Μονοπάτια του Βυζαντίου

Εκπαιδευτικό υλικό προετοιμασίας Διαφάνειες

Μουσείο Μπενάκη-Εκπαιδευτικά Προγράμματα

1. Νόμισμα που απεικονίζει τον Μεγάλο Κωνσταντίνο (324-337 μ.Χ). Ασήμι. Μόναχο, Κρατική Νομισματική Συλλογή.

2. Λεπτομέρεια του Πεουτιγγέρειου Πίνακα που εικονίζει μία προσωποποίηση της Κωνσταντινούπολης. 12ος-13ος αιώνας, περγαμηνή. Βιέννη, Αυστριακή Εθνική Βιβλιοθήκη.

3. Υφαντό παραπέτασμα, με παράσταση ενός ζεύγους Κοπτών που προσεύχεται. Αίγυπτος, 5ος-6ος αιώνας, λινό και μαλλί. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.

4. Άποψη της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, όπως την αντικρίζουν στις μέρες μας οι επισκέπτες.

5. Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα με τις ακόλουθές της. 547, ψηφιδωτό. Ραβέννα, ναός του Αγίου Βιταλίου .

6. Εικόνα με τον Χριστό Παντοκράτορα. Α’ μισό 6ου αιώνα, εγκαυστική πάνω σε ξύλο.

Σινά, Αίγυπτος, Μονή Αγίας Αικατερίνης.

7. Τμήμα από μωσαϊκό δάπεδο που κοσμούσε

το Μεγάλο Παλάτιο στην Κωνσταντινούπολη.

8. Πιάτο με παράσταση της Ινώς και του Μελικέρτη πάνω σε θαλάσσιο κένταυρο. Αίγυπτος,

α’ μισό 7ου αιώνα, ασήμι με έκτυπο επιχρυσωμένο διάκοσμο. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.

9. Η Σταυροθήκη Fieschi Morgan. Κωνσταντινούπολη, αρχές 9ου αιώνα, ασήμι, χρυσός, περίκλειστο σμάλτο και νιέλο. Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης.

10. Μικρογραφία από το περίφημο Ψαλτήρι Χλουντόφ. Εικονογραφημένο χειρόγραφο, Κωνσταντινούπολη, μέσα 9ου αιώνα, τέμπερα σε περγαμηνή. Μόσχα, Κρατικό Ιστορικό Μουσείο.

11. Ζεύγος βραχιολιών. Θεσσαλονίκη (?), τέλη 9ου-αρχές 10ου αιώνα, χρυσός και περίκλειστο σμάλτο. Θεσσαλονίκη, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.

12. Άποψη της ανατολικής πλευράς του καθολικού της Μονής Μεγίστης Λαύρας, στο Άγιο Όρος.

12. Σταυρός λιτανείας. Αδριανούπολη, περ. 1000, ασήμι και διάκοσμος με επιχρύσωση και νιέλο.

Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.

14. Παναγία Βρεφοκρατούσα. Ψηφιδωτό, αρχές 11ου αιώνα. Φωκίδα, Όσιος Λουκάς.

15. Το Τρίπτυχο Harbaville. Κωνσταντινούπολη, μέσα 11ου αιώνα, ελεφαντοστό. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου.

16. Εικόνα-Δίπτυχο μηνολόγιο. Β’ μισό 11ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο. Σινά, Αίγυπτος, Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης.

17. Μικρογραφία από το Ευαγγελιστάρι Morgan. Κωνσταντινούπολη, περ. 1050-1100, τέμπερα και χρυσός σε περγαμηνή. Νέα Υόρκη, Βιβλιοθήκη Pierpont Morgan.

18. Μικρογραφία από τις Ομιλίες του Ιωάννη Δαμασκηνού. 11ος αιώνας, τέμπερα σε περγαμηνή. Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη.

19. Μικρογραφία από τις Ομιλίες του Γρηγορίου Ναζιανζηνού. 12ος αιώνας, τέμπερα σε περγαμηνή. Μονή Αγίου Παντελεήμονος, Άγιον Όρος.

20. Μικρογραφία από τη χρονογραφία του Ιωάννη Σκυλίτζη. Νότιος Ιταλία (Παλέρμο), περ. 1150-75, τέμπερα σε περγαμηνή. Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη.

21. Μικρογραφία στην οποία απεικονίζεται ο πατριάρχης Φώτιος, από τη χρονογραφία

του Ιωάννη Σκυλίτζη. Νότιος Ιταλία (Παλέρμο), περ. 1150-75, τέμπερα σε περγαμηνή. Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη.

22. Μικρογραφία που αναπαριστά την επίθεση των Αράβων εναντίον της Θεσσαλονίκης το 904, από τη χρονογραφία του Ιωάννη Σκυλίτζη. Νότιος Ιταλία (Παλέρμο), περ. 1150-75, τέμπερα σε περγαμηνή. Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη.

23. Αμφιπρόσωπη εικόνα με την Παναγία Οδηγήτρια στη μία πλευρά και την Άκρα Ταπείνωση στην άλλη. Βόρεια Ελλάδα, τελευταίο τέταρτο 12ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο. Καστοριά, Βυζαντινό Μουσείο.

24. Εικόνα με την Ουρανοδρόμο Κλίμακα. Όρος Σινά ή Κωνσταντινούπολη, τέλη 12ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο. Σινά, Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης.

25. Εικόνα με τον άγιο Παντελεήμονα και σκηνές από τη ζωή του. Όρος Σινά (?), αρχές 13ου αιώνα, αυγοτέμπερα και χρυσός σε ξύλο. Σινά, Αίγυπτος, Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης.

26. Κύπελλο με εγχάρακτη παράσταση χορεύτριας που κρατάει κρόταλα. Κύπρος 13ος αιώνας, εφυαλωμένη κεραμική. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.

27. Χρυσοκεντημένος αήρ από την εκκλησία της Παναγίας στη Θεσσαλονίκη (κεντρικό τμήμα). Θεσσαλονίκη, αρχές 14ου αιώνα. Αθήνα, Βυζαντινό Μουσείο.

28. Γενική άποψη του Μυστρά, όπως σώζεται στις μέρες μας.

29. Εικόνα με τη Φιλοξενία του Αβραάμ. Κωνσταντινούπολη, τελευταίο τέταρτο 14ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.

30. Εικόνα με την Παναγία Καρδιώτισσα. Άγγελος, Κρήτη, μέσα 15ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο. Αθήνα, Βυζαντινό Μουσείο.

31. Βημόθυρο με τον Ευαγγελισμό και τους αγίους Πέτρο

και Ιωάννη τον Θεολόγο. Ανδρέας Ρίτζος (?), δεύτερο

μισό 15ου αιώνα. Πάτμος, Άγιος Γεώργιος Απορθειανών.

33. Περγαμηνό αργυρόβουλλο του έτους 1456 με την υπογραφή του Δημητρίου Παλαιολόγου. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.

33. Μικρογραφία από χειρόγραφο που απεικονίζει την πολιορκία

της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους.

Γαλλία, 15ος αιώνας. Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη.

34. Εικόνα με τη Γέννηση. Κρήτη, αρχές 16ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο. Βενετία, Ελληνικό Ινστιτούτο.

35. Η Προσκύνηση των Μάγων. Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, 1560-67, αυγοτέμπερα σε ξύλο. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.

36. Ενεπίγραφο εκκλησιαστικό σκεύος. 1613 (?), ασήμι επιχρυσωμένο και σμάλτο. Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.