การตรวจว�เคราะห์�ทางห์�องปฏิ�บั�ต�การจ�ลทรรศน์�ศาสตร�

จ�ลทรรศน์�ศาสตร�จ�ล + ทรรศน์� + ศาสตร�

เล�ก การดู� ศ�กษา

การศ�กษาเซลล�ดู�วยกล�องจ�ลทรรศน์�

การตรวจว�เคราะห์�ทางห์�องปฏิ�บั�ต�การจ�ลทรรศน์�ศาสตร�

ประกอบัดู�วยการตรวจว�เคราะห์�ดู�งน์"# การตรวจป$สสาวะ ( Urinalysis ) การตรวจอ�จจาระ ( Stool exam ) การตรวจห์า Occult blood ใน์อ�จจาระ การตรวจน์&#าจากส'วน์ต'าง ๆ ของร'างกาย

( Fluid cell count )

ความร��พื้,#น์ฐาน์ทางชี"วว�ทยา

What is Metabolism ?

Metabolism ภายใน์เซลล�ของส�0งม"ชี"ว�ตชีน์�ดูต'าง ๆ ใน์ขณะห์น์�0งม"ปฏิ�ก�ร�ยา

เก�ดูข�#น์เป2น์ชี'วง ๆ ปฏิ�ก�ร�ยาท"0ว'าจะเป2น์ปฏิ�ก�ร�ยาท"0ม"การสลายสารอ�น์ทร"ย�ห์ร,อส�งเคราะห์�สารอ�น์ทร"ย�ภายใน์เซลล�ซ�0งต�องอาศ�ยเอน์ไซม� ( Enzyme )

เราเร"ยกปฏิ�ก�ร�ยาท�#งห์มดูท"0เก�ดูข�#น์ภายใน์ส�0งม"ชี"ว�ตว'า เมตาบัอล�ซ�ม ( Metabolism )

อว�ยวะข�บัถ่'ายของคน์

ประกอบัดู�วย ไต ( Kidney ) ท'อไต ( Ureter ) กระเพื้าะป$สสาวะ ( Urinary bladder )

ไต ( Kidney )

- คน์ม"ไต 2 ข�าง- อย�'ใน์ชี'องท�องสองข�างของกระดู�กส�น์ห์ล�ง

บัร�เวณเอว- ยาวประมาณ 10-13 เซน์ต�เมตร กว�าง

6 เซน์ต�เมตร และห์น์า 3 เซน์ต�เมตร - ไตแต'ละข�างห์น์�กประมาณ 150 กร�ม

ไต ( Kidney )

- ต'อจากไตท�#งสองข�างม"ท'อไต ( Ureter )

- ท&าห์น์�าท"0ล&าเล"ยงป$สสาวะจากไตไปเก�บัไว�ท"0 กระเพื้าะป$สสาวะ

( Urinary bladder ) - แล�วข�บัถ่'ายออกน์อกร'างกายทางท'อ

ป$สสาวะ ( Urethra )

ไต ( Kidney )

ห์น์�าท"0ของไต

- กรองของเส"ยออกจากเล,อดู- ควบัค�มสภาพื้ความเป2น์กรดู-เบัสของ

เล,อดูให์�เป2น์ปกต�- ควบัค�มสมดู�ลของน์&#า เกล,อแร' และ

electrolyte อ,0น์ ๆ- การดู�ดูสารกล�บัท"0ท'อของห์น์'วยไต- การข�บัถ่'ายของเส"ยออกน์อกร'างกาย

การดู�ดูสารกล�บัของไต

- การดู�ดูน์&#ากล�บั- การดู�ดูซ�มกล�โคส และว�ตาม�น์ซ" ห์ากม"ปร�มาณปกต�จะถ่�ก

ดู�ดูซ�ม กล�บัจน์ห์มดู- โซเดู"ยมคลอกไรดู� กรดูอะม�โน์ ว�ตาม�น์บัางชีน์�ดู จะถ่�กดู�ดู

กล�บัไปใชี�ไดู�- สารท"0ม"การดู�ดูกล�บัน์�อยมาก ไดู�แก' ย�เร"ย ฟอสเฟต

ซ�ลเฟต- การดู�ดูกล�บัของกรดูย�ร�ก

การเก�ดูป$สสาวะ ( The formation of urine )

- อว�ยวะท"0เก�ดูป$สสาวะ ค,อ ไต ( Kidney )

- การเก�ดูป$สสาวะเป2น์กระบัวน์การท"0ค'อน์ข�างซ�บัซ�อน์ใน์การกรองผ่'าน์เล,อดู , การดู�ดูซ�มกล�บั ( Reabsorption ) ของสารท"0จ&าเป2น์ใน์เล,อดู รวมท�#งน์&#าดู�วย

- เก"0ยวข�องก�บัการข�บัถ่'ายของเส"ยโดูยไต

การเก�ดูป$สสาวะ ( The formation of urine )

ห์ล�งจากท"0เก�ดูป$สสาวะใน์ไตแล�ว

ป$สสาวะจะไห์ลผ่'าน์มาตามท'อไต ( Ureter )

เข�าไปส�'กระเพื้าะป$สสาวะ ( Bladder ) และจะเก�บั ไว�ท"0น์"0ชี�0วคราว

ถ่�กข�บัถ่'ายออกทางท'อป$สสาวะ ( Urethra )

การเก�ดูป$สสาวะ ( The formation of urine )

ไต

ท'อไต

กระเพื้าะป$สสาวะ

ท'อป$สสาวะ

ข�บัออกน์อกร'างกาย

ไต

ท'อไต

กระเพื้าะป$สสาวะ

ท'อป$สสาวะ

ป$สสาวะ

ข�บัออกน์อกร'างกาย

ร'างกายข�บัของเส"ยออกทาง ป$สสาวะ เพื้,0อก&าจ�ดูสารท"0ไม'ต�องการ

ออกจากพื้ลาสมา และเล,อกเก�บัสารท"0ม"ประโยชีน์�ไว�โดูยการท&างาน์

ของไต

ส'วน์ประกอบัของป$สสาวะ ( Urine )

- ร�อยละ 95 เป2น์ น์&#า- ร�อยละ 2 เป2น์ Urea

ส'วน์ท"0เห์ล,อเป2น์- Uric acid- Creatinine- โซเดู"ยม- โปแตสเซ"0ยม- คลอไรดู�- แคลเซ"0ยม- แมกน์"เซ"0ยม- ฟอสเฟท- ซ�ลเฟต- และ แอมโมเน์"ย

ร'างกายข�บัของเส"ยออกทาง ป$สสาวะ เพื้,0อก&าจ�ดูสารท"0ไม'

ต�องการออกจากพื้ลาสมาและเล,อกเก�บัสารท"0ม"ประโยชีน์�

ไว�โดูยการท&างาน์ของไต

ใน์ภาวะของพื้ยาธิ�สภาพื้บัางอย'าง จะม"การข�บัถ่'ายเอาสารบัางชีน์�ดูออกมาดู�วย

เป2น์จ&าน์วน์มาก เชี'น์ Ketone bodies , โปรต"น์ , กล�โคส และ บั�ล�ร�

บั�น์

การตรวจป$สสาวะ ( Urinalysis )

การตรวจป$สสาวะ( Urinalysis )

- การตรวจป$สสาวะเป2น์การตรวจทางห์�องปฏิ�บั�ต�การท"0ส&าค�ญอย'างห์น์�0งเพื้,0อค�ดูกรองโรคและว�น์�จฉั�ยโรค

- ผ่��ป=วยท"0แรกร�บัเข�าโรงพื้ยาบัาลจะต�อง ไดู�ร�บัการตรวจป$สสาวะ ซ�0งเป2น์ว�ธิ"ท"0ท&าไดู�

รวดูเร�ว ราคาถ่�ก น์อกจากน์�#น์ย�งใชี�เป2น์ส'วน์ห์น์�0งของการตรวจร'างกายท�0วไป

ความส&าค�ญของการตรวจป$สสาวะ

ชี'วยใน์การว�น์�จฉั�ยโรค บัอกความร�น์แรงของโรค ชี'วยใน์การร�กษาและชี'วยใน์การต�ดูตามการดู&าเน์�น์ของโรค

โดูยเฉัพื้าะโรคระบับัทางเดู�น์ป$สสาวะ ต�#งแต' ไต กรวยไต ท'อไต กระเพื้าะป$สสาวะ จน์ถ่�งท'อป$สสาวะ น์อกจากน์"#ย�งม"ความส&าค�ญส&าห์ร�บัโรคอ,0น์ ๆ เชี'น์ โรคต�บั โรคเบัาห์วาน์ เป2น์ต�น์

การตรวจป$สสาวะสามารถ่ท"0จะใชี�เป2น์ส�0งบั'งชี"#ให์�ทราบัถ่�งความผ่�ดูปกต�ของไตไดู�

การตรวจป$สสาวะ ( Urinalysis )

การตรวจป$สสาวะทางห์�องปฏิ�บั�ต�การแบั'ง เป2น์ 3 ข�#น์ตอน์ ค,อ

1. การตรวจค�ณสมบั�ต�ทางกายภาพื้2. การตรวจค�ณสมบั�ต�ทางเคม"3. การตรวจโดูยใชี�กล�องจ�ลทรรศน์�

การตรวจค�ณสมบั�ต�ทางกายภาพื้

การตรวจค�ณสมบั�ต�ทางกายภาพื้

การดู�จ&าน์วน์ห์ร,อปร�มาตรของป$สสาวะ การดู�ส"ของป$สสาวะ ( Color ) การดู�ล�กษณะของป$สสาวะ

( Appearance ) ความเป2น์กรดู – ดู'าง ของป$สสาวะ ( pH ) ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะ

( Specific gravity )

การดู�จ&าน์วน์ห์ร,อปร�มาตรของป$สสาวะ

การดู�จ&าน์วน์ห์ร,อปร�มาตรของป$สสาวะ

ใน์คน์ปกต�จะต�องม"ป$สสาวะข�บัถ่'ายออก มาอย'างน์�อยว�น์ละ 600 มล . จ�ง

สามารถ่ข�บัของเส"ยออกจากร'างกายไดู� เม,0อคน์เราดู,0มน์&#าตามปกต� ก�จะม"

ปร�มาตรของป$สสาวะแปรผ่�น์ไดู� ค,อว�น์ละ 600-1,500 มล . ซ�0งถ่,อเป2น์Normal variation

ห์ากตรวจพื้บัว'าการข�บัถ่'ายป$สสาวะไม'ม" variation เลย เชี'น์ จะงดูน์&#าห์ร,อดู,0มน์&#ามากก�ตาม ผ่��น์�#น์ก�ย�งคงข�บัถ่'ายป$สสาวะออกมาคงท"0เสมอใน์ปร�มาตร 1,500 มล./ว�น์ ก�แสดูงให์�เห์�น์ว'าการท&างาน์ของไปเส,0อมสมรรถ่ภาพื้ลงแล�ว ห์ร,ออาจม"โรคเก"0ยวก�บัไตก�ไดู�

การดู�สี�ของปั�สีสีาวะ ( Color )

การดู�ส"ของป$สสาวะ ( Color )

ปกต�ป$สสาวะจะม"ส"เห์ล,องอ'อน์ โดูยท�0วไปส"ของป$สสาวะจะแปรผ่�น์ตามความเข�มข�น์

ของ solute ถ่�าปร�มาณของน์&#าม"มาก ป$สสาวะก�จะม"ส"ใส

ส"ป$สสาวะท"0ผ่�ดูปกต�ข�#น์อย�'ก�บัโรค พื้ยาธิ�สภาพื้บัางชีน์�ดู อาห์ารและยาบัางชีน์�ดูท"0ร�บัประทาน์เข�าไป

ป$สสาวะม"ส"ค'อน์ข�างดู&า ห์ร,อ ส"เห์ม,อน์น์&#าล�างเน์,#อแสดูงถ่�งความผ่�ดูปกต�ท"0เก�ดูข�#น์ก�บัไตห์ร,อระบับัทาง

เดู�น์ป$สสาวะไดู�

การอ'าน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�

ส"ป$สสาวะท"0ปกต� ล�กษณะ

( Appearance )

ความห์มาย( Definition )

Colorless ใส , ไม'ม"ส"

Light yellow ส"เห์ล,องอ'อน์

Yellow ส"เห์ล,อง

Amber ส"เห์ล,องอ&าพื้�น์

Dark yellow ส"เห์ล,องเข�ม

การอ'าน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�ส"ป$สสาวะท"0ผ่�ดูปกต�

ล�กษณะ( Appearance

)

ความห์มาย( Definition )

Red ส"แดูง เน์,0องจากม"เม�ดูเล,อดูแดูงLight Red ส"แดูงอ'อน์

Brown ส"น์&#าตาล เน์,0องจากม"การแตกท&าลาย

ของเม�ดูเล,อดูแดูง

Green ส"เข"ยวBlue ส"ฟ>า methylene

blue

การดู�ล�กษณะของป$สสาวะ( Appearance )

การดู�ล�กษณะของป$สสาวะ( Appearance )

ค,อ การรายงาน์ความข�'น์ของป$สสาวะ ห์ร,อ เร"ยกว'า Turbidity

การดู�ล�กษณะของป$สสาวะ( Appearance )

ป$สสาวะปกต�จะใส ถ่�าป$สสาวะข�'น์จะม"สารอย'างอ,0น์ปน์อย�'ดู�วย เชี'น์

เม�ดูเล,อดู , เซลล�เย,0อบั� ป$สสาวะปกต�ท"0ถ่'ายออกมาให์ม'ๆ ม�กม"ล�กษณะใส ถ่�าท�#งไว�น์าน์อาจข�'น์ไดู�เน์,0องจากม"การตกตะกอน์

ของสารท"0ละลายใน์ป$สสาวะท"0ม"ความอ�0มต�วมากเก�น์ไป

การรายงาน์ล�กษณะของป$สสาวะ ( Appearance )

ล�กษณะ( Appearan

ce )

ความห์มาย( Definition )

Clear ไม'เห์�น์ตะกอน์ใน์ป$สสาวะ ป$สสาวะปกต�

Slightly cloudy

เห์�น์ตะกอน์เล�กน์�อยสามารถ่มองทะล�และ

อ'าน์อ�กษรท"0อย�'ดู�าน์ห์ล�งภาชีน์ะท"0ใส'ป$สสาวะไดู�

Cloudy เห์�น์ตะกอน์ สามารถ่มองทะล�ไปอ'าน์อ�กษรท"0อย�'ดู�าน์ห์ล�งภาชีน์ะท"0ใส'

ป$สสาวะไดู� แต'ไม'ชี�ดูเจน์Turbid ไม'สามารถ่อ'าน์อ�กษร

ทะล�ผ่'าน์ป$สสาวะไดู� , ท�บั

ความเป2น์กรดู – ดู'าง ของ ป$สสาวะ

pH

ความเป2น์กรดู – ดู'าง ของป$สสาวะ( pH )

เป2น์การประเม�น์ความสามารถ่ของไตใน์การควบัค�มความเป2น์กรดูดู'างของเล,อดูและน์&#าภายน์อกเซลล�

เปล"0ยน์แปลงไปตามขบัวน์การเมทาบัอล�ซ�ม ของร'างกาย ชีน์�ดูของอาห์าร โรคและการ

ร�กษาดู�วยยา ปกต�เมตาบัอล�ซ�มของร'างกายให์�ผ่ลผ่ล�ตท"0

เป2น์กรดู ซ�0งถ่�กข�บัออกส'วน์ให์ญ'ทางป$สสาวะ

ความเป2น์กรดู – ดู'าง ของป$สสาวะ( pH )

ป$สสาวะเป2น์กรดู ร'างกายม"ภาวะกรดูเก�น์จะข�บั H+ การทาน์เน์,#อส�ตว�มากๆ ผ่��ป=วยท"0อดูอาห์ารเป2น์เวลาน์าน์ ร�บัประทาน์อาห์ารประเภทโปรต"น์ส�ง ไดู�ร�บัยาบัางชีน์�ดู

ความเป2น์กรดู – ดู'าง ของป$สสาวะ( pH )

ป$สสาวะเป2น์ดู'าง ร'างกายม"ภาวะเป2น์ดู'างจะข�บั H+ น์�อยลง การทาน์ผ่�กมากๆ การต�ดูเชี,#อทางเดู�น์ป$สสาวะ ป$สสาวะเก'า ไดู�ร�บัยาบัางชีน์�ดู

ความเป2น์กรดู – ดู'าง ของป$สสาวะ( pH )

การว�ดู pH ของป$สสาวะจะต�องใชี�ป$สสาวะท"0 ถ่'ายให์ม' ๆ ถ่�าต�#งท�#งไว�น์าน์จะเป2น์ดู'างมาก

จากแอมโมเน์"ยท"0เก�ดูจากการเปล"0ยน์แปลง ของย�เร"ย โดูยแบัคท"เร"ยท"0เจร�ญขณะต�#ง

ป$สสาวะท�#งไว� การว�ดู pH ของป$สสาวะใชี�เป2น์ต�วค�มใน์การ

ร�กษาโรคระบับัทางเดู�น์ป$สสาวะ เชี'น์ การอ�กเสบัห์ร,อน์�0วใน์ทางเดู�น์ป$สสาวะ

การอ'าน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�

ค'าปกต� pH = 4.6 – 8.0

ค'าเฉัล"0ยประมาณ 6.0

ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะ

Specific Gravity

ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะSpecific Gravity

ความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะเป2น์เคร,0องว�ดูความเข�มข�น์ของสารละลายใน์ป$สสาวะ

ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะSpecific Gravity

ม"ค'าเปล"0ยน์แปลงตลอดูว�น์ ข�#น์ก�บัปร�มาตรน์&#าท"0 ดู,0ม อาห์าร อ�ณห์ภ�ม�และการท&าก�จกรรมต'าง ๆ

โดูยจะม"ค'าส�งส�ดูใน์ป$สสาวะท"0ถ่'ายคร�#งแรกตอน์เชี�า

คน์ปกต�ป$สสาวะท"0ถ่'ายแต'ละคร�#ง ม"ค'า ความถ่'วงจ&าเพื้าะท"0แตกต'างก�น์มาก ต�#งแต'

1.003 – 1.035 ป$สสาวะ 24 ชี�0วโมงม"ค'า 1.015 – 1.025

ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะSpecific Gravity

โดูยท�0วไปจะว�ดูความถ่'วงจ&าเพื้าะ ( Specific gravity ) ของป$สสาวะ ซ�0งใน์ป$สสาวะปกต�ก�ม"ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะผ่�น์แปร

ไดู�เชี'น์ก�น์ เชี'น์ ใน์เวลากลางค,น์คน์ปกต�จะม"ปร�มาตรป$สสาวะน์�อยกว'าตอน์

กลางว�น์ ดู�งน์�#น์การตรวจความถ่'วงจ&าเพื้าะใน์ป$สสาวะจะพื้บัว'าส�งกว'าใน์ชี'วงเชี�า

ใน์รายท"0ตรวจพื้บัว'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะคงท"0ตลอดู เวลา เชี'น์ ตรวจชี'วงไห์น์ของว�น์ก�ไดู�ไม'เก�น์ 1.005 แสดูงว'า

กลไกใน์การควบัค�มความเข�มข�น์ของป$สสาวะของไตไดู�เส,0อมสมรรถ่ภาพื้ลงแล�ว

ประโยชีน์�ของการห์าค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะ

Specific Gravity

ม"ประโยชีน์�ใน์การว�ดูความสามารถ่ของไตใน์การควบัค�มความเข�มข�น์ของป$สสาวะท"0ม"สาร

ต'าง ๆ ซ�0งไตจะข�บัออกมา โดูยเฉัพื้าะ ย�เร"ย โซเดู"ยม คลอไรดู� ซ�0งเป2น์สารท"0พื้บัมากใน์ ป$สสาวะ

ห์ร,อเป2น์การว�ดูความสามารถ่ใน์การดู�ดูซ�ม กล�บัของท'อไต ซ�0งดู�ดูซ�มสารต'าง ๆ รวมท�#ง

น์&#า

ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะSpecific Gravity

ความถ่'วงจ&าเพื้าะส�งบั'งถ่�งป$สสาวะเข�มข�น์

ความถ่'วงจ&าเพื้าะต&0าบั'งถ่�งภาวะป$สสาวะเจ,อจาง

ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะของป$สสาวะSpecific Gravity

ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะส�ง พื้บัไดู�ใน์โรคเบัาห์วาน์ โรคห์�วใจล�มเห์ลว ท&าให์�เล,อดูไปเล"#ยงไตลดูลง

ห์ร,อภาวะท"0ม"การส�ญเส"ยน์&#า เชี'น์ เห์ง,0อออก มาก ม"ไข� อาเจ"ยน์และท�องร'วง

ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะต&0า ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะต&0า กว'า 1.006 พื้บัไดู�ใน์โรคเบัาจ,ดู เน์,0องจาก ขาดู Anti-diuretic hormone

( ADH ) ไตไม'สามารถ่ท&าให์�ป$สสาวะเข�มข�น์ไดู�

การอ'าน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�

คน์ปกต�ค'าความถ่'วงจ&าเพื้าะอย�'ระห์ว'าง1.010 – 1.025 โดูยม"ค'าส�งส�ดูใน์

ป$สสาวะท"0ถ่'ายคร�#งแรกตอน์เชี�า ค,อม�ก ส�งกว'า 1.020

คน์ปกต�ถ่�าถ่�กจ&าก�ดูการดู,0มน์&#า สามารถ่ ท&าให์�ป$สสาวะเข�มข�น์ไดู� โดูยม"

ความถ่'วงจ&าเพื้าะอย'างน์�อย 1.030

การตรวจค�ณสมบั�ต�ทางเคม"

การตรวจค�ณสมบั�ต�ทางเคม"

ประกอบัดู�วย- การตรวจห์าโปรต"น์ใน์ป$สสาวะ

( Protein )- การตรวจห์ากล�โคสใน์ป$สสาวะ

( Glucose )- การตรวจห์าค"โตน์ใน์ป$สสาวะ

( Ketone )

การตรวจห์าโปรต"น์ใน์ ป$สสาวะ

( Protein )

การตรวจห์าโปรต"น์ใน์ป$สสาวะ( Protein )

การตรวจห์าโปรต"น์ใน์ป$สสาวะม"ความส&าค�ญมาก

เป2น์การตรวจกรองส&าห์ร�บัโรคไตใน์ป$สสาวะของคน์ปกต�จะไม'พื้บัโปรต"น์

การตรวจห์าโปรต"น์ใน์ป$สสาวะ( Protein )

ปกต�ป$สสาวะม"โปรต"น์ไดู�เล�กน์�อย ค,อ น์�อยกว'า 10 มก./ดูล. ห์ร,อ 0.1 กร�มต'อ 24 ชี�0วโมง

โปรต"น์เห์ล'าน์"#มาจากพื้ลาสมาและทางเดู�น์อาห์าร คน์ปกต�ถ่�กข�บัออกมาไม'เก�น์ 150 มก. ต'อว�น์

ห์ร,อ 2-8 มก./ดูล . โปรต"น์ส'วน์ให์ญ'เป2น์ชีน์�ดูอ�ลบั�ม�น์ Proteinuria ค,อการตรวจพื้บัโปรต"น์ใน์ป$สสาวะ

การรายงาน์Negati

ve1+2+3+4+

การอ'าน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�

การตรวจห์ากล�โคสใน์ ป$สสาวะ

( Glucose )

การตรวจห์ากล�โคสใน์ป$สสาวะ( Glucose )

การตรวจห์าน์&#าตาลใน์ป$สสาวะไม'เก"0ยวก�บัโรคไต คน์ปกต�ม"ระดู�บักล�โคสใน์เล,อดู 70 – 110 มก./ดูล. เม,0อกรองผ่'าน์ไต จะถ่�กดู�ดูกล�บัห์มดูท"0ห์ลอดูไตฝอย เม,0อน์&#าตาลใน์เล,อดูส�งเก�น์ระดู�บัท"0ไตจะดู�ดูกล�บัไว�ไดู�

จ�งท&าให์�น์&#าตาลถ่�กข�บัออกมาก�บัป$สสาวะ การตรวจพื้บัน์&#าตาลใน์ป$สสาวะจ�งชี'วยบั'งชี"#ว'า

ผ่��ป=วยอาจเป2น์เบัาห์วาน์ไม'พื้บักล�โคสใน์ป$สสาวะของคน์ปกต�

การรายงาน์Negati

ve1+2+3+4+

การอ'าน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�

การตรวจห์าค"โตน์ใน์ ป$สสาวะ

Ketone

การตรวจห์าค"โตน์ใน์ป$สสาวะKetone

ค"โตน์เป2น์สารท"0เก�ดูข�#น์ระห์ว'างม"การเผ่าผ่ลาญไขม�น์ของร'างกาย

ถ่�าร'างกายไม'สามารถ่น์&าคาร�โบัไฮเดูรตไปใชี�ให์� เก�ดูพื้ล�งงาน์ไดู� ร'างกายก�จะเผ่าผ่ลาญไขม�น์

มากข�#น์ สารค"โตน์บัอดู"ออกมาใน์กระแสเล,อดูจ&าน์วน์มากข�#น์จน์ไม'สามารถ่น์&าไปใชี�ให์�เก�ดู

พื้ล�งงาน์ไดู�ห์มดู ท&าให์�ม"สารค"โตน์บัอดู"ใน์เล,อดูและถ่�กข�บัออกมาใน์ป$สสาวะมากข�#น์

การตรวจห์าค"โตน์ใน์ป$สสาวะKetone

ภาวะปกต�จะตรวจไม'พื้บัค"โตน์บัอดู"ใน์ป$สสาวะ

การตรวจห์าเล,อดูใน์ ป$สสาวะ

( Blood )

การตรวจห์าเล,อดูใน์ป$สสาวะ( Blood )

การตรวจพื้บัเล,อดูใน์ป$สสาวะชี'วยบั'งชี"#ว'าม"เล,อดูออกท"0ส'วน์ใดูส'วน์ห์น์�0งของระบับัทางเดู�น์ป$สสาวะ

เล,อดูอาจออกมากจน์ท&าให์�ป$สสาวะม"ส"แดูงข�'น์มอง เห์�น์ไดู�ดู�วยตาเปล'า แต'ถ่�าออกน์�อยส"ของป$สสาวะจะ

ไม'เปล"0ยน์ ต�องตรวจดู�วยกล�องจ�ลทรรศน์�จ�งจะมองเห์�น์เม�ดูเล,อดูแดูงห์ร,อต�องใชี�การตรวจทางเคม"

การตรวจทางเคม"ย�งม"ประโยชีน์�ใน์การตรวจฮ"โมโก ลบั�น์ ห์ร,อตรวจใน์กรณ"เม�ดูเล,อดูแดูงแตก

การรายงาน์Negati

ve1+2+3+4+

การอ'าน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�

การตรวจห์าไน์ไตรทใน์ ป$สสาวะ

( Nitrite )

การตรวจห์าไน์ไตรทใน์ป$สสาวะ( Nitrite )

ใชี�ตรวจเบั,#องต�น์เพื้,0อตรวจห์าการต�ดูเชี,#อ ทางเดู�น์ป$สสาวะ ไดู�แก' กระเพื้าะป$สสาวะ

อ�กเสบั กรวยไตอ�กเสบั

การตรวจห์าไน์ไตรทใน์ป$สสาวะ( Nitrite )

เชี,#อแบัคท"เร"ยท"0ท&าให์�เก�ดูการต�ดูเชี,#อทางเดู�น์ป$สสาวะส'วน์ให์ญ'เก�ดูจากแบัคท"เร"ยทรงแท'งชีน์�ดูกร�มลบั โดูยเชี,#อแบัคท"เร"ยจะปล'อยเอน์ไซม� nitrate reductase ออกมาย'อยไน์เตรทให์�เปล"0ยน์ไปเป2น์ไน์ไตรท�

ถ่�าม"การต�ดูเชี,#อทางเดู�น์ป$สสาวะและป$สสาวะอย�ใน์กระเพื้าะป$สสาวะน์าน์อย'างน์�อย 4 ชี�0วโมง ไน์เตรทจ�งจะถ่�กเปล"0ยน์เป2น์ไน์ไตรท�

การรายงาน์Negati

ve1+2+3+4+

การอ'าน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�

การตรวจห์าบั�ล�ร�บั�น์ใน์ป$สสาวะ

( Bilirubin )

การตรวจห์าบั�ล�ร�บั�น์ใน์ป$สสาวะ( Bilirubin )

Bilirubin เก�ดูจากผ่ลการสลายต�วของฮ"โมโกลบั�น์เม,0อเม�ดูเล,อดูแดูงแตกสลาย

การตรวจห์าบั�ล�ร�บั�น์ใน์ป$สสาวะ( Bilirubin )

ถ่�าตรวจพื้บัแสดูงว'าม"ความผ่�ดูปกต�ท"0เซลล� ต�บัห์ร,อม"การอ�ดูต�น์ท"0ท'อน์&#าดู" ท&าให์�ม"ปร�มาณ

ของบั�ล�ร�บั�น์เพื้�0มมากข�#น์ใน์กระแสเล,อดูและถ่�กข�บัออกมาใน์ป$สสาวะ

เน์,0องจากบั�ล�ร�บั�น์ม"ส"เห์ล,องเข�ม เม,0อม"ปร�มาณเพื้�0มมากข�#น์จะไปสะสมตามเน์,#อเย,0อ

ต'าง ๆ ท&าให์�ผ่�วห์น์�งและตาขาวม"ส"เห์ล,อง อาการท"0เห์�น์น์"#เร"ยกว'า ดู"ซ'าน์

การตรวจห์าย�โรบั�ล�โน์เจน์ใน์ป$สสาวะ

( Urobilinogen )

การตรวจห์าย�โรบั�ล�โน์เจน์ใน์ป$สสาวะ( Urobilinogen )

ภาวะปกต�ประมาณ 1% ของย�โรบั�ล�โน์เจน์ ท�#งห์มดูจะถ่�กข�บัออกมาใน์ป$สสาวะ ส'วน์อ"ก 99%

ถ่�กข�บัออกทางอ�จจาระ การตรวจพื้บัระดู�บัย�โรบั�ล�โน์เจน์ใน์ป$สสาวะเพื้�0มข�#น์

ชี'วยบั'งชี"#ว'าท"การท&าลายเม�ดูเล,อดูแดูงเพื้�0มมากข�#น์ บัางภาวะอาจพื้บัย�โรบั�ล�โน์เจน์ใน์ป$สสาวะน์�อยลง

ห์ร,อไม'พื้บัก�ไดู� ซ�0งแสดูงว'าม"การอ�ดูต�น์ของทางเดู�น์น์&#าดู"บัางส'วน์ห์ร,อท�#งห์มดู

การทดูสอบับั�ล�ร�บั�น์ร'วมก�บัการตรวจย�โรบั�ล�โน์เจน์ม"ความส&าค�ญมากชี'วยใน์การว�น์�จฉั�ยโรคต�บัและห์าสาเห์ต�

ของดู"ซ'าน์

การตรวจป$สสาวะดู�วยกล�องจ�ลทรรศน์�

( Microscopic examination )

การตรวจป$สสาวะดู�วยกล�องจ�ลทรรศน์�

( Microscopic examination )

ตรวจค�ณสมบั�ต�ทางกายภาพื้และส'วน์ประกอบัทางเคม"

น์&าป$สสาวะไปป$0 น์

น์&#าป$สสาวะ

ตะกอน์ป$สสาวะ ( Urine Sediment )

น์&าตะกอน์มาดู�ดู�วยกล�องจ�ลทรรศน์�

การตรวจตะกอน์ป$สสาวะ ( Urine Sediment )

ค,อ การตรวจห์าสารต'างๆ ท"0ละลายห์ร,อข�บั ถ่'ายออกมาพื้ร�อมก�บัป$สสาวะ

ใน์ป$สสาวะคน์ปกต�แทบัจะไม'พื้บั Sediment เลย ห์ร,อพื้บัไดู�น์�อยมาก เชี'น์ ผ่ล�ก

( crystals ) บัางอย'าง , epithelial cells ของ ureter , Bladder และUrethra ห์ร,อการปน์เปA# อน์( Contamination ) จากการเก�บัป$สสาวะ

ส�0งท"0ตรวจพื้บัใน์ป$สสาวะโดูยกล�องจ�ลทรรศน์�

1. เซลล� ( Cells )2. คาสท� ( Casts )3. ผ่ล�ก ( Crystals )4. เชี,#อโรคต'าง ๆ5. Spermatozoa

เซลล� ( Cells )

เซลล�ท"0พื้บั- เม�ดูเล,อดูแดูง ( Red blood cell )- เม�ดูเล,อดูขาว ( White blood

cell )- เซลล�บั�ผ่�ว ( Epithelium cell )

เม�ดูเล,อดูแดูง ( Red blood cell , RBC )

ใน์คน์ปกต�จะไม'พื้บัเม�ดูเล,อดูแดูงใน์ป$สสาวะ

เม�ดูเล,อดูขาว( White blood cell , WBC )

ใน์คน์ปกต�จะไม'พื้บัเม�ดูเล,อดูขาวใน์ป$สสาวะ

เซลล�บั�ผ่�ว ( Epithelial cell )

เซลล�บั�ผ่�วเป2น์เซลล�ท"0พื้บับั'อยใน์ตะกอน์ ป$สสาวะ บั�ผ่�วต�#งแต'ห์ลอดูฝอยไต

กระเพื้าะป$สสาวะ ห์ลอดูไต ท'อป$สสาวะ ม"ร�ปร'างและขน์าดูห์ลากห์ลาย

คาสท� ( Casts )

- Cellular cast - RBC Cast - WBC Cast - Epithelial cell cast - Granular cast - Broad cast - Waxy cast - Hyaline cast - Fatty cast

ผ่ล�ก ( Crystal )

เม,0อป$สสาวะเข�มข�น์มาก ห์ร,อม" pH เปล"0ยน์แปลง ต�วท&าละลายท"0อย�'ใน์

ป$สสาวะจะตกผ่ล�ก ( Crystal ) ให์� เห์�น์ไดู�

เชี,#อโรคต'าง ๆ

เชี,#อแบัคท"เร"ย เชี,#อรา เชี,#อปรส�ต

ชี'วยใน์การว�น์�จฉั�ย Urinary tract infection ( UTI )

Spermatozoa

การรายงาน์ผ่ลตะกอน์ป$สสาวะ

ตะกอน์ป$สสาวะพื้วกน์"#จะต�องขยายดู�ดู�วยเลน์ซ�ว�ตถ่� ซ�0งม" ก&าล�งขยาย 40 เท'า

น์�บัจ&าน์วน์ต�วเลขพื้�ส�ยเฉัล"0ยเป2น์ชี'วงจะไดู�ไม'ส�บัสน์ย�'งยาก 0-1 , 1-2 , 2-3 , 3-5 , 5-10 , 10-20 ,

20-30 , 50-100 , many , numerous เซลล� / HPF ( High Power Field )

ต�วเลขพื้�ส�ยท"0ไดู�มาน์"# โดูยการน์�บัจ&าน์วน์เซลล�รวม 10 fields ห์าค'าเฉัล"0ย field เดู"ยวถ่�าอย�'ใน์ range ไห์น์ก�รายงาน์ค'าน์�#น์

ต�วอย'าง น์�บัเม�ดูเล,อดูขาวดู�วยเลน์ซ�ว�ตถ่�ซ�0งม"ก&าล�งขยาย 40

เท'าจ&าน์วน์ 10 fields ไดู� 3 , 4 , 5 , 0 , 6 , 7 , 8 ,9 ,12 และ 10

เฉัล"0ย 1 field ไดู� = 3+4+5+0+6+7+8+9+12+10

10= 6.4

ให์�รายงาน์ว'า 5-10 เซลล�/HPF เป2น์ต�น์ จะไม'น์&าจ&าน์วน์ท"0พื้บัน์�อยท"0ส�ดูใน์ 1 field ก�บัจ&าน์วน์ท"0

พื้บัมากท"0ส�ดู ใน์ 1 field มาใส'เป2น์ค'าพื้�ส�ยเฉัล"0ย เชี'น์ จากต�วอย'างจะไม'รายงาน์ว'า

0 – 12 เซลล�/HPF เป2น์ต�น์

การรายงาน์ผ่ล Cast ชีน์�ดูต'าง ๆ ใน์การรายงาน์ cast ต�องบัอกชีน์�ดู

ของ cast แต'ละชีน์�ดูและน์�บัประมาณเป2น์ชี'วงของแต'ละชีน์�ดูต'อก&าล�งขยาย

ดู�วยเลน์ซ�ว�ตถ่� 10 เท'า ( LPF )

ผ่ล�กชีน์�ดูต'าง ๆ ให์�น์�บัจ&าน์วน์เป2น์ชี'วง / HPF เชี'น์เดู"ยว

ก�บัตะกอน์ป$สสาวะท"0เป2น์เซลล�

การรายงาน์ผ่ลการตรวจว�เคราะห์�

การรายงาน์ ความห์มาย ( Definition )

Rare น์�อยมาก จน์แทบัไม'พื้บั

Few น์�อยModerat

eปาน์กลาง

Many มาก Numero

usมากจน์ไม'สามารถ่น์�บั

ไดู�

ค'าปกต�ของการตรวจป$สสาวะ

การตรวจทางกายภาพื้

ล�กษณะท"0พื้บั

ส" ใส , เห์ล,องอ'อน์

ความเป2น์กรดู– ดู'าง

6.0 – 7.5

ความถ่'วงจ&าเพื้าะ

1.010 – 1.025

ค'าปกต�ของการตรวจป$สสาวะ

การตรวจทางเคม"

ผ่ลการตรวจ

โปรต"น์ ไม'พื้บักล�โคส ไม'พื้บัเล,อดู ไม'พื้บั

บั�ล�ร�บั�น์ ไม'พื้บับั�ล�โน์เจน์ พื้บัเล�กน์�อย

ค"โตน์ ไม'พื้บัไน์ไตรท� ไม'พื้บั

ค'าปกต�ของการตรวจป$สสาวะการตรวจตะกอน์

ผ่ลการตรวจ

เม�ดูเล,อดูแดูง 0-1 / HPFเม�ดูเล,อดูขาว 0-5 / HPF

คาสท� 0-1 / LPFเย,0อบั�ผ่�ว

Squamous เล�กน์�อย / LPF

Transitional

เล�กน์�อย / LPF

Renal เล�กน์�อย / LPF

แบัคท"เร"ย และย"สต�

ไม'พื้บั / HPF

END