ամեն ինչ շարժման մասին
TRANSCRIPT
![Page 1: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/1.jpg)
ԱՄԵՆ ԻՆՉՇԱՐԺՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
![Page 2: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/2.jpg)
Շարժումը մատերիայի հիմնականհատկություններից է: Մատերիայիշարժման ձևերից պարզագույնըմեխանիկական շարժումն է: Մեխանիկական շարժում կոչվում էժամանակի ժամանակի ընթացքումտարածության մեջ մարմնի դիրքիփոփոխությունն այլ մարմինների կամմարմնի մասերի դիրքերիփոփոխություննը միմյանց նկատմամբ:
![Page 3: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/3.jpg)
Մեխանիկայի հիմնականխնդիրը մարմնի դիքը
տարածության մեջժամանակի կամայական
պահին որոշելն է: Դիտելովմեր շրջապատը կարող ենք
հանդիպել բազմաթիվօրինակների:
![Page 4: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/4.jpg)
Բիլիարդի գնդիկըփոխում է իրդիրքը սեղանինկատմամբ:
![Page 5: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/5.jpg)
Խնձորը փոխում էիր դիրքը ծառինկատմամբ:
![Page 6: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/6.jpg)
Դիտարկած օրինակներից և մեխանիկականշարժման սահմանումից հետևում է, որ այնուսումնասիրելու համար ենթադրում է առնվազներկու մարմնի առկայություն: Դրանից մեկըպայմանականորեն ընդունվեւմ է անշարժ, իսկմյուս մարմինի դիրքը որոշվոմ է հենց այդ մարմնինկատմամբ, որն ընդունված է անվանելհաշվարկման մարմին. Հաշվարկման մարմինկոչվում է այն մարմինը, որի նկատմամբդիտարկում են այլ մարմինների դիրքերը:
Եթե մարմնի դիրքը փոխվու է հաշվարկմանմարմնի նկատմամբ, ապաասում են, որ այնշարժվում է:
![Page 7: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/7.jpg)
Մարմնի դիրքը տարածության մեջ ևայն դիրքի փոփոխությունըժամանակի ընթացքումնկարագրելու համար անհրաժեշտեն ժամանակահատվածներ ևհեռավորություններ չափողգործիքներ և սարքեր: Հաշվարկմանմարմնից և նրա և նրա հետ կապվածհեռավորություններ ու ժամանակչափող գործիքներից կազմվածհամակարգը մեխանիկայումանվանում են հաշվարկմանհամակարգ:
![Page 8: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/8.jpg)
Հաշվարկման մարմինընտրելուց հետո նրա հետկապում են կոորդինատայինհամակարգ և կետի դիրքըտարածության մեջներկայացնում են թվերի(կոորդինատների) միջոցով:
Հաճախ օգտագործում ենկոորդինատային եղանակը, երբմարմնի դիրքը տարածությանմեջ որոշելու համարհաշվարկման մարմնի հետկապում են ուղղանկյունդեկարտյան կոորդինատայինհամակարգ: Մարմնի դիրքիորոշումն այս համակարգումկատարվում է մոտավորապեսայնպես, ինչպես որոշվում էառարկաների դիրքըսենյակում:
![Page 9: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/9.jpg)
Այս օրինակում տղան շարժվում է, փոխելով իրդիրքը ծառի նկատմամբ, այսինքն հաշվարկմանմարմինը ծառն է:
![Page 10: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/10.jpg)
Մարմինն իր շարժման ընթացքում անցնումէ որոշակի կետերով: Այդ կետերիբազմությունը կազմում է որոշակի գիծ, որնանվանում են շարժման հետագիծ: Հետագիծկոչվում է այն կետերի բազմությունը,
որոնցով տվյալ հաշվարկմանհամակարգում հաջորդաբար անցնում էմարմինը շարժման ընթացաքում:
Եթե հայտնի է հետագծի յուրաքանչյուրկետի դիրքաթիվը, ապա կարող ենք ոչմիայն որոշել մարմնի դիրքը հետագծի վրա,
այլ նաև հաշվել շարժման ընթացքումհետագծի երկայնքով մարմնի անցածհեռավորությունը, որը կոչվում էճանապարհ:
![Page 11: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/11.jpg)
•Սկալյար մեծություններ կամ սկալյարներ կոչվում ենայն ֆիզիկական մեծությունները, որոնք բնութագրվումեն միայն թվայինարժեքով՝ արտահայտվածհամապատասխանթվային միավորով: Այդպիսիմեծություննեի օրինակներ են ծավալը, ջերմաստիճանը, զանգվածը, էներգիան ևայլն:
•Վեկտորական մեծոթյուններ կամ վեկտորներ կոչվումենայն ֆիզիկկան մեծությունները, որոնք բնութագրվումեն ոչ միայն թվայինարժեքով, այլև ուղղությոյամբ: Վեկտորական մեծության օրինակ էարագությունը:
Սկալյար և վեկտորային մեծություններ
![Page 12: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/12.jpg)
Համընթաց և պտտականշարժումներ
•Համընթաց կոչվում է այն շարժումը, որիընթացքում մարմնի երկու կամայական կետերմիացնող ուղիղը մնում է ինքն իրեն զուգահեռ:
•Պտտական է կոչվում այն շարժումը, որիընթացքում նրա բոլոր կետերը շարժվում ենայնպիսի շրջանագծերով, որոնց կենտրոնները միուղղի վրա են, որն ուղղահայաց է շրջանագծերիհարթություններին և կոչվում է պտտմանառանցք:
![Page 13: ամեն ինչ շարժման մասին](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020105/5596297b1a28aba05a8b4844/html5/thumbnails/13.jpg)
Է. Ղազարյան «Ֆիզիկա 10»