ხელშეწყობისთვის,მოხდება სახელმწიფოს ეტაპობრივად გამოსვლაეკონომიკის იმ დარგებიდან, რომლებსაც აქვსდამოუკიდებლად ფუნქციონირებისა და განვითარებისპოტენციალი;

- უზრუნველყოფილი იქნება საგადასახადო სტიმუ- ლებიბიზნესის განვითარებისთვის. 2017 წლიდან ძალაშიშევა მოგების გადასახადის ახალი მოდელი, რომლისმიხედვით საწარმოს მიერ მიღებული მოგებადაიბეგრება მხოლოდ მისი განაწილებისას.შესაბამისად, საწარმო მოგების გადასახადს გადაიხდის იმშემთხვევაში, თუ მოგებას გაანაწილებს დივიდენდის სახითმის პარტნიორებზე ან არაეკონომიკური მიზნით გასწევსგარკვეულ ხარჯებს.

შედეგად, ბიზნესს გაუჩნდება შესაძლებლობა,დამატებითი ფინანსური სახსრები მიმართოსრეინვესტირებაზე, კერძოდ, ახალი ბიზნესის დასაწყებად,არსებული წარმოების გადაიარაღებისთვის ან/დაგაფართოებისთვის. ეს რეფორმა უშუალოდ მიმართულიაქვეყანაში ბიზნესის განვითარების, დამატებითისამუშაო ადგილების შექმნის და ეკონომიკური ზრდისმხარდაჭერისკენ. ბიზნესსექტორში დარჩება ნახევარმილიარდზე მეტი ლარი, რომლის რეინვესტირებაგანხორციელდება ბიზნესის გაფართოებისმიმართულებით, რაც ასევე დამატებითი შემოსავლებისგენერირებას ნიშნავს. რეფორმის შედეგად, რეალურიმშპ-ის ზრდის ტემპი 2017 წელს დაჩქარდება 0,5-0,7%-ით. გამოთავისუფლებული ფულადი სახსრებისბიზნესის მიერ ფიქსირებულ აქტივებში ინვესტირებისშედეგად, დასაქმებასა და ამ მაჩვენებლის ისტორიულიდამოკიდებულების გათვალისწინებით, 18 ათასი ახალისამუშაო ადგილი მხოლოდ ამ რეფორმის ფარგლებშიმხოლოდ 2017 წელს შეიქმნება. ჯამში, 4 წლისგანმავლობაში კი, გაჩნდება დამატებით 50 000 სამუშაოადგილი. ქვეყნის მიმდინარე ანგარიშის დეფიციტი, რაცქვეყნის ეკონომიკური პოლიტიკისათვის ისტორიულადერთ-ერთი უმთავრესი გამოწვევაა, მხოლოდ ამრეფორმის შედეგად 4 წელიწადში თითქმის 1%-ითგაუმჯობესდება, რაც არსებული პროგნოზის მიხედვით,ქვეყნიდან 220-250 მლნ აშშ დოლარით ნაკლებივალუტის გადინებას ნიშნავს.


2.4. ეკონომიკური რეფორმები

საქართველოში ეკონომიკური ზრდის სტიმული-რებისთვის, ზოგადად ბიზნესგარემოს გაუმჯობესებისგარდა, “ქართული ოცნება“ გეგმავს მასშტაბურირეფორმების განხორციელებას.

2.4.1. კაპიტალის ბაზრის რეფორმა

ქვეყანაში განვითარებული კაპიტალის ბაზრის არსებობაგულისხმობს, საბანკო დაკრედიტების პარალელურად,კომპანიებისათვის გრძელვადიანი ფინანსური რესურსებისმოზიდვის ეფექტიან შესაძლებლობას. ამით, კაპიტალისბაზარი ქმნის კონკურენტულ გარემოს არა მხოლოდდაკრედიტების, არამედ დანაზოგების ეფექტიანადგადანაწილების მიმართულებით. მეტიც, თუ რაიმემიზეზით საბანკო დაკრედიტება იზღუდება, ობლიგაციებისბაზარი შესაძლოა ასრულებდეს დამბალანსებლის როლს.კაპიტალის ბაზრის ფუნქცია არა მხოლოდ ბიზნესისათვისფინანსური რესურსების მიწოდებაა, განვითარებული ბაზარიქვეყნის მოსახლეობის დანაზოგების განთავსებისდამატებითი ინსტრუმენტიცაა. შედეგად, განვითარებული დაგამჭვირვალე კაპიტალის ბაზარი ხელს უწყობსსტაბილურ ეკონომიკურ ზრდას და მოსახლეობისკეთილდღეობის ამაღლებას.

„ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი ძირითადი ამოცანასაქართველოს რეგიონულ ფინანსურ ცენტრადჩამოყალიბებაა. ამ მიზნის მისაღწევად, განხორციელდებაშემდეგი ღონისძიებები:

- ხელი შეეწყობა კონკურენტული გარემოსჩამოყალიბებას, რაც გამორიცხავს ბაზრის ცალკეულისეგმენტების, ინსტრუმენტების ან მონაწილეებისდისკრიმინაციას, უპირატეს ან მონოპოლიურმდგომარეობაში ჩაყენებას. სახელმწიფო და კაპი-ტალის ბაზრის რეგულატორები უზრუნველყოფენსამართლიანობის პრინციპებზე დაფუძნებული ბაზრისმონაწილეთა ღია და გამჭვირვალე საქმიანობას;

- დაიხვეწება შესაბამისი საგადასახადო დაბეგვრისრეჟიმები. აღნიშნული ცვლილება მოიაზრებს საგადა-სახადო სისტემის უფრო მეტად ეკონომიკურ ზრდაზეორიენტირებულობას, ასევე სხვადასხვა ფინანსურიინსტრუმენტების თანაბარ პირობებში ჩაყენებას;

- ხელი შეეწყობა მოსახლეობის ფინანსური განა-თლების დონის ამაღლებას;

- დაიხვეწება მომხმარებელთა და ინვესტორთა უფ-ლებების დაცვის გარანტიები. მაქსიმალურად დაცულიიქნება წვრილი და გაუთვითცნობიერებელი ინვესტორებისინტერესები, რაც კაპიტალის ბაზრის სხვადასხვა სეგმენტისგანვითარების ერთ-ერთი უმთავრესი წინაპირობაა.აღნიშნულ პროცესში განსაკუთრებული ყურადღებადაეთმობა მარეგულირებლის, საგანმანათლებლო,კორპორაციული მართვის და ფინანსური აღრიცხვიანობისსაკითხებს.

მომდევნო წლებში, განხორციელებული რეფორმისშედეგად საქართველოში ჩამოყალიბებული კაპიტალისბაზარი იქნება რესურსების მოზიდვის მაღალეფექტიანიწყარო. იგი ბაზრის ყველა მონაწილეს მისცემსსაშუალებას, მიიღოს თანამედროვე ტექნოლოგიებზედაფუძნებული საფინანსო მომსახურების სრულისპექტრი. ამასთან, საერთაშორისო საუკეთესო პრაქტიკის

შესაბამისი და მუდმივად განვითარებაზე ორიენტირებულიმარეგულირებელი გარემო უზრუნველყოფს მაღალიდონის სანდოობასა და ინვესტორთა დაცულობას.

2.4.2. საპენსიო რეფორმა

„ქართული ოცნება“ გაატარებს საპენსიო რეფორმას,რომლის მიზანია კერძო დაგროვებით საპენსიოსისტემაზე გადასვლა. აღნიშნული რეფორმა კაპიტალისბაზრის შედარებით ფართო რეფორმის შემადგენელიკომპონენტია, ვინაიდან იგი ხელს უწყობს გრძელვადიანიფინანსური რესურსების წარმოქმნას.

საპენსიო რეფორმის უმთავრესი ამოცანაამოსახლეობის კეთილდღეობის ამაღლება, აგრეთვეარსებული სოციალური სისტემის ფისკალურიმდგრადობის შენარჩუნება. ფისკალური სტაბილურობისგათვალისწინებით, კერძო დაგროვებითი პენსიაოპტიმალური მოდელია საპენსიო უზრუნველყოფისადეკვატურობის გაუმჯობესების კუთხით.

კერძო საპენსიო სისტემა შესაძლებლობას მისცემსმოქალაქეს, შექმნას დანაზოგი, რომელიც წლებისგანმავლობაში დასაქმებულის მიერ გამომუშავებულიხელფასის პირდაპირპროპორციული იქნება.

გარდა ამისა, კერძო დაგროვებით საპენსიო სისტემასაქვს ეკონომიკის მასტიმულირებელი ეფექტი. კერძოდანაზოგების ზრდა, რაც ნიშნავს გრძელვადიანიფინანსური რესურსის მობილიზებას, მნიშვნელოვნადშეუწყობს ხელს ადილობრივი კაპიტალის ბაზრისგანვითარებას და საბოლოოდ, დადებითად აისახებაეკონომიკურ ზრდაზე.

რეფორმას ექნება შემდეგი ეკონომიკური ეფექტი:

- რეფორმის განხორციელება რეალური მშპ-ის ზრდისმაჩვენებელს გაზრდის დამატებით 0,4-0,6%-ით.დამატებითი კაპიტალის გაჩენა ეკონომიკაში ხელსშეუწყობს ახალი სამუშაო ადგილების შექმნას და200 ათასი ახალი სამუშაო ადგილიდან, რომლისშექმნასაც „ქართული ოცნება“ გეგმავს, 10-15 ათასიადამიანი მხოლოდ ამ რეფორმის შედეგად შეიქმნება;

- რეფორმის შედეგად, ქვეყანაში ლარში დენო-მინირებულ სესხებზე გრძელვადიანი საპროცენტოგანაკვეთები დაახლოებით 2%-ით შემცირდება. საბა-ზრო საპროცენტო განაკვეთების შემცირება, ერთიმხრივ, სტიმულს მისცემს მეწარმეებს, განახორციელონდამატებითი ინვესტიციები და გააფართოვონ საკუ-თარი ბიზნესი, ხოლო, მეორე მხრივ, გაიზრდებაეროვნული დანაზოგების გრძელვადიანი მაჩვენებელიქვეყნის ეკონომიკაში, რაც ქვეყნის მოსახლეობისშემოსავლების ზრდას შეუწყობს ხელს.

2.4.3. მიწის რეფორმა

განხორციელდება სახელმწიფო ქონების ინვენ-ტარიზაცია, რაც გულისხმობს მთელი ქვეყნის მასშტაბითსახელმწიფო ქონების აღრიცხვასა და ერთიან ბაზაშითავმოყრას. აღნიშნული ხელს შეუწყობს სახელმწიფოაქტივების მართვა-განკარგვის პროცესს, გამოუყენებელიაქტივების ბრუნვაში ჩართვას, ქვეყანაში მიწის კადასტრისსრულყოფასა და ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობისგაზრდას. ინვენტარიზაციის პროექტი დასრულდება 2016წლის ბოლოს.


დაინერგება ქონების გამარტივებული რეგისტრაცია, რაცპირველ რიგში განხორციელდება კერძომესაკუთრეთა ინტერესების გათვალისწინებით. 2016წლის 1 აგვისტოდან ამოქმედდა საჯარო რეესტრისშესახებ კანონი, რომელიც მაქსიმალურად გაამარტივებსდა მოქალაქეებისთვის ხელმისაწვდომს გახდისრეგისტრაციის პროცესს, წაახალისებს რეგისტრაციასსასოფლო სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთისრეგისტრაციისათვის მომზადებული საკადასტროაგეგმვითი/აზომვითი ნახაზების საფასურის ანაზღაურებისგზით. დღეისათვის, ქვეყანაში არსებული მიწისნაკვეთების 25%-მდეა რეგისტრირებული. ბარიერებისდაძლევა განხორციელდება შემდეგი გზებით: დაინერგებასაამზომველო ნახაზის ერთიანი სტანდარტი, პროექტშიჩართული ამზომველები გაივლიან სერტიფიკაციას,სახელმწიფო მოქალაქეს დაეხმარება საკუთრებისდამადასტურებელი საბუთების მოძიებასა და დავებისმოგვარებაში.

დამტკიცებულია მაღალმთიან რეგიონებში ფაქტო-ბრივ მფლობელობაში არსებული მიწის ნაკვეთებისპრივატიზების ხელშეწყობის პროგრამა და დაიწყებამისი განხორციელება. პროგრამის მიხედვით,მაღალმთიან რეგიონებში მცხოვრებ მოქალაქეებს,რომლებსაც საქართველოში წლების წინ ჩატარებულიმიწის რეფორმის ფარგლებში არ მიუღიათ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთები, მაგრამ სულმცირე 15 წლის განმავლობაში ფაქტობრივად ფლობენსასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთს,მფლობელობაში სიმბოლურ ფასად გადაეცემათარსებული მიწის ნაკვეთი.

2.4.4. საჯარო-კერძო პარტნიორობის სისტემის განვითარება

ქვეყნის ეკონომიკის განვითარებისა და ინვესტიციებისმოზიდვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია საჯარო-კერძო პარტნიორობა. აღსანიშნავია, რომ უკანასკნელი4 წლის განმავლობაში სახელმწიფოსა და ბიზნესს შორისთანამშრომლობით არაერთი მნიშვნელოვანი პროექტიგანხორციელდა. საჯარო-კერძო პარტნიორობისსისტემის კიდევ უფრო გასაძლიერებლად, აუცილებელიაშესაბამისი კანონმდებლობის დახვეწა.

იმ პირობებში, როდესაც მასშტაბური ინფრა-სტრუქტურული პროექტები მნიშვნელოვან ფინანსურრესურსებს მოითხოვს, განსაკუთრებით ისეთ დარგებში,როგორიცაა ენერგეტიკა, ტრანსპორტი და სხვ.,თანამშრომლობის აღნიშნული ფორმა ხელს უწყობსპროექტის განხორციელებასთან დაკავშირებულირისკების გადანაწილებას საჯარო და კერძო სექტორებსშორის და სახელმწიფოსა და ბიზნესის მიერ რესურსებისმობილიზებას, რითაც უფრო რეალური და მარტივი ხდებამნიშვნელოვანი პროექტების განხორციელება.

ამასთან, საჯარო-კერძო პარტნიორობა ხელს უწყობსსაბიუჯეტო დანახარჯების შემცირებას და შესაძლებლობასაძლევს ხელისუფლებას, სხვა სფეროებზე მიმართოსსაბიუჯეტო სახსრები. გარდა ამისა, ინფრასტრუქტურულიპროექტების განხორციელება პირდაპირ აისახება ეკონო-მიკის ზრდაზე, დამატებითი მუშახელის დასაქმებასა დამოსახლეობის კეთილდღეობაზე.

„ქართული ოცნება“ განავითარებს შესაბამის

კანონმდებლობას და სისტემას საჯარო-კერძოპარტნიორობის გაფართოებისთვის. სისტემა ხელსშეუწყობს საქართველოში ინვესტიციების შემოდინებას დასახელმწიფოსა და ბიზნესის მიერ მნიშვნელოვანიინფრასტრუქტურული პროექტების უფრო სწრაფად დაეფექტურად განხორციელებას.

2.4.5. ასოცირების შეთანხმებით განსაზღვრული სხვა ეკონომიკური რეფორმები

„ქართულმა ოცნებამ“ წარმატებით დაასრულამოლაპარაკებები და ხელი მოაწერა ასოცირებისშეთანხმებას ევროკავშირთან. შეთანხმების გაფორმებისწინაპირობა იყო მთელი რიგი რეფორმებისგანხორციელება. ასოცირების შეთანხმების დღისწესრიგით უახლოეს პერიოდში დაგეგმილიამნიშვნელოვანი ეკონომიკური რეფორმების განხორ-ციელება, რომელიც უზრუნველყოფს ეკონომიკისმოდერნიზაციას და საქართველოს ბაზრის თავსებადობასევროკავშირის ბაზართან ერთიანი თამაშის წესებისდამკვიდრების გზით.

2.5. სივრცითი მოწყობა

სივრცით-ტერიტორიული დაგეგმვა არის ქვეყნისმდგრადი განვითარების და ცხოვრების დონის ამაღლებისმნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი. სივრცით-ტერიტორიულიდაგეგმვა დაკავშირებულია ტერიტორიულ–სივრცითიასპექტის სექტორალური პოლიტიკის კოორდინაციასა დაინტეგრაციასთან. აქედან გამომდინარე, მისი მთავარიმიზანია საქმიანობის მეტად რაციონალური ორგანიზება დაერთმანეთის საპირისპირო პოლიტიკური ამოცანებისშეთანხმება.

ტერიტორიულ–სივრცითი დაგეგმარება, როგორც წესი,დაკავშირებულია გრძელვადიანი და საშუალოვადიანიმიზნების, ტერიტორიული სტრატეგიებისა და სხვადასხვადარგის პოლიტიკის კოორდინაციის გამოვლენასთან.ტერიტორიულ-სივრცითი დაგეგმარების სისტემაგვეხმარება ეკონომიკური, სოციალური და ეკოლოგიურისარგებლიანობის უზრუნველყოფაში.

საქართველოს სივრცით-ტერიტორიული დაგეგმვისამოცანებია: გააუმჯობესოს ურთიერთკავშირი ქალაქსა დასოფელს შორის; ხელი შეუწყოს მაღალხარისხიანიმდგრადი ტურიზმის განვითარებას, ასევე ევროპისა დააზიის დამაკავშირებელ სატრანსპორტო და ლოჯისტიკურჰაბად ჩამოყალიბებას, შექმნას ინვესტირებისთვისსტიმულები და მიმზიდველი გარემო, შეამციროსგარემოზე მავნე ზემოქმედება.

სივრცით-ტერიტორიული დაგეგმვის ფარგლებში, უკვედამუშავებულია არაერთი დოკუმენტი. შეიქმნაჩოხატაურის, ბათუმის, ამბროლაურის, ფოთის, რუსთავის,კასპის, ზუგდიდის, ჩხოროწყუს, დუშეთის, ურეკი-შეკვეთილის მიწათსარგებლობის გეგმები, ხერთვისი-ვარძია-ოლოდას ქალაქმშენებლობითი დოკუმენტაცია.

ქვეყნის სივრცითი მოწყობის მიმართულებით, „ქართ-ული ოცნება“ გაატარებს აქტიურ პოლიტიკას:

- მომზადდება საქართველოს სივრცითი მოწყობის სქემა;

- დასრულდება თბილისის მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმა;


- მომზადდება ახმეტის და მესტიის მუნიციპალიტეტებისსივრცითი მოწყობის გეგმები, თუშეთის 12 და მულახისთემის 10 სოფლის განაშენიანების რეგულირებისგეგმები, მცხეთის, კობი-გუდაურის, ბაკურიანი-დიდიმიტარბის, ბახმაროს, ქობულეთის, ხელვაჩაურისმიწათსარგებლობის გეგმები; იყალთოს ხევის,შაორის, უწერის განაშენიანების რეგულირებისგეგმები;

- სწორი დაგეგმარებით და გააზრებული სივრცითიმოწყობით, საქართველო გახდება ოთხი სეზონისტურისტული ქვეყანა, რაც უზრუნველყოფსტურიზმიდან ახალი შემოსავლების მიღების და წლისგანმავლობაში მათი სტაბილური განაწილებისსაშუალებას;

- გაგრძელდება წყალტუბოს, სამცხე-ჯავახეთის,ყაზბეგი-გუდაურის, მცხეთა-მთიანეთის, თუშეთის, რაჭისრეგიონებში ტურისტული ინფრასტრუქტურისგანვითარება და თანამედროვე, საერთაშორისოდონის კურორტების შექმნა;

- ქალაქმშენებლობითი დოკუმენტაციის შესაბამისად,მოხდება გუდაური-კობის, ბაკურიანის, დიდველის,კოხტა-მიტარბის, თეთნულდი-ჰაწვალის, გოდერძისსამთო-სათხილამურო კურორტების განვითარება დაარსებულ კურორტებზე ახალი მიმართულებებისდამატება. მათ შორის გათვალისწინებული იქნებაკურორტების ზაფხულის განმავლობაში დატვირთვისშესაძლებლობები.

2.6. თავისუფალი საგარეო სავაჭრო ურთიერთობები

საქართველო არის ღია ქვეყანა. თავისუფალი სავაჭროურთიერთობების დამყარება დანარჩენ მსოფლიოსთანეკონომიკური პოლიტიკის ერთ-ერთი ძირითადიპრიორიტეტია.

საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შეთანხმების,კერძოდ, ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალივაჭრობის შეთანხმების გაფორმებით, ქართულეკონომიკაში შეიქმნა მნიშვნელოვანი შესაძლებლობებიექსპორტის ზრდის, ინვესტიციების მოზიდვისა დაქვეყანაში პროდუქტიულობის ზრდის კუთხით.

მიმდინარეობს მოლაპარაკებები ჩინეთის სახალხორესპუბლიკასთან თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ,რომელიც უახლოეს მომავალში უნდა დასრულდეს.შეთანხმების გაფორმება დაგეგმილია 2016 წელს.შედეგად, გაიზრდება ქართული პროდუქციისსაექსპორტო პოტენციალი და საექსპორტო ბაზრებისდივერსიფიცირებულობა.

„ქართული ოცნების“ მიერ გატარებული ეკონომიკურიპოლიტიკის ერთ-ერთი უმთავრესი მიზანია თავისუფალივაჭრობის შეთანხმებებით მიღებული შესაძლებლობისეფექტური და სწრაფი გამოყენება.

„ქართული ოცნება“ ღრმა და ყოვლისმომცველითავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებით წარმოქმნილიშესაძლებლობების გამოყენების მიზნით, გააგრძელებსაქტიური პოლიტიკის განხორციელებას:

- დაეხმარება ბიზნესს ახალ ბაზრებზე შესვლაში.კერძოდ, მოხდება ექსპორტთან დაკავშირებულიხარჯების შემსუბუქება, აგრეთვე ექსპორტთან

ასოცირებული რისკების დაზღვევა;

- განვითარდება ონლაინ პლატფორმა, რომელიცსრულ ინფორმაციას მიაწვდის ქართველექსპორტიორებს მათთვის საინტერესო ბაზრებზეარსებული მდგომარეობის შესახებ, მათ შორის,ინფორმაციას კონკრეტულ ქვეყანაში კონკრეტულსასაქონლო კოდზე მოქმედი საიმპორტო ტარიფების,დაწესებული მოთხოვნების, აგრეთვე შესაბამისქვეყანაში კონკრეტული პროდუქტის წარმოებისა დაიმპორტის მოცულობების შესახებ;

- ქართული პროდუქციის საექსპორტო ბაზრებისგაფართოების ხელშეწყობის მიზნით, შეიქმნებაკომერციული ატაშეების ინსტიტუტი;

- არსებული თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებებითგანსაზღვრული შესაძლებლობების მაქსიმალურადასათვისებლად და ევროკავშირის მოთხოვნებთანშესაბამისობაში მოსაყვანად, გაიზრდება შესაბამისისაწარმოების სახელმწიფო მხარდაჭერა (როგორცფინანსური, ისე ტექნიკური). ეს განსაკუთრებითშეეხება სოფლის მეურნეობის საწარმოებს;

- ამავე დროს, ევროკავშირთან ასოცირებისშეთანხმებით განსაზღვრული რეგულაციებისგადმოღება განხორციელდება ამ შეთანხმებითმკაცრად განსაზღვრულ ვადებში და საქართველოსეკონომიკის თავისებურებების გათვალისწინებით.ყოველი წლის დასაწყისში მთავრობა დაამტკიცებს დაგაასაჯაროებს მისაღები რეგულაციების ნუსხას.

2.7. ინფრასტრუქტურული განვითარება

ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება საქართველოსრეგიონების განვითარების, საერთაშორისო სატრანზიტოპროექტებში საქართველოს მაქსიმალური ინტეგრირებისადა ეკონომიკური განვითარების სტიმულირებისუმნიშვნელოვანესი წინაპირობაა. 2012 წლის შემდეგ,მნიშვნელოვნად გაიზარდა საგზაო ინფრასტრუქტურისგანვითარების ტემპები. 2006-2012 წლებში ავტობანზეყოველწლიურად შენდებოდა საშუალოდ 10 კმ, ხოლო2013-2015 წლებში - 28 კმ გზა. მნიშვნელოვანიფინანსური რესურსები დაიხარჯა წყალმომარაგებისინფრასტრუქტურის მშენებლობასა და განახლებაზე.2013-2016 წლებში ამ მიმართულებით გაწეულმახარჯებმა ნახევარ მილიარდ ლარს გადააჭარბა.შედეგად, 150 000-ზე მეტ ადამიანს საქართველოსრეგიონებში გაუუმჯობესდა სასმელი წყლის მიწოდებისგრაფიკი და ხარისხი. აქტიურად გრძელდებაგაზმომარაგების ინფრასტრუქტურის მშენებლობისპროცესი. უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯები გადაიდგმებაინტერნეტიზაციის მიმართულებით, რისთვისაც ჩვენს გუნდსუკვე გამოცხადებული აქვს ინტერესთა გამოხატვა დაშემდგომი 4 წლის განმავლობაში „ქართული ოცნება“დაასრულებს საყოველთაო ინტერნეტიზაციის პროექტს.

„ქართული ოცნება“ მკაფიო გეგმით განავითარებსქვეყნის ინფრასტრუქტურას:

- საგზაო ინფრასტრუქტურის განვითარებისთვის„ქართული ოცნება“ გეგმავს რევოლუციურინაბიჯების გადადგმას. საქართველოს გეოგრაფიულიმდებარეობის და სატვირთო გადაზიდვების მზარდიდინამიკის გათვალისწინებით, გაგრძელდება


ახალი მაგისტრალური გზების მშენებლობა,არსებული გზების რეკონსტრუქცია და საგზაოინფრასტრუქტურის განახლება-მოდერნიზება. ქვეყნისმასშტაბით აშენდება საერთაშორისო მნიშვნელობისსატრანზიტო და რეგიონების დამაკავშირებელიშიდა საავტომობილო გზები. ეს იქნება ქვეყნისხერხემალი, რომელიც ყველა რეგიონს მჭიდროდდააკავშირებს ერთმანეთთან და დედაქალაქთან.გეოგრაფიული მდებარეობა აღარ იქნება ბარიერიბიზნესის წარმოებისა და გადაადგილებისთვის. ესპროექტი გააძლიერებს საქართველოს მნიშვნელობასრეგიონში და გაზრდის მისი, როგორც ტრანზიტულიჰაბის დატვირთვას. 2020 წლამდე დაიგება 800კმ- ზე მეტი სიგრძის, 3,5 მილიარდი აშშდოლარის ღირებულების საგზაოინფრასტრუქტურა, დას- რულდება აღმოსავლეთ-დასავლეთის ავტო- ბანის მშენებლობა.შედეგად, საქართველოს საავტომობილო გზებისქსელი გახდება მიმზიდველი სატრანზიტოგადაზიდვებისათვის, ხელს შეუწყობს ქვეყანაშიტურიზმის განვითარებას, განაპირა და მაღალმთიანრეგიონებში სოფლის მეურნეობის განვითარებასა დარეგიონების დაკავშირებას;

- ხარისხიანი სასმელი წყლის 24-საათიანი მიწოდებისრეჟიმით მოსახლეობის უზრუნველყოფა„ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი პრიორიტეტია. ამმიზნის მიღწევა ეტაპობრივად განხორციელდებამომდევნო რამდენიმე წლის განმავლობაში. 2020წლისთვის, 24-საათიანი წყალმომარაგებითუზრუნველყოფილი იქნება დამატებით 360ათასი ადამიანი. აქტიურად გაგრძელდებაწყალმომარაგების წყალარინებისა და გამწმენდინაგებობების მშენებლობა-რეაბილიტაციის პროექ- ტებიმთელ რიგ ქალაქებსა და სოფლებში, მათ შორისქუთაისში, ზუგდიდში, ყვარელში, ხაშურში, ფოთში,ურეკში, ჭიათურაში, გუდაურში, ბაკურიანში, ბოლნისში,მარნეულში, თელავში, წყალტუბოში, ქობულეთში,ანაკლიაში, მესტიაში, ხონში, ვანში, ბაღდადში,ონში, აბასთუმანში, ვალეში, ცაგერში, ნორიოში,მარტყოფში, ვაზიანსა და ახალ სამგორში.განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა და უახლოესმომავალში დასრულდება წყალმომარაგებისსისტემების სამშენებლო-სამონტაჟო სამუშაოებიპანკისის ხეობის, კასპისა და ქარელის მუნიცი-პალიტეტების საზღვრისპირა სოფლებში, რისშედეგადაც 20 ათასამდე ადამიანისათვის მნიშვ-ნელოვნად გაუმჯობესდება სასმელი წყლის მიწოდებისხარისხი;

- ნარჩენების მართვა ევროპული სტანდარტებისშესაბამისად განხორციელდება - ქვეყნის მთელტერიტორიაზე ამოქმედდება მუნიციპალური ნარ-ჩენების შეგროვების სერვისები, მოხდება არსებულინაგავსაყრელების შესაბამისობაში მოყვანასტანდარტებთან ან დახურვა, აგრეთვე სტანდარტებისშესაბამისად ახალი რეგიონული ნაგავსაყრელებისმოწყობა; ეტაპობრივად დაინერგება ნარჩენებისსეპარირების და გადამუშავების სისტემები;

- აშენდება 8000-კილომეტრიანი ინფრასტრუქტურა, რისშედეგადაც დამატებით 800 ათასი ადამიანიმიიღებს ინტერნეტს. შედეგად, ქვეყნის მოსახლეობის90%-ზე მეტს ექნება ინტერნეტზე წვდომა.

2.8. დარგობრივი ეკონომიკური პოლიტიკა

საქართველოს ეკონომიკის ძირეული ტრანსფორმაციისგლობალურ ღონისძიებებთან ერთად, „ქართულიოცნების“ ეკონომიკური პოლიტიკა მიმართული იქნებაეკონომიკური ზრდის მამოძრავებელი დარგებისგარდაქმნა-განვითარებაზე.

2.8.1. ენერგეტიკა

„ქართული ოცნების“ ენერგეტიკული პოლიტიკისუმთავრესი მიმართულებაა ქვეყნის ენერგეტიკულიუსაფრთხოებისა და დამოუკიდებლობის ხარისხისამაღლება, იმპორტირებულ ენერგორესურსებზე დამო-კიდებულების ეტაპობრივი შემცირება ადგილობრივიენერგეტიკული რესურსების ათვისების, მიწოდებისწყაროებისა და მარშრუტების დივერსიფიკაციის გზით.

2012 წლის შემდეგ, მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადაიდგაქვეყნაში გენერაციის ახალი ობიექტების განვითარებისმიმართულებით, რაც შესაბამის ციფრებში აისახა:2007-2012 წლებში შექმნილი დადგმული სიმძლავრისმოცულობამ 8 მეგავატი, ხოლო 2013-16 წლებში -415 მეგავატი შეადგინა. 2007-2012 წლებშიექსპლოატაციაში შევიდა 5 ჰიდროელექტროსადგური,ხოლო 2013- 2016 წლებში - 16 ელექტროსადგური,მათ შორის ერთი ქარის სადგური. 2007-2012 წლებშიპოტენციურ ინვესტორებთან გაფორმდა 10მემორანდუმი, ხოლო 2013-2015 წლებში ეს ციფრი70-მდე გაიზარდა. 2013-2016 წლებში აშენდა 403 კილომეტრის მაღალი ძაბვისელექტროგადამცემი ხაზების ინფრასტრუქტურა. 2007-2012 წლებში აშენდა და ექსპლოატაციაში შევიდა135 კმ, ხოლო 2013-2015 წლებში - 168 კმ სიგრძისმაღალი წნევის გაზსადენი. ელექტროენერგიის მზარდიმოხმარების ფონზე, მაღალ დონეზე ნარჩუნდებაელექტროენერგიით თვითუზრუნველყოფის დონე. შაჰ-დენიზის პროექტის მე-2 ფაზის ფარგლებში,საქართველოში მიმდინარეობს სამხრეთკავკასიურიმილსადენის გაფართოების სამუშაოები - მშენებლობისსხვადასხვა ეტაპზე დასაქმდება 2000-მდე ადამიანი,განხორციელდება 2 მლრდ აშშ დოლარის ინვესტიცია.დასრულდა და ექსპლოატაციაში შევიდა 300 მლნევროს ღირებულების „შავი ზღვის ელექტროგადამცემიქსელის“ პროექტი; საქართველოს ენერგოსისტემასშეემატა 14 ჰიდროელექტროსადგური, რომელთასაინვესტიციო ღირებულებაა 290 მლნ. აშშ დოლარი.უახლოეს მომავალში, ექსპლოატაციაში შევა კიდევ 6ჰიდროელექტროსადგური, რომელთა საინვესტიციოღირებულება 2 მლრდ დოლარამდეა. ექსპლოატაციაშიშევიდა გარდაბნის 230 მგვტ სიმძლავრისმაღალტექნოლოგიური თბოელექტროსადგური; მიმდი-ნარეობს 100-150 მგვტ სიმძლავრის ადგილობრივქვანახშირზე მომუშავე თბოელექტროსადგურისპროექტი. მიმდინარეობს აღმოსავლეთ-დასავლეთისმაგისტრალური გაზსადენის სრული რეაბილიტაცია(2015-2018 წწ.). დასრულდა საქართველოში პირველიმიწისქვეშა გაზსაცავის ტექნიკურ-ეკონომიკური დასა-ბუთება, რომლის საფუძველზე უნდა განხორციელდეს 210-280 მლნ კუბური მეტრის მოცულობის გაზსაცავისპროექტი.

ენერგეტიკული პოლიტიკის პრიორიტეტული მიმარ-თულებაა გაზმომარაგებისა და ელექტრომომარაგებისმიზნით ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორ-


ციელება. თუ 2008-2012 წლებში გაზმომარაგებისქსელში მხოლოდ 124 ათასი აბონენტი ჩაერთო,2013- 2016 წლებში ეს მაჩვენებელი 175 ათასსგასცდა, ანუ4 წელიწადში გაზის მიწოდება უზრუნველყოფილ იქნა41%-ით მეტი აბონენტისთვის, ვიდრე 5-წლიან (2008-2012) პერიოდში. 2014 წელს დაიწყო და 2015 წელსდასრულდა ოკუპირებული ტერიტორიების გამყოფ ხაზთანმდებარე 58 დასახლებული პუნქტის გაზიფიცირება, რისშედეგადაც 13459 ოჯახს მიეცა ბუნებრივი აირის ქსელშიჩართვის შესაძლებლობა. აქტიურად მიმდინარეობსელექტრიფიკაციის პროცესი. განსაკუთრებული აქცენტიკეთდება უშუქო სოფლებზე, რისთვისაც 2013 წელსდაიწყო პროექტი - „სინათლე ყველა სოფელს“, რისშედეგადაც დღემდე ელექტროენერგიის მიწოდებისქსელში 28 უშუქო სოფელი ჩაერთო. აქტიურადგრძელდება გამრიცხველიანების სამუშაოები - 2013წლიდან 200 ათასამდე აბონენტი ინდივიდუალურადგამრიცხველიანდა.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად გააგრძელებს ენერგეტიკის სექტორის განვითარებას და გაძლიერებას:

- ხელისუფლება უზრუნველყოფს იმპორტზედამოკიდებულების შემცირებას ადგილობრივიენერგორესურსების რაციონალური ათვისების გზით- 2017-2020 წლებში შეიქმნება სულ მცირე 500 მეგავატი დადგმული სიმძლავრე;

- ენერგეტიკის სექტორში ჩაიდება სულ მცირე 3 მლრდლარის ინვესტიცია;

- განვითარდება ინფრასტრუქტურა გაზისა დაელექტროენერგიის უსაფრთხო და სტაბილურიგადამცემი და გამანაწილებელი სისტემისშესაქმნელად;

- ქვეყანაში აშენდება გაზსაცავი, რომელიც უზრუ-ნველყოფს ქვეყნისთვის აუცილებელი სტრატეგიულიმარაგის შექმნას;

- გაძლიერდება საქართველოს სატრანზიტო როლი;

- დაიხვეწება და ევროპულ სტანდარტებს დაუახლ-ოვდება ენერგეტიკული კანონმდებლობა;

- სექტორში გამჭვირვალობის, კონკურენციისა დადამოუკიდებელი რეგულირების ხელშეწყობითგაუმჯობესდება საინვესტიციო გარემო;

- სახელმწიფოხელსშეუწყობს სამეცნიერო-ტექნიკურპროგრესს და ინოვაციების დანერგვას;

- პრიორიტეტად დარჩება განახლებადი ენერგიის

წყაროების ოპტიმალურად ათვისება;

- განხორციელდება ენერგოდამზოგველი დაენერგოეფექტური პოლიტიკა;

- 2020 წლის ბოლომდე დამატებით 200 ათასი

2.8.2. სოფლის მეურნეობა

„ქართულმა ოცნებამ“ ხელისუფლებაში მოსვლი-

სთანავე სოფლის მეურნეობის სფეროში მასშტაბურირეფორმები წამოიწყო. შემუშავდა დარგის განვითარებისსტრატეგია (2015-2020), რომელშიც მკაფიოდარის განსაზღვრული უახლოესი წლების მიზნები დაამოცანები: ფერმერების ფინანსური მხარდაჭერა,ცოდნის ამაღლება, ახალი ტექნოლოგიების დანერგვა,წარმოების თანამედროვე სტანდარტებზე გადასვლა,ადგილობრივი და საერთაშორისო ბაზრების მოძიება.მიღებულია სამოქმედო გეგმა, სადაც უწყებრივადარის გაწერილი ყველა ტიპის აქტივობა, ტექნიკური დაფინანსური უზრუნველყოფა, სისტემური რეფორმა, ღრმა დაყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცისშესახებ შეთანხმების ვალდებულებები. პირველად ბოლო25 წლის განმავლობაში, შეიქმნა დოკუმენტი, რომელმაცუნდა უზრუნველყოს დარგის აქტიური, შეუქცევადი,დინამიური და სისტემური განვითარება. ამასთან,მიმდინარეობს მთელი რიგი ინსტიტუციური რეფორმები,რომლებიც გრძელვადიან პერსპექტივაში, დადებითგავლენას მოახდენს დარგის მდგრად განვითარებაზე.

მნიშვნელოვნად გაიზარდა სოფლის მეურნეობისსაბიუჯეტო დაფინანსება, რის საფუძველზეცგანხორციელდა არაერთი წარმატებული პროექტი:ამოქმედდა მცირემიწიან ფერმერთა ხელშეწყობისპროექტი, საიდანაც 800 ათასამდე გლეხმა 349 მლნლარის დახმარება მიიღო, დამუშავდა 800 ათას ჰექტარზემეტი მიწა; ფერმერებს უსასყიდლოდ დაურიგდათ 250მლნ ლარამდე ღირებულების სასოფლო-სამეურნეოინვენტარი და მცენარეთა მოვლის საშუალებები; 2013-2016 წლებში დაფინანსდა 150 ახალი საწარმოს შექმნა,ჯამური ინვესტიციების მოცულობამ შეადგინა 111 მილიონიდოლარი; გაფართოვდა და გადაიარაღდა 700საწარმო; შეღავათიანი აგროკრედიტის ფარგლებშიგაიცა 26 300სესხი (24 426 სესხი 693 960 821 ლარის ოდენობით და1 874 სესხი 202 557 257 აშშ დოლარისოდენობით); მევენახეებმა კახეთსა და რაჭა-ლეჩხუმშიბოლო სამი წლის განმავლობაში 400 მილიონ ლარამდეშემოსავალი მიიღეს, 2015 წელს კახეთისა და რაჭა-ლეჩხუმის მხარეებში გადამუშავდა 148 358 ტონაყურძენი, რაც ბოლო 25 წლის რეკორდულიმაჩვენებელია; ამოქმედდა აგროდაზღვევის პროგრამა,რომლის ფარგლებში 2014- 15 წლებში გაცემულია28,690 პოლისი, დაზღვეულიმოსავლის ღირებულებაა 193 343 048 ლარი,

დაზღვეული ფართობი შეადგენს 23,667 ჰა-ს; ამოქმედდაგადამამუშავებელი საწარმოების თანადაფინანსებისპროგრამა, რომლის ფარგლებში ბენეფიციარებისმიერ წარმოდგენილი პროექტებიდან დამტკიცებულია 28პროექტი 18 610 197 აშშ დოლარის ჯამურიღირებულებით, საიდანაც სახელმწიფო თანადაფინანსებაშეადგენს 6 710 445 აშშ დოლარს (პროექტისფარგლებში ფუნქციონირებს 11 და დასრულებისსტადიაზეა 5 ახალი საწარმო); მეხილეობისა დასანერგე მეურნეობის განვითარების მიზნით,ხორციელდება პროგრამა - “დანერგე მომავალი“,რომლის ფარგლებში დამტკიცდა 241 განაცხადი, სადაცთანადაფინანსება ნერგებსა და სარწყავ სისტემებზეშეადგენს 7 405 160 ლარს, გაშენდა და გაშენებისპროცესშია 1 438 ჰა ახალი მრავალწლოვანი სხვადასხვაკულტურის ინტენსიური და ნახევრად ინტენსიურითანამედროვე ტიპის ბაღები; დაიწყო ჩაის პლანტაციების


რეაბილიტაციის პროგრამა, რომლის ფარგლებში

დამტკიცებულია 7 განაცხადი, ჯამური ფართობი შეადგენს 147,9 ჰა-ს, პროექტების ჯამური

ოჯახი მიიღებს ბუნებრივ აირს

- ე.წ. „უშუქო სოფლებში“ 1000 ოჯახი პირველად მიიღებს ელექტროენერგიას და ქვეყანაში ელექტ- როენერგიის გარეშე აღარ დარჩება არცერთი სოფელი.

ღირებულება - 348 905 ლარს, საიდანაც სააგენტოსთანადაფინანსება შეადგენს 255 485 ლარს;დამონტაჟდა 80 ერთეული სეტყვის საწინააღმდეგოსარაკეტო გამშვები დანადგარი, რის შედეგადაც კახეთშიმოსავალი 30%-ით გაიზარდა; შემუშავდა სოფლისმეურნეობის განვითარების ახალი პროგრამები - თხილისწარმოების განვითარება, მეფუტკრეობის მხარდაჭერა,ჩაის პლანტაციების რეაბილიტაცია, ვაშლისა დამანდარინის რეალიზაციის ხელშეწყობა; სახელმწიფოსდახმარებით შეიქმნა 1540 სასოფლო-სამეურნეოკოოპერატივი; განხორციელდა სამელიორაციოინფრასტრუქტურის 117 სარეაბილიტაციო პროექტი,რაზეც 93 მილიონ ლარზე მეტი დაიხარჯა. აღდგაისეთი სამელიორაციო ინფრასტრუქტურა, რომელზეცათწლეულებია სამუშაოები არ ჩატარებულა;სარეაბილიტაციო სამუშაოები ჩაუტარდა 1193 კმსაირიგაციო და 673 კმ სადრენაჟე არხს, 25 სათავენაგებობას, 15 სატუმბ სადგურს და სხვა ჰიდროტექნიკურნაგებობებს, ტექნიკური ექსპლოატაციის ფარგლებშიგაიწმინდა და მოწესრიგდა 6 080 კმ სამელიორაციოარხი, გარემონტდა ან ახლით შეიცვალა 4 170 ერთეულისხვადასხვა ჰიდროტექნიკური ნაგებობა; საქართველოშიწყალუზრუნველყოფილი სასოფლო- სამეურნეო მიწისფართობი 45 000 ჰექტრიდან 106 000 ჰექტრამდე,ხოლო დამშრალი - 14 000 ჰექტრიდან 28 575ჰექტრამდე გაიზარდა; გამკაცრდა სურსათის კონტროლი- სავალდებულო გახდა გენმოდიფიცირებული სურსათისეტიკეტირების წესები, გამკაცრდა რძისა და რძის ნაწარმისკონტროლი და ეტიკეტირება, დაინერგა კვლევის ახალიმეთოდები სოფლის მეურნეობის ლაბორატორიაში;მრავალწლოვანი კულტურების კვლევის მიმართულებითაღდგენილი და გაშენებულია ვაზის ენდემური 450 დაინტროდუქცირებული 350 ჯიში.

ქმედითი პოლიტიკის შედეგად, გაჩნდა პოზიტიურიტენდენციები წარმოების ზრდის, საექსპორტო ბაზრებისგაფართოებისა და სოფლის მეურნეობის სექტორშიინვესტიციების მოზიდვის თვალსაზრისით. სამინისტროსდაქვემდებარებაში შეიქმნა ა(ა)იპ „პროექტებისმართვის სააგენტო“, რომლის საქმიანობის შედეგად,მნიშვნელოვნად გაიზარდა სოფლის მეურნეობისდაფინანსება საბანკო სექტორის მხრიდან. 2015 წელსგაცემული სესხების მოცულობა სოფლის მეურნეობისსექტორში შეადგენდა 298 მლნ ლარს, რაც 2012წლის მაჩვენებელს ხუთჯერ აღემატება.

„სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივის შესახებ’’კანონის მიღების საფუძველზე შეიქმნა სსიპ სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივების განვითარების სააგენტო,რომელიც ხელს შეუწყობს კოოპერატივების სამეწარმეოსაქმიანობის სტიმულირებას, მათ მფლობელობაშიარსებული მიწების დამუშავებასა და ეკონომიკურბრუნვაში ჩართვას.

ჩამოყალიბდასსიპ„სოფლისმეურნეობისსამეცნიერო-კვლევითი ცენტრი“, რომლის მიზანია სოფლისმეურნეობისა და სურსათის წარმოების განვითარების,მცენარეთა და ცხოველთა აგრობიომრავალფეროვნებისშენარჩუნების ხელშეწყობა, მცენარეთა ჯიშებისგამოცდისა და სასელექციო სადგურების აღდგენა,ცხოველთა ხელოვნური განაყოფიერებისა და სანაშენესაქმიანობის ხელშეწყობა, თესლისა და სარგავიმასალის სტანდარტებისა და სერტიფიცირების სისტემისშემუშავება, ახალი ტექნოლოგიების გავრცელება,

სურსათის უვნებლობის, ვეტერინარიისა და მცენარეთადაცვის სფეროში რისკების შეფასების უზრუნველყოფა,ბიომეთოდების შემუშავება და ბიომეურნეობებისგანვითარების ხელშეწყობა, სოფლის მეურნეობაშიდასაქმებულ პირთა ექსტენცია და სხვ.

„ქართული ოცნება“ გააგრძელებს აქტიურ აგროპო-ლიტიკას, რომლის მიზანი ევროკავშირის სტან-დარტებთან დაახლოება, მაღალი ხარისხის აგრო-სასურსათო პროდუქციის წარმოება და ქვეყნის იმპორტზედამოკიდებულების შემცირება იქნება:

- სასოფლო-სამეურნეო დარგში კოოპერაციის გან-ვითარების მხარდაჭერა იქნება „ქართულიოცნების“ აგროპოლიტიკის სტრატეგიული მიმარ-თულება. ამ მიმართულებით, განხორციელდებასასოფლო-სამეურნეო მიწის ბაზრის რეფორმა, რაცმიმართული იქნება სასოფლო მიწებისფრაგმენტაციის აღმოფხვრისკენ, შემუშავდებაფართობების კონსოლიდაციის გეგმა;

- სახელმწიფო ხელს შეუწყობს მოსავლის აღებისშემდგომი ტექნოლოგიების დანერგვას - შემნა-ხველი, დამხარისხებელი, შემფუთავი, გადა-მმუშავებელი და სადისტრიბუციო სექტორებისგანვითარებას. ამით უზრუნველყოფილი იქნებადამატებული ღირებულების შემქმნელი სრულიციკლის შემადგენელი კომპონენტების ინტეგრაცია, რაცაამაღლებს წარმოების კონკურენტუნარიანობას;

- მცირემიწიანი ფერმერებისთვის ამოქმედდებასაყოველთაო აგროდაზღვევის პროექტი, აღარდარჩება დაუზღვეველი მოსავალი, რაც მოსახლეობასმნიშვნელოვან ზარალს ააცილებს;

- გაგრძელდება და კიდევ უფრო დაიხვეწებააგროდაზღვევის პროექტი, რაც ხელს შეუწყობსფერმერთა ინტერესების დაცვას და აგროსექტორშიმეტი ფინანსების მოზიდვას;

- 200 ათას ჰექტრამდე გაიზრდება მელიორირებული(წყალუზრუნველყოფილი და დრენირებული) მიწებისფართობები. განვითარდება და გაუმჯობესდებასარწყავი (საირიგაციო) და დამშრობი (სად-რენაჟე) სისტემები. დაინერგება მორწყვის თანა-მედროვე სისტემები. განხორციელდება ეფექტურიპროექტები წყალშეგროვების სფეროში. შემუშავდებაეფექტური ტარიფი და დაინერგება ფერმერთაწყალუზრუნველყოფის მართვის ახალი სისტემა;

- მნიშვნელოვანი ყურადღება დაეთმობა დარგშიდასაქმებულთა ცოდნის ამაღლებას, რაც ხელსშეუწყობს კონკურენტუნარიანობის ზრდას;

- გაგრძელდება მუშაობა ფერმერებისთვის ფინან- სებზეხელმისაწვდომობის მიმართულებით, რისთვისაცუზრუნველყოფილი იქნება ფინანსურინსტიტუტებთან მჭიდრო თანამშრომლობა დაფერმერთა შესაბამისი ცოდნისა და კვალიფიკაციისამაღლება;

- მნიშვნელოვანი პროექტები განხორციელდება სასო-ფლო-სამეურნეო ტექნიკის ხელმისაწვდომობისასამაღლებლად;

- ქვეყნის სასურსათო უსაფრთხოების უზრუნველ-


საყოფად განხორციელდება მნიშვნელოვანი ღონის-ძიებები მონიტორინგის კუთხით, განისაზღვრებაძირითადი ინდიკატორები და შემუშავდება შესაბამისიმეთოდოლოგია;

- გაგრძელდება სურსათის უვნებლობის სახელმწიფოკონტროლის ეფექტიანი და მოქნილი სისტემისჩამოყალიბება. სურსათის უვნებლობის, ვეტერი-ნარიისა და ფიტოსანიტარიის კუთხით DCFTA-სგეგმით გათვალისწინებული ევროკავშირის შესაბამისკანონმდებლობასთან ქართული კანონმდებლობისდაახლოების პროცესი უზრუნველყოფს სურსათისბაზარზე ევროპული სტანდარტების დამკვიდრებას დასაექსპორტო პოტენციალის ზრდას, რაც მნიშვნელოვანროლს შეასრულებს ეკონომიკის განვითარებაში;

- გაგრძელდება მუშაობა ბიოაგრომეურნეობების,ქართული ადგილწარმოშობის, დასახლებებისა დაგეოგრაფიული აღნიშვნების დაცვის მიმარ-თულებით;

- კლიმატგონივრული სოფლის მეურნეობის პრაქ- ტიკისდამკვიდრება დარგის განვითარების სტრა- ტეგიისმნიშვნელოვანი კომპონენტია, რისთვისაცშემუშავდება შესაბამისი საერთოეროვნული და რეგი-ონული პროგრამები;

- გაუმჯობესდება მონაცემთა შეგროვების, გავრ-ცელების და გამოყენების კოორდინირებულისტატისტიკური სისტემა. დაიხვეწება სოფლისმეურნეობის პროდუქციის ბაზრის საინფორმაციობაზა. პერმანენტულად გაგრძელდება საერთაშორისობაზრის ანალიზი. ჩატარდება სისტემური კვლევები დამომზადდება შესაბამისი რეკომენდაციები.სახელმწიფო მარკეტინგული ღონისძიებებისდაგეგმვისა და განხორციელების პროცესში მუდმივადითანამშრომლებს კერძო სექტორთან.

2.8.3. ტრანსპორტი

საქართველოს ხელსაყრელი გეოგრაფიული მდე-ბარეობიდან გამომდინარე, მნიშვნელოვანია ერთი- ანისატრანსპორტო სისტემის ჩამოყალიბება დასატრანზიტო პოტენციალის მაქსიმალური გამოყენება. ამმიმართულებით, „ქართულმა ოცნებამ“ უკვე გადადგამნიშვნელოვანი ნაბიჯები.

საფუძველი ჩაეყარა საუკუნის პროექტის - ანაკლიისსაზღვაო პორტის მშენებლობას, რომელიც არამხოლოდ მნიშვნელოვან გავლენას მოახდენსსაქართველოს სატრანზიტო პოტენციალისამაღლებაზე, არამედ გაზრდის საქართველოს როლსრეგიონში და აქცევს მას ლოჯისტიკურ ჰაბად.

დასრულდა ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის პროექტი,რომელიც მნიშვნელოვნად ამცირებს აზიასა და ევროპასშორის ტვირთების გადაზიდვისთვის საჭირო დროს დაჩვენი ქვეყნის გავლით დამატებითი ტვირთნაკადებისმოზიდვის საწინდარია.

ტრანსპორტის სფეროს შემდგომი განვითარებისა დასაქართველოს, როგორც რეგიონული ჰაბის,პოტენციალის სრულად ათვისებისთვის, „ქართულიოცნება“ გაატარებს აქტიურ პოლიტიკას:

- სატრანზიტო დერეფნის კონკურენტუნარიანობის

ასამაღლებლად, გაგრძელდება საერთაშორისოსატრანსპორტო სისტემებში ინტეგრაცია დარეგიონული თანამშრომლობის გაღრმავება;

- განხორციელდება სატრანსპორტო სისტემებისსრულყოფა საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისისატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის, მულტიმოდალური დაინტერმოდალური გადაზიდვებისა და ლოჯისტიკურიცენტრების განვითარების ხელშეწყობის გზით;

- სამოქალაქო ავიაციის სფეროში ხელი შეეწყობა„ღია ცის“ პოლიტიკის გატარებას;

- მოხდება „ევროგაერთიანებასა და მის წევრსახელმწიფოებს და საქართველოს შორის ერთ- იანისაჰაერო სივრცის შესახებ“ შეთანხმებისიმპლემენტაცია, რაც უზრუნველყოფს საქართველოსსამოქალაქო ავიაციის სფეროში ფრენის უსაფ-რთხოების, საავიაციო უშიშროების, გარემოს დაცვის,მომხმარებელთა უფლებების დაცვისა და სხვამიმართულებების ევროპულ დონეზე განვითარებას დასაქართველოს საავიაციო სივრცის ევროპის ერთიანსაჰაერო სივრცეში ინტეგრაციას;

- ხელი შეეწყობა მცირე ავიაციის და სატრანსპორტოინფრასტრუქტურის განვითარებას მთიან რეგი-ონებში, რაც ამ რეგიონების ეკონომიკურ წინსვლასშეუწყობს ხელს;

- გაგრძელდება ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტისგანვითარება;

- ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმების შესაბა-მისად, მოხდება საქართველოს კანონმდებლობისდაახლოება ტრანსპორტის სფეროში ევროკა-ვშირის დირექტივებსა და რეგულაციებთან, რაცხელს შეუწყობს სატრანსპორტო ოპერაციების უსაფ-რთხოების ზრდას.

2.8.4. ტურიზმი

ტურიზმის განვითარება „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი პრიორიტეტია. ყოველწლიურად მზარდიავიზიტორების ნაკადი და ტურიზმის სფეროდან მიღებულიშემოსავლები. ტურიზმი ქვეყნის ეკონომიკური ზრდისმნიშვნელოვანი მამოძრავებელი ძალაა. დარგისგანვითარების თვალსაზრისით, საქართველომ დიდიპროგრესი აჩვენა. მნიშვნელოვნად გაიზარდა ქვეყანაშიშემოსული საერთაშორისო მოგზაურების რაოდენობა და2012 წელს აღრიცხული 4,4 მილიონი ვიზიტორიდან2015 წლისთვის ეს მაჩვენებელი 5,9 მილიონს გადაცდა.არსებული პროგნოზით 2016 წელს ტურიზმიდან მიღებულიშემოსავლები 2,1 მლრდ აშშ დოლარს გადააჭარბებს,ხოლო საერთაშორისო ვიზიტების რაოდენობა 6,5მილიონს მიაღწევს. გარდა ამისა, ყოველწლიურადმატულობს განთავსების ობიექტების რიცხვი როგორცსაერთაშორისო კლასის, ისე საშუალო კლასისსასტუმროებში. ამ მიმართულების ხელშეწყობისთვის,სახელმწიფო პროგრამას - „აწარმოე საქართველოში“დაემატა სასტუმრო ბიზნესის განვითარების კომპონენტი,რომელიც ორიენტირებულია საქართველოს რეგიონებშისასტუმროების მშენებლობის წახალისებაზე.

ტურიზმის, როგორც პრიორიტეტული დარგის შემდგომიგანვითარებისთვის, „ქართული ოცნება“ განახორციელებსშემდეგ ღონისძიებებს:


- მოწესრიგდება და განვითარდება საგზაო ინფრას-ტრუქტურა, კეთილმოეწყობა კულტურულ ძეგლებთან დასხვა ღირსშესანიშნაობებთან მისასვლელი გზები, რაცხელს შეუწყობს ტურიზმის სტიმულირებას;

- გააქტიურდება მარკეტინგული აქტივობები მიზნობრივ დაპოტენციურ ბაზრებზე, რაც ხელს შეუწყობს მეტიუცხოელი ტურისტის და შესაბამისად, მეტიშემოსავლის მოზიდვას ქვეყანაში;

- მოხდება დაცული ტერიტორიების გაფართოება დაეკოტურიზმის ხელშეწყობა, რაც ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი მთავარი სიმდიდრეა;

- ხელი შეეწყობა ტურიზმის სხვადასხვა ტიპისგანვითარებას (მათ შორის სამედიცინო, სპორტული,ღვინის და ა.შ.);

- საქმიანი ტურიზმის განვითარების მიზნით, საკონ-ვენციო ბიუროს საშუალებით მოხდება მეტიმაღალმხარჯველიანი ტურისტის მოზიდვა საქარ-თველოში, ასევე ამ მიმართულებით ინვესტიციებისწახალისება და ხელშეწყობა;

- განსაკუთრებული აქცენტი გაკეთდება მომსახურებისსფეროში მომუშავე პერსონალის გადამზადებაზე,მომსახურების ხარისხის საერთაშორისო სტანდა-რტებამდე გაზრდის მიზნით;

- ტურიზმის პოლიტიკაში ერთ-ერთი სტრატეგიულიმიმართულება იქნება საქართველოს გადაქცევა ოთხისეზონის ტურისტულ ქვეყნად, რაც უზრუნველყოფსტურიზმიდან ახალი შემოსავლების მიღების და წლისგანმავლობაში მათი სტაბილური განაწილებისსაშუალებას;

- ზამთრის კურორტების შემდგომი განვითარებამოხდება გააზრებული განვითარების და განაშე-ნიანების გეგმების მიხედვით, მათ შორისგათვალისწინებული იქნება კურორტების ზაფხულისგანმავლობაში დატვირთვის შესაძლებლობები;

- ხელი შეეწყობა სახელმწიფო და კერძო სექტორებსშორის თანამშრომლობის გაღრმავებას ტურისტულიპროდუქტის შექმნისა და მარკეტინგის კუთხით;

- 40%-ით გაიზრდება და 2020 წლისთვის 8 მილიონსგადააჭარბებს საერთაშორისო მოგზაურების რაო-დენობა;

- თითქმის გაორმაგდება საერთაშორისო ტურიზმიდანმიღებული შემოსავლები და „ქართული ოცნების“მმართველობის შემდგომი 4-წლიანი ციკლის ბოლოს3,5 მლრდ დოლარს მიაღწევს;

- ტურიზმთან ასოცირებულ ინდუსტრიებში სამუშაოადგილების საშუალო წლიური რაოდენობა გაიზრდებაარანაკლებ 80 ათასით.

2.9. რეგიონული ეკონომიკური პოლიტიკა

„ქართული ოცნების“ ეკონომიკური პოლიტიკის ერთ-ერთი პრიორიტეტი რეგიონების განვითარება და მათშორის უთანასწორობის აღმოფხვრაა. წლებისგანმავლობაში არასწორად წარმართულმა და სპონტანურგადაწყვეტილებებზე დაფუძნებულმა პოლიტიკამეკონომიკის ასიმეტრიული განვითარება გამოიწვია.რეგიონებში შემცირდა ეკონომიკური აქტივობა,

გაიზარდა უთანაბრობა დედაქალაქსა და რეგიონებსშორის. ბიზნესის მთლიან ბრუნვაში თბილისის წილი2004 წელს არსებული 61%-დან 2012 წლისთვის75%- მდე გაიზარდა. უგულვებელყოფილ იქნაცალკეული რეგიონების მრავალმხრივი ეკონომიკურიგანვითარების პოტენციალი, რამაც მძიმე კვალი დატოვარეგიონულ ეკონომიკაზე. „ქართულ ოცნებას“ აქვსრეგიონული განვითარების სტრატეგიული ხედვა, რომელიცეფუძნება ევროკავშირის რეგიონების ეკონომიკური დასოციალური განვითარების გათანაბრების პოლიტიკისმიდგომებს, გულისხმობს ინტეგრირებულ,დარგთაშორის და ტერიტორიაზე მორგებულგანვითარების დაგეგმვას და შესაბამისი რეგიონულიპოლიტიკის განხორციელებას. 2012 წლის შემდეგშემუშავდა და დამტკიცდა თითოეული რეგიონისგანვითარების სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა. 2014წელს დამტკიცდა „2015-2017 წლების საქართველოსრეგიონული განვითარების პროგრამა“, რომელიცგანსაზღვრავს საქართველოს რეგიონული პოლიტიკისძირითად მიზნებსა და ამოცანებს, პრიორიტეტებსა დაღონისძიებებს, მათი დაფინანსების კონკრეტულ წყაროებს.პროგრამის საერთო ბიუჯეტი დაახლ. 3 მილიარდილარია. როგორც აღნიშნული პროგრამის, ისე ცხრავერეგიონის განვითარების სტრატეგიისგანსახორციელებლად, შემუშავებული დაამოქმედებულია შესაბამისი სამოქმედო გეგმები დამონიტორინგის ინსტრუმენტები, რომლებიცსაერთაშორისოდ აპრობირებული საუკეთესო ანალო-გების მიხედვით მომზადდა.

„ქართული ოცნება“ განსაკუთრებულ ყურადღებასუთმობს მაღალმთიანი რეგიონების განვითარებას.შემუშავდა და ამოქმედდა „მაღალმთიანი რეგიონებისგანვითარების შესახებ“ კანონი, რომლის მიზანიმაღალმთიანი რეგიონების სოციალურ-ეკონომიკურიპროგრესის მასტიმულირებელი შეღავათებისგანსაზღვრა და მაღალმთიან რეგიონებში მცხოვრებპირთა კეთილდღეობის დონის ამაღლებაა. ამ მიზნისმისაღწევად მაღალმთიან დასახლებებში მცხოვრებპირთათვის კანონი ითვალისწინებს მთელ რიგსოციალურ შეღავათებს: კანონის ამოქმედების შემდეგდაბადებულ პირველ და მეორე ბავშვზე 1 წლისგანმავლობაში ყოველთვიურად გაიცემა დახმარება 100ლარის, მესამე და შემდეგ ბავშვზე 2 წლის განმავლობაში- 200 ლარის ოდენობით; სახელმწიფო პენსიისა დასოციალური პაკეტის მიმღებ პირებს დაუწესდათ 20%-იანი დანამატი; მასწავლებლებს დაუწესდათსახელფასო დანამატი, საბაზო თანამდებობრივისარგოს არანაკლებ 35%-ის ოდენობით; მაღალმთიანდასახლებაში მუდმივად მცხოვრები პირები, რომელთაშემოსავალი არ აღემატება 6 000 ლარს,საშემოსავლო გადასახადისგან თავისუფლდებიან; საჯაროსკოლებსა და პროფესიულ საგანმანათლებლოდაწესებულებებს, რომლებიც მდებარეობს მაღალმთიანრეგიონში, გაეზარდათ ვაუჩერული დაფინანსება;სპეციალური პროგრამების მონაწილე მასწავლებლებსდაუწესდათ დამატებითი ანაზღაურება ხელფასისარანაკლებ 50%- ის ოდენობით; 2017 წლის 1იანვრიდან ანაზღაურდება ელექტროენერგიისხარჯების 50% (არაუმეტეს 100 კვტ. საათისა თვეში);დაწესდა ყოველთვიური დანამატი ექიმებისთვის, პენსიისორმაგი ოდენობით, ხოლო ექთნებისთვის - პენსიის

პერიოდშიოდენობით; მოსახლეობა ზამთრისუზრუნველყოფილი იქნება


გათბობით. გარდა სოციალური შეღავათებისა, კანონიითვალისწინებს მეწარმეებისათვის სპეციალურისაგადასახადო შეღავათების შემოღებასაც: მეწარმეფიზიკური პირები და საწარმოები თავისუფლდებიანსაშემოსავლო, ქონებისა და მოგების გადასახადებისგან 10წლის ვადით; საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთითავისუფლდება ქონების გადასახადისგან. ამჟამად,მიმდინარეობს მუშაობა მთის განვითარების სტრატეგიის დასახელმწიფო პროგრამის შემუშავებისთვის, რომლისსაფუძველზეც განისაზღვრება საშუალოვადიან პერიოდშიდამატებით განსახორციელებელი აუცილებელიღონისძიებები, სტრატეგიული მიზნები და ამოცანები.მაღალმთიან რეგიონებში შეღავათების შემოღებისმიზანია მაღალმთიან რეგიონებში ადგილობრივიწარმოების განვითარება, ინვესტიციების წახალისება დასამუშაო ადგილების შექმნა, რათა უზრუნველყოფილიქნეს მაღალმთიან დასახლებებში მცხოვრებიადამიანების კეთილდღეობის დონის ამაღლება,ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმების ხელშეწყობითდემოგრაფიული ვითარების გაუმჯობესება და ქვეყნისმთელი ტერიტორიის თანაბარი სოციალურ-ეკონომიკურიგანვითარება.

„ქართული ოცნება“ განახორციელებს ქმედითპოლიტიკას რეგიონების სწრაფი და თანაბარი განვი-თარებისთვის:

- უზრუნველყოფილი იქნება რეგიონების დაბალან-სებული და მდგრადი სოციალურ-ეკონომიკურიგანვითარება რეგიონული განვითარებისპროგრამისა და სხვა შესაბამისი სტრატეგიულიდოკუმენტების შესაბამისად;

- რეგიონული განვითარების დაგეგმვის პროცესშიმაქსიმალურად იქნება გათვალისწინებულიკონფლიქტისპირა რეგიონებისა და მაღალ-მთიანი დასახლებების მოსახლეობისსაჭიროებები და პრიორიტეტები;

- უზრუნველყოფილი იქნება რეგიონული განვითარებისდაგეგმვის პროცესში ახალი მიდგომების გამო-ყენება, რომელიც უზრუნველყოფს რეგიონშიდარგთაშორისი კომპლექსური კავშირებისგანვითარებასა და ადგილობრივ პირობებთანმაქსიმალურად მორგებული ეკონომიკური მოდელისშემუშავებას;

- ხელისუფლება მხარს დაუჭერს რეგიონულ დონეზესოციალური, კულტურული, გარემოსდაცვითი, განათ-ლების, ინოვაციების, კვლევის, ინფრასტრუქტურისგანვითარების სფეროებში კერძო ბიზნესის ჩარ-თვას;

- კიდევ უფრო დაიხვეწება რეგიონული განვი-თარების დაფინანსების სისტემა, მათ შორისხარჯსარგებლიანობის ანალიზის გამოყენების ფარ-თოდ დანერგვის გზით;

- გაუმჯობესდება რეგიონული განვითარების ზედამ-ხედველობისა და ანგარიშგების ინსტრუმენტები დამექანიზმები;

- დაიხვეწება რეგიონული განვითარების სამართ-ლებრივი და ინსტიტუციური უზრუნველყოფისმექანიზმები;

- განხორციელდება ადგილობრივი ეკონომიკური დამატერიალური აქტივების და მათი პოტენციალისსრულფასოვანი შესწავლა და სისტემატიზაცია მათიგონივრული მართვისა და გამოყენებისპოტენციალის ამაღლების მიზნით;

- ხელისუფლება მხარს დაუჭერს რეგიონებში კერძო-საჯარო პარტნიორობის მოდელის დანერგვას;

- ხელისუფლება მხარს დაუჭერს რეგიონებშისაინვესტიციო და საინოვაციო აქტივობებს;

- დაინერგება გაუმჯობესებული სისტემა ადგილობრივიინფრასტრუქტურის განვითარებისათვის შესაბამისიპროექტების დასაგეგმად;

- მაღალმთიანი რეგიონების განვითარების მიზნით,„ქართული ოცნება“ განახორციელებს „მაღალმთიანირეგიონების განვითარების შესახებ“ კანონისგანხორციელების ქმედით მონიტორინგს დასაჭიროების შესაბამისად, უზრუნველყოფს კანონის და მისირეალიზების მექანიზმების შემდგომ დახვეწას.

2.10. გარემოს დაცვა

ეკონომიკური განვითარების პარალელურად, გარემოსდაცვა, მისი მდგრადობის შენარჩუნება და ბუნებრივირესურსების რაციონალური გამოყენება მნიშვნელოვანიგამოწვევაა. საქართველო-ევროკავშირის ასოცირებისშეთანხმება გარემოს დაცვის მაღალ სტანდარტებს დაპრინციპებს ითხოვს. 2012 წლიდან რადიკალურადშეიცვალა გარემოს დაცვის და ბუნებრივი რესურსებისმართვის პრინციპები: გარემოს დაცვის სამინისტროსდაუბრუნდა ბუნებრივი რესურსების მართვისა დაკონტროლის ფუნქციები; გაიზარდა ტყის მცველების,რეინჯერების, ზედამხედველობის დეპარტამენტისრეგიონული თანამშრომლების რაოდენობა. მნიშვ-ნელოვანი ნაბიჯები გადაიდგა მერქნული რესურსისსამართლიანი განაწილებისთვის. 2012-2015 წლებშისხვადასხვა რეგიონში მოეწყო 57,5 კმ ახალი გზა დარეაბილიტაცია ჩაუტარდა 122,2 კმ გზას; 2013-2015წლებში აღდგენილ იქნა 96 ჰა ტყე; გაუმჯობესდა ჰაერისხარისხის მონიტორინგის სისტემა; გამკაცრდა ბენზინისა დადიზელის ხარისხობრივი ნორმები: 2015 წლიდანბენზინში გოგირდის შემცველობა 3-ჯერ შემცირდა, ხოლო2017 წელს 5-ჯერ შემცირდება და ევროსტანდარტსგაუტოლდება.

მდგრადი და ჯანსაღი გარემოს უზრუნველსაყოფად,„ქართული ოცნება“ განაგრძობს რეფორმებს:

- თანამედროვე მიდგომების გათვალისწინებით, გაუმ-ჯობესდება გარემოსდაცვითი მმართველობა;

- ჩამოყალიბდება გამჭირვალე პროცედურებზე დაფუძ-ნებული გარემოზე ზემოქმედების შეფასებისსისტემა. დაიხვეწება გარემოზე ზემოქმედებისშეფასებას დაქვემდებარებული რისკების შემცველისაქმიანობების ჩამონათვალი. საპროექტო იდეისშემუშავების საწყის ეტაპზევე შეფასდება დაგეგმილისაქმიანობის მიზანშეწონილობა, რაც ინვესტორსდაიცავს ფუჭი ფინანსური დანახარჯებისგან; გადა-წყვეტილების მიღების პროცესში მოსახლეობის მონა-წილეობა უფრო ეფექტიანი გახდება;

- ქვეყნის სივრცითი მოწყობის და ქალაქების


განვითარების გეგმებს, აგრეთვე სხვადასხვასექტორში მომზადებულ გეგმა-პროგრამებსჩაუტარდება სტრატეგიული გარემოსდაცვითიშეფასება, რაც საშუალებას მისცემს ქვეყანას,სხვადასხვა მნიშვნელოვანი სექტორის განვითარებისგეგმარებით პროცესში გაითვალისწინოს ჯანდაცვისა დაგარემოს დაცვის ასპექტები;

- გარემოზე ზემოქმედებით გამოწვეული ეკოლოგიურიდანაკარგების კომპენსაციის მიზნით, ჩამოყალიბდებაგარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის ეფექ-ტიანი სისტემა;

- მოწესრიგდება სასარგებლო წიაღისეულის შესწა-ვლისა და მოპოვების საკითხები, რათა სტიმული-რებული იყოს ამ სფეროთი კერძო სექტორისმაქსიმალური დაინტერესება; ლიცენზირებისპროცესში გათვალისწინებული იქნება ეკოლოგიურიასპექტები; სახელმწიფო შეძლებს რესურსებისეფექტიანად გამოყენება-ათვისებას;

- სახელმწიფო უზრუნველყოფს დაცული ტერი-ტორიების გაფართოებას და ეკოტურიზმის ხელ-შეწყობას;

- ტყის მდგრადი მართვის დანერგვისა და ხელშე-წყობის მიზნით დამკვიდრდება ტყეების მოვლის,დაცვისა და აღდგენის ეფექტიანი მექანიზმები;

- ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობისგათვალისწინებით, გაგრძელდება მერქნულრესურსზე მოსახლეობის მოთხოვნის დაკმა-ყოფილება;

- სახელმწიფო ხელს შეუწყობს ბიომასისა და

ტყეში არსებული ნარჩენების გადამუშავებითალტერნატიული ენერგორესურსების შექმნას,თბოეფექტური ღუმელების ადგილობრივი წარმოებისხელშეწყობას და გავრცელებას;

- გაგრძელდება ქალაქებისა და დასახლებულიპუნქტების გამწვანებისათვის, ქარსაფარი ზოლე-ბისა და ტყეების აღდგენა-განაშენიანებისთვის ხე-მცენარეების ნერგების გამოყვანა, ბიომრ-ავალფეროვნების შენარჩუნებისათვის ფლორისა დაფაუნის ენდემური სახეობების გამოყვანა და ბუნებრივგარემოში გამრავლება;

- კატასტროფული მოვლენებით გამოწვეულისაფრთხეების რისკების შემცირების მიზნითგაფართოვდება მეტეოროლოგიური და ჰიდრო-ლოგიური დაკვირვების ქსელი, რაც ხელს შეუწყობსადრეული შეტყობინების სისტემის დანერგვას;

- გაუმჯობესდება ატმოსფერული ჰაერისა და წყლისხარისხის მონიტორინგისა და შეფასების სისტემა;ატმოსფერული ჰაერის ხარისხის გაუმჯობესებისმიზნით დადგინდება თხევადი საწვავის ხარისხობრივინორმები;

- გაუმჯობესდება ბირთვული და რადიაციულიუსაფრთხოების სფეროში კონტროლის სისტემა,რომელიც მიმართული იქნება მოსახლეობის,პაციენტებისა და სამედიცინო დასხივების გავლენაშიმყოფ სხვა პირთა დაცვისკენ;

- გაგრძელდება გარემოსდაცვითი განათლებისხელშეწყობისკენ და გარემოსდაცვითი ცნობი-ერების ამაღლებისკენ მიმართული ღონისძიებები.


სოციალური განვითარება

3. სოციალური განვითარება

3.1. ჯანმრთელობის დაცვა და სოციალური უზრუნველყოფა

„ქართულმა ოცნებამ“ ხელისუფლება მძიმე სოცია-ლური პრობლემების, სიღარიბისა და უმუშევრობისძალზე მაღალი მაჩვენებლის, სახელმწიფოს ქმედითისოციალური პოლიტიკის არარსებობის ფონზე ჩაიბარა.მოსახლეობის უმრავლესობა, მათ შორის საშუალო ფენა,ჯანდაცვის სერვისების ხელმისაწვდომობის პრობლემისგამო, ჯანმრთელობის და სიცოცხლის დაკარგვის ანუკიდურესი გაღარიბების საფრთხის წინაშე იდგა.

2012 წლის არჩევნების შემდეგ, ჩვენმა ხელისუფლებამსაფუძველი ჩაუყარა სახელმწიფოს სოციალურიპასუხისმგებლობის პრინციპზე დაფუძნებულ ჯანმრთე-ლობისა და სოციალური დაცვის პოლიტიკას, რომლისშემდგომი სრულყოფა საქართველოში თითოეულიადამიანის ღირსეულ ცხოვრებას და კეთილდღეობასუზრუნველყოფს.

3.1.1. ჯანმრთელობის დაცვა

ჯანდაცვის ბიუჯეტი 2012 წლის შემდეგ უპრეცე-დენტოდ, თითქმის 2,5-ჯერ გაიზარდა.

„ქართული ოცნების“ ადამიანზე ორიენტირებულისოციალური პოლიტიკის მთავარი მიღწევა საყოველთაოჯანდაცვის პროგრამის ამოქმედებაა. საყოველთაოჯანდაცვის პროგრამის ფარგლებში, 2013 წლიდანუკვე დაფინანსდა 2,4 მილიონზე მეტი შემთხვევა,რამაც უამრავი ადამიანის სიცოცხლის გადარჩენა დაოჯახების გაღარიბების თავიდან აცილება უზრუნველყო.ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით,2012 წლამდე საქართველოს მოსახლეობის მიერპირდაპირ, ე.წ. „ჯიბიდან გაღებული“ თანხების წილიმთლიან ჯანდაცვის დანახარჯებში 75%-ზე მეტი იყო, რაცერთ-ერთი ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია მსოფლიოში.ჯანდაცვის დაფინანსებისა და ჯანმრთელობისსახელმწიფო პროგრამების გაფართოების შედეგად,2015 წლისთვის ჯანდაცვაზე მოსახლეობის პირდაპირიდანახარჯები თითქმის 400 მილიონი ლარითშემცირდა. საქართველოს თითოეული მოქალაქეუზრუნველყოფილია სამედიცინო მომსახურების პაკეტით.საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა ფარავს გეგმიურამბულატორიულ, გადაუდებელ ამბულატორიულ-სტაციონარულ (დაფინანსდა 2 მილიონამდე შემთხვევა) დაგეგმიურ ქირურგიულ (დაფინანსდა 220 ათასზე მეტიშემთხვევა) მომსახურებას, ასევე ონკოლოგიურიდაავადებების მკურნალობას (დაფინანსდა 95 ათასზემეტი შემთხვევა) და მშობიარობას (დაფინანსდა 130ათასზე მეტი შემთხვევა). „ქართული ოცნების“ მიერგატარებული ჯანდაცვის რეფორმის შედეგადსასიცოცხლოდ აუცილებელი ჯანდაცვითი მომსახურებისფინანსური ხელმისაწვდომობის და შესაბამისად,მოქალაქეების კატასტროფული დანახარჯებისგანფინანსური დაცულობის ზრდას ადასტურებს ისეთისაერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ ჩატარებულიკვლევები, როგორიცაა ჯანმრთელობის მსოფლიოორგანიზაცია, მსოფლიო ბანკი და აშშ-ის საერთაშორისოგანვითარების სააგენტო (USAID). USAID-ის კვლევისთანახმად, საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამისმოსარგებლეების 96,4% კმაყოფილი ანძალიან

კმაყოფილია ჰოსპიტალურ დონეზე მიღებულიგადაუდებელი სამედიცინო მომსახურებით. ყოველივესშედეგად, მკვეთრად გაიზარდა როგორც პირველადიჯანდაცვის (67%-ით), ისე სტაციონარული მომსახურების (3-ჯერ) მოხმარება, რაც, როგორც ამას საერთაშორისოგამოცდილება აჩვენებს, ზრდის საქართველოსმოქალაქეების სიცოცხლის ხარისხს - ჯანმრთელი დაუნარშეზღუდულობისაგან თავისუფალი სიცოცხლისსაშუალო ხანგრძლივობას. აღნიშნულის დასტურია უკვემიღწეულიშედეგებიბავშვთასიკვდილიანობისშემცირებისსახით, რაშიც მნიშვნელოვანი როლი ჯანმრთელობისთვისგაზრდილმა სახელმწიფო დაფინანსებამ და სამედიცინომომსახურებაზე გაიოლებულმა წვდომამ შეასრულა.ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ექსპერტთაშეფასებით, საქართველომ ჯანდაცვის სექტორში გატა-რებული რეფორმებით აჩვენა, რომ დროის ძალზემცირე მონაკვეთში შესაძლებელია უმნიშვნელოვანესიცვლილებების განხორციელება.

საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის გარდა,ხორციელდება ჯანდაცვის სპეციალიზებული მიმა-რთულებების პროგრამები, რომელთა უმეტესობისდაფინანსება, 2012 წელთან შედარებით, გაორმაგდა,ხოლო რამდენიმე მნიშვნელოვანი პროგრამა 2013წლის შემდეგ დაინერგა:

- მსოფლიო მასშტაბით, საქართველო გახდა პირველიქვეყანა, სადაც ხორციელდება უპრეცედენტო C-ჰეპატიტის ელიმინაციის (აღმოფხვრის)პროგრამა. მხოლოდ საქართველოში, პაციენტებს C-ჰეპატიტის სამკურნალოდ უფასოდ შეუძლიათ მიიღონყველაზე თანამედროვე და განსაკუთრებითძვირადღირებული მედიკამენტები. აღნიშნულიმედიკამენტებით მკურნალობას 12 ათასზე მეტიპაციენტი გადის. მკურნალობის კურსი დაასრულა 10ათასზე მეტმა პაციენტმა, რომელთაგან 90%-ზე მეტმაუკვე დაამარცხა ვირუსი;

- 2016 წლიდან, ჯანდაცვის სამინისტროს და თბილისისმერიის ერთობლივი ინიციატივით, ამოქმედდა კიდევერთი უმნიშვნელოვანესი პროგრამა, რომელიცსოციალური სტატუსის შესაბამისად, სრულად ანმნიშვნელოვანი თანადაფინანსებით ფარავსძვირადღირებული პრეპარატით - ჰერცეპტინითმკურნალობას ძუძუს კიბოს ადრეულ სტადიაზე (I-III)HER 2-დადებითი პაციენტებისთვის;

- რეფერალური მომსახურების სახელმწიფოპროგრამის ფარგლებში, დამატებით, განსა-კუთრებული სამედიცინო საჭიროებების შემთხვევაში,როგორც საქართველოში, ისე საზღვარგარეთ,დაფინანსდა 32 ათასზე მეტი შემთხვევა. ამასთან,პირველად 2013 წლიდან დაინერგა რეფერალურიპროგრამის დაფინანსების სამართლიანიკრიტერიუმები, რაც პაციენტებს აძლევს თანაბარშესაძლებლობას, სახელმწიფოსგან მიიღონსასიცოცხლოდ აუცილებელი დახმარება;

- 2014 წელს შეიქმნა საქართველოს სოლიდარობისფონდი, რომელმაც სიმსივნით დაავადებული 270-ზემეტი ბავშვისა და 22 წლამდე ასაკის ახალგაზრდისმკურნალობა დააფინანსა, როგორც საქართველოში,ისე საზღვარგარეთ. ფონდი გახდა საჯარო, კერძოდა საზოგადოებრივი სოლიდარობისა დაფილანტროპიის


ერთიანი პლატფორმა და გაეროსთან აქტიურითანამშრომლობით, „ინოვაციური დაფინანსების“გლობალური დიალოგის მნიშვნელოვანი მონაწილე.სოლიდარობის ფონდის დაფუძნების შემდეგ,საქართველოში, უსახსრობის გამო, რეგისტრირებულიშემთხვევებიდან, სიმსივნით დაავადებული არცერთიბავშვი და ახალგაზრდა არ დაღუპულა;

- დედათა და ბავშვთა ჯანმრთელობისთვისგაზრდილმა სახელმწიფო დაფინანსებამ და მაღალიხარისხის სამედიცინო მომსახურებაზე გაიოლებულმაწვდომამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა დედათადა ბავშვთა სიკვდილიანობის შემცირებაში.

მნიშვნელოვნად გაიზარდა ჯანდაცვის გეოგრაფიულიხელმისაწვდომობა. ადგილობრივ დონეზეგანსაზღვრული პრიორიტეტების საფუძველზე,საქართველოს თითოეულ მუნიციპალიტეტში აშენდა დააღიჭურვა სულ მცირე ერთი ამბულატორია. სულ აშენდა დააღიჭურვა 82 ამბულატორია, მათ შორის - გამყოფი ხაზისმიმდებარე 22 სოფელში. ყველა რაიონში ფუნქციონირებსპირველადი ჯანდაცვის ცენტრები. თანამედროვესტანდარტების შესაბამისად არის რეაბილიტირებულისაქართველოს სტაციონარული ფონდის 65%-ზემეტი. მაღალმთიანი რეგიონების მოსახლეობისათვისჯანდაცვის სერვისების მოცულობის და გეოგრაფიულიხელმისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად, სახელმწიფომ 9საავადმყოფო გამოისყიდა ოპერატორი კომპანიებისგან დაუზრუნველყო მათი სრული სიმძლავრით ოპერირება.

ქვეყნისმასშტაბით 200 ახალიავტომობილითგანახლდასასწრაფო სამედიცინო დახმარების ავტოპარკი,

სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ცენტრებს გადაეცაახალი შენობები და მოხდა პერსონალის ეკიპირებისა და

ფორმების განახლება, გაიზარდა პერსონალის ხელფასი.

ჯანდაცვის სექტორში შეიქმნა კონკურენტულიგარემო როგორც სახელმწიფო, ისე კერძო სუბიექტებისფუნქციონირებისათვის. დღეისათვის, სტაციონარულიდაწესებულებების 80%-ზე მეტი კერძო მფლობელობაშიადა თითქმის ყველა მათგანი მონაწილეობსსახელმწიფო პროგრამების განხორციელებაში.კერძო ჰოსპიტალებს შექმნილი აქვთ ხელსაყრელიგარემო ფუნქციონირებისათვის. ჯანდაცვის სექტორისდაფინანსების მნიშვნელოვანმა ზრდამ და საყოველთაოჯანდაცვის პროგრამის ამოქმედებამ ხელი შეუწყოსაავადმყოფოებში რეინვესტირების შესაძლებლობებს- ინფრასტრუქტურისა და აპარატურის განახლებას, რაცძალზე მნიშვნელოვანია პაციენტებისთვის სამედიცინომომსახურების ხარისხის გაუმჯობესების თვალსაზრისით. ამპოლიტიკის შედეგად, მხოლოდ 2014-2016 წლებშიქვეყანაში 45 ახალი კერძო კლინიკა გაიხსნა, რაცსწორი ჯანდაცვითი სტრატეგიის კიდევ ერთიდადასტურებაა.

სახელმწიფო ხელს უწყობს ფარმაცევტულ სექ-ტორში და კერძო სადაზღვევო ბაზარზე ჯანსაღიკონკურენციის განვითარებას.

განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა სამედიცინომომსახურების ხარისხისა და ბიოეთიკური ნორმებისშესრულების საკითხებს.

ამოქმედდა მედიკამენტების რეცეპტით გაცემის სისტემა,რაც უზრუნველყოფს მოსახლეობაში თვითმკურნალობითგამოწვეული ზიანის შემცირებას. ამასთან, გაძლიერდა

რეგულაციები ფსიქოტროპულ აფთიაქებზე, რამაცმნიშვნელოვნად შეამცირა ე.წ. სააფთიაქო ნარკომანია.

ხარისხიანი და საყოველთაოდ ხელმისაწვდომიჯანდაცვის სისტემის შენარჩუნება და შემდგომიგანვითარება „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი უმთავრესიპრიორიტეტია. ხარისხიანი სამედიცინო მომსახურებისფინანსური და გეოგრაფიული ხელმისაწვდომობისუზრუნველსაყოფად:

- შენარჩუნდება არსებული საყოველთაო ჯანდაცვისსისტემა. საქართველოს ყველა მოქალაქე კვლავაციქნება დაცული სამედიცინო მომსახურებასთანდაკავშირებული მაღალი ხარჯებისაგან. საუკეთესოსაერთაშორისო პრაქტიკის გათვალისწინებით,განიხილება საჯარო და კერძო თანამშრომლობისმოდელები და შემუშავდება მექანიზმები, რათაადამიანებმა, რომლებსაც მაღალი შემოსავალიაქვთ, მეტი წვლილი შეიტანონ ჯანმრთელობასთანდაკავშირებული ხარჯების დაფარვაში.გაუმჯობესდება საყოველთაო ჯანდაცვის სერვისებისა დამედიკამენტების ხელმისაწვდომობა მოწყვლადიჯგუფებისთვის და პენსიონერებისთვის;

- განხორციელდება პირველადი ჯანდაცვის რეფორმისმომდევნო ეტაპი. გაიზრდება პირველადი ჯანდაცვისსისტემის დაფინანსების მოცულობა და ოჯახისექიმის როლი და მნიშვნელობა, რის საფუძველზეცდაიზოგება როგორც სახელმწიფოს, ისემოსახლეობის მიერ გაწეული დანახარჯები,პაციენტებს მიეცემათ საშუალება დაავადებისადრეულ ეტაპზევე დაიწყონ მკურნალობა და თავიდანაიცილონ გართულებები;

- დაიხვეწება პირველადი ჯანდაცვისა და საზო-გადოებრივი ჯანდაცვის ცენტრების მუშაობა.დაავადებათა პროფილაქტიკა (პრევენცია)ჯანდაცვის პოლიტიკისთვის იქნება პრიორიტეტული.დაავადებაზე რეაგირების რეჟიმიდან აქცენტიგადატანილი იქნება როგორც დაავადების წარმოქმნისპრევენციაზე, ისე დაავადების დროულად აღმოჩენასადა მისი გართულების თავიდან აცილებაზე;

- გაიზრდება ჯანდაცვის სპეციალიზებულიმიმართულებების პროგრამული დაფინანსება: C-ჰეპატიტის ელიმინაციის პროგრამაში ჩართვისსაშუალება მომავალშიც ექნება ყველა პაციენტს;გაგრძელდება საქართველოს სოლიდარობისფონდის ფუნქციონირება; ინდივიდუალურიდახმარების სახელმწიფო პროგრამა გააგრძელებსფუნქციონირებას და მოიცავს განსაკუთრებულისამედიცინო საჭიროებების მქონე ყველა პირს;გაუმჯობესდება ფსიქიკური ჯანმრთელობისპროგრამის მოცულობა და ხარისხი როგორცსტაციონარულ, ისე ამბულატორიულ და თემზედაფუძნებული სერვისების დონეზე; განსაკუთრებულიყურადღება დაეთმობა დედათა და ბავშვთაჯანმრთელობას - ქვეყნის მასშტაბით დაინერგებადედათა და ბავშვთა (პერინატალური) სამედიცინოცენტრების რეგიონალიზაციის გეგმა; გაგრძელდებააცრების ეროვნული კალენდრით ბავშვთაიმუნიზაციის პროგრამა და 2014 წლიდან მოქმედიპროგრამა, რომელიც ორსულებს და ახალშობილებსუზრუნველყოფს ჯანსაღი განვითარებისთვის


აუცილებელი პრეპარატების მიწოდებით; საფუძველიჩაეყრება ონკოლოგიური დაავადებების მკურნალობისთანამედროვე და მაღალეფექტურ მეთოდებს,როგორიცაა ადრონული თერაპია და ღეროვანიუჯრედების გადანერგვა;

- ჯანდაცვის სისტემის დაფინანსება დაეფუძნება შემდეგპრინციპებს: დაიხვეწება არსებულისტანდარტიზებული საყოველთაო ჯანდაცვის საბაზისოპაკეტი; შემავსებელი და დამატებითი მომსახურებისგაწევის უფლება დარჩება კერძო სადაზღვევოკომპანიებს; ბაზისური სარგებლობის კალათაგანსაზღვრული იქნება დაფინანსების დიაგნოზთანშეჭიდული ჯგუფების და გლობალური ბიუჯეტებისმეთოდით, რაც უზრუნველყოფს ამ პროგრამისხარჯების უფრო ეფექტიან და პროგნოზირებადგაწევას;

- მედიკამენტებზე ხელმისაწვდომობის დაბალმაჩვენებელზე ზემოქმედება მოხდება ერთიანისისტემური რეფორმის სახით, რომელიც, ერთი მხრივ,მოიცავს სტრატეგიული მედიკამენტების სახელმწიფოკონსოლიდირებულ შესყიდვას, ხოლო, მეორე მხრივ,წამლის ხარისხის კონტროლის სისტემის დანერგვას დაჯანსაღი კონკურენციის ხელშეწყობას;

- ჯანდაცვის სერვისებისა და მედიკამენტების ხარისხიუზრუნველყოფილი იქნება ადეკვატური სახელმწიფომონიტორინგის განხორციელების მეშვეობით, ასევესაკანონმდებლო ბაზის დახვეწის საფუძველზე;

- ქვეყნის მასშტაბით დაინერგება ელექტრონულისამედიცინო ჩანაწერების სისტემა, რაცმნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს ჯანდაცვის ხარისხისგაუმჯობესებას;

- გამოწვევების შესაბამისი გახდება სალიცენზიო დასანებართვო პირობები;

- ჯანდაცვის ხარისხი უზრუნველყოფილი იქნებასამედიცინო განათლების სისტემური რეფორმით,რაც უზრუნველყოფს მაღალი კომპეტენციის მქონესამედიცინო პერსონალის აღზრდას. დაიხვეწებასამედიცინო პერსონალის დიპლომისშემდგომიგანათლების სისტემა. შედეგად, საგრძნობლადშემცირდება გართულებების რაოდენობა დასიმწვავე, რაც, ერთი მხრივ, გააუმჯობესებსპაციენტებისათვის წარმატებული პრევენციული დასამკურნალო პროცესების შედეგებს, ხოლო, მეორემხრივ, შეამცირებს სამედიცინო დაწესებულებებისდანახარჯებს, კლინიკებს მიეცემათ საშუალება,საგრძნობლად გაზარდონ პერსონალისსახელფასო ანაზღაურება და მეტი თანხა მიმართონგანვითარებისკენ.

3.1.2. სოციალური დაცვა

სოციალური დაცვის პროგრამების დაფინანსება2012 წლის შემდეგ 62,1%-ით, 1,4 მილიარდიდან 2,3მილიარდ ლარამდე გაიზარდა.

გაიზარდა ყველა კატეგორიის პენსია. 2012 წელთანშედარებით, 2016 წელს საპენსიო უზრუნველყოფაზე600 მილიონი ლარით მეტი დაიხარჯება. საპენსიოასაკის მიხედვით დანიშნული პენსია 180 ლარამდეგაიზარდა, ხოლო მთაში მცხოვრები სტატუსის მქონე

პენსიონერებისთვის – 216 ლარით განისაზღვრა.ასაკით პენსიონერებს, გარდა ყოველთვიური პენსიისა,მინიჭებული აქვთ საყოველთაო ჯანდაცვის ულიმიტოპაკეტი, რომელიც სრულად უფინანსებს სამედიცინომომსახურებების უმეტესობას. მკვეთრად გამოხატული შშმპირების პენსია 100 ლარიდან 180 ლარამდე, მთაში კი -216 ლარამდე გაიზარდა.

გაორმაგდა სოციალური დახმარების ბიუჯეტი დასოციალური დახმარების ოდენობა. შეიქმნა სოციალურადდაუცველი ოჯახების შეფასების ახალი, ობიექტურკრიტერიუმებზე დაფუძნებული მეთოდოლოგია. ოჯახებსობიექტური გარემოებებიდან გამომდინარე ენიჭებათგანსხვავებული სარეიტინგო ქულები და ისინი იღებენსხვადასხვა რაოდენობის სოციალურ დახმარებას. 57000 ქულიდან 65 000 ქულამდე გაიზარდა საარსებოშემწეობის მიმღებთა ზედა ზღვარი. ახალიმეთოდოლოგიით, ბავშვიან ოჯახებში (100 000ქულამდე) ყოველ ბავშვზე დანამატი დაწესდა.კრიზისულ მდგომარეობაში მყოფ ბავშვიან ოჯახებს,შესაბამისი პროგრამის ფარგლებში, საჭიროებებისმიხედვით, მიეწოდებათ 1000 ლარის ღირებულებისსაკვები, ტანსაცმელი თუ პირველადი მოთხოვნილებისსხვა საქონელი. ქვეყნის ერთიანობისა დამთლიანობისათვის დაღუპული გმირების, ასევეკრიმინალის წინააღმდეგ ბრძოლისას დაღუპულიპოლიციელების, საერთაშორისო მისიებში დაღუპულიგმირების ოჯახების ყოველთვიური კომპენსაცია არის1000 ლარი, ხოლო ოჯახებს, 2012 წლამდეარსებული 15 000-ლარიანი ერთჯერადი კომპენსაციისნაცვლად, გადაეცემა 100 000 ლარი. 200 000-მდესოციალურად დაუცველი მოქალაქისთვის ხორციელდებამოხმარებული ელექტროენერგიის ნაწილობრივისუბსიდირება. გაიზარდა სახელმწიფო კომპენსაცია დამთლიანად სოციალური პაკეტი, რომელიც ენიშნებათწარსულში ძალოვან სტრუქტურებში მომუშავე და მთაშიმცხოვრებ შშმ პირებს, პოლიტრეპრესირებულებს დამარჩენალდაკარგულებს.

გაუმჯობესდა სოციალური სახლების მდგომარეობა.მზრუნველობამოკლებული ბავშვებისათვის დიდი ზომისბავშვთა სახლებიდან მოხდა მცირე ზომის ბავშვთასახლებზე გადასვლა, რაც უაღრესად მნიშვნელოვანიაბავშვების სწორი აღზრდისა და მათი დამოუკიდებელიცხოვრებისათვის აუცილებელი უნარ-ჩვევებისგამომუშავებისათვის. ქუჩაში მცხოვრები და მომუშავებავშვებისთვის, ასევე სოციალურად დაუცველი ოჯახებისბავშვებისთვის, შეიქმნა დღის ცენტრები, სადაცუზრუნველყოფილია ბავშვების კვება, აკადემიური დაჰიგიენური საჭიროებების დაკმაყოფილება, სამედიცინო დაგანათლების სერვისების შეთავაზება, სპორტულ-გამაჯანსაღებელ აქტივობებში ჩართვა. აღნიშნულცენტრებში შშმ ბავშვებისთვის ხორციელდებარეაბილიტაცია-აბილიტაციის პროგრამა, ადრეულიგანვითარების შეფერხების პროგრამა, რომელიცმნიშვნელოვანია შშმ ბავშვების საჭირო უნარებისჩამოყალიბებისთვის. ფუნქციონირებს მოხუცთათავშესაფრები.

2012 წლის შემდეგ იძულებით გადაადგილებულ პირთა პრობლემების მოგვარებისთვის განკუთვნილი საბიუჯეტო დაფინანსება 24 მილიონიდან 84,7 მილიონამდე გაიზარდა. ძალაში შევიდა ახალი კანონი, რომლითაც მნიშვნელოვნად


გაუმჯობესდა დევნილთა უფლებების დაცვა. გაუქმდა 2012წლამდე არსებული სახელისუფლებო პრაქტიკა,რომელიც მართლზომიერ მფლობელობაში არსებულისაცხოვრებელი ფართებიდან დევნილთა იძულებითგამოსახლებას და თბილისში დევნილთა განსახლებისაკრძალვას ითვალისწინებდა. გაორმაგდა დევნილთაშემწეობა. აქტიურად მიმდინარეობს დევნილთასაცხოვრებელი ფართებით უზრუნველყოფის პროცესი.პრიორიტეტების მიხედვით კანონმდებლობითგანსაზღვრულია ობიექტური კრიტერიუმები, რომელთასაფუძველზე დევნილს ან დევნილ ოჯახს ენიჭებაუპირატესობა საცხოვრებელი სახლის მიღებისას.დაიხურა 50 ნგრევის საფრთხის მატარებელი ობიექტიდა ამ ობიექტებში მცხოვრებმა 830-მა დევნილმა ოჯახმასაცხოვრებელი ბინა რეაბილიტირებულ ან ახალაშენებულკორპუსებში მიიღო. სოფლად სახლის პროექტისფარგლებში, სამინისტრომ 950 დევნილ ოჯახს, ხოლოიპოთეკური სესხით სახლის შეძენის პროექტის ფარგლებში- 92 დევნილ ოჯახს შეუძინა სახლი, რეაბილიტირებულ დაახალაშენებულ კორპუსებში საცხოვრებელი ფართი კი 5000-ზე მეტმა დევნილმა ოჯახმა მიიღო. საცხოვრებელიშენობების რეაბილიტაციის პროგრამის ფარგლებში,სამინისტრომ მუნიციპალიტეტების თანადაფინანსებითრეაბილიტაცია ჩაუტარა 293 ობიექტს. 12 300-ზე მეტდევნილ ოჯახს დაუკანონდა საცხოვრებელი ფართებიდა ეს პროცესი გრძელდება. სახელმწიფომ დევნილიოჯახებისთვის სოციალური პაკეტების განხორციელებაში(ქირა, ერთჯერადი ფულადი დახმარება და სხვ.) 20მილიონ ლარზე მეტი დახარჯა. დევნილთათვის სრულადდაიფარა მართლზომიერ მფლობელობაში გადაცემულსაცხოვრებელ ფართებში არსებული ელექტროენერგიისადა ბუნებრივი აირის დავალიანება.

2006 წლის შემდეგ, სახელმწიფომ შეწყვიტაეკომიგრანტების უსაფრთხო ადგილებში განსახლებისპროგრამა. 2013 წლიდან, „ქართულმა ოცნებამ“დაიწყო ეკომიგრანტების განსახლება ახალიკრიტერიუმებით. ამ ხნის განმავლობაში, სამინისტრომ300-ზე მეტი სახლი შეიძინა ეკომიგრანტი ოჯახებისთვისდა დაიწყო საცხოვრებელი სახლების დაკანონებისპროცესი მათთვის, ვისაც სახლები სახელმწიფომ 2006წლამდე შეუძინა. ამ პროგრამის ფარგლებში, 306ეკომიგრანტი ოჯახი უკვე გახდა საცხოვრებელი სახლისმესაკუთრე. სახლებისა და მიწის ნაკვეთების დაკანონებისპროცესი გრძელდება და წლის ბოლომდე საცხოვრებელიფართის მესაკუთრე 1000-მდე ეკომიგრანტი ოჯახიგახდება.

„ქართული ოცნება“ ახორციელებდა თანმიმდევრულპოლიტიკას დემოგრაფიული მდგომარეობისგასაუმჯობესებლად. შემუშავდა დემოგრაფიულიუსაფრთხოების კონცეფცია და გატარდა კონკრეტულიღონისძიებები დემოგრაფიის გასაუმჯობესებლად.სახელმწიფო განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობსმთაში არსებულ დემოგრაფიულ პრობლემებს. შემუშავდაახალი სახელმწიფო პოლიტიკა ხანდაზმულებისთვის.შედეგად, ქვეყანამ მიიღო პოზიტიური დემოგრაფიულიცვლილებები: გაუმჯობესდა ბუნებრივი მატებისმაჩვენებელი, იკლო ბავშვთა სიკვდილიანობამ, შემცირდააბორტების რაოდენობა, გაიზარდა ქორწინებათარიცხვი. განსაკუთრებით გაზრდილია მესამე და შემდეგიახალშობილების რაოდენობა იმ რეგიონებში, სადაცხორციელდება მათთვის ფინანსური დახმარება.

შეიქმნა კანონმდებლობა, რომლის მიზანია თითოეულიდასაქმებულისთვის შრომის ღირსეული პირობებისუზრუნველყოფა.

რეპრესიული ნარკოპოლიტიკა ჩანაცვლდასახელმწიფოს დაბალანსებული ნარკოპოლიტიკით.მნიშვნელოვნად გაიზარდა ჯანდაცვის სერვისებზეხელმისაწვდომობა დამოკიდებული პირებისათვის.გაუქმდა ზედოზირების შემთხვევების სამედიცინოპერსონალის მიერ პოლიციისათვის ცნობების პრაქტიკა.სახელმწიფოს მიერ მიღებული ზომების შედეგად,ქვეყანაში 99%-ით შემცირდა კუსტარული ნარკოტიკების,ხოლო 90%-ზე მეტით - ე.წ. „ბიონარკოტიკის“მოხმარება. ნარკოტიკული დანაშაულისა დანარკოტრანზიტის წინააღმდეგ ბრძოლამუპრეცედენტო მასშტაბებს მიაღწია. განისაზღვრაფარმაცევტის პასუხისმგებლობა ფსიქოტროპულიმედიკამენტების ურეცეპტოდ გაცემაზე.

დაიწყო პოლიტიკის შემუშავება აზარტულ თამაშებზეარასრულწლოვანთა ხელმისაწვდომობის შემცირებისმიზნით.

„ქართული ოცნების“ სოციალური დაცვის პოლიტიკისძირითადი პრინციპებია: სიღატაკის დაძლევა დასიღარიბის შემცირება, სოციალური დახმარების სისტემისეფექტიანობა, სამართლიანობა და გამჭვირვალობა,დასაქმების მოტივაციის გაზრდა და ხელშეწყობა.მოსახლეობის სოციალური მდგომარეობის შემდგომიგაუმჯობესების მიზნით:

- დაიხვეწება სოციალური დაცვის სისტემა;უზრუნველყოფილი იქნება სისტემის ფუნქციონირებაობიექტურ კრიტერიუმებზე დაყრდნობით იმგვარად,რომ გამოირიცხოს სუბიექტური ფაქტორები;გამკაცრდება მონიტორინგის სისტემა;

- დაინერგება დაგროვებითი საპენსიო სისტემისახალი მოდელი, რომელიც გახდება საპენსიო ასაკშიღირსეული არსებობის გარანტია. დაგროვებითისისტემა გულისხმობს თანადაფინანსებასდასაქმებულის, დამსაქმებლისა და სახელმწიფობიუჯეტის მხრიდან;

- დაინერგება სახელმწიფო პროგრამა - „ცხოვრებაგრძელდება“, რომლის ფარგლებში კერძოკომპანიები წახალისდებიან საპენსიო ასაკისკვალიფიციური პირების დასაქმებისათვის;

- ხელისუფლება გააგრძელებს დევნილთა საცხო-ვრებელი ფართებით უზრუნველყოფის ეფექტიანპოლიტიკას. უკვე მიმდინარეობს და უახლოესმომავალში დასრულდება ისეთი მშენებლობები,როგორიცაა ზუგდიდში 26 თორმეტსართულიანიკორპუსი 2000 ოჯახისთვის, ქუთაისში 25თექვსმეტსართულიანი კორპუსი 2200 ოჯახისთვის,გორში 8 ათსართულიანი კორპუსი 480 ოჯახისთვის,წყალტუბოში 8 ათსართულიანი კორპუსი 560ოჯახისთვის და მცხეთაში 2 კორპუსი 130 დევნილიოჯახისთვის. დამატებით, 2017 წელს გორშიდამთავრდება 32-ბინიანი ახლადაშენებულიკორპუსის რემონტი, ბორჯომში კი 64- ბინიანიკორპუსის რეაბილიტაცია. მოხდება 2000-მდე ბინისშესყიდვა მენაშენეებისგან თბილისსა და სხვა დიდ


ქალაქებში. სოფლად სახლის პროექტის ფარგლებშიმოხდება სულ მცირე 3000 დევნილი ოჯახისთვის

საცხოვრებელი სახლის შეძენა. 24 000-ზე მეტ დევნილოჯახს, რომელსაც საკუთრებაში აქვს გადაცემულისაცხოვრებელი ფართი, აგრეთვე მათ მიერ შექმნილბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობებს საკუთრებაშიგადაეცემათ საერთო სარგებლობის ფართებიც(სხვენები, სარდაფები და სხვ.). გაგრძელდებაკერძო მესაკუთრეებისგან იმ საცხოვრებელიფართების გამოსყიდვა, რომლებიც დევნილებს აქვთდაკავებული. ამ პროექტის ფარგლებში, სულ მცირე1500 დევნილი ოჯახი ბინით დაკმაყოფილდება.პარალელურად, მიმდინარეობს მუშაობა, ერთი მხრივ,დონორებთან, ხოლო, მეორე მხრივ,ინვესტორებთან, რათა კერძო და საჯაროპარტნიორობის ფარგლებში აშენდეს ახალისაცხოვრებლები დევნილებისთვის როგორცქალაქებში, ისე სოფლად. მნიშვნელოვნადგაძლიერდება მცირე სამეწარმეო საქმიანობისა დადევნილთა კოოპერაციის ხელშეწყობა სახელმწიფოსმხრიდან. გაგრძელდება ეკომიგრანტი ოჯახებისთვისსაცხოვრებელი სახლებისა და მიწის ნაკვეთებისდაკანონების პროცესი. დაგეგმილია ქვეყნისმასშტაბით 1000-მდე ეკომიგრანტი ოჯახისთვისსახლების შეძენა;

- დემოგრაფიული მდგომარეობის გაუმჯობესებისმიზნით, გაძლიერდება შესაბამისი სახელმწიფოინსტიტუტების როლი; სახელმწიფო წაახალისებსმრავალშვილიანობას; მომზადდება სოციალურიპაკეტი მრავალშვილიანი მშობლისთვის;გაძლიერდება საყოველთაო ჯანდაცვისა დასხვადასხვა სოციალური პროგრამები დემოგრაფიულიმდგომარეობის ოპტიმიზაციის თვალსაზრისით.გაძლიერდება ხანდაზმულთა პოლიტიკის სხვადასხვამიმართულებები, გაძლიერდება შინ მოვლისპროგრამები. პრობლემების მქონე ოჯახებთანმიმართებაში გაიზრდება სოციალური მუშაკის როლი;

- მოხდება სასჯელის ლიბერალიზაცია მსუბუქინარკოტიკების მოხმარებასთან მიმართებით.სახელმწიფო გააუმჯობესებს ნარკოდამოკიდებულიპირებისათვის ჯანდაცვის სერვისებისხელმისაწვდომობასა და ხარისხს. პრევენციულიპროგრამებით, სახელმწიფო უზრუნველყოფსნარკოტიკების უკანონო მოხმარებაში ადამიანების,განსაკუთრებით - ახალგაზრდების ჩაბმის თავიდანარიდებას;

- სახელმწიფო, ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოებისსაუკეთესო პრაქტიკის გათვალისწინებით, შეი-მუშავებს რეგულაციებს აზარტული თამაშებისხელმისაწვდომობის შეზღუდვის კუთხით, განსა-კუთრებით არასრულწლოვნებთან და დამოკიდებულპირებთან მიმართებაში. გამკაცრდება სახელმწიფოკონტროლი რეგულაციების შესრულებაზე. გაძლი-

ერდება პრევენციული საგანმანათლებლოკომპონენტი, რათა თავიდან ავიცილოთ მოსახლეობისფართო ფენების, განსაკუთრებით ახალგაზრდების,აზარტულ თამაშებში ჩაბმა;

- ხელისუფლება განახორციელებს ქმედით დასა-ქმების პოლიტიკას. საამისოდ გაძლიერდება ინსტ-იტუციური მექანიზმი და უზრუნველყოფილი იქნებამჭიდრო კოორდინაცია სამუშაოს მაძიებელთა დადამსაქმებელთაშორის.სახელმწიფოპერმანენტულად

განახორციელებს შრომის ბაზრის დეტალურ კვლევასდა ინფორმაციულ დახმარებას გაუწევს სამუშაოსმაძიებლებს პროფესიის არჩევის, მომზადებისა დაგადამზადების კუთხით. სახელმწიფო აქტიურადშეუწყობს ხელს პოტენციური დამსაქმებლებისჩართულობას პროფესიული გადამზადების პროცესში.

3.2. განათლება

განათლების სისტემის განვითარება „ქართულიოცნების“ ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პრიორიტეტია.

ჩვენი მიზანია იმგვარი სისტემის ჩამოყალიბება,რომელიც

ბავშვების,ახალგაზრდებისადაზრდასრულებისსათანადოთეორიული ცოდნით აღჭურვისა და პრაქტიკული უნარებისგამომუშავებასთან ერთად, უზრუნველყოფს ეროვნული

და ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებების სიღრმისეულადგააზრებას, მათი სამოქალაქო ცნობიერების

ამაღლებას.

2012 წლის შემდეგ, განათლების სფეროში განხო-რციელდა უმნიშვნელოვანესი ცვლილებები. მთავრობამგანათლება პრიორიტეტად გამოაცხადა. 4 წლისგანმავლობაში, განათლების დაფინანსება 348 მლნლარით გაიზარდა.

განათლების სისტემის მართვის ავტორიტარულიპრაქტიკა ჩაანაცვლა მართვის დემოკრატიულმაპრაქტიკამ. 2012 წლიდან, დაიწყო განათლებისსისტემის მართვის დეპოლიტიზაცია. დღეს საგანმა-ნათლებლო დაწესებულებებს როგორც კანონმდებ-ლობით, ისე ფაქტობრივად, გარანტირებული აქვთაკადემიური, ადმინისტრაციული და ფინანსურიავტონომია; განხორციელდა მანდატურის სამსახურისძირეული რეფორმა, რის შედეგადაც მოიხსნაპოლიტიკური წნეხი და მანდატურის მთავარი ფუნქციაბავშვის უსაფრთხოებაზე ზრუნვა გახდა. საგრძნობლადგაიზარდა სამინისტროს მუშაობის გამჭვირვალობისხარისხი; მნიშვნელოვნად დაიხვეწა განათლებისსისტემის მართვისა და დაფინანსების მექანიზმები;გაიზარდა განათლების ხელმისაწვდომობა; ქმედითინაბიჯები გადაიდგა განათლების ხარისხის გაუმჯობესებისმიმართულებით.

სისტემური ცვლილებები განხორციელდა ადრეული დასკოლამდელი განათლების სისტემაში. სახელმწიფოსრულად აფინანსებს ადრეულ და სკოლამდელგანათლებას საჯარო დაწესებულებებში, რის შედეგადაცქვეყნის მასშტაბით 42%-ით გაიზარდა აღსაზრდელებისრიცხვი. პირველად შეიქმნა კანონი „სკოლამდელიაღზრდისა და განათლების შესახებ“ და განისაზღვრასაქართველოში ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა დაგანათლების საყოველთაო ხელმისაწვდომობის,განვითარებისა და სტანდარტების უზრუნველყოფისსამართლებრივი საფუძვლები. კანონის შესაბამისად,სკოლამდელ დაწესებულებებში განათლება და აღზრდაგახდება ერთიანი პროცესი. გაეროს პრინციპებისშესაბამისად, ბავშვის საუკეთესო ინტერესებისგათვალისწინებით, განსაზღვრულია განათლების,უსაფრთხოების, კვების, ჰიგიენის, ინფრასტრუქტურისა დამატერიალურ-ტექნიკური ბაზის მაღალი სტანდარტები,რომელიც სავალდებულოა ყველა საჯარო თუ კერძოსკოლამდელი დაწესებულებისთვის.

მნიშვნელოვანი რეფორმები გატარდა ზოგადი განათლების სფეროში. 2012 წელთან შედარებით,


ზოგადი განათლების დაფინანსება 54%-ით გაიზარდადა 2016 წელს 572,4 მლნ ლარი შეადგინა. მაღალიხარისხის, თანამედროვე მოთხოვნების შესაბამისისაგანმანათლებლო პროცესის უზრუნველსაყოფად,დაიწყო მუშაობა ეროვნული სასწავლო გეგმისგანვითარებაზე. ამოქმედდა მასწავლებლის პროფესიისრეგულირებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების ახალისისტემა - მასწავლებელთა საქმიანობის დაწყების,პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლისსქემა, რომლის ფარგლებში განისაზღვრა კარიერულისაფეხურების შესაბამისი სახელფასო დანამატები,მასწავლებლის საბაზისო ხელფასი 65%-ით, საშუალოხელფასი კი - 70%-ით გაიზარდა. სწავლებისხარისხის გაუმჯობესების მიზნით, მასწავლებლებისპროფესიული განვითარება ინტენსიურად მიმდინარეობს.გადამზადებულ პედაგოგთა რიცხვმა 38 ათასსგადააჭარბა. სასკოლო სახელმძღვანელოების ხარისხისგაუმჯობესების მიზნით, შემუშავდა სახელმძღვანელოებისგრიფირების ახალი წესი. მოსწავლეების სასწავლორესურსებთან ხელმისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად,სახელმწიფომ მასშტაბური პროგრამა განახორციელადა ყოველწლიურად 550 ათასამდე მოსწავლესარგებლობს უფასო სასკოლო სახელმძღვანელოებით.1200-მდე საჯარო სკოლის 65 ათასზე მეტ მოსწავლესემსახურება უფასო ტრანსპორტი. შედეგად, სკოლაშიმოსწავლეთა დასწრების მაჩვენებელმა 95%-ს გადააჭარბა. ყოველწლიურად, საჯარო სკოლისყველა პირველკლასელს, მათ მასწავლებლებს და იმმოსწავლეებს, რომელთაც საბაზო საფეხური წარმატებითდაასრულეს, ახალი თაობის პერსონალური კომპიუტერებიგადაეცემათ. სახელმწიფო განსაკუთრებულად ზრუნავსმაღალმთიან სოფლებში სკოლების შენარჩუნებაზე.საჯარო სკოლებში ამოქმედდა ახალი სერვისები:თბილისსა და რეგიონებში დაფუძნდა 7 ფსიქოლოგიურიმომსახურების ცენტრი, რომელიც საქართველოსმასშტაბით ყველა მოსწავლეს ემსახურება, 500-მდესკოლაში ამოქმედდა ექიმის კაბინეტი, 1000-ზე მეტსკოლაში დაინერგა პროფესიული ორიენტაციისა დაკარიერის დაგეგმვის პროგრამა; მსოფლიო ბანკისმონაცემებით, აღნიშნული სოციალურად ორიენტირებულიპროგრამების განხორციელებით, ზოგად განათლებაზეოჯახის წლიური დანახარჯი 60%-ით შემცირდა. 2013-2015 წლებში მომზადდა თანამედროვე სტანდარტებისშესაბამისი 20 ახალი საჯარო სკოლის პროექტი. აქედან 10სკოლის მშენებლობა (14,4 მლნ ლარი) უკვედასრულდა. მიმდინარეობს 10 ახალი საჯარო სკოლისმშენებლობა (საერთო ბიუჯეტი - 28,7 მლნ ლარი),რომელთაგან 5 დასრულდება 2016 წლისშემოდგომაზე, 5 კი - 2017 წელს. 2016 წელსდამატებით მომზადდა 7 ახალი საჯარო სკოლისპროექტი (22,3 მლნ ლარი) და მშენებლობა დაიწყებაუახლოეს მომავალში; განხორციელდა 1300- მდესაჯარო სკოლის რეაბილიტაცია, ხოლო ინვენტარიგანახლდა 1700-მდე საჯარო სკოლაში. სახელმწიფომსრულად უზრუნველყო სასჯელაღსრულებისდაწესებულებებში მყოფ არასრულწლოვან პირთა ზოგადიგანათლება. ინკლუზიური საგანმანათლებლო გარემოსუზრუნველყოფის მიზნით, სპეციალური პროგრამითგადამზადდა 1400-მდე სპეციალისტი, რომლებიც 5600-მდე შშმ მოსწავლეს ემსახურებიან. 2013 წელს პირველადდაიბეჭდა სახელმძღვანელოები ბრაილის შრიფტით,ჟესტური ენის განვითარებისათვის შეიქმნა სხვადასხვა

საგნების 1500-მდე ჟესტი, სენსორული დარღვევისმქონე მოსწავლეებისათვის შემუშავდა ალტერნატიულისასწავლო გეგმა. 2013 წელს საქართველომ მოიპოვააშშ-ის ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციისმეორე, 140 მილიონი დოლარის მოცულობის გრანტი,რომლის საფუძველზე მიმდინარეობს 100 საჯაროსკოლის რეაბილიტაციის და საბუნებისმეტყველოლაბორატორიებით აღჭურვის პროგრამა, აგრეთვესკოლის განვითარებაზე ორიენტირებული სხვაპროგრამები. აღნიშნული პროგრამების შედეგად, 37ათასზე მეტი მოსწავლისათვის გაუმჯობესდება სასწავლოგარემო.

მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადაიდგა პროფესიულიგანათლების განვითარების მიმართულებით. 2012წელთან შედარებით, 2016 წელს პროფესიულიგანათლების დაფინანსება გაზრდილია დაახლოებით100%-ით. ბიუჯეტიდან გამოიყო 36.2 მლნ ლარი.სახელმწიფო სრულად აფინანსებს პროფესიულგანათლებას სახელმწიფო სასწავლებლებში. 2013წლიდან, პროფესიული განათლების მიღება სახელმწიფოდაფინანსებით შეძლო 30 ათასზე მეტმა პირმა, მათშორის 426 შშმ და სსსმ პირია. შემუშავდა ახალიპროფესიული სტანდარტები. დაინერგა 80 მოდულურისაგანმანათლებლო პროგრამა, და სამუშაოზედაფუძნებული (დუალური) სამი პროგრამა, რისთვისაცყველა საჯარო პროფესიულ საგანმანათლებლოდაწესებულებაში განხორციელდა ინფრასტრუქტურულიპროექტები და განახლდა მატერიალურ-ტექნიკური ბაზა. ამეტაპზე, მიმდინარეობს სიღრმისეული რეფორმა, რაცგულისხმობს კოლეჯებში კერძო-საჯარო პარტნიორობისმოდელის დანერგვას და საგანმანათლებლოპროცესში დამსაქმებლის ჩართულობას. ინოვაციისა დამეწარმეობის მხარდასაჭერად, 14 პროფესიულსასწავლებელში მოეწყო ინოვაციური ლაბორატორიები(FABLAB). ათასწლეულის გამოწვევის კომპაქტისფარგლებში, ხორციელდება პროექტი - „პროფესიულიგანათლება ეკონომიკის განვითარებისათვის“, რომლისამოცანაა საქართველოში შრომის ბაზრის მოთხოვნებზედაფუძნებული, საერთაშორისო სტანდარტის და ხარისხისპროფესიული განათლების მიღება საბუნებისმეტყველო,საინჟინრო, მათემატიკის, საინფორმაციოტექნოლოგიების (STEM დარგებში) მიმართულებით.წარმატებით ხორციელდება ევროკავშირის სექტორულიპოლიტიკის მხარდაჭერის პროგრამა - „დასაქმება დაპროფესიული განათლება და მომზადება“, რომლისსრული ბიუჯეტია 27 მლნ ევრო. 2012 წლიდან დაფუძნდა 4ახალი პროფესიული სასწავლებელი და 8 დამატებითისასწავლო კორპუსით გაფართოვდა არსებული ქსელირეგიონებში; ორ პროფესიულ კოლეჯში დაინერგა ISO-9001 სტანდარტი, ხოლო სამ სახელმწიფო და სამკერძო კოლეჯში EFQM-ის ხარისხის მართვის ევროპულიმოდელი. დაწყებულია პროფესიული სასწავლებლებისსტუდენტების საერთო საცხოვრებლების რეაბილიტაცია-მშენებლობა ქუთაისში, ზუგდიდსა და სენაკში. დაიწყომსჯავრდებულთა და ყოფილ პატიმართა პროფესიულიმომზადების პროგრამები.

მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეეხო უმაღლესიგანათლების სისტემას. დაიწყო ქმედითი ნაბიჯებისგადადგმა განათლების ხარისხის განვითარების სისტემისმოდერნიზაციის, უმაღლესი განათლების მიმართ


ნდობის ამაღლებისა და მისი კონკურენტუნარიანობისზრდის, ავტორიზაციისა და აკრედიტაციის პროცესისინტერნაციონალიზაციის და დაფინანსებისმიმართულებით. 2012 წელთან შედარებით, უმაღლესიგანათლების დაფინანსება 41%-ით გაიზარდა.სახელმწიფო სრულად აფინანსებს სახელმწიფოუმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებისბაკალავრიატის 21 პრიორიტეტულ მიმართულებას,რისთვისაც 2013-2015 წლებში გამოყოფილი იყო46,9 მლნ ლარი, 2016 წლის ბოლომდე კიგამოიყოფა 30 მლნ ლარი. პროგრამით უკვეისარგებლა 12 ათასზე მეტმა სტუდენტმა. 2012წელთან შედარებით, 136%- ით გაიზარდა სოციალურიპროგრამების ფარგლებში სტუდენტთა საბაკალავრო დასამაგისტრო საგრანტო დაფინანსების წლიურიმოცულობა, რამაც 2013 წლიდან, ყოველ სასწავლოწელს, დამატებით 650- მდე სტუდენტს მისცასახელმწიფო დაფინანსებით განათლების მიღებისშესაძლებლობა. 2013 წლიდან, 2012 წელთანშედარებით, გაორმაგდა სტიპენდიანტი სტუდენტებისრაოდენობა. 2015-2016 სასწავლო წელს სახელმწიფოსტიპენდიას იღებს 2600-მდე სტუდენტი. სხვადასხვაპროგრამის ფარგლებში, საერთო ჯამში, უმაღლესიგანათლების ყველა საფეხურზე სახელმწიფოს მიერფინანსდება სტუდენტთა საერთო რაოდენობისნახევარზე მეტი. განათლების საერთაშორისო ცენტრმა2014-16 წლებში 200-ზე მეტი სასწავლო სტიპენდიაგასცა საზღვარგარეთ სწავლის გაგრძელებისმსურველი საქართველოს მოქალაქეებისთვის. მათმანაწილმა უკვე დაასრულა საზღვარგარეთ სწავლა,დაბრუნდა სამშობლოში და მიღებული ცოდნისრეალიზებას საქართველოში განაგრძობს.WEBOMETRICS-ის საერთაშორისო რანჟირებით,მსოფლიოს 23 887 უნივერსიტეტს შორის თბილისისსახელმწიფო უნივერსიტეტი 2006-ე ადგილიდან,2016 წლის დასაწყისში კი 734-ე ადგილზე გადავიდა.უნივერსიტეტების რანჟირების (University Ranking byAc- ademic Performance (URAP) რეიტინგებში კიმსოფლიოს 1000 საუკეთესო უნივერსიტეტს შორისაკადემიური აქტიურობით 985-ე ადგილი დაიკავა დაკავკასიაში კვლავ ლიდერია. ტომსონის პრესტიჟულირანჟირების სისტემის მიხედვით კი, ფიზიკისმიმართულებით მსოფლიოს 248 საუკეთესოუნივერსიტეტს შორის 187- ე ადგილს იკავებს.განხორციელდა საკანონმდებლო ცვლილებები უმაღლესიგანათლების ხარისხის გაზრდისა და მონიტორინგისმექანიზმების დასანერგად. 2014 წელს, აშშ-ისათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის გრანტისფარგლებში, საქართველოს უნივერსიტეტებში ამოქმედდააშშ-ის სან დიეგოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის აშშ- შიაკრედიტებული პროგრამები საბუნებისმეტყველო,საინჟინრო და ტექნოლოგიურ დარგებში. შედეგად,ქართველი სტუდენტები საქართველოში იღებენ ამერიკულდიპლომს. ევროკომისიის პროგრამა „ერაზმუს პლუსის“საერთაშორისო მობილობის კონკურსში საქართველოსუმაღლესმა საგანმანათლებლო დაწესებულებებმასტიპენდიათა უპრეცედენტო რაოდენობა მოიპოვეს დამსოფლიოს ხუთეულში მოხვდნენ. 938 ქართველისტუდენტი და პროფესორი გაემგზავრება ევროპის წამყვანუნივერსიტეტებში და 527 ევროპელი სტუდენტი, აგრეთვეაკადემიური და ადმინისტრაციული პერსონალი ეწვევა

ქართულ უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებსსწავლის, სწავლებისა და კვლევების მიზნით.


მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა სახელმწიფოპოლიტიკა მეცნიერებასთან მიმართებით. 2012წლის შემდეგ, მეცნიერების დაფინანსება 82%-ითგაიზარდა. 3-ჯერ გაიზარდა სამეცნიერო-კვლევითიდაწესებულებების დაფინანსება, ხოლო 2,5-ჯერ -მეცნიერ-თანამშრომელთა ხელფასები. 2016 წელსკვლევითი ინსტიტუტების (რომლებიც სრულიადმიტოვებული იყვნენ 2012 წლამდე) პროგრამულიდაფინანსება უკვე შეადგენს 22 მლნ ლარს. 42სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი ინტეგრირებულია5 უნივერსიტეტში. გაჩნდა ახალი პოზიციებიახალგაზრდა მეცნიერთა სისტემაში მოსაზიდად.ახალგაზრდა მეცნიერთა და დოქტორანტთახელშეწყობისათვის შემუშავდა და დაინერგა ახალიპროგრამები, რომლებიც უზრუნველყოფსსაერთაშორისო უნივერსიტეტების და კვლევითიდაწესებულებების პარტნიორობის ფარგლებშიხარისხიანი კვლევის წარმოებას (ბიუჯეტი - 33,5მილიონი ლარი). ახალგაზრდა მეცნიერებისხელშეწყობის მიზნით, 2013 წლიდან პირველადამოქმედდა და დღემდემიმდინარეობსდოქტორანტებისდაფინანსებისპროგრამა, რომლითაც 2015 წელს ისარგებლა 87დოქტორანტმა (გრანტების ბიუჯეტი შეადგენდა 1,5მლნ ლარს), 2016 წლის ბოლომდე პროგრამისბიუჯეტი შეადგენს 1.6 მლნ ლარს.განხორციელდა რეფორმა განათლებისა დაკვლევის ჰარმონიზაციისათვის, რისთვისაც კანონშიშევიდა ცვლილებები, გამოიყო რესურსი - 72მილიონი ლარი უნივერსიტეტებში კვლევებისდასაფინანსებლად და ინფრასტრუქტურისმოსაწესრიგებლად. 2016 წლის აპრილში ხელი

მოეწერა ხელშეკრულებას ევროკომისიის პროგრამაHorizon2020-თან თანამშრომლობის შესახებ(პროგრამის საერთო ბიუჯეტი 80 მლრდ ევროა), რაცქართველ მეცნიერებს საერთაშორისო თანამშრომლობისდა დაფინანსების ახალ პერსპექტივებს სთავაზობს.საერთაშორისო გამოცდილების შესაბამისად, განხო-რციელდა შოთა რუსთველის ეროვნული სამეცნიეროფონდის რეფორმა და 64,8 მილიონ ლარამდეგაიზარდა სამეცნიერო პროექტების დაფინანსება, მათშორის - ფუნდამენტური და გამოყენებითი კვლევებისგანსახორციელებლად. პირველად კავკასიაში, ჩატარდამეცნიერებისა და ინოვაციების კვირეული და საფუძველიჩაეყარა თბილისის მეცნიერებისა და ინოვაციებისფესტივალს. 2016 წელს, ფონდ „ქართუს“ დაფინანსებით,საფუძველი ჩაეყარა რეგიონში უპრეცედენტო სამეცნიეროპროექტს 500 მილიონი დოლარის ბიუჯეტით. აღნიშნულიპროექტის ფარგლებში, იქმნება ტექნოლოგიურიინსტიტუტი, რომლის მხოლოდ სამი ანალოგი არსებობსმსოფლიოში. ინსტიტუტის მიზანია სამეცნიერო კვლევების,აგრეთვე სამაგისტრო და სადოქტორო პროგრამებისგანხორციელება ფიზიკის, ქიმიის, ბიოლოგიის,მათემატიკის, კომპიუტერული ტექნოლოგიებისა დაინჟინერიის სფეროში. პარალელურად, შეიქმნებათანამედროვე ექსპერიმენტული ბაზა ფუნდამენტურიმეცნიერებებისათვის, რომელიც აუცილებელია ქვე- ყნისკვლევითი პოტენციალის განვითარებისა დაინტელექტუალურ-საგანმანათლებლო დონის ასამა-

ღლებლად. ინსტიტუტს გამოყენებითი მნიშვნელობაცექნება, რაც მეცნიერული კვლევის ერთ-ერთ უახლესმეთოდს - სიმსივნის ადრონულ თერაპიას ეფუძნება.


მომდევნო 4 წლის განმავლობაში, განხორციელდებასისტემური ცვლილებები, რათა განათლებისა დამეცნიერების სისტემა გახდეს ჩვენი ქვეყნისდემოკრატიული, ეკონომიკური და სოციალურიგანვითარების მყარი საფუძველი. უზრუნველყოფილიიქნება უწყვეტი განათლება. განათლების სისტემაიქნება ხარისხზე, ხელმისაწვდომობასა და ინკლუზიაზეორიენტირებული. ქმედითი ნაბიჯები გადაიდგმებაიმისათვის, რომ საქართველოს განათლების სისტემამრეგიონში ლიდერის პოზიციები დაიკავოს და რეგიონულსაგანმანათლებლო ცენტრად გადაიქცეს.

ადრეული და სკოლამდელი განათლება

- საყოველთაო ხელმისაწვდომობის გაზრდის მიზნით,საჯარო დაწესებულებებში ადრეული და სკოლამდელიგანათლება დარჩება უფასო;

- ადრეული და სკოლამდელი განათლების თანაბარიმაღალი ხარისხის უზრუნველსაყოფად, ყველა საჯაროდა კერძო ადრეულ და სკოლამდელ დაწესებულებაში2017 წლიდან ამოქმედდება ერთიანი ხარისხისსტანდარტები, სახელმწიფო საგანმანათლებლოსტანდარტები, ინფრასტრუქტურისა და მატერიალურ-ტექნიკური ბაზის მაღალი სტანდარტები, კვებისა დაჰიგიენის ერთიანი სტანდარტი. უზრუნველყოფილიიქნება უსაფრთხოება და არაძალადობრივ გარემო;

- ამოქმედდება აღმზრდელებისა და აღმზრდელ-პედაგოგების ახალი პროფესიული სტანდარტი.დაიწყება აღმზრდელისა და აღმზრდელ-პედაგოგისპროფესიების პოპულარიზაცია, კვალიფიციურიკადრების მომზადება და პროფესიაში ახალგაზრდაკადრების მოზიდვა, აგრეთვე სკოლამდელგანათლებაში დასაქმებულთა მოტივაციის ამაღლებასოციალური გარანტიების გაუმჯობესებით;

- გაძლიერდება სტანდარტის შესრულებისკონტროლი, რომელსაც არ ექნება ფორმალურიხასიათი, არამედ რეალურად უზრუნველყოფს მაღალიმოთხოვნების შესრულებას;

- გაგრძელდება სკოლამდელი განათლების დაწესე-ბულებების ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება და ახალიდაწესებულებების დაფუძნება;

- წინასასკოლო ასაკის მოზარდებისთვის მხარ-დაჭერილი იქნება სასკოლო მზაობის ჯგუფებისფუნქციონირება როგორც საბავშვო ბაღების, ისესკოლების ბაზაზე.

ზოგადი განათლება

- ზოგადი განათლების მაღალი ხარისხი და საყო-ველთაო ხელმისაწვდომობა კვლავ პრიორიტეტიიქნება. ამ მიზნით უზრუნველყოფილი იქნებათანასწორი, უსაფრთხო და ინკლუზიური, მოსწავლისწარმატებაზე ორიენტირებული სისტემისა დასაგანმანათლებლო გარემოს განვითარება.ხარისხის მაღალი სტანდარტების მისაღწევად,დაინერგება ავტორიზაციისა და აკრედიტაციისახალი, სწავლისა და სწავლების მაღალ შედეგებზეორიენტირებული სტანდარტები;

- ხარისხის ამაღლების მიზნით, შეიქმნება ახალი,მნიშვნელოვნად გაუმჯობესებული პროგრამები

და სახელმძღვანელოები, რომელთა დანერგვა I-VIკლასებში უკვე 2017-18 სასწავლო წელს დაიწყებადა შემდგომ, ეტაპობრივად დაფარავს ზოგადიგანათლების სამივე საფეხურს;

- სკოლებში განსაკუთრებით გაძლიერდება ტექნიკური დასაბუნებისმეტყველო მეცნიერებების სწავ- ლებადა სახელოვნებო მიმართულებები;

- კიდევ უფრო დაიხვეწება ერთიანი ეროვნულიგამოცდების სისტემა. გამოცდების ჩატარებისპროცესში გაიზრდება თანამედროვე ტექნოლოგიებისროლი;

- ხელისუფლება იზრუნებს პედაგოგის პროფესიისპრესტიჟის ამაღლებაზე. განისაზღვრებაპედაგოგების პროფესიული სტანდარტი. სახელმწიფოუზრუნველყოფს პედაგოგთა უწყვეტ პროფესიულგანვითარებას მათი პროფესიული საჭიროებებისშესაბამისად, გაგრძელდება მასწავლებლებისკარიერული ზრდის ხელშეწყობა, ანაზღაურებისსისტემისა და სამოტივაციო პაკეტების განვითარება.2017 წლის 1 იანვრიდან, მასწავლებელთახელფასების ზრდა დაგეგმილი სქემის მიხედვითგანხორციელდება და საშუალო ხელფასი 800 ლარსმიაღწევს. 2018 წლიდან, ხელფასები გაიზრდებაქვეყნის ბიუჯეტის ზრდის შესაბამისად. გაიზრდებაპედაგოგთა სოციალური დაცვის გარანტიები.სწავლა-სწავლების პროცესისა და სკოლებისმართვის გაუმჯობესების მიზნით, 2016-19 წლებშიგანხორციელდება მასწავლებელთა და დირექტორთაპროფესიული განვითარების მასშტაბური პროგრამები,რომელიც დაფინანსდება როგორც სახელმწიფოსმიერ, ისე ათასწლეულის გამოწვევის კომპაქტის 14-მილიონიანი პროექტის ფარგლებში;

- თავისუფალი გაკვეთილები, რომელიც მოსწა-ვლეების ინტერესებზე იქნება მორგებული, გახდებასასკოლო ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი.სახელმწიფო ხელს შეუწყობს მოსწავლეთა მრავა-ლფეროვან აქტივობებს და პროექტებს, რომლებიცმათ დაეხმარება ანალიტიკური, კრეატიული,შემოქმედებითი და ინოვაციური აზროვნების, გუნდურიმუშაობისა და ლიდერობისა და სამეწარმეო უნარების,ასევე სამოქალაქო და სოციალური კომპეტენციებისგანვითარებაში, წაახალისებს ჯანსაღი ცხოვრებისწესსა და სპორტულ აქტივობებს;

- სწავლა-სწავლების პროცესში გაიზრდება თანამე-დროვე ტექნოლოგიების, აგრეთვე დისტანციურისწავლების როლი. მნიშვნელოვნად გაძლიერდებასკოლების საინფორმაციო-ტექნოლოგიური შესაძ-ლებლობები; მომზადდება მრავალფეროვანიელექტრონული რესურსები დამხმარე სასწავლომასალისა და განმავითარებელი თამაშების სახით.დიასპორის წარმომადგენლებისათვის დაინერგებადისტანციური სწავლების გაკვეთილები ქართულენაში, საქართველოს გეოგრაფიასა და ისტორიაში;

- მნიშვნელოვანი ინვესტიციები ჩაიდება უახ- ლესისტანდარტების შესაბამისად სასკოლოინფრასტრუქტურის განვითარებაში. მათ შორისახალი სკოლების მშენებლობაში. 2016-19წლებში, ათასწლეულის გამოწვევის კომპაქტის


დაფინანსებით, განხორციელდება 100-მდე სკოლისსრული რეაბილიტაცია და საბუნებისმეტყველოლაბორატორიებით უზრუნველყოფა, რის შედეგადაც 37ათასზე მეტი მოსწავლე საქართველოს რეგიონებშიმიიღებს საერთაშორისო სტანდარტის სკოლებს;

- ამოქმედდება მცირეკონტინგენტიანი, მაღალ-მთიანი და სოფლის სკოლების გაძლიერებისპროგრამები.

პროფესიული განათლება

- პროფესიული განათლების სისტემაში დაინერგებადუალური სწავლების მიდგომა საჯარო-კერძოპარტნიორობის გზით, სადაც კვალიფიციურიკადრების მოსამზადებლად სახელმწიფო და საწარმოგაინაწილებენ კომპეტენციებს, პროფესიულიგანათლების თეორიული და საწარმოო პრაქტიკისკომპონენტების მიმართულებით;

- შრომის ბაზრის კვლევის საფუძველზე, სახელმწიფოგანსაზღვრავს პროფესიული განათლების ცალ-

კეულ პრიორიტეტულ მიმართულებებს დაუზრუნველყოფს დამსაქმებლების სრულფასოვანჩართვას პროფესიული პროგრამების შემუშავების,განხორციელებისა და სტუდენტთა შეფასების პრო-ცესებში;

- პროფესიული განათლება ფოკუსირებული იქნება,როგორც მოზარდებისა და ახალგაზრდების, ისეზრდასრულების საგანმანათლებლო საჭიროებებზე.შეიქმნება ზრდასრულთა განათლების სისტემა. კერძოსექტორთან თანამშრომლობით ამოქმედდებაპროფესიული მომზადება-გადამზადების მრავალ-ფეროვანი პროგრამები. პარალელურად, შეიქმნებაპროფესიული განათლებიდან უმაღლეს განათლებაშიგადასვლის მოქნილი მექანიზმები, სისტემა გახდებაუფრო ღია და ინკლუზიური;

- დასაქმებისათვის საჭირო უნარების განვითარებისპარალელურად, სამუშაო ადგილების შექმნისსტიმულირებისა და კერძო სექტორის გაძლიერებისმიზნით, ასევე პრიორიტეტი იქნება სამეწარმეოგანათლება. პროფესიის დაუფლებასთან ერთად,სტუდენტები ისწავლიან მეწარმეობას. ამგვარად,მომზადდება მცოდნე კადრი, რომელიც დასაქმებისგარდა, სახელმწიფოს თუ საბანკო სექტორის მიერგატარებულ სამეწარმეო საქმიანობის მხარდამჭერღონისძიებებში (კონკურსები, დაფინანსებები,სტარტაპების წახალისება) მონაწილეობას დაბიზნესის დაწყებას საკუთარი პროფესიის შესაბამისადშეძლებს;

- ამოქმედდება ევროპული მიდგომების შესაბამისადმომზადებული ხარისხის უზრუნველყოფის მოდელი დაეროვნული კვალიფიკაციის ჩარჩო, რაც ხელსშეუწყობს სტუდენტთა და დასაქმებულთა მობილობას დაუწყვეტი განათლების სისტემის ჩამოყალიბებას;პროფესიულ საგანმანათლებლო დაწესებულებებსხელი შეეწყობათ განახორციელონ ერთობლივიპროგრამები ევროპულ და სხვა წარმატებულსასწავლებლებთან ერთად, მოამზადონ კადრებისაერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად;

- პროფესიული განათლების მასწავლებლებისათვის

ამოქმედდება პროფესიული განვითარების მწყობრისისტემა, წახალისებული იქნება მათი სასწავლოვიზიტები საზღვარგარეთ. სახელფასო პოლიტიკადაეფუძნება ცოდნის, გამოცდილებისა და მიღწეულიშედეგების ანალიზს;

- აშშ-ისა და საქართველოს მთავრობებს შორისხელმოწერილი ათასწლეულის გამოწვევის კომპა-ქტით, 16 მლნ აშშ დოლარი გამოიყოფა 2016-19წლებში, შრომის ბაზრის მოთხოვნების შესაბამისისაერთაშორისო სტანდარტის პროფესიული განათ-ლების ახალი პროგრამების დანერგვის მხარდაჭერისმიზნით;

- განვითარდება პროფესიული საგანმანათლებლოდაწესებულებების ინფრასტრუქტურა და საჯარო-კერძო პარტნიორობის ფორმატში გაფართოვდებაარსებული გეოგრაფიული ქსელი.

უმაღლესი განათლება

- უმაღლესი განათლების დაფინანსება ორიენ-ტირებული იქნება ქვეყნის განვითარების საჭირო-ებებზე, საზოგადოებრივი ცხოვრების პრიორიტე-ტებსა და ეკონომიკის გაძლიერებაზე. შრომისბაზრის ანალიზის საფუძველზე განისაზღვრება დადაფინანსდება უმაღლესი განათლების პრიორი-ტეტული მიმართულებები;

- დაინერგება საერთაშორისო სტანდარტების შესაბა-

მისი უმაღლესი განათლების ხარისხის მართვისა დადაფინანსების ახალი, ეფექტური მოდელები;ავტორიზაციისა და აკრედიტაციის ახალი, შედეგებსა დაგანვითარებაზე ორიენტირებული სტანდარტები დაპროცედურები ორიენტირებული იქნება ხარისხისმაღალი სტანდარტის უზრუნველყოფაზე.განხორციელდება მეცნიერული კვლევის ინტეგრაციასწავლების პროცესში;

- დაინერგება ახალი, ინტეგრირებული საბა-კალავრო–სამაგისტრო სწავლების მოდელიმასწავლებლის მომზადების სისტემის გაუმჯობესებისმიზნით. უმაღლესი განათლების მქონე პირთა-თვის სახელმწიფო და კერძო უმაღლეს საგანმა-ნათლებლო დაწესებულებებში ამოქმედდება მასწა-ვლებლის მომზადების აკრედიტებული ერთწლიანისაგანმანათლებლო პროგრამები, სადაც სახელ-მწიფოს მიერ ყოველწლიურად დაფინანსდება1000-მდე პირი და ხელი შეეწყობა სკოლებში მათდასაქმებას;

- მხარდაჭერილი იქნება სპეციალური პროგრამებისაქართველოში და საზღვარგარეთ სამეცნიეროცენტრებსა და უნივერსიტეტებში მოღვაწე წამყვანიქართველი მეცნიერების უმაღლესი განათლებისსისტემაში რეინტეგრაციის მიზნით;

- ხელისუფლება განსაკუთრებულად შეუწყობს ხელსუმაღლესი განათლების პროცესში თანამედროვეტექნოლოგიების როლისა და მნიშვნელობის ზრდას,მათ შორის, დისტანციური სწავლების განვითარებას;

- ხელისუფლება ხელს შეუწყობს უმაღლესი განათ-ლების ინტერნაციონალიზაციას და საუკეთესოსაერთაშორისო გამოცდილების გაზიარებას;


- საქართველოს რეგიონულ საგანმანათლებლოცენტრად პოზიციონირების მიზნით, განხორციელდებაუცხოელი სტუდენტების საქართველოს უმაღლესსასწავლებლებში მოზიდვის მასშტაბური პროექტი -„ისწავლე საქართველოში“.

- ქუთაისში აშენდება ტექნოლოგიური უნივერსიტეტი,რომელიც წამყვანი რეგიონული ცენტრი გახდებაზუსტი, საბუნებისმეტყველო, მათემატიკური დასაინჟინრო მიმართულებით.

მეცნიერება

- განხორციელდება მხარდამჭერი ღონისძიებებისაქართველოს ძლიერ, რეგიონულ სამეცნიეროცენტრად გადაქცევისთვის;

- ქვეყნის ეკონომიკის, სტრატეგიული განვითარებისმოთხოვნებისა და საზოგადოების საჭიროებებისგათვალისწინებით მოხდება პრიორიტეტულისამეცნიერო დარგების იდენტიფიკაცია და მათიგაძლიერების მხარდაჭერა;

- ხელი შეეწყობა საზღვარგარეთ სამეცნიეროცენტრებსა და უნივერსიტეტებთან სამეცნიეროთანამშრომლობას და ერთობლივი პროექტებისგანხორციელებას, უცხოელი მეცნიერებისსამეცნიერო კვლევებს საქართველოში და ქართველიმეცნიერებისას - მსოფლიო მნიშვნელობის სამეცნიეროცენტრებში, აგრეთვე ქართველი მეცნიერების მიერუცხოელ მკვლევარებთან ერთობლივი კვლევითიპროგრამების განხორციელებას. უზრუნველყოფილიიქნება ახალგაზრდების ჩართულობის ხელშეწყობამეცნიერებაში მიზნობრივი პროგრამების დანერგვით;

- გაძლიერდება მეცნიერების ინფრასტრუქტურულიშესაძლებლობები;

- სახელმწიფო მხარს დაუჭერს თანამედროვეტექნოლოგიების დანერგვას სამეცნიერო-კვლევით დაწესებულებებში.

3.3. კულტურა, სპორტი, ახალგაზრდობის პოლიტიკა

„ქართული ოცნების“ მმართველობის პირობებშიმოხდა კულტურის, ახალგაზრდობის პოლიტიკისა დასპორტის სფეროების სრული დეპოლიტიზაცია.

2012 წლის შემდეგ, ყოველწლიურად იზრდებაკულტურის განვითარებისთვის სახელმწიფოს მიერგამოყოფილი დაფინანსება. ევროპასთან ასოცირებისშეთანხმების თანახმად, საქართველოს კულტურისა დაძეგლთა დაცვის სამინისტრომ შეიმუშავა და მთავრობამდაამტკიცა „კულტურის სტრატეგია 2025“, რომელიცგანსაზღვრავსსახელმწიფოსხედვას,მიზნებსდაამოცანებსკულტურის სექტორში. საქართველო ევროკავშირისაღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებს შორის პირველია,რომელიც ევროკავშირის პროგრამის - „შემოქმედებითიევროპის“ წევრი გახდა. გაიზარდა სახელოვნებოუმაღლეს სასწავლებლებში პროფესორ-მასწავლებლებისანაზღაურება, მიმდინარეობს პროფესიული პროგრამებისდაფინანსება, უზრუნველყოფილია სასწავლებლებისსტუდენტების უცხოეთში გაგზავნა. 2013 წლიდან,სარესტავრაციო, საკონსერვაციო და სარეაბილიტაციოსამუშაოები ჩაუტარდა 437კულტურული მემკვიდრეობისძეგლს, რისთვისაც დაიხარჯა 35 მლნ ლარზე მეტი.

სახელმწიფომ დაიწყო უპრეცედენტო პროექტი,რომელიც ითვალისწინებს 50-მდე შენობა-ნაგებობისსარეაბილიტაციო სამუშაოს განხორციელებას.საქართველოში პირველად შემუშავდა სამუზეუმოფასეულობათა ერთიანი ელექტრონული ბაზა. UNES-CO-ს მსოფლიო მემკვიდრეობის კომიტეტმა მცხეთისისტორიული ძეგლები მსოფლიო მემკვიდრეობისსაფრთხის ქვეშ მყოფი ძეგლების ნუსხიდან ძირითადნუსხაში დააბრუნა. „ქვევრის ღვინის დაყენებისუძველეს ქართულ ტრადიციულ მეთოდს“ UNESCO-სარამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლისსტატუსი მიენიჭა. მომზადდა და UNESCO-ს მსოფლიოარამატერიალური მემკვიდრეობის რეპრეზენტატიულნუსხაში შესატანად წარსდგა ახალი ნომინაცია -“ქართული ანბანის სამი უძველესი სახეობის ცოცხალიკულტურა“. ქართული ფოლკლორის ხელშეწყობისმიზნით, ქვეყნის მასშტაბით იხსნება სალოტბაროსკოლები. საქართველომ მოიპოვა უფლება, 2018 წლისფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე საპატიო სტუმარიქვეყნის სტატუსით წარსდგეს. ჩვენს ქვეყანას ეძლევაუპრეცედენტო შესაძლებლობა, წარმოაჩინოს თავისიკულტურული მრავალფეროვნება. კინოწარმოებაშიინვესტიციების მოზიდვის მიზნით შემუშავდა პროგრამა“გადაიღე საქართველოში“. ასევე, კინოწარმოებისმხარდაჭერის მიზნით, საქართველოს საგადასახადოკოდექსში განხორციელდა შესაბამისი ცვლილებები.სახელმწიფოს ხელშეწყობით, 2013-2016 წლებშიმოეწყო ქართული კინოს 400-ზე მეტი რეტროსპექტივაამერიკის, ევროპისა და აზიის კინოფესტივალებზე. 5ქვეყანაში ჩატარდა ქართული კინოს დღეები.„ოსკარზე“ და „ოქროს გლობუსზე“ წარსდგა ქართულიფილმები. მიღწეულია შეთანხმება რუსეთის სახელმწიფოკინოფონდიდან ქართული კინომემკვიდრეობისდაბრუნებაზე. 2013-2016 წლებში თეატრებმა გამართეს12 ათასზე მეტი სპექტაკლი, მათ შორის 646 პრემიერა,43 ეროვნული და საერთაშორისო ფესტივალი, 350საგასტროლო სპექტაკლი როგორც საქართველოსრეგიონებში, ისე საზღვარგარეთ. ხორციელდებაქართული სახელოვნებო ორგანიზაციების გაწევრიანებასაერთაშორისო ორგანიზაციებში, ფონდებსადა კონვენციებში. სამინისტროს დაფინანსებით,პროგრამულად არის უზრუნველყოფილი რეგიონულიპროექტების ხელშეწყობა, მათ შორის ღონისძიებებიადმინისტრაციული საზღვრის გამყოფ ხაზთან მიმდებარესოფლებში. სამინისტრო ახორციელებს მრავალფეროვანპროექტებს საქართველოში მცხოვრებ ეროვნულუმცირესობათა კულტურული თვითმყოფადობისშესანარჩუნებლად. საქართველოს კულტურისა დაძეგლთა დაცვის სამინისტრო ხელს უწყობს შშმ პირთაშემოქმედებითი უნარების, ტალანტის რეალიზაციას დაზოგადად, საერთო კულტურულ სივრცესთანინტეგრაციას. საქართველოს მთავრობის ინიციატივითა დამხარდაჭერით, 2016 წლის აპრილიდან დაიწყოპროექტი „Check in Georgia”, რომელიც მოიცავსქვეყნის 19 ქალაქში 150-ზე მეტ ღონისძიებას და 43ფესტივალს ქართველი და უცხოელი შემსრულებლებისმონაწილეობით. პროექტმა მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელიქვეყნის პოპულარიზაციას და შიდა და გარე ტურისტულინაკადების ზრდას.

ხელისუფლებამ შეიმუშავა სპორტის სახელმწიფო მართვის თანამედროვე, ევროპული მოდელი. სპორტისა


და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტროს მიერდაფუძნდა ეროვნული სპორტული ფედერაციებისაღიარების და დაფინანსების საბჭო, სპორტის სფეროსგამჭირვალე ფუნქციონირებისა და სტაბილურისახელმწიფო მხარდაჭერის უზრუნველყოფის მიზნით.სახელმწიფოს მიერ სპორტის სფეროში ბოლო 4 წლისმანძილზე გამოიყო უპრეცედენტოდ დიდი თანხა, 500მილიონ ლარზე მეტი ოდენობით. ეს თანხა მოხმარდასხვადასხვა სპორტული სახეობის განვითარებას,სპორტული ინფრასტრუქტურის მშენებლობა-რეაბილიტაციას, საერთაშორისო სპორტულიღონისძიებების ჩატარებას, მიზნობრივი პროგრამებისგანხორციელებას, წარმატებული მოქმედი თუ ვეტერანისპორტსმენების სოციალურ მხარდაჭერას. საქართველომუმასპინძლა არაერთ მნიშვნელოვან საერთაშორისოსპორტულ ღონისძიებას და იქცა რეგიონულ სპორტულცენტრად, რაც სპორტული ტურიზმის განვითარებისერთ-ერთი აუცილებელი წინაპირობაა. 2012 წლისშემდეგ, თითქმის გაორმაგდა პროფესიულ სპორტშიჩაბმულ პირთა რაოდენობა. განვითარდა სპორტულიინფრასტრუქტურა. შეიქმნასპორტულიინფრასტრუქტურისგანვითარებისათვის სახელმწიფოსა და კერძო სექტორისთანამშრომლობის პრეცედენტი, რაც ხელს შეუწყობსკერძო ინვესტიციების მოზიდვას სპორტის სფეროში დასპორტული ობიექტების მართვის წახალისებას.დასრულდა ოცამდე სრულიად ახალი, საერთაშორისოსტანდარტების შესაბამისი სპორტული ობიექტისმშენებლობა, მათ შორის ამიერკავკასიაში პირველისპორტული კომპლექსი თბილისში, რომელიც სრულად არისადაპტირებული შშმ პირთათვის. საქართველოს 38მუნიციპალიტეტში დამონტაჟდა 60-მდე გარე სავარჯიშომოწყობილობა. საქართველოს მთავრობამ დაამტკიცა„საქართველოში სპორტული ინფრასტრუქტურისგანვითარების სახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა“.ასევე შემუშავდა და მთავრობის მიერ დამტკიცდა„საქართველოში ფეხბურთის განვითარების (2016-2020წწ.) სახელმწიფო პროგრამა“. მნიშვნელოვანი წინსვლააღინიშნება საერთაშორისო ასპარეზზე ქართველისპორტსმენების წარმატებების კუთხით: ქართველმასპორტსმენებმა მოიპოვეს 1 846 მედალი: 600 -ოქრო, 521 - ვერცხლი, 725 - ბრინჯაო. ქართველიოლიმპიელები რიოს 2016 წლის ოლიმპიურთამაშებზე წარდგნენ 40 სპორტსმენით სპორტის 13სახეობაში (ორივე რეკორდული მაჩვენებელია) დამოიპოვეს 2 ოქროს, 1 ვერცხლის და 4 ბრინჯაოსმედალი. აღსანიშნავია, რომ ქართველიპარაოლიმპიელები რიოს 2016 წლის პარაოლიმპიურთამაშებზე წარდგებიან აქამდე ყველაზე დიდი - 5სპორტსმენის შემადგენლობით. 2015 წლისმსოფლიო ჩემპიონატზე საქართველოს მორაგბეთანაკრები მსოფლიოს 12 საუკეთესო გუნდს შორის მოხვდადა პირველად ავტომატურად მოიპოვა მომდევნომსოფლიო თასის საგზური. ამასთან, საქართველოსმორაგბეთა ნაკრები ისტორიაში პირველად ავიდამსოფლიო რეიტინგის მე-11 საფეხურზე.

შემუშავდა ახალგაზრდობის პოლიტიკის განვი-თარების პროგრამა. საქართველოს მთავრობამდაამტკიცა „საქართველოს სახელმწიფო ახალგაზრდულიპოლიტიკის დოკუმენტი“ და „სახელმწიფოახალგაზრდული პოლიტიკის განვითარების სამოქმედოგეგმა (2015 – 2020 წწ.)“. სამინისტროს და მისისაქვეუწყებო ორგანიზაციების მიერ უკვე განხორციელდა

100-მდე პროექტი, რომელთა უშუალო მონაწილე ანბენეფიციარი იყო 150 000-ზე მეტი ახალგაზრდა.აქტიურად მუშაობს სამინისტროს ბავშვთა დაახალგაზრდობის განვითარების ფონდი. ფონდის ერთ-ერთი უმთავრესი მისიაა ბავშვთა და ახალგაზრდულიორგანიზაციების ინოვაციური პროექტების მხარდაჭერა,რომელთა შორის ახალგაზრდების დასაქმებისხელშეწყობა სოციალური მეწარმეობის პროექტებისდაფინანსების გზით (განსაკუთრებით რეგიონებში)ფონდის უმნიშვნელოვანეს პრიორიტეტად იქცა. ბოლო 4წლის მანძილზე, ფონდის მიერ დაფინანსდა 40სოციალურიმეწარმეობისპროექტი. საერთოჯამში, 4 წლისმანძილზე, ფონდმა დააფინანსა 200-ზე მეტი პროექტი,რომელთა ჯამურმა ღირებულებამ დაახლოებით 3,2 მლნლარი შეადგინა. აღსანიშნავია, რომ დაფინანსებულიპროექტების 65%-ზე მეტი რეგიონებში განხორციელდა.ფუნქციონირებს ბავშვთა და ახალგაზრდობის ეროვნულიცენტრი, რომლის მისიაა განსაკუთრებული საჭიროებებისმქონე ჯგუფებზე ზრუნვის ხელშეწყობა, ბავშვების დაახალგაზრდობის ინტელექტუალური, პიროვნული,პროფესიული და ფიზიკური პოტენციალის გამოვლენის დაგანვითარებისათვის შესაბამისი პირობების შექმნა, ბავშვთადა ახალგაზრდული ტურიზმის განვითარების ხელშეწყობადა სხვ. ცენტრის პროექტებს შორის, აღსანიშნავიაანაკლიისა და შაორის მომავლის ბანაკები. აღსანიშნავიასამინისტროს და მისი საქვეუწყებო ორგანიზაციებისთანამშრომლობა არასამთავრობო სექტორთან, ასევეარასამთავრობო სექტორის მონაწილეობაახალგაზრდული პოლიტიკის შემუშავების პროცესში, რისიდასტურიცაა ერთობლივად შემუშავებული ახალგაზრდულისაქმიანობის განვითარების სტრატეგია.

მომდევნო 4 წლის განმავლობაში, კულტურის,სპორტისა და ახალგაზრდული პოლიტიკის სფეროშიგატარდება შემდეგი ღონისძიებები:

კულტურა

• გაიზრდება კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სფეროსდაფინანსება;

• დაიხვეწება კულტურასა და ძეგლთა დაცვასთანდაკავშირებული კანონმდებლობა. შემუშავდებაკულტურული მემკვიდრეობის კოდექსი, რომელიცშექმნის კულტურული მემკვიდრეობის დაცვისსათანადო საკანონმდებლო საფუძვლებს. შემუ-შავდება ქველმოქმედების შესახებ კანონი, რომელიცუზრუნველყოფს კულტურის სფეროს დაფინანსებისალტერნატიული გზების მოძიებას და დაფინანსებისდივერსიფიკაციას;

• კულტურის მართვა უფრო ღია, გამჭვირვალე დაინკლუზიური გახდება. გაიზრდება ექსპერტთა დაპროფესიონალთა ჩართულობა გადაწყვეტილებისმიღების, დარგობრივი სტრატეგიების შემუშავებისპროცესში;

• გაიზრდება კულტურის ხელმისაწვდომობა ფართოსაზოგადოებისათვის, განსაკუთრებით რეგიონებისმოსახლეობისთვის, ეთნიკური უმცირესობებისა დაშშმ პირებისათვის. განხორციელდება ინფრას-ტრუქტურული პროექტები კულტურის და ძეგლთადაცვის მემკვიდრეობის შესანარჩუნებლად.მოხდება კულტურის პოპულარიზაცია მოსახლეობის


ფართო ფენებისათვის, ხელი შეეწყობა მედიისა დამაუწყებლის პოტენციალის გამოყენებას კულტურისა დაშემოქმედებითი სექტორის პოპულარიზაციისა დაგანვითარებისათვის;

• მოხდება კულტურის ინტეგრირება სხვა დარგების,განსაკუთრებით ეკონომიკურ პოლიტიკაში.გაძლიერდება კომუნიკაცია კულტურის სფეროსმუშაკებსა და ბიზნესსტრუქტურებს შორის,პარტნიორობა სახელმწიფო და კერძო სექტორებსშორის. ხელი შეეწყობა კულტურის სფეროსპოტენციალის სამეწარმეო მიმართულებით ათვისებას,მათ შორის რეწვის ტრადიციული ეროვნულიმიმართულებით. პროგრამა „შემოქმედებითისაქართველოს“ ფარგლებში, სახელმწიფო ხელსშეუწყობს შემოქმედებითი ინდუსტრიებისგანვითარებისთვის საჭირო სივრცეებსა დადაწესებულებებს: ლაბორატორიებს, ინკუბატორებს.შემუშავდება შემოქმედებითი ინდუსტრიებისწახალისების მექანიზმები. გაუმჯობესდება კულტურისსაექსპორტო პოტენციალის ათვისება, ასევექართული კულტურის ინტერნაციონალიზაცია და მისიგლობალურ კონტექსტში წარმოჩენა;

• განხორციელდება პროექტები კულტურისდიგიტიზაციის ხელშესაწყობად;

• სახელმწიფო უზრუნველყოფს ნიჭიერ ხელოვანთამხარდაჭერას;

• ხელი შეეწყობა სახელოვნებო განათლების განვი-თარებას, დარგის სპეციალისტების კვალიფიკაციისამაღლებას;

• უზრუნველყოფილი იქნება ხელოვნების სხვა-დასხვა დარგის პოპულარიზაცია ზოგად-საგანმანათლებლო დაწესებულებებში;

• შემუშავდება კულტურის მოღვაწეთა სოციალურიდაცვის დამატებითი მექანიზმები.

სპორტი

- გაიზრდება სახელმწიფოს მხრიდან სპორტისდაფინანსება;

- დამტკიცდება მაღალმთიან დასახლებებში სპორტშიდასაქმებული მწვრთნელებისთვის ფინანსურიდახმარებისა და სპორტის განვითარების ხელშემწყობისახელმწიფო პროგრამა, უზრუნველყოფილი იქნებამწვრთნელებისათვის პროფესიული და უმაღლესისასპორტო განათლების ხელმისაწვდომობა;

- განხორციელდება სპორტის უნივერსიტეტისრეფორმა ქვეყნის სათანადოდ მომზადებულიპროფესიული კადრებით უზრუნველსაყოფად;

- ქმედითი სახელმწიფო პოლიტიკის შედეგად, 15%-ითგაიზრდება პროფესიულ სპორტში ჩაბმულ პირთარაოდენობა. განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობასპორტის სხვადასხვა სახეობაში ბავშვებისა დამოზარდების ჩართვას;

- ხელი შეეწყობა მასობრივი სპორტის განვითარებას,მათ შორის მოწყვლადი ჯგუფების სპორტში ჩაბმას;

- ყურადღება დაეთმობა სპორტის განვითარებასპენიტენციურ დაწესებულებებში;

- 4 რეგიონულ ცენტრში აშენდება საერთაშორისოსტანდარტების შესაბამისი ახალი სპორტისსასახლეები;

- აშენდება საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისიფეხბურთისა და რაგბის 20 კომბინირებულიმოედანი;

- თბილისში აშენდება ჭიდაობის სასახლე დასპორტსმენთა რეაბილიტაციის ცენტრი;

- მომდევნო 5 წლის განმავლობაში, 265 მლნ ლარითდაფინანსდება საქართველოს ჩემპიონატში მონაწილესხვადასხვა დონის საფეხბურთო გუნდი. ხელიშეეწყობა საფეხბურთო გუნდების კერძო საკუთრებაშიგადაცემას, ბავშვთა და ქალთა ფეხბურთის, ასევეასაკობრივი გუნდების (მათ შორის სანაკრებოს)განვითარებას;

- ეროვნულ სპორტულ ფედერაციებთან კოორდინაციით,შემუშავდება სპორტული ტურიზმის განვითარებისსტრატეგია, რაც ქვეყნის პოპულარიზაციასთანერთად, განაპირობებს არსებული სპორტულიინფრასტრუქტურის ეფექტურ გამოყენებას;

- საქართველო უმასპინძლებს არაერთსაერთაშორისო ტურნირს და ღონისძიებას;

- გაგრძელდება მასობრივი და მაღალი მიღწევებისსპორტისთვის განკუთვნილი ინფრასტრუქტურისმშენებლობა;

- ყველა მუნიციპალიტეტში მოეწყობა გარესავარჯიშოები.

ახალგაზრდობის პოლიტიკა

- გაძლიერდება ახალგაზრდული საქმიანობისმხარდაჭერა სახელმწიფოს მხრიდან, მათ შორისარაფორმალური საგანმანათლებლო პროგრამების,ჰობი-განათლებისა და რეკრეაციული პროექტებისდაფინანსების კუთხით;

- გაიზრდებაადგილობრივი თვითმმართველობებისროლი ახალგაზრდული პოლიტიკის მიმართულებით;

- გაიზრდება სოციალური საწარმოების დაფინანსება,განსაკუთრებით - რეგიონებში;

- აშენდება 3 ახალი ახალგაზრდული ბანაკი;

- ახალგაზრდული ტურიზმის ხელშეწყობის მიზნითგაორმაგდება კემპინგცენტრების და ტურისტულიბილიკების რაოდენობა; გაორმაგდება სოციალურითუ ახალგაზრდული კაფეების რაოდენობა;

- გაღრმავდება ევროკავშირთან თანამშრომლობაახალგაზრდობის მობილობის, მოხალისეობისხელშეწყობის და არასამთავრობო ორგანიზაციებისგანვითარების მიზნით;

- გაუმჯობესდება არასამთავრობო სექტორთანთანამშრომლობა ახალგაზრდული პროექტებისხელშეწყობისა და განვითარებისთვის;

- გაიზრდება შშმ პირების ინკლუზიაზე ორიენტირებულიარაფორმალური განათლების პროგრამების მხარ-დაჭერა, მათ შორის მათ დასაქმებაზე ორიენტირებულიპროექტების რაოდენობა.


საგარეო ურთიერთობები, უსაფრთხოება და თავდაცვა

4. საგარეო ურთიერთობები,უსაფრთხოება და თავდაცვა

ქვეყნის გრძელვადიანი, მშვიდობიანი და მდგ-რადი განვითარების საფუძველი უსაფრთხოების,სტაბილურობისა და კეთილდღეობის უზრუნველყოფაა.

ჩვენი მიზანია თანამედროვე, სტაბილური, განვი-თარებული დემოკრატიის ევროპული სახელმწიფოსაღმშენებლობის პროცესის გაგრძელება და მისიხარისხობრივად უფრო მაღალ დონეზე აყვანა. ამმიზნის მიღწევის საუკეთესო გზა ქვეყნის ევროპულიინტეგრაციაა.

საქართველო რთულ და ცვალებად გეოპოლიტიკურგარემოში იმყოფება. არსებული გლობალური დარეგიონული გამოწვევების გათვალისწინებით, ქვეყნისსუვერენიტეტისა და უსაფრთხოების განმტკიცებისათვისსაქართველოს ნატო-ში ინტეგრაციას და აშშ-თან, როგორცმთავარ სტრატეგიულ პარტნიორთან, თანამშრომლობისშემდგომ გაღრმავებას ალტერნატივა არა აქვს.

აღნიშნული მიმართულებებით საერთაშორისოთანამშრომლობის გაღრმავება ქვეყნის გრძელვადიანიეკონომიკური განვითარების აუცილებელი კომპონენტის- სტაბილური და პროგნოზირებადი პოლიტიკურ-ეკონომიკური გარემოს ფორმირების შესაძლებლობასიძლევა.

ქვეყანაში სტაბილური და პროგნოზირებადიგარემოს ფორმირების ობიექტური საჭიროება ასევეუალტერნატივოს ხდის რუსეთიდან მომავალისაფრთხეების მინიმიზაციისა და რაციონალურიპოლიტიკის აუცილებლობას, ქვეყნის დეოკუპაციის,ტერიტორიული მთლიანობისა და სტრატეგიულიინტერესების დათმობის გარეშე.

ქვეყნის ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაციისგაგრძელებისა და რუსეთთან რაციონალური პოლიტიკისწარმართვის საფუძველზე უსაფრთხო და სტაბილურიგარემოს ჩამოყალიბება, ქვეყნის საინვესტიციომიმზიდველობის ზრდისა და ევროკავშირთან ღრმა დაყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობითგანპირობებული სარგებლის მაქსიმალურად ეფექტიანადგამოყენების საწინდარს წარმოადგენს. ყოველივე ესსაქართველოს მოსახლეობის კეთილდღეობისამაღლებისა და ზოგადად, ქვეყნის გრძელვადიანიგანვითარების აუცილებელი წინაპირობაა.

ზემოაღნიშნული მიზნის მისაღწევად, ჩვენი საგარეოპოლიტიკის პრიორიტეტებია:

- უსაფრთხოებისა და სუვერენიტეტის განმტკიცება,დეოკუპაცია და ტერიტორიული მთლიანობისაღდგენა;

- ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაცია;

- ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობის გაძლიერება;

- ამერიკის შეერთებულ შტატებთან სტრატეგიულითანამშრომლობის გაღრმავება;

- რუსეთის ფედერაციასთან კონფლიქტის მშვიდობიანიდარეგულირება;

- მეზობელ და რეგიონის სახელმწიფოებთანურთიერთობების განმტკიცება და სტრატეგიული

პროექტების განვითარება;

- საქართველოს ეკონომიკური მიმზიდველობისა დაკულტურის პოპულარიზაცია მსოფლიო მასშტაბით;

- საზღვარგარეთ მყოფი საქართველოს მოქალაქეებისუფლებების დაცვა და დიასპორასთან მჭიდროკავშირების განმტკიცება.

4.1. უსაფრთხოებისა და სუვერენიტეტის განმტკიცება,დეოკუპაცია და ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა

ქვეყნის უსაფრთხოებისა და სუვერენიტეტისგანმტკიცება, დეოკუპაცია და ტერიტორიულიმთლიანობის აღდგენა მხოლოდ მშვიდობიანი გზით არისშესაძლებელი. ამ მიმართულებით გასული ოთხი წლისგანმავლობაში აქტიური მუშაობა მიმდინარეობდა.

საქართველოს ხელისუფლება ახორციელებდამშვიდობიან, პრინციპულ და რაციონალურპოლიტიკას, რაც არა კონფრონტაციის ხელშემწყობრიტორიკაზე, არამედ ქმედით ნაბიჯებსა დაგრძელვადიან ხედვებზეა გათვლილი. ეს პოლიტიკაგულისხმობს, ერთი მხრივ, რუსეთთან ურთიერთობაშიდეოკუპაციისკენ მიმართულ პრინციპულ და შეურიგებელძალისხმევას და მეორე მხრივ, ქართულ-აფხაზური დაქართულ-ოსური დიალოგის წახალისებას, კონფლიქტითდაშორიშორებულ საზოგადოებებს შორის ნდობისაღდგენის, შერიგების, პირდაპირი კომუნიკაციისა დაოკუპირებულ ტერიტორიებზე მაცხოვრებლების ერთიანსახელმწიფო სივრცეში ინტეგრაციის გზით.

საქართველო განაგრძობდა კონსტრუქციულმონაწილეობას ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიებში- საქართველოსა და რუსეთს შორის არსებულ ერთადერთფორმატში, სადაც ევროკავშირის, გაერო-ს და ეუთო-სშუამავლობით განიხილება ძალის არგამოყენების,ოკუპირებულ ტერიტორიებზე უსაფრთხოების საერ-თაშორისო მექანიზმების შექმნის, ლტოლვილთა დაიძულებით გადაადგილებულ პირთა უსაფრთხო დაღირსეული დაბრუნების საკითხები, აგრეთვე სხვამნიშვნელოვანი ჰუმანიტარული და უსაფრთხოებასთანდაკავშირებული თემები. აქტიური ძალისხმევა იყომიმართული რუსეთის ფედერაციის მიერ 2008 წლის 12აგვისტოს ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების სრულადშესრულების უზრუნველყოფისკენ. მიღწეულ იქნაშეთანხმება გალში ინციდენტების პრევენციისა და მათზერეაგირების მექანიზმის (IPRM) აღდგენის თაობაზე,რაც 2012 წლის გაზაფხულიდან შეწყვეტილი იყო.მიმდინარეობდა რეგულარული მუშაობა ერგნეთისმიმართულებით ინციდენტების პრევენციის და მათზერეაგირების მექანიზმის ფარგლებში.

აქტიური ღონისძიებები გატარდა საქართველოსოკუპირებული ტერიტორიების შემდგომი აღიარე- ბისრისკების მინიმუმამდე შესამცირებლად. კერძოდ,გაგრძელდა დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარებისპროცესი შორეული რეგიონების ქვეყნებთან,განეიტრალდა რუსეთის ინტენსიური ძალისხმევასაერთაშორისო ასპარეზზე ოკუპირებული რეგიონების„დამოუკიდებლობის“ აღიარების მიმართულებით.მნიშვნელოვანი ძალისხმევის შედეგად, მოხერხდა 2013წელს ვანუატუს, ხოლო 2014 წელს ტუვალუს მიერსაქართელოს ოკუპირებული რეგიონების


დამოუკიდებლობის აღიარების უკან გაწვევა და ორივექვეყნის მიერ საქართველოსთან დიპლომატიურიურთიერთობების დამყარება. შედეგად, ხუთიდან სამამდეშემცირდა იმ სახელმწიფოთა რაოდენობა, რომლებმაც,რუსეთის კვალდაკვალ, საქართველოს ოკუპირებულირეგიონების დამოუკიდებლობა აღიარეს.

საქართველოს აქტიური დიპლომატიური ნაბიჯებისშედეგად, მიღწეულ იქნა უპრეცედენტო შედეგები ყველაშესაბამისი საერთაშორისო ორგანიზაციის ფარგლებშისაქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის,სუვერენიტეტის, ოკუპირებულ ტერიტორიებზემაცხოვრებელთა და იძულებით გადაადგილებულპირთა დაბრუნების უფლებებთან დაკავშირებითსაერთაშორისო საზოგადოების მტკიცე პოზიციისკონსოლიდაციის კუთხით:

- 2014 წელს პირველად და მას შემდეგყოველწლიურად ევროპის საბჭოს მინისტრთაკომიტეტი განიხილავს და იღებს გადაწყვეტილებებსსაკითხზე: „ევროპის საბჭო და კონფლიქტისაქართველოში“, რომელშიც ხაზგასმითაააღნიშნული, რომ საქართველოს რეგიონების -აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი/ სამხრეთ ოსეთი -მიმართ რუსეთის ფედერაციის მიერგანხორციელებული ნაბიჯები, განსაკუთრებითალიანსისა და სტრატეგიული პარტნიორობის/ინტეგრაციის შესახებ ე.წ. ხელშეკრულებებისდადება ძირს უთხრის რეგიონში უსაფრთხოებისა დასტაბილურობის გამყარებისკენ მიმართულძალისხმევას, აშკარად არღვევს საქართველოსსუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას.შესაბამისად, მინისტრთა მოადგილეების კომიტეტიმოუწოდებს რუსეთის ფედერაციას, შეაჩეროს დაგააუქმოს ეს პროცესი და დაემორჩილოსსაერთაშორისო სამართლის ვალდებულებებს, მათშორის 2008 წლის 12 აგვისტოს ცეცხლის შეწყვეტისშესახებ შეთანხმებას და მის 2008 წლის 8 სექტემბრისსაიმპლემენტაციო ღონისძიებებს. 2016 წლისგადაწყვეტილებაში ხაზგასმულია, რომ რუსეთისფედერაცია არის ამ ტერიტორიებზე ფაქტობრივიკონტროლის განმახორციელებელი სახელმწიფო;

- 2016 წლის 5 ივლისს, თბილისში მიმდინარე ეუთოსსაპარლამენტო ასამბლეის 25-ე სესიის ფარგლებშიმიღებულ იქნა ქართული მხარის მიერ ინიცირებულირეზოლუცია სახელწოდებით „კონფლიქტისაქართველოში“;

- 2016 წლის 29 ივნისს, გაერო-ს ადამიანის უფლებათასაბჭოს 32-ე სესიის ფარგლებში, პირველადგაკეთდა განცხადება საქართველოს აფხაზეთისა დაცხინვალის რეგიონებში ადამიანის უფლებებისა დაჰუმანიტარული მდგომარეობის შესახებ, რომელსაც 41სახელმწიფო შეუერთდა;

- ევროკავშირთან მჭიდრო თანამშრომლობით,გრძელდება ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიასაქართველოში, რომელიც ამ ეტაპზე წარმოადგენსერთადერთ საერთაშორისო მექანიზმს კონფლიქტისმონიტორინგის კუთხით საქართველოს ტერიტორიაზე.

ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პრიორიტეტიაიძულებით გადაადგილებულ პირთა ფუნდა- მენტურიუფლების დაცვა და მათი საკუთარ

სახლებში ნებაყოფლობით, უსაფრთხოდ დაღირსეულად დაბრუნების უზრუნველყოფა, რაც კვლავუგულვებელყოფილია საოკუპაციო რეჟიმის მხრიდან.ქართული მხარის ძალისხმევით, აღნიშნული საკითხი დგასდა შენარჩუნდება საერთაშორისო დისკუსიების დღისწესრიგში და საერთაშორისო თანამეგობრობისყურადღების ცენტრში, ვიდრე არ იქნება მიღწეული ამფუნდამენტური უფლების რეალიზება. ბოლო წლებში,გაიზარდაგაეროსგენერალურასამბლეაზე„აფხაზეთიდან,საქართველო და ცხინვალის რეგიონიდან/სამხრეთოსეთი, საქართველო იძულებით გადაადგილებულ პირთადა ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ” (შესასწორებელია)რეზოლუციის მხარდამჭერთა რაოდენობა. 2013 წელსრეზოლუციას მხარი 62-მა, 2014 წელს - 69-მ, 2015წელს - 75-მა, ხოლო 2016 წელს - 76-მასახელმწიფომ დაუჭირა. 2016 წელს მხარდამჭერთარაოდენობამ პირველად გადააჭარბა იმ ქვეყნების რიცხვს,რომელთაც თავი შეიკავეს, რაც ცხადყოფს, რომსაქართველოს აქტიური დიპლომატიის შედეგად,საერთაშორისო თანამეგობრობა სულ უფრო ნათლადაცნობიერებს საქართველოს ოკუპირებული რეგიონებიდანიძულებით გადაადგილებულ პირთა მუდმივ საცხოვრებელადგილას დაბრუნების ფუნდამენტური უფლების დაცვის(აღდგენის) მნიშვნელობას.

2013 წლის ოქტომბერში საქართველოს მთავრობისდადგენილებით შექმნილი სახელმწიფო კომისიისფარგლებში მავთულხლართების და სხვა ბარი-კადების სიახლოვეს მცხოვრები მოსახლეობისსაჭიროებებზე რეაგირება სახელმწიფომ ერთ-ერთპრიორიტეტად დაისახა, ისეთი რთული გამოწვევებისფონზე, როგორიცააუკანონო დაკავებები, გადაადგილებისთავისუფლების და სამეურნეო მიწებზე წვდომის შეზღუდვა დაა.შ. მათი მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად და წლებისგანმავლობაში დაგროვილი პრობლემებისგადასაჭრელად, მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადაიდგა.

მიმდინარეობდა მუშაობა ადამიანის უფლებებისსაერთაშორისო მექანიზმის ამოქმედებისათვისოკუპირებულ ტერიტორიებზე, რისი საჭიროებაცგანსაკუთრებით კრიტიკულია ახალგორის და გალისრაიონის მოსახლეობისათვის, რომლის უფლებებიუხეშად ირღვევა და იზღუდება, მათ შორის გალშიმშობლიურ, ქართულ ენაზე განათლების მიღებისშეუძლებლობის სახით, რაც განსაკუთრებით მტკივნეულიამოსახლეობისათვის. 2015 წლიდან დაიწყო კვარტალურიანგარიშების მომზადება საქართველოს ოკუპირებულტერიტორიებზე ადამიანის უფლებათა მდგომარეობისშესახებ, რაც მიზნად ისახავს საერთაშორისოთანამეგობრობის ინფორმირებას საქართველოსოკუპირებულ ტერიტორიებზე ამ მიმართულებითარსებული მდგომარეობის შესახებ.

საქართველოს ხელისუფლება ეფექტურადახორციელებდა “ოკუპირებული ტერიტორიებისმიმართ” საქართველოს სახელმწიფო სტრატეგიას,ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მაცხოვრებლებს აწვდიდაჯანდაცვის სერვისებს, რაც განსაკუთრებით წარმატებულპრაქტიკად იქცა ბოლო სამი წლის განმავლობაშიმომართვის მნიშვნელოვანი ზრდის ტენდენციისგათვალისწინებით. ოკუპირებულ ტერიტორიებზემაცხოვრებლებმა ისარგებლეს C ჰეპატიტის მკურნალობისუპრეცედენტო პროგრამით. სახელმწიფომ გადადგა


ნაბიჯები სხვადასხვა სერვისის ხელმისაწვდომობისგაზრდისკენაც. მაგალითად, ზუგდიდის რაიონისსოფელ რუხში მოეწყო მსხვილი სავაჭრო კომპლექსი და2017 წლისთვის დასრულდება მშენებლობამრავალპროფილიანი სამედიცინო კლინიკისა, რომელიცმთელი რეგიონისთვის, მათ შორის ოკუპირებულიტერიტორიების მაცხოვრებლებისათვის, საინტერესო დამიმზიდველ ობიექტად იქცევა.

გააქტიურდა კონტაქტები, განსაკუთრებით სამო-ქალაქო საზოგადოებისა და სახალხო დიპლომტიისხაზით.

გადაიდგა მნიშვნელოვანი ჰუმანიტარული ხასიათისნაბიჯები, როგორიცაა წითელი ჯვრის შუამავლობით

კონფლიქტის შედეგად უგზო-უკვლოდ დაკარგულთასამარხების მოძიების, ნეშტების იდენტიფიცირებისადა გადასვენების პროცესის წარმართვა, პატიმრობაშიმყოფი პირების გაცვლა, გარემოს დაცვისკენ, კერძოდ,

კოლხური ბზის გადარჩენისკენ მიმართული აქტივობებისგანხორციელება, საარქივო მასალების მიწოდება და ა.შ.

წარიმართებოდა მჭიდრო თანამშრომლობაპარტნიორებთან სამშვიდობო პროცესის მიმართმხარდაჭერის მობილიზების მიზნით, როგორც ორმხრივ, ისესაერთაშორისო ფორმატებში. მნიშვნელოვანია ისეთიაქტორების ეფექტური ჩართულობა, როგორებიც არიან:ევროკავშირი, გაერო, ეუთო, აშშ, ევროსაბჭო და სხვაპარტნიორები, რომელთა მიდგომა ქვეყნისსუვერენიტეტის და ტერიტორიული მთლიანობის,საერთაშორისო სამართლის პრინციპების და ადამიანისუფლებების პატივისცემას ეფუძნება.

ჩვენ გავაგრძელებთ საერთაშორისო თანამეგობრობისძალისხმევის შემდგომ კონსოლიდაციას დათანმიმდევრული, მშვიდობიანი და პრაგმატულიპოლიტიკის გატარებას უსაფრთხოებისა დასუვერენიტეტის განმტკიცების, დეოკუპაციისა დატერიტორიული მთლიანობის აღდგენის მიზნით. კერძოდ,საქართველოს ხელისუფლება:

- მიმართავს ძალისხმევას მშვიდობის უზრუნვე-ლყოფის, უსაფრთხოების რისკებისა და შესაძლოპროვოკაციების განეიტრალების, ევროპული დაევროატლანტიკური ინტეგრაციის ურყევი კურსისა დაეკონომიკური განვითარების ვექტორის დაცვისაკენ, რაცკონფლიქტის მშვიდობიანი და წარმატებულიმოგვარების წინაპირობაა;

- გააგრძელებს დიპლომატიურ ძალისხმევასსაქართველოს ოკუპირებული რეგიონებისარაღიარების პოლიტიკის გატარებისთვის;

- მიმართავს აქტიურ ძალისხმევას დეოკუპაციისამოცანისკენ, რუსეთის მხრიდან ცეცხლის შეწყვეტისშეთანხმების შესრულების უზრუნველყოფის,ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საერთაშირისოუსაფრთხოების მექანიზმების ამოქმედების, რო-გორც რუსეთთან საერთაშორისო ფორმატშიმოლაპარაკებების, ისე საერთაშორისო მხარდაჭერისადა ზეწოლის მობილიზების გზით;

- ხელს შეუწყობს პირდაპირ დიალოგს ქარ-თველებსა და აფხაზებს, ქართველებსა და ოსებსშორის, მიმართავს დინამიურ ძალისხმევას

დაპირისპირებების დაძლევის, ნდობისაღდგენისა და შერიგების ამოცანების მისაღწევად,სადაც ასევე მნიშვნელოვანია სახალხო დიპლომატიისდა სამოქალაქო საზოგადოების, საზოგადოებრივიმოღვაწეების, შერეული ოჯახების, ქალების,ახალგაზრდების როლი;

- წაახალისებს კონფლიქტით დაშორიშორებულხალხთაშორის კონტაქტებს, საერთო ინტერესებზედაფუძნებულ თანამშრომლობას, რაც ხელოვნურიგამყოფი ხაზების ორივე მხარეს მცხოვრებიმოსახლეობის ჰუმანიტარულ და პრაგმატულსაჭიროებებს, პროფესიული ჯგუფების თუ სხვადასხვადარგის ექსპერტების (ეკოლოგების, კულტურისმოღვაწეების, ჟურნალისტების, მედიცინის მუშაკების დაა.შ.) თანამშრომლობის ინტერესებს უკავშირდება;

- გააგრძელებს კონფლიქტით დაზარალებულადამიანებზე, მათ შორის დევნილებზე ზრუნვას,ოკუპირებულ ტერიტორიებსა და საოკუპაციო ხაზისსიახლოვეს მცხოვრები მოსახლეობის უფლებებისა დაუსაფრთხოების დაცვას და მათი მდგომარეობისგაუმჯობესებას და ამ ამოცანის შესასრულებლად:

გააგრძელებს და გაააქტიურებს ყველაშესაბამისი ფორმატის და ინსტრუმენტისგამოყენებას დევნილთა დაბრუნების განუ-ყოფელი უფლების დაცვისა და ამ უფლებისრეალიზებისთვის;

გაააქტიურებს მუშაობას ოკუპირებულ ტერი-ტორიებზე ადამიანის უფლებათა მონი-ტორინგისა და დაცვის საერთაშორისომექანიზმების ამოქმედებისათვის, ასევეოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრებიმოსახლეობის, მათ შორის, განსაკუთრებით,მოწყვლადი გალის და ახალგორისრაიონების მაცხოვრებელთა უსაფრთხოების,უფლებრივი და ჰუმანიტარული მდგომარეობისგაუმჯობესებისათვის;

გადადგამს ნაბიჯებს, მათ შორის საერთაშორისოდონორების მხარდაჭერის მობილიზების გზით,გამყოფი ხაზების სიახლოვეს მცხოვრებიმოსახლეობის საჭიროებებზე შემდგომირეაგირების და ამ რეგიონების სოციალური დაეკონომიკური გაძლიერების მიმართულებით;

გააფართოებს და გაამარტივებს სახელმწიფოსმხრიდან შეთავაზებულ მომსახურებებზეწვდომას ოკუპირებულ ტერიტორიაზემაცხოვრებლებისათვის. გაგრძელდებაწარმატებული პრაქტიკა ჩართულობისსტრატეგიის ფარგლებში და გააქტიურდებაახალი მიმართულებები, რაც მათ ერთიანსახელმწიფო სივრცეში ინტეგრირების და ქვეყნისგანვითარების პროცესში თანამონაწილეობისშესაძლებლობებს მისცემს;

ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მაცხოვრებლებსშესთავაზებს იმ სარგებელსა და სიახლეებს,განვითარების და უკეთესი მომავლისპერსპექტივებს, რაც თავის მხრივ, საქართველოსევროპულ მომავალსა და განვითარებასუკავშირდება და გამომდინარეობს ჩვენი ქვეყნის


ევროკავშირთან და სხვა პარტნიორებთანთანამშრომლობის ფორმატებიდან;

მაქსიმალურად გამოიყენებს ყველა რელე-ვანტურ საერთაშორისო პლატფორმასსაქართველოს სამშვიდობო პოლიტიკის მიზნებისგანხორციელების, ქვეყნის უსაფრთოხებისგანმტკიცების და ჰუმანიტარული გამოწვევებისმოგვარების ხელშეწყობისათვის;

გააგრძელებს ძალისხმევას ჟენევის საერ-თაშორისო დისკუსიების ფორმატისეფექტურობის ამაღლების მიზნით, ასევე გალსადა ერგნეთში ინციდენტების პრევენციის და მათზერეაგირების მექანიზმის შედეგიანი მუშაობისუზრუნველყოფისათვის;

გაააქტიურებს თანამშრომლობას პარტნი-ორებთან, მეგობარ სახელმწიფოებთან,საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, არასა-მთავრობო სექტორთან, დონორ ორგა-ნიზაციებთან სამშვიდობო ამოცანებისმხარდასაჭერად, მათ შორის, ომითდაშორიშორებულ საზოგადოებებს შორისპირდაპირი დიალოგის და შერიგების პროცესისწახალისების, ნდობის აღდგენისკენ მიმართულიკონკრეტული პროექტების, კონფლიქტითდაზარალებული მოსახლეობის ჰუმანიტარულსაჭიროებებზე რეაგირების, სახალხოდიპლომატიის და საერთო ინტერესებზედაფუძნებული თანამშრომლობის ხელშეწყობისგზით;

- ამ ამოცანების მისაღწევად და გაცხადებული პრინ-ციპების საფუძველზე, საქართველოს ხელისუფლებაწარმოადგენს სამშვიდობო პროცესის ხედვას,რომელიც მოიცავს ძირითად სტრატეგიულმიმართულებებს და განსაზღვრავს მოქმედებისტაქტიკას, რაც ორიენტირებული იქნება კონკრეტულიინიციატივების განხორციელებაზე და ხელს შეუწყობსკონფლიქტის სრულმასშტაბიანი მოგვარებისთვის მყარისაფუძვლის შექმნას.

4.2. ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაცია

„საქართველოს ევროპული და ევროატლანტიკურიინტეგრაცია ეფუძნება და სრულად ასახავს ქვეყნისმოსახლეობის უმრავლესობის ურყევ ნებას - ეროვნულითვითმყოფადობისა და ტრადიციების შენარჩუნებითგახდეს დემოკრატიული ქვეყნების თანამეგობრობისღირსეული და სრულუფლებიანი წევრი.

ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში, მნიშვნელოვანიპროგრესი იქნა მიღწეული საქართველოს საგარეოპოლიტიკის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტის -ევროპული ინტეგრაციის კუთხით.

2014 წელი ისტორიულია საქართველო-ევროკავშირისურთიერთობებში. 2014 წლის 27 ივნისს ხელიმოეწერა ასოცირების შეთანხმებას, ღრმა დაყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის სივრცის(DCFTA) კომპონენტის ჩათვლით, რითაც საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობები ხარისხობრივად ახალეტაპზე გადავიდა. შედეგად, ევროინტეგრაცია გახდაჩვენი ქვეყნის არა მხოლოდ საგარეო, არამედსაშინაო პოლიტიკის პრიორიტეტი. ევროკავშირთან

ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობისსივრცე მსოფლიოში მსყიდველობითუნარიანობითუმსხვილეს ბაზარზე დამკვიდრების საშუალებას იძლევა დაშესაბამისად, ხელს უწყობს ქვეყნის ეკონომიკისკონკურენტუნარიანობისა და ექსპორტის ზრდას,უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას, დასაქმების ზრდასა დასაქართველოს მოსახლეობის კეთილდღეობისამაღლებას. 2016 წლის 1 ივლისიდან, ევროკავშირისწევრი ქვეყნების მიერ რატიფიცირების დასრულებისშემდეგ, ასოცირების შეთანხმება სრულად შევიდაძალაში. ამასთან, ასოცირების შეთანხმება და ასოცირებისდღის წესრიგი წარმატებით ხორციელდება 2014 წლისსექტემბრიდან.

საქართველოსთვის ევროკავშირთან სავიზორეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმის(VLAP) ოფიციალურად გადმოცემის (2013 წლის25 თებერვალი) შემდეგ, ქვეყნის ხელისუფლებამ,მნიშვნელოვანი ძალისხმევის შედეგად, დაასრულაგეგმით გათვალისწინებული ვალდებულებებისშესრულება, რაც დადასტურებულია ევროკომისიის 2015წლის 18 დეკემბრის შესაბამის ანგარიშში. 2016 წლის 9მარტს, საქართველოსთან სავიზო რეჟიმის გაუქმებისმიზნით, ევროკომისიამ მოახდინა საკანონმდებლოპროცესის ინიცირება და ევროპარლამენტსა დაევროკავშირის საბჭოს ოფიციალურად წარუდგინასაკანონმდებლო წინადადება. ამჟამად, ევროკავშირისსაბჭოსა და ევროპარლამენტში მიმდინარეობსსაბოლოო გადაწყვეტილების მიღებისთვის აუცილებელიპროცედურები.

ევროკავშირს განსაკუთრებული როლი ენიჭებასაქართველოს უსაფრთხოებისა და ტერიტორიულიმთლიანობის მხარდაჭერის საქმეში. კერძოდ,ევროკავშირი, გაეროსთან და ეუთოსთან ერთად,ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიებისთანათავმჯდომარეა, მხარს უჭერს არაღიარებისპოლიტიკას და საქართველოში ახორციელებსსადამკვირვებლო მისიას (EUMM). საქართველო, თავისმხრივ, ჩართულია ევროკავშირის ეგიდით მიმდინარეკრიზისული სიტუაციების მართვის ოპერაციებში დაევროკავშირთან ერთად მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვსმსოფლიო უსაფრთხოებაში.

2013 წელს დაიწყო აქტიური დიალოგი ევროპისენერგეტიკულ გაერთიანებაში საქართველოსგაწევრიანებასთან დაკავშირებით. ამჟამად, აღნიშნულგაერთიანებაში გაწევრიანებასთან დაკავშირებულიმოლაპარაკებები უკვე დასრულებულია.

2015 წლის თებერვალში ქ. ბრიუსელში ხელი მოეწერაშეთანხმებას, რომლის მიხედვითაც საქართველოევროკავშირის პროგრამის - „Creative Europe“(„შემოქმედებითი ევროპა“) წევრი გახდა.

2016 წლის 29 აპრილს, ქ. ბრიუსელში ხელი მოეწერაშეთანხმებას საქართველოს ევროკავშირის კვლევისა დაინოვაციის ჩარჩო-პროგრამის - “ჰორიზონტი 2020”ასოცირებული წევრობის შესახებ.

საქართველო აქტიურად მონაწილეობდა ევრო-კავშირის „აღმოსავლეთ პარტნიორობის“მრავალმხრივ ფორმატში, მათ შორის შესაბამისთემატურ პლატფორმებში, ევრონესტის საპარლამენტო


ასამბლეაში, „აღმოსავლეთ პარტნიორობის“ სამო-ქალაქო საზოგადოების ფორუმსა და „აღმოსავლეთპარტნიორობის“ ადგილობრივი და რეგიონულიმმართველობების კონფერენციაში.

საქართველოს მთავრობამ, ასოცირებულ ქვეყნებსშორის ერთ-ერთმა პირველმა, უზრუნველყო ევროკა-ვშირთან ინტეგრაციის პროცესში სამოქალაქოსაზოგადოების ჩართულობა, როგორც ასოცირებისშეთანხმების განხორციელების დაგეგმვის, ისე შესრუ-ლების მონიტორინგის თვალსაზრისით.

საქართველოს წინსვლა ევროინტეგრაციისმიმართულებით დადებითად შეფასდა 2014-2015წლებში გამართულ ასოცირების საბჭოს სხდომებზე.საქართველო წარმოჩინდა, როგორც „აღმოსავლეთპარტნიორობის“ ლიდერი ქვეყანა ასოცირებისშეთანხმების შესრულების თვალსაზრისით.

ჩვენი ამოცანაა სრულად და ეფექტიანად იქნასგამოყენებული ქვეყნის ევროინტეგრაციით განპირო-ბებული შესაძლებლობები. ევროინტეგრაციის პროცესითგათვალისწინებული რეფორმები მნიშვნელოვანიამაღალი სტანდარტების დამკვიდრების და წარმატებულიტრანსფორმაციის მისაღწევად. ამ მიზნით:

- გაგრძელდება ასოცირების შეთანხმების, რომე-ლიც მოიცავს ღრმა და ყოვლისმომცველი თავი-სუფალი ვაჭრობის სივრცის კომპონენტს, ეფექტიანიგანხორციელება;

- გაგრძელდება თანამშრომლობა მიგრაციის საკი-თხებზე და უვიზო მიმოსვლის ამოქმედების საფუძ-ველზე, შეიქმნება მეტი შესაძლებლობები ჩვენიმოქალაქეებისთვის;

- გაგრძელდება ინსტიტუციური და სექტორალური ინ-ტეგრაცია ევროკავშირთან;

- გაღრმავდება თანამშრომლობა ევროკავშირის ერთ-იანი უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკის(CSDP) ფარგლებში;

- საქართველო გაწევრიანდება ევროპის ენერგეტიკულგაერთიანებაში;

- გააქტიურდება თანამშრომლობა ევროკავშირისსაგანმანათლებლო, სამეცნიერო და კულტურულიპროგრამების, მათ შორის “შემოქმედებითი ევროპის”და “ჰორიზონტი 2020-ის” ფარგლებში, რათამაქსიმალური სარგებელი გახდეს ხელმისაწვდომისაქართველოს მოქალაქეებისთვის;

- გაღრმავდება თანამშრომლობა „აღმოსავლეთ პარტ-ნიორობის“ მრავალმხრივ ფორმატში ერთობლივიპროექტების განხორციელების კუთხით;

- გაგრძელდება სამოქალაქო საზოგადოებასთანთანამშრომლობა, რაც ასოცირების შეთანხმებისწარმატებით განხორციელების, ქვეყანაში ევროინ-ტეგრაციის საკითხზე საზოგადოებრივი აზრის შემ-დგომი კონსოლიდაციის, ასევე არსებული ცოდნისადა გამოცდილების მობილიზების შესაძლებლობასიძლევა.

ნატო-ში ინტეგრაცია არის საქართველოს საგარეო დაუსაფრთხოების პოლიტიკის უმნიშვნელოვანესი

ამოცანა და საქართველოს უსაფრთხოების განმტკიცებისადა სტაბილური განვითარების წინაპირობა. საქართველომიზანმიმართულად განაგრძობს სვლას ნატო-სწევრობისაკენ.

ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში, ნატო-საქარ-თველოს ურთიერთობები განსაკუთრებულად აქტიური დაშინაარსობრივად დატვირთული იყო. 2013 წელსშედგა ჩრდილოატლანტიკური საბჭოს მესამე, ხოლო2014 წელს - ნატოს სამხედრო კომიტეტისპირველი ვიზიტი საქართველოში. 2016 წლისივლისში გამართულ ნატო-ს ვარშავის სამიტზე მიღებულიგადაწყვეტილებით, 2016 წელს საქართველოშიჩრდილოატლანტიკური საბჭოს მეოთხე ვიზიტი გაიმა-რთება.

საქართველოსთვის, როგორც ასპირანტი ქვეყნისთვის,მნიშვნელოვანი იყო 2014 წლის ნატოს უელსისსამიტი, რომელზეც ალიანსმა მიიღო გადაწყვეტილებასაქართველოსთვის “არსებით ღონისძიებათა პაკეტის“შემუშავებისა და ურთიერთობის თვისებრივად ახალდონეზე გადასვლის შესახებ.

აღნიშნულ გადაწყვეტილებათა საფუძველზე, 2015წლის აგვისტოს ბოლოს, ალიანსის გენერალურიმდივნის, იენს სტოლტენბერგის ვიზიტისას, ნატო-საქართველოს ერთობლივი წვრთნისა და შეფასებისცენტრი დაფუძნდა. 2016 წლის ივნისში, თავდაცვისინსტიტუციური აღმშენებლობის სკოლა გაიხსნა.ნატო-საქართველოს „არსებითი პაკეტით“განსაზღვრული ვალდებულებების დროული და ხარისხიანიშესრულებით, ქართული მხარე ხელს უწყობს ქვეყნისთავდაცვისუნარიანობის განმტკიცებასა და ნატოშიგაწევრიანებისთვის მომზადებას. უელსის სამიტზესაქართველო ასევე მიიწვიეს “პარტნიორობისთავსებადობის ინიციატივასა” და “გაძლიერებულიშესაძლებლობების ჯგუფში” (შვედეთთან, ფინეთთან,ავსტრალიასა და იორდანიასთან ერთად). ამასთან,ქართული ქვედანაყოფი 2015 წლიდან შეუერთდანატოს სწრაფი რეაგირების ძალებს, რაც კიდევ უფროდააახლოებს საქართველოს ალიანსთან.

ნატო-საქართველოს „არსებით პაკეტთან“ ერთად,საქართველოს ნატოში ინტეგრაციის ძირითადიინსტრუმენტებია წლიური ეროვნული პროგრამა დანატო-საქართველოს კომისია. აღნიშნულიინსტრუმენტების ეფექტიანი გამოყენებით, საქართველოწარმატებით ახორციელებს დემოკრატიული განვი-თარებისა და თავდაცვისუნარიანობის გაძლიერებისკენმიმართულ რეფორმებს.

საქართველომ მნიშვნელოვანი პოლიტიკური დაპრაქტიკული მხარდაჭერა მიიღო ნატოს ვარშავისსამიტზე, რაც ალიანსში ინტეგრაციის გზაზე მიღწეულიპროგრესის აღიარების შედეგია. სამიტმა დაადასტურა2015 წლის ნატო-ს საგარეო მინისტერიალისგანცხადება, რომ საქართველოს უკვე აქვს ყველაპრაქტიკული ინსტრუმენტი, რათა მოემზადოს ალიანსისწევრობისთვის. ამავე დროს, საქართველოსათვისგაწევრიანების სამოქმედო გეგმის მინიჭება რჩებაპოლიტიკური პროცესის ნაწილად. ვარშავის სამიტზეცალსახად ხაზი გაესვა, რომ საქართველოს აქვს ყველაზეღრმა და ყოვლისმომცველი ურთიერთობები ალიანსთან დაალიანსის ღია კარის პოლიტიკა ძალაშია.


ვარშავის სამიტზე მიღებულ იქნა უმნიშვნელოვანესიგადაწყვეტილებები საქართველოსთვის თავდაცვისსფეროში ნატოს დამატებითი დახმარების გაწევის შესახებ.გაძლიერდა „არსებითი პაკეტი“ და მიღებულ იქნაახალი ინიციატივები, მათ შორის ისეთი მნიშვნელოვანიმიმართულებებით, როგორიცაა: საჰაერო თავდაცვისშესაძლებლობების განვითარება, ერთობლივი წვრთნები დასწავლებები, შავი ზღვის უსაფრთხოების საკითხებზეთანამშრომლობა, სტრატეგიული კომუნიკაცია.

საქართველომ დაამტკიცა, რომ აქვს პოლიტიკურინება და შესწევს უნარი, მნიშვნელოვანი წვლილიშეიტანოს საერთო ევროატლანტიკური უსაფრთხოებისუზრუნველსაყოფად, რაც ჩვენი ქვეყნის სამხედრომოსამსახურეების ავღანეთში მიმდინარე მტკიცემხარდაჭერის მისიაში მონაწილეობით დასტურდება.ამასთან, საერთაშორისო ოპერაციებში საქარ-თველოს მონაწილეობა ხელს უწყობს საქართველოსშეიარაღებული ძალების პროფესიონალიზმის გაზრდას,ნატოსთან თავსებადობის დონის ამაღლებას, თავდაცვისსფეროში მნიშვნელოვანი რეფორმების გატარებასა დასაქართველოს საერთაშორისო იმიჯის, როგორცალიანსის სანდო და ქმედითუნარიანი პარტნიორის,გამყარებას.

საქართველოს ნატოში გაწევრიანების ამოცანებს, ასევექვეყნის ტერიტორიულ მთლიანობასა და სუვერენიტეტსაქტიურად უჭერს მხარს ნატოს საპარლამენტოასამბლეა, რომლის სხდომა 2017 წელს საქართველოშიგაიმართება.

ალიანსში ინტეგრაციის დაჩქარების მიზნით:

- არსებული პრაქტიკული ინსტრუმენტების გამოყენებითმოვემზადებით ნატოს წევრობისთვის;

- გაგრძელდება ნატო-საქართველოს „არსებითიპაკეტის“ ეფექტიანი განხორციელება, რაცუზრუნველყოფს ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობისგანმტკიცებასა და ნატოსთან თავსებადობის ზრდას;

- გაგრძელდება ნატო-საქართველოს კომისიისფორმატში ალიანსთან აქტიური თანამშრომლობა;

- წარმატებით გაგრძელდება წლიური ეროვნულიპროგრამების განხორციელება;

- საქართველო კვლავ იქნება ალიანსის მნიშვნელოვანიპარტნიორი საერთაშორისო უსაფრთხოებისგანმტკიცების საქმეში;

- 2017 წელს საქართველოში გაიმართება ნატოსსაპარლამენტო ასამბლეის სხდომა.

ქვეყნის ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგ-რაციის შესახებ სტრატეგიული კომუნიკაციის მიზანისაზოგადოებაში ქვეყნის ევროატლანტიკური კურსისმაღალი მხარდაჭერის შენარჩუნებაა. უკანასკნელიწლების განმავლობაში, ანტიდასავლური პროპაგანდაგაძლიერდა და გამოწვევად იქცა არა მხოლოდსაქართველოში, არამედ - მთელ ევროპაში და მისმიღმაც.

გაძლიერებული ანტიდასავლური პროპაგანდისმიუხედავად, ეფექტური სტრატეგიული კომუნიკაციისა დასაზოგადოების ინფორმირების პროცესისკოორდინირებით, ჩვენ შევძელით დემოკრატიული

მმართველობის პირობებში საქართველოსევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაციისმაღალი მხარდაჭერის შენარჩუნება.

ჩვენი მიზანია საქართველოში არსებული ტრადი-ციულად ემოციური მხარდაჭერის გამყარებაგაცნობიერებული არჩევანით. დღეს საზოგადოებამეტად ინფორმირებულია, თუ რატომ არის სასარგებლო დამიმზიდველი საქართველოს ევროპული გზა. ყოველივეეს გაამყარა ჩვენმა ხელშესახებმა შედეგებმაც- ასოცირების შეთანხმების გაფორმებამ, თავისუფალივაჭრობის შესაძლებლობებმა და პოზიტიურმა დასკვნამუვიზო მიმოსვლაზე.

2014-2016 წლებში, კომუნიკაციისა და ინფო-რმაციის შესახებ სტრატეგიის ფარგლებში, მთავრობამგანახორციელა 750-ზე მეტი აქტივობა: შეხვედრები,ტრენინგები და სემინარები, მათ შორის საინფორმაციოღონისძიების/კამპანიის ფორმატში. განხორციელდაარაერთი სატელევიზიო პროექტი და კამპანია უვიზომიმოსვლასა თუ ასოცირების შეთანხმების სარგებელზე.

მთავრობა თანამშრომლობს არასამთავრობოორგანიზაციებთან და 20-ზე მეტი ასეთი პროექტისმხარდაჭერით, ქვეყანაში სტრატეგიული კომუნიკაციისკოორდინირებით, ვაღწევთ შესაბამის შედეგს.

საქართველო იყო ერთ-ერთი პირველი, რომელმაცსხვადასხვა სამინისტროებში შექმნა სტრატეგიულიკომუნიკაციის დეპარტამენტი და სამაგალითოა ჩვენითანამშრომლობა ნატოსა და ევროკავშირისსტრატეგიული კომუნიკაციების ახლადშექმნილდანაყოფებთან.

ეფექტიანი სტრატეგიული კომუნიკაციის განხორცი-ელების მიზნით:

- გაგრძელდება ანტიდასავლური პროპაგანდისწინააღმდეგ ქმედითი ღონისძიებების განხორ-ციელება ინფორმაციის, სტრატეგიული კომუ-ნიკაციის და არა კონტრპროპაგანდის ან სხვაარადემოკრატიული საშუალებების გამოყენებით;

- გაგრძელდება აქტიური საინფორმაციო კამპა- ნია,რომლის მიზანია საქართველოს მოსახ-ლეობისთვის ზუსტი, ამომწურავი და ობიექტურიინფორმაციის მიწოდება ევროკავშირისა დანატოს, ევროატლანტიკური ინტეგრაციისპროცესთან დაკავშირებული გამოწვევებისა დაშესაძლებლობების, ასევე ქვეყნის მიერგანსახორციელებელი რეფორმების თაობაზე;

- გაგრძელდება თანამშრომლობა სამოქალაქოსექტორთან მათი პროექტების მხარდაჭერისა დაერთობლივი ძალისხმევის კოორდინირებისმიმართულებით;

- შემუშავდება ევროპული და ევროატლანტიკურიინტეგრაციის საკითხებზე ინფორმაციისა დაკომუნიკაციის სტრატეგია.

4.3. ქვეყნის თავდაცვისუნარიანობის გაძლიერება

საქართველოს ესაჭიროება დაბალანსებული,ადაპტირებადი, საკმარისი საბრძოლო ძალის მქონე,მოქნილი, მდგრადი და მობილური შეიარაღებულიძალები, რომლებიც თავსებადია ნატოს საერთაშორისო


ოპერაციებში მონაწილეობისთვის, უზრუნველყოფსსამოქალაქო ხელისუფლების მხარდაჭერას სტიქიური დატექნოგენური უბედურების დროს, ადეკვატურადპასუხობს როგორც საზღვრებიდან მომდინარეთავდასხმის საფრთხეებს, ისე პირდაპირ სამხედროაგრესიას. არსებული უსაფრთხოების გამოწვევებისშესამცირებლად მნიშვნელოვანია თავდაცვის სისტემისსრული ტრანსფორმაცია და ისეთი თავდაცვითიშესაძლებლობების შექმნა, რომელიც ეკონომიკური დადიპლომატიური შეკავების ფაქტორებთან თანაფარდსამხედრო შესაძლებლობებს განავითარებს და ამგვარად,საკმარისი შეკავების ფაქტორის შექმნით, საქართველოსსასიცოცხლო ინტერესების დაცვას შეძლებს. ჩვენიქვეყნის ნატოში გაწევრიანებისკენ განუხრელი სწრაფვასწორედ ამ მიზნის თანაზომიერია. ქვეყნის მშვიდობიანიგანვითარების უზრუნველსაყოფად, სუვერენიტეტისა დადამოუკიდებლობის დასაცავად, საქართველოსსამხედრო ძალები უნდა იყოს მძლავრი შემაკავებელიფაქტორი აგრესორისთვის, აგრეთვე მნიშვნელოვანიარგუმენტი ომის პრევენციისათვის.

ძლიერი და ეფექტიანი თავდაცვის სისტემისჩამოსაყალიბებლად, „ქართული ოცნება“ დაამტკიცებსდა განახორციელებს 4-წლიან პროგრამას, რომელიცგახდებაქვეყნისთავდაცვისახლებურიხედვისცხოვრებაშიგატარების სტრატეგიული გეგმა და საფუძვლადდაედება სამხედრო ძალების ტრანსფორმაციისა დამოდერნიზაციის პროცესს. აღნიშნული პროგრამისგანხორციელება დაეფუძნება სამხედრო სფეროში დღემდეარსებულ მიღწევებს, შეიარაღებულ ძალებში მიმდინარეწარმატებულ პროგრამებს, ნატო-საქართველოსერთობლივ პროექტებს, აგრეთვე სამხედრო ძალებისრეფორმირების პრინციპულად ახალ ხედვებს, რომლებიცგანვითარდება შემდეგი 5 მიმართულებით:

- სტრატეგია და მართვა - თავდაცვის დაგეგმვისა დამართვის სისტემების ინტეგრირების ხარისხის გაზრდარესურსების პრიორიტეტული მიმართულებებითეფექტიანად მიმართვის და გადანაწილების მიზნით;

- ძალების ოპტიმიზაცია - სამხედრო შესაძ-ლებლობების დაბალანსებული ერთიანობისშექმნა, რაც განაპირობებს ქვეყნის უსაფრთხოებისამოცანების შესრულებას;

- ძალების მზადყოფნა - კრიტიკულ ფაქტორებზეფოკუსირება სისტემური განვითარების მიმარ-თულებით: პერსონალი, აღჭურვილობა, განათლება-წვრთნები და მდგრადობა;

- ინსტიტუციური რეფორმები - თავდაცვის სამინი-სტროს მართვის მექანიზმების თანმიმდევრულიდახვეწა შეიარაღებული ძალების ოპერატიულიმოთხოვნების ქმედითი მხარდაჭერის უზრუნ-ველსაყოფად;

- საერთაშორისო ჩართულობა - სამხედრო შესაძ-ლებლობების, აგრეთვე ნატო-ს და პარტნიორიქვეყნების ძალებთან თავსებადობის გაზრდის მიზნით,საერთაშორისო პროგრამებსა და აქტივობებშიმონაწილეობა.

ხედვის წარმატებით რეალიზაციისათვის:

- საბოლოოდ გაიმიჯნება კომპეტენციები გენე-

რალურ შტაბსა და სამინისტროს შორის.განხორციელდება თავდაცვის სამინისტროს დაგენერალური შტაბის მართვის, კონტროლისა დაუწყებრივი კონსულტაციების სისტემის შემდგომიინტეგრაცია, დახვეწა და ოპტიმიზაცია;

- განხორციელდება არსებული რესურსების მარ-თვის წესებისა და პროცედურების ინსტი-ტუციონალიზაცია თავდაცვის რესურსების გამჭვი-რვალობის და ანგარიშვალდებულების პრინციპებითგამოყენების უზრუნველსაყოფად;

- გაუმჯობესდება შეიარაღებული ძალების საბრ-ძოლო შესაძლებლობები და მობილურობა:უმნიშვნელოვანეს პრიორიტეტად დარჩებასაჰაერო თავდაცვისა და ტანკსაწინააღმდეგოშესაძლებლობების შემდგომი განვითარება;

- შეჯერდება რეზერვისა და მობილიზაციისკონცეფცია;

- განხორციელდება კვალიფიციური პერსონალისმოზიდვისა და შენარჩუნების მიზნით სამოქალაქო დასამხედრო პერსონალის ფულადი კომპენსაციებითუზრუნველყოფის გზების იდენტიფიცირება, მათ შორისპენსიების სისტემასთან დაკავშირებით არსებულიწინადადებების შეჯერება;

- ნატო-ს სტანდარტებთან თავსებადობის უზრუნვე-ლსაყოფად, შემცირდება პერსონალური ხარჯებისწილი თავდაცვის ბიუჯეტში და განხორციელდება,ზოგადად, თავდაცვის სამინისტროს ხარჯებისოპტიმიზაცია. გარდა ამისა, თავდაცვის სამინისტროსშიგნით მკვეთრად გაიმიჯნება უფლება-მოვალეობები დაფუნქციები;

- უზრუნველყოფილი იქნება მატერიალურ-ტექნი- კურიბაზის განახლება და ლოჯისტიკის სისტემისგამართვა. დაიწყება ერთიანი მატერიალურ-ტექნიკური და სამშენებლო ნორმების დანერგვისპროცესი;

- განვითარდება შეიარაღებული ძალების კიბერშე-საძლებლობები და გაიზრდება კიბერუსაფრთხოებისხარისხი;

- გაიზრდება სამხედრო-სამედიცინო შესაძლე-ბლობები, რისთვისაც უზრუნველყოფილი იქნებაქვეყნის საერთო ეროვნული რესურსებისა დაშესაძლებლობების სწორი განაწილება;

- შეიარაღებულ ძალებში განვითარდება სპეციალურიდანიშნულების ძალების შესაძლებლობები;

- გაგრძელდება სამხედრო პოლიციის რეფორმირება.

4.4. ამერიკის შეერთებულ შტატებთან სტრატეგიული თანამშრომლობის გაღრმავება

ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში, ღრმავდებოდასტრატეგიული თანამშრომლობა ამერიკის შეერთებულშტატებთან, როგორც საქართველოს მთავარ მოკავ-შირესთან.

ფორმატში, რეგულარულად იმართებოდა ყოველწლიურიპლენარული სხდომები და სამუშაო ჯგუფების შეხვედრებიოთხივე თემატური მიმართულებით: უსაფრთხოება


და თავდაცვა; ეკონომიკა, ვაჭრობა და ენერგეტიკა;დემოკრატიული მმართველობა და სამოქალაქოსაზოგადოება; ხალხთაშორისი ურთიერთობები დაკულტურული გაცვლები.

2016 წელს, საქართველოში აშშ-ს სახელმწიფომდივნის ვიზიტის ფარგლებში, ხელი მოეწერასაქართველოსა და აშშ-ს შორის თავდაცვისა დაუსაფრთხოების სფეროში პარტნიორობისგაღრმავების მემორანდუმს, რომელიც გულისხმობსუპრეცედენტო თანამშრომლობას ორ ქვეყანას შორის ამმიმართულებით და მიმართულია საქართველოსთავდაცვისა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფისკენ.

2015 წელს პირველად ჩატარდა მაღალი დონისსავაჭრო და საინვესტიციო დიალოგი ამერიკისსავაჭრო წარმომადგენელისა და საქართველოსვიცე-პრემიერის შეხვედრის ფარგლებში, რომლისდროსაც ასევე შეთანხმდა ერთობლივი საინვესტიციოდა ინფო-კომუნიკაციების და ინოვაციების სფეროსპრინციპები. გაგრძელდა ექსპერტული განხილვებისავაჭრო საკითხებთან დაკავშირებით, მათ შორის აშშ-სთან თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმებისგაფორმების შესაძლებლობის განხილვის კუთხით.ასევე, განხილულ იქნა საქართველოს თანამშრომლობისშესაძებლობა აშშ-ს მონაწილეობით შექმნილრეგიონულ სავაჭრო პლატფორმებში. მთავრობებისხელშეწყობით და მონაწილეობით განხორციელდასავაჭრო და საინვესტიციო მისიები როგორც აშშ-ში,ასევე საქართველოში. მნიშვნელოვანია ორ ქვეყანასშორის არსებული ვაჭრობისა და ინვესტიციების მაღალიდონის დიალოგის ფორმატის ფარგლებში გამართულიშეხვედრები.

განმტკიცდა და გაღრმავდა თანამშრომლობაგანათლების, ჯანდაცვის, თავდაცვის, უსაფრ-თხოების, დემოკრატიული ინსტიტუტებისგანვითარებისა და გაძლიერების კუთხით.აღსანიშნავია, რომ ამერიკული მხარის მხარდაჭერითდა ჩართულობით, დიდი წარმატებით ხორციელდება Cჰეპატიტის აღმოფხვრის პროგრამა. გარდა ამისა,მიღწეულია შეთანხმება, რომ 33%-ით გაიზრდებამომავალ ლიდერთა გაცვლით პროგრამაში (FLEX)ქართველი მოსწავლეებისთვის განკუთვნილი ქვოტები.

აშშ-ს კონგრესში შეიქმნა საქართველოს მეგობართაჯგუფი, რომლის მიერაც ინიცირებულ იქნა საქართველოსტერიტორიული მთლიანობის მხარდამჭერი რეზოლუცია.

აღსანიშნავია აშშ-ის მიერ საქართველოსთვისგამოყოფილი დახმარების ზრდა სხვადასხვამნიშვნელოვანი მიმართულებით, მათ შორის 2017 წლისფისკალური ბიუჯეტის პროექტის ფარგლებში.

წარიმართებოდა აქტიური თანამშრომლობაამერიკის არასამთავრობო სექტორთან და კვლე-ვით ცენტრებთან.

2014 წლიდან, დიასპორის საკითხებში საქარ-თველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატიწარმატებით თანამშრომლობს საერთაშორისოდიასპორის ჩართულობის ალიანსთან (IDEA).2015 წელს, დიასპორის საკითხებში საქართველოსსახელმწიფო მინისტრის აპარატსა და საერთაშორისოდიასპორის ჩართულობის ალიანსს შორის რეგიონული

პარტნიორობის შესახებ ურთიერთგაგების მემორანდუმი გაფორმდა.

აშშ-ის ადმინისტრაციის მაღალი დონის წარმო-მადგენლებისა და აშშ-ის კონგრესის მხრიდან საქა-რთველოს მხარდამჭერი განცხადებები ცხადყოფსაშშ-ის მტკიცე მხარდაჭერას საქართველოს ეროვნულიინტერესების მიმართ.

საქართველო გააგრძელებს აშშ-თან, როგორცსაქართველოს მთავარ სტრატეგიულ პარტნიორთან,ურთიერთობების შემდეგომ გაღრმავებას. კერძოდ:

- გაღრმავდება სტრატეგიული თანამშრომლობისფორმატით განსაზღვრული მუშაობა;

- გაღრმავდება აშშ-თან პარტნიორობა საქართ-ველოს თავდაცვითი შესაძლებლობებისა დაშეიარაღებული ძალების ინსტიტუციური განვი-თარებისათვის;

- გაღრმავდება აშშ-თან სამეცნიერო და განათლებისსფეროში თანამშრომლობა;

- გაღრმავდება სავაჭრო და საინვესტიციო ურთი-ერთობები.

4.5. რუსეთის ფედერაციასთან კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირება

2012 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ,საქართველოს ხელისუფლებას უმძიმესი მემკვიდრეობაერგო რუსეთთან ურთიერთობის თვალსაზრისით. 2008წლის აგვისტოს ომის ჰუმანიტარულ და მატერიალურზარალს დაემატა რუსეთის მიერ აფხაზეთისა დაცხინვალის რეგიონის დამოუკიდებლობისაღიარება და საქართველოს ტერიტორიულიმთლიანობის ფაქტობრივი ხელყოფა.

საქართველოსთან მიმართებით რუსეთი აგრძელებსსაერთაშორისო სამართლის ძირითადი პრინციპებისა და2008 წლის 12 აგვისტოს ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებითაღებული ვალდებულებების უგულვებელყოფას,მიზანმიმართულად ახორციელებს უკანონო ქმედებასსაქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში, რაცგულისხმობს სოხუმსა და ცხინვალთან ინტეგრაციისშესახებ ე.წ. ხელშეკრულებების გაფორმებას,ოკუპირებული ტერიტორიების შემდგომ მილიტარიზაციას,საოკუპაციო ხაზის გასწვრივ მავთულხლართების,ხელოვნური ბარიერების და ე.წ. საზღვრის აღმნიშვნელიბანერების ინსტალაციას. მასშტაბური ხასიათი აქვსადგილობრივი ქართული მოსახლეობის უფლებებისუხეშ ხელყოფას. ბოლო ოთხი წლის განმავლობაშისაქართველო-რუსეთის ურთიერთობათა ყველაზერთული საკითხები რეგულარულად განიხილებოდაჟენევის საერთაშორისო კონსულტაციებისფორმატში. ინციდენტების პრევენციისა და მათზერეაგირების მექანიზმების ამოქმედებამ საშუალებამოგვცა შეგვემცირებინა, წინა წლებთან შედარებით,ტრაგიკული შემთხვევები საოკუპაციო ხაზის მიმდებარერეგიონებში.

რუსეთის მიმართ პრაგმატულმა პოლიტიკამ,ორმხრივი დიალოგის დაწყებამ და წარმოებამ, ჩვენდასავლელ პარტნიორებთან აქტიურმათანამშრომლობამ მნიშვნელოვნად შეამცირაშეიარაღებული კონფლიქტის განახლების ალბათობა,


რაც ქვეყნის, ასევე შიდაპოლიტიკური, რეგიონულიუსაფრთხოებისა და სტაბილურობის განმტკიცების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია.

მოსკოვთან ორმხრივი დიალოგის შედეგად, გადაიდგამნიშვნელოვანი ნაბიჯები სავაჭრო-ეკონომიკურ,სატრანსპორტო და ჰუმანიტარულ სფეროებში.2013-2016 წლებში, საქართველოს ექსპორტმა რუსეთშიასობით მილიონი დოლარი შეადგინა. მნიშვნელოვანიმოგება ნახეს ქართულმა სატრანსპორტო კომპანიებმა.ორმხრივი დიალოგის ფორმატში, შევძელით ჩვენიმოქალაქეების გათავისუფლება, რომლებიც რუსეთშიიხდიდნენ მრავალწლიან სასჯელს ჯაშუშობისბრალდებით. 2016 წელს, რუსეთის ფედერაციისმხრიდან საგრძნობლად გამარტივდა სავიზო მოთხოვნებისაქართველოს მოქალაქეებისათვის. გაიზარდასაქართველოში რუსეთიდან ტურისტთა რაოდენობა -2016 წელი ამ თვალსაზრისით რეკორდული იქნება.

2014 წლის ივლისში, საქართველოს სასარგებლოდმიღებულ იქნა სტრასბურგის ადამიანის უფლებათაევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებასაქმეზე - „საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ“,რომელიც ეხება 2006-07 წლებში რუსეთის ფედერაციისმიერ საქართველოს მოქალაქეთა ეთნიკური ნიშნითდეპორტაციას.

დიალოგი რუსეთთან და პრაგმატული ურთიერთობა ამათუ იმ სფეროში არ გულისხმობს რაიმე კომპრომისსქვეყნის სასიცოცხლო ინტერესების ხარჯზე. პირიქით, ამპოლიტიკის მთავარი მიზანია საქართველოს დეოკუპაციადა გამთლიანება, მისი მდგრადი განვითარებისათვისშესაბამისისაგარეოპირობებისშექმა.ჩვენიხელისუფლებაკვლავ გააგრძელებს რუსეთთან მიმართებაში პრაგმატულპოლიტიკას, რომელსაც ცალსახად მხარს უჭერენ ჩვენიდასავლელი პარტნიორები.

4.6. მეზობელ და რეგიონის სახელმწიფოებთანურთიერთობების განმტკიცება და სტრატეგიულიპროექტების განვითარება

საქართველოს საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთიპრიორიტეტია მეზობელ სახელმწიფოებთან, შავი დაკასპიის ზღვის რეგიონის, ასევე ევროპისა და აზიისქვეყნებთან მჭიდრო პოლიტიკური და ეკონომიკურიურთიერთობების ჩამოყალიბება და მათი შემდგომიგანვითარება.

გასული ოთხი წლის განმავლობაში წარმატებითმიმდინარეობდა ურთიერთხელსაყრელი თანა-მშრომლობის განმტკიცება მეზობელ სახელმწიფოებთან- აზერბაიჯანთან, თურქეთთან და სომხეთთან.ჩამოყალიბდა თანამშრომლობის ახალი ფორმატები.შეიქმნა თურქეთთან მაღალი დონის სტრატეგიულითანამშრომლობის საბჭო პრემიერ-მინისტრებისდონეზე. გაფართოვდა ურთიერთქმედება საქართველო-აზერბაიჯანი-თურქეთის სამმხრივ ფორმატში და ისრეგიონული სტრატეგიული თანამშრომლობისწარმატებულ მექანიზმად იქცა.

ხორციელდება თანმიმდევრული, ურთიერთობათაშემდგომ განვითარებაზე ორიენტირებული თანამ-შრომლობა ტრადიციულ პარტნიორებთან - უკრაინასადა მოლდოვასთან. ამ ქვეყნებთან ორმხრივმათანამშრომლობამ დამატებითი მნიშვნელობა

შეიძინა სამივე ქვეყნის ევროკავშირთან ასოცირებისშეთანხმების ხელმოწერის გათვალისწინებით.უკრაინასა და მოლდოვასთან საფუძველი ჩაეყარაწარმატებულ სამმხრივ თანამშრომლობას, რომელიცევროინტეგრაციის სფეროში ურთიერთქმედებასა დაგამოცდილების ურთიერთგაზიარებას გულისხმობს.

გრძელდება ორმხრივი თანამშრომლობა ევროპისქვეყნებთან. ორმხრივი ურთიერთობების დღისწესრიგში განსაკუთრებული აქცენტები კეთდებოდასავაჭრო-ეკონომიკურ სფეროში არსებული პოტენციალისმაქსიმალურად გამოყენებაზე, სატრანზიტო-სატრა-ნსპორტო დერეფნების განვითარებაზე, ენერგოუ-საფრთხოების უზრუნველყოფის საკითხებსა დაკულტურულ-საგანმანათლებლო პროექტების განხორ-ციელებაზე.

გაღრმავდა თანამშრომლობა ახლო აღმოსავლეთისადა აზიის ქვეყნებთან. უპრეცედენტოდ გაიზარდა ამრეგიონის ქვეყნების ეკონომიკური ინტერესისაქართველოსადმი, გაღრმავდა საინვესტიციო, სავაჭრო,სატრანზიტო და ტურისტული კავშირები იაპონიასთან,ჩინეთთან, ინდოეთთან, სამხრეთ კორეასთან,ისრაელთან, ირანთან და არაბულ ქვეყნებთან.საქართველო აქტიურად მუშაობს აზიის ფინანსურინსტიტუტებთან.

2015 წლის 9 მარტს პეკინში საქართველომ დაჩინეთმა გააფორმეს მემორანდუმი „აბრეშუმის გზისეკონომიკური სარტყელის განვითარებისთვისთანამშრომლობის შესახებ“, რომელიც ორ ქვეყანასშორის ათწლეულების განმავლობაში არსებულიმეგობრული ურთიერთობების კიდევ უფრო გაღრმავებასადა რეგიონული პროექტების განვითარებას გულისხმობს.ამასთან, საქართველო გახდა პირველი ქვეყანარეგიონში, რომელმაც დაიწყო მოლაპარაკებებიჩინეთთან თავისუფალი სავაჭრო რეჟიმისშეთანხმებასთან დაკავშირებით.

გამოწვევად რჩება საერთაშორისო ტერორისა დააგრესიისაგან მომდინარე საფრთხეები. ამ მხრივ,მნიშვნელოვანია ანტიტერორისტული კოალიციისფარგლებში ჩვენ პარტნიორ ქვეყნებთანკოორდინირებული და ეფექტური თანამშრომლობა.აქტუალური რჩება ჩვენს უშუალო სამეზობლოში, სამხრეთკავკასიაში, ასევე უკრაინასა და ახლო აღმოსავლეთში,რეგიონის სხვა წერტილებში მიმდინარე კონფლიქტებისა თუუსაფრთხოების სხვა უმნიშვნელოვანესი საკითხები.

რეგიონის და სხვა პარტნიორ ქვეყნებთან მიმართებაშისაგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტებია არსებული ორმხრივიპოლიტიკური, სავაჭრო-ეკონომიკური და ხალხთაშორისიკავშირების გაღრმავება და საქართველოს ეკონომიკურიდა კულტურული პოტენციალის პოპულარიზაცია.განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობა ახალი აბრეშუმისგზის ფარგლებში ინკლუზიური, კონკურენტული დაეფექტიანი რეგიონული პროექტების განხორციელებასტრანსპორტის, ენერგეტიკის, ასევე ხალხთაშორისიკონტაქტების გაღრმავების მიმართულებით. მეზობელსახელმწიფოებთან, შავი და კასპიის ზღვის რეგიონის, ასევეევროპისა და აზიის ქვეყნებთან მჭიდრო პოლიტიკური დაეკონომიკური ურთიერთობების ჩამოყალიბებისა და მათიშემდგომი განვითარების მიზნით:


- გაღრმავდება თანამშრომლობა მეზობელ, რეგი-ონის და სხვა პარტნიორ ქვეყნებთან;

- გაღრმავდება თანამშრომლობა უკრაინასთან დამოლდოვასთან ევროინტეგრაციის საკითხებზე;

- გაღრმავდებაორმხრივი თანამშრომლობა ევროპისქვეყნებთან პრიორიტეტული მიმართულებებით;

- გაგრძელდება ეფექტიანი თანამშრომლობა უსა-ფრთხოების საკითხებზე პარტნიორ ქვეყნებთან;

- გაფორმდება თავისუფალი ვაჭრობის შესახებშეთანხმება ჩინეთთან;

- გააქტიურდება ძალისხმევა საზღვარგარეთის ქვე-ყნებთან ორმხრივ დონეზე პოლიტიკური,ეკონომიკური, კულტურული და სხვა სექტორულისახელშეკრულებო-სამართლებრივი ურთიე-რთობების დასამყარებლად.

4.7. მსოფლიოს მასშტაბით საქართველოს ეკონომიკური მიმზიდველობისა და კულტურის პოპულარიზაცია

საქართველოს ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტიააქტიური ეკონომიკური დიპლომატიის წარმოება, რაცგულისხმობს საქართველოში გატარებული რეფორმებისადა მიღწევების საზღვარგარეთ აქტიურ წარმოჩენას,უცხოური ინვესტიციების მოზიდვის, ტექნოლოგიებისა დაინოვაციების შემოტანის, ექსპორტის ზრდისა დასაერთაშორისო ეკონომიკურ პროცესებში ქვეყნისსრულფასოვანი მონაწილეობის ხელშეწყობას.ძალისხმევა მიმართულია ქვეყნის სატრანსპორტო–სატრანზიტო პოტენციალის სრულყოფილად ათვისებისა დაეროვნული წარმოების განვითარებისკენ.

მიმდინარეობს აქტიური მუშაობა საზღვარგარეთსაქართველოს დიპლომატიური მისიების ეკონო-მიკური მიმართულების გასაძლიერებლად.მოვახდინეთ ეკონომიკურ მიმართულებაზეპასუხისმგებელი დიპლომატების იდენტიფიცირება,მიმდინარეობს მათი ტრენინგები და კვალიფიკაციისამაღლება, შესაბამისი ინსტრუქციებით და მასალებითსაელჩოების უზრუნველყოფა. ასევე, დაწყებულიამუშაობა კომერციული წარმომადგენლების სისტემისშექმნაზე.

გრძელდება მუშაობა საქართველოს გავლითენერგოდერეფნების განვითარების მიმართულებით დასაქართველო აქტიურადაა ჩართული „სამხრეთისბუნებრივი აირის დერეფნის“ პროექტის რეალიზაციისპროცესში. სხვადასხვა ქვეყანასთან გრძელდებამოლაპარაკებები საქართველოს გავლით ახალისატრანსპორტო დერეფნების დაფუძნებისა და მათიგანვითარების თვალსაზრისით (მაგ. Lapis lazuli,სპარსეთის ყურე-შავი ზღვა).

თბილისში დაფუძნდა ყოველწლიური მაღალი დონისკონფერენცია - „თბილისის აბრეშუმის გზის ფორუმი“,რომლის პირველი ღონისძიება გაიმართა 2015 წლის15-16 ოქტომბერს და მასში მონაწილეობა მიიღოდაინტერესებული სახელმწიფოებისა და საერთაშორისოორგანიზაციების 1000-მდე წარმომადგენელმა. ფორუმისმიზანი იყო ტრანსპორტის, ენერგეტიკის, ვაჭრობისა დახალხთაშორისი ურთიერთობების მიმართულებებით ახალიინიციატივების გამოკვეთა და მხარდაჭერა.

ფორუმი გაიმართება რეგულარულად.

2015 წელს საქართველო გახდა აზიის ინფრას-ტრუქტურის საინვესტიციო ბანკის ერთ-ერთიდამფუძნებელი ქვეყანა, რაც უდაოდ შეუწყობს ხელსმსხვილი ეროვნული და რეგიონული ინფრასტრუქტურულიპროექტების განხორციელებას.

გრძელდება მუშაობა მსოფლიოს ლიბერალურბაზრებთან ინტეგრაციის მიმართულებით. დასრულდაევროპის თავისუფალი ვაჭრობის ასოციაციასთან(EFTA) მოლაპარაკებები და 2016 წლის 27 ივნისსქ. ბერნში ხელი მოეწერა თავისუფალი ვაჭრობის შესახებშეთანხმებას.

საქართველოს დიპლომატიური მისიების მეშვეობითმიმდინარეობს აქტიური მუშაობა საქართველოსსავაჭრო-სამრეწველო პალატასა და საზღ-ვარგარეთის სავაჭრო პალატებს შორის შესაბამისიმემორანდუმების გაფორმების მიზნით. დღეისათვის,ხელი მოეწერა 25 ოქმს, ხოლო 16 ქვეყანასთანმიმდინარეობს მოლაპარაკებები.

ეკონომიკური დიპლომატიის ფარგლებში, აქტი- ურადმიმდინარეობს საქართველოს და უცხო ქვეყნებისრეგიონებს შორის საქმიანი კავშირების დამყარების დათანამშრომლობის გააქტიურების, ასევე საქართველოსსავაჭრო-სამრეწველო პალატასა და უცხო ქვეყნებისსავაჭრო-სამრეწველო პალატებს შორისთანამშრომლობის განვითარების და შესაბამისისახელშეკრულებო ბაზის შექმნის პროცესი.

საქართველოში გატარებული რეფორმებისა დამიღწევების საზღვარგარეთ აქტიური წარმოჩენის,უცხოური ინვესტიციების მოზიდვის ხელშეწყობის,ქართული ექსპორტის გაზრდისა და საერთაშორისოეკონომიკურ პროცესებში ქვეყნის სრულფასოვანიმონაწილეობის მიზნით:

- გააქტიურდება საზღვარგარეთ საქართველოსდიპლომატიური წარმომადგენლობებისსაქმიანობის ეკონომიკური კომპონენტი.დაინერგება კომერციული ატაშეს ინსტიტუტი;

- განხორციელდება საგარეო ეკონომიკურიურთიერთობების მარეგულირებელი სამარ-თლებრივი ბაზის სრულყოფა და გაფართოება(ინვესტიციების ურთიერთწახალისების, ორმაგიდაბეგვრის თავიდან აცილების, ვაჭრობისხელშეწყობის და სხვა მიმართულებით);

- ხელი შეეწყობა ორმხრივი და მრავალმხრივისავაჭრო-ეკონომიკური თანამშრომლობისგანვითარებას, ქვეყნის ექსპორტის დივერსიფიკაციას;

- ხელი შეეწყობა საქართველოს, როგორცსაერთაშორისო საინვესტიციო, საკომუნიკაციო,სატრანსპორტო, ლოჯისტიკური, ენერგეტიკული,ტექნოლოგიური, ტურისტული და საფინანსოკვანძის („ჰაბის“) პოპულარიზაციას;

- ხელი შეეწყობა საერთაშორისო ენერგეტიკულ,სატრანსპორტო და სატრანზიტო პროექტებშიმონაწილეობას;

- ხელი შეეწყობა საქართველოს ტურისტული პოტე-ნციალის რეალიზაციის შემდგომ ზრდას;


- ხელი შეეწყობა საქართველოში ახალი ტექნო-ლოგიებისა და ინოვაციების შემოტანას;

- ხელი შეეწყობა საქართველოს მცირე და საშუალობიზნესის ინტერნაციონალიზაციას;

- განხორციელდება საქართველოს ექსპორტიო-რებისა და ბიზნესინტერესების უცხოურ ბაზრებზელობირება;

- ხელი შეეწყობა ქართველ და უცხოელ ბიზნე-სმენებსა და ბიზნესგაერთიანებებს შორისპირდაპირი კავშირების დამყარებას და თანამ-შრომლობის განვითარებას, გაგრძელდება უცხოეთშიქართული ბიზნესის ინტერესების დაცვა.

4.8. საზღვარგარეთ მყოფი საქართველოს მოქალაქეების უფლებების დაცვა და დიასპორასთან მჭიდრო კავშირების განვითარება

საქართველოს საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთიმთავარი პრიორიტეტია საზღვარგარეთ მყოფისაქართველოს მოქალაქეების უფლებების დაცვა, მათშიქართული ენისა და თვითმყოფადობის შენარჩუნება დასაზღვარგარეთ მცხოვრებ თანამემამულეებთანკონტაქტების განმტკიცება. ქართული დიასპორაუმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს ჩვენი ქვეყნისეკონომიკურ და სოციალურ განვითარებაში. გასული 4წლის განმავლობაში, დიასპორებთან ურთიერთობებისგაუმჯობესების და ქვეყნის განვითარების პროცესშიაქტიურად ჩართვისმიზნით, მნიშვნელოვანიღონისძიებებიგანხორციელდა, რომელთა შორის აღსანიშნავია:

- საკონსულო აღრიცხვაზე დადგომის შემთხვევაშიადგილსამყოფელ ქვეყანაში საცხოვრებლის შესახებცნობის წარდგენის აუცილებლობაზე საგარეო საქმეთამინისტრის ბრძანების გაუქმება;

- უცხოეთში გარდაცვლილი საქართველოს მოქალაქისსამშობლოში გადმოსვენების პროცედურებისა დაგადმოსვენებასთან დაკავშირებული ხარჯებისსახელმწიფოს მიერ დაფარვის წესის განსაზღვრა;

- საზღვარგარეთ მოქმედი 72 საკვირაო სკოლის, 20ფოლკლორული ანსამბლის, 4 სპორტული გუნდისდა 10 სხვა დიასპორული ორგანიზაციის მხარდაჭერასასკოლო, სასწავლო, სპორტული და საცეკვაოფორმების და ინსტრუმენტების მიწოდება;

- დიასპორული ახალგაზრდული პროგრამის(„დიასპორული სტაჟირება“, „იყავი შენი ქვეყნისახალგაზრდა ელჩი“) დაწყება;

- „დიასპორული ვებ-პორტალისა“ და „დიასპორისელექტრონული ბიბლიოთეკის“ შექმნა;

- დისტანციური სწავლებისა და „ონლაინ სკოლის“გაკვეთილების გადაცემის უზრუნველყოფის მიზნითოფიციალური ვებ-გვერდის შექმნა და ქართულიენის, საქართველოს ისტორიისა და გეოგრაფიისმოდულების მხარეთმცოდნეობის ელემენტებითა დაშესაბამისი სიმულაციებით მომზადება, სატესტოგაკვეთილების ჩაწერა;

- თურქეთის რესპუბლიკის საჯარო სკოლებში ქართული ენისსწავლების უფლების მოპოვება და ქართული ენისსწავლების სრული პროგრამული ნაწილის მომზადება;

- საბერძნეთის რესპუბლიკის საჯარო სკოლებშიქართული ენის სწავლების საპილოტე პროგრამისდაწყება;

- უცხოეთში მცხოვრები საქართველოს მოქალა-ქეებისათვის სამედიცინო პროგრამებისგანხორციელება და მხარდაჭერა;

- დაბრუნებული ემიგრანტებისათვის სარეინტეგრაციოსამთავრობო პროგრამის დაწყება;

- ლევილის შატოს და მამულის საქართველოსათვისგადმოცემის წინასწარ განზრახულობათა დოკუმენტისხელმოწერა.

ბოლო წლებში, არაერთი დიასპორული ინვესტიციაგანახორციელდა სოფლის მეურნეობის, ტურიზმის,მედიცინისა და სხვა სფეროებში.

ბოლო 4 წლის განმავლობაში, მიმდინარეობდა აქტიურიმუშაობა საქართველოდან საზღვარგარეთ საქართველოსმოქალაქეების ლეგალური გადაადგილების პროცე-დურების გამარტივების მიზნით. გაფორმდა უვიზომიმოსვლის შესახებ ხელშეკრულებები, როგორცდიპლომატიური და სამსახურებრივი პასპორტების, ისეორდინალური პასპორტების მფლობელთათვის. ამუკანასკნელთათვის ვიზის მიღების ვალდებულებისაგანგათავისუფლების თაობაზე შეთანხმებები ხელმოწერილიქნა და ძალაშია: ისრაელთან, ბრაზილიასთან,არგენტინასთან, ჩილესა და ურუგვაისთან. გარდა ამისა,ვიზების გაცემის პროცედურის გამარტივების შესახებშეთანხმებები ხელმოწერილ იქნა შვეიცარიასა დანორვეგიასთან.

მნიშვნელოვანია შემდგომი ნაბიჯების გადადგმასახელმწიფოსა და დიასპორას შორის ურთიერთობისინტენსიფიკაციის, სისტემატიზაციისა და არსებულიპრობლემების ერთიანი ძალისხმევით მოგვარებისმიზნით. დიასპორასთან ურთიერთობაში ჩვენი უმთავრესიამოცანაა საზღვარგარეთ საქართველოს პოპულარიზაციადა დიასპორაში არსებული საინვესტიციო დაინტელექტუალური რესურსის ქვეყნის განვითარებისპროცესში ჩართვა, დიასპორელი ინვესტორებისმეშვეობით დამატებითი სამუშაო ადგილების შექმნა დაინოვაციების სტიმულირება. კერძოდ:

- გაიზრდება უცხოეთში მცხოვრები საქართველოსმოქალაქეებისა და საქართველოში მათი ოჯახისწევრების ჩართულობა სამეწარმეო და ინოვაციებისხელშემწყობ სამთავრობო („აწარმოესაქართველოში“, „დანერგე მომავალი“, „იაფიკრედიტი“), თანაინვესტირების („დამწყები ბიზნესის(სტარტაპის) ხელშეწყობა“, „მიკრო და მცირე ბიზნესისხელშეწყობა“) და საგრანტო („რეინტეგრაციისხელშეწყობა“, „დასაქმების ხელშეწყობა“) პროგ-რამებში;

- ხელი შეეწყობა უცხოეთში მცხოვრები საქართველოსმოქალაქეების სამშობლოში ღირსეულ დაბრუნებას დაუზრუნველყოფილი იქნება „ერთი ფანჯრის“პრინციპზე დაფუძნებული საინფორმაციო-საკონსუ-ლტაციო სერვისი;

- გაძლიერდება სამშობლოში დაბრუნებული საქარ-თველოს მოქალაქეებისათვის სარეინტეგრაციოსამთავრობო პროგრამა;


- გადაიხედება უცხოეთში მცხოვრები თანამემამულისსამართლებრივი სტატუსის და მოწმობის გაცემისწესი, მისი საქართველოს მიგრაციის სტრატეგიასთან,სავიზო და საინვესტიციო პოლიტიკასთანთავსებადობის უზრუნველყოფის მიზნით;

- ხელი შეეწყობა საზღვარგარეთ საკვირაო სკოლებს,გადამზადდებიან პედაგოგები და შემუშავდებაერთიანი სასწავლო პროგრამა;

- განახლდება და განვითარდება ახალგაზრდულიპროექტები და საზაფხულო ბანაკები;

- ხელი შეეწყობა უცხოეთში ქართული ენისა დალიტერატურის პოპულარიზაციას და ქართული ენისშემსწავლელი კურსების ქსელის განვითარებას;

- შემუშავდება და განხორციელდება ლევილისმამულის, როგორც კულტურულ-ისტორიული ცენტრის,განვითარების სამოქმედო გეგმა;

- განისაზღვრება „დიასპორულ ორგანიზაციად“ აღია-რების კრიტერიუმები, ხელი შეეწყობა დიასპორულიორგანიზაციების სტრუქტურულ გაძლიერებას;

- საქართველოდან საზღვარგარეთ საქართველოსმოქალაქეების ლეგალური გადაადგილების პრო-ცედურების გამარტივების მიზნით, გაგრძელდებამუშაობა პარტნიორ ქვეყნებთან ხელსაყრელისაიმიგრაციო რეჟიმების მისაღწევად.


„ქართული ოცნების“ მმართველობის განვლილ 4წელიწადში ქვეყნის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანისაფუძველი შეიქმნა. ეკონომიკა და ბიზნესიგათავისუფლდა სახელმწიფო წნეხისგან, საკუთრებისუფლების განუხრელი დაცვით და კერძო სექტორზეორიენტირებული გადაწყვეტილებებით შეიქმნასტაბილური და უსაფრთხო ბიზნეს გარემო, მოხდაფუნდამენტური წინსვლა დემოკრატიული განვითარებისყველა მიმართულებით, საფუძველი ჩაეყარასახელმწიფოს სოციალური პასუხისმგებლობის პრინციპზედაფუძნებულ ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვისპოლიტიკას, რომელმაც უამრავი ადამიანის სიცოცხლისგადარჩენა და ოჯახების გაღარიბების თავიდან აცილებაუზრუნველყო. ყველა ფუნდამენტური მიმართულებითსაქართველოს პოზიციები გაუმჯობესდა მსოფლიოშიგავლენიანი და ავტორიტეტული ორგანიზაციებისრეიტინგებში.

„ქართულმა ოცნებამ“ შექმნა თანამედროვე, დასავ-ლური ტიპის ეკონომიკის მშენებლობის წინაპირობა დაფუნდამენტი. ასევე, ჩვენ დავამტკიცეთ, რომ სოციალურიპოლიტიკა უმნიშვნელოვანესია ჩვენს პრიორიტეტებში დაკვლავაც გავაგრძელებთ სოციალურ სოლიდარობასმანამ, სანამ ჩვენს ქვეყანაში იქნებიან ადამიანები,რომლებიც ამას საჭიროებენ.

დღეს, უკვე დროა, რომ განხორციელდეს მნიშვნე-ლოვანი თვისობრივი ცვლილება ქვეყნის ეკონომიკაში,მოხდეს სერიოზული გარღვევა და დაიწყოს ეკონომიკისსწრაფი განვითარების ეტაპი.

სწორედ ამ მიზნით, „ქართულ ოცნებას“ გააჩნიაეკონომიკური ზრდის დაჩქარების 4 პუნქტიანი გეგმა,რომელიც სრულად პასუხობს თანამედროვესახელმწიფოს მშენებლობის მთავარ გამოწვევებს.აღნიშნული გეგმით, ჩვენი გუნდი ფოკუსირებას მოახდენსზუსტად იმ მიმართულებებზე, რომლებიც მოიტანსთვისობრივ ცვლილებებს ქვეყნის განვითარებაში,უზრუნველყოფს ეკონომიკის სწრაფ ზრდას დამოსახლეობის კეთილდღეობის ამაღლებას.

ქვეყნის სწრაფი განვითარებისთვის, 4 პუნქტიანიგეგმით „ქართული ოცნება“ განახორციელებს:

ეკონომიკურ რეფორმას; განათლების

რეფორმას;

ქვეყნის განვითარებას ოპტიმალური სივრცითი მოწყობით;

მმართველობის რეფორმას.

ეკონომიკური რეფორმა ორიენტირებული იქნებაკერძო სექტორის მაქსიმალურ წახალისებაზე და

მის გაძლიერებაზე. ამ მიმართულებით გაგვაჩნიაგადაწყვეტილებების მთელი პაკეტი, რომელიც ჩვენსქვეყანაში ბიზნესის კეთებას უფრო მიმზიდველს დამომგებიანს გახდის. შეიქმნება მნიშვნელოვანისაგადასახადო სტიმულები, ბიზნესი აღარ დაიბეგრებამოგების გადასახადით მოგების რეინვესტირებისშემთხვევაში. აღნიშნული რეფორმით, ბიზნესექტორშიდარჩება ასეულობით მილიონი ლარი, რაც წაახალისებსინვესტიციებს, დააჩქარებს ეკონომიკურ ზრდას დაშექმნის ათიათასობით სამუშაო ადგილს. ჩვენმაგუნდმა განახორციელა მნიშვნელოვანი ცვლილებებისაგადასახადო კანონმდებლობაში, რომელიც წინახელისუფლების რეპრესიული მანქანის მნიშვნელოვანიშემადგენელი ნაწილი იყო. საგადასახადო გარემობიზნესის მიმართ იქნება კიდევ უფრო მეგობრული დამაქსიმალურად წაახალისებს ინვესტიციებს.სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე ვეღარმოხდება ბიზნესის ანგარიშების დაყადაღება;კომპანიების საგადასახადო შემოწმების ვადა იქნებარეგლამენტირებული და გაუქმდება ეკონომიკურიდანაშაულისთვის წინასწარი პატიმრობის გამოყენებაგანსაკუთრებული შემთხვევების გარდა. აღნიშნულინაბიჯები ბიზნესს მისცემს მეტ თავისუფლებას და გააჩენსგანვითარების დამატებით პოტენციალს ეკონომიკაში.

„ქართული ოცნების“ მნიშვნელოვანი მონაპოვარიაბიზნესის დაწყების ხელშეწყობა. ქართულ სინამდვილეშიმოხდა უპრეცედენტო ფაქტი, როდესაც ქვეყანაშიგაჩნდა „სტარტაპების“ დაფინანსების ინსტრუმენტი.არცერთი ბიზნეს-იდეა, რომელსაც გააჩნიაგანვითარების პოტენციალი არ რჩება დაფინანსებისგარეშე. „სტარტაპების“ დაფინანსება იქნება სწრაფიგანვითარების 4 პუნქტიანი გეგმის ერთ-ერთი მთავარიმიმართულება.

განხორციელდება განათლების რეფორმა.დაინერგება გერმანული დუალური განათლებისსისტემა, სადაც კერძო სექტორთან ერთად მოხდებაკადრების გადამზადება და კვალიფიციური კადრებისმოსამზადებლად სახელმწიფო და საწარმოებიგაინაწილებენ კომპეტენციებს, პროფესიული განათლებისთეორიული და საწარმოო პრაქტიკის კომპონენტებისმიმართულებით.

შრომის ბაზრის კვლევის საფუძველზე, სახელმწიფოგანსაზღვრავს პროფესიული განათლების ცალკეულპრიორიტეტულ მიმართულებებს და უზრუნველყოფსდამსაქმებლების სრულფასოვან ჩართვას პროფესიულიპროგრამების შემუშავების, განხორციელებისა დასტუდენტთა შეფასების პროცესებში. შეიქმნებაზრდასრულთა განათლების სისტემა. უწყვეტი განათლებისპრინციპების დანერგვა პროფესიულ განათლებას


ხელმისაწვდომს გახდის არა მხოლოდ სასკოლო ასაკისახალგაზრდებისთვის, არამედ, ასაკის შეუზღუდავად,ყველა იმ პირისთვის, ვისაც ახალი პროფესიის დაუფლებასურს. სისტემა გახდება უფრო ღია და ინკლუზიური.

ამაღლდება პედაგოგების კვალიფიკაცია, რისშედეგადაც გაიზრდება საშუალო განათლების ხარისხი.

უმაღლესი განათლება დაეფუძნება ეკონომიკისსაჭიროებებს და მოთხოვნილებებს. შრომის ბაზრისანალიზის საფუძველზე, განისაზღვრება და დაფინანსდება

უმაღლესი განათლების პრიორიტეტული მიმართულებები.

ქვეყნის ეკონომიკის, სტრატეგიული განვითარებისმოთხოვნებისა და საზოგადოების საჭიროებებისგათვალისწინებით, მოხდება პრიორიტეტული სამეცნიეროდარგების იდენტიფიკაცია და მათი გაძლიერებისმხარდაჭერა.

განათლების რეფორმა უზრუნველყოფს ადამიანურიკაპიტალის განვითარებას და მის მაქსიმალურ, ეფექტიანჩართვას ქვეყნის განვითარებაში.

სივრცითი მოწყობის სქემა იქნება ქვეყნისგანვითარების მთავარი ჩარჩო. სივრცით-ტერიტორიულიდაგეგმვა არის ქვეყნის მდგრადი განვითარების დაცხოვრების ხარისხის ამაღლების მნიშვნელოვანიინსტრუმენტი. ქვეყნის განვითარების პოტენციალისოპტიმალურ ათვისებას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვსთანამედროვე სახელმწიფოს მშენებლობაში. სწორედამიტომ, სივრცითი მოწყობა არის სწრაფი ეკონომიკურიზრდის 4 პუნქტიანი გეგმის ნაწილი.

სწორი სივრცითი-ტერიტორიული დაგეგმვითგავაუმჯობესებთ ურთიერთკავშირს ქალაქსა და სოფელსშორის, ხელს შევუწყობთ ტურიზმის განვითარებას,გავაძლიერებთ ევროპის და აზიის დამაკავშირებელისატრანსპორტო დერეფნის და ლოჯისტიკურ ფუნქციას.

სივრცითი მოწყობის რეფორმის ფარგლებშიმომზადდება ქალაქების და სოფლების განაშენიანებისრეგულირების გეგმები, წერტილი დაესმება ქაოტურგანაშენიანებას. სწორი სივრცითი მოწყობითსაქართველო გახდება ოთხი სეზონის ტურისტულიქვეყანა, რაც უზრუნველყოფს ტურიზმიდან ახალიშემოსავლების მიღების და წლის განმავლობაში მათისტაბილური განაწილების საშუალებას.

მთელი საქართველოს მასშტაბით დაპროექტდება დადაიგება რეგიონების დამაკავშირებელი სატრანსპორტოქსელი, რომელიც ყველა რეგიონს მჭიდროდდააკავშირებს ერთმანეთთან. გეოგრაფიული მდებარეობააღარ იქნება ბარიერი ბიზნესის წარმოებისთვის დაგადაადგილებისთვის. საქართველოს საავტომობილოგზების ქსელი გახდება მიმზიდველი სატრანზიტოგადაზიდვებისათვის, ხელს შეუწყობს ქვეყანაში ტურიზმისგანვითარებას, განაპირა და მაღალმთიან რეგიონებშისოფლის მეურნეობის განვითარებასა და რეგიონებისდაკავშირებას. სწორი დაგეგმარებით და გააზრებულისივრცითი მოწყობით საქართველო ეფექტიანადაითვისებს ქვეყნის განვითარების პოტენციალს დამსოფლიო რუკაზე გაძლიერდება საქართველოს,როგორც ტრანზიტული ჰაბის მნიშვნელობა.

მმართველობის რეფორმა უზრუნველყოფს სახელ-მწიფო სერვისების დახვეწას და უწყებების მუშაობისეფექტიანობის ამაღლებას. უფრო სწრაფი ეკონომიკურიზრდისთვის ჩვენ გვჭირდება მმართველობისეფექტიანობის გაზრდა. რეფორმის ფარგლებში,შეიქმნება ერთიანი „ფრონტ ოფისი“, სადაც ყველაშესაბამისი სახელმწიფო უწყება ბიზნესს ერთი ფანჯრისპრინციპით მოემსახურება. ეს იქნება მნიშვნელოვანინაბიჯი ბიზნესისთვის საქმიანობის გამარტივებისმიმართულებით. ბიზნესი დაზოგავს დროს და რესურსს.მთავრობის გადაწყვეტილებების მიღების დრო იქნებარეგლამენტირებული, მთავრობის ადმინისტრაციაშიშეიქმნებასტრუქტურულიერთეული, რომელიცმთავრობისწევრთა მიერ გადაწყვეტილების მიღების ხანგრძლივობისმონიტორინგს განახორციელებს. გაძლიერდებასაზოგადოების ჩართულობა მმართველობის პროცესში დაუზრუნველყოფილი იქნება პროცესების ეფექტიანიმონიტორინგის საშუალება.

მოხდება ონლაინ მომსახურებების დახვეწა დაგაუმჯობესება, ახალი დისტანციური სერვისების დამატება დასახელმწიფო სერვისების საფასურის ოპტიმიზაცია.

აღნიშნული რეფორმები უზრუნველყოფს ეკონომიკისუფრო სწრაფ ზრდას და თვისობრივ გარდაქმნასქვეყნის განვითარებაში. მმართველობის რეფორმაუზრუნველყოფს სწრაფი განვითარების მიზნისმისაღწევად საჭირო გადაწყვეტილებების სწრაფ დაეფექტიან აღსრულებას.

4 პუნქტიანი გეგმის განხორციელებით ჩვენ მივიღებთთანამედროვე, განვითარებული და საერთაშორისოსტანდარტის ინფრასტრუქტურის მქონე ქვეყანას,შრომის ბაზრის საჭიროებების შესაბამისი ადამიანურირესურსით, უსაფრთხო და სტაბილური ბიზნეს გარემოთი დაეფექტიანი სახელმწიფო მმართველობით. სწორედ ესკომპონენტები განაპირობებს უფრო სწრაფ განვითარებასდა კეთილდღეობის ზრდას. ეს არის გზა, რომელიცთვისობრივ გარდატეხას შეიტანს ქვეყნის ეკონომიკაში დამას სწრაფი განვითარების რელსებზე გადაიყვანს.

საქართველო „ქართული ოცნების“ მმართველობისპერიოდში დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგპირველად მოხვდა საშუალოზე მაღალშემოსავლიანქვეყნებში. მაგრამ, ამისთვის ქვეყანას 25 წელიდასჭირდა. ამ ტემპებით განვითარება ხილულ მომავალშიქვეყანას ვერ მიიყვანს კეთილდღეობის მაღალდონემდე. საჭიროა თვისობრივად ახალი მიდგომა,რომელიც უზრუნველყოფს განვითარების შეუქცევადპროცესს. საჭიროა აქცენტების გადატანა გრძელვადიანგანვითარებაზე, ნაცვლად პოპულისტური იდეებისა,რომელიც მიმართულია ამომრჩევლის გულის მოგებაზე დაარა ქვეყნის წინსვლაზე.

ჩვენ, სწორედ ჩვენი 4 პუნქტიანი გეგმით მოვახდენთთვისობრივ გარდატეხას ქვეყნის ეკონომიკაში დადავიწყებთ განვითარების ახალ, სწრაფ ეტაპს.

მმართველობის გასული 4 წლის განმავლობაში ჩვენშევქმენით საფუძველი იმისთვის, რომ თითოეულმაოჯახმა იგრძნოს კეთილდღეობა, მმართველობისშემდგომ 4 წელიწადში, კონკრეტული გეგმით, ჩვენმივაღწევთ ამ მიზანს.


დამკვეთი: მოქალაქეთა პოლიტიკური „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო“ – რიგითი ნომერი 41;204579839;

მისამართი: საქართველო, ქ. თბილისი, ერეკლე მეორეს მოედანი 3/ ანტონ კათალიკოსის ქ. 36. შემსრულებელი: შპს „ფავორიტი სტილი“;ს/კ 404379294; მისამართი:ქ. თბილისი,ქ. 3. ტირაჟი: 500 ც. თარიღი: 7 სექტემბერი, 2016 წ.

ქართული ოცნება, წინასაარჩევნო...

Law