Акредитација - градење доверба

АКРЕДИТАЦИЈА 2 ГРАДЕЊЕ НА ДОВЕРБА

ACCREDITATION 2 BUILDING OF CONFIDENCE

Признавање од страна на овластено тело,преку оценување дека телото за оцена насообразност е компетентно да извршуваодредени задачи.a recognition by an authorized bodyafter an assessment that an conformityassessment body is competent to carryout specified tasks.

Во денешното општество порастот насвесноста, како за правата на потрошува-чите, така и за одговорноста на компе-тентните авторитети ја нагласувакорисноста од акредитацијата, која пре-тставува неопходна алатка за функцио-нирање на единствен европски пазар.Акредитираните тела за оцена на сооб-разност обезбедуваат доверлива рамка заслободното движење на стоките прекупостоечките граници. Производителитекои ги продаваат своите производи востранство, можат да го документираатнивниот квалитет врз база на сертифика-тот за производот. Како резултат на тоане е потребно да се спроведуваат поната-мошни тестирања, понатамошни проце-дури за оцена на сообразноста во земјатакоја е крајна дестинација на производот,доколку е обезбедено дека телото заоцена на сообразност кое го издало сер-тификатот е акредитирано за специфич-ната активност.

In today’s society the increase of aware-ness of both the consumers rights andthe responsibilities of the competentauthorities underlines the usefulness ofaccreditation which is an indispensabletool for the operation of the single Euro-pean Market. Accredited conformity as-sessment bodies provide a reliableframework for the free movement ofgoods over existing frontiers. The pro-ducers selling their products abroad,could document their quality on thebasis of the product certificate. As a re-sult, no further testing, no further con-formity assessment procedures arecarried out in the country of destinationprovided that the conformity asses-sment bodies which have issued the cer-tificate is an accredited one on thespecific activity.

АКРЕДИТАЦИЈА Е... ACCREDITATION IS...

ЗОШТО Е ПОТРЕБНААКРЕДИТАЦИЈА?

WHY ACCREDITATION ISREQUIRED?





ЗОШТО ДА СЕ АКРЕДИТИРАОЦЕНАТА НА СООБРАЗНОСТА?

WHY ACCREDITEDCONFORMITY ASSESSMENT?

Најчеста причина да се изврши независнаоцена на сообразност на нешто е да се по-тврди дека истото ги задоволува специ-фичните барања со цел да се намалиризикот. Очигледни примери се недоста-тоци на производ, ризик по здравјето, ре-путацијата на фирмата или задоволувањена законските барања и барањата на ко-рисниците. Се и секој може да се oценува– производи, опрема, луѓе, системи зауправување или организации.Акредитацијата од страна на акредита-ционите тела (АТ) значи дека телaта заоцена на сообразност (ТОС) т.е. лаборато-рии за тестирање и калибрација, серти-фикациони и инспекциски тела за да јадемонстрираат нивната компетенција,непристрасност и способност за извршу-вање, се оценуваат според меѓународнопризнати стандарди.Акредитацијата значи дека ТОС може даим покаже на неговите корисници декауспешно ги задоволува барањата на меѓу-народните стандарди.Ова значи дека се намалува ризикот ко-рисниците да одберат некомпетентнотело за оцена на сообразност и да плататза нивните услуги, или што е уште посе-риозно, да работат според погрешни ре-зултати.

Usually the reason for getting somethingindependently assessed for conformity isto confirm it meets specific requirementsin order to reduce risks. Obvious examp-les are product failure, health risks, com-pany reputation or to meet legal orcustomer requirements. Anything oranyone can be assessed - products,equipment, people, management systemsor organizations.Accreditation by accreditation bodies(AB’) means that conformity assessmentbodies (CAB) i.e. testing and calibrationlaboratories, certification and inspectionbodies have been assessed against inter-nationally recognised standards to de-monstrate their competence, impartialityand performance capability.AB’ accreditation means the CAB canshow to its customer that it has been su-ccessful at meeting the requirements ofinternational accreditation standards.This means that the customer reducesthe risk of selecting an incompetent eva-luator and paying for, or more seriously,acting upon invalid results.



КУПУВАЊЕ СО ДОВЕРБА BUYING WITH CONFIDENCE

Довербата во добувачите се стекнува наразлични начини: претходно искуство,препораки, познат бренд и тн. На денеш-ниов конкурентски пазар не е секогашможно да се купува од познати добаву-вачи. Потребна е потврда за стекнувањена довербата. Независната оцена на со-образност е принципиелен извор на ваквапотврда и довербата е поткрепена соакредитацијата.Акредитацијата од страна на акредита-ционо тело е придобивка за директнитекорисници, нивните корисници и купу-вачи, преку градење на доверба во доба-вувачите и овозможување на избор. Тааисто така го поттикнува слободниот, нодостоен за доверба пазар, овозможуваиновации и ги намалува прописите.

Trust is placed with suppliers in a varietyof ways: past experience, recommenda-tion, brand preference and so on. In to-day's large competitive business market itisn't always possible to buy from 'known'suppliers. Reassurance is needed to main-tain trading confidence. Independent con-formity assessment is the principle sourceof this reassurance and such confidence isunderpinned by AB’ accreditation.Accreditation by AB’ benefits its direct cu-stomers, their customers and purchasersby building confidence in a range of su-ppliers and enabling choice. It also enco-urages free, but trustworthy markets,enabling innovation and reduced regula-tion....ЗА ВЛАДАТА ... FOR GOVERNMENT

Владините сектори, локалните власти идругите агенции, имаат одговорност даобезбедат одржлива доверба. Јавниот сек-тор дава рамка која обезбедува безбеднипроизводи и услуги, во областа наздравјето, квалитетот на водата, храната,добросостојбата на потрошувачите илибезбедноста на транспортот, како и чистаи сигурна животната средина.

There are many duties placed on govern-ment departments, local authorities andother agencies to ensure that trust is main-tained. Whether it be health, water quality,food, consumer goods or transport safety,for example, the public sector provides theframework for the assurance that goodsand services are safe and the environmentwe live in is clean and secure.

АТ во соработка со голем број владиниинституции развива шеми, кои или по-ставуваат повисоки стандарди или имп-лементираат нови, како средство зазголемување на довербата на јавноста.АТ особено може да ја намали потребатасекој владин сектор да вработува со-пствени специјалисти за оценување.Со време ова би требало да ја подобриконзистенцијата, што ќе резултира со по-добро управување со ризиците. Во истовреме тоа ги намалува трошоците за „из-мислување топла вода“ што придонесуваза развој на отворена и модерна влада.АТ, кога се бара ги оценува организа-циите и дава препораки до власта за на-значување на Нотифицирани тела какошто бараат Директивите и Регулативитена ЕУ.

AB is already in collaboration with a rangeof government departments that are nowdeveloping schemes to either raise stan-dards or implement new ones as a meansof increasing public confidence.Particularly, AB can reduce the need foreach government department to employits own specialist assessment resource.Over time this should improve consistency,resulting in better risk management. Atthe same time it should eliminate the costof reinventing the wheel, thus contributingto the drive for open and modern govern-ment.AB, where requested, assesses organisa-tions and recommends to governmenttheir appointment as Notified Bodies as re-quired by EU Directives and Regulations.



Компаниите се одлучуваат за независниоцени на сообразност или по сопственизбор (на пр. да го намалат ризикот за не-достатоци на производот) или какопоследица на законско барање (како штосе здравјето и регулативите за безбед-ност). Најчеста од овие оцени на сообраз-ност е калибрацијата на опремата,тестирање на производите, инспекција наопремата или сертификација на систе-мите за управување.

The companies buy independent confor-mity assessment either through choice (toreduce the risk of product failure forexample) or as a consequence of legal re-quirements (such as health and safety re-gulations). Most commonly theseconformity assessment are calibration ofequipment, product testing, inspection ofequipment and certification of quality ma-nagement systems.

... ЗА БИЗНИСОТ ... FOR BUSINESS



• Недостатоци на производ, базиранина непотврдени резултати од те-стирање• Зголемување на трошоците преди-звикани од неточни мерења (какопоследица на лошо калибриранаопрема)• Законски мерки кои произлегуваатод неадекватно инспектиранаопрема, што резултира во несреќи• Одбиени тендери и нарачки порадинеможност за поддршка на бара-њата за производите со акредити-ран сертификат или извештај одтестирање на производот.

• Product failure as result of relyingon invalid test results• Increased costs caused by inaccu-rate measurement (as a conse-quence of poorly calibratedequipment)• Legal action arising from inadequa-tely inspected equipment resultingin accidents• Rejected tenders and orders by notbeing able to support productsclaims with accredited certificateor test report

РИЗИЦИ КОИ ПОСТОЈАТ ДОКОЛКУНЕ СЕ КОРИСТАТ АКРЕДИТИРАНИТЕЛА ЗА ОЦЕНА НА СООБРАЗНОСТСЕ:

THE RISKS ASSOCIATED WITHNOT USING ACCREDITEDCONFORMITY ASSESSMENTBODIES INCLUDE:

АКРЕДИТАЦИЈАТА ИСТО ТАКАДАВА ПРЕДНОСТИ И ЗА:

ACCREDITATION ALSO BRINGSBENEFITS:

• Пристап на пазарот; за компаниитешто имаат амбиции за извоз. Акре-дитираните тестирања се од ви-тално значење за да се спречаттрошоците и времето за повторнитестирања на производите.• Акредитираните лаборатории за те-стирање и калибрација се одличенизвор за непристрасен совет и пре-нос на знаење, кои придонесуваатза развој на производот.

• Market access; for companies withambitions to export accredited te-sting is vitally important to avoid thecost and time involved in re-testingproducts.• Accredited testing and calibration la-boratories are a superb source of im-partial advice and knowledgetransfer leading to product develop-ment opportunities.

Акредитацијата се употребува ширум це-лиот свет. И во најразвиените економииима тела, слични на ИАРМ.Важно е тестираните производи и услугида бидат прифатени во Европа и во светотбез потреба од понатамошни тестирања.Акредитацијата е средство да се постигнетоа.АТ се меѓународно признаени преку Ев-ропските и меѓународните договори замултилателарно признавање. Ова при-знавање и овозможува на власта да гиупотреби акредитираните тела за да гизадоволи обврските за светските тргов-ски аранжмани, на пр. Сообразност со ЕУдирективите и Договорот со WTO TBT(Светската трговска организација, Тех-нички бариери во трговијата).

Accreditation is used worldwide. In mostdeveloped economies there is a body simi-lar to the IARM.It is important for goods and services to beaccepted in Europe and worldwide wit-hout the need for additional testing. Аc-creditation is the means of achieving this.AB is recognised internationally throughEuropean and world multilateral recogni-tion agreements. This recognition enablesgovernment to use accredited bodies tomeet obligations under world tradingagreements e.g. compliance with EU Direc-tives and the WTO TBT (World Trade Or-ganization Technical Barriers to Trade)Agreement.



АКРЕДИТАЦИЈАТА ИГЛОБАЛНАТА ТРГОВИЈА

ACCREDITATION AND GLOBALTRADE

АКРЕДИТАЦИЈА : ЕФЕКТИВНАПОДДРШКА НА ПРАВЕЊЕТО НАПОЛИТИКА НА ВЛАДАТА

ACCREDITATION: SUPPORTINGEFFECTIVE GOVERNMENT POLICYMAKINGThe influence and use of accreditation con-tinues to grow across a wide range of Gov-ernment policy areas including betterregulation, good governance, fair marketsand public confidence.The accreditation process determines, inthe public interest, the technical compe-tence and integrity of organisations offer-ing testing, inspection, calibration andcertification services (collectively knownas evaluation services or conformityassessment services).

Влијанието и употребата на акредита-цијата продолжува да се зголемува прекуширок спектар на владини политикивклучувајќи подобра регулација, доброуправување, фер пазари и доверба на јав-носта.Процесот на акредитација ја одредува, воинтерес на јавноста, техничката компете-ност и интегритетот на организациитекои нудат услуги, како тестирање, ин-спекции, калибрации и сертификации(познати како услуги за оцена на сооб-разност).

Институт за акредитација на Репуб-лика Македонија (ИАРМ) е единственонационално акредитационо тело, овла-стено од Владата за оценување на овиетипови на организации според меѓуна-родно признати стандарди и се стреми да:- гради доверба во бизнисот и довербакај потрошувачите;- биде доброволно прифатена од биз-нисите;- овозможи иновација во приватниот ијавниот сектор;- ја намали потребата владата да вра-ботува свој специјализиран персоналза оценување.

Institute for Accreditation of the Re-public of Macedonia (IARM) Is the onlynational accreditation body recognisedby Government to assess these types oforganisation against internationallyrecognised standards and it’s aim is to:- builds business and consumer confi-dence;- be voluntarily embraced by business;- enables innovation in the private andpublic sectors;- reduces the need for the governmentto employ its own specialist assess-ment personnel.



АКРЕДИТАЦИЈАТА ВОРЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

ACCREDITATION IN THEREPUBLIC OF MACEDONIA

Законoт за акредитација претставува за-конска рамка за работењето на ИАРМ.Стратешки документ за работа и развој наИАРМ е Националната политика за акре-дитација, како и годишната програма заработа на ИАРМ.Начинот на функционирање и активно-стите кои ги спроведува ИАРМ се регули-рани со документите на системот зауправување со квалитет, согласно MKS ENISO/IEC 17011.

Law on Accreditation represents a legalframework for operating of IARM.Strategic document for work and develop-ment of IARM is National AccreditationPolicy and IARM annual work programs aswell.The manner of functioning and activitiesperformed by IARM are regulated in QMSdocuments, according MKS EN ISO/IEC17011.

ЗАКОНСКА И ОПЕРАТИВНА РАМКА LEGAL AND OPERATIONALFRAMEWORK



ИАРМ ја претставува Република Македо-нија во Европските и Меѓународните тела– Европската соработка за Акредитација(ЕА) и планира да стане членка на Меѓу-народната соработка за акредитација налаборатории (ILAC) и Меѓународниотфорум за акредитација (IAF).ИАРМ е полно-правна членка наЕА од 2007 година.Членството наИАРМ во ЕА обез-бедува ефикасенпристап до раз-војот на акредита-цијата. Учествотово комитетите наЕА се смета замногу важно.Преку своето уче-ство ИАРМ станувапокомпетентен даобезбеди акредита-циона услуга за це-лиот опсег на тела заоцена на сообразност (лаборатории, ин-спекциски и сертификациони тела) коиќе имаат значајна улога како Нотифици-рани Тела во склоп на Директивите од Но-виот приод.

IARM represents the Republic of Macedo-nia in the European and international bod-ies - the European co-operation forAccreditation (EA), and plans to be mem-ber in the International Laboratory Ac-creditation Cooperation (ILAC) and theInternational Accreditation Forum (IAF).IARM is a full mem-ber of EA since2007.IARM’s member-ship in EA ensuresefficient access todevelopments re-garding accredita-tion. The partici-pation in the com-mittees and otherwas considered ofhigh importance.Through this par-ticipation, IARM isbecoming more com-petent to provide ac-creditation servicesfor the whole range of conformity assess-ment bodies (laboratories, inspection andcertifications bodies) which will play animportant role as Notified Bodies withinthe New Approach Directives.

БИЛАТЕРАЛНА, РЕГИОНАЛНИ ИМЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА

BILATERAL, REGIONAL ANDINTERNATIONAL COOPERATION

Од 20-та Генерална асамблеа на ЕА,кога ИАРМ стана полноправна членкаEA 20th General AssemblyIARM become full member of the EA

Билатералната соработка е исто така одголемо значење. ИАРМ има потпишанибилатерални договори за соработка соакредитационото тело на Србија (АТС),акредитационото тело на Црна Гора(АТЦГ) во јануари 2008 и акредитацио-ното тело на Албанија (ДА) во февруари,2008.

The bilateral cooperation is very impor-tant, as well. IARM have signed the bilateralagreements for cooperation with Accredi-tation Body of Serbia (ATS) and Accredita-tion Body of Montenegro (ATCG) in January2008, and Accreditation Body of Albania(DA) in February, 2008.



Од потпишувањето на Договорите забилатерална соработка со АТС и АТЦГFrom the signing of the Bilateral Agreementfor cooperation with ATS and ATCG

Од потпишувањето на Договорите забилатерална соработка со ДАFrom the signing of the Bilateral Agreementfor cooperation with DA



ИАРМ е стуктуирана и работи согласномеѓународниот стандард ISO/IEC17011:2004.ИАРМ ги реализира своите задачи преку:1. Совет2. Директор3. Одбор за финансиско и материјалноработење4. Одбор за акредитација5. Технички комитети (Технички ко-митет за сертификациони тела, Тех-нички комитет за инспекциски телаи Технички комитет за лаборато-рии)6. Комитет за оцена на лица7. Комитет за приговори8. ВработениПерсоналот се состои од постојано врабо-тени и надворешни соработници, оцену-вачи и експерти.

IARM is structured and works accordingInternational standard ISO/IEC17011:2004.IARM realizes its tasks through:1. Council2. Director3. Financial Control Board4. Accreditation Board5. Technical Committees (TechnicalCommittee for certification bodies,Technical Committee for inspectionbodies and Technical Committee forlaboratories)6. Committee for personnel assess-ment7. Appeals Committee8. EmployeesPersonnel are assembled of permanentemployees, and external collaborators as-sessors and experts.

ОРГАНИЗАЦИЈА НА ИАРМ IARM’S ORGANIZATION

Вработени во ИАРМIARM’s employees

ИАРМ организира обуки за оценувачи, сошто бројот на оценувачи и нивната ком-петентност постојано се зголемува. Истотака се организираат и обуки и активно-сти за подигање на свеста на сите заинте-ресирани страни.Trough the trainings organized by theIARM, the number of assessors and theircompetency is increasing continually.Other training and awareness activities,open to all stakeholders, are also organ-ized.



ТРЕНИНГ АКТИВНОСТИ TRAINING ACTIVITIES

Воспоставување на веродостоен (креди-билен) национален систем за акредита-ција, кој ќе обезбеди доверба вопроизводите и услугите на пазарот.Преку потпишување на договорите замултилатерално признавање (МЛА иМРА), македонските извештаи од тести-рања и сертификатите да бидат целосноприфатени во внатрешниот пазар на ЕУ исветот.Поддршка на владините тела за назначу-вање/ овластување на телата за оцена насообразност - безбедност, здравје, за-штита на животната средина, заштита напотрошувачот.Поддршка на Македонската Економија дастане меѓународно конкурентна.

Establishing of credible national accredi-tation system, witch will provide full prod-ucts and service confidence.Providing full acceptance of Macedonian’sreports for testing and calibrations on EUmarket an world wide trough signingMLA and MRA (agreements for multilat-eral recognition of accreditation).Recognition of test reports and certifi-cates of conformity in Europe and world-wide.Support of state authorities in designationof conformity assessment bodies - safety,health, environment, consumer protection.Support of Macedonian economy to becompetitive internationally.

СТРАТЕШКИ ЦЕЛИ STRATEGIC GOALS

Отворање на Обуката за оценувачиOpening of the Training course for Assessors Учесници на обуката за оценувачиParticipants of the Training course for Assessors



Gov

ernm

ento

fRM

Fina

ncia

lcon

trol

boar

dIA

RMCo

unci

l

Acc

redi

tati

onbo

ard

App

eals

Com

mit

ee

Inst

itut

efo

rac

cred

itat

ion

ofth

eRe

publ

icof

Mac

edon

ia(I

ARM

)

Dir

ecto

rof

IARM

Qua

lity

man

ager

Ass

esso

rsan

dex

pert

spo

ol

Tech

nica

lcom

mit

ees

Pers

onne

leva

luat

ion

Adm

inis

trat

ion

sect

ion

Dep

artm

ent

for

accr

edit

atio

nof

cert

ifica

tion

and

insp

ecti

onbo

dies

Dep

artm

ent

for

accr

edit

atio

nof

test

ing

and

calib

rati

onla

bora

tori

es

Sect

ion

for

accr

edit

atio

nof

test

ing

labo

rato

ries

Sect

ion

for

accr

edit

atio

nof

calib

rati

onla

bora

tori

es

Sect

ion

for

accr

edit

atio

nof

cert

ifica

tion

bodi

es

Sect

ion

for

accr

edit

atio

nof

ins p

ecti

onbo

dies

Акредитација - градење доверба

Documents

ab accreditation

accreditation bodiesab

accreditation isrequired

building of confidence

accredited conformity

maintain trading confidence

conformity isto

formity assessment procedures