จลสารมรสมวรรณกรรม* ลาดบท 2 # ความตายของนกเขยน กองบรรณาธการ : ชชชล อจนากตต

ตนดดา โพธพฒนพงศ ภาคน นมมานนรวงศ อาชญาสทธ ศรสวรรณ ศลปกรรมและรปเลม : สทธดา มนทรารกษ ภาพถาย : ณฐพล สวสด ภาพปก : ณฐพล สวสด *มรสมวรรณกรรม คอ คนกลมเลก ๆ ทโดยสารชะตากรรมของตวละครในนยายสกตวทเขาและเธอหลงใหล เทยวทองมหาสมทรมคานงใกลไกล เพอทายทสดยนยนแกกนและกนวาทองทะเลมอาจขบไสคลนลมแมมรสมกาลงจะมา... รวมพดคยและสงผลงาน : morrasum_group@hotmail.com

มรสมสอสาร

แลวมรสมลกทสองกบงเกด หลงจากลกแรกไดโถมเขาฝงวรรณกรรม นาดใจ ทการซดเขาฝงครงแรก ไมไดแผวหายไปทเดยว มผคนพากนตนเตนตอบรบกนอยางคกคกพอควร มรสมลกสองมาแลว แมจกชาไปนดจากกาหนดการซดฝงเดม หากทดแทนดวย การอดแนนพลงมากขน มรสมลกสองหอบสารทมากขน แนนขน เขมขนขน เพอสอกบทานผอานอยางหนกหนวงกวาเดม ฉะนน ขอทานจงระวงมรสมลกนใหดเถด

ตอกยากนอกครงหนงวา จลสารมรสมวรรณกรรม เกดขนดวยประสงคใหมสอทางวรรณกรรมเกดขนบาง ในปจจบนขณะทวรรณกรรมมกระแสเลอนรางยงนก โดยเฉพาะในสงคมนสตนกศกษา เราปรารถนาเหนคนหนมาหลงใหลการอานวรรณกรรม เราเชอในพลานภาพแหงอานาจวรรณกรรมวายงคงมบทบาทตอทกยคสมยเสมอมา ดวยเหตน มรสมวรรณกรรม จงพยายามยนหยดเคยงคทานผอาน ขอแควรรณกรรมจะมอยในลมหายใจผอานและผสนใจบาง เพยงเทาน การเกดขนของมรสมแตละลกกคงไมเปลาดาย

อยาลมเรามนดกนทน สาหรบผใครจะสงตนฉบบทกรปแบบมาใหทางเราพ จารณา จลสารมรสมวรรณกรรม เปดรบงานเขยนของทานแลวนบแตบดน คดสรรเรองททานปรารถนานาเสนอ แลวสงมายงเราไดท morrasum_group@hotmail.com

เรายงรอตนฉบบของทานทงหลายอยดวยมตรภาพ....

เรองสนคลาสสค

เดยวนกขมน (สนต เทวรกษ)

แมจะเปนในยามทแลงฝนเชนน กมวายมสายลมออนๆพดมามหยอนหยด กลปพฤกษชดอกสชมพออนสลางไปทงตน แตคงไมมากไปกวาหางนกยงตนเลกนน ใบไมสมะนาวสกรวงหลดออกจากกง หมนเปนเกลยวลอยควางลงสเบองตาเหมอนชวต เหมอนความรก เหมอนทกสงทไมเทยงแทแนนอน

เวลาเยน... ตะวนจวนจะลบ เหลอแตแสงสชมพแกฉาบอยกบแผนฟา นอกจากจกจนเรไรเรมจะสงเสยงใส นอกจากลาไผเสยดสกนวเวกวงเวงเปนระยะ นอกจากสายลมพดลอดไปตามกงไมนอยใหญดงหววๆ แหบโหยครวญครางแลว ดเหมอนจะไมมเสยงอนใดอก

ดซ... ทาไมจะไมม เสยงนนลอยรอนมาในอากาศเคลาดวยกลนหอมของดอกไม แจมใสเหมอนกระดงเงน เยนยะเยอกเหมอนนาคาง ออนโยนเหมอนลมในยามน แนเทยว...มนตองเปนเสยงผวปากของชาวเยงตนใดตนหนง

นนเปนไร... เขาอยบนกงกลปพฤกษ หรหราอยในเครองแตงกายสเหลองแกขลบชายดาเปน มนขลบ โยนตวไปมาชาๆ แลวพองคอรองดวยเสยงใส เปนทานองโอโลม ชะออน วงวอน นาเสยงนนออนชอยอยางนาสงสาร ชวนใหคด ชวนใหเอนดและรก

ทนใดนน มเสยงผวปากอกเสยงหนงแววมาทางปาไผ ใกลเขามา ใกลเขามาทกขณะ ชาวเยงอกตนหนงพรงอยในเครองแตงตวชนดและสเดยวกบตนแรก รารองมาอยางราเรง เปนเสยงแจมใสและออดชะออน ไมนอยไปกวาพอเพอนรวมดง มนโอดครวญเสยเหลอแลว ออนหวานกปานนน

ชาวเยงตนแรกหยดผวปากชวขณะหนง หลวตามองดคแขงขนดวยความเอาใจใส แลวกเรมทาบทเพลงตอไป เสยงทงสองดงเสนาะอยบนกงกลปพฤกษ ทามกลางเสยงโหแหงสายลม และเสยงปรบมอแหงใบไมไหว จกจนเรไรสงบนงอยดวยความพศวงและสนใจ ไวโอลนสายเอกกมอาจทาไดเสมอเหมอน ตางผลดกนรกผลดกนรบในทานองทาทายอยในท ระบายออกจากหลอดคออยางสดจตสดใจ คลนของเสยงกระจายไปทวบรเวณสะทานระรว ... ไพเราะเหมอนใจจะขาดไปตาม

มอยคราวหนงทพอหนมตนแรกเหนอยออน ลาคอแหงผาก ตองหยดชะงกการทาบทเพลงอยชวขณะเพอพกผอน ความออนแอครงนครงเดยวเทานน เปนเหตบนรอนความอตสาหะพากเพยรของตนเมอตอนตนเสยสน พอหนมตนหลงยกเสยงขนสงแลวคอยผอนลง ผอนลงมาเปนชนๆ กระทงกลนหายเงยบไปกบเสยงใบไมไหว เปนความสาเรจอยางมหศจรรย และการแขงขนกยตลง...

ทนใด... แมสาวนอยชาวเยงผวเหลองกโผผนออกจากสมทมพมไมใกลๆทนน มาจบรวมกงอยกบพอหนมตนหลง แลวสงเสยงรองชมเชยและออดสาออยอยางเอยงอาย หนมผชนะของเรารองรบปฏสนถารดวยทวงทาราเรงและอาจหาญ หนไปจกคาบหนอนไมเลกๆมาไดตวหนง คอยบรรจงปอนใหแมงามคชวต แลวทงสองกโอโลมกระซบกระซาบบอกความรกซงกนและกน ไซปกไซหางใหแกกน เคลาเคยงเรยงขางกนอยบนกงกลปพฤกษนนตามประสานก

พอนกขมนตวแรกเปลงเสยงรองอยางฉกหวใจ มนหนมาดคหนมสาวหนอยหนง โนมศรษะลงเหมอนจะคานบลาและอวยชยใหพร แลวกโผผนจากกงกลปพฤกษไป มนยงรองอยตามปกต แตนาเสยงครงหลงนสะเทอนสะทานหวนไหว คลออยในคลนสะอน แหบโหยครวญคราง คลายหวใจถกบดเหลวละเอยดเปนภศมธล มนลาถอยอยางลกผชาย นาใจนกเลง บนผานตนมะมวงหมพานต ตาลเตย มลเหลก หางนกยง และลบไปทางกอไผลายนน ยงไดยนเสยงของมนอยอกแววๆ หางออกไป ไกลออกไปทกทๆ... ทสดกเงยบหาย

นกขมนเหลองออน คาแลวเจาจะนอนทไหน

เรองสน “เดยวนกขมน” เปนเรองสนเรองแรกของ สนต เทวรกษ นกเขยนชอเดนดงในอดต ทนอกจากจะเขยนงานวรรณกรรมไวมากแลว ยงเปนนกแปลฝมอฉกาจ แปลงานเขยนเกยวสยามของ ลาลแบร ไวหลายเลมทเดยว สาหรบ “เดยวนกขมน” น เลาเรองโรแมนตก กระซกกระซ ผานสานวนภาษานาเคลม ทงมวรรณศลปชวนอาน นบเปนเรองสนหนงทหาอานไดยากยงในยคสมยปจจบน มรสมวรรณกรรมจงสรรหามาบรรณาการทานผอานทงหลายในคราน

.............................................................

บทกวมสไตล ฉนนงคยกบอสจ

ฉนนงคยกบอสจในมอ พวกมนเอาแตเงยบ ฉนไมรวาพวกมนทาอะไรกนอย ฉนเดาวามนคงเอาแตวงไปวายมา ทาไมมนไมรจกสงบจตสงบใจบาง ภาวนาส อสจ ภาวนา พวกแกจะไดไปนพพานกบเขาบาง เอาแตวงวนวายวายวนวาย หรอพวกแกถอวาวายอยในกอนเมฆ คงลอยไปถงสวรรคแลวส แตสวรรคกยงไมใชนพพานนะ นพวกแกเขาใจทฉนพดไหม แกเขาใจฉนบางไหม โธ พวกแกจะทงฉนไวทนคนเดยวใชไหม ฉนอตสาหเอาพวกแกออกมาคยดวยนะ ทาไมเอาแตเงยบ ถาแกมเชอฉนแกตองพดไดส

พดเปนบทกวกยงได พดออกมาส พวกแกเอาแตกมหนากมตาเขยนอยใชไหม สนใจคนอนบางส โธ อสจของฉน พวกแกมนไมเอาไหนเสยจรง แกเหนฉนมเวลาวางมากใชไหม ถงคอยกวนประสาทฉน ไมพดไมจา พวกแกคดวายงไงเสยฉนกไมมเพอนคนอนใหคยดวยใชไหม แกถงไมจาเปนตองสนใจฉน ไอหา! ฉนนกออกแลว หรอพวกแกไมมอยจรง ฉนรจกพวกแกจากวชาสขศกษา มแตคนบอกฉนสอนฉนวาพวกแกรปรางหนาตาเปนอยางนนอยางน ทงทฉนเองกไมเคยพบหนาพวกแกเลยสกครง ฉนไมเคยรจกพวกแกจรงจรง นสยใจคอพวกแกเปนยงไง เหมอนฉนหรอเปลา พวกแกเปนเพอนกนทงหมดใชไหม

แลวฉนละ ใหฉนเปนเพอนกบพวกแกดวยไดไหม โธ อสจของฉน ฉนชวนแกคยกครงกครงแกกไมเคยตอบ ทาอะไรสกอยางเถอะ ยนยนวาพวกแกเปนเพอนฉน ไอหนมบาพลง ชชชล อจนากตต คงครนเนอครนตว นกคกขนมาครามครน เลยนงพดคยกบอสจเสยจนเปนเรองเปนราว มรสมวรรณกรรมหวงวา บทกว “ฉนนงคยกบอสจ” ชนน จกชวยใหทานผอานสาเรงสาราญ สาเรจความใครไดบางกระมง อานเอาใจชวย หนมชช หนอยเถด อยาปลอยใหเขานงคยกบอสจอยคนเดยว

.............................................................

เรองสนมรสม

ดวยรกแหงชาวเรอ

ผคอยๆเกบผาออมทตากไวตามราวฟา แสงสหมากสกเรมจางลงทละนอย ขณะมานรตตกาลคลตวทละนดขนหมคลม หางยาวเทยบนงตรงทาจอด ประมงหนมขนจากเรอ ทอดเทามาหยดยนอยหนารานขาวแกง

‚นองแตงเหอ บาวเอาปลามาเผอ‛ ประมงหนมพด พลางยนถงใสปลาตวเของให แมคาสาวคอนขวบ

‚รบไวเถอะนองแตง พตงใจเอามาเผอจรงๆ‛ หลอนนงอยสกพก จงยนมอรบไว

‚นองแตงเหอ ขอขาวขอแกงใหพสกถวย ขอนาเยนๆใหพไดชนใจสกจอก‛ แมคาสาวกวาดขาวในหมอใสจนเตมจาน ตกแกงสมปลากะพงราดข าวจนโชกนา แลวยนสงใหอยางไมไยดนก ประมงหนมมองหนาเจาหลอนอยางกงขา ‚วนนนองแดงไมยมหวานเลย โกรธพร‛ ‚บาวคลาย ทบอกวาจะมาขอแตงกบพอ ลมแลวร‛ แมคาสาวถามขนดวยเสยงขน พลนหนไปกลกจอเกบขาวของ หยบยนไปใหปาออนผชวยซงรออยขางๆราน ‚นองแตงเหอ บาวไมลมหรอก แตงรอพอกไมนาน ออกเรอเทยวน บาวจะไดเบยกอนใหญ แลวเดอนหนา บาวจะไปขอแตงกบพอ‛

‚คงไมทนหรอก บาวคลาย มะรนน ถาบาวไมมาขอ พอจะยกแตงใหคณสวทย บาวตองรบมาขอกอน‛

‚แตงเหอ บาวจะเอาเบยทไหนไปใหกบพอแตง แตงกรวาบาวเปนคนจน เปนชาวเรอออกเล จะไดเบยมากสกเทาใด ลงแตว พอแตงกไมเหนใจ เรยกสนสอดแพงหนกหนา แตงรไวเถอะวา แตงมคาทสดสาหรบบาว แตงคอชวตทงสนของบาว‛

หญงสาวนงเฉย กมหนากมตาฟงคาของเจาหนม ‚บาวคลาย บาวกรวาแตงรกบาวมากเทาใด แตงรอไดเสม แตพอคงรอไมได แตงเอง

กอยากหนไปอยกบบาวเสยใหรแลวรรอด‛ ‚อยานะ แตง คนเขาจะวาแตงเอาได บาวยอมใหนองแตงคนสวย มวหมองไมได

หรอก‛ แมคาสาวนงอยครหนง ปาออนกสงสายตาเตอนใหรวาถงเวลากลบบานแลว

‚แตงตองหลบบานแลวนะ บาว‛ ‚ใหบาวไปสงทบาน‛ ‚ไมตองหรอก แตงหลบพรอมปาออน บาวออกเลมาเหนอยๆ พกเอาแรงเสย อยาลมนะบาว อยาลมมาขอแตงกบพอ‛ แมคาสาวทงทายหนกแนนแลวเดนจากไป

มดแหงราตรกาลคลมานคลมจนทวฟา ลมคาโชยมาหววหว หอบเอากลนไอทะเลคลงคาวเหงอประมงและนามนเรอลอยมาตดจมก คลายนงอยหวทา ทอดตามองไปในทองทะเล ประมงหนมครนคดถงแมคาสาว ใจหวนเกรงวาสาวเจาจะตกเปนของชายอน มะรนนแลว ทคณสวทย ลกชายรานทองในตลาดจะมาสขอแตง พอของแมคาสาวตองยกหลอนใหแกคณผรารวยคนนนเปนแนแท

‚นงทาไหรอยตรงนวะ คลาย‛ คลายหนหนาไปยงตนเสยง พบกบชนกาลงเดน เขามาหา

‚ไอชน มะรนน นายสวทยจะมาขอแตง‛ ‚ออ มงกเลยมานงทกขใจอยตรงน‛

‚ไอชน มงกรวากหมายเบยไปขอแตง‛ ‚ไปกบก ไอคลาย‛ ชนโพลงขนมา ‚ไปไหนวะ‛ คลายขมวดควสงสย ‚เรอกานนปน‛ ‚มงอยาบอกนะ ไอชน วาจะใหกไปปลน‛

ชนไมตอบ แตยมใหอยางมเลศนย ลมดกพดโชยมาอกระลอก ทะเลเงยบงน ชนนาเรอหางยาวมาเทยบ พยกเพยดกบคนทนงหวทา หางยาวตดเครองยนตกระหมทองนา ครนแลวประมงหนมกลงเรอไปกบชน

ทองทะเลถกกลนในความมดยามเทยงคน เหนเพยงรวนาตองแสงออนๆประกายวบอยวามแวม เรอสนคากานนปนทอดสมอนง หางยาวดบเครอง คอยๆลองตวเขาหาเรอใ หญ ไมทนนานนก เสยงปนไดเปรยงดงขนนดหนง ครนแลวอกหลายตอหลายนดกดงเหมอน ประทดแตก ลกเรอสนคายงปองกนเรอตนอยไมขาดสาย ชนหมอบยงในลาเรอ ขณะคลาย ลอบขนเรอกานนปนไดสาเรจ ประมงหนมกาวยางอยางระแวดระวง ประทบปนในมอมนคง ลนไกแตนดออกไปอยางเฉยบขาด การปะทะเกดขนอยางหนกหนวงทามกลางความมด จวบจนเมอฟาเรมสาง ชยชนะจงตกเปนของคลายและชนอยางสมบรณ

อรณรงชาแรกรางราตร แสงสทองเรมสองสวางฟา คลายกลบมาแลวกลบมา พรอมกบรอยยมแหงความภาคภม ประมงหนมกาลงจะไปสขอแมคาสาว คราวนกานนปนเศรษฐแหงชาวทะเลยนดเปนเถาแกสขอแตงใหตอบแทนทเจาหนมกบชนยอมเสยงตายชวยลกเรอปราบอายโจรทบกปลนสนคาเมอคนน

เรองสนโรแมนตกโบราณหลงยค ปนสานวนหวานฉาจนสาวๆยคบบ ชม ชม ตองรากออกมาดวยความเลยน ทวาอายหนมลมตาป อาชญาสทธ ศรสวรรณ ผหมกมนอยกบเรอง โรแมนตก ภมใจเสนอ เรองรกของประมงหนมกบแมคาขาวแกง อาศยภาษาฉาเฉอะ พากยเสยงดวยสาเนยงสะตอ สะตอ แตไมพวงทายดวย --เบอรร สาหรบเรอง ‚ดวยรกจากชาวเรอ‛ น อายหนมตาปเกบความจากบนทกรกทเคยฟงสมยเพงแตกหนมมาขยายเปนเรองสน แมจะดนาเนา กพออานแกขดไดกระมง คณผอานเวทนาอายหนมคนนสกหนอยเถด ชะรอยคงจะหนไมพน โรคโรแมนตกเสยแลวเปนแนแท

.............................................................

ความตายของนกเขยน

โดย กองบรรณาธการ

ความตายเปนเรองสามญธรรมดาแหงทกสรรพสง สงมชวตทงหลายลวนตองแตกดบ แนนอน สงมชวตเฉกเชนมนษยปถชนยอมมความตายเปนปลายทางในทสด ไมวามนษยจกดารงอยในบทบาทสถานภาพใดกตามท หนาทสาคญอยางสดทายของชวต นนคอ การเผชญหนากบความตาย....

นกเขยนคอมนษยจาพวกหนงทตองพบเผชญกบความตายเปนแนแท ทวาเมอนกเขยนตายบางสงบางอยางกลบยงมความหมายใหคนหาอย แมชพจรแหงนกเขยนจกสนลงแลว หากลมหายใจยงคงรวยระรนและอวลกลนอยในความเปนตวตนและผลงานทนกเขยนไดสรางขนไว ดวยเหตน ความตายของนกเขยนจงเปนความตายทมชวตชวา เสมอนสงทชวนคนคดตความ เพอการเขาใจและตระหนกรวา ความตายของนกเขยน เปนความตายทตาย หรอไมตายกนแน แหละนกคอ สงทมรสมวรรณกรรมฉบบนพยายามชชวนใหทานผอานรวมตความไปดวยกน เราคดสรรเรองความตายของนกเขยนบางคนมาแสดงไวในทนพอสงเขป แมจะแจกแจงถงความตายของนกเขยนไดไมครบถวนทงหมดทกผในโลก ทวาตวอยางทเรายกมากคงแสดงใหทานผอานมองเหนและเข าใจถงความตายของนกเขยนไดบางพอควร เอา จกชาอยไยเลา เรงมาดความตายของนกเขยนกบเรากนเถด

ฟรนซ คาฟคา: ลมหายใจของความตาย1

‚ความโดดเดยวคอหนทางแหงการรจกตนเอง‛2

คากลาวขางตนเปนของนกเขยนนามอโฆษแหงศตวรรษท 20 - ฟรนซ คาฟคา เขาเกดในครอบครวพอคาชาวยวในกรงปราก3 เมอวนท 3 กรกฎาคม ค.ศ.1883 เปนลกชายคนโตจากพนองทงหมด 6 คน ของ แฮรมนและยล คาฟคา ในวยเดกคาฟคาไมไดถกเลยงดใกลชดกบพอและแมมากนก เนองจากพอของเขาตงหนาตงตาคาขายโดยมงหวงจะเตบใหญเปนกระฎมพเยอรมนในกรงปราก ทาใหคาฟคาไดรบการเลยงดจากพเลยงเสยสวนใหญ อยางไรกด เวลาทเขาจะไดพบกบพอและแมนนมกจะเปนเวลารบประทานอาหาร และสงทพอของเขาพราพดอยเสมอในชวงเวลานนกคอระเบยบและคาสงขอหามตาง ๆ พอของเขาเขมงวดกวดขนกบการใชชวตของคาฟคามาก บอยครงพอของเขาเลาเรองชวตทยากแคนในวยเยาวจนสรางเนอสรางตวขนมาไดและเปรยบเทยบใหเขาฟงอยเสมอวาสงททาใหคาฟคาสขสบาย อยางน เปนเพราะพอเขาตองลาบากมากอน ซงยงทาใหคาฟคารสกตาตอยและรสกวาตน ไมมทางมความสามารถเทยบเทาพอของตนไดเลย ประกอบกบกฎระเบยบตางๆ ทพอของเขา

1 เนอหาสวนใหญเรยบเรยงจาก ถนอมนวล โอเจรญ. ฟรนซ คาฟคา: ชวตและวรรณกรรม, น.1-96. 2 http://www.kafka-franz.com/kafka-Biography.htm 3 กรงปรากในชวง ค.ศ.1880-1910 นนเปนเมองหลวงของแควนเบอเมน ซงอยภายใตการปกครองของอาณาจกรออสเตรย-ฮงการ ประชากรกวา 90% เปนชาวเชค สวนจานวนรองลงไปไดแกชาวเยอรมน และชาวยว ตามลาดบ แตชนชนนาในกรงปรากขณะนนกลบเปนคนกลมนอยทพดและใชภาษาเยอรมน พวกเขาเปนนกธรกจ ขาราชการระดบสง ตลอดจนอาจารยในมหาวทยาลย ขณะทชาวเชคซงเปนประชากรสวนใหญนนอยในชนชนแรงงาน นนสงผลใหชาวเยอรมนและชาวยว ถกมองดวยสายตาทเปนศตรจากชาวเชค แตในขณะเดยวกนชาวเยอรมนเองกมองชาวยวเปนคนละพวกกบตน เนองจากรากทางศาสนาและเชอชาต

สรางขนมาบบบงคบ กยงทาใหคาฟคารสกสนหวง หวาดกลว ไมไดรบความรก ตองอยอยางโดดเดยว สงผลใหเขาดไมราเรงเหมอนเดก ๆ ทวไป4

การตกอยใตรมเงาของพอทาใหคาฟคากลายเปนคนทขาดความมนใจในตวเอง5 เขาไมกลาเปดเผยความใฝฝนวาตนตองการเปนนกประพนธใหพอร เพราะพอตองการใหบตรชายคนนเจรญรอยตามในฐานะนกธรกจผประสบความสาเรจ นนสงผลใหในระดบมหาวทยาลย ฟรนซ คาฟคา เลอกทจะเขาศกษาทมหาวทยาลยแฟรด นานท-คารล ในกรงปราก เมอพฤศจกายน ป ค.ศ.1902 ในสาขาเคม แตเขาเรยนไดเพยงสบสวนกยายมาเรยนวชากฎหมาย จรงๆ แลวคาฟคาไมไดตองการจะเรยนวชากฎหมาย เพราะเขาสนใจดานภาษา ศลปะ และการประพนธมากกวา (เขาเคยลงทะเบยนเรยนวชาประวตศาสตรศลปะควบคไปกบการเรยนกฎหมาย แตกตองเลกไปในทสด เพราะรสกแปลกแยกกบอาจารยทนยมความเปนเยอรมนมาก) แตเขาตองจาใจเรยนเนองจากพอของเขาตองการใหเขารบราชการเหมอนเชนชาวเยอรมนในกรงปรากในขณะนน

อยางไรกด ภายหลงเขาเรมเขารวมฟงคาบรรยายเกยวกบวรรณคดและศลปะของสมาคมนกศกษาทชอวา ‚หองอานและพดของนกศกษาเยอรมนในกรงปราก ‛ ซงสงเสรมความสามารถดานวชาการและศลปะของนกศกษา เขาไดเขาเปนหนงในสมาชกของสมาคม กระทงไดรบเลอกใหเปนผประมวลขาวสารทางวรรณคด ทนทาใหเขาไดรจกกบ ม กซ โบรท (Max Brod) นกศกษากฎหมายทสนใจวรรณคดเชนเดยวกนจนทงสองไดกลายเปน เพอนสนท และมกซ โบรท เปนเพอนคนสาคญทใหคาปรกษาและใหการสนบสนนคาฟคา 4 ความสมพนธในครอบครวและบคลกเชนนถกแสดงออกใหเหนเดนชดในตวละคร เกรกอร ซามซา (Gregor Samsa) จากเรอง ‚เมตามอรโฟซส‛ (Die Verwandlung) 5 http://www.onopen.com/2006/02/548

ตลอดชวตการเปนนกประพนธของเขา ทงตอนทคาฟคายงมชวตและตอนทเขาไดลาจากโลกนไปแลว

ความรกในความรของคาฟคานนไมไดจากดตวเฉพาะการอานงานวรรณคดเทานน แตเขายงใหความสนใจกบปรชญาเปนอยางยง นอกจากการเขารวมกจกรรมสมาคม ‚หองอานและพดของนกศกษาเยอรมนในกรงปราก‛ แลว เขายงมความสมพนธกบกลม นกปรชญาผนยม ฟรนซ เบรนทาโน (Franz Brentano) และสนใจศกษาปรชญาของ ซอรเรน เคยรเคการด (Soren Aabye Kierkegaard) นกปรชญาคนสาคญของลทธอตถภวนยม (Existentialism), ฟรดช นทชเช (Friedrich Nietzsche) และทฤษฎจตวเคราะหของซกมนท ฟรอยด (Sigmund Freud) ซงเราจะพบเหนอทธพลของนกคดเหลานแฝงในงานของคาฟคาอยเสมอ

หลงจากสาเรจการศกษาในป ค.ศ.1906 คาฟคาตองไปฝกงานทสานกงานดานกฎหมายทศาลแพงเปนเวลาหกเดอนและทศาลอาญาอกหกเดอน แตหลงจากฝกงานดานกฎหมายสาเรจแลว เขากลบไมตองการเขารบราชการหรอทางานทสานกงานทนายค วาม ญาตผใหญคนหนงของเขาจงแนะนาใหคาฟคาไปเขาทางานทบรษทประกนภยแหงหนง ทน เขาตองทางานวนละ 8 ชวโมง เขาไมชอบบรรยากาศของการทางานเอาเสยเลยและคดวา มนยงเบยดบงเวลาสรางสรรคงานประพนธของเขาดวย6 คาฟคาจงตดสนใจหาททางานใหม เขาไดเขาทางานท ‚สานกงานประกนภยอบตเหตของผใชแรงงาน‛ ซงพอของเพอนสนทเปนผบรหารอย คาฟคาคอนขางพอใจการทางานทน เพราะเขาทางานเพยงวนละ 6 ชวโมง และสามารถแบงเวลาไปสรางงานประพนธได ในป ค .ศ.1913 มกซ โบรท 6 วากนวาททางานแหงนเปนแรงบนดาลใจสาคญใหเขาวาดภาพชวตเบอหนายการงานของ เกรกอร ซามซาร (Gregor Samsa) ตวละครจากเรอง ‚เมตามอรโฟซส‛ (Die Verwandlung)

เพอนสนทของเขาสนบสนนใหคาฟคาตพมพรวมเรองสนทชอ Meditation และมนกเปนผลงานเพยงไมกชนทคาฟคาไดตพมพในขณะทเขายงมชวตอย เขาทางานอยทนจนชวงทาย ๆ ของชวต กอนทจะลาออกไปรกษาโรควณโรคทคกคามเขาในชวงป ค.ศ.1922

หลงจากทคาฟคาลาออกจากงาน เขาไดไปใชชวตอยทเบอรลน เนองจากตองการรกษาสขภาพและตองการมสมาธกบการสรางงานประพนธ นอกจากนอาจเปนความตองการ ลกๆ ทตองการจะอยใหหางจากพอของเขาดวย แตเขารกษาตวทเบอรลนไดไมนานนก เขากเสยชวตลงเมอวนท 3 มถนายน ค.ศ.1924 เขาไดเขยนพนยกรรมขอรองให มกซ โบรท เพอนรกของเขา ชวยทาลายผลงานของเขาทยงไมเคยตพมพเผยแพรทงหมด ไมวาจะเปนบนทกประจาวน จดหมาย ตลอดจนงานเขยนตางๆ แตสงทคาฟคาขอรองไวในพนยกรรมนนเปนปญหาทยากลาบากมากในการตดสนใจของโบรท จนในทสดเขากตดสนใจนางานประพนธของคาฟคาออกมาพมพเผยแพร และนนนบเปนการตดสนใจททาใหโลกวรรณกรรมตดหนบญคณของ มกซ โบรท มาจนถงทกวนน7

7 ปจจบนงานประพนธของฟรนซ คาฟคา ไดรบการแปลเปนภาษาไทยทงสน 5 เลมดวยกน ไดแก เมตามอรโฟซส (Die Verwandlung), แดนลงทณฑ (In der Strafkolonie), ปราสาท (Das Schloß) แปลโดย ถนอมนวล โอเจรญ, คดความ (Der Prozeß) แปลโดย ดวงพร พงษโสภาวจตร และ ในความนงนก แปลโดย ดลสทธ บางคมบาง

ฉบหาย !8 หวงสดทายแหงชวตของชารลส โบดแลร (Charles Baudelaire)

‚ตงแตเดกๆ ผมรสกวาในใจมความรสกขดแยงกนสองประการ นนคอชวตนนนาพรนพรงและชวตชางนาหฤหรรษ‛

ชารลส โบดแลร หากมสกหวงเวลาในชวตอนเปราะบางทเราอาจตระหนกวากาลงผจญกบแอกทางความคดครงสาคญ ภาวะกลนไมเขาคายไมออกระหวางโลกทศนทงสองดานนนคอสงท ชารลส โบดแลร จาตองเผชญตงแตวยหนม ชดเจนทสดคอทวงทาในบทกวของเขามกโดดเดนดวยความขดแยงภายในและการมองโลก มองชวตอยางทวลกษณ หากชวตทพรนพรง นนหมายถงยามความตายมาเยยมเยอนอยเสมอ เขาใชกวนพนธตอสกบมนอยางเหววาลาพง ทายทสดเขาชนชากบมน และพบวาความตายเปรยบเสมอนทางออกจากโลกอนสนหวงโสมม คละคลงดวยความทกขระทม เขาพยายามฆาตวตายครงหนง หลงจากผลงานทไดรบการตพมพในชวงแรกของเขาไมไดรบการนยมเทาทควร

นาสงเกตวาผลงานดานงานวจารณและงานแปลของโบดแลร ไดรบความนยม เปนอยางดจากหมนกอานในชวงทเขามชวต โดยเฉพาะรวมเรองสนของเอดการ อลลน โป(Edgar Allan Poe) ชอ ‘Histoires Extraordinaires’ ซงตพมพซาถง เจดครง ผดกบงานกวนพนธของเขาเองทแมจะไดรบการตพมพอยมาก แตกลบถกปฏเสธจากผคนทวไป ในบทประพนธใน ‘Les fleurs du mal’ กวนพนธคลาสสกของเขา โบดแลรไดสะทอนการตอตานการใชชวตแบบชนชนกลางระดบสงทเขาจงเกลยดจงชง จนเปนทมาของการเทยวเตรเสเพล เทยวผหญง เขามกเลอกเฉพาะโสเภณหนาตาไมดเพอหลกหนจากภาพแมทหลอกหลอนในใจ การวพากษวจารณ พระเจาอยางไมเกรงกลวผใด เปนเหตใหถก 8 มาจากคาสบถภาษาฝรงเศสวา ‘Crénom!’

โจมตจากสอหลายแขนง ถกอยการสงฟองขอหาละเมดศลธรรมอนดของประชาชนและลบหลศาสนา ผลคอศาลยอมถอนฟองขอหาลบหลศาสนา แตพพากษายนกรณละเมดศลธรรมอนดฯ สงปรบเงน และตดบทกว 6 บทออกไป คาตดสนทาใหโบดแลรผดหวงและคบแคนใจมาก เขาพยายามทางานใหหนก แตสขภาพททรดโทรมจา กโรคภยนานาฉดร ง เขาไว แมในป 1861 Les fleurs du mal จะตพมพเปนครงทสอง แตผลปรากฏวา แทบไมมผใดสนใจผลงานของเขาเลย ขณะเดยวกนอาการปวยจากซฟลส โรคยอดนยมของชาวฝรงเศสยคนนกกาเรบอยางหนก โบดแลรตดสนใจขายลขสทธผลงานทงหมดเพอนาเงนมารกษาตว จนกระทงป 1866 เขามอาการสมองอกเสบรนแรง รางกายซกขวาเปนอมพาต พดไมได เพยงคาเดยวทเขาเปลงออกมา นนคอ ฉบหาย!

ชวงชวตของชารลส โบดแลรเตมไปดวยสสนอนฉดฉาด รสชวตอนรมรวย หากรนระทม ความหาญกลา ทาทายเยยหยนพระเจาอยางตรงไปตรงมา รวมถงทาทดหมนผคน สวนใหญเปนทมาของสมญานาม ‚กวผถกสาป‛ กวอาภพผทมเททกสงแกงานประพนธซง คนรวมสมยไมเขาใจและรมกนสาปแชง9 อยางไรกด หลงจากเขาเสยชวต คณปการตองานสรางสรรคของคนรนหลง โดยเฉพาะกลมสญลกษณนยม (Symbolism) และกลมเซอรเรยลลสม (Surrealism) สงใหเขาเปนผบกเบกแนวทางกวนพนธและการวจารณสมยใหมทใหคณคาสงสดตอจตวญญาณและจนตนาการ10 กวนพนธทเนนการแสดงออกทางตวตนของกวกบโลกภายนอกทพบเหนในชวตประจาวน ผลงานของเขาสรางแรงบนดาลใจแกนกเขยนและกวยงใหญหลายตอหลายคน อาท พอล แวรเลน (Paul Verlaine) อาตร แรงโบลด (Arthur Rimbaud) มารแซล พรสต (Marcel Proust) ยอรจ บาตาย (Georges Bataille) สเตฟอง มลลารเม (Stéphane Mallarmé) ฯลฯ

9 ดบทความของนพพร ประชากล, ‚โบดแลรผปนโคลนใหเปนทอง‛ สารคด. ปท9 ฉบบท10 (กนยายน 2536), หนา 170 10 สดชน ชยประสาธน, ชารลส โบดแลร กวและนกวจารณศลปะ, หนา 1

โดยเฉพาะรายหลงทไดรวมกบมตรสหายเขยนบทกวยกยองโบดแลร โดยพมพเปนหนงสอชอ ‘Le Tombeau de Charles Baudelaire’ (1896)

โบดแลรได ร บยกยองในหม กว เซอร เ ร ยลล สม ท งในแง ช น เช งและกลว ธ การใหความสาคญกบตวตนและจนตนาการ ทศนะการมองผหญง วธยกยองโสเภณ การพรรณนาอยางโลดโผน แปลกใหม ใหความสาคญกบสงรอบกายในชวตประจาวน การซอนเรนภายในจตวญญาณ ตลอดจนสานกขบถตอวธชวตแบบกระฎมพ นอกจากนอทธพลของโบดแลรยงสงตอไปยงนานาประเทศ เอนด สตารก (Enid Starkie) ยกยองวา โบดแลรสรางอทธพลแก ออสการ ไวลด (Oscar Wilde) และ ท.เอส. อเลยต (T.S.Elliot)11 ขณะทการแสดงออกตอ ’ความทกขทางอภปรชญาเกยวกบสภาวะของมนษย’ ยงใหอทธพลตอนกเขยนรนหลงอยางมาก นบตงแต ดอสโตเยฟสก (Dostoyevski) ไปจนถง ซารตส (Sartre) และ กามร (Camus) 12

กระทงหาสบปหลงเขาเสยชวต (1917) นกวชาการและสาธารณชนผเขาถงผลงาน โบดแลรมจานวนมากขน พวกเขาตระหนกถงคณคาและอจฉรยภาพของกวผอาภพ จนถงขนเรยกรองใหศาลนาคด ‘Les fleurs de mal’ มาพจารณาใหม ผลปรากฏวาศาลยกฟองคดน เปนผลใหชอเสยงของโบดแลรขจรไกล โคลงตองหาม ทง 6 บทไดรบอนญาตใหตพมพไดอกครง นบแตนน ‘ชารลส โบดแลร’ กไดรบการยอมรบวาเปนกวผใหญทสดคนหนงเทาทโลกเคยมมา

ชารลส ปแอร โบดแลร (Charles Pierre Baudelaire) เผชญหนาชวต อนพรนพรง (อยางไมคอยเตมใจนก) เมอวนท 31 สงหาคม 1867 หากฝากถอยสาเนยงแววแผวบางอนหนกแนน ฉบหาย! ฉบหาย! ฉบหาย! ใหกกกองไปทวสากล

11 Enid Starkie, ‚Baudelaire et l’Angleterre‛ La Table Ronde. No.232, mai 1967, pp.51-70 12 สดชน ชยประสาธน, ชารลส โบดแลร กวและนกวจารณศลปะ, หนา 235

เมอพญาอนทรบนหนไปจบไวนในอกโลก....

‚หนหลงใหพรงน เพราะ...พรงนไมม จงดมแสงบหลน

หมความหนาวของราตร และอยารองไห

โกเมนบนกลบกระบองเพชร และผนทรายสอาพน นนจะเยาะหยน

ดบไฟรอนดวยเมรย และเชดราคะบนรมฝปากอสตร จะทกขเทวษไปไย...พรงนไมม‛

บทราพงราพนขางตนมปรากฏอยในหนงสอแหงความระลกอาลยในงานฌาปนกจเรอน

รางแหงพญาอนทร ถอยความดงกลาวเสมอนคาสงลาทพญาอนทรฝากไวเตอนผองเพอนทงหลายใหพงยดถอไว ถอยความเดยวกนนเคยปรากฏอยในผลงาน นราศดบ ของพญาอนทรม า แ ล ว แ ห ล ะ ถ อ ย ค ว า ม น ค อ ส ง ห น ง ท ท า ใ ห เ ร า ต อ ง ฉ ก ค ด ข น ว า พญาอนทรบนหนไปแลวจรงหรอ วนพรงนเราจกเหนพญาอนทรสยายปกอกหรอไม

โอ พญาอนทรไปหลบซอนในพมไม กงกานใดกนหนอ หรอวายงคงเกาะคอนอยบนตวอกษรทกบรรทดอยางสาเรงสาราญ....

คราวหนงเมอนานมาแลวเคยมคนถามพญาอนทรถงสมญานามแหงตน เขาสวมวญญาณ ‘รงค วงษสวรรค ตอบวา เราไมไดเปนคนตง ใครตงกไมร.... เออ – ไอขน (ขนทอง อสน ณ อยธยา) เปนคนตง แลวเรารสกเฉยๆ ฟงแลวเขนนะ นเหนใชกนตดปากแลวเรากเลยไมแก แตเราไมไดคดเปนอยางนน เราเปนคนธรรมดา เปนนกพราบ เคยพดตงนานเปนสบๆปแลว วานกเขยนนะเปนอารต เลเบอร เปนคนทางานทางศลปะ ไมไดยงใหญอะไรหรอก ไมใชผยงใหญ ไมใชเทวดามาเกด เปนคนทางานชนดหนง เหมอนกบคนตเหลก เหมอนคนไถนา นกเขยนนะ ทางานหนกแทบบา....

(นตยสารไรเตอร ปท 7 ฉบบท 6, มถนายน-กรกฎาคม 2541, หนา 62-63) และนนเปนคาตอบจากปากคาของพญาอนทร ‘รงค วงษสวรรค

ยอนไปเมอครงกระโนน ทตาบลคลองมะขามเฒา จงหวดชยนาท วนนนตรงกบวนท 20 พฤษภาคม พ.ศ.2475 ‘รงค วงษสวรรค ไดถอกาเนดขน เขาใชชวตวยเดกผาน การเตบโตในหลายจงหวด หากเขามกบอกกบผอานอยเนองๆวา ตนมความผกพนกบ โพธาราม จงหวดราชบรเปนทสด เพราะทนน เขาอยกบยาย ทนนเขาไดอานขนชางขนแผน ไดเลนสนกตามประสาเดกบานนอก แลวทสด ‘รงค กกาวเทาเขามาสมหานคร เขาเรยนโรงเรยนอานวยศลปตอนมธยมตน ดารงสถานภาพนกเรยนทมผลการเรยนดมาตลอด ตอมธยมปลายทโรงเรยนเตรยมอดมศกษา เขาเกอบเรยนจบ หากไมฝนรายกลางแดด มเรองขผงกบครพละเสยกอน จากนน ‘รงค กเลกเรยนในโรงเรยนอกตอไป ออกมาใชชวตอยางโชกโชน เปนนายทายเรอโยง ไปคมปางไมทเชยงใหม เปนนายแบบ ทสด ชวตจบพลดจบผลไดเขาวงการนกเขยน โดยเรมตนเขยนคอลมน ราพง ราพน ทหนงสอพมพสยามรฐ โดยใชนาม “ลาพ” ดวยลลาและภาษาอนเปนเอกลกษณ ความโดงดงจงมาเยอนเขา... ป พ.ศ.2503

‘รงค อายยสบแปด เขาไดรบโอกาสให เปนนกเขย นอยางเตมตว “หนาวผหญง” หนงสอเลมแรกในชวตแจงเกดในบรรณพภพ จากนนอกหลายตอหลายเลมกตบเทาเดนขบวนออกมาจากโรงพมพกนเปนวาเลน ‘รงค กลายเปนนกเขยนยอดนยม โชคชะตาเลนตลกนาพาเขาไปอยสหรฐอเมรกากวาสป บรรยากาศแซนฟรานซสโกผสมความเหงาเปล ยวคดถงบาน ทาใหงานอยาง ใตถนปาคอนกรท หลงกลนกญชา เสเพลบอยชาวไร ผมยเกในหวใจ พากนหลงไหลมายงอาณาจกรนาหมกในเมองไทย ในป พ.ศ. 2513 ‘รงค กลบคนสบานเกดเมองนอน เขากบเพอนหนมหลายคน ขรรคชย บนปาน , เรองชย ทรพยนรนดร , ชวง มลพนจ รวมกนทาหนงสอ “เฟองนคร” หนงในตานานความหนมแหงถนนหนงสอ นบแตนน หนงสอทประทบชอ ‘รงค วงษสวรรค บนหนาปกกทยอยออกมาทกทายนกอานอยเนองๆ หวงกาลเวลาผนผาน นกนอยจากคลองมะขามเฒากคอยๆบนไปเกาะคอนสงในฐานะพญาอนทรแหงตวอกษร ‘รงค กลายเปนนกเขยนยอดนยมแหงยคสมยดวยสานวนภาษา การใชประโยค การสรางคาและวลทมเอกลกษณแปลกใหม เขาเปนตนแบบของนกอยากเขยนทงหลาย เปนนกเลงภาษาทเราความสนใจจากนกอาน เปนเอตทคคะในเรอง เหลา ไวน และผหญง ทงยงเปนนกบนทกสงคมและยคสมยไดอยางครบถวนเขาถงเลยทเดยว

แนนอนวา ชวชวตน พญาอนทรโยกยายรงนอนหลายคราครง หากครงสดทาย เขาพาครอบครวบนหนเมองไปยงสวนทนอน ดอยโปงแยง อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม แหละทนน กเปนรงสดทาย กอนทพญาอนทรจะบนหนไปจบไวนในโลกอน...

ในสวนของงานเขยนนน พญาอนทรพถพถนเปนทสด ตนฉบบของเขามความละเอยดและประณต เขายดถอคตทวา “ผมยนดจะฆางานบางชนกอนทมนจะฆาผม” แนนอนวา เขาไมยอมใหงานชนไหนฆาเขาได เขายาเตอนอยางตวาดวา ตายแลวคอยมาพดกนว า งานชนไหนด ชนไหนเลว หรอมนเลวทงหมด... นนเสมอนคาทาทายวา แมแตความตายของพญาอนทรกมอาจทาใหงานของเขาตองตายลงไปดวยได

พลบคาของวนท 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 พญาอนทรไดบนหนไปจากโลกอยางเงยบๆ ความตายไดมาเยอนและอาจชกชวนเขาไปจบไวนในโลกอน แนนอนวา พญาอนทรไมไดอยในโลกนอกตอไป หากลมหายใจและความมชวตชวายงคงอวลกลนหอมกรน ทกคราครงทหนงสอของพญาอนทรไดถกเปดอาน เราจงยงคงเหนพญาอนทรเกาะคอนอย บนตวอกษรทกบรรทด คลายกบเขากาลงแสยะยมและสบถอยางตวาดให เราไดยนเสยงอย มรวาย อาจจรงอยางทพญาอนทรบอกวา พรงนไมม ทวาสงทแสดงใหเราเหนวายงมอย ในวนพรงน นนคอตวอกษรทยงคงมลมหายใจในงานเขยนของพญาอนทร ดส ตวอกษรนนยงคงโลดเตนราวกบวาพญาอนทรไดกระพอปก พบพบอยในนน !

เมอนกเขยนเผชญหนากบความตาย

แนนอนวา การเผชญหนากบความตายของนกเขยนนน มหลากหลายรปแบบ ทงเกดขนดวยตวเอง เกดขนโดยธรรมชาต โรคภยไขเจบ หรออบตเหต หากในคราวน มรสมวรรณกรรมจะกลาวถงการเผชญหนากบความตายทเปนความนยมของนกเขยนเปนทสด นนคอ การฆาตวตาย ฆาตวตาย.. นบเปนวธการสาคญทนกเขยนมกเลอกใชในการเผชญหนากบความตาย มรสมวรรณกรรมจะยกตวอยางนกเขยนทใชวธนมาพอสงเขป อนง การฆาตวตายของนกเขยนมหลายวธ ทงวธสามญและ พสดงพสดาร เราจะแจกแจงกนพอหอมปากหอมคอโดยจะคดสรรนกเขยนกบความตายแปลกๆมาสกจานวนหนงดงน เออรเนสท เฮมงเวย (Ernest Hemingway) นกเขยนรางวลโนเบลเลองชอ เจาของผลงาน เฒาผจญทะเล (The old man and the sea) ยงตวตายดวยปนลาสตวของคนเอง วากนวาความทรงจาหนงทฝงรากลกในใจของเขาคอ การฆาตวตายของพอ และเขาพดมาตลอดวา วนหนงเขาจะทาตามพอเพอการหลดพน ดาซะอ โอสะม (Dazai Osamu) หรอนามจรงคอ ทสชมะ ซจ (Tsushima Sh ji) นกเขยนญปนในยคบกเบกนยายสมยใหมแหงศตวรรษท 20 เปนนกเขยนคนหนงทหมกมนกบการฆาตวตาย และพยายามฆาตวตายหลายครง ในทสดกทาสาเรจดวยการกระโดดลงไปในอางเกบนาทามากาวะ

รวโนซ เกะ อะคตะกะวะ (Ryunosuke Akutagawa) เจาของผลงานกองโลก อยางราโชมอน ฆาตวตายดวยการกนยามากเกนขนาด ยกโอะ มชมา (Yukio Mishima) นกเขยนญปนชอดง ผหมกมนกบการฆาตวตาย ในทสดฆาตวตายสาเรจดวยการฮาราคร ยาสนะร คาวาบาตะ (Yasunari Kawabata) นกเขยนญปนคนแรกทไดรบรางวลโนเบล เจ า ของ งาน เล อ งช ออย า ง เม อ งห ม ะ (Snow Country) นาง ระบ า แห ง อ ช (The Dancing girl of Izu) เพอนสนทของยกโอะ มชมา ฝนวาถกผเพอนสนทหลอกหลอนกวาสองรอยคนตดตอกน กอนฆาตวตายดวยการรมแกสตวเอง ซาเดค เฮดายท (Sadegh Hedayat) นกเขยนอหราน ผอดอดกบชวตตนเอง พยายาม ฆาตวตายถงสามครงสามครา กอนทาสาเรจในครงสดทาย ดวยการปดหองแลวปลอยแกส รมตวเอง เจอรซ โคซนสก (Jerzy Kosinski) นกเขยนคนสาคญของโลก เจาของผลงานเรอง ‘ทเหนและเปนอย’ (Being There) ฆาตวตายดวยการดมเครองดมโคลา เอาถงคลมหว แลวลงไปนอนในอางนา พรอมเขยนโนตสนๆวา “ผมแคอยากนอนหลบนานกวาปกต” เวอรจเนย วลฟ (Virginia Woolf) นกเขยนหญงชาวองกฤษ เจาของผลงาน คณนายดลโลเวย (Mrs.Dalloway) ฆาตวตายเพราะความปวดราวฝงลกในใจ

หมอมเจาอากาศดาเกง รพพฒน นกเขยนไทยเจาของผลงานเลองชออยาง ละครแหงชวต เปดแกสฆาตวตายทฮองกง แอน เซกตน (Ann Sexton) กวหญงชาวอเมรกน ผลงานไดรบรางวลพลตเซอร ฆาตวตายดวยการสดแกสคารบอนมอนนอกไซดจนหมดสตในโรงรถของเธอเอง เซอรเก เยเซนน (Sergei Yesenin) กวรสเซยคนสาคญในศตวรรษท 19 ฆาตวตายดวยการแขวนคอกบทอสงความรอนเหนอเพดานหอง วคตอเรย เบเนดกสน (Victoria Benedictsson) นกเขยนชาวสวดช ผบกเบกวรรณกรรมแนวสจนยมสวเดน (Swedish Realism) ประสบชวตคอนอดอด ตรงเครยดและทลกทเล เธอเลอกผอนคลายมนทางงานเขยน สดทายเลอกฆาตวตายดวยการปาดคอตวเองถงสแผล กามล กสเตโล บลงโค (Camilo Castelo Branco) นกเขยนโปรตเกสทยงใหญมากทสดคนหนงในศตวรรษท19 บนปลายชวต เขาถกรมเราจากโรคภยนานา เขยนหนงสอไดนอยลง กระทงตาบอดสนทเนองจากโรคซฟลส เขายงตวตายบนเกาอโยกเมออายได 65 ป ซาราห เคน (Sarah Kane) นกเขยนหญงอเมรกน ผกคอตายดวยเชอกผกรองเทาในหองนาโรงพยาบาล หลงเขารบการรกษาจากการทานยาเกนขนาดไดเพยงสองวน รชารด โบรทกน (Richard Brautigan) หนงในนกเขยนอเมรกนยคบท (Beat Generation) เขาพดถงการฆาตวตายอยหลายครง กระทงถกพบเสยชวตใน

หองพก มบาดแผลกระสนปน .44 บรเวณศรษะ ศพนงมองออกไปนอกหนาตางยงมหาสมทรแปซฟก ครงหนงเขาเคยเขยนไววา 'เราทกคนลวนมททางในประวตศาสตร สาหรบขาพเจา อยบนกอนเมฆ' อลฟอนซนา สตอรน (Alfonsina Storni) กวสมยใหมคนสาคญของละตนอเมรกา ความตายของเธอเปนปรศนา บางอางวาเธอกระโดดนาตาย บางกวาเธอเดนมงสทองทะเล กอนคอยๆลบตาไป ฌากส รโกต (Jacques Rigaut) นกเขยนเซอรเรยลลสม ชาวฝรงเศส เขา ‘ยงตวตาย’ ซงดเปนการตายทไมพสดารนก หากวาเขาไมเสยเวลาใชไมบรรทดวดระยะหนาอก เพอใหมนใจวากระสนจะเจาะทะลหวใจ แยน โปตอตสก (Jan Potocki) ขนนางนกเขยนชาวโปแลนด นาจะไดการยกยองใหเปนการฆาตวตายท ‘ประดดประดอย’ ทสด เขาใชเวลาเหลากระสนเงนทรงสตอเบอรรจาก ปมกลมๆ (knob) บนฝากระปกนาตาลทแมเขาใหมา กอนบรรจในปนพก แลวลนไก! ดรากอส โปรโตโปเปสค (Dragoş Propotopescu) นกเขยนชาวโรมาเนย สนบสนนฟาสซสตและตอตานชาวยว เขาถกจบกมโดยพวกคอมมวนสตในป 1948 และพยายาม ฆาตวตายโดยการกรดขอมอ แตไมสาเรจ ทวาความพยายามอยท ไหน ความสาเรจอยทนน เขาพยายามอกครง ดวยการชะโงกศรษะไปยงชองลฟต กอนถกลฟตเคลอนลงมาตดคอขาดวน

บทสมภาษณ : การมตวตนอยในโลกตวอกษรของบรรณาธการหญงอยาง ไอดา ผไมมนามสกล โดย กองบรรณาธการ

การเกดขนของหนงสอวารสารวรรณกรรมฉบบเขมขนอยาง “อาน” ทามกลางยคสมยปจจบนนน นบเปนความทาทายยงนกสาหรบผจดทาวารสารเลมน ขณะเดยวกนการปลกใหวารสารวรรณกรรมตนฟนคนชพอกครงในสภาวะทวรรณกรรมมอากาศใหหายใจนอยเหลอเกน ผจดทาตองมพลงศรทธาอยางแรงกลาทเดยว เปนทรกนดวา วารสารวรรณกรรมนนมกจะ มอายสน ในทสดกตองลมหายตายจากไปเปนจานวนมากมายหลายเลม แมจะมการพยายามปลกฟนคนชพอยหลายครง หากทายสด วารสารวรรณกรรมกยงขาดลมหายใจในสงคมนอยด ยงเปนวารสารวรรณกรรมทมเนอหาเขมขนและเปดเปนพนทการวจารณอยางเฉยบคมอยางวารสาร “อาน” แลว กยงมความสมเสยงมากนกในเรองน อยางไรกตาม ผจดทาวารสาร “อาน” ยงคงสาแดงพลงแหงความศรทธาในการทาหนงสอเลมนตอไป นนทาใหนาสนใจวา ผจดทามความรสกนกคดอยางไรกนเลา มรสมวรรณกรรมมโอกาสอนดทไดพดคยกบ พบ ไอดา บรรณาธการผไมมนามสกลแหงวารสาร “อาน” ถงเรองราวตางๆนานา แนนอนวา เราปรารถนาใหทานผอานไดรวมพดคยกบเราดวย เอาละ เรามาพดคยกบ พบ ไอดากนเลย พวกทานพรอมกนแลวยงเลา หากพรอมแลวกเรงไปกบเราเถด...

กองบรรณาธการ : คาถามแรกเลยกคอ อยากถามพบวาเรมสนใจเรองของวรรณกรรมหรอเขาสแวดวงวรรณกรรมไดอยางไร? ไอดา : กคงเหมอนนองๆมง พกอานหนงสอมาตงแตเดก อานหนงสอเปนหลกดวยเพราะ ไมคอยมอะไรทา สมยเดกกอยบานอานหนงสอ พอแมไมคอยใหไปไหน ไมมพนองผหญง พมแตพนองผชายกเลนอะไรกบเคาไมคอยเปน พกเลยอานหนงสออยางเดยว แลวกอานเปนบาเปนหลงจรงๆ คออานทกอยางในบาน อานหมดแลวกเอามาอานอก พอานนยายแตละเลมทมอยในบานซาไมรกรอบ อานในชวงปดเทอม หนงสอเรยนกอาน หนงสอในหองสมด ทโรงเรยนพกอานทกเลม จนบรรณารกษบอกวาสงมาใหใหมไมทน คอบามาก แตกอานแนววรรณกรรมนะ แตพอเราโตขนเรอยๆ สไตลหนงสอทเราอานมนกเปลยนไปเรอยๆ คอ พอวยเราเปลยน เรากอานหนงสอทมนตอบโจทยแตละชวงวยของเราทเปลยนไป สมยเดกๆ เราแคอยากจะรจกโลก หนงสอเปนตวแทนของโลก เวลาเราอานหนงสอแปลทพดถงอะไรแบบฝรงๆทเราไมเคยเหน พกไดแตนกจนตนาการเอาเอง เชนวา พออาน บานเลกในปาใหญ เขาพดถงกงของตนวลโลววาเขาเอามาทาเปนไมกวาด พกตองนกภาพตามไปในหวเอาเองวาหนาตาของกงนจะเปนประมาณไหนมนถงจะเอามากวาดพนได เรากนกไปเรอย คอมนจะใชจนตนาการในความหมายทวาเปนการนกภาพของสงทมอยจรง แตเราไมรวาของจรงมนเปนอยางไร แตเมอเราโตขนเรอยๆ ประเดนมนเปลยนแลว ความรสกทวาอยากรจกโลก มนไมใชแคการรวาอะไร หนาตาเปนอยางไร แตอยากรจกในความหมายของการเขาใจ อยากรความหมายทแทจรงของโลกและชวตในระดบทนามธรรมกวานน อยางชวงในวยนกศกษานกอารมณประมาณอยากเขาใจสจธรรมของชวตโนนเลย กเรมวรรณกรรมทหนกขน แตวาวรรณกรรมหนกในยคของพมนกเปนวรรณกรรมแปล ยคนนคนรนพกอานง านของ เฮอรมาน เฮสเส, ดอฟโตเยฟสก, ตอลสตอย, โกโกล, กามส อะไรทานองนนะคะ

กองบรรณาธการ : ชวงนนประมาณ พ.ศ. อะไร? ไอดา : พเขามหาวทยาลยป 2533 คะ โทนหนงสอทอานชวงมหาลยนกจะตางกน โดยสนเชงกบหนงสอทอานมาตงแตเดกจนถงม .ปลาย พอเขามหาลยแลวนหนกไปหมด ทกเรองเลย สมยนนเรากทากจกรรมดวย หลายอยางทเอามาอานมนกจะพยายามตอบโจทยวาความหมายของชวตคออะไร อะไรอยางนนะคะ แตพอพนวยนนมนกเรมแกลง คาถามทเราหมกมนมนกเรมเปลยนไปเรอยๆ จากทอยากเขาใจความจรงบางอยางของชวต กเรมมาอานประเภททตงคาถามกบความจรงนน หรอประเภททเยยหยนวาถาไอความจรงทวามนจะมอยจรง มนกคงไมไดอยในมอเราหรอก อะไรทานองน แตไมเชงวาไมเชออะไรแลวนะ แครสกวามนตองตรวจสอบใหมากขน แตวาโดยรวมพกยงอยในแนวทางวรรณกรรมเปนหลก จนถงแมตอนนจะอานงานวชาการกยงเนนวชาการดานวรรณกรรม กองบรรณาธการ : พนฐานของครอบครวพไอดา พอกบแมชอบอานหนงสอและสงเสรมใหอานหนงสอใชไหม? ไอดา : กทานองนน แตมนกเปนไปโดยออมดวย เพราะพอพกทางานหนก ไมคอยมเวลาอยบาน แมกเปนแมบาน กงานหนกไปอกแบบกบการดแลบานและลกๆ แตพอดวาโดยภมหลงของครอบครวทางแมเปนนกกจกรรมทงรน14 และ 6 ตลา เพราะฉะนนมนจะมหนงสอ ทตกคางจากครอบครวของแม หนงสอทพๆ นองๆของแม เคยอานกนหลงอยในบานอะไรอยางน พเหนหนงสอ ปศาจ วางอยหลงตมาตงแตเดก ตอนแรกกนกวาเปนเรองผ เลนเอา ไมกลาอานอยหลายป

กองบรรณาธการ : พไอดาอยในกรงเทพหรอตางจงหวด ไอดา: อยกรงเทพฯ คะ เลยไมมอะไรอยางอนเลน (หวเราะ) อยแตในบาน กองบรรณาธการ : ตอนพไอดาเรยนมหาวทยาลย เปนอยางไรบาง แลวพเรยนทมหาวทยาลยไหน? ไอดา : พเรยนทอกษรศาสตร ทจฬาคะ แตตอนเขาเรยนพสอบเทยบไป ตอนเขามหาลยกเลยยงเดกมาก อายยงไมเตมสบหกด จะเรยกวามปญหาวฒภาวะอยางแรงกได คอเขาไปก ไมพอใจอะไรซกอยาง ไมชอบครหลายคนคน ไมชอบการเรยนการสอนทนน รสกวาตอบโจทยความตองการของเราไมไดแลว กเลยไมยอมทน ไมยอนมประนประนอมกบระบบและวฒนธรรมการเรยนการสอนอยางทเปนอย กเอาแตเขาหองสมด คอถาไมทากจกรรมก เขาหองสมด มอยแคสองอยางน กเลยยงทาใหอานหนงสอหนกขน แลวชวงปสองปแรกคบหากบพวกทเรยนศลปะ คณะศลปกรรม พวกเขากจะอานหนงสอเยอะ อานงานดานศลปะเยอะ กจะไปขลกอยกบเคา หรอถาไมอยางนนกมาธรรมศาสตรเลย มาขลกอยบนตกอมธ. อะไรอยางน กองบรรณาธการ : เปนเพราะความชอบอานวรรณกรรมรเปลา ทเปนแรงผลกดนใหพเขาเรยนอกษรศาสตร? ไอดา : อม ไมเชง จรงๆแลว ถาจะพดวาเพราะชอบวรรณกรรมจงเลอกมาสายน คอ สายมนษยศาสตร อกษรศาสตรนกใช แตจรงๆพอยากเรยนศลปศาสตร ธรรมศาสตร แตไปสอบตดทคณะอกษรฯ พกเลยตองไปเรยนทนน กองบรรณาธการ : พไอดาเรยนสาขาอะไร? ไอดา : เรยนเอกภาษาองกฤษคะ เอกภาษาองกฤษของทนนกเรยนทงภาษาและวรรณคดองกฤษ วรรณคดอเมรกน

กองบรรณาธการ : กจกรรมทพไอดาทาในชวงนนน เปนกจกรรมอะไร? ไอดา : เขาไปแรกๆเลย พเขาไปชมรมวรรณศลปกอน เพราะชอบหนงสอกเขาวรรณศลป แตพอเขาไปแลวก มนก... มดมนกยงไงด เออ... ถาในรนเดยวกน เจเนอเรชนเดยวกนในตอนนนเนย สวนใหญในชมรมกจะเปนเดกวศวะฯ ชมรมวรรณศลปกลายเปนทรวมของวศวะฯแล ะอ กษ ร ฯ ม น ก จ ะ ค ล า ย ๆมาจ บ ก น ม าก กว า ท น ต อนน น พ ก ฮ า ร ด คอ ร ม า ก พกมดแบบเพอชวตสดๆแหละตอนนน ถงแมวาตอนนนโดยบคลกพกจะเรยบรอย ไมไดดรนแรง แตวาขางในนมนจรงจงมาก เขมขนมาก ทนพอเขาไปชมรมเรากรสกวากจกรรมมนยงคอนขางเบาๆ ถงแมวาพจะไดรบผดชอบโครงงานของชมรมอยบาง แตมนกเปนกจกรรมแบบ “กวอานลานหญา” อะไรอยางน กทาไปได แตไมคอยรสกวามนใชสงทเราตองการนก พกเลยไมคอยไดเปนกลมเปนพวกกบคนรนเดยวกนเทาไหร แตวาชมรมวรรณศลปน เขามสงทอาจจะเรยกไดวาเปนมรดกอยพอสมควร คอมนอยมานาน กจะมพวกรนพๆตงแตรนยคตลาอยางน เราจะยงเจอเอกสารหนงสออะไรของเคาอยในตเหลกของชมรม แลวเคากยงมาแวะเว ยน พ ก เ ลย เ ร มได ร จ กพวกรนพ ๆ เหล าน นบ าง แลวพอพ มา เปนสาราณยากร จลสารวรรณศลป กไดไปขอคาแนะนาจากรนพบางคน แลวกเรมหดรจกงานพมพ เพราะปท พทาเปนปแรกทเรมใชระบบการพมพจรงๆ ไมใชโรเนยวเหมอนกอนหนานน กเรมทา ความเขาใจระบบโรงพมพ อารตเวรก สมยนนยอดพมพหลายรอยเหมอนกนนะ จาไมไดแลว 500 หรอ 800 หรออะไรทานองน ซามาก แลวกเหลอกองเพยบเลย (หวเราะทงวง) ถงไดถามนองๆเมอกวาของนองๆทาขายรเปลา จรงๆของพตอนทากมนกมงบประมาณของมหาลยทเขาใหชมรมนะ แตวากดวยความทเราโรแมนตกกบประวตของคนทาหนงสอยคกอน แลวกเคยอานเรองแบบยคทาหนงสอเลมละบาทอะไรทคณสชาตทากนนะคะ พกอยากทาบาง หนงสอ แจกฟรแทๆเลยยงอตสาหอยากจะขายเลมละบาท อารมณแบบวาอยากใหคนอานเคาแสดง

ตวตนนดนงไง ถาคณอยากอานจรงๆ กคอยซอ ไมไดแจกทงขวาง และถาคณอยากซอจรงๆกแคเลมละบาทเดยวอะไรอยางน แตพยงซาไปกวานนอก คอพเอาไปฝากรานหนงสอดวย แตไม ได เข าระบบสายส งนะ แตตอนน นม ร านหน งสอ เล กๆ ช อร าน “แม กซม ” อยตรงปากซอยบานชางหลอ เจาของนรสกวาจะเปนนกเขยนเหมอนกน เคากใจด เคากใหกาลงใจ ใหเราไปฝากขายแลวกไปตงไวทเคานเตอรเลย ยงรสกขอบคณเขาจนทกวนน แตพกยงไปเอาฝากทรานดอกหญาทาพระจนทรดวย พอผานไปหลายเดอนเรากไปถาม อยากจะรมนขายไดแคไหน กไมเคยเหนเคาวางแผงนะ ชวงแรกเหนเคาวางแตชวงหลงกหายไป ปรากฏวาเคารอคนมาใหจากใตชน เปนปงยงไมแกะเลย คอเคาไมวางเพราะวามนมเรองสวนแบงกาไรตอเลมใชมย ทนพนทแผงเคามจากด เคากบอกพตรงๆวาถาเคามาวางเลมละบาท เคาได 25สตางคอะไรอยางน คอเคาไมรวาจะวางทาไม ตอนนนพเลยแบบตาสวาง เลกโรแมนตกแลว พกโอเค คอมนมระบบของมน ไมใชงายๆ แบบนน กองบรรณาธการ : เลยมาขายเลมละรอยแทน (หวเราะทงวง) กองบรรณาธการ : อยากถามตอวา แรกเรมเลยพไอดาอยากเขามาทาอะไรในแวดวงวรรณกรรม เปนนกเขยน เปนนกวจารณ หรอเปนอยางอน อะไรคอความใฝฝนทแบบทาใหพกาวเขามาจดน? ไอดา : กเคยอยากเปนนกเขยน สมยกอนพออานเยอะกอยากเขยน แตยคทยงเรยนมหาลยนมนยงมความเชอมนอะไรอยเยอะดวยไง เคยคยกบเพอนๆพวกศลปน พวกทเรยนศลปะเนย พดกนไปถงขนาดจะสรางงานศลปะเพอเปลยนแปลงโลก เขยนหนงสอทเปลยนแปลงโลก แตวาพอนานไปมนกเรมรตววา เออ... เราทาไดจากด แลวไอทเคาทามาตงเยอะมากแลวเนย กไมมใครเปลยนโลกไดนะ กไมไดหมายความวามนไมมความหมายเลย แตวามนไมใชคาตอบไดทงหมดขนาดนน แลวสถานการณเปนนกเขยน ความหมายของมนกเปลยนไปเรอยๆ

อยางในยคหนงมนกอาจจะมภาพทมนคอนขางด สมมตอยางยคคณกหลาบ สายประดษฐ เปนยคทประกาศนามคณะสภาพบรษในความหมายวา วชาชพนกเขยนเปนวชาชพทมเกยรต นอกจากจะเปนสมมาอาชพอยางหนงแลว ยงตอบสนองกบเรองสงคมเรองอะไรได และเปนอสระจากการแทรกแซงทางอานาจ อะไรอยางน มนกจะมภาพแบบนนอย แตวาสถานะมนกเปลยนไปเรอยนะ ตอนนเปนนกเขยนกแทบจะเปนเซเลบ เปนเรองของเงนทองชอเสยง แลวกนกเขยนทกวนนมนกตองอยในโลกของธรกจสงพมพ ตอนนคณกตองสงเขาชงรางวล ไมอยางนน ไมมพนท มนกมเงอนไขทเปลยนไป กคงเปนกระแสไปทงโลกนะ การเปนนกเขยนมนกเปนแคอาชพเลกๆ อนหนง ไมไดมอะไรทตอบสนองเราไดมากเหมอนทเราคาดหวงไวในสมยเราวยรนอกแลว กองบรรณาธการ : แลวพเรมเขามาทางานในวงการวรรณกรรมจรงๆไดยงไง ไอดา: พอยขอบๆ มาตลอดเลย ตอนเรยนจบกเคยทาฟรแลนซใหกบคณวมล ไทรนมนวล ตอนนนดวงกมลใหทนมาทาแมกกาซนดานวรรณกรรม แตกออกมาทดลองแค 6 เลม แลว เคากเลก แตพกเปนแบบสไตลผสอขาววรรณกรรม กไปสมภาษณบาง แปลขาววรรณกรรมลงแมกกาซนบาง นอกจากนนกเคยทางานบรรณาธการตนฉบบแปลอะไรอยางนคะ ตรวจตนฉบบแปลอะไรพวกน เปนงานขางหลง อยแคขอบๆ เคยชวยทา ชอการะเกด ยคกอนหนานบาง กอนเคาจะปดไป แตกไมไดเปนคนเขยนเรองสนมาลงนะ อยในสวนทชวยทางานแปล เปนกงๆ กองบรรณาธการมากกวา กทาแตอะไรแบบนมาเรอยๆ ยคนถงแมจะมาทาของตวเองจรงๆ คอทา “อาน” แตวาพอเรามาอยในยคน ในมดนแลวเนย นอกจากจะไมเขยนนยายหรอเรองสนเองแลวยงกระโดดไปเรองงานวจารณเลย กยงถอวาอยขอบๆ ของคนทจะสรางงานวรรณกรรมเอง พกยงเลอกจะอยขอบๆอยเหมอนเดมคะ

กองบรรณาธการ : วารสาร “อาน” เกดขนมาไดยงไง? ไอดา : ธนาพล บก.ฟาเดยวกน เคารจกกบพมานานแลว กเคยชวนมาทา “ฟาเดยวกน” นานแลว แตวาชวงทเคาชวนพ เปนชวงทพทางาน NGO อยประมาณ 10 ป พไมมเวลามาทางานหนงสอ พอพหยดทา NGO แลว ธนาพลเคาชวนอกวา อยากใหมาทาสวนทจะเปนคลายๆ สวนแทรกอยในฟาเดยวกน คอเคารสกวาฟาเดยวกนนมนมแตเรองการเมอง ประวตศาสตร เศรษฐศาสตร อะไรพวกนใชมยคะ เคาอยากไดในแนววฒนธรรม วรรณกรรม แลวกอยากจะไดในแนวทมนเปนสไตล Book Review อะไรอยางนคะ แตวากคลายๆเปน supplement มาเปนสวนเสรม พกตกลงไป แตพกบอกวาเดยวพจะลองทาตวตง มาใหด ทนพอพรางขนมา มนกเปนเคาโครงแบบ “อาน” นแหละคะ พอเอาไปใหเคาดจรงๆ เคากบอกวา โห! นมนแบบแยกเลมไปเลยดกวา (หวเราะ) พกเลยแยก และเสนอเปนเลม project “อาน” ขนมา แตวาพกคงตามความตองการเดมของเคาคอ Book Review ใชมย แต Book Review เนย ตอนนนถาจะนกถงตนแบบ มนจะมแตของฝรง กคอแบบ London Review of Books, New York Review of Books ซงเรยกวาฮารดคอรมากๆ เพราะวาในสงคมฝรงเนย หนงสอกมหาศาล และในบรรดาหน งสอมหาศาล กมหนงสอคณภาพมหาศาล มนกเขยนคณภาพมหาศาล และกมนกวจารณทแบบเจงๆเยอะ เพราะฉะนนเคาออกรายอาทตยกยงได และงานวจารณกดๆทงนน แตพอมาของเราน เรมตน พกนงองเลยวาของเรามนชางตางกนไกล ตอนแรกพกปรกษาอย 2 คน กคอ มกหอมกบอาจารยชศกด มาลองนงลสตด มนแทบจะนงนบนวเลยวาเราจะเอาใครบางอะไรอยางน แลวรายอาทตยนเปนไปไมไดอยแลว กเลยบอกวางนกเอาเปนรอบ 3 เดอน หาทเราคดวา ไดคณภาพอยางใจจรงๆแลวคอยออกมาทกๆ 3 เดอน แตวาเรากขยบขยายวาไมใชแครววหนงสอ แตใหมนขยายไปถงวฒนธรรมการวจารณ แลวกพอตงชอวา “อาน” กตงใจวาให

มนเหมอนกบ อม คอคาวา “อาน” ในสมยนมนมากกวาอานหนงสอ เรากเลยเหมอนกบวาใหมนเปนเหมอนการถอดรหสปรากฏการณอะไรตางๆ เรมตนโอเค เราองกบหนงส อ ในหนงสอกองกบวรรณกรรม แตจรงๆจะพยายามขยายออกไปใหมากทสด กองบรรณาธการ : เมอกพอจะเขาใจวตถประสงค ทนอยากถามถงเปาหมายของ “อาน” พไอดาคดวาสดทายอยากใหมนนาไปสอะไร? ไอดา : ตอนเรมแรกๆ เลยพกยงไมแนใจวาคนจะตอบรบแคไหน คอทกวนนนผดคาดมากนะ พนกวามนจะจดๆ เรยบๆ คอวาตอนแรกๆ พแคคดวาพจะเอานกวจารณจานวนหนงทพคดวาสาหรบพแลวพพอใจ ใหมาเปนตวหลกแลว กคอคลายๆกบเปนนกเขยนประจา เพอจะเซตมาตรฐานใหเหนวาการวจารณกนอยางจรงจงในความหมายทตองการคออะไร แลวพกหวงวามนจะกระตนใหเกดคนใหมๆ หรอคนทเขยนอยแลวกตามเนย ใหพยายามทางานในทานองน แลวถาหากวามนจะประสบความสาเรจ สาหรบพกคอหมายความวามนจะสามารถกระตนมการเขยนงานแบบนเยอะขน กระตนใหเกดวฒนธรรมของการวจารณอยางจรงจง ซงตวชวดอนหนงกคอ เคาจะสงตวตนฉบบมาใหเรามย สงมาแคไหน แรกๆ พกกะวาใครสงมาสกชนหนงกดใจมากแลว แตปรากฏวามนมาเยอะ ฟตแบคดมาก คนสงมาจนตนฉบบตองรอควนาน อยางบางชนทลงในเลมน ปหนงแลวนะกวาจะไดลง มนดองมากเลย สวนหนงกคอเรา 3 เดอนออกทดวย มนกนานนะ กถอวานกเปนเปาในระดบเลกทชวดงายๆ กคอ ชวดทความสามารถในการกระตนใหคนลกขนมาเขยน แตในระดบใหญกวานนทดเปนอดมคตกวานนเนย มนไปถงเรองวฒนธรรมการวจารณในสงคมไทย มนไมไดกระตนแคใหคนเขยนบทวจารณ แตมนตองกระตนใหเกดวธคดแบบน บรรยากาศแบบน ซงตรงนนเนยพรสกวามนไดในแคแวดวงปญญาชน แตวามนยงไมขยายออกไปกวางนก และทสาคญพยงรสกวา มนยงงอยเปลยเสยขาเมอเทยบกบสถานการณจรงทบานเมองเรายงเปนอยตอนนเนย พคดวาตรงนมน

ยงไมสามารถทจะไปหาพนททแบบยงไงละ... ทมนจะทาใหเกดกระแสของการตงคาถามทแหลมคมกวาน หรอวากระตนใหมนเกดการทบทวนอะไรกนไดมากกวาน ตรงนทยงไปไมถง กองบรรณาธการ : ตอนน ทาเปนสานกพมพเขามาดวยใชไหมครบ? ไอดา: ใช ทาไปแลวกมปญหาวาทาไปแลวจะอยรอดยงไง มนกขายไดอยนะคะ พใชสายสงเคลดไทย เคากบอกวายอดขายไปไดด กไมไดตกลบมาทสานกพมพ แตวาตนทนมนสง เฉพาะคาเรองตอเลมกเยอะ คาผลตก เยอะ แตวาแมตนทนตอจะเลมสง แตพไมอยากลดมาตรฐาน และไมอยากไปเพมราคาขาย กเลยตองหารายไดทางอน ทางหนงกคอการออกหนงสอเลมเพอใหมนมเงนหมนกลบเขามา กเลยออกหนงสอเลมในหว “สานกพมพอาน” ดวย แตวามนกยงกระพรองกระแพรง เพราะวาตอนนพประหยด พกเลยใชคนนอย คนเทาเดมแตวาตองทาทงเลมทงวารสารกเลยยงชาอยทงสองทาง (หวเราะ) กองบรรณาธการ : พไอดาคดวาการเปนบรรณาธการควรทาอะไร อยางไรบาง แลวการเปนบรรณาธการมลกษณะเฉพาะ หรอแตกตางจากการเปนนกเขยน กว หรอวาคนททางานดานอนๆในวงวรรณกรรมยงไงครบ? ไอดา : พกไมมคาตอบชดๆ คอตอนทพมาเรมทาเนย พกเพงมาเปนบรรณาธการในความหมายแบบนนะนะ คอเปนบรรณาธการหนงสออยางแมกกาซน วารสาร พวกหนงสอทมนมวาระชดเจน กอนหนานเปนบก.เลมเรากแคจดการตนฉบบแลวกจบไป แตอนนเราตองทางานกบนกเขยนจานวนหนง และตองคดเรอง “วาระ” ของหนงสอทงในความหมายเชงเวลาและในความหมายของ agenda ดวย คาถามแรกของพตอนทพเรมทาเลยกคอ มนจะ มตวเราอยในหนงสอไดแคไหน คอบรรณาธการเปนอะไรในหนงสอเลมน โดยพนฐานบรรณาธการคงเปนเหมอนเลขานการ กคอการรวบรวมใชมย แตวาปญหาคอเราจะรวมอะไร เราจะเอาอะไร ชวงแรกพกยงเบลอๆ แลวกไมมนใจเทาไหรหรอก แตวาพกปรกษา

สองสามคน ทกคนจะพดเปนเสยงเดยวกนวามนตองมบคลกของตวบก.อยในนน พนฐานคอเราเปนคนset วาเราจะเอาอะไรบาง กคอเปนการบอกรสนยมมาตรฐานของเราแลว ทนแตเราจะทายงไงใหมนมคนอนอยในนนดวยแตมเราอยดวยกคอวาตวตนเราไมไดไปบงคนอน แตวาเรากจะตอง set อะไรบางอยางทจะทาใหคนนกออกวาแบบนคอ “อาน” ไมเชงวาแบบน คอไอดานะ แตแบบนคอ “อาน” มนกตองมาจากตวเราในฐานะคนทา ถาจะมบรรณาธการทพรสกนบถอหรอยดถอเปนแบบอยางไดเนย พจะนกถงคณสชาต สวสดศร หรอคณเรองเดช จนทรคร คอเรารวามนมตวตนเคาอยในนน คองานเขยนเปนเรองคนอนทงนน แตเรารวามนสมองหรอคนทกาหนดอยเบองหลงคอใคร พกคลายๆ จะเดนตามแนวนนมากกวา แตมนกหมายความวาการเปนแนวนมนกจะประนประนอมนอยหนอย กคอวาเพราะเราเอามาตรฐานของเรากากบใชมย เพราะฉะนนมนกเลย... ในแงความอยรอดเนยกอาจจะเปนปญหาถาเทยบกบนตยสารอนๆทเคาไมมตวตนของบรรณาธการหรออะไรชดเจนขนาดน วนกอนพไดอานทบก.สารคด เคาเขยนทานองวา ของเคาเนยเปนปรชญาตรงกนขาม กคอถามตวบก.อยในนนมาก หนงสอจะไปไมรอด แลวสารคดกเปนตวพสจนวา 20กวาปเคาอยมาได อะไรทานองนน แตนนคอคนละแนวทางกบพ เปนความตงใจของพเลยทเลอกจะไมเปนแบบนน และ ไมแครดวยวาจะตองอยนานกป แตกคอหนงสอมนตอบโจทยคนละแบบดวยไง พกเขาใจในแบบเคาวาเคามงสอสารวงกวาง ใหขายได ทนของพกเปนอกแบบหนง กคอเรยกวายงเดนตามรอยรนคณสชาต ในความหมายทวาเราทาหนงสอเพราะเรามเรองบางอยางทตองการสอสารอยางจรงจง และเรยกรองความจรงจงจากผอานในระดบเดยวกน เพราะเชอวามคนอานแบบนอยขางนอกนน ถาไมมกไมเปนไร กไมฝน ไมหลอกตวเอง และไมตองเสยเวลา ไปทาอยางอนดกวา แตวางานบรรณาธการนกมงานสวนทตองมาจดการตนฉบบดวย จดการแคไหนกเปนเรองทพทาไปเรยนรไป คออยางชวงแรกเนยพกจะซเรยสไปหนอยกบเรองทาง

เทคนค จดการทางภาษา ไวยากรณ พจนานกรม กคอแบบวาเทคนคมากเลย แตวาพอ ตอนหลงเนยกขยบขนมา เอาเขาจรงกรสกวาเรองพวกนนไมใชประเดนเทาไหรสาหรบพนะ คอวาบางทเราเหนตนฉบบขนมาชนหนงเนย คนเขยนเปนนกเขยนมอใหม แตเรารสกวา เฮย! ไอเดยบางอยางเคาด แตวาในแงสไตลเคาเนยมนยงแบบ... ยงเขยนแลวยงเลอยไปนดนงหรอวาอะไรนดนงเนย พทาใจอยพกนงกวาจะกลาจดการของเคาไหม แตวากถามเคานะวาโอเคมยถาพจะลงตพมพ แตวาพขอจดการ แลวเคาโอเค พกเรมรอหน รอๆๆๆอะไรอยางนแลวกสงไปใหเคาดแลวเคาโอเค แลวเคากรสกมนกดขนอะไรอยางน พกเลยเรมมนใจมากขนวาเราทาไดมากกวานน คอมนเปนเหมอนเพอนนกเขยน กคอมนชวยกน ทางานกตองทางานรวมกน แตแนนอนวาไมใชทกคนทตองใหบรรณาธการทาใหขนาดน โดยเฉพาะพวกทเปนนกเขยนประจาของพ พจะยงกบตนฉบบเคานอย หรอวาเราจะรวาแตละสไตลตางกน เรากจะจดการตางกน แตกคอพยายามทาไปโดยทปรกษากบเคาไป ตอนหลงพยงลดงานไอประเภทตรวจคาผดอะไรอยางน พสนใจนอยลงเรอยๆ ใหทมงานเปนคนปรฟอะไรบางแลวพกซเรยสนอยลงเรอยๆ จนกระทงมาถงในเลมนทพกมาแถลงเรองไวเลย คอแรกๆ พยงหาทาง ไมคอยเจอ พอมตนฉบบเขามาพยงรสกวาเราตองมไมบรรทดหนงอนรเปลา เชนวา ถอดชอนกเขยนจากภาษาองกฤษถาถอดแบบนในบทความนแลว บทความอนกตองถอดแบบเดยวกนไมใหมนขดแยงกนในเลมเดยวกนอยางน แลวกมานงหมกมนกบเรองพวกน ตอนหลงนเปลยนใหม คอพเรมเหนวาแตละคนทเขยนมาเคามสทธทจะเลอกวาเคาจะเขยนแบบไหน ถาไมใชเรองทเคาเผอเรอเขยนผด โอเคนนตองแกไข แต วาบางทมนกมหลกการของเคาจรงๆ บางคนอาจจะถอดเสยงแบบใสวรรณยกต บางคนอาจจะไมใส แลวพกเรมรสกวา เฮย! เราจะเปนราชบณฑตหรอเราจะเปนอะไรทจะมาบอกวาคาตอบทถกตองอยทขาพเจาอะไรอยางน

ตราบใดทมนยงสอสารกนเขาใจ กนาจะอนโลมได กเลยหยวนมากขน เพราะฉะนนกเลยจะเปนวารสารทเนนทเนอหาและความสมดลของชนงานมากกวารายละเอยดพวกน กองบรรณาธการ : ในเมองไทย บก.สวนใหญมกจะเปนบก.พจารณาตนฉบบวรรณกรรม แตพไอดาเปนคนทพจารณาตวบทของการวจารณ มความแตกตางระหวางบก.ทพจารณาวรรณกรรม กบ บก.ททางานพจารณาการวจารณอยางไรครบ? ไอดา : ตางกนเยอะเลยคะ คออยางในของ “อาน” พเปนคนตดสนใจเองหมด พเลอกเองไดวาจะแกเคายงไง แตวาเกณฑของพกคอวามนตองสอสารรเรองแลวกมไอเดยทใหมชด มสไตลทนาสนใจบางอยาง แตถาเปนงานทเรยกกนกวางๆวางานเขยนสรางสรรค เรองสน กว พจะไมกลาแตะ อาจจะเพราะพยงมเทยวบนไมเยอะพอหรออะไรกตามนะ ถงแมวาใน บทวจารณหรอบทความวชาการพจะอนโลมความเปนตวตนของนกเขยนพอสมควรเลย คอพจะระมดระวงในการไปจดการงานของเคา แตพกยงตองดแลใหมนเปนไปตามมาตรฐานทพยอมรบได แตวาถาพอเปนงานอกแบบนง พรสกวานนยงเปนเรองเฉพาะตวมากๆจนพไมกลา บางทเคยมเหมอนกนทนกเขยนสงเรองสนมาใหอานแลวอยากมาใหชวยคอมเมนต พจะเกรงมากเลย พทาแบบคณสชาตไมได ไมไดหมายความวางานแบบนทาไมไดนะ ทาได แตมนตองเปนบก.ทแบบ “ถง” นะ ถงในแงนน แตวาพยงคอนขางเกรงแลวกเกรงใจทจะไปแกอะไรในลกษณะนน แตสวนหนงกคอ “อาน” กชดเจนวาเราไมไดลงงานแบบนนอยแลว ไมไดลงตพมพงานสไตลประเภทนนอยแลว พกเลยไมตองมาจดการ ตอนทเราออกมามนกยงมชอการะเกด ดวย ชวงแรกๆ พอมคนสงเรองสนมาใหพกจะบอกวาสงไปชอการะเกด เถอะ คอคณกจะไดบก.ทเหมาะสมในการจดการงานใหคณ

กองบรรณาธการ : วรรณกรรมทดในสายตาของพไอดาเปนยงไงครบ? ไอดา : อม...โห ตอบยาก (หวเราะ) ตอบยาก (นงคด) คอแนๆมนกตองอานสนกนะสาหรบพ อานสนกในความหมายวา plot มนอาจจะไมมอะไรเลยกไดนะแตคนเขยนสามารถทจะสอสารออกมาไดอยางทเรารสกวาเคามมมทเรานกไมถง บางคนพอาจจะชอบอานแคเพราะภาษา เพราะภาษาดและมนมอะไรมากพอทจะดงเราไปไดหรอบางคนพกชอบในแง ไอเดย มนกหลากหลายไปกไดทกแนว จะเปนแนวอะไรกไดทงนน คอในแงสไตลพกสนใจ ในแงเนอหากสนใจ แตวาในชวงหลงทพมาสนใจอานงานเขยนของนกเขยนเกาๆ ของไทยเปนพเศษ พรสกวาในยคนนมน ไมรทาไมเหมอนกนวา เอะ ! เราไปโรแมนตคกบอดตหรออะไร แตพรสกวามน... ทแนๆ คอในแงภาษา พคดวานกเขยนรนนนเนยจดการกบมนไดด ไมไดในความหมายวาเขยนถกไวยากรณหรอใชภาษาไทยถกตองนะ แตในความหมายทวาภาษามนมชวตและมนเปนภาษาของเคา มนมความเฉพาะตวของเคา เคาจดการมนได แคนมนกดงเราไดแลวนะไมวาเคาจะเขยนเรองอะไร สวนในอกแงหนงกคอ เวลาอานงานเคาแลวเราเหนภาพ เหนบรรยากาศของยคสมย ตอใหบางทเคาเขยนนยายรกธรรมดา แตเราเหนบรรยากาศของยคสมย กเลยคอนขางสนใจมาก เพราะมนไดทงในแงการเสพในทางสนทรยะแลวกมนไดในแงของแบบเนอหาขอมลบางอยางททาใหเรารสกวาอานแลวเราคอยๆ ทาความเขาใจสงคมไทยอะไรตออะไรไดมากขน แตพกไมไดถงกบมเกณฑชดเจนนะคะ บอกไมถกเหมอนกน แตถาบอกวาประเภทไหนทพจะทนไมไดกประเภททแบบดมนแบบ ... จะใชคาวาดดจรตกแรงไป แตวาทมนดแบบวา... มนดเสแสรง ทมนดวาอยากจะไดชอวาเปนนกเขยนแตวามนไมมอะไรท เปนของเคาทชดเจนอยในนนนะ พจะรสกทนไมคอยได บางทเรองแบบนมนอธบายยาก แตพอเราอานแลวเรารสกวามนไมใช มนไมไดแลว พกเลก

อานไมไดเลย กจะทนไมได แตขาวรายคอพเจองานแบบนนในรนใหมเยอะ (หวเราะ) เลยไมคอยไดอานงานรวมสมยมากนก กมทชอบบางบางคน แตกไมเยอะ กองบรรณาธการ : พไอดามนกเขยนทชนชอบเปนพเศษมย? ไอดา : นกเขยนเกาๆทงนนเลย กหลายคน แตพกเพงเรมไลอานนะ อานมาลย ชพนจ อนนกทง ทงมาก แลวกจะม ร.จนทพมพะ ทเปนนกเขยนผหญง นพเรมขดมาอานทงนนเลยกระทงยคทคนตลาเคาอานกนแตวาเปนยคคนรนกอนหนา กหลาบ สายประดษฐกชอบ แตอยางกหลาบกบมาลยนจะตางกนนะ กหลาบน ความทเคาเปนนกคดมง มนภาษาแบบนกคดนะ ตอใหเคาเขยนนยายโรแมนตก มนกยงดเปนนกคดโรแมนตก แตเรากทงในแงความชดเจนของเคานะ คนอะไรชดเจน ไมลงเลขนาดนน มนกนาสนใจ แตวาถามาลยนดเคาจะกลม หมดนะ ดมลกเลน มอะไรทมากกวานน แตงานรวมสมยกอานอยนะคะ พจะคอนขางชอบงานของคณศรดาวเรอง พคดวาเคา... อาจจะเพราะวาเคาไมใชปญญาชนในความหมายของคนทผานการศกษาในระบบและมประสบการณกบวฒนธรรมของคนทรสกวาตวเองเปนปญญาชน แตเคาพดในเรองทเราสนใจ แลวมนดบรสทธมากสาหรบพ พไมเหนการเสแสรงอยในนนเลย แลวงานของเขากยงมอารมณขนดวย แลวกไมมนาเสยงสงสารตวเอง พคดวานกเขยน สวนใหญตดหลมน ทฝรงเคาเรยก self-pity นะ กคอการเอาตวเองไปเปนศนยกลางแลวกฟมฟายกบตวเอง แตในขณะทศรดาวเรองซงชวตเคากผานมาแบบกรรมาชพหรอผาน ความยากลาบากมากมาย แตในงานเขยนของเขา พกลบไมรสกถงนาเสยงสงสารตวเอง แตวาเคาเลาภาพของเคาและคนในชนชนทรวมชะตากรรมของเคาไดอยางมชวต แลวบางทกยงคงมความขบขนอยในนน ไอแบบนถาพจะชอบกเพราะพรสกวาเคาเขยนในสงทเรา เขยนไมได พ กใช เกณฑประมาณนนแหละ เพราะถาอานดแลวแบบประเภทแบบน

ฉนกเขยนไดวะ กจะไมอยากอาน แตถาเจอแบบศรดาวเรอง โห ! แบบนเราเขยนไมได เพราะวาเราดดจรตเกน เราไมเหมอนเคา เราทาไมไดอยางเคา กองบรรณาธการ : พคดยงไงกบวงการวรรณกรรมไทยปจจบนครบ? ไอดา : พรจกคนไมคอยเยอะ เพราะพคดวามน… มนอาจจะเหมอนวงการอนกไดมง พวามนมลกษณะอปถมภและพวกพองสง เมอพวางตวพวาจะทางานวจารณ พยงไมอยากเอาตวเองเขาไปอยในสถานการณนน พเปนคนปฏเสธใครยากดวยนะ ขเกรงใจ คอแบบเดยวเกรงใจกนกจะปฏเสธลาบาก และไมอยากอยในวงจรของการเปนหนบญคณกน คอถาใคร offer พอยางนง พตองใชคนทนท ใหหายกน ใหมนเทากน เพราะไมอยากใหเปนหนบญคณ พคดวาในแวดวงวรรณกรรมมลกษณะนคอนขางสง มนทาใหการวจารณเกดขนไดยาก การรเรมใหมๆ กยาก กคดวามนอยในบรรยากาศนเยอะ เพอนพองนองพเยอะ ทงไมกลาวจารณกนทงอปถมภกนเกนเหต คอพกไมไดตองการใหใครมาอปถมภเราเหมอนกนนะ ไมอยากเปน “เดกสราง” และไมชอบการ patronize กนมากๆ และพกคดวาเราวงการนเปนอยางนนเยอะ แตมนคนละแบบกนนะกบเวลาอยางทคณสชาตทาชอการะเกด นนมนตรงไปตรงมา สงตนฉบบใหผม ผมขดเกลา คณ “ผานเกด” ทน อะไรอยางน นกเขยนเคาอาจจะรสกเปนหนบญคณสชาตกได แตพรสกวานนเปนความสมพนธทเปดเผยตรงไปตรงมา แตพไมชอบแบบทมน อะไรละ แบบทมนเปนความสมพนธแบบพงพาอมช หรอกระทงแบบสมาคม หรอแบบเฮย! เชยรคนน เขยนถงคนนบอยๆ เชญไปพดไปสมมนาบอยๆ หรอมชอในคอลมนซบซบวรรณกรรมบอยๆ เดยวกคนนเปนขาว คนนนเปนขาว โห ! พไมยงเลย เรองแบบน

กองบรรณาธการ : ดจะเปนเรองการเมองเหมอนกน ไอดา: ใช มนเปนการเมองในแงความสมพนธ นพพดแคในดกรนนะ ยงไมตองพดถงวาพรสกวาทาไมนกเขยนไทยพดเรองทควรจะพดนอยเหลอเกน เปนอะไรกน โดยเฉพาะในยคนนะ ถาคณยงอางวาคณเชออะไรประเภทวานกเขยนคอผหยงรมองเหนกอนและเตอนภยสงคมหรอสะทอนความจรงกได หรอแมแตถาจะอางวาสงทเกดขนในสงคมเปน “วตถดบ” พกรสกวา ถางนนกเขยนตาบอดกนอยเหรอ มองไมเหนวตถดบเหลานเหรอ มนเปนชวงทยงตองทางาน ยงตองสรางงาน แตกไมเหนทเคาเอามารองรบกบเรองแบบน กองบรรณาธการ : อยางนคดวาวรรณกรรมกบการเมอง สมพนธกนอยางไร? ไอดา : มนกสมพนธอยางทการเมองสมพนธกบทกๆดานและทกๆวงการ เพราะวาการเมองมนอยในชวตอยางทคนเคาพดใชมย แลวยงตอนนกชดไมรจะชดยงไงแลว เขามาจนรสกวาเราเปลาเปลอยหมดแลว รสกวามนเขามาไดทกทเลยอะไรแบบน คอพกคอนขางมประเดนกบเรองนมานานนะ ตงแตสมยพเรยนทอกษรฯ พเรยนวรรณคด แลวชวงนนพกทากจกรรมการเมอง ทางานกบสนนท. พกจะถกพวกอาจารยวา แลวเวลาเคาวาเคากจะบอกเหมอนเปนการไลกลายๆ วา ถาคณสนใจเรองการเมองแบบนคณกไปเรยนรฐศาสตรไมใชเรยนอกษรศาสตร แลวพกจะของใจมาก มนแยกกนเหรอ แลวอยางนวรรณกรรมทเขยนเรองการเมองเคาเขยนกนไดยงไง แลวรฐศาสตรไมตองอานวรรณกรรมใชมย อะไรอยางน คอพรสกวาทาไมมนแยกขาด ในขณะทพรสกพไฟทเรองนมาตงแตพเรยนนะ ทนพอมาทาหนงสอ ตอนท “อาน” ออกมาแรกๆ กมคนในแวดวงของอกคายหนง เคากคอมเมนตแบบฝากผานมาวา นาเสยดาย แทนทจะเปนหนงสอวรรณกรรม กลายเปนเรองการเมอง หรอบางคนกบอกวา “อาน” ดหมด เสยแตวา “พยายามจะเปนซาย” พกรสกมนตดหลมนกน ทาไมคณตองแยก ตองขดเสน พไมไดหมายความวาพจะตองทาหนงสอทหายใจเขาออกเปนการเมอง แตพทา

ใหการเมองเปนเรองปกต ปกตพอทจะพดถงบางกได ไมเหนจะเสยหาย แตพรสกวาทาใหเหมอนมนเปนเรองปกต มนเปนสวนหนง เมอถงคราวตองพด กตองพด อะไรอยางนคะ กองบรรณาธการ : เคยเหนพไอดาแปลงานของมาเกอรต ดราส คดวาบทบาทนกแปลแตกตางยงไงกบบทบาททพเปนอยตอนน ไอดา: กชวงหนงพกทางานแปล แตดราสนนทแปลเปนสวนหนง ยงไมไดแปลทงเลม แตวาทพแปลเปนเลมกมบางแตกไมเยอะ อาจเพราะวาเรยนภาษามาแลวพชอบ มนเหมอนชวงแรกๆ พอเราไมคดจะเปนนกเขยนแลว บางทอานหนงสอภาษาองกฤษแลวเจอหนงสอด ๆ แลวอยากใหคนไทยไดอาน พกเลยแปล กงายๆแคนน แลวพกคอนขางรสกวาอาชพนกแปลมนเจยมตวด คอ มนไมมอหงการแบบนกเขยน เพราะวาคณเปนชนสอง เปนไมผลดทสอง แตวาสาร ทตองการจะสอมนกออกไปเหมอนกน แลวมนกชวยคนทเคาอานจากภาษาแรกไมได กเลยมชวงหนงททาอยคะ แตวามนกยาก มนยากมาก เวลาทาจรงๆ มนมปญหาเยอะ อะไรคอ แปลได อะไรคอแปลไมได ควรจะคงไวแคไหน แลวเสนแบงพวกนมนขยบนะ คออาจเปนเพราะวาเดกๆ พโตมากบงานแปล หมายถงวาอานหนงสอแปลเยอะ สมมตวาวรรณกรรมสมยทพอานตอนเดกๆ พวกนกแปลรนเกาซงแปลดมาก เคาจะไมแปลโดยยดตนฉบบ แตสวนนงกคงเพราะเขาอนมานเอาวาคนอานสวนใหญกไมไดรภาษาองกฤษและยงไมเคยชนกบโครงสรางภาษาองกฤษและวฒนธรรมแบบตะวนตกหรอทอนๆ มากนก เพราะฉะนนนกแปลตองทาใหมน “ไทย” ทสด แตในยคนมนเชอมกนหมดใชมย คนกเรยกรองความเพยว ความบรสทธของตนฉบบมากขน เพราะวาคนกรบร เราไมตองขยายความมากแลว หรอกระทงวาภาษาองกฤษมนกเขามาในชวตของเรามากขน เขามาในภาษาดวย นกเขยนสมยใหมนพสงเกตวาเคาเขยนโดยคดแบบไวยากรณภาษาองกฤษ อาจเปนอทธพลจากเคาอานภาษาองกฤษหรออานหนงสอแปลเยอะ เพราะฉะนนงานแปลสมยนมนกจะมบรรทดฐานทขยบ ถาคณแปลแบบรนเกา

มาก คณกจะถกหาวาไมยดตนฉบบกได คอมนหาจดทลงตวยาก มนคดหลายๆเรอง บางทมนขนอยกบเรองทเราแปลดวย สมมตถาเราแปลหนงสอทมนมอะไรเชอมโยงกบทางตะวนตกเยอะ เรากอาจจะจาเปนตองคงกลนนมเนยนนไว แตถามนเปนอกแบบ กตองปรบมาอกอยางหนงอะไรอยางน มนกม รายละเอยดอะไรทซบซอนเยอะคะ แลวพก เรม เหนอยๆ แลว ไมคอยไดทาแลว กองบรรณาธการ : อยากทางานอนๆหรอมโครงการอนทเกยวของกบวงการวรรณกรรมอกไหม? ไอดา : กยงมอย ถาของ “อาน” น พกคงตองทยอยพมพงานวรรณกรรมบางแลวคะ กองบรรณาธการ : หมายถงพมพเปนเลมจากสานกพมพ “อาน” ไอดา: คะ ใช พอดวามคนใหตนฉบบมาบาง แรกๆพกพยายามจะไมยงเทาไหร แตวาอาจจะบรรยากาศตอนนดวย เรองบางเรองนาจะพด แลวถาเคาไปเสนอทอนกคงไมมใครพมพใหเคาอะไรอยางน เรากอาจจะตองทา อนนเปนเรองแบบประเภท “ภารกจ” มกหอมกจะแซววาพเปนเหมอน “ชายคา” อะไรพวกนละนะ หรอวาบางทกเหนใจวาดกระแสของวงการธรกจหนงสอทกวนนกใหความสาคญกบวรรณกรรมนอยลง ถาพอจะชวยไดบางกจะพยายามทาบาง กองบรรณาธการ : ตนฉบบนกเขยนไทยหรอวาตนฉบบหนงสอแปลครบ ไอดา: ทงสองแบบแหละคะทงตนฉบบทเปนวรรณกรรมแปลแลวกตนฉบบทเปนของนกเขยนไทย สงใหพมาตรงน พแบบ โห! จะปฏเสธกใจรายกนเกนไปแลว ถาจะปฏเสธบอกเราไมทาวรรณกรรม แตเคาสงมาขนาดนเรากเลยแบบ นพกเลยเพงจะเรมมาขยบทาอยางทนองถามเรองการเปน บก.วรรณกรรม เพงจะเรมขยบมาทาเองดวยอาการเกรงสดขดเลย แตวากคดวาถาจะพมพใหเคากขอใชสทธนดนง แตพกคงไมไปแตะเคามาก แตยงไงกบางอยางกตอง ขอคยกนดวย

กองบรรณาธการ : พมแผนจะแปลงานอกหรอเขยนงานอกมยครบ ไอดา: แปลนกมคนมาชวนใหทา กรบไปดวยความเกรงใจเหมอนกน บางสานกพมพเคาอยากใหไปแปลใหเคากรบไปชนหนงคะ แตยงไมถงไหนเลย แตเขยนนคดอยคะ จรงๆกกาลงเรมๆ อยเหมอนกน เรมเขยนไวบาง แตพกะวา คอพไมไดกะทา “อาน” นานหรอกคะ (หวเราะ) กองบรรณาธการ : หมายถงวาจะเปลยนบก.หรอจะ… ไอดา: อม ถาใหอยางใจพเลยนะ นถอวาพบอก “มรสมวรรณกรรม” เปนทแรกเลย แลวกน คอถาใหไดอยางใจ ถงจดหนงพจะปด “อาน” เอง คอพไมอยากใหมนอยเปนสถาบน พคอนขางแอนตเรองพวกน คอพไมอยากใหเราอยไปจนถงจดทเราเสอม มนเสอมไดดวยตวเราเองดวยนะ เชนวาเมอเราอายมากขนเรามแนวโนมทแบบ... ประนประนอมมากขน เรมงเงา พคดวามนเปนธรรมชาตมนษยเลย แลวพคดวาพไมไวใจตวเอง คอมนเหมอนในตอนทพอยในวยนองๆ พนงดคนรนกอนหนาแลวกไมเขาใจวาทาไมพวกมนเปนอย างนอะไรอยางนนะคะ คอมนมาทาใหสนคลอนเราเหมอนกนวา สมมตวาถาวนหนงเราเชออะไรอย แลวเราเหนวามคนทเคาเคยเชอมากอนเราแลวเขาเปลยน พไมชอบอะไรแบบนนมากๆ แลวพกไมแนใจวาวนหนงเราจะเปลยนมย ถายงเวลาผานไปนานมากขน ถาเ ราพอเรา senior ขนเรอยๆ กจะเรมเสยงดงขนเรอยๆ บารมเพมขนเรอยๆ connection เพมขนเรอยๆ ซงพถอวาอนตราย แลวพไมอยากอยถงจดนน เพราะฉะนนวารสารอานอยไปซกพกมนอาจจะกลายเปนสถาบน สถาบนในความหมายของแบบ... ดราวกบเสยงดงขนหรอวามบารมขน แตขณะเดยวกนมนกจะตองแลกมาดวยการประนประนอมมากขน มนจะขดแยงในตวเองแบบนละ และพจะไมรอใหถงจดนน คอคาวาเสอมของพน พไมไดกงวลเรองวาคนไมซอแลวขายไดนอยลงจนเจง แตพกลวเสอมในแงของ spirit ดงเดมของมน วามนจะหายไป แตวา

อกสวนหนงคอพเชอในเรองวามนมคนรนใหม generation ตอไป สมมตวาถาวนหนงพหยดทา “อาน” พเลกทา “อาน” แลว ปดแลว มนกจะมคนทาหนงสอขนมาอก มนกจะเปน ยคสมยของเคา เปน “หว” ของเคา ไมจาเปนทเคาจะตองเกดมาแลวมาสวมหว “อาน” พอยากเหน spirit แบบนนมากกวา กองบรรณาธการ : ผมเคยอานอยครงหนง คณสชาต สวสดศร เขยนชมวาวารสารอานเขมขนกวาโลกหนงสอ พคดยงไงบาง ไอดา: โห! คณสชาตแกใหเกยรต ใหเกยรตมากไปนดหนง (หวเราะ) แตคอมนกตองพดวายงไงละ มนขนอยกบวามองความหมายไหน คอถาบอกวาเขมขนในแงวาวจารณลวนๆ กแหม ทงเลมมนเปนบทวจารณทงเลม กคงตองเขมขนละ ในขณะท โลกหนงสอ เคามสมภาษณมโนน น ใชมย ถาเทยบในแงนนโอเค มนกตาง แตวาความเขมขนในแงวาถาด ณ ยคสมยนน พวาโลกหนงสอ คอคาตอบเลย มนคอจดเปลยนของยคประวตศาสตรวรรณกรรมรวมสมยของไทย และเมอชอการะเกด ปด มนกคอจดเปลยนอกเหมอนนะสาหรบพ อาจารยชศกดเคยใชคาวามนคอยคเปลยนผานของวรรณกรรม พวามนเกดขนกบโลกหนงสอ และจบลงกบโลกหนงสอ และอกทกชอการะเกด คอ spirit แบบนนมนมความเฉพาะตวของมนเองและเฉพาะตวในทางยคสมยดวย ไมใชในแงวามนเลอเลศไปซะทงหมด แตวามนสงอทธพลมาก มนเขมขนและมพลงในแงนน ซงพกคดวา “อาน” กยงไมมโอกาสทจะเปนไดขนาดนน มนยากมาก สวนหนงมนเปนเรองยคสมยดวย ในยคนไมมใครตองมารออาน journal รายสามเดอนเพอจะมารบรอะไรตออะไร โลกอนเทอรเนตทาใหทกคนเขาถงไดหมดแลว ในขณะทในยคโลกหนงสอนน หนงสอมนเปนประต มนเปนชองทาง มนกมเงอนไขหลายอยางในการจะบอกวาหนงสอเลมหนงมนเขมขนหรอวาเปนเลมสาคญของยคสมย มนมหลายปจจย

กองบรรณาธการ : ขอถามแบบขาๆครบ คอมรสมวรรณกรรม เลมน เราทาเกยวกบเรอง นกเขยนกบความตาย ตามทศนะของพไอดา คดถงนกเขยนกบความตายในแงไหนครบ ความตายของนกเขยนหรอความตายของงานเขยนของเขา? ไอดา : วนกอนพเพงคยกบเพอนๆ เรองคลายๆทานองน ไมรวาเขากนมย คอ สมมตเชนวา ทพเลาวาพคอนขางชอบอานงานนกเขยนเกาใชมย ยงชวงนพกลบไปขดมาอานมาก คอมนกอาจจะเปนอาการโหยอดตหรออะไรอยางนกไดนะ แตเหมอนทพเคยเขยนในบทบก.เลมหนงพพดถงนายผ พดถงงานเขยนของในรนททาหนงสอ อกษรสาสน หรอคนรนกหลาบ สายประดษฐโนนแนะคะ คอพเรยกมนวาเปน “อดตทไมรวมสมย” คอหมายความวาจรงๆ มนควรจะรวมนะ แตวา spirit นนเราไมเหน ณ ตอนน มนทาใหพยงกลบไปโหยหาอะไรในยคนน เมอกอนพเคยมอาการถงขนาดวา สมยพทา NGO มนจะเปน NGO ประเภทสนบสนนการตอสของชาวบานตอโครงการของรฐบาลของเอกชนอะไรแบบน หนกไปทางประทวงอะไรอยางน มนกจะมชวงหนงทแบบ… มงานลอบบ มงานอะไรบาง ตองเขาไปใกลศนยอานาจบาง พกเรมไมแนใจ เราทาอะไรถก เราทาอะไรผด เราลาเสนทควรจะทาหรอเปลา ขาวดาเทามนปนกน บางทพกจะไปทวดเทพศรนทร เพราะวาทนนจะมโกฏของคณกหลาบ สายประดษฐอย กไมมอะไร กแคไปนงเงยบๆ อยกบแก พพยายามจะนกถงคนรนทเคามไมบรรทดทชดเจน ทวาถาเปนเคา เคาจะบอกไดวาอะไรใช อะไรไมใช อะไรถก อะไรผด พคดวา spirit ยคนนทบางทพโหยหามนกคอในแงนน โดยเฉพาะในสถานการณปจจบนของเรา แลวกจรงๆ งานเขยนในรนของเคามนกเปนยคทสงคมไทยกาลงกาวสชวงเปลยนผานชวงหนงเหมอนกน แลวตอนนเรากกาลงอยในสถานการณคลายๆอยางนน บางทการกลบไปอานงานของพวกเคามนตอบโจทยพไดมากกวาการอานงานรวมสมยในปจจบน แตทสาคญคอพวกเขาตายกนไปหมดแลวไง ถาเคายงอยทกวนนพไมรเคาจะเปนยงไง

เคาอาจจะเปนหนงในอกคนททาใหพงงวามงจะเอายงไงกนแนอะไรอยางนกได โชคดจรงๆทเคาตายไปแลว (หวเราะ) กองบรรณาธการ : โชคดทตายกอน … ไอดา: ใช พกมปมกบอะไรพวกนเหมอนกนนะ พรสกวาพรกนกเขยนทตายไปแลว (หวเราะ) แตวาพดแบบนกแบบวาอาจจะดแบบ naïve หรออะไรมากนะ แตวาบางทเราบางจดเราก ไมแนใจวา เราจะเขมแขงพอท เ ราจะแบบวา . . . คอเรากอยากหาอะไรยดบางนะ เคาตายกนหมดแลวกโอเค กนนแหละ มนถงทาใหพรสกวาเราควรจะ “ตาย” ซะกอนเหมอนเคาอะไรอยางน คอตายกอนทเราเองกจะเสอมอะไรอยางน เพราะวาเราไวใจมนษยไมได แลวทาไม ความตายของนกเขยน ถงสาคญสาหรบพ เพราะวามนเหมอนกบ ... อยางตอนเดกๆ พโตมาพกจะฟงเรองของคนตลาเยอะ แมเคาเลาใหฟง เรากรสกมนยงใหญสวยงามมาก โตมา ม.ปลาย พอาน ใบไมทหายไป พอานแลวตวสนเลยนะ แบบทาไม มนชางสะเทอนใจ ตวสนนคอสะเทอนใจนะนะ แลวแบบวาอะไรนะ “สตรมสองมอ มนยดถอในแกนสาร” มนคอทกแงมมทงเรองอดมคตหรอเรองความเปนผหญงอะไรอยางน โตขนมาหนอยเขามหาลยเหนขาว เอะ! คนเขยนไปเปนกรรมการประกวดสาวแพรว พกแบบวา เอะ! มนยงไงกนแนวะ หรอแบบวาพอนานๆไปคอคนทสรางงานทเราเคยอานและสวนใหญมนกเปนงานวรรณกรรมใชมย ทเราเคยอานแลวเรารสกวามนใหแรงบนดาลใจเรา แลวพอเคา ยงไมตาย เขากไมคอยเหมอนเดมกนไง พคยกนเลนๆวนกอนกบเพอนๆวา เราควรจะทายงไงกบพวกเคา คอมนกคงจะดไรเดยงสาถาเราจะบอกวา เฮย ! ทาไมคณไมเหมอนเดม คอเคา มสทธจะไมเหมอนเดม เราเองกไมเหมอนเดม แตพขอแควา ถาคณจะไมเหมอนเดมกโอเค แตคณตองสละอดตนนนะ คณอยากนบญเกา ถาคณเคยเขยนอะไรไวแลวคณไมเชอในสงนนอกแลว กกรณาอยาเลยงชพเลยงบารมตวเองดวยสงนน อยาถอ “ลขสทธ” อนนน คออยาให

อดตนนมนมาเปนแคบนไดสงคณใหคณไปยนอยในอกทนงในปจจบน เพราะพรสกวามนทรยศตอคนอานและคนรนหลง คอพรสกวาพโตมาในรนทรสกวาถกหกหลง คอเพราะวาถาสมมตวาถาพโตมาในรนทหางไกลจากนนมากพอทจะไมอน ไมรบร ไมไดรบเอาอดมการณนนมาเปนสวนหนง พจะไม hurt มากไง แตพรสกวาพเคยนบถอนะแลวคณกลายมาเปนแบบน คอพโตมาโดยทจะไดฟงผใหญเตอนอยนนแลววาอยาไปบาอดมการณอะไรมาก อยาเชอ อยาทมเทอะไรมาก เดยวกเปลยน ดซ คนโนนกเปลยน คนนกเปลยน คอโตมาแบบทตองทนฟงวา ดซ เดยวเคากเปลยน เดยวเคากเปลยน เดยวเคากเปลยน กเลยทาให เฮย! เราไมมสทธทจะเชออะไรเลยหรอน เพราะวามนมหลกฐานตวเปนๆ ทเดนๆกนอย ทหายใจกนอยทง generation ทมนเปลยน พรสกวานเปนเรองทนกเขยนหรอคนททางานเขยนตองรบผดชอบกบสงทตวเองเขยน คอคณไม เชอแลวกไมมปญหา คณเปลยนความเชอใหมไดไมมปญหา แตถาอยางนนคณตองตดตวเองจากประวตศาสตรนน แลวอยาอะไรละ อยาเอามนมาแคเปนตวสงบารมใหคณมาอยในทกวนน มนเปนเรองทควรละอายใจมาก แลวจะใหพถอวาอะไรตายดละ คนสรางงานนนตาย หรอวาตวงานนนตาย จะใหพฆาอนไหนเลอกมา คอ ถาคณไมใหฉนเผาหนงสอเลมนทง กตองใหฉนฆาคณ เอาสกอยางนะ คาวา “ฆา” นหมายถงวาไมใชฆาเคาจรงๆ นะนะ แตวาหมายถงการปลดระวางจากสถานะทเปนอย แลว “เผา” นกไมใชวาจะไปเผาหนงสอจรงๆ แตหมายถงการปลดระวางจากสงทคณเขยนนน จากความเชอนนแลว มนไมใชสมบต ไมใชเกยรตประวตของคณอกแลว คณไมมสทธหากนกบมนอกแลว คอคณเลอกเอาวาคณจะเอาอนไหน แตถาคณเลนจะเอาทงสองอยาง แลวปลอยใหทงสองอยางนดารงอยดวยกนอยางขดแยงกนอยางน พถอวามนไมแฟรตอคนอาน ไมแฟรตอคนรนหลง.

บทกวรบเชญ

ใครหลายคนหายไปในวงสนทนา (มหมหมดฮารส กาเหยม)

โสเครตส, โปรดอยเปนสกขพยาน ใหวนคนยอนถามการกาเนดของความตายอยางควรยวแยง และหยดแกวยาพษในมอของทานไวกอน เถด ใหเขมนาฬกาพการเสยท! เผอขดคยใตถนนระออารมณมวลชน จดลงไปดวยส! อรสโตเตล วาปวงสตวมารวมเรงระบารอบกองเพลง ถอดเขยวเลบแลวสวมหนากากเลอดและเนอ แขนและขาเคยคลานขามเถอนถาบรรพกาล ชคบไฟสมฟนแหงปญญาญาณ นนนนอาคนตกะแหงเรา เรา, ปวงสตวปวงมนษยจดประทปเรองรอง หรอลกลามลมเหลว...

โธมส อไควเนส เอย... ผองแผวหรอบวงมายาการอาง ฉายาลกษณแหงพระเจา จรสรศม ณ เบองบน เหนออาณาจกรโลกมลทน มนคนบาปใดบงอาจสาบานดวยนามของพระองค ขมคนใตปกครอง โธ คาสญญาของคนตอคน!

ลงจากเกาอเถด โธมส ฮอบส ใหโสเครตสไดไถถามสารทกขสารสข ครงกระโนนมอบหวงแดผอยเหนอหวเราตราบชวนรนดร ขอบคณ! นโคโล มาเคยเวลล กอดคอเราดมเดนสารวจโลกมดคนปวยไข จาตองรกษาพยาบาลกองกาลงไว ตราบเทารฐตองเยยวยาอาการรอนใน ตอน ชง ชากส รสโซ ออกมาจากฝงแกะดวยส พนวงลอมกลนสาบเหลาหมาปาหวโหย เราจะยนหยงผนดนดงเดมไดอยางไร เรามาไกลเหลอเกน รหวาดกลวรเลยงหางคมเขยว

ยามเชา, ปสอนพอถลกหนงเสอจนเชยว ยามคา, ลกหลานชบตวในอาภรณ ตะลอนหนทางความจรงดวยโลกาบงแหงแบบแผน เกนกลบหลงปลดโซรดขอมอขอเทา รงเชาอกจนรง, เราไลลาเงนตรายงชพ กระโดดลงปลองควนโขมงโรงงานรานเมอง งมหาเศษเสยวลกปดรอยประดบหวจตหวใจ…

ดวนมาเกนไป คารล มารกซ ทาน เรายงเรงสาราญวงขนวงลงกระได หรอบางใครไมเคยยาเคยเหยยบหวขนแรก เชนอกวนหนง, ผมงรอถอนเพอประชาชนกเอาเยยงปน ฆาทกเสยงรอง แมแตเสยงตน! วาอยางไรละ จอหน ลอค มาแตเนานานซงกอบานกอเมองเรองรงฉากหลงฉากหนา ระยบระยบประดบประดาชาชน พวกเขาไมเคยเขยนพนยกรรมใหเราหรอก แตเรากรบมรดกมาทงหมดนนแหละ มากกวาพนธกรรม วางยาอนาคตแดดนไปกอนหนาบรรพบรษ.

มหมหมดฮารส กาเหยม กวหนมผเตบโตทามกลางกลนอายผสมผสานวฒนธรรมชาว

พทธและมสลมใน อ.สะเดา จ.สงขลาม บทกวชนนรวมอย “ในทองปลาวาฬ” หนงสอรวมบทกวอยางเปนทางการเลมแรกของเขา ตพมพโดยสานกพมพไมประสงค ปลายป พ.ศ.2552

.............................................................

บทกวแปล

เจาจามรถกเถอน-เกรกอร เคอโซ (Mad Yak-Gregory Corso)

ขาเฝามองพวกมนปนตนานมมอสดทายทรดเคนจากขา พวกมนตงทารอใหขาตาย; พวกมนอยากจะเอากระดกขาไปทากระดม เหลาพนองแหงขาอยหนใด? ภกษชะลดรปหนงอยนน, แบกหามลงขา, เขาสวมหมวกใบใหม และศษยาผโงเงาของเขานน-- ขาละไมเคยพบเหนผาพนคอเชนนนมากอนเลย ลงผนาสงสาร, ทานยอมใหพวกมนหามไป ดทานชางโศกสลด, เหนอยหนายเสยจรง ขาละแสนพศวงถงสงทพวกมนจะทากบกระดกของทาน? และเรยวหางอนนาพสมยนน! จะรอยเชอกผกรองเทาไดสกกเสนกนนะ!

ตสต หนมแวนหวฟ ฉดกระชากจามรถกเถอน ออกมาจากตนฉบบบทกวของ เกรกอร เคอโซ (Gregory Corso) กวบาระหาแหงอเมรกนชน แปลดวยสานวนหาวเปงไมแพตนฉบบ เลนเอาเจาจามรถก เชองลงเสยดวยสาเนยงพากยไทย นบวาบทกวนชวนอานเอาการ มรสมวรรณกรรมนามาใหทานผอานไดเชยชม งานของ เคอโซ หาอาน ไดไมงายนกหรอก ฉะนน จงอานบทกวนเสย แลวทานจะไมตายเปลาๆปรๆ

.............................................................

แนะนาหนงสอ

โดย ภา’

ดวยรก ความตาย และหวใจสลาย-ฮารก มราคาม (Norwegian wood-Haruki Murakami)13

ฮารก มราคามเขยนเรองนดวยแรงบนดาลใจจากเพลง Norwegian wood ของ The Beatles

จอหน เลนนอน แตงเพลงนดวยภาษาและเนอหาทกากวม เพอเหตผลบางประการ ..

I told her I didn't and crawled off to sleep in the bath ..

เรองราวความผกพนอนแสนเปราะบาง บางคนวานนคอความรกอนฉาบฉวย แตเราไมเคยเชออยางนน ทางใดทางหนง นนคอการแสดงออกอยางงดงามทสด ..

And when I awoke I was alone This bird has flown ..

13ฮารก มราคาม, ดวยรก ความตาย และหวใจสลาย. กรงเทพฯ: กามะหย, 2553.

การเปลอยเปลา เปลอยตวตนตอบางสงบางอยาง อาจดวยอานาจอนโงงมจากแววตาผคนทวไป หรออาจเปนเพยงความลกซงอนยงยนเสยเหลอเกน ..

So I lit a fire ..

เรารอยถกกนและกนดวยสายใยแหงใดบางนะ ..

Isn't it good Norwegian wood ..

บรรจงถามคาถามนนซาซา ชาชา อยางชดถอยชดคา.

แนะนาหนงสอ โดย ชชชล อจฯ หนงสอแหงชา: จบรากจตวญญาณ14

ชา เปนเครองดมทอยคกบชาวตะวนออกมาชานาน โดยเฉพาะอยางยงในประเทศญปน ชาวญปนถอวาการดมชานนเปนพธกรรมทแฝงปรชญาและวถแหงจตวญญาณของสงสามญ ในบทนพนธเลมนของทานอาจารยชา คะคโซ โอคะคระ ไดกลาวอธบายใหเราเหนแงมมของ ‚สงเลกนอยทยงใหญ‛ ชนดนไดอยางงดงามดวยภาษาทประณต และเนอหาทดาเนนไปอยางเรยบงาย ทวาเตมไปดวยเรองราวนาประทบใจในแตละบทของหนงสอ ซงเรมตนดวย

14คะคโช โอคะคระ, หนงสอแหงชา. กรงเทพฯ: โอเพนบกส, 2553.

‚ถวยแหงมนษยชาต‛ ‚สกลชา‛ ‚ลทธเตาและนกายเซน‛ ‚หองชา‛ ‚การซาบซงศลปะ‛ ‚ดอกไม‛ และจบลงดวยบทสดทาย ‚อาจารยชา‛ ความเนบชาละมนละไมทแฝงฝงอยในเนอหาแตละบทนนเชอเชญใหเราหวนกลบมาใครครวญวถการดาเนนชวตในโลกทเคลอนไปเรวเสยจนหลายคนหลงลมความงามของสงธรรมดารอบตว

ขอแนะนาใหหยดพกในกระทอมนอยหลงนสกคร และจบชาสกถวย...

แนะนาหนงสอ โดย สตส แมลงวนซดาน: อานความสปดนแหง โรอล ดาหล15

นกอานสวนใหญมกจะรจก โรอล ดาหล ในฐานะคนเขยนเรองเดก หากนกอานททะลงตงตงเยยงสตส ยอมหาอานงาน พสดงพสดารเสมอ “แมลงวนซดาน” หรอ “MY Uncle Oswald” เปนงานท โรอล ดาหลเขยน แลวไมเหมาะกบเดกอยางทสด (แตสตสไมหามเดกอาน) เพราะเปนเรอง สปโดกสปดน วดวว จนสตสอานแลวอยากมแมลงวนซดานกะเขาบางเหลอเกน ทาไมถงไดอยากมแมลงวนซดาน ลองหาคาตอบดในหนงสอ สตส ตดใจออสวอลด สมองใสปง และแมสาวสวยมหาเสนห แยสมน ฮาวคมล ประหนงวา ถาแทรกรางเขาไปอยในเรองได กคงไปรวมขบวนการกบสองคนนเปนแนแท “MY Uncle Oswald” นน แปลไทยในหลายสานวน หากเลมทนาเสนอน เปนสานวนแปลของ สมชาย โสมชยา อานสนก ลนไหลดนกแล สาหรบ หนงสอนยายเลมนมคณคา 15 โรอลด ดาหล, แมลงวนซดาน. กรงเทพฯ, อารต แอนด ซายน, 2526.

ตรงทมการกลาวอางถงบคคลสาคญหลายคนทตองสญเสยบางสงบางอยางออกมาจากรางกาย (อะไรกนหนอ ?) หากทานทงหลายสนใจ กไปหาอานเองเสย แลวจะรวาโรอ ล ดาหลเขยนเรองนไดไมธรรมดา ออหอ ไมธรรมดา....

สาราญชายขอบ โดย นกเลนนกเขา ความรเรองววในประเทศเกาหล

ผมเปนคนหมกมนในเรองวว อาจเพราะผมเหนววจนชนตามาตงแตเดก ทจรงววเปนสงมชวตชนดหนงทผมคอนขางจะกลว ดวยถกคนรนโบราณขเอาไวมากวาววมนชอบไลขวดเดกนารก (และ แอบแบว) อยางผม อกทงผมยงมความฝงใจทพะอดพะอมกบอจจาระววมามากโข (เอาไวคราวหลงผมจะทยอยเลาใหฟง) อยางไรกตาม ถงแมผมจะกลวววสดหวใจ ทวาผมกยงพสมยในเรองราวของววเปนยงนก เรยกไดวา เรองไหนทเกยวกบววแลว เปนตองอยากรอยากเหนไปเสยหมด ผมจงพยายามทจะศกษาเรองววใหแตกฉานทสด ผวาอนาคตจะ มโอกาสไดทาเอนไซโคลปเดยเรองววสกเลม เอาเปนวา ชวตผมกบววนนคงจะแยกออกจากกนไมไดเสยแลวกระมงในชาตภพน เมอเขาใหเขยนคอลมนใน ‚สาราญชายขอบ‛ ผมจงอยากทจะเปดซงหนากระดาษของผมดวยเรองวว ทงนกเพออทศใหแกพลเมองววทงหลาย ในโลก และผหญงหนาเหมอนววทผมเคยแอบปงในอดต (๕๕๕+)

หะแรกสด ทคดจะเขยนเรองวว ผมกอยากจะเขยนถงววในประเทศแหงววคออนเดย ทวาในปจจบนน อนเดยดจะไมใช ซาเปก ของวยรนไทยสกเทาใดนก (สงเกตจากหนงอนเดยทลดลงจากสายตาผชมอยางนาใจหาย สนนษฐานวาคงเปนเหตมาจากการเตนอยางก ร ะ เ พ อ ม ม า ก เ ก น ไ ป ข อ ง ด า ร า แ ข ก ๕ ๕ ๕ + ) อ ก ท ง ผ ม เ ป น ค น ท อ ย า ก อนเทอรเนดชนแนว จงตองตามกระแสใหถงทสด บงเอญขณะทผมกาลงครนคดอยวาจะเลาเรองพลเมองววของชาตใด หกแววยนเสยงเพลงทไมคอยคนหของแมสาวนอยวยขบหวใจ ทกาลงเตนเดงดงกนในจอสเหลยม ‚เกรลเจเนเรชน‛ ใหตายเถอะ ไอเควด ! คลายมบางสง

วงแลนขนในขมองผมขนมาทนใด ทาไมเราไมเขยนเรองววเกาหลละ เสยงสนทนาในมโนนกผมกองขน ปจจบน มเรองเกาหลสารพด ดาราเกาหล นกรองเกาหล ทรงผมและเสอผาสไตลเกาหล และหมยางเกาหล แนนอน ผมจะตองเขยนเรอง ววเกาหล บางส

ววเกาหลจะมหนาตาทผดแผกไปจากววรฐอนๆอยางไรนน ผมมอาจบอกได ววเกาหลจะตาต หรอหนาใสกวาววทอนรเปลา อนนคณตองไปสารวจอยางใกลชดดวยตนเองกนอกท (ผมสนนษฐานวาววเกาหลนาจะหนาเหมอนววนนแหละ คงไมเหมอนควายกระมง ๕๕๕+) เอาเปนวาถาผมเลอกเกดไดผมจะไมเกดเปนววในเกาหลเดดขาด เพราะชวตววๆของผม จะสนจดจ ดวยเหตทวาชาวเกาหลคอนขางทจะเกาเหลากบววอยเนองๆ (พดงายๆแบบบานผมกคอ อยากกนเกาเหลาเนอววอยตลอดนนแหละ) ววในเกาหลจงถกฆาตกรรมอยาง ไมเปนธรรม เนอของพวกมนตองถกแล หน ฉก เพอบวงสรวงแกกระเพาะของมนษยโคเรยเสมอๆ

ผมไมไดตอตานการรบประทานเนอววหรอกครบ เนอของพนองววหลายชนกเคยเรงระบาบนลนของผมมามากโข แตทเขยนมานกตองการทจะบอกวา ผมเหนอกเหนใจววในเกาหลทตองตกเปนเหยออยราไปกเทานน ผมมไดบอกใหคณผอานเลกกนเนอววแตอยางใด เอาเปนวา ผมทาหนาทรายงานถงสภาพพนองววในเกาหลกแลวกน นอกจากเนอของพนองววในเกาหลจะถกหมาๆกนอยางอมเอมแลว หนงของพนองววยงเปนสนคาสงออกทสาคญของเกาหลดวย โดยเฉพาะเกาหลใตนนสงออกหนงพนองววไปขายยงประเทศญปนเปนหลก เรยกวา ทาใหเกดอตสาหกรรมเลยงววขนเลยทเดยว เพราะกอใหเกดรายไดเปนกอบเปนกาแกชาวนา นน ดสครบพนองววชวยชาวนาขนาดไหน ชวยทงแรงกาย แรงใจ แมชพกยอมพลได ไมเหมอนคนทรองปาวปาววาจะชวยชาวนา แลวสดทายกทาเปนเฉยชาอยราไปหรอก

เม อพ น อ งว วใน เกาหล ม ค ณค าท ง เน อ และหน ง ก เ ลยถ กต ราคาด วยการซ อขาย โดยกระบวนการซอขายนนกมหลากหลายวธ ไมวาจะเปนการทเจาของววพามาขายกบผซอโดยตรง เจาของโรงฆาสตวเปนผซอดวยตนเอง หรอมการซอขายผานคนกลาง สาหรบตลาดซอขายพนองววทสาคญนนมอยมากมายในเกาหล แตแหลงใหญทสดเหนจะเปน ตลาดวว กวางซอน ทอาเภอฮองชอง จงหวดชงชองใต ประเทศเกาหลใต โดยในวนเปดทาการปกต ทกๆหาวน จะมการซอขายววราวๆ ๗๐๐ กวาตว แตหากเปนชวงเทศกาลวนชซกหรอวนไหวบรรพบรษของชาวเกาหลแลวละก พนองววตองสงเวยชวตตอมนษยเปนหลายตอหลายพน เอาเนอไปยางบารบควทเรยกวา พลโกก บาง เอาไปตมนาซปซดใหกาซาบฟนบาง แตท เดดทสดเหนจะเปนการเอาซโครง ของพนองววมาทาเปน คาลบ ซงเปนอาหารทมราคาแพงของเกาหลเลยทเดยว โดย คาลบ มอยสองชนด คอ แบบทเอาซโครงสดๆมายาง แลวทานกบเกลอปน กบแบบทนาซโครงไปหมกในซอสถวเหลอง เกลอ นามนงา นาลกแพร ขง และเครองปรงอนๆ กอนจะยางใหสกงอมหอมกรน คณผอ านหลายทานอาจจะกาลงนาลายสอ แตผมไมกลารบประทานหรอกครบ นกถงแววตาพนองววแลวสงสารขนมาจบใจ นแหละครบ เรองราวของววในเกาหลอยางคราวๆ เปนทงอาหารสาคญและสนคาสงออก ชวยเหลอชาวเกาหลใหดารงอยไดจนถงทกวนน แตจะมสกกคนครบ ทมอง เหนคณคาความเปนววอยางจรงจง นนเปนสงทผมตองการเสนอไว ออ คณผอานอาจจะสงสยวา แลวไอเรองววน มนชายขอบอยางไร สาหรบผม ววเปนสงมชวตทอยชายขอบ ถาไมอยในท ง กถกจงใหเดนอยรมขอบถนน ไมบอยนกหรอกครบทเราจะเหนววกาวเดนอยางผาเผยกลางถนน (เหมอนกบดรมเมเยอร หรอทานผนา) พบผาซ! ขนเดนบนถนนรถกชนเทานนแหละ ไมมใครเขา ปดถนนใหน ดงนนเราจงมกจะมองเหนววจากรมขอบหนาตางรถอยเสมอๆ เหนไหมละครบวา ววเปนสงมชวตชายขอบขนาดไหน (เหตผล เขาทา ดแฮะ) ไวคราวหนาถาผมมเรองราว

เกยวกบววอกกจะมาเลาใหม คราวนขอจาจรจากหนากระดาษไปเสยกอน คณผอานสญญานะครบวาเราจะมาพบกนทน...... จนกวาเราจะพบกนอก (จกกร)

ปล. สานวนภาษาทใชเปนสไตลเฉพาะตวของผเขยน ลวนแตผดเพยนจากหลกภาษาทดงามทงสน

นกเลนนกเขา สงตนฉบบ “ความรเรองววในประเทศเกาหล” มาใหทางเราพจารณา พรอมเขยนคาสบถดา อาชญาสตส ไวเกอบรอยบรรทด เขาสงเสยงโอดครวญ บอกวา ชวยลงตนฉบบนใหหนอยเถด เขาเขยนไวนานนมบรมกลปแลว ทแรกตงใจจะลงในหน งสอสาราญชายขอบ ซงไดเรมปฏสนธกอนมรสมวรรณกรรมของเราเลกนอย หากเกดแทงเสยกอน นนทาใหตนฉบบของเขานอนในลนชกมาปกวา นกเลนนกเขา ใจรอนไปหนอย เพราะแววมาวาอนาคตอนใกลมากน สาราญชายขอบ จะลมตาดโลกแลว... เอาเถด ในเมอขอรองมา ทางเรากจะลงให แลวไอทขวาจะสงหารนกเขาตวเองประชดนน เลกคดเสยเถด สงสารนกเขามน สวนเรองขฆานกเขาของ อาชญาสตส เรองนมรสมวรรณกรรมไมเกยว ไปจดการกนเองเดอ

.............................................................

จากผสนใจ เรอง :: ไอสไตนตวปลอม โดย :: อชตะ มเรองเลาเกยวกบอารมณขน ของ ไอสไตน อยเรองหนง ทผมชอบมากเปนพเศษ ไมรจรงเทจแคไหน แตทรๆมนสรางรอยยมไดครบ

ไอสไตน เปนคนขเลน เขาชอบทาอะไรทคนทวไปคาดไมถง เชน เวลาไปบรรยายตามสถานทตางๆ ไอสไตน มกจะปลอมตวเปนคนขบรถ และใหคนขบรถขนบรรยายแทนเขา

เพราะคนขบรถคนนทางานกบเขามานาน จงจดจาสงท ไอสไตน บรรยายไดทงหมดอยางไมมผดเพยน วนไหนนกสนก ไอสไตน กจะใหคนเขารถ ขนบรรยายแทนเขา แลวเขากจะนงฟง แตถาเจอคนยงคาถามยากๆ ทคนขบรถตอบไมได ไอสไตนกไดเตยมกบคนขบรถของเขาไวแลว โดยใหพดวา "ออ มนงายมากเลยครบ แมแตคนขบรถของผมกเขาใจเรองนด เดยวผมจะใหเขาเปนผอธบายและตอบคาถามขอน" แลว ไอสไตนทปลอมตวเปนคนขบรถกจะเปนคนตอบคาถามเอง สรางความประหลาดใจใหกบผทเขาฟงบรรยายเปนอยางมาก วาคนขบรถคนนตอบคาถามยากๆแบบนไดอยางไร แตพอมาเฉลยในตอนทายของการบรรยาย วาทแทคนขบรถคนนคอ ไอสไตนตวจรง กสรางเสยหวเราะ และรอยยมใหกบผทเขาฟงบรรยาย ไดเปนอยางด

เรองบางเรองทผานเขามาในชวต บางครงกเปนเหมอนกบโจทยคณตศาสตรยากๆนะครบ คอมนหนมากๆ คดยงไงกคดไมตก ไมรวามนจะเปนยงไงตอไป จะออกหวออกกอยกยงไมร แตการหาจดสมดลของชวตใหไดนนสาคญทสด เราตองรจกตงบาง รจกผอนแรงบาง ใหเหมาะสม และอารมณขนน จะเปนเครองมอหนง ทชวยในการผอนแรง ทมนกาลงตงจนเกนไป อารมณขนจะเปนเหมอนนายาหลอลน ชวยลดแรงเสยดทานในชวต ทงยงเปนสะพานทสามารถเชอมโยงหวใจคนรอบขางเอาไวกบหวใจของเรา การมอบรอยยม คอการมอบความสขทมคาใหกบตนเองและคนรอบขาง

แมวาปญหามนจะหนกหนาสาหสเพยงใดกตาม แตรอยยมกไมใชอะไรทยากเยนจนเกนไปนก ยมเถอะ..... อยาเสยดายทจะมอบรอยยมใหกบใคร เพราะเราจะไดรอยยมของเขาเปนการตอบแทน

ชางเปนเรองนาดใจยงนก ทมรสมวรรณกรรมฉบบน ไดมโอกาสตอนรบตนฉบบงานเขยนจากผสนใจ อชตะ ตงใจสงขอเขยนเรอง “ไอสไตนตวปลอม” มาใหทางเราพจารณา แนนอนวา เรายนดทสด ยนดทมรสมวรรณกรรมของเราไดรบการตอบรบจากผอานและผสนใจจนสงงานมารวมสนกในทนดวย เรายนดลงให และยงรอคอยตนฉบบจากผสนใจทานอนเสมอ สาหรบ อชตะ เราจะรอใหคณกลบมาอกครง หรออกหลายครง เพอรวมกนสงวาสในมรสมวรรณกรรมอยางสขสนาน สาราญรมย

.............................................................

เรองสนสงทาย

เรง (ภาคน นมมานนรวงศ) เรงแดดเรงผานบานพบเผยอยน เขานงบนโตะเทาทมมมหอง จรดปากกาบนเพนนกระดาษ -ลามเลยเขามา- ทนใดกเหมอนวาแดดนนจะตะกลามรางเขาอยรอมรอ ไลตงแตนวกอยขางขวาเหยยดตรง จนถงเรอนผมทเรมจบกลมรองราโหวกเหวกถงไอแดด –มนปกคลมนยนตา ทงสองขาง- จากนนหองกสวางจา แตตวเขาเองทมดมด ทวาเปลวแดดทกาลงกลนกนเขากลบชะงกงน เขาไมเขยอน ไมลาถอย ไมลกอยางทควรลก และเมอเราถามเขาวา 'ไมกลวดา?' เขากตอบเพยงวา 'เขากไมแนใจเหมอนกน' ใหตาย! มนลกไลเขามาเรอยๆ อยางไรเสยเขากเลอกจะไมขยบ แลวชายผพายแพมาทงชวตก ตดสนใจ ขยากระดาษทงปกราวของเหลว -หนกมอขน- หกปากกาเปนสองทอน ขวางทกสงอดผนงโครมคราม! กอนจะพบวา ขณะทนงอยอยางนนจนตะวนตกดน เปนตวเขาเองตางหากทกาลงเรง, ระบา.

จากผสนใจ

เรอง :: ฉน โดย :: รเธยร ฉนถมนาลายรดชวตของตวเอง หยดยนในความวางเปลา สขาวโพลนพรางพราไปทว หยาดฝนคอยๆ หยดลงมา หยดลงมา ขณะทสตหลดลอยออกไป เหมอนรางลอยควางในสญญากาศ เหมอนโลกนมแตสขาว ขณะทสตสมปชญญะขาดหาย วญญาณลอยเควงควางในคาถาม ไรคาตอบ ไรอนาคต ไรอดต ไรการกาเนด ไรการหยดอย

ไรการสญสลาย ฉนหยดอยในสขาวโพลนของความวางเปลา ขณะททองฟากาลงหยาดหยดนาตา คาตอบของความไรคาถาม คาถามทไมตองการคาตอบ วงวนอยในชวตทสบสนโงงม กระแสเวลาหมนไป หมนไป ชาๆ ชาๆ ชาๆ .........จนเหมอนหยดนง ฉนยนในความวางเปลา และยงคงอย มนคอปจจบน ไรจดหมาย ไรจดเรมตน ถนนทใชชอวาความวางเปลา มเพยงสขาว สขาว และสขาว ความวางเปลาคอทกสง

และทกสงคอความวางเปลา ฉนคอความวางเปลา.

ความสาเรจของดอกสม

สงทจะเขยนตอไปน ไมใชเรอง เรยา และหาไดเกยวของกบ ดอกสมสทอง หากเขยนถงดอกสมดอกหนงซงปลก ผลบานและสงกลนกรนหอมในสวนอกษรแหงมรสมวรรณกรรม...

พสม ตนดดา หรอ แกงสม ตมเชง ของนองๆนารก สาวงามเพยงหนงเด ยวใน กองบรรณาธการมรสมวรรณกรรมของเราไดสาเรจการศกษา ศลปศาสตรบณฑต สาขาภาษาไทย จากมหาวทยาลยธรรมศาสตรแลว สงนคอเรองนายนดยงนก แนนอนวา หลงสาเรจการศกษาพสมอาจหางหายไปจากมรสมวรรณกรรมบาง ดวยภาระหนาท การงาน หากเราเชอวา ดอกสมดอกนไมวาจะไปยนตนยงทใด เธอกจะสงกลนหอมมายงสวน มรสมวรรณกรรมเปนแนแท

แลวเราจะรอคอยการกลบมาของดอกสมดอกน...