ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

25
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800-Экология мамандығы Академиялық дәрежесі: 5В060800-Экология мамандығы бойынша жаратылыстану бакалавры 1-курс п/п Пәннің атауы Пәннің қысқаша мазмұны Кр. саны Сем. Пререквизиттер Постреквизиттер Пәнді оқытудан күтілетін нәтижелер 1 Қазақстанның биоресурстары Курс барысында экожүйенің негізгі компоненттерін қарастырады. Биологиялық алуантүрлілікті сақтау мәселелері. Биологиялық алуантүрлілікті сақтауды зерттеу барысында мониторингті зерттеулерді жүргізу принциптері. Нақты фитоценоздарды тиімді пайдалану. Шӛлденуге қарсы күрес жүргізу бағдарламалары. ҚР биологиялық алуантүрлілікті сақтау заңдылықтарының негізі. Қазақстанның ӛсімдік жамылғысын тиімді пайдалану. Сирек және жойылып бара жатқан түрлерді қорғау 3 2 "Экология", "Ӛсімдіктер жүйесі", "Геоботаника" "Биогеография", "Флоралық аудандастыру", "Ӛсімдіктер дүниесі", "Фауналық аудандастыру", "Жануарлар дүниесі" -экожүйе компоненттері түсінігін анықтау; -биологиялық алуантүрлілікті сақтау проблемаларын білу; -ҚР-ның биологиялық ресурстарын жіктеп, олардың таралу заңдылықтарын, сақтау және қорғау проблемаларын меңгеру. 2 Қазақстан Республикасының ӛсімдік ресурстары Ӛсімдіктерді зерттеу; есепке алу; ағаштар мен бұталардың тұқымынан және кӛшеттерден орман ӛсіру, орманды жаңартып отыру; орманды күту; сүрек дайындау, оны кесіп, реттеу; питомниктерде кӛшет ӛсіру; суландыру; орманды ӛрттен, зиянкестер мен түрлі аурулардан қорғау; саңырауқұлақ, ағаш шырынын жинау; ағашқа және орман ӛнімдеріне деген халық шаруашылығына қажеттерін 3 2 "Экология", "Ӛсімдіктер жүйесі", "Геоботаника" Биогеография", "Флоралық аудандастыру", "Ӛсімдіктер дүниесі" -ҚР-дағы ӛсімдік ресурстарының таралу заңдылықтарын анықтау; -ӛсімдік ресурстарын халық шаруашылығында пайдаланудың жолдарын және оны сақтау, қорғау мәселелерін білу;

Upload: buinguyet

Post on 13-Feb-2017

317 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ

5В060800-Экология мамандығы

Академиялық дәрежесі: 5В060800-Экология мамандығы бойынша жаратылыстану бакалавры

1-курс

п/п

Пәннің атауы Пәннің қысқаша мазмұны Кр.

саны

Сем. Пререквизиттер Постреквизиттер Пәнді оқытудан

күтілетін нәтижелер

1 Қазақстанның

биоресурстары

Курс барысында экожүйенің негізгі

компоненттерін қарастырады.

Биологиялық алуантүрлілікті сақтау

мәселелері. Биологиялық

алуантүрлілікті сақтауды зерттеу

барысында мониторингті зерттеулерді

жүргізу принциптері. Нақты

фитоценоздарды тиімді пайдалану.

Шӛлденуге қарсы күрес жүргізу

бағдарламалары. ҚР биологиялық

алуантүрлілікті сақтау

заңдылықтарының негізі. Қазақстанның

ӛсімдік жамылғысын тиімді пайдалану.

Сирек және жойылып бара жатқан

түрлерді қорғау

3 2 "Экология",

"Ӛсімдіктер

жүйесі",

"Геоботаника"

"Биогеография",

"Флоралық

аудандастыру",

"Ӛсімдіктер

дүниесі",

"Фауналық

аудандастыру",

"Жануарлар

дүниесі"

-экожүйе компоненттері

түсінігін анықтау;

-биологиялық

алуантүрлілікті сақтау

проблемаларын білу;

-ҚР-ның биологиялық

ресурстарын жіктеп,

олардың таралу

заңдылықтарын, сақтау

және қорғау

проблемаларын

меңгеру.

2 Қазақстан

Республикасының

ӛсімдік

ресурстары

Ӛсімдіктерді зерттеу; есепке алу;

ағаштар мен бұталардың тұқымынан

және кӛшеттерден орман ӛсіру,

орманды жаңартып отыру; орманды

күту; сүрек дайындау, оны кесіп, реттеу;

питомниктерде кӛшет ӛсіру; суландыру;

орманды ӛрттен, зиянкестер мен түрлі

аурулардан қорғау; саңырауқұлақ, ағаш

шырынын жинау; ағашқа және орман

ӛнімдеріне деген халық

шаруашылығына қажеттерін

3 2 "Экология",

"Ӛсімдіктер

жүйесі",

"Геоботаника"

Биогеография",

"Флоралық

аудандастыру",

"Ӛсімдіктер

дүниесі"

-ҚР-дағы ӛсімдік

ресурстарының таралу

заңдылықтарын

анықтау;

-ӛсімдік ресурстарын

халық

шаруашылығында

пайдаланудың

жолдарын және оны

сақтау, қорғау

мәселелерін білу;

Page 2: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

қанағаттандыру мақсатында орманды

пайдалану ісін реттеу шаралары

-ҚР-дағы

«жасылдандыру»

стратегиясының басты

мақсат-міндеттерін

меңгеру.

3 Қазақстан

Республикасының

жануарлар әлемі

Жануарлар әлеміне жалпы сипаттама.

Жануарлардың дауысы. Жануарлардың

жүзуі. Жануарлардың қорғаныш

бейімділігі. Жануарлардың қыстап

шығуы. Жануарлардың ұшуы.

Жануарлардың қоныс аударуы.

Жануарлардың ұйқысы. Жануарлар

анатомиясы. Жануарлар биохимиясы.

Жануарлар гистологиясы. Жануарлар

эмбриологиясы. Жануарлар

генетикасы. Жануарлар морфологиясы.

Жануарларды сұрыптау. Жануарлар

физиологиясы. Жануарлар экологиясы.

Жануарлардың кӛне атаулары

3 2 "Экология",

"Ӛсімдіктер

жүйесі",

"Геоботаника"

Биогеография",

"Фауналық

аудандастыру",

"Жануарлар

әлемі"

-ҚР-дағы жануарлар

әлемінің таралу

заңдылықтарын

анықтау;

-жануарлар әлемін

халық

шаруашылығында

пайдаланудың

жолдарын және оны

сақтау, қорғау

мәселелерін білу;

-жануарлар әлемін

қорғаудағы мемлекеттік

қорықтар, қорыққорлар

және ұлттық

саябақтардың маңызын

оқып-меңгеру.

4 Қазақстанның

физикалық

географиясы

Студенттерді Қазақстанның табиғат

жағдайымен таныстыру. Табиғат

жағдайының ерекшелегімен танысып,

табиғат құбылыстарының шығу тегін

анықтау және студентерде туған жері

туралы толыққанды физгеографиялық

ұғымды қалыптастыру.

Біздің республикамыздың табиғат

кешендерінің таралу заңдылықтарын

зерттейтін негізгі пәндердің бірі болып

табылады. Қазіргі кездегі физикалық-

географиялық жағдайларды зерттеу

қолданбалы зерттеулердің басты

3 2 "Жалпы жертану",

"Геология

геоморфология

негіздерімен",

"Картография"

"ТМД-ның

физикалық

географиясы",

"Ғаламдық

экология",

"Дүниежүзінің

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы",

"Материктер мен

мұхиттардың

физикалық

географиясы"

-ҚР-ның табиғат

жағдайларымен танысу;

-ҚР-ның физикалық-

географиялық

ерекшеліктерін анықтай

отырып, географиялық

орнының табиғатының

қалыптасуына әсерін

анықтау;

-ҚР-ның табиғат

ресурстарының

геоэкологиялық

жағдайын меңгеру.

Page 3: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

алғышарттары. Жекеленген

аймақтардың физикалық-географиялық

ерекшеліктерін оқып үйрену, табиғат

кешендерінің бір-бірімен қарым-

қатынасы, табиғат кешендеріндегі

құбылыстар мен процестерді, сонымен

қатар Қазақстан аумағының ландшафт

бірліктерінің күрделі құрылымдарын

зерттеу

5 Ландшафттану Айналамыздағы табиғат жағдайының

пайда болуын, оның ӛзгеруін оған әсер

етуші күштерімен, антропогендік

күштердің әсер ету мүмкіншілігін

зерттеу.

Жердің ландшафттық сферасының

барлық табиғи компоненттерінің

біртұтас бірлігі туралы түсінік беретін

географиялық пән болып табылады. Бір-

бірімен тығыз байланыста болатын

табиғи жүйелердің құрылымын,

эволюциялық даму ерекшелігі мен

динамикалық ӛзгерістерін зерттеу

3 2 "Жалпы жертану",

"Геология

геоморфология

негіздерімен",

"Картография"

"ТМД-ның

физикалық

географиясы",

"Ғаламдық

экология",

"Дүниежүзінің

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы",

"Материктер мен

мұхиттардың

физикалық

географиясы"

-ландшафттану ұғымы,

жер бедерінің

жаратылыс

ерекшеліктерімен

танысу;

-табиғи ландшафттар

мен жасанды

ландшафттардың

қалыптасуын білу;

-тұтас жүйелер

құрылымының даму

ерекшеліктері мен

динамикалық

ӛзгерістерін меңгеру.

6 Қазақстан

экожүйесі

географиясы

Қазақстанның экожүйесі географиясы

курсына кіріспе, курстың мақсаты мен

міндеттері, Геоэкологиялық

ұғымдардың тарихи қалыптасуы,

Қоршаған орта және Қазақстанның

қоршаған ортасының жағдайы,

Қоршаған ортадағы процесстер.

Әлемдегі геоэкологиялық тұрғыда тану

3 2 "Жалпы жертану",

"Геология

геоморфология

негіздерімен",

"Картография"

"ТМД-ның

физикалық

географиясы",

"Ғаламдық

экология",

"Дүниежүзінің

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы",

"Материктер мен

мұхиттардың

физикалық

-ҚР –ның экожүйесі

географиясы ұғымын

түсіну;

-геоэкологиялық

ұғымдардың дамуы мен

қалыптасуын анықтау;

-ҚР-ның қоршаған

ортасының

геоэкологиялық

үрдістерін меңгеру.

Page 4: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

географиясы"

7 Топырақтану Топырақ және топырақ түзілу үрдісі.

Топырақ түзілу факторлары.

Топырақтың морфологиялық белгілері.

Топырақтың су балансы. Топырақ

түзілудегі биологиялық факторлар.

Топырақ түзілудегі микроорганзмдердің

рӛлі. Жер бедерінің топырақ түзілудегі

маңызы. Топырақ түзілуге ауа-райының

әсері. Топырақтағы жылу және газ

алмасу. Топырақ таралуының

географиялық заңдылықтары.

Шалғынды және шалғынды ұсақ шӛпті

даланының топырақ жамылғысы. Дала

және шӛл, шӛлейтті аймақтардағы

топырақ ерекшеліктері. Тропикалық

және субтропикалық зоналардың

топырақтары.

3 2 "Ботаника",

"Зоология",

"География",

"Жаратылыстану

негіздері"

"Жалпы жер

тану", "Экология

негіздері",

"Физикалық

география"

-топырақ түрлері,

қалыптасу және даму

тарихын, топырақтың

физика-химиялық

қасиеттерін анықтау;

-топырақтың таралу

заңдылықтарын білу;

-топырақтың

физикалық, химиялық

және биологиялық

ерекшеліктерін меңгеру.

8 Топырақ

географиясы

Топырақтану іліміне кіріспе.

Топырақтану ғылымы, оның даму

тарихы. Топырақ ұғымы, қасиеттері,

түрлері. Топырақ құрылысының пішіні

және оның морфологиялық белгілері.

Топырақтың құрамды бӛліктерін

топтастыру. Топырақтың физикалық

және механикалық қасиеттері.

Топырақтың географиялық таралуы.

Табиғат зоналары бойынша топырақтың

таралуы.

3 2 "Биология",

"География",

"Жалпы экология",

"Физика"

"Ауылшаруашы-

лығы және

топырақтану",

"Топырақ

экологиясы",

"Топырақтану"

-топырақ түрлері,

қалыптасу және даму

тарихын, топырақтың

физика-химиялық

қасиеттерін анықтау;

-топырақтың таралу

заңдылықтарын білу;

-топырақтың

географиялық

таралуын, табиғат

зоналары бойынша

таралу заңдылықтарын

меңгеру.

9 Топырақ микро-

организмдерінің

популяциялық

экологиясы

Топырақта тіршілік ететін

микроорганизмдер түрі. Тірі

организмдердің топырақ түзудегі ролі.

Биологиялық факторлар-топырақ

қалыптастырушы негізгі компонент

3 2 "Топырақтану",

"Микроорганизмдер

экологиясы",

"Микробиология",

"Экология"

"Агроэкология",

"Микробиология

және

вирусология",

"Биотехнология",

-топырақтың

биологиялық

ерекшеліктерін

анықтау;

-топырақта тіршілік

Page 5: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

ретінде. Топырақ тіршілік ортасындағы

организмдердің экологиялық топтары.

Геобионттар, геофильдер, геоксендер.

Микрофауна, мезофауна, мегафауна

түсініктері.

"Топырақ микро-

биологиясы"

ететін

микроорганизмдер

түрлерін білу;

-топырақтың

қалыптасуындағы

биологиялық

факторларды меңгеру.

2-курс

п/п

Пәннің атауы Пәннің қысқаша мазмұны Кр.

саны

Сем. Пререквизиттер Постреквизиттер Пәнді оқытудан күтілетін

нәтижелер

1 Биологиялық

экология

Тірі организмдердің алуантүрлілігі.

Климаттық аймақтылық. Популяция және

биологиялық түр туралы түсінік.

Популяцияның статистика-лық

сипаттамалары. Популяция санының

реттелуі және ауытқулары. Гендер

ағымы. Гендер дрейфі. Синэкологияның

негізгі түсініктері. Экожүйелер,

биогеоценоз. Экожүйенің трофикалық

құрылымы. Экожүйенің энергетикалық

балансы. Экожүйелердің тұтастығы мен

орнықтылығы. Биосфераның құрылымы,

эволюциясы және орнықтылық шарттары.

Табиғатты және биоалуантүрлілікті

қорғау мен биологиялық ресурстар-ды

пайдаланудың экология-лық принциптері.

Қоршаған ортаны қорғау мен табиғат

ресурстарын ұтымды пайдаланудың

Қазақстандағы қазіргі жай - күйі

3 3 "Әлеуметтік

психология",

"Жалпы

психология",

"Биологиялық

экология",

"Қоршаған орта

туралы ілім",

"Экология"

"Геоэкология",

"Биологиялық

экология",

"Ӛндірістік

экология"

-қоршаған ортаға

антропогендік әсер етуге

байланысты экологиялық

процестердің жүруін

талдау;

-тірі организмдер мен

қоршаған ортаның ӛзара

қатынасының

заңдылықтары жӛнінде

алған білімдерін

практикада қолдану.

2 Экологияның

теориялық

негіздері

Теориялық экология. Организмдердің бір

– бірімен байланыстары. Уақыт пен

кеңістікке байланыстылығы. Кӛбею мен

дамудың ерекшеліктері. Тіршілік

3 3 "Әлеуметтік

психология",

"Жалпы

психология",

"Геоэкология",

"Биологиялық

экология",

"Ӛндірістік

-биоценоз,

экожүйелердегі уақыт

пен кеңістікке

байланысты туындайтын

Page 6: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

формалары. Популяциялар динамикасы

және тұрақтылығы. Экологиялық

зерттеулердің Қазақстандағы және шет

елдердегі бағыттары. Организм және

орта. Аутэкология – дербес

организмдердің биоэкологиясы. Жердің

химиялық және биологиялық

эволюциясының кезеңдері.

"Биологиялық

экология",

"Қоршаған орта

туралы ілім",

"Экология"

экология" ӛзгерістерді анықтау;

-тірі организмдер мен

қоршаған ортаның ӛзара

қатынасының

заңдылықтары жӛнінде

алған білімдерін

практикада қолдану;

-биосферадағы тіршілікті

қалыпты сақтауды,

экологиялық

қауіпсіздікті сақтауды

меңгеру.

3 Организмдер

экологиясы

Түр. Түраралық қатынастар.

Организмдер систематикасы. Ӛсімдік,

жануарлар экологиясы. Микро-

организмдер экологиясы. Организмдердің

тіршілік орталары, бейімделу және оның

түрлері.

3 3 "Әлеуметтік

психология",

"Жалпы

психология",

"Биологиялық

экология",

"Қоршаған орта

туралы ілім",

"Экология"

"Геоэкология",

"Биологиялық

экология",

"Ӛндірістік

экология"

-қоршаған ортаға

антропогендік әсер етуге

байланысты экологиялық

процестердің жүруін

талдау;

-организмдердің

қоршаған ортасымен

ӛзара қатынасының

заңдылықтары жӛнінде

алған білімдерін

практикада қолдану.

4 Қоршаған ортаны

қорғау және

қорықтар ісі

Қоршаған ортаны қорғау түсінігі.

Қазақстандағы қорықтар ісі. Қазақстан

қорықтарының қазіргі экологиялық жай-

күйі. Қазақстандағы табиғи ұлттық

саябақтар, ондағы табиғат жағдайы және

экологиясы. Қазақстандағы ерекше

қорғауға арналған флора мен фауналар.

3 3 "Жалпы

экология",

"Биологиялық

экология",

"Экологияның

теориялық

негіздері"

"Геоэкология",

"Ӛндірістік

экология",

"Экология және

тұрақты даму"

-Қазақстандағы табиғат

қорғаудың жаңа

кезеңдері мен мақсат-

міндеттерін,

кӛзқарастарды білу;

-табиғат ортасының

дағдарыстан шығу

кӛздерін меңгеру;

-тірі организмдердің бір-

бірімен қарым-қатынасы

туралы теориялық

заңдылықтарды

практикамен ұштастыру.

Page 7: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

5 Қорыққорларды

қорғау

Қазақстандағы қорыққорлардың

табиғатты қорғаудағы маңызы.

Қазақстандағы қорыққрлардың саны мен

қазіргі экологиялық жағдайы.

3 3 "Жалпы

экология",

"Биологиялық

экология",

"Экологияның

теориялық

негіздері"

"Геоэкология",

"Ӛндірістік

экология",

"Экология және

тұрақты даму"

-Қазақстандағы табиғат

қорғаудың жаңа

кезеңдері мен мақсат-

міндеттерін,

кӛзқарастарды білу;

-Қазақстандағы

қорыққорлардың қорғау

объектілерін, аттарын,

ашылған жылдарын білу.

6 Табиғат

ескерткіштерін

қорғау

Қазақстандағы табиғат ескерткіштері.

Қазақстандағы табиғат ескерткіштерінің

қазіргі жағдайы, оларды қорғау мен қайта

қалпына келтіру.

3 3 "Жалпы

экология",

"Биологиялық

экология",

"Экологияның

теориялық

негіздері"

"Геоэкология",

"Ӛндірістік

экология",

"Экология және

тұрақты даму"

-Қазақстандағы табиғат

қорғаудың жаңа

кезеңдері мен мақсат-

міндеттерін,

кӛзқарастарды білу;

-Қазақстандағы табиғат

ескерткіштерін қорғау

және қалпына келтіруді,

саны мен атаулрын,

орналасуын меңгеру.

7 Қазақстанның

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы

Пәннің мақсаты мен міндеттері, оның

республика шаруашылығындағы

практикалық міндеттерін шешудегі рӛлі;

Қазақстан Республикасының

дүниежүзілік қауымдастық елдері

арасындағы орны мен рӛлі; табиғи-

ресурстық потенциал және аумақтық-

әкімшілік бӛлініс; халқы мен ұлттық

құрамы: Қазақстан тұрғындарының тілі

мен ұлттарының теңдігі жӛніндегі

Қазақстан Республикасының

Конституциясы; шаруашылық кешен

құрылымы (жылу-энергетикалық,

металлургиялық, машина жасау,

химиялық, құрылыстық,

агроӛнеркәсіптік, транспорттық және т.б.)

2 3 "Ӛндірістің

техникалық,

экономикалық

негіздері",

"Табиғатты

пайдаланудың

экономикасы"

"Дүние жүзінің

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы",

"Қазіргі дүние

географиясы"

-ҚР-ның дүниежүзілік

қауымдастықтағы алатын

орнын анықтау;

-ҚР-ның негізгі

шаруашылығының

мамандану бағытын,

ұлттық әлеуметтік,

экономикалық

потенциалына баға беру;

-ҚР-ның шаруашылық

кешені, әлеуметтік

жағдайы, халқы,

транспорттық әлеуеті,

т.б. меңгеру

8 Қазақстан Экономикалық және әлеуметтік 2 3 "Ӛндірістің "Дүние жүзінің -ҚР-ның экономикалық

Page 8: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

территориясын

экономикалық

аудандастыру

география жайында, оның физикалық

географиямен және басқа да

географиялық ғылымдармен, оның

ғылыми әдісі және оның негізгі даму

кезеңдері туралы ұғым беру, елдердің

және аудандардың ӛзіндік ерекшелігін

кӛрсету, жер шаруашылығы жекеленген

елдер мен аймақтардың

шаруашылығындағы кеңістік

ерекшеліктерді айыру

техникалық,

экономикалық

негіздері",

"Табиғатты

пайдаланудың

экономикасы"

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы",

"Қазіргі дүние

географиясы"

аудандарын талдау;

-әр экономикалық

аудандардағы

шаруашылығының баста

мамандану деңгейі мен

халқы, басты ірі

экономкалық

нысандарын анықтау;

-Экономикалық

аудандастырудың басты

мақсат, міндеттерін,

принциптерін меңгеру.

9 Қазақстанның

табиғат

ресурстары және

табиғатты тиімді

пайдалану

Пайдалы қазбалардың жекелеген

түрлеріне (жер, орман, су, минералдық

т.б.) экономикалық -географиялық баға

беру; оларды пайдаланудың

экономикалық пәрменділігін анықтау,

нарық жағдайында табиғи ресурстық

тӛлемнің экономикалық проблемаларын

зерттеп білу. Жаңа қалдықсыз технология

кӛмегімен табиғи ресурстарды ұтымды

пайдалану. Табиғи ресурстарды

топтастыру және олардың географиясы

2 3 "Жалпы

жертану",

"Геология

геоморфология

негіздерімен"

"Ғаламдық

экология",

"Дүниежүзінің

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы"

-ҚР-ның қазба

байлаықтарын және

орналасу ерекшеліктерін

анықтау;

-ҚР-ның нарықтық

жағдайда даму

проблемаларына баға

беру;

-ҚР-дағы табиғат

ресурстарын игеру

проблемаларын меңгеру.

10 Табиғи -

экологиялық

қауіптер

географиясы

Табиғи – тӛтенше жағдайлар ұғымы.

Қауіпті жағдайлардың топтамасы мен

критерийлері. Табиғи-техногендік

қауіптер. Табиғаттың қауіпті және

тӛтенше жағдайларына баға беру. ҚР-

дағы табиғи қауіптер аймақтары.

Табиғаттың қауіпті жағдайларының

алдын алу шаралары.

3 3 "Жалпы

жертану",

"Геология",

"Климатология",

"Гидрология"

"Қазақстанның

физикалық

географиясы",

"Қазақстанның

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы",

"Дүние жүзінің

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы"

-табиғаттың қауіпті

жағдайларын анықтау;

-табиғаттың қауіпті

жағдайларына сипаттама

беру;

-тӛтенше жағдайларда ӛз

ӛзіне және басқаларға

жәрдем беру;

-табиғаттың қауіпті

жағдайларын алдын алу.

11 Апатты Апатты құбылыстар ұғымы. Апатты 3 3 "Жалпы "Қазақстанның -апатты құбылыстар

Page 9: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

құбылыстар

экологиясы

құбылыстар экологиясын жіктеу және

қауіптер. Апатты құбылыстарға

географиялық және экологиялық

тұрғыдан баға беру. ҚР-дағы апатты

экологиялық аймақтар. Табиғаттың

қауіпті жағдайларының алдын алу

шаралары.

жертану",

"Геология",

"Климатология",

"Гидрология"

физикалық

географиясы",

"Қазақстанның

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы",

"Дүние жүзінің

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы"

түсінігін игеру;

-табиғи апатты

құбылыстардың болуы

мүмкін аумақтарын

анықтау;

-экологиялық апатты

зоналардың орналасуын

білу.

12 Экологиялық

қауіпсіздік және

тәуекелдерді

бағалау

Экологиялық қауіпсіздік түсінігі.

Экологиялық тәуекелдерді бағалау

ұғымы. Экологиялық қауіпсіздік

шараларын сақтау. Болуы мүмкін қауіпті

жағдайлар тәуекелдерін болжау

теориясы.

3 3 "Жалпы

жертану",

"Геология",

"Климатология",

"Гидрология"

"Қазақстанның

физикалық

географиясы",

"Қазақстанның

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы",

"Дүние жүзінің

экономикалық

және әлеуметтік

географиясы"

-экологиялық қауіпсіздік

ұғымына анықтама беру;

-экологиялық

тәуекелдерді анықтау

және бағалау.

13 Ғаламдық

экология

Ғаламдық экологиялық проблемалар.

Атмосфераның ғалымдық экологиялық

проблемалары. Гидросфераның ғаламдық

экологиялық проблемалары.

Литосфераның ғаламдық экологиялық

проблемалары

3 3 "Жалпы

экология", "ТМД

және

Қазақстанның

экологиялық

проблемалары",

"Климатология",

"Қоршаған орта

туралы ілім"

"Дүние жүзінің

экономикалық

географиясы",

"Ӛндірістің

техникалық

негіздері",

"Экологиялық

мониторинг"

-ғаламдық экологиялық

проблемаларды анықтау;

-атмосфера, гидросфера

және литосфераның

қазіргі ғаламдық

экологиялық

проблемаларын білу;

-ғаламдық экономикалық

және экологиялық кризис

тенденцияларын

меңгеру.

14 Құрлық

экологиясы

Құрлық экологиясы. Құрлықтағы флора

мен фаунаның қазіргі жағдайы.

Құрлықтағы теңіздер мен ӛзен-кӛлдердің

экологиясы

3 3 "Жалпы

экология",

"Физикалық

география",

"Дүние жүзінің

экономикалық

географиясы",

"Экология және

-литосфераның ғаламдық

экологиялық

проблемаларын анықтау;

-құрлықтағы флора мен

Page 10: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

"Климатология",

"Қоршаған орта

туралы ілім"

тұрақты даму",

"Экологиялық

мониторинг"

фаунаның қазіргі

экологиялық жағдайын

білу;

-құрлықтағы ӛзен-

кӛлдердің экологиясын

меңгеру.

15 Мұхит

экологиясы

Әлемдік мұхиттардың қазіргі

экологиялық жағдайы. Мұхиттардың

химиялық, физикалық және биологиялық

ластануы. Әлемдік мұхиттардың мұнай

және оның ӛнімдерімен ластануы

3 3 "Жалпы

экология",

"Жалпы

экология",

"Климатология",

"Гидрология"

"Экология және

тұрақты даму",

"Ӛндірістің

техникалық

негіздері",

"Экологиялық

мониторинг"

-гидросфераның

ғаламдық экологиялық

проблемаларын анықтау;

-мұхиттардағы флора

мен фаунаның

экологиялық

жағдайларын білу;

-әлемдік мұхиттың

химиялық, физикалық

және биологиялық

ластану салдарын

меңгеру.

16 Химиялық

экология

Химиялық экология негіздері пәні.

Заттарды оқытудың негізгі

концепциялары мен қағидалары. Табиғи

ортадағы ластағыш заттардың

айналымының химиялық негіздері. Су,

ауа, топырақ ортасының химиялық

экологиясы. Органикалық заттардың

экологиясы. Координациялық

қосылыстар химиясы және оның

химиялық экологиядағы ролі.

Радиоактивті заттардың химиялық

экологиясы. Химиялық ӛндірістердің

және олардың ӛнімдерінің қоршаған

ортаға әсері. Қоршаған ортаны қорғау

технологиясы. Қоршаған ортаның

мониторингі. Қоршаған ортаның сапасын

бағалайтын критерилер.

3 4 "Бейорганикалық

химия",

"Аналитикалық

химия",

"Физикалық

химия",

"Экология"

"Бейорганикалық

химия",

"Органикалық

химия",

"Экология және

тұрақты даму",

"Жалпы

экология"

-қоршаған орта

компоненттерінің

химиялық ластану

деңгейлерін анықтау;

-қалдықтар және оларды

жою, азайту

қағидаларын білу;

-қоршаған ортаны

қорғау технологияларын

меңгеру.

17 Қоршаған Қоршаған орта туралы түсінік. Қоршаған 3 4 "Бейорганикалық "Бейорганикалық -қоршаған орта

Page 11: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

ортаның

химиялық

ластануы

ортаның химиялық ластану

проблемалары. Су ортасының химиялық

ластануы. Ауаның химиялық ластануы.

Топырақ ортасының химиялық ластану

проблемалары. Химиялық ластану

жолдарының алдын алу және болдырмау

шаралары.

химия",

"Аналитикалық

химия",

"Физикалық

химия",

"Экология"

химия",

"Органикалық

химия",

"Экология және

тұрақты даму",

"Жалпы

экология"

компоненттерінің

химиялық ластану

деңгейлерін анықтау;

-су, ауа және топырақ

орталарының химиялық

ластануын анықтауды

және оның алдын алудың

тәсілдерін меңгеру.

18 Мұнай

химиясының

экологиялық

проблемалары

Дүниежүзіндегі ірі мұнай ӛндіру және

ӛңдеу орындары. Мұнай және мұнай

ӛнімдерінің қоршаған ортаға түсуі және

оның зардаптары. Әлемдік мұхиттардың

мұнаймен ластану проблемалары.

Қазақстандағы мұнай -газ шаруашылығы.

Каспий теңізінің мұнаймен ластануы. Су

қорын мұнаймен ластанудан қорғау

шаралары. Топырақ және оның мұнай

ӛнімдерімен ластауының алдын алу.

3 4 "Бейорганикалық

химия",

"Аналитикалық

химия",

"Физикалық

химия",

"Экология"

"Бейорганикалық

химия",

"Органикалық

химия",

"Экология және

тұрақты даму",

"Жалпы

экология"

-қоршаған орта

компоненттерінің

мұнаймен ластану

деңгейлерін анықтау;

-су, ауа және топырақ

орталарының мұнаймен

ластануын анықтауды

және оның алдын алудың

тәсілдерін меңгеру.

19 Экологиядағы

басқару мен

ұйымдастыру

Экологиядағы ұйымдастыру және

басқару. Табиғат пайдалануды басқару

мен ұйымдастырудың экологиялық

негіздері. Экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалануды басқару. Жаңа

ӛндірістік материалдарды пайдаланудағы

экологиялық-экономикалық проблемалар.

Табиғат пайдалануды басқаратын

мемлекеттік органдар.

2 4 "Қолданбалы

экология",

"Биосфера",

"Ӛндірістік

экология",

"Жалпы

экология"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Ғаламдық

экология"

-табиғат қорғау бойынша

ҚР-ның заңнамаларын,

нормативтік актілерін

білу;

-экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалану

принциптерін анықтау;

-табиғат пайдалануды

басқаратын мемлекеттік

органдарды, олардың

атқаратын жұмыстарын

меңгеру

20 ҚР табиғат

қорғауды басқару

Қазақстан Республикасындағы табиғат

пайдалануды басқаратын мемлекеттік

органдар. Экологиядағы ұйымдастыру

және басқару. Табиғат пайдалануды

басқару мен ұйымдастырудың

экологиялық негіздері. Экологиялық

2 4 "Қолданбалы

экология",

"Биосфера",

"Ӛндірістік

экология",

"Жалпы

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Ғаламдық

-табиғат қорғау бойынша

ҚР-ның заңнамаларын,

нормативтік актілерін

білу;

-экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалану

Page 12: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

реттеудегі табиғат пайдалануды басқару. экология" экология" принциптерін анықтау;

-табиғат пайдалануды

басқаратын мемлекеттік

органдарды, олардың

атқаратын жұмыстарын

меңгеру

21 ТМД табиғат

қорғауды басқару

ТМД-дағы табиғат пайдалануды

басқаратын мемлекеттік органдар.

Экологиядағы ұйымдастыру және

басқару. Табиғат пайдалануды басқару

мен ұйымдастырудың экологиялық

негіздері. Экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалануды басқару.

2 4 "Қолданбалы

экология",

"Биосфера",

"Ӛндірістік

экология",

"Жалпы

экология"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Ғаламдық

экология"

-табиғат қорғау бойынша

ТМД -ның

заңнамаларын,

нормативтік актілерін

білу;

-экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалану

принциптерін анықтау;

-табиғат пайдалануды

басқаратын мемлекеттік

органдарды, олардың

атқаратын жұмыстарын

меңгеру

3-курс

п/п

Пәннің атауы Пәннің қысқаша мазмұны Кр.

саны

Сем. Пререквизиттер Постреквизиттер Пәнді оқытудан

күтілетін нәтижелер

1 Қоршаған ортаны

қорғау және

қорықтар ісі

Қоршаған ортаны қорғау түсінігі.

Қазақстандағы қорықтар ісі. Қазақстан

қорықтарының қазіргі экологиялық жай-

күйі. Қазақстандағы табиғи ұлттық

саябақтар, ондағы табиғат жағдайы және

экологиясы. Қазақстандағы ерекше

қорғауға арналған флора мен фауналар.

3 5 "Жалпы

экология",

"Биологиялық

экология",

"Экологияның

теориялық

негіздері"

"Геоэкология",

"Ӛндірістік

экология",

"Экология және

тұрақты даму"

-Қазақстандағы табиғат

қорғаудың жаңа

кезеңдері мен мақсат-

міндеттерін,

кӛзқарастарды білу;

-табиғат ортасының

дағдарыстан шығу

кӛздерін меңгеру;

-тірі организмдердің

бір-бірімен қарым-

қатынасы туралы

теориялық

Page 13: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

заңдылықтарды

практикамен

ұштастыру.

2 Қорыққорларды

қорғау

Қазақстандағы қорыққорлардың

табиғатты қорғаудағы маңызы.

Қазақстандағы қорыққрлардың саны мен

қазіргі экологиялық жағдайы.

3 5 "Жалпы

экология",

"Биологиялық

экология",

"Экологияның

теориялық

негіздері"

"Геоэкология",

"Ӛндірістік

экология",

"Экология және

тұрақты даму"

-Қазақстандағы табиғат

қорғаудың жаңа

кезеңдері мен мақсат-

міндеттерін,

кӛзқарастарды білу;

-Қазақстандағы

қорыққорлардың қорғау

объектілерін, аттарын,

ашылған жылдарын

білу.

3 Табиғат

ескерткіштерін

қорғау

Қазақстандағы табиғат ескерткіштері.

Қазақстандағы табиғат ескерткіштерінің

қазіргі жағдайы, оларды қорғау мен

қайта қалпына келтіру.

3 5 "Жалпы

экология",

"Биологиялық

экология",

"Экологияның

теориялық

негіздері"

"Геоэкология",

"Ӛндірістік

экология",

"Экология және

тұрақты даму"

-Қазақстандағы табиғат

қорғаудың жаңа

кезеңдері мен мақсат-

міндеттерін,

кӛзқарастарды білу;

-Қазақстандағы табиғат

ескерткіштерін қорғау

және қалпына келтіруді,

саны мен атаулрын,

орналасуын меңгеру.

4 Қазақстанның

биоресурстары

Курс барысында экожүйенің негізгі

компоненттерін қарастырады.

Биологиялық алуантүрлілікті сақтау

мәселелері. Биологиялық

алуантүрлілікті сақтауды зерттеу

барысында мониторингті зерттеулерді

жүргізу принциптері. Нақты

фитоценоздарды тиімді пайдалану.

Шӛлденуге қарсы күрес жүргізу

бағдарламалары. ҚР биологиялық

алуантүрлілікті сақтау

заңдылықтарының негізі. Қазақстанның

ӛсімдік жамылғысын тиімді пайдалану.

3 5 "Экология",

"Ӛсімдіктер

жүйесі",

"Геоботаника"

"Биогеография",

"Флоралық

аудандастыру",

"Ӛсімдіктер

дүниесі",

"Фауналық

аудандастыру",

"Жануарлар

дүниесі"

-экожүйе компоненттері

түсінігін анықтау;

-биологиялық

алуантүрлілікті сақтау

проблемаларын білу;

-ҚР-ның биологиялық

ресурстарын жіктеп,

олардың таралу

заңдылықтарын, сақтау

және қорғау

проблемаларын

меңгеру.

Page 14: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

Сирек және жойылып бара жатқан

түрлерді қорғау

5 Қазақстан

Республикасының

ӛсімдік ресурстары

Ӛсімдіктерді зерттеу; есепке алу;

ағаштар мен бұталардың тұқымынан

және кӛшеттерден орман ӛсіру, орманды

жаңартып отыру; орманды күту; сүрек

дайындау, оны кесіп, реттеу;

питомниктерде кӛшет ӛсіру; суландыру;

орманды ӛрттен, зиянкестер мен түрлі

аурулардан қорғау; саңырауқұлақ, ағаш

шырынын жинау; ағашқа және орман

ӛнімдеріне деген халық

шаруашылығына қажеттерін

қанағаттандыру мақсатында орманды

пайдалану ісін реттеу шаралары

3 5 "Экология",

"Ӛсімдіктер

жүйесі",

"Геоботаника"

Биогеография",

"Флоралық

аудандастыру",

"Ӛсімдіктер

дүниесі"

-ҚР-дағы ӛсімдік

ресурстарының таралу

заңдылықтарын

анықтау;

-ӛсімдік ресурстарын

халық

шаруашылығында

пайдаланудың

жолдарын және оны

сақтау, қорғау

мәселелерін білу;

-ҚР-дағы

«жасылдандыру»

стратегиясының басты

мақсат-міндеттерін

меңгеру.

6 Қазақстан

Республикасының

жануарлар әлемі

Жануарлар әлеміне жалпы сипаттама.

Жануарлардың дауысы. Жануарлардың

жүзуі. Жануарлардың қорғаныш

бейімділігі. Жануарлардың қыстап

шығуы. Жануарлардың ұшуы.

Жануарлардың қоныс аударуы.

Жануарлардың ұйқысы. Жануарлар

анатомиясы. Жануарлар биохимиясы.

Жануарлар гистологиясы. Жануарлар

эмбриологиясы. Жануарлар генетикасы.

Жануарлар морфологиясы.

Жануарларды сұрыптау. Жануарлар

физиологиясы. Жануарлар экологиясы.

Жануарлардың кӛне атаулары

3 5 "Экология",

"Ӛсімдіктер

жүйесі",

"Геоботаника"

Биогеография",

"Фауналық

аудандастыру",

"Жануарлар

әлемі"

-ҚР-дағы жануарлар

әлемінің таралу

заңдылықтарын

анықтау;

-жануарлар әлемін

халық

шаруашылығында

пайдаланудың

жолдарын және оны

сақтау, қорғау

мәселелерін білу;

-жануарлар әлемін

қорғаудағы мемлекеттік

қорықтар, қорыққорлар

және ұлттық

саябақтардың маңызын

оқып-меңгеру.

Page 15: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

7 Адам экологиясы Адамның экожүйедегі орны, адам

ӛміріне геофизикалық факторлардың

тигізер әсері, оның сырт жағдайға

бейімделу мүмкіндігі, сол сияқты

геофизикалық факторлардың

демографиялық процестерге әсері.

Адамның биопсихикалық-әлеуметтік

феномені, оның денсаулығы,

қажеттіліктері мен тәуекелдік факторы

жайында, циркырғақтылық,

хронобиология ғылымы, адамның

экологиялық мәдениеті жайында,

тұрақты даму қоғамы мен

ысырапшылдар қоғамы жайлы

әлеуметтік кӛзқарас принциптері

жайында. Экожүйедегі адамдардың

орны

3 6 "Жалпы

экология", "

Экология

негіздері",

"Валеология"

"Ӛндірістік

экология",

"Әлеуметтік

экология",

"Қазақстан

экологиясы"

-адам феноменінің

болмыс-бітімін

анықтау;

-циклырғақтық,

хронобиология

ғылымы,

биоырғақтылық

теорияларымен танысу;

-адамдардың әр түрлі

жағдайларға

бейімделуін білу;

-демаография, адамның

экологиялық мәдениеті,

әлеуметтік

кӛзқарастары туралы

принциптерді меңгеру.

8 Қала экологиясы Урбаэкологияның экология

ғылымындағы алатын орны.

Урбаэкологияның даму тарихы.

Қалалардың экологиялық ерекшеліктері.

Экологиялық факторлар және адам

экологиясы. Географиялық ортаның

Адам денсаулығына әсері. Күннің

активтігі, магниттік дауылдар. Стресс

туындататын факторлар. Адам

онтогенезі. Радиацияның адам

денсаулығына әсері . Қоршаған ор-

таның геофизикалық факторларының

адам денсау-лығына әсері. Демография

және Адам экологиясы. Дүние жүзілік

тамақтану және азық-түлік мәселесі.

Демография және адам экологиясы.

Атмосфераның ластануына байланысты

туындайтын аурулар

3 6 "Экология",

"Валеология",

"Экологияның

теориялық

негіздері"

"Ӛндірістік

экология",

"Әлеуметтік

экология",

"Қазақстанның

және ТМД

экологиялық

проблемалары"

-урбаэкология ұғымын

анықтау;

-қаладағы экологиялық

факторларды есепке ала

отырып, қоршаған орта

жағдайына баға беру;

-қала ортасының адам

денсаулығына әсерін

анықтау;

-ғаламдық экологиялық

проблемаларды жіктеу;

қала ортасының

экологиялық ластану

деңгейіне байланысты

адам денсаулығына

әсерін меңгеру.

9 Ауыл экологиясы Ауыл экологиясын зерттеудің мақсаты 3 6 "Экология", "Ӛндірістік -ауыл экожүйесінің

Page 16: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

мен міндеттері. Ауыл экожүйесінің

деградациясы, ауылдың экологиялық

проблемалары. . Адам экологиясы, оның

дәстүрлі экологиядағы орны. Адам

биологиялық түр. Ӛмір сүру ортасы.

Адамдардың басты қажеттіліктерінің)

сипаттары.Икемделу (бейімделу және

адам экологиясы. Адамның

биологиялық қажеттіліктері.. Адамның

денсаулығы ортаның экологиялық және

әлеуметтік факторлары. Денсаулық және

қажеттіліктер

"Валеология",

"Экологияның

теориялық

негіздері"

экология",

"Әлеуметтік

экология",

"Қазақстанның

және ТМД

экологиялық

проблемалары"

деградацияға ұшырау

салдарын түсіну;

-ауылдың экологиялық

проблемалары

ерекшеліктеріне

салыстырмалы түрде

баға беру;

-ауылдың экологиялық

жағдайының адам

денсаулығына әсерін

меңгеру.

10 Биотехнология Микроорганизмдерден, ӛсімдіктерден,

жануарлардан жоғарғы тиімді

биологиялық процестердің негізін алу.

Биотехнологиялық ӛнімді алу жолдары.

Сарқынды суды органикалық

ластағыштардан және ауыр

металлдардан тазарту принциптерін,

ӛнеркәсіп және тұрмыстық

қалдықтарын жою және

биотехнологиялық жолмен ӛңдеу, ауыл

шаруашылық проблемаларын шешуде

биотехнологияның атқаратын рӛлін

анықтау, ӛндіріс орындарына

минералды шикі заттрдан металлдардың

кейбір аспектілерін оқыту

3 5 "Ӛндірістік

экология",

"Биология",

"Қоршаған орта

мониторингі"

"Экология", "

Табиғатты

қорғау",

"Ӛндірістік

экология"

-қоршаған орта

сапасына экологиялық

баға беру;

-сарқынды суларды

биотехнологиялық

әдіспен тазарту жолын;

-а/ш-дағы қатты

қалдықтарды

биодеградациялау үшін

компост процесін

меңгеру;

-минералды шикізатты

бактериялды

сілтісіздендіру

жолымен рудадан

металл алуды білу.

11 Ауыл

шаруашылығы

биотехнологиясы

Қазіргі таңда биотехнологияның

пайдалану салалары. Биотехнологияның

даму тарихы. Табиғи сулардың

классификациясы және ластану түрлері.

Суқоймалардың эвтрофикациясы. Тұщы

су мен теңіз суқоймаларының

экожүйесі. Суқоймалардың ӛзіндік

тазалануы. Ӛнеркәсіптік сарқынды

3 5 "Ӛндірістік

экология",

"Биология",

"Қоршаған орта

мониторингі"

"Экология", "

Табиғатты

қорғау",

"Ӛндірістік

экология"

-қоршаған орта

сапасына экологиялық

баға беру;

-сарқынды суларды

биотехнологиялық

әдіспен тазарту жолын;

-а/ш-дағы қатты

қалдықтарды

Page 17: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

судың құрамы мен қасиеті. Ӛнеркәсіптік

сарқынды суды биотехнологиялық

тазалау. Қатты қалдықтарды ӛңдеу

биотехнологиясы. Минералдық

шикізатты бактериалдық сілтісіздендіру

биодеградациялау үшін

компост процесін

меңгеру

12 Ӛндірістің

биотехнологиясы

Органикалық қалдықтарды компостеу

және биодеградациялау. Су сапасының

гидрохимиялық кӛрсеткіштері және су

сапасының физикалық кӛрсеткіштерін

анықтаудың әдістері. Ӛндіріс

орындарын сумен қамтамасыз ету және

су бӛлу. Ӛндіріс сарқынды суларды

механикалық тазарту жолдары.

Ӛндірістік сарқынды суларды химиялық

тазалау. Тұнбаларды кондициялау.

Мұнай ӛңдейтін зауыттардағы (МӚЗ)

ӛндірістік сарқынды суларды тазалау

үлгісі

3 5 "Ӛндірістік

экология",

"Биология",

"Қоршаған орта

мониторингі"

"Экология", "

Табиғатты

қорғау",

"Ӛндірістік

экология"

-қоршаған орта

сапасына экологиялық

баға беру;

-сарқынды суларды

биотехнологиялық

әдіспен тазарту жолын;

-минералды шикізатты

бактериялды

сілтісіздендіру

жолымен рудадан

металл алуды білу.

13 Ғаламдық экология Ғаламдық экологиялық проблемалар.

Атмосфераның ғалымдық экологиялық

проблемалары. Гидросфераның

ғаламдық экологиялық проблемалары.

Литосфераның ғаламдық экологиялық

проблемалары

2 5 "Жалпы

экология", "ТМД

және

Қазақстанның

экологиялық

проблемалары",

"Климатология",

"Қоршаған орта

туралы ілім"

"Дүние жүзінің

экономикалық

географиясы",

"Ӛндірістің

техникалық

негіздері",

"Экологиялық

мониторинг"

-ғаламдық экологиялық

проблемаларды

анықтау;

-атмосфера, гидросфера

және литосфераның

қазіргі ғаламдық

экологиялық

проблемаларын білу;

-ғаламдық

экономикалық және

экологиялық кризис

тенденцияларын

меңгеру.

14 Құрлық экологиясы Құрлық экологиясы. Құрлықтағы флора

мен фаунаның қазіргі жағдайы.

Құрлықтағы теңіздер мен ӛзен-

кӛлдердің экологиясы

2 5 "Жалпы

экология",

"Физикалық

география",

"Климатология",

"Дүние жүзінің

экономикалық

географиясы",

"Экология және

тұрақты даму",

-литосфераның

ғаламдық экологиялық

проблемаларын

анықтау;

-құрлықтағы флора мен

Page 18: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

"Қоршаған орта

туралы ілім"

"Экологиялық

мониторинг"

фаунаның қазіргі

экологиялық жағдайын

білу;

-құрлықтағы ӛзен-

кӛлдердің экологиясын

меңгеру.

15 Мұхит экологиясы Әлемдік мұхиттардың қазіргі

экологиялық жағдайы. Мұхиттардың

химиялық, физикалық және

биологиялық ластануы. Әлемдік

мұхиттардың мұнай және оның

ӛнімдерімен ластануы

2 5 "Жалпы

экология",

"Жалпы

экология",

"Климатология",

"Гидрология"

"Экология және

тұрақты даму",

"Ӛндірістің

техникалық

негіздері",

"Экологиялық

мониторинг"

-гидросфераның

ғаламдық экологиялық

проблемаларын

анықтау;

-мұхиттардағы флора

мен фаунаның

экологиялық

жағдайларын білу;

-әлемдік мұхиттың

химиялық, физикалық

және биологиялық

ластану салдарын

меңгеру.

16 Қолданбалы

экология

Қоғамының индустризациялануына

байланысты қоршаған ортаның

экологиялық табиғат ресурстарын

үнемдеп пайдаланатын жағдайларды

алға қоятын кӛзқарастар.

Ресурсүнемдеуші түрлі технологиялар

мен аппаратуралардың жұмыс істеу

мүмкіндіктері; Ӛнеркәсіптік

мекемелердегі экологияландырылған

технологиялардың тиімділігі мен

артықшылықтарын меңгеру;

Биосфераның техногендік ластануының

негізгі кӛздерін оқып меңгеру.

Ӛнеркәсіптік кәсіпорындардан шығатын

сарқынды сулардың құрамы

2 6 "Физикалық

география

курсы",

"Биосфера",

"Экологияның

құқықтық

негіздері",

"Экология мен

климатологияның

ғаламдық

проблемалары"

"Биосфера",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Ғаламдық

экология"

-ӛнеркәсіптің түрлі

салалары мен

қоршаған табиғи

ортаның техногендік

әсерлерін анықтау;

-қоршаған ортаның

сапалық

критерийлерін,

аймақтық экологиялық

тӛтенше жағдайларды

білу;

-ластану себептерін,

экологиялық бақылау

жүргізуді меңгеру.

17 Ауылшауашылығы

экологиясы

Ауылшаруашылығы ӛндірісінің

экологиясы. Ауылшаруашылығы

2 6 "Физикалық

география

"Биосфера",

"Ӛнеркәсіптік

-а/ш-ғы ӛндірісінің

негізгі экологиялық

Page 19: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

жайылымдары ресурстары және

олардың қазіргі жағдайы.

Ауылшаруашылығы ӛндірісіндегі

топырақтың деградациясы.

Ауылшаруашылығы ресурстарын

жақсарту. Ауылшаруашылығын

химиялау және қоршаған ортаны қорғау.

курсы",

"Биосфера",

"Экологияның

құқықтық

негіздері",

"Экология мен

климатологияның

ғаламдық

проблемалары"

экология",

"Ғаламдық

экология"

бағыттарын анықтау;

-а/ш-ның жер, су

ресурстарын және

олардың қазіргі

экологиялық жағдайын

білу;

-а/ш-ғы жарамды

жерлердің деградацияға

ұшырау салдарын

меңгеру.

18 Технологиялық

экология

Ӛндірістегі жаңа технологиялар ұғымы.

Ресурсүнемдеуші немесе аз қалдықты

технологиялардың сызбасы.

Технологияның дамуы және қоршаған

ортаның экологиялық ахуалы.

Қалдықсыз технологияны дамыту

салалары. Энергияның баламалы кӛздері

қоршаған ортаны таза үстаудың кепілі

ретінде.

2 6 "Физикалық

география

курсы",

"Биосфера",

"Экологияның

құқықтық

негіздері",

"Экология мен

климатологияның

ғаламдық

проблемалары"

"Биосфера",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Ғаламдық

экология"

-аз қалдықты,

қалдықсыз және

нанотехнология

ұғымдарын білу;

-технологияның

дамуымен байланысты

қоршаған ортаның

жағдайын анықтау;

-қалдықсыз және аз

қалдықты,

ресурсүнемдеуші

технологиялардың

жұмыс барысын

меңгеру.

19 Экологиядағы

басқару мен

ұйымдастыру

Экологиядағы ұйымдастыру және

басқару. Табиғат пайдалануды басқару

мен ұйымдастырудың экологиялық

негіздері. Экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалануды басқару. Жаңа

ӛндірістік материалдарды

пайдаланудағы экологиялық-

экономикалық проблемалар. Табиғат

пайдалануды басқаратын мемлекеттік

органдар.

2 5 "Қолданбалы

экология",

"Биосфера",

"Ӛндірістік

экология",

"Жалпы

экология"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Ғаламдық

экология"

-табиғат қорғау

бойынша ҚР-ның

заңнамаларын,

нормативтік актілерін

білу;

-экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалану

принциптерін анықтау;

-табиғат пайдалануды

басқаратын мемлекеттік

органдарды, олардың

атқаратын жұмыстарын

Page 20: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

меңгеру

20 ҚР табиғат

қорғауды басқару

Қазақстан Республикасындағы табиғат

пайдалануды басқаратын мемлекеттік

органдар. Экологиядағы ұйымдастыру

және басқару. Табиғат пайдалануды

басқару мен ұйымдастырудың

экологиялық негіздері. Экологиялық

реттеудегі табиғат пайдалануды басқару.

2 5 "Қолданбалы

экология",

"Биосфера",

"Ӛндірістік

экология",

"Жалпы

экология"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Ғаламдық

экология"

-табиғат қорғау

бойынша ҚР-ның

заңнамаларын,

нормативтік актілерін

білу;

-экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалану

принциптерін анықтау;

-табиғат пайдалануды

басқаратын мемлекеттік

органдарды, олардың

атқаратын жұмыстарын

меңгеру

21 ТМД табиғат

қорғауды басқару

ТМД-дағы табиғат пайдалануды

басқаратын мемлекеттік органдар.

Экологиядағы ұйымдастыру және

басқару. Табиғат пайдалануды басқару

мен ұйымдастырудың экологиялық

негіздері. Экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалануды басқару.

2 5 "Қолданбалы

экология",

"Биосфера",

"Ӛндірістік

экология",

"Жалпы

экология"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Ғаламдық

экология"

-табиғат қорғау

бойынша ТМД -ның

заңнамаларын,

нормативтік актілерін

білу;

-экологиялық реттеудегі

табиғат пайдалану

принциптерін анықтау;

-табиғат пайдалануды

басқаратын мемлекеттік

органдарды, олардың

атқаратын жұмыстарын

меңгеру

22 Экологиялық

кадастр

Қоршаған орта объектілерінің тізімі

және олардың экологиялық жағдайы

(жер, қорғалатын аумақтар, ӛндірістік

аумақтар, т.б. тізімі)

1 6 "Табиғат

пайдалану

экономикасы",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология"

"Табиғи

ресурстарға

экономикалық

баға беру",

"Экологиялық

нормалау

негіздері және

сараптау"

-экологиялық кадастр

ұғымының

анықтамасын,

классификациясын,

негізгі мазмұнын білу;

-кадастрлық

жұмыстарды жүргізу

негіздерін,

статистикалық

Page 21: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

ӛңдеулерді білу;

-табиғат ресурстарына

экологиялық-

әлеуметтік-

экономикалық баға

беруді меңгеру керек.

23 ҚР-ның қорғалатын

территорияларының

кадастры

ҚР аумақтар тізімі, қорғалатын аумақтар

түрлері, оларды систематизациялау

қарастырылады. ҚР қорғалатын

аумақтары бойынша экологиялық

заңдар

1 6 "Табиғат

пайдалану

экономикасы",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология"

"Табиғи

ресурстарға

экономикалық

баға беру",

"Экологиялық

нормалау

негіздері және

сараптау"

-ҚР-дағы кадастрлық

жұмыстарды жүргізу

негіздерін,

статистикалық

ӛңдеулерді білу;

-табиғат ресурстарына

экологиялық-

әлеуметтік-

экономикалық баға

беруді меңгеру керек.

24 Жер кадастры Жер кадастры туралы түсінік, жер

кадастры жұмыстары түрлері. Пәннің

мақсаты мен міндеті, мазмұны. Жер

ресурстарына экономикалық баға беру.

Оларды шаруашылықтың түрлі

салаларында пайдалану жолдары

1 6 "Табиғат

пайдалану

экономикасы",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология"

"Табиғи

ресурстарға

экономикалық

баға беру",

"Экологиялық

нормалау

негіздері және

сараптау"

-ҚР-дағы жер

кадастрлық

жұмыстарды жүргізу

негіздерін,

статистикалық

ӛңдеулерді білу;

-табиғат ресурстарына

экологиялық-

әлеуметтік-

экономикалық баға

беруді меңгеру керек.

25 Экологиялық аудит Қоршаған орта жағдайына экологиялық

бақылау жасау жүйесі, принциптері

қарастырылады. Экоаудит түрлері,

ұйымдастыру, экоаудитті іске асыру

2 5 "Табиғат

пайдалану

экономикасы",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология"

"Табиғи

ресурстарға

экономикалық

баға беру",

"Экологиялық

нормалау

негіздері және

сараптау",

"Экологиядағы

-экологиялық аудит

түсінігін білу;

-экологиялық аудитті

жүргізу барысы мен

принциптерін анықтау;

-шаруашылықтық және

басқа да жобаларға

экологиялық аудит

жүргізу мен

Page 22: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

математикалық

моделдер"

нормативтік актілерді

жүргізуді меңгеру.

26 Ауылшаруашылығы

жерлерінің

экологиялық аудиті

Ауылшаруашылығы жерлерінің

экологиялық жағдайына бақылау.

Ауылшаруашылығы жерлерін тиімсіз

пайдаланудың экологиялық салдары

2 5 "Табиғат

пайдалану

экономикасы",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология"

"Табиғи

ресурстарға

экономикалық

баға беру",

"Экологиялық

нормалау

негіздері және

сараптау"

-а/ш –ғы жерлеріне

экологиялық аудитті

жүргізу барысы мен

принциптерін анықтау;

-шаруашылықтық және

басқа да жобаларға

экологиялық аудит

жүргізу мен

нормативтік актілерді

жүргізуді меңгеру.

27 Қала

территорияларының

экоаудиті

Қала аумақтарының жағдайына

экологиялық бақылау. Экологиясының

бұзылу салдары мен себептерін анықтау

2 5 "Табиғат

пайдалану

экономикасы",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология"

"Табиғи

ресурстарға

экономикалық

баға беру",

"Экологиялық

нормалау

негіздері және

сараптау"

-қала аумақтарына

экологиялық аудитті

жүргізу барысы мен

принциптерін анықтау;

-шаруашылықтық және

басқа да жобаларға

экологиялық аудит

жүргізу мен

нормативтік актілерді

жүргізуді меңгеру.

4-курс

п/п

Пәннің атауы Пәннің қысқаша мазмұны Кр.

саны

Сем. Пререквизиттер Постреквизиттер Пәнді оқытудан

күтілетін нәтижелер

1 Агроэкология Ауылшаруашылығы ӛндірісінің

экологиясы. Ауылшаруашылығы

жайылымдары ресурстары және

олардың қазіргі жағдайы.

Ауылшаруашылығы ӛндірісіндегі

топырақтың деградациясы.

Ауылшаруашылығы ресурстарын

жақсарту. Ауылшаруашылығын

химиялау және қоршаған ортаны

3

7 "Экология",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология",

"Биология"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛсімдіктер,

жануарлар және

микроогранизмдер

биоәртүрлілігі"

-экологиялық

жағдайларға баға беру;

-агроэкожүйелердің

деградациялануынан

пайда болуын, себеп-

салдарын және

деректерін анықтау;

-агроэкожүйелерге

антропогендік

Page 23: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

қорғау жүктеменің ӛсуі

кезінде экологиялық

себеп-салдарын

болжау.

2 Ӛсімдік

шаруашылығы

экологиясы

Ӛсімдік шаруашылығының

экологиялық негіздері. Ӛсімдік

шаруашылығындағы минералды

тыңайтқыштар мен пестицидтерді

қолдану. Экологиялық зардаптары

3 7 "Экология",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология",

"Биология"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛсімдіктер,

жануарлар және

микроогранизмдер

биоәртүрлілігі"

-ӛсімдік

шаруашылығының

экологиялық негіздерін

білу;

-ӛсімдік

шаруашылығының

қауіпсіздік

жағдайларын ескеру;

-ӛсімдік

шаруашылығында

химиялық

тыңайтқыштардың

зардаптарын білу.

3 Жануарлар

шаруашылығы

экологиясы

Жануарлар шаруашылығының

экологиялық негіздері. Табиғи орта

жағдайына жануарлар

шаруашылығының экологиялық әсері

3 7 "Экология",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қолданбалы

экология",

"Биология"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Ӛсімдіктер,

жануарлар және

микроогранизмдер

биоәртүрлілігі"

-жануарлар

шаруашылығының

негізін меңгеру;

-жануарлардың ӛнімін

тиімді пайдалану

әрекеті, қоршаған

ортаға зияндылық

деңгейін азайтуды

анықтау.

4 ТМД-ның және

Қазақстанның

экологиялық

проблемалары

Негізгі ғаламдық экологиялық

проблемалар. Экологиялық апатты

аймақтар. Экологиялық зоналар. ТМД –

ның және Қазақстанның ауа

бассейнінің, топырақ, су, ӛсімдік және

жануарлар дүниесінің экологиялық

жағдайы

3 7 "Биосфера

туралы ілім",

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Геоэкология

және табиғат

қорғау"

"Экологиялық

мониторинг",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қазақстанның

экономикалық

географиясы",

"Тұрғындар

географиясы"

-экологиялық

мәселелердің пайда

болуы мен негізгі

себептерден туындаған

мәселелерді шешу;

-ТМД аумағында пайда

болған атмосфераның,

гидросфераның және

литосфераның

экологиялық

Page 24: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

мәселелері мен

олардың зардаптарын

талдауды меңгеру.

5 Еуразияның

экологиялық

проблемалары

Еуразияның ғаламдық және аймақтық

проблемалар, олардың туындау

себептері, зардаптары мен алдын алу

шаралары қарастырылады

3 7 "Биосфера

туралы ілім",

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Геоэкология

және табиғат

қорғау"

"Экологиялық

мониторинг",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қазақстанның

экономикалық

географиясы",

"Тұрғындар

географиясы"

-экологиялық

мәселелердің пайда

болуы мен негізгі

себептерден туындаған

мәселелерді шешу;

-Еуразия аумағында

пайда болған

атмосфераның,

гидросфераның және

литосфераның

экологиялық

мәселелері мен

олардың зардаптарын

талдауды меңгеру.

6 ОАР-ң экологиялық

проблемалары

ОАР экологиялық проблемалары,

олардың туындау салдары мен

экологиялық зардаптары

қарастырылады

3 7 "Биосфера

туралы ілім",

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Геоэкология

және табиғат

қорғау"

"Экологиялық

мониторинг",

"Ӛнеркәсіптік

экология",

"Қазақстанның

экономикалық

географиясы",

"Тұрғындар

географиясы"

-экологиялық

мәселелердің пайда

болуы мен негізгі

себептерден туындаған

мәселелерді шешу;

-ОАР аумағында пайда

болған атмосфераның,

гидросфераның және

литосфераның

экологиялық

мәселелері мен

олардың зардаптарын

талдауды меңгеру.

7 Экологиялық

болжау

Экологиялық болжам түсінігі.

Экологиялық болжамның мақсат,

міндеттері және болжамдау

принциптері. Қысқа, ұзақ мерзімді

болжаулар жасауды, ғаламдық, ұлттық

және жергілікті экологиялық

3 7 "Экологиялық

нормалау және

сараптау

негіздері",

"Экологиялық

сараптама",

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Биосфера туралы

ілім",

"Қазақстанның

-экологиялық болжау

түсінігін, мақсаты мен

міндеттерін,

принциптерін анықтау;

-предиктор-

ұжымдарының

Page 25: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ ИНСТИТУТЫ 5В060800

болжаулар "Қоршаған орта

мониторингі"

экологиялық

проблемалары"

жұмысын, болжаудың

жіктелуін, ақпара

жинауды, ӛңдеуді білу;

-қысқа, ұзақ мерзімді

болжаулар жасауды,

ғаламдық, ұлттық және

жергілікті экологиялық

болжауларды меңгеру.

8 Экологиялық

үлгілеу

Экологиялық үлгілеу түсінігі.

Экологиялық үлгілеудің мақсат,

міндеттері және үлгілеу принциптері

3 7 "Экологиялық

нормалау және

сараптау

негіздері",

"Экологиялық

сараптама",

"Қоршаған орта

мониторингі"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Биосфера туралы

ілім",

"Қазақстанның

экологиялық

проблемалары"

-математикадағы

экологиялық үлгілер

түсінігін анықтау;

-экологиялық

үлгілеудің

принциптерін анықтау;

-жаңа экологиялық

үлгілеу тәсілдерін

меңгеру.

9 Үлгілеудің қазіргі

әдістері

Үлгілеудің қазіргі әдістері түсінігі.

Мақсаты, міндеттері және олардың

принциптері

3 7 "Экологиялық

нормалау және

сараптау

негіздері",

"Экологиялық

сараптама",

"Қоршаған орта

мониторингі"

"Экологияның

теориялық

негіздері",

"Биосфера туралы

ілім",

"Қазақстанның

экологиялық

проблемалары"

-математикадағы

қазіргі экологиялық

үлгілер түсінігін

анықтау;

-қазіргі экологиялық

үлгілеудің

принциптерін анықтау;

-жаңа экологиялық

үлгілеу тәсілдерін

меңгеру.

Қазақстан географиясы, экология

және оқыту әдістемесі кафедрасының меңгерушісі, доцент Сабденалиева Г.М.