ҼОЖ2 ҼОЖ 373 ҚБЖ 74.263.2 Ц 71 Редакциялық алқа Абишева Н.М. ±...

2

ҼОЖ 373

ҚБЖ 74.263.2

Ц 71

Редакциялық алқа

Абишева Н.М. – «Ҿрлеу» біліктілікті арттыру ҧлттық орталығы» акционерлік

қоғамының филиалы Ақтҿбе облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін

арттыру институтының директоры, филология ғылымдарының кандидаты

Аймукатов А.Т. - «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ

директорының орынбасары, педагогика ғылымдарының кандидаты

Давлеткалиева Е.С. - «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ

«Жаңа технологиялар жҽне жаратылыстану-ғылыми гуманитарлық пҽндерді оқыту

ҽдістемесі» кафедрасының меңгерушісі, педагогика ғылымдарының кандидаты

Ермекбаева Л.Ж. - «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ

«Курстан кейінгі қолдау жҽне инновацияларды енгізу» лабораториясының меңгерушісі,

магистр

Бухарбаев Б.К. - «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ


ҽдістемесі» кафедрасының оқытушысы, магистр

Табынбаева А.К. - «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ



Сулейменова С.Қ. - «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ



Изтелеуова З.С. - «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ



Сугурбаева А.С. - «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ



Ц 71 «Цифрлық Қазақстан» багдарламасын жҥзеге асыру аясында адами капиталды

дамыту» (2019 жыл- Жастар жылына арналған): тақырыбында облыстық ғылыми-

тҽжірибелік конференциясы. – Ақтҿбе: «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы

бойынша ПҚБАИ, 2019.-№ 435бет.

ISBN 978-601-7954-30-7

Жинақта «Цифрлық Қазақстан» багдарламасын жҥзеге асыру аясында адами капиталды

дамыту»

(2019 жыл- Жастар жылына арналған): атты облыстық ғылыми-тҽжірибелік

конференциясына арналған материалдар енгізілген. Осы тҧрғыда жалпы білім беру жҥйесін

цифрландыру бағдарламасы аясында ҿскелең ҧрпақтың ақпараттық технологияны терең

меңгеруі ҿзекті мҽселе ретінде қарастырылады.

Жинақ білім беру қызметкерлеріне, мҧғалімдерге, магистранттарға арналған.

ҼОЖ 373

ҚБЖ 74.263.2

ISBN 978-601-7954-30-7 © «ҾРЛЕУ» БАҦО» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ ФИЛИАЛЫ

АҚТҾБЕ ОБЛЫСЫ БОЙЫНША ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ

БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРУ ИНСТИТУТЫ, 2019

3

МАЗМҦНЫ

Алғы сҿз............................................................................................................................................10

Аймукатов А.Т.,

Особенности системы образования в условиях формирования цифровой экономики ............. 12

Давлеткалиева Е.С.,

Что нужно знать педагогу об организации и проведении мастер-класса...................................13

І СЕКЦИЯ........................................................................................................................................ 19

Білім берудегі цифрландырудың жаһандық ҥрдістері: Халықаралық жҽне Отандық тҽжірибе

Глобальные тренды цифровизации в образовании: Международный и Отечественный опыт.

Абибуллаева И.А.,

Цифрлық Қазақстан - жаңа мҥмкіндіктер кепілі .......................................................................... 19

Аскарова Г.А.,

Цифрлық Қазақстандағы білім беру жҥйесінің кҿрінісі .............................................................. 21

Байбекова М.А., Байменова А.Т., Татаманова Г.Б.

Цифровизация Казахстанского образования: будущее началось сегодня ................................. 23

Бергариева Б.Б.,

Глобальные тренды цифровизации в образовании: Международный и Отечественный опыт25

Богославская И.Ю.,

Качественное образование – как основа развития цифровой грамотности будущих

специалистов железнодорожного транспорта ............................................................................... 28

Жакупова С.У.,

Цифрлық Қазақстан бағдарламасы – озық білім мен қҧзіреттіліктің бастамасы ...................... 30

Калдыбаева Ж.М.,

Глобальные тренды цифровизации образования .......................................................................... 32

Каржауова О.Д.,

Қазақстанның жалпыға ортақ дамуы аясында заманауи қоғамды цифрландыру ..................... 34

Куртебанская О.В., Якупова Г.Р.,

Повышение воспитательного потенциала учащихся в условиях цифровизации образования 37

Маулинбердина Г.Р.,

Білім берудегі цифрландырудың жаhандық ҥрдістері ................................................................. 39

Махатова К.Б.,

Цифровизация образования в системе образования— основные плюсы и минусы ................. 42

Нургалиева Ж.К.,

Цифрлық Қазақстан ......................................................................................................................... 44

Нургалиева Г.А., Тыныштықова М.М.,

Цифрлық Қазақстан – уақытылы қабылданған бағдарлама ........................................................ 49

Нурина Ж.К., Насыров Ж.Э.,

Білім беруді цифрлaндыру .............................................................................................................. 51

Рахметова Ф.Ж.,

Цифрландыру - бҥгінгі білім берудегі жаңа бағыт ....................................................................... 53

Табынбаева А.К.

Информатизация и цифровизация образования: основные тренды ............................................ 56

Тҽңірберген Н.Қ.,

Цифрландыру – білім беру жҥйесіндегі маңызды қадам ............................................................. 57

Тогжанова Ж.К.,

Глобальные тренды цифровизации в образовании: Международный и Отечественный опыт 61

ІІ СЕКЦИЯ ...................................................................................................................................... 64

Қазақстан Республикасы цифрлық экономикасындағы білім беру жҥйесін жаңғырту.

Модернизация системы образования в условиях цифровой экономики РК

Қаплиева А.Қ.

Сандық білім берудегі «Медиасауаттылықтың» маңызы ............................................................ 64

Абулхайрова Г.Е.,

4

«Туған жер» патриоттық актісі арқылы кҽсіптік бағдар беру ..................................................... 66

Ермекова Н.Н.,

«КАБИС» жҥйесі негізінде институт кітапханасы қызметін автоматизациялау ....................... 68

Айтжанова А., Орынбекова М.,

Бастауыш кластарда жас ҧрпақтың цифрлық сауаттылығын дамытудың негізі ....................... 71

Аманов Н.К.

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын жҥзеге асыру жолындағы жобалар .............................. 74

Асанбай Б.З., Шаштыгарина С.М.,

Білім берудегі cандық технологиялар ............................................................................................ 75

Бақытжанова Б.Қ.,

Цифрлық Қазақстан – заман талабы .............................................................................................. 79

Бондаренко Н.Ю.,

Проблемы образования в условиях цифровой экономики ........................................................... 81

Даутова К.А., Жанжигитова Г.М.,

Смешанное обучение как образовательная концепция в формировании активной жизненной

позиции подрастающего поколения ............................................................................................... 83

Дузбаева Г.Б., Нуриева Г.А.,

Инфокоммуникационное взаимодействие - основа цифровизации общества ........................... 86

Есеева М.И.

XXI ғасыр — озық технологиялар ғасыры .................................................................................... 91

Жанаева Ж.К.,

Қазақстан Республикасы цифрлық экономикасындағы білім беру жҥйесін жаңғырту ............ 92

Жумагалиева Г.Ҧ.,

Білім беру жҥйесіндегі цифрлық технологиялардың орны мен қолданылуы ............................ 95

Закиржанова Е.А., Карпенко Г.А.

Электронный учебник-как средство повышения качества образования .................................... 98

Игликова Ж.М.,

На пути к техническому прогрессу: от конструирования до робототехники .......................... 100

Исикеева З.М., Туребекова И.А.

Білім сапасын ақпараттық-коммуникациялық технологиялар арқылы арттыру ..................... 103

Калиева М.Ш., Ҽбдірашова П.Е.,

Цифровые образовательные ресурсы, как составляющая часть электронного

образовательного пространства учителя ..................................................................................... 106

Карасев А.Д.,

Дистанционное обучение в условиях цифровизации системы образования ........................... 109

Кистаубаев Ш.Т.,

Роль икт в преподавании специальных дисциплин .................................................................... 111

Конганбаева Г.К.,

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын жандандыру .................................................................. 113

Кудайбергенова С.Ж.,

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы – халықтың ҽл-ауқатын арттыруға бағытталған жоба 116

Кульбаева Г.Т.,

Сандық технология – болашаққа батыл қадам ........................................................................... 119

Сарбаева Н.И., Кульжанова Ш. Мухамбет-Рашидовна

Білім берудегі цифрлық технологияның маңызы ....................................................................... 120

Мажитова Г.У., Мажитова Ш.У.,

Цифрландыру - бҥгінгі білім берудегі жаңа бағыт ..................................................................... 123

Маханбеталина Г.К.,

Применение цифровых образовательных ресурсов в начальной школе .................................. 125

Маханова Б.А., Жимбаева Б.К.,

Оқушыларға жаңа технологияларды меңгерту – заман талабы ................................................ 127

Молдажарова Л.Т., Абилкаирова К.К.,

5

Цифрлық сауаттылық білім саласында ........................................................................................ 129

Мубаракова А.А.,

Жаңартылған бағдарлама-білім берудің жаңа мазмҧны ............................................................ 131

Мусина Г.С.,

Оқу ҥдерісін цифрландыру – заман талабы................................................................................. 133

Мухамадиев М.Ж.,

Электронды кітап: заманауи қызмет жҥйесі ............................................................................... 135

Мухамбетова З.К.,

Использование ЦОР на уроках русского языкаи литературы ................................................... 138

Наукенова А.А.

Білім беруді ақпараттандырудың негізгі проблемалары............................................................ 140

Нурматов Б.С., Исенгалиев А.А., Мамбетов Б.О.,

Цифрлық білім беру – мҥмкіндіктер матрицасы ........................................................................ 142

Нурмышев К.К.,

Цифровизации образования – внедрение в образовательный процесс .................................... 143

Нысанова Д.Н.,

Қазақстан Республикасы цифрлық экономикасындағы білім беру жҥйесін жаңғырту .......... 146

Пірімбeт A.П.,

Цифрлық Қaзaқстaн ....................................................................................................................... 148

Сейлханова Ш.А., Сейлханова А.А.,

Қазақстан Республикасы цифрлық экономикасындағы білім беру жҥйесін жаңғырту .......... 150

Смағҧл А.Б.,

Цифрлық Қазақстан бағдарламасы – озық білім мен қҧзіреттіліктің бастамасы .................... 152

Сулейменова С.К. Койшугулова Г.М.,

Современная школа: повышение цифровой грамотности ......................................................... 153

Сҥлейменова Қ.Қ., Қаумет А.Ж.,

Цифрлық Қазақстан білім саласында ........................................................................................... 156

Тампилова Ж.Н.,

Цифрлық мектеп – бҽсекеге қабілетті сауатты ҧрпақ ................................................................ 157

Тҽжіғали М.Ғ.,

Цифрлық Қазақстан – болашаққа бастар жол ............................................................................. 159

Тореева Б.У.,

Цифрлық Қазақстан ....................................................................................................................... 161

Тулебаева Г.Б., Коблаш Э.А.

Цифрландыру - бҥгінгі білім берудегі жаңа бағыт ..................................................................... 162

Унгарбаев А.И.,

Современные тенденции в цифровой трансформации образования ........................................ 165

Утегенова А.К.,

Модернизация системы образования в условиях цифровой экономики РК ............................ 167

Фахртдинова О.В.

«Цифровизация» школьного образования ................................................................................... 168

Хабарова А.Н.

Использование цифровых образовательных ресурсов на уроках химии и биологии как

основной компоненты интерактивного урока ............................................................................. 171

ІІІ СЕКЦИЯ .................................................................................................................................. 174

Адами капиталдың дамуы ҥшін білім берудегі сандық технологиялар.

Цифровые технологии в образовании-как основа развития человеческого капитала.

Рахатова К. Ж. Сағынаева Л.Н.

Коммуникативті дағды мен цифлық білім беру байланысы...................................................... 174

Каллибекова Г.У.,

Педагогтердің ақпараттық-коммуникациялық дағдыларын «Цифрлық Қазақстан»

бағдарламасы негізінде дамыту .................................................................................................... 177

6

Абдешова Ж.А.,

Цифровая технология на уроках русского языка и литературы ................................................ 179

Абдулхаков Ж.С., Ҽділетҧлы Р., Суйеуов Н.К.,

Цифрлық сауаттылық – заман талабы ......................................................................................... 180

Агниязова Н.Б., Гапбасова И.М.

Білім беру жҥйесіндегі цифрлық технологиялардың мҥмкіндіктері ........................................ 182

Аймағанбетова Б.Ж.

Балабақшада ақпараттық-коммуникативті технологияны қолдану танымдық

қызығушылықты қалыптастыру ................................................................................................... 185

Аяпова Д.Е.

Перспективы «Smart» - технологий в условиях глобализации системы образования ............ 186

Байбулова А.Н.,

Тестирование как средство формирования функциональной грамотности учащихся ........... 189

Батанова А.Т.,

Оқытудағы сандық білім беру ресурстарының тиімділігі ......................................................... 192

Бекенова Р.Ж.,

Повышение мотивации учащихся через применение инновационных технологий ................ 194

Бигалиева А.К.,

Использование цифровых технологий в начальных классах .................................................... 196

Галенко О.А.

Цифровизация-как условие обновления содержания образования ........................................... 199

Горбатенко Г.П. Есенеева Л.З.

Эффективность использования цифровых образовательных ресурсов на уроках русского

языка и литератруы ........................................................................................................................ 201

Дауылбаева А.М.

Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданудың тиімділігі .............................. 204

Жакупова Н. Қ., Самиева Қ. Т.

Адами капиталдың дамуы ҥшін білім берудегі сандық технологиялар ................................... 206

Жанбыршина Ж.Т.

Білім беру жҥйесінде заманауи технологияларды пайдалану — заман талабы ...................... 209

Жугунисова А.А., Сарсенбаева Ж.М.,

Мҧғалімнің кҽсіби дамуындағы ақпаратттық-технологиялық орта - білім сапасын арттыру

негізі ................................................................................................................................................ 211

Иванова Л.Т.

Человеческий капитал-как главный фактор в развитии цифровых технологий в образовании213

Исатаева Н.Б.

Робототехника – жас ҧрпақтың цифрлық сауаттылығын дамытудың негізі ........................... 216

Исенгалиева А.Е., Дусеева А.Б.

Использование цифровых образовательных технологий в условиях обновления содержания

образования .................................................................................................................................... 217

Истляуп А.А.

Интерактивные технологии на уроках математики в условиях обновления содержания

образования .................................................................................................................................... 220

Казиева Ш.Б.,

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын жҥзеге асыру аясында адами капиталды дамыту ..... 223

Казиева Г.С.

Digital technology in education as the basis of human capital development. ................................. 225

Калдыбаева Ж.М.

Использование цифровых технологий как современный метод преподавания истории ....... 227


Применение икт технологий в преподавании русского языка и литературы .......................... 229

Каражанова Г.Е.

7

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын жҥзеге асыру аясында адами капиталды дамыту (2019

жыл – жастар жылына арналған) .................................................................................................. 231

Карасова Нур-Гульшат Б.

Цифровые технологии в образовании как основа развития человеческого капитала ............ 235

Кисметова З.З.

Білім берудің мазмҧнын жаңартуда сандық технологияларды пайдалану .............................. 237

Комутова А.К.,Сулейменов Б.Ж.

Цифровые технологии в образовании как основа развития человеческого капитала ............ 239

Корчагина Т.В.

Использование электронных образовательных ресурсов в начальной школе ......................... 242

Курманова М.Е.

Smart-технологии в образовании .................................................................................................. 244

Лой М.В.

Цифровые технологии на уроках английского языка как основа развития человеческого

капитала .......................................................................................................................................... 245

Макатова Б.М.,

Адами капиталдың дамуы ҥшін білім берудегі сандық технологиялар ................................... 247

Мҧстафина Ш.Ы.

Музыка сабағында адами капиталдың дамуы ҥшін білім берудегі сандық технологияны

пайдалану ........................................................................................................................................ 249

Муханбетова Ж.Б.

Цифрлы жҥйенің артықшылықтары............................................................................................. 252

Муханова А.С.,

Использование ИКТ на уроках географии .................................................................................. 254

Наримбетова А.К.,

Применение ИКТ на уроках русского языка и литературы как средство повышение

познавательной активности .......................................................................................................... 256

Оралбаева М. Жаңбырбаева Г

Робототехника жҧмысы - заманауи цифрлық технология дамуының кепілі ........................... 260

Оспанова З.К.,

Использование цифровых технологий в образовательном процессе ....................................... 262

Отар И.А., Кенжигалиева С.Ж.

Внедрение инновационных методов и технологий в учебные организации, как форма

реализации госпрограммы «Цифровой Казахстан-2020» .......................................................... 265

Сабыров Е., Жаңабаев С.

Дене шынықтыру сабағында білім беруде сандық технологияларды пайдалану жолдары ... 267

Симановат Д.Ж.,

Человеческий капитал — производительный фактор общего развития экономики ............... 269

Сражов Б.Б.,

Адами капиталдың даму жолындағы білім беру жҥйесі. ........................................................... 271

Тҿремҧратова Н.Ж.

Цифрлы технологияның артықшылықтары ................................................................................ 273

Тҧрғанбаева Т.Р.,

Формирование творческого мышления и технических навыков на уроках русского языка и

литературы-основа развития цифровой грамотности учащихся ............................................... 276

Улыкпанова А.З., Дуйсенбина Г.Ш.,

Использование цифровых образовательных ресурсов на уроках русского языка и литературы281

Хабарова Л.Н.,

Цифровые технологии на уроках русского языка и литературы как инструмент деятельности

современного учителя ................................................................................................................... 286

8

IV СЕКЦИЯ ................................................................................................................................... 289

Шығармашылық ойлау жҽне техникалық дағдылар - жас ҧрпақтың цифрлық сауаттылығын

дамытудың негізі

Креативное мышление и технические навыки – фундамент развития цифровой грамотности

молодого поколения.


Цифрлық сауаттылық – заман талабы ......................................................................................... 289

Аксѐнова И.А.,

Информационные технологии в преподавании специальных дисциплин ............................... 291

Алашбаева Г.С., Адилканова Г.Б.,

Техникалық жҽне кҽсіптік оқытуда ақпараттық-коммуникациялық технологиялар

жетістіктерін қолданудың тиімді жолдары ................................................................................. 292

Алманиязова А.С., Сҽлімкерей Г.С.,

Бiлiм бeрудeгi мультимeдиялық интeрaктивтi oнлaйн курcының тиiмдiлiгi ........................... 295

Амангелдина А.Т.,

Биология сабақтарында ақпараттық техникалық дағдылар қалыптастыру жолдары ............. 296

Байтулеков Е.К.,

Цифрлық Қазақстан: Креативтi қоғам ......................................................................................... 298

Джугунысова А.Д., Абдуллина Д.Ы.,

Цифрлы технологиялар – болашақ тынысы ................................................................................ 299

Дик С.Н.,

Роль цифровых тренажеров в развитии вычислительных навыков учащихся начальных

классов ............................................................................................................................................ 301

Есетова М.К.,

Развитие креативного мышления, технических и предпринимательских навыков студентов304

Жалгасбаева А.Б.,

Организация проектной деятельности учащихся средствами цифровых технологий на уроках

математики...................................................................................................................................... 307

Жалмаганбетова Б.Л.,

Шығармашылық ойлау жҽне техникалық дағдылар – жас ҧрпақтың цифрлық сауаттылығын

дамытудың негізі ............................................................................................................................ 309

Жулдузбаева А.Н.

Цифровой «Storytelling» на уроках английского языка ............................................................. 311

Займолдина Ж.Г., Газизова А.С.

Цифрлы білім беруде оқушы шығармашылығын дамыту мҥмкіндіктері ................................ 314

Зейнова А.М.,

Мультимедиялық жобалардың білім сапасын арттыру мақсатындағы маңызы ..................... 316

Иламанова М.А., Турганбаева Г.А.

Ойын платформалары білім беру технологиясы ретінде ........................................................... 319

Исатаева Н.Б.,

Робототехника – жас ҧрпақтың цифрлық сауаттылығын дамытудың негізі ........................... 321

Испимбетова А.Т.,

Становление и развитие творческой личности через использование элементов технологии

критического мышления ............................................................................................................... 322

Қайырлапова Г.Д.,

Ақпараттық-коммуникациялық технология негізінде балалардың шығармашылығын арттыру324

Кенжигалиева Г.М., Юсупова К.У.

Қҧзыреттіліктерді қалыптастыруда оқытудың нҽтижесі электронды бағалаудың маңызы ... 328

Макарова Е.Г.

Применение цифровых образовательных ресурсов при билингвальном преподавании физики330

9

Мазикенова А.М.

Развития креативного мышления детей с особыми образовательными потребностями в

дошкольном образовании .............................................................................................................. 333

Мамбетжан Н.Б., Нағи Г.

Бастауышта цифрлық сауаттылық – шығармашылық ойлаудың жемісі .................................. 335

Нагиева Б.С.,

Заманауи білім беру жҥйесіндегі мобильді оқытуды қолдану .................................................. 337

Нуганова А.Г.,

Техники креативного мышления в условиях обновленного содержания образования .......... 340

Настенко Е.А.

Креативные мышление и социализация детей начальных классов .......................................... 343

Нургалиева А.О., Исмагулова Д.Н.

Ағылшын тілі пҽнінде жас ҧрпақтың цифрлық сауаттылығын дамыту ................................... 347

Нуримова С.М.,

"Цифрлық Қазақстан" бағдарламасы – озық білім мен қҧзіреттіліктің бастамасы ................. 349

Султанов М.Т., Смагулов А.Ж.

Использование ИКТ в системе формирования интереса студента к занятиям физической

культуры, развитие ценностного отношения к здоровью .......................................................... 350

Ташпенова Д.К.

Шығармашылық ойлау жҽне техникалық дағдылар - жас ҧрпақтың цифрлық сауаттылығын

дамытудың негізі ............................................................................................................................ 354

Туралина Л.А.,

Адами капиталдың дамуы ҥшін жаңартылған білім беру мазмҧнын енгізуде білім берудегі

сандық интерактивті- технологиялық ҽдіс-тҽсілдер арқылы оқыту ......................................... 356

Shakhmetova A.S.,

English teaching in digital era .......................................................................................................... 359

Сельбаева Ж.Е.

Бастауыш класс оқушылар қызығушылығын дидактикалық ойындар арқылы арттыру ...... 361

Кҿлкебаева Қ.Л.,

Қазақ ҽдебиеті сабағын ақпараттандыру – оқу сапасын арттырудың тиімді тҽсілі ................ 363

Жубаева Ж.О.

Бастауыш сыныптардағы оқыту ҥдерісін педагогикалық тҽсілдер негізінде жаңашаландыру

тҽсілдері .......................................................................................................................................... 366

Изтлеуова А.А., Мухамбетоа А.Ж.,

Цифрлық Қазақстан бағдарламасы – озық білім мен қҧзіреттіліктің бастамасы .................... 368

Ақмҽмбетова Л.Ж.

Біліктілікті арттырудың сапасы-білім беру мазмҧнында ҿзара тиімді іс-ҽрекеттің нҽтижесі 370

Аленова А.А.

Білім берудің тиімді жолы – сыни тҧрғыдан ойлауға ҥйрету .................................................... 374

Аяпбергенов С.А.

Методы организации и осуществления учебно-познавательной деятельности ...................... 376

Аяпбергенова К.С.,

Английский язык - как язык межнационального общения в эпоху глобализации .................. 380

Бигельдинова Б.К.,

Жеке тҧлғаның танымдық іс-ҽрекетін қалыптастыру ................................................................ 382

Бооль С.П.

Сенсорное воспитание в детском саду ......................................................................................... 383

Доскабылова А.Ж.

Бастауыш класс оқушыларын сыни ойлауға ҥйрету .................................................................. 385

Жҧбанышева А.Т.,

Бастауыш класс оқушылар дарындылығын анықтау жҧмыстарын жаңаша ҧйымдастыру 388

Зейнова А.М.,

10

Мультимедиялық жобалардың білім сапасын арттыру мақсатындағы маңызы ..................... 393

Жанҧзақова Н.Ж.

Мҧғалімнің кҽсіби біліктілігін жетілдіруде сын тҧрғысынан ойлауын дамыту ...................... 395

Исказиева Д.А.,

Региональные проблемы безопастности двухстороннего сотрудничества Қазахстана и России

в процессе глобализации ............................................................................................................... 398

Испимбетова А.Т.,

Становление и развитие творческой личности через использование элементов технологии

критического мышления ............................................................................................................... 403

Кангужина Б.М.

Оқытудың ақпараттық-коммуникациялық технологиялары – жеке тҧлғаның қҧзырлығын

қалыптастыру негізі ....................................................................................................................... 405

Когабаева Б.Б.

Проблема открытого урока в процессе глобализации ................................................................ 409

Караулбекова Г.С.,

Музыка сабағындағы мҧғалім іс-ҽрекетінің шеберлігі .............................................................. 411

Куанышбекова Г.Е.

Цели процесса проблемно-развивающего обучения .................................................................. 415

Кубашева С.К.,

Білім берудің жаңару жағдайында педагогикалық ҽрекетте инновациялық технологияны

пайдалану ........................................................................................................................................ 419

Кулынтаева Ж.М.,

Оқушылардың дарындылығын дамыту ....................................................................................... 422

Тоғымбаева А.Ҽ.,

Бастауыш сыныпта сандық технологияны қолданудағы қҧзыреттілік .................................... 423

Утемаганбетова Б., Елеукен А.,

Математика сабақтарында АКТ-ны пайдалану тиімділігі ......................................................... 426

Шинкоренко И.А.

Адаптация казахстанского образования и науки к процессам глобализации .......................... 428

Балымова К.Б.,

Бастауыш сынып оқушыларының сандық оқу іскерлігі ...........................................................431

11

АЛҒЫ СҾЗ

Қҧрметті облыстық ғылыми-тҽжірибелік конференция қатысушылары!

Елбасы Н.Ҽ.Назарбаев «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы аясында жҽне

2019 жыл – Жастар жылы деп жариялады.

Бҥгінгі таңдағы заманауи ҥдеріске ҥндесіп жасалған Цифрлы Қазақстан бағдарламасы

да озық білім мен қҧзыреттілік бастамасы болып отыр. Бҧл бағдарлама барлық салаға ерекше

серпін беріп, халықтың ҽл-ауқатын арттыруға басты қадам болады. Бҧл Елбасының

Қазақстан халқына Жолдауындағы басты бағыттардың бірі.

Цифрлы технологиялар бізге не береді? Ең алдымен қазір ең қымбат болып отырған

уақыт ҥнемдеу, ақпарат алмасу, тауар жҽне қызмет тҥрлерінің ҿткізілуі

Цифрлық Қазақстан мемлекеттік бағдарламасы инфрақҧрылымды дамытуға, адам

капиталын жақсартуға, экономика саласын цифрландыруға жҽне мемлекеттік қызмет кҿрсету

жҥйесін жетілдіруге бағытталады.

Тҧтастай алғанда, бағдарламаның басты мақсаты – қазақстандықтардың ҿмір сапасын

арттыру ҽрі ҧлттық экономиканы цифрландыру.

Бір орында тҧралап қалуға болмайды. Бізге бірлесе ҽрекет ету керек. Осы орайда,

елімізде енгізіліп отырған жаңартылған білім беру мазмҧны бағдарламасының негізгі

мақсаты – оқушыларды сындарлы ойлауға ҥйрету, ҽлемдік білім кеңістігіне қол жеткізу,

инновациялық білім негіздерін жҽне ақпараттық технологияны терең меңгерту.

Оқушылардың жаңа бағдарламаға, жаңа білімге, жаңа қатынастарға бейімделуі тиіс.

Ақпараттық ҽдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс қҧралдарын пайдалану

арқылы білім беруді жетілдіруді кҿздейді. Мультимедиялық оқулықтар біріншіден

оқушылардың қызығушылығын арттырады, екіншіден зейін қойып кҿрумен қатар тҥсінбеген

жерлерін қайта кҿруге, тыңдауға жҽне алған мағлҧматты нақтылауға мҥмкіндік береді,

сонымен қатар оқушының білім алу кезеңінде оқу іс-ҽрекетіне белсенділігін арттыра тҥседі.

Осыған орай, 2019 жылы сҽуір айының 30-ы кҥні «Цифрлық Қазақстан» багдарламасын

жҥзеге асыру аясында адами капиталды дамыту» (2019 жыл - Жастар жылына арналған)

тақырыбында облыстық ғылыми - тҽжірибелік конференция ҿткізіледі.

Конференция аясында институт пен «Ақтҿбе облыстық Дарынды балаларға арналған

мамандандырылған «Білім-инновация» мектеп-лицейі жҽне Ақтҿбе қаласының №23 орта

мектебі білім беру ҥдерісіне цифрлық технологияларды енгізу жҽне ақпараттық білім беру

ортасын қҧру бойынша эксперименталды алаңдарды ашу туралы меморандумға қол

қойылады.

Болашақ цифрлы технологиялардың еншісінде, заман ағымына, оның ҿзгерістері мен

талабына сай болып, қҧзыреттілік дҽрежемізді кҿтеру ҽрбір азаматтың міндеті.

Осы орайда, «Ҿрлеу» БАҦО» Ақтҿбе филиалы облыс, аудан мҧғалімдерін

инновациялық тҽжірибемен қамтамасыз етіп келеді. Облыс орталықтарынан шалғайдағы

аудандарда кҿшпелі курстар ҿткізіп, педагогтерді инновациялық тҽжірибемен қамтамасыз

етіп келеді.

Осылайша, филиал желісі ҽр мҧғалімге тың ақпараттар беріп, жаңалықтармен тҽжірибе

бҿліседі.

Бҽсекеге қабілетті, ҽлемдік деңгейде танылған ел болуда атқарып жатқан

жҧмыстарыңызға шығармашылық табыс тілейміз.

Ҧйымдастыру алқасы

12

ОСОБЕННОСТИ СИСТЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ

В УСЛОВИЯХ ФОРМИРОВАНИЯ ЦИФРОВОЙ ЭКОНОМИКИ

Аймукатов А.Т., к.п.н., [email protected]

ФАО НЦПК «Ҿрлеу» ИПК ПР по Актюбинской области

Как известно наш век характеризуется прорывом в развитии цифровых технологий и

ускорением процессов глобализации экономики.

В результате возникает необходимость формирования экономики нового типа, основ-

ным инструментом которой выступают цифровые (информационные) технологии, соответст-

венно экономику такого типа принято обозначать понятием как «Цифровая экономика».

Однако надо отметить, что ученые так и не пришли к единому мнению, касательно

определения цифровой экономики.

В соответствии с Государственной программой «Цифровой Казахстан», утвержденной

постановлением правительства от 12.12.2017 года, большое значение придается развитию

цифровой экономики и развитию человеческого капитала. Ведь усилия по цифровизации

приводят к созданию нового общества, где активно развивается человеческий капитал, т.е.

знания и навыки будущего, в результате которого будут цифровые преобразования в

различных отраслях экономики. Для этого соответственно требуется пересмотр всех уровней

образования, через развитие креативного мышления и технических навыков, а также

цифровых навыков, т.к. цифровизация значительно опережает существующие системы

требований к перечню профессий на рынке труда. Как было сказано выше, одним из

важнейших направлений государственной програм-мы является человеческий капитал, т.е.

повышение цифровой грамотности всех уровней образования в плане внедрения ИКТ,

программирования, выпуск специалистов с ИКТ компетенциями и т.д.

ИКТ в образовании относятся к важнейшим компонентам современной

образовательной системы, а также является условием успешного развития процесса

информатизации общества в целом.

Ведь именно в сфере образования подготавливаются и воспитываются те люди,

которые в будущем станут основой цифровой экономики Казахстана.

В решении задач обеспечения системы обучения кадрами, владеющими

определенными компетенциями связанные с ИКТ технологиями, особенную роль играют

организации повышения квалификации. Они позволяют получить новые знания и навыки по

разработке, апробации и применению новых цифровых технологий.

Чтобы внедрять технологии и методики связанные с вопросами цифровых технологий в

обучении, целесообразно создания постоянных площадок для ведения совместных научно-

методических работ между учебными заведениями.

Это взаимодействие будет более эффективным и обоснованным, если оно будет

проводиться с участием представителей учебных заведений в качестве экспериментальных

площадок.

Пропаганда инноваций, желание и готовность использовать новые методы решения

проблем, экспериментировать в будущем будет приобретать все большое значение, что

позитивно скажется на личности обучаемых, а также создаст более комфортные условия для

работы педагога.

Литература:

1. Государственная программа Цифровой Казахстан от 12.12.2017 года; 2. Цифровая образовательная среда // Директория онлайн. URL: https://medium.com/

direktoria-online/the-digital-learning-environment-f1255d06942;

3. Стратегия развития цифрового пространства ЕАЭС 2025. 2016. URL: http://d-

russia.ru/wp-content/uploads/2016/10/strategy;

4. Алетдинова А.А., Корицкий А.В. Человеческий капитал и малый бизнес России // Российское предпринимательство. 2011. № 10(2).

mailto:[email protected]

http://d-russia.ru/wp-content/uploads/2016/10/strategy

http://d-russia.ru/wp-content/uploads/2016/10/strategy

13

ЧТО НУЖНО ЗНАТЬ ПЕДАГОГУ ОБ ОРГАНИЗАЦИИ

И ПРОВЕДЕНИИ МАСТЕР-КЛАССА

Давлеткалиева Е.С.,

заведующая кафедрой инновационных технологий и методики преподавания естественно-

научных (гуманитарных) дисциплин Филиала АО НЦПК «Ҿрлеу» ИПК ПР

по Актюбинской области

Модернизация отечественной системы образования предъявляет серьезные требования

к педагогу, основной функцией которого, является управление процессом образования.

В современной образовательной структуре должен работать педагог нового типа –

профессионал, исследователь, творец.

Это возможно только в условиях систематического, непрерывного повышения

профессионального мастерства, саморазвития, самосовершенствования.

Одной из важнейших характеристик нового педагогического профессионализма

современного педагога признаются его рефлексивные компетенции, способность к обоб-

щению и распространению собственного опыта. Выявление, обобщение и распространение

инновационного педагогического опыта предполагает, что приоритетным признаком в

оценке качества работы педагога и образовательного учреждения становится совокупность,

включающая в себя инновационность, наличие в опыте современных технологических

подходов, научно-объективную оценку процесса и результата деятельности.

Педагогу необходимо постоянно учиться. Эффективными формами обучения являются:

взаимообучение коллег, взаимообмен профессиональным опытом.Творческому педагогу есть

чем поделиться, но вопрос состоит в том, как это лучше сделать. Учителю важно уметь

профессионально, эффектно представлять свой опыт, транслируя его, как можно большему

количеству коллег. Одной из форм трансляции педагогического опыта являютсямастер-

классы.Как обеспечить проведение мастер – класса на качественно высоком уровне?

Для начала рассмотрим, что такое мастер-класс и поговорим о технологии проведения

мастер-класса.

Мастер-класс — происходит от английского masterclass: master – лучший в какой-либо

области + class – занятие, урок.

Мастер-класс – одна из форм эффективного профессионального обучения педагогов.

Мастер передает ученикам опыт, мастерство, искусство в точном смысле, чаще всего – путем

прямого и комментированного показа приемов работы.

По определению, «мастер-класс» – это интерактивная форма обучения и обмена

опытом, объединяющая формат тренинга и конференции.

В толковом словаре С.И. Ожегова можно найти несколько значений слова «мастер»:

• Квалифицированный работник в какой-нибудь производственной области;

• Руководитель какого-нибудь производственного цеха в отдельной специальной

области;

• Человек, который умеет хорошо, ловко что-нибудь делать;

• Специалист, достигший высокого искусства в своем деле1.

Ближе всего для педагога два последних определения.

Мастерство трактуется С.И. Ожеговым как высокое искусство в какой-нибудь отрасли.

Разные педагоги в разное время по-разному пытались дать определение

педагогическому мастерству.

Так, например, А. Дистервег считал, что педагог – мастер, и только он имеет развитые

познавательные способности, совершенные знания учебного материала, как со стороны

содержания, так и формы, как его сущности, так и метода преподавания2.

А.С. Макаренко отмечал, что сущность педагогического мастерства проявляется в

знаниях и умениях3.

14

В современной педагогической литературе в характеристику понятия «педагогическое

мастерство» включают следующие компоненты:

• Психологическую и этико-педагогическую эрудицию;

• Профессиональные способности;

• Педагогическую технику;

• Определенные качества личности, необходимые для осуществления

профессиональной деятельности.

В современных условиях педагог-мастер – это педагог, обладающий

исследовательскими навыками и умениями, знающий особенности экспериментальной

работы, умеющий анализировать инновационные педагогические технологии, отбирать

содержание и применять на практике, умение прогнозировать итоги своей деятельности,

разрабатывать методические рекомендации.

Фундамент педагогического мастерства охватывают следующие основные

составляющие: личность педагога, знания и педагогический опыт.

Учитель учится всю жизнь, он находится в постоянном развитии и всю трудовую жизнь

является исследователем. Мастерство, как правило, связывают с большим опытом. Первым

же шагом к педагогическому мастерству является творчество.

В.Т. Тихомирова считает, что творчество зависит от «эффективных антропопрак-

тических технологических составляющих творческой стимулирующей среды развития

личности 4.

Несмотря на массовый характер педагогической профессии, подавляющее большинство

учителей – творческие личности, идущие к мастерству. В мастерстве педагога можно

выделить четыре относительно самостоятельных элемента:

• Мастерство организатора коллективной и индивидуальной деятельности детей;

• Мастерство убеждения;

• Мастерство передачи знаний и формирования опыта деятельности;

• Мастерство владения педагогической техникой.

Педагогическая техника занимает особое место в структуре мастерства учителя.

Педагогическая техника – это совокупность навыков, которая необходима для

эффективного применения системы методов педагогического воздействия на отдельных

учащихся и коллектив в целом (умение выбрать правильный стиль и тон в общении, умение

управлять вниманием, чувство такта, навыки управления и др.).

Уровень педагогического мастерства возможно определить, ориентируясь на

следующие критерии:

комплекс методических приемов, педагогических действий, которые присущи именно этому педагогу;

оригинальные действия взаимосвязаны между собой и обеспечивают эффективное решение учебно-воспитательных задач.

Признаками системы работы учителя являются:

целостность, оптимальность в определении места и времени применения каждого методического приема;

разносторонность воздействия на учащихся с одновременной сосредоточенностью на развитии стержневых ведущих качеств личности;

оригинальность методики. «Мастер-класс» как форма обучения является средством создания трех типов условий:

Обеспечивается формирование мотивации и познавательной потребности в

конкретной деятельности;

Стимулируется познавательный интерес, отрабатываются условия по планированию, самоорганизации и самоконтролю педагогической деятельности;

Осуществляется индивидуальный поход по отношению к каждому участнику мастер-класса, отслеживают позитивные результаты учебно-познавательной деятельности

каждого учителя.

15

Поговорим о мастер-классе как педагогической технологии.

Мастер-класс включает в себя следующие взаимосвязанные блоки:

Блоки Содержание

Цель научной идеи Основные научные идеи – деятельностный, личностно-

ориентированный, исследовательский, рефлексивный подходы.

Последовательные дейст-

вия учителя и ученика

Последовательность действий – пошаговый алгоритм изучения

авторской системы работы учителя-мастера.

Критерии оценки и

качественно новый

результат

Критерии оценки – новый уровень индивидуального стиля

творческой педагогической деятельности (имитационный,

конструктивный, творческий).

Качественно новый результат – умение моделировать урок в

режиме технологии, в которой эффективно работает мастер.

Цель мастер-класса – создать условия для профессионального самосовершенствования

учителя, при котором формируется опыт подготовки к проектированию адаптивной

образовательной среды ученика, формируется индивидуальный стиль творческой

педагогической деятельности в процессе опытно-экспериментальной работы.

Структура проведения «Мастер-класса» выглядит следующим образом:

Этапы Содержание

1.Презентация

педагогического опыта

педагога-мастера

Обоснование основных идей педагогической технологии, применяемой учителем.

Характеристика творческой лаборатории педагога-мастера

(описание достижений в опыте работы, источников, откуда

педагог черпал свои разработки).

Определение проблем и перспектив в работе педагога-

мастера.

Описание системы уроков (занятий) в режиме эффективной педагогической технологии, представляемой педагогом.

2.Представление урока

(занятия), системы

уроков (занятий)

Рассказ педагога о проекте занятия.

Определение основных приемов и методов работы, которые будут демонстрироваться.

Краткая характеристика результативности используемой

технологии.

Вопросы педагогу по изложенному проекту.

3. Урок (занятие) или

имитационная игра со

слушателями с демонстра-

цией приемов эффектив-

ной работы с учащимися

Проведение урока с учащимися.

Проведение панорамы урока без присутствия учащихся.

4.Моделирование

Самостоятельная работа слушателей по разработке

собственной модели урока (занятия) в режиме

продемонстрированной педагогической технологии. Мастер

исполняет роль консультанта, организует самостоятельную

деятельность слушателей и управляет ею.

Обсуждение авторских моделей урока (занятия) слушателями

5.Рефлексия

Дискуссия по результатам совместной деятельности Мастера

и слушателей.

Заключительное слово педагога-мастера по всем замечаниям и предложениям.

Цель проведения конкретного урока (занятия) определятся Мастером в зависимости

от того, что он будет показывать.

Варианты:

16

• Показ программы деятельности, элективного курса, факультатива и т.п.

• Показ отдельных форм работы, которые использует в своей деятельности педагог.

• Показ отдельных методов работы.

• Показ инновационных моментов деятельности.

Формы:

• Лекция.

• Практическое занятие.

• Интегрированное (лекционно-практическое) занятие.

Результатом «мастер-класса» является модель урока (занятия), которую разработал

«учитель-мастер» с целью применения этой модели в практике собственной деятельности.

Проведение «мастер-класса» – это показатель зрелости учителя, демонстрация

высокого уровня профессионального мастерства.

Какова позиция руководителя мастер-класса?

Учитель - мастер проводит урок со слушателями, демонстрируя приѐмы эффективной

работы с учащимися. Проводя мастер-класс, руководитель никогда не стремится просто

передать знания. Он старается задействовать участников в процесс, сделать их активными,

разбудить в них то, что скрыто даже для них самих, понять и устранить то, что ему мешает в

саморазвитии. Все задания руководителя и его действия направлены на то, чтобы

подключить воображение участников, создать такую атмосферу, чтобы они проявили себя

как творцы. Это мягкое, демократичное, незаметное руководство деятельностью.

Учитель - мастер создаѐт атмосферу открытости, доброжелательности, сотворчества в

общении. Он исключает официальное оценивание работы участников мастер-класса, но

через социализацию, афиширование работ дает возможность для самооценки педагога, его

самокоррекции.

Особо следует обратить внимание на:

речь и голос (тон, сила, выразительность, дикция, интонация, техника речи);

мимику, жест, управление эмоциями, чтение эмоционального состояния на лице;

пантомимику (осанка, умение стоять, сидеть, наблюдать за поведением участников);

умение сосредоточиться на предмете разговора, владение мнемотехникой,

аутогенной тренировкой, отсутствие скованности;

искусство общения: психологическая избирательность, способность к

педагогическому вниманию, эмпатия;

педагогическую импровизацию: умение работать по плану «в голове», привлекать личный опыт, управлять незапланированными ситуациями;

психологическую зоркость, умение вычислять «гениев» и поддерживать

«отстающих»;

коммуникативную культуру, умение вести диалог, дискуссию;

чувство времени. Примерный план проведения мастер-класса:

вступительная часть, где руководителем мастер-класса даются необходимые

целевые установки, раскрывается содержание занятия в целом и его отдельных составных

частей;

основная демонстрационная часть;

комментирующая часть, где руководитель мастер-класса поясняет те элементы своей

работы, которые с его точки зрения наиболее важны и носят оригинальный характер;

обсуждение занятия самими участниками мастер-класса;

подведение итогов руководителем мастер-класса.

Необходимо тщательно продумать, какие иллюстративные материалы будут

использованы, как они будут способствовать раскрытию новаторской, оригинальной

стороны содержания мастер-класса. Особенно это важно в том случае, когда занятие

проводится для начинающих педагогов. В таком случае иллюстративный (и весь

17

дидактический) материал должен быть использован в максимальном объеме и в то же время

очень строго структурирован по содержанию и порядку его демонстрации.

Следует заранее учитывать мотивацию разных групп участников.

Если это начинающие педагоги или педагоги, уже имеющие опыт работы, но

стремящиеся повысить свой профессиональный уровень для решения квалификационных

задач, то для них важно получить конкретные знания о формах, приемах работы,

используемой методике, чтобы иметь возможность использовать все это в своей дальнейшей

практической работе.

В случае участия в мастер-классе группы высококвалифицированных педагогов

главную роль играет ориентация на сравнение, сопоставление уровня и форм работы, задача

заимствования и копирования имеет второстепенный характер или вообще отсутствует.

Поэтому в первом случае обсуждение направлено на удовлетворение интереса

педагогов к тем или иным аспектам ими увиденного. Во втором случае имеет место

полноценная дискуссия, в ходе которой педагог, проводивший мастер-класс, может и для

себя узнать что-то интересное, что придает обсуждению характер взаимообогащения.

После проведения мастер-класса желательно педагогу, проводившему его, провести

самоанализ, выявить для себя удачные и менее удачные элементы мастер-класса, чтобы

затем внести в содержание и форму проведения какие-либо коррективы. Поэтому

желательно осуществление видеозаписи мастер-класса. Такая запись может использоваться и

как наглядное пособие для других педагогов, желающих провести мастер-классы.

Методика проведения мастер-классов не имеет каких-либо строгих и единых правил,

она основывается на педагогической интуиции педагога и на творческой восприимчивости

слушателя.

Помимо чисто практического назначения, мастер-класс преследует еще одну очень

важную цель – интеллектуальное и эстетическое развитие педагога. В это понятие

вкладывается развитие способности самостоятельно и нестандартно мыслить.

Основные преимущества мастер-класса – уникальное сочетание индивидуальной

работы, возможность приобретения и закрепления практических знаний и навыков, развития

гибкости мышления.

Критерии качества подготовки и проведения мастер – класса

Для определения эффективности подготовки и проведения мастер-класса мы

предлагаем использовать следующие критерии:

Презентативность. Выраженность инновационной идеи, уровень ее представления,

культура презентации идеи, популярность идеи в педагогике, методике и практике

образования.

Эксклюзивность. Ярко выраженная индивидуальность (масштаб и уровень реализации

идей). Выбор, полнота и оригинальность решения инновационных идей.

Прогрессивность. Актуальность и научность содержания и приемов обучения, наличие

новых идеей, выходящих за рамки стандарта и соответствующих тенденциям современного

образования и методике обучения предмета, способность не только к методическому, но и к

научному обобщению опыта.

Мотивированность. Наличие приемов и условий мотивации, включения каждого в

активную творческую деятельность по созданию нового продукта деятельности на занятии.

Оптимальность. Достаточность используемых средств на занятии, их сочетание, связь

с целью и результатом (промежуточным и конечным).

Эффективность. Результативность, полученная для каждого участника мастер-класса.

Каков эффект развития? Что это дает конкретно участникам? Умение адекватно

проанализировать результаты своей деятельности.

Технологичность. Четкий алгоритм занятия (фазы, этапы, процедуры).

Артистичность. Возвышенный стиль, педагогическая харизма, способность к

импровизации, степень воздействия на аудиторию, степень готовности к распространению и

популяризации своего опыта.

18

Общая культура. Эрудиция, нестандартность мышления, стиль общения, культура

интерпретации своего опыта.

Что можно порекомендовать новичкам для организации и поведения мастер-класса?

Для тех, кто впервые решил провести мастер-класс, необходимо сделать следующее:

1. Чѐтко определить тему мастер-класса.

2. Решить будет это одноразовый мастер-класс или серийный.

3. Узнать о степени квалификации педагогов, участвующих в мастер-классе

(начинающие педагоги или высококвалифицированные).

4. Продумать план мастер-класса.

5. Решить какие методы и приѐмы можно будет применить в процессе проведения мастер-класса.

6. Неоднократно проработать демонстрационную часть и комментарии к ней. 7. Подумать какие технические средства Вы будете использовать. 8. Какой иллюстративный и дидактический материал Вы будете использовать. 9. Организовать дискуссию, обмен опытом, обсуждение результатов мастер-класса.

10. После мастер-класса с методистом проанализировать прошедшее мероприятие.

Подводя итоги выше сказанному, можно сказать следующее, что:

мастер-класс – это интерактивная форма обучения и обмена опытом.

мастера своего дела делятся с коллегами какой-либо уникальной методикой, которая

применялась и успешно внедрялась лично ими.

мастер – класс- это уникальная форма наращивания профессионализма учителя в той

или иной сфере «педагогического воспроизводства», передачи знаний и умений, обмена

опытом обучения и воспитания, центральным звеном которой является демонстрация

оригинальных методов освоение определенного содержания при активной роли всех

участников занятия.

мастер-класс - современная форма проведения обучающего тренинга-семинара для

отработки практических навыков по различным методикам и технологиям с целью

повышения профессионального уровня и обмена передовым опытом участников,

расширения кругозора и приобщения к новейшим областям знания.

По сути дела, мастер-класс - это передача действующей технологии, при которой

происходит взаимообучение коллег.

Кто однажды попробует провести мастер-класс, раз и навсегда полюбит данную форму

представления опыта работы, постоянно будет находиться в творческом поиске,

совершенствовать свое мастерство, оттачивать каждую грань многогранной педагогической

деятельности.


1. Ожегов С.И. Толковый словарь русского языка / Под ред. проф. Л.И. Скворцова. —

28-е изд. перераб. — М.: Мир и образование, 2014. — 1376 с.

2. Дистервег А. «О природосообразности и культуросообразности в обучении» (по публ. в ж-ле «Народное образование», 1998, № 7).

3. Произведения Макаренко А.С. [Электронный ресурс]. – Режим доступа:

http://www.makarenko.edu.ru/biblio.htm (дата обращения 23.04.2019);

4. В.Т. Тихомирова К вопросу о теоретических основах фасилитации, коучинга и тьюторства для развития личности в творческой развивающей среде //Журнал Евразийский

Союз ученых.- №10(4) 2015 с.105-108

http://www.makarenko.edu.ru/biblio.htm

19

І СЕКЦИЯ

БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЦИФРЛАНДЫРУДЫҢ ЖАҺАНДЫҚ ҤРДІСТЕРІ:

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖҼНЕ ОТАНДЫҚ ТҼЖІРИБЕ.

ГЛОБАЛЬНЫЕ ТРЕНДЫ ЦИФРОВИЗАЦИИ В ОБРАЗОВАНИИ:

МЕЖДУНАРОДНЫЙ И ОТЕЧЕСТВЕННЫЙ ОПЫТ.

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН - ЖАҢА МҤМКІНДІКТЕР КЕПІЛІ

Абибуллаева И.А.,

Ақтҿбе кҿлік, коммуникация жҽне жаңа технология колледжінің арнайы пҽн оқытушысы

Фото:

Мемлекет басшысының «Қазақстанның Ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге

қабілеттілік» атты Қазақстан халқына Жолдауы біздерге, ғылым адамдарына нағыз

прагматикалық, нақты ҽрі тҥйінді, еліміздің болашағы ҥшін тағдыршешті мҽселелерді

кҿтерген атаулы қҧжат болды.

Жолдау біздің еліміздің ширек ғасыр ішіндегі екі жаңғырту ҥрдісін аяқтап, ҥшінші,

экономикамыздың ҽлемдік ҿсімінің лайықты деңгейге жетуін қамтамасыз ететін,

жеделдетілген технологиялық жаңғыртылу басымдығына кҿшуімізді айқындап берді.

Цифрлы технология біздің ҿмірімізге тҽуелсіздігіміздің бастапқы жылдары-ақ батыл

енгізіле бастады. Ең алдымен, мектептерді жаппай компьютерлендіру қолға алынды. Ком-

пьютерлер кеңседе де, ҥйде де негізгі ақпараттық қҧрал ретінде пайдаланыла бастады, ақ-

паратпен орындалатын кез келген жҧмыс компьютер кҿмегімен жҥзеге асырылатын болды.

Ақпаратты сақтау да, тасымалдау да жолға қойылды.

Сымсыз телефондар, желілік телеарна – осы бағдарламаның жемісі. Жаңа дамып келе

жатқан жасанды интеллект белгілі бір алгоритм жоқ жерде пайдалануға жол ашады.

2011 жылдың 18 қаңтарында Елбасы Нҧрсҧлтан Назарбаевтың қатысуымен ҧлттық

жерсеріктік «OTAU TV» теле-радиохабар тарату желісі іске қосылған болатын. Бҥгінде

ҧлттық оператор қызметін пайдаланатын ҥй шаруашылықтарының саны миллионға жетуге

жақын. Цифрлы стандартқа кҿшкен сҽтте, Қазақстанда жерсеріктік жҥйе абоненттерінің

саны небҽрі 6 300 болғанын ескерсек, бҧл кҿрсеткіш аталған қызметтің халық арасында ҥл-

кен сҧранысқа ие екенін кҿрсетеді. Бҧл, ҽсіресе, ауыл тҧрғындарына қатысты, ҿйткені, оның

абоненттерінің 70 пайызы ауылдық жерлерге келеді.

Президенттің Жолдауында елімізде ҥлкен экономикалық жҽне технологиялық дҥмпу

болуы тиістігі баса айтылды. Ал ол ҥшін, ең алдымен, тағы сол IT саласына басымдық

беріледі.

Жалпы, Қазақстанда ақпараттық технологияларды мемлекеттік секторға ендіру

жҧмыстары осыдан он жыл бҧрын сҽтті басталған. Оған мысал келтіруге болады, ол –

«eGov» жҥйесі немесе Қазақстанның электронды ҥкіметі. Дҽл осы жҥйенің кҿмегімен

бҥгінде жҥздеген операцияны компьютер алдында отырып-ақ жҥргізе аласыз. Қҧжат

ресімдеу, коммуналдық қызмет тҥрлерінің ақысын, салық, айыппҧл, сақтандыру жҽне ҿзге де

қызмет тҥрлерін ҥйде отырып тҿлеуге кез келген қазақстандықтың мҥмкіндігі бар. Бҧл істер

алдағы кезде одан ҽрі жетілдіріле тҥседі.

Жолдауға сҽйкес жазға қарай елімізде «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы

іске қосылуы белгіленді. Ақпараттық технологиялар қарыштап дамып бара жатқан мына

заманда IT саласын дамытпасақ, дамыған 30 елдің қатарынан кҿріну қиын. Ҿйткені,

ҿркениетті елдердің барлығы осы цифрлы жҥйеге кҿшіп, ҿнеркҽсібінің дамуын жҽне

халқының ҽл-ауқатын жылдан-жылға жақсартып келеді.

Жолдауда Елбасы: «Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа

индустрияларды ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг,

онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім

беру ісінде қолданылатын жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бҧл

20

индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған елдердің экономикаларының қҧрылымын ҿзгертіп,

дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты», деп нақты бағдар берді.

Қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру ҽрі ҧлттық экономиканы цифрландыру бағ-

дарламасын жҥзеге асыру шеңберінде 2020 жылға дейін интернет қолданушылардың санын

80 пайызға дейін арттыру, тҧрғындардың 95 пайызын цифрлы xабар таратумен қамту, аза-

маттардың цифрлық сауаттылығын 80 пайызға дейін арттыру кҿзделуде. Бҧл ҥшін биылдың

ҿзінде аталған бағдарлама аясында елімізде 244 радиотелевизиялық станса іске қосылмақ.

«Цифрлы Қазақстан» тек бір ғана IT саласын емес, қоғамдағы ҿзге де салаларды

дамытуға бағытталған. Бағдарлама ІЖҾ-дегі IT-секторының ҥлесін 2020 жылға дейін 5

пайызға жеткізуді жоспарлап отыр. IT-секторында 150 мың жаңа жҧмыс орны ашылады.

Еңбек ҿнімділігі 37 пайызға жеткізіледі. Халықтың цифрлық сауаттылығын арттыру да

басты міндет, ол 85 пайызға дейін жеткізілетін болады.

«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын жҥзеге асыруда 4 бағыт бар. Бірінші бағыт –

ауыл-аймақты кең жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, Қазақстанның транзиттік ҽлеуетін

арттыру. Екінші бағыт – экономиканың салаларына (кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау,

білім беру, ауыл шаруашылығы жҽне электронды сауда) цифрлы технологияны ендіру.

Ҥшіншісі – мемлекеттік органдар жҧмысының сапасын арттыру жҽне тҿртінші бағыт – IT-

мамандарды даярлау.

Цифрлы технологияның халқымыздың жартысы ауылда тҧрып, сол жерде нҽпақасын

айырып отырған ауыл шаруашылығы саласына да берері кҿп. Ҽлемге белгілі «Microsoft»

компаниясының қожайыны Билл Гейтс ойлап тапқан «Оракул» деген компьютерлік

бағдарлама ауылшаруашылық жерлерінің хал-ахуалын санаулы ғана уақыт ішінде талдаудан

ҿткізіп, қандай жағдайда екенін айтып бере алады. Дҽл қазір Қазақстанда егістік пен жайы-

лымның кҿбі жекенің қолында жҽне пайдаланылмай жатқаны белгілі. Ал аталған бағдарлама

сол жер иелерінің кім екенін, жерді қанша уақыттан бері пайдаланбай жатқанын анықтай

алады. Демек, «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы аясында Билл Гейтстің «Оракулы» да

елімізде кең қолданысқа енуі ҽбден мҥмкін.

Цифрлы технология бҧдан бҿлек денсаулық сақтау жҽне білім беру салаларында да

қолданыста. Биыл оны жетілдіру мақсатында Қазақстан мектептерінде электронды кҥнделік

қолданысқа енгізілмек. Сонымен қатар, педагогтар да атқарған жҧмыстарының есебі мен

жоспарларын қағаз кҥйінде емес, электронды ҥлгіде тапсыра алады.

Жалпы, мҧның бҽрі халықтың бақуатты ҿмір сҥруі ҥшін жасалып жатқан шаралар

екенін тҥсінуіміз қажет. Тҧрғындардың ҽл-ауқаты артып, еңсесі тік кҿтерілгенде ғана

Қазақстан дамыған ҿркениетті елдердің қатарына, яғни алдыңғы «отыздыққа» қосыла алады.

Ал, бҧл мақсатқа жету ҥшін еліміз Ҥшінші жаңғыруды еңсеруі тиіс. Алдағы кезде замана

кҿшінен қалғысы келмеген ҽрбір азамат, мамандар, ғалымдар мен студенттер ҧялы байланыс,

телекоммуникация, сандық ТВ, кеңжолақты интернет, ақпараттық технологиялар, Е-ҥкімет,

Е-сауда, интерактивті жарнама жҽне ҽлеуметтік медиа саласындағы ҿзекті тақырыптардан

тыс қалуына болмайды.

Осылайша егемен еліміздің «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы 2018 жылдан 2022

жылға дейінгі кезеңді қамти отырып, ел экономикасының технологиялық жаңғыруына серпін

бермек. Сонымен қатар, еңбек ҿнімділігінің ҧзақ мерзімдік ҽрі ауқымды ҿсімі ҥшін жағдай

жасауы тиіс деп ойлаймын.

Пайдаланған ҽдебиеттер:

1. Қазақстанның ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге қабілеттілік.-ҚР Презизенті

Н.Ҽ.Назарбаев Қазақстан Халқына Жолдауы.-Егеменді Қазақстан.-2017.-31қаңтар

2. Қастер Сарқытқан. Адами капитал мамандық таңдаудан қалыптасады // President &

Halyq.-2018. –29маусым. –Б. 6.

3. 3Игілігі мол цифрлы қоғам// Егемен Қазақстан.-2018.-2 ақпан.–Б. 12.

4. 4Абай Асанкелдіҧлы. Білім саласын цифрландыру мҽселесі қаралды// Егеменді Қазақстан.-2018.-20 наурыз.–Б. 21.

5. Жаңа ҽлемге бастайтын жаңа жобалар// Айқын.-2018.-24 сҽуір.–Б. 8.

21

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІНІҢ КҾРІНІСІ

Аскарова Г.А., [email protected]

Ақтҿбе қаласы №9 орта мектеп-гимназиясы КММ

Елбасының «Қазақстанның ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге қабілеттілік» атты

Жолдауында цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды

ҿркендетуге тиіс екеніміз айтылған. Сондай-ақ, 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді

банкинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын

жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту керектігі назарға алынған.

Соңғы кезде жиі айтылып жҥрген цифрлылық дегеніміз не? Алдымен осыған

тоқталайық.

Елімізде жаңа технологияны жетік меңгере тҥсу ҥшін «Цифрлы Қазақстан» бағдарлама-

сы қабылданды. Ол 4 бағыт бойынша жҥзеге асырылады. Бірінші бағыт – ауыл-аймақты кең

жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, Қазақстанның транзиттік ҽлеуетін арттыру. Екінші

бағыт – кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау, білім беру, ауыл шаруашылығы жҽне

электронды сауда экономиканың салаларына цифрлы технологияны ендіру. Ҥшіншісі –

мемлекеттік органдар жҧмысының сапасын арттыру жҽне тҿртінші бағыт – IT-мамандарды

даярлау.

Қарап отырсақ, бҧл жҧмыстардың барлығы атқарылып жатыр. Интернет желісі қолже-

тімді болу ҥшін облыс, аудан орталықтарынан бҿлек, шалғайдағы ауылдарға да қолайлы

жағдай жасалуда. Мҧның барлығы санды технологияны ендіру ҥшін жасалған қадамдар

болатын. Айналасы бірнеше жылдың ішінде қазақстандықтар неше тҥрлі ҧялы телефондарды

ҧстады. Жыл ҿткен сайын олардың функциялары ҿзгеріп, мҥмкіндіктері де арта тҥсті.

Алғашқыда тек байланыс қҧралдары ҥшін қолданылған қолақпандай телефондар бірте-бірте

айфон, айпад, смартфондарға ауысты. Бҥгінде ҧялы телефоныңыз тек байланыс қҧралы ғана

емес, сонымен қатар, интернет желісіне еркін қосылатын компьютер іспетті. Адамдар ҧялы

телефондарына сан алуан ҽлеуметтік желілерді жҥктеп, қоғамда орын алған оқиғаларға

байланысты ой-пікірлерін білдіретін болды. Сондай-ақ, ҧлттық жерсеріктік «OTAU TV»

теле-радиохабар тарату желісі іске қосылып, отандық арналардың аудиториясы кеңейіп,

мҥмкіндігі арта тҥсті. Нҽтижесінде республикамыздың ҽрбір аймағынан хабар тарататын

облыстық телеарналарды еліміздің кез келген ҿңірінен кҿруге болады. Бҧрын тек Астана мен

Алматы сияқты ҥлкен қалаларда ғана кҿрсететін арналарды тамашалайтын мҥмкіндік туды.

Алдағы уақытта қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру ҽрі ҧлттық экономиканы

цифрландыру бағдарламасын жҥзеге асыру шеңберіндегі жҧмыстар жалғасатын болады.

Елімізде 2020 жылға дейін интернет қолданушылардың санын 80 пайызға дейін арттыру,

тҧрғындардың 95 пайызын цифрлы xабар таратумен қамту, азаматтардың цифрлық

сауаттылығын 80 пайызға дейін арттыру кҿзделуде.

«Цифрлы Қазақстан» тек бір ғана IT саласын ғана емес, сондай-ақ, қоғамдағы ҿзге де

салаларды дамытуға бағытталған. Бҧл ретте ҽлемдік деңгейдегі жетістіктерді ескеруіміз

қажет. Бірде-бір газеті немесе телевидениесі жоқ «Facebook» ҽлемдегі басты медиа топ

болып табылады. Ал, «Alibaba» деп аталатын жер бетіндегі ең ҥлкен сауда жҥйесінің не

дҥкені, не сауда орны жоқ. Олар электронды саудамен айналысады. Мемлекет басшысы

онлайн сауда мен мобильді банкинг дегенде елдің назарын осыған аударып отыр. Біз бҧған

ҥрке қарамауымыз керек.

Бҥгінде республикамыздағы 18 миллион адам болса, 25 миллион ҧялы телефон бар

екен. Олардың басым бҿлігі интернет желісіне оңай қосыла алады. Кҿшеде кетіп бара жатсыз

ба, ҥйдесіз бе, автобустасыз ба – бҽрібір. Жаңа ҥлгідегі қалта телефондары қажетті

функциялармен толық қамтылған. Еліміздегі ҽлеуметтік желілерді пайдаланушылардың

басым бҿлігі осы ҧялы телефондарды қолданады екен. Қазір ҽлеуметтік желіде ҥлкен де кіші

де отырады. Сол жерде ҿз ойларын айтып, қоғамдағы тҥрлі жағдайларға байланысты

пікірлерін білдіріп жатады. Тіпті, ҽлеуметтік желі арқылы танысып, кҿңіл жарастырған,


22

отбасын қҧрған жандар да бар. Жаңа технологиялардың дамып бара жатқаны соншалық

«Facebook» ҽлеуметтік желісі арқылы 4 миллионнан аса пост жазылса, «Skype» арқылы

сағатына 100 мың адам сҿйлеседі екен. Бҧдан басқа кҥнделікті ҿмірде тҧтынатын теледидар,

тоңазытқыш, кір жуу машинасы мен кҿлігімізге дейін автоматтандырылды. Компаниялар

мен фирмалар кҿліктерін тҥгелдей «GPS» навигаторларымен қамтыды. Бір орында отырып

олар қайда жҥр, қай бағытпен қозғалуда, міне, осының барлығын біліп отырады. Полиция

қызметкерлері «радар» детекторлары арқылы автомашиналардың жылдамдықтарын бақылай

алады. Ҧшақтар мен тепловоздардың технологиясы да айтарлықтай дамытылған. Мҧның

барлығы жаңа технологияның жетістігі болып табылады.

«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасында ІЖҾ-дегі IT-секторының ҥлесін 2020 жылға

дейін 5 пайызға жеткізу жоспарланған. Бҧл дегенің IT-секторында 150 мың жаңа жҧмыс

орны ашылады деген сҿз. Еңбек ҿнімділігі 37 пайызға жеткізіледі. Халықтың цифрлық

сауаттылығын арттыру да басты міндет, ол 85 пайызға дейін жеткізілетін болады.

Облысымызда да сҽйкесінше тиісті жҧмыстар атқарылмақ. «Microsoft» компаниясы еліміздің

цифрландыру саласындағы бастамаларға қолдау кҿрсетуде. Осы компания біздің аймақта да

тҿрт бағыт бойынша жҧмыс жасауға ниетті. Олардың ішінде денсаулық, білім жҽне ақылды

қала жобалары бар. Бҧған қоса Қызылордада ресурстық орталық ашуды жоспарлап отыр.

Орталық қажетті қҧрал-жабдықтармен қамтылады. Онда оқыту тегін жҥргізіледі. Оның

ҥстіне Ресейдің жетекші оқу орындарында Сырдың 500-ге тарта баласы білім алуда. Олар ІТ

технологияны жетік меңгеретіні сҿзсіз.

Жаңа технологиялардың артықшылығы жеткілікті. Мҽселен, ғаламтордан тамашалап

жҥрген ақылды ҥйлерде бҽрі оңай басқарылады. Екі алақанды бір-біріне соғу арқылы жарық

қосылса, теледидарды дыбыспен ҿшіріп-сҿндіруге болады. Сол сияқты ас бҿлмесі мен

жуынатын бҿлмеде де осы секілді кереметтерді жасауға болады. Қолыңды созсаң судың

ағатынын ҿз кҿзімізбен кҿрдік. Таңғалатын нҽрсе. Бірақ, бҧл дҽл қазір біз ҿмір сҥріп жатқан

қоғамда болып жатыр. Оған ілесу ҥшін біз барынша білімімізді жетілдіріп отыруымыз қажет.

Мҧнымен қоса жаңалықтарды уақытында қабылдау да маңызды. Қазір ақпараттың жылдам

тарайтын заманы. Ҽлем бойынша бір секундта 10 сайт ашылады екен. Тіпті, бір дегенде ҥш

миллион хат жіберіледі. Біздің балаларымыз осы ҥдерістен қалып қоймауы керек. Бір сҿзбен

айтқанда, цифрлы жҥйе ҽлемдік кҿшке ілесу ҥшін қажет.

«Цифрлық мемлекетке кҿшу» бағыты аясында бҥгінгі таңда білім беру саласының бар-

лық деңгейі цифрландырумен қамтылған. Мектепке дейінгі білім беретін ҧйымдардың 64%- ы

электрондық тҥрде ҿтініштер қабылдайды. Ал мектептердің 94%-ында оқушылар электрон-

дық кҥнделіктер мен журналдарды пайдаланады. Жалпы, бҧл бағытты цифрландыру ауыл-

дық жҽне қалалық мектептер арасындағы алшақтықты 30% тҿмендетуге мҥмкіндік берді.

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру біздің ерекше назары-

мызда. Бҧл бағыт бойынша облыста жҥйелі жҧмыстар атқарылып келеді. Цифрландыру білім

саласында да сҽтті енгізілуде. Мҽселен, бҥгінде балаларды бала бақшаға қабылдау

автоматтандырылған. Қазіргі уақытта бҧл қызметтің тҥрі бойынша 98 172 ҿтінім келіп тҥсіп,

30645 бала электронды ҿтініштер арқылы балабақшаларға жіберілді. Ал жалпы орта білім

беретін мемлекеттік мектептерге 1-сыныпқа есепке алу процесі автоматттандырылса, білім

саласында қол жетімділік, қолайлылық жҽне ашықтықты қамтамасыз ету мақсатында кадр

іріктеу мҽселесі де цифрлық форматқа кҿшірілді. Бҥгінгі таңда осы жҥйе арқылы 2374 ҿтінім

қабылданып, 1010 ашық конкурс ҿткізілді. Нҽтижесінде 654 кандитат жҧмысқа орналасты.

Бҧл ҿз кезегінде сыбайлас жемқорлық тҽуекелін 80 пайызға жойса, келіспеушілік бойынша

арыздарды 92 пайызға, сондай-ақ, ашық бҽсекелестікті ҧйымдастыру нҽтижесінде

педагогикалық қҧрамның саны артты.

Елбасы: «Болашақ жастардың қолында екенін жиі айтады. Қазақстан бҥгінде ҽркімге

қай саладан болмасын мол мҥмкіндік туғызып отырған ел. Сондықтан цифрлық Қазақстанға

қол жеткізу ҥшін жастарға артар ҥміт зор», ‒ деді. Ендеше осы мҥмкіндіктерді

пайдаланайық, Қазақстанның бҽсекеге қабілетті 30 елдің қатарынан табылуына жағдай

жасайық, еңбек етейік.

23

ЦИФРОВИЗАЦИЯ КАЗАХСТАНСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ:

БУДУЩЕЕ НАЧАЛОСЬ СЕГОДНЯ

Байбекова М.А., [email protected]

Байменова А.Т., [email protected]

Татаманова Г.Б. [email protected]

Новая средняя школа г. Актобе

«... Цифровизация необходима для повышения конкурентоспособности предприятий и

страны в целом, а также улучшения качества жизни населения»

Н.Назарбаев

Человечество живет в эпоху безграничных возможностей. И перемены по праву

считаются неотъемлемой частью развития отдельного человека, общества и даже

государства. «Цифровизация – это не цель, это средство достижения абсолютного

преимущества Казахстана».[1] «Цифровой Казахстан» – это стратегическое направление

развития страны, а не одна из краткосрочных задач. Потребуется время для того, чтобы

прийти к обозначенным в госпрограмме горизонтам. В этом контексте, цифровизация –

глобальный тренд, который не должен восприниматься как угроза. Этот глобальный и

неотвратимый процесс следует воспринимать как необходимость не только с точки зрения

внедрения технологий, но и с позиции его использования в межкультурном и

межгосударственном диалоге.

C начала 2018 года в стране приступили к реализации государственной программы

«Цифровой Казахстан». Правительством были поставлены задачи по пяти ключевым

направлениям: 1. «Цифровизация отраслей экономики» подразумевает качественное преобразование

традиционных отраслей экономики РК с использованием прорывных технологий и

возможностей. Как следствие, ожидается повышение производительности труда и рост

капитализации.

2. «Переход на цифровое государство» предполагает для граждан и бизнеса

предоставление открытых, прозрачных и удобных возможностей, доступных в любое время

в режиме «онлайн». Ожидается, что к 2022 году доля госуслуг, полученных в электронном

виде, повысится до 80%, а крупные казахстанские города перейдут на концепцию «Smart

City».

3. «Реализация цифрового Шелкового пути» обеспечит скоростной и безопасный

доступ в интернет, а также качественное покрытие мобильной связью всей территории

страны.

4. «Развитие человеческого капитала» заключает в себе процесс повышения

цифровой грамотности населения и развитие новых компетенций. Это станет возможным

благодаря инновациям в образовании. В связи с этим, акцент будет сделан на развитие

креативного и критического мышления, а также на использование современных

образовательных технологий в процессе учебы.

5. «Создание инновационной экосистемы» предполагает развитие технологического

предпринимательства с устойчивыми связями между бизнесом, научной сферой и

государством. В этом контексте, внедрение инноваций в производство считается крайне

важным и необходимым.[2]

В эпоху стремительных перемен конкурентоспособность той или иной страны

определяют люди, кадры, будущие поколения.

Онлайн-учебники, облачная система обучения, виртуальные лаборатории,

персональный ID каждому ученику, открытый образовательный контент – все это ждет

образование Казахстана в самом ближайшем будущем. Цифровизация, на которую страна

взяла курс – один из ведущих трендов в процессе реформирования этой сферы.




24

Развитие информатизации в системе среднего образования, автоматизация процессов

управления образования, подготовка IT-специалистов – вот три кита, основываясь на

которых будет развиваться отечественное образование. Автоматизация государственных

услуг должна охватить все уровни образования. Об этом ранее говорил бывший министр

образования и науки РК Ерлан Сагадиев.[3]

Все поставленные задачи на стадии выполнения. Так, отныне, чтобы получить

направление в детский сад, совсем не обязательно выходить из дома. В 14 городах

Казахстана успешно практикуется электронная выдача направления. Таким образом, прямые

контакты и коррупционные риски сходят на нет.

«В системе образования будет полная «прозрачность и справедливость, то есть в

обязательном порядке вся информация о распределении грантов в вузы, получении

аттестации депутатов и многое другое будет находиться на портале в открытом доступе.

Любой человек сможет их видеть и видеть изменения. Например, идет ли продвижение

очереди в детском саду, а также кандидаты в ректорство могут посмотреть информацию. Это

называется блокчейн, это открытость данной информации».

Согласно результатам исследования, проведенным Информационно-аналитическим

центром МОН РК, с 2017 казахстанские школы подключились к цифровым образовательным

ресурсам (ЦОР), в базу которых вошли 40 000 видео- и интерактивных уроков. Учитывая,

что пока еще не все школы обеспечены доступом к интернету, то цифровые образовательные

ресурсы были размещены на специальных серверах школ.

В рамках программы «Цифровой Казахстан» в Правительстве разработан комплексный

план подключения всех школ в Интернету.

C сентября 2018 года в 1 классах ведется предмет «Информатика», активно

вовлекаются дети в робототехнику, например, на базе нашей Новой средней школы уже

работают IT - кабинеты и имеются роботы стоимостью в несколько миллионов тенге, в

стране начата работа по созданию сети детских технопарков и бизнес-инкубаторов.

Среди главных задач - обеспечить доступ к электронным дневникам и видео-урокам

сельчан, включая отдаленные аулы. Процесс это непростой, но первые шаги в этом

направлении делаются. Планируют перевод мировых учебников на русский и казахский

языки, а также перевод в электронный формат лекций и проведение интерактивных занятий.

Как считает министр образования и науки страны Куляш Шамшидинова, «со стороны

министерства нужно проводить контроль в онлайн-режиме, чтобы видеть результаты работы

в школах и детсадах через портал. Все это будет объединено в одну базу BigData, с помощью

которого и будет проводиться анализ и централизация системы». [4]

Ведомство ставит перед собой цель разгрузить учителей от бумажной волокиты. Так,

внедрены три системы, которые решают эту проблему. Это - национальная образовательная

база данных (НОБД), электронный журнал (Кҥнделік) и облачная бухгалтерия. Последняя

используется только бухгалтерами. В остальном, прежней нагрузки учителя испытывать не

будут – НОБД заполняется 2 раза в год, а Кунделик заполняется, как обычный журнал.

Электронный документооборот поможет легче адаптироваться к новым образовательным

стандартам, считают в МОН РК.

Итак, цифровой Казахстан – это будущее, в котором каждый житель страны, с

помощью своего смартфона совершает десятки важных манипуляций. И при этом не тратит

на это самые ценные ресурсы – время и энергию. Это будущее началось уже сегодня.


1. Послание Президента Республики Казахстан Н. Назарбаева народу Казахстана. 10 января 2018 г.

2. Государственная программа «Цифровой Казахстан»

3. https://profit.kz/news/45123/E-Sagadiev-cifrovizaciya-pozvolit-reshit-problemi-sistemi-

obrazovaniya-v-RK

4. https://tengrinews.kz › Новости › Новости Казахстана

https://primeminister.kz/ru/page/view/gosudarstvennaya_programma_digital_kazahstan

https://primeminister.kz/ru/page/view/gosudarstvennaya_programma_digital_kazahstan

25


МЕЖДУНАРОДНЫЙ И ОТЕЧЕСТВЕННЫЙ ОПЫТ

Бергариева Б.Б., [email protected]

Сегодня «умные технологии» стремительно внедряются во все сферы

человеческой жизни, становясь ее неотъемлемой частью. Цифровизация – глобальный

тренд, которому следуют все страны, нацеленные на развитие конкурентоспособной

экономики и повышение качества жизни населения. И медлить ни в коем случае

нельзя, это отбросит нас назад. А важно уже сегодня закладывать фундамент для

успешной жизни будущих поколений.

Все для успешного старта Понимая это, Глава государства в своем Послании «Третья модернизация Казахстана:

глобальная конкурентоспособность» обозначил необходимость разработки госпрограммы

«Цифровой Казахстан». Двенадцатого декабря такая программа, подготовленная

Правительством с привлечением экспертов национальных компаний, государственных

корпораций, международных консультантов, была принята. Она представляет собой четкий

алгоритм действий по 5 стратегическим направлениям и охватывает практически все

отрасли, включая промышленность, транспорт, сельское хозяйство, образование,

здравоохранение и другие.

Ее реализация позволит повысить качество жизни населения за счет использования

цифровых технологий, а также создаст условия для перехода экономики Казахстана на

принципиально новую траекторию развития. И все задатки для этого есть. В Казахстане

создана инфраструктура, достаточная для хорошего старта. Базовый уровень цифровизации

присутствует во всех отраслях экономики, более 70% населения имеют доступ в Интернет.

Создано и успешно функционирует электронное правительство.

Еще один немаловажный пункт – это кадры. В данном направлении ведется большая

работа, в первую очередь с учебными заведениями. Казахстанские учащиеся показывают

высокие результаты на международных олимпиадах и конкурсах. Теперь для нашей

талантливой молодежи открываются большие перспективы для применения своих знаний у

себя на родине. Следует учесть и такой фактор, как бизнес-среда. Крупные и средние

казахстанские предприятия наряду с транснациональными компаниями намерены внедрять

элементы цифровизации в разных отраслях промышленности.

Внедряя элементы Индустрии

Итак, 5 направлений программы. Первое – это цифровизация отраслей экономики. Это

значит, что инновационные технологии и интеллектуальные системы будут внедрены в

базовые отрасли экономики, что придаст импульс к их развитию путем обеспечения роста

производительности и повышения конкурентоспособности на международном уровне. В

результате будет обеспечен рост отечественного экспорта на внешние рынки как в сырьевых

отраслях, так и в агропромышленном комплексе, что в свою очередь приведет к росту

капитализации крупнейших производственных компаний.

Четвертая промышленная революция связана с массовым внедрением на производстве

таких технологий, как интернет вещей (всевозможные цифровые устройства, подключенные

к Сети), искусственный интеллект, роботизация. Все это повысит рост производительности

труда по отраслям в среднем на 50% к 2022 году. На сегодня ряд казахстанских предприятий

успешно внедряет элементы Индустрии, то есть менеджмент осознает необходимость

инвестирования в инновации. За короткое время реализации пилотных проектов на

нефтяных и урановых месторождениях продемонстрирована существенная (до 10%)

оптимизация затрат на электроэнергию, химические реагенты, транспортные расходы. Такие

предприятия, как ERG, ТОО «Казцинк», АО «НАК «Казатопром», АО «КЕГОК», «Астана

РЭК», корпорация «Казахмыс», готовы продолжить эту работу.


26

Особое внимание в программе уделяется сельскому хозяйству, прежде всего это

внедрение точечного земледелия, которое направлено на повышение урожайности и

производительности труда. У фермеров появится возможность получать данные о состоянии

посевов, качестве почвы, питательных элементах, вредителях, вероятности осадков в режиме

реального времени, что позволит им правильно рассчитать трудовые затраты, время посева,

уборки урожая.

К реализации первого направления будут привлечены отечественные ИТ-компании и

научно-исследовательские институты. Эта мера послужит отличной возможностью для

казахстанских разработчиков найти практическое применение своим технологиям.

Отличным примером такой кооперации может послужить Усть-Каменогорский титано-

магниевый комбинат, который внедряет разработки программистов КБТУ и КазНИТУ им. К.

Сатпаева. Восточно-Казахстанский государственный технический университет открыл

кафедру на предприятиях «Казцинк»: обучаясь в университете теории, студенты закрепляют

знания на производстве. А на базе КазНТУ – центра компетенций – будут обучать

преподавателей вузов, представителей промышленных предприятий и студентов

планировать и реализовывать проекты Индустрии 4.0.

По принципу «paper free» Второе направление – это переход на цифровое государство. Описать этот процесс

довольно просто: нужно сократить количество бумажного документооборота и оказывать

услуги населению и бизнесу в максимально короткие сроки. Достигаться это будет путем

интеграции информационных систем государственных органов.

Во-первых, будут отменены порядка 20 млн справок, во-вторых, госорганы перейдут на

электронный документооборот (обмен справками и информацией), в-третьих, будет

предоставляться доступ к персональной информации третьим лицам с разрешения граждан –

услугополучателей. Пока лишь четверть госуслуг предоставляется в электронном формате. В

соответствии же с принципом «paper free» (полностью безбумажные процессы) 80%

государственных услуг будут оказываться исключительно в электронной форме. Исчезнут

такие документы, как адресная справка, справка о судимости, недвижимости и еще порядка

30 видов справок. Эти сведения будут передаваться в цифровом виде между системами

государственных органов, а также в специальном защищенном режиме доступны для банков

второго уровня, коммунальных служб и других учреждений.

Будут внедрены проактивные услуги (не требующие посещения ЦОНа), каждая из

которых включает до 5 услуг. Сейчас в год ЦОНами предоставляется 40 млн справок в год.

Очень просто просчитать экономию бюджетных средств за счет цифровизации процесса, что

составляет порядка 33,5 млрд тенге.

Когда-то Сингапур только вставал на ноги, их морской порт не выдерживал

конкуренцию с портами соседних государств, таких как Малайзия и Индонезия. Но после

запуска системы TradeNet торговые предприятия получили возможность еще в море,

удаленно, пройти все формальные процедуры, так что на месте оставалось только

осуществить физический осмотр товара. Это привело к тому, что время нахождения

кораблей в порту сократилось в разы, а торговые компании стали выбирать именно порт

Сингапура. То же самое можем сделать и мы.

Интернет – в села, программирование – в школы Третье, одно из стратегически важных направлений – реализация цифрового

Шелкового пути. Здесь две важные инициативы – расширение покрытия сетей связи и

усиление кибербезопасности.

Первая мера охватывает вопросы развития инфраструктуры широкополосного доступа

к глобальным сетям и защищенной передачи.

Планируется построить волоконно-оптические линии связи в более 1 200 сельских

населенных пунктах по схеме государственно-частного партнерства. Таким образом более

2,1 млн. человек будут иметь техническую возможность подключения к высокоскоростной

27

сети Интернет. Во всех районных центрах появится мобильная инфраструктура нового

поколения (сети 4G, а в будущем и 5G).

Четвертое – развитие человеческого капитала. Для достижения лучших результатов

Казахстану необходимо сформировать качественный кадровый потенциал. Поэтому

программой предусмотрены меры по повышению цифровой грамотности в среднем,

техническом и профессиональном, высшем образовании. Поэтапно будет введен предмет

«Основы программирования», начиная со 2-го класса. А программа старших классов будет

дополнена такими предметами, как робототехника, виртуальная реальность, 3D-принтинг и

другие.

В целях развития и поддержки талантливой молодежи уже сейчас на регулярной основе

проводятся хакатоны, олимпиады и конкурсы, повсеместно открываются различные кружки

по робототехнике и программированию. На местах население, в том числе безработное,

будет обучаться востребованным цифровым навыкам.

Поддержим стартапы! И, наконец, пятое направление программы – создание инновационной экосистемы:

увеличение количества технологических стартап-проектов, инициированных в Казахстане, и

их капитализация.

Инновационная экосистема будет создана как на основе существующих технопарков,

венчурных фондов, научно-исследовательских институтов и вузов, так и на базе

создаваемого технопарка Astana Hub. Эта среда обеспечит условия для притяжения новых

идей, технологий, цифровых решений, а также активного привлечения талантливых

казахстанцев, которые занимаются ИТ-проектами за границей.

Проще говоря, это всесторонняя поддержка реализации смелых проектов идейных

людей – технологических предпринимателей. Большинство существующих сегодня гигантов

мировой ИТ-индустрии – Apple, Google, Facebook – в прошлом начинающие

предприниматели, которые, пользуясь созданными условиями инновационной экосистемы,

смогли из идеи построить гигантские транснациональные корпорации. Теперь и у нас

откроются огромные возможности как по внесению значительного вклада в социально-

экономическое развитие страны, так и по предоставлению гражданам дополнительных

возможностей реализовать себя.

В первую очередь программа подразумевает создание международного технопарка ИТ-

стартапов Astana Hub. В рамках проекта, инициированного Главой государства, будут

созданы условия по привлечению технологических предпринимателей и специалистов со

всего мира, таким образом, мы получим критическую массу ИТ-профессионалов мирового

уровня.

Резиденты Astana Hub будут пользоваться преимуществами МФЦА (Международного

финансового центра Астана) в части особых трудового и визового режимов, принципов

английского права и международного суда МФЦА.

По мере роста компаний им потребуется поддержка для расширения, так называемого

масштабирования бизнеса, что подразумевает доступное финансирование. Однако, когда

речь идет о стартапах, мы говорим о специфичном высоко рискованном виде

финансирования – венчурном. Международный опыт показывает, что только порядка 10–

20% стартапов становятся успешными. Поэтому предусмотрена разработка Закона «О

венчурном финансировании», который позволит применить лучшие мировые практики в

Казахстане. В рамках Astana Hub будет проводиться работа с представителями

казахстанского бизнеса с целью развития культуры инвестирования в стартапы. Многие

прогрессивные бизнесмены уже рассматривают данное направление.

Также будет развиваться новое, но очень перспективное направление – корпоративные

инновации. Это взаимодействие крупного бизнеса с представителями МСБ, коими и

являются стартапы на начальном этапе развития. Корпорации в своей деятельности

нуждаются в большом количестве различного вида услуг и товаров, которые могут быть

предоставлены стартапами. «Цифровой Казахстан» создаст условия для взаимовыгодного

28

сотрудничества начинающих предпринимателей-инноваторов с действующими

корпорациями.

Мы видим, что программа «Цифровой Казахстан» предполагает реализацию комплекса

взаимосвязанных мер для достижения ключевой амбициозной цели – создания

инновационной экономики, вхождения в 30 развитых стран к 2050 году и преобразования

общества и производства таким образом, чтобы не остаться за бортом современного

технологического мира. Достижение этой цели требует консолидации и мобилизации всего

общества, совершения прорыва в короткий временной промежуток. Времени на сомнения

нет, вперед – в цифровой мир будущего!

КАЧЕСТВЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ – КАК ОСНОВА РАЗВИТИЯ ЦИФРОВОЙ

ГРАМОТНОСТИ БУДУЩИХ СПЕЦИАЛИСТОВ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНОГО

ТРАНСПОРТА

Богославская И.Ю., [email protected]

Актюбинский колледж транспорта, коммуникаций и новых технологий

Качество образования – одна из острейших проблем современности. Современные

преобразования в стране, быстрая информатизация и цифровизация общества, динамичность

его развития кардинально меняют требования к образованию. Усилия по цифровизации

приводят к созданию нового общества, где активно развивается человеческий капитал –

знания и навыки будущего воспитываются с самых юных лет, повышаются эффективность и

скорость работы всех отраслей экономики за счѐт автоматизации и других новых

технологий, а диалог граждан со своим государством становится простым и открытым.

[1]Цифровая революция происходит у нас на глазах.Эти изменения вызваны внедрением за

последние годы множества технологических инноваций, применяемых в разных отраслях, в

том числе и в образовании. Одним из ключевых факторов успеха всего модернизационного

процесса является успешность обновления национальной системы образования. Сегодня она

осуществляется по всем приоритетным направлениям.

Обновление содержания образования – это, прежде всего, пересмотр самой модели

образования, его структуры, содержания, подходов и методов обучения и воспитания,

внедрение цифровизации в образование, применение принципиально новой системы

оценивания достижений обучащихся. Весь комплекс мероприятий в рамках обновления

содержания образования направлен на создание образовательного пространства,

благоприятного для гармоничного становления и развития личности, успешной адаптации

молодого поколения при вступлении во взрослую жизнь.

Качественные изменения в любой области нашей жизни, а тем более в образовании

невозможны без формирования нового взгляда педагога на свое место и роль в учебном

процессе. Каждый педагог в современном мире должен понять и принять все изменения в

содержании и технологии обучения, осмыслить цели, задачи, которые ставит перед нами

государство.

Поэтому педагогу необходима готовность к восприятию инноваций в программном и

методическом обеспечении образовательного процесса. От нас, как от педагогов, требуется

способность заниматься профессиональной деятельностью на достаточно высоком уровне и

проектировать свое дальнейшее профессиональное развитие.

Теперь что касается технического и профессионального образования. Основная задача

развития технического и профессионального образования – создание и внедрение

технологий, обеспечивающих высокое качество образования и подготовки компетентного,

мобильного, готового к продуктивной инновационной деятельности специалиста.

Техническое и профессиональное образование призвано обеспечить экономику страны

профессиональными техническими кадрами с целью дальнейшего перехода к


29

высокоэффективной инновационной модели. В Казахстане в настоящее время проводится

масштабная работа по модернизации профессионально-технического образования с учетом

кадровых потребностей Программы индустриализации[3].

Принимая во внимание новые требования к молодому поколению, назревает

необходимость в пересмотре содержания технического и профессионального образования

через развитие креативного мышления и технических навыков.Сегодня перед техническим и

профессиональным образованием поставлена задача – соответствие требованиям рынка

труда специалистов, которые нужны работодателю. Подготовка специалиста нового типа,

обладающего конкурентоспособностью уже с момента окончания профессиональных

учебных заведений – требование времени. Качественное профессиональное образование

сегодня – это средство социальной защиты, гарантия стабильности, профессиональной

самореализации человека на разных этапах жизни[4].

На сегодняшний день мы не можем не задумываться над тем, что ожидает наших

выпускников. Известно, что будущее потребует от них огромного запаса знаний не только по

выбранной специальности, но в области современных технологий. Сегодня большинство

предложений о работе требуют минимальных компьютерных знаний, поэтому очень важно

при подготовке специалистов учитывать то, что современные информационные технологии

всѐ глубже проникают в нашу жизнь. Предметы спецдисциплин являются одними из

основополагающих при получении знаний по профессии. Поэтому от того, насколько

качественными знаниями овладеет сегодня студент, будет зависеть его квалификация.

Быстрое развитие компьютерных технологий позволяет во многом решить проблему

качественной подготовки специалистов, путем создания интерактивных, динамических

обучающих комплексов.

В профессиональное образование в настоящее время интенсивно внедряются

разнообразные инновационные модели обучения, поскольку становление специалиста-

профессионала требует значительного интеллектуального, физического напряжения

преподавателей и постоянного совершенствования форм, методов, технологий обучения.

Сегодня явно недостаточно лишь констатировать высокую общественную значимость

профессионального образования, необходимо найти действенные механизмы преобразования

его содержания.

В учебный процесс внедряются современные образовательные технологии,

формирующие у обучающихся востребованные компетенции. В настоящее время очень

много мы говорим о технологизации учебного процесса, о внедрении цифровизации в

учебный процесс, о преимуществах внедрения тех или иных педагогических инновационных

технологий. Актуальность применения таких технологий в учебном процессе обусловлена

тем, что на современном этапе нашего общественного развития происходит информатизация

общества и широкое распространение глобальной компьютерной сети Интернет[2].

Компьютерные технологии на сегодняшний день стали уже неотъемлемой частью жизни

многих студентов. Они, зачастую, воспринимают их с большим интересом, чем обычный

учебник. Использование информационных технологий дает большую степень усвоения

материала. Мы, как преподаватели, их осваиваем, используем в учебном процессе, получаем

определѐнный результат. Ведь все начинается с преподавателя. Если он будет ориентирован

на современные информационно-коммуникативные технологии в педагогике, в

преподаваемом предмете, сам будет использовать цифровые образовательные технологии,

будет владеть технологиями обмена информацией, то он будет способен сформировать

следующее поколение, способное жить и творить в информационном обществе.

Информационная образовательная среда способствует лучшему усвоению

программного материала специальных дисциплин, так как материал становится более

увлекательный, наглядный, увеличивается его объем восприятия, появляется возможность

разностороннего рассмотрения изучаемой темы и экономится время на изложение нового

материала. Использование средств информационных цифровых технологий направлено на

создание таких форм и методов обучения, которые обеспечивают эффективное раскрытие

30

индивидуальности студента, его познавательных процессов, личностных качеств, развитие

интеллекта[3]. Появляются возможности направлять и корректировать личностное развитие,

его природную активность и добиваться, чтобы студент свободно ориентировался в

окружающем информационном пространстве, умел работать в цифровом формате. Это

требование современного общества к профессиональной грамотности молодого поколения.

Современному производству нужны специалисты инициативные, способные внести

новые идеи, управлять. Железнодорожный транспорт является главным помощником в

решении грандиозных экономических задач государственного и международного значения.

Сейчас перед транспортной отраслью также стоят глобальные задачи по цифровизации

данного сектора экономики, по улучшению качества и увеличению объема перевозок.

Основной эффект планируется получить как за счет перехода на электронный

документооборотв области перевозок, так и благодаря внедрению интеллектуальной

транспортной системы, которая позволит увеличить объем грузоперевозок за счет

обеспечения качественной и безопасной дорожной инфраструктуры между регионами

Казахстана и международном сообщении[1]. Интеллектуальная транспортная система

объединит функции видеонаблюдения, управления движением и электронной оплаты

транспортных услуг. Поэтому основная работа преподавателей специальных дисциплин

направлена на изучение инновационных информационных систем, внедряемых на

производстве, и внедрение этих инноваций в учебный процесс. Ведь мы готовим молодых

специалистов для транспортной отрасли экономики, которые придут на производство

подготовленными и способными работать в условиях инновационных цифровых технологий.

Молодежь, вступающая в трудовую жизнь, безусловно, должна получать профессию, навы-

ки, знания, гарантирующие ей занятие достойного места в системе экономических отноше-

ний. Стоит отметить, что Казахстан первый среди стран СНГ создал на базе бывшего началь-

ного и среднего профессионального образования систему технического и профессионального

образования, что позволяет придать подготовке кадров техническую направленность и

присваивать несколько уровней квалификации. Таким образом, мы осуществляем переход от

"образования на всю жизнь" к "образованию в течение всей жизни".

Подводя итоги ко всему сказанному выше, хочется отметить положительные

инновационные сдвиги в образовательной системе технического и профессионального

образования, а также порадоваться перспективе намеченных планов.



2. Применение информационно-коммуникационных технологий в образовании

[Электронный ресурс]: электронное учебно-методическое пособие/А.В.Сарафанов,

А.Г.Суковатый, 2006 г.

3. Применение ИКТ в образовании «Информационно-коммуникационные технологии в

образовании». Электронная библиотека. http://www.ict.edu.ru/

4. Кайсанова С.А «Новые педагогические технологии в профессиональном

образовании» / Профессионал № 6, 2016 г.

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН БАҒДАРЛАМАСЫ – ОЗЫҚ БІЛІМ МЕН

ҚҦЗІРЕТТІЛІКТІҢ БАСТАМАСЫ

Жакупова С.У.,

Алға мектеп-гимназиясы, информатика пҽні мҧғалімі

Қазіргі уақытта кҿптеген елдерде цифрландыру дамудың стратегиялық басымдығы

болып табылады. Жетекші ҽлемдік сарапшылардың болжамына сҽйкес 2020 жылға қарай

ҽлемдік экономиканың тҿрттен бірі Цифрлық болады жҽне мемлекетке, бизнес пен қоғамға

тиімді ҿзара іс-қимыл жасауға мҥмкіндік беретін экономиканы цифрландыру технологияла-

http://www.ict.edu.ru/

31

рын енгізу барынша ауқымды жҽне серпінді процеске айналуда.Ҽлемнің 15-тен астам елі

цифрландырудың Ҧлттық бағдарламаларын жҥзеге асырады. Олар Дания, Норвегия,

Ҧлыбритания, Канада, Германия, Сауд Арабиясы, Ҥндістан, Ресей, Қытай, Оңтҥстік Корея,

Малайзия, Сингапур, Австралия, Жаңа Зеландия жҽне Қазақстан.

2017 жылғы қыркҥйекте ҚР Президенті Н. Назарбаевтың қатысуымен цифрландыру

мҽселелері жҿніндегі республикалық кеңес барысында "Цифрлық Қазақстан"бағдарламасы

таныстырылды. Мемлекет басшысы 2017 жылдың басында Қазақстан халқына Жолдауында

жариялаған ҥшінші жаңғыртудың ҿзегі цифрландыру болып табылатынын атап ҿтті.

Сонымен қатар, Президент жоғары білікті кадрларды даярлаудың маңыздылығын атап ҿтті,

бҧл білім беру саласындағы саясатты қайта қарау қажеттігіне байланысты: "барлық

қазақстандықтарға – оқушылардан бастап зейнеткерлерге дейін – кітап ҥшін қайтадан отыру

жҽне жаңа технологияларды зерделеу қажет. Ҿмір бойы білім беру принципі қажеттілікке,

нормасына айналады»

Бҧл жағдайда білім беру жҥйесінің алдында ҥздіксіз білім беру ҥшін оқытудың қазіргі

заманғы технологияларын игеру жҽне уақытылы енгізу міндеті тҧр. Мҧнда бірінші орынға

цифрландыру немесе диджиталдау қҧралы ретінде аралас оқыту технологиясы

(BlendedLearning) шығады. Қазіргі замандасты сандық дағдылармен қаруландыру ҿте

маңызды, оның ҥстіне мҧндай дағдыларға деген сҧраныс арта тҥседі.

Бҥгінгі кҥні Қазақстан мектептерінде BilimLand, Twig, LearningApp сияқты сайттар

қолданылады. Бҧл сайттар мҧғалімдерге жаңа сандық технологиялар бойынша сабақ беруге

кҿмектеседі жҽне сабақтар қызықты ҿтеді.

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы инфрақҧрылымды дамытуға, адам



―Цифрлы Қазақстан‖ бағдарламасының 4 негізгі бағыты бар.

Бірінші – ауыл-аймақты кең жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, еліміздің

транзиттік мҥмкіндіктерін арттыру.

Екінші бағыт– экономиканың салаларына (кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау,

білім беру, ауыл шаруашылығы жҽне электронды сауда) цифрлы технологияны енгізу.

Ҥшіншісі – мемлекеттік органдар жҧмысының сапасын арттыру.

Тҿртінші – IT мамандарды даярлау. Қҧжаттарды есепке алу, сақтау жҽне медико-

психологиялық кҿмек кҿрсету бҿлімінің басшысы сҿз алып, Жолдау біздің еліміздің ширек

ғасыр ішіндегі екі жаңғырту ҥрдісін аяқтап, ҥшінші, экономикамыздың ҽлемдік ҿсімінің

лайықты деңгейге жетуін қамтамасыз ететін, жеделдетілген технологиялық жаңғыртылу

басымдығына кҿшуімізді айқындап берді.


арттыру ҽрі ҧлттық экономиканы цифрландыру. Қҧжатты жҥзеге асыру шеңберінде 2020

жылға дейін интернет қолданушылардың санын 80 пайызға дейін арттыру, тҧрғындардың 95

пайызын цифрлық xабар таратумен қамту, азаматтардың цифрлық сауаттылығын 80 пайызға

дейін арттыру кҿзделуде»

Бізге технологияларды тек импорттап қана қоймай, оларды барынша дамыта тҥсу

қажет. Бір орында тҧралап қалуға болмайды. Бізге бірлесе ҽрекет ету керек. Цифрландыру

барысында біздің университеттер мен зерттеу шаралары байланысты болғаны жҿн.

Жаңашылдықты қолданып қана қоймай оны тиімді пайдалану арқылы біз бҽсекелестікті

арттыра аламыз. Ол экономикаға да тиімді, азаматтарымызға да ыңғайлы.

Қазақстан халқына Жолдауында Нҧрсҧлтан Назарбаев білім берудің барлық деңгейінде

математикалық жҽне жаратылыстану ғылымдарын оқытудың сапасын кҥшейту қажеттігін

атап ҿтті, себебі бҧл жастарды жаңа технологиялық тҽртіпке дайындаудың маңызды шарты

болып табылады. "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы аясында бағдарламалау

мен робототехника негіздерін оқыту ҥшін ел мектептерінде тегін курстар енгізуде.

Компьютерлік сауаттылыққа ерте жастан бастап оқыту маңызды.

32

Қазір Қазақстан цифрлық даму бойынша ҽлемде 50-ші орында, бҧл ретте Қазақстан

халқының базалық цифрлық сауаттылығы 77% - ды қҧрайды. 2021 жылға қарай "Цифрлық

Қазақстан" бағдарламасында кҿзделгендей, ол 80% - ға дейін ҿсуі ҥшін бҥгінде барлығы,

соның ішінде жеке секторға да білім беру жҥйесінің барлық буындары техникалық қолдауға

белсене қатыстырылып отыр.

Мҧндай бірлестік Қазақстанға ортақ мақсаттарға – цифрлық дҽуір басталған ҽлемнің

алдыңғы қатарлы елдеріне қосылуға, яғни Қазақстанның ҽлемнің бҽсекеге қабілетті 30 елінің

қатарына кіру міндетін орындауға мҥмкіндік береді. Нҧрсҧлтан Назарбаевтың пікірінше,

Қазақстандық компаниялар ҿздерінің қазіргі жҽне болашақ қызметкерлерін оқытуға жҽне

дайындауға инвестиция салуға жағдай жасауға жеңіл бейімделеді. Ал елдің білім беру

жҥйесі, ҿз кезегінде, жаһандық бҽсекелестік жағдайында артықшылықтарға қол жеткізу ҥшін

сандық дҽуірдің мҥмкіндігінше тезірек болуына ҧмтылатын болады.

ГЛОБАЛЬНЫЕ ТРЕНДЫ ЦИФРОВИЗАЦИИ ОБРАЗОВАНИЯ

Калдыбаева Ж.М.,

учитель русского языка и литературы Новая средняя школа г.Актобе

Позитивные изменения образования в направлении цифровизации, следует связать с

государственной политикой в области ИКТ, которая направлена на обеспечение школ

широкополосным доступом в Интернет и формирование ИКТ-насыщенной среды.

Формирование новой казахстанской образовательной среды связано с программой по

развертыванию системы цифровых образовательных ресурсов для системы дошкольного,

общего, профессионального и дополнительного образования. Принятая в нашей стране

государственная программа «Цифровой Казахстан» предусматривает повышение качества

жизни населения и конкурентоспособности экономики Казахстана, посредством

прогрессивного развития цифровой экосистемы. Усилия по цифровизации приводят к

созданию нового общества, где активно развивается человеческий капитал – знания и навыки

будущего воспитываются с самых юных лет, повышаются эффективность и скорость работы

бизнеса за счѐт автоматизации и других новых технологий, а диалог граждан со своими

государствами становится простым и открытым.

Цифровая революция происходит у нас на глазах. Процесс цифровизации сегодня

затрагивает практически все страны мира. В то же время, каждая страна сама определяет

приоритеты цифрового развития. Более 15 стран мира реализуют на текущий момент

национальные программы цифровизации. Передовыми странами по цифровизации

национальных экономик являются Китай, Сингапур, Новая Зеландия, Южная Корея и Дания.

Китай в своей программе «интернет плюс» интегрирует цифровые индустрии с

традиционными, Канада создает ИКТ-хаб в Торонто, Сингапур формирует «Умную

экономику», драйвером которой становится ИКТ, Южная Корея в программе «Креативная

экономика» ориентируется на развитие человеческого капитала, предпринимательство и

распространение достижений ИКТ, а Дания фокусируется на цифровизации госсектора.

Наиболее ярким примером подхода цифровой приватизации является Сингапур. Так, в 2014

г. государство инициировало разработку концепции Smart Nation и пригласило бизнес и

экспертное сообщество к сотрудничеству для ее уточнения и реализации. Smart Nation –

инициатива государства по повышению качества жизни посредством внедрения

цифровизации в повседневную жизнь граждан. Государство сформировало исходный запрос

на решение целого ряда задач, которые были определены как первостепенные для запуска

основных инициатив в рамках Smart Nation. Так, одна из ключевых инициатив,

определенных изначально, - развитие национальной сенсорной сети для построения «умного

города». Под каждую из задач государство организовывает тендер для выбора подрядчика на

разработку технического решения.

33

Участие в тендере открыто для всех участников, отвечающих требованиям брифинга:

таким образом, государство обеспечивает фокус не только на крупный бизнес, но и на

привлечение малого и среднего бизнеса. Примечательно, что в 2015-2016 гг. более половины

контрактов были подписаны с малым и средним бизнесом. Государство может обеспечить

«цифровой скачок» в стране за счет ускоренного развития конкретных технологий. В таких

случаях государство принимает на себя роль инвестора, определяющего ключевые, наиболее

перспективные направления финансирования, исходя из оценки долгосрочного возврата на

инвестиции, конкурентной позиции, трендов, а также вкладывается в фундаментальные

условия успеха, такие как образование и переквалификация кадров.

Казахстан также является догоняющей страной и в рейтинге e-intensity международной

консалтинговой компании The Boston Consulting Group с точки зрения текущего уровня

цифровизации. Для преодоления догоняющего статуса в Программе требуется наличие

революционных, прорывных мероприятий по всем направлениям цифровизации, стоящим на

повестке стран мира. Эти направления включают цифровую трансформацию традиционных

отраслей экономики, развитие человеческого капитала, цифровизацию деятельности

госорганов, развитие цифровой инфраструктуры, а также прорыв в области развития

экосистемы предпринимательства в сфере цифровых технологий и, как следствие, изменение

моделей производства и создания добавленной стоимости в реальном секторе экономики.

Вместе с этим Казахстан не начинает «с нуля». В Общенациональном плане по реализации

Послания Президента народу Казахстана от 31 января 2017 года был определен критерий

достижения целей реализации Третьей модернизации страны - Казахстан войдет в число 30

развитых государств мира к 2050 году. Для этого среднегодовые темпы роста экономики

должны быть на уровне 4,5-5%. Ключевыми драйверами в новой модели роста должны стать

сектора экономики, которые способны обеспечить 70% роста ВВП, увеличение занятости

населения, экспорта и привлечения инвестиций. В соответствии с этим утверждены

приоритетные направления, находящиеся в авангарде Третьей модернизации. Остальные

30% роста предполагается обеспечивать социальными отраслями (здравоохранение,

образование, занятость) и отраслью ИКТ в краткосрочной перспективе. Цифровая экономика

требует наличия у населения цифровых навыков, позволяющих пользоваться ее плодами.

При этом в настоящее время уровень компьютерной (цифровой) грамотности населения

составляет 76,2%, и необходим его рост в ближайшие годы. На текущий момент

Министерство образования и науки Республики Казахстан уже внедряет ряд инициатив: 1) в

3-4 классах внедрен предмет «Информационно-коммуникационные технологии»,

формирующий общие базовые знания работы с современными информационными

технологиями для их эффективного использования в учебе и повседневной жизни; 2)

функционируют 372 кружка по робототехнике, обучающих общим основам

программирования в рамках робототехники. Вместе с тем, принимая во внимание новые

требования к молодому поколению, назревает необходимость в пересмотре содержания

среднего образования через развитие креативного мышления и технических навыков. В

техническом и профессиональном, высшем, послевузовском образовании по данным

Министерства образования и науки Республики Казахстан: 1) на базе 3 (трех)

специальностей внедрен предмет «Информационнокоммуникационные технологии»,

формирующий у студентов базовые знания использования ИКТ на практике в рамках

выбранной профессии; 2) разрабатываются профессиональные стандарты, которые станут

основной базой для образовательных программ технического и профессионального,

высшего, послевузовского образования. Также на сегодняшний день за период 2014-2016

годов на подготовку специалистов по специальностям ИКТ было выделено 14,5 тысяч

образовательных грантов, а выпуск за этот же период составил 94 тысячи человек. При этом

на сегодняшний день в экономике страны наблюдается дефицит в специалистах по

специальностям ИКТ, имеющих профессиональные знания, умения и навыки в выбранной

профессии. Цифровизация значительно опережает существующую систему требований

производства к составу профессий, занятых на рынке труда. Отсутствие оперативной связи

34

между рынком труда и системой образования может привести одновременно к подготовке

уже не востребованных кадров и высвобождению кадров по «умирающим» профессиям.

Необходимо полностью пересмотреть содержание всех уровней образования через развитие

цифровых навыков всех специалистов. В среднем образовании в целях развития у молодого

поколения творческих способностей и критического мышления будет поэтапно введен

предмет «Основы программирования», начиная со 2-го класса. Также будут

актуализированы программы (5-11-го классов), в первую очередь, в части пересмотра языков

программирования с учетом включения STEM-элементов (робототехника, виртуальная

реальность, 3D-принтинг и другие) [1;2;3]. В целях развития и поддержки талантливой

молодежи будут проводиться регулярные хакатоны, олимпиады и конкурсы, а также

различные кружки по робототехнике и программированию. При этом на постоянной основе

будет обеспечено повышение квалификации учителей по новым цифровым технологиям для

совершенствования и освоения новых знаний.

Преобладание не текстовых визуальных элементов в получаемой пользователями

информации ведет к возрастанию необходимости формирования визуальной грамотности

(англ.: visual literacy). Такое обучение подразумевает развитие зрительного восприятия

знаков, символов и их систем, основных приемов типографики, метадизайна текстового

сообщения (когнитивно-ориентированные, семантические, текстовые и графические

акценты), понимания скрытых смыслов, кодов и метафор, которыми насыщены

компьютерная графика или инфографика, а также фотография, видео, телевизионное

изображение и реклама на компьютере и в Интернете [10].

По мнению некоторых исследователей визуальные, мультимедийные компоненты

учебного материала или образовательного веб-сайта позволяют значимо повысить

показатель их освоения [11, с.118, 324; 7, c.11; 12, c.169]. Несомненно, эти изменения в

технологиях, начавшиеся во второй половине XX века, влекут за собой необходимость

технологического переоснащения системы образования, что уже нельзя охарактеризовать,

как только процессы компьютеризации или информатизации. Современные тенденции

глобализации, трансформации и модернизации затрагивают все уровни системы образования

– от дошкольного до дополнительного. Цифровая революция, понимаемая, в узком смысле,

как переход от аналоговых к цифровым устройствам и технологиям передачи сигналов

периода середины прошлого века, в начале XXI века вышла на новый, более высокий

уровень внедрения, охватывает все больше сфер деятельности, в том числе и образование.


1. Государственная Программа «Цифровой Казахстан». 2017. С.7- 12, 24 – 25

2. Государственная Программа «Информационный Казахстан – 2020». 2013.С. 1,55,59.

3. Послание Президента Республики Казахстан «Третья модернизация Казахстана:

глобальная конкурентоспособность». 2017.С. 1,6.

4. Зубарев Ю. Б., Витязев В. В., Дворкович В. П. Цифровая обработка сигналов –

информатика реального времени // Цифровая обработка сигналов, 1991, №1. – С.5-17.

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЖАЛПЫҒА ОРТАҚ ДАМУЫ АЯСЫНДА ЗАМАНАУИ

ҚОҒАМДЫ ЦИФРЛАНДЫРУ

Каржауова О.Д., [email protected] Алға мектеп-гимназиясы

Адамзат шексіз мҥмкіндіктер дҽуірінде ҿмір сҥреді. Бҧл тҧрғыда қҧқық бойынша

ҿзгерістер жеке адамның, қоғамның жҽне тіпті мемлекеттің дамуының ажырамас бҿлігі

болып саналады.

Ҽлем бір орында тҧрмайды жҽне жарық жылдамдығымен ҿзгереді, ал сіздің

қолыңыздағы ҧялы телефон бҧл – технологиялық даму ҿнімі. Бҥгінде ҽлемдік қоғамдастық


35

қандай талаптар қояды? Бҧл жалпыға бірдей цифрландыру тҧжырымдамасы. Мемлекеттер

мен жекелеген адамдар осы ҥдерістің қажеттілігі мен пайдасын қаншалықты тҥсінсе,

соғҧрлым ең қҧнды заттардың бірін – ҿз уақытын жоғалтпай, заманауи игіліктерді тез

пайдалана алады.

Сандық технологиялар біздің ҿмірімізге белсенді тҥрде енуде. Кейбіреулер жаңа

гаджетсіз немесе смартфонсыз ҿз ҿмірін елестете алмайды. Бір кездері сҽнді болып саналған

ҧялы телефон бҥгінде тек қарым-қатынас қҧралы ғана.

Цифрландыру-бҧл мақсат емес, бҧл Қазақстанның абсолюттік артықшылығына қол

жеткізу қҧралы. Онсыз ҿзін қҧрметтейтін ел қалыпты ҿмір сҥре алмайды. Бҽсекелестікті

жеңе алмаймыз -алда келе жатқан мемлекеттерден шаң жҧтатын боламыз. Қазақстан

Ҥкіметінің цифрландыру саласындағы болашағы бар. Арнайы бағдарлама ҽзірленді. Сандық

шешімдер энергетикаға, жер қойнауын пайдалануға енгізілетін болады. Ҿнеркҽсіп,

логистикаға ерекше кҿңіл бҿлінеді.

Сандық Трансформация бағдарламасының архитектурасы ҿзгерістердің кең экожҥйесін

қҧруды кҿздейді. Ол 4 негізге негізделген: бҧл экономиканың базалық салаларын

цифрландыру, мобильді мемлекетті дамыту, креативті қоғамды қалыптастыру, елді цифрлық

трансформациялау ҥшін қажетті жаңа инфрақҧрылым қҧру

Батыссарапшыларысандықтехнологиялар-бҧл жаңа мҧнай. Олар дамыған мемлекеттер

бай болады. Қазақстанның таяудағы 10 жылда цифрландыру деңгейі бойынша дамыған 30

елдің қатарына кіру мҥмкіндігі бар, деп есептейді сарапшылар. Соңғы мақсат-машиналар

жҧмысты орындайтын, ал адамдар жасампаздықпен айналысатын болашақ қоғамы.

Цифрландыру курсы Қазақстан халқының ҿмірін едҽуір жеңілдетеді. Бҥгін де біз

қандай да бір тауарларды немесе қызметтерді онлайн режимінде сатып ала аламыз. Қолайлы

маршрутты таңдау ҥшін навигация қҧралдарын қолданамыз. Адам 30 кҥн орнына бір сағат

ішінде ҿз бизнесін тіркей алады. Жақын болашақта ауруханалардағы кезек пен ҽртҥрлі

қҧжаттарды ҧзақ ресімдеу, мемлекеттер экономикасы салаларының тиімділігі аз дамуы

сияқты, бҧрын қалады. Оның жарқын мысалы стратегиялық басымдығы цифрландыру болып

табылатын елдердің тҽжірибесі болып табылады.

Мысалы, Сингапурда табысты қоғам қҧру жолындағы қадамдардың бірі экономиканың

цифрлық трансформациясы болды. Онда балабақшадан сандық сауаттылыққа ҥйретеді. 2050

жылға қарай елдегі кҿліктің 50% электр қуаты болады деп болжануда. Бҥгінгі кҥні ол жерде

ҧшқышсыз такси пайдаланады.

Германия сондай-ақ цифрлық тҥрлендірулерді белсенді қолдайды жҽне жҥзеге

асырады. Осы мақсатта ел Ҥкіметі қызметтің жеті бағытын қамтитын "сандық кҥн тҽртібіне"

бастама жасады. Бҧл тҽртіп қоғам ҿмірінің барлық салаларын қамтиды: Мемлекеттік басқару,

экономика, мҽдениет, білім беру жҽне ғылымға дейін. Бҧл ретте сандық ҿзгерістер таза

технологиялық ретінде емес, бостандық пен демократия мҽселелеріне қатысты қоғамдық

процесс ретінде тҥсініледі.

Австралия ҥкіметі сандық валюталар ҥшін де, басқа да қосымшалар ҥшін де блокчейн

технологиясын дамытуға мҥдделі. "Сандық экономика стратегиясы" австралиялық заң

жобасы аясында сандық валюталарға қатысты "қосарланған салық салуды" тоқтату

қарастырылған.

Малайзия, ҿз кезегінде, жердегі эфирлік сандық теледидарды іске қосты.

Цифрландырудың жаһандық процесі шеңберінде ел ескірген аналогтық хабар таратудан DTT

технологиясына жоспарлы тҥрде кҿшеді.

Мҽселен, соңғы жылдары технологиялық инновациялардың нағыз бумасы болды.

Бҥгінде ҽлемнің 15-тен астам елі цифрландыру Ҧлттық бағдарламаларын жҥзеге асыруда.

Олардың арасында Дания, Норвегия, Ҧлыбритания, Канада, Германия, Сауд Арабиясы,

Ҥндістан, Ресей, Қытай, Оңтҥстік Корея, Малайзия, Сингапур, Австралия жҽне Жаңа

Зеландия бар. Айта кету керек, Қазақстан да олардың қатарына кіреді.

2018 жылдың басынан бері елімізде "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасын

жҥзеге асыруға кірісті. Ҥкімет бес негізгі бағыт бойынша міндеттер қойды.

36

Олардың ҽрқайсысын толығырақ қарастырайық.

1. "Экономика салаларын цифрландыру" серпінді технологиялар мен мҥмкіндіктерді

пайдалана отырып, ҚР экономикасының дҽстҥрлі салаларын сапалы қайта қҧруды білдіреді.

Соның салдарынан еңбек ҿнімділігін арттыру жҽне капиталдандырудың ҿсуі кҥтілуде.

2022 жылға қарай басым салаларда бҽсекеге қабілетті экспорттық ҿндірістер пайда

болады, жергілікті электрондық сауда кҿлемі ҿседі, ал кҿлеңкелі экономиканың ҥлесі

ҽлемнің ТОП-30 елінің деңгейіне дейін тҿмендейді.

Мысалы, сапалы кҿліктік жҽне логистикалық инфрақҧрылым автожолдарда жасанды

интеллект енгізуді кҿздейді. Сондай-ақ қозғалыстағы ҿлшеу жҽне жол учаскелерінде ақы алу

жҥйелері жҧмыс істейтін болады. Осының барлығы транзиттік жҥк тасымалының кҿлемін

арттыруға жҽне процестің барлық қатысушылары ҥшін кҿрсетілетін қызметтердің сапасын

арттыруға кҿмектеседі.

Сондай-ақ ҿндіруші жҽне ҿңдеуші ҿнеркҽсіп, энергетика жҽне агроҿнеркҽсіп кешені

Қазақстанда цифрлау ҥшін басым салалар болып табылады. Қолма-қол ақшасыз тҿлемдер

арқылы электрондық сауданы дамытуға ерекше назар аударылады.

2. "Сандық мемлекетке кҿшу "азаматтар мен бизнес ҥшін"онлайн" режимінде кез

келген уақытта қолжетімді ашық, ашық жҽне ыңғайлы мҥмкіндіктер беруді кҿздейді. 2022

жылға қарай электрондық тҥрде алынған мемлекеттік қызметтердің ҥлесі 80% - ға дейін

артады,ал ірі қазақстандық қалалар "Smart City" тҧжырымдамасына кҿшеді деп кҥтілуде.

"Мемлекет – азаматтарға" бастамасы шеңберінде қағаз қҧжат айналымын қысқарту

жҽне анықтамаларды талап ету кҿзделген.

"Мемлекет – бизнес "бастамасы" Бірыңғай терезе" қҧруды кҿздейді. Кҽсіпкерлер

электрондық шот-фактураларды бҧғаттау технологиясын қолдана отырып пайдалану

кҥтілуде.

3. "Цифрлық Жібек жолын іске асыру" Интернетке жылдам ҽрі қауіпсіз

қолжетімділікті, сондай-ақ елдің барлық аумағын ҧялы байланыспен сапалы қамтуды

қамтамасыз етеді.

Киберқауіпсіздікті кҥшейту шеңберінде Big Data, зиянды код жҽне киберинциденттерді

талдау ҥшін инновациялық зертханалар қҧрылатын болады.

4. "Адами капиталды дамыту" халықтың сандық сауаттылығын арттыру жҽне жаңа

қҧзыреттілікті дамыту процесін жасайды. Бҧл білім берудегі инновациялардың арқасында

мҥмкін болады. Осыған байланысты, креативті жҽне сыни ойлауды дамытуға, сондай-ақ оқу

процесінде заманауи білім беру технологияларын пайдалануға баса назар аударылатын

болады.

ЖОО-на жаңа мамандықтарды енгізу (деректер туралы ғылым, жасанды интеллект,

бҧлтты есептеулер жҽне т.б.), ҿндіріс базасында ЖОО-ның акт – кафедраларын ашу, базалық

жҽне кҽсіби сандық дағдыларға оқытуды жҥргізу-бҧл креативті қоғам қҧруға жҽне оның

жаңа болмысқа кҿшуіне сапалы ҽсер етеді.

5. "Инновациялық экожҥйені қҧру" бизнес, ғылыми сала жҽне мемлекет арасындағы

тҧрақты байланыстары бар технологиялық кҽсіпкерлікті дамытуды кҿздейді. Бҧл тҧрғыда

ҿндіріске инновацияларды енгізу ҿте маңызды жҽне қажетті болып саналады.

Мысалы, 2022 жылға қарай ҿзінің"табыс тарихы" бар қазақстандық технологиялық

компаниялардың ҥлкен санының пайда болуы кҥтілуде.

Қорытындылай келе, бағдарламаның бес негізгі бағытының "Цифрлық Қазақстан"

мемлекеттік бағдарламасын іске асыру қазақстандық экономиканың даму қарқынын

жеделдетуге, азаматтардың ҿмір сҥру сапасын арттыруға жҽне халық пен мемлекет, бизнес

пен мемлекет арасындағы қатынастарды жеңілдетуге бағытталған.

"Цифрлық Қазақстан" - бҧл қысқа мерзімді міндеттердің бірі емес, ел дамуының

стратегиялық бағыты. Мемлекеттік бағдарламада белгіленген деңгейлерге келу ҥшін уақыт

қажет. Бҧл тҧрғыда цифрландыру-қауіп ретінде қабылданбауы тиіс жаһандық тренд. Бҧл

ЖАҺАНДЫҚ ЖҼНЕ біржола ҥдерісті технологияларды енгізу тҧрғысынан ғана емес,

37

сондай-ақ оны мҽдениетаралық жҽне мемлекетаралық диалогта пайдалану тҧрғысынан да

қажеттілік ретінде қабылдау қажет.

Қарқынды ҿзгерістер дҽуірінде белгілі бір елдің бҽсекеге қабілеттілігін адамдар,

кадрлар, болашақ ҧрпақ анықтайды. Мемлекет басшысы сондай-ақ бҧл фактіні ҿзінің

Жолдауында атап ҿтті.

"Білім беру бағдарламаларының басты басымдығы ҿзгерістерге тҧрақты бейімделуге

жҽне жаңа білімді меңгеруге қабілеттілікті дамыту болуы тиіс", – деп атап ҿтті ол.

Осылайша, бҥгінгі кҥні Қазақстанда, бҥкіл ҽлемдегідей, кҥн тҽртібінде – цифрландыру.

Бҧл елдің жолдың басында екенін білдірмейді.

Мҽселен, 2006 жылы "электрондық ҥкіметтің"белгілі порталы алғаш рет енгізілді.

Бҥгінде порталдың пайдаланушылары 6 млн. астам адам болып табылады.

2010 жылдан бастап мемлекеттік сатып алулар портал арқылы жҥргізіле бастады

Goszakup.gov.kz нақты уақыт режимінде. Бҧл бюджет қаражатын пайдалану процесінің

ашықтығын жҽне тиімділігін қамтамасыз етеді.

Салықтың, мемлекеттік баждың, айыппҧлдардың, сондай-ақ коммуналдық қызметтер

мен ҧялы байланыстың 120 тҥрін тҿлеу ҥшін қаражатты аудару мҥмкіндігі қазақстандықтар

2011 жылдан бастап, ал 2012 жылдан бастап лицензиялардың жҽне рҧқсат беру

қҧжаттарының барлық тҥрлерін порталда онлайн режимінде ала алады Elicense.kz ескерту.

Сондай-ақ, бҥгін жҧмыс істейтін е-Сот кабинеті, Е – Денсаулық сақтау, "Ашық Ҥкімет"

- цифрлық трансформация жолдары бойынша логикалық жҽне жҥйелі қадамдар ретінде

қарастырылады.

ПОВЫШЕНИЕ ВОСПИТАТЕЛЬНОГО ПОТЕНЦИАЛА УЧАЩИХСЯ В УСЛОВИЯХ

ЦИФРОВИЗАЦИИ ОБРАЗОВАНИЯ

Куртебанская О.В., Якупова Г.Р., [email protected]

Средняя общеобразовательная школа-гимназия №17

Современный динамично развивающий мир предлагает всѐ новые и новые вызовы во

всех сферах жизни человека. Глобальные изменения не дают возможности обойти решением

проблемы в сфере образования, так как формирование позитивно сформулированной

личности – это основополагающая цель любого государства. Н.А.Назарбаев высказал эту

мысль предельно четко: «Наша задача – сделать образование центральным звеном эконо-

мического роста». Сколько – нибудь успешные преобразования в современных условиях

немыслимы без ориентирования на прогрессивные достижения человеческой мысли. В числе

этих достижений, и все большее внедрение современных информационных технологий.

Обратимся к ключевым понятиям нашей работы. Цифровизация – переход с аналоговой

формы передачи информации на цифровую. Образование – единый целенаправленный

процесс воспитания и обучения, а также совокупность приобретаемых знаний, умений и

навыков, ценностных установок, опыта деятельности и компетенции.

Воспитательный потенциал внутренние возможности в формировании личности,

объективные и субъективные, реализуемые как сознательно, так и стихийно.

Таким образом мы хотим проследить, как следует выстраивать работу по повышению

воспитательного потенциала в современных условиях цифровизации образования.

Цифровизация образования, безусловно способствует повышению воспитательного

потенциала, так как способствует индивидуализации и дифференциации учебного процесса.

Более широкий выбор форм и методов работы способствует саморегуляции ребенка и

адекватной самооценки результатов своего труда. Информационно – образовательная среда

способствует и организации коллективной деятельности и работы в группах сотрудничества,

воспитывая коллективные навыки – сотрудничество, взаимопомощь, «чувство локтя». Это,

несомненно, поможет в будущем. Доступность IT систем ориентирует подрастающее

38

поколение на самообразование, позволяет найти необходимую информацию самостоятельно,

помогает сделать образовательный и воспитательный процесс более интенсивным.

Новые цифровые технологии, социальные сети способствуют также успешной

социализации школьников, созданию ситуации успешности, что с обеспечением психолого –

педагогического сопровождения поможет выработать лидерские качества и чувство

ответственности во взрослой жизни. Немаловажное значение имеет и психологический

комфорт, который обеспечивается цифровым образованием.

Актуальность перехода на современные технологии, таким образом, трудно оспорить.

На первый план выходит доступность цифровых систем.

Современные школы практически полностью укомплектованы интерактивным

оборудованием, учащиеся получают возможность совершенствовать свои знания, умения и

навыки. Несомненно, это положительно сказаывается и на воспитательном аспекте,

поскольку доступность IT технологий помогает на всех этапах подготовки проведения

мероприятий: от сбора материалов, презентативных и образовательных ресурсов,

музыкального и видеосоровождения до хранения отчетных материалов.

После публикации Послания Президента Н.А.Назарбаева «Семь граней Великой степи»

проведен ряд мероприятий с применением IT технологий и Интернет- ресурсов. Очень

продуктивным инструментом в воспитательной работе выступает и возможность хранения

информации, позволяющая проследить динамику формирования классного коллектива,

уровень воспитанности, работу психолого – педагогического сопровождения.

Повышается воспитательный потенциал и отдельно взятого урока, так как при его

подготовке и проведения есть возможность воспользоваться таким ресурсом как, к примеру,

«BilimLend». Bilim Media Group - инновационная компания, формирующая новый для

Казахстана рынок электронного обучения (e-learning), которая занимается разработкой,

локализацией и распространением обучающего контента, а также связанных с ним

технологий и услуг. Среди клиентов есть государственные организации, крупнейшие IT-

компании, медиа-структуры и ведущие образовательные учреждения страны.

Образование – это сложный и непрерывный процесс, включающий в себя большое

количество различных уровней и видов деятельности. Это также в высшей степени

индивидуальный процесс – уникальны как восприятие каждого из его участников, так и их

действия.

Инновационные интерактивные образовательные ресурсы BilimLand.kz, iTest.kz,

iMektep.kz и Kitap.kz. представлены на 3-х языках: на казахском, русском и английском.

Доступен онлайн, поэтому может быть использован с любым оборудованием, имеющимся в

школе. BilimLand – это универсальная, полиязычная образовательная платформа, основанная

на передовых достижениях мировых лидеров электронного обучения. Это крупнейшая

коллекция самого современного образовательного контента (содержания) от мировых

разработчиков.

Также используется программа начальной школы iMektep.kz - полный курс программы

казахской начальной школы, разработанный ведущими казахстанскими методистами и

учителями. Анимированная программа 8-ми основных предметов начальной школы

включает в себя более 170 тем, с целью качественного овладения казахским языком всем

населением, создание платформы, которая будет основой и началом реализации идеи

президента РК ―Мҽңгілік ел‖. ―Мҽңгілік ел‖ - это единый народ, создание вечного

казахстанского общества, которое может свободно узнавать, осваивать и использовать

новости мировой цивилизации, науки и техники, как этого требует современность.

Современное воспитание подрастающего поколения осложнено многими процессами,

однако современный подход обладает и уникальностью. Ребенок формируется не только под

влиянием школы, но и под влиянием окружающей среды и ультрасовременными

ценностями. Чтобы идти в ногу со временем, нужно за ним следить, отбирать лучшее и

следовать за лучшим.

39

Цифровизация системы образования способствует решению многих проблем, в том

числе и повышает воспитательный потенциал.


1. Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана

«Новые возможности развития в условиях четвертой промышленной революции» от 10

января 2018 г.

2. План нации – 100 конкретных шагов. Программа Президента Республики Казахстан

от 20 мая 2015 года.

3. Статья президента Казахстана Нурсултана Назарбаева "Семь граней Великой степи»

от 24 ноября 2018 г.

4. Газета «Наше время» №1 (11195) от 10 января 2019 г.

БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЦИФРЛАНДЫРУДЫҢ ЖАҺАНДЫҚ ҤРДІСТЕРІ

Маулинбердина Г.Р., [email protected]

Ақтобе қаласы, №41 жалпы білім беретін орта мектеп

Бҥгінде еліміздің экономикасының барлық салаларын цифрландыру кҥн тҽртібінің

басты тақырыптарының бірі. Осы бағытта басталып жатқан белсенді жҧмыстың алғашқы

бағыттардың бірі білім беру деп аталады.

Цифрлік сауаттылық - бҧл адамның ҿмірдің барлық салаларында цифрлік

технологияларды сенімді, тиімді, сыни жҽне қауіпсіз қолдануға дайындығы жҽне қабілеті.

Цифрлік сауаттылық - ақпараттық қоғамдағы қауіпсіздіктің негізі, ХХІ ғасырдың ең

маңызды білімі. Цифрлік сауаттылықты қалыптастыру оқырмандық, математикалық жҽне

жаратылыстану сауаттылығымен тең дҽрежеде назар аударылуы керек.

Расымен де, адамзат қауымы жыл санап емес, ай санап, тіпті апта мен кҥн санап

цифрландыру заманының сиқырлы ҽлеміне еніп барады. Цифрландыру технологиялары

дегеніміз – бҧл бҧрын-сонды адамзат бастан кешпеген ғажайып ҽлемнің жаңа қҧралдары.

Қазіргі кҥні бҧл технологиялар жасақталу ҥстінде. Олар қазірдің ҿзінде біз тамсанып айта

беретін ақпараттық технологиялардың ҿзін жолда қалдыра бастады.

Заманауи технологиялар біздің ҿмірімізге тҧрақты тҥрде енгізілуде, «Цифрлік»

тҧжырымдамасын тек ғылыми конференцияларда ғана емес, кҥнделікті ҿмірде де жиі

кездесетін болдық. Кейбір адамдар ҽлі кҥнге дейін цифрлау ҥрдісінің артықшылықтары мен

кемшіліктері туралы пікірталастарда. Цифрландыру процесті жҽне ҿндіріс кезеңдерін толық

автоматтандыруды, ҿнімнің дизайнынан бастап, оны тҥпкілікті тҧтынушыға жеткізумен

аяқтауды, сондай-ақ кейіннен ҿнімге техникалық қызмет кҿрсетуді білдіреді.

Ғылымның қарқынды дамуы барысында кҿптеген корпорациялар ҿндірістің барлық

деңгейлерінде жаңа технологияларды қолдана отырып жҧмыс істеуге дайын қызметкерлерді

талап етеді жҽне арнайы дағдыларға ие емес қызметкерлер қажеттілігі артта қала беруде.

Осы проблемаларды шешу, ҽрине, білім беру процесін қайта жаңғыртуды талап етуі тиіс.

Цифрландыру тікелей бҧрын қол жетімді болмаған жоғары оқу орындары мен

мектептер ҥшін ашылатын цифрлік технологияның оқу қҧралдарымен байланысты. Олардың

ішінде онлайн оқу аса ерекшеленеді.

Мысалы, онлайн оқыту нарығының кестесін қарастырайық (1-сурет). Графиктен кҿріп

отырғанымыздай, онлайн оқыту Солтҥстік Америкада (АҚШ, Канада), Батыс Еуропада

(Еуропа елдерінің кҿпшілігі), сондай-ақ Азияда (Қытай, Жапония) ең кҥшті дамыды. Шығыс

Еуропада онлайн оқыту нарығын дамыту бҧрын айтылған елдерге қарағанда ҽлдеқайда аз

екенін атап ҿту маңызды.


40

Сурет 1 – Аймақтар бойынша 2013 жҽне 2016 жылдардағы онлайн оқыту нарығының ҥлесі,

млн АҚШ доллар

Цифрландыру ҥрдісі, мінсіз білім беру ҥдерісі мен сапасына ҽсер етеді. Мектептік білім

беру процесіне енгізілген жаңа технологиялар мектеп оқушыларын қарапайым лекцияларға

қарағанда ҽлдеқайда кҿп қызықтыра алады. Мҽселен, мысалы, Англияның Гранж мектебі

мектептің ішіндегі «қала» сияқты жасалған. Гранж мектебінде телевизия мен радиостанция-

лар қҧрылып, балаларға ҽлем шынайылығындағы жағдайларды жақсартуға кҿмектеседі.

Қазір Қазақстан Ҥкіметінің ақпараттық технологияларды игеруді барынша жылдам

дамытуға ҧмтылып отырғандығын байқауға болады. Қазіргі ақпараттық технологиялар

дегеніміз – цифрлы сана мен технологияларға қол жеткізудің басты алғышарты.

Қазақстанның білім беру жҥйесін жаңғырту ҿзектілігі ҽлеуметтік функциясының

маңыздылығы – білімді ҿндіру жҽне тҥрлендірумен негізделеді, олар қазіргі қоғамдағы еңбек

бҿлінісінде шешуші рҿлді атқарады. Қазақстанның білім беру жҥйесін жаңғыртудағы

барынша табыстылыққа тек егер білім беру саясатына негізделген барлық бағдарламалық

қондырғылар ҽлем тҽжрибесімен жиналған оң ҽлеуеттен барлық мҥмкін болатынды ҿзіне

жинай алса ғана қол жеткізуге болады. Жҽне де, ҽсіресе Орталық Азиядағы кҿптеген елдер

ҥшін, білім беру жҥйесін жаңғырту мҽселесі ҽлі де ҿзекті болып қалуда.

Ҽлемдік тҽжірибе кҿрсеткендей, білім беру процесіне цифрландыру жҥйесі ҿте қажет.

Осылайша, кҿптеген жоғары оқу орындары білім беру жҥйесінің ҧзақ мерзімді тҽжірибесін

талдап, осы ҽдістің артықшылықтарын тҥсінді. Бҧл жҥйе білім беру сапасын жақсарту, жаңа

ақпараттық технологияларды дамыту, заманауи қағаз процестерін жеделдету, мекеменің

ҽкімшілік жҽне басқарушы қызметкерлеріне қажет.

Қазақстанда Білім жҽне ғылым министрлігі цифрландыру саласында бірнеше

міндеттерді қойды:

- орта білім беру жҥйесінде ақпараттандыруды дамыту;

- білім беру мен ғылымды басқару процесін автоматтандыру;

- АТ мамандарын оқыту.

Бірінші бағытта (орта білім берудегі ақпараттандыруды дамыту) министрлік мектептегі

информатикаға «Информатика» пҽнін ерте енгізуді бастады. Ең дҧрысы, бірінші сыныптан

объектіні енгізу жоспарлануда. Қазір бҧл мҥмкіндік сарапшылармен талқылануда.

Ҽлемдік тҽжірибеде, мысалы, ЭЫДҦ елдерінде бағдарламалау негіздері бірінші

сыныптан бастап оқытады. Қазақстанда «Информатика» пҽні 5-сыныптан, ал биылғы жылы -

3-сыныптан оқытылады. Сондай-ақ балалар робототехникаға қатысады. Бҥгінгі таңда 3000-

нан астам мектеп жҽне оқушылар сарайында робототехникада элективті курс енгізілді. 100%

-ға дейін қамту жоспарлануда - робототехника шкафтары жаңартылады, ал мҧғалімдер

біліктілік арттыру курстарынан ҿтетін болады.

Бҥкілҽлемдік банктің қарызы шамамен 70% бейне жабдығына кетеді. Міндеті -

аудандарда жҽне қалалардағы сыныптарды 80%жабдықтау. Бҥгінгі кҥннің ҿзінде еліміздегі

Латын

Америкасы

Африка

Орта Шығыс

Азия

Шығыс Еуропа

Батыс Еуропа

Солтҥстік

Америка

41

600 мектептің «Білімал» жҽне «Мектеп» электронды журналдары бар (3,5 миллион

пайдаланушы).

Тағы бір мҽселе – балалардың денсаулық жағдайына жаңа технологиялардың ҽсері.

Балалардың техникамен жҧмыс істеуі ҥшін рҧқсат етілген, қатаң тексерілген санитарлық-

гигиеналық нормалар болуға тиіс. Білім мен ғылымды цифрландыруды дамыту бойынша

орта білім жҥйесінде ақпараттандыруды дамыту, білім беруді жҽне ғылымды басқару

процесін автоматтандыру жҽне IТ мамандарды даярлау бағытында тиісті жҧмыстар 3

бағытта жҥргізілуде.

Бҥгінге дейін бес мыңнан астам ҧстаз біліктілігін арттырса, биыл ҥш мыңға жуық

мҧғалімді оқыту жоспарда бар. Қазіргі таңда мектептердің 99 пайызы (6 960 мектеп)

интернетке қосылған, оның ішінде 62 пайызы жылдам интернетті қолданады. Оның

жылдамдығы 4 Мбит секундқа жетеді. Екі жарым мың мектепте (35%) Wi-Fi тартылды.

Барлық мектептерге bilimland деген ҥш тілдегі инновациялық контент берілді». Бҧл Министр

келтірген деректерге сҥйенсек, 2016-2017 жылдары 14 мыңнан астам мультимедиялық

жиынтық сатып алынған. Биыл осы бағытта республикалық бюджеттен тағы да алты

миллиард теңге қарастырылған. Сонымен қатар 4 мыңнан астам мектепте электронды

кҥнделік енгізілді.

Екінші бағытта білім беруді цифрландыруға білім беру мен ғылымды басқару ҥдерісін

автоматтандыру жатады. Мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру білім берудің барлық

деңгейлерін, мектептен балабақшаларға дейін, PhD дипломдарына дейін қамтуы тиіс.

Мектепке дейінгі білім беру жҥйесінде балабақшаларда автоматты тҥрде тарату жҥйесі

енгізілуде. Қазіргі кезде Астана, Алматы, Шымкентте жҽне Батыс Қазақстан облысында

кезекке қою жҽне балабақшаларға бағыт беру автоматтандырылған. Осы жҧмысты осы

жылдың аяғына дейін аяқтау жоспарлануда.

Орта білім беру жҥйесінде мҧғалімдерді бос емес жҧмыстардан (бірнеше есептерді

толтыру) жою жҽне ақпараттың қайталануын жою ҥшін қолданылатын ҥш жҥйені қалдыру

жоспарлануда:

- Ҧлттық білім беру деректер базасы (ҦБДБ);

- Электронды журнал (Кҥнделік);

- Бҧлтты бухгалтерия

Техникалық жҽне кҽсіптік білім беру саласында электрондық кітапхананы басқару мен

дамытудың ақпараттық жҥйесі сынақтан ҿткізілуде.

2018 жылдың соңына қарай, студенттің электрондық паспортын, сабақтар мен ҥй

тапсырмасының кестесін, сынақ кітапшаларын, жатақханаларда орынды қамтамасыз етуді

жҽне конкурстық оқуға тҥсуді цифрландыру жоспарланып отыр. Жоғары білім қазірдің

ҿзінде цифрлық форматтағы сынақ кітапшаларына, сабақ кестесі мен ҥй тапсырмасына

ауыстырылды.

Білім жҽне ғылым басқару процесінің берілген автоматизациясы олардың арасында

бірқатар мҽселелерді шешуге кҿмектеседі, мысалы: ауылдық жҽне қалалық мектептер

арасында білім сапасының алшақтығы, оқушылардың ауыр рюкзактары, мҧғалімдердің есеп

қағазының ҥлкен сомасы, компьютерлер мен Интернеттің жоқтығы, білім беруде бала

процесін бақылаудың жоқтығы жҽне оның ҿнімділігі.

Екінші бағыт – білім жҥйесін басқару процестерін автоматтандыру. Осыған сҽйкес,

балабақшаларға кезекке тҧру жҽне жолдама беру кезегін автоматтандырудың жаңа

стандарты бекітілді. Мектептерге қабылдау, ҿзара ауысу электронды режимде іске асырыла

бастаған кҿрінеді. Ҥшінші бағыт – Бҥгінде ақпараттық технология саласындағы білім

сапасын арттыру мақсатында университеттер рейтингі ҽзірленген. Мҧндай қадам жоғары оқу

орындарында бҽсекелестіктің артып, оқу сапасының жақсаруына жҽрдемдеседі.


1.egemen.kz сайты

2.bilimainasy.kz сайты

3.aikyn.kz сайты

42

ЦИФРОВИЗАЦИЯ ОБРАЗОВАНИЯ В СИСТЕМЕ ОБРАЗОВАНИЯ - ОСНОВНЫЕ

ПЛЮСЫ И МИНУСЫ

Махатова К.Б.,

Актюбинский строительно-монтажный колледж

В последние годы современные технологии развиваются с огромной скоростью.

Многие сферы деятельности переходят на цифровые системы. На электронный формат

переходит и система образования. Переходя на новый формат, меняется не только система

образования, но и ее смысл и предназначение.

Современная формулировка обучения в колледжах в корне отличается от старой. Циф-

ровизация образования — именно так называется процесс перехода на электронную систему.

Сегодня мы стоим на пороге перемен и являемся участниками становления новой

системы образования - системы цифрового образования. Цифровое образование (digital

education)- образование, которое осуществляется в условиях сетевого общества, посредством

применения дистанционного обучения, электронных учебников, различных веб - ресурсов,

социальных сетей, блогов и с помощью современных устройств (смартфоны, интерактивные

доски и т.д.)

Говоря о цифровом образовании, необходимо подчеркнуть, что оно должно способст-

вовать формированию определѐнного навыка - цифровой грамотности. Под цифровой

грамотностью подразумевается навык использования, изучения и хранения информации.

Цифровое образование возникло в эпоху глобализации (процесс интеграции

экономических, политических, культурных ресурсов в решении локальных задач).

Каким же образом глобализация влияет на образование?

Во-первых, привлечение зарубежных учителей. Обучение может осуществляться и в

школе и в интернете.

Во-вторых, возможность непрерывно образовываться, меняться, ориентироваться на

новое, идти в ногу со временем.

В-третьих, создаются транснациональные образовательные объединения между школа-

ми, СУЗ-ми и ВУЗ-ми, которые позволяют учащимся и студентам приобретать и перенимать

опыт зарубежных учѐных, профессоров, что ведѐт к повышению трудовой мобильности.

В-четвѐртых, взаимообмен образовательными ценностями через границы. Например,

всех заинтересовал опыт финских педагогов, которые решили отказаться от деления учебной

программы на отдельные предметы (как в России), в пользу изучения явлений. Берѐтся некое

явление и изучается с различных точек зрения: как это явление отразилось в истории, что

происходило с экономикой, где это все происходило, какой был язык, какими ремеслами

занимались люди и т.д.

С приходом цифрового образования произошла трансформация ценностей:

Когнитивная компетентность. Вместо твердо заученных знаний, самостоятельно

созданные знания;

Интерактивное умение. Умение взаимодействовать для получения знаний;

Владение практическими навыками наравне с теоретическими;

Главное, чему мы должны научить учащихся это - получать, применять и проверять

знания на практике.

Цифровизация образования: особенности и свойства

В данное время, подробно говорить о будущих изменениях сложно, но уже сейчас

можно сказать, что поменяется.

Учебные материалы, планы, занятия, журналы— все это перейдет на онлайн-версии.

Учителя смогут проводить уроки, не выходя из дома, по Интернету. Создадутся электронные

ресурсы, на которых обучающийся найдет подробную информацию для занятий.

43

Уже сейчас, колледжам нужно поэтапно оснащать современными технологиями:

компьютерами, планшетными панелями. В каждом заведении проведен Интернет для

доступа к информационному контенту.

Преподавателям придется обучаться новой системе образования. Эта профессия

изменится полностью. Цифровизация подразумевает самостоятельное изучение материала.

Педагог выступает в роли помощника, куратора, к которому придется обращаться лишь при

необходимости. Каждое новшество имеет плюсы и минусы.

Плюсы цифровой системы образования

Приучение к самостоятельности. Так как будущая система подразумевает

самостоятельную работу, учащийся поймет, что он сам должен стремится к знаниям. Такое

обучение и воспитание в дальнейшем сделает характер человека более твердым. Без

излишней заботы педагогов учащийся добьется более высоких результатов.

Отсутствие бумажной волокиты. Цифровое образование избавит человека от горы

бумаг и книг. В компьютере вместятся все учебники и пособия, а планшет заменит рабочие

тетради.

Экономия. Так как цифровизация избавляет от бумажных версий, родителям не

придется тратить деньги на тетради, учебники, ручки и прочую канцелярию. Это сэкономит

бюджет семьи. Электронные версии необходимо будет заменять на новые только в случае

поломки старой техники. Это упрощает работу и экономит время учащегося.

Шаг в будущее. Переход к цифровому образованию — это значимый этап к созданию

Интернет-технологий, которые в данное время развиваются семимильными шагами. В

последнее время наука развивается с большой скоростью, каждый день появляются новые

структуры. Цифровизация обучения поможет учащимся лучше ориентироваться в

информационном мире в будущем, развивая в них современные навыки информатизации и

автоматизации.

Недостатки онлайн-образования

Отсутствие творчества. Ученые доказали, что цветовое оформление помогает

человеку лучше запомнить информацию. Даже взрослым людям рекомендуется создавать

свои записи с небольшими корректировками. Это также способствует развитию творческих

способностей. Однако информационные технологии исключают возможность проявить себя.

Электронные версии носят «сухой» характер. Ребенок быстро привыкнет к скучному

повествованию. Детское творчество заметно пострадает.

Снижение умственной активности. Это явление можно наблюдать уже сейчас.

Человеку нет нужды размышлять о чем-то, он перестал самостоятельно добывать

информацию. Достаточно иметь доступ в Интернет, чтобы узнать необходимые сведения.

Это приводит к ослаблению мыслительных способностей.

Плохая социализация. Когда ученик впервые приходит в школу, есть лишь малая

вероятность, что там он встретит знакомого. Ребенок тут же попадает в другой социум, где

никого не знает. В учреждении он получает не только знания, но и обретает друзей, учится

взаимодействовать с обществом. Информационная система значительно снижает уровень

социализации человека. Это повлияет на дальнейшее развитие личности.

Проблемы с физическим развитием. Зрение и мелкая моторика изменятся в первую

очередь. Длительное пребывание за экранами приводит к глазной усталости. Однако,

возможно, в будущем технологии станут более безопасными для детского развития.

Нужны ли информационные изменения?

Оценить все плюсы и минусы такой системы, ее последствия будет возможно спустя

десятилетия. Когда придет время, поменяется вся структура образования. Хорошо это или

плохо — решит время.

Приняв во внимание вышеуказанные плюсы и минусы цифровизации обучения, нужно

тщательно и грамотно ввести данное новшество в образовании.


1. Дистанционное обучение в СНГ. Тренды развития 2010–2013

44

[Электронный ресурс]. – Режим доступа: http://www. smart-edu. com/index.

php/issledovaniya-v-sfere distantsionnogo obucheniya/distantsionnoe-obuchenie-v-sng.-trendy-

razvitiya-2010-2013. html, свободный

2. Игнатова, Н. Ю. Дистанционное обучение в профессиональном образовании как

способ изменения конкурентоспособности выпускников / Н. Ю. Игнатова // Открытое и

дистанционное образование. – 2010. – 4(40).

3. Игнатова, Н. Ю. Виртуальная среда образования и развитие социального капитала /

Н. Ю. Игнатова // Открытое и дистанционное образование. – 2011. – №3 (43).

4. Игнатова, Н. Ю. Цифровые аборигены : взгляд со стороны / Н. Ю. Игнатова //

Открытое и дистанционное образование. – 2017. – № 1 (65). – С. 58–65.

5. Bayne, S., Ross, J. Thedigitalnativeanddigitalimmigrant: a dangerousopposition [Элек-

тронный ресурс]. – Режим доступа: http://api. ning. com/files/lJKwMzj6sgFtDU0QqLLrpwu

*Inq0*AKnRvABUa2YFPOavT552n0h9bYoaVStqfQX8*5D978F1M*DM*xuEznG0rxTGJO0BU

L/Wk1Bay neandRoss/ArticleDigitalNativesandDigitalImmigrants. Pdf, свободный.

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН

Нургалиева Ж.К., Қандыағаш қалалық №4 ЖББОМ





жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту керектігі назарға алынған. Облыс

ҽкімдігінде ҿткен жиында аймақ басшысы Қырымбек Кҿшербаев цифрлы жҥйені халыққа

ҿзің тҥсініп ал демей, тҥсіндіруіміз қажеттігін ескертті.



Елімізде жаңа технологияны жетік меңгере тҥсу ҥшін «Цифрлы Қазақстан» бағдарлама-

сы қабылданды. Ол 4 бағыт бойынша жҥзеге асырылады. Бірінші бағыт – ауыл-аймақты кең

жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, Қазақстанның транзиттік ҽлеуетін арттыру. Екінші

бағыт – кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау, білім беру, ауыл шаруашылығы жҽне элект-

ронды сауда экономиканың салаларына цифрлы технологияны ендіру. Ҥшіншісі – мемлекет-

тік органдар жҧмысының сапасын арттыру жҽне тҿртінші бағыт – IT-мамандарды даярлау.

Қарап отырсақ, бҧл жҧмыстардың барлығы атқарылып жатыр. Интернет желісі

қолжетімді болу ҥшін облыс, аудан орталықтарынан бҿлек, шалғайдағы ауылдарға да

қолайлы жағдай жасалуда. Мҧның барлығы санды технологияны ендіру ҥшін жасалған

қадамдар болатын. Айналасы бірнеше жылдың ішінде қазақстандықтар неше тҥрлі ҧялы

телефондарды ҧстады. Жыл ҿткен сайын олардың функциялары ҿзгеріп, мҥмкіндіктері де

арта тҥсті. Алғашқыда тек байланыс қҧралдары ҥшін қолданылған қолақпандай телефондар

бірте-бірте айфон, айпад, смартфондарға ауысты. Бҥгінде ҧялы телефоныңыз тек байланыс

қҧралы ғана емес, сонымен қатар, интернет желісіне еркін қосылатын компьютер іспетті.

Адамдар ҧялы телефондарына сан алуан ҽлеуметтік желілерді жҥктеп, қоғамда орын алған

оқиғаларға байланысты ой-пікірлерін білдіретін болды. Сондай-ақ, ҧлттық жерсеріктік

«OTAU TV» теле-радиохабар тарату желісі іске қосылып, отандық арналардың аудиториясы

кеңейіп, мҥмкіндігі арта тҥсті. Нҽтижесінде республикамыздың ҽрбір аймағынан хабар

тарататын облыстық телеарналарды еліміздің кез келген ҿңірінен кҿруге болады. Бҧрын тек

Астана мен Алматы сияқты ҥлкен қалаларда ғана кҿрсететін арналарды тамашалайтын

мҥмкіндік туды. Алдағы уақытта қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру ҽрі ҧлттық

экономиканы цифрландыру бағдарламасын жҥзеге асыру шеңберіндегі жҧмыстар

45

жалғасатын болады. Елімізде 2020 жылға дейін интернет қолданушылардың санын 80

пайызға дейін арттыру, тҧрғындардың 95 пайызын цифрлы xабар таратумен қамту,

азаматтардың цифрлық сауаттылығын 80 пайызға дейін арттыру кҿзделуде.













































Алқалы жиын басталмас бҧрын Елбасы цифрландыру тақырыбында арнайы ҽзірленген

кҿрмені аралап кҿрді. Онда тҥрлі бағыттар бойынша 30-дан астам ІТ-жоба қойылды.

Кеңеске мемлекеттік органдардың, ҧлттық компаниялардың жетекшілері, Парламент

депутаттары, шетелдік ірі кҽсіпорындар мен компаниялардың ҿкілдері қатысты. Ауқымды

46

шараны Ақпарат жҽне коммуникациялар министрлігі мен «Зерде» ҧлттық инфокоммуни-

кация холдингі» АҚ ҧйымдастырды.

Жиында сҿйлеген сҿзінде Мемлекет басшысы Нҧрсҧлтан Назарбаев «Цифрлы

Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын таныстыру барысында айтылған мҽліметтерді

ескеріп, еліміздің экономикасын дамыту ҥшін цифрлы технологияларды қарқынды енгізудің

маңыздылығына тоқталды.

«Біз тҽуелсіздік жылдары ішінде ҽлемнің бҽсекеге қабілетті 50 елінің қатарына

қосылдық. Қазір дамыған озық 30 елдің қатарына ену міндеті тҧр. Ол Қазақстаннан жаңа ин-

новациялық дамуды жҽне жедел технологиялық жаңғыруды талап етеді. Сондықтан мен осы

жылдың басында Қазақстан халқына арнаған Жолдауымда Ҥшінші жаңғыру жҿнінде

жарияладым. Оның негізі цифрландыру болып табылады», деді Президент.

Елбасы цифрландыру кҽсіпорындар мен жалпы еліміздің бҽсекеге қабілеттілігін,

сондай-ақ халықтың ҿмір сҥру сапасын арттыру ҥшін қажет екенін ерекше атап ҿтті.

Елбасы сондай-ақ, цифрлы экономика ҥшін алдымен халықтың техникалық

сауаттылығын кҿтеру қажеттігін айтты. Себебі, цифрлы экономиканы дамыту ҥшін

халықтың техникалық жағынан сауатты болуы ҿте маңызды. Бҧл тҧрғыда осы салаға

қатысты адамдардың дағдысын жетілдіру керек.

«Кҿпшілік біз енгізбекші болып отырған технологияларды пайдалануды білмейді,

оларға соны ҥйрету қажет. Смартфонды қалай пайдалану керектігін де ҥйреткен абзал.

Сондықтан бізде атқаратын жҧмыс кҿп жҽне оны неғҧрлым жиі айтып, насихаттауымыз

керек», деді Нҧрсҧлтан Назарбаев.

Сондай-ақ қазіргі таңда білімді жетілдіру бҥкіл ҿмір бойғы қажеттілікке, нормаға

айналғанын, бір кездердегідей «университетті бітірдің – диплом қалтада» деп жҥре беретін

уақыттың келмеске кеткенін тілге тиек етті. Адамның табиғатынан бейімделгіш келетінін,

ҽсіресе қазақстандықтарды заманға бейімделгіш деп есептейтінін жеткізді.

«Қазақстандықтардың математика мен физикадан мҥмкіндіктері жоғары екендігін жиі

айтады, оған дҽлел кҿптеген отандастарымыздың халықаралық олимпиадаларда жеңіске

жетуі», деді Президент бҧл орайда.

Мемлекет басшысы одан ҽрі ҿкілетті органдар мен кҽсіпорындар тарапынан ерекше

мҽн беруді қажет ететін цифрландырудың жекелеген бағыттарына назар аудартты. Бҧл ретте

Елбасы мемлекеттің, жеке кҽсіпорындар мен ҧйымдардың ҿзара іс-қимылын жолға қою

маңызды екенін айта келіп, бизнеске цифрлы технологияларды кең ауқымда енгізуі ҥшін

жағдай жасау керектігін тілге тиек етті. Сонымен қатар, біліктілігі жоғары мамандарды

даярлаудың маңыздылығына тоқталып, білім беру саласындағы саясатты қайта қарау

қажеттігін атап ҿтті. Бҧдан бҿлек, Мемлекет басшысы ғылыми-зерттеу институттары мен

жоғары оқу орындарының базасында, сондай-ақ инновациялық кластерлер аясында

қҧзыреттілік орталықтарын дамыту мҽселелеріне тоқталды.

Президент ІТ-стартаптар халықаралық технопаркінің жаңа технологияларды ҽзірлеу

мен оларды енгізу мҽселесінде басты рҿл атқаратынын айтты.

«Еліміздің қаржы секторы озық технологияларды мейлінше сергек сезінетін сала

болғандықтан, цифрландыруға қатысты шешімдерді кеңінен қолдана бастады. Ол алдағы

уақытта да осы ҥдерістің басында болуы керек. «Астана» халықаралық қаржы орталығының

алдында жаңа қаржылық технологиялар мен қҧралдарды дамыту міндеті тҧр», деді Елбасы.

Белгіленген міндеттерді шешіп, ғылыми зерттеулер мен ҽзірлемелерді ынталандыру ҥшін

нормативтік қҧқықтық базаны жетілдіруді тапсырды.

Мемлекет басшысы болашақтағы жаһандық сын-тегеуріндер мен технологиялық

трендтерді зерттеу қажеттігіне назар аударды. Жиында айтылған мҽселелердің барлығы

еліміздің Ҥшінші жаңғыруы аясындағы маңызды міндеттер болып саналатынын, Ҥкіметтің

оларды мемлекеттік бағдарламада ескеруі қажеттігін айтты.

«Президент жанынан арнайы комиссия қҧру қажет. Жҧмыс органы Премьер-Министр

мен оның Кеңсесі болады. Бағдарламаны ескертпелерді қаперге ала отырып соңына дейін

аяқтаңдар, оны нақтылаңдар жҽне іске кҿшіңдер. Жылдың соңына дейін сіздерге уақыт

https://egemen.kz/article/tsifrly-qazaqstan-baghdarlamasy-zhobasynynh-maseleleri-qaraldy

https://egemen.kz/article/tsifrly-qazaqstan-baghdarlamasy-zhobasynynh-maseleleri-qaraldy

47

беріледі. Келесі жылдың 1 қаңтарынан жеке ҿзім ай сайын бақылауға алатын боламын», деді

Нҧрсҧлтан Назарбаев. Сондай-ақ Елбасы ортақ мҽселелерді шешу ҥшін Еуразиялық

экономикалық комиссия аясында арнаулы комиссия қҧру керектігін айтты.

Жиында елімізде цифрландыру бағытында қолға алынған шаралар жҿнінде Премьер-

Министр Бақытжан Сағынтаев, сондай-ақ Қазақстанда қызмет етіп жҥрген бірқатар шетелдік

мамандар, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар жҽне инновациялар саласындағы

сарапшылар баяндама жасады.

Ҥкімет басшысы «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы жобасын таныстырып, оның

негізгі басымдықтарына тоқталды. «Бағдарламаны даярлау кезінде Ҥкімет тарапынан

Қазақстан экономикасы ҥшін цифрлы дҽуірдің қамтып отырған жаһандық сын-қатерлері мен

мҥмкіндіктері ескерілді. Осыған байланысты екі бағыт айқындалды. Біріншіден, цифрланды-

ру процесінің тҧрақтылығы ҥшін инновациялық дамудың ҧзақ мерзімді институттарын қҧру

болса, екіншіден, нақты сектордағы белгіленген жобалардан тҧратын бағдарламаның

прагматикалық басталуын қамтамасыз ету кҿзделген», деп атап ҿтті Б.Сағынтаев. Бҧл ретте

Қазақстан Ҥкіметінің 9 базалық салада ҥдемелі цифрландырудың стратегиясына ерекше мҽн

беріп отырғанына да назар аударылды. Мҽселен, энергетика мен шикізатқа, агроҿнеркҽсіптік

кешенге, ҿнеркҽсіп, логистика мен ақпараттық технологияларға айрықша екпін қойылған.

«Осы арқылы біз алдымызға қойған екі мақсат-міндетті шешеміз. Біріншіден, елдің

флагмандық салаларының технологиялық жаңғыруы ҥшін тың серпін беріледі. Екіншіден,

еңбек ҿнімділігінің ауқымды ҿсіміне қажетті жағдай қалыптасады. Атап айтқанда, бағдарла-

маның басты мақсаттары айқындалды. 2025 жылға қарай Қазақстан цифрлы бҽсекеге қабі-

леттіліктің халықаралық рейтингінде 30-шы орынды иеленуі тиіс. Бҧл ҿз кезегінде

стратегиялық маңызды кҿрсеткішке жетуге мҥмкіндік береді, яғни жыл сайын экономика

ҿсімінің ҥштен бірін цифрлы экономиканың есебінен қҧруға жол ашады», деді Ҥкімет

басшысы. Премьер-Министрдің сҿзіне қарағанда, цифрлы трансформация бағдарламасында

тҿрт негізгі бағыт қамтылған. Осы тҧрғыда экономиканың базалық салаларын цифрландыру,

мобильді мемлекетті дамыту, креативті қоғамды жетілдіру, елдің цифрлы

трансформациясына қажетті жаңа инфрақҧрылымды қҧру ескеріліп отыр. Б.Сағынтаев

сонымен қатар, Ҥкімет цифрлы даму бағытындағы саясатты ҥнемі жетілдіріп, ҽлемдік ҿзекті

трендтерге байланысты бағдарламаны жаңа жобалармен толықтырып отырғанын жеткізді.

Ҥкімет басшысының мҽліметінше, бҥгінде Қазақстанның 77 пайыз ересек тҧрғындары

базалық цифрлы сауаттылықты игерген жҽне интернетке қол жеткізіп отыр. Бҧл кҿрсеткіш

алдағы уақытта арта тҥспек. Мемлекеттің барлық ҿңірлерін интернетпен қамтамасыз ету

цифрлы экономиканың кҿптеген секторларын ҥдемелі дамытуға жағдай жасайды. Олардың

ішінде ең маңыздылардың бірі ретінде қашықтықтан білім беру, телемедицина,

медицинадағы жасанды интеллект, электронды сауда бағыттары ескерілген. Премьер-Ми-

нистр бҧл бағыттардың қазіргі заманғы ҽлемде қарқынды ҿсіп келе жатқанын атап ҿтті.

«Мҽселен, соңғы 10 жылда Қытайда электронды сауда кҿлемі 100 есеге артты. Атап

айтқанда, елде интернетпен толықтай қамтудың нҽтижесінде ҥкіметке осы қызметтік сек-

торлардың ҽлеуетін кеңінен ашуға мҥмкіндік берді», деді Б.Сағынтаев. Оның пайымынша,

еліміздегі ақпараттық технологияларға «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы тың серпін

береді. Бҧл шешімдер электронды ҥкіметке жҽне киберқауіпсіздікке қатысты болады.

Бағдарлама басымдықтарының бірі қоғам ҿміріндегі барлық салаларға цифрлы қызметті

кеңінен енгізуге негізделген. «Қазақстан Ҥкіметі цифрлы қоғамның ҿтпелі жҥйесін қҧруды

жоспарлап отыр, яғни ол тҧтынушыға қолайлы жағдай жасау мақсатын кҿздейді.

Ғаламшардағы цифрлы мегарендер елдердің алдына озық технологияларды қандай тҽртіппен

енгізу жайындағы мҽселені қойып отыр. Ҿз кезегінде дҧрыс таңдау жасаған мемлекеттер

ҥлкен мақсаттарды шешудің жаңа салалары мен ҽдістерінің мҥмкіндігіне ие болады», деді

Премьер-Министр. Осы орайда Ҥкімет басшысы Қазақстанда нақты реттеуші шешімдер

арқылы болашақ экономикасының жаңа секторларын қҧруда зор мҥмкіндік бар екенін айтты.

Біздің буын керемет уақытта дҥниеге келіп, ҿмір сҥріп жатыр деп санаймын. Себебі, біз

Тҽуелсіз елде туып, еліміздің жыл санап саяси, экономикалық жҽне ҽлеуметтік тҧрғыда

48

нығайып келе жатқанына куҽ бола жҥріп, оған ҿз ҥлесімізді қосу мҥмкіндігіне ие болдық.

Осының бҽрі – Қазақстанның ҽлемдік аренада мойындалғанының айқын белгісі. Мемлекет

басшысының Қазақстан халқына арнаған жолдауы еліміздің ҽл-ауқатын арттыруға

бағытталған маңызды қадамдардың бірі деп санаймын. Жас буын ҿкілі ретінде, ҽсіресе,

«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы ҥшін ерекше қуаныштымын. Себебі, болашақ

технологияға байланысты, технологиялық тҧрғыда дамуға қол жеткізу басқа салаларға да

серпін береді. Сонымен қатар, IT бағдарламалар шығындарды азайтып, уақытты ҥнемдеуге

кҿмектеседі, адамдар ҿзара ақпарат, тауар жҽне қызмет тҥрлерін алмаса алатын болады.

―Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды

ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда,

мобильді банкинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде

қолданылатын жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бҧл индустриялар

қазірдің ҿзінде дамыған елдердің экономикаларының қҧрылымын ҿзгертіп, дҽстҥрлі

салаларға жаңа сапа дарытты‖. Цифрландыру дегеніміз Қазақстанның озық ел атану

жолындағы мақсат емес, қҧрал. Бҽсекеге қабілетті болу, ҿсімді, ҿнім ҿндіруді арттыру, міне,

осы – мақсат.- деді Нҧрсҧлтан Назарбаев ҿзінің Жолдауында.




















Бізге тенхнологияларды тек импорттап қана қоймай, оларды барынша дамыта тҥсу





Елбасы: «Болашақ жастардың қолында екенін жиі айтады. Қазақстан бҥгінде ҽркімге

қай саладан болмасын мол мҥмкіндік туғызып отырған ел. Сондықтан цифрлық Қазақстанға

қол жеткізу ҥшін жастарға артар ҥміт зор», ‒ деді.

Қазақстан елі «Сандық Қазақстан» бағдарламасын жҥзеге асыру мақсатында талай-

талай биік белестерді бағындырып келеді. Заманның ағымына ілесе отырып кҿптен қалмай

ілгері дамып келе жатырған ел екені мені қуантады.

2019 жыл – Жастар жылына арналуы да тегіннен тегін емес, жас шыбықты мҽпелеп,

баптап ҿсірсең сол жас шыбығың етегін жайып, қанатын кеңге сермеп бағыт-бағдары

дамыған елге айналып отырады. Қазіргі саясаттың басты ҧстанымы жастарды қолдау,

жастарға білім мен тҽрбиенің егіз екенін ҧғындыру, тҥсіндіру.

Тҽрбие болған жерде ғана білімнің дҽні кең етек жаятыны белгілі, тҽрбиемен берілген

білім ғана жатарды сауаттылыққа жетелейтіні белгілі.

49

Білім берудегі цифрландырудың жаһандық ҥрдістері халықаралық жҽне отандық

тҽжірибе кҿрсеткендей білім арқылы ғана болашағымыз жарқын екені баршамызға аян.

«Сандық Қазақстан» бағдарламасы ҽлемдік деңгейге жету ҥшін жасап жатырған

жақсылықтардың ауқымды мҽселелердің кең кҿлемде ҿз орнын тауып дер кезінде шешімінің

оңғарылуы қазіргі заманның қатты талаптарының бірі.

«Сандық Қазақстан» бағдарламасының міндеттерін шешу жан-жақты қолдау ғана биік

белестерді бағындыра беретіні белгілі.

Шығармашылық ойлау жҽне техникалық дағдылар жас ҧрпақтың білімін шыңдап,

арман ҥміттерін ақтап қанатын қаққан қарлығаштай биікке самғататыны белгілі.

Сандық мектеп алдыға жылжу ҥшін жан-жақты сауатты, бойына білімділікпен

сауаттылықты жиған жастар ғана кҿш басынан кҿрінетіні белгілі.

Пайдаланылған ҽдебиеттер: 1. «Егемен Қазақстан» газеті, 2. «Педагогикалық шолу» журналы, 3. «Жас Алаш» газеті

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН – УАҚЫТЫЛЫ ҚАБЫЛДАНҒАН БАҒДАРЛАМА

Нургалиева Г.А., Тыныштықова М.М.,[email protected]

Новый орта мектебі, Ақтҿбе қаласы

Адамзат қауымы жыл санап емес, ай санап, тіпті апта мен кҥн санап цифрландыру

заманының сиқырлы ҽлеміне еніп барады. Цифрландыру технологиялары дегеніміз – бҧл

бҧрын-сонды адамзат бастан кешпеген ғажайып ҽлемнің жаңа қҧралдары. Қазіргі кҥні бҧл

технологиялар жасақталу ҥстінде. Олар қазірдің ҿзінде біз тамсанып айта беретін ақпараттық

технологиялардың ҿзін жолда қалдыра бастады. Осылайша ертегілер шындыққа айналатын

заман келді. Тіпті ата-бабаларымыз ертегілердің ҿзінде қиялы жетіп бейнелей алмаған жаңа

дҥниелермен кездесуімізге кҿп қалған жоқ. Бҧл туралы атақты футуролог, жапон физигі

Митио Каку былай дейді: «Цифрлы технологиялардың арқасында адамдар, шартты тҥрде

алғанда, ҿлместік жағдайға жетуі мҥмкін. Мҽселен, Альберт Эйнштейн туралы барлық

мҽліметтерді жинастыра келе, осы ақпараттардың негізінде оның цифрлы кҿшірмесін жасап,

оны голографиялық бейнемен толықтыруға болады. Ал қазіргі ҿмір сҥріп жатқан адамның,

мҽселен, сіздің цифрлы болмысыңыз бен тҧлғаңызды жасау одан да жеңілдейді. Ол ҥшін

сіздің миыңыздағы барлық ақпараттарды оқиды да, соның негізінде кҿшірмеңізді жасайды.

Сіз ҿлген кезде бҧл егіз-кҿшірмеңіз сіздің орныңызға ҿмір сҥріп, сіздің мінезіңіздің негізінде

дами алады жҽне сіздің жадыңызды жаңа таныстықтармен байыта береді».

Жаңа технологиялардың заманы туралы ойларымен аты шығып жҥрген жерлесіміз,

Ресей Сбербанкінің басқарма тҿрағасы Герман Греф жуықта ҿткен Жастар мен студенттердің

бҥкілҽлемдік ХІХ фестивалінде жасаған «Технологиялық трендтер: болашаққа жол» атты

лекциясында былай деді: «Кеше біз ҽріптесім Джек Ма (ақпараттық технологиялар

саласындағы Алибаба Групп компаниясының негізін қалаушы Қытай миллиардері) екеуміз

ҧзақ ҽңгімелестік. Ол маған «ақпараттық технологиялар туралы ойлауды ҧмытыңыз. Ол –

кешегі кҥн. Бҥгінгі экономика дегеніміз – бҧл деректер экономикасы», деді. Мен онымен

келісемін. Қазіргі digitalization (диджитализация) – бҧл соңғы тренд. Бҧл трендке кҿшу

дегеніміз – біздің қолымызда ҿте ауқымды мҽліметтерді ҿңдей алатын жетілген, ақылды

технологиялар пайда болды деген сҿз».

Герман Греф осылай дей келе біздің ғасырымыздың оныншы жылдары адамзаттың

ақпараттық дҽуірден цифрлы дҽуірге ҿтуі басталғандығын мҽлімдеді. Ҿйткені осы кезеңнен

бастап big data технологиялары ҿзінің кемелдену кезеңіне аяқ басты жҽне барлық

компаниялар ҥшін қолжетімді бола тҥсті. Осының нҽтижесінде, мҿлшермен алғанда, 2015

50

жылы кҿлемді ақпараттарды ҿңдеп қана қоймай, сонымен қатар оларды сақтауға мҥмкіндік

беретін ҥлкен қуаттар қалыптасты.

Бір ҿкініштісі, қазіргі технологиялық трендтер ҥдерісін қуып жетудің ҿзі мҥмкін емес.

Бҧл біздің Қазақстанға емес, бҥкіл ҽлем елдеріне қиындық келтіруде. Бірақ, солай болса да,

ҽлемде жаңа пайда болған технологияларды игеруге ҧмтылмай отырған ел жоқ деуге болады.

Басты қатердің ҿзі осында тҧр. Ҿйткені бҥкіл ҽлем болып жаңа технологиялары игерудің

марафонына қосылды. Марафонға қосылған екенсіз, енді тҧрып қалу жоқ. Тҧрып қалсаңыз

ескі ҽлемнің аясында қалып кетесіз. Елдер арасындағы дамудың арақатынасы осылайша

алшақтай тҥседі. Мҧны Елбасымыз жастармен кездесуінде жиі айтуда. Ҧлыбританияның

цифрлы экономиканың даму стратегиясында бҧл елдің ҽлемдегі киберкеңістікте ҥстемдік

қылуын қамтамасыз ету басты мақсат екені ашық жазылған. Бҧл арқылы еңбек ҿнімділігі

артып, ақырында ҧлттың гҥлденуіне жол ашылады делінген. Яғни, ағылшын стартегиясы кҿп

жерде Қазақстандық цифрлану моделімен ҥйлесіп тҧр.

Дегенмен, бҧл жолда Ҧлыбританияның ҥлкен проблемасы бар. Оның электронды

ҿндірісінің ҽлеуеті жоқ жҽне ол бірден мойындалған. Бірақ ағылшындар оның есесін –

статсистикалық сараптама, жасанды интеллекті дамыту арқылы қайтарып алуға бел буған.

Ендеше, цифрлы ҽлемде барлығына орын да, мҥмкіндік те бар. Осы орайда Қазақстанның

цифрландыру бағдарламасын тым асқақ деп бағалау орынсыз екенін атап ҿтейік.

Қазақстанда осы кҥннің ҿзінде автоматтандырылған Қазақстан – уақтылы жылы

жайлардан бастап, ҥш-тҿрт оператордың қарауындағы тҧтастай цемент зауыттары бар. Бірақ

еліміздің дҽстҥрлі шаруашылығын, тарихи алғышарттардан қалыптасқан ҿндіріс

мҽдениетімізді жоққа шығаруға болмайды. Ендеше, Қазақстан ҥшін жоғарыда аталған

елдердің тҽжірибесінің ҽлдебір синтезі тиімді болатын сияқты. Мысалы, отандық ҿндірістен

басқа, мамандарды ҽлемдік ойыншылардың ҿнеркҽсіп ошақтарына жҧмылдыру мҽселенің

шешімі болар еді. Себебі айталық, Шығыс Еуропа елдері ҿздерінің мамандарын Батыс

Еуропа, АҚШ елдеріне интеграциялау арқылы ҽлеуметтік мҽселесін оңтайлы шешіп жҥр. Тек

Украинадан шыққан мамандар ғана елге 2017 жылы 12 млрд доллар ақша жіберген. Осы кҥні

АҚШ ҿнеркҽсібінде полякты, ҥндіні, қытайлықты кездестіру таңсық емес. Елбасымыздың

2018 жылғы Жолдауында цифрлы Қазақстан бағдарламасының ресми қабылданғанының

жариялануы тегін емес. Бҧл тҥбінде санасуға тура келетін жаһандық ҥрдіс. Бҧл ҥшін қазірден

бастап цифрланудың барлық циклі ҥшін мамандар дайындауды қолға алу қажет. Сонымен

қатар – қолда бар дҽстҥрлі ҿндірістерімізді кезең-кезеңімен, импорттық тауарлардың баға

саясатына қарай бейімдеп кҿшіре бастау міндет. Робототехниканың рентабельдігі адам

нанғысыз қарынмен ҿзгеріп жатыр. Қҧрастыру-жинау технологияларын былай қойғанда, енді

ҿндірістік роботтар кен игеру ісіне де ауыз салуы мҥмкін. Бҧл кезде тоннасынан 2 грамм

алтын шығатын кеніш пен 8 грамм алтын шығатын кеніштің айырмашылығы болмай қалады.

Себебі екі-ақ грамм болғанымен, оны роботтар асыра ҿндіріп тастауы мҥмкін. Ал сегіз грамм

алтын шығатын кеніш жаңа заман талаптары мен трендетірне ере алмай, рентабельдіктен

айырылып, тҧралап қалуы ғажап емес. Бҧл жағдайда жері кедей боп есептелетін елдердің

дҽстҥрлі қазба байлыққа негізделген экономикасы бар елдерді тҧралатып жіберуі тек

уақыттың талабы. Ендеше, цифрланудың науқандық шара, кезекті бағдарлама емес,

келешектің кепілі ретінде тҥсінетін кез ҽлдеқашан жетті. Бағдарлама аясында мыңдаған қыз-

жігіттеріміз уақыт талабына байланысты ҽлемдік университеттерде оқып, цифрлы болашақта

лайықты орынға ие болатындарына сенгіміз келеді.


1. Қазақстан Республикасында білім берудің жҽне ғылым дамытудың 2016-2019

жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.Астана,2016

2. "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы. 2018-2022 жылдар

3. 2011-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың

мемлекеттік бағдарламасы.-Астана 2010.

51

БІЛІМ БЕРУДІ ЦИФРЛAНДЫРУ

Нурина Ж.К., Насыров Ж.Э.,

Актюбинский Высший политехничский колледж, преподаватели специальных дисциплин

Aннoтaция

Мaқaлaдa caндық технoлoгиялaрдың дaмуымен бaйлaныcты ҥдеріcтерді, coндaй-aқ

oлaрдың білім беруге ҽcерін зерттеу ҧcынылғaн. Ҿткен ғacырдың oртacындa бacтaлғaн

aнaлoгтық технoлoгиялaрдaн caндық технoлoгиялaрғa біртіндеп кҿшу 1970 жылғa қaрaй

жaндaнып, "ҥзу" технoлoгиялaрының (disruptive technologies) aрқacындa 1990 жылғa қaрaй

кҿзге кҿрінетін кеcкіндерді caтып aлғaны кҿрcетілді. Білім беруді цифрлaндыру, цифрлық

кітaпхaнaлaрды жҽне цифрлық кітaп шығaруды дaмыту білім aлушылaр мен білім

aлушылaрдың цифрлық caуaттылығынa қoл жеткізбеcтен oй елемейтін бacым мемлекеттік

caяcaт бoлып тaбылуы тиіc.

Шaмaмен ҿткен ғacырдың oртacынaн деректерді ҿңдеу, caқтaу жҽне берудің aнaлoгтық

тҽcілінен цифрлық тҽcілге кҿпфaктoрлы кҿшу, жҽне cҽйкеcінше, ocы прoцеcтерге қызмет

кҿрcететін aппaрaттық жҽне бaғдaрлaмaлық қaмтaмacыз етудің қaрқынды дaмуы cияқты

caндық ревoлюция бacтaлaды. Ҿзгеріcтер иннoвaцияның ғылыми зерттеулерінен бacтaлaды,

oлaр ҽлеуметтік-экoнoмикaлық жaғдaйлaрды cҽтті ҧштacтыру кезінде Ҿнеркҽcіптік

ҽзірлемелерге жҽне жaппaй қoлдaнуғa жетеді (Пaуль Caффoның"30 жыл ережеcі" [34, б.22]).

Кейбір caндық иннoвaциялaр бҧл жoлды жылдaм еңcереді, мыcaлы, плaншеттік дербеc

кoмпьютер (tablet personal computer). Мaңызды теoриялық ҽзірлемелердің жҽне oлaрдың cҽтті

жҥзеге acуының бacқa мыcaлдaры ретінде aнaлoгтық cигнaлды цифрлық жҽне кері

тҥрлендіру ҽдіcін мaтемaтикaлық негіздеу В. A. Кoтельникoвa (еcептеу теoремacы, 1933),

цифрлық еcептеу мaшинacын қҧру ҥшін aлгoритмдік ҿңдеу принципін фoрмaлдaу A.

Тьюринг (Тьюринг мaшинacы, 1936), электрoмехaникaлық бaғдaрлaмaлaнaтын цифрлық

мaшинaның принциптері мен ҿнертaбыcы бoлaaлaды. (Z3, 1941), электрoндық цифрлық

кoмпьютер Дж. 1944), Бритaндық "Colossus" (Mark 1, Mark 2, 1944), aмерикaндық (Д.

Мaучли, П. Эккерт, ENIAC, 1946) жҽне реcейлік caндық еcептеу мaшинacының (МЭCМ,

1950, БЭCМ, 1952) жҽне т.б. [27, б. 13] қaзіргі зaмaнғы caндық технoлoгиялaрдың

хaбaршылaры бoлды.

Кҿп жaғдaйдaCaндық технoлoгиялaр мен жҥйелер aқпaрaтты ҧcыну мен ҿңдеудің

мультимедиялық фoрмaттaрынa (мыcaлы, caндық теледидaр, фoтo -, бейне-жҽне aудиo-

жaбдықтaр [10, c.Қaзaқcтaн Реcпубликacы(Мыcaлы, ISDN жҽне xDSL технoлoгиялaры

негізіндегі caндық желілер [10, 457 Б.]). Бҧл тaңқaлaрлық емеc, cебебі 1940-шы жылдaрдaн

бері кoмпьютерлер цифрлық еcептеу мaшинaлaрымен (ЦВМ) aтaлды, 1960-шы жылдaрдың

coңынaн бacтaп жaлпы қoлдaнылaтын термин (цифрлық) электрoндық еcептеу мaшинacы

(ЦЭВМ, ЭЕМ) бoлды, aл 1970-ші жылдaры пaйдa бoлғaн aлғaшқы дербеc кoмпьютерлер

қaзір де ҽрекет ететін реcейлік cтaндaрттaр бoйыншa ПЭВМ деп aтaуды жaлғacтырды

(мыcaлы, ГOCТ 16325-88. Жaлпы мaқcaттaғы электрoндық caндық еcептеуіш мaшинaлaр.

Жaлпы техникaлық тaлaптaр).

Шaмaмен ocы жылдaры еcептеулермен қaтaр caндық фoрмaғaaуыcтыру немеcе

бейнелер мен дыбыcты caндық ҿңдеу ҽдіcтері белcенді зерттеле бacтaды жҽне дaми бacтaды

[6, c.Еcкерту. Қaзіргі уaқыттa ЭЕМ терминдері, ПЭВМ бacтaпқы мҽнін біртіндеп жoғaлтaды

жҽне "кoмпьютер"терминіне бірігеді. Aтaуынa қaрaмacтaн, кoмпьютерлердің бaрлық тҥрлері

қaндaй дa бір дҽрежеде деректерді (ҽдетте aнaлoгтық – мҽтіндер, қҧжaттaр, caндaр, кеcтелер,

cуреттер, кaртaлaр, cызбaлaр, бейнелердің реттілігі/aнимaция, ҥш ҿлшемді мoдельдер,

cигнaлдaр немеcе дыбыcтaр) caндық (Диcкреттік) фoрмaттa ҧcынaды жҽне ҿңдейді. Дҽл ocы

цифрлық технoлoгия жoғaры жылдaмдықпен, coның ішінде aнaлoгтық (ҥздікcіз) немеcе

цифрлық бaйлaныcaрнaлaры бoйыншa (aнaлoгтық-цифрлық / цифрлық-aнaлoгтық

тҥрлендірулер, кoдтaу, мoдуляция / cигнaл демoдуляцияcы) беру кезінде деректерді aйлa-

шaрғы жacaуғa мҥмкіндік береді [3, 18, 377]. Кoмпьютерлердің, телекoммуникaциялaрдың,

52

Интернеттің желілік cервиcтерінің aнaлoгтық cигнaлдaрдың ҽртҥрлі тҥрлерін тҥрлендіру

(цифрлaу, цифрлaу) aрқacындaocы цифрлық деректерді ҿңдеу мҥмкіндігі бaр. Coдaн кейін,

caндық тҥрде бҧл деректер кoнвергенцияғa ҧшырaй oтырып, жaңa фoрмaттaрғa қҧрылғылaр

мен бaғдaрлaмaлaрмен біріктіріледі (ҽр тҥрлі фoрмaттaрды біріктіру, aғылш.: convergence)

немеcе медиaкoнвергенции [30, c. 29].

Біздің зерттеулерімізге cҽйкеc, жaңaCaндық жҥйелер мен қҧрылғылaрдың пaйдa бoлу

тығыздығы шaмaмен 1970-ші жылдaрдың бacынaн бacтaп aйтaрлықтaй aртaды. Oлaрдың ҿcіп

келе жaтқaн тaнымaлдығы біртіндеп дҽcтҥрлі Aнaлoгты acпaптaрды, қҧрылғылaр мен

жҥйелерді ығыcтыруғa ҽкеледі. Жылжымaлы (ҧтқыр) ҧялы бaйлaныcтың қaрқынды дaмуы

aйқын мыcaл бoлып тaбылaды, oл aбoненттер caны бoйыншacтaциoнaрлық aнaлoгтық/

caндық телефoн бaйлaныcын бacып oзaды. Мҽcелен, ITU мҽліметтеріне cҽйкеc, 2009 жылы

жылжымaлы (ҧтқыр) ҧялы бaйлaныcтың дaмушы елдерде енуі 50 пaйыздaн acты (дaмығaн

елдерде – 100 пaйыздaн acaды), Интернетті ҽлемнің 26 пaйызы пaйдaлaнaды (дaмығaн

елдерде – 64, дaмушы елдерде – 24 пaйыз) [7, Б.3]. "Science Express"-дa жaриялaнғaн зерттеу

деректері бoйыншacaндық технoлoгиялaр 1990 жылдaры бacым бoлa бacтaды, aл 2007 жылы

aқпaрaттың 99,9% caндық фoрмaттa берілді. Caндық тҿңкеріcтің бacы ретінде ғaлымдaр 2002

жылы ҽлемде caқтaлғaн caндық деректер кҿлемі aлғaш рет aнaлoгтық кҿлемнен acып кеткен

бoлaтын. Ocы иннoвaциялaрдың кҿпшілігі Клейтoн Криcтенcен жҽне oның ізбacaрлaры

"ҥздікcіз" технoлoгиялaрғa (aғылш.: disruptive technologies), oл "қoлдaу" (aғылш.: sustaining),

aдaм қызметінің бaрлық caлaлaрындa ҽлеуметтік-экoнoмикaлық ҿзгеріcтер жacaй aлaды.

Білім беруге келетін бoлcaқ, ревoлюцияның oптимиcтерімен бoлжaнaтын кҿптеген

уaқыт иннoвaциялық технoлoгиялaрының ҽcерімен coлaй бoлғaн жoқ (мыcaлы, Лaрри

Кубaнды зерттеу жҽне рaдиo, теледидaр, кинo, oқыту мaшинaлaры пaттернaлaрын

қaрaңыз).[8; 12; 35, 36; 39, c.19]). Дегенмен, жaқын жылдaры технoлoгиялaрдaғы тҥбегейлі

цифрлық трaнcфoрмaциялaр "цифрлaндыруғa" / "дигитaлизaцияғa" (кейде дигитизaцияғa,

aғылш.: digitization) білім беру, біз бҥгін Мҽдениет, телекoммуникaция қҧрaлдaрындa, БAҚ-

тa, теледидaрдa кҿріп oтырғaнымыздaй [6, 12 б.; 17; 28, c. 262]). Мҽcелен, мыcaлы, oрыc тілді

білім беру caндық реcурcтaры кҿлемінің aйтaрлықтaй ҧлғaюын aтaп ҿтуге бoлaды, oлaрдың

кҿпшілігі Интернетте қoлжетімді бoлaды.

Цифрлaндыру бaғытындaғы білімнің oң ҿзгеріcтерін мектептерді Интернетке кең

жoлaқты қoлжетімділікпен қaмтaмacыз етуге жҽне AКТ-қaныққaн oртaны қaлыптacтыруғa

бaғыттaлғaн AКТ caлacындaғы мемлекеттік caяcaтпен бaйлaныcтыру қaжет [4; 15; 19, 281 Б.].

Жaңa жaлпыреcейлік білім беру oртacының қaлыптacуы мектепке дейінгі, жaлпы, кҽcіби

жҽне қocымшa білім беру жҥйеcіне aрнaлғaн caндық білім беру реcурcтaрының федерaлды

жҥйеcін (ФCЖCБ) ҿріcтету жҿніндегі бaғдaрлaмaмен бaйлaныcты [5; 22, 110 б.]. Федерaлды

бacпa жҽне бҧқaрaлық кoммуникaциялaр aгенттігі электрoндық кітaпхaнa жҥйелеріне

қoйылaтын зaмaнaуи тaлaптaрды ҥшінші буынның Федерaлдық білім беру cтaндaрттaрынa

cҽйкеc aнықтaуды ҧcынaды. Бҧл тaлaптaр oқытушылaр мен білім aлушылaрды бaрлық

деңгейдегі білім беру бaғдaрлaмaлaры бoйыншacaндық фoрмaттaғы oқу-ҽдіcтемелік

мaтериaлдaрмен қaмтaмacыз етудің oрacaн зoр міндетін шешуге ықпaл етуі тиіc[29, б. 32].

Білім беру қызметін цифрлaндыруғa бaйлaныcты жaлпы прoблемaлaр тaлдaнaтын oтaндық

aвтoрлaрдың зерттеулері пaйдa бoлaды (мыcaлы, [1; 2; 19; 23 қaрaңыз); 26]). Caндық

ревoлюциямен бaйлaныcты Бaтыc жoбaлaрының oрыc тіліндегі cипaттaмaлaрының aрacындa

Дж кітaбын aтaп ҿтуге бoлaды. Д. Лacикa [9], aвcтрaлиялық білім беру бaғдaрлaмacын

ЖaңaOңтҥcтік Уэльcте (NSW) [37], жoбaны Еурoкoмиccия MEDICI [20].

Цифрлық технoлoгиялaрды ҽзірлеу мен пaйдaлaнуды oқыту мҽcелелері кҿптеген

aвтoрлaрмен кҽcіби дaярлaу бaғдaрлaмaлaрын қҧру кoнтекcінде тaлқылaнaды (мыcaлы,

cигнaлдaрды цифрлық ҿңдеу, цифрлық телекoммуникaциялық технoлoгиялaр, caндық бacпa,

кaртoгрaфиялaудaғы цифрлық мoделдеу жҽне т.б.). Кҿптеген жaриялaнымдaр дҽcтҥрлі

пҽндерді oқытудacaндық технoлoгиялaрды (кҿбінеcе интернет cервиcтерін) бейімдеу немеcе

oқушылaр мен cтуденттердің жoбaлық қызметін қoлдaу тaқырыптaрынa жaтaды (мыcaлы,

қaрaңыз), [6; 13; 16; 24; 25; 28]).

53

Ocы білім беру бaғдaрлaмaлaры мен жoбaлaрының мaңызды міндеттерінің бірі caндық

caуaттылыққa қoл жеткізу бoлып тaбылaды (aғылш.: digital literacy), тҥрлі caндық

фoрмaттaрдa бaғдaрлaмaлaр мен фaйлдaрды бaғaлaу мен тиімді пaйдaлaнудың жaңa

дaғдылaры ретінде (мыcaлы, ең кҿп тaрaлғaн: мҽтіндік – MS Word, PDF,.txt, XML;

грaфикaлық-BMP, GIF, JPEG, TIFF; дыбыcтық – MP3, WAV; бейне – AVI, FLV, MPEG жҽне

т.б.), oлaр кoмпьютерлермен жҽне интернет cервиcтерімен қoлдaу кҿрcетеді [30, c.Бҧл-

мaқaлaның бacтaмacы. Ocылaйшa, caндық (электрoнды) кітaптaр (aғылш. бacылымның

электрoндық нҧcқaлaрын (кҿшірмелерін) (мыcaлы, "Гуттенберг" жoбacы) жҽне бacтaпқыдa

caндық фoрмaттa шығaрылaтын кітaптaр, coндықтaн oлaр ҽртҥрлі caпaғa ие, coндaй-aқ,

кҿбінеcе білім беру қҧндылығы бaр [29, б.15]. Бacпa тҽжірибеcіндегі ревoлюциялық

ҿзгеріcтер Amazon cияқты oнлaйн кітaп дҥкендерінің тaрaлуымен бaйлaныcты. Aлaйдa

caндық кітaп шығaруды дaмыту жылдaмдығы ҥлкен дҽрежеде ҥш негізгі прoблемaны

шешуге бaйлaныcты: oқу қҧрылғылaрының қҧны, фoрмaттaрдың ҥйлеcімі жҽне aвтoр мен

электрoнды кітaптaр бacпaгері aрacындaaвтoрлық қҧқықты бҿлу [38, c.2, 316].

Ҽлеуметтік зерттеулер кҿрcеткендей, coңғы жылдaры ҧлғaйып келе жaтқaн aғындa

цифрлaнғaн кҿрнекі жҽне aудиoaқпaрaттың кҿлемі мaңызды. Пaйдaлaнушылaр aлaтын

aқпaрaттa мҽтіндік емеc кҿрнекі элементтердің бacым бoлуы кҿрнекі caуaттылықты

қaлыптacтыру қaжеттілігінің ҿcуіне ҽкеледі (aғылш.: визуaлды caуaттылық). Мҧндaй oқыту

белгілерді, cимвoлдaрды жҽне oлaрдың жҥйелерін, типoгрaфияның негізгі тҽcілдерін,

мҽтіндік хaбaрлaмaның метaдизaйын (кoгнитивті-бaғыттaлғaн, cемaнтикaлық, мҽтіндік жҽне

грaфикaлық aкценттер), кoмпьютерлік грaфикa немеcе инфoгрaфикa қaмтылғaн жacырын

мaғынaлaрды, кoдтaр мен метaфoрлaрды, coндaй-aқ кoмпьютерде жҽне Интернетте

фoтocуретті, бейнені, телевизиялық бейнені жҽне жaрнaмaны тҥcінуді білдіреді.[12; 14; 18;

31]. Кейбір зерттеушілердің пікірі бoйыншaoқу мaтериaлының немеcе білім беру веб-

caйтының визуaлды, мультимедиялық кoмпoненттері oлaрды игеру кҿрcеткіштерін

aйтaрлықтaй aрттыруғa мҥмкіндік береді [21; 28, б.118, 324; 30, Б. 11; 39, б. 169].

ХХ ғacырдың екінші жaртыcындa бacтaлғaн технoлoгиялaрдaғы бҧл ҿзгеріcтер білім

беру жҥйеcін технoлoгиялық қaйтa жaрaқтaндыру қaжеттігіне aлып келеді. Жaһaндaну,

трaнcфoрмaция жҽне жaңғыртудың қaзіргі зaмaнғы тенденциялaры білім беру жҥйеcінің

мектепке дейінгі жҽне қocымшa білім беру жҥйеcінің бaрлық деңгейлерін қoзғaйды. Ҿткен

ғacырдың oртacындaғы кезең cигнaлдaрын берудің aнaлoгтық қҧрылғылaрдaн цифрлық

қҧрылғылaрғa жҽне технoлoгиялaрғa кҿшу cияқты тaр мaғынaдa тҥcінілетін цифрлық

ревoлюция XXI ғacырдың бacындa енгізудің жaңa, неғҧрлым жoғaры деңгейіне шықты,

қызметтің, coның ішінде білім беру caлaлaрын бaрыншa қaмтиды.

ЦИФРЛАНДЫРУ - БҤГІНГІ БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЖАҢА БАҒЫТ

Рахметова Ф.Ж., [email protected]

Ақтҿбе облысы Хромтау қаласы №5 Хромтау гимназиясы

ХХІ ғасыр – бҧл ақпараттық қоғам дҽуірі, технологиялық мҽдениет дҽуірі, айналадағы

дҥниеге, адамның денсаулығына, кҽсіби мҽдениеттілігіне мҧқият қарайтын дҽуір. Бҥгінгі

кҥні ақпараттық технологияларды меңгеру – заман талабы. Бҧлай дейтін себебіміз – ХХІ

ғасырдың «ақпараттық технология ғасыры» деп аталуында. Ақпараттандыру дегеніміз –

ғылыми техникалық прогресс жетістіктерінің кҥнделікті тҧрмысқа ауқымды енуінің

нҽтижесі, яғни адам ҿміріне іс-ҽрекеттік интелектуалды тҥрлерінің жан-жақты ҽсер етуі мен

рҿлінің жоғарлауына байланысты.

Цифрлы технология біздің ҿмірімізге тҽуелсіздігіміздің бастапқы жылдары-ақ енгізіле

бастады. Ең алдымен, мектептерді жаппай компьютерлендіру қолға алынды. Компьютерлер

кеңседе де, ҥйде де негізгі ақпараттық қҧрал ретінде пайдаланыла бастады, ақпаратпен орын-

далатын кез келген жҧмыс компьютер кҿмегімен жҥзеге асырылатын болды. Ақпаратты

54

сақтау да, тасымалдау да жолға қойылды. Цифрлық технологиялар кҿптеген елдердің

экономикасын дамытуда маңызды рҿлге ие. Уақыт ағымына қарай кҿш тҥзеген елімізде білім

саласында тың ҿзгерістер орнауда. Қазіргі заманды ҽртҥрлі техникалық қҧралдарды

пайдаланусыз, жаңа технологиясыз елестету мҥмкін емес. Білім сапасын жоғары сапалық

деңгейге кҿтеру ҽр мҧғалімнің біліктілігімен қоса ақпараттық ортада жҧмыс істей білу

сауаттылығы да аса маңызды болып отыр. Жаңа ақпараттық технология қҧралдарын

сабақтарда пайдалану, шҽкірттердің шығармашылық, интеллектуалдық қабілетінің дамуына,

ҿз білімін ҿмірде пайдалана білу дағдыларының қалыптасуына ҽкеледі. Компьютерлік

техниканың дидактикалық мҥмкіндіктерін педагогикалық мақсаттарға қолдану, білім

мазмҧнын анықтауда, оқыту формалары мен ҽдістерін жетілдіруде жақсы ҽсерін тигізеді.

Компьютермен жҧмыс жасату шҽкірттердің дҥниетанымын қалыптастырады, ҿз ҽрекетін

саналы тҥрде жоспарлайды, қҧбылыстарға модельдер кҧра біледі. ХХІ ғасырда

білімгерлердің жанын рухани жағынан кемелдендіріп, қызығушылығын арттыратын

ақпараттық техникалық қҧралдар екені бҽрімізге белгілі. Сондықтан барша оқытушыларға

ортақ міндет – заман ағымына ілесе алатын жаңа тҧлғаны тҽрбиелеу болып табылады. Ҧлы

педагог Ушинский «Бала балқытылған алтын, оны қандай қалыпқа салып қҧям десе де

оқытушының қолында» дегені, шҽкіртті тҽрбиелеп оқытуда , ҽр оқытушының шеберлігі мен

ҽдіс-тҽсіліне қойылатын кҿрсеткіші деп білемін. Ал, ақпараттық технологияларды пайдалану

арқылы білім беру оң нҽтижесін беріп отыр. Білім саласы - кҥрделі процесс. Ҥнемі дамуды,

жаңаша деңгейді талап етеді. Ҿйткені бҥгінгі білім алып жатқан білімгерлер, ертеңгі

мамандар. Шҽкірттерімізді заманауи қоғамға ілесе алатындай етіп цифрландырудың игілігін

пайдаланудамыз. Теориялық ақпараттық технологиямен қаруланған жастар еңбек

майданында еркін кҿсілетініне сенім мол. Дҥние жҥзінен келетін байланыс нҽрімен, тҥрлі

елдерде болып жатқан жаңалықтармен танысуға мҥмкіндік бар. Ақпараттар ағымынан

қалыспауда интернет, электрондық пошта қҧралдарын пайдалануға болатыны белгілі.

Сондықтан білім беруді ақпараттандырудың тағы бір басты бағыттарының бірі

оқушылардың интернет жҥйесінде жҧмыс істей білуіне жағдай жасалуда. Интернет

жҥйесінде жҧмыс істеу оқушыларымызға ҽлемдік білім мен ғылым жетістігінен хабардар

болып, оны игеруіне шексіз мҥмкіндіктер ашады. Интернетті пайдалану арқылы оқушылар

ҿздеріне керекті мҽліметтер алу арқылы білімін жетілдіре тҥсетіні сҿзсіз. Заман ағымына

қарай кҥнделікті сабаққа видео, аудио қондырғылары мен интерактивті тақтаны,

компьютерлік желіні қолдану айтарлықтай нҽтижелер беруде. Қазіргі заман талабы бойынша

білім беруді ақпараттандырудың негізгі талаптарының бірі – оқу ҥрдісіне электронды

оқулықтарды енгізу. Ҿйткені, бҥгінгі таңдағы білім беру саласында тек мҧғалімнің

айтқандарын орындау немесе оқулықты пайдалану заман талабын қанағаттандырмайды.

Сондықтан қазіргі ақпараттандыру қоғамында электронды оқулықтарды пайдаланбай алға

жылжу мҥмкін емес. Кез-келген сабақта электрондық оқулықты пайдалану оқушылардың

танымдық белсенділіктерін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жҥйесін қалыптасты-

руға, шығармашылық пен еңбек етуіне жағдай жасайды. Дҽстҥрлі оқулықты оның

электрондық нҧсқасына оңай ауыстыруға болады. Бҧл нҧсқаның жетістігі - оны компьютер

жадында сақтау мҥмкіндігі, оны компьютерлік желілер арқылы тарату болып табылады.

Елбасының «Болашақта ҧлттың табысты болуы оның табиғи байлығымен емес,

адамдарының бҽсекелік қабілетімен айқындалады. Сондықтан ҽрбір қазақстандық, сол

арқылы тҧтас ҧлт XXI ғасырға лайықты қасиеттерге ие болуы керек» деген сҿзін басты

назарға алып, елімізде «Цифрлы Қазақстан» жобасы қолға алынды. Осы «Цифрлы

Қазақстан» жобасының аясында еліміздің барлық мектептері «Bilim media group»,

Kundelik.kz бағдарламасын пайдаланады. «Bilim media group» компаниясының қазақ, орыс,

ағылшын тілінде оқыту платформасы, оқушыларды ҦБТ-ға дайындайтын оқыту кешені,

бастауыш мектеп курсы, ҥздік оқуға арналған бейнефильмдер білім беру порталын

пайдалану мҧғалімдер ҥшін ҿте тиімді оқытуды жҥзеге асыруға кҿметеседі. «Kundelik.kz»

жҥйесі қағазбастылықтан арылтып, жҧмысымызды бір жҥйеге келтіреді. Алғаш қолдана

55

бастағанда кҥдікпен қарағанымыз да рас. Алайда Kundelik.kz жобасын іске асыру

нҽтижесінде мынадай жетістіктерге қол жеткізілді:

Мемлекет ҥшін:

– білім саласындағы жаңа басқару ҽдістерінің пайда болуы;

– бюджет қаражатын пайдаланудың тиімділігін арттыру;

– білім беру саласының қолжетімділігін, сапасын арттыру.

Ата-аналар ҥшін:

– ата-анасының баланың оқу процесіне қатысуы;

– баланың жетістіктері туралы қашықтықтан хабардар ету арқылы ата-аналарға тиімді

жағдай жасалуы.

Мҧғалімдер мен мектеп ҽкімшілігі ҥшін:

– оқушылардың ҥлгерім журналдары мен кҥнделіктерін тҧрақты электронды тҥрдегі

жҥргізуге кҿшу;

– білім беру ҧйымында білім беру қызметін бақылаудың жаңа қҧралдарының пайда

болуы.

Оқушылар ҥшін:

– Ауыл мен қала оқушыларына сапалы білімге тең қол жеткізу;

– білім беру ресурстары мен технологияларына тең қол жеткізу;

– коммуникативті жҽне кҽсіби қҧзыреттілікті дамыту.

Kundelik.kz жобасы мҧғалімдерге артылар кҥшті жеңілдетті. Мысалы, тоқсандық баға

шығарар кезде автоматты тҥрде қорытынды бағалар шығып тҧрады. Ҽр баланың бағасы

процент арқылы кҿрініп тҧрады. Оны мҧғалім де, ата-ана да, оқушының ҿзі де кҿріп

отырады. Осы арқылы оқушы сабағын дҧрыстауға тырысады. Мҧғалім ескертпей-ақ, ол ҿз

ҥлгерімін жақсартуды ҿзі қолға алады. Бҧның ҿзі мҧғалім ҥшін кҿмек ҽрі қуаныш.




Алдағы кезде замана кҿшінен қалғысы келмеген ҽрбір азамат, мамандар, ғалымдар,

студенттер мен оқушылар ҧялы байланыс, телекоммуникация, сандық ТВ, кеңжолақты

интернет, ақпараттық технологиялар, Е-ҥкімет, Е-сауда, интерактивті жарнама жҽне ҽлеу-

меттік медиа саласындағы ҿзекті тақырыптардан тыс қалуына болмайды.

Қорытындылай айтқанда, «Цифрлы Қазақстан» жобасының басты мақсаты –

қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру ҽрі ҧлттық экономиканы кҿтеру. Қҧжатты жҥзеге

асыру шеңберінде 2020 жылға дейін интернет қолданушылардың санын 80 пайызға дейін

арттыру, тҧрғындардың 95 пайызын цифрлық xабар таратумен қамту, азаматтардың

цифрлық сауаттылығын 80 пайызға дейін арттыру кҿзделуде». Бізге тенхнологияларды тек

импорттап қана қоймай, оларды барынша дамыта тҥсу қажет. Бір орында тҧралап қалуға

болмайды. Бізге бірлесе ҽрекет ету керек. Жаңашылдықты қолданып қана қоймай оны тиімді

пайдалану арқылы біз бҽсекелестікті арттыра аламыз. Жастарды осы салаға мамандандырып,

бағыттайтын болсақ, ҽлемдік нарыққа кіруге мҥмкіндік туатыны анық. Бҧл – заман талабы.

Сондықтан Елбасының «Цифрлық Қазақстан» идеясын толық қолдаймын


1.Садуов Ш.Р.Ақпараттық технология. Алматы, 2009. [226 бет].

2.Досалы Ш.К. Жаңа ақпараттық технологиялар. Монография. – Алматы: Қазақстан,

2007. [184-бет].

3.Кемалова Н.Г. Электронды оқулықтар. Астана: Фолиант, 2008. [ 268-бет].

4. «Айқын» газетінде жарық кҿрген «Цифрлық Қазақстан»: ел экономикасына жаңа

серпін береді» атты мақала

http://hl.mailru.su/mcached?q=%D1%86%D0%B8%D1%84%D1%80%D0%BB%D1%8B%20%D2%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%20%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B%20%D0%B0%D2%9B%D1%82%D3%A9%D0%B1%D0%B5%20%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%82%D1%96&qurl=http%3A%2F%2Fwww.aktobegazeti.kz%2F%3Fp%3D50818&c=15-1%3A136-1&r=4862552&frm=webhsm

http://hl.mailru.su/mcached?q=%D1%86%D0%B8%D1%84%D1%80%D0%BB%D1%8B%20%D2%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%20%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B%20%D0%B0%D2%9B%D1%82%D3%A9%D0%B1%D0%B5%20%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%82%D1%96&qurl=http%3A%2F%2Fwww.aktobegazeti.kz%2F%3Fp%3D50818&c=15-1%3A136-1&r=4862552&frm=webhsm

56

ИНФОРМАТИЗАЦИЯ И ЦИФРОВИЗАЦИЯ ОБРАЗОВАНИЯ: ОСНОВНЫЕ ТРЕНДЫ

Табынбаева А.К.,

ст. преподаватель кафедры АО «НЦПК «Ҿрлеу» ИПК ПР по Актюбинской области

Мир стоит на пороге новой, четвертой промышленной революции, которая приведет к

значительной цифровизации большинства процессов в системе образования. Большое

количество операций в системе образования уже перешли в онлайн-среду, и этот процесс

набирает значительные обороты. Переход к цифровым технологиям помогает не только

следовать мировым тенденциям, но и экономить время, ресурсы, финансы.

Государственная программа ―Цифровой Казахстан‖ рассматривает информатизацию

образования в широком смысле как комплекс социально-педагогических трансформаций,

связанных с внедрением образовательных систем информационной продукцией, средствами

и технологиями.

В более узком смысле программой подразумевается внедрение в образовательные

организации современных информационных средств, основанных на информационной

продукции и педагогических технологий, базирующихся на этих средствах.

Усилия по цифровизации создает необходимые условия к созданию нового общества,

где активно развивается человеческий капитал - знания и навыки будущего воспитываются с

малых лет, повышаются эффективность и скорость работы различных секторов за счѐт

автоматизации и других новых технологий, а диалог граждан со своими государствами

становится простым и открытым. Цифровая революция происходит у нас на глазах.

На сегодняшний день согласно основным задачам программы ―Цифровой Казахстан‖,

образовательные организации всех уровней активно оснащаются компьютерной техникой,

педагоги и научные сотрудники проходят подготовку и переподготовку по использованию

информационных технологий (IT) в учебном процессе. Следует отметить основные

направления применения IT в образовании:

• разработка web-сайтов учебного назначения;

• разработка методических и дидактических материалов;

• организация и проведение компьютерных экспериментов с виртуальными моделями;

• осуществление целенаправленного поиска информации;

• проведения научных конференций, семинаров;

• организация мероприятий по переподготовке кадров.

Важно отметить, что на сегодняшний момент министерство образования и науки РК

уже внедряет ряд важных инициатив:

• в 3-4 классах внедрен предмет «Информационно-коммуникационные технологии»,


технологиями для их эффективного использования в учебе и повседневной жизни;

• функционируют 372 кружка по робототехнике, обучающих общим основам

программирования в рамках робототехники.

Так, в Актюбинском области идет активная работа по популяризации научно-

технического творчества и повышения престижа инженерных профессий. Тесное

взаимодействие области с Федерацией «КазРоботикс позволило провести ряд значимых

мероприятий, так в феврале месяце состоялся открытый областной чемпионат по категории

«Гонка балансирующих роботов», в марте - чемпионат «Футбол управляемых роботов», а

также был организован региональный семинар для педагогов дошкольных организаций,

которые получили исчерпывающие ответы на теоретические и практические вопросы по

робототехнике.

В рамках данных инициатив предполагается «модернизировать систему начального

образования и профессиональной подготовки педагогов, привести образовательные

программы в соответствие с нуждами цифровой экономики, широко внедрить цифровые

57

инструменты учебной деятельности и целостно включить их в информационную среду,

обеспечить возможность обучения школьников по индивидуальному учебному плану.

В последнее время усиленно внедряется процесс создания и применения открытых

онлайн ресурсов, начиная от отдельных заданий, тестов до полномасштабных курсов по

формированию необходимых компетенций. Динамика развития онлайн обучения

демонстрируется ростом доступности онлайн курсов.

Дополнительные направления применения цифровизации в Республике Казахстан в

сфере образовании - развитие онлайн библиотек.

Разработка и наполнение онлайн курса осуществляется с применением программных

решений, позволяющих осуществить сборку курса из имеющихся информационных ресурсов

и в специализированных программных средах, авторскими системами, автоматизированным

проектированием. Система образования с применением новых технологических

инструментов и неограниченных информационных ресурсах должна научиться эффективно

их внедрять в образовательный процесс. Практика онлайн курсов и смешанного обучения

создает поле безграничных образовательных возможностей, что ориентирует на качество

образования для каждого человека, независимо от места проживания, умений, но в

соответствии с его интересами и возможностями.

Перспективной задачей всех вузов является повышение квалификации педагогов

цифровой грамотности, ориентированной не только на разработку курсов, но и на

применение цифровой среды в образовательном процессе.

Для реализации вышеуказанных инициатив, важно развитие системы менеджмента в

образовательных организациях. Управление цифровизацией в образовательной среде

осуществляется с помощью цифрового маркетинга и менеджмента, направленного на

организацию взаимодействия с персоналом, педагогическими работниками, выпускниками,

студентами с применением спектра цифровых каналов коммуникации; мониторинг

изменений по формированию положительного имиджа вуза; стимулирование создания

новых цифровых сообществ и инноваций; разработку персонализированных маркетинговых

материалов для целевых аудиторий.

Таким образом, цифровые технологии в системе образования - это не только важный

инструмент, но и среда современного существования, которая открывает новые

возможности: онлайн обучение, где человек сможет получить необходимые знания в любое

время; непрерывность обучения; возможность проектировать индивидуальные

образовательные программы, из потребителей электронных ресурсов стать создателями.

Однако цифровая среда требует от педагогов другого понимания, восприятия картины

мира, совершенно иных подходов и форм работы с обучающимися. Работник в сфере

образования должен становится не только носителем знаний, которыми он делится с

обучаемыми, но и проводником по цифровому миру.

Литература: 1. Государственная программа «Цифровой Казахстан», 2019, https://digitalkz.kz/ru/

2. Госпрограмма «Цифровой Казахстан» утверждена постановлением Правительства РК №827 от 12.12.2017

3. https://primeminister.kz/ru/page/view/gosudarstvennaya_programma_digital_kazahstan

ЦИФРЛАНДЫРУ – БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІНДЕГІ МАҢЫЗДЫ ҚАДАМ

Тҽңірберген Н.Қ., [email protected]

Ақтҿбе облысы, Ақтҿбе қаласы, Ф.Оңғарсынова атындағы №41 мектеп-гимназия

Мемлекеттік білім беру мекемелерін немесе олардың жекелеген сатыларын бітірген

адамдарға білім беру министірлігі белгілеген ҥлгіден олардың білім алғандығын куҽландыра-

тын қҧжат беріледі. Мемлекеттік емес білім беру мекемелерін бітірген адамдарға мҧндай

https://digitalkz.kz/ru/


58

қҧжат осы мекемелер берген білім мемлекеттік стандартқа сай болған жағдайда беріледі.

Білім беру мекемелерін бітіргені туралы қҧжаттарды (атестаттар, дипломдар жҽне басқалар)

нострификациялау жҽне білім беру министірлігі белгілеген тҽртіп бойынша жҥргізіледі.

Білім жҥйесінде қалаған деңгейдегі басқару қатынастары тҽрбиелік қызметті де

атқарады. Тҽрбиленушілерді басқарушы болып есеп беретін педагог – тҽрбиелешілер оларға

жетекшілік етеді, ал, тҽрбиеленушілер осы жетекшілік қатынастарды пайдалы ҧғымдар

ретінде игереді, яғни тҽрбиелік қызметтің орындалып жатқаны. Осыдан, да басшының,

тҽрбиешінің мҧғалімнің моралдық, ҽдептілік кейпіне жоғарғы талаптар қойылады. Кҽсіби іс

– ҽрекетті ҽр қилы деңгейде тең басқару – бҧлда педагогикалық жҥйелердің ҿз алдына

ерекшелігі. Ҿз тҧлғасын қалыптастыру барысындағы оқушы іс – ҽрекеттің тҽрбиешінің бір

ҿзі басқармайды, бҧған бірнеше пҽн мҧғалімдері, сынып жетекшісі, басқада ықпал жасайтын

қызметткерлері араласады. Сондай – ақ, пҽн мҧғалімдердің, сынып басшыларының

қызметтеріне мектеп директордың оқу, тҽрбие жҽне сыныптан тыс жҧмыстар бойынша

орынбасарлары ҽкімшілік басқару жҥргізеді. Мҧғалімдер бір уақытта бірнеше қызмет

атқарады ол – сынып басшысы, пҽн мҧғалімі, ҽдістемелік бірлестік мҥшесі. Мектеп кҿп

тарапты байланысқа ие. Оның жҧмысы ата – аналар мен қоғамдық ҧйымдармен мемлекеттік

мекемелер мен қатынастар негізінде атқарылып барады.

Қазiргi ҿскелең ҿмiр талаптарына сай жастарға бiлiм жҽне тҽрбие беру, оларды жан-

жақты дамыту қоғам алдында тҧрған басты мiндеттердiң бiрi. Бiлiм беру – бҧл қоғам

мҥшелерiнiң адамгершiлiк, интеллектуалдық мҽдени дамуының жоғары деңгейiн жҽне кҽсiби

бiлiктiлiгiн қамтамасыз етуге бағыттал£ан тҽрбие беру мен оқытудың ҥздiксiз процесi.

Білім беру жҥйесі - сабақтастығы бар білім беру бағдарламалары мен ҽр тҥрлі деңгей

мен бағыттағы мемлекеттік білім беру стандарттары жҥйесінің, оларды ҽртҥрлі ҧйымдастыру

қҧқықтық формадағы, типтегі жҽне тҥрдегі білім беру мекемелерінде іске асырушы

тармақтардың, сонымен бірге білім беруді басқару органдары жҥйесінің жиыны.

Бiлiм беру жҥйесi қоғамның ҽлеуметтiк – экономикалық дамуында жетекшi роль

атқарады, сондай – ақ оны ҽрi қарай айқындай тҥседi. Ал бiлiмнiң қалыптасып, дамуының

жалпы шарттары философияның негiзгi мҽселесi – рухтың материяға, сананың болмысқа

қатынасы тҧрғысынан зерттелетiн iлiм таным теориясы деп аталады. Таным теориясының

басқа ғылыми теориялардан тҥбiрлi айырмашылығы – ол бiлiмнiң қалыптасуы мен

негiзделуiнiң жалпы ҧстанымдарын, объективтiк қатынастарды қалыптастырады.

Орыс педагогі К.Д.Ушинский айтқандай, қазіргі заман талабына сай, ҽр мҧғалім, ҿз

білімін жетілдіріп, ескі бірсарынды сабақтардан гҿрі, жаңа талапқа сай инновациялық тех-

нологияларды ҿз сабақтарында кҥнделікті пайдаланса, сабақ тартымды да, мҽнді, қонымды,

тиімді болары сҿзсіз. Бҧл жҿнінде Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңының 8-

бабында «Білім беру жҥйесінің басты міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын

енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге

шығу» деп атап кҿрсеткен. Елбасымыз Н.Ҽ. Назарбаев жолдауында айқандай: «Болашақта

ҿркениетті дамыған елдердің қатарына ену ҥшін заман талабына сай білім қажет.

Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін – білім».

Сондықтан, қазіргі даму кезеңі білім беру жҥйесінің алдында оқыту ҥрдісінің

технологияландыру мҽселесін қойып отыр. Оқытудың ҽртҥрлі технологиялары сарапталып,

жаңашыл педагогтардың іс – тҽжірибесі зерттеліп, мектеп ҿміріне енуде.

Қазіргі білім беру жҥйесінің мақсаты

Қазіргі білім беру жҥйесінің мақсаты - бҽсекеге қабілетті маман дайындау. Мектеп –

ҥйрететін орта, оның жҥрегі - мҧғалім. Ізденімпаз мҧғалімнің шығармашылығындағы ерекше

тҧс - оның сабақты тҥрлендіріп, тҧлғаның жҥрегіне жол таба білуі. Ҧстаз атана білу, оны

қадір тҧту, қастерлеу, арындай таза ҧстау - ҽр мҧғалімнің борышы. Ол ҿз кҽсібін, ҿз пҽнін ,

барлық шҽкіртін , мектебін шексіз сҥйетін адам.Ҿзгермелі қоғамдағы жаңа формация

мҧғалімі – педагогикалық қҧралдардың барлығын меңгерген, тҧрақты ҿзін-ҿзі жетілдіруге

талпынған, рухани дамыған, толысқан шығармашыл тҧлға қҧзыреті.Жаңа формация мҧғалімі

табысы, біліктері арқылы қалыптасады, дамиды. Нарық жағдайындағы мҧғалімге қойылатын

59

талаптар: бҽсекеге қабілеттілігі, білім беру сапасының жоғары болуы, кҽсіби шеберлігі,

ҽдістемелік жҧмыстағы шеберлігі.

Осы айтылғандарды жинақтай келіп, жаңа формация мҧғалімі- рефлекцияға қабілетті,

ҿзін-ҿзі жҥзеге асыруға талпынған ҽдіснамалық, зерттеушілік, дидактикалық - ҽдістемелік,

ҽлеуметтік тҧлғалы, коммуникативтілік, ақпараттық жҽне тағы басқа қҧдыреттіліктердің

жоғары деңгейімен сипатталатын рухани- адамгершілікті, азаматтық жауапты, белсенді,

сауатты, шығармашыл тҧлға.

Нҽтижеге бағытталған білім моделі мен басқарудың жаңа парадигмасы аясында

жекелеген ҧғымдар мен нормаларды жҽне тиімді педагогикалық технологияларды меңгеру

ҥшін педагогтардың кҽсіби мҽдениетін дамытуға бағытталған оқу қажеттіліктері туындылап

отыр.

Біліктілік арттыру жҥйесінде педагогтардың оқу қажеттіліктері нақты білімнің мҽнін

тҥсінуге, соның нҽтижесінде ҿзіндік іс- ҽрекетке енуге жҽне жеке ҿміріндегі тҽжірибені

жетілдіру мақсаттарына байланысты қалыптасады. Осы заманғы мҧғалім оқуға ҥлкен

потенциалдық мҥмкіндіктермен келеді.

Сондықтан олардың функционалдық сауаттылықтарын кҽсіби шеберлікпен ҧштастыру

ҥшін нҽтижеге бағытталған білім беру ҥлгісінде мақсатты тҥрде білім беретін, қалыптастыра-

тын, дамытатын андрогогикалық процесс қажет. Басқаша айтқанда ересектерге арналған,

жалпы жҽне кҽсіби білімнің қажеттілігін дамыту, ғылым, білім мен мҽдениет жетістіктері

арқылы адамдардың жалпы мҽдениеті мен ҽлеуметтік белсенділікті дамытуға бағытталған

танымдық іс-ҽрекетке ынталандыру ҥшін білім беру. Қазіргі білім беру парадигмасы «білікті

адамға» бағытталған білімнен «мҽдениет адамына» бағытталған білімге кҿшуді кҿздейді. Бҧл

білім беру жаңаша ҧйымдастыру- оның философиялық, психологиялық, педагогикалық

негіздерін, теориясы мен тҽжірибесін тереңірек қайта қарауды қажет етеді.

Сондықтан бҥгінгі кҥні еліміздің білім жҥйесінде оқыту ҥдерісін тың идеяларға

негізделген жаңа мазмҧнын қамтамасыз ету міндеті тҧр.

Француз қайраткері «Адамға оқып – ҥйрену ҿмірде болу, ҿмір сҥру ҥшін қажет»

дегендей оқыту процесін технологияландыру, осыған сҽйкес оқу бағдармаларын жасау,

ғалымдар мен жаңашыл педагогтардың еңбектерімен танысу жҧмыстары мҧғалімдердің

ҥздіксіз ізденісін айқындайды. Жаңа педагогикалық технологиялардың негізгі мҽні пассивті

оқыту тҥрінен активті оқытуға кҿшу оқу танымын ҧйымдастырудағы бастамашылдығына

жағдай туғызу, субьективтік позицияны қалыптастыру.

Білім сапасын арттыру жҽне нҽтижеге бағытталған ҥлгіге беталуы барысында

мҧғалімдер мемлекеттік стандарт берілген нҽтижелерге жетуде кҽсіби шеберлікпен

меңгерген зерттеу біліктері мен дағдылары нҽтижесінде проблеманың шешімін таба алатын,

ақпараттық – коммуникативті мҽдениеті жоғары тҧлғалық - дамытушылық функцияны

атқарады. Қазіргі заман адамның осы қҧзыреттілікті меңгере отырып тек « кҽсіби икемділігін

оңтайландыруды қамтамасыз ету ғана емес, іске асырылу мҥмкіндігін « ҥнемі оқып – ҥйрену

жҽне ҿзін-ҿзі жасау талабын қалыптастыра алады.

Мҧғалім сабақ кестесіне сҽйкес электронды журналға баға қояды. Баға автоматты тҥрде

оқушының кҥнделігіне тҥседі. Жҥйеде ҥйге берілген тапсырма да кҿрініп тҧрады. Бҥгінгі

таңда жҥйеде 300 мыңға жуық мҧғалім мен 2,5 млн астам оқушы жҽне 1,5 млн астам ата-ана

тіркеулі, жҥйенің мобильді нҧсқасы да ҽзірленді. – «Электронды кҥнделік» жҥйесі мҧғалім-

дерді қағазбастылықтан «қҧтқарудың» бір жолы дедік. Алайда интернетпен толық

қамтылмаған ауылдардың бар екені жасырын емес. Сондай шалғай бір ауылдардағы, кҥн-

делікпен қоса оқу табелін қатар толтырып жҥрген мҧғалімдердің «жҧмысы» қашан

жеңілдейді? – Қҧжаттардың қайталануын жҽне қағаз тҥрінде жҥргізілуін болдырмау

мақсатында Білім жҽне ғылым министрінің 2017 жылғы 13 желтоқсандағы №615

бҧйрығымен «Білім беру ҧйымдарымен білім беру қызметінде пайдаланылатын қатаң

есептілік қҧжаттарының нысанын бекіту туралы» бҧйрығына енгізілген ҿзгерістерде орта бі-

лім беру ҧйымы электронды жҥйеге қосылған кезде қҧжаттар тек электронды тҥрде

толтырылатындығы мен оларды қағаздық нҧсқада толтыру қажет еместігі айтылған. Сондай-

60

ақ бҥгінгі таңда шалғай ауылдарды интернетпен қамтамасыз ету мҽселесі жҽне мектептерде

компьютер жетіспеушілік мҽселесі бар. Біз бҥкілҽлемдік банкпен бірлесе 2020 жылға дейін

техника сатып алуды жҽне бҧл мҽселені шешуді жоспарлап отырмыз. Екіншіден, байланыс

операторларымен бірлесіп білім ақпараттық жҥйесінде жҧмыс трафигі тегін болатын арнайы

мҧғалімдер ҥшін тариф жасау жоспарлануда. – Мҧғалімдер мен ата-аналарға ақпараттық

базаларды қолдануды ҥйрету оңай шаруа емес. Бҧл мҽселенің тағы қандай қиындықтары

бар? Ата-аналар тарапынан қолдау бар ма? – «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік

бағдарламасы шеңберінде республикада 174 205 мҧғалім цифрлы сауаттылық бойынша

оқытылды. Оқыту курстары бірнеше дағдылар бойынша ҿткізілді. Айталық, «Базалық

цифрлы дағдыларға» персоналдық компьютер мен ноутбукты, мобильдік қҧрылғылар мен

интернет желісін қолдануды жатқызуға болады. Ал «Электронды ҥкімет жҽне электрондық

мемлекеттік қызметтер» дағдысы бойынша ҥйден шықпай «онлайн» электрондық

мемлекеттік қызмет алу ҥшін «Электронды ҥкіметті» қолдану дағдыларын ҥйренді. Сонымен

қатар ағымдағы жылы республикалық ата-аналар жиналысы ҿткізіліп, басқосу барысында

ата-аналар білім беру ақпараттық жҥйелерін қолдану тетіктерімен танысты. – Бҥгінде робот

техника, бағдарламалау, 3D-принтинг кластары ашылу ҥстінде. IT технологиялар мен робот

техниканы дамыту ҥшін басқа қандай жҧмыстар атқарылып жатыр? – Қазіргі таңда

жаңартылған орта білім беру мазмҧнын енгізу шеңберінде ҽзірленген информатика жҽне

физика мҧғалімдері ҥшін 5 білім беру бағдарламасы министрліктің бҧйрығымен бекітілді.

2018 жылы министрлікпен білім беру ҧйымдарында 3D-принтингті дамыту бойынша

курстардың 3 білім беру бағдарламасы ҽзірленді. Ағымдағы жылы «Ҿрлеу» АҚ

филиалдарында «Робот техника негіздері» білім беру бағдарламасы бойынша 2 500

педагогты оқыту жоспарланған. Сонымен қатар 3D-принтинг жҽне бағдарламалау жҿніндегі

курстарды ҧйымдастыру бойынша шаралар қабылданды. Атап айтсақ, Назарбаев Зияткерлік

мектебі базасында Нысаналы салыным шеңберінде биыл жазғы уақытта «Педагогикалық

шеберлік орталығы» 80 сағаттық курста 50 жаттықтырушыны, қыркҥйек-қараша аралығында

ҿңірлердегі Назарбаев Зияткерлік мектептері базасында жалпы білім беретін мектептердің 1

500 информатика пҽнінің мҧғалімдеріне дҽріс оқу жоспарланған. Сонымен қатар «Ҿрлеу»

БАҦО АҚ базасында 1250 мҧғалімді 3D-принтинг жҽне бағдарламалауға жҽне 1250 мҧ-

ғалімді робот техникаға оқыту бойынша 2019 жылы курстарды ҧйымдастыруға бюджеттік

ҿтінім дайындалып, Қаржы министрлігіне жіберілді. Министрлік 2018 жылдан бастап

аталған білім беру бағдарламалары бойынша курстарда жалпы білім беретін мектептердегі 4

000 мҧғалімді оқытуды жоспарлап отыр. – Министрлік ҥшін барлық деректерді бір

дерекқорға біріктіру, Big Data технологияларын енгізу, онлайн-талдаулар жҥргізу ҿте

маңызды. Мҧны Ерлан Сағадиев мырза да растады. Барлық жағдайларды бір ситуациялық

орталықтан басқару мҥмкіндігі қашан ҿз нҽтижесін береді? – «Цифрлы Қазақстан» мем-

лекеттік бағдарламасы шеңберінде білім беруді басқару жҥйесі білім алушылардың есебі мен

қозғалысын, ресурстардың республикалық есебін автоматтандыруды, кадрларды даярлау

жҽне біліктілігін арттыру бойынша мемлекеттік тапсырыс бюджетін талдау мен

жоспарлауды, білім беру ҧйымдарын ресурстармен қамтамасыз етуді, білім беру

ҧйымдарының қызметін бақылауды жоспарлау мен жҥргізуді кҿздейді.

Жобаның негізгі мақсаты – білім алушылардың, оқытушылар мен ҽкімшілік қҧрамның,

мектепке дейінгі, орта, техникалық жҽне кҽсіптік, жоғары білім беру саласындағы білім беру

ҧйымдарының ҿмірлік циклінбасқару жҽне мониторинг жҥргізу.

Пайдаланылған ҽдебиеттер: 1. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту

тҧжырымдамасы // Қазақстан мектебі, 2004, N2, -бб.3-16.

2. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған

мемлекеттік бағдарламасы. -Астана, 2004. -38 б.

3. Ҽбиев Ж., Бабаев С., Қҧдиярова А. Педагогика. Оқу қҧралы. –А.: Дарын. –2004.

61


МЕЖДУНАРОДНЫЙ И ОТЕЧЕСТВЕННЫЙ ОПЫТ

Тогжанова Ж.К.,

СШ №70 г. Актобе

В настоящее время в мире происходит четвертая технологическая революция: стреми-

тельные потоки информации, высокотехнологичные инновации и разработки преобразо-

вывают все сферы нашей жизни. Меняются и запросы общества, интересы личности.

Если раньше на уроке труда девочки шили фартуки, а мальчики работали с деревом или

металлом, то в настоящее время этого просто недостаточно. Робототехника, конструиро-

вание, программирование, моделирование, 3D-проектирование и многое другое – вот что

теперь интересует современных школьников всего мира. Для реализации этих интересов

необходимы более сложные навыки и компетенции. Важно не только знать и уметь, но также

исследовать и изобретать. Необходимо одновременно развиваться в таких ключевых

академических областях, как наука, математика, технологии и инженерия, которые можно

объединить одним словом – STEM (science, technology, engineering and mathematics).

STEM представляет собой интегрированный подход обучения, в рамках которого

академические научно-технические концепции изучаются в контексте реальной жизни. Цель

такого подхода – создание устойчивых связей между школой, обществом, работой и целым

миром, способствующих развитию STEM-грамотности и конкурентоспособности в мировой

экономике (Tsupros, 2009).

Аббревиатура «STEM» была впервые предложена американским бактериологом

Р.Колвэлл в 1990-х годах, но активно начала использоваться с 2000-х годов. На основе STEM

появились новые варианты данного понятия, наиболее распространенными из которых

являются STEAM (наука, технологии, инженерия, искусство и математика) и STREM (наука,

технологии, робототехника, инженерия и математика). В настоящее время STEM является

одним из главных трендов в мировом образовании. Благодаря стремительному развитию

технологий появляются новые профессии, повсеместно растет востребованность

специалистов STEM.

Новым трендом в мировой системе STEM стала образовательная робототехника,

которая позволяет развивать навыки программирования и конструирования, являясь

интегратором всех четырех компонентов STEM. К примеру, в 2015 году был запущен

трехгодичный проект «ER4STEM» (Австрия, Болгария, Греция, Мальта и Великобритания),

который направлен на творческое и критическое использование образовательной

робототехники для поддержания интереса школьников к научно-технической отрасли.

Цель «ER4STEM» – разработать открытую и концептуальную рамку, позволяющую

детям изучать различные направления образовательной робототехники и STEAM, а также

решать практические задачи повышенной сложности. В рамках проекта предусмотрено

проведение семинаров по образовательной робототехнике в пяти странах для более 4000

детей. Один раз в год будет проходить Европейская конференция по образовательной

робототехнике (2016 г. – Австрия, 2017 г. – Болгария, 2018 г. – Мальта). Итогом проекта

станет разработка масштабного репозитория «ER4STEM» для учителей.

В Казахстане также начато активное развитие STEM-образования. Подтвержде-

нием тому является обозначенный переход на обновленное содержание школьного

образования в контексте STEM в рамках Государственной программы развития

образования и науки на 2016-2019 гг. Для реализации новой образовательной политики

планируется включение в учебные программы STEM-элементов, направленных на

развитие новых технологий, научных инноваций, математического моделирования.

Будет внедрен новый междисциплинарный и проектный подход к обучению, который

позволит школьникам усилить исследовательский и научно-технологический потенциал,

развить навыки критического, инновационного и творческого мышления, решения проблем,

62

коммуникации и командной работы. Увеличится количество «сквозных тем» между

предметами ЕМН. С 2015-2016 года каждый первоклассник изучает предмет «Естествоз-

нание», который является основой для изучения естественных наук в более старших классах.

Кроме того, с 2016-2017 учебного года планируется начать оснащение всех школ ИКТ,

цифровыми образовательными ресурсами, доступом к сети Интернет. Также в 2019

году в старших классах предметы естественно-математического направления будут

изучаться на английском языке, что будет способствовать получению новых знаний на

языке первоисточника и вхождению в мировое научное сообщество. Особое внимание в стране уделяется развитию образовательной робототехники. Так, с

2014 года проводится ежегодная Республиканская олимпиада по робототехнике среди

учащихся общеобразовательных и Назарбаев Интеллектуальных школ. Победители

республиканских соревнований имеют возможность участвовать во Всемирной олимпиаде

по робототехнике (WRO). Кроме того, с 2015 года в г. Караганде проходит ежегодный

Международный фестиваль робототехники «RoboLand», в котором также принимают

участие представители других стран (Сербия, Россия и др.).

В 2016 году впервые начали открываться учебные лаборатории по робототехнике,

первая из них появилась в гимназии №159 г. Алматы. В ближайшее время планируется

открытие еще 90 лабораторий в других школах страны. Также ведется подготовка

педагогических кадров: на данный момент по элективному курсу «Робототехника»

подготовлены 64 тренера.

Имеется положительный опыт международного сотрудничества в сфере STEM-образо-

вания. К примеру, с 2014 г. реализуется пятилетняя Партнерская программа Великобритании

и Казахстана «Ньютон – аль-Фараби» с общим бюджетом в 20 млн фунтов стерлингов. Цель

Программы – взаимодействие двух стран в укреплении научного и инновационного

потенциала, обмена кадрами и создании совместных исследовательских центров.

Таким образом, наша страна движется в одинаковом направлении с развитыми

странами. STEM-образование является мостом, соединяющим учебу и карьеру. Его

концепция готовит детей к технологически развитому миру. Специалистам будущего

требуются всесторонняя подготовка и знания из самых разных образовательных областей

естественных наук, инженерии, технологии и математики.

Наибольшую популярность приобретают так называемые смарт-школы.

Первая в западном регионе нашей республики смарт-школа открылась в Актау. Умные

цифровые технологии здесь есть в каждом кабинете. Школа оснащена самым современным

оборудованием, которое позволяет изучать программирование, робототехнику, 3D-

моделирование. Кроме того, при смарт-школе действует и умная теплица, в которой все

процессы автоматизированы. Для школьников также сделали футбольное поле по

международным стандартам, мультимедийные читальные залы, оздоровительный кабинет.

Умные технологии встречают детей, их родителей и учителей в этой школе прямо на

входе. С помощью датчиков, которые реагируют на специальные чипы, можно контроли-

ровать посещаемость и обеспечивать безопасность. Как только ребенок зашел в школу или

вышел из нее, родители получают на мобильный телефон push-уведомление. А с помощью

этого цифрового терминала можно получить данные об учениках, учителях и расписание

занятий.

К 2020 году во всех школах страны планируют введение таких предметов как

робототехника, программирование, 3D-дизайн.

Цифровая экономика требует наличия у населения цифровых навыков, позволяющих

пользоваться ее плодами. При этом в настоящее время уровень компьютерной (цифровой)

грамотности населения составляет 76,2%, и необходим его рост в ближайшие годы. На

текущий момент министерство образования и науки РК уже внедряет ряд инициатив:

в 3-4 классах внедрен предмет «Информационно-коммуникационные технологии»,


технологиями для их эффективного использования в учебе и повседневной жизни;

63

функционируют 372 кружка по робототехнике, обучающих общим основам

программирования в рамках робототехники.

Вместе с тем, принимая во внимание новые требования к молодому поколению,

назревает необходимость в пересмотре содержания среднего образования через развитие

креативного мышления и технических навыков.

В техническом и профессиональном, высшем, послевузовском образовании по данным

министерства образования и науки РК:

на базе трех специальностей внедрен предмет «Информационно- коммуникационные

технологии», формирующий у студентов базовые знания использования ИКТ на практике в

рамках выбранной профессии;

разрабатываются профессиональные стандарты, которые станут основной базой для

образовательных программ технического и профессионального, высшего, послевузовского

образования.

Также на сегодняшний день за период 2014–2016 годов на подготовку специалистов по

специальностям ИКТ было выделено 14,5 тыс. образовательных грантов, а выпуск за этот же

период составил 94 тыс. человек.

При этом на сегодняшний день в экономике страны наблюдается дефицит в

специалистах по специальностям ИКТ, имеющих профессиональные знания, умения и

навыки в выбранной профессии.

Цифровизация значительно опережает существующую систему требований

производства к составу профессий, занятых на рынке труда. Отсутствие оперативной связи

между рынком труда и системой образования может привести одновременно к подготовке

уже не востребованных кадров и высвобождению кадров по «умирающим» профессиям.

Необходимо полностью пересмотреть содержание всех уровней образования через развитие

цифровых навыков всех специалистов.


1. Государственная программа «Цифровой Казахстан

2. Глазьев С. Ю. Великая цифровая революция: вызовы и перспективы развития для

России XXI века. // Glazev. ru [Электронный ресурс]. − Режим доступа: https://

www.glazev.ru/articles/6-jekonomika/54923-velikajatsifrovaja-revoljutsija-vyzovy-i-perspektivy-

dljajekonomiki-i (дата обращения: 26.12.2017).

3. Доклад. Цифровая экономика: глобальные тренды и практика российского бизнеса», // Imi.hse.ru: Национальный исследовательский университет «Высшая школа экономики»

[Электронный ресурс]. − Режим доступа: https://imi.hse.ru/pr2017_1 (дата обращения:

25.12.2017).

64

ІІ СЕКЦИЯ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЦИФРЛЫҚ ЭКОНОМИКАСЫНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ

ЖҤЙЕСІН ЖАҢҒЫРТУ.

МОДЕРНИЗАЦИЯ СИСТЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ В УСЛОВИЯХ ЦИФРОВОЙ

ЭКОНОМИКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

САНДЫҚ БІЛІМ БЕРУДЕГІ «МЕДИАСАУАТТЫЛЫҚТЫҢ» МАҢЫЗЫ

Қаплиева А.Қ.

«Ҿрлеу» БАҦО АҚФ Ақтҿбе облысы бойынша ПҚ БАИ, мҧғалімдердің психологиялық-

педагогикалық кҽсіби дамуын жетілдіру кафедрасының меңгерушісі, п.ғ.к., доцент

ХХІ ғасырда ақпараттың қарқынды ҽрі ҥздіксіз дамуы білім беру мазмҧнына ҿзгерістер

енгізіп, білім беру ҥрдісін жаңаша бағытта қалыптасуына ықпал етіп отыр. Қазіргі кезде

бҧқаралық ақпарат қҧралдарының (баспасҿз,телевизия, киноматография, радио, видео жҽне

интернет) кең таралуының барысында жасҿспімдер ақпарат тасқыны астында қалуда.

Сондықтан, «медиа» термині біздің елімізде қолданыста жиі аталмағанымен, біртіндеп

қоғамның ең маңызды бҿлігіне айналуда. Бҧрын «технологияның ҿркендеген дҽуірі» десек,

бҥгінде ол «жаһандық ақпарат ғасыры» деп аталатын кезең қоғамымыздың дамуына, соның

ішінде тҽрбие, білім беруде тҧлғаның қалыптасуына ҽсерін тигізетін кҥшті қару болып отыр.

«Педагогикалық психологиялық сҿздікте» (ағылш. Тіл.media education, латын.тіл. media)

медиа-білім беру оқушыларға бҧқаралық қатынас заңдылықтарын ҥйрететін педагогикадағы

бағдар деген мағынаны білдіреді. Елбасы Н.Ҽ.Назарбаевтың Қазақстан халқына жыл

сайынғы жолдауында білім беру реформасының басты ҿлшемі тиісті білім мен білік алған

кез келген азаматы ҽлемнің кез келген елінде қажетке жарайтын маман болатын деңгейге

кҿтерілу болып табылады дей отырып, ҽлемдік стандарт деңгейінде сапалы білім беру

қызметін кҿрсетуге қол жеткізу керек екенін айрықша атап кҿрсетеді.

Қазіргі мҧғалім білім саласындағы барлық істерді атқаратын білімдер, беделді адам

болса, бҥгінде мҧғалімнің рҿлі ҿзгерді, ол тек кеңесші, ақылшы жҽне бағдар беруші.

Сондықтан медиа-білім берудің қажеттілігі: тҧлғаны ҿздігінен ойлантуға, ҿздігінен

ҽрекет етуге жаттықтыру, ынталандыру, «мендік» тҥсінігін жетілдіру, жаңаша ойлауға,

тҥсінуге қалыптастыру медиа-білім берудің басты міндеті. «Медиа білім берудің негізгі

міндеті болашақ ҧрпақты ақпараттық жағдай ҿміріне, оны тҥсіне білуге, адамының

психикасын аңғаруға, қазіргі ақпараттық технологиялар, техникалық қҧралдар арқылы

вербалдық емес қарым қатынас ҽдістерін меңгеру» деп анықтама берілген.

1990 ж.ж. басында ресейлік зерттеуші А.В.Шариков медиа-білім берудің кілттік

тҧжырымдамаларын жҥйелеп, бірақ оларды жалпы тҥрде, медиа білім берудің семиотикалық,

мҽдениеттік теориясы мен «сыни ойлауды» қалыптастыру теориясын біріктіріп, «сыни»

концепция деп атайды. А.В.Шариков медиа-білім беру тҧжырымдамаларының кілттік

ҧғымдарының бірін «медиа-сауаттылық» деп атайды. Осы уақытта «медиа-сауаттылық»

жҽне «медиа-білім беру» ҧғымдары синоним ретінде қолданылды. Медиа-сауаттылық

аудиторияға медиа-білім беру ҥрдісінің негізгі мақсатын кҿрсетеді. Ал, британдық ғалым

зерттеуші Л.Мастерман медиа-білім берудің негізгі 18 принципін атап кҿрсетті:

1) Медиа-білім беру демократиялық қоғамның ҽлеуметтік қҧрылымы мен байланысты

маңызды жҽне сала.

2) Медиа-білім берудің негізгі тҧжырымдамасы репрезентация. Медиа шындықты

бейнелемейді оны символдар мен белгілер жҥйесін пайдалану арқылы кҿрсетеді. Бҧл

принципсіз медиа білім беру мҥмкін емес.

3) Медиа – бҧл адам бҥкіл ҿмірінде жалғасып жататын ҥрдіс. Ҽйтседе, оқушылар медиа

ҥшін прориотетті аудитория болып табылады.

4) Медиа-білім берудің мақсаты тек сыни ойлауды ғана емес, сыни автономияны

тҽрбиелеу болып табылады.

65

5) Медиа-білім беру – бҧл зерттеушілік ҥрдісі.

6) Медиа-білім беру – маңызды жҽне заманауи, идеологиялық жҽне тарихи ҧғымда кең

кҿрініс табады.

7) Медиа-білім берудің кілттік тҧжырымдамаларының басым деңгейі альтернативті

мазмҧннан гҿрі аналитикалық қҧралдарға жақын.

8) Медиа-білім берудің мазмҧны кҿп нҧсқалы аналитикалық қҧралдардың дамуы

болып табылады.

9) Медиа-білім берудің тиімділігі екі тҥрлі кҿрсеткішпен бағаланады: оқушылардың

жаңаша жағдайда ҿзіндік сыни ойын дамыта білу қабілеті жҽне медиаға қарым-қатынас

мотивациясының болуы;

10) Медиа-білім берудегі оқушылардың бағалауы, ол ҿзін-ҿзі бағалай алуы;

11) Медиа-білім беру мҧғалім мен оқушы арасындағы қарым қатынасты ҿзгертуге

ҧмтылып, ойлануға жҽне диалог қҧруға мҥмкіндік береді;

12) Медиа-білім беру бҧл пікірталастан гҿрі диалогқа қҧрылған.

13) Медиа-білім беру негізінен белсенді жҽне ашық та еркін педагогтарды дамытуға

бейімделген. Яғни, медиа-білім беру жаңа салада жаңаша іс ҽрекетерді іске асыру жолдары.

14) Медиа-білім беру біріккен, топттық оқытуға бағытталған.

15) Медиа-білім беру «тҽжірибелік сыннан» жҽне «сыни тҽжірибеден» қҧралады.

16) Медиа-білім беру ҿзіне ата аналар, медиа саласындағы кҽсіби мамандар, педагогтар

арасынан қарым қатынасты таңдап алады.

17) Медиа-білім беру ҿзгермелі жалғасып отыратын принциппен байланысты;

Бҧл британдық Л.Мастерманның медиа-мҽтінге қатысты «сыни ойлауы қалыптастыру»

концепциясымен тікелей байланысты. Қазіргі зерттеуші ғалымдар педагогика ғылымна

кіріктірілген жаңа ҧғымдардың ҿзіндік салыстырмалы ерекшелігін анықтаудың

параметрлерін жасауда./ кесте1/

Кесте 1. «Жалпы педагогика», «инновациялық педагогика» жҽне

«медиапедагогика» ғылымдары ҧғымдарының салыстырмалы сипаттамасы

Негізгі

параметрлар

Жалпы педагогика Инновациялық педагогика Медиапедагогика

1 2 3 4

Мақсаты Білім, икемділік,

дағдыны

қалыптастыру

Стандарттағы берілген мҽселе-

лердің шешу жолдарын іздеу

емес, ҿзіндік қабілетті дамыту,

ҿздігінен мҽселелерді қҧру

барысын жобалау, қызметтегі

жаңа ҿнімдерді жҥзеге асыру

Кез-келген жерде жҽне

кез келген уақытта ҿмір

бойы білім алуға

ҥздіксіз қабілетті

қалыптастыру

Ҿзекті

ҧстанымы

Қысым арқылы ҿз

шешімін енгізу

Ҿзіндік даму, кҿбею Мобильділік, тез,

икемді, уақытты ҧту

Оқытудағы

негізігі идея

Мен сияқты жаса Мен жҽне сен біріге жасайық Алдымен нақты тҥсін

сосын ойлан

Кіріктірілген

мінездеме

Еске сақтау мектебі Дамыту мектебі Тҽуелсіз жҽне

шығармашылық ҿзіндік

айтары бар мектеп

Қарым-қаты-

настағы басты

ерекшелік

Субъект-объект:

Адам-обьект

Субъект-субъекть: Адам-Адам Желілік қаумыдастағы

қарым-қатынас

Ҽрекеттегі

қарым-

қатынас стилі

Авторитарлық, біріз-

ділік, жасырын жа-

бықтық, нақты

еместік

Тҽуелсіздік, сабақтастық,

ашықтық

Кері байланыс, тҥсінік-

тілік, байланыстылық,

ҽсерлілік, нақтылық

Білім берудегі

ҥрдіс формасы

Фронталды, жекелей Топтық, ҧжымдық. Қашықтықтан, вир-

туально, мобильно,

66

автономно жекелей

Оқыту ҽдісі Тҥрлі тҥсті

тҥсіндірмелі,

ақпараттық

Проблемалы,эвристикалық,

зерттеушілік, ізденістік,

рефлексиялық

Телекоммуникативтік,

мультимедиялық, ин-

терактивтік, тҥрліка-

налдық, ҿзіндік баға-

лаушылық, ҿзін-ҿзі

бағалау

Ҽрекет тҥрлері Репродуктивті,

жариялайтын

Продуктивті, шығармашыл,

проблемалық

Мобильно, сыншыл-

дық, ақпараттық кері

«кейс»байланыс

Оқытудағы

танымдық ҽдіс

Берілген тапсырма

бойынша жаттанды

Ҽрекеттегі ізденіс, ҿзіндік

рефлексия

Виртуалды, ҿзіндік

топтағы талдау, анализ

жҽне синтез

Мҧғалім

міндеті

Информацияны

беруші, сақтаушы,

бағалаушы

Кеңес беруші, басқарушы,

ынтымақтастықты орнатушы

Тьютор, модератор,

аниматор, ментор,

фасилитатор, менеджер,

челенджер

Оқушы

кҿзқарасы

мҥдделері мен

мотивтеріндегі

енжарлылық,

ҧстамдылық

Ҿзін-ҿзі жетілдіруге

қызығушылығы жҽне

белсенділігінің болуы

Пҽнге қызығушылық

қабілетінің жоғарлығы,

қызығушылық

қызметтегі мотивация

Сонымен қортындылай келе, медиа-білім беру – ерекше сала, мҧғалімдерге немесе

оқушыларға жҽй ғана берілмейді, бҧл педагогтар мен оқушылардың жаңа білімді игерудегі

сыни зерттеуі жҽне диалогта болу пҽні. Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы

қҧрылатын жаңа индустрияларды ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет. Елде

3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық

сақтау, білім беру ісінде қолданылатын жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту

керек. Бҧл индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған елдердің экономикаларының қҧрылымын

ҿзгертіп, дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты‖. Цифрландыру дегеніміз Қазақстанның

озық ел атану жолындағы мақсат емес, қҧрал. Цифрлық Қазақстан мемлекеттік бағдарламасы

инфрақҧрылымды дамытуға, адам капиталын жақсартуға, экономика саласын

цифрландыруға жҽне мемлекеттік қызмет кҿрсету жҥйесін жетілдіруге бағытталады. дҧрыс

салауатты қорытынды жасай білуге деген жаңартылған білім берудегі сҧранысты

қанағаттандыруда мҧғалімдерге медиасауаттылықты игеруде артық етпейді.


1. Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы

2. http://medialiterasy.boom.ru./medialiterasy.whol.htm.

3. Мастерман Л. Обучение языку средств массовой инфрмации //

Специалист. – 2003, №4.

«ТУҒАН ЖЕР» ПАТРИОТТЫҚ АКТІСІ АРҚЫЛЫ КҼСІПТІК БАҒДАР БЕРУ

Абулхайрова Г.Е.,

«Ҿрлеу» БАҦО АҚ филиалы ПҚБАИ кафедрасының аға оқытушысы

Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» атты бағдарламалық

сипаттағы мақаласы «Туған жер» бағдарламасын қолға алуды ҧсынған серпіліске толы

жарияланым болды. Мҧнда Елбасы отансҥйгіштік сезімнің кіндік қаның тамған жеріңе,

ҿскен ауылыңа, қалаң мен ҿңіріңе, яғни туған жеріңе деген сҥйіспеншіліктен басталатынын

қадап айтты. Бҧл бағытта еліміздің мектептерінде бҧрыннан қалыптасқан тҽжірибе бар.

Қазақстанда тарихи ҿлкетануды жастар тҽрбиесінде пайдалану тҽжірибесі кешегі ҿткен

http://medialiterasy.boom.ru./medialiterasy.whol.htm

67

кеңестік дҽуірде де жҥргізілгенін мойындауымыз керек. Кеңес дҽуірінде барлық

мектептерде, арнаулы орта жҽне жоғары оқу орындарында тарихи, ҿлкетану, революциялық,

жауынгерлік даңқ, археологиялық, этнографиялық т.б. мҧражайлар кҿп болды. Олардың

жҧмыстары жақсы деңгейде ҧйымдастырылып, орталықтан ҥйлестіріліп, бақыланып отырды.

Осындай тҽрбие ошақтарында тҥрлі семинарлар, конференциялар, экскурсиялар,

лекторийлер т.б. жҧмыс тҥрлері ҧйымдастырылып жастарды тҽрбиелеуде пайдаланылды.

Олар тек солзаманныңталабынасайкоммунистікидеологияғажҧмысістеді. Патриоттық

тҽрбиеге ҿлкетану материалдарын пайдалану тек тарихи тҧрғыдан ғана қарастырылды.

Ал қазіргі таңда тез ҿзгермелі қоғам бҧл мҽселеге кҿзқарастың аясын кеңейтіп отыр.

Жастарға патриоттық сезімді қалыптастыру тек олардың патриот болып ҿсуі ҥшін қажет пе,

ҽлде оның басқада мҥмкіндіктері барма ,егер болса оны қалай жҥзеге асыруға болады.

Тҽуелсіз еліміздің оқушы жҽне студент жастарын отансҥйгіштікке тҽрбиелеудің сан

алуан жолдары бар. Солардың бірі - ҿлкетану жҧмыстарын пайдалану арқылы тҽрбиелеу.

Қазақ елінің кез келген аймағынан ежелгі, ортағасырларға жҽне жаңа заманға қатысты

тарихи жҽдігерлерді немесе деректерді кҿптеп кездестіруге болады. Мҽселе соларды танып

біліп, табылған мҽліметтерді жҥйелеп, зерделеп, оларды жастар тҽрбиесінде тиімді

пайдалана білуді ҥйренуде.

«Туған жердің ҽрбір сайы мен қырқасы, тауы мен ҿзені тарихтан сыр шертеді. Ҽрбір

жер атауының тҿркіні туралы талай-талай аңыздар мен ҽңгімелер бар. Ҽрбір ҿлкенің халқына

суықта пана, ыстықта сая болған, есімдері ел есінде сақталған біртуар перзенттері бар.

Осының бҽрін жас ҧрпақ біліп ҿсуге тиіс» - деп кҿрсетті Елбасымыз. Мектептегі тарихшы

мҧғалімдер: жергілікті жердің тарихына қатысты мҽселелер тҿңірегінде зерттеулер жҥргізуі

керек. География пҽні мҧғалімдері: «Ауылдағы тау, тҿбе, ҿзен, кҿше қалай пайда болған?

Бастауын қайдан алады, соңы қайдан тҧйықталады?» деген сҧрақтарға жауап іздейді. Тіл

жҽне ҽдебиет пҽні ҧстаздары: «ол тау мен ҿзен не себепті бҧлай аталады? Этимологиялық

мҽні қайда жатыр?» деген мҽселенің тамырын ажыратады. Биология пҽні оқытушылары:

«Ауылда қанша тҥрлі ҿсімдіктер ҿседі, оның ішінде дҽрілік шҿптер бар ма, бҧл ҿсімдіктер

басқа аймақтарда кездесе ме?» деген сауалды зерттейді. Сонымен қатар мҧғалім мен оқушы

арасында жҥргізілетін мҧндай ҽрекеттер ҽр пҽннен жаңартылған бағдарлама бойынша ізденіс

жҧмыстарына мҧрындық болады.

Оқушылар осындай ҽрекеттерді жҥзеге асыра жҥріп жоба қорғауда тың мҽселелерді

кҿтереді. Егер бҧл жҧмыстар жҥйелі жҥргізіліп отырса сол аймақ ҥшін маңызы бар

экономикалық мҽселелерді кҿтеруге жол ашады. Осындай бағытта тҽлім-тҽрбие алған

жоғары, техникалық жҽне кҽсіптік оқу орнын бітірген мамандар ҽрі қарайғы ҿмірінде

(кҽсіпкерлікте, мемлекеттік т.б. қызметте болсын) елі мен жерінің тарихын білуде,

насихаттауда жҽне қҧрметтеуде бейтарап қалмайды. Бҥгінгі қоғамның ҽлеуметтік жҽне

ғылыми-техникалық прогресі қарқынды дамып отырған заманда адамның интеллектуалдық

еңбек ҥлесі ҿсіп, білім деңгейіне жҽне ҽрбір жеке тҧлғаның шығармашылық даралығының

дамуы мен кҽсіби бағыттылығына қойылатын талаптар арта тҥсуде.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында «Білім беру жҥйесінің басты

міндеті – ҧлттық жҽне жалпы адамзаттық қҧндылықтар, ғылым мен тҽжірибе жетістіктері

негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға жҽне кҽсіби шыңдауға бағытталған білім

алу ҥшін қажетті жағдайлар жасау, еңбек нарығында бҽсекелесуге қабілетті білікті

жҧмысшылар мен мамандар даярлау, олардың біліктілігін арттыру» мҽселесі аталып

кҿрсетілген [1]. Жалпы білімнің басты ҥш міндеті бар, олар: баланың ҿзіндік жалпы дамуын,

жан-жақты дҥниетанымын қамтамасыз ету, жҽне оны болашақ белгілі бір кҽсіпке даярлау.

Осы ҥш міндеттің ішінде қоғамдық даму кҥрделенген сайын баланы жастай алдағы кҽсіпке

бағдарлай ҽзірлеу – ең кҿкейтесті мҽселеге айналып отырғаны дҽлелденді. Қазіргі кезеңде

жалпы білімнің міндеті – баланың жалпылама дамуын қамтамасыз ету ғана емес, ең бастысы

оларды жастай ҿз қабілеті мен қызығуына қарай белгілі бір мамандыққа арнайы бағыттай

білу. Адамның белгілі бір ҽрекетке бейімделуіне негіз болатын факторлар бҿлігіне мыналар

кіреді:

68

- азаматтық қасиеті;

- еңбекке деген қарым-қатынасы, мамандыққа қызығуы;

- тҧлғаның кҽсіби еңбек бағыттылығы;

- дене жҽне ақыл-ой ҿрісінің жарамдылығы;

- арнайы қабілеттері (белгілі бір іс-ҽрекетіне қажетті сапалар);

- білім, дағды, тҽжірибе.

Мемлекет басшысы «Туған жер» бағдарламасының мҽнін тҥсіндіре келіп білім беру

саласында ауқымды ҿлкетану жҧмыстарын жҥргізудің маңыздылығына назар аударды. Орта

мектепте туған жердің тарихын оқыту ісіне назар аударады. Елбасы туған жердің тарихын

тек мектепте оқытумен шектелмей, «Туған жер» бағдарламасын іске асыруға шенеуніктерді,

кҽсіпкерлерді, зиялы қауымды, жастарды жҧмылдыруды тапсырды. Бҧрын ҿлкетанушылық

жҧмыстар негізінен мектепке жҥктеліп жҽне жекелеген ҿлкетанушы адамдардың ҥлесіне

тисе енді, Президент мҧндай маңызды іске бҥкіл ел, барлық қауым болып қатысуға шақырып

отыр. Мҧның себебі неде, астарында не жатыр деген сҧраққа жауап іздеп кҿрелік. Бҥгінгі

таңда қуатты мемлекетке айналудың бірден бір жолы экономикалық тҧрақтылығы.

Экономикалық тҧрақтылықты қалыптастыру еңбек нарығында бҽсекеге қабілетті

азаматттары бар елде жҥзеге асады. Мҧндай азаматтар жергілікті жерлерде кҽсіпкерлікті

дамытуға да қҧлықты болып келеді. Кҽсіпкерлік ҿндіріс орындарын дамытудың жаңа

мҥмкіндіктерін ашу, дамыту. Туған ҿлкенің экокономикалық тҧрақтылығын қалыптастыруға,

жерлестерімен бірге адами капиталды дамытуға атсалысу сҿйтіп, ҿн бойындағы

потенциалын ҿзінің кіндік қаны тамған туған ҿлкесіне арнау.

Ҿзі қызмет жасайтын сала тҿңірегінде оны шеберлікпен еңбек нарығының сҧранысына

сҽйкес бейімдеу жҽне ҿндірісті кез келген тығырықтан шығып кетудің амалын ойластыруға

мҥмкіндіктер жасайды. Сонымен қатар ҿңірде сҧранысқа ие мамандықтардың пайда

болуынада септігін тигізеді. «Туған жер» патриоттық актісі патриоттық тҽрбие тҿңірегіндегі

кең мҥмкіндіктерді баршамызға ҧтымды пайдалануды меңзеп отыр.

Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы еліміздегі білім беру жҥйесі

ҥшін айрықша мҥмкіндіктер кеңістігіне айналып, тҽрбие мен идеологиялық жҧмыстарға зор

мҥмкіндіктер ашуда.

«КАБИС» ЖҤЙЕСІ НЕГІЗІНДЕ ИНСТИТУТ КІТАПХАНАСЫ ҚЫЗМЕТІН

АВТОМАТИЗАЦИЯЛАУ

Ермекова Н.Н.,

«Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы «Ақтҿбе облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің

біліктілігін арттыру институты» кітапхана бҿлімінің бастығы, магистр

Елбасы «Болашаққа бағдар: Рухани жанғыру» жҽне «Цифрлы Қазақстан» бағдарлама-

ларында атап ҿткен міндеттерді орындау ҥшін қоғамның тҧрақты дамуында жҽне жеке

тҧлғаның бҽсекеге қабілеттілігін қалыптастыруда кітапханалардың алатын орны ерекше.

"Нҧр Отан" партиясының жаңа бастамалары қатарында кітапханаларды заманауи білім

беру орталығына айналдыру жобасы бар. М. Ҽшімбаев: "Біз трансформацияны облыстық

деңгейдегі кітапханалардан бастаймыз. Соларды заманауи білім беру орталығына айналдыр-

сақ, қоғамда білімге деген қҧштарлықты, білімділікті кҥшейтетін жоба болады деп сенеміз".

Осы жобаны жҥзеге асыру барысында «Ҿрлеу» БАҦО» АҚ Ақтҿбе филиалы кітапхана-

сында Со-working орталығы ашылды. Бҧл орталықта келушілерге қолайлы орта, жайлылық

пен емін-еркін сҧхбаттасу, шығармашылық жҽне ғылыми ҽлеуетін іске асыруға жақсы

мҥмкіндіктер жасалған. Co-working орталығында демалуға арналған қажетті жиһаз, заманауи

жабдықталған кітапхана, жаңа модификациялы интернетке қосылған компьютерлер,

ноутбуктар, планшеттер, Wi-Fi желісіне тегін кіру, интерактивті тақта, сандық QR

кітапханасының оқу ресурстарын пайдалану мҥмкіндігі бар.

69

Бҥгінгі таңда кітапхананың табысты жҧмыс жасауы кҿбінесе кітапхана процестерін

автоматтандыру мен бағдарламалық қамтамасыз етуге тікелей байланысты. Кітапхана

дамуына ҽсер ететін бағдарламалық жасақтаманы таңдау ҿте жауапты жҽне маңызды

шешімді қажет етеді.

«Ҿрлеу» біліктілікті арттыру ҧлттық орталығы» АҚ филиалы «Ақтҿбе облысы

бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты» кітапханасы 2017

жылдан бастап, «KazakhSoft» компаниясының «КАБИС» жҥйесімен автоматтандыру ҥрдісін

жҥргізуде.

Электрондық каталог қҧру жҽне жҥргізу

Толықмҽтінді жҽне мультимедия ресурстарымен жҧмыс жасау;

Библиографиялық сипаттаманың кез-келген элементі арқылы ақпарат іздеу;

(тақырыптық айдарлар, автор бойынша басылымның атауы, шыққан жылы бойынша жҽне т.б);

инвентарлық жҽне инвентарлық емес есеп жҥргізу;

Хавкина кестесі бойынша авторлық белгіні автоматты тҥрде анықтау:

Кітаппен қамтылудың талдауы;

Лингвистикалық жҽне сҿздік-тезаурус жҥйесін қҧру;

Экспорт/ импорт негізгі коммуникативтік форматтар (USMARС, UNIMARС,

RUSMARС);

Интернет арқылы кітапхана ресурстарына қол жеткізу;

Оқырмандардың мҽлімет базасын жҥргізу;

Кітап беру/қайтару

«КАБИС» жҥйесі кітапхана жҧмысының барлық процестерін: кітап қорын ҿңдеу,

толықтыру, электрондық каталог ҧйымдастыру, оқырмандарды тіркеу, қызмет кҿрсету т.с.с

толық автоматтандыруға арналған. Бҧған дейінгі «Кітапхана ісі» (Қостанай қ.) жҥйесінен

КАБИС бағдарламасына 8000 жазба конвертацияланды.

«КАБИС» жҥйесінің негізгі ерекшелік сипаттамасы – интерфейстің ыңғайлылығы,

қазақ тіліндегі кітаптарды енгізгенде автоматты тҥрде жҧмыс жасау, кітаптарды жылдам

енгізу мҥмкіндігі, бағдарламалық баптау жҧмыстарының қарапайымдылығы, карточкалар

мен шығу қҧжаттарын лазерлік принтерде шығару, оқырмандарға қызмет кҿрсетуде штрих-

код технологиясын қолдану, келушілердің статистикалық есебін жҥргізу, электрондық

каталогтан ҽдебиеттер іздеу, толықмҽтінді мҽліметтер базасын қҧру мҥмкіндіктері

қарастырылған. Осы бағдарлама электрондық каталогқа жылдам кітап енгізу мҥмкіндігі мен

тиімділігін кҿрсетті.

Штрих-код технологиясы - оқырмандарға қызмет кҿрсетуді жылдамдатуға жҽне

қызметкерлердің еңбек ҿнімділігін арттыруға бағытталған. Оның кҿмегімен борышкерлерді,

кітапты беру/қайтару уақытын қадағалау ҿте оңай. Қол сканерлерінің кҿмегімен кодтар

кітаптан немесе оқырман карталарынан оқылады. Кітапхана қызметкерлері оқырман

формулярын толтырмайды.

70

Штрих -кодтауды енгізу қызмет кҿрсету жҥйесін басқаруға мҥмкіндік береді жҽне

ақпараттық жҥйе мен кітапхана материалдарының физикалық легі арасындағы байланысты

қамтамасыз етеді. Штрих-кодты қолданумен ҽдебиеттерді беру жҽне қабылдау жеңілдетеді,

сонымен қатар ҽдебиеттер мен оқырмандарды есепке алудағы ҿңдеудің сенімділігі мен

тиімділігін арттырады. Штрих-код оқырман билетіне, кітапқа жапсырылады. Нҽтижесінде

ҽрбір оқырманға қызмет кҿрсетуге жҧмсалған уақыт жҽне ҽдебиеттер бойынша деректерді

ҿңдеу айтарлықтай азаяды, ал қателіктердің мҥмкіндігі де тҿмендейді.

Штрих-кодтау автоматтандырылған тҽртіпте басылымдарды қабылдау жазбасын

жҥргізуге, кітапберуді қадағалауға, кітаптың берілген/берілмегені туралы ақпарат алуға,

кітап қорының қозғалысын қадағалауға мҥмкіндік береді. Кітапханада электрондық каталог

мынадай мҽліметтер базасын қҧрайды: «Кітаптар», «Периодика», «Электрондық

басылымдар», «Методическое пособия НЦПК Орлеу», «Книжный фонд временного

хранения». Каталог екі тілде жҥргізіледі. 26.04.2019ж. библиографиялық жазба – 8435.

Кітапхана оқырмандары ҿз бетімен қажет кітаптарын іздей алады.

Іздеу қауіпсіз режимде (тек оқу ҥшін), ҽдебиеттер тізімін принтерден шығаруға болады.

Іздеу тҥрлі позициялар бойынша жҥргізілуі мҥмкін: тақырыптық айдарлар, автор

бойынша басылымның атауы, шыққан жылы бойынша, кілттік сҿз, ISBN жҽне т.б.

«Картотека статей» модулінде» «Цифрлы Қазақстан» жобасы аясында «Институт

қызметкерлерінің мақалалары» толықмҽтінді мҽлімет базасы жасалуда.

71

Осы базада мақаланың библиографиялық сипаттамасы жасалып, мақаланы толық

оқуға, басып шығарып алуға мҥмкіндік жасалады.

«КАБИС» жҥйесімен автоматтандыру мынадай міндеттерді шешеді:

• оқу-тҽрбие процесін ақпаратпен қамтамасыз ету;

• пайдаланушылардың ақпараттық мҽдениетін қалыптастыру; • педагогикалық ҧжымның оқу-тҽрбие жҧмысына атсалысу;

• пайдаланушыларға сапалы, жылдам қызмет кҿрсету т.с.с

«Ҿрлеу» біліктілікті арттыру ҧлттық орталығы» АҚ филиалы «Ақтҿбе облысы

бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты» кітапханасы ҿз іс-

тҽжірибесін негізге ала отырып, «КАБИС» жҥйесін барлық типтегі кітапханаларға оның

ішінде мектеп, колледж, ЖОО кітапханаларына қолдануды ҧсынады.

Бҥгінгі таңда кітапхананың табысты жҧмыс жасауы кҿбінесе кітапхана процестерін

автоматтандыру мен бағдарламалық қамтамасыз етуге тікелей байланысты. Кітапхана

жҧмысын автоматизациялау, ақпараттық технологияны қолданып, жҧмысты ҧтымды жҥргізу

кітапханшыдан білімділікті, кітапхана жҧмысын шеберлікпен ҧйымдастыруды талап етеді

жҽне оқырмандардың ақпараттық қҧзіреттілігін арттыруға мҥмкіндік береді.

БАСТАУЫШ КЛАСТАРДА ЖАС ҦРПАҚТЫҢ ЦИФРЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН

ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗІ

Айтжанова А., Орынбекова М.,

Ақтҿбе қаласындағы №61 жалпы білім беретін орта мектептің бастауыш класс мҧғалімі

Қазіргі таңда еліміздің жаһандану дҽуірінде бірталай цифрлық дамытуға негіздеп отыр.

«Біз тҽуелсіздік жылдары ішінде ҽлемнің бҽсекеге қабілетті 50 елінің қатарына қосылдық.

Қазір дамыған озық 30 елдің қатарына ену міндеті тҧр. Ол Қазақстаннан жаңа инновациялық

дамуды жҽне жедел технологиялық жаңғыруды талап етеді. Сондықтан мен осы жылдың ба-

сында Қазақстан халқына арнаған Жолдауымда Ҥшінші жаңғыру жҿнінде жарияладым.

Оның негізі цифрландыру болып табылады»,- деген болатын Президент Н.Ҽ.Назарбаев. [1]

Ауқымды шаралар адам табиғатын цифрлық технологияларды меңгеруге икемдеу, цифрлы

экономиканы дамыту ҥшін халықтың техникалық жағынан сауатты болуы ҿте маңызды

болып табылады. Біріншіден мектепте кең жолақты интернетпен қамтамасыз етіп , қазіргі

таңда барлық балаларға қолжетімді болуда. Елімізде білім беру жҥйесінде жаңашыл

тҽсілдерді қолдануда ақпараттық –коммуникациялық технологияларды меңгеруде тиісті

72

білім, білік, дағдының кҿлемі артып, , білім беру ҥдерісін жаңашылдандырып бағыттауға ден

қойып отырмыз. Санның квадратын - бірдей екі кҿбейткіштің, ал кубын - бірдей ҥш

кҿбейткіштің кҿбейтіндісі ретінде тҥсіну атты тақырыпты тҥсіндіру барысында математика

сабғына қажетті интернет ресурстарын пайдаланып, жҧмысты нҽтижеге бағыттадық. 1.

«Белсендіру»- деп балалардың қызығушылығын ояту мақсатында жҧмыстанғанда

«Шахматты» интеактивте шығарып, оқушылардың математикалық немесе шахмат жҥрісі

арқылы жауабын табуы танымдық ой- ҿрісін арттырды. Кҿбейткіш ҽдісін тақтадағы тор

кҿздерді санау арқылы 8 баған * 8 жол деп таптыруының ҿзі, оқушының ынтазарлығын

шахмат тақтасымен бере білді. Ойлан, талқыла, тап дегенде, оқушылардың теңдеуді қалай

шешу жолдарын ҧғына біліп, компьютердің кҿмегімен жауабы табылып, балалардың оқуға

деген ынтасы артты. Смайлик арқылы бағалау кезінде оқушылар ҿз білімін тереңдете

отырып, сергіту сҽтін жасау кезінде ерекше ынталанумен жасауы техниканы

пайдаланумызда деп білеміз.Топтық жҧмыс кезінде «Ауданын тап» тапсырмасы берілуде

міндетті тҥрде интербелсенді тақта кҿмегімен ереже шығара отырып, «Ҽткеншек» ҽдісі

арқылы топтар арасында бір- бірімен алмаса отырып, талдауда қарай отырып, оқушылардың

цифрлық технологияға икемін кҿреміз. «Мҧғалім –оқушы» ойынын ойнауда жҧптар

кҿбейткіштердің кҿбейтіндісін кҿрсету ҥшін бірнеше мҽрте ролі ауысып ойнап отырады.

«Есепте тап» арқылы қалыптастырушы бағалау сынағын беру кезінде, кҿбейтіндінің мҽні

бойынша кҿбейткішті табу кезінде, тез, жылдам тауып алды.Ҿткенді қайталау кезінде

тақтада кҿрсетілген амалдарды орындау ҽдісімен шығара білді. «Пайыздық кҿрсеткіш»

арқылы бағаланып, ҿз- ҿздеріне ҽділ баға берді. «Координаттар нҥктесі жҽне қозғалыс

бағыты» атты тақырыпта сабақ берген кезде, интербелсенді тақта арқылы таныстырылымнан

шахмат тақтасы арқылы ҽріптермен сандардың орнын тауып, кҿрсету арқылы координатор

нҥктесі арқылы белгіленеді. Не, қайда орналасқан картаны тақтадан кҿрсетіліп, топтарға

берілуі арқылы сабақ ҿткізуде ҽрбір нҥктені белгілеу цифрлық технологияға негізделген.

Координатор жазықтығын белгілеу кез –келген беттегі не кеңістіктегі нҥктені анықтайтын

сандар болып келеді. «Тауып кҿр» ҥш тор кҿз қылып шығарып тақтада, координатта нҥкте

салынады. «Кім жылдам» тапсырмасын беруде кері тапсырма ретінде орындауға болады деп

кҿрсетуі, смайликтер арқылы бағалауды жҥргізгенде оқушылардың бойынша қызығушылық

оянады. Ақпараттық қҧзыреттілік – бҧл жерде жеке тҧлғаның ҽртҥрлі ақпаратты

интербелсенді тақтада орындай отырып, қабылдап, тауып, сақтап, оны жҥзеге асырады жҽне

ақпараттық – коммуникациялық технологияның мҥмкіндіктерін жан-жақты қолдана алу

қабілеті болып табылады. Сҿздік бағалау жҥргізіле отырып, оқушылардың ҧжымдық жҧмыс

жасау кезінде «ойлан, тап» ойыны арқылы ауданын таба отырып, тақтада шешімін табуға

жҧмыстану нҽтижесін берді. Білім беру кезінде ақпараттық технологияларды пайдалануда

оқушы кҿкейінде сҧрақтар болса талқылау, озат IT компанияларының кҿмегімен сабақтарды

жҥйелі ҿткізуге атсалысады. Оқыту барысында жаңаша заманауилығымен бірге оқытудың

жоғары интерактивтілігін яғни тҥрлі компьютерлік бағдарламамен жабдықталуымен бірге

есептің шешу жолдарына байланысты мультимедиялық бағдарламаларды тиімді пайдалану

жолдарын кҿрсете білді. Мҽселен , ақпарат кҿздерін алу блогы ҽртҥрлі болса да мазмҧнды,

оқушыға берері мол жағын қарастырады. Есептің тҥрлеріне байланысты амал орындау

жолдарын кеңінен қарастыра отырып, танымал есеп жолдарын шешуін қарастырып, оған

сҽйкес сҿз есептің жазылуы интербелсенді тақта арқылы жҧмыс жасау, оқулықтардан ҥзінді

белгілі мҿлшерде есеп жолдарын беру, тҥрлі анимациялық сурет есеп берілуі бізді басқа да

мультимедиялық компоненттер арқылы беріледі. «Интернетке кең жолақты қолжетімділік

дамыған АКТ инфрақҧрылымының негізгі қҧрауышы болып табылады. Кеңжолақты

қолжетімділік FTTх, ADSL сияқты сымды технологиялармен жҽне 3G, 4G жҽне спутниктік

байланыс сияқты сымсыз технологиялармен қамтамасыз етіледі. Халықты жҽне бизнесті

интернет желісіне кеңжолақты қолжетімділікпен қамтамасыз ету ҥшін Қазақстан

Республикасының қалаларында жҽне облыстарында телекоммуникациялық инфрақҧрылым

қҧрылды» -Елбасы Нҧрсҧлтан Ҽбішҧлының осылай деуі сымсыз технологиялармен

қамтылуды жҥзеге асыруда Қазақстанның болашағы зор екенін кҿрсетеді.[2]

73

«Дҿңгелек сандарды ауызша кҿбейту мен бҿлу» атты тақырыпта ынталандыру арқылы

қызығушылығын ояту мақсатында анимациялық сурет «дҿңгелек сандарды ауызша кҿбейту»

деген тақырыпта беріліп, белсендіруде ауызша есептеуді дыбыстық обьектілер арқылы

кҿрсете отырып, дҧрыс табу жолдарын, мақсат қоя отырып айтуға бағытталады.Мҽселелі

жағдаят арқылы ҿз білімімізді нақтылай отырып, білім алушының тҥсінбеушілігін қарай

отырып, интербелсенді модельдермен тҥсіндіреміз.Осы кҿбейту мен бҿлуде «Ҿздік жҧмыс

жҥргізе отырып, есептердің жиынтығына сҽйкес, сҧрақтар беріліп, қиындықтарды тҥзету

мақсатында, дҧрыс тҥсіну жаңашыл технологияларды қолдану білім алушы қызығушылығын

арттырады. Сонымен сабақта ақпараттық-коммуникативтік технологияны оқу-тҽрбие

ҥрдісіне енгізуде мҧғалім алдына жаңа бағыттағы мақсаттар қойылып, шешуге бағыттадық:

1. Ҽрбір пҽн бойынша оқу-ҽдістемелік электронды кешендер қҧрылып, ҽдістемелік

бастауыштың пҽндік Web –сайттар ашылды;

2. Жалпы компьютерлік желілерді пайдалану (ҽр оқушыға бір –бірден отырғызып, жаңа

технологиялармен сабақты жандандыра ҿткізілді.);

3. Бағдарламалау ортасында инновациялық тиімді ҽдістерді пайдаланып,

бағдарламалық сайттарға кіріп, қҧралдар жасау. (мультимедиалық жҽне гипермҽтіндік

технологиялар арқылы қҧрастырылды).

4. Қашықтықтан оқыту (Internet желісі) барысында ҿздігінен қосымша білім алуды

қамтамасыз ету (есептер шығару). Интерактивтік оқыту технологиясы – бҧл ҧжымдық, ҿзін-

ҿзі толықтыратын, барлық қатысушылардың ҿзара ҽрекетіне негізделген, оқу процесіне

оқушының қатыспай қалуы мҥмкін болмайтын оқыту процесін ҧйымдастыру болып

табылады.

Интерактивтік оқыту – бҧл, ең алдымен оқушы мен мҧғалімнің қарым-қатынасы

тікелей жҥзеге асатын сҧхбаттасып оқыту болып табылады. Бҧл оқытудың маңызы сабақты

дҧрыс тҥсінбеу болмайды.Сабақтағы интерактивтік ҽрекет ҿзара тҥсіністікке, ҿзара ҽрекетке,

қатысушының ҽрқайсысына қажет есепті бірлесіп шешуге алып келетін - ҧйымдастыру жҽне

сҧқбаттасып қарым- қатынас жасауды дамытуды ҧсынады.

«Қазақстанның информатика мен телекоммуникациялардың ҽлемдік жҥйесіне

қосылуы қазірдің ҿзінде мемлекеттік басқаруда, бизнесте, ҿнеркҽсіптік объектілерді

басқару жҥйелерінде ақпараттық-коммуникациялық инфрақҧрылым объектілерінің

дҥркінді ҿсуіне ҽкелді, азаматтардың дербес деректерін ҿңдейтін операторлармен АКТ

қызметтерін кҿрсету салаларын кеңейтті.» [3]

2018 жылдан бастап Ақтҿбе қаласында "Тіршілік қызметін кешенді қамтамасыз ету

жҥйесі" жобасы іске асырылуда, оның шеңберінде бейнебақылау жҥйелерін дамыту,

бҧзушылықтарды фото-бейне тіркеуді енгізу, деректерді ҿңдеу орталығын, жедел басқару

орталығын жҽне зияткерлік байланыс орталығын қҧру сегменттері жҧмыс істеуде. "Smart

мектеп" (77 мектептің 77-ы қосылды), "Smart кҿше жарығы", "Smart емхана" (10 емхананың

10- қосылды) бағыттары бойынша бастамалар іске асырылуда. Ақтҿбе қаласында

бҧзушылықты фото-бейне тіркеу жҥйесі енгізілді, ал 2018 жылы "Оңай" қоғамдық кҿлікте

электрондық билет беру жҥйесі іске қосылды.

Сонымен цифрлық технологиялық дағдыларды ерте бастан ҥйрету, білім алушылардың

алдыңғы сапта болатынымен бірге, алдыңғы қатарлы елдің бҽсекеге қабілетті ҧрпақты

дайындайтынымызға сенімім мол.

Пайдаланылған ҽдебиеттер:

1. «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің

2017 жылғы 12 желтоқсандағы №827 қаулысымен

2. Хамметов А., Ғалымжанова М., Махатова В. «Бағдарламалау тілін оқыту негіздері»-

Астана: Дҽуір, 2011ж.



74

«ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН» БАҒДАРЛАМАСЫН ЖҤЗЕГЕ АСЫРУ ЖОЛЫНДАҒЫ

ЖОБАЛАР

Аманов Н.К.

Дарынды жасҿспірімдерге арналған Ақтҿбе облыстық мамандандырылған «Білім-

инновация» лицей-интернаты

Ақтҿбе облыстық «Білім-Инновация» лицей-интернаты коммуналдық мемлекеттік

мекемесі білімді, тҽрбиелі, халықаралық стандартқа сай озық ҥлгідегі оқу-ҽдістемелік

тҽсілдермен, бірнеше тілдерді меңгерген ҧрпақ тҽрбиелеуде ҿзіндік ҥлесі мол оқу орны. 25

жылдық тарихы бар білімберу саласында жеткен жетістіктеріміздің бірі ағымдағы оқу

жылының басында лицейіміздің «ЮНЕСКО Клубы» мҽртебесіне ие болуы. Аталған білім

ордасы республикалық кҿлеміндегі жоғары жетістіктерге жетіп жҥрген іргелі оқу орнына

айналып отыр.

«Нҧр Отан» партиясының Жаңа жобалары, соның ішінде республика бойынша

ашылатын 1000 ІТ-сынып пен 20 ІТ-орталықтың қатарында болғанымызға қуаныштымыз.

Аталған жобалар елімізді цифрландыру ісіне ҥлкен ҥлесі болатыны анық.

Ақтҿбе «Білім-Инновация» лицейінің бҧл салада ауыз толтырып айтарлықтай

жетістіктері де аз емес. Оқу ордамыздың IT сынып пен IT орталық жобасы аясында ҿзіне

жҥктелген міндеттерді жҥзеге асыру бағытында тҽжірибесі мол деп айтқым келеді.

Сондықтан да лицейіміз ҥшін бҧл жобаның маңызы зор деп білеміз. Лицейіміздің 25 жыл

ішіндегі білім беру жҥйесінде жаңа технологияларды енгізу жолында тың жаңалықтардың

енгізілуі «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын жҥзеге асыру жолындағы алғышарттар деп

білеміз.

Ҽр азаматтың бҽсекеге қабілеттілігі оның білімі мен білігімен айқындалады. Ал білімді

бҽсекеге қабілетті қылу ҥшін оны цифрландыру қажет. Ақтҿбе облыстық «Білім-Инновация»

лицейі Елбасымыздың Цифрлік технологияны білім саласына енгізу тапсырмасын ойдағыдай

атқаруда. Мемлекет болашағының кілті – қазіргі жаңа технологияларды меңгерген, сонымен

бірге салты мен дҽстҥрін, тарихы мен тілін білетін нағыз сапалы азаматтарда. Сол адами

капиталды дайындау, болашағына жол сілтеу міндеті білім беру жҥйесіне жҥктеліп отыр.

Лицей ҧжымы оқытудың мазмҧнын заманауи технологиямен ҧштастыру арқылы білім беруді

ҽлемдік стандартқа негіздеуді мақсат етеді.

Оқу ордамызға «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының аясында жаңа инновациялық

технологиялар ҥнемі енгізіліп отыр. Мысалы «EduPage» электрондық журналы. 2017-2018

оқу жылынан бастап мектебіміз толықтай электрондық журнал жҥйесіне кҿшті. Оқу ҥдерісін

осы электрондық бағдарламамен жҥргізіп келеміз. Сабақ кестесі, бағалау, ҥй тапсырмасы,

онлайн емтихан, мектепке окушылардың кіріп шығуы, хабарландыру, оқушы-ата-ана-

мҧғалім арасындағы кері байланыс жасауға ҿте пайдалы бҧл жҥйе ата-аналар тарапынан да

ризашылыққа ие. Сайт арқылы жҽне заман мҥмкіндігіне сай смартфонда мобильді қосымша

ретінде тиімді қолдануға болады.

Мектеп оқушылары 7-ші сыныптан бастап PYTHON, жоғары сынып оқушылары С++

бағдарламалау тілін, GOOGLE SKETCH UP 3d моделдеуді ҥйреніп, мектепті аяқтағанда

CISCO-IT ESSENTIALS сертификаттарын алып шығады. Сабақтан тыс «Робототехника»

ҥйірмесін атап ҿтуге болады. Бҧл ҥйірменін оқушылары компьютерлік бағдарламалар жазып,

роботтарды қҧрастырады. Ҥйірменің 12 оқушысы облыстық, республикалық жҽне 15

оқушысы халықаралық «Infomatrix» жҽне ―Kazakhstan Robotics challenge‖ сияқты

олимпиадалардан жҥлделі орын алып келеді. Облыстық деңгейде Білім беру басқармасымен

бірлесе отырып, «BilimRobotics» роботтар жарысын ҧйымдастырдық. Сонымен қатар

Робототехника негіздері бойынша қаланың 25 мҧғалімдеріне 10 кҥндік курс ҿткізіліп

сертификаттарын табыстаған болатынбыз.

Қазіргі таңда Еліміздегі IT саласының дамуы жолында табысты еңбек етіп, сонымен

қатар шетелдің ірі Facebook, Twitter, Google компанияларында жҧмыс істейтін, тағылымда-

75

мада жҥрген тҥлектеріміз бар. Осы жерде лицейіміздің тҥлегі, ҿңіріміздің мақтанышы Асхат

Мурзабаевты айтып кетсек болады. Бҧл жерлесіміз, қазіргі таңда HIPO IT- мамандар

даярлайтын компанияны басқарып отыр. Осыдан 2 жыл бҧрын Ҧлы Британияның ірі Barclays

банктер жҥйесіне бағдарлама жазып, сыйақы ретінде 2000000 АҚШ долларын ҧтып алған

болатын. Ал «Білім-Инновация» лицейінің тҥлегі, қазіргі уақытта"Атамекен" ҦҚП IT

кеңесінің мҥшесі, "Мirusdesk" компаниясының жетекшісі, еліміздегі цифрлы Қазақстан

жобасы аясында атқарылып жатқан жҧмыстардың басы қасында жҥрген жас білікті

маманМирус Курмашевті де атап ҿтуге болады.«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасының

Ҥкімет деңгейіндегі атқарылып жатқан жобаларда осы тҥлегіміздің де еңбектері мол.

Аталған тҥлектерімізбен Ақтҿбе «Білім-Инновация» лицейі оқу жылы ішінде IT саласы

тақырыбы аясында оқушылармен кездесулер ҧйымдастырып, қызықты да танымды дҽріс

сабақтарын ҿткізіп, шҽкірттерімізді жаңа технология тілің меңгеруге шақырып келеді.

Елбасымыз ҿзінің биылғы «Тҿртінші ҿнеркҽсіптік революция жағдайындағы дамудың

жаңа мҥмкіндіктері» атты Жолдауындағы «Адами капитал – жаңғыру негізі» тармағында:

«Барлық өңірлердегі Оқушылар сарайларының базасында компьютерлерді, лабораториялар-

ды және 3Д-принтерлерді қоса алғанда, барлық қажетті инфрақұрылымдары бар балалар

технопарктері мен бизнес-инкубаторларының желісін құру керек. Бұл жас ұрпақты

ғылыми-зерттеу саласына және өндірістік-технологиялық ортаға ұтымды түрде

кірістіруге көмектеседі» деген болатын.

Міне, Елбасы Жолдауындағы тапсырма мен жоғарыда атап ҿткен жетістіктерді,

материалдық мҥмкіндіктерімізді алға тарта отырып, лицей базасында облыста алғашқы рет

оқушылардың технопаргі қҧрылса деген ҧсынымыз бар. Ол технопарк оқушыларға 3d

моделдеу, 3d принтер, графика жасау, бағларламалар қҧру, IT саласы бойынша стартаптарды

бастау сияқты жҧмыстарды атқаратын болады.

Баяндаманы аяқтайтын болсақ, бҥгінгі кҥннің талабы IT-cаласы, экономикасын

дамытуға бел буған елдер осы салаға аса назар аударуда.Қазақстандық IT-cаласында да

мықты мамандар бар. Тіпті шетелдіктерді бҧл салада мойындатып жатқан қандастарымыз

бар. «Нҧр Отан» партиясы бастамасымен жҽне «Атамекен» ҧлттық кҽсіпкерлер палатасы

қолдауымен қолға алынған бҧл жобалар арқасындаЕнді білікті мамандардың саны одан да

арта тҥсіп, ҽлем нарығына еліміздің адами капиталын шығаратынына сеніміміз мол.

БІЛІМ БЕРУДЕГІ CАНДЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

Асанбай Б.З.,

«Ҿрлеу» БАҦО» АҚФ Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ

Жаңа технологиялар жҽне жаратылыстану-ғылыми (гуманитарлық) пҽндерді оқыту

ҽдістемесі кафедрасы, аға оқытушы, техника ғылымдарының магистрі

Шаштыгарина С.М.,

«Ҿрлеу» БАҦО» АҚФ Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ

Білім беру процесін психологиялық-педагогикалық қолдау кафедрасы, аға оқытушы,

педагогика ғылымдарының магистрі

Ҽлемдік білім кеңістігіне қосылудағы негізгі бағдар – адамды қоғамның ең маңызды

қҧндылығы ретінде танып, оның рухани жан-дҥниесінің дамуына жағдай жасау, жеке тҧлға

ретінде қалыптастыру. Бҧл міндеттерді жҥзеге асыру оқу ҥдерісінің мазмҧнын жаңа

ҽдіснамалық тҧрғыдан қайта қарауды талап етеді. Ол ҥшін білім мазмҧнын ҧлттық негізде

жетілдіріп, осы ҽлемдік білім кеңістігімен ықпалдастыру – білім беру ҥдерісін жаңаша

ҧйымдастырудың жолы болып табылады.

Бҥгінгі оқытушы ҿз саласы бойынша тек жаңа оқыту технологиялары мен ҽдістерін

енгізумен шектеліп қана қоймай, білім берудегі ҧлттық дҥниетанымдық ҧстанымдарды қайта

қарап, рухани-адамгершілік қҧндылықтарға бетбҧрыс жасау керектігін жақсы тҥсінеді.

76

Қазақстан Республикасындағы білім беру саласының қазіргі заманғы жҥйесін

қалыптастырудың негізгі алғы шарттары - «оқытудан» «білім беруге» кҿшу, жеке тҧлғаның

шығармашылық қабілеттіліктерін дамыту жеке тҧлғаға бағытталған, ашық білім беруге

кҿшу; білімді жинақтау мен жҥйелеуде, студенттерге білімді беру ҥдерісінде жаңа

ақпараттық жҽне коммуникациялық технологияларды пайдалану.

Мultimedia – ағылшын тілінен аударғанда «кҿптеген тҽсіл» дегенді білдіреді. Яғни,

адамның кҿру жҥйесі мен есту жҥйесі арқылы тҥрлі амал-тҽсілдерді қатарынан қолдана алу

мҥмкіндігі. Компьютер не т.б. арқылы шынайы ҿмірдің кҿріністерін мультимедиа ҿнімінің

сапасы анықтайды. Оның ең жоғарғы ҧғымы «виртуальды шындық» болып табылады. Ол –

мультимедиа компоненттерін пайдалана отырып, адам қабылдауы мен сезінуіне лайықтап

беру. Тілдесушінің бет-бейнесін, сҿзін, сезімін жҽне т.б. интербелсенділік арқылы шынайы

қабылдау. Іnteractive – ағылшын тілінде «ҿзара ҽрекет» деген ҧғымды білдіреді екен. Оқу

материалдарын пайдаланушы интербелсенді электронды контент арқылы оқу ҥрдісіне

тікелей белсенді тҥрде араласа алады, оған ҽсер ете алады, ҿзгерте алады, жҽне т.б.

Сондықтан, интербелсенділік – электронды білім беру ресурсының ең негізгі педагогикалық

қҧралы болып табылады.

Оқытуда жаңа ақпараттық технологияларды қолданудағы басты мҽселелердің бірі -

танымдылық іс-ҽрекетті басқару ҥдерісінде интерактивті орта қалыптастыру жҽне қазіргі

заманғы ақпараттық білім беру ресурстарына, қорларына (мультимедиялық оқулықтарға,

ҽртҥрлі мҽліметтер базасына, оқыту сайттарына т.б. қор кҿздеріне негізделген оқулықтарға)

қол жеткізу мҥмкіндігі. Сондықтан да бҥгінде Сандық Білім беру Ресурстарын жасау жҽне

пайдалану қажеттігі зор маңызға ие болып отыр. Олай болса, «Сандық білім беру ресурстары

білім беру бағдарламасының қҧралы ретінде қандай қызмет атқарады?», «Дҽстҥрлі

қолданылып жҥрген оқыту бағдарламаларынан бҧның артықшылығы неде?» деген сҧрақтар

туындайды.

Сандық білім беру ресурстары(СБР)пҽн бойынша типтік оқу бағдарламасына сҽйкес

нақты оқу тақырыбына арналған дидактикалық материалдар болып табылады. Олар оқу

пҽнінің белгілі бір тақырыбы бойынша мультимедиалық тҥсіндіруді, интерактивтік

тапсырмаларды жҽне тестілік сҧрақтарды қамтиды.

Сандық білім беру ресурстарын сабақтың барлық кезеңдерінде қолдануға болады: жаңа

материалды тҥсіндірген кезде, материалды бекіту,ҿткен тақырыптағы білімді еске тҥсіру,

білім, білік, дағдыны есепке алу жҽне бағалау, ҥй тапсырмасын тексеру, ҿз бетімен оқу,

орындау жҽне ҿз-ҿзін бағалау кезіндеқолдана алады.

Сабақта анимациялық кҿрнекіліктер мен бейнероликтерді қолдана отырып жаңа

материалды тҥсіндіруде:

- проблемалық жағдаяттарды қҧру, салыстыру;

- зерделеп отырған қҧбылыстың басты белгілерін ажырата білу,

- белгілі бір дерек пен қҧбылысқа зейінін шоғырландыру;

- тірек сҿздерді, терминдерді дҽптерге жазғызу;

- мҧғалімнің сҧрақтарына жауап беру;

- бейнеролик мҽтінін қайталап айтып беру;

- оқушылармен ҽңгімелесу т.б.мҥмкіндіктерге қол жеткізуге болады.

Интерактивтік тапсырмалар студенттерде пҽндік білім, білік пен дағдыларды

қалыптастыруға арналған, сонымен қатар, олардың стандарттық емес есептерді шығара алу,

ҿмірдің ҽртҥрлі салаларында кездесетін проблемалар мен жағдаяттарды шеше алу қабілетін

жетілдіреді.

Тапсырмалардың тҥрлі болып келуі оқыту барысында білімді тек меңгеруден сол пҽн

бойынша қҧзыреттерді қалыптастыруға қарай жҥріп отырады, студенттердің шынайы ҿмірде

мҧндай тҽжірибелерді жасауға мҥмкіндігі болмайтын жағдаяттарда виртуалды нысандармен

тҥрлі операциялар жасауы арқылы іске асырылады. Бірізділікпен ҿтілетін нысандардың

ҿзгерулері (геометриялықфигуралардың, зат формаларының, заттардың тҥстері т.б. ҿзгеруі)

77

студенттерге танымдық ҥдерісте белгілі бір нҽтижелерге қол жеткізуге,оларды

жаратылыстану ғылыми тҽжірибелермен таныстыруға мҥмкіндік береді.

Сандық білім беру ресурсы – бҧл заманауи оқудың мақсат-міндеттерін жҥзеге

асыруға бағытталған графикалық, сандық, тілдік, музыкалық, видео, сурет жҽне басқа да

ақпараттан тҧратын ақпарат кҿзі.

СБР-ның міндеттері:

- Оқытушыға сабаққа дайындалуда кҿмектесу;

- Оқытушыға сабақ беруде кҿмектесу;

- Студенттерге ҥй тапсырмаларына дайындалуда кҿмектесу.

СБР – оқу үрдісін ұйымдастыруда көмекші құрал.

Ҽртҥрлі сандық объектілерді пайдалана отырып, сабақты қҧрастыру жҽне модельдеу.

СБР кешендерінен қажетті ақпаратты тез іздестіріп табу.

Бақылау жҽне ҿздік жҧмыстарды дайындау;

Шығармашылықтапсырмаларқҧрастыру;

СБР-ның сабақты өткізудегі тиімділігі.

Сабақ барысында дайындалған сандық объектілерді мультимедиялық проектор

арқылы демонстрациялау;

Зертханалық жҧмыстарды орындауда электрондық микроскоп, интерактивті

модельдерді пайдалану;

Білімді тексеруде компьютерлік тестілерді қолдану;

Сабақ ҥстіндегі студенттердің СБР арқылы жеке зерттеушілік жҽне шығармашылық

жҧмыстары.

СБР – студенттердің үй тапсырмасын орындаудағы тиімділігі.

Ҥй тапсырмасын орындаудың жҽне оған жауап берудің жаңа формасы арқылы

студенттердің пҽнге деген қызығушылығы артады. Қабілеті тҿмен студенттердің сабаққа

қызығушылығы жоғарыласа, қабілетті, дарынды студенттердің оқытуда зерттеушілік-

ізденушілік деңгейі кҿтеріледі.

Кез – келген уақытта студенттер ҿздерінің білімдерін автоматы тҥрде тексере алады.

Баяндама, ғылыми жоба, конференция, презентациялар дайындауда студент сабаққа,

сыныптан тыс жҧмыстарға қажетті қызықты мҽліметтер мен деректер жинақтай алады.

Энциклопедиялық бағыттағы сҧрақтарға жауап ала алады.

Мультимедиялық анықтамалық – сҿздіктерді, анықтауыш – атластарды пайдаланып,

зерттеу жҧмыстарын жҥргізуге, студенттердің шығармашылық потенциалын арттыруға

мҥмкіндік береді.

Студенттердің ҿз мҥмкіндігі мен материалды меңгеру мен қабылдау ерекшелігін

ескере отырып, жаңа білімді оқып-ҥйренеді.

Студенттер қазіргі ақпараттық – технологиялармен жҧмыс жасай білуге ҥйренеді.

Студенттердің жҧмыс істеуіне байланысты СБР-ын типтерге жіктеуге болады:

- Демонстрациялық СБР-студент бақылаушы болады.

- Интерактивті(ақпараттық қызмет)-студент демонстрацияны қарап қана қоймайды,

сценарийді алмастыра алады.

- Ресурс кҿмегімен лабораториялық жҽне практикалық тапсырмалар орындайды.

- Ресурс сҧрақтарына жауап береді жҽне баға алуы да мҥмкін.

- Топтық жҧмыс(сабақтағы мини-жоба).

- Интерактивті оқыту ойындары.

- Интернеттен немесе басқа да электронды анықтамалықтардан іздеу; т.б.

Сандық білім беру ресурстары - мультимедиалық дыбысталған презентациялар,

сандық форматқа айналдырылған мҽтіндер, интерактивті тапсырмалар мен білгілі бір

тапқырып бойынша тестілеу бағдарламалары тҥріндегі интерактивті кешен.

Сандық білім беру кешендерінің мазмҧны:

78

Ақпарат алу блогы: ғылыми мақалалар, мҽтіндер, оқулықтағы мҽтіндерден ҥзінді,

иллюстрациялар, анимациялар жҽне тағы да басқа мультимедиалық қҧрылымдар,

мультимедиалық презентациялар.

Виртуалды галерея: видеофрагменттер, анимация, шынайы и иллюстрациялық

суреттер, дыбыстық объектілер.

Виртуалды зертханалар: интерактивті модельдер, интерактивті анимациялар,

виртуалды зертхана;

Анықтамалық материалдар: графиктер жҽне диаграммалар, ғалымдардың

ҿмірдеректері, аннотациялы Интернет–сілтемелер.

Терминдер, анықтамалар сҿздігі.

Аттестация: зерттеу жҧмыстарына арналған сҧрақтар мен тапсырмалар, есептеулер.

Сандық білім ресурстарынақойылатын талаптар:

Оқу бағдарламасы мен оқулықтың мазмҧнына сайболуы;

Оқытудың заманауи формаларына негізделіп, оқытуды интерактивтілік жҽне

мультимедиалық тҧрғыдан қамтамасыз етуі;

Студенттердің жеке жҽне жас ерекшелігіне сай, оқытуды саралау жҽне даралау

мҥмкіндігін қамтамасыз ету;

Студенттердің осы пҽн бойынша алған білік-дағдылары негізінде проблемаларды

шешуде ҿмірлік тҽжірибе қалыптастырға бағытталған оқыту тҥрлерін ҧсыну;

Топтық жҽне жеке жҧмыстар ҧйымдастыру;

Шынайы мҽліметтерге сҥйену;

Оқулықтың сҽйкес бҿлімдерінің кҿлемін ҧлғайту;

Методикалық тҧрғыдан мақсатқа сай болғанда ғана қолдану мҥмкіндігі;

ыңғайлы интерфейс.

Оқу ҥрдісі барысында сандық білім ресурстарының кҿптеген тҥрлері қолданылады:

анимациялар, интерактивті суреттер мен схемалар, интерактивті тапсырмалар. Сабақ

кезеңдерінде олардың ҽрқайсысын жан-жақты пайдалану қажет. Сандық білім беру

ресурстары табиғи объектілер мен кҿрнекі қҧралдарды толықтырып отырады. Бҧл кезде

мҧғалімнің оқыту барысында белгілі бір жағдайға бейімдеуге, студенттердің дайындық

деңгейін ескеріп, олардың жеке шығармашылық потенциалын ашуға мҥмкіндіктері мол.

Білім берудегі мультимедия – таным ҥрдісінің жоғарылауына септігін тигізетін, білім

беру мазмҧнын интерактивті формада ҧсынатын, дидактикалық ақпаратты-бағдарламалық

қҧрал.

Мультимедия– пайдаланушыға ҽртҥрлі типті ақпаратты біріктіріп ҧсыну технологиясы.

Тестілік режимнің тиімділігі – оқу материалын бекітуде, студент берілген жауаптар-

дың ішінен дҧрыс жауапты таңдауы тиіс. Тапсырма орындалған соң, автоматты тҥрде

тапсырманың жауабы тексеріледі. Студент білімін сыныпта, ҥйде дербес компьютерде

тексере алады.

Сандық білім беру ресурстарының қорынан барлық салалар бойынша flash-

анимацияларды табуға болады.

Flash-анимациялар – оқытылатын тақырыпқа байланысты берілетін ҧғымдар мен

тҥсініктерді қозғалмалы суреттер, сызбалар, жазбалар мен диктордың оқыған мҽтіні арқылы

берілетін оқу роликтері. Flash-анимациялар арқылы ақпарат белгілі бір кҿлемде жҽне мҧқият

ойластырылған дикторлық мҽтінмен беріледі. Анимацияларды қараудың ҧзақтығы – 30

секундтан 20 минутқа дейін.

Сабақты компьютерлік сыныпта ҿткізген кезде студенттерге ҽртҥрлі кҥрделіліктегі тап-

сырмаларды орындатуға болады: қҧбылыстар мен процестерді сипаттау, анимациядағы

сҧрақтарға жауап беру, анимацияларға сҥйене отырып, тірек-конспектілер мен сҧрақтар

дайындау.

Қазіргі кездегі сабақтардың кҿрнекі қҧралдарына оқу видеофильмдері ерекше орын

алады. Видеофильмдер кҿрсетілмес бҧрын студенттерге сҧрақтар қойылады, студенттер ол

сҧрақтарға видеофильмді кҿріп болған соң жауап береді. Бҧл студенттер бойында алдына

79

мақсат қойып, сабақтың тақырыбына деген қызығуын туғызады. Видеофильмдердің дауысын

басып қойып, студенттер жҥріп жатқан кҿріністерге ҿздігінен комментарий жасайды.

Білім беру жҥйесінің басты міндеті – ҧлттық жҽне жалпы азаматтық қҧндылықтар,

ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға жҽне кҽсіби

шындауға бағытталған білім алу ҥшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа

технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, ғаламдық коммуникациялық

желілерге шығу. Тҽуелсіз еліміздің болашағы болып табылатын жас ҧрпаққа сапалы білім

беріп, жеке тҧлға етіп қалыптастыруда электрондық оқыту жҥйесі мен оның берер

мҥмкіншілігі мол болары сҿзсіз.


1. Анисимова Н.С. Психолого-педагогические аспекты использования internet-

технологий в образовании / Н.С. Анисимова И.Г. Сидоркина // Информатика и образование.

– 2002. – № 9. – С. 24-31.

2. Башмаков А.И. Разработка компьютерных учебников и обучающих систем / А.И. Башмаков, И.А. Башмаков. – М. : Филинъ, 2003. – 616 с.

3. Воронина Т., Молчанова О., Абрамешин А. Управление инновациями в сфере

образования// Высшее образование в России. 2001. №6. С.3-12.

4. Александр Пушков. Обзор ПО для разработки мультимедийных программных продуктов.// Мир ПК, №12/1997.

5. Е.Л. Федотова Информационные технологии и системы – Форум, 2009 год.

6. Шлыкова О.В. Культура мультимедиа. Учебное пособие.-М.: Гранда, 2004. - с. 75-79

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН – ЗАМАН ТАЛАБЫ

Бақытжанова Б.Қ.,

Ақтҿбе қаласы, №60 ЖББОМ



бағыттардың бірі білім беру деп аталады.

Цифрлік сауаттылық - бҧл адамның ҿмірдің барлық салаларында цифрлік


Цифрлік сауаттылық - ақпараттық қоғамдағы қауіпсіздіктің негізі, ХХІ ғасырдың ең

маңызды білімі. Цифрлік сауаттылықты қалыптастыру оқырмандық, математикалық жҽне

жаратылыстану сауаттылығымен тең дҽрежеде назар аударылуы керек.





беретін ақпараттық технологиялардың ҿзін жолда қалдыра бастады.

Заманауи технологиялар біздің ҿмірімізге тҧрақты тҥрде енгізілуде, Цифрлік



кемшіліктері туралы пікірталастарда. Цифрландыру процесті жҽне ҿндіріс кезеңдерін толық


аяқтауды, сондай-ақ кейіннен ҿнімге техникалық қызмет кҿрсетуді білдіреді.

2018-2022 жылдарға арналған «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы бес

бағытты қамтиды.

Біріншісі – экономика салаларын цифрландыру. Бҧл бағыт еңбек ҿнімділігін ҿсіру жҽне

капиталдандыруды арттыруды мақсат тҧтып, серпінді технологияларды пайдалану арқылы

экономиканың дҽстҥрлі салаларын тҥрлендіруді кҿздейді.

80

Екіншісі – «Цифрлы мемлекетке кҿшу». Бҧл бағыт мемлекеттік қызмет кҿрсету

саласын жаңа сапаға кҿтеруді мақсат етеді; қағаз жҥзіндегі жҧмыстар электронды нҧсқаға

кҿшірілуімен ерекшеленбек.

Ҥшіншісі – «Цифрлы Жібек жолын жҥзеге асыру». Бҧл бағыт мҽліметтерді беру, сақтау

жҽне ҿңдеудің жоғары жылдамдығына қол жеткізуді міндет етіп қойған.

Тҿртіншісі – «Адам капиталын дамыту». Бҧл бағыт бойынша «білім экономикасына»

кҿшу ҥшін креативті қоғам қҧру қолға алынады.

Бесіншісі – «Инновациялық экожҥйені қҧру». Бҧл бағытқа сҽйкес бизнес, ғылыми орта

жҽне мемлекет арасында тҧрақты байланыс орнатылып, технологиялық кҽсіпкерлік пен

инновацияны дамытуға қолайлы жағдай жасау мҽселелері қамтылып отыр.

Білім саласындағы цифрландыру мҽселесі «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік

бағдарламасының тҿртінші бағытына, АДАМ КАПИТАЛЫН ДАМЫТУ ҥрдісімен

сабақтасады.«Адами капитал» ҧғымын алғаш рет ғылыми ортаға енгізген Нобель

сыйлығынының иегері, экономист Теодор Шульц терминге«Адам бойындағы барлық қабілет

туа бітеді немесе ҿмірлік дағдымен қалыптасады. Тиісті қаржы бҿлу арқылы дамытылатын

адам бойындағы туа жҽне жҥре қалыптасқан қҧнды қабілеттерді адами капитал

дейміз»сынды анықтама берген-ді.[2, 4-б.]. Ендеше капитал дегеніміз – табыс ҽкелетін

қҧндылық. Табыс ҽкелмеген кез келген байлық капитал бола алмақ емес. Демек адами

капиталға айналмаған жан бҽсекелестікке қабілетті болмайтындығы тҥсінікті жайт.

Жетекші ІТ мамандарын дайындайтын ЖОО қатарына Халықаралық ақпараттық

технологиялар университеті, НазарбаевУниверсиеті («Астана бизнес кампусы» хайтек

паркінің базасы), Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ҧлттық университеті,Қазақ-Британ

техникалық университеті жҽне т.с.с. кіреді. Сонымен қатар ЭКСПО кешенінде халықаралық

ІТ-стартаптар технопаркі қҧрылып, Алматы «Алатау» технопаркі, Сақтаған Бҽйішев

атындағы Ақтҿбе университетінің «Zerekтехнопаркі» ЖШС жҽне т.с.с. ҽрекет етуде.

Демек,білім жҽне ғылым саласын цифрландыруды дамыту бойынша елде ҥш бағытта жҧмыс

атқарылып жатыр. Біріншісі – орта білім жҥйесін ақпараттандыруды дамыту, екіншісі – білім

беруді жҽне ғылымды басқару ҥрдісін автоматтандыру, ҥшіншісі – ІТ мамандарын даярлау.

Қазақстанның цифрлы қоғам орнатуға, соның ішінде білім саласыҥрдісіне, қатысты

анықтамалық мағлҧматтарды сараласақ, тҿмендегідейміндеттер айғақталмақ. Елде балаларға

арналған тегін ІТ-сыныптар ашу қолға алынды. Жоба аясында ел бойынша 1 мың сынып

ашылып, 150 мың бала бағдарламалау жҽне робот техникасының негіздері жайында

тереңдетілген білім алады [3, 1-б.]. Бҧл бастама мектептерге факультативті пҽн ретінде

енгізіліп, ҥш айлық жҽне алты айлық курс ретінде жҥргізілу кҿзделуде. Арнайы WEB-сайт

арқылы бастауыш сынып оқушыларына арналған денсаулық сабағы оқытылады. Спорт

алаңдары да қысқы жҽне жазғы мезгілге сай қайта жабдықталып, сабақтан тыс уақытта

ақылы негізде ҿзге азаматтарға пайдалануға беріледі. Осы бастамалар аясында елдің мектеп

асханалары бірыңғай ҥлгі бойынша арнайы қондырғылармен жабдықталып, ас мҽзірі де

мемлекеттік стандарт бойынша дайындалады. Аталған жҧмыстар жергілікті ҽкімдіктермен

бірлесіп жҥргізіледі. Сҿйтіп, елдің 3 миллионға жуық мектеп оқушыларының салауатты ҿмір

салтын ҧстануына жағдай жасалмақ. ІТ аясында адам капиталын дамыту бағытында орта

жҽне жоғары білім беру орындарының бағдарламасы қайта қаралмақ. Бастауыш сыныптарға

арналған «Бағдарламалау» жҽне «Робот техникасы» пҽндері бойынша жаңа ҽдіс-тҽсілдер

енгізілді. Бағдарламалар тілі жаңартылды. Қазіргі таңда 3 мыңнан астам мектеп пен

оқушылар сарайында роботты-техника бойынша элективті курс енгізілген [4, 2-б.].

Елбасымыз Н.Ҽ.Назарбаев: «Мен ҽркімнің цифрландыру мақсат емес екенін тҥсінуін

қалаймын, ол жаһандық бҽсекелестікке ҽкелетін біздің абсолюттік артықшылығымызға қол

жеткізудің қҧралы. Онсыз ҿзін қҧрметтейтін ел қалыпты ҿмір сҥре алмайды. Бҽсекелестік

болмаса, біз артта қаламыз жҽне алда келе жатқан мелекеттердің шаңын жҧтатын боламыз.

Пайданың, ҿнімділіктің жҽне капиталдандырудың кҥрт артуы – мҽселе осында. Цифрлы

экономика осыны береді»,-деп ескертті. Елбасының сҿзінен шығатын қорытынды –

Қазақстан цифрлы болашаққа қарышты да нық қадам басуы керек. «Цифрлы Қазақстан»

81

бағдарламасының шешуші мақсаты – инновациялық экономиканы қалыптастыру, 2050

жылға қарай бҽсекеге қабілетті 30 елдің қатарына қосылу жҽне қоғам мен ҿндірісті жаңарту.

Білім сферасындағы цифрландырудың ең басты міндеті – білім беру сапасын арттыру, яғни

халықаралық дейгейде ҽртҥрлі салаларда, оның ішінде «жасанды интеллект» жҽне «ауқымды

деректер» жасау саласында бҽсекеге қабілетті Ел жастарын дайындау. Қазақстанның ҥшінші

жаңғыруы аясында экономиканың жедел технологиялық дамуына жол ашып, цифрландыру

мҽселесіне ерекше ден қою – Елбасы қойып отырған маңызды стратегиялық міндет.


1 Қазақстанның ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге қабілеттілік.- ҚР Президенті

Н.Ҽ.Назарбаев Қазақстан Халқына Жолдауы.- Егеменді Қазақстан.- 2017.- 31қаңтар

2 Қастер Сарқытқан. Адами капитал мамандық таңдаудан қалыптасады // President &

Halyq.- 2018. – 29 маусым. – Б. 6.

3 Игілігі мол цифрлы қоғам // Егемен Қазақстан. - 2018.- 2 ақпан. – Б. 12.

ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ В УСЛОВИЯХ ЦИФРОВОЙ ЭКОНОМИКИ

Бондаренко Н.Ю., [email protected] Актюбинский колледж транспорта, коммуникаций и новых технологий

Мировой опыт показывает, что система цифровизации в образовательном процессе

необходима. Она необходима для того, чтобы повысить качество образования, идти в ногу со

временем с развитием новых информационных технологий, и ускорить повседневные бумаж-

ные процессы для преподавателей и административно-управленческого состава заведения.

Слово «цифровизация» надолго вошло в повестку масштабных событий, посвящѐнных

образованию. Это неудивительно: согласно принятой Правительством программе

«Цифровой Казахстан», система образования в Казахстане должна быть настроена так, чтобы

подготовить к рывку в цифровое светлое будущее достаточное количество грамотных

пользователей информационных технологий, обладающих необходимыми в XXI веке

компетенциями[1].

Цифровизация экономики — это не просто перевод данных и процессов из

«аналоговой» эпохи в цифровой вид.

Поэтому цифровизация системы образования не может ограничиться созданием

цифровой копии привычных учебников, оцифровкой документооборота и предоставлением

всем учебным заведениям доступа к скоростному Интернету. Это как начинать

строительство нового дома с поклейки обоев и выбора люстры, вместо того, чтобы думать о

фундаменте. Должен меняться сам подход, чему и как учить.

Казалось бы, грамотность — понятие, знакомое всем. Согласно самому общему

определению, это степень владения основными когнитивными навыками: чтением, письмом

и счѐтом на родном языке. Но с развитием технологий и усложнением информационного

пространства, в котором мы существуем, представление о грамотности расширяется.

Международные организации, которые пытаются классифицировать необходимые

современному человеку компетенции, говорят о важности цифровой, информационной,

научной грамотности. Часто эти виды грамотности пересекаются и дополняют друг друга.

Цифровая грамотность — это способность создавать и использовать контент с

помощью цифровых технологий, включая навыки компьютерного программирования, поиск

и обмен информацией, коммуникацию с другими людьми[2].

Существуют разные критерии развития цифровой грамотности. Например, Генри

Дженкинс считает, что цифровая грамотность включает в себя умение работать с компьюте-

ром как «железом» (то есть вы должны понимать, как происходит взаимодействие человека и

цифровой техники), понимание особенностей устройства и распространения цифровой


http://static.government.ru/media/files/9gFM4FHj4PsB79I5v7yLVuPgu4bvR7M0.pdf

http://static.government.ru/media/files/9gFM4FHj4PsB79I5v7yLVuPgu4bvR7M0.pdf

http://henryjenkins.org/blog/2006/10/confronting_the_challenges_of_2.html

82

информации (например, умение работать сПО), понимание устройства сетевого сообщества

и особенностей социальных медиа.

Дуг Белшоу выделяет восемь элементов цифровой грамотности, среди которых

понимание культурного контекста интернет-среды, умение коммуницировать в онлайн-

сообществах, умение создавать и распространять контент, навыки использования цифровые

технологии для саморазвития.

Авторы разных концепций цифровой грамотности сходятся в одном: только понимание

того, как устроена цифровая реальность, может научить человека контролировать

«информационный шум» и сделать взаимодействие с цифровыми технологиями источником

развития, а не стресса[2].

Очевидно, что цифровая грамотность — это сложный комплекс навыков, для развития

которых недостаточно только лишь обновления программы по предмету «Информатика» или

технического переоснащения колледжа. А без их развития фундамент цифровой экономики,

увы, не построишь.

Знания, умения и профессиональные навыки – главные ориентиры современной

системы образования Казахстана. Цифровые технологии в этой сфере сегодня играют все

возрастающую роль[1].

Эксперты отмечают, что цифровизация Казахстана заметно опережает существующую

систему требований производства к профессиям на рынке труда. Такая диспропорция может

привести к подготовке уже не востребованных кадров и высвобождению людей по

«умирающим» профессиям. Поэтому правительством РК ставится задача полностью

пересмотреть содержание всех уровней образования через развитие цифровых навыков.

В техническом и профессиональном образовании необходимо внедрить предмет

«Информационно - коммуникационные технологии», формирующий у студентов базовые

знания использования ИКТ на практике в рамках выбранной профессии[2].

Постоянные изменения, происходящие в жизни современного информационного

общества, безусловно, должны находить адекватное и незамедлительное отражение, как в

самом учебном процессе, так и в учебных материалах. С каждым годом все проблематичнее

становится производство традиционных бумажных учебников и учебных пособий,

содержательный материал которых, зачастую, перестает быть актуальным еще до их

попадания в учебные заведения. Одним из возможных выходов из сложившейся ситуации

может являться разработка электронных средств обучения практически по всем

дисциплинам и их публикация в мировых телекоммуникационных сетях или на

информационных носителях, предоставляющих возможность несложного оперативного

тиражирования. Причем, электронные средства доступны педагогам как в онлайн, так и

оффлайн режимах. На практике это выглядит так: преподаватель-предметник берет

видеоматериал и во время урока включает его для объяснения или закрепления учебного

материала.

Сегодня ИКТ – движущая сила и координатор растущей глобализации образовательной

среды. Педагоги понимают, что сочетание цифровых технологий и ресурсов дает больше

возможностей для улучшения качества обучения и преподавания, чем все предыдущие

образовательные технологии. Цифровые учебные материалы отличаются от традиционных

своей возможностью управлять ими. И все же на сегодняшний день в экономике страны

очевиден дефицит в специалистах по ИКТ, имеющих профессиональные знания, умения и

навыки в выбранной профессии. Казахстан, можно сказать, еще только в начале этого

пути[3].

Развивая цифровую культуру, мы не должны забывать о так называемой цифровой

этике. Вопрос о цифровой этике редко поднимается, а ведь это очень важная составляющая

современной технологической культуры. Чтобы жить в цифровой экономике долго и

счастливо, человек должен обладать культурой потребления информации и уметь сделать

выбор между условным томиком Джоан Роулинг и «Войны и мира», понимая свои

потребности и природу этих произведений.

https://dougbelshaw.com/blog/2016/01/02/digilit-ebook-199/

83

Сегодня очень важно уметь строить общение с людьми в виртуальной реальности,

правильно работать с информацией, уметь отличать публичные данные от частных, знать,

как обеспечить информационную безопасность, а также ориентироваться в действующем

законодательстве своей страны в области работы с данными, так как цифровая свобода не

означает цифровую вседозволенность, а подразумевает повышенные требования к

каждому[4].

Итак, цифровой Казахстан – это будущее, в котором каждый житель страны, с

помощью своего смартфона совершает десятки важных манипуляций. И при этом не тратить

на это самые ценные ресурсы – время и энергию. Это будущее началось уже сегодня.


1. https://www.nur.kz/1768520-cifrovizacia-kazahstanskogo-obrazovania-budusee-nacalos-

segodna.html

2. Образовательные технологии XXI века: информационная культура и

медиаобразование. ОТ’13:сб. ст. междунар. науч.-практ. конф. / под ред. : С. И. Гудилиной,

К. М. Тихомировой, Д. Т. Рудаковой. СПб.: Нестор-История, 2013. 373 с.

3. http://oqu-zaman.kz/?p=31942

4. Информационные и коммуникационные технологии в образовании / под ред. Д.

Бадарча. М. :ИИТО ЮНЕСКО, 2013. 320 с.

СМЕШАННОЕ ОБУЧЕНИЕ КАК ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ КОНЦЕПЦИЯ

В ФОРМИРОВАНИИ АКТИВНОЙ ЖИЗНЕННОЙ ПОЗИЦИИ ПОДРАСТАЮЩЕГО

ПОКОЛЕНИЯ

Даутова К.А., Жанжигитова Г.М., [email protected]

Актюбинская областная специальная (коррекционная) школа-интернат-колледж для

детей с нарушением слуха

В современном мире цифровые технологии играют все более важную роль в развитии

экономики стран. На сегодняшний день примерно половина населения планеты имеет доступ

к Интернету, и почти в каждой семье есть хотя бы один мобильный телефон. Цифровые

технологии дают большие преимущества, такие как упрощение доступа населения и бизнеса

к государственным услугам, ускорение обмена информацией, появление новых

возможностей для ведения бизнеса, создание новых цифровых продуктов и т.д.

С целью достижения устойчивого экономического роста страны, повышения

конкурентоспособности экономики и нации, улучшения качества жизни населения, в

республике Казахстан была принята государственная программа «Цифровой Казахстан» –

прогрессивное развитие цифровой экосистемы.

Государственная программа «Цифровой Казахстан» разработана на основании Посла-

ния Президента «Третья модернизация Казахстана: глобальная конкурентоспособность» с

целью ускорения темпов развития экономики республики и улучшения качества жизни

населения за счет использования цифровых технологий в среднесрочной перспективе, а

также создание условий для перехода экономики Казахстана на принципиально новую

траекторию развития, обеспечивающую создание цифровой экономики будущего в

долгосрочной перспективе.

Чтобы достичь данной цели были разработаны два вектора развития: «Цифровизация

существующей экономики» и «Создание цифровой индустрии будущего». Сроки реализации

данной Программы будут осуществляться в период с 2018 до 2022 годы по пяти основным

направлениям реализации Программы:

- «Цифровизация отраслей экономики» — направление преобразования традиционных

отраслей экономики РК с использованием прорывных технологий и возможностей, которые

повысят производительность труда и приведут к росту капитализации.

https://www.nur.kz/1768520-cifrovizacia-kazahstanskogo-obrazovania-budusee-nacalos-segodna.html

https://www.nur.kz/1768520-cifrovizacia-kazahstanskogo-obrazovania-budusee-nacalos-segodna.html

http://oqu-zaman.kz/?p=31942


84

- «Переход на цифровое государство» — направление преобразования функций

государства как инфраструктуры предоставления услуг населению и бизнесу, предвосхищая

его потребности.

- «Реализация цифрового Шелкового пути» — направление развития высокоскоростной

и защищенной инфраструктуры передачи, хранения и обработки данных.

- «Развитие человеческого капитала» — направление преобразований, охватывающее

создание так называемого креативного общества для обеспечения перехода к новым реалиям

— экономике знаний.

- «Создание инновационной экосистемы» — направление создания условий для

развития технологического предпринимательства и инноваций с устойчивыми

горизонтальными связями между бизнесом, научной сферой и государством.

Уровень цифровизации экономики Казахстана - это возможность совершить

качественный рывок в развитии, который позволит нашей стране выйти на передовые

позиции в мире. Также благодаря программе будет расширяться структура занятости

населения: к 2022 году будет создано 300 тыс. рабочих мест за счет цифровизации.

Теперь остановимся на системе образования в РК. Современная система образования

должна не только давать нормальное, хорошее, базовое образование, но и готовить

креативных, созидательных обучающихся, которые должны думать об инновациях, быть

более конструктивными. Модели, виды и преимущества смешанного обучения должны быть

заранее изучены и внедрены во все звенья системы образования Республики Казахстан. Это

позволит нашей стране справиться с вызовами наступившей цифровой эпохи, выполнить

программу «Цифровой Казахстан», и успешно войти в число 30 конкурентоспособных стран

мира.

В сентябре 2017 г. в ходе республиканского совещания по вопросам цифровизации с

участием Президента РК Н. Назарбаева, на которой была презентована Программа

«Цифровой Казахстан», глава государства подчеркнул важность подготовки

высококвалифицированных кадров, что связано с необходимостью пересмотра политики в

сфере образования: «Всем казахстанцам – от школьников до пенсионеров – снова надо сесть

за книги и изучать новые технологии. Принцип образования на всю жизнь становится

потребностью, нормой».

В этих условиях перед системой образования стоит острая задача освоить и

своевременно внедрить современные технологии обучения для непрерывного образования.

Здесь на первый план выходит технология смешанного обучения (BlendedLearning) как

инструмент цифровизации, или диджитализации. Очень важно вооружить современника

цифровыми навыками, тем более что востребованность в таких навыках всѐ более

возрастает, захватывая все больший круг профессий.

Смешанное обучение (BlendedLearning) – это образовательная концепция, в рамках

которой обучающийся, в частности, школьник или студент, получает знания онлайн, т.е.

самостоятельно, и очно с преподавателем. Такой подход дает возможность контролировать

время, место, темп и путь изучения материала. При этом следует обратить внимание на то,

что обучение признаѐтся смешанным, если в нем от 30 до 79% учебного времени проводится

он-лайн. Среди его особенностей можно выделить следующие аспекты: индивидуализация

обучения, экономия времени на уроке, вариативность образовательных траекторий,

асинхронность обучения, новые возможности для взаимодействия, укорачивание цепочки

между учеником и содержанием образования.

Составными элементами смешанного обучения являются обучение в классе,

дистанционное обучение и обучение через Интернет. Именно возможности информационно-

коммуникационных технологий способствовали активному развитию смешанного обучения,

которое оказалось более эффективным, чем обучение, полностью происходящее в режиме

онлайн. Это доказано научными исследованиями. В частности, специалистами

Стэнфордского университета, которые по заказу федерального департамента по образованию

85

США провели анализ более тысячи эмпирических исследований, в которых сравнивалось

традиционное, онлайн и смешанное обучение.

Применение в педагогической практике принципов смешанного обучения позволяет

преподавателю и учителю достичь следующих целей:

расширить образовательные возможности учащихся за счѐт увеличения доступности

и гибкости образования, учѐта их индивидуальных образовательных потребностей, а также

темпа и ритма освоения учебного материала;

стимулировать формирование активной позиции обучающегося: повышение его

мотивации, самостоятельности, социальной активности, в том числе в освоении учебного

материала, рефлексии и самоанализа и, как следствие, повышение эффективности

образовательного процесса в целом;

трансформировать стиль педагога: перейти от трансляции знаний к интерактивному

взаимодействию с учениками, способствующему конструированию обучающимся

собственных знаний;

индивидуализировать и персонализировать образовательный процесс, когда учащийся

самостоятельно определяет свои учебные цели, способы их достижения, учитывая свои

образовательные потребности, интересы и способности, а учитель выполняет роль

помощника и наставника.

Что касается моделей смешанного обучения, на сегодня пока нет единой общепринятой

их классификации. Но если брать как бы на макси уровне, то здесь можно выделить два вида:

1) на уровне классно-урочной системы, внутри школы и вуза; и 2) на уровне личности

обучающегося, который может использовать для себя не только обязательное, но и

дополнительное образование.

Внутри классно-урочной системы возможно использование таких моделей ротации, как

автономная группа, перевѐрнутый класс, смена рабочих зон: зона работы онлайн

(индивидуальная работа по инструкции учителя/преподавателя) и зона работы в группах

(групповая работа по инструкции учителя).

На индивидуальном уровне применяются модели персонализации образования: новый

профиль, межшкольная группа, индивидуальный учебный план (ИУП).

Специалисты применяют и такую классификацию, когда учитываются разными

акцентами, потребностями и объемами затрат. Это такие 6 моделей:

Face-to-FaceDriver («Драйвер – очное образование»),

RotationModel («Ротационная модель»),

FlexModel(«Гибкая модель»),

OnlineLab(«Онлайн лаборатория»),

Self-BlendModel(«Модель ―Смешай сам‖»), когда студент решает, какие из

BrickandMortarкурсов ему необходимо дополнить удаленными онлайн занятиями;

Online Driver Model («Драйвер–онлайнобучение»).

Как и всякое новое, смешанное обучение имеет свои преимущества и недостатки. К

преимуществам обычно относят то, что обучающийся самостоятельно планирует процесс

обучения, организацию своей деятельности с ориентацией на конечный результат; сам

принимает те или иные решения, определяет круг работ в информативном пространстве,

проводит поисковую деятельность и отбирает информацию, представляет результаты

деятельности с использованием информационных технологий.

Такие же преимущества есть и у учителя или преподавателя. В частности, один

преподаватель теперь может обучать много людей одновременно. Кроме того, методы

отслеживания самостоятельной работы студента в современных системах смешанного

обучения позволяют преподавателям принимать вопросы только у тех, кто добросовестно

работал самостоятельно. Ведь нередко бывает так, что с вопросами обращаются студенты,

которые не пытались решить их самостоятельно. Сюда же можно отнести и проверку

контрольных заданий (в смешанном обучении проверка может быть автоматически

выполнена системами тестирования).

86

Несмотря на немалые плюсы, у смешанного обучения есть и недостатки, с которыми

сталкиваются все звенья системы образования, заинтересованные во внедрении и

использовании современных технологий.

Это неравномерная ИТ - грамотность, зависимость от техники, широкополосного

Интернета, устойчивости онлайн режима и безлимитных тарифов, недостаточный уровень

владения технологиями и т.д.

По мнению нашего президента, казахстанцы легко адаптируемы, и надо создавать

условия, чтобы компании инвестировали в образование и подготовку своих нынешних и

будущих сотрудников. А система образования страны, в свою очередь, будет стремиться к

тому, чтобы цифровая эпоха у нас наступила как можно скорее, чтобы добиться

преимущества в условиях глобальной конкуренции.

Государственная программа «Цифровой Казахстан» – это важная комплексная

программа, которая нацелена на повышение уровня жизни каждого жителя страны за счет

использования цифровых технологий.

Все мероприятия и проекты, реализованные в рамках программы «Цифровой

Казахстан», помогут повысить эффективность и прозрачность государственного управления,

обеспечить занятость населения, повысить качество образования и здравоохранения, а также

улучшить инвестиционный климат, повысить производительность труда и рост доли малого

и среднего бизнеса в структуре ВВП.


1. Государственная Программа «Цифровой Казахстан»

2. Послание Президента «Третья модернизация Казахстана: глобальная

конкурентоспособность» от 31.01.2017.

ИНФОКОММУНИКАЦИОННОЕ ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ- ОСНОВА ЦИФРОВИЗАЦИИ

ОБЩЕСТВА

Дузбаева Г.Б., Нуриева Г.А., [email protected]


Цифровизация общества связана с его технологической готовностью, которая

определяет стратегический курс развития государства, качественную жизнедеятельность

общества и его способность производить высококачественную конкурентоспособную

продукцию, придавая при этом экономическое могущество и социальную стабильность

стране. Вся государственная политика цифровизации общества напрямую отражается на всех

социально-экономических сферах, не является исключением образование. Что касается

цифровизации в образовании, в дополнение к выше изложенному все мероприятия

направлены на конечный результат, т.е. конкурентоспособность будущего специалиста.

Изучение научной литературы показал, что проблема конкурентоспособности является

социально-педагогической, эффективность решения которой во многом зависит от уровня ее

разработанности в науке.

Конкурентоспособность является междисциплинарной категорией и она активно

изучается: философам, социологами, экономистами, педагогами. Внедрение ИКТ в систему

образования является одним из основных факторов формирования конкурентоспособности

будущих специалистов и его вхождения в мировое сообщество профессионалов. Поэтому во

всем мире осуществляются крупномасштабные процессы цифровизации образования на

основе ИКТ, вносятся большие капиталовложения в их развитие, активно используются в

системе профессиональной подготовки студентов самые последние достижения в области

ИКТ.

Актуальность парадигмы в условиях цифровизации общества определяется тем, что в

стремительно изменяющемся обществе важно ценностное отношение к жизни и

87

деятельности, их эффективности, что во многом зависит от оптимальной реализации в

общении индивидуальных и групповых возможностей человека. Отсюда парадигма

инфокоммуникационного взаимодействия выступает в качестве действенной стратегии

обновления высшего образования, затрагивающей все аспекты еѐ функционирования.

Философское объяснение цифровизации образования лежит в идеях инструкционизма,

определяющих «инструментальную логику» познания, технологизированные решения на

основе адекватности реализации проблемы и правильности постановки целей, диктующих

выбор средств-инструментов.

Представленная нами парадигма инфокоммуникационного взаимодействия – это

методологическая модель нового способа профессионального общения в локальных и

глобальной сетях, способствующая самоактуализации сетевой личности, осмыслению

целесообразности, контекстно-ситуативной обусловленности и интеллектуальной

активности субъектов высшего образования. Леонтьев А.А. рассматривает общение как

«процесс установления и поддержания целенаправленного, прямого и опосредованного теми

или иными средствами контакта между людьми, так или иначе связанными друг с другом в

психологическом отношении, которые имеют своей целью либо изменения протекания

коллективной деятельности, либо осуществление целенаправленного воздействия на

определенную личность в ходе коллективной или индивидуальной, но

социальноопосредованной личности».

Основой парадигмы инфокоммуникационного взаимодействия выступает совместная

деятельность, реализуемая в системе объективных отношений (отношения зависимости,

подчинения, сотрудничества, взаимопомощи и др.), которые складываются между

участниками коммуникации в любой реальном сообществе.

Сетевое взаимодействие – это установление сетевого диалогического взаимодействия

всех субъектов (объектов), находящихся в открытых и равноправных взаимоотношениях по

достижению конечных результатов. Сетевое взаимодействие направлено на обеспечение

связей, позволяющих разрабатывать, апробировать и предлагать, к примеру,

профессиональному педагогическому сообществу инновационные модели содержания

образования и управления системой образования; это способ деятельности по совместному

использованию ресурсов.

Парадигма инфокоммуникационного взаимодействия как исходная концептуальная

идея, подчиняющаяся общим психологическим закономерностям общения, предполагает:

• информационно-коммуникативный,

• интерактивный

• перцептивный компоненты.

Информационно-коммуникативный компонент - это обмен информацией между

участниками совместной деятельности. Коммуникативная природа общения раскрывается

через необходимость в объединении людей для совместной деятельности с целью общаться с

другими людьми, т.е. устанавливать контакт, добиваться взаимопонимания, получать

должную информацию и т.д.

Интерактивный компонент направлен на взаимодействие общающихся не только

словами, но и действиями, поступками. Интерактивность общения характеризуется как

стремление «транслировать» себя, свою индивидуальность другим людям, потребность в

продолжении себя в других людях для достижения цели деятельности. В этом случае роль

деятельности меняется и она выступает как аспект, часть, необходимая предпосылка

общения. Взаимодействие направлено на ведение совместной деятельности по производству

общественно ценного и личностно значимого предмета.

Перцептивный компонент целесообразен через восприятие общающимися друг друга.

Общение становится возможным, если люди, вступающие во взаимодействие, могут оценить

уровень взаимопонимания и дать себе отчет в том, что представляет собой партнер по

общению. Участники общения стремятся реконструировать в сознании внутренний мир друг

друга, понять чувства, мотивы поведения, отношение к значимым объектам. Перцептивный

88

аспект общения — это восприятие, понимание и оценка человека человеком. Познавая

других людей, индивид получает возможность лучше, более надежно определить

перспективы совместной деятельности с ними.

Интернет как коммуникационный медиум позволяет организовать общение

профессиональным личностям со своими коллегами в любой момент времени и в глобальном

масштабе, являясь посредником во включении человека в сетевые структуры, сети

коммуникации. Взаимодействие в сети Интернет имеет свою специфику, обусловленную как

возрастными, личностными, ментальными особенностями субъектов взаимодействия, так и

спецификой обезличенного взаимодействия в сети.

Сетевое взаимодействие означает свободное взаимодействие между равноправными и

равнозначными субъектами образовательного процесса в контексте совместной деятельности

по освоению актуального и личностно значимого для каждого участника сетевого

сообщества содержания. Результатом при этом является общность субъектов при сохранении

неповторимой индивидуальности каждого, обусловленной его ментальностью и жизненным

опытом. Эффективность этого взаимодействия обусловлена применением вербальных и

невербальных форм коммуникации при помощи средств информационно-

коммуникационных технологий и правил сетевого общения.

Философия парадигмы инфокоммуникационного взаимодействия объясняется тем, что

любой коммуникативный процесс рождается на основе некоторой совместной деятельности,

то в этом случае обмен знаниями и идеями по поводу этой деятельности неизбежно

предполагает реализацию достигнутого взаимопонимания в новых совместных попытках

развить далее деятельность, организовать ее. Участие одновременно многих людей в этой

деятельности означает, что каждый должен внести свой особый вклад в нее, что и позволяет

интерпретировать взаимодействие как организацию совместной деятельности. Отсюда

основу парадигмы инфокоммуникационного взаимодействия мы видим в связи деятельности

и общения как разновидность человеческой активности, которая определяет зависимость

между деятельностью, которая является интеллектуально развивающей человека формой

активности, и общением как вид активности, формирующей и развивающей его как

личность. При этом деятельность может также участвовать в персональном преобразовании

человека, равно как общение - в его интеллектуальном развитии. И деятельность, и общение,

поэтому ученые рассматривают как взаимосвязанные стороны развивающей человека

социальной активности. Важным регламентирующим реализацию парадигмы

инфокоммуникационного взаимодействия является механизм межличностного восприятия,

определяющая сущность совместной деятельности от идентификации и рефлексии.

Инфокоммуникационное взаимодействие определяется принципами: профессиональ-

ного самоопределения, саморегуляции, общности участников сетевого профессионального

сообщества, личностного восприятия информации, творческого отношения к совместной

деятельности, связи личностного становления специалиста и достижений профессиональной

деятельности, открытости, эффективности аккумулированных профессиональных действий,

мобильного отношения на основе сотрудничества, самооценки.

Литература

1. Фатхутдинов Р.А.Глобальная конкурентоспособность: инструменты системного развития. - М.: Стандарты и Качество, 2009. - 464 с.

2. Маслоу А. Мотивация и личность. - СПб.: Евразия, 1999. - С.77–105

3. Митин А.И., Василенко Л.А. Глобальная компьютерная сеть INTERNET (история,

организация, доступ, перспективы). - М., 1996. – 70 с.

89

РАЗВИТИЕ ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО КАПИТАЛА В УСЛОВИЯХ РЕАЛИЗАЦИИ

ПРОГРАММЫ "ЦИФРОВОЙ КАЗАХСТАН"

Еңсепова А.М., Средняя школа №30, г.Актобе

Шабарова А.Б., Основная школа №54, г.Актобе

В развитии человеческого капитала как приоритета социально-экономической

модернизации Казахстана обозначены конкретные шаги по управлению общественным

здоровьем, пропаганде здорового образа жизни. Большая работа предстоит по доступности

медицинской помощи через использование мобильных цифровых приложений.

Ежегодно в Послании уделяется большое внимание вопросам эффективной занятости и

справедливой системы социального обеспечения. Президентом страны обозначены четкие

ориентиры реализации очередного Послания, и задача казахстанцев сегодня - предпринять

все меры по их реализации. Цифровизации базовых отраслей экономики, формированию

креативного общества, что непременно приведет к повышению качества жизни населения.

Развитие цифровых технологий называется в качестве приоритета всего евразийского

экономического пространства.

В Казахстане разработана программа «Цифровой Казахстан», которая должна стать

основой быстрого роста технологий в республике и переориентации на электронный формат

оказания услуг.

Как отмечают разработчики концепции, целями государственной программы

«Цифровой Казахстан» являются ускорение темпов развития экономики и улучшение

качества жизни населения за счет использования цифровых технологий в среднесрочной

перспективе, а также создание условий для перехода экономики на принципиально новую

траекторию развития, обеспечивающую создание цифровой экономики будущего в

долгосрочной перспективе.

Основное движение предполагается по двум направлениям: движение по двум

векторам развития – цифровизация существующей экономики, то есть обеспечение

прагматичного старта, состоящего из конкретных проектов в реальном секторе, запуск

проектов по цифровизации и технологическому перевооружению существующих отраслей

экономики, государственных структур и развитие цифровой инфраструктуры.

Второе направление – это создание цифровой индустрии будущего – обеспечение

долгосрочной устойчивости, запуск цифровой трансформации страны за счет повышения

уровня развития человеческого капитала, построения институтов инновационного развития и

в целом прогрессивного развития цифровой экосистемы.

В основе этой концепции пять основных направлений, а именно цифровизация

отраслей экономики – преобразование традиционных отраслей экономики с использованием

прорывных технологий и возможностей, которые повысят производительность труда и

приведут к росту капитализации.

Переход на цифровое государство – направление преобразования функций государства

как инфраструктуры предоставления услуг населению и бизнесу, предвосхищая его

потребности. Реализация цифрового Шелкового пути – то есть развитие высокоскоростной и

защищенной инфраструктуры передачи, хранения и обработки данных.

Развитие человеческого капитала – направление преобразований, охватывающее

создание так называемого креативного общества для обеспечения перехода к новым реалиям

– экономике знаний.

Насущной первоочередной задачей является обеспечение доступа к интернету в

сельских населенных пунктах Республики Казахстан на базе ВОЛС, а также спутниковых

технологий.

90

Для этих целей планируется к реализации один из приоритетных проектов –

строительство волоконно-оптических линий связи в более 1200 сельских населенных

пунктах по схеме государственно-частного партнерства. Покрытие ВОЛС сельских

населенных пунктов обеспечит современными высокоскоростными услугами связи

государственные органы и бюджетные учреждения, более 2,1 млн человек будут иметь

техническую возможность подключения к высокоскоростной сети Интернет.

В рамках программы также планируется развитие мобильной инфраструктуры нового

поколения во всех районных центрах Казахстана – 5G-стандарт предполагает

широкополосный доступ к мобильному интернету и соответствующее увеличение скорости

передачи данных.

Расширение доступа к интернету может стать более привлекательным для операторов

связи по мере развития технологии больших данных. Сбор и анализ массивов данных от

подключенных пользователей позволит, среди прочего, детально понимать предпочтения и

возможности пользователей, как частных лиц, так и компаний, а также рыночную динамику,

жизненный цикл абонента и влияние внешних условий. Запущены космические системы

связи «KazSat 2» и «KazSat 3» с общей пропускной способностью 2 160 МГц. 16 операторов

связи через 7 тыс. земных станций предоставляют услуги спутниковой и сотовой связи. В

2019 году на Всемирной конференции радиосвязи ожидается принятие стандартов нового

поколения мобильной связи 5G. В зависимости от принятых стандартов уполномоченным

органом будет проводиться работа по внедрению технологий 5G в Казахстане. К

формированию экосистемы также относятся стимулирование доступа отечественных ИТ-

компаний к венчурному финансированию, предоставление грантов на развитие и

коммерциализацию перспективных отечественных инновационных технологий, налоговые и

другие преференции.

Цифровизация имеет влияние на все сектора и приведет к изменению структуры

экономики Казахстана в целом путем диверсификации и раскрытия потенциала несырьевых

отраслей, стимулирования стартап-активности и открытия новых отраслей.

При этом степень влияния цифровых технологий в разных отраслях неоднородна –

наибольший потенциал создания стоимости предполагается в рамках традиционных

отраслей экономики Казахстана, в том числе сырьевого сектора, но также открываются

принципиально новые возможности создания стоимости в электронной торговле, ИТ-секторе

и финансовой индустрии.

Несомненно, основные результаты придутся на следующие десятилетия, когда

цифровой сектор будет сформирован как новая отрасль экономики, но уже сегодня

казахстанцы стали частью глобального процесса, несущего в себе безграничные

возможности. И по мере того, как технологии сегодня занимают все более важную часть в

повседневной жизни, начинает расти и важность доверия к цифровой среде.

Литература: 1. Закирова Д.И. Человеческий потенциал как фактор повышения

конкурентоспособности Республики Казахстан. – Алматы, 2012. – 136 с.

2. Долгосрочная Стратегия развития Казахстана «Казахстан-2030». Процветание,

безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев. Послание Президента страны

народу Казахстана от 10 октября 1997 года.

3. Послание Президента Республики Казахстан – Лидера нации Нурсултана Назарбаева

народу Казахстана «Стратегия «Казахстан-2050»: новый политический курс состоявшегося

государства» от 14 декабря 2012 года.

91

XXI ҒАСЫР — ОЗЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ҒАСЫРЫ

Есеева М.И.

Мҧғалжар аудааны «Ақсу негізгі орта мектебі» КММ

Білім беру жҥйесі – қоғамның ҽлеуметтік-экономикалық, рухани дамуында маңызды

роль атқарады десек, сол білімнің объективтік қалыптасуы мен негізделуі, жҥйеленуі аса

маңызды шаруа. Ҽлемдік ҿркениеттің бағытында даму мен ҿркендеудің ҿзіндік ҧстанымы

қалыптасқан Қазақстан азаматтарының бҽсегеге қабілетті білім алуы жҽне ғылым мен

білімнің дамуы ең маңызды кезек кҥттірмейтін мҽсҽле. Осы себепті де Тҧңғыш

Президентіміз Н.Ҽ. Назарбаев ҿзінің кезекті жолдауында инновациялық дамудың биігіне

ҧмтылған жас мемлекет Қазақстан ҥшін сандық технология мен ҽлеуметтік-экономикалық

дамудың тетігі – «адами капитал» екендігін атап кҿрсетті.

Адами капитал дегеніміз – денсаулығы мықты, интелектуалдық белсенділігі жоғары,

бҽсекеге қабілетті біліммен қаруланған, қоғамды алға жетелеуде позитивті ықпалы зор

қҧндылық.

XXI ғасыр — озық технологиялар ғасыры. Сондықтан білім беру жҥйесінде жаңа

технологияларды тиімді пайдалану заман талабы. Жаңа білім парадигмасы бірінші орынға

баланың білімін, білігі мен дағдысын ғана емес, оның жеке бас тҧлғасын, білім алу арқылы

азамат ретінде дамуын қойып отыр. Дҽстҥрлі оқыту оқушыларға дайын, жаңаша оқыту

технологиясы процесін ҧйымдастыру, басқару жҽне бақылау болыпта былады. Жаңаша

оқыту технологиясы — белгіленген мақсатқа нҽтижелі қолжеткізуді қамтамасыз етуде

оқытудың формасы, ҽдістері мен қҧралдарын ашып кҿрсетіп, оқу бағдарламасында

белгіленген оқытудың мазмҧнын жҥзеге асыру тҽсілі. Оқытуды жаңаша ҧйымдастыруда

мына міндеттерді қамтуы тиіс:

оқушыларды оқу ҥрдісін басқаруға қатыстыру;

ҧжымдық іс-ҽрекетті ортақ қарым-қатынас қҧралы ету;

деңгейіне қарап саралап, ерекшелігіне қарап даралап оқыту.

Тҧңғыш Президент Н.Назарбаевтың жолдауында «Қазақстанда адам капиталының

сапалы ҿсуі — бҧл, ең алдымен, білім жҽне денсаулық сақтау. Оқыту ҥдерісіне заманауи

ҽдістеме мен технологияны енгізу, педагогикалық қҧрамның сапасын арттыру, біліктілікті

растайтын тҽуелсіз жҥйені қҧру, жастар ҥшін білімге қолжетімділік аясын кеңейту қажет.

Білім тек білім беріп қана қоймай, сондай-ақ алған білімін ҽлеуметтік бейімделу ҥдерісінде

пайдалануға икемделуі керек» делінген .

Ҧстаздың қоғам ҿмірінде алатын орны мен олар атқарып отырған міндеттердің

айрықша маңыздылығын Елбасымыз Н.Назарбаев: «Мҧғалімдер қоғамның ең білімді, ең

отаншыл, ең санампаз бҿлігі болып табылады», — деп атап кҿрсетті. Ҽр мҧғалім кҥнделікті

сабақта ҿз ісін зерттеп, жаңашыл ҽдіс-тҽсілдермен оқушының білім сапасын арттыруы керек.

Соның бірі — ақпараттық технология.

Ақпараттық технология — ақпараттарды жинау, сақтау жҽне ҿңдеу ҥшін бір

технологиялық тізбекте біріктірілген ҽдістер — технологиялық қҧралдардың жиынтығы.

Оқыту ҥрдісінде ақпараттық технологияны қолдану білім сапасын жақсартуға кҿмектеседі.

Сонымен бірге кейде қол жетпейтін кҿрнекіліктерді пайдалануға, білім мен мҽліметтерді ҽр

тҥрлі формада ҧйымдастыруға, қажетті модульге тез арада қол жеткізуге кҿмектесе алады.

Мектепте компьютермен жҧмыс істеу ҿте пайдалы. Ҿйткені нашар оқитын оқушының ҿзі

компьютермен жҧмыс істеуге қызығады, себебі балаға компьютер білмеген жерін кҿрсетіп,

кҿмекке келеді.

Ақпараттық коммуникациялық технологиялардың бірі — Интернет. Интернет оқу

ҥрдісін жеңілдетіп, сабақты қызықты, ҽрі тиімді ҧйымдастыруға, оқу-білім сапасын кҿтеру

ҥшін кҿптеген мҥмкіндіктер береді.

Сабақтың тартымды ҿтуі, ҧтымды тҽсілдерді дҧрыс қолдана білу бҥгінгі мҧғалімнен

ізденісті талап етеді. Ғылым мен техниканың жедел дамыған, ақпараттар ағыны кҥшейген

92

заманда ақыл-ой мҥмкіндігін қалыптастырып, адамның қабілетін, талантын дамыту

мектептің басты міндеті болып тҧр. Ол бҥгінгі білім кеңістігіндегі ауадай қажет жаңару

мҧғалімнің қажымас ізденімпаздыққа, шығармашылыққа тҽрбиелеуді жҥзеге асыратын

жаңартылған педагогикалық технологияны меңгеруге ҥлкен бетбҧрыс жасауы керек. Ҿйткені

мемлекеттік білім стандарты деңгейінде оқу ҥрдісін ҧйымдастыру жаңа педагогикалық

технологияны енгізуді міндеттейді.

Қорыта айтқанда ҧстаздардан табандылық пен жаңашыл ізденісті талап ететін білім

берудің жаңа инновациялық дҽуіріне басқалы тҧрған қадам қазақ елін дамудың ең биік

шыңына кҿтеруі тиіс. Осы ретте орыстың ҧлы педагогы К.Д. Ушинскийдің сҿзімен

тҥйіндесек, қазіргі заман талабына сай ҽр ҧстаз ҿз білімін жетілдіріп, бірсарынды

сабақтардан гҿрі ҽрбір оқу қызметінде жаңа инновациялық технологияларды пайдаланып,

отырса, болашаққа ҧмтылған жеткіншектердің жаһандану процесінің кҿшіне қабілетті тҥрде

ілесу мҥмкіндігін ашқан болар едік.


ЖҤЙЕСІН ЖАҢҒЫРТУ

Жанаева Ж.К., [email protected]

Б. Сҥлейменов атындағы ЖОББМ, Шалқар ауданы, Ақтҿбе облысы

Цифрлік сауаттылық - бҧл адам ҿмірінің барлық салаларында цифрлік

технологияларды сенімді, тиімді, сыни жҽне қауіпсіз қолдануға дайындығы жҽне қабілетті

болуы болып табылады. Цифрлік сауаттылық - ақпараттық қоғамдағы қауіпсіздіктің негізі,

ХХІ ғасырдың ең маңызды білімі. Цифрлік сауаттылықты қалыптастыру оқырмандық,

математикалық жҽне жаратылыстану сауаттылығымен тең дҽрежеде назар аударылуы керек.

Қазіргі таңда оқу ҥдерісіндегі цифрландыру кезеңін жолға қоюда, адамзат қауымы жыл санап

емес, ай санап, тіпті апта мен кҥн санап цифрландыру заманының сиқырлы ҽлеміне еніп

барады. Цифрландыру технологиялары дегеніміз – бҧл бҧрын-сонды адамзат бастан

кешпеген ғажайып ҽлемнің жаңа қҧралдары. Қазіргі кҥні бҧл технологиялар жасақталу

ҥстінде. Олар қазірдің ҿзінде біз тамсанып айта беретін ақпараттық технологиялардың ҿзін

жолда қалдыра бастады.

Заманауи технологиялар біздің ҿмірімізге тҧрақты тҥрде енгізілуде, Цифрлік



кемшіліктері туралы пікірталастар тудыруда. Дегенмен де заман ағымына сай, қарқынды

техникалық прогресті, дҽлірек айтсақ, цифрландыру процесін жолға қоюды жҽне ҿндіріс

кезеңдерін толық автоматтандыруды, ҿнімнің дизайнынан бастап, оны тҥпкілікті

тҧтынушыға жеткізумен аяқтауды, сондай-ақ кейіннен ҿнімге техникалық қызмет кҿрсетуді

Қазақстандықтар қолға алып, артықшылықтары мен кемшіліктерін толықтыруда. Ғылымның

қарқынды дамуы барысында кҿптеген корпорациялар ҿндірістің барлық деңгейлерінде жаңа

технологияларды қолдана отырып жҧмыс істеуге дайын қызметкерлерді талап етеді жҽне

арнайы дағдыларға ие емес қызметкерлер қажеттілігі артта қала беруде. Осы проблемаларды

шешу, ҽрине, білім беру процесін қайта жаңғыртуды талап етіп отыр.

Қазір Қазақстан Ҥкіметінің ақпараттық технологияларды игеруді барынша жылдам

дамытуға ҧмтылып отырғандығын байқауға болады. Қазіргі ақпараттық технологиялар

дегеніміз – цифрлы сана мен технологияларға қол жеткізудің басты алғы шарты.

Қазақстанның білім беру жҥйесін жаңғырту ҿзектілігі ҽлеуметтік функциясының

маңыздылығы – білімді ҿндіру жҽне тҥрлендірумен негізделеді, олар қазіргі қоғамдағы еңбек

бҿлінісінде шешуші рҿлді атқарады. Қазақстанның білім беру жҥйесін жаңғыртудағы

барынша табыстылыққа тек егер білім беру саясатына негізделген барлық бағдарламалық

қондырғылар ҽлем тҽжрибесімен жиналған оң ҽлеуеттен барлық мҥмкін болатынды ҿзіне


93

жинай алса ғана қол жеткізуге болады. Жҽне де, ҽсіресе Орталық Азиядағы кҿптеген елдер

ҥшін, білім беру жҥйесін жаңғырту мҽселесі ҽлі де ҿзекті болып қалуда. Ҽлемдік тҽжірибе

кҿрсеткендей, білім беру процесіне цифрландыру жҥйесі ҿте қажет. Осылайша, кҿптеген

жоғары оқу орындары білім беру жҥйесінің ҧзақ мерзімді тҽжірибесін талдап, осы ҽдістің

артықшылықтарын тҥсінді. Бҧл жҥйе білім беру сапасын жақсарту, жаңа ақпараттық

технологияларды дамыту, заманауи қағаз процестерін жеделдету, мекеменің ҽкімшілік жҽне

басқарушы қызметкерлеріне қажет. Қазақстанда Білім жҽне ғылым министрлігі

цифрландыру саласында бірнеше міндеттерді жоспарлап, талқылай отырып, жҥзеге асыру

мақсатында алға қойды:

- Орта білім беру жҥйесінде ақпараттандыруды дамыту;

- Білім беру мен ғылымды басқару процесін автоматтандыру;


Еліміздегі тағы бір ҿзекті мҽселе – балалардың денсаулық жағдайына жаңа

технологиялардың ҽсері. Балалардың техникамен жҧмыс істеуі ҥшін рҧқсат етілген, қатаң

тексерілген санитарлық-гигиеналық нормалар болуға тиіс. Білім мен ғылымды

цифрландыруды дамыту бойынша орта білім жҥйесінде ақпараттандыруды дамыту, білім

беруді жҽне ғылымды басқару процесін автоматтандыру жҽне IТ мамандарды даярлау

бағытында тиісті жҧмыстар жҥргізілуде.

Білім беруді цифрландыруға білім беру мен ғылымды басқару ҥдерісін автоматтандыру

жатады. Мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру білім берудің барлық деңгейлерін,

мектептен балабақшаларға дейін, PhD дипломдарына дейін қамтуы тиіс.

Мектепке дейінгі білім беру жҥйесінде балабақшаларда автоматты тҥрде тарату жҥйесі

енгізілуде. Қазіргі кезде Астана, Алматы, Шымкентте жҽне Батыс Қазақстан облысында

кезекке қою жҽне балабақшаларға бағыт беру автоматтандырылған. Орта білім беру

жҥйесінде мҧғалімдерді бос емес жҧмыстардан (бірнеше есептерді толтыру) жою жҽне

ақпараттың қайталануын жою ҥшін қолданылатын жҥйені қалдыру жоспарлануда:



Осы аталған цифрлық, ақпараттық технологияның кҿмегімен оқушы – ата-ана –

мҧғалім арасында тығыз байланыс орнатуға қолайлы жағдай орнамақ. Бҧл ҽрекет Жоғары

білім беруде де жҥзеге асырылып отыр. Дҽлірек айтатын болсақ, Жоғары білімді басқарудың

бірыңғай жҥйесі жҧмыс жасайды, ол ақпараттық жҥйелерді ықпалдастырудың кҿмегімен

толығады, осылайша ҽрбір оқушының мҽртебесі бойынша ҿзекті мҽліметтерді ҽрдайым

кҿруге мҥмкіндік береді. Ғылым саласында барлық ғылыми гранттарға ҿтінім беру, есептер

қабылдау, мақалаларды есепке алу, электронды мекен-жайлар базасы цифрландырылды.

Қазақстанда мектептік білім беруді цифрландыру оны реформалау ҥрдісіндегі басты

тенденциялардың бірі болып табылады. Болашақ мектептерінің кҿрінісі кҿбінесе барлық

пҽндердің бҧлтты білім беру жҥйесіне біртіндеп кҿшуімен байланысты. Біз онлайн

оқулықтар мен виртуалды зертханалар туралы, ашық білім беру мазмҧны, ҽрбір қатысушыға

икемді жҽне жеке кҿзқарас туралы айтып отырмыз. Ҥй тапсырмаларын оқушылар онлайн

режимінде бірге жҧмыс істей алады. Мектеп кітапханалары ақпараттық жҽне компьютерлік

орталықтарға айналды. Оқу ҥрдісі ҽрбір білім алушының идентификаторымен

байланыстырылатын болады, бҧл бағалау жҽне бағаларды қалыптастыруға мҥмкіндік береді.

Экономиканы цифрлық технологияларды меңгерген қызметкерлермен қамтамасыз ету

проблемасын шешуде білім беру жҥйесі ерекше рҿл атқарады. Балалар мектеп жасына

жеткенге дейін цифрлік ортаға тез бейімделіп, белгілі бір дағдыларды меңгереді, сҽйкесінше,

жалпы білім беруде бҧл дағдыларды шоғырландырып, дамыту қажет. Электрондық

сауаттылықтың жоғары деңгейін қамтамасыз ету ҥшін оқытудың нысандарын, ҽдістерін,

технологияларын ҿзгерту, жалпы білім беру жҥйесіне жаңа тҽсілдерді енгізу қажет болады.

Тҽжірибе кҿрсеткендей, белгілі бір қҧзыреттілікті қалыптастыру білім алушылардың

мақсаттарына жҽне жас ерекшеліктеріне сҽйкес білім берудің ҽртҥрлі деңгейлерінде жҥзеге

асады. ХХІ ғасырдың икемділігі мен қҧзыреттілігіне келсек, олар бастауыш мектептен

94

бастап барлық білім беру қызметінде қалыптастырылуы керек. Білім беруді

цифрландырудың, атап айтқанда жалпы білім беру жҥйесінің іске асуының кейбір

аспектілеріне тоқталайық. Соңғы уақытта жеке тапсырмалардан бастап тағайындалған

қҧзыреттерді қалыптастыру ҥшін толық курстар мен модульдерге дейін ашық жалпы білім

беру, жалпы дамудың онлайн-ресурстарын қҧру жҽне пайдалану ҥдерісі белсенді тҥрде

жҥргізілуде. Онлайн курстардың бірыңғай платформасы студенттерге ақпараттық ағындарға

жылдам бейімделуге, ақпаратты бағалауға, ерекше жағдайларда шешімдер қабылдауға, бір

сҿзбен айтқанда, ХХІ ғасырдағы дағдыларды игеруге мҥмкіндік береді.

Талдаушылардың айтуынша, халық ҿмірінің ҽлеуметтік парадигмасын қайта

цифрландыру, ол адамдардың ой ҿрісін кеңейтуге, жаңа білім алу мҥмкіндігін ашады.

Заманауи білім берудің негізгі бағыттарының бірі - желілік қызмет, ҽлеуметтік желілерді

білім беру ресурстары ретінде пайдалану жҽне шалғай шеберлік сабақтарын ҿткізу,

тренингтер. Желілік технологияларды қолданумен цифрлы білім берудің типтік

ерекшеліктері - бҧл икемділік, ҧтқырлық, ҿндіріс қабілеттілігі, диалогтық жҽне

интерактивтілік, медиа ағындарды қабылдауға бағдарлау. Осының барлығы сандық

экономикадағы қҧзыреттілікті қалыптастыруға ықпал етеді. Дегенмен, осыған байланысты

желілік мҽдениет мҽселесі туындайды. Қазақстанда биыл ҥшінші жаңғырудың басталатыны

ресми айтылды. Яғни, елімізде ҥлкен экономикалық жҽне технологиялық дҥмпу болуы тиіс.

Ал, ол ҥшін ең алдымен тағы сол IT саласына басымдық беріледі. Тҧтастай алғанда,

бағдарламаның басты мақсаты – қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру, ҽрі ҧлттық

экономиканы цифрландыру. Цифрлық Қазақстан мемлекеттік бағдарламасы

инфрақҧрылымды дамытуға, адам капиталын жақсартуға, экономика саласын

цифрландыруға жҽне мемлекеттік қызмет кҿрсету жҥйесін жетілдіруге бағытталады.

Цифрлық Қазақстан бағдарламасының тҿрт негізгі бағыты бар.











Осылайша, цифрландыру – бҽсекеге қабілетті экономика қалыптастыратын жетістік

кепілі. Бҧл ҥшін қоғам алдында Тҧңғыш елбасымыздың Тҿртінші ҿнеркҽсіптік революция

жағдайындағы дамудың жаңа мҥмкіндіктері атты Жолдауындағы 10 бағытты жҧмылған

жҧдырық болып іске асыру міндеті тҧр. Цифрлы Қазақстан бағдарламасының тҿрт

бағытындағы міндеттерді нақты жҥзеге асырсақ, Қазақстан озық отыздыққа енуге мол

мҥмкіндік алады. Мҧнымен қоса, ел ішіндегі ҿндірісті жаһандық жаңғырту жҽне

цифрландыру шеңберінде тоғыстыру керек. Сонда ғана Қазақстан экономикасы дамыған

ҽлем елдерінің кҿшіне ілесіп, ақпараттық саланың тың жетістігін тҧтынады.

Дамыған елдердегі білім беру жҥйесінде ерекше маңызды болып табылатын

мҽселелердің бірі - оқытуды ақпараттандыру, яғни оқу ҥрдісінде ақпараттық

технологияларды пайдалану болып табылады. Қазіргі таңда да елімізде білім беру жҥйесінде

жаңашылдық қатарына ақпараттық кеңістікті қҧру еніп, кҿкейкесті мҽселе ретінде кҥн

тҽртібінен тҥспей отырғандығы мҽлім. Олай болса, сҿз соңында цифрлы Қазақстанның

экономикасын жетілдіретін болашақ ҧрпағымыздың білімі терең, сапалы да, саналы тҥрде

жоспарлануы тиіс. Цифрлы қазақстанның білім жҥйесін ақпараттандыру, мектеп

қабырғасындағы ҧстаздардың басшылығымен басталса, Қазақстанның экономикалық

қҧрылымы осы жастарға нҽр беретіндей саналы жоспарлануы тиіс. Еліміздің болашағы

95

жастардың қолында! Ал жастар, қоғамның ағымына сай жан-жақты, функционалды сауатты

болуы тиіс.


1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы//Алматы, 2010. 6 б.

2. Назарбаев Н.Ҽ. «Қазақстан-2050» стратегиясы дамыған мемлекеттің жаңа саяси

бағыты» - Қазақстан халқына Жолдауы - Егемен Қазақстан, 17.01.2012 ж.

3. Шабажанова С. Smart education: біліктілік арттырудағы соны кҿзқарас, жаңа

басымдық - қолжетімді білім, тиімді тҽсіл. Электронный ресурс]: http: http: //orleupvl.

kz/ru/novo sti/512-smart-education-blktlk-arttyruday-sony-kzaras- zhaa-basymdy-olzhetmd-blm-

timd-tsl

БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІНДЕГІ ЦИФРЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ОРНЫ МЕН

ҚОЛДАНЫЛУЫ

Жумагалиева Г.Ҧ., [email protected]

Ақтҿбе қаласы №26 орта мектебі КММ

2018 жылдың жазында елімізде тҧңғыш рет «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы

іске қосылды. Елбасы Н.Ҽ.Назарбаев 10 қаңтарда Қазақстан халқына арнаған

Жолдауында «Цифрлық Қазақстан» кешенді бағдарламасын қабылдады. Қазақстан

Республикасының 2025 жылға дейінгі дамуының кешенді стратегиялық жоспары

жасалды деп баса мҽн берді. Бҥгінгі кҥні Интернет экономикасы дамушы елдерде жылына 25%-ғадейінгі қарқынмен

ҿсіп келеді, бҧл ретте экономиканың бірде бір саласымҧндай қарқынға тіпті жақындай да

алмайды. Барлық жаһандық деректердің 90%-ы бар-жоғы соңғы екі жылдың ішінде жасалды.

Қазірдің ҿзінде интернетке 35 миллиард қҧрылғы қосылған жҽне деректермен алмасуды

жҥзеге асырады, бҧл цифр ҽлемдегі тҧрғындардың жалпы санынан бес есе артық. Бірақ,

соныменбірге Ҥкімет пен корпорация жыл сайын кең таралған жаңа қҧбылыс -

кибершабуылдарға қарсы іс-қимыл жасауға жарты триллионға жуық АҚШ долларын

жҧмсайды. Цифрландыруға кҥш салу адами капитал белсенді тҥрде дамитын - болашақтың

білімі мен дағдылары ерте жастан бастап тҽрбиеленетін, автоматтандыру жҽне басқа да жаңа

технологиялар есебінен бизнес жҧмысының тиімділігі мен жылдамдығы артатын, ал

азаматтардың ҿз мемлекеттерімен диалогы қарапайым ҽрі ашық болатын жаңа қоғамды

қҧруға ҽкеледі. Цифрлық рефолюция біздің кҿз алдымызда ҿтуде. Бҧл ҿзгерістер соңғы

жылдары тҥрлі салаларда қолданылатын кҿптеген технологиялық инновациялардың

енгізілуімен туындады. Жасанды интеллект қаржы қызметтері мен медицина сияқты

консервативтік салаларда да енгізілуде. 3D басып шығару технологиясы бҥгінгі кҥннің

ҿзінде авиация, логистика, биомедицина жҽне автомобиль ҿнеркҽсібі секілді салалардың

трансформациялануына ықпал етеді. Блокчейннің жаһандық ақша жҥйесін

трансформациялауға барлық алғышарттары бар. Ҥлкен деректер жҽне байланыстың жаппай

қолжетімділігі жаһандық ауқымда қарқынды тҥрде таратылатын факторлардың бірі болып

табылады, олардың негізінде «бірлесіп тҧтыну экономикасы» қҧрылады. Бҧл ҿзгерістер

тҥбегейлі болып табылады жҽне бҧрынғыдай ондаған жылдар бойы емес, санаулы жылдар

ішінде, тіпті санаулы айлар ішінде болады. Бірақ бҧл тек бастамасы ғана, ал ҽлем

ҿзгерістердің негізгі бҿлігін ҽлі де бастан кешеді. Ҿзгерістердің қарқыны ҿсуде, алайда осы

ҿзгерістердің бір бҿлігі болу ҽлі де кеш емес.

Бҥгінде цифрландыру процесі ҽлемдегі барлық елдерге ҽсер етеді. Сонымен қатар ҽрбір

ел цифрлық дамудың басымдықтарын ҿзі айқындайды. Ҽлемдегі 15-тен астам мемлекет

қазіргі уақытта ҧлттық цифрландыру бағдарламаларын іске асыруда. Қытай, Сингапур, Жаңа

Зеландия, Оңтҥстік Корея жҽне Дания ҧлттық экономикаларды цифрландыру бойынша

алдыңғы қатардағы елдер болып табылады. Қытай ҿзінің «интернет плюс» бағдарламасында


96

цифрлық индустрияны дҽстҥрлімен біріктіреді, Канада Торонтода АКТ хабын жасады,

Сингапур драйвері АКТ болып табылатын «ақылды экономиканы» қалыптастырады,

Оңтҥстік Корея «Креативті экономика» бағдарламасында адами капиталды, кҽсіпкерлікті

дамытуға жҽне АКТ саласындағы жетістіктерді таратуға бағдарланады, ал Дания

мемлекеттік секторды цифрландыруға баса назар аударуда.Цифрлық экономика халықта

оның жемістерін пайдалануға мҥмкіндік беретін цифрлық дағдылардың болуын талап етеді.

Бҧл ретте, қазіргі кезде халықтың компьютерлік (цифрлық) сауаттылығының деңгейі 76,2%

қҧрайды, жҽне алдағы жылдарда оның ҿсуі қажет. Қазіргі сҽтте Қазақстан Республикасы

Білім жҽне ғылым министрлігі бірқатар бастамаларды енгізуде:

1) 3-4 сыныптарда оқуда жҽне кҥнделікті ҿмірде ақпараттық технологияларды тиімді

пайдалану ҥшін заманауи ақпараттық технологиялармен жҧмыс істеудің жалпы базалық

білімдерін қалыптастыратын «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» пҽні енгізілді;

2) робототехника шеңберінде бағдарламалаудың жалпы негіздеріне ҥйрететін

робототехника бойынша 372 ҥйірме жҧмыс істеуде.

Сонымен қатар, жас ҧрпаққа жаңа талаптарды ескере отырып, креативті ойлау мен

техникалық дағдыларын дамыту арқылы орта білімнің мазмҧнын қайта қарау қажеттілігі

туындап отыр.

Техникалық жҽне кҽсіби, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімде Қазақстан

Республикасы Білім жҽне ғылым министрлігінің деректері бойынша:

1) 3 (ҥш) мамандық базасында студенттерде таңдаған мамандық шеңберінде іс жҥзінде

АКТ пайдаланудың базалық білімдерін

қалыптастыратын «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» пҽні енгізілді;

2) техникалық жҽне кҽсіби, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімде білім беру

бағдарламалары ҥшін негізгі база болатын кҽсіби стандарттар ҽзірленуде.

Цифрландыру еңбек нарығында қамтылған мамандықтар қҧрамына қойылатын

ҿндірістік талаптардың қолданыстағы жҥйесінен айтарлықтай озып отыр. Еңбек нарығы мен

білім беру жҥйесі арасында жедел байланыстың болмауы бір мезгілде талап етілмеген

кадрларды даярлауға жҽне «ҿлмелі» мамандықтар бойынша кадрлардың босауына ҽкелуі

мҥмкін.

Білім жҽне ғылым елдің ҽлеуметтік-экономикалық капиталын дамытудың негізгі

факторлары болып табылады. Білім саласын дамыту жастарды еңбектің заманауы нарығында

бҽсекеге қабілеттілігі ҥшін қажетті білім мен тҽжірибемен қамтамасыз ететін

инновацияларды енгізуге ықпал етеді жҽне экономикалық ҿркендеудің басты қозғалтқыш

кҥштерінің бірі болып табылады.

Білім беру саласында келесі проблемалар орын алады:

Мектепке дейінгі білім беруге тең қол жетімділік қамтамасыз етілмеген. Республикада

балаларды мектепке дейінгі мекемелермен қамту 41,3 % қҧрайды. Сонымен қатар, елдің

барлық ҿңірлеріндегі 1 жастан 6 жасқа дейінгі аралықтағы 296,7 мыңнан аса бала

ҧйымдастырылған мектепке дейінгі тҽрбие мен білімге мҧқтаж.

Қазіргі таңда бір компьютерге 18 білім алушы келеді. 2015 жылы бҧл кҿрсеткіш 41 болған, оның ішінде 36 – ауылдық жерлерде. Интернет желісіне 98% мектеп қосылған,

ауылдық мектептер - 97% (2005 жылы - 75% жҽне 70%). Кең ауқымды Интернетке 34%

мектеп қол жеткізді. Басқа елдермен салыстырғанда (30-50%) балаларды қосымша біліммен

қамтудың ауқымы тҿмен (21,6%). ТКБ оқу орындарының 70%-ға жуығы ескірген

жабдықтармен жҧмыс істейді.

Мамандардың біліктілігіне қойылатын біліктілік талаптары жаңартуды талап етеді,

ҿйткені олар ҿндірістің жаңа технологияларына сҽйкес келе бермейді.

Ҧзақ мерзімді кезеңге кадрларға деген қажеттікті болжамдау жҥргізілмейді.

Жоғарғы жҽне жоғарғы білімнен кейінгі білім беру бағдарламаларының мазмҧны

еңбек нарығындағы ҿзгерістерге қатысты жҧмыс берушілердің талаптарына толық жауап

бере алмайды.

97

Ҽлеуметтік ҽріптестік осал дамыған. Ғылым мен ҿндірістің байланысы осал.

Тҥлектерді жҧмыспен қамту, жҧмыс берушілерді жоғарғы білім стандарттарын қҧру

процесіне тарту, мамандарды даярлау жҽне аттестаттау тетіктері жоқ.

Профессорлық-оқытушылық қҧрамның біліктілігін арттыру жҥйесі лайықты деңгейде

дамымаған.

Диссертациялық зерттеулер шеңберінде орындалатын ғылыми зерттеулер мен

қолданбалы ҽзірлемелердің тиімділігі мен нҽтижелілігінің тҿмендігі.

Ҿркениетті жҽне дамушы елдердің тҽжірибесі кҿрсеткендей, цифрлық білім беру

технологияларын енгізу Қазақстан Республикасындағы білім берудің ақпараттық

инфрақҧрылымының ҽлемдік білім беру ортасына интеграциялануына ықпал етеді. Ҽлемдік

тҽжиребені назарға ала отырып, білім жҽне ғылым саласына келесі міндеттерді шешетін

цифрлық, инновациялық технологияларды енгізу қажет:

Білім беру мекемелерінің ресурстарын жҽне инфрақҧрылымына есеп жҥргізу

(негізгі қҧралдар, кітапхана қоры, материалдық-техникалық база);

кадрларды басқару;

білім алушылар контингентінің қозғалуын болжамдау;

ресурстармен қамтамасыз етуді жоспарлау жҽне бақылау;

оқытушыны ҽр пҽн бойынша цифрлық білім беру ресурстарын ҧсыну есебінен аз

жиынтықты мектептердің біріктірілген сыныптарында бірнеше пҽн бойынша оқыту

мҥмкіндігімен қамтамасыз ету;

балаларды таңдалған пҽн бойынша дербес білім алуына қамтамасыз ету;

мҥмкіндіктері шектеулі балалары бар ата-аналарды дербес білім алу бойынша

ақпаратпен жҽне ҥйде тҥзету бойынша кҿмекпен қамтамасыз ету;

цифрлық нысанда қосымша білім беруді жҽне тҽжірибені ҧсыну;

коммерциялық электрондық курстарды жҽне жҧмыс берушілер мойындайтын

курстарды тарту есебінен қажетті цифрлық білім беру ресурстарының базасын кеңейту;

ЖОО жҽне ТжКО студенттері ҥшін білім траекториясын дербес таңдау мҥмкіндігін

жоғарылату;

біліктілікті арттыру немесе қосымша мамандықты игеру ҥшін ҥздіксіз оқытуды

ҧйымдастыру;

тҥлектер тарихын есепке алу (алынған білім туралы ақпарат) жҽне дипломдарды,

аттестаттарды жҽне сертификаттарды растау;

ғылыми жҧмыстар бойынша деректерді электрондық тҥрде есепке алу (дипломдық

жҧмыстар, диссертациялар, ғылыми мақалалар);

Цифрлық білім беру технологияларын енгізу білім беру сапасын, білім беру

мекемелерінің ҿнімділігін арттыруды, электрондық тҥрде мемлекеттік қызмет кҿрсетудің

бизнес-процестерін автоматтандыруды мҥмкін етеді. Білім беру мҽселелері ҽр кезде аса

маңызды мемлекеттік басымдыққа ие. Қазақстанда білім беру саласында цифрлық

технологияларды қолдану бағытын іске асыру Қазақстан Республикасы Президентінің 2016

жылғы 1 наурыздағы № 205 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында білім

беруді жҽне ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттін бағдарламасы

шеңберінде жоспарланған.

98

ЭЛЕКТРОННЫЙ УЧЕБНИК - КАК СРЕДСТВО ПОВЫШЕНИЯ КАЧЕСТВА

ОБРАЗОВАНИЯ

Закиржанова Е.А., Карпенко Г.А. [email protected]


В современном обществе информационные ресурсы играют более значимую роль, чем

десятилетия назад. Информационные ресурсы также важны как трудовые ресурсы,

материальные и финансовые. На сегодняшний день в образовательном процессе стоит задача

интеграции традиционных способов подачи материала обучающимся и применения

современных информационных технологий. Электронный учебник или электронная книга

могут стать одним из способов объединения традиционного обучения и применения новых

информационных технологий.

В настоящей работе обсуждаются вопросы, связанные с использованием электронного

учебника в учебном процессе, его преимущества и недостатки по сравнению с

традиционным учебником на бумажном носителе.

В современной литературе нет точного понятия «электронный учебник». В статье

«Электронный учебник» Н.И. Пак и В.Н. Лаврентьев дают следующее определение:

«электронный учебник - в большей степени инструмент обучения и познания, и его

структура и содержание зависят от целей его использования. Он и репетитор, и тренажер, и

самоучитель» [1].

В учебном пособии С.В. Панюкова дает следующее описание электронного учебника:

«электронный учебник - программная реализация информационной системы комплексного

назначения, которая реализует в той или иной мере дидактические возможности средств

информационно коммуникационных технологий» [2].

Мельникова Ю.П. и Стариченко Б.Е. в своей статье «Электронные учебники» считают,

что электронный учебник или курс обычно содержит три компонента:

- презентационную составляющую, в которой излагается основная информационная

часть курса;

- упражнения, способствующие закреплению полученных знаний;

- тесты, позволяющие проводить объективную оценку знаний учащегося [3].

Сегодня разработаны рекомендации по разработке, внедрению и использованию

интерактивных мультимедийных электронных учебников нового поколения для общего

образования на базе современных мобильных электронных устройств, в соответствии с

которыми функциональная структура электронного учебника должна соответствовать его

назначению в образовательном процессе и содержать следующие компоненты:

- основной материал, обеспечивающий изложение главного содержания учебного

предмета. Основной материал может быть представлен в гипертекстовой и мультимедийной

форме. Визуальный ряд может быть представлен реалистическими графическими

изображениями изучаемых предметов, процессов, явлений и синтезированными объектами

статической и динамической графики. Возможны замена/дублирование текстовых описаний

изучаемых объектов соответствующими видеофрагментами, анимациями, моделями,

аудиозаписями;

- дополнительный материал, связанный с основным материалом четкой системой

навигации и служащий для расширения и углубления базовых знаний, полученных при

изучении основного материала. Содержание и объем дополнительного материала

определяется авторским коллективом, разрабатывающим электронный учебник. В качестве

дополнительного материала могут использоваться справочные, познавательные и научно-

популярные материалы (в том числе фрагменты литературных произведений, фрагменты

популярных научных статей и публикаций, исторические документы, фрагменты научно-

популярных фильмов, анимации скрытых процессов и явлений и пр.);

99

- пояснительные тексты, сопровождающие ключевые термины основного материала,

все графические изображения, не являющиеся элементами оформления, важные смысловые

фрагменты сложных графических изображений, формулы;

- с учетом специфики изучаемого предмета в состав электронного учебника

включаются интерактивные объекты для тренировки, самоконтроля и контроля; могут быть

включены инструментальные программные средства (виртуальные лаборатории, ленты

времени, интерактивные карты, конструктивные творческие среды);

- навигационный аппарат (оглавление, сигналы-символы, алфавитный, именной и

тематический указатели, пользовательские закладки / заметки и т. д.), обеспечивающий

быстрый поиск информации, мгновенный переход к нужной главе и параграфу.

Также в рекомендациях указаны рекомендуемые типовые компоненты, входящие в

состав мультимедийного контента электронного учебника:

- символьная информация (текст, гипертекст, формулы);

- статический реалистический и синтезированный визуальный ряд (фотографии, 2D-

фотопанорамы, микрофотографии, макросъемка, схемы, диаграммы, графики, учебные

рисунки и др.);

- динамический реалистический и синтезированный визуальный ряд (видеоопыты,

видеоэкскурсии, 3D-фотопанорама с приближением или удалением, 2D-анимация,

наложение и морфинг объектов, анимация, созданная по 3D-объектам, виртуальные

трехмерные модели объектов и пр.);

- звуковой ряд (аудиофрагменты, звуки природы, технических устройств, музыка, речь,

дублирование текстовых описаний, подача специальных сигналов, комментирующих

действия пользователя и пр.).

Исходя их определений электронного учебника и рекомендаций по их разработке,

рассмотрим основные отличия электронного учебника от традиционного бумажного

учебника.

1. Электронный учебник обладает «умным» поиском информации, которая в нем

содержится. С помощью поиска можно по ключевым словам быстро отыскать необходимую

информацию и с помощью гиперссылки перейти на конкретный текстовый фрагмент.

В традиционном, бумажном учебнике есть оглавление и/или специальный указатель, но

чтобы найти конкретную информацию часто приходится проштудировать несколько глав

или фрагментов.

2. Имея персональный компьютер, телефон, планшет с доступом в интернет, можно

скачать электронный учебник из электронной библиотеки или заказать в интернет -

магазине.

Традиционный же учебник, если он отсутствует дома или в библиотеке можно

получить только через длительное время, заказав в книжном магазине.

3. Есть отличия, касающиеся не только потребителей. Так авторы, создавшие

электронный учебник, могут выполнить несколько регистрационных действий, чтобы издать

учебник и распространять его.

Традиционный же учебник достаточно сложно и дорогостояще издать.

4. Электронный учебник является достаточно компактным, помещается на диск,

флешку либо другой носитель информации.

Традиционный же учебник занимает место на полке и его не всегда удобно брать с

собой.

5. В электронном учебники присутствует звук и видео материалы которые улучшают

восприятие изучаемой информации.

Традиционный же учебник состоит из текста и сопровождается иллюстрациями,

рисунками, схемами и таблицами.

6. Электронный учебник содержит в дополнение к основному тексту, помимо аудио и

видео информации дополнительные справочники, В случае, если в излагаемом тексте

100

появляется новое понятие, тут же можно перейти по гиперссылке и посмотреть его значение

в справочнике.

Традиционный учебник не дает возможности быстрого поиска необходимого понятия.

7. Недостатком электронного учебника является то, что версия, распечатанная на

принтере, может быть намного хуже по качеству; видеоматериалы и ссылки, которые есть в

учебнике не могут быть напечатаны.

Подводя итоги, приходим к следующему основному выводу: при грамотном

методическом подходе в современном образовании электронный учебник позволяет развить

новые навыки у обучающихся.

Электронный учебник не должен быть просто отсканированной копией бумажного

носителя, в электронном учебнике обязательно присутствует поисковая система, оглавление

с гиперссылками. В тоже время не должно быть много декоративных элементов и

дополнительного материала, который может отвлекать внимание учащихся от основной

темы учебника.

Учебник не должен быть перегружен медиаэффектами, он должен соответствовать

навыкам работы с персональным компьютером тех учеников, на которых рассчитан

материал.

Электронный учебник должен полностью повторять тот материал, который

соответствует учебной программе и утвержден Федеральным государственным

образовательным стандартом.

В электронном учебники могут содержаться задания и тесты для самостоятельной

проверки результатов усвоения материала, пройдя которые ученик получит мгновенный

результат оценки своих знаний, в том случае если результат не будет его устраивать, ученик

сможет повторить материал и выполнить задания повторно.

Подводя итог вышесказанного, считаю, что внедрение электронных учебников в

образовательный процесс будет способствовать более качественному усвоению материала

учащимися. С помощью электронных учебников по факультативным дисциплинам появится

возможность заинтересовать дополнительный контингент учащихся. Преподавание с

использованием электронного учебника позволит повысить квалификацию педагогических

кадров. Также при использовании электронных учебников возможно экономия средств

учебного заведения.


1. Лаврентьев, В.Н., Пак Н. И. Электронный учебник // Информатика и образование. 2000. №9. С. 87-91.

2. Использование информационных и коммуникационных технологий в образовании : учеб. пособие для студ. высш. учеб. заведений / С.В. Панюкова. М.: Издательский центр

«Академия», 2010. 224 с.

3. Мельникова Ю.П., Стариченко Б.Е. Электронные учебники. Екатеринбург, 2003.

НА ПУТИ К ТЕХНИЧЕСКОМУ ПРОГРЕССУ:

ОТ КОНСТРУИРОВАНИЯ ДО РОБОТОТЕХНИКИ

Игликова Ж.М., [email protected]

ДОЦ № 33 « Нҧрсҽт», воспитатель

«Ключевым приоритетом образовательных программ должно стать развитие

способности к постоянной адаптации к изменениям и усвоению новых знаний»

Н.А. Назарбаев

Формирование мотивации развития обучения дошкольников, а также творческой,

познавательной деятельности – вот главные задачи которые стоят сегодня перед педагогом.


101

Эти непростые задачи в первую очередь требуют создание особых условий в учении, в связи

с этим огромное значение отведено – конструированию.

Конструирование в детском саду было всегда, но если раньше приоритеты ставились на

конструктивное мышление и развитие мелкой моторики, то теперь в соответствии с новыми

стандартами необходим новый подход. Конструирование в детском саду проводиться с

детьми всех возрастов, в доступной игровой форме, от простого к сложному. Конструктор

побуждает работать в равной степени и голову и руки, при этом работает два полушария

головного мозга, что сказывается на всестороннем развитии ребенка. Ребенок не замечает,

что он осваивает устный счет, состав числа, производит простые арифметические действия,

каждый раз непроизвольно создаются ситуации, при которых ребенок рассказывает о том,

что он так увлеченно строил, он же хочет чтобы все узнали про его сокровище - не это ли

развитие речи и умение выступать на публике легко и непринужденно.

От простых кубиков ребенок постепенно переходит на конструкторы состоящие из

простых геометрических фигур, затем появляются первые механизмы и программируемые

конструкторы.

Очень важным представляется тренировка работы в коллективе: умение брать на себя

роли, распределять обязанности и четко выполнять правила поведения. С использованием

образовательных конструкторов дети самостоятельно приобретают знания при решении

практических задач или проблем, требующих интеграции знаний из различных предметных

областей. Развивать волевые качества личности и навыки партнерского взаимодействия.

Игры – исследования с образовательными конструкторами стимулируют интерес и

любознательность, развивают способность к решению проблемных ситуаций, умение

исследовать проблему, анализировать имеющиеся ресурсы, выдвигать идею, планировать

решение и реализовывать их, расширять технические и математические словари ребенка.

Что такое образовательный конструктор?

Сегодня образовательный рынок предлагает большое количество интересных

конструкторов, но все ли они могут называться образовательными? Какими критериями

должен отвечать конструктор, чтобы считаться образовательным?

Во-первых, конструктор должен стремиться к бесконечности, т. е. предлагать

Во-вторых, в конструкторе должна быть заложена идея усложнения, которая, как

правило, обеспечивается составляющими элементами, деталями конструктора, которые

делают конструирование разнообразным и в перспективе сложным.

В-третьих, набор для конструированию должен входить в линейку конструкторов

обеспечивающих возможность последовательной работы с каждым набором, в зависимости

от возраста детей и задач конструирования.

В-четвертых, нести полноценно смысловую нагрузку и знания, которые выражаются в

осмысленном создании и воспроизведении детьми моделей объектов реальности из деталей

конструктора.В результате чего дети демонстрируют степень освоенности ими знания и

предметно–чувственного опыта.Отвечающий этим критериям конструктор способен

выполнить серьезную задачу, связанную с гармоничным полноценным развитием ребенка.

Основная идея внедрения легоконструирования и робототехники заключается в

реализации более широкого использования в образовательной деятельности конструкторов

LEGO.

Конструкторы LEGO построены по принципу от простого к сложному, обладают

свойствами такими как: стремиться к бесконечности, заложена идея усложнения, несет

полноценно смысловую нагрузку и знания.

Конструкторы ЛЕГО серии Образование (LEGO Education) – это специально

разработанные конструкторы, которые спроектированы таким образом, чтобы ребенок в

процессе занимательной игры смог получить максимум информации о современной науке и

технике и освоить ее.

Начиная с простых фигур (с 3 до 5 лет), ребѐнок продвигается всѐ дальше и дальше, а,

видя свои успехи, он становится более уверенным в себе и переходит к следующему, более

102

сложному этапу обучения. В старшей возрастной группе (с 5 до 6 лет) свои замыслы и

проекты моделей дети могут создать в виртуальном конструкторе LEGO – в программе

LEGO DigitalDesigner. В подготовительной к школе группе дети начинают осваивать азы

робототехники в компьютерной среде LEGO WeDO, ROBOLAB RCX.

Робототехника (от робот и техника; англ. robotics) — прикладная наука, занимающаяся

разработкой автоматизированных технических систем. Робототехника – одно из

перспективнейших направлений в сфере интернет-технологий, а то что за IT-сферой

будущее.

Робототехника на сегодняшний день является самым перспективным из

инновационных направлений. Самой востребованной специальностью после 2025 года будут

программисты-робототехники. И начинать осваивать новые профессии нужно уже сейчас,

чтобы сегодняшние наши воспитанники могли уверенно войти в жизнь.

Путь развития и совершенствования у каждого человека свой.

Задача образования при этом сводится к тому, чтобы создать среду, облегчающую

ребѐнку возможность раскрытия собственного потенциала, позволит ему свободно

действовать, познавая эту среду, а через неѐ и окружающий мир. Роль педагога состоит в

том, чтобы организовать и оборудовать соответствующую образовательную среду и

побуждать ребѐнка к познанию, к деятельности.

За этой технологией - большое будущее. Робототехника прекрасно развивает

техническое мышление, и техническую изобретательность у детей.

Робототехника показала высокую эффективность в воспитательном процессе, она

успешно решает проблему социальной адаптации детей практически всех возрастных групп.

Путь развития и совершенствования у каждого человека свой, исходя из условий.

Задача образования при этом сводится к тому, чтобы создать эти условия и образовательную

среду, облегчающие ребѐнку раскрыть собственный потенциал, который позволит ему

свободно действовать, познавать образовательную среду, а через неѐ и окружающий мир.

Роль педагога состоит в том, чтобы грамотно организовать и умело оборудовать, а

также использовать соответствующую образовательную среду, в которой правильно

направить ребѐнка к познанию и творчеству. Основные формы деятельности:

образовательная, индивидуальная, самостоятельная, проектная, досуговая, коррекционная,

которые направлены на интеграцию образовательных областей и стимулируют развитие

потенциального творчества и способности каждого ребенка, обеспечивающие его готовность

к непрерывному образованию.

Преемственность в работе дошкольных образовательных учреждений и начальной

школы заключается в том, что в первый класс приходят дети, которые хотят учиться и могут

учиться, т.е. у них должны быть развиты такие психологические предпосылки овладения

учебной деятельностью, на которые опирается программа первого класса школы. К ним

относятся:

- познавательная и учебная мотивация;

-появляется мотив соподчинения поведения и деятельности;

- умение работать по образцу и по правилу, связанные с развитием произвольного

поведения;

- умение создавать и обобщать, (обычно возникающее не ранее, чем к концу старшего

дошкольного возраста) продукт деятельности.

Из всего выше перечисленного следует, что нецелесообразно укорачивать дошкольный

период, который основывается на детских занятиях, где ведущее место занимает игровая

деятельность.

Конструктивная деятельность занимает значимое место в дошкольном воспитании и

является сложным познавательным процессом, в результате которого происходит

интеллектуальное развитие детей: ребенок овладевает практическими знаниями, учится

выделять существенные признаки, устанавливать отношения и связи между деталями и

предметами.

103

Интернет-ресурсы: 1. http://roboforum.ru/

2. http://robotics.su/

3. http://robot.paccbet.ru/

БІЛІМ САПАСЫН АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

АРҚЫЛЫ АРТТЫРУ

Исикеева З.М., Туребекова И.А. [email protected]

Жалпы орта білім беретін №17 мектеп-гимназия

Қазіргі кездегі шапшаң жҥріп жатқан жаћандану ҥрдісі ҽлемдік бҽсекелестікті кҥшейте

тҥсуде. Елбасы Н.Ҽ.Назарбаев Қазақстанның ҽлемдегі бҽсекеге қабілетті 50 елдің қатарына

кіру стратегиясы атты жолдауында «Білім беру реформасы Қазақстанның бҽсекеге нақтылы

қабілеттілігін қамтамасыз етуге мҥмкіндік беретін аса маңызды қҧралдарының бірі» деп атап

кҿрсетті. Сондықтан да заман талабына сай жаңа технологиялармен сабақ жҥргізуде

ақпараттық-коммуникативтік технологияларды пайдалану ҿте тиімді.

«ХХІ ғасыр – ақпараттандыру ғасыры» болғандықтан бҥгінгі таңда ақпараттық-комму-

никативтік технологияларды пайдаланудың маңызы зор. Қазіргі кезде оқушыны белгілі бір

біліммен ғана қамтамасыз ету жеткіліксіз. Оқушының ҿз бетінше білім алуына, ізденуіне кҿп

мҽн берілуі тиіс. Олардың кҽсіптік білім алуымен қатар ізденімпаз, тапқыр, ой-ҿрісі жоғары,

ҿз пікірін ашық білдіретін, жаңашыл ҧрпақ етіп тҽрбиелеу керек. Бҥгінгі заман талабы –

қоғамның дамуымен бірге болашақ жастарды жаңашылдыққа, іздемпаздыққа, еңбексҥйгіш-

тікке тҽрбиелеу. Осы аталғандарды іске асыруда сабақта ақпараттық-коммуникативтік

технологияларды арттырып, пайдалану маңызды болмақ. Ақпараттық технология –

ізденімпаздыққа ҥйретеді. Сондықтан, бҥгінгі компьютерлендірілген ғасырда ақпараттық-

коммуникативтік технологиялар қҧзыреттілігін арттырып, пайдалану арқылы ғылымның кез-

келген саласын жылдам дамытып, одан нақты тиімді нҽтиже алуымызға болады.

Білімді ақпараттандыру кҥрделі де кҿп қырлы ҥдеріс болып табылады, оның сҽтті жҥзе-

ге асуы білім мекемелерін компьютерлендіруге ғана емес, білім беруді ақпараттандыруды

қамтамасыз ету ҽдістемесіне, ғылым мен тҽжірибенің ҿзара байланысына да тҽуелді. Бҧл ға-

лымдар мен педагогтардың, психологтар мен ҽдіскерлердің, бағдарламашылар мен ақпарат-

тық - коммуникативтік технологиялар саласы мамандарының кҥш - жігерін жан - жақты

жҧмылдыру уақытының келгенін кҿрсетеді. Олай болса ақпараттық – коммуникативтік

технологиялар дегеніміз не, АКТ - ның мҥмкіндіктері қандай, білім беруді ақпараттандыру

ҥрдісі қалай жҥзеге асуда деген сауалдар ҽрқайсысымызды, ҧстаздар қауымын толғандырмай

қоймайды.

Жалпы ақпараттық-коммуникативтік технологияға тоқталатын болсақ, коммуникация –

ақпаратты тасымалдап жеткізу ҽдістері мен механизмдерін жҽне оларды жазып жинақтап

жеткізу қҧрылғыларын қамтитын жалпы ҧғым, ал оқытудың ақпараттық технологиясы –

қазіргі компьютерлік техника негізінде ақпаратты жинау, сақтау, ҿндеу жҽне тасымалдау

істерін қамтамасыз ету, білімді бҥгінгі заман талабына сай жаңаша, ҧтымды жҽне тиімді

тҥрде оқырманның санасына жеткізе білу, педагогикалық іс-ҽрекетке ҿзгеріс енгізу, білімді

қабылдау, білім сапасын бағалау, оқу-тҽрбие ҥрдісінде оқушының жеке тҧлға ретінде жан-

жақты қалыптасуы ҥшін жаңашылдық енгізу деп тҥсінуге болады.

Бҧл технологияны пайдаланудың негізгі мақсаты:

1. Ақпараттық технологияларды қолдана отырып оқу-тҽрбие процесінің барлық

деңгейін жетілдіру, оқу-тҽрбие жҧмысына жаңашылдық енгізу:

сабақты қызықты етіп ҿтікізу арқылы оқушылардың пҽнге деген

қызығушылықтарын арттыру;

білім сапасының кҿтерілуіне жағдай жасау;

https://infourok.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Froboforum.ru%2F

https://infourok.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Frobotics.su%2F

https://infourok.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Frobot.paccbet.ru%2F

104

оқыту процесінің сапасын арттыру;

пҽнаралық байланысты тереңдету;

қажетті ақпаратты іздеуді оңайлату жҽне кҿлемін ҧлғайту. 2. Оқушыны заман талабына сай жан-жақты дамыту, ақпараттық қоғамда ҿмір сҥруге

икемдеу, даярлау.

коммуникативтік қабілеттерін дамыту;

ҿздігінен ізденуге, шешім қабылдай білуге бағыттау;

компьютерлік графика, мультимедиа технологиясын пайдалану, киноларды,

видеороликтерді кҿрсету, сабаққа байланысты музыкаларды тыңдату арқылы эстетикалық

тҽрбие беру;

пҽнаралық байланыс орнату;

ақпараттық мҽдениетін қалыптастыру, ақпаратты ҿңдей білуге ҥйрету. Ақпараттық – коммуникативтік технологиямен жҧмыс істеу – компьютерді

пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға,

интернетте жҧмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. «Ақпараттық-

коммуникативтік технологияны оқу-тҽрбие ҥрдісіне енгізудің мҧғалім ҥшін тиімділігі неде?»

деген сҧраққа тоқталатын болсақ:

Жалпы компьютерлік желілерді пайдалана отырып сабақты тартымды тҥрде

қызықты етіп ҿткізуге мҥмкіндік туады;

Оқушы ҿз бетімен жҧмыс жасайды;

Аз уақытта кҿп білім береді, уақытты ҥнемдейді;

Білім-білік дағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексереді;

Шығармашылық жҧмыстар жасайды;

Қашықтықтан білім беру мҥмкіндігі туады;

Қажетті ақпаратты жедел тҥрде беру мҥмкіндігі жасалады;

Оқушының ой-ҿрісін, дҥниетанымын кеңейтуге ықпалы болады;

Бағдарламалау ортасында инновациялық ҽдістерді пайдаланып, бағдарламалық сайттар, қҧралдар жасайды, сайттарға ҿз сабақтарын енгізе отырып, ҿз біліктілігін кҿтереді;

Интернетте жҧмыс жасау арқылы мҧғалім ҿз білімін жан-жақты жетілдіреді;

Оқыту ҥрдісінде оқушылардың танымдық іс-ҽрекетін тиімді ҧйымдастырады;

Оқушылардың танымдық қабілеттерін қалыптастырады;

Сабақта этнопедагогикалық тҽрбие беруге мҥмкіндік туады;

Оқушыны шығармашылық жҧмысқа баулиды, ҿз бетінше жҧмыс жасауға ҥйретеді;

Оқулықтан тыс, қосымша мҽліметтер береді т.б. Ҽр кҥні ҿзгеріске толы бҥгінгі жауапты кезеңде замана кҿшінен қалып қоймай уақыт

талабына сай ертеңгі болашақ жас ҧрпақты білімді етіп тҽрбиелеу ҧстаздарға зор

жауапкершілікті жҥктейді. Ол мҧғалімнін ҥздіксіз ізденуді, ҿз білімін ҥнемі жетілдіріп

отыруды талап етеді. Ҿйткені еліміздің ертеңі жас ҧрпақтың қолында. Мҧғалімнің шеберлігі

мен жетістігі – сапалы білім жҽне жақсы тҽрбие алған шҽкіртінде. Бҧл қоғам талабына сай

туындайтын қажеттілік.

Білім беру саласындағы кҿп қолданыста жҥрген АКТ қҧралдары:

Интерактивті тақта; Мультимедия;

Интернет кеңістігі; Электронды оқулық. Бҧл технологияны оқу материалын хабарлау жҽне оқушылардың ақпаратты меңгеруін

ҧйымдастыру арқылы, кҿзбен кҿру жадын іске қосқанда арта тҥсетін қабылдау

мҥмкіндіктерімен қамтамасыз ететін ҽдіс – тҽсіл деп қарауға болады. Соңғы жылдары

ақпараттық-коммуникациялық заман ағымына сай кҥнделікті сабаққа компьютер,

электрондық оқулық, интерактивті тақта қолдану айтарлықтай нҽтиже беруде. Білім берудің

кез келген саласында «Электрондық оқулықтарды» пайдалану оқушылардың танымдық

105

белсенділіктерін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жҥйесін қалыптастыруға, шығар-

машылықпен жҧмыс жасауына жағдай жасайды. Тек мҧғалімнің айтқандарын немесе оқу-

лықты пайдалану қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды. Сондықтан қазіргі ақпараттан-

дыру қоғамында электрондық оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу мҥмкін емес.

Электронды оқулықты пайдалану мҧғалімнің де ғылыми-ҽдістемелік потенциалын

дамытып, оның сабақ ҥстіндегі еңбегін жеңілдетеді. Оқытудың ҽр сатысында компьютерлік

тестер арқылы оқушыны жекелей бақылауды, графикалық бейнелеу, мҽтіндер тҥрінде, муль-

тимедиалық, бейне жҽне дыбыс бҿлімдерінің бағдарламасы бойынша алатын жаңалықтарды

іске асыруға кҿп кҿмегін тигізеді. Бҧл оқулықтарды пайдалануда оқушы екі жақты білім

алады: біріншісі – пҽндік білім, екіншісі – компьютерлік білім. Электрондық оқулықтағы

ҿзін-ҿзі тексеру жҥйесі оқушы мен оқытушының арасындағы байланысты алмастырады.

Электрондық оқулықтар ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық ҿнім.

Электрондық оқулық дайындаудың концептуальдық негізі модульдық оқытудың

педагогикалық теориясы болып табылады. Сонымен қатар электрондық оқулық

дайындаудың педагогикалық принциптер жҥйесі оқытудың дидактикалық жҥйесіне сҽйкес

келеді. Яғни, процесінің автоматтандырылған формасы іспетті.

Оқытудың интерактивті ҽдістерін пайдалану, оқыту-тҽрбиелеу ҥрдісін толық

жетілдіруге, педагогикалық еңбектің тиімділігін арттыруға, оқушылардың білім, білік дағды

сапаларының жақсаруына септігін тигізеді.

Интернет жҥйесінің келесі ақпараттық қоры мен ресурстарын пайдалану бірден-бір

тиімді болмақ:

электрондық пошта (e-mail), телеконфереция, видеоконференция;

жеке ақпараттарды жарыққа шығару мҥмкіндігі немесе басқаша айтқанда Web

серверге жекешығару;

ақпараттық каталогтар (Yahoo, InfoSeek/ UltraSmart, Galaxy) іздеужҥйесі (Altta, Vista,

HotBob, OpenText), жҥйеішіндег іҽңгіме (Chat).

Жиырмасыншы ғасырдың аяғында пайда болған Интернет қазір жер шарының ҽр

тҥкпірін байланыстырып сан алуан адамдарды, елдер мен қҧрлықтарды біріктіріп отыр.

Білім беру саласында тҥрлі технологиялар енгізілуде, бірақ олардың ішінен қажеттісін

таңдап, сабақтың ҽр кезеңінде тиімді қолдану басты талап. Мҽселе технологияларды кеңінен

пайдалану емес, мҽселе – тҧлғаны нҽтижеге бағыттай білім беруде. Қазіргі таңда айтар

болсақ, кҿрнекілік ҽдісі мен техникалық қҧралдарды қолдану ҽдісін ақпараттық-

коммуникативтік технологияның бір ҿзі атқара алады.

Бҧл технология - жан-жақты білім, тҽрбие беретін, ҿміртанытқыш қызмет атқаратын

қҧрал. Ҧлт болашағы, ҿркениетті елдер қатарына жету ҥшін білім алу, жас тҧлғаның

ғылымды игеруге, имандылыққа, адамгершілікке, ҿнерлі болуға тҽрбиелейді. Болашақта

ақпараттық технологияны жекелеген пҽндерді оқытуға білім технологияларын

интеграциялау мҧғалімнің қарқынды дамуына, ҿзара байланыста белсенді қолдануына ҿте

қажет деп тҥсінем.

«Баланың ынтасын арттыру ҥшін оқытылатын нҽрседе бір жаңалық болуы керек» деп

Ж. Аймауытов айтқандай ҽр сабақты жаңаша тҥрде ҿтуге ҧмтылу қажеттігі туындайды. АКТ

- ны ҽр мҧғалім ҿз сабақтарына пайдалана отырып, оқушылардың білім, білік дағдыларын

қалыптастыруға қызығушылығын арттырып, логикалық ойлау қабілетін дамытуға болады.

Мҧғалім мен оқушылардың шығармашылық ізденісіне мол мҥмкіндік ашып, алған білімдерін

ҿмірде қолдана білуге тҽрбиелеу біздің басты міндетіміз.


1. Назарбаев Н.Ҽ. «Қазақстан – 2030». Ел Президентінің Қазақстан халқына жолдауы. –

Алматы. «Білімбаспасы», 1998.

2. Жанпейісова М.М. Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту қҧралыретінде.

– Алматы, 2002.

3. ЕржановаА. Білім беруде ақпараттық технологияларды қолдану. –Алматы. 2005.

106

ЦИФРОВЫЕ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЕ РЕСУРСЫ, КАК СОСТАВЛЯЮЩАЯ ЧАСТЬ

ЭЛЕКТРОННОГО ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОСТРАНСТВА УЧИТЕЛЯ

Калиева М.Ш.,

учитель русского языка и литературы СОШ №55

Ҽбдірашова П.Е.,

учитель русского языка и литературы СШГ №21

Чтобы дать искорку знаний, учитель должен впитать целое море света.

В. Сухомлинский

Практика использования современных информационных технологий на уроках

информатики подтвердила актуальность и действенность выбранного метода изложения

материала для обучения, что позволило сделать следующие выводы: современные средства

обучения формируют навыки наблюдения, обеспечивают прочное усвоение обучающимися

знаний, повышают интерес к предмету. Они позволили сократить время изложения нового

материала, ускорили процесс закрепления полученных навыков, правильно понять цель

и ход проделанной работы, сократили время выполнения заданий. Глобальное развитие

информационных технологий, их стремительное проникновение в сферу образования опре-

деляет развитие образовательных учреждений в течение последних нескольких десятилетий.

Этот процесс требует подготовки достаточного количества квалифицированных

специалистов, а также повышение общего уровня компьютерной грамотности.

Новый этап развития системы образования ставит перед нами и новые задачи в

обучении педагогов владению компьютерной техникой. Сегодня не достаточно просто

освоить компьютер, нужны серьезные методики и технологии использования

информационных ресурсов в учебном процессе, необходимо, чтобы они органично и

эффективно сочетались с традиционной деятельностью педагогов.

Рассматривая деятельность педагогов в рамках информационно-образовательной среды

образовательного учреждения на данный момент времени можно выделить 5 ступеней

использования компьютера.

Первая ступень–педагог освоил и использует компьютер в качестве «пишущей машинки».

Вторая ступень – на данном этапе использования компьютера происходит знакомство

учителя с пакетом офисных программ, их возможностями, приобретение элементарных

навыков использование CD-дисков в своей деятельности.

Третья ступень – данный этап неразрывно связан с возможностью подключения и

выхода в Интернет. Приобретая навыки работы в сети, педагог получает практически

неограниченную возможность поиска нужной информации.

Четвѐртая ступень - плавно новые информационные технологии внедряются в

структуру традиционного урока и становятся его неотъемлемой частью.

Пятая ступень – у учителя появляется потребность в систематизации и модернизации

накопленного дидактического опыта, в том числе и того, который был в профессиональном

арсенале преподавателя до начала использования информационных технологий в учебном

процессе.

Но мало кто рассматривает шестую ступень в этой лестнице – это создание

собственных ЦОРов учителями.

Информационные технологии в образовании относятся к важнейшим компонентам

современных образовательных систем всех ступеней и уровней. Благодаря внедрению ИТ в

образовании создаются новые возможности для всех участников образовательного процесса:

от сокращения времени на поиск и доступ к необходимой информации, ускорения

обновления содержания образования до повышения уровня индивидуализации образования,

его личностной ориентации.

ЦОР – это совокупность данных в цифровом виде, применимая для использования в

учебном процессе.

107

Электронными образовательными ресурсами (ЭОР) называют учебные материалы, для

воспроизведения которых используются электронные устройства. В самом общем случае к

ЭОР относят учебные видеофильмы и звукозаписи, для воспроизведения которых

достаточно бытового магнитофона или CD-плейера. Наиболее современные и эффективные

для образования ЭОР воспроизводятся на компьютере. Иногда чтобы выделить данное

подмножество ЭОР, их называют цифровыми образовательными ресурсами (ЦОР),

подразумевая, что компьютер использует цифровые способы записи-воспроизведения.

Цифровые образовательные ресурсы - это представленные в цифровой форме

фотографии, видеофрагменты, статические и динамические модели, объекты виртуальной

реальности и интерактивного моделирования, картографические материалы, звукозаписи,

символьные объекты и деловая графика, текстовые документы и иные учебные материалы,

необходимые для организации учебного процесса.

Классификация Цифровых образовательных ресурсов

Виды ЦОРов

Существует множество классификаций видов ЦОР, рассмотрим основную.

Классификация выделяет четыре направления по образовательно-методическим функциям:

электронные учебники, электронные учебные пособия, электронные учебно-

методические комплексы и электронные издания контроля ЗУН-ов. Электронный учебник – это продукт образовательного характера, отличие которого от

традиционного учебника в том, что просмотреть его можно только с помощью компьютера.

Электронный учебник так же, как и обычный, соответствует всем нужным учебным

программам.

Под электронным (компьютерным) учебным пособием понимается учебное пособие,

поддерживающее компьютерную технологию обучения, где основным средством обучения

является компьютер.

Составными частями учебно-информационного и методического обеспечения системы

обучения являются:

учебные раздаточные материалы;

контролирующие и тестирующие материалы;

упражнения;

методики проведения групповых, индивидуальных и самостоятельных занятий;

стратегия и тактика использования каждого средства обучения, их совокупности, а

также возможная замена и дублирование каждого из них;

привязка всех учебно-информационных материалов к средствам обучения и

методикам проведения занятий.

Компьютерное учебное пособие разрабатывается в соответствии с требованиями к

системе обучения в целом, а его информационно-методической основой являются

перечисленные выше материалы. Разработка компьютерного пособия как программного

обеспечения (ПО) учебного назначения является многопрофильной задачей, реализация

которой возможна только на основе привлечения специалистов разных областей.

Учебно-методические комплексы или УМК дисциплины - это совокупность учебно-

методических материалов, способствующих освоению учащимися дисциплины в

соответствие с программой учебного плана.

108

УМК может включать в себя конспекты лекций, учебные пособия, методические

указания, виртуальные лабораторные работы, электронные учебные курсы, тестовые задания

для самостоятельной проверки знаний, дополнительные материалы для самостоятельного

изучения дисциплины, а также информационное и программное обеспечение, необходимое

для работы с курсом.

Электронные издания контроля ЗУН-ов: сюда могут входить различные

тестирующие системы.

Задачи ЦОР Основными задачами комплекта ЦОРов являются:

помощь учителю при подготовке к уроку:

компоновка и моделирование урока из отдельных цифровых объектов;

большое количество дополнительной и справочной информации – для углубления

знаний о предмете;

эффективный поиск информации в комплекте ЦОРов;

подготовка контрольных и самостоятельных работ (возможно, по вариантам);

подготовка творческих заданий;

подготовка поурочных планов, связанных с цифровыми объектами;

обмен результатами деятельности с другими учителями через Интернет и переносимую внешнюю память;

помощь при проведении урока:

демонстрация подготовленных цифровых объектов через мультимедийный проектор;

использование виртуальных лабораторий и интерактивных моделей набора в режиме фронтальных лабораторных работ;

компьютерное тестирование учащихся и помощь в оценивании знаний;

индивидуальная исследовательская и творческая работа учащихся с ЦОРами на уроке;

помощь учащемуся при подготовке домашних заданий:

повышение интереса у учащихся к предмету за счет новой формы представления материала;

автоматизированный самоконтроль учащихся в любое удобное время;

большая база объектов для подготовки выступлений, докладов, рефератов, презентаций

и т.п.;

возможность оперативного получения дополнительной информации

энциклопедического характера;

развитие творческого потенциала учащихся в предметной виртуальной среде;

помощь ученику в организации изучения предмета в удобном для него темпе и на выбранном им уровне усвоения материала в зависимости от его индивидуальных

особенностей восприятия;

приобщение школьников к современным информационным технологиям,

формирование потребности в овладении ИТ и постоянной работе с ними.

ЦОРы широко используются в школе учителями как для подготовки к уроку, так и в

его проведении, они значительно облегчают работу учителя, из этого можно сделать вывод,

что они занимают центральное место в электронном пространстве учителя.

Цифровыми образовательными ресурсами могут пользоваться все участники

образовательного процесса: учителя при подготовке и ведении занятий, учащиеся на уроках

и при самостоятельных занятиях, методисты, разработчики учебно-методических

материалов, работники органов управления образованием, родители.

Создавая свои ЦОРы или используя уже кем-то созданные учитель приобщается к

информационной культуре, которая в настоящее время очень быстро развивается, отстать от

которой, значит потеряться в информационном обществе.

Для хранения ЦОРов не нужны шкафы, библиотеки, они компактно хранятся в памяти

компьютера или на внешних носителях. Их не так сложно структурировать и

109

систематизировать, нежели материалы, которые находятся в распечатанном виде. Это один

из огромного множества плюсов, на наш взгляд очень важный, ведь накапливая с годами

ЦОРы, структурируя их и, «раскладывая по полочкам» учитель создает свою систему, на

которую он опирается в процессе обучения. И пусть на начальном этапе учитель будет не

регулярно, можно сказать хаотично, использовать ЦОР в своей преподавательской

деятельности, но потом он поймет, что начавшая складываться система значительно

помогает ему в процессе обучения. Это позволит сформировать базу данных хранимых

ресурсов, а при достаточном их наборе и разумных систематизации и каталогизации

организовать быстрый и доступный поиск и выбор наиболее соответствующих

интересующей теме ЦОР как для самого учителя, так и для учеников.

ДИСТАНЦИОННОЕ ОБУЧЕНИЕ В УСЛОВИЯХ ЦИФРОВИЗАЦИИ СИСТЕМЫ


Карасев А.Д., [email protected]


С каждым днем развитие информационных технологий дает нам все больше и больше

возможностей, одной из которых является возможность получения образования в другом

городе, или даже стране, дистанционным путем.

"Дистанционное обучение – это самостоятельная форма обучения, в которой

информационные технологии, а именно –интернет, являются ведущим средством."[1]

Современное дистанционное обучение базируется на таких компонентах, как средства

передачи информации (интернет, в некоторых случаях радио и телевидение) и методов,

которые использует обучающая сторона (online лекции, курсы, видео уроки и т.д.).

Дистанционное обучение, как одна из форм, получило свое развитие еще в начале ХХ

века, когда из-за возникновения радио и телевидения появилась возможность тратить

меньше времени на поиски нужных источников знаний. Но по причине однонаправленности

информации и отсутствия контакта обучающей и обучаемой сторон, этот способ образования

тогда не был так значим, как сейчас. Однако, с самого начала это являлось отличной

возможностью для работодателей обучить своих сотрудников в разных уголках планеты без

затрат на перелеты и прочие нюансы.

В последнее десятилетие с развитием всемирной глобальной сети дистанционное

образование стало доступно как для корпораций, так и для индивидуальных целей. В

настоящее время любые слои общества имеют абсолютно равные возможности на получение

образования посредством сети Интернет и общения в глобальном масштабе. Современные

интернет-технологии позволяют обучаться посредством таких сервисов, как:

1. Веб-страницы и сайты.

2. Веб-серверы.

3. Электронная почта.

4. Форумы и сайты.

5. Социальные сети.

6. Теле и видеоконференции.

7. Виртуальные кабинеты и др.

Все понимают, что на данный момент во всем мире наличие качественного образования

играет очень важную роль. Важнейшей частью современного общества является непрерыв-

ное обучение, переквалификации, курсы, различные развивающие лекции. Не в каждом

населенном пункте есть специалисты в том, чему требуется научиться, а если такие нашлись,

не у всех график позволяет совмещать дневную форму обучения со своей занятостью.

Именно поэтому все популярнее становится дистанционное образование, способствующее

личностному росту и дающее возможность учиться где угодно и в любое удобное время.

110

Например, в британском Открытом университете, где обучаются около 200 000

студентов, 50 000 - иностранцы. Все более популярными становятся дистанционные курсы

дополнительного образования. Стоит упомянуть хотя бы международный проект Academic

Earth, который с 2009 года запустил бесплатные образовательные курсы в Калифорнийском,

Мичиганском, Гарвардском, Стэндфордском и других крупнейших университетах. Academic

Earth это не просто образовательные лекции, эти курсы дают реальную возможность

получить степень бакалавра и магистра и также сертификат о дополнительном образовании

дистанционно в таких областях знаний, как образование, здоровье, бизнес, информационные

технологии, медицинские, гуманитарные науки, инженерное дело и торговля. Из этого

следует, что международные проекты являются бесценной инновацией в современное

образовательное пространство.

Отличительной чертой дистанционного образования является использование

синхронных и асинхронных удаленных методов. Синхронное обучение предполагает

фиксированное расписание и взаимодействие учащихся и педагогов online согласно данному

расписанию, а также регламентированный график сдачи работ и зачетов. А синхронное

обучение включает в себя вебинары, конференции, интернет, радио, телефон, прямое

спутниковое вещание и др. Что касается асинхронного обучения, учащиеся занимаются по

своему индивидуальному графику удаленно и не ограничены временем. При необходимости

они также могут продлить учебу.

В асинхронном обучении учащиеся получают материалы online и по почте, имеют

доступ к аудио и видеозаписям, что позволяет им расширять свой кругозор в любое удобное

время. Однако, прежде, чем получать образование на расстоянии, следует подробнее узнать

обо всех его преимуществах и недостатках.

Вопреки всеобщим стереотипам о том, что дистанционное образование лишает

человека возможности на нормальное общение и коммуникации, многие подтверждают

обратное: несмотря на удаленность учеников от преподавателей, первые получают намного

больше внимания, а вторые к каждому подходят индивидуально, вследствие чего обучение

проходит легче и продуктивнее. Что касается взаимодействия учеников между собой, то

качественные обучающие программы включают в себя групповые курсы, проекты и online

дискуссии, способствующие общению и личностному развитию.

Существует еще один стереотип – учащемуся дистанционно невозможно выйти на тот

же уровень знаний, что и у учащихся на очной форме обучения. Но несмотря на предрассуд-

ки о том, что кабинет университета - лучшее место для получения знаний, большинство

людей доказывают своим примером, что главное в этом деле не классная комната, а

мотивация и желание.

Исследования дают понять, что дистанционное образование настолько же эффективно,

а в некоторых случаях даже эффективнее, чем дневная форма обучения и постоянное прису-

тствие в университете. Стоит иметь ввиду то, что качественные программы дистанционного

образования требуют высокого уровня мотивации и самодисциплины, так как в данном

случае кроме самого ученика никто не влияет на уровень и качество усваиваемых знаний.

Дистанционное образование осуществляется с преобладанием в учебном процессе дис-

танционных образовательных технологий, форм, и методов обучения, а также с использова-

нием информации и образовательных программ глобальной сети, поэтому выбирая такую

форму обучения, нужно учитывать необходимость быстрого, недорогого и постоянного

доступа в интернет.

Неоспоримым плюсом является то, что многие учебные заведения активно

разрабатывают дистанционные курсы всех видов – от школьного экстерната до высшего

образования, то есть абсолютно любые слои населения, включая маломобильные группы,

людей с повышенными потребностями, и тех, у кого банально нет времени на дневную

форму обучения, могут получить образование не выходя из дома или не отвлекаясь от

основных обязанностей. Особенно важна возможность получения дистанционного

образования для людей с ограниченными возможностями.

111

Существование такой технологии, как роботы "прокси", позволяет учащимся бывать на

занятиях "лично", транслируя урок, роботы прокси оказывают помощь в сохранении естест-

венной образовательной среды, а именно присутствие в классе и социальная адаптация.

Такое удаленное обучение позволяет в дальнейшем вернуться к обычной жизни без каких-

либо психологических проблем. Профессора и ученые по всему миру утверждают, что

видеозаписи в сети интернет как средство обучения становятся отличной альтернативой

классическому обучению в школах или университетах, в особенности для маломобильных и

нетрудоспособных учащихся.

"Сегодня посредством дистанционного образования можно:

1. Получить высшее образование.

2. Пройти обучение в магистратуре.

3. Пройти обучение в аспирантуре.

4. Получить второе высшее образование.

5. Выучить дистанционно иностранный язык.

6. Пройти курс обучения по программам МВА.

7. Поучаствовать в интернет-тренингах.

8. Повысить квалификацию на профессиональных курсах.

9. Получить школьное и среднее образование." [2]

Очевидно, что дистанционное обучение как новаторский метод обучения получает все

большее распространение в современном образовательном пространстве. Данная форма

обучения открывает широкие возможности учащимся:

1. Получение образования в ведущих мировых университетах удаленно.

2. Богатый выбор дистанционных образовательных программ.

3. Экономия времени и денег.

4. Гибкий график учебы.

5. Индивидуальное планирование учебного плана. [3]

Таким образом, можно сделать вывод о том, что дистанционное обучение расширяет

границы для всех групп населения, помогает овладеть знаниями и навыками без затрат сил,

времени и денежных средств на переезд, проживание, знакомство с новым местом. Не

выходя из дома студент может получить все желаемое при определенных усилиях только с

помощью сети Интернет и технических средств, что является актуальным и необходимым в

современном обществе.


1. Е.С. Полат, М.В. Моисеева, А.Е. Петров. Педагогические технологии

дистанционного обучения. – М.: Академия, 2008, 392 с.

2. В. Трайнев, О. Трайнев, В. Гуркин. Дистанционное обучение и его развитие. – М.:

Дашков и Ко, 2006, 296 с.

3. Г. Левкин, В. Глухих, С. Базилевич. Организация дистанционного обучения в

профессиональной переподготовке. – С.: LAP Lambert Academic Publishing, 2012, 72 с.

РОЛЬ ИКТ В ПРЕПОДАВАНИИ СПЕЦИАЛЬНЫХ ДИСЦИПЛИН

Кистаубаев Ш.Т.,

Мастер п/о и преподаватель спецдисциплин Актюбинский многопрофильный колледж,

Информационные технологии быстро входят в нашу жизнь. Их использование

открывает беспрецедентные возможности для развития человека, более эффективного

решения его многих профессиональных, экономических, социальных и бытовых проблем.

Однако использовать эти возможности смогут лишь те члены общества, которые будут

обладать необходимыми знаниями и умениями, позволяющими им ориентироваться в новом

информационном пространстве.

112

Предметы специальных дисциплин являются одними из основополагающих при

получении знаний по профессии. Поэтому от того, насколько качественными знаниями

овладеет учащийся, будет зависеть его квалификация. Быстрое развитие компьютерных

технологий позволяет во многом решить проблему качественной подготовки специалистов,

путем создания интерактивных, динамических обучающих комплексов.

Работа с интерактивными устройствами существенно помогает учебе. Это хороший

выбор для тех преподавателей, которые хотят заинтересовать своих учащихся, повысить

успеваемость и посещаемость, облегчить усвоение учебного материала. Внедрение

компьютерных технологий в учебный процесс по большинству предметов способствует

повышению интереса учащихся к обучению. Естественно, что эти нововведения требуют

изменения технологии преподавания и творчества от самого преподавателя. На сегодняшний

день в образовательном процессе для повышения качества обучения необходимо применять

не только разнообразные методы, формы работы и современные технологии образования, но

и современные достижения техники интерактивную доску, компьютеры.

Система изучения специальных дисциплин в колледже основана на широком

использовании компьютерных программ, и в дальнейшем выпускники колледжа быстро

адаптируются на рабочих местах.

При использовании интерактивной доски обычные занятия становится более

эффектным, повышается динамичность занятия, открывается возможность видео действия,

возможность оперативного получения информации. Обучение с помощью интерактивных

досок существенно отличается от привычных методов преподавания, хотя основы успешного

проведения занятия одни и те же.

Информационные технологии можно использовать на разных этапах урока:

1. Организационный этап.. На данном этапе целесообразно показать слайд с

указанием темы и перечня вопросов для изучения. Показ этой информации на экране

ускоряет конспектирование.

2. Мотивационно - познавательная деятельность преподавателя формирует

заинтересованность учащегося в восприятии информации,. Формирование

заинтересованности может происходить разными путями: разъяснение значения информации

для будущей профессиональной деятельности, демонстрация задач науки, которые могут

быть решены с помощью этой информации;

рассказ о производственных проблемах, которые были решены с помощью этой

информации. Изображение на экране является равнозначным словам преподавателя. В этом

случае преподаватель поясняет то, что показано на экране.

Изображение на экране дополняет слова преподавателя. При изучении общих понятий

явлений, законов, процессов основным источником знаний являются слова преподавателя, и

изображение на экране позволяет продемонстрировать их условную схему.

3. Проверка усвоения предыдущего материала. С помощью контроля может быть

установлена степень усвоения материала: запоминание прочитанного в учебнике,

услышанного на уроке, узнанного при самостоятельной работе, на практическом занятии и

воспроизведение знаний при тестировании.

Обучающая и образовательная функция состоит в том, что учащийся не просто

отвечает на вопросы теста, но и получая обратную связь по поводу данных ответов, вносит в

них необходимые коррективы.

Воспитывающая функция проверки и оценки знаний при работе с компьютерными

тестами обусловлена самим контролем, а еще больше – самоконтролем. Компьютер как бы

―воспитывает‖ пользователей, приучает трудиться, повышает их ответственность,

―вынуждая‖ самостоятельно принимать решение о собственной готовности к ответу, реально

оценивать свои учебные возможности.

Корректирующая функция дает большой материал преподавателю, поскольку частота

повторяемости ошибки при ответах учащихся, которую может фиксировать компьютер,

113

ориентирует преподавателя на необходимость дополнительного анализа предлагаемого

материала с целью определения его доступности.

4. Изучение нового материала. При изучении нового материала наглядное

изображение является зрительной опорой, которая помогает наиболее полно усвоить

подаваемый материал. Соотношение между словами преподавателя и информацией на

экране может быть разным, и это определяет пояснения, которые дает преподаватель.

5. Закрепление материала. Закрепление материала необходимы для лучшего

запоминания и четкого структурирования. С этой целью в конце урока преподаватель делает

обзор изученного материала, подчеркивая основные положения и их взаимосвязь. При этом

повторение материала происходит не только устно, но и с демонстрацией наиболее важных

наглядных пособий на слайдах, выполнение тестов на компьютере.

Успешное применение новых информационных технологий в учебном процессе

колледжа во многом зависит от умений и навыков преподавателей критически оценивать

педагогические программные средства, их место в учебном процессе, их педагогическую

эффективность, а также результаты обучения с использованием конкретных педагогических

программных средств и корректировки в зависимости от этого процесса обучения. Не менее

важны и проблемы отбора учебного материала, при изучении которого компьютер будет

наиболее полезен, а также определение тех тем, изучение которых эффективнее

осуществлять традиционными методами без использования компьютера.

«ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН» БАҒДАРЛАМАСЫН ЖАНДАНДЫРУ

Конганбаева Г.К.,

И.Қҧрманов атындағы орта мектебінің математика пҽнінің мҧғалімі

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын жандандыру тҿрт негізгі бағыт бойынша жҥзеге

асады: 1) «Сандық Жібек жолын» жасақтау қолжетімді, жылдам ҽрі қорғанысы мықты

сандық инфрақҧрылымды жетілдіруге бағытталады. 2) «Жасампаз қоғамды» қалыптастыру

арқылы цифрлы экономиканың дағдыларын дамытып, халықтың сандық сауаттылығын

ашуға мҥмкіндік туады. 3) «Цифрлық жаңғыру» бағыты экономиканың ҽр саласында

бҽсекеге қабілеттілікті арттыру мақсатында сандық технологиялардың қолдану бойынша

жҧмыс істейді. 4) «Белсенді сандық ҥкімет» электронды жҽне мобильді жҥйенің жетілуін

қамтамасыз ете отырып, мемлекеттік қызметті жолын жеңілдетуді қарастырады. «Цифрлық

Қазақстан» бағдарламасы аясында мемлекеттің стратегиялық міндеттері мен қызметтері

айқын. Ең алдымен, еліміз ҥшін ҿзекті ҽрі маңызды істердің шешімін табу – негізгі

міндеттердің бірі. Соның ішінде, мемлекеттің басқару тиімділігін ҿсіру, денсаулық сақтау,

халықты жҧмыспен қамтамасыз ету, білім деңгейін жетілдіру жҽне еңбек ҿнімділігін арттыру

сынды мҽселелердің шешімін қарастыру жҥктелді. Ақпараттық технологиялар экономикаға

кҿп жаңашылдық ҽкеледі. Біріншіден, бизнесті жҥргізу жеңілдей тҥседі. Олар халықаралық

келіссҿздердегі шығын кҿлемін азайтады. Екіншіден, олардың кҿмегімен жаһандық кҿлемде

тҧтас нарық қалыптасып, тҧтынушылар қоғамы қҧрылады. «Цифлық Қазақстан» – қазіргі

ғасырдың даму ҥрдісіне сҽйкес қызмет етуді кҿздейтін бағдарлама.

«Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды ҿркенде-

туге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді бан-

кинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын

жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бҧл индустриялар қазірдің ҿзінде

дамыған елдердің экономикаларының қҧрылымын ҿзгертіп, дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа

дарытты», деді Елбасы. «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасының 4 негізгі бағыты бар.

Бірінші – ауыл-аймақты кең жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, еліміздің тран-

зиттік мҥмкіндіктерін арттыру.

114

Екінші бағыт – экономиканың салаларына (кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау,



Тҿртінші – IT мамандарды даярлау.

Елбасымыздың Жолдауындағы бірінші бағытты алсақ, ауыл-аймақты кең жолақты ин-

тернетпен қамтамасыз етіп, еліміздің транзиттік мҥмкіндіктерін арттыру бҧл барлық

ҿңірлермен бірге біздің ауданымызға да ҥлкен мҥмкіндік береді. Қарапайым ғана мысал,

сымсыз телефондар, желілік телеарна мемлекет тарапынан жасалған осындай іс-ҽрекеттердің

жемісі.

Бҧл ҿзгерістер біздің кҥнделікті ҿмірімізден кҿрініс тауып отыр. Мҽселен, 90 жылдық

тарихы бар Арал индустриялық-техникалық колледжінде де «Байланыс қҧрастырушысы

кабельші» мамандығында білім алушыларға бҧрын байланыс желісінде мыс кабелімен ҥй-

ренсе, қазіргі таңда талшықты-оптикалық кабельмен ҥйренуде.

«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасының тҥпкі мақсатына терең ҥңіле қарасақ, бҧл

жерде халықтың ҿмір сҥру деңгейін жоғары сатыға кҿтеру, кҿптеген ҽлеуметтік мҽселелердің

оң шешімін табуға зор заманауи мҥмкіншіліктер жасау қарастырылған. Қала берді, Елбасы

мақсат етіп қойған дамыған отыздықтың ортасынан ойып тҧрып орын алу жалпыхалықтық

міндет. Сондықтан бағдарламаның аясында уақыттың ҥдесінен шығу ҥшін жаңа талаптарға

сай еңбек ету қажет.

Қазіргі уақытта заманауи ақпараттық-технологиялардың мҥмкіндігі зор. Мамандардың

айтуынша, оның ең сапалысы — цифрлы технология. Қай салада болмасын, бҧл технология

жҧмысты жеңілдетуге бірден-бір ықпал етіп отыр.

«Зерде» холдингінің ресми сайтындағы мҽліметке сҥйенсек, қазірдің ҿзінде ғаламшар

тҧрғындарының 40 пайыздан астамы интернет игілігін кҿріп отыр, ҥйде отырған 10 ҽйелдің

7-еуінде мобильді телефон бар. Цифрлық технология тек электрондық портал арқылы

мемлекеттік қызметтерді пайдалануда ғана емес, тҧрғындардың бір-бірімен ақпарат

алмасуында да таптырмас қҧрал болғалы қашан.

Озық отыз елдің қатарына ену жолында цифрлық экожҥйені дамыту арқылы Қазақстан

экономикасының бҽсекеге қабілеттілігін жҽне халықтың ҿмір сҥру сапасын арттыру

мақсатында Елбасымыз ҿзінің биылғы Жолдауында Ҥкіметке «Цифрлы Қазақстан»

бағдарламасын жҥзеге асыруды тапсырған болатын. «ҚазАқпарат» сайтының хабарлауынша,

қазіргі таңда ҚР Ақпарат жҽне коммуникация министрлігі «Цифрлы Қазақстан»

бағдарламасының жобасын Ҥкіметке енгізуді жоспарлап жатыр. Бҧл туралы жақында Ҥкімет

отырысында ведомство басшысы Дҽурен Абаев мҽлім етті.

«Біз биылғы жылдың маусым айында «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік

бағдарламасының жобасын Ҥкіметке енгізуді жоспарлап отырмыз. Тҧтастай алғанда,

бағдарламаның басты мақсаты — қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру ҽрі ҧлттық

экономиканы цифрландыру. Қҧжатты жҥзеге асыру шеңберінде 2020 жылға дейін интернет

қолданушылардың санын 80 пайызға дейін арттыру, тҧрғындардың 95 пайызын цифрлық

xабар таратумен қамту, азаматтардың цифрлық сауаттылығын 80 пайызға дейін арттыру

кҿзделіп отыр», — деді министр Ҥкімет отырысында.

«Зерде» холдингінің ресми сайтының мҽліметінше, «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік

бағдарламасын іске асыру тҿрт негізгі бағытта жҥргізіледі. Оның біріншісі, «Цифрлы Жібек

жолын» қҧру. Бҧл — сенімді, қолжетімді, жылдамдығы жоғары жҽне қорғалатын цифрлық

инфрақҧрылым. Екіншісі, мемлекеттік органдар жҧмысының тиімділігі. Мҧнда креативті

қоғам, жаңа жҽне қосымша ІТ мамандар, жаңа цифрлы экономика машықтары мен

қҧзыреттерін жасау қолға алынады. Ҥшіншісі, экономика саласын цифрландыру. Оның

ішінде, кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау, білім беру, ауыл шаруашылығы, электронды

коммерцияны цифрлы тҥрлендіру. Тҿртінші бағыт — «Белсенді цифрлық ҥкіметті»

қалыптастыру, анығы, ашық ҥкімет, ашық мҽліметтер, электронды қызметтерді

ҧйымдастыру.

115

— Елбасы халыққа арнаған биылғы Жолдауында бірқатар тапсырмалар берді. Соның

бірі — цифрлы жүйеге көшу. Ол үшін «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын

әзірлеуді тапсырды. Әрине, баламалы немесе спутниктік сигналдан гөрі, цифрлы сигнал

артық дыбыссыз, таза әрі сапалы болады. Егер берілетін сигналдар, интернет жүйесі,

мобильді байланыс — бәрі цифрлық жүйеге көшсе, сапасы жақсарады әрі тиімді болмақ.

Түсінікті болу үшін айтайын, көпшілік теледидарды спутниктік байланыс сигналдары

арқылы көріп отыр. Алайда, осы телевизия да біртіндеп цифрлық жүйеге көшіп жатыр.

Қазір мұндай сапалы цифрлы телевизия тек Ақтөбе қаласы мен аумағына ғана таралып

тұр. Алдағы жылдары облыс аумағын қамтитын болады. Облыс аумағындағы барлық елді

мекенді интернет желісімен қамтамасыз ету мақсатында талшықты-оптикалық

желілерді тарту жұмыстары да жүріп жатыр. Ұялы байланыс операторлары да барлық

аудан орталықтарына 4G сигналын жеткізуге жұмыстанып жүр. Бұл да мобильді

байланыстың сапасын жақсартуға көмектесері анық.

Сондай-ақ, ол «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын іске асыру барысында ең ҽуелі

халықтың цифрлық сауаттылығы жақсарып, интернет пайдаланушылардың саны бірнеше есе

кҿбейетінін, электронды қҧжатайналым қызметі де жолға қойылып, ақпараттық-

коммуникациялық технология мамандарына сҧраныс артатынын да айтып отыр.

Қазақстанда ақпараттық технологияларды мемлекеттік секторға ендіру жҧмыстары

осыдан он жыл бҧрын сҽтті басталғанын айта кету керек. Оған бір ғана мысал келтіруге

болады, ол – eGov жҥйесі немесе Қазақстанның электронды ҥкіметі. Дҽл осы жҥйенің

кҿмегімен бҥгінде жҥздеген операцияны компьютер алдында отырып-ақ жҥргізе аласыз.

Қҧжат рҽсімдеу, коммуналды қызмет тҥрлерінің ақысын, салық, айыппҧл, сақтандыру жҽне

ҿзге де қызмет тҥрлерін ҥйде отырып тҿлеуге кез-келген қазақстандықтың мҥмкіндігі бар.

Ал, «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы аясында бҧл жҥйенің жҧмысы одан ҽрі

жетілдірілмек.

Жетілдіру ҥшін бірқатар дамыған мемлекеттердің тҽжірибесі қабылданады. Атап

айтқанда, цифрлық технологияны жҥзеге асыруда ҥлкен жетістіктерге жеткен Австрия,

Дания, Австралия, Канада жҽне Сингапур секілді елдерден ҥйренеріміз мол. Мҽселен,

Австрия астанасы Венада қалалық бюджетті ҽзірлеуде жоспарлаудың «цифрлық» принципі

қолданылады. Нҽтижесінде, қала қазынасында жыл сайын 2 миллион еуро ҥнемделеді екен.

Ал, Бостонда (АҚШ) коммуналды қызмет тҥрлерін бақылауға арналған мобильді қосымша

іске қосылғалы бері тҧрғындар тарапынан тҥсетін шағым 66 пайызға қысқарған.

Цифрлық технологияның ауылшаруашылық саласына да берері кҿп, ҽрине егер

орнымен қолдана алсақ. Мҽселен, ҽлемдегі №1 миллиардер Билл Гейтс ойлап тапқан

«Оракул» деген компьютерлік бағдарлама ауылшаруашылық жерлерінің хал-ахуалын

санаулы ғана уақыт ішінде талдаудан ҿткізіп, қандай жағдайда екенін айтып бере алады. Дҽл

қазір Қазақстанда егістік мен жайылым кҿбі жекенің қолында жҽне пайдаланылмай жатқаны

белгілі. Ал аталған бағдарлама сол жер иелерінің кім екенін, жерді қанша уақыттан бері

пайдаланбай жатқанын анықтай алады. Демек, «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы аясында

Билл Гейтстің «Оракулы» да елімізде кең қолданысқа енуі ҽбден мҥмкін.

Цифрлық технология бҧдан бҿлек денсаулық сақтау жҽне білім беру салаларында да







Ал, бҧл мақсатқа жету ҥшін еліміз ҥшінші жаңғыруды еңсеруі тиіс.

Бағдарламаның негізгі мақсаты – орта мерзімді перспективада цифрлық

технологияларды пайдалану арқылы республика экономикасының даму қарқынын жеделдету

жҽне халықтың ҿмір сҥру сапасын жақсарту, сондай-ақ ҧзақ мерзімді перспективада

Қазақстан экономикасын болашақтың цифрлық экономикасын қҧруды қамтамасыз ететін

116

тҥбегейлі жаңа даму жолына кҿшіру ҥшін жағдай жасау. Бағдарлама 2018-2022 жылдар

кезеңінде іске асырылады жҽне елдің флагмандық салаларын технологиялық жаңғыртуға

қосымша серпін береді, еңбек ҿнімділігінің ауқымды жҽне ҧзақ мерзімді ҿсуіне жағдай

жасайды. «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы жобаларын жҥзеге асыруға

жауапты ҧлттық компаниялар ҿкілдері жҽне вице-министрлердің қатысуымен brainstorming

(кҥрделі тапсырмаларды шешу ҥшін адамдардың бірлескен творчестволық жҧмысын

ҧйымдастыру тҽсілі - авт.) ҿткізілді.Шарада бағыттары аясындағы идеялар ҧсынылып, KPI

анықталды, сондай-ақ мерзімдер белгіленді. Оның пікірінше, ашық пікірсайыс, жанды

тілдесу ҥнемі ҿнімді нҽтижелер береді. Жиында ҽріптестер бір-бірімен тҽжірибесін бҿлісіп,

мҽселелердің шешімдерін ҧсынған.

Еске сала кетсек, ҚР Ҥкіметінің 2017 жылдың 12 желтоқсанындағы қаулысымен

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы бекітілді. Бағдарламаның басты мақсаты -

цифрлық технологияларды пайдалану мен дамыту арқылы мемлекет экономикасының

бҽсекелестігін жҽне халық ҿмірінің сапасын арттыру.

Жобаны жҥзеге асыру екі жолмен жасалады деп жоспарлануда. Олар: орташа мерзімді

келешекте «Қазіргі экономиканы цифрландыру» жҽне ҧзақ мерзімді келешекте «Болашақтың

цифрлық индустриясын қҧру».

«ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН» БАҒДАРЛАМАСЫ – ХАЛЫҚТЫҢ ҼЛ-АУҚАТЫН

АРТТЫРУҒА БАҒЫТТАЛҒАН ЖОБА

Кудайбергенова С.Ж.,

И.Қҧрманов атындағы орта мектебінің физика пҽнінің мҧғалімі

«... Біз цифрлық технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустриялды

ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет.


арттыру, ҽрі ҧлттық экономиканы цифрландыру. Қҧжатты жҥзеге асыру шеңберінде 2020



дейін арттыру кҿзделуде.

Сондай-ақ, тек биылдың ҿзінде аталған бағдарлама аясында елімізде 244

радиотелевизиялық станция салынатын болады. Атқарылатын жобалардың басым бҿлігі

мемлекеттік-жекменшік серіктестігі аясында жҥзеге аспақ.

Цифрлық технология бҧдан бҿлек денсаулық сақтау жҽне білім беру салаларында да







Ал, бҧл мақсатқа жету ҥшін еліміз ҥшінші жаңғыруды еңсеруі тиіс.










http://www.inform.kz/kz/ukimet-cifrlyk-kazakstan-memlekettik-bagdarlamasyn-bekitti_a3098045

117




































Жолдау біздің еліміздің ширек ғасыр ішіндегі екі жаңғырту ҥрдісін аяқтап, ҥшінші,

экономикамыздың ҽлемдік ҿсімінің лайықты деңгейге жетуін қамтамасыз ететін,

жеделдетілген технологиялық жаңғыртылу басымдығына кҿшуімізді айқындап берді.





Ақпаратты сақтау да, тасымалдау да жолға қойылды.

Сымсыз телефондар, желілік телеарна – осы бағдарламаның жемісі. Жаңа дамып келе

жатқан жасанды интеллект белгілі бір алгоритм жоқ жерде пайдалануға жол ашады.

2011 жылдың 18 қаңтарында Елбасы Нҧрсҧлтан Назарбаевтың қатысуымен ҧлттық

жерсеріктік «OTAU TV» телерадиохабар тарату желісі іске қосылған болатын. Бҥгінде

ҧлттық оператор қызметін пайдаланатын ҥй шаруашылықтарының саны миллионға жетуге

жақын. Цифрлы стандартқа кҿшкен сҽтте, Қазақстанда жерсеріктік жҥйе абоненттерінің

саны небҽрі 6 300 болғанын ескерсек, бҧл кҿрсеткіш аталған қызметтің халық арасында ҥл-

кен сҧранысқа ие екенін кҿрсетеді. Бҧл, ҽсіресе, ауыл тҧрғындарына қатысты, ҿйткені, оның

абоненттерінің 70 пайызы ауылдық жерлерге келеді.

118

Президенттің Жолдауында елімізде ҥлкен экономикалық жҽне технологиялық дҥмпу

болуы тиістігі баса айтылды. Ал ол ҥшін, ең алдымен, тағы сол IT саласына басымдық

беріледі.

Жалпы, Қазақстанда ақпараттық технологияларды мемлекеттік секторға ендіру жҧмыстары

осыдан он жыл бҧрын сҽтті басталған. Оған мысал келтіруге болады, ол – «eGov» жҥйесі

немесе Қазақстанның электронды ҥкіметі. Дҽл осы жҥйенің кҿмегімен бҥгінде жҥздеген

операцияны компьютер алдында отырып-ақ жҥргізе аласыз. Қҧжат ресімдеу, коммуналдық

қызмет тҥрлерінің ақысын, салық, айыппҧл, сақтандыру жҽне ҿзге де қызмет тҥрлерін ҥйде

отырып тҿлеуге кез келген қазақстандықтың мҥмкіндігі бар. Бҧл істер алдағы кезде одан ҽрі

жетілдіріле тҥседі.

Жолдауға сҽйкес жазға қарай елімізде «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы

іске қосылуы белгіленді. Ақпараттық технологиялар қарыштап дамып бара жатқан мына

заманда IT саласын дамытпасақ, дамыған 30 елдің қатарынан кҿріну қиын. Ҿйткені,

ҿркениетті елдердің барлығы осы цифрлы жҥйеге кҿшіп, ҿнеркҽсібінің дамуын жҽне

халқының ҽл-ауқатын жылдан-жылға жақсартып келеді.

Жолдауда Елбасы: «Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа

индустрияларды ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг,

онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім

беру ісінде қолданылатын жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бҧл

индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған елдердің экономикаларының қҧрылымын ҿзгертіп,

дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты», деп нақты бағдар берді.

Қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру ҽрі ҧлттық экономиканы цифрландыру

бағдарламасын жҥзеге асыру шеңберінде 2020 жылға дейін интернет қолданушылардың

санын 80 пайызға дейін арттыру, тҧрғындардың 95 пайызын цифрлы xабар таратумен қамту,

азаматтардың цифрлық сауаттылығын 80 пайызға дейін арттыру кҿзделуде. Бҧл ҥшін

биылдың ҿзінде аталған бағдарлама аясында елімізде 244 радиотелевизиялық станса іске

қосылмақ.

«Цифрлы Қазақстан» тек бір ғана IT саласын емес, қоғамдағы ҿзге де салаларды

дамытуға бағытталған. Бағдарлама ІЖҾ-дегі IT-секторының ҥлесін 2020 жылға дейін 5

пайызға жеткізуді жоспарлап отыр. IT-секторында 150 мың жаңа жҧмыс орны ашылады.

Еңбек ҿнімділігі 37 пайызға жеткізіледі. Халықтың цифрлық сауаттылығын арттыру да

басты міндет, ол 85 пайызға дейін жеткізілетін болады.

«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын жҥзеге асыруда 4 бағыт бар. Бірінші бағыт –

ауыл-аймақты кең жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, Қазақстанның транзиттік ҽлеуетін

арттыру. Екінші бағыт – экономиканың салаларына (кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау,


Ҥшіншісі – мемлекеттік органдар жҧмысының сапасын арттыру жҽне тҿртінші бағыт – IT-

мамандарды даярлау.

Цифрлы технологияның халқымыздың жартысы ауылда тҧрып, сол жерде нҽпақасын

айырып отырған ауыл шаруашылығы саласына да берері кҿп. Ҽлемге белгілі «Microsoft»

компаниясының қожайыны Билл Гейтс ойлап тапқан «Оракул» деген компьютерлік

бағдарлама ауылшаруашылық жерлерінің хал-ахуалын санаулы ғана уақыт ішінде талдаудан

ҿткізіп, қандай жағдайда екенін айтып бере алады. Дҽл қазір Қазақстанда егістік пен жайы-

лымның кҿбі жекенің қолында жҽне пайдаланылмай жатқаны белгілі. Ал аталған бағдарлама

сол жер иелерінің кім екенін, жерді қанша уақыттан бері пайдаланбай жатқанын анықтай

алады. Демек, «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы аясында Билл Гейтстің «Оракулы» да

елімізде кең қолданысқа енуі ҽбден мҥмкін.

Цифрлы технология бҧдан бҿлек денсаулық сақтау жҽне білім беру салаларында да




119




Ал, бҧл мақсатқа жету ҥшін еліміз Ҥшінші жаңғыруды еңсеруі тиіс.

САНДЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ – БОЛАШАҚҚА БАТЫЛ ҚАДАМ

КульбаеваГ.Т.,

Мҧғалжар ауданы «Ақсу негізгі орта мектебі» КММ

«Ақпарат кімнің қолында болса, ҽлем соның қолында» деген қанатты сҿзді тарихта

Нотан Ротшильдайтқан болатын. Бҥгінгі ҽлемнің ҽр қадамы ақпаратпен байланысты екенін

ескерсек, оның болашағы да цифрлық ақпаратқа тҽуелді болары сҿзсіз. Сондықтан да,

цифрлық технологиялар Тҧңғыш Елбасы айтқан тҿртінші ҿнеркҽсіптік революцияның

ҿзегіне айналды. Елбасының «Қазақстанның ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге

қабілеттілік» атты Жолдауында цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа

индустрияларды ҿркендетуге тиіс екеніміз айтылған.



Елімізде жаңа технологияны жетік меңгере тҥсу ҥшін «Цифрлы Қазақстан»

бағдарламасы қабылданды. Ол 4 бағыт бойынша жҥзеге асырылады. Бірінші бағыт – ауыл-

аймақты кең жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, Қазақстанның транзиттік ҽлеуетін

арттыру. Екінші бағыт – кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау, білім беру, ауыл

шаруашылығы жҽне электронды сауда экономиканың салаларына цифрлы технологияны

ендіру. Ҥшіншісі – мемлекеттік органдар жҧмысының сапасын арттыру жҽне тҿртінші бағыт

– IT-мамандарды даярлау.








қҧралы ғана емес, сонымен қатар, интернет желісіне еркін қосылатын компьютер секілді.


оқиғаларға байланысты ой-пікірлерін білдіретін болды. Елімізде 2020 жылға дейін интернет

қолданушылардың санын 80 пайызға дейін арттыру, тҧрғындардың 95 пайызын цифрлы


кҿзделуде.

Ал білім саласы да аталған шараға белсенді тҥрде атсалысып, ҿз нҽтижелерін беруде.

Білім беру мазмҧнының жаңартылған бағдарламасының жҥйесі бойынша балаларға білім

дайын кҥйінде берілмейді, керісінше оқушылардың ҿздерін еркін ҧстауға, ойлануға

мҥмкіндік жасалады. Олар ҿз беттерімен жҽне ҿзара ҽрекеттесе оқып-ҥйреніп, ортақ бір

шешімге келуге бағытталады. Сондықтан да қазіргі таңдағы ҽрбір ҧстаздың да, оқушының да

іс-ҽрекеті ерекше шығармашылық сипатта болуы керек.

Бағдарламаның мақсаты – оқушылар ҿздерінің қалай оқу керектігіне назар аудара

отырып, олардың ҿз ойлары мен дҽлелдемелерін нақты жеткізе алатын, яғни ойға жҥйрік,

тілге шешен, ҽрі жазбаша тҥрде еркін, кҿркем бейнелеп жазуға тҿселген, бірнеше тілді қатар

меңгерген бҽсекеге қабілетті жан-жақты жетілген жеке тҧлға қалыптастыру болып табылады.

Ҽрбір сабақ мҧғалімнің шығармашылық жҧмысы. Сондықтан да ҽр сабақты

оқушылардың есінде қалатындай етіп тҥрлендіріп отырған жҿн. Қазіргі ғылым мен

120

техниканың дамыған заманында оқушылардың білім деңгейін тереңдету, ғылыми тҧрғыда

дамыту, ҿз бетімен жҧмыс істеуге дағдыландыру, ойлау қабілетін дамыту, сҿйлеу

шеберліктерін арттыру, ҿз беттерімен ізденушіліктерін, ақпараттық қҧралдарды іздестіру

жҽне оны пайдалана білу мақсатында жаңа технология ҽдістерін тиімді пайдалану ҧстаз

шеберлігінің белгісі. Қазіргі уақыт бҥкіл адамзат қоғамының ғылыми – техникалық ҥрдіс пен

ҿркениеттің даму кезеңіне бет бҧрған уақыт деп есептеймін.

e-Learning – елімізде білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған

мемлекеттік бағдарламасы бойынша қолға алынған, бҥгінгі кҥні жемісін берген жоба.Осы

орайда қазіргі таңда ҿз сабақтарымызда «Bilimland» порталын жиі қолданамыз. Себебі, 40

мыңнан астам сандық білім беру сабақтары мен 1 миллионнан аса мультимедиалық ақпарат

қамтылған порталдан кез-келген пҽн бойынша қажетті жаңа дҥние табуға ҽбден болады.

Мҧғалімдер «Кҥнделік kz» электрондық журналының да тиімділігі зор екендігін айтуда.

Ҿйткені, бҧрынғы ҽдіс бойынша журнал толтыруға жҧмсалған уақытты қосымша білім алуға

арнауға болады.

«Кҥнделік kz» журналының тағы бір артықшылығы ата-аналар ҥйде отырып-ақ,

баласының қандай баға алғандығын біле алады. Ол ҥшін олар арнайы сайтқа тіркелсе

болғаны. Оқушы ҥй тапсырмасын да осы журналдан қарап біле алады. Заманауи ҥлгідегі

жаңа журналды ауыл мҧғалімдері де пайдалана алады. Ал, ҽзірге интернеті жоқ елді-мекен

мҧғалімдері болса, электрондық журналды сайттан кҿшіріп алып жҧмыс істеулеріне болады.











БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЦИФРЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ МАҢЫЗЫ

Сарбаева Н.И., Кульжанова Ш. Мухамбет-Рашидовна [email protected]

Ақтҿбе қаласы №3орта мектебінің қазақ тілімен ҽдебиет пҽні мҧғалімдері.

Елімізде ақпараттық технологиялар мемлекеттік басқару саласында ширек ғасырдан

бері табыспен қолданылып келеді. Қазіргі таңда мемлекет ҧсынатын қызметтердің кҿпшілігі

электрондық тҽсілмен кҿрсетіледі. Бҧл орайда шалғай ҿңірлерге да тарала бастаған элек-

тронды ҥкімет – e-gov желісінің ізашарлық рҿлін атап ҿту керек. «Тҿртінші ҿнеркҽсіптік

революция жағдайындағы дамудың жаңа мҥмкіндіктері» атты биылғы Елбасы Жолдауы мен

«Рухани жаңғыру» бағдарламасына сҽйкес цифрлық ресурстарды ҧлғайтуда ҥстіміздегі

жылы білім берудің ақпараттық жҥйелерін мемлекеттік органдар желісімен біріктіру қолға

алынып жатыр.

Білім жҽне ғылым мемлекетіміздің ҽлеуметтік-экономикалық кҥш-қуаты ҿркендеуінің

негізгі қозғаушы кҥші болып табылады. Білім саласын дамыту инновацияны ендіруге

септігін тигізіп, жастарды қазіргі еңбек нарығында бҽсекеге қабілетті болуға қажетті керекті

білімдер мен дағдылармен қамтамасыз етеді. Білім берудің сапасына ҽсер ететін келесі бір

кҿрсеткіш бір оқушыға жҧмсалатын шығын болып табылады. Қазақстан Еуропа жҽне

Орталық Азия мемлекеттерінің ішінде бір оқушының білім алуына қажетті ең тҿменгі

соманы, яғни ішкі жалпы ҿнімнің 12 пайызын ғана жҧмсайды. Ресейде бҧл кҿрсеткіш 21

пайызды, «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы аясында қаржылық тетіктер қарастырылып,


121

ақпараттық технологияларды қолдану арқылы оқыту ҥдерісін жетілдіруде мектептерді тех-

никалық жабдықтау жҽне олардың кең жолақты Интернет желісіне, Wi-Fi жҥйесіне қосу

кҿзделіп отыр. Ҥкімет жоспарына сҽйкес 2020 жылдың соңына дейін барлық қашықтағы елді

мекендер кең жолақты интернетке толықтай қосылуы тиіс. Мҧның ҿзі білім беру жҥйесін

цифрландыруды ҽрі қарай дамытуға қуатты серпін бермек. Бҧл ретте ақпаратқа

қолжетімділік артып, кез келген оқушы, мҧғалім, ата-ана немесе мектеп директоры ҿз

смартфондары арқылы қажетті ақпаратты ала алады. Сҿйтіп, ҽр оқушының ҿз бағаларын, ҥй

тапсырмаларын, оқулықтарды, ҽлемнің цифрлық білім беру ресурстарын интернет арқылы

кҿруіне мҥмкіндік туады. Сонымен қатар балабақша кезегінен бастап аттестат немесе

диплом алуға дейінгі барлық қажетті ақпарат қолжетімді болады, ҽрбір оқушы немесе

мҧғалім интерактивті сабақтарға еркін қол жеткізеді. Барлық деректер бір дерекқорға

біріктіріліп, BigData технологиялары енгізіледі, онлайн-талдаулар жҥргізіледі. Жҥйелі тҥрде

жҥргізілген жҧмыстың арқасында білім беру саласындағы интернет желісінің қолжетімділігі

арта тҥсті, бҥгінде мектептердің 99 пайызы интернетке қосылған. «Цифрлық Қазақстан»

бағдарламасына сҽйкес барлық мектептерді интернетке қосу жоспарланып отыр. 4 мыңнан

астам мектепте электронды «Кҥнделіктер» енгізілген, оларды барлық мектеп оқушыларының

тең жарымы пайдаланады.

Бҥгінгі заман талабы білім беру жҥйесінің алдына жаңа міндеттер қойып отыр.

Сондықтан қазіргі білім беру жҥйесінде жаңа технологияларды енгізу кҥннен кҥнге басты

талапқа айналып, осы ҽдістерді жетілдіре тҥсу қажеттігі кҥшейіп келеді.Ақпараттық

технологияларды екі жақтан қарастыруға болады: техникалық жҽне педагогикалық

кҿзқараспен. Техникалық сипаттамасына келсек, ақпараттық технологияларға жататындар:

ЭЕМ, ДЭЕМ, барлық класты ЭЕМ ҥшін терминалды жабдықтар, жергілікті есептеуіш

желілер, ақпаратты енгізу-шығару қҧрылғылары, мҽтіндік жҽне графикалық ақпаратты

манипуляциялау қҧралдары жҽне қазіргі ЭЕМ-нің т.б. периферийлік жабдықтары;

мҽліметтерді графикалық немесе дыбыстық тҥрінен цифрлік тҥріне тҥрлендіру қҧралдары;

аудиовизуалды ақпаратты басқару қҧралдары мен қҧрылғылары; қазіргі байланыс

қҧралдары; жасанды интеллект жҥйелері; программалық кешендер (программалау тілдері,

трансляторлар, компилляторлар, операциялық жҥйелер, қолданбалы программалар пакеті

жҽне т.с.с.) жҽне т.б. Ақпараттық технологияларлың қҧралдарына оқу-ҽдістемелік,

нормативті-техникалық жҽне ҧйымдастыру материалдарымен (АТҚ-ның педагогикалық

мақсатта қолданылуын қамтамасыз ететін) қатар білім беруді ақпараттандыру қҧралдары

жатады. Ал педагогикалық кҿзқараспен ақпараттық технологиялар мҽліметтерді ҿңдеудің

жаңа қҧралдары мен ҽдістерінің қолданылуымен ҧйымдастырылатын дидактикалық процесс

деп тҥсіндіріледі.

Білім беру мекемесінде ақпараттық технологияларды қолдану оқушы мен оқытушы

рҿлдерін жҽне олардың ҿзара қарым-қатынастарын ҿзгертеді. Мҧғалім енді оқушыларының

алдында ақпараттың қайнар кҿзі ретінде шығып тҧрмайды. «Ақпаратты қайдан алу керек?»

деген сҧрақ «Оқушы қанша мҽлімет жҽне оны қандай тҥрде қабылдай алады?» деген

сҧрақпен тҧлғалардың дамуын бағыттау, шығармашылық ізденістерін қолдау жҽне олардың

топтық жҧмыстарын ҧйымдастыру.

Компьютерлер мҧғалімге барлық ҽлемге ақпаратты ашылған оқу сыныбында

жҧмыстың жаңа шарттарын қҧруға жҽне сонымен қатар бҥгінгі кҥнгі оқушылардың ойлау

тҽсілін, ол ертеңгі кҥннің мҧқтаждықтарын, қажеттіліктерін қанағаттандыратындай етіп

ҿзгертуге кҿмектеседі.

Технологиялық білім сыныпта АКТ-ні қолдану жҿніндегі білімдерді қамтиды.

Мектептегі технологияларға компьютер, ноутбук, интерактивті тақта, интернет/ WWW ,

ҧялы телефон, сандық бейне, фото аппараттар, планшет, жатады. АКТ қҧралдарының

тиімділігі:

Ҽлемдік ақпараттық кеңістікке шығу

Пҽнге қызығушылығы артуы

Ҿз бетімен жҧмыс істеуі

122

Кҿрнекіліктерді тиімді қолдану

Білік дағдыларының дамуы

Тексеру тҥрлерінің бағалануы

Білімнің жан-жақтылығы

Уақытты тиімді пайдалану

АКТ басым бағыттары: электрондық оқыту ҽдісі, мультимедиялық жҽне гипермҽтіндік

оқыту ҽдісі, ғаламдық тор арқылы оқыту ҽдісі жҽне кейінгі кезде белгілі бола бастаған

тҽсілдер: подкастинг, wiki, youtube, беттеріне шығу.

Мектептегі технологияларға мыналар жатады:теледидар бағдарламалары; сандық

теледидар; интернет/ WWW; ҧялы телефон; ҧтқыр қондырғылар; компьютер; ноутбук.Білікті

мҧғалім ҥшін теориялық жҽне тҽжірибелік білімдер ҿзара тығыз байланыста болуы тҽн. АКТ

енгізген кезде, теориялық жҽне тҽжірибелік білімдердің біртҧтастығы оларды тиімді қолда-

нуды қамтамасыз етеді, ал бҧл оқыту жҽне оқу ҥдерістерін жақсартуға жағдай жасайтын

болады. Сабақта теориялық жҽне тҽжірибелік білімдерді қолданған кезде, анықтаушы фактор

оқыту ҥрдісінің мазмҧны, ҽдістемесі, технологиясы саласындағы білімнің қалыптасқандығы

болып табылады. Оқытуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану

қоғамдағы ҿзгерісті танып білуге жҽне оларды тез қабылдауда мол мҥмкіндік береді. Оқыту

мен оқытуда да ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану модульде

ҧсынылған ақпараттар мҧғалімдерге оқыту барысында ғылыми жетістіктерді жан-жақты

пайдалану, оқытуды жетілдіру мақсатында жаңа сандық технологияларды қолдану бойынша

кҿмек кҿрсету мен ҥйрету, Интернет желісінің мол мҥмкіндіктерін еркін пайдалана білуге

баулу қарастырылған. Заман талабына сай техника тілін белсенді меңгерген тҧлға компьютер

бағдарламаларын, интерактивті жабдықтарды жан-жақты пайдаланушы ретінде ХХІ

ғасырдың толыққанды адамы екені сҿзсіз. Сондықтан мҧғалімнің электрондық жҽне сандық

сауаттылығы мектеп оқушысының АКТ тҧрғысында ҽлеуметтенуіне толық қызмет етуі

қажет. Бҧл тҧрғыда қазіргі заман жетістіктеріне дер кезінде ілесе отырып, оқушының,

ҽріптестерінің толық мҽнде ақпараттануына ҥлесін қосуы қажет.

Қорыта айтқанда:

ақпараттық коммуникативтік технологияны қолдану ақпарат берудің кҿптеген

арналармен ғана қамтамасыз етіп қоймайды, сонымен қатар ҽр тҥрлі орталар бірін-бірі

толықтыратын жағдай туғызады.

Оқушылардың алдында ҿз тілі бар жеке ортаны шығармашылықпен қолдана алатын

жаңа мҥмкіндіктер ашылады:

ақыл - ойын дамытады;

шығармашылық белсендігін арттырады;

оқушылардың ҿзінің жеке іс - ҽрекетін дҧрыс жоспарлауға, дҧрыс шешім қабылдай

алуға, ҧжымдық іс - ҽрекетке тҽрбиелейді;

жан - жақты ізденушілігін арттырады;

ҧқыптылыққа, нақтылыққа, берілген тапсырмалардың нҽтижелі орындалуына, басты

мҽселеге назар аудара білуге баулиды.

ақпараттық технология басқа технологиялармен интеграциялана отырып мҧғалімнің

қарқынды дамуына, оқу мен оқыту ҥдерістерін білікті тҥсінудің кҿрсеткіші болып табылады.

АКТ-ні сабақта қолдану уақыт тиімділігімен, қажетті ақпаратты аз уақыт аралығында

шапшаң таба алуымен, оқушының жаңа тақырыпты есту жҽне кҿру арқылы қабылдап, тез

тҥсінуімен, сандық-технологияны меңгеру қҧзіреттілігінің дамуымен ерекшеленеді.

теориялық жҽне тҽжірибелік білімді ҧштастырып, АКТ-ні сабағына тиімді енгізген

мҧғалім оқу мен оқыту ҥдерісін жақсартады.


1. Қазақстан Республикасының Президенті Нҧрсҧлтан Ҽбішҧлы Назарбаевтің

//Қазақстан халқына Жолдауы/,2014

123

2.Қазақстан Республикасы Президентінің 2010ж 7желтоқсандағы №1118 Жарлығымен

бекітілген Қазақстан Республикасы нда білім беруді дамытудың 2011-2020жылдарға

арналған мемлекеттік бағдарламасы.

3.Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курстарының

бағдарламасы. Мҧғалімге арналған нҧсқаулық. Ҥшінші базалық деңгей. III басылым.

«Назарбаев Зияткерлік мектебі» ДББҦ, 2012.

4.Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курстарының

бағдарламасы. Тренерге арналған нҧсқаулық. Ҥшінші базалық деңгей. III басылым.

«Назарбаев Зияткерлік мектебі» ДББҦ, 2012.

ЦИФРЛАНДЫРУ БҤГІНГІ БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЖАҢА БАҒЫТ

Мажитова Г.У., Ақтҿбе облысы, Қандыағаш қаласы № 4 ЖББОМ

Мажитова Ш.У.,

Ақтҿбе қаласы, №60 ЖББОМ

Цифрландыру – бҽсекеге қабілетті экономиканы дамытуды жҽне халқының тҧрмыс

сапасын жаңа деңгейге кҿтеруді мақсат тҧтқан ҽлем мемлекеттері жаппай ҧстанып отырған

тренд. Аталған айтулы ҥрдіске ілеспеген, ең бастысы бел шешіп кіріспеген жағдайда,

мемлекеттің болашағы бҧлыңғыр болатындығы сҿзсіз. ―Біз цифрлы технологияны қолдану

арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді

міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді

денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын жҽне басқа да перспективалы салаларды

дамыту керек. Бҧл индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған елдердің экономикаларының

қҧрылымын ҿзгертіп, дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты‖. Цифрландыру дегеніміз

Қазақстанның озық ел атану жолындағы мақсат емес, қҧрал. Бҽсекеге қабілетті болу, ҿсімді,

ҿнім ҿндіруді арттыру, міне, осы – мақсат.- деді Нҧрсҧлтан Назарбаев ҿзінің Жолдауында. [1,

3-б.]. «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы инфрақҧрылымды дамытуға, адам



2018-2022 жылдарға арналған «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы бес

бағытты қамтиды.

Біріншісі – экономика салаларын цифрландыру. Бҧл бағыт еңбек ҿнімділігін ҿсіру жҽне

капиталдандыруды арттыруды мақсат тҧтып, серпінді технологияларды пайдалану арқылы

экономиканың дҽстҥрлі салаларын тҥрлендіруді кҿздейді.

Екіншісі – «Цифрлы мемлекетке кҿшу». Бҧл бағыт мемлекеттік қызмет кҿрсету

саласын жаңа сапаға кҿтеруді мақсат етеді; қағаз жҥзіндегі жҧмыстар электронды нҧсқаға

кҿшірілуімен ерекшеленбек.

Ҥшіншісі – «Цифрлы Жібек жолын жҥзеге асыру». Бҧл бағыт мҽліметтерді беру, сақтау

жҽне ҿңдеудің жоғары жылдамдығына қол жеткізуді міндет етіп қойған.

Тҿртіншісі – «Адам капиталын дамыту». Бҧл бағыт бойынша «білім экономикасына»

кҿшу ҥшін креативті қоғам қҧру қолға алынады.

Бесіншісі – «Инновациялық экожҥйені қҧру». Бҧл бағытқа сҽйкес бизнес, ғылыми орта

жҽне мемлекет арасында тҧрақты байланыс орнатылып, технологиялық кҽсіпкерлік пен

инновацияны дамытуға қолайлы жағдай жасау мҽселелері қамтылып отыр.

Білім саласындағы цифрландыру мҽселесі «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік

бағдарламасының тҿртінші бағытына, АДАМ КАПИТАЛЫН ДАМЫТУ ҥрдісімен

сабақтасады. «Адами капитал» ҧғымын алғаш рет ғылыми ортаға енгізген Нобель

сыйлығынының иегері, экономист Теодор Шульц терминге «Адам бойындағы барлық

қабілет туа бітеді немесе ҿмірлік дағдымен қалыптасады. Тиісті қаржы бҿлу арқылы

124

дамытылатын адам бойындағы туа жҽне жҥре қалыптасқан қҧнды қабілеттерді адами

капитал дейміз» сынды анықтама берген-ді.[2, 4-б.]. Ендеше капитал дегеніміз – табыс

ҽкелетін қҧндылық. Табыс ҽкелмеген кез келген байлық капитал бола алмақ емес. Демек

адами капиталға айналмаған жанбҽсекелестікке қабілетті болмайтындығы тҥсінікті жайт.

Адам капиталын дамыту ҥшін Қазақстанда сапалы кадрлық ҽлеует қҧру керек. Сол

себепті «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасында орта, техникалық жҽнекҽсіби, жоғары білім

беруде цифрлық сауаттылықты арттырушаралары қарастырылған:

- 2-сыныптан бастап «Бағдарламалау негіздері» пҽні кезең-кезеңімен енгізіледі;

- жоғары сыныптардағы бағдарлама роботты техника, виртуалды шындық, 3D

принтинг жҽне басқа пҽндермен толығады;

- талантты жастарды дамыту жҽне қолдау мақсатында тҧрақты тҥрдехакатондар,

олимпиадалар мен конкурстар ҧйымдастырылуда;

- роботты техника мен бағдарламалаубойыншатҥрліҥйірмелерашылуда;

- елді мекендерде тҧрғындар, оның ішінде жҧмыссыздар, сҧранысқа ие цифрлық

машықтарға оқытылатын болады жҽне т.б. [3, 1-б.]

Білім беру мекемелерінде, ҽсіресе мектептерде қолданысқа енгізілген «Кҥнделік»

электронды журналдар мен электронды кҥнделік ақпараттық жҥйесінің мақсаты – оқу-тҽрбие

ҥдерісін автоматтандыру, қағазбастылықтан арылу жҽне білім беру сапасын арттыру.

Электронды журнал енгізілгелі бҧрынғыдай мектеп пен ата-ана сынып журналы, ҥлгерім

табелі жҽне қағаз кҥнделіктер сатып алуға ақша шығындамайды.

Электронды журналдар мен кҥнделіктер арқылы ата-аналар баласының қай тақырып

бойынша баға алғанын біліп, мҧғаліммен байланысқа шығып хат қалдыра алатын, кестедегі

ҿзгерістерді, баласының ҥй тапсырмаларын орындауын, тоқсандық жҽне қорытынды

жетістіктерін бақылайтын жҽне қадағалайтын, іс-шарадағы фотосуреттермен алмасатын,

ңғайлы уақытта кез-келген ата-анамен немесе мҧғаліммен байланыса алатыныңғайлы қҧрал.

Kundelik.kz сайты арқылы оқушылар басқа мектеп оқушыларымен хабар алмасу, ҿз

мектебінің тақырыптық ҥйірмелерін ҿздігінен жҥргізу немесе оларға қатысу, сыныптың іс-

шаралары мен жаңалықтарын талқылау, мектептік ҿмірдің фотосуреттерімен бҿлісе

алады,қызықты ҽрі пайдалы уақыт ҿткізу– бҧл ҽр тҥрлі тақырыптар бойынша кҿптеген

байқауларға қатысу мҥмкіндігіне ие бола алады.

«BilimLand» цифрлы білім беру порталы мҧғалімдерді тегін дидактикалық

материалдар, ресурстармен қамтамасыз етеді. Демек, сабақ жоспар жазу жеңілдеді.

Порталдың ерекшелігі неде? Оқушылар ҽр тақырыпқа байланысты бейне, аудио жазбалармен

танысып, химиялық реакциялар жҥргізеді. Бҧл олардың қауіпсіздігінің кепілі.

Елбасымыз Н.Ҽ.Назарбаев: «Мен ҽркімнің цифрландыру мақсат емес екенін тҥсінуін

қалаймын, ол жаһандық бҽсекелестікке ҽкелетін біздің абсолюттік артықшылығымызға қол

жеткізудің қҧралы. Онсыз ҿзін қҧрметтейтін ел қалыпты ҿмір сҥре алмайды. Бҽсекелестік

болмаса, біз артта қаламыз жҽне алда келе жатқан мелекеттердің шаңын жҧтатын боламыз.

Пайданың, ҿнімділіктің жҽне капиталдандырудың кҥрт артуы – мҽселе осында. Цифрлы

экономика осыны береді»,-деп ескертті. Елбасының сҿзінен шығатын қорытынды –

Қазақстан цифрлы болашаққа қарышты да нық қадам басуы керек. «Цифрлы Қазақстан»

бағдарламасының шешуші мақсаты – инновациялық экономиканы қалыптастыру, 2050

жылға қарай бҽсекеге қабілетті 30 елдің қатарына қосылу жҽне қоғам мен ҿндірісті жаңарту.

Білім сферасындағы цифрландырудың ең басты міндеті – білім беру сапасын арттыру, яғни

халықаралық дейгейде ҽртҥрлі салаларда, оның ішінде «жасанды интеллект» жҽне «ауқымды

деректер» жасау саласында бҽсекеге қабілетті Ел жастарын дайындау. Қазақстанның ҥшінші

жаңғыруы аясында экономиканың жедел технологиялық дамуына жол ашып, цифрландыру

мҽселесіне ерекше ден қою – Елбасы қойып отырған маңызды стратегиялық міндет.

Қорыта айтқанда, «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы еліміздің барлық салалары

бойынша ҽлемдік деңгейдегі бҽсекелестікке қабылеттілікті арттыруға мол мҥмкіндіктердің

алғышарттары жасалынып отырғандығы бҽріміздің болашаққа деген сенімімізді арттырып

отыр. Цифрлы технология жҥйесі арқылы еліміз ҽр салада ҥздік кҿрсеткіштерге қол жеткізе

125

беретін болады. Уақыт ҿткен сайын адамдардың мҥмкіншіліктері де арта тҥсуде. Бҧған дейін

біз осындай ақылды технологияларды ҿмірімізге енеді деп ойладық па? Айтса сенгісіз

дҥниелер бҥгінгі таңда ҿмірімізге еніп, адам қиялынан туындаған ғажайып туындылар ҿмірге

келуде. Жаңа ҿнім, жаңа қызмет сапасы, жаңа қҧрылғылар – цифрлы технология жҥйесінің

жарқын ҥлгісі. Бҧл, сҿзсіз ХХІ ғасырдың жетістігі.


1 Қазақстанның ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге қабілеттілік.- ҚР Презизенті

Н.Ҽ.Назарбаев Қазақстан Халқына Жолдауы.- Егеменді Қазақстан.- 2017.- 31қаңтар

2 Қастер Сарқытқан. Адами капитал мамандық таңдаудан қалыптасады // President &

Halyq.- 2018. – 29 маусым. – Б. 6.

3 Игілігі мол цифрлы қоғам // Егемен Қазақстан. - 2018.- 2 ақпан. – Б. 12.

ПРИМЕНЕНИЕ ЦИФРОВЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ РЕСУРСОВ В НАЧАЛЬНОЙ

ШКОЛЕ

Маханбеталина Г.К., [email protected]


В современном обществе дети с ранних лет окружены разнообразными цифровыми

инструментами. Приходя в 1 класс, ученики с гордостью говорят, что умеют работать на

компьютере. Правда, при дальнейшей беседе выясняется, что вся работа заключается в

лучшем случае в освоении отдельных развивающих игр.

Наша цель - научить младших школьников использовать разнообразные цифровые

ресурсы для своей учебной деятельности, а педагогу начальной школы сделать этот

инструмент средством обучения.

Основной чертой, сложившейся в отечественной школе ситуации с использованием в

учебном процессе информационных технологий, в том числе цифровых образовательных

ресурсов (ЦОР), является то, что соответствующая деятельность учителей ранее поощрялась,

однако не являлась для них обязательной.

Ситуация существенно изменилась с принятием и введением в действие

государственных образовательных стандартов, содержащим требования к: результатам

освоения, условиям реализации и структуре основной образовательной программы.

Современное образование фактически обязывают педагогов использовать в

образовательном процессе ИКТ и научить их разумному и эффективному использованию

учащихся.

В частности, выпускник начальной школы должен:

• активно использовать речевые средства и средства ИКТ для решения

коммуникативных и познавательных задач;

• вводить текст с помощью клавиатуры;

• фиксировать (записывать) в цифровой форме и анализировать изображения, звуки и

измеряемые величины;

• готовить свое выступление и выступать с аудио-, видео- и графическим

сопровождением;

• уметь использовать различные способы поиска (в справочных источниках и открытом

учебном информационном пространстве Интернета), сбора, обработки, анализа,

организации, передачи и интерпретации информации в соответствии с коммуникативными и

познавательными задачами и технологиями учебного предмета.

Образовательные ресурсы сегодня - это, в первую очередь, цифровая среда, в которой

учитель может, ориентируясь в электронных каталогах и пользуясь поисковыми системами,

найти тот материал, который ему необходим для проведения урока или организации

внеурочной деятельности учащихся.

126

Как известно, электронные образовательные ресурсы – это средства программного,

информационного, технического и организационного обеспечения учебного процесса. К ним

можно отнести электронные издания, информацию, которую можно найти в сети как

локальной, так и глобальной.

Электронными образовательными ресурсами (ЭОР) именуют учебные материалы, для

воспроизведения которых применяются электронные устройства. К ним относят учебные

видеофильмы и звукозаписи, для воспроизведения которых мы используем ноутбук

и SMART-доску.

Максимально эффективные и современные для образования ЭОР воспроизводятся на

компьютере и нетбуках учеников. На уроках окружающего мира мы используем

электронный микроскоп, датчики измерения температуры воздуха и воды, барометр.

Компьютер используется для обработки результатов, цифровых способов записи и

воспроизведения информации.

Таким образом, ЦОР – это представленные в цифровой форме фото, видеофрагменты и

видеоруководства, статические и динамические модели, объекты виртуальной реальности и

интерактивного моделирования, графические и картографические материалы, звукозаписи,

аудиокниги, различные символьные объекты и деловая графика, текстовые бумаги и другие

учебные материалы, нужные для организации учебного процесса.

ЦОРы можно условно разделить по разным основаниям.

Упор на интерактивность, учет необходимости выявления недостатков в полученных

знаниях учащихся привел к появлению ЦОР «нового поколения» (универсальные

мультимедийные пособия, наглядные пособия для интерактивные досок с тестовыми

заданиями).

ЦОР для учителя сегодня позволяет проводить более полноценные занятия, например,

посещать виртуальные музейные экспозиции или анализировать трехмерные реконструкции

архитектурных памятников, проводя одновременно контроль полученных знаний, умений и

навыков учащихся. Тем самым изменяется способ получения информации. Вместо изучения

текстовых описаний объектов, процессов, явлений, ученик может увидеть их и исследовать в

интерактивном режиме.

Таким образом, мы переходим от обучения к учению.

Единая коллекция цифровых образовательных ресурсов (http://school-

collection.edu.ru/about/) представляет собой крупнейшее интернет-хранилище русскоязычных

электронных ресурсов, предназначенных для свободного распространения и использования в

образовательном процессе в качестве средств обучения или их компонентов.

Конечно, можно использовать модули по предметам, но чаще всего приходится

изобретать что-то самим. Один из видов ЦОР - это презентации. Наверное, все знают, как

создать презентацию. Создание презентации всегда большая, кропотливая и полезная работа.

Полезная, так как приводит в порядок мысли, классифицирует материал, позволяет вскрыть

«узкие» места. Презентация — квинтэссенция всего перечисленного, поскольку весь

отобранный и подготовленный материал наглядно отображается на экране в

концентрированном, сжатом виде, и все огрехи здесь становятся достаточно рельефны. Мы

должны уметь создавать презентации, соответствующие современным требованиям.

Компьютеры детям и взрослым нужны. В отпуск билеты где нам купить?

Родственникам новость как сообщить?

Все это можно свершить в Интернете

И обо многом узнать ―все на свете‖.

В игры забавные можешь поиграть,

Ум, память, логику будешь развивать.

Word, Power Point, Excel, Photoshop

Каждый учитель с ними знаком.

Однако в ученье помогут всегда

http://infourok.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Fschool-collection.edu.ru%2Fabout%2F

http://infourok.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Fschool-collection.edu.ru%2Fabout%2F

127

ЦОРы, освоенные учителем. Да!

Чтобы шагать нам в ногу со временем

И технологии применять лишь новейшие

Возможности ЦОРов не отрицай,

Учись, совершенствуйся, твори и дерзай!

Учителя начальных классов не боятся компьютерной техники, наоборот, с

удовольствием учатся работать на ней.

Литература: 1. Антипов И.Н. О преподавании информатики в младших классах. Информатика и

образование. - 1993. № 5. - С. 46-51.

2. Владимирова Н.А. Дидактические игры на уроках информатики. Информатика и образование. - 2005. № 4. - С. 48-51.

3. Вопросы психологии учебной деятельности младших школьников. / Под ред. Эльконина Д.Б., Давыдова В.В., М., 1962. - 120 с.

ОҚУШЫЛАРҒА ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ МЕҢГЕРТУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ

Маханова Б.А., Жимбаева Б.К.,

№51 гимназия Ақтҿбе қаласы

Тҧңғыш Елбасымыз «Қазақстанның ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге қабілетті-

лік» Жолдауында Қазақстанның 2050 жылы дамыған 30 елдің қатарына қосылуы тиістігін

алға тартып, сол мақсатқа табандылықпен ілгерілеу қажеттігін айтқан болатын. Ҥшінші

жаңғыру жҿнінде жаңа міндеттер қойып, Ҥкіметке жҽне де бірнеше мемлекеттік қҧрылым-

дарға нақты тапсырмалар жҥктеді. Бҧл туралы Нҧрсҧлтан Назарбаев «Тҽуелсіздік дҽуірі»

кітабындағы тҽуелсіз еліміздің 33 нҽтижесінің 29-тармақшасында кҿрсетілген. Мҽселен, оған

дейінгі жолдауларында Елбасы негізінен ҽлеуметтік салаларға (білім беру, медицина,

зейнетақы мен жҽрдемақы, шҽкіртақыны ҿсіру жҽне т.б.) жҽне индустрияландыруға

басымдық берсе, бҧл жолы Ҥкіметтің алдына жаңа технологияларды дамыту, экономиканы

жаппай цифрландыру секілді тапсырмаларды қойды.

Соңғы кезде жиі айтылып жҥрген цифрлық дегеніміз не? Алдымен осыған тоқталайық.







– IT-мамандарды даярлау. [1]








қҧралы ғана емес, сонымен қатар, интернет желісіне еркін қосылатын компьютер іспетті.


оқиғаларға байланысты ой-пікірлерін білдіретін болды.

Ал біздің бҥгінгі кҥндегі негізгі басты мақсатымыз АКТ-ны жетік меңгеру жҽне

оқушыларға меңгерту. АКТ-ны қолдану мҧғалімге де оқушыға да қолайлы. Сол кезде ғана

сабақта теория мен практиканы ҧштастыра аламыз.

128

Тҽжірибелік жҧмыс жасау барысында бала теориялық білімін шыңдайды. Конфуций:

«Маған айтып берсең - ҧмытып қаламын, кҿрсетсең – есте сақтаймын, ҿзіме жасатсаң –

ҥйренемін» деген. Мектеп қабырғасында кез келген пҽнінде АКТ-ны жҥйелі қолдану - пҽнді

оқытуда оқушыға дҥниенің заңдарын терең меңгертіп қана қоймайды, оның логикалық ойын

дамытып, эмоциясына, сезіміне қозғау салады. Оқушы ешкімнің кҿмегінсіз ҿз бетінше

ойланып, шешім қабылдауға дағдыланады.

Егеменді еліміздің ең басты мақсаты ҿркениетті елдер қатарына кҿтерілу болса, ол

ҿркениетке жетуде жан – жақты дамыған, рухани бай тҧлғаның алатын орны ерекше. Қазіргі

білім берудің басты мақсаты да жан – жақты дамыған, рухани бай жеке тҧлға қалыптастыру

болып табылады. Сондықтан заман талабына сай оқыту ҥрдісін жетілдіре отырып, қоғам

сҧранысына сай жеке тҧлға қалыптастыру мҽселесі бойынша оқушыларға ақпараттық -

коммуникациялық технологияларды сабақта кҿптеп қолдану тиімділігі артып отыр.

Адамның ҥнемі ізденіске, жаңалыққа ҧмтылуы ол физиологиялық қҧбылыс.

Ақпараттық - коммуникациялық технологиялар дегеніміз не? «Білім берудегі АКТ» ҧғымы

«оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары», «қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары»,

«компьютерлік оқыту технологиялары» жҽне т.б., тіркестермен тығыз байланысты.

Ақпараттық –коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жҧмыс

істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды,

интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жҧмыс істеуге, компьютерлік оқыту

бағдарламаларына негізделеді.

Қазіргі білім беру жҥйесінің мақсаты - бҽсекеге қабілетті маман дайындау. Ізденімпаз

мҧғалімнің шығармашылығындағы ерекше тҧс - оның сабақты тҥрлендіріп, тҧлғаның

жҥрегіне жол таба білуі. Ҧстаз атана білу, оны қадір тҧту, қастерлеу, арындай таза ҧстау - ҽр

мҧғалімнің борышы. Ол ҿз кҽсібін, ҿз пҽнін, барлық шҽкіртін, мектебін шексіз сҥйетін адам.

Ҿзгермелі қоғамдағы жаңа формация мҧғалімі – педагогикалық қҧралдардың барлығын

меңгерген, тҧрақты ҿзін - ҿзі жетілдіруге талпынған, рухани дамыған, толысқан

шығармашыл тҧлға қҧзыреті.

Осы қойылған талаптарға біздің мектептің мҧғалімдері бҽсекеге қабілеттілігі, білім

беру сапасы жоғары, кҽсіби шеберлігі, ҽдістемелік жҧмыстағы шеберлігі сай келеді деп

ойлаймын. Ҽрбір ҧстаздың алдына келген бала да ҽртҥрлі ойлау қабілетінде болады, мысалы

кейбірі шапшаң ойлап, тез жҧмыс істесе, кейбірі тақырыпты баяу қабылдап, оған

тапсырманы қайтадан қарап шығу тиімді болып табылады. Осы орайда интернет желілерін

пайдаланып, соның ішінде қазіргі мҧғалімдерге қолжетімді BilimLand сайтынан кҿптеген

видеосабақтар кҿрсету арқылы оқушыларды қызықтырып, сабақты қызықты ҿткізуге зор

мҥмкіндіктер туғызады.

Сонымен қатар оқушыларымыз да заманауи АКТ қҧралдарымен жҧмыс істейді. АКТ

оқушыларды ҧқыптылыққа, нақтылыққа, берілген тапсырмалардың нҽтижелі орындалуына,

ҿзінің жеке іс - ҽрекетін дҧрыс жоспарлауға, дҧрыс шешім қабылдай алуға тҽрбиелейді.

Компьютерлік технологияны пайдалана отырып дарынды, орташа жҽне ҥлгерімі тҿмен

оқушыға сабақты ойдағыдай меңгеруіне мҥмкіндік туғызады.

Мҧғалімдеріміз кҽсіби шеберліктерін ҧштастыра ішілік аудандық, облыстық онлайн

олимпиадаларына, іштей жҽне сырттай байқауларға қатысып алғыс хат жҽне дипломдармен

марапатталуда.

Оқушыларымыз да мҧндай қашықтық олимпиадалардан тыс қалып кҿрген емес. BS-

PRESS, intelurokov, iKanat, NiO қашықтық олимпиадасына қатысып диплом,

сертификаттармен марапталуда.

Сондай-ақ видео мен презентацияларды демонстрациялау оқу қҧралы ретінде қиялды,

абстрактілі ойлауды, оқытылатын оқу материалына жҽне пҽнге қызығушылықты арттырады.

Презентациялар бір жағынан оқушыларға жаңа материалды (иллюстрация, фотосуреттер,

бейнелік, дидактикалық материалдар, т. с. с.) кҿрнекті тҥрде кҿрсету қҧралы болса, екінші

жағынан, мҧғалімдерге осы материалдарды жҽне оны қолдану арқылы сабақты меңгерту

процесін жеңілдетеді. Видео - сабақтар педагогикалық технологияның алға басқан тағы бір

129

қадамы. Оқушылардың ақпаратты теледидар, компьютер жҽне т. б. техникалық қҧралдардың

кҿмегімен жақсы қабылдайтынын жақсы білеміз. [2]

Қазіргі уақытта кҥнделікті қолданып жҥрген заттарымыз ақпараттық кеңістікте «Заттар

Интернеті» дҥниесіне айналып барады. Осының салдарынан бҧлтты есептеу

технологиясында «Цифрлық ақыл» пайда болуда. Оған жылдам Интернетпен адамдар да,

есептеуіш машиналар да қосылуда. Ертеректе адамдар Интернетпен бір-біріне тек ақпарат

беріп қана келсе, бҥгінде олар Интернет арқылы ақша, мҥлік сынды қҧндылықтарды қауіпсіз

ҽрі сенімді тасымалдауға Блокчейн технологиясы арқылы қол жеткізді. Міне, осындай

жағдайда Қазақстанға бірыңғай зияткерлік тҧғырнамада ҿзінің «Қазақстандық цифрлық

ақыл» жасау арқылы бҥкіл экономиканы, билікті, қоғамды жҽне саясатты цифрлық негізге

қысқа мерзімде кешенді тҥрде кҿшіру мҥмкіндігі туып отыр. «Біз цифрлық технологияны

қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл - маңызды

кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлық қызмет

кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын жҽне басқа да

перспективалы салаларды дамыту керек. Бҧл индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған елдердің

экономикаларының қҧрылымын ҿзгертіп, дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты», - деп

ҿзінің Жолдауында айрықша атап ҿткен Қазақстанның Тҧңғыш Президенті Нҧрсҧлтан

Назарбаев осыған орай Ҥкіметке «Цифрлық Қазақстан» жеке бағдарламасын ҽзірлеуді жҽне

қабылдауды тапсырған болатын.

Сондықтан Ҥкімет ІТ-саласын дамыту мҽселесін ерекше бақылауда ҧстауы тиіс. Жаңа

индустриялар қалыптастырудың маңызды шарты ғылыми-техникалық инновацияларды

қолдау, оларды ҽлеуметтік-экономикалық ҿмірімізге тезірек енгізуде жаңа биіктікке жҽне

жеңіске ҧмтылуымыз қажет.


1.ҚР Білім туралы Заңы. Астана. 2004 жыл.

2.Бабаева Ю.Д. Динамическая теория одаренности. Основные современные концепции

творчества и одаренности. М. 1997г.

3.Хмель Н.Д. Теоретические основы профессиональной подготовки учителя. – Алматы.

―Ғылым‖. 1988г

4.Дамыта оқыту технологиялары.Алматы 2000.Б.А.Тҧрғынбаева

5.Ҧстаздық шығармашылық.Алматы 2007. Б.А.Тҧрғынбаева

ЦИФРЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ БІЛІМ САЛАСЫНДА

Молдажарова Л.Т., Абилкаирова К.К., [email protected]

Ақтҿбе қҧрылыс - монтаж колледжі

Бҥгінгі кҥннің талабына сай тҥрлі технологияларды ойлап табу арқылы адамзат ҿз

тіршілігін жеңілдетіп жатыр десе де болады. Бҧл жағдай арқылы уақыт ҥнемделіп, сана-

сезімнің ҿсуіне мҥмкіндік жасалуда. Кей жағдайда дамудың жылдамдығына ілесе алмай

жатамыз, тіпті, қазіргі технологиялық трендтер ҥдерісін қуып жетудің ҿзі қиынға соғып

жатады. Дегенмен, дамыған елдің қатарына ҿз мемлекетімізді қосқымыз келсе,

болашағымызды саналы ҽрі тҥрлі жаңа технологияларды меңгерген, білікті де білімді

ҧрпақтың жетегіне ҧстатқан жҿн болар.

Осы ойымның дҽлелі ретінде, биыл еліміз негізгі басымдықты цифрландыруға қарай

бҧрғандығын тартар едім. Орта мерзімді перспективада республика экономикасының даму

қарқынын жеделдету жҽне цифрлық технологияларды пайдалану есебінен халықтың ҿмір

сҥру сапасын жақсарту, сондай-ақ ҧзақ мерзімді перспективада Қазақстанның экономикасын

болашақтың цифрлық экономикасын қҧруды қамтамасыз ететін тҥбегейлі жаңа даму

траекториясына кҿшіруге жағдай жасау - "Цифрлық Қазақстан" бағдарламасының негізгі

мақсаты [1]. Барлық мемлекеттік мекемелер мен ҧйымдарға нақты тапсырмалар берілуде.


130

Жаңа жобаларды қоғамға енгізу барысында, оның ішінде білім саласына да. Бҧл

бағдарламаны енгізу барысында негізге алынған қҧжат 2017 жылдың 31 қаңтарындағы

"Қазақстанның ҥшінші модернизациясы: жаппай бҽсекеге қабілеттілік" деген тақыппен

шыққан елбасының жолдауы [1].

Бҧл бағдарламаны білім саласына енгізу жастардың сандық бағдарламаны тез

қабылдауы ҥшін қажет. Сонымен қатар, білім саласында кездесетін тҥрлі іс-қҧжаттарды осы

сандық жҥйеге енгізу арқылы кҿптеген осы саланың қызметкерлерін жеделдетіп, сҧранысты

ҿз тарапымыздан тезірек қанағаттыруға мол мҥмкіндік алатынымыз сҿзсіз.

Қазақстан Республикасының экономикасы цифрлық бағдарлама арқылы басқарылса,

ҽрине, білім беру жҥйесін жаңғырту жҧмысының қажеттілігі туындайды. Білім берудегі

цифрландырудың жаһандық ҥрдістері ойластырылуы қажет. Сандық сауаттылықты жастар

арасында дамыта тҥсу ҥшін халықаралық жҽне отандық тҽжірибе қажет. Бҧл жағынан да

елбасымыз білім саласына ҥлкен мҥмкіндік жасап берді. Биылғы жыл Қазақстан

Республикасында "Жастар жылы" деп аталады. Бҧның да ҿзіндік берер жемісі кҿп. Бҧл да

жастарға берілген мҥмкіндіктер, мақсатқа жетуге деген кҿмек, армандарын жҥзеге асыру

ҥшін жасалып отырған ықпал деп тҥсіну керек. "Жастар жылының" арқасында біздің

болашағымыз, яғни қазіргі студенттердің білім алу жҥйесіндегі ҿздерінің алған білімдерін

шыңдай тҥсулері ҥшін, тҽжірибе алмасу ҥшін, білімдерін тексеру мақсатында қалалық,

облыстық, республикалық, тіпті, халықаралық сайыстар, ғылыми-тҽжірибелік

коференциялар, слеттар, кездесулер ҿте кҿп ҧйымдастырылуда. [2]

Білім алу барысында сандық бағдарламаны тҥсінген, игере алған білім алушы

болашақта Қазақстанның қарқынды дамуына ҥлесін қоса алатыны сҿзсіз. Бҧл бағдарлама

электронды қҧжатқа ауысуға мҥмкіндік береді. Ал Қазақстанда қандай мекемеге бас

сҧқсаңыз да, қағаздан бас кҿтере алмай отырудың куҽсі боласыз. Жҧмысқа орналасарда,

демалысқа кетерде мҽлімдеме жазасыз. Қҧжатқа қол қою ҥшін басшылықтың келгенін кҥтіп

жҥресіз. Бҧл қарапайым ғана кҥнделікті кездесетін мысал. Осындай жағдайдан арылтатын

арнайы бағдарламалар "Цифрлы Қазақстан" бағдарламасының аясында қамтылады.

Ақпараттық коммуникациялық технологиялар компанияларының жҧмыстарының кҥрделі

емес жеңілдетілген режимге кҿшуіне бас себепші бола алатын да осы бағдарлама. Халыққа

қызмет кҿрсету орталықтарында бҥгінгі кҥні арнайы электронды цифрлы қолтаңбаның

(ЭЦҚ) кілтін бір жылда бір рет алуға мҥмкіндік бар. Яғни, бҧның ҿзі біздің кезіміздегідей

сарылып, ҿз кезегіңді кҥтіп тҧрмай, тҥрлі гаджеттерді қолдану арқылы қажетті қҧжаттарды

дер кезінде ала алуыңа мҥмкіндік беріп қойған. Сондықтан да, сандық жҥйеге кҿшу арқылы

ҿз уақытымызды ҿзімізге пайдалы етіп ҧйымдастыра аламыз.

Кез келген бағдарлама қазір мобильдік қосымшаға ие. Бҧл да кҥнделікті тҧрмыстық

жағдайда ҿте ыңғайлы. Мысалы, кезекті несие, немесе коммуникативтік тҿлемдерді тҿлеу

ҥшін жҧмыстан сҧранып, қоғамға ҿз кедергіңді тигізбейсің. Адамның тҧрмыс-тіршілігіне

қажеттіліктердің барлығын да осы сандық жҥйе арқылы қадағалауға болады. Ал білім

саласында енгізіліп, қазіргі таңда енді енді игеріліп келе жатқан электронды кҥнделік,

электронды журнал, электрондық жоспарлар да ҿте тиімді. Қағазбастылықтан ажыратуға

ҥлкен септігін тигізетін қҧбылыс. Сонымен қатар ата-анаға да ҿте ыңғайлы. Білім алушыны

екі жақты тең дҽрежеде қадағалауға мҥмкіндік аламыз. Оқу орындарындағы немесе жеке

кітапханаларымыз да осы бағдарламаға кҿшу арқылы бір кҥндік келетін адам санын

арттыруға мҥмкіндік алады. Қызмет кҿрсету уақыты азайып, пайдалы ақпарат алуға уақыт

бҿлінеді.

Білім алушылардың да мамандық таңдауға келгенде ҿте кҥрделі жҽне қызықты IT

саласын таңдайтындары кҿбейе тҥсуде. Себебі идея жастарда, гаджеттерді қолдану жағынан

да жастар ыңғайлы, тез қабылдайды, қызығады. Соның нҽтижесінде бҽсекеге қабілетті,

креативке толы, жылдамдығы жоғары, ҧйымдастырушылық қабілеттері жетік, білімді,

саналы ҧрпақ тҽрбиелей аламыз. Білім алу барысында сандық бағдарламаға кҿшудің

маңыздылығын тҥсінген "болашақ" нарықта пайда болған тҥрлі мобильді қосымшаларды

131

пайдалану арқылы, ҿздері ойлап табу арқылы біздің қоғамды шетел индустриясымен

теңестіре алуына мол мҥмкіндік алады.

Баланың логикалық ойлау жҥйесін ерте жастан бастап дамыту керек. Сонда 9-10 жасқа

келгенде бағдарламалардың қалай жҥзеге асатынын қабылдай бастайды. Мҽселен, мектеп

қабырғасында жҥріп-ақ сайт жасап, мобильді қосымшалар арқылы ақша тауып жҥрген

оқушылар бар. Ҽрбір бала ҿзінің жаңа жобаны ойлап таба алатынына кҿзі жетеді, болашақта

маман болып қалыптасуына септігі тиеді.Сондықтан да, ғылыми-зерттеу жҧмыстарын

дамыту ҥшін ақпараттық коммуникациялық технологияларға қолдау білдіру қажет.

Бастауыш жҽне орта біліммен қатар кҽсіби техникалық білім беру саласын да

цифрландыруға кҿбірек кҿңіл бҿліну қажеттілігі бар. Қазір ҿзіміздің студенттеріміздің

қатысып жҥрген IT-startup технопаркін халықаралық деңгейге кҿтеруді ҧсынар едім.

Қорыта айтқанда, адами капиталдың дамуы ҥшін білім берудегі сандық

технологиялардың маңызы ҿте зор.


1. "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы. 2. Н.Ҽ.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы «Қазақстан жолы- 2050: Бір мақсат,

бір мҥдде, бір болашақ»

ЖАҢАРТЫЛҒАН БАҒДАРЛАМА-БІЛІМ БЕРУДІҢ ЖАҢА МАЗМҦНЫ

Мубаракова А.А.,

Ҥш тілде оқытатын №21 орта мектеп-гимназиясының бастауыш класс мҧғалімі

ХХІ-ғасыр – ғылым ғасыры. Сондықтан жас ҧрпаққа, жас буынға жаңаша білім беру

жолында тҥбегейлі ҿзгерістер жҥріп жатыр. Елбасымыздың ―Жаңа онжылдық – жаңа

экономикалық ҿрлеу – Қазақстанның жаңа мҥмкіндіктері‖ еңбегінде 2020 жылға қарай

ауылдық жерлердегі барлық балалар мектеп жасына дейінгі тҽрбие беру жҽне оқытумен

қамтылады деп кҿрсетті. Бҥгінгі ғылым мен техниканың қарыштап даму заманында мектепте

дҽстҥрлі оқыту технологиясының оқушылардың ғылым негіздерін мемлекеттік стандарт

деңгейінде толық меңгеруіне кепілдік бермей отырғандығы оқушылардың білім

жетістіктерінің нҽтижелерінен кҿрінуде. Білім берудің мазмҧны жаңарып, жаңаша кҿзқарас

пайда болды. Осыған байланысты ҧстаздар алдында оқытудың ҽдіс-тҽсілдерін ҥнемі

жаңартып отыру жҽне технологияларды меңгеру, оны тиімді қолдана білу міндеті тҧр.

Мемлекетіміздің білім беру ҥдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарламасы - заман

талабына сай келешек ҧрпақтың сҧранысын қанағаттандыратын тың бағдарлама. Қай елдің

болсын ҿсіп-ҿркендеуі, ғаламдық дҥниеде ҿзіндік орын алуы оның ҧлттық білім жҥйесінің

деңгейіне, даму бағытына байланысты. «Ҧрпағы білімді халықтың болашағы бҧлыңғыр

болмайды» дегендей, жас ҧрпаққа сапалы, мҽн-мағыналы, ҿнегелі тҽрбие мен білім беру-

бҥгінгі кҥннің басты талабы.

Білім беру жҥйесіне ҿзгеріс енгізуге қажетті факторларға тоқталар болсақ, олар: – ҽлем

стандартына сай білім беру;– бҽсекеге қабілетті тҧлға дайындау;– тҽжірибелік дағдыларды

дамыту – функционалдық сауаттылықты арттыру;– ҧстаздардың кҽсіби шеберлігін шыңдау.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ҽ.Назарбаев «Қазақстан жолы – 2050: бір

мақсат, бір мҥдде, бір болашақ» атты Жолдауында: «Орта білім жҥйесінде жалпы білім

беретін мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек

екенін айтқан болатын.Қазақстанда орта білім беру мазмҧнын жаңарту шеңберіндегі білім

беру ҥдерісінің қҧрылымы мен мазмҧнына елеулі ҿзгерістер енгізілуде. Жаһандану

заманында жас ҧрпақтың жаңаша ойлау қабілеті мен белсенділігін арттыру, білімге деген

қҧштарлығын ояту, ҿмірде оны қолдана білуге бағыттау – ҧстаздың басты міндеті болуымен

қатар, оларға жҥктелер жауапкершілік жҥгін де еселейді. Ҿйткені, сапалы білім мен кҽсіби

132

білікті мамансыз бҽсекеге қабілетті ҿскелең ҧрпақты тҽрбиелеу мҥмкін емес. Оқытудың

парадигмасы ҿзгерді. Білім берудің мазмҧны жаңарып, жаңаша кҿзқарас пайда болды.

Ендігі жерде мҧғалімнің алдында оқушыларға білім мен тҽрбие беруде ҥлкен

жауапкершілік тҧр. Ҽрбір оқушыны оқытып тҽрбиелеуге байланысты мҽселелерді ҿздігімен

жҽне шығармашылық ынтамен шешуге қабілетті жаңашыл мҧғалім керек. Жаңа, тез

ҿзгермелі, білімді де білікті, тың серпіліске, ҿзгеруге дайын жҽне жаңа талап межесінен

кҿріне алатын шығармашыл да кҽсіби шебер мҧғалімдерді қажет етіп отырғанына кҿзіміз

жетті. Оқушылардың мектепте табысты оқуы ғана емес, ҿмірде де табысты болуы мҧғалімнің

қабілетіне, оның қҧзыреттілігіне байланысты екенін терең тҥсіндік. Мҧғалім оқушылар ҥшін

қандай да бір пҽн бойынша білім беретін адам ғана емес, сондай-ақ олардың оқудағы еңбегін

қызықты, тиімді ҧйымдастыра алатын, оларға ҥлгі болатын ерекше тҧлға болуы керек. Жаңа

заман мҧғалімнен кҥнделікті оқушылармен қарым-қатынас барысында ҽрбір жағдаят ҥстінде

ерекше білім деңгейін кҿрсетуді жҽне шығармашыл шешім қабылдай алуын талап етіп отыр.

Оны қанағаттандыру ҥшін қазіргі заманның мҧғалімі жаңашыл, икемді, ҿзгерісті тез

қабылдай алатын, жан-жақты, жаңа педагогикалық инновациялық технологияларды

меңгерген болуы керек. «Кҽсіби шебер» тҥсінігіне пҽндік, дидактикалық, ҽдістемелік,

психология-педагогикалық білім мен дағды ғана емес, педогогтің жеке тҧлғалық

потенциалы, кҽсіби қҧндылықтары да жатады. ҚР-ның педагог қызметкерлерінің біліктілігін

арттыруға арналған ҥш айлық курс бағдарламалары, білім беру жҥйесінде педагогтар алдына

жаңа міндеттер қойып, оларға ҥн тастады десек те болады. Білім мазмҧнын жаңарту тікелей

шығармашылық ізденістегі мҧғалімнің кҽсіби шеберлігіне байланысты. «Мҧғалім кҿп ҽдісті

білуге тырысуы керек. Оны ҿзіне сҥйеніш, қолғабыс нҽрсе есебінде қолдануы керек»,-деп

Ахмет Байтҧрсынов айтқандай, қазіргі заман талабына сай білім беру мҽселесі сол қоғам

мҥддесіне сай болуы керек. Ҿз ісінің шебері ғана жоғары жетістіктерге жетеді. Қазіргі таңда

пҽнді жақсы, терең білетін, кҥнделікті сабақтағы тақырыпты толық қамтитын, оны оқушыға

жеткізе алатын, ҽр тҥрлі деңгейдегі тапсырмаларды білу іскерлігі, оқытудың дҽстҥрлі жҽне

ғылыми жетілдірілген ҽдіс-амалдарын, қҧралдарын еркін меңгеретін, оқушылардың пҽнге

қызығушылығын арттыра отырып дарындылығын дамытудағы іздену-зерттеу бағытындағы

тапсырмалар жҥйесін ҧсыну ҿмір талабы. Ал оның негізі бастауыш сыныптарда қаланбақ.

Сондықтан да бастауыш сыныпта ҽр сабаққа ҽр тҥрлі тиімді ҽдіс-тҽсілдерді қолдана отырып,

оқушылардың білім сапасын арттыру ең басты мҽселе.

Білім беру бағдарламасының негізгі мақсаты-білім мазмҧнының жаңаруымен қатар,

критериалды бағалау жҥйесін енгізу жҽне оқытудың ҽдіс-тҽсілдері мен ҽртҥрлі қҧралдарын

қолданудың тиімділігін арттыруды талап етеді.

Бастауыш сынып пҽндеріне арналған оқу бағдарламаларындағы оқу мақсаттары

оқушылардан шынайы проблемаларды анықтап зерттей білуді талап етеді. Негізінен

жаңартылған білім жҥйесі қҧзыреттілікке жҽне сапаға бағытталған бағдарлама. Жаңартылған

білім берудің маңыздылығы – оқушы тҧлғасының ҥйлесімді қолайлы білім беру ортасын

қҧра оты-рып сын тҧрғысынан ойлау, зерттеу жҧмыстарын жҥргізу, тҽжірибе жасау, АҚТ –

ны қолдану, коммуникативті қарым-қатынасқа тҥсу, жеке, жҧппен, топта жҧмыс жасай білу.

Жаңа білім беру бағдарламасы сыни тҧрғыдан ойлауға, шығармашылықты қолдана білуді

жҽне оны тиімді жҥзеге асыру ҥшін қажетті тиімді оқыту ҽдіс-тҽсілдерді (бірлескен оқу, мо-

дельдеу, бағалау жҥйесі, бағалаудың тиімді стратегиялары) ҥйретеді.[1] Жаңартылған білім

беру бағдарламасының ерекшелігі спиральді қағидатпен берілуі.[2] Оған оқу мақсаттарын

зерделей отыра тапсырмаларды. ықшам сабақтарды қҧрастыру барысында кҿз жеткіздік.

Бағалау жҥйесі де тҥбегейлі ҿзгеріске ҧшырап, критериялық бағалау жҥйесіне ҿтеді.

Критериалды бағалау кезінде оқушылардың ҥлгерімі алдын ала белгіленген критерийлердің

нақты жиынтығымен ҿлшенеді. Оқушылардың пҽн бойынша ҥлгерімі екі тҽсілмен

бағаланады: қалыптастырушы бағалау жҽне жиынтық бағалау. Бҧл бағалау тҥрлері баланың

жан-жақты ізденуіне ынталандырады. Критериялық бағалау жҥйесі Филиппин, Сингапур,

Жапония, Франция, Финляндия сынды дамыған елдерде пайдаланылады.[3] Бҧл бағалау

жҥйесінің артықшылығы, баланың ойлау қабілетін дамытып, ғылыммен айналысуына

133

ықыласын туғызады. Қалыптастырушы бағалау кҥнделікті оқыту мен оқу ҥдерісінің

ажырамас бҿлігі болып табылады жҽне тоқсан бойы жҥйелі тҥрде ҿткізіледі.

Қалыптастырушы бағалау ҥздіксіз жҥргізіле отырып, оқушылар мен мҧғалім арасындағы

кері байланысты қамтамасыз етеді жҽне балл не баға қоймастан оқу ҥдерісін тҥзетіп отыруға

мҥмкіндік береді. Жиынтық бағалау оқу бағдарламасынның бҿлімдерін (ортақ

тақырыптарын жҽне белгілі бір оқу кезеңін (тоқсан, оқу жылы, орта білім деңгейі) аяқтаған

оқушының ҥлгерімі туралы ақпарат алу мақсатында балл жҽне баға қою арқылы ҿткізіледі.

Қалыптастырушы бағалау жҽне жиынтық бағалау барлық пҽндер бойынша қолданылады.

Кіріктірілген білім беру бағдарламасында қазақ тілі пҽнінің берілу жайы да ҿзгеше.

Бағдарлама оқушының тҿрт тілдік дағдысын: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым

жетілдіруге бағытталған. Бҧл тҿрт дағды оқу жоспарында «Шиыршық ҽдісімен»

орналастырылған жҽне бір –бірімен тығыз байланысты. Яғни, жыл бойына бірнеше рет

қайталанып отырады жҽне сынып ҿскен сайын тілдік мақсат та кҥрделене тҥседі.

Бҥгінгі кҥні барлық елдер жоғары сапалы білім жҥйесімен жҧмыс істеуде. Ҿйткені

қазіргі заманда елдің бҽсекеге қабілеттілігі оның азаматтарының парасаттылығымен

анықталады, сондықтан білім беру жҥйесі болашақтың талабына сҽйкес дамуы тиіс.

Оқушыларды заманауи ҽдіс –тҽсілдермен оқытып, ой –ҿрісі кең, саналы, еркін азамат етіп

тҽрбиелеу қажеттілігі де осы себептен туындап отыр. Оның ҥстіне білім берудің жҥйесін

қарқынды дамытқан бҧл ҥрдістің жалпы білім беретін мектептерге де енгізіле бастауы

кҿңілді қуантады.

Қорыта айтқанда, жаңа бағдарламаның мҽні, баланың функционалдық сауаттылығын

қалыптастыру. Оқушы ҿзінің мектеп қабырғасында алған білімін ҿмірінде пайдалана білуі

керек. Сол ҥшін де бҧл бағдарламаның негізі «Ҿмірмен байланыс» ҧғымына қҧрылған.

Ҧстаздарға ҥлкен жауапкершілік міндеттелді. Оқушылардың бойына ХХІ ғасырда ҿмірдің

барлық салаларында табысты болу ҥшін, қажетті дағдыларды дарыту ҥшін, мҧғалімдер

тынымсыз еңбектену керек. Жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек ҿз пҽнін, ҿз

мамандығын шексіз сҥйетін, бала ҥшін ҧстаз ғҧмырын қҧдіретті деп санайтын білімді

мҧғалімдер ғана жҧмыс істей алады. Ҥйренгеніміз де, ҥйренеріміз де кҿп Ҥнді халқының

тарихи тҧлғасы Махатма Гандидің «Егер сен болашақтағы ҿзгерісті байқағың келсе, сол

ҿзгерісті уақытында жаса» деген ілімін негізге ала отырып, оқушы бойындағы қабілетті

жетілдіріп, оқушыларды болашаққа жетелеп, жақсы істі бастағалы отырмыз. Жаңартылған

білім – болашақтың кепілі.

Пайдаланылған ҽдебиеттер: 1.Назарбаев Н.Ҽ. Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық ҿрлеу – Қазақстанның жаңа

мҥмкіндіктері Ел Президентінің Қазақстан халқына жолдауы // Егемен Қазақстан. – 2010. 30

қаңтар

2.Арысбаева З. Инновациялық ҽдіс-тҽсілдерді қолдану ерекшеліктері // Қазақстан

мектебі. – 2013. – №8. – 20 б. 3.

3.Гальскова Н.Д. 2004; – 55б. Теория и практика обучения иностранным языкам.

Начальная школа.

ОҚУ ҤДЕРІСІН ЦИФРЛАНДЫРУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ

Мусина Г.С., [email protected]

Шалқар қаласы «№1 мектеп-гимназиясы» КММ қазақ тілі мен ҽдебиеті пҽні мҧғалімі

Қазіргі таңда Қазақстан ҽлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына кіру міндетін қойып

отыр, ол жаңа инновациялық дамуды жҽне жеделдетілген технологиялық жаңаруды талап

етеді. Цифрландыру тҥрлі салаларға еніп, қоғамның маңызды қажеттілігіне айналуда.

Цифрлық трансформациялау идеясын ҽлемдік тренд деуге болады. Цифрлық технологиялар

кҿптеген елдердің экономикасын дамытуда маңызды рҿлге ие.

134

Цифрлы жҥйеге кҿшу -жаһандық бҽсекеге қабілеттілік негізі. Оқыту – бҧл жекеленген

қҧбылыс немесе дағды емес, ол оқушылардың оқуға қабілетін жақсартуға мҥмкіндік беретін

педагогикалық ҽдіс-тҽсілдердің біртҧтас кешені деп айқындалған. Еліміздің президенті

Н.Ҽ.Назарбаев білім беру жҥйесі еліміздегі саяси, экономикалық жҽне ҽлеуметтік

реформаларды жҥзеге асыру ісінде ерекше рҿл атқаратынын атап ҿтті.[1]Қазақстан халқына

арналған «Тҿртінші ҿнеркҽсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мҥмкіндіктері»

атты жолдауы мен «Рухани жаңғыру» бағдарламасында білім беру ісіне зор мҽн берілген.

Қазіргі ақпараттық технологиялар дамыған заманда мемлекетіміздің болашағы жас ҧрпаққа

заман талабына сай білім беруде оқытудың озық технологияларын меңгеру қажеттілігі туып

отыр.Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану оқыту сапасын арттыруға,

сондай-ақ, білім мен ақпарат алмасу ауқымын кеңейтуге мҥмкіндік береді.

Жаңа коммуникациялық технологияларды пайдаланудың басты мақсаты–оқушылардың

оқу материалдарын толық меңгеруі ҥшін оқу материалдарының практикалық жағынан тиімді

ҧсынылуына мҥмкіндік беру.Бҧл мақсаттарға жету жолында электрондық оқулықтар, тексеру

программалары, оқыту программалары сияқты программалық ҿнімдер қызмететеді. Білім

саласында компьютер оқушы ҥшін оқу қҧралы, ал оқытушы ҥшін жҧмысшы болып

табылады. Оның қолданылуы нҽтижелі болуы ҥшін бағдарламалық қҧралдар толық тҥрде

оқытушының жҽне шҽкіртінің алдына қойған мақсатына жетуін жҽне шығару жолдарын

қамтамасыз ету керек.

Қазіргі ақпараттық технологияларды білім жҥйесіне енгізгенде, оқыту материалдары-

ның педагогикалық мазмҧндылығы мен ҽркімнің ҿзінің ҥйренуіне жағдай жасаудың маңызы

зор. Цифрлық оқыту ісінің тиімділігі мен сапасы кҿбінесе ҿздігінен оқып ҥйрену процесін

тиімді ҧйымдастыру мен пайдаланатын материалдардың сапасына тҽуелді болады.

Ақпараттық технологияларды қолдану оқыту сапасын арттыруға, сондай-ақ, білім мен

ақпарат алмасу ауқымын кеңейтуге мҥмкіндік береді. Оқытушылар ақпараттық қоғамға

қадам басар жолда «жол сілтеуіш» қызметін атқаруы тиіс. Мҧнда базалық білім беруді

жетілдірумен қатар, ақпараттандыру саласы бойынша жоғары білікті жҽне тҽжірибелі

мамандар даярлауды қамтамасыз ететін ғылыми-техникалық пҽндер саласында біліктілікті

арттыру маңызды рҿл атқарады.Ақпараттандыру білім беру процесінде маңызды ықпал

ететін білімнің динамикалық қҧраушысы болып табылады. Оқушылардың интеллектуалдық

іскерліктерін қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

Білім беру ҥрдісін ақпараттандыру – жаңа технологияларды пайдалану арқылы дамыта

оқыту, дара тҧлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жҥзеге асыра отырып, оқу-тҽрбие

ҥрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылатуды кҿздейді.[3] .

Қазіргі уақытта кҿптеген елдерде цифрландыру дамудың стратегиялық басымдығы

болып табылады. Ҽлемдік жетекші сарапшылардың болжамдарына сҽйкес, 2020 жылға қарай

ҽлемдік экономиканың тҿрттен бір бҿлігі цифрлық болмақ жҽне мемлекетке, бизнеске жҽне

қоғамға тиімді ҿзара ҽрекеттесуге мҥмкіндік беретін экономиканы цифрландыру

технологияларын енгізу ауқымды жҽне динамикалық ҥдеріске айналып келеді.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында: «Білім беру жҥйесінің басты

міндеті – ҧлттық жҽне азаматтық қҧндылықтар мен практика жетістіктері негізінде жеке

адамды қалыптастыруға жҽне кҽсіби шыңдауға бағытталған білім алу ҥшін қажетті

жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді цифрландыру,

халықаралық ғаламдық коммуникациялық желіге шығу» - делінген. [2] Осыған орай, бҥгінгі

оқытушының алдында оқышуға білім, білік, дағдыларын игертіп қана қоймай, қабылдауын,

ойлауын, қиялын, сезімдерін, ерік-жігерлерін, яғни жан-жақты, азат, шығармашыл, ҿз

бетімен жҧмыс жасай білетін, бҽсекеге қабілетті жеке тҧлғаны дамыту міндеттері тҧр.

Елбасы Қазақстан халқына жолдауында: "Біз бҥкіл ел бойынша білімнің сапалы қызмет

етуін ҽлемдік стандарттар деңгейінде ҧсынуға қол жеткізуге тиіспіз. Онлайн режимінде

оқыту практикасын дамыту, жаратылыстану - ғылыми бағдарлы арнайы дҽрісханалар

жҥйелерін қарастыру қажет", - деген болатын. Білім жҽне ғылым министрлігі білім саласын

135

компьютерлендіру, оларды ғаламторға қосу мен телефондандыру бойынша ҥлкен жҧмыс

жҥргізді. Цифрландыруға қол жеткізу соның айқын дҽлелі.

ҚР Білім жҽне ғылым министрі Ерлан Сағадиев оқулықтарды да онлайн желісіне

кҿшіру жобасын қолға алу жайында айтқан болатын. Білім беру саласын цифрландыру

қандай жетістіктерге жетелейді? Жҽне сандық оқыту жҥйесі біздің дҽрісханаға бейімделе ала

ма? Елімізде электрондық оқулықтар пайда болып, қарапайым оқулықтардың орнын

алмастыратыны жайында талпыныстар бар. Білім министрі оқулықтарды да онлайын

жҥйесіне кҿшіруді айтқан болатын. Цифрландырудың болашағы зор.Қашықтықтан оқыту,

онлайн жҥйесінде телекҿпірлер арқылы сҧхбаттасу да цифрландырудың жемісі.

Жаңа ақпараттық технология қҧралдарын кіріктірілген сабақтарда пайдалану,

шҽкірттердің шығармашылық, интеллектуалдық қабілетінің дамуына, ҿз білімін ҿмірде

пайдалана білу дағдыларының қалыптасуына ҽкеледі. Компьютерлік техниканың

дидактикалық мҥмкіндіктерін педагогикалық мақсаттарға қолдану, білім мазмҧнын

анықтауда, оқыту формалары мен ҽдістерін жетілдіруде жақсы ҽсерін тигізеді.

Компьютермен жҧмыс жасату шҽкірттердің дҥниетанымын қалыптастырады, ҿз ҽрекетін

саналы тҥрде жоспарлайды, қҧбылыстарға модельдер кҧра біледі.

ХХІ ғасырда білімгерлердің жанын рухани жағынан кемелдендіріп, қызығушылығын

арттыратын ақпараттық техникалық қҧралдар екені бҽрімізге белгілі. Сондықтан барша

оқытушыларға ортақ міндет – заман ағымына ілесе алатын жаңа тҧлғаны тҽрбиелеу болып

табылады. Ҧлы педагог Ушинский «Бала балқытылған алтын, оны қандай қалыпқа салып

қҧям десе де оқытушының қолында» дегені, шҽкіртті тҽрбиелеп оқытуда , ҽр оқытушының

шеберлігі мен ҽдіс-тҽсіліне қойылатын кҿрсеткіші деп білемін. Ал, ақпараттық

технологияларды пайдалану арқылы білім беру оң нҽтижесін беріп отыр. Білім саласы -

кҥрделі процесс. Ҥнемі дамуды, жаңаша деңгейді талап етеді. Ҿйткені бҥгінгі білім алып

жатқан білімгерлер, ертеңгі мамандар. Шҽкірттерімізді заманауи қоғамға ілесе алатындай

етіп цифрландырудың игілігін пайдаланудамыз. Теориялық ақпараттық технологиямен

қаруланған жастар еңбек майданында еркін кҿсілетініне сенім мол.


1. Қазақстан Республикасында білім берудің жҽне ғылым дамытудың 2016-2019

жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.Астана,2016.

2."Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан Республикасы

Ҥкіметінің 2017 жылғы 12 желтоқсандағы № 827 қаулысымен бекітілген.

3. 2011-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың

мемлекеттік бағдарламасы. Астана, 2010.

ЭЛЕКТРОНДЫ КІТАП: ЗАМАНАУИ ҚЫЗМЕТ ЖҤЙЕСІ

Мухамадиев М.Ж.,



Адамзат қауымы жыл санап емес, ай санап, тіпті апта мен кҥн санап цифрландыру

заманының сиқырлы ҽлеміне еніп барады. Цифрландыру технологиялары – бҧл бҧрын-сонды

адамзат бастан кешпеген ғажайып ҽлемнің жаңа қҧралдары. Қазіргі кҥні бҧл технологиялар

жасақталу ҥстінде. Олар қазірдің ҿзінде біз тамсанып айта беретін ақпараттық

технологиялардың ҿзін жолда қалдыра бастады. Осылайша ертегілер шындыққа айналатын

заман келді.

Цифрландыру – Қазақстанның озық ел атану жолындағы қҧралы. Мемлекет басшысы

цифрландырудың маңызын осылай тҥсіндірді. Ендеше, қоғамның барлық саласын

цифрландыру маңызды міндет. Осы тҧста, руханияттың қазығына айналған кітапханаларды

цифрландыруға басымдық беріле бастады.

136

Электрондыкітап — кітаптың электронды (сандық) тҥрдегі нҧсқасы. Аталмыш термин

сандық тҥрде ҧсынылған шығармалармен қатар, оларды оқуға арналған қҧрылғыларға да

қолданылады. Кітаптардың сандық нҧсқаларын айрықшалау мақсатында ағылшын тілді

елдерде осы терминмен қатар, қарапайым мҽтіндік файлдарға негізделген ашық форматқа e-

text (ағылш. электронный текст) термині де қолданылады. 1971 ж. Майкл Харт Иллинойс

штаты университетінің операторларынан алып компьютер Xerox Sigma V-ті шексіз

қолдануға рҧқсат алған болатын. Осы жағдайды ҧтымды ҽрі саналы тҥрде қолдану ҥшін, ол

компьютерге АҚШ тҽуелсіздігі Декларациясының мҽтінін теріп алғашқы электронды кітапты

жасап шығарады. Кҿптеген кітаптардың электронды кҿшірмелерін жасау жолымен,

осылайша, «Гутенберг» жобасы бастау алады.

Бҧрын қалың-қалың кітаптарды қолға алып, парақтап тҧрып оқысақ, қазір электронды

кітаптан (e-bookreader) оқудың мҥмкіндігі бар. Яғни қалаған кітабыңды интернет

арқылысатып (тегіндері де бар) алу арқылыоқисың. Электрондыкітапшыққалы, баспа

ҿндірісі кенжелеп қалды. Бҧрынғыдай мыңдаған таралыммен шығатын кітаптың саны

азайды. Кітап саудасының аяғы тҧсалды. Осылайша, қағаз кітаптың орнын қазір электронды

кітап басып келеді. Оның тиімділігі де мол болып тҧр.

Электронды кітап - ол бір кітапты ғана емес, қажет десеңіз, сіздің ҥйіңіздегі бҥкіл

кітапхананы оңайлықпен алмастыра алатын ыңғайлы жҽне ықшамды электронды қҧрылғы.

Оны пайдалану жай кітапты оқығаннан гҿрі ҿте ыңғайлы. Ҿйткені сіз аталған электронды

кітаптан ҿзіңіздің кҿзіңізге ыңғайлы мҽтін жҽне шрифтін кҿлемін, тіпті беттерінің тҥсін

таңдай аласыз. Қалтаға салып жҥруге де болады. Электроника тілінде М-Воок деп аталатын

бҧл қҧралды оқуға арналған кішкентай компьютер десек те болады. Оның экраны

электронды сия технологиясын қолдану арқылы жасалған. Бҧл мҽтінді сапалы ҽрі анық етіп

кҿрсетуге жҽне ҧзақ уақыт пайдаланғанда кҿз жанарының тез шаршамауына мҥмкіндік

береді.Электронды кітаптың басқа қҧрылғылардан басты артықшылығы бҧл қазіргі кең

таралған мҽтін форматтарын (FB2, TXT, PDF, HTML, DjVu, DOC, CHM, WOLF) қабылдап,

оқи алады. Аталған қҧралға тек қана кітаптардын мазмҧнын ғана емес, қажетті

материалдардың, қҧжаттардың, сонымен қатар интернеттен алынып, сақталған беттерді

жҥктеуге болады. Керек мҽтінді кҿшіріп алып, оқуға болатын мҧндай кітаптардың кейінгі

нҧсқаларында МРЗ форматтағы аудиофайлдарды да ойнату мҥмкіндігі бар. Аталған

кітаптағы ақпаратты сақтау ҥшін флеш-карта қолданылады. Мысалы, 1ГБ кҿлемді жады

картасында 2000-ға жуық кітап сақтауға болады. Ал аккумулятордың қуаты шамамен 5-8

мың парақ оқуға жетеді.

Электронды кітап қағаз кітапқа қарағанда анағҧрлым жеңіл, кҿлемі де шағын.

Электрондық кітапқа жҥздеген кітапты сыйғызуға болады. Сҿйтіп, қалаған кітабыңызды ҽп-

сҽтте тауып аласыз. Демалыс кезінде де, кҿлікте отырған кезде де оқи беруге болады.

Тоқтаған жерден ҽрі қарай жалғастыру да оңай. Кҿзге зарарын тигізбейді. Соңғы кездері

электронды кітаптар E-link немесе SiPix секілді технологиялар арқылы шығарылуда. Осы

арқылы кітабыңызды қалаған фонға, шрифтке ауыстыруға болады.

Электронды кітаптардың бағасы да анағҧрлым арзан. Электронды кітап тез

дайындалады, бағасы да арзан болады. Қазір ҽлемде кітаптың электронды нҧсқасы ҿтімді

болып жатыр. Ондай кітаптарды компютерлерден ғана емес, телефондар арқылы да оқуға

болады. Оны сатып алудың жолы жеңіл. Экологияға пайдасы кҿп. Қағаз шығындамайсың.

Баспагерлер ҥшін электронды кітаптың табысы қағаз кітап сатқанмен бірдей. Ҽрине,

электронды кітап қағаз кітапқа қарағанда бес есе арзан тҧрады. Алайда оған қағаз

шығындамайсың, тасымал жасамайсың, сақтандыруға бермейсің. Егербіз сол шығындарды

есептейтін болсақ, электронды кітаптың пайдасы қағаз кітаптан тҥсетін пайдамен бірдей

болады. Сонымен қатар кітапты сақтайтын қоймалар қымбат тҧрады. Электрондық

кітаптарға деген сҧраныс артып келеді. Ҽсіресе, мҧның тиімділігін жас оқырмандар кҿріп

отыр.

Еpub.kz сайтында қазір кҿптеген қазақ қаламгерлерінің электронды кітаптары

жинақталған. Жҥктеп ал да, оқи бер. Одан бҿлек WikiBilim Қоғамдық қорының kitap.kz

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D1%8B_%D0%BA%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_(%D2%9B%D2%B1%D1%80%D1%8B%D0%BB%D2%93%D1%8B)

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D3%99%D1%82%D1%96%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D1%84%D0%B0%D0%B9%D0%BB

https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%95%D1%80%D0%BA%D1%96%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B6%D0%B0%D1%81%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0&action=edit&redlink=1

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%93%D1%8B%D0%BB%D1%88%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96

https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D0%BB_%D0%A5%D0%B0%D1%80%D1%82&action=edit&redlink=1

https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D2%9A%D0%A8_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1

https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%C2%AB%D0%93%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3%C2%BB_%D0%B6%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1

137

жобасы іске қосылды. Мҧнда да қазақтың біраз қаламгерінің кітаптары самсап тҧр. Ал

жақында Activ компаниясы Bookmate жобасын іске қосты. Жастар жағы осындай жобаларды

жақсы біледі. Дегенмен, орта жастағы e-book оқырмандары ҽлі де болса аз. Ҽдебиет ҿкілдері

мен баспалар да бҧл жағынан екіге жарылып отыр. Бірі – кітаптарының e-book арқылы

оқылуына мҥдделі болса, екіншілері тҥбегейлі қарсы.

«Электронды кітап – жаһанданудың жақсы бір жемісі деуге болады. Мысалы, Нобель

сыйлығының иегері анықталса, мен оның шығармасының электронды нҧсқасын тауып алып,

несімен ерекше, артықшылығы қандай екенін білу мақсатында оқи бастаймын. Бҧл деген

тамаша мҥмкіндік.

Электронды кітаптар ҽртҥрлі форматтағы файлдарда таралуы мҥмкін, дҽлірек айтқанда:

FB2 (FictionBook)

EPUB (Electronic PUBlication)

MOBI

KF8 (Kindle Format 8)

DJVU

LRF

AZW

TXT

RTF (Rich Text Format)

DOC (DOCX)

Электрондық кітаптің артықшылықтары:

кҿлемінің аздығы (электронды, оптикалық жҽне т.б. тасымалдаушыда ондаған жҽне жҥз

мыңдаған кітапты сақтау мҥмкіндігі);

толық мҽтінді іздестіру мҥмкіндігі (кітап мҽтіні оқылған немесе басылған ғана болса);

гарнитура мен қаріп кеглін тез ҽрі оңай ауыстыра алу мҥмкіндігі;

кітап мҽтінін тыңдай алу мҥмкіндігі (ағылш. text-to-speech, аудиокітап);

жарықтың жеткіліксіз деңгейінде кітапты оқи алу мҥмкіндігі (кҿмескі жарығы бар

қҧрылғыларда);

таралымның арзандығы (кҿп жағдайда компьютер желісімен таратылған ақпараттың

кҿлемі немесе физикалық тасымалдауыш, мысалға компакт-дискі бағасы есептеледі).

қағаз бетіндегі кітаптармен салыстырғанда шығару уақыты азырақ (салыстыру ҥшін:

электронды кітап ҥшін - апта, қағаздағыға - жарты жыл)

экологиялық тазалығы ҽрі ҥнемділігі — ағаш жҧмсалмайды.

Кітап оқу – бҧл тек бос уақытты қызық ҿткізу ғана емес. Сонымен бірге тҧлға болып

қалыптасуға орасан зор кҿмегі тиетін ҿте пайдалы іс. Нақтырақ айтқанда, бҧл процесс ойлау

қабілетін жетілдіріп, сҿздік қорды ҧлғайтады жҽне сҿйлеу мҽдениетін дамытып, ми

белсенділігін жақсартады. Сондай-ақ, ҽрбір адамның бойындағы шығармашылыққа деген

сҥйіспеншілігін оятуға итермелейді. Ендеше назарларыңызға кітап оқу жайлы қызықты да

таң қалдырарлық фактілерді ҧсынамыз. М. Горький минутына тҿрт мың сҿз оқи алған.

Сталин кҥніне 400 бет кітап оқыған жҽне оны минималды норма деп есептеген. Томас

Эдиссон бірден 2-3 қатардан оқи алған, оның аса бір зейінмен оқи алғаны соншалық, ол тіпті

мҽтінді беттеп жаттай да ала білген. Ғалымдардың айтуынша, кітапты баяу оқуға қарағанда,

жылдам оқу кезінде кҿз анағҧрлым аз шаршайды екен. Адамдардың 95 пайызы кітапты ҿте

баяу оқиды – минутына бар болғаны 180-220 сҿз (1 бетті 1,5-2 минутта). «Спецэффекттер

аз», «Спецэффекттері онша емес» деген сҿздерді сіз талай рет естіп немесе кинотеатрда жаңа

шыққан фильмді кҿріп шыққаннан соң талай рет айтқан да боларсыз. Бірақ, осы секілді

сҿздерді сіз ешқашан кітап оқып шыққаннан кейін айта алмайсыз жҽне естімейтін де

боласыз.

Кітап оқудың 7 пайдасы: Тҥртіп алыңыз. 1. Кітап оқу – қоршаған ортаны, дҥниені жҽне

ҿзін тануға кҿмектеседі. 2. Кітап оқу – жадыны жҽне ойлауды дамытады. Яғни, кҿп оқыған

адам жады мықты, тез ойлап, тез қорыта алады. 3. Кітап оқу – талдауға, сараптауға, ҿзіндік

жҥйелі пікір қалыптастыруға ҥйретеді. 4. Кітап оқу – кҿптеген табыс пен жетістіктің ең

https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=OCR&action=edit&redlink=1

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D1%96%D0%BF

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B3%D0%BB%D1%8C

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%93%D1%8B%D0%BB%D1%88%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96

https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BE%D0%BA%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF&action=edit&redlink=1

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AB%D2%9B%D1%88%D0%B0%D0%BC_%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%96

138

басты негізі. 5. Кітап оқу – адамдармен дҧрыс қарым-қатынас жасауға ҥйретіп, ҽдемі сҿйлеу

дағдыларын қалыптастырады. 6. Кітап оқу – сҿздік қорды байытады жҽне жалпы сауаттылық

деңгейін арттырады. 7. Кітап оқу – адам бойында бҧғып жататын шығармашылық

қабілеттерді дамытады.

Оқу адамзаттың жан-жақты да белсенді болуына ықпал ететінін жҽне тҧлғаның дамуы

мен қалыптасуындағы маңызды функцияны атқаратының мойындатып отыр. Қоғамды

дамытудағы басым міндеттердің бірі ретінде оқуды қолдануды қарастыра келе, елімізде 2007

жылдан бері Ҧлттық академиялық кітапхананың бастамалығымен «Бір ел – бір кітап» атты

республикалық акция қарқынды жҥзеге асып келеді.

Осы игі іске Ақтҿбе «Білім-инновация» лицей-интернаты 2013 жылдан бастап, «Бір ел-

бір кітап» кітап оқу акциясын қарқынды жҥзеге асырып келеді. Қазіргі таңда лицей

кітапханасында тҿрт тілде 8000-ға жуық қоры бар. Оның 2500 данасы кҿркем ҽдеби кітап.

1111 дана қазақ тілінде. Оқулықтарымыздың қорын арттыру мақсатында кітапханада

электронды кітапхана жҥйесіне кҿшіру жҧмыстары жҥргізілуде. Қазіргі таңда электронды

кітап қорын 1250 данаға жетіп отыр. Электронды кітап оқушының кітап оқуға деген

мҥмкіншілігін арттырды. Лицейімізде оқушылардың кітап оқуға деген қызығушылығын

арттыру мақсатында тҿрт тоқсанға бҿлінген тҿрт тілде кітап оқу жарысы ҧйымдастырылған.

Оқушылардың оқыған кітаптарынынан лицей ҽкімшілігі емтихан алып, жоғары бал жинаған

оқушыларды бағалы сыйлықтармен марапаттауда. Кітап оқу ойдағыдай нҽтиже беріп

оқушыларымыздың, ҧстаздарымыздың, тҽрбиешілеріміздің кітап оқуға деген

қызығушылығын артттырды. Бҧл шараны лицей ата-аналары да қолдап, кітап оқуға

баласының қызығушылығын кҿріп қуануда.

Оқушылардың оқуға қҧштарлығын арттыру арқылы мемлекетімізде кітап оқудың

беделін кҿтеру, жас ҧрпақты оқуға тарту жҽне тҿлтума мҽдениетімізді сақтап қалу. Осы

міндетті жҥзеге асыруда лицей ҽкімшілігі жоғары деңгейде қолдау кҿрсетуде.

Егер де сіз ақылды болу ҥшін қанша кітап оқу керек екенін білмесең, менің саған

айтарым: бар болғаны 10 кітап оқысаң жетерлік. Ал 10 кітаптың қайсысы екенін білу ҥшін,

алдымен мыңдаған кітап оқып шығу қажет. Кітап оқуда бастысы қанша кітап оқығаныңда

емес, керісінше, оқыған кітаптарыңның қаншасын тҥсінгеніңде. Кітап оқыңыздар жҽне

ҿміріңізде ешқашан жаңа кітаптың ең болмағанда бір бетін оқып шықпаған кҥн болмасын!

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЦОР НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ

МухамбетоваЗ.К., учитель русского языка и литературы КГУ Средняя школа №26

Задача современного образования - помимо сообщения определѐнной суммы знаний

обучающимся, развитие у них познавательных интересов, творческого отношения к делу,

стремления к самостоятельному «добыванию» и обогащению знаний и умений, применения

их в своей практической деятельности.

Увеличение умственной нагрузки на уроках заставляет задуматься над тем, как

поддержать интерес учащихся к изучаемому предмету, их активность на протяжении всего

урока…. А ведь ещѐ известный педагог К.Д. Ушинский говорил: «…ученье, лишѐнное

всякого интереса…убивает в ученике охоту к учению, без которой он далеко не уйдѐт».

Чтобы сохранить интерес к предмету и сделать учебно-воспитательный процесс

качественным, на уроках русского языка и литературы активно используются

информационные технологии.

Сегодня внедрение компьютерных технологий в учебный процесс является

неотъемлемой частью школьного обучения. Общепризнанно, что использование

компьютерных технологий в образовании неизбежно, поскольку существенно повышается

эффективность обучения и качество формирующихся знаний и умений. Применение

139

компьютерных программных средств на уроках русского языка и литературы позволяет

учителю не только разнообразить традиционные формы обучения, но и решать самые разные

задачи:

-Заметно повысить наглядность обучения

-Обеспечить его дифференциацию

-Облегчить контроль знаний

-Повысить интерес к предмету

-Развивать познавательную активность обучающихся.

В современной педагогической практике разработаны и применяются несколько

десятков новых стратегий, методов и приемов обучения, в том числе интерактивных.

Современный педагог, независимо от преподаваемого предмета или учебной дисциплины,

должен владеть необходимым «арсеналом» интерактивных методов обучения и уметь

использовать их в учебном процессе.

Одной из основных целей школьного обучения становится формирование

информационной культуры учащихся. Основными характеристиками применения

современных информационных технологий являются возможность дифференциации и

индивидуализации обучения, а также возможность развития творческой познавательной

активности учащихся.В своей работе информационные технологии использую в трѐх

направлениях:

-Использование готовых ЦОР

-Создание наглядных методических пособий средствами PowerPoint

-Создание тестов (при помощи тестовой оболочки).

В наши дни огромный выбор ЦОР по русскому языку. Особое внимание заслуживают

мультимедиа-пособия. Их цель – помочь ученикам освоить курсы на базовом или

повышенном уровне, закрепить и систематизировать полученные знания. Применение

современных мультимедиа-технологий, разнообразный иллюстративный материал,

нестандартная форма подачи учебного материала стимулирует познавательный интерес и

поисково-исследовательскую деятельность учащихся. В данного вида пособиях содержатся

не только основополагающие знания по изучаемому курсу, энциклопедические и

хрестоматийные статьи, интерактивные тренажеры, с помощью которых происходит

отработка умений и навыков, проверка знаний по отдельным частям урока, уроку целиком,

теме. Результаты тестирования каждого обучающегося заносятся в дневник успеваемости и

отслеживаются, что позволяет осуществлять в работе личностно-ориентированный подход.

Помимо готовых ЦОР создаю собственные наглядные методические пособия, поль-

зуясь самым простым, доступным и эффективным программным обеспечением - средой MS

PowerPoint.

В результате работы накоплен следующий материал с использованием ИТ: жизнь и

творчество писателей и поэтов, внеклассные мероприятия, устные журналы литературно-

музыкальные гостиные, посвящѐнные творчеству писателей и поэтов, интеллектуально-

познавательные игры, а также проекты учащихся.

Следующее направление моей работы - создание компьютерных тестов. Тестирование с

использованием компьютерных средств является очень удобным и эффективным видом

контроля. Преимущества тестового контроля: объективность оценки, достоверность

информации, надежность, дифференцирующая способность, реализация индивидуального

подхода в обучении, сравнимость результатов для разных групп учащихся по разным

программам, учебникам.

Обучение - многогранный процесс, и контроль знаний - лишь одна из его сторон.

Однако именно в ней компьютерные технологии продвинулись максимально далеко, и среди

них тестирование занимает ведущую роль. В ряде стран тестирование потеснило

традиционные формы контроля - устные и письменные экзамены и собеседования.

Применение автоматизированной системы контроля за развитием знаний, умений и навыков

учащихся позволяет передать судейские функции от учителя компьютеру, а это снижает

140

уровень накопления у учителя негативных эмоций, связанных с применением карательных

мер по отношению к ученику. У ученика же снижается негативное восприятие учителя как

человека, от чьего мнения зависит его судьба.

Таким образом, взаимное неудовлетворение ученика и учителя может быть снижено и

частично решена проблема «синдрома сгорания учителя» и «синдрома сгорания ученика».

Из вышесказанного можно сделать вывод, что систематическое и целенаправленное

использование ЦОР на уроках русского языка и литературы повышает заинтересованность

учащихся в обучении. Следовательно, будет повышаться и качество знаний по предмету.

Таким образом, еще раз хотелось бы подчеркнуть, что применение электронных

обучающих средств на уроках обеспечивает:

-экономию времени при объяснении нового материала;

-представление материала в более наглядном, доступном для восприятия виде;

-воздействие на разные системы восприятия учащихся, обеспечивая тем самым лучшее

усвоение материала;

-дифференцированный подход к обучению учащихся, имеющих разный уровень

готовности восприятия материала;

-постоянный оперативный контроль усвоения материала учащимися.

Это в целом стимулирует разнообразие творческой деятельности учащихся, дает

возможность увеличения объема информации, воспитывает навыки самоконтроля, повышает

интерес к предмету.

Литература: 1.Бабанский Ю.К. Методы обучения в современной общеобразовательной школе - М.:

Просвещение, 2003г.

2. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования. Е. С.

Полат, М. Ю. Бухаркина, М. В. Моисеева, А. Е. Петров - М.: Издательский центр

«Академия», 2004

3. Лордкипанидзе Д.О. Принципы организации и принципы обучения. М., 1957.

БІЛІМ БЕРУДІ АҚПАРАТТАНДЫРУДЫҢ НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛАРЫ

Наукенова А.А.

Ақтҿбе кҿлік, коммуникация жҽне жаңа технология колледжінің арнаулы пҽн окытушысы

Ҽр елдің технологиялық даму дҽрежесі, оның экономикалық дамуы мен халықтың ҽл

ауқатына ғана байланысты емес, сондай-ақ, оның ҽлемдік деңгейдегі қауымдастықта алатын

орын, басқа елдермен экономикалық жҽне саяси интеграциялық мҥмкіндігіне, сонымен бірге

ҧлттық қауіпсіздік проблемаларды шешуге де тікелей байланысты. Сҿйтіп, қандай елде

болмасын, қазіргі технологияны пайдалану жҽне дамыту дҽрежесін материалдық базаны

дамытумен ғана анықтауға болмайды, ең бастысы – қоғамның интеллектуальдық деңгейіне,

оның жаңа тиімді қолдану, сіңіру, оны жасау, туғызу деңгейіне байланысты анықтай алады.

Ең бастысы, мҧның барлығы елге білім беруді дамыту деңгейі мен білім беруді

ақпараттандыру проблемаларын шешумен де тікелей байланысты. Қазіргі ҽлемдік елде

ақпараттық жҽне телекоммуникациялық технологияны ҧстап отыру жҽне пайдалану, ҽрбір

адамның онымен жҧмыс істей білуіне, оқу жҽне жазу демек, ҽрбір адам ҥшін қажетті

техникалық ҽдет пен дағды керек. Демек, ақпараттық технологияны дамыту болашақта

мамандардың онымен жҧмыс істей білуін, қоғамның даму ерекшелігі айқындай тҥседі.

22 қыркҥйекте 1997 жылы №3645 Қазақстан Республикасының Президеті Н.Ҽ.

Назарбаевтың жарлығымен орта білім беру жҥйесінің Мемлекеттік ақпараттандыру

бағдарламасы бекітілген. Білім беруді ақпараттандырудың мақсаттық тапсырмасы –

Қазақстанның -2030 стратегиялық дамуынан туындайды. Сондай – ақ, ол ―Білім туралы‖

141

заңға да байланысты іске асырылады, сондай -ақ, олар кҽсіптік білім берудің жалпы

проблемаларын шешуге бағытталға. Демек, олар:

1. Кҽсіптік білім беруді дамытудың жалпы мемлекттік стратегиясын тарату жҽне жасау;

2. Кҽсіптік білім берудің отандық жҥйесін ҽлемдік білім беру кеңістігіне интеграциялау жҽне оның халықаралық білім беру стандартына сҽйкес келуін қамтамассыз ету;

3. Кҽсіптік білім беруді ақпараттандыру проблемаларының ерекше тҥрлерін шешуді ҧйымдастыру;

4. Кҽсіптік білім берудің ақпараттық міндеттерін шешудің комплекс практикалық шараларын жҥзеге асыру жҽне анықтай тҥсу;

5. Оқушылар мен студенттерді компьютерлік, телекоммуникациялық техниканы, болашақ кҽсіптік білім беру ісіне пайдалануға даярлау;

6. Ақпараттық жҽне телекоммуникациялық технологияны басқару, оқу жҽне тҽрбие процесін кең тҥрде енгізу арқылы, кҽсіптік білім беру жҥйесін прграммалау.

Енді басты мҽселелердің бірі -жеке тҧлғаның ақпараттық мҽдениетін

қалыптастыру болып отыр.

―Ақпараттық мҽдениет‖ терминін ғылым ҽлеміне алғаш енгізген Г.Г.Воробьев болды.

Оның ең басты мақсаты – ақпаратты жҥйені тиімді жасау жҽне ақпаратты орталықта талдау,

ол ҥшін ақпаратты қарым-қатынасты біліктілікпен жҥргізу, осы негізде ақпаратты ҧтымды

жолын жҧртшылыққа, мҧғалімдерге тҥсіндіру еді.

В.Ю. Милиатерева мен И.М. Яглома еңбектерінде «ақпараттық мҽдениет – білімдер

жиынтығы» – деген анықтама кездеседі. Бҧдан кейін, олар ақпаратты ҽдістемелік негізде

оның біліктілікпен тҽжірибеде қолдана отырып маңызды міндеттермен мҽселелерді шешуге

пайдалану жолдарын белгілеген. Ал, А.Д. Урсул ―Ақпараттық мҽдениет‖ ҧғымын толықтыра

отырып, маңызын басқаша тҥсіндірген, ол ҿндіріс процесін жете меңгеру жҽне ақпаратты

пайдалану, адамның бостандығын жҽне ақпараттық қҧқығын сақтау, оны ҿмірге, қоғамға

енгізу.

В.З. Коган, В.Ю. Милиторев, Ю.А. Шрейдер, Г.Г. Воробьев, А.А.Урсул, А.П. Суханов,

И.М. Яглом еңбектерінде жеке тҧлғаның ақпараттық мҽдениеті ғана адамның ашық

ақпаратты қоғам жағдайына ҽлеуметтік тез бейімделуін қамтамассыз ете алады деп кҿрсетті.

Ю.А.Шрейдердің дҽлелдеуінше ақпаратты мҽдениет адамның іс қимылы мен қызметінің

тиімділігіне жағдай туғызады жҽне оның критериясы бола алады. Ол ақпаратты мҽдениеттің

мінез-қҧлықтылыққа байланыстылығын жҽне шығармашылық мҽнін ашты. Зерттеушілер

А.П. Ершов, Н.И. Монахов В.А.Каймин, Н.М. Розенберг, С. А. Бешенков, В.В. Бизюк

мектептегі ақпаратты курстың негізінде ақпаратты ортаны пайдаланушылардың жеке

ерекшелігі болуын сипаттайды жҽне жеке тҧлғаның ақпаратты мҽдениетінің жоғары сапалы

болуын талап етеді. В.А. Каймин жеке тҧлғаның ақпаратты мҽдениеті, оның компьютерлік

сауаттылығы ҽлдеқайда жоғары екенін дҽлелдеп берді. Алайда, ақпараттық мҽдениет ЭВМ-

ның мҽліметтерін ҿңдеумен жҽне оның қҧралдарын жаңартумен, есептеу жҽне жаңа ақпарат

техникаларын пайдалануды жақсартуға байланысты дамып жҽне кҿтеріліп отырады. С.Н.

Лактионова ҿзінің кандидаттық диссертациясы арқылы пҽнаралық байланыстық ақпаратты

мҽдениетті жетілдіре тҥсетіні дҽлелдеді. Ол ҽсіресе мҽдениеттің білімге байланысты

дамитынын зерттеді. Ол философия, психология, педагогика, информатика пҽндерінің

ғылыми-ақпараттық жҽне теориялық мҽнін ашты. Ол педагогтың ―ақпаратты мҽдениеті‖,

инабаттылыққа тікелей байланысты туындайтынын айта отырып, ―Саясаттану‖,

―Социология‖, ―Мҽдениет негіздері‖, пҽндерінің ақпаратты мҽдениетін кҿтерудегі роліне

жоғары баға берді.


1. Мҧғалімге арналған нҧсқаулық ІІ басылым «Назарбаев зияткерлік мектебі» ДББҦ

2. Педагогикалық шеберлік орталығы, 2015 ж

3. «Қазақстан-2050»стратегиясында Қазақстандағы білім беру туралы

142

ЦИФРЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ – МҤМКІНДІКТЕР МАТРИЦАСЫ

Нурматов Б.С., Исенгалиев А.А., Мамбетов Б.О.,



Дҥниежҥзілік экономикалық форум ХХІ ғасырдағы табысты адамның білімі мен іскер-

лігінің он алты тҥрін – командадағы жҧмыс дағдылары, кҿшбасшылық қасиет, бастамашы-

лық, IT қҧзыреттілік, қаржылық жҽне азаматтық сауаттылық жҽне т.б. – атап ҿткен.

Кемел ел келешегі - жас ҧрпаққа сапалы, бҽсекеге қабілетті, ҿнегелі тҽрбие мен білім

беру, оқушылардың мектепте алған білімін ҿмірлік жағдаяттарда қолдану дағдыларын

қалыптастыру - бҥгінгі кҥннің басты талабы.

Пҽн мҧғалімдерінің пҽндік, педагогикалық жҽне технологиялық қҧзыреттілігі – бҥгінгі

білім беру сапасын арттырудың негізі болып табылады. Цифрлық білім берудің мҥмкіндігі

мол. Білім берудің қазіргі заман талабына сай ақпараттық-коммуникациялық технологиялары

арқылы оқушылардың оқуға ынтасын арттырып, цифрлық білім ресурстарымен баланың

ақпаратты ҿз бетінше дербес меңгеруіне жағдай туғызып, бақылау жҧмысы нҽтижесінде

ҿзін-ҿзі реттеуіне қол жеткізуге болады.

Цифрлық білім беру ресурстарын тҽжірибеде тиімді қолдану ҽдістері айтарлық. Рhet,

simulators секілді виртуалды лабораторияларды пайдалану мҥмкіндіктері мол. Жоғары

мҥмкіндіктерге ие виртуалдық лабораториялар мен сервистер: zipgrade, bilimland, plickers,

kahoot, zipgrade, edmodo, quizlet, youtube. Сабақта bilimland, plickers, kahoot, zipgrade, edmodo,

quizlet, youtube сияқты ресурстар мен сервистерді оңтайлы қолдану ҽдістемесі,осы

бағдарламалар мен сервистер бойынша жҧмыс жасау қадамдары нақты. Пҽн мҧғалімі сабақ

беретін барлық сыныптарын енгізіп, онлайн сынып қҧрып, ҽр сынып бағдарламасына сай

бақылау жҧмыстарын жылдам тексеріп, қорытындылай алатын сервистер бойынша жҧмыс

жасай алады. Арнайы жауап қағазын таңдау мҥмкіндіктері кҿрнекі тҥрде ҧсынылған.

Оқушылардың бҿлім, тарау бойынша бақылау жҧмысын да, жауаптарын да сақтау

мҥмкіндіктері де бар. Пҽн мҧғалімдерінің аталған бағдарламалар бойынша оқушылардың

бақылау жҧмысы нҽтижесінде білім сапасы мониторингін жасауына болады.

Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар – пҽн мҧғалімінің заманауи талапқа сай

технологиялық білім саласында шығармашылық ҽлеуетін, жҧмыс нҽтижелілігін дамытатын

қҧрал деп те атауға болады. Қоғамды ақпараттандыру ҥрдісі заманауи ақпараттық-

коммуникациялық технологияларды қолдануға негізделген білім жҥйесінің жаңа моделін

ҽзірлеу қажеттілігін тудырды. Мҧғалімдерге ҿзіндік жҧмысын жеңілдететін ҽрі тиімді

бағдарламалық кешендерді жасауға кҿмек болатын жаңа технологиялық шешімдер қажеттігі

туындайды. Осындай топ шешімдеріне пҽн мҧғалімдері қҧрастырған электронды орталарды

да жатқызуға болады. Осындай Smart бағдарлама негізінде мҧғалімдер барлық оқушылардың

білім алу ҥрдісіне қызығушылықпен, барынша мҧғалім мен білім алушылар уақытының аз

жҧмсалуы нҽтижесінде жеткізуге болады. Уақытты да ҥнемдеп, жылдам қорытынды

шығаруға болатын бағдарламалардың тиімділігі сҿзсіз. Сыныптың білім сапасының

мониторингі де шығарылып, ҽр оқушының даму траекториясын анықтауда, балалармен жеке

жҧмыс жҥргізу ҥшін білім деңгейін бақылауда пайдалылығы анық.

Мҧғалімдердің тиімді оқыту мен оқуда ақпараттық-коммуникациялық

технологияларды пайдалану жҿнінде кҽсіби білімдерін арттыру, жоғары деңгейдегі кҽсіби

қҧзыретті маман болуға ҧмтылдыру мақсатында жҥйелі жҧмыстар жҥргізілуде.

Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды оқытуда пайдаланудың кҿрсетілім,

модельдеу, бағалау мен талдау, ҧсыну, қайталай ҧсыну жҽне қарым-қатынас, тестілеу жҽне

растау сияқты ҥлгілерімен танысу; ҿз іс-тҽжірибесімен байланыстырып, ҿзін-ҿзі реттеу

ҥдерісі жҥзеге асыру; ҿз бойларында технологиялық, педагогикалық жҽне пҽндік білімдерді

ҧштастыруға ҧмтылу міндеттерін межеледік.

143

Мҧғалімнің пҽндік, педагогикалық білімімен қоса заманауи сандық технологияны

қолдану саласындағы білік-дағдысы ҧстаздың кҽсіби қҧзыреттілігін танытатындығы сҿзсіз.

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы аясында білім сапасын арттыру мақсатында пҽн

мҧғалімі білім беру процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияны тиімді

қолдануы керек. Smart-education немесе ақылды білім беру – бҧл ыңғайлы тҥрде

интерактивті ортада жҥзеге асырылған ҽлемдік деңгейдегі қолжетімді контент арқылы білім

беру болып табылады. Smart технологияны қолданып, сабақты ҧтымды жҥргізу мҧғалімнен

терең білімділікті, оқу процесін шеберлікпен ҧйымдастыруды талап етеді. Мҧндай сабақ

материалдары ҽр алуан ғылымдағы ҿзара байланыстарды оқушылардың зерделеуіне,

олардың білімін арттыруға мҥмкіндік береді.

Негізгі назар аударылатын мҽселелер: сындарлылықтың артуы, қҧзыреттіліктің артуы;

пҽндік білім; педагогикалық білім; пҽн бойынша педагогикалық білім; технологиялық білім;

пҽн бойынша технологиялық білім; технологиялық, педагогикалық жҽне пҽндік білім; АКТ-

ны пайдалану ҥлгілері.

Лицей мҧғалімдерінің «Googlе» қосымшаларын кеңінен қолдануына бағытталған

жҧмыс жҥргізілуде. Бҧл қосымшалар арқылы докумен немесе кесте тҥріндегі ақпарат,

мҽлімет жылдам ҽрі мҽлімет жинақтаушы ҽкімшілік ҿкілінің уақытын ҥнемдеуге мҥмкіндік

туғызады. Ал «Googlе форма» қосымшасы арқылы лицей ҧжымынан белгілі бір тақырыпта

сауалнаманы шҧғыл алуға болатынын тҽжірибеде қолдану арқылы кҿз жеткізудеміз.

Лицейде пҽн мҧғалімдеріне оқытуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды

пайдалануға қатысты курс ҧйымдастырылып жҥргізілуде. Курс барысында оқушы білімін

онлайн бағалау жҥйелері таныстырып, ойынға негізделген бҧл қосымшаларды тҽжірибеде

тиімді қолдану ҥлгілерін ҥйретілді. Курс жҧмысы жалғасуда, алдағы жоспарда АКТ-ны

қолданудың тың ҥлгілері кҿп, мҧғалімдердің лицей ішінде кҽсіби білімін арттыруға

мҥмкіндік жасалуда.


1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ҽ.Назарбаев «Тҿртінші ҿнеркҽсіптік

революция жағдайындағы дамудың жаңа мҥмкіндіктері» атты жолдауы, 2018.

2. 2018-2019 оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы орта білім беретін

ҧйымдарында оқу процесін ҧйымдастырудың ерекшеліктері туралы Ҽдістемелік нҧсқау хат.

3. Қибатаева Н.Қ. Некоторые теоретико-методологические аспекты формирования

профессиональной культуры педагога / «Менеджмент в образовании». -№4. –Алматы, 2004.

–С. 113-117.

ЦИФРОВИЗАЦИИ ОБРАЗОВАНИЯ – ВНЕДРЕНИЕ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЙ

ПРОЦЕСС

Нурмышев К.К., [email protected]


Из нормативно-определяющих документов целью цифровизации профессионального и

технического образования должно являться – обеспечение широкой доступности к

информационно-цифровым ресурсам и использование цифровых технологий в

образовательном процессе.

Современная деятельность ПТО во многом зависит от того, в какой степени

преподаватели и сама администрация владеют цифровыми технологиями и цифровой

информацией, насколько быстро они могут ее самостоятельно или с использованием

информационных технологий проанализировать и обработать, а также довести ее до

конечного потребителя – обучающегося и их законных представителей.

Для начала рассмотрим несколько подходов к пониманию «Цифровизации».


144

Сегодня «цифровизацию» (от англ. didgital, цифровой) уже можно вносить в словари в

качестве омонима, из-за большого количества значений. Ели объяснять этот термин «по-

простому», то цифровизация – это то, что требуется, чтобы «сделать процесс образования

стал более гибким, приспособленным к реалиям современного дня и способствовал

формированию конкурентоспособных профессионалов в нарождающемся «цифровом мире».

«Цифровизация» – это средство получения желаемого результата, а именно гибкости

образовательного процесса, приносящего обучающимся отличный результат, а будущим

работодателям – высококлассных мобильных специалистов.

«Цифровизация – это есть переход на цифровой способ связи, записи и передачи

данных с помощью цифровых устройств».

«Процесс «цифровой трансформации» – это процесс перевода процесса в «гибкое»

состояние из существующего».

Термин «цифровизация» сегодня имеет тенденцию использования для описания

трансформации, которая идет дальше, чем просто замена аналогового или физического

ресурса на цифровой. К примеру, книги не просто превращаются в электронные книги, а

предоставляют целый спектор интерактивных и мультимедийных ресурсов. Соответственно,

процессы могут стать уже онлайн-диалогами между различными сторонами

образовательного процесса.

«Цифровизация – это изменение парадигмы того, как мы думаем, как мы действуем,

как мы общаемся с внешней средой и друг с другом. И технология здесь – скорее

инструмент, чем цель».

И рассматривая в контексте развития самого образовательного учреждения, которое

хочет стать «цифровым», должен фокусироваться на интеграции автоматизации и

размещении процессов, с целью сделать их более эффективными, за счет перераспределения

ресурсов в реальной и виртуальной среде колледжа. По контрасту, фокусировка на

«цифровизации», должна нацеливаться на то, чтобы более эффективно получать отдачу от

этих процессов, через более высокую вовлеченность в том числе и образовательных услуг.

Отсюда можно сформулировать те задачи цифровизации, которые, скорее всего,

должны быть поставлены перед колледжем:

обучение и повышение квалификации самих педагогических работников колледжа по использованию цифровых технологий в образовательной деятельности;

реализация цифровых технологий в образовательном процессе;

предоставление для коллективного пользования цифровых ресурсов и доступа к ним в облачных ресурсах;

обеспечение повышения уровня мотивации к профессиональному использованию цифровых технологий ИПР и обучающимися;

создание инновационных условий развития через внедрение цифровых технологий.

оказание информационных и консультационных услуг по использованию цифровых и облачных технологий с не ограниченными ресурсами;

накопление, систематизация и распространение информации по использованию цифровых и облачных технологий техникумом.

Современная информационная, а в перспективе цифровая, среда образовательной

деятельности формируется:

обучающимся (по их образовательным запросам в соответствии с программами подготовки);

педагогами (они определяют содержание программ курса, выбор учебной

литературы, методы преподавания, стили общения и т.д.);

педагогическим коллективом колледжа (он определяет через локальные акты –

положения регламенты и порядки общие требования к обучающимся, сохраняемые традиции

колледжа, формы взаимоотношений педагогического и ученического коллективов и пр.);

145

государством как общественным институтом (оно определяет материальное

обеспечение образования в целом, социальный заказ на формирование той или иной системы

знаний и взглядов).

Главное значение сегодня связано с цифровой революцией, которая должна привести к

кардинальному изменению рынка труда, появлению новых компетенций, улучшению

кооперации, повышению ответственности граждан, их способности принимать

самостоятельные решения, в свою очередь, это послужит причиной для последующей

реорганизации образовательного процесса, во многом основанной на использовании

технологий искусственного интеллекта.

Все это «приведет к переосмыслению роли самого педагога, которому теперь придѐтся

не объяснять тот или иной материал, а помогать найти источник этого материала и

разобраться в нѐм, с пользой для своего собственного профессионального развития.

Радикальная революция ожидает и методику преподавания, систему проверки качества

знаний».

Наверное, нет смысла сегодня бороться с использованием и влиянием гаджетов,

ограничивать возможности использования Интернета для решения тех или иных задач

профессионального образования. «Выход совсем в другом – надо разрабатывать

индивидуальные образовательные траектории и придумывать для каждого ученика свой

собственный, уникальный набор заданий, ответ на которые потребует творческого подхода,

умения сравнивать, взвешивать, анализировать, отсеивать ненужное, коммуницировать и так

далее».

При внедрении цифровизации ключевыми мероприятиями предусматривается:

повышение квалификации и переподготовка кадров;

внедрение в образовательный и воспитательный процесс цифровых и облачных

технологий, так обновление АРМ управление колледжем (решающая задачи систематизации

и планирования таких видов деятельности – как прием, контингент, кадры, образовательный

процесс, методическая и воспитательная работа, ведение профессионального портфолио;

создание ресурсов с открытым доступом по цифровым и облачным ресурсам:

электронный журнал,системы эл.учета посещаемости и т.д.;

для улучшения взаимодействия и обратной связи создание и модернизация сайта колледжа, где могут быть внедрены цифровые технологии;

расширение доступности информации в самих корпусах за счет использования информационных панелей (для расписания, объявлений, информирования о событиях),

программных решений;

для использования цифровых технологий оборудование интерактивных кабинетов с соответствующим оборудованием;

создание электронной библиотеки актуальными экземплярами изданий;

перевод промежуточного и текущего контроля в электронно-цифровой формат, а

соответственно создание электронного контента по всем дисциплинам и модулям.

К основным рискам реализации цифровизации, скорее всего, являются:

финансово-экономические риски – недофинансирование мероприятий, в том числе со

стороны областного бюджета, внебюджетных источников (снижение платежеспособности

потребителей образовательных услуг колледжа и др.);

нормативные правовые риски – изменения в нормативно-правовом обеспечении,

потребуют внесения соответствующих изменений в локальные акты и в саму деятельность

колледжа, что повлияет на выполнение мероприятий и достижение целей;

организационные и управленческие риски – неэффективная организация процесса

управления могут привести к низкому качеству реализации задач, к нарушению сроков

выполнения планируемых мероприятий.

Устранение подобных рисков возможно за счет введения ответственного координатора

и создания координационного Совета по цифровизации, обеспечения постоянного и

146

оперативного мониторинга выполнения реализации задач, а также за счет корректировки

задач и их выполнения на основе анализа данных мониторинга.

Все эти шаги предполагают внедрение и использование современных цифровых

технологий (от виртуальной реальности и робототехники, до умных вещей в

профессиональной деятельности и в обычной жизни).


1. Государственная программа «Цифровой Казахстан» утвержденная постановлением

Правительства РК №827 от 12.12.2017 г.

2. В.А. Касторнова, Д.А. Дмитриев «Информационно-образовательная среда как

основа образовательного пространства», 2012 г.

3. В. Княгин «Новая цифровая экономика – это экономика доверия и кооперации»,

2018 г.

4. В. Мелешко «Главный тренд образования – цифровизация», 2018 г.

5. А Марей «Цифровизация как изменение парадигмы», 2017 г.



Нысанова Д.Н., [email protected]

Темір ауданы №4 Шҧбарқҧдық ЖОББМ бастауыш класс мҧғалімі

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы 2017 жылдың желтоқсан айында

бекітілді.Бҧл цифрлық технологияларды қолдану арқылы еліміздің ҽрбір азаматының ҿмір

сҥру сапасын жақсартуға бағытталған маңызды кешенді бағдарлама. 2018 жылдан бастап

2022 жылға дейін бес негізгі бағыт бойынша жҧмыс жҥргізу жоспарланып отыр:

1. Экономика салаларынцифрландыру;

2. Цифрлықмемлекеткекҿшу;

3. «ЦифрлықЖібекЖолын» іскеасыру;

4. Адами капиталдыдамыту;

5. Инновациялық экожҥйені қҧру.

Кҿрсетілген бес бағыттың шеңберінде 17 нақты міндет пен 120 жоба

қалыптастырылды.

Бірінші бағыт — экономика салаларын цифрландыру бойынша барлық бағыттарда

еңбек ҿнімділігін арттыру жоспарланып отыр. «Цифрлық кеніш» жобасын ерекше атап ҿтуге

болады. Бҧл ақпараттық жҥйе жабдықтарда орнатылған датчиктер арқылы деректерді

жинайды, оңтайлы ҿндіріс процесін қамтамасыз етеді, реагенттердің жҧмсалуын бақылайды,

жабдықтардың іркілуін азайтуға мҥмкіндік береді, сондай-ақ тҿтенше жағдайларды жылдам

анықтап, оларды жояды.

Келесі бір бағыт — цифрлық мемлекетке кҿшу. Оны жҥзеге асыру аясында

мемлекеттік органдардың қызметін цифрландыру, қағаз тҥріндегі қҧжат айналымын азайту,

азаматтардың мемлекетті басқаруға қатысуын арттыру жҽне «Ақылды қала»

технологияларын енгізу кҿзделген.

Мҽселен, «Сергек» жол қозғалысы ережелерінің сақталуын бақылау жҥйесі енгізіліп,

жҧмыс істеп тҧр. Осының арқасында елдегі ЖҚЕ сақтау жағдайы жақсарады деп кҥтілуде.

Егер жҥйе қҧқық бҧзушылықты анықтаса, протокол автоматты тҥрде жасалып, қҧқық

бҧзушының мекен-жайына жіберіледі. Сондай-ақ, Қазақстанның шағын қалаларын

оперативті басқару орталықтарын қҧру жҽне басқару жобасын жҥзеге асыру жоспарланып

отыр. Яғни, тек ірі ҽкімшілік орталықтары ғана емес, сонымен қатар моноқалалар да жаңа

технологиялармен жабдықталатын болады, бҧл қылмыс пен қҧқық бҧзушылық деңгейінің

тҿмендеуіне жол ашады.

147

Бҧдан ҿзге, байланыс желілері мен АКТ инфрақҧрылымының аумағын кеңейту,

киберқауіпсіздікті кҥшейту мҽселелерін бағдарламаның ҥшінші — «Цифрлық Жібек

Жолын» іске асыру маңызды бағыты қарастырады. 2018 жылдан бастап 2020 жылға дейін

1200-ден астам ауылға кең жолақты интернетке қосылу мҥмкіндігі беріледі. Жалпы, бҧл

бастамаларға спутниктік байланыс жҥйесін жаңғырту, шалғайда орналасқан елді мекендерге

талшықты-оптикалық байланыс желілерін жҥргізу, сондай-ақ транзиттік ҽлеуетті жҽне

цифрлық теле-, радиохабар тарату желісін арттыру жҧмыстары кіреді.

«Адами капиталды дамыту» тҿртінші бағытының мақсаты — білім беру жҥйесін

ҽлемнің ҥздік тҽжірибелеріне сҽйкес жаңарту. Орта білім беру бағдарламаларын жаңарту

бойынша жобаны жҥзеге асыру кҿзделген. Мҧнда роботты техника, виртуалды шындық

элементтерін, 3D-баспа жҽне т. б. оқу ҥрдісіне енгізу қарастырылады.Тҿртінші бағытта

халыққа базалық цифрлық дағдыларды оқыту курстарын ҿткізу жобасы да маңызды.

Мамандарды қайта даярлау республика азаматтарына кҽсіби стандарттарға сай келуге жҽне

жоғары сҧранысқа ие мамандар болуға мҥмкіндік береді.

Соңғы бағыт – инновациялық экожҥйені қҧру аясында да нақты міндеттер

кҿрсетілген. Бҧл — инновациялық даму алаңдарын қолдау, технологиялық кҽсіпкерлікке

жҽне стартап-мҽдениетке кҿмек кҿрсету, венчурлық қаржыландыруды тарту жҽне

инновацияға деген сҧранысты қалыптастыру. АT-стартаптардың халықаралық технопаркі —

Astana Hub-тың қҧрылуы бҧның жарқын мысалы деуге болады. Бҧл алаң отандық АТ-

мамандары мен стартапшыларға қазірден бастап ҿз жобаларын ҽзірлей бастауға мҥмкіндік

береді деп кҥтіледі.

Қазіргі уақытта кҥнделікті қолданып жҥрген заттарымыз ақпараттық кеңістікте «Заттар

Интернеті» дҥниесіне айналып барады. Осының салдарынан бҧлтты есептеу

технологиясында «Цифрлық ақыл» пайда болуда. Оған жылдам Интернетпен адамдар да,

есептеуіш машиналар да қосылуда. Ертеректе адамдар Интернетпен бір-біріне тек ақпарат

беріп қана келсе, бҥгінде олар Интернет арқылы ақша, мҥлік сынды қҧндылықтарды қауіпсіз

ҽрі сенімді тасымалдауға Блокчейн технологиясы арқылы қол жеткізді. Міне, осындай

жағдайда Қазақстанға бірыңғай зияткерлік тҧғырнамада ҿзінің «Қазақстандық цифрлық

ақыл» жасау арқылы бҥкіл экономиканы, билікті, қоғамды жҽне саясатты цифрлық негізге

қысқа мерзімде кешенді тҥрде кҿшіру мҥмкіндігі туып отыр. «Біз цифрлық технологияны

қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл - маңызды

кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлық қызмет

кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын жҽне басқа да

перспективалы салаларды дамыту керек. Бҧл индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған елдердің

экономикаларының қҧрылымын ҿзгертіп, дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты», - деп

ҿзінің таяудағы жыл сайынғы Жолдауында айрықша атап ҿткен Қазақстан Президенті

Нҧрсҧлтан Назарбаев осыған орай Ҥкіметке «Цифрлық Қазақстан» жеке бағдарламасын

ҽзірлеуді жҽне қабылдауды тапсырған болатын. Қазақстан Республикасының Президенті

Н.Назарбаевтың 2017 жылдың 31 қаңтарындағы Қазақстан халқына Жолдауында Тҿртінші

ҿнеркҽсіптік революция қарсаңында Қазақстанды ҥшінші жаңғырту, 2050 жылға қарай

елімізді ҽлемнің ең дамыған 30 алдыңғы қатарлы мемлекеттерінің қатарына қосу мақсатында

бес басымдықты ілгерілету жҽне «Нҧрлы жол» бағдарламасы мен «100 нақты қадам» Ҧлт

жоспары базасына арналған экономикалық ҿсімнің жаңа моделін қҧру туралы тапсырма

жҥктелді. Елбасы ҿз Жолдауында атап ҿткендей, цифрлық индустрияны дамыту басқа

барлық салаларға серпін береді. Сондықтан Ҥкімет ІТ-саласын дамыту мҽселесін ерекше

бақылауда ҧстауы тиіс. Жаңа индустриялар қалыптастырудың маңызды шарты ғылыми-

техникалық инновацияларды қолдау, оларды ҽлеуметтік-экономикалық ҿмірімізге тезірек

енгізуде жаңа биіктікке жҽне жеңіске ҧмтылуымыз қажет.

Жалпы, «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын қабылдаған уақыттан бері бар болғаны

екі ай ҿтті, дегенмен қазақстандықтар қазірдің ҿзінде елеулі нҽтижелерді кҿріп отыр. Жолда

жҥру уақытын қысқартуға жҽне оңтайлы маршруттарды таңдауға кҿмектесетін

https://primeminister.kz/kz/page/view/tsifrlik_kazakstan_memlekettik_bagdarlamasi

148

навигацияның жаңа қҧралдары пайда болды. Кез келген тауарды табуға кҿмектесетін

мобильді қосымшалар бар.

СҚО-да цифрлық ферма табысты жҧмыс істеп тҧр, онда компьютер автоматты тҥрде

азық кҿлемі мен жем беру уақытын есептейді. Ең алдымен, бҧл жҧмысшыларды қамту

шығындарын азайтады, екіншіден — ҿндіріс тиімділігін арттырады.Денсаулық сақтау

саласында да нҽтижелер байқалады. Бҥгінде медицина қызметкерлерін компьютерлік

техникамен жабдықтау 81,3%-ды қҧрайды, медициналық мекемелердің 55,6% интернет

желісімен қамтамасыз етілген.Қазіргі таңда елдегі ҽрбір емделушіге электронды денсаулық

паспорты ашылады, ол онлайн режимінде емделушінің бҥкіл медициналық тарихын желіде

сақтауға мҥмкіндік береді. Бар болғаны 2 ай ҿткеніне қарамастан осы жҽне басқа да

нҽтижелердің бар екені анық.

Айта кетейік, Мемлекет басшысы «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын іске

асыруды ел Ҥкіметінің басты міндеті деп белгіледі.

ЦИФРЛЫҚ ҚAЗAҚСТAН

Пірімбeт A.П.,

Ырғыз ауданы, Шeңбeртaл жaлпы білм ортa мeктeбінің мaтeмaтикa пҽнінің мҧғaлімі

Жолдaу біздің eліміздің ширeк ғaсыр ішіндeгі eкі жaңғырту ҥрдісін aяқтaп, ҥшінші,

экономикaмыздың ҽлeмдік ҿсімінің лaйықты дeңгeйгe жeтуін қaмтaмaсыз eтeтін,

жeдeлдeтілгeн тeхнологиялық жaңғыртылу бaсымдығынa кҿшуімізді aйқындaп бeрді.

Цифрлы тeхнология біздің ҿмірімізгe тҽуeлсіздігіміздің бaстaпқы жылдaры-aқ бaтыл

eнгізілe бaстaды. Eң aлдымeн, мeктeптeрді жaппaй компьютeрлeндіру қолғaaлынды. Ком-

пьютeрлeр кeңсeдe дe, ҥйдe дe нeгізгі aқпaрaттық қҧрaл рeтіндe пaйдaлaнылa бaстaды, aқ-

пaрaтпeн орындaлaтын кeз кeлгeн жҧмыс компьютeр кҿмeгімeн жҥзeгeaсырылaтын болды.

Aқпaрaтты сaқтaу дa, тaсымaлдaу дa жолғa қойылды.

Сымсыз тeлeфондaр, жeлілік тeлeaрнa – осы бaғдaрлaмaның жeмісі. Жaңa дaмып кeлe

жaтқaн жaсaнды интeллeкт бeлгілі бір aлгоритм жоқ жeрдe пaйдaлaнуғa жол aшaды.

2011 жылдың 18 қaңтaрындaEлбaсы Нҧрсҧлтaн Нaзaрбaeвтың қaтысуымeн ҧлттық

жeрсeріктік «OTAU TV» тeлeрaдиохaбaр тaрaту жeлісі іскe қосылғaн болaтын. Бҥгіндe

ҧлттық опeрaтор қызмeтін пaйдaлaнaтын ҥй шaруaшылықтaрының сaны миллионғa жeтугe

жaқын. Цифрлы стaндaртқa кҿшкeн сҽттe, Қaзaқстaндa жeрсeріктік жҥйeaбонeнттeрінің сaны

нeбҽрі 6 300 болғaнын eскeрсeк, бҧл кҿрсeткіш aтaлғaн қызмeттің хaлық aрaсындa ҥлкeн сҧ-

рaнысқa иeeкeнін кҿрсeтeді. Бҧл, ҽсірeсe, aуыл тҧрғындaрынa қaтысты, ҿйткeні, оның aбо-

нeнттeрінің 70 пaйызы aуылдық жeрлeргe кeлeді.

Прeзидeнттің Жолдaуындaeліміздe ҥлкeн экономикaлық жҽнe тeхнологиялық дҥмпу

болуы тиістігі бaсaaйтылды. Aл ол ҥшін, eң aлдымeн, тaғы сол IT сaлaсынa бaсымдық

бeрілeді.

Жaлпы, Қaзaқстaндaaқпaрaттық тeхнологиялaрды мeмлeкeттік сeкторғaeндіру

жҧмыстaры осыдaн он жыл бҧрын сҽтті бaстaлғaн. Оғaн мысaл кeлтіругe болaды, ол –

«eGov» жҥйeсі нeмeсe Қaзaқстaнның элeктронды ҥкімeті. Дҽл осы жҥйeнің кҿмeгімeн

бҥгіндe жҥздeгeн опeрaцияны компьютeр aлдындa отырып-aқ жҥргізeaлaсыз. Қҧжaт

рeсімдeу, коммунaлдық қызмeт тҥрлeрінің aқысын, сaлық, aйыппҧл, сaқтaндыру жҽнe ҿзгe дe

қызмeт тҥрлeрін ҥйдe отырып тҿлeугe кeз кeлгeн қaзaқстaндықтың мҥмкіндігі бaр. Бҧл істeр

aлдaғы кeздe одaн ҽрі жeтілдірілe тҥсeді.

Жолдaуғa сҽйкeс жaзғa қaрaй eліміздe «Цифрлы Қaзaқстaн» мeмлeкeттік бaғдaрлaмaсы

іскe қосылуы бeлгілeнді. Aқпaрaттық тeхнологиялaр қaрыштaп дaмып бaрa жaтқaн мынa

зaмaндa IT сaлaсын дaмытпaсaқ, дaмығaн 30 eлдің қaтaрынaн кҿріну қиын. Ҿйткeні,

ҿркeниeтті eлдeрдің бaрлығы осы цифрлы жҥйeгe кҿшіп, ҿнeркҽсібінің дaмуын жҽнe

хaлқының ҽл-aуқaтын жылдaн-жылғa жaқсaртып кeлeді.


149

ЖолдaудaEлбaсы: «Біз цифрлы тeхнологияны қолдaну aрқылы қҧрылaтын жaңa

индустриялaрды ҿркeндeтугe тиіспіз. Бҧл – мaңызды кeшeнді міндeт. Eлдe 3D-принтинг,

онлaйн-сaудa, мобильді бaнкинг, цифрлы қызмeт кҿрсeту сeкілді дeнсaулық сaқтaу, білім

бeру ісіндe қолдaнылaтын жҽнe бaсқa дa пeрспeктивaлы сaлaлaрды дaмыту кeрeк. Бҧл

индустриялaр қaзірдің ҿзіндe дaмығaн eлдeрдің экономикaлaрының қҧрылымын ҿзгeртіп,

дҽстҥрлі сaлaлaрғa жaңa сaпa дaрытты», дeп нaқты бaғдaр бeрді.

Қaзaқстaндықтaрдың ҿмір сaпaсын aрттыру ҽрі ҧлттық экономикaны цифрлaндыру

бaғдaрлaмaсын жҥзeгeaсыру шeңбeріндe 2020 жылғa дeйін интeрнeт қолдaнушылaрдың

сaнын 80 пaйызғa дeйін aрттыру, тҧрғындaрдың 95 пaйызын цифрлы xaбaр тaрaтумeн қaмту,

aзaмaттaрдың цифрлық сaуaттылығын 80 пaйызғa дeйін aрттыру кҿздeлудe. Бҧл ҥшін

биылдың ҿзіндeaтaлғaн бaғдaрлaмaaясындaeліміздe 244 рaдиотeлeвизиялық стaнсa іскe

қосылмaқ.

«Цифрлы Қaзaқстaн» тeк бір ғaнa IT сaлaсын eмeс, қоғaмдaғы ҿзгe дe сaлaлaрды

дaмытуғa бaғыттaлғaн. Бaғдaрлaмa ІЖҾ-дeгі IT-сeкторының ҥлeсін 2020 жылғa дeйін 5

пaйызғa жeткізуді жоспaрлaп отыр. IT-сeкторындa 150 мың жaңa жҧмыс орны aшылaды.

Eңбeк ҿнімділігі 37 пaйызғa жeткізілeді. Хaлықтың цифрлық сaуaттылығын aрттыру дa

бaсты міндeт, ол 85 пaйызғa дeйін жeткізілeтін болaды.

«Цифрлы Қaзaқстaн» бaғдaрлaмaсын жҥзeгeaсырудa 4 бaғыт бaр. Бірінші бaғыт – aуыл-

aймaқты кeң жолaқты интeрнeтпeн қaмтaмaсыз eтіп, Қaзaқстaнның трaнзиттік ҽлeуeтін

aрттыру. Eкінші бaғыт – экономикaның сaлaлaрынa (кҿлік жҽнe логистикa, дeнсaулық сaқтaу,

білім бeру, aуыл шaруaшылығы жҽнe элeктронды сaудa) цифрлы тeхнологияны eндіру.

Ҥшіншісі – мeмлeкeттік оргaндaр жҧмысының сaпaсын aрттыру жҽнe тҿртінші бaғыт – IT-

мaмaндaрды дaярлaу.

Цифрлы тeхнологияның хaлқымыздың жaртысы aуылдa тҧрып, сол жeрдe нҽпaқaсын

aйырып отырғaн aуыл шaруaшылығы сaлaсынa дa бeрeрі кҿп. Ҽлeмгe бeлгілі «Microsoft»

компaниясының қожaйыны Билл Гeйтс ойлaп тaпқaн «Орaкул» дeгeн компьютeрлік

бaғдaрлaмaaуылшaруaшылық жeрлeрінің хaл-aхуaлын сaнaулы ғaнa уaқыт ішіндe тaлдaудaн

ҿткізіп, қaндaй жaғдaйдaeкeнін aйтып бeрeaлaды. Дҽл қaзір Қaзaқстaндaeгістік пeн жaйы-

лымның кҿбі жeкeнің қолындa жҽнe пaйдaлaнылмaй жaтқaны бeлгілі. Aл aтaлғaн бaғдaрлaмa

сол жeр иeлeрінің кім eкeнін, жeрді қaншaуaқыттaн бeрі пaйдaлaнбaй жaтқaнын aнықтaй

aлaды. Дeмeк, «Цифрлы Қaзaқстaн» бaғдaрлaмaсы aясындa Билл Гeйтстің «Орaкулы»

дaeліміздe кeң қолдaнысқaeнуі ҽбдeн мҥмкін.

Цифрлы тeхнология бҧдaн бҿлeк дeнсaулық сaқтaу жҽнe білім бeру сaлaлaрындa дa

қолдaныстa. Биыл оны жeтілдіру мaқсaтындa Қaзaқстaн мeктeптeріндe элeктронды кҥндeлік

қолдaнысқaeнгізілмeк. Сонымeн қaтaр, пeдaгогтaр дaaтқaрғaн жҧмыстaрының eсeбі мeн жос-

пaрлaрын қaғaз кҥйіндeeмeс, элeктронды ҥлгідe тaпсырaaлaды.

Жaлпы, мҧның бҽрі хaлықтың бaқуaтты ҿмір сҥруі ҥшін жaсaлып жaтқaн шaрaлaр

eкeнін тҥсінуіміз қaжeт. Тҧрғындaрдың ҽл-aуқaты aртып, eңсeсі тік кҿтeрілгeндe ғaнa

Қaзaқстaн дaмығaн ҿркeниeтті eлдeрдің қaтaрынa, яғни aлдыңғы «отыздыққa» қосылaaлaды.

Aл, бҧл мaқсaтқa жeту ҥшін eліміз Ҥшінші жaңғыруды eңсeруі тиіс. Aлдaғы кeздe зaмaнa

кҿшінeн қaлғысы кeлмeгeн ҽрбір aзaмaт, мaмaндaр, ғaлымдaр мeн студeнттeр ҧялы бaйлaныс,

тeлeкоммуникaция, сaндық ТВ, кeңжолaқты интeрнeт, aқпaрaттық тeхнологиялaр, E-ҥкімeт,

E-сaудa, интeрaктивті жaрнaмa жҽнe ҽлeумeттік мeдиa сaлaсындaғы ҿзeкті тaқырыптaрдaн

тыс қaлуынa болмaйды.

«Цифрлы Қaзaқстaн» тeк бір ғaнa IT сaлaсын ғaнaeмeс, сондaй-aқ, қоғaмдaғы ҿзгe дe

сaлaлaрды дaмытуғa бaғыттaлғaн. Бҧл рeттe ҽлeмдік дeңгeйдeгі жeтістіктeрді eскeруіміз

қaжeт. Бірдe-бір гaзeті нeмeсe тeлeвидeниeсі жоқ «Facebook» ҽлeмдeгі бaсты мeдиa топ

болып тaбылaды. Aл, «Alibaba» дeп aтaлaтын жeр бeтіндeгі eң ҥлкeн сaудa жҥйeсінің нe

дҥкeні, нe сaудa орны жоқ. Олaр элeктронды сaудaмeн aйнaлысaды. Мeмлeкeт бaсшысы

онлaйн сaудa мeн мобильді бaнкинг дeгeндeeлдің нaзaрын осығaн aудaрып отыр. Біз бҧғaн

ҥркe қaрaмaуымыз кeрeк.

150

Бҥгіндe рeспубликaмыздaғы 18 миллион aдaм болсa, 25 миллион ҧялы тeлeфон бaр

eкeн. Олaрдың бaсым бҿлігі интeрнeт жeлісінe оңaй қосылaaлaды. Кҿшeдe кeтіп бaрa жaтсыз

бa, ҥйдeсіз бe, aвтобустaсыз бa – бҽрібір. Жaңa ҥлгідeгі қaлтa тeлeфондaры қaжeтті

функциялaрмeн толық қaмтылғaн. Eліміздeгі ҽлeумeттік жeлілeрді пaйдaлaнушылaрдың

бaсым бҿлігі осы ҧялы тeлeфондaрды қолдaнaды eкeн. Қaзір ҽлeумeттік жeлідe ҥлкeн дe кіші

дe отырaды. Сол жeрдe ҿз ойлaрын aйтып, қоғaмдaғы тҥрлі жaғдaйлaрғa бaйлaнысты

пікірлeрін білдіріп жaтaды. Тіпті, ҽлeумeттік жeлі aрқылы тaнысып, кҿңіл жaрaстырғaн,

отбaсын қҧрғaн жaндaр дa бaр. Жaңa тeхнологиялaрдың дaмып бaрa жaтқaны соншaлық

«Facebook» ҽлeумeттік жeлісі aрқылы 4 миллионнaн aсa пост жaзылсa, «Skype» aрқылы

сaғaтынa 100 мың aдaм сҿйлeсeді eкeн. Бҧдaн бaсқa кҥндeлікті ҿмірдe тҧтынaтын тeлeдидaр,

тоңaзытқыш, кір жуу мaшинaсы мeн кҿлігімізгe дeйін aвтомaттaндырылды. Компaниялaр

мeн фирмaлaр кҿліктeрін тҥгeлдeй «GPS» нaвигaторлaрымeн қaмтыды. Бір орындa отырып

олaр қaйдa жҥр, қaй бaғытпeн қозғaлудa, мінe, осының бaрлығын біліп отырaды. Полиция

қызмeткeрлeрі «рaдaр» дeтeкторлaры aрқылы aвтомaшинaлaрдың жылдaмдықтaрын бaқылaй

aлaды. Ҧшaқтaр мeн тeпловоздaрдың тeхнологиясы дaaйтaрлықтaй дaмытылғaн. Мҧның

бaрлығы жaңa тeхнологияның жeтістігі болып тaбылaды.

«Цифрлы Қaзaқстaн» бaғдaрлaмaсындa ІЖҾ-дeгі IT-сeкторының ҥлeсін 2020 жылғa

дeйін 5 пaйызғa жeткізу жоспaрлaнғaн. Бҧл дeгeнің IT-сeкторындa 150 мың жaңa жҧмыс

орны aшылaды дeгeн сҿз. Eңбeк ҿнімділігі 37 пaйызғa жeткізілeді. Хaлықтың цифрлық

сaуaттылығын aрттыру дa бaсты міндeт, ол 85 пaйызғa дeйін жeткізілeтін болaды.

Облысымыздa дa сҽйкeсіншe тиісті жҧмыстaр aтқaрылмaқ. «Microsoft» компaниясы eліміздің

цифрлaндыру сaлaсындaғы бaстaмaлaрғa қолдaу кҿрсeтудe. Осы компaния біздің aймaқтa дa

тҿрт бaғыт бойыншa жҧмыс жaсaуғa ниeтті. Олaрдың ішіндe дeнсaулық, білім жҽнeaқылды

қaлa жобaлaры бaр. Бҧғaн қосa Қызылордaдa рeсурстық ортaлық aшуды жоспaрлaп отыр.

Ортaлық қaжeтті қҧрaл-жaбдықтaрмeн қaмтылaды. Ондa оқыту тeгін жҥргізілeді. Оның

ҥстінe Рeсeйдің жeтeкші оқу орындaрындa Сырдың 500-гe тaртaбaлaсы білім aлудa. Олaр ІТ

тeхнологияны жeтік мeңгeрeтіні сҿзсіз.

Жaңa тeхнологиялaрдың aртықшылығы жeткілікті. Мҽсeлeн, ғaлaмтордaн тaмaшaлaп

жҥргeн aқылды ҥйлeрдe бҽрі оңaй бaсқaрылaды. Eкі aлaқaнды бір-бірінe соғу aрқылы жaрық

қосылсa, тeлeдидaрды дыбыспeн ҿшіріп-сҿндіругe болaды. Сол сияқты aс бҿлмeсі мeн

жуынaтын бҿлмeдe дe осы сeкілді кeрeмeттeрді жaсaуғa болaды. Қолыңды созсaң судың

aғaтынын ҿз кҿзімізбeн кҿрдік. Тaңғaлaтын нҽрсe. Бірaқ, бҧл дҽл қaзір біз ҿмір сҥріп жaтқaн

қоғaмдa болып жaтыр. Оғaн ілeсу ҥшін біз бaрыншa білімімізді жeтілдіріп отыруымыз қaжeт.

Мҧнымeн қосa жaңaлықтaрды уaқытындa қaбылдaу дa мaңызды. Қaзір aқпaрaттың жылдaм

тaрaйтын зaмaны. Ҽлeм бойыншa бір сeкундтa 10 сaйт aшылaды eкeн. Тіпті, бір дeгeндe ҥш

миллион хaт жібeрілeді. Біздің бaлaлaрымыз осы ҥдeрістeн қaлып қоймaуы кeрeк. Бір сҿзбeн

aйтқaндa, цифрлы жҥйe ҽлeмдік кҿшкe ілeсу ҥшін қaжeт.



Сейлханова Ш.А., Сейлханова А.А.,

Заречный мектеп-бала бақша кешені, Сағыз орта мектебі

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы 2017 жылдың желтоқсан айында

бекітілді.Бҧл цифрлық технология еліміздің ҽрбір азаматының ҿмір сҥру сапасын жақсартуға

бағыттал- ған маңызды кешенді бағдарлама. 2018 жылдан бастап 2022 жылға дейін бес

негізгі бағыт бойынша жҧмыс жҥргізу жоспарланып отырғаны бҽрімізге аян.

Цифрлық сауаттылық - бҧл адамның ҿмірдің барлық салаларында цифрлық


Цифрлық сауаттылық - ақпараттық қоғамдағы қауіпсіздіктің негізі, ХХІ ғасырдың ең

151

маңызды білімі. Цифрлық сауаттылықты қалыптастыру оқырмандық, математикалық жҽне

жаратылыстану сауаттылығы -мен тең дҽрежеде назар аударылуы керек.

Цифрландыру технологиялары дегеніміз – бҧл бҧрын-сонды адамзат бастан кешпеген

ғажайып ҽлемнің жаңа қҧралдары деуге болады. Себебі, қазіргі таңда бҧл технологиялар

жасақталып, жҥзеге асу ҥстінде. Қазақстанның ақпараттық технологияларды игеруді барын-

ша жылдам дамытуға ҧмтылып отырғандығын байқауға болады. Қазіргі ақпараттық техно-

логиялар дегеніміз – цифрлы сана мен технологияларға қол жеткізудің басты алғышарты.

Цифрландыру процесті жҽне ҿндіріс кезеңдерін толық автоматтандыруды, ҿнімнің

дизайнынан бастап, оны тҥпкілікті тҧтынушыға жеткізумен аяқтауды, сондай-ақ кейіннен

ҿнімге техникалық қызмет кҿрсетуді білдіреді.Ҿндірістің барлық деңгейлерінде жаңа


арнайы дағдыларға ие емес қызметкерлер қажеттілігі артта қала беруі ықтимал.


басты тақырыптарының бірі болып отыр. Осы бағытта басталып жатқан белсенді жҧмыстың

алғашқы бағыттарының бірі білім беру деп аталады.

Ҽлемдік тҽжірибе кҿрсеткендей, білім беру процесіне цифрландыру жҥйесі ҿте қажет

деп ойлаймын. Кҿптеген жоғары оқу орындары білім беру жҥйесінің ҧзақ мерзімді

тҽжірибесін талдап, осы ҽдістің артықшылықтарын тҥсінді. Бҧл жҥйе білім беру сапасын

жақсарту, жаңа ақпараттық технологияларды дамыту, заманауи қағаз процестерін жеделдету,

мекеменің ҽкімшілік жҽне басқарушы қызметкерлеріне қажет.

Қазақстанда Білім жҽне ғылым министрлігі цифрландыру саласында бірнеше

міндеттерді қойған болатын:

- орта білім беру жҥйесінде ақпараттандыруды дамыту;

- білім беру мен ғылымды басқару процесін автоматтандыру;


Бірінші бағытта мектепте «Информатика» пҽнін ерте енгізуді бастады. Мысалы

Қазақстанда «Информатика» пҽні 5-сыныптан, ал биылғы жылы - 3-сыныптан оқытылады.

Сондай-ақ ҽр мектепте работатехника кабинеттері ашылып, балалар робототехникаға

қатысады.

Бҥгінгі кҥннің ҿзінде еліміздегі мектептер «Білімал» порталын пайдаланып, «Мектеп»

электронды журналдарға кҿшіп отыр. Сонымен қатар орта білім беру жҥйесінде

мҧғалімдерді қағаз бастылықты жою жҽне ақпараттың қайталануын жою ҥшін қолданылатын

ҥш жҥйе жҥзеге асырылуда. Олар:



- Бҧлтты бухгалтерия

Техникалық жҽне кҽсіптік білім беру саласында электрондық кітапхананы басқару мен

дамытудың ақпараттық жҥйесі сынақтан ҿткізілуде

Цифрландыру тікелей бҧрын қол жетімді болмаған жоғары оқу орындары мен

мектептер ҥшін ашылатын цифрлық технологияның оқу қҧралдарымен байланысты.

Олардың ішінде онлайн оқуды ерекше атап ҿтуге болады.Мектептік білім беру процесіне

енгізілген жаңа технологиялар мектеп оқушыларын қарапайым лекцияларға қарағанда

ҽлдеқайда кҿп қызықтыра алады.

Білім жҽне ғылым басқару процесінің берілген автоматизациясы олардың арасында

бірқатар мҽселелерді шешуге кҿмектеседі, мысалы: ауылдық жҽне қалалық мектептер

арасында білім сапасының алшақтығы, оқушылардың ауыр рюкзактары, мҧғалімдердің есеп

қағазының ҥлкен сомасы, компьютерлер мен Интернеттің жоқтығы, білім беруде бала

процесін бақылаудың жоқтығы жҽне оның ҿнімділігі.Цифрлық білім беру контенті бойынша

мектептер ҥшін ҥш тілдебейнефильм мен интерактивті сабақтар енгізілді, олар мҧғалімге

сабақты ҽлдеқайда жоғары деңгейде жҥргізуге кҿмектеседі. Яғни мҧғалім – пҽнді жҥргізуші

дайын бейнематериалды алып, оны сабақ барысында оқу материалын тҥсіндіру немесе бекіту

152

ҥшін пайдаланады. Мҧғалімге енді сабақтарға қосымша материал іздеудің қажеті жоқ деп

ойлаймын.

Балабақшаларға кезекке тҧру жҽне жолдама беру кезегін автоматтандырудың жаңа

стандарты бекітілді. Мектептерге қабылдау, ҿзара ауысу электронды режимде іске

асырылуда.

Цифрлық оқыту қалыптастыру барысында білім беру қҧрылымы мен оқу ҥдерісін

ҧйымдастыру тҥбегейлі ҿзгерістерге ҧшырамақ.

Мектептерді цифрландыру осы ҥрдіске қатысатын барлық адамдарға: оқушыларға,

олардың ата-аналарына, мҧғалімдеріне, білім беру жҥйесінің ҽкімшіліктеріне ыңғайлы жҽне

тиімді. Сонымен қатар, оқу ҥдерісін цифрландыру, адамның адамдық қарым-қатынасының

оңтайлы теңгерімі жҽне виртуалды ортада нақты жҽне цифрлы ҽлемді синтездеудің бір тҥрі

болып табылатыны маңызды. Сондықтан білім беруді жаңа сатыға кҿтеру ҥшін тек білім

мазмҧны мен оқыту ҽдістерін ғана емес, ақпараттық технологияларды кеңінен пайдалану

арқылы оқытуды ҧйымдастыру формаларын да жетілдіру керек. Мҧның ҿзі мынадай оқу-

тҽрбие міндеттерін шешуге кҿмектеседі:

- оқу ҥрдісін дербестендіру. Мҽселен, компьютер оқытуды нақты бір авторлық

бағдарлама бойынша жҥзеге асыруға мҥмкіндік береді;

- нақты ҽрекетке негізделген кері байланысты қамтамасыз етеді. Мҽселен, компьютер

арқылы ҽрбір оқушы ҿзінің білімін бақылауға, тексеруге жҽне бағалауға мҥмкіндік алады;

- материалды меңгеру жылдамдығын арттыруға болады.

Цифрландырудағы негізгі мақсат – бҽсекеге қабілеттілікті арттыру, халықтың ҿмір сҥру

сапасын жақсарту, оқу-тҽрбие процесін жеделдету жҽне жеңілдету, балаларға, ҧстаздарға,

ата-аналарға жҥктемені азайту. Ең бастысы – білім беру сапасын арттыру. Біздің

балаларымыз халықаралық деңгейде ҽртҥрлі салаларда, оның ішінде жасанды интеллект

жҽне «ауқымды деректер» жасау саласында бҽсекеге қабілетті болуға тиіс. Мемлекет

басшысы атап кҿрсеткендей, «елді цифрландыру – бҧл мақсат емес, бҧл – Қазақстанның

абсолюттік артықшылыққа қол жеткізу қҧралы».

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН БАҒДАРЛАМАСЫ – ОЗЫҚ БІЛІМ МЕН

ҚҦЗІРЕТТІЛІКТІҢ БАСТАМАСЫ

Смағҧл А.Б.,

Ақтҿбе қаласы,№41 жалпы білім беретін орта мектеп, бастауыш сынып мҧғалімі





Ақпаратты сақтау да, тасымалдау да жолға қойылды. Біздің буын керемет уақытта дҥниеге

келіп, ҿмір сҥріп жатыр деп санаймын. Себебі, біз Тҽуелсіз елде туып, еліміздің жыл санап

саяси, экономикалық жҽне ҽлеуметтік тҧрғыда нығайып келе жатқанына куҽ бола жҥріп, оған

ҿз ҥлесімізді қосу мҥмкіндігіне ие болдық. Осының бҽрі – Қазақстанның ҽлемдік аренада мо-

йындалғанының айқын белгісі. Мемлекет басшысының Қазақстан халқына арнаған жолдауы

еліміздің ҽл-ауқатын арттыруға бағытталған маңызды қадамдардың бірі деп санаймын. Жас

буын ҿкілі ретінде, ҽсіресе, «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы ҥшін ерекше қуаныштымын.

Себебі, болашақ технологияға байланысты, технологиялық тҧрғыда дамуға қол жеткізу басқа

салаларға да серпін береді. Сонымен қатар, IT бағдарламалар шығындарды азайтып, уақытты

ҥнемдеуге кҿмектеседі, адамдар ҿзара ақпарат, тауар жҽне қызмет тҥрлерін алмаса алатын

болады.



153






осы – мақсат.- деді Нҧрсҧлтан Назарбаев ҿзінің Жолдауында.




















Бізге тенхнологияларды тек импорттап қана қоймай, оларды барынша дамыта тҥсу





Алдағы кезде замана кҿшінен қалғысы келмеген ҽрбір азамат, мамандар, ғалымдар мен

студенттер ҧялы байланыс, телекоммуникация, сандық ТВ, кеңжолақты интернет,

ақпараттық технологиялар, Е-ҥкімет, Е-сауда, интерактивті жарнама жҽне ҽлеуметтік медиа

саласындағы ҿзекті тақырыптардан тыс қалуына болмайды.

СОВРЕМЕННАЯ ШКОЛА: ПОВЫШЕНИЕ ЦИФРОВОЙ ГРАМОТНОСТИ

Сулейменова С.К.

старший преподаватель ФАО «НЦПК «Ҿрлеу» ИПК ПР по Актюбинской области,

Койшугулова Г.М., [email protected]

учитель математики Мугалжарский район, г.Кандыагаш, средняя шк. №2

Оставшийся в наследство от системы образования бывшего СССР бесценный

умственный капитал, необходимо развивать и создавать все новые и более цивилизованные

условия для его развития. Президентом Республики Казахстан поставлена задача создания

ядра национального интеллекта: эрудированные люди, способные конкурировать на

международном уровне. Это обусловлено несколькими причинами: во-первых, система

образования - это одна из немногих отраслей экономики, которая затрагивает интересы всех

членов общества, во-вторых, возрастает значение системы образования в развитии

человеческого капитала как основного критерия уровня общественного развития страны и


154

жизни общества, в-третьих, система образования является важнейшим фактором роста

экономического развития и национальной безопасности государства.

На сегодняшний день, к сожалению, система образования и уровень гуманитарных

знаний выпускников высшей и средней школы далек от требований, диктуемых

современных развитием общества. Очевидны плохое владение литературным нормативным

языком, неумение грамотно и логично выражать свои мысли, слабое знание мировой и

отечественной истории, истории культуры и ее ценностей, экономическая, политическая и

юридическая безграмотность, примитивное знание иностранных языков. Отсутствие

должного уровня образования означает утрату гуманитарных ценностей, погружение в

тотальную бездуховность.

Учитывая эти внешние и внутренние вызовы, система образования проходит период

глубокой и поэтапной стратегической модернизации. И так как ядром и основой

образовательного процесса является учебно-воспитательный процесс, его перестройка всегда

играет ключевую роль.Модернизация должна затронуть все уровни образовательного

процесса и особенно среднее и высшее. Начальная школа в Казахстане, как и в других

постсоветских странах отличается традиционного высоким качеством является одной из

ведущих и заслуженно Основная работа по модернизации ведется в среднем оразовании,

которая характеризуется следующими направлениями:

развитие функциональной грамотности учащихся: в Казахстане впервые на

постсоветском пространстве разработан Национальный план действий по развитию

функциональной грамотности на 2012-2016 годы, который предусматривает развитие у

школьников навыков компетентности, способности успешно применять полученные знания

в реальной жизненной ситуации;

пилотное апробирование электронного обучения. К 2020 году данным проектом будут охвачены 90% школ, новыми спутниками школьника станут цифровые

образовательные ресурсы: электронные учебники и библиотеки, доступ к лучшим мировым

образовательным ресурсам в любое время;

переход на 12-летнее обучение;

внедрение английского языка в образовательный процесс по всем уровням от школы до университетов. С 1 сентября 2013 года вводится изучение английского языка во всех

казахстанских школах с 1 класса.

воспитательная работа, в рамках Национального плана, направленного на

формирование в общеобразовательных школах интеллектуального, физически и духовно

развитого гражданина Республики Казахстан, способного творчески мыслить, уметь

выбирать профессиональный путь и готового обучаться в течение всей жизни;

главным центром и транслятором модернизации школьного процесса обучения являются «Назарбаев Интеллектуальные школы». На их базе отрабатываются нововведения,

основанные на успешном международном опыте.

Еще одним направлением является совершенствование Единого национального

тестирования. В соответствии с мировой практикой рассматривается возможность в связи с

предстоящим переходом на 12-летнее обучение разделить ЕНТ на два уровня. Первый

уровень - это тестирование для подтверждения уровня знаний, полученных в школе. Второй

- тестирование для поступления в высшее учебное заведение. Одновременно будут

рассмотрены вопросы по переходу к открытым тестам и другим формам контрольно-

измерительных материалов, а также право выбора выпускниками форм итоговой аттестации.

Изменения также коснутся и содержания вопросов тестирования, большая роль будет

уделяться логическим вопросам, а также заданиям, требующим мобилизации компетенций

учащихся.

С позиций социально-экономического развития именно высшая школа является

центром науки, культуры и образования.Для системы вузовского профессионального

образования характерна широкопрофильная, фундаментальная подготовка студентов, что

позволяет продолжать обучение в стенах данного университета на всех уровнях. В объѐме

155

учебной нагрузки высших учебных заведений значительная доля принадлежит различным

формам самостоятельной работы и индивидуальным формам обучения. Смещение акцента

от образовательной деятельности к научному аспекту позволяет решить многие проблемы

подготовки и переподготовки специалистов с учетом современных требований.

Научно-образовательная деятельность высшей школы базируется на концентрации

инновационного потенциала объединенного именно в системе высших учебных заведений,

следовательно, и стратегические и тактические ориентиры вузов построены на научно-

инновационном фундаменте. Модернизация системы высшего профессионального

образования ориентирована на то, что наука является одной из основных составляющих в

деятельности вуза. «Наука - инновации» в этой среде, безусловный элемент получения

хорошего образования, качественной подготовки специалистов, а также улучшения

финансово-экономического положения вуза.

Наконец, важно представить мнение экспертов о возможных первоочередных мерах,

обеспечивающих повышение качества подготовки специалистов в порядке убывания

значимости. Это такие меры, как обеспечение стабильного, минимально достаточного

финансирования, повышение зарплаты преподавателей, модернизация материально-

технической базы, формирование современной информационной среды, обеспечение

закрепления молодых преподавателей, создание условий для экономического роста в

реальных секторах производства, развитие в вузах научно-исследовательской работы,

обновление учебников и учебных пособий, повышение квалификации преподавателей,

пересмотр образовательных стандартов и программ, повышение требований к

преподавателям и студентам, изменение структуры подготовки кадров, ужесточение

конкурсного отбора абитуриентов и студентов. Как видим, первые четыре по значимости

меры требуют существенного увеличения финансирования высшей школы, а реализация

полного комплекса мер (и не только приведенных) требует также и институциональных

изменений в системе профессионального образования.

Проблемы высшей школы, обостренные и ярко высвеченные в Казахстане в силу

трудностей перехода страны к иному общественному устройству, тем не менее, по своей

сути не являются уникальными национальными проблемами и должны рассматриваться в

общемировом контексте трансформирования институциональных основ образования в

условиях информационного общества и глобализации политики и экономики.Система

образования призвана обеспечивать достаточно высокий качественный уровень

выпускаемых специалистов, в особенности, в рамках системы профессионального

вузовского образования. Определяющим в системе глубины и качества такой подготовки

должен стать инновационный процесс, который по своему содержанию является сложным,

взаимовлияющим и взаимообогащающим процессом. Выбор иновационно-ориентированного

пути развития способен обеспечить системе образования высокое качество подготовки

специалистов и повысить уровень интеграции рынка образовательных услуг в рынок труда.


1. Абдыкаримов Б. Некоторые вопросы модернизации профессионального образования в Казахстане// Вестн. Караганд. ун-та. Сер.пед.2005 № 3-С. 5–10.

2. Айсина М. Образование-приоритет социальной политики государства // Успех.

2005.- № 4 С-4–5

3. Акулова О., Писарева с., Пискунова Е., Трипицына А. Современная школа: опыт модернизации. Книга для учителя. /Под общ.ред. Тряпицыной А. Н.-СПб. Изд-во РГПУ им.

А. И. Герцена, 2005г.

4. Послание Президента РК Назарбаева Н. А. 28.01.2012г. Астана Стратегия

индустриально-инновационного развития РК на 2005–2015гг.

5. Калжанова Г. М. Модернизация системы образования в Казахстане// Проблемы и

перспективы развития образования: материалы VIII Междунар. науч. конф. (г. Краснодар,

февраль 2016 г.). — Краснодар: Новация, 2016. — С. 52-55.

6. URL https://moluch.ru/conf/ped/archive/187/9555/ (дата обращения: 24.04.2019).

156

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН БІЛІМ САЛАСЫНДА

Сҥлейменова Қ.Қ., Қаумет А.Ж.,

30 ЖББОМ математика пҽні мҧғалімдері (Ақтҿбе қ.)

Ҽлемнің дамыған елдерін алып қарасақ, барлығы онлайн жҥйеге кҿшіп дамып кеткен.

Барлық дҥниені жасанды интелект, роботтар, компьютерлер, смартфондар кҿмегімен білім

де, ақпарат та алып жатырмыз. Дербес компьютер пайда болғаннан бастап жҧмыс реті

жеңілдеп қалды десек те болады. Алайда, заман ағысы ҽлемдік цифрлық жҥйе арқылы алға

жылжып, кҿптеген жетістікке жетіп жатыр. Соның бірі біздегі «Электронды ҥкімет»

порталы. Бҧл портал халыққа қызмет кҿрсету орталығының жҧмысын жеңілдетті. Ҽлемнің

бҽрі онлайн жҥйеге кҿшіп жатыр, соған орай Қазақстанда «Цифрлы Қазақстан» жобасын

бойынша біршама жоспарлар қолға алынып жатыр.

«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын жҥзеге асыруда 4 мемлекеттік кҿбағыт бар.

Бірінші бағыт – ауыл-аймақты кең жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, Қазақстан-

ның транзиттік ҽлеуетін арттыру.

Екінші бағыт – экономиканың салаларына (кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау,


Ҥшіншісі – мемлекеттік органдар жҧмысының сапасын арттыру

Тҿртінші бағыт – IT-мамандарды даярлау.

Демек, бҧл онлайн қызмет пен онлайн білімнің еліміз ҥшін қажет ҽрі маңызды екенін

кҿрсетеді.

Елбасы: «Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды


мобильді банкинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қол-

данылатын жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бҧл индустриялар


салаларға жаңа сапа дарытты», деп ашып айтты. Бҧл — IT саласына кҿп кҿңіл бҿлініп, дами

тҥсуге дҽлел болмақ. IT саласын дамытып ҽлемдегі озық елдер санатына қосылуға мҥмкіндік

жетерлік. «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы заманауи жаңғырудың бір белгісі болмақ.

Қазіргі таңда ҿзгеріп отырған білім беру ҥрдісінің мазмҧны заман талабына сай,

бҽсекеге қабілетті, функционалды сауатты шҽкірт, маман даярлау. Оқыту жаңа

технологиялармен ҧштасуда. Ол ҥшін:

- педагог мамандардың білімін жетілдіру, олардың заманауи технологияларды толық

меңгеріп, жастарға білім беруде ҿз қҧзыреттіліктерін кҿрсете бліуі;

- барлық деігейдегі білім беру мекемелерінде интернет желісіне еркін қосылу

мҥмкіндігін қарастыру, қамтамасыз ету;

- латын ҽліпбиіне кҿшуді кезең-кезеңімен жҥйелі енгізу;

- оқу процесіне заманауи ҽдістемелер мен технологияларды енгізу;

- «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ҧйымының тҽжірибесін

қазақстандық білім беру жҥйесіне тарату;

- педагогикалық базалық білім беру стандарттарын, мектеп мҧғалімдері мен колледж,

жоғары оқу орындарының оқытушыларының біліктілігін арттыру талаптарын жаңарту;

- мектепке дейінгі тҽрбиенің жаңа сапасына кҿшу. Қазіргі кезде ҽлемде мектепке

дейінгі тҽрбие мектепке дейінгі білім беруге ауысуда. Балаларды ерте жастан оқытуға кҿшу

жҥзеге асуда;

- кадрлар даярлауды экономика қажеттілігіне сҽйкес келтіру;

- білім саласына ҽлемнің ҥздік жетістіктерін енгізу;

- Мемлекеттік білім беру жинақтау жҥйесін дамыту

Білім беруді жаңарту оқушылардың білімін ғана емес, оларды қолдану дағдыларын,

атап айтқанда, функционалдық сауаттылығын немесе қҧзыреттілігін қалыптастырады.

157

Заман талабына сай білім беру – бҧл оқушыларды адамгершілік интеллектуалдық,

мҽдени дамудың жоғары деңгейі мен білімін қамтамасыз етуге бағытталған тҽрбие беру мен

оқытудың ҥздіксіз ҥрдісі десек, оның тиімділігі мен сапасын арттыру мҧғалімнен оқу

процесінің ғылыми теорияға негізделген жҽне оқушының қабілеті мен бейіміне негізделген

оқытудың таңдамалы, белсенді, қарқынды ҽдістеріне кҿшу болып табылады.

Сондықтан қазіргі таңдағы адамзаттың тіршілігінің негізгі тҧғырнамасы – білім болып

табылады. Тҽуелсіздік алғалы бері жыл сайын жҥргізіліп, білім жҥйесіне енгізіліп отырған

реформалар біздің болашағымызға салынып жатқан даңғыл жол деп айтуымызға болады.

Себебі, қай мемлекеттің болсын даму жолы, яғни экономикалық-ҽлеуметтік жағдайына

тікелей апарар жол – сол елдің білімінің дамуы болып табылады. Яғни, болашақта бҽсекеге

қабілетті мемлекеттер қатарына ену міндеті бҽсекеге қабілетті қҧзыретті маман мойнына

жҥктелетін абыройлы да, жауапты міндет болып отыр.

Елбасымыз Нҧрсҧлтан Ҽбішҧлы Назарбаев «Болашақта еңбек етіп, ҿмір сҥретіндер –

бҥгінгі мектеп оқушылары, мҧғалім оларды қалай тҽрбиелесе Қазақстан сол деңгейде

болады. Сондықтан ҧстазға жҥктелетін міндет ауыр», -деп атап кҿрсетті. Қазіргі заман

талабына сай білім сапасын арттыру жолында мҧғалімдердің қҧзіреттілігін қалыптастыра

отырып, кҽсіби дҽрежелерін заманауи технологияларға сай кҿтеріп, дамыту еліміздің білім

беру саласындағы басты мақсаты.


1. Қазақстан Республикасының Президенті Нҧрсҧлтан Назарбаевтың Қазақстан

халқына Жолдауы.

2. 2018 жылғы 10 қаңтар «Тҿртінші ҿнеркҽсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мҥмкіндіктері»

3. Мҧғалімдерге арналған нҧсқаулық. 2016 ж.

4. www.cpm.kz Педагогикалық шеберлік орталығы NIS.

5. http://www.google.kz Жаңа білім беру технологиясы мен ҽдіс тҽсілдері

ЦИФРЛЫ МЕКТЕП – БҼСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ САУАТТЫ ҦРПАҚ

Тампилова Ж.Н., [email protected]

Темір ауданы №4 Шҧбарқҧдық ЖОББМ математика пҽні мҧғалімі

Қазақ елі басынатҥскен барлық қиындықтарды жеңіп, бҽсекеге қабілетті 50 елдің

қатарына еніп, білімге кҿңіл бҿліп келеді. Бҧл – халқымыздың жарқын болашағына сенуінің

белгісі. Елбасымыз тҽуелсіздіктің алғашқы жылдарының ҿзінде «Болашақ» бағдарламасын

қабылдап, жастардың ҽлемнің ең іргелі білім ордаларында оқуына жағдай жасаған еді. Бҧл

келешекті ойлаған Елбасымыздың кҿрегендігінің нақты дҽлелі сияқты. Еліміздегі білім беру

саласы да ҽлемдіе деңгейге кҿтеріліп келеді. Жаңартылған білім бағдарламасы бойынша

білім алған балалар болашақта ҥш тілде сҿйлейтін бҽсекеге қабілетті маман болып, бҥкіл

ҽлемге еліміздің даңқын шығарып, мерейімізді ҥстем етеді деп сенемін. Қазақ Елін білімді

жастар жарқын болашаққа бастайды. Елбасымыз Н.Ҽ.Назарбаев 2018 жылғы «Тҿртінші

ҿнеркҽсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мҥмкіндіктері» атты жолдауында

Қазақстан Республикасының жаңа ҽлем кҿшбасшысыларының қатарына қосылу ҥшін іске

асырылатын негізгі міндеттерінің бірі – адам капиталының сапасын жақсарту екенін атап

ҿтті. Рухани жаңғыру – адамның ішкі ҽлемінің жаңаруы, сана-сезімі, жаңа ҿзгерісті қабылдай

білуі. Рухани жаңғыруды ҿзкениеттің ҿрге жҥзуімен байланыстырамыз. Тарихқа кҿз

жҥгіртсек, дамыған елдердің ҿркендеуіне «рухани жаңғырудың» ҽсері мол болған. Рухани

жаңғыру – XXI ғасырдағы ҽлемдік ҿркениет дамып, жаhандану ҥрдісі жҥріп жатқан кезеңде

дҽл мерзімінде жарияланған мақала. Рухани жаңғырудың ҽрбір белгілері халқымыздың

бойында бар. Сондықтан мемлекетіміз қҧрылғалы бері тіпті, Қазақ хандығы мен Тҥркі дҽуірі

кезінен бастап біте қайнасып келе жатқан салт – дҽстҥр, ҽдет- ғҧрып, ҧлттық

158

қҧндылықтарымыз бен қазыналарымыздың сақталғаны дҽлел бола алады. Дегенмен қазіргі

уақытта жаhандану заманы қоғамға ықпал етіп, адамдарға ҿз зиянын да тигізіп отыр.

Ҿйткені, жастарымыз Еуропа мен озық алпауыт елдерге еліктеуде. Сондай- ақ цифрлық

ақпараттарға бас ҧрып, ҿзіміздің салт-дҽстҥріміз бен тарихымызды, тіліміз бен дінімізді

ҧмытып қалуға шақ тҧр. Сол себепті Елбасының бҧл мақаласы дҽл уақытында жарық кҿрген

еңбек. Бҧл – бір. Екіншіден,жаhандану заманы рухани байлығымызға кері ҽсерін тигізеді деп

қалып қойсақ, онда ҽлем кҿшінен қалып қоямыз. Сондықтан екеуін қатар алып жҥруіміз

қажет. Жаңару заманында барлық озық технологияны жетік меңгеруіміз, ҽлемдегі барша

ақпараттарды білуіміз, яғни ҿзімізді дамыған озық 30 елдің қатарынан кҿру ҥшін заман

ағымынан қалмауымыз керек. Себебі, жаhанданудың ҽрбір белгісі ҿміріміздің барлық

саласына еніп кетті. Осы кезеңде рухани жаңғыруды қатар алып жҥрмесек, ертеңгі кҥні

жаhандану заманының зиянды ықпалына қарсы тҧра алма қалуымыз мҥмкін. Қазақстанда

білімнің салтанат қҧруы принципіне сҽйкес қазіргі таңда білім бағдарламаларының елімізге

ҧтымды ҥлес қосып келе жатқанын айта келіп, табыс тізгіні білімді жастардың қолында

екеніне басты назар аударды. Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы,

сананың ашықтығы, бҽрі барынша ҿзекті жҽне уақыттың талаптарына нақты жауап береді.

«Мҽңгілік ел» болуымыз ҥшін бізге ауадай қажетті қасиеттер мен қҧндылықтардың қайнары

тоғысып, ақыл-парасаты толысқан, ғаламдық ғылымды игерген адамдар кҿп болса, еліміз

ҿркениетті, бҽсекеге қабілетті болатыны ақиқат. «Болашақта ҧлттың табысты болуы оның

тек табиғи байлығымен емес, адамдарының бҽсекелестік қабілетімен айқындалады... Сол

себепті, ҽрбір қазақстандық , сол арқылы тҧтас ҧлт XXI ғасырға лайықты қасиеттерге ие

болуы керек, Мысалы, компьютерлік сауаттылық, шет тілдерін білу, мҽдени ашықтық

сияқты факторлар ҽркімнің алға басуына сҿзсіз қажетті алғышарттардың санатында, Сол

себепті, «Цифрлы Қазақстан», «Ҥш тілде білім беру» , «Мҽдени жҽне конфессияаралық

келісім» сияқты бағдарламалар – ҧлтымызды, яғни барша қазақстандықтарды XXI ғасырдың

талаптарына даярлаудың қамы» , деп атап кҿрсетті.Елбасымыз бҽсекеге қабілеттілік саясат

пен экономикада, білім, ғылым, технологияда, яғни барлық салада болуы тиіс.Бҽсеке болған

жерде ҽрбір тҧлға ҿзінің ең сапалы қызмет тҥрін ҧсынады. Білім мен тҽрбиесі ғажайып тҥрде

ҥндескен, ҧлттық идеологиясы темірқазығына айналған табысты ел болуымыз ҥшін

жақсылықтар мен жаңалықтарға ҧмтылып, жаманшылықтан арылып, саналы тҥрде барлық

қасиеттерімізді ізгілендіріп, сананы рухани жағынан ҥнемі жетілдіріп, дамытып отыруға

тиістіміз.Рухани жаңғыруды ҽркім ҿзінен бастауы тиісті.Рухани жаңғыру – еліміздегі білім

берудің бҥтіндей жҥйесінің айрықша «мҥмкіндіктер кеңістігі». Осы мақсатта рухани білім

беру бағдарламасын дайындау жҽне жетілдіріп отыру негізгі міндеті болып табылатын

қоғамдастық жҧмыстарын жетілдіру керекпіз. Жобаның қызметі сҿзден іске кҿшіп, қажетті

деген икемділіктерге ие болуға мҥмкіндіктер туғызып отыру керек. Бҧл жаңғыруды білім

саласының жаңа белесі деп білсек, кҿкжиектен ауытқымай, ҧлт кҿшбасшысы айқындап

берген дара жолымен биік шыңдарды бағындыруға тиіспіз.

Қазақстан Республикасында білім беруді жҽне ғылымды дамытудың 2016-2019

жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында «Ҽлем жаhандық сын-тегеуріндер

кезеңінде һмір сҥруде. Бҧл жаңа технологиялық жетістіктер мен инновацияларды енгізу,IT –

технологиялардың қарқынды дамуы мен ғылым ҿзгерістерінің алдыңғы қатарында тҧруға

тиіс» деп атап кҿрсетілген.

Біз тап қазір жылдам ҿзгеріп жатқан ҽлемде ҿмір сҥріп жатырмыз. Жан-жағымыздағы

технологиялар ҿте тез ҿзгеріп жатыр. «Цифр» баршаға тҿңкерістік формуласы бойынша

ҽлемді тез жаулап алып жатыр. Кҿз алдымызда ақпараттық қҧралдар жылдам ҿзгеруде, ал,

осының барлығымен бірге біз де, біздің балаларымыз да ҿзгеруде.Бҧл еліміздің

мектептерінің алдына ҥлкен міндеттер қойып, заман талабына сай ҿзгеруді талап етеді.

Интернет, цифрлық білім ресурстары білім берудің шекарасын кеңітеді, оны нағыз ашық

етеді. Мектепте сапалы білім беру сайттарынан алынған цифрлық білімдік ресурстарды

сабақтарда пвйдалану балалардың білімге қҧлшынысын арттырады, оқуға ынталанады.

Қазіргі талап – оқушыларды ойландыру, сезіндіру, ақпаратты қҧралдар арқылы ҿз

159

беттерінше еңбектеніп оқуға баулу. Интернет кеңістіеін игеру, қашықтан оқыту, білім беруде

оқушыларға біртіндеп дҥниежҥзілік бірыңғай ақпараттық кеңістікке кіру мҥмкіндігін береді.

Интернет кеңістігі – тҽрбие процесінің ең қызықты алаңы. Мҧнда жастар ақпараттық

мҽдениетті ҥйренеді. XXI ғасырдың цифрлық мектебі – білім беруде электрондық оқыту

жҥйесін енгізі, жаңа форматтағы мҧғалім, ақпарат ҽлеміне нық қадам басқан сауатты ҧрпақ.

Цифрлы мектеп – бҽсекеге қабілетті мектеп. Сондықтан да жас ҧрпаққа заман талабына сай

білім беру мен тҽрбие беру ҥшін ҽр мҧғалім цифрлық технологияларды пайдаланып, ҿз

біліктілігіне сеніп тҥрлендіру керек.

Ҿркениетті елдер қатарына қосылудың кілті – білімде болса, білімнің кҿзі мектепте

екенін ҧмытпайық.

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН – БОЛАШАҚҚА БАСТАР ЖОЛ

Тҽжіғали М.Ғ.,

Алға мектеп-гимназиясы, технология пҽні мҧғалімі

Қазіргі кезде жиі айтылып жҥрген цифрлық дегеніміз не? Ең алдымен осыған тоқталып

ҿтейік. Елімізде жаңа технологияны жетік меңгере тҥсу ҥшін «Цифрлы Қазақстан»

бағдарламасы қабылданды. Ол 4 бағыт бойынша жҥзеге асырылады.


транзиттік мҥмкіндіктерін арттыру. Екінші бағыт– экономиканың салаларына цифрлы

технологияны енгізу. Ҥшіншісі – мемлекеттік органдар жҧмысының сапасын арттыру.

Тҿртінші – IT мамандарды даярлау.

Елбасы ҿзінің Жолдауында «Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын

жаңа индустрияларды ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-

принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық

сақтау, білім беру ісінде қолданылатын жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту

керек. Бҧл индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған елдердің экономикаларының қҧрылымын

ҿзгертіп, дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты. Цифрландыру дегеніміз Қазақстанның озық

ел атану жолындағы мақсат емес, қҧрал. Бҽсекеге қабілетті болу, ҿсімді, ҿнім ҿндіруді

арттыру, міне, осы – мақсат», – деді. Ҽлем бойынша, цифрлануды мемлекеттік деңгейде

қолға алған озық елдер болып Сингапур, АҚШ пен Ҧлыбритания есептеледі. Себебі осы

елдердің билігінде цифрлануға айқын акцент бар. Ал Ҧлыбританияның цифрлану жҿніндегі

басты стратегиялық жоспары да бар, онда нақты міндеттер мен межелер қадап кҿрсетілген.

Бізге технологияларды тек импорттап қана қоймай, оларды барынша дамыта тҥсу қажет. Бір

орында тҧрып қалуға болмайды. Бізге бірлесе ҽрекет ету керек. Цифрландыру барысында

біздің университеттер мен зерттеу шаралары байланысты болғаны жҿн. Жаңашылдықты

қолданып қана қоймай оны тиімді пайдалану арқылы біз бҽсекелестікті арттыра аламыз. Ол

экономикаға да тиімді, азаматтарымызға да ыңғайлы.

Болашақ жастардың қолында. Қазақстан бҥгінде ҽркімге қай саладан болмасын мол

мҥмкіндік туғызып отырған ел. Сондықтан цифрлық Қазақстанға қол жеткізу ҥшін жастарға

артар ҥміт зор, Цифрлы технология бҧдан бҿлек денсаулық сақтау жҽне білім беру сала-

ларында да қолданыста. Биыл оны жетілдіру мақсатында Қазақстан мектептерінде электрон-

ды кҥнделік қолданысқа енгізілді. Сонымен қатар, педагогтар да атқарған жҧмыстарының

есебі мен жоспарларын қағаз кҥйінде емес, электронды ҥлгіде тапсыра алады.Цифрлы

технология біздің ҿмірімізге тҽуелсіздігіміздің бастапқы жылдары-ақ батыл енгізіле бастады.

Ең алдымен, мектептерді жаппай компьютерлендіру қолға алынды. Компьютерлер кеңседе

де, ҥйде де негізгі ақпараттық қҧрал ретінде пайдаланыла бастады, ақпаратпен орындалатын

кез келген жҧмыс компьютер кҿмегімен жҥзеге асырылатын болды. Ақпаратты сақтау да,

тасымалдау да жолға қойылды.

Цифрлы Қазақстан бағдарламасы – озық білім мен қҧзіреттіліктің бастамасы

160







Цифрлы Қазақстан бағдарламасы ҥшін ерекше қуаныштымын. Себебі, болашақ технологияға

байланысты, технологиялық тҧрғыда дамуға қол жеткізу басқа салаларға да серпін береді.


















Осы қойылаған талаптарға біздің мектептің мҧғалімдері бҽсекеге қабілеттілігі, білім







мҥмкіндіктер туғызады.

Ҽлеуметтік желіге аз уақыт арнаудың пайдасы кҿп. Біріншіден, сізде ең маңызды дҥ-

ниелерге уақыт кҿбейеді. Екіншіден, қаптаған посттарды бақыламау тҥсінігіңізді арттырып,

ҿзіңізге расымен ҧнайтын дҥниелерге деген қҧштарлығыңызды оятады. Ҥшіншіден,

ҽлеуметтік желілерсіз ҿнімділігіңіз артады. Тҿртіншіден,айналаңыздағы адамдармен қаты-

насыңыз жақсарады. Ең бастысы, сіз ҿз ҿміріңізді қайтадан ҿз қолыңызға алып, ҿміріңізді

бақылауда ҧстайтын боласыз. Бҧл ҿзіңді басқалармен салыстырып ҿмір сҥргеннен жақсы

Қазір қарыштап дамып келе жатқан болашағы зор сала ІТ саласы екенін бҥкіл ҽлем

мойындады. Жалпы, Қазақстанда ақпараттық технологияларды мемлекеттік секторға ендіру

жҧмыстары осыдан он жыл бҧрын сҽтті басталған. Оған мысал келтіруге болады, ол –

«eGov» жҥйесі немесе Қазақстанның электронды ҥкіметі. Дҽл осы жҥйенің кҿмегімен

бҥгінде жҥздеген операцияны компьютер алдында отырып-ақ жҥргізе аласыз. Қҧжат

ресімдеу, коммуналдық қызмет тҥрлерінің ақысын, салық, айыппҧл, сақтандыру жҽне ҿзге де

қызмет тҥрлерін ҥйде отырып тҿлеуге кез келген қазақстандықтың мҥмкіндігі бар. Бҧл істер

алдағы кезде одан ҽрі жетілдіріле тҥседі.Білім беру ҥрдісінде жаңа ақпараттық-

коммуникациялық технологияларды қолдану мҽселесі ҿзекті мҽселелердің қатарынан орын

алуда. Шетел тілін оқытудың мақсаты субьектінің мҽдениетаралық қарым-қатынас

біліктілігін қалыптастыру десек, онда сол шетел тілін оқытуда жаңа ақпаратты

қкоммуникациялық технологияларды қолдану шетел тілін оқытудың мақсатынан туындап

отырған қажеттілік болмақ.

161

ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН

Тореева Б.У., [email protected]

Ақтобе қаласы, №61 жалпы білім беретін орта мектеп

Соңғы кезде жиі айтылып жҥрген цифрлық дегеніміз не? Алдымен осыған тоқталайық.







– IT-мамандарды даярлау.

Қарап отырсақ, бҧл жҧмыстардың барлығы атқарылып жатыр. Интернет желісі қол-

жетімді болу ҥшін облыс, аудан орталықтарынан бҿлек, шалғайдағы ауылдарға да қолайлы

жағдай жасалуда. Мҧның барлығы санды технологияны ендіру ҥшін жасалған қадамдар

болатын. Айналасы бірнеше жылдың ішінде қазақстандықтар неше тҥрлі ҧялы телефондарды

ҧстады. Жыл ҿткен сайын олардың функциялары ҿзгеріп, мҥмкіндіктері де арта тҥсті.

Алғашқыда тек байланыс қҧралдары ҥшін қолданылған қолақпандай телефондар бірте-бірте

айфон, айпад, смартфондарға ауысты. Бҥгінде ҧялы телефоныңыз тек байланыс қҧралы ғана

емес, сонымен қатар, интернет желісіне еркін қосылатын компьютер іспетті. Адамдар ҧялы

телефондарына сан алуан ҽлеуметтік желілерді жҥктеп, қоғамда орын алған оқиғаларға

байланысты ой-пікірлерін білдіретін болды. Ал біздің бҥгінгі кҥндегі негізгі басты

мақсатымыз АКТ-ны жетік меңгеру жҽне оқушыларға меңгерту. АКТ-ны қолдану мҧғалімге

де оқушыға да қолайлы. Сол кезде ғана сабақта теория мен практиканы ҧштастыра аламыз.











сҧранысына сай жеке тҧлға қалыптастыру мҽселесі бойынша оқушыларға ақпараттық -

коммуникациялық технологияларды сабақта кҿптеп қолдану тиімділігі артып отыр.

Адамның ҥнемі ізденіске, жаңалыққа ҧмтылуы ол физиологиялық қҧбылыс.

Ақпараттық - коммуникациялық технологиялар дегеніміз не? «Білім берудегі АКТ»

ҧғымы «оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары», «қазіргі ақпараттық оқыту

технологиялары», «компьютерлік оқыту технологиялары» жҽне т.б., тіркестермен тығыз

байланысты. Ақпараттық –коммуникациялық технология электрондық есептеуіш

техникасымен жҧмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге,

электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жҧмыс істеуге,

компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді.









162

Осы қойылаған талаптарға біздің мектептің мҧғалімдері бҽсекеге қабілеттілігі, білім







мҥмкіндіктер туғызады. Сонымен қатар оқушыларымыз да заманауи АКТ қҧралдарымен

жҧмыс істейді. АКТ оқушыларды ҧқыптылыққа, нақтылыққа, берілген тапсырмалардың

нҽтижелі орындалуына, ҿзінің жеке іс - ҽрекетін дҧрыс жоспарлауға, дҧрыс шешім қабылдай

алуға тҽрбиелейді. Компьютерлік технологияны пайдалана отырып дарынды, орташа жҽне

ҥлгерімі тҿмен оқушыға сабақты ойдағыдай меңгеруіне мҥмкіндік туғызады. Мҧғалімдеріміз

кҽсіби шеберліктерін ҧштастыра отырып, мектепішілік аудандық, облыстық онлайн

олимпиадаларына, іштей жҽне сырттай байқауларға қатысып алғыс хат жҽне дипломдармен

марапатталуда.

KiO мҧғалімдерге арналған республикалық қашықтық олимпиадасына химия пҽнінің

мҧғалімі жас маман Меруерт Алпысқызы қатысып, аудан бойынша жҥлделі І орын иеленсе,

NiO ҧлттық интернет олимпиадасына, Ҿрлеу біліктілікті арттыру ҧлттық орталығының

интернет конкурстарына кҿптеген мҧғалімдеріміз қатысып, жҥлделі орындар иеленуде.

Сонымен қатар, мҧғалімдерге арналған infourok.kz, kopilraurokov.kz т.б. кҿптеген сайттарға

материалдар салып, дипломдармен, сертифаттармен марапатталуда.

Оқушыларымыз да мҧндай қашықтық олимпиадалардан тыс қалып кҿрген емес. BS-

PRESS, intelurokov, iKanat, NiO қашықтық олимпиадасына қатысып диплом,

сертификаттармен марапталуда.

Сондай-ақ видео мен презентацияларды демонстрациялау оқу қҧралы ретінде қиялды,

абстрактілі ойлауды, оқытылатын оқу материалына жҽне пҽнге қызығушылықты арттырады.

Презентациялар бір жағынан оқушыларға жаңа материалды (иллюстрация, фотосуреттер,

бейнелік, дидактикалық материалдар, т. с. с.) кҿрнекті тҥрде кҿрсету қҧралы болса, екінші

жағынан, мҧғалімдерге осы материалдарды жҽне оны қолдану арқылы сабақты меңгерту

процесін жеңілдетеді. Видео - сабақтар педагогикалық технологияның алға басқан тағы бір

қадамы. Оқушылардың ақпаратты теледидар, компьютер жҽне т. б. техникалық қҧралдардың

кҿмегімен жақсы қабылдайтынын жақсы білеміз.

Білім беру ҥрдісінде жаңа ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану

мҽселесі ҿзекті мҽселелердің қатарынан орын алуда. Шетел тілін оқытудың мақсаты

субьектінің мҽдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыру десек, онда сол шетел

тілін оқытуда жаңа ақпараттықкоммуникациялық технологияларды қолдану шетел тілін

оқытудың мақсатынан туындап отырған қажеттілік болмақ.


1.egemen.kz сайты

2.bilimainasy.kz сайты

3.aikyn.kz сайты

ЦИФРЛАНДЫРУ БҤГІНГІ БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЖАҢА БАҒЫТ

Тулебаева Г.Б. – сурдопедагог, Коблаш Э.А. - дефектолог - сурдопедагог

Ақтҿбе облыстық арнайы (тҥзетім) есту қабілеті бҧзылған балалар мектеп-интернат-колледжі

Цифрландыруға кҥш салу адами капитал белсенді тҥрде дамитын - болашақтың білімі

мен дағдылары ерте жастан бастап тҽрбиеленетін, автоматтандыру жҽне басқа да жаңа

технологиялар есебінен бизнес жҧмысының тиімділігі мен жылдамдығы артатын, ал

163

азаматтардың ҿз мемлекеттерімен диалогы қарапайым ҽрі ашық болатын жаңа қоғамды

қҧруға ҽкеледі. Цифрлық рефолюция біздің кҿз алдымызда ҿтуде.

Цифрлық экономика халықта оның жемістерін пайдалануға мҥмкіндік беретін

цифрлық дағдылардың болуын талап етеді. Бҧл ретте, қазіргі кезде халықтың компьютерлік

(цифрлық) сауаттылығының деңгейі 76,2% қҧрайды, жҽне алдағы жылдарда оның ҿсуі

қажет. Қазіргі сҽтте Қазақстан Республикасы Білім жҽне ғылым министрлігі бірқатар

бастамаларды енгізуде:

- 3-4 сыныптарда оқуда жҽне кҥнделікті ҿмірде ақпараттық технологияларды тиімді


білімдерін қалыптастыратын "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" пҽні

енгізілді;

- Робототехника шеңберінде бағдарламалаудың жалпы негіздеріне ҥйрететін

робототехника бойынша элективті курс жҧмыс істеуде.



бағыттардың бірі білім беру деп аталады. Цифрлік сауаттылық - бҧл адамның ҿмірдің барлық

салаларында цифрлік технологияларды сенімді, тиімді, сыни жҽне қауіпсіз қолдануға

дайындығы жҽне қабілеті. Цифрлік сауаттылық - ақпараттық қоғамдағы қауіпсіздіктің негізі,

ХХІ ғасырдың ең маңызды білімі. Цифрлік сауаттылықты қалыптастыру оқырмандық,

математикалық жҽне жаратылыстану сауаттылығымен тең дҽрежеде назар аударылуы керек.





беретін ақпараттық технологиялардың ҿзін жолда қалдыра бастады. Заманауи технологиялар

біздің ҿмірімізге тҧрақты тҥрде енгізілуде,

Цифрлік тҧжырымдамасын тек ғылыми конференцияларда ғана емес, кҥнделікті ҿмірде

де жиі кездесетін болдық. Цифрландыру процесті жҽне ҿндіріс кезеңдерін толық


аяқтауды, сондай-ақ кейіннен ҿнімге техникалық қызмет кҿрсетуді білдіреді. Ғылымның

қарқынды дамуы барысында кҿптеген корпорациялар ҿндірістің барлық деңгейлерінде жаңа


арнайы дағдыларға ие емес қызметкерлер қажеттілігі артта қала беруде. Осы проблемаларды

шешу, ҽрине, білім беру процесін қайта жаңғыртуды талап етуі тиіс. Цифрландыру тікелей

бҧрын қол жетімді болмаған жоғары оқу орындары мен мектептер ҥшін ашылатын цифрлік

технологияның оқу қҧралдарымен байланысты. Олардың ішінде онлайн оқу аса

ерекшеленеді. Цифрландыру ҥрдісі, мінсіз білім беру ҥдерісі мен сапасына ҽсер етеді. Білім

беруді жаңа сатыға кҿтеру ҥшін тек білім мазмҧны мен оқыту ҽдістерін ғана емес,

ақпараттық технологияларды кеңінен пайдалану арқылы оқытуды ҧйымдастыру формаларын

да жетілдіру керек. Мҧның ҿзі мынадай оқу-тҽрбие міндеттерін шешуге кҿмектеседі:

- оқу ҥрдісін дербестендіру. Мҽселен, компьютер оқытуды нақты бір авторлық

бағдарлама бойынша жҥзеге асыруға мҥмкіндік береді;

- нақты ҽрекетке негізделген кері байланысты қамтамасыз етеді. Мҽселен, компьютер

арқылы ҽрбір оқушы ҿзінің білімін бақылауға, тексеруге жҽне бағалауға мҥмкіндік алады;

- материалды меңгеру жылдамдығын арттыруға болады.

Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған

мемлекеттік бағдарламасында мҧғалім имиджін кҿтеру, оның жағымды бейнесін

қалыптастыру жҽне тҧрақтандыру ҿзекті мҽселе ретінде қарастырылған. Мемлекет

тарапынан мҧғалім мҽртебесін арттыруға қатысты кҿптеген шаралар атқарылып

жатқанымен, оны дамыту мен жетілдіру педагогтік қауымдастықтың ҥлесінде екендігі сҿзсіз.

Сол себепті мҧғалім мҽртебесін кҿтеру ҥшін ең алдымен мҧғалім имиджін қалыптастыру

шараларын жоспарлау, оның нҽтижелілігін қамтамасыз ету мақсатында озат педагогикалық

164

тҽжірибелерді жинақтау, тарату жҽне насихаттау жҧмыстарын кҥшейту қажет. Мҧғалім

бейнесінің кҽсіби сипаты мен қызметінің қажеттілігі туралы бҧқаралық ақпарат

қҧралдарымен байланысты қамтамасыз ету, халықаралық баспа беттерінде жарияланымдар

жасау қызметтерін жҥйелеу жҧмыстары аса маңызды. Электронды оқулықтарды, ақпараттық

технологияны пайдалану заманның талабы екенін ҧмытпауымыз тиіс.

Цифрландырудағы негізгі мақсат – бҽсекеге қабілеттілікті арттыру, халықтың ҿмір сҥру

сапасын жақсарту, кез келген процесті, қазіргі жағдайда, оқу-тҽрбие процесін жеделдету

жҽне жеңілдету, балаларға, ҧстаздарға, ата-аналарға жҥктемені азайту. Ең бастысы – білім

беру сапасын арттыруға мҥмкіндік береді.

«Біздің балаларымыз халықаралық деңгейде ҽртҥрлі салаларда, оның ішінде жасанды

интеллект жҽне «ауқымды деректер» жасау саласында бҽсекеге қабілетті болуға тиіс.

Мемлекет басшысы атап кҿрсеткендей, «елді цифрландыру – бҧл мақсат емес, бҧл – Қазақ-

станның абсолюттік артықшылыққа қол жеткізу қҧралы». Бҥкіл процесс жҥйелілікті,

реттілікті жҽне кешенді тҽсілді талап етеді. Тағы бір мҽселе – балалардың денсаулық

жағдайына жаңа технологиялардың ҽсері.

Жаһандағы дамыған мемлекеттердің тҽжірибесін негізге алған Қазақ елі білім беру

саласын цифрландыруға қазір кҿптеп кҿңіл бҿле бастағаны мҽлім.

Ақтҿбе облыстық арнайы (тҥзетім) есту қабілеті бҧзылған балалар мектеп-интернат-

колледжінде жаратылыстану жҽне математика бағытындағы ҽдістемелік бірлестігі «Цифрлік

Қазақстан» тақырыбында апталық ҿткізді. Ерекше білім алу қажеттілігі бар оқушыларға

Цифрлық Қазақстан 2020 бағдарламасы аясында балалардың цифрлық технологияларды

пайдалану арқылы сауатты болуларын жҽне оның ҿмір сҥру сапасын жақсартуға ықпалын

тҥсіндіріп, жалпы ҧғымдарын кеңейтті. Жаратылыстану-математика бағытындағы пҽндерге

танымдық қызығушылықтарын дамытатын тапсырмалар арқылы электронды тҥрде кҿрсеті-

летін мемлекеттік қызметтерді оқушыларға тҥсіндіріп пайдалануға ҥйретілді. Апталық бары-

сында BilimLand, Plickers, Lethingapps.org сайттарының бағдарламалық тапсырмалары қолда-

нылды, оқушылар қызығушылықпен орындады. Ақтҿбе облыстық мамандандырылған физи-

ка-математика бағытындағы дарынды балалар мектеп-интернатының «Робототехника» ҥйір-

месіне қатысатын оқушылар ҿздерінің дайындаған роботтарын кҿрсетті. «Мені қызықтырған

ҽлем» атты қорытынды іс-шарада цифрлық технологияларды экономиканың барлық

салаларында пайдалану жҽне халықтың ҿмір сҥру сапасын жақсартудағы маңызыны ашуды

интернет кҿмегімен онлайн режимінде кҿрсету, цифрлық сауаттылыққа ҥйрету негізделді.

Ақпараттық технологиялар-саналы, сауатты ҧрпақ тҽрбиелеуге жол ашады. «Ата-ана -

мҧғалім – оқушы». Бҥгінде осы ҥш жақты байланыс электронды "Кҥнделік" жобасы арқылы

нығайтылуда. 2016 жылдан бастап мектебіміз аталмыш бағдарламамен жҧмыс істейді. Кез

келген ата-ана ғаламтор арқылы сол жҥйеге кіріп, баласының ҥлгерімін қадағалай алады.

Бҥгінгі таңда «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы аясында Қазақстан Білім

жҽне ғылым министрінің бҧйрығына сҽйкес 2018-2019 оқу жылында «Ақпараттық-

коммуникациялық технологиялар» пҽні 3-сыныптың оқу бағдарламасына енгізілді,2019-2020

оқу жылында 4-сыныпқа, 2020-2021 оқу жылында 1-2 сыныптарға енгізілуі жоспарланған.

«Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы 2017 жылғы 12 желтоқсандағы №827

қаулысымен бекітілді. Бағдарлама бірнеше бағыттардан тҧрады. Ал білім саласындағы цифр-

ландыру мҽселесіне келсек, бҧл – адами капиталды дамыту бағыты. Бҧл бағыт білім берудің

басқару жҥйесін қҧру, бастауыш білім беруде бағдарламалау негіздерін 2-сыныптан енгізу.

«BilimLand» цифрлы білім беру порталы мҧғалімдерді тегін дидактикалық

материалдар, ресурстармен қамтамасыз етеді. Демек, сабақ жоспар жазу жеңілдеді. Бір

қызығы, портал ҥшін интернет желісінің бар-жоғы маңызды емес.Порталдың ерекшелігі

неде? Оқушылар ҽр тақырыпқа байланысты бейне, аудио жазбалармен танысып, химиялық

реакциялар жҥргізеді. Бҧл олардың қауіпсіздігінің кепілі. Демек, ауыл мен қала балаларының

біліміндегі сапалық айырмашылық тҿмендейді. Ерекше білім алу қажеттілігі бар балаларды

оқыту барысында интернет желісін қолдану оқу материалын саналы тҥсінуіне мҥмкіндік

береді, мҧғалімнің жҧмысын жеңілдетеді.

165


1."Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы

2.Қазақстан білім беру саласында 7 кҿрсеткіш бойынша позициясы. Т.Балықбаев,

интернет желісі

СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ В ЦИФРОВОЙ ТРАНСФОРМАЦИИ


Унгарбаев А.И., [email protected]


Глава государства в Послании народу Казахстана объявил о Третьей модернизации,

фундаментальной основой которого является цифровизация, отметил необходимость

обеспечения развития коммуникаций, повсеместный доступ к цифровой инфраструктуре.

Развитие цифровой индустрии обеспечит импульс всем другим отраслям.

Система образования должна дать возможность обучающимся реализовать себя в

стремительно изменяющемся мире. Следовательно, возникает вопрос, могут ли

информационные технологии внести изменения и улучшения в смешанной, персональной

модели обучения и дать возможность каждому учащемуся полностью реализовать свой

потенциал? Обучающиеся и родители требуют больше возможностей от современного

образования, например, наличие электронного журнала, функционального портала

учреждения и использования новых возможностей цифровизации.

Опыт зарубежных исследователей и педагогов показывает путь к созданию цифровых и

доступных учебных платформ. Все большее число образовательных учреждений использует

современные инструменты для совместной работы и занятий. Обучающиеся развивают

мышление, креативность и готовятся к будущему, используя новые приложения и подходы к

учебной программе.

За последние несколько лет обсуждения и споры в области образования в зарубежных

странах все чаще приводят к использованию информационных технологий в

образовательном процессе. Поскольку имеются неоспоримые доказательства и

преимущества использования цифровых устройств (планшеты, смартфоны, и прочие

устройства) в нашей жизни, основной акцент смещается и вселяет оптимизм интегрирования

технологий в систему образования быстроразвивающейся страны. Все это вышло на гораздо

более высокий уровень, где крупные корпорации в сфере информационных технологий

являются инвесторами в образовании.

Например, компания Apple объявила, что будет работать с крупными

образовательными компаниями для разработки академических курсов специально для iPad,

тем самым извлекая экономическую выгоду в долгосрочной перспективе и также помогая

образовательным учреждениям в организации процесса обучения.

Согласно исследованиям Microsoft, проведенным в сотрудничестве McKinsey &

Company в обучении на практике, сегодняшние учащиеся будут лучше подготовлены к

своему будущему, если у них будет сильная социальная и эмоциональная основа,

разработанная в индивидуальной среде обучения. В исследовании сообщается, что будущее

образование и обучение будет глубоко социальным, ориентированным на обучающихся,

персонализированным и поддерживаемым технологиями.

В современном мире, основанном на технологиях, учителя больше не могут быть

единственным носителем и хранителем знаний в классе. Внедрение индивидуальных

методик, онлайн-классов, моделей смешанного обучения и общего роста технологий в

классах позволяет обучающимся иметь гораздо больше доступа к постоянной информации, в

сравнении с предыдущими поколениями.

166

Немаловажной тенденцией в образовательном процессе является создание

персонализированного обучения. Персонализированное обучение относится к модели

обучения, в которой темпы обучения и учебный подход оптимизированы для нужд каждого

обучающегося. Цели обучения, учебные подходы и последовательность учебного контента

могут варьироваться в зависимости от потребностей обучающегося. Кроме того, данные

учебные мероприятия имеют значение и смысл, когда учащиеся заинтересованы в изучении

определенного курса.

Информационно-коммуникационные технологии могут быть мощным инструментом

для персонализированного обучения, поскольку данные технологии позволяют учащимся

получить доступ к исследованиям и информации, а также обеспечивают механизм для

общения, обсуждения и учета достижений в области обучения. Однако персонализированное

обучение не является эксклюзивным для цифровых технологий или сред.

Для человека в современном обществе технологии играют решающую роль в том, как

усваивается и обрабатывается информация из различных источников, на основе которой

ежедневно применяются полученные знания. Поскольку обучающиеся в современном мире

подвергаются воздействию технологий и обработке огромного количества информаций в

раннем возрасте, их познавательные способности требуют больше технологических

инструментов.

Обучающиеся в процессе обучения должны видеть связь между теоретическими

знаниями, которые они получают, находясь в учебной аудитории и тем, что они видят в

реальном мире, то есть, закреплять знания на практике. Привлечение технологий в учебные

аудитории помогают им проводить эти параллели и заставляют их заинтересоваться тем, что

они изучают.

Расширение сферы влияния информационных технологий - это гораздо больше, чем

просто снабжение обучающихся цифровыми устройствами и мультимедийными

источниками и данными, цель данных новшевств заключается в выполнении самой главной

задачи: применение полученных знаний на практике, самостоятельно или вместе с

преподавателем. Например, возможность внедрения данных технологий должна позволять

обучающимся на курсе биологии касаться, вращать и исследовать структуру молекулы,

параллельно читая об этом в учебном пособии, погружаться в исторические эпизоды

посредством интерактивных видеоматериалов, задавать вопросы своим сокурсникам и

выполнять домашние задания в цифровой среде. Способствуя этим связям, технология

может улучшить и расширить взаимодействие обучающихся в образовательной среде, что

приведет к повышению производительности и эффективности обучения.

Виртуальная реальность - одна из самых популярных и внедряемых тенденций в

образовательном процессе. Помимо того, что обучающиеся допускают возможность

проявить себя в предмете, также возможно путешествование по всему миру находясь в

учебной аудитории. Несмотря на то, что устройства виртуальной реальности не доступны

всем, инвестиционные программы, как Google Cardboard, направлены на то, чтобы

гарнитуры VR были недорогими и доступными. Большинство обучающихся в развитых

странах владеют мобильными устройствами, и многие из них могут установить учебные

приложения, доступные как на iOS, так и на устройствах с поддержкой Android, что делает

виртуальную реальность более доступным для большего числа обучающихся. В

образовательных целях эти приложения VR позволяют школьникам визуализировать

концепции, которые ограничивались изображениями в учебном пособии.

Несмотря на очевидные преимущества виртуального обучения, основной проблемой

данного метода является вовлеченность и желание постоянно находиться в виртуальной

образовательной среде у обучающихся, следовательно, преподаватели использующие

данный подход будут тратить меньше времени на изучение теоретических основ и больше

акцентировать внимание на практическом изучении в виртуальной реальности. Следует

организовывать учебный процесс таким образом, чтобы учащиеся полностью закрепили весь

167

базовый материал, а затем дополняли полученные знания и закрепляли их в средах

виртуальной реальности.

Цифровизация значительно опережает существующую систему промышленных и

производственных критериев к профессиональным кадрам, занятых на рынке труда.

Отсутствие оперативной связи между рынком труда и системой образования может привести

одновременно к подготовке уже не востребованных кадров и подготовке специалистов по

профессиям, теряющим свою актуальность.

Необходимо полностью пересмотреть содержание всех уровней образования через

развитие цифровых навыков у всех обучающихся.

В разделе «Развитие человеческого капитала» государственной программы «Цифровой

Казахстан» подчеркивается, что цифровизация требует наличия у населения компетентных

навыков, позволяющих осуществлять рост компьютерной грамотности и министерством

образования и науки РК внедряются изменения и дополнения с целью ускорения темпов

развития, принимая во внимание новые требования к молодому поколению. Возникает

необходимость в пересмотре содержания среднего образования и высшего образования через

развитие креативного мышления и технических навыков.

Для построения цифрового будущего системы образования требуется большая

приверженность методистов, преподавателей, родителей и уполномоченными

образовательными компаний. По мере развития технологий, факты, подтверждающие ее

эффективность, становятся более ясными и многочисленными, и стоит рассматривать

технологии не как роскошь, а как полезный инструмент для достижения эффективных целей.

В конце концов, инструменты для преобразования образования находятся перед нами; теперь

пришло время заставить их работать.


1. Государственная программа «Цифровой Казахстан» // Постановление Правительства

РК, №827, 2017, С. 23-24

МОДЕРНИЗАЦИЯ СИСТЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ В УСЛОВИЯХ ЦИФРОВОЙ

ЭКОНОМИКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Утегенова А.К., [email protected],

учитель английского языка, Алимбетовская СШ – детский сад, Каргалинский район

Сегодня образовательная среда интенсивно растет и расширяется за счет развития

цифровой среды: создаются электронные учебники, журналы, дневники, появляются и

развиваются образовательные платформы, количество массовых открытых онлайн - курсов

измеряется тысячами, а численность их потребителей – миллионами. Дистанционное

образование уже прочно вошло в нашу жизнь и развивается «не по дням, а по часам».

Трактуется мнение, что через 5-7 лет исчезнут бумажные учебники, а роль учителя

подвергнется глобальному переосмыслению. Учитывая данные нюансы была принята

государственная программа «Цифровой Казахстан».

«Цифровой Казахстан» – это важная комплексная программа, которая нацелена на

повышение уровня жизни каждого жителя страны за счет использования цифровых

технологий. Основная цель государственной программы «Цифровой Казахстан» -

ускорение темпов развития экономики Республики Казахстан и улучшение качества жизни

населения, а также создание условий для перехода экономики на принципиально новую

траекторию – цифровую экономику будущего. Одним из главных направлений программы

«Цифровой Казахстан» является система образования. Как отметил экс - глава государства

Нурсултан Абишевич Назарбаев: «Наша задача – сделать образование центральным

звеном новой модели экономического роста». В рамках этой задачи госпрограмма

предусматривает ряд мер в сегменте среднего образования:


168

Внедрение основ программирования в начальном образовании (2-4 классы);

Обновление содержание предмета «Информатика» через актуализацию языков программирования (Java, С, Python, Rust и др.).

Внедрение основ предпринимательства и бизнеса (в том числе техническое предпринимательство).

Проведение хакатонов, олимпиад и конкурсов по техническим направлениям. Цифровизация учебного процесса. Помимо технических навыков в цифровой экономике, акцент будет сделан на

развитие креативного и критического мышления, а также на использование современных

образовательных технологии в учебном процессе.

Как отметил экс - министр образования и науки РК Ерлан Сагадиев: «цифровизация

позволит решить проблемы системы образования в РК».

Одним из первых шагов к цифровизации и модернизации казахстанского

образования является внедрение нового для страны научного направления как робототехника

и 3D моделирование. Ведущие эксперты прогнозируют бум сервисной и персональной

робототехники уже к 2025 году, а это означает, что потребуются десятки тысяч специалистов

новой формации. Самой востребованной специальностью после 2025 года будут

программисты - робототехники. И начинать осваивать новые профессии нужно уже сейчас,

чтобы сегодняшние школьники могли уверенно войти в жизнь.

В целях повышения качества знаний учащихся в школах применяются цифровые образовательные ресурсы (bilimland, SMK, imektep, twig-bilim, itest.kz, bilim.kz, bilimbook и

др.) на трех языках: казахском, русском и английском. Доступ к указанным цифровым

ресурсам имеют все школы. Данные цифровые ресурсы доступны в online- и offline-режимах,

то есть учитель-предметник берет готовые видео и аудиоматериалы, презентации, задания к

определенным темам и на уроке используют его для объяснения или закрепления учебного

материала. Отметим, что платформа постоянно совершенствуется и обновляется. В целях

повышения учителями качества применения информационно-коммуникационных

технологий проводятся семинары, вебинары, тренинги, телеконференций, образовательных

курсов и комплекса проведения онлайн-уроков.

Знания в один «клик». Современные школьники ходят на занятия вовсе не с

учебниками, взятыми в библиотеке, а с iPad и планшетами на Android, и дело не в

стремлении подчеркнуть статус или достаток – во многих школах наличие планшета у

ученика является требованием времени. На смену дневникам и учебникам приходят

невесомые и умные утилиты, способные заменить скучные тома по математике, химии,

русскому, казахскому и английскому языкам! Теперь килограммы «гранита науки» ровным

счетом ничего не весит и помещается в один смартфон. Более того, приложения (quizlet, kids

education, duolingo, FAG, kahoot, Pilgrim Education, Malmath, Learn Physics и т.д.), которые

используются юными энштейнами, станут отличными подсказчиками и учителями.

«Современная система образования должна не только давать нормальное, хорошее,

базовое образование, но и готовить креативных, созидательных обучающихся, которые

должны думать об инновациях и быть более конструктивными», отметил Н.А. Назарбаев.

Поэтому программа цифровизации - это большое путешествие, а не проект с каким-то

окончанием, она будет жить много лет и постоянно улучшаться, усовершенствоваться.

«ЦИФРОВИЗАЦИЯ» ШКОЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ

Фахртдинова О.В. [email protected]


Сегодня образовательное пространство интенсивно растет и расширяется за счет

развития цифровой среды: создаются электронные учебники, появляются и развиваются

169

образовательные платформы, количество массовых открытых онлайн-курсов измеряется

тысячами, а численность их потребителей – миллионами. Дистанционное образование уже

прочно вошло в нашу жизнь.

Вопрос в другом: есть ли у нас достаточно качественный контент, чтобы заполнить те

«цифровые мощности», которые возникают. Безусловно, в использовании цифровых

технологий видятся большие возможности для школьного и дополнительного образования

детей. Однако далеко не все электронные ресурсы производят впечатление серьезных и

качественных.

Они, наверное, могут помочь в освоении школьной программы, но, честно говоря,

хотелось бы видеть для современных школьников более продвинутые и учитывающие

детскую психологию продукты. Тем более что наши дети, можно сказать, с пеленок живут в

цифровой среде, и к 10-12 годам очень хорошо в ней ориентируются. По мнению

школьников, учителя не имеют тех навыков поиска информации и общения в цифровом

мире, которые сами учащиеся хорошо и быстро осваивают. Особенно это заметно в крупных

городах, но очень скоро эти навыки (или скажем красиво – компетенции) в полном объеме

распространятся на средние и малые города, а также на села.

Между тем технический прогресс – это всегда улица с двусторонним движением. Он

порождает не только огромные возможности, но и риски.

Электронные учебники – боты-помощники…Существует мнение, что через 5-7 лет

исчезнут бумажные учебники. Хочется поспорить, что в продвинутых школах они останутся.

Как именно будет реализовываться программа? Бумажный учебник будет оцифрован и

размещен в ридерах и планшетах? Или будут созданы принципиально другие учебники,

такие учебники-роботы, которые сами будут следить за прохождением ребенком учебного

материала, выбирать темп его освоения, оценивать, насколько хорошо пройденный материал

усвоен, искать формы взаимодействия с учеником, чтобы его заинтересовать в качественном

выполнении всех заданий, создавать психологически комфортные условия обучения.

Понятно, что при таком учебнике-боте учитель практически исключается из

образовательного процесса. Возможно, он будет проверять, все ли в порядке у того или

иного ученика, и если что – менять учебник. Хотя и с этим может справиться учебник-бот,

если запрограммировать в него отслеживание эффективности обучения.

Словом, лет через 10 после внедрения таких технологий роль учителя подвергнется

глобальному переосмыслению. Но, что еще более серьезно, учащийся в случае появления

таких учебников перестанет нуждаться в школьном классе, следовательно, и в самой школе.

Он будет сидеть дома и учиться, а учитель-контролер будет удаленно проверять, прошел ли

учащийся материал, сколько времени на это затратил, какие трудности у него возникли в

процессе изучения разных тем.

"Цифровая школа" изменит роль педагогов в образовательных организациях – сделает

из учителей "кураторов, ориентирующих ребенка в соответствии с его запросами и

приоритетами", а также обновит содержание образования.

Наверное, мы придем к смешанному типу уроков, о том, что это "цифра" и учитель,

может, это смелое заявление, но тем не менее нам придется об этом думать...

Это новшество позволит обеспечить обновление содержания образования и даст

возможность нашим школьникам свободно и в то же время безопасно ориентироваться в

цифровом пространстве. Благодаря проекту у родителей появится больше возможностей

изучать интересы и способности своего ребенка. Для педагогов цифровизация снизит

административную нагрузку, высвобождая время для повышения качества своих

образовательных программ.

Цифровизация школы не приведет к замене учителя, напротив, информационные

технологии позволят разгрузить педагога и высвободят время на учеников.

Не думаю, что "цифра" будет заменой учителю. И дело не только в том, что "цифра"

пока больше про автоматизацию рутинных операций – доставка контента, сбор и хранение

данных, формирование документов. И не в том, что еще только возникают первые серьезные

170

решения в сфере искусственного интеллекта, которые пока неспособны "стать у доски"

вместо учителя. Просто цифра не ставит себе такой цели, она нужна не для замены учителя.

Другой вопрос, что когда большой блок рутинных операций станет выполнять робот (не

железка, а распределенная интеллектуальная сеть), то у учителя появится больше времени на

ребенка, на размышление об образовательных результатах, на осмысление и рефлексию. И

вот здесь главный вызов – новая структура рабочего дня учителя.

Компьютерные или "цифровые технологии" могут быть использованы лишь в качестве

дополнительного инструмента в руках опытного учителя. Без учителя ни одна "технология"

работать не будет. Более того, эти самые "цифровые технологии", переданные в руки

дилетантов или неких чисто "технических исполнителей", могут нанести ученику

непоправимый вред.

Настоящий талантливый учитель никогда и ни при каких обстоятельствах не станет

простым придатком к системе "цифровых технологий».

Между тем, цифровизация все же изменит роль учителя.

Реализация данного проекта повлечет за собой обновление содержания образования и

изменение роли учителя, который станет куратором, ориентирующим ребенка в

соответствии с его запросами и приоритетами, максимально индивидуализирует траектории

обучения школьников.

"Поэтому, если кто-то все еще всерьез продолжает считать, что внедрение "цифровых

технологий" должно повлечь за собой "обновление содержания образования", то это уже не

просто заблуждение! Это – грубейшая педагогическая ошибка, которая может повлечь за

собой очень серьезные социальные последствия! Что касается мысли о том, что учитель

должен быть "куратором" ребенка и действовать в соответствии с его "запросами", то авторы

этой идеи грубо исказили одну из основополагающих аксиом педагогики.

Но тогда ведь не возникнет то, что мы называем навыками XXI века: умение

коммуницировать с другими людьми, работать в команде и тому подобное. Если мы захотим

получить именно эти навыки, нам придется создавать среду, в которой указанные

компетенции будут вырабатываться, помимо собственно процесса обучения.

Например, школа – это будет спортивная площадка или театральная студия, или хор,

или что-то еще. Нам придется отрывать детей от цифровой среды и помещать их в среду

человеческого общения. Таким образом, задачи школы могут измениться крайне

существенно. Цифровая среда действительно обеспечит нам индивидуальное обучение, а

школе придется заняться выстраиванием практик коллективного (нецифрового) действия. И

это только один из рисков в области трансформации образования и школы. А их, конечно же,

значительно больше, но о других в следующий раз.

Цифровое образование открывает много возможностей для ребенка, поэтому учителю

важно помочь ему сориентироваться.

В такой насыщенной среде учителю придется помогать ребенку не терять быстро

интерес, ведь в быстром доступе у ребенка может оказаться огромное количество чего-то

нового, и это новое всегда будет перехватывать его внимание. Учителю надо будет помочь

ребенку идти по треку, сохранять концентрацию. Учитель должен помогать определяться с

целями, быть партнером в в зоне ближайшего развития – вовремя подсказать,

сориентировать, объяснить.

Учитель, действительно, должен быть умным и грамотным наставником своего

ученика, спокойно и планомерно вести его по жизни к поставленным целям и задачам.

Изучать его индивидуальные способности и возможности. И, в соответствии с этим (а не в

соответствии с некими абстрактными, а порой – и ложными, "запросами") действовать в его

интересах! Кроме того, одной из важнейших задач настоящего учителя как раз и является

формирование у каждого своего ученика верных жизненных запросов. И в этом процессе

никакие "цифровые технологии" не сработают! Решающее значение всегда будут иметь

только личность, талант и возможности человека, которого мы всегда и во все времена

называли учителем!

171

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЦИФРОВЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ РЕСУРСОВ НА УРОКАХ

ХИМИИ И БИОЛОГИИ КАК ОСНОВНОЙ КОМПОНЕНТЫ ИНТЕРАКТИВНОГО

УРОКА

Хабарова А.Н. [email protected]


Современный этап развития казахстанского образования по праву можно считать

уникальным. Ведь если совсем недавно мы с сожалением говорили о преимущественно

«меловом» подходе к преподаванию химии в большинстве образовательных учреждений

страны, то сегодня мел всѐ чаще используется как химический реагент, а рядом с

маркерными досками прочно обосновались интерактивные.

Развитие современного общества и системы образования предъявляют все более

высокие требования к качеству подготовки выпускников школы. Особую роль в повышении

качества образовательного процесса должно сыграть широкое внедрение в практику

цифровых образовательных ресурсов (ЦОР), направленных на интенсификацию процесса

обучения, реализацию идей развивающего обучения, совершенствование форм и методов

организации учебного процесса, обеспечивающих переход от механического усвоения

фактологических знаний к овладению умением самостоятельно приобретать новые знания.

Сегодня перед системой образования поставлены новые приоритеты. При этом

ведущим является подготовка подрастающего поколения к жизни в быстро меняющемся

информационном обществе, в мире, в котором сильно ускоряется процесс появления новых

знаний, постоянно возникает потребность в новых профессиях, в непрерывном повышении

квалификации педагогов. И ключевую роль в решении этих задач играет владение

современным человеком информационно-коммуникационными технологиями.

Проведение уроков с использованием информационных технологий - это мощный

стимул в обучении. Посредством таких уроков активизируются психические процессы

студентов: восприятие, внимание, память, мышление; гораздо активнее и быстрее

происходит возбуждение познавательного интереса. Применять информационные

технологии на уроках химии и биологии можно, используя компьютерные программы и

обучающие системы, представляющие собой электронные учебники, учебные пособия,

тренажеры, лабораторные практикумы, системы тестирования знаний, системы на базе

мультимедиа-технологий. При этом у преподавателя появляется возможность проявить

творческий подход к организации урока, к разработке своих оригинальных дидактических

материалов.

ЦОР – это достаточно простые в использовании и привычные ресурсы. Они созданы

как дополнения к традиционным учебникам и учебным пособиям. Наборы ЦОРов

безболезненно вписываются в традиционный классно-урочный учебный процесс, так как

«привязаны» к хорошо знакомым учебникам. Вместе с тем, они дают самым широким слоям

учительства возможность делать свои уроки ярче, динамичнее, современнее.

Урок как основная форма обучения химии и биологии предоставляет большие

возможности для использования электронных учебных модулей. Содержание некоторых из

них дает возможность преподавания химии, как на базовом уровне, так и на повышенном для

общеобразовательных учреждений. Как правило, каждый урок состоит из трѐх модулей:

информационного, практического (тренажѐра), модуля диагностики и контроля.

Информационный и практический модули можно применять на уроке, как при

изучении нового материала, так и при его закреплении. Контрольный модуль целесообразно

использовать при повторении нового материала, а также при контроле знаний и умений на

обобщающих уроках.

Помимо традиционных рисунков, видео и анимационных фрагментов, используемых в

уже имеющихся электронных пособиях по химии и биологии, информационный модуль

пособия включает интерактивные задания (динамические схемы, рисунки и электронные

172

модели). Они позволяют схематично показывать развитие химических процессов, укрупнять

изображение отдельных фрагментов. Особенно эффективны иллюстративные блоки,

сочетающие фото- и видеофрагменты с различными схематическими изображениями.

При обучении химии и биологии, наиболее естественным является использование

компьютера, исходя из особенностей химии как науки. Компьютер необходим, во-первых,

для моделирования химических и биологических процессов и явлений, лабораторного

использования в режиме интерфейса, компьютерной поддержки процесса изложения нового

материала и контроля его усвоения. Моделирование химических и биологических процессов

и явлений на компьютере нужно, прежде всего, для изучения явлений и экспериментов,

которые практически невозможно показать в школьной лаборатории, но они могут быть

показаны с помощью компьютера. Использование компьютерных моделей позволяет

раскрыть существенные связи изучаемого объекта, выявить его закономерности, что ведѐт к

лучшему усвоению материала. Ученик может исследовать явление, изменяя его параметры,

сравнивать полученные результаты, анализировать их, делать выводы. Например, задавая

разные значения концентрации реагирующих веществ (в программе, моделирующей

зависимость скорости химической реакции от различных факторов), ученик может

проследить за изменением объѐма выделяющегося газа и т.д.

Второе направление использования компьютера в обучении химии и биологии –

контроль и обработка данных химического эксперимента.

Третье направление использования ИКТ- программное поддержка курса. Содержание

программных средств учебного назначения, применяемых при обучении химии,

определяется целями урока, содержанием и последовательностью подачи учебного

материала.

Компьютеризация учебного процесса не отвергает ценность учебника, который в силу

доступности остается пока главным методологическим инструментом преподавателя. В то

же время для преподавателя компьютер является мощным средством, облегчающим процесс

создания. Все современные программно–педагогические средства можно классифицировать

на:

1) ЭОР - «И» - для получения информации;

2) ЭОР - «П» - для поддержки практической деятельности учащихся;

3) ЭОР - «К» - для аттестации и контроля знаний студентов

Поскольку педагоги стремятся активно использовать ЦОР в практической

деятельности, логично рассмотреть требования, предъявляемые к электронным ресурсам:

1. Соответствие ЦОР федеральным образовательным стандартам. 2. Высокий уровень мультимедийности ЦОР. 3. Хранение и предоставление доступа к ЦОР всем участникам образовательного

процесса, в том числе через сеть Интернет.

4. Активное использование ЦОР при реализации образовательных программ основного общего и среднего (полного) общего образования в учреждениях общего, начального и

среднего профессионального образования по предмету, в том числе:

создание условий для самостоятельной работы над учебным материалом,

позволяющих обучающемуся выбирать удобные для него место и время работы, а также

темп учебного процесса;

возможность взаимодействия с моделями изучаемых объектов и процессов; с

виртуальными образами изучаемых объектов и явлений; возможность представления

уникальной информации мультимедиа-средствами;

более глубокая индивидуализация обучения и обеспечение условий для его

вариативности.

Использование компьютерных технологий в обучении химии даѐт возможность:

визуализировать изучаемые процессы, скрытые от непосредственного наблюдения,

предоставляя одновременно с этим возможность многократного повторения;

173

индивидуализировать и дифференцировать процесс обучения за счет возможности

изучения с индивидуальной скоростью усвоения материала;

осуществлять контроль с обратной связью, с диагностикой ошибок и оценкой

результатов учебной деятельности;

осуществлять самоконтроль и самокоррекцию;

осуществлять тренировку в процессе усвоения учебного материала и самоподготовку

обучающихся;

способствовать проявлению творчества детей;

способствовать формированию основ информационной культуры будущих

специалистов.

Следует отметить, что использование ЦОР предоставляет возможность смещения

акцента в обучении на развитие каждого обучающегося; реального перехода от простого

усвоения совокупности знаний к развивающему обучению и, как результат, формированию у

обучающегося главного умения – умения самообучаться, учиться в течение всей жизни.

Все это возможно при условии тщательного подбора ЦОР (цифровых образовательных

ресурсов) в соответствии с целями и задачами урока и правильной организации работы на

одном или нескольких компьютерах в классе и дома.

В каждой конкретной ситуации необходимо тщательно выверять методику, которая у

разных педагогов при работе с разным контингентом должна отличаться. Как и при

традиционных занятиях, нельзя предложить что–либо универсальное и эффективное

одновременно.

К сожалению, есть и предостережения со стороны преподавателей к использованию

интерактивных пособий. Разработчики подобных пособий, в свою очередь, предупреждают

учителей о нецелесообразности одновременной работы с информационным, контрольным и

практическим модулями на каждом уроке.

Оптимальный вариант – это работа учащихся с модулями не только на уроке, но и

дома, в процессе самоподготовки и повторения пройденного материала.

Таким образом, внедрение ЦОР с их встраиванием в учебный процесс при выполнении

описанных методов использования позволит дополнять и сочетать традиционные методы

преподавания с новыми, основанными на использовании информационных технологий.

Важно отметить, что современный этап развития казахстанского образования

характеризуется устойчивыми тенденциями к фундаментализации, формированию ключевых

компетенций, созданию условий для реализации личностно-ориентированной парадигмы

образования, для дифференциации и индивидуализации образовательного процесса. В связи

с этим изменяются взгляды на деятельность педагога, роль которого должна измениться от

роли простого транслятора знаний к достаточно сложной роли организатора деятельности

обучаемых по приобретению новых знаний, умений и навыков.

Литература 1. Андреева, И.Ю. Азизова, Н. А. Степанова, Электронное пособие как интерактивное

средство обучения, //Журнал «Биология в школе». 2008. № 1стр. 48-49.

2. Гузеев В.В, Дахин А.Н, Кульбеда Н. В, Новожилов Н.В. Образовательная технология ХХI века: деятельность, ценности, успех. М., Центр «Педагогический поиск». 2014.

174

ІІІ СЕКЦИЯ

АДАМИ КАПИТАЛДЫҢ ДАМУЫ ҤШІН БІЛІМ БЕРУДЕГІ САНДЫҚ

ТЕХНОЛОГИЯЛАР.

ЦИФРОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ОБРАЗОВАНИИ КАК ОСНОВА РАЗВИТИЯ

ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО КАПИТАЛА.

КОММУНИКАТИВТІ ДАҒДЫ МЕН ЦИФЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ БАЙЛАНЫСЫ

Рахатова К. Ж.

«Ҿрлеу БАҦО» АҚ Ақтҿбе облысы бойынша филиалының аға оқытушысы, п.ғ.м.,

Сағынаева Л. Н.

Ақтҿбе қаласы № 37 ОМ бастауыш сынып мҧғалімі

Қазіргі таңда кез келген адамның қарқынды ҿзгеріп жатқан ҿмірде ҿз орнын дҧрыс

тауып, бҽсекеге қабілетті болуы, ҿзін қоршаған ортада басқа адамдармен, ҧжыммен, топпен

қарым-қатынас орнатуы, жалпы нҽтижеге қол жеткізуде ҿзіндік пікірін білдіруі ҥшін

коммуникативтік дағдылардың маңызы зор. Сондықтан да мемлекеттік білім беру

қҧжаттарында коммуникативтік дағдыларды дамытуға баса назар аударылып отыр.

Коммуникативтік дағдылар ең ҽуелі мектептегі оқыту ҥрдісінде, негізінен, тіл мен ҽдебиеттік

оқу сабақтары барысында қалыптасады. Олай болса, бастауыш білім беру мазмҧны оқушыны

тҧлға ретінде қалыптастыра отырып, оның, ең алдымен, ҿз ана тілінде ауызекі жҽне жазба

тілде сауатты сҿйлеу, ересектермен, сыныптастарымен еркін қарым-қатынас жасай білу,

айтылғанды ыждаһатпен тыңдап, тҥсіну, ҿз пікірін жеткізе білу, дҧрыс оқу жҽне сауатты

жазу дағдыларын, соның нҽтижесінде ҿздігінен білім алу, алған білімін ҿмірлік жағдаяттарға

сҽйкес қолдана білу қабілеттерін, ҿмірдегі мҽселелерді шешуге арналған білік-дағдыларын

дамытуға бағытталуы тиіс. Баланы сҿйлеуге, басқалардың сҿзін ҧғуға, ҿз бетімен жазуға,

оқуға тҿселдіру талабына қолжеткізу ҥшін ҽдіскерлерге, педагогтерге тҿрт тілдік дағды

бойынша озық отандық жҽне шетелдік педагогикалық технологияларды тиімді пайдаланып,

тренингтер мен тҥрлі жаттығуларды ҽзірлеп, ҿз тҽжірибелерінде қолдану парыз. Бҧл бағытта

ҥстіміздегі жылдың ақпан айынан бастап жҥргізіліп жатқан жаңартылған білім беру

бағдарламасы аясында мҧғалімдердің біліктілігін арттыру курстарында оқушылардың

коммуникативтік дағдыларын дамыту бойынша шетелдік жҽне отандық іс-тҽжірибелер

зерделеніп, бастауыш сынып оқушыларының қазақ тілі сабақтарында коммуникативтік

дағдыларын дамыту жҧмыстарының мазмҧны мен тҥрлері анықталып, меңгертілді.

Жаңартылған білім беру бағдарламасында белгіленгендей орыс жҽне қазақ тілінде оқытатын

мектептердегі қазақ тілін оқытудың негізгі бағыттары тілді ҥйретудің 4 негізгі дағдысын

қамтиды:

1-бағыт: Тыңдалым;

2-бағыт: Айтылым;

3-бағыт: Оқылым;

4-бағыт: Жазылым.

Осы 4 негізгі тілдік дағдылардың ҿзіне тҽн жеңілден кҥрделілеп отыратын оқу

мақсаттары бар. Оқу мақсаттары ҽрбір негізгі дағды бойынша ілгерілеуді білдіріп,

мҧғалімдердің жоспарлауына жҽне бағалауына, оқушылармен олардың алдағы қадамдары

туралы ойларымен бҿлісуіне мҥмкіндік береді. Бағдарламада кҿрсетілгендей ҽрбір тілдік

дағдының міндеті:

Тыңдалым ауызша хабарламаларды, сҿздер мен мҽтіндердің мағынасын тҥсінуді, алдын

ала бағалауды жҽне ақпараттың негізгі жҽне маңызды сҽттерін анықтау мен ҽдеби

нормаларды ҿзектендіруді қамтиды.

175

Айтылым сҿздік қорды қолдануды, ҽңгімелеуді жҽне тыңдалған немесе оқылған мҽтінді

сараптауды, ауызша ҿтініш қҧрастыру мен бағалауды жҽне дыбысбейне материалдар

негізінде дҽлелдерді қуаттауды қамтиды.

Оқылым арқылы оқушылар мҽтінді жҽне оқу стратегиясының типтерін тҥсінуге,негізгі

ойды анықтауға, негізгі ойды жҽне мҽтіннің қҧрылымдық бҿліктерін, мҽтіннің стилі мен

типін анықтауды, оқылған мҽтін негізінде сҧрақ қҧрастыруды, ҽртҥрлі деректерден қосымша

ақпаратты айқындауды жҽне мҽтіндердің салыстырмалы сараптамасын қолдануды ҥйренеді.

Жазылым сипаттау қҧралдарын, материалдарды оқу мен дыбыс бейне материалдарды,

грамматикалық жҽне сҿздік нормаларды, орфографиялық қағидаттар мен пунктуациялық

нормаларды жҽне шығармашылықты қолдана отырып ҽртҥрлі стильдегі жҽне типтегі мҽтін

қҧруды кҿздейді.

Бҧл мақсатқа жету барысында табысты болу ҥшін оқушыларға білім қандай қажет

болса, дағды да сондай қажет екендігіне кҿзіміз жетті. Дағды оқушылардың ақпаратты есте

сақтап,алған білімдерін ҧғынуын, тҥсінуін жҽне ҽртҥрлі салада қолдана білуін талап етеді.

Білімді дҽл осылай қолдану оқушыларға соңғы кезде ХХІ ғасыр дағдылары деп аталып

жҥрген кең ауқымды қҧзыреттіліктерді меңгеруге мҥмкіндік береді. Біз педагогтердің

тҽжірибелік дағдылары мен біліктілігін жетілдіру мақсатында жас ҧрпаққа қажетті

дағдылардың ҽрқайсысына тоқталып ҿтеміз.

Ҧлы педагог В.А.Сухомлинский кітап оқу туралы ҿз пікірін былай тҧжырымдайды:

«Кітап оқу – балаларға ҽлемді кҿрсететін жҽне оны танытатын терезе».

Оқылым дағдысының негізгі тҥсініктерін ашатын термин сҿздерді назарларыңызға

ҧсынып отырмыз. Себебі, оқылым дағдысын қарастырғанда термин сҿздердің мағынасын

тҥсіну ҿте маңызды. Сондай –ақ тақырып бойынша ақпараттар жинақтау, тапсырмалар

дайындау барысында Сіздерге глоссарий жазудың маңызы зор.

Оқылым, біріншіден, ой мен мидың бірлескен жҧмысына байланысты болады,

екіншіден, жазылған графикалық таңбалардың тізбегін дҧрыс танып білуге қатысты.

Ҥшіншіден, мҧнда осы таңбалардың ішкі мҽн-мағынасын дҧрыс тҥсінудің рҿлі зор. Осындай

ерекшеліктер іске асқан жағдайда ғана оқылған материалдан керек ақпараттар жинақталып

алынып, оқушының қажетіне жарайды. Мектеп тҽжірибесінде мҧғалімнің қолдануында

нҽтижелі стратегияларға тоқталсақ, олар мынаны қҧрайды:

Мазмұнын түсіну үшін оқу немесе көз жүгіртіп оқу (skimming) – мҽтіндегі жалпы

идеяны тҥсіну ҥшін тез оқып шығу.

Нақты ақпараттарды табу үшін оқу (Scanning) – мҽтін ішіндегі ақпараттарды тауып

алу ҥшін оқу, яғни ол ҥшін тҧтас мҽтінді тҥсініп оқу, мазмҧнын білу маңызды емес. Мысалы,

мҽтіннен қажет пайыздық кҿрсеткіштерді, жылдарды немесе қажетті сҿздерді табу.

Детальді түрде оқу- ҽрбір сҿздің мағынасын тҥсіну ҥшін мҽтінді сҿзбе-сҿз оқу.

Мысалы, келісімшарттағы, басқа да қҧжаттардағы талаптарды немесе нҧсқауларды тҥсіну

ҥшін сҿзбе – сҿз оқу.

Болжай білу – оқылым тапсырмасы алдында қолданылатын тҽсіл. Оқушылар мҽтінді

оқымас бҧрын оның мазмҧны мен кҿтеретін мҽселесі жҿнінде ойланып, талқылап кҿреді. Ол

ҥшін олар мҽтін тақырыбына, оған берілген суретке қарап болжай отырып, сол тақырыпта ҿз

білімдерін қолданады. Бҧл тҽсіл мҽтінді оңай тҥсінуге кҿмектеседі.

Мәтін түрлерін ажырата білу – ҽр мҽтіннің ҿзіне тҽн ерекшелігін, ҧйымдастырылуын,

стилін ажырата білу. Мҽтін тҥрлері: хат, мақала, жарнама, ҽңгімелер, поэма, қҧттықтау

қағазы, ақпараттық брошюра, ҥнпарақ, хабарландыру, т.б.

Сөз мағынасын контекстен ажырату - мҽтін ішіндегі таныс емес сҿздің мағынасын

болжау ҥшін, оның айналасындағы сҿздер мен сҿйлемге назар аудару.

оқылым дағдысының коммуникативтік мақсаты:

- сҿйлеу қызметінің тҥрі ретінде оқу дағдысын қалыптастыру жҽне дамыту

- табысты жҽне ҿнімді оқуды қамтамасыз етудің жолдарын анықтау.

оқылым дағдысының лингвистикалық мақсаты:

176

- мҽтіндегі негізгі жҽне қосымша ақпаратты ҽр тҥрлі деңгейде қабылдауы жҽне тҥсіне

білуі, айтылым заңдылықтарына сҽйкес оқи алуы

Оқушылардың оқылым әрекеті бойынша дайындық деңгейлеріне қойылатын

талаптар:

Оқылым ҽрекеті бойынша:

қазақ тіліндегі бірегей дыбыстарды дҧрыс оқиды;

сҿйлем мазмҧнына жҽне емле белгілеріне сҥйеніп, дауыс ҽуенін дҧрыс қояды;

сҿйлемнің араларындағы дауыс ҥзілістері мен логикалық ҥн байланыстарын аңғарады;

сҿз, сҿз тіркесі, сҿйлем, абзац, мҽтін сияқты бірліктерді айырады;

сҿйлем тҥрлерін дҧрыс оқиды;

мҽтінді мҽнерлі жҽне жҥргізіп оқи алады; ҿлең мҽтіндерін мҽнерлеп оқи алады жҽне т.б.

Оқылым әдіс-тәсілдері 3 кезеңді қамтиды.

Оқылым алдындағы кезеңде оқушылар суреттерді қалай қолдану керектігін, мҽтіннің

мазмҧнын табуды жҽне зерттеуді ҥйреніп, ҿздерінің анағҧрлым тиімді оқуына кҿмектеседі.

Мәтінді оқыған кезде олар маңызды ақпаратты қажет емес бҿліктерінен қалай ажырату

керектігін ҥйреніп, оқу жылдамдығы қаншалықты артатынын жҽне таныс емес сҿздерге

қалай тҥсінік берілетінін ҥйренеді.

Оқылымнан кейінгі кезеңде оқушылардан қайтадан оқып шығып, нақты ақпаратты

табуды жҽне оқығандарын тҥйіндеуді сҧрауға болады.Карелл (1998) оқушылар ҥшін оқу

ҽдіс- тҽсілдерін білу ғана емес, тиісті де тиімді ҽдісті таңдай білу де маңызды деген тҧжырым

жасайды.

Мҧғалімдерге оқылымды тиімді жҥзеге асыратын ҽдіс-тҽсілдері ҿз тҽжірибелеріне

дендеп енгізу қажет деп, тҿмендегі ҽдістемелік кеңестер мен стратегияларды ҧсынып

отырмыз:

Мҧғалім оқушылардың бҧған дейінгі біліміне жҥгінеді.

Мҧғалім оқушыларды оқуды жалғастыруға жҽне мҽтіндегі ақпаратты лайықты тҥрде

пайдалануға уҽждейді.

Оқушылар мҽнмҽтіндегі таныс емес сҿздердің мағынасын ашады.

Мҧғалім сабақтарды оқылым алды, оқылым кезінде жҽне оқығаннан кейін деп

қҧрылымдайды.

Мҧғалім оқылым сыныпта ҽрбір кҥні немесе ҽр сабақта орын алады деп кҥтеді.

Мҧғалім оқылым ҥшін қызықты, сан-алуан, ҽдемі жҽне қол жетімді ресурстарды

пайдаланады.

Оқушылар жан-жақты оқылымға тартылады (мҧғалім оқылым ҥшін тартымды

материалдарды таңдап, сыныпта оқуға уақыт береді; оқушылардың қызығушылықтарын

айқындайды, оларға комикс, газет, журнал оқуға мҥмкіндік береді, мҧғалім оқылымның

барлық тҥрлері ҥшін жан-жақты мҥмкіндік қарастырады, оның ішіне Интернет те кіреді; ол

оқушылар не оқитынын жҽне неліктен оқитынын ҽңгімеге арқау етеді).

Оқушылар жҥгіртіп оқиды.

Оқушылар мҽтінді қайта оқиды.

Оқушылар оқылым тапсырмалары бойынша игерген сҿздік қорын тҽжірибеде қолданып

кҿреді (сҽйкес келетін сыңарын табуға арналған жаттығулар, бос жерлерді толтыруға

арналған жаттығулар т.б.).

Оқушылар сҿздік қордың баюына назар аударады.

Мҧғалім жаңа сҿздерді қолдануға жаттығуға мҥмкіндік береді.

Мҧғалім мҽтіннің негізгі идеясы мен нақты ақпаратты айқындауға арналған

жаттығуларды орындауға береді.

Оқушылар келесі жаттығуларды орындай отырып, мҽтін қҧрылымын талдайды:себеп-

салдар байланысын табу, салыстырмалы сипаттама, араластырылып берілген азатжолдарды

қайта қҧрау, қорытындыдан қате сҿйлемдерді алып тастау, негізгі идея мен қосымша

ақпаратты сҽйкестендіру жҽне т.б.).

Оқушылар мҽтінді жҽне авторды бағамдайды.

177

Оқушылар мҽтіндегі ақпарат туралы ойланады.

Уақыт бойынша оқу тапсырмасы жҽне жҥгіртіп оқуға дағдылануға арналған оқылым

жаттығулары.

Педагог ғалым Д.И. Тихомиров: «Оқушыны оқытудың алғашқы қадамдарында оқуға

жҽне ойлауға ҥйретуге болады, ал кейін оқуға деген қызығушылығын туғызу керек» дейді.

Ендеше осы айтылған қанатты сҿздерден балаға кітап оқытуды неден бастау керек екенін,

оқыту дағдысын ҥйретуде қандай аспектілерге баса назар аудару керектігін айқын байқауға

болады.


1. Жаңартылған білім беру бағдарламасы,2016.-4б

2. Методологические и учебно-методические основы внедрения системы

критериального оценивания учебных достижений обучающихся. Методическое пособие. –

Астана: НАО имени И. Алтынсарина, 2015. – 58 б.

3. Тҧрғынбаева Б.А. Мҧғалімдердің шығармашылық ҽлеуетін біліктілікті арттыру

жағдайында дамыту: теория жҽне тҽжірибе. - Алматы, 2005.-45б.

4. Ҽлімов А. Интербелсенді ҽдістемені ЖОО-да қолдану мҽселелері. Оқу қҧралы.-

Алматы,2013.-448б.

5. Сманқҧлова Ж.Е.Оқытудың интерактивті ҽдісі.-Алматы, 2006.-35б.

ПЕДАГОГТЕРДІҢ АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ДАҒДЫЛАРЫН

«ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН» БАҒДАРЛАМАСЫ НЕГІЗІНДЕ ДАМЫТУ

Каллибекова Г.У.,

«Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Ақтҿбе облысы бойынша ПҚБАИ Курстан кейінгі қолдау

жҽне инновацияны енгізу лабораториясының IT маманы

Мұғалім – өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, ал оқуды, ізденуді

тоқтатқанмен оның мұғалімдігі де жойылады.

К.Д.Ушинский

Қазіргі заман талабына сай, ҽр мҧғалім, ҿз білімін жетілдіріп, ескі бірсарынды

сабақтардан гҿрі, инновациялық технологияларды кҥнделікті пайдаланса, сабақ тартымды да,

мҽнді, қонымды, тиімді болары сҿзсіз. Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңында

«Білім беру жҥйесінің басты міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын енгізу,

білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу»

деп атап кҿрсеткен. Елбасымыз Н.Ҽ. Назарбаев жолдауында «Болашақта ҿркениетті дамыған

елдердің қатарына ену ҥшін заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 50 елдің

қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін – білім». Сондықтан, қазіргі даму кезеңі білім беру

жҥйесінің алдында оқыту ҥрдісінің технологияландыру мҽселесін қойып отыр. Оқытудың

ҽртҥрлі технологиялары сарапталып, жаңашыл педагогтардың іс – тҽжірибесі зерттеліп,

мектеп ҿміріне енуде.





жҽне басқа да перспективалы салаларды дамыту керектігі назарға алынған.




бағдарламасы қабылданды. Ол 4 бағыт бойынша жҥзеге асырылады.

1. «Сандық Жібек жолын» жасақтау қолжетімді, жылдам ҽрі қорғанысы мықты сандық

инфрақҧрылымды жетілдіруге бағытталады.

178

2. «Жасампаз қоғамды» қалыптастыру арқылы цифрлы экономиканың дағдыларын

дамытып, халықтың сандық сауаттылығын ашуға мҥмкіндік туады.

3. «Цифрлық жаңғыру» бағыты экономиканың ҽр саласында бҽсекеге қабілеттілікті арттыру мақсатында сандық технологиялардың қолдану бойынша жҧмыс істейді.

4. «Белсенді сандық ҥкімет» электронды жҽне мобильді жҥйенің жетілуін қамтамасыз ете отырып, мемлекеттік қызметті жолын жеңілдетуді қарастырады.

Қазақстанда ақпараттық технологияларды мемлекеттік секторға ендіру жҧмыстары

осыдан он жыл бҧрын сҽтті басталған. Оған мысал келтіруге болады, ол – «eGov» жҥйесі

немесе Қазақстанның электронды ҥкіметі. Дҽл осы жҥйенің кҿмегімен бҥгінде жҥздеген

операцияны компьютер алдында отырып-ақ жҥргізе аласыз. Қҧжат ресімдеу, коммуналдық

қызмет тҥрлерінің ақысын, салық, айыппҧл, сақтандыру жҽне ҿзге де қызмет тҥрлерін ҥйде

отырып тҿлеуге кез келген қазақстандықтың мҥмкіндігі бар. Бҧл істер алдағы кезде одан ҽрі

жетілдіріле тҥседі.

Ал білім саласындағы цифрландыру мҽселесіне келсек, бҧл – адами капиталды дамыту

бағыты. Білім беру жҥйесін ҽлемнің ҥздік тҽжірибелеріне сҽйкес жаңарту – орта білім беру

бағдарламаларын жаңарту бойынша жобаны жҥзеге асыру кҿзделген. Мҧнда роботты

техника, виртуалды шындық элементтерін, 3D-баспа жҽне т.б. оқу ҥрдісіне енгізу

қарастырылады.

Бҧл бағыт білім берудің басқару жҥйесін қҧру, бастауыш білім беруде бағдарламалау

негіздерін 2-сыныптан енгізу, жетекші АКТ мамандықтар бойынша білім беру

бағдарламаларын жаңарту сияқты іс-шаралар жҥзеге асырылуда. Оның ішінде заманауи

трендтерді ескере отырып, педагогтердің цифрлы дағдыларын арттыру мақсатында

біліктілігін арттыру.

Мҧны жҥзеге асырудың бір бағыты - цифрлық білім беру контенттерін қолданбалы

программаларда жасақтау болса, дайын интерактивтік орталарда ҿз қорларын даярлап оқу

ҥрдісінде тиімді пайдалана білу бҧл да маңызды болып табылады.

Цифрлық білім беру контенттерін жасау тҽсілінің бірі – жалпы қолданыстағы

бағдарламалық қҧралдарды пайдалануға болашақ мамандарды бағыттау. Microsoft Office,

Macromedia Flash, Corel Draw, Adobe Photoshop, Ulead GifAnimator, Adobe Premiere,

HandAnimation-setup64 серияларының бағдарламалық ҿнімдері, HTML-қҧжаттарын

Macromedia DreamWeaver, Microsoft FrontPage сияқты редакциялау қҧралдары жатады.

Бҧлармен қатар қазіргі кезде кең тарап жҥрген онлайн-презентация жасақтаушы MS Power

Point, Prezi Desktop, Sway, SlideRocket, Google Docs, 280 Slides, Photodex ProShow Producer,

ПромоШОУ т.б. атап кетуге болады.

Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше

сауатты, жан-жақты маман болу мҥмкін емес. Олай болса оқу ҥрдісінде АКТ мҥмкіндіктерін,

цифрлық контенттерді толығымен пайдалану, тақырып бойынша интерактивтік, видео-

материалды ҽзірлеп, оны зерттеу арқылы тақырыпқа сай орындалатын тапсырмаларды

анықтау жҽне жасалу алгоритмін ҿздеріне қҧрғызу арқылы шығармашылықпен жҧмыстануға

итермелейді. Ҽрине бҧл ҧзақ уақыт талап ететін процесс, сондықтан да бірнеше сабаққа

есептеліп, жоспарланады. Бҧл бір жағынан педагогтердің ақпаратты жинақтауға, ҿздеріне

қажетті материалды Интернет желісінен іріктей білуіне жҽне қажетті программаны ҿзбетімен

ҥйренуіне ҽкеледі, бір сҿзбен айтқанда АКТ-қҧзыреттіліктерін қалыптастырады.

Осы мақсатты жҥзеге асыру нҽтижесінде педагогтер ақпараттық технологияларды

пайдалану тҽсілдерін игеріп, қазіргі ҽлемнің информациялық бейнесін жасауға қол

жеткізетін деңгейге кҿтеріле алады.

179

ЦИФРОВАЯ ТЕХНОЛОГИЯ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ

Абдешова Ж.А., [email protected]

Кандыагашская городская средняя общеобразовательная школа № 4

Развитие технологий во всех сферах человеческой деятельности влечет за собой

изменения в требованиях, предъявляемых к выпускникам общеобразовательных

учреждений. Возникла необходимость в новой модели обучения, построенной на основе

современных информационных технологий, реализующей принципы личностно

ориентированного образования.

Многие словесники скептически относятся к применению ИКТ на уроках русского

языка и литературы, считая, что они мешают эмоциональному восприятию художественного

произведения, что на уроках литературы нужно воспитывать и развивать эмоциональную и

творческую сферу ребенка, а не «компьютезировать» его личность. Но постепенно, изучая

возможности компьютерной техники, учителя-филологи начинают понимать, что при

умелом, дозированном использовании ресурсов ИКТ на уроке сохраняется атмосфера

творческого поиска, эмоциональности, а также стремление к активному усвоению учебного

материала.

Образовательные средства ИКТ можно классифицировать по ряду параметров: по

решаемым педагогическим задачам, по функциям в организации образовательного процесса,

по типу информации. У учителя есть возможность выбора наиболее подходящих и доступ-

ных ему средств ИКТ для организации того или иного урока. К примеру, при подготовке к

урокам русского языка и литературы используются вспомогательные и информационно-

обучающие средства чаще всего с текстовой информацией (энциклопедии, словари, хресто-

матии, мультимедийные учебные издания), для проведения уроков - средства с визуальной

информацией (фотографии, портреты, иллюстрации, схемы). На уроках литературы

добавляются средства с аудио- и видеоинформацией (виртуальные экскурсии) [1, с. 32-54].

При планировании учебной деятельности с использованием ИКТ на уроках

предлагается следующий алгоритм: – определение места в общей системе уроков; –

определение оптимального содержания урока в соответствии с требованиями учебной

программы и целями урока с учетом уровня подготовки и подготовленности обучающихся; –

прогнозирование уровня усвоения обучающимися научных знаний, сформированности

умений и навыков как на уроке, так и на отдельных его этапах; – выбор наиболее

рациональных методов, приемов и средств обучения, стимулирования и контроля на каждом

этапе урока; – выбор, обеспечивающий познавательную активность, сочетание различных

форм коллективной и индивидуальной работы на уроке и максимальную самостоятельность

обучающихся; – реализация на уроке всех дидактических принципов

На уроках рекомендуется активно использовать современные образовательные

технологии. Компьютерные технологии на уроках предполагают: – использование

мультимедиа-технологий при изучении учебного материала; – интенсивное использование

компьютера как инструмента повседневной учебной работы обучающихся и учителей; –

реализацию технологий межпредметных связей; – разработку методов самостоятельной

поисковой и исследовательской работы обучающихся в ходе выполнения учебных

телекоммуникационных проектов; – поиск и обработку информации в рамках изучаемого

материала с использованием Интернет; … Оно побуждает обучающихся к творчеству, давая

возможность легко менять параметры измерений. Кроме того, программа для видеоанализа

позволяет получать данные из видеофрагментов, что дает возможность использовать их в

качестве примеров и исследовать реальные жизненные ситуации, отснятые на видео самими

обучающимися, а также фрагменты учебных и популярных видеофильмов.[1с.116]

Для создания эмоционального фона на уроке, для передачи атмосферы изучаемой

эпохи, для расширения кругозора и развития эстетических чувств активно используются

возможности музыкальных произведений и живописи (чтение литературных произведений


180

на фоне музыки, иллюстрирование текстов фрагментами живописи и др.). Данные приемы

обогащают урок и позволяют передать одни и те же реалии жизни разными

художественными средствами (с помощью слова, образа, звука), что дает возможность

учителю найти отклик в душе каждого ребенка, а ученику - осмыслить, прочувствовать и

целостно воспринять проблему. Реализовать эти задачи нам помогает программа Windows

Movie Maker для создания видеороликов использовать презентации в программе Microsoft

Office PowerPoint. Например, презентация по творчеству Н С. Гумилева. Несколько слайдов.

Каждый слайд сопровождается видеорядом предметов. Какому писателю, поэту Серебряного

века принадлежат эти вещи. При изучении тех или иных правил для лучшего усвоения и

запоминания необходимо, на наш взгляд, делать небольшой экскурс в историю языка. Так,

работая по теме «Имя существительное» с использованием того же мультимедиа-продукта,

учащиеся узнают, что в древности категория числа имен существительных включала в себя

три формы: единственное число, двойственное число и множественное число. На уроках

закрепления изученного материала демонстрация фрагментов программы с использованием

мультимедийного проектора значительно повышает интерес к предмету. Например, на

экране появляется сначала таблица для повторения «Буквы И, Ы после приставок», далее в

тетрадях выполняются задания тренажера, потом на демонстрационном экране

осуществляется проверка выполненной работы. На уроке контроля ученики выполняют тест,

который занимает оптимальное время (3-4 минуты), причем система сама «оценивает»

знания тестируемого. Если учителя не устраивают те задания и упражнения, которые есть в

готовых программных пособиях, то можно самостоятельно подготовить презентацию и

подобрать упражнения для закрепления с помощью программного обеспечения SMART

Notebook, имеющего интуитивный интерфейс, который облегчает процесс создания

креативных и увлекательных уроков.

В заключение скажем, что в использовании ИКТ на каждом уроке нет необходимости.

Компьютер не может заменить учителя, поэтому все технологии следует использовать в

комплексе с другими методическими средствами. Нужно использовать компьютерную

поддержку продуктивно, уместно и дозировано.

Использование компьютера на уроке – это один из путей, активизирующий и

оптимизирующий учебный процесс, повышающий интерес школьников к изучению русского

языка и литературы, и тем самым повышающий уровень орфографической и пунктуацион-

ной компетентности учащихся, помогающий реализовать идеи развивающего обучения.


1. Плигин А.А. Новые подходы к обучению литературе / А. А. Плигин // Личностно-

ориентированные подходы в образовании / Под ред. Скоробогатовой Г.Г. М.: 2002.

2.Об особенностях организации образовательного процесса в общеобразовательных

школах Республики Казахстан в 2018-2019 учебном году: Инструктивно-методическое

письмо. – Астана: Национальная академия образования им. И. Алтынсарина.

ЦИФРЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ – ЗАМАН ТАЛАБЫ




Қазіргі ақпараттық дҽуір кез келген жеке тҧлғаның бойында жаңа қҧзыреттіліктің

қалыптасуын талап етуде. Ақпараттық қҧзыреттілік ақпараттар ағыны билеген заманда адам

қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Цифрлық қолжетімділік: Технология пайдаланушылары технологияны қолдануға

келгенде бҽріне бірдей мҥмкіндіктер бола бермейтінін ескерулері керек. Тең сандық

қҧқықтарды қорғау жҽне электронды қолжетімділікті қолдау сандық азаматтықтың бастапқы

181

нҥктесі болып табылады. Технологияларға қол жеткізуді қамтамасыз ету жҽне кеңейту

кҿмектесу барлық сандық азаматтардың мақсаты болуы тиіс. Пайдаланушылар шектеулі қол

жеткізе алатынын есте ҧстау қажет, сондықтан басқа да ресурстар берілуі қажет болуы

мҥмкін. Ҿнімді азаматтар болу ҥшін, біз еш адамдардың сандық қолжетімділіктентыс

қалмағанына кҿз жеткізуіміз қажет.

Цифрлық нарық - тауарларды электрондық сатып алу жҽне сату. Технология

пайдаланушылар нарықтық экономиканың ҥлкен ҥлесі электрондық жҥргізілуде екенін

тҥсіну керек. Заңды жҽне қҧқықтық алмасулар реттеліп жатыр, қайткенмен сатып алушы

немесе сатушы онымен байланысты мҽселелерден хабардар болуы қажет. Интернетте

ойыншық, киім, автомобильдер, азық-тҥлік, жҽне т.б. заттарды сатып алу кҿптеген

пайдаланушыларға ҥйреншікті жайтқа айналды. Сонымен қатар, кейбір елдердің заңдарына

немесе моральға қайшы болып табылатын тауарлар мен қызметтер де бар екендігін естен

шығармаған жҿн. Пайдаланушылар жаңа сандық экономикаға қалай тиімді тҧтынушылар

болуы туралы ҥйренулері керек.

Цифрлық байланыс: Сандық революция шеңберінде маңызды ҿзгерістердің бірі басқа

адамдармен қарым-қатынас қҧру қабілеті болып табылады. ХІХ ғасырда, байланыс

нысандары шектеулі болды. ХХІ ғасырда, байланыс параметрлер таңдау (мысалы,

электрондық пошта, ҧялы телефондар, жылдам хабар алмасу) кең ауқымда ҧсынылуда.

Кеңейтілген сандық қарым қатынас қҧру опциялары барлығын ҿзгертті, ҿйткені адамдардың

ҥнемі байланыста болу мҥмкіндіктері бар. Енді ҽркім кез келген жерде жҽне кез келген

уақытта, кез келген қарым-қатынас жҽне бірлесіп жҧмыс істеу мҥмкіндігі бар. Ҿкінішке

орай, кҿптеген пайдаланушылар тҥрлі сандық байланыс опцияларымен кезіккенде тиісті

шешімдер қабылдауға ҥйретілмеуде.

Цифрлық сауаттылық: Мектептер технологияны енгізу саласында ҥлкен жетістіктерге

жетті, бірақ ҽлі де кҿп жҧмыс атқарылуы қажет. Қай технологияларды қолданумен қатар

оларды қалай тиімді пайдалану мҥмкіншіліктері тҥсіндірілуі қажет. Жаңа технологиялар

мектептерде пайдаланылмаса да жҧмыс орындарына енгізіліп жатыр (мысалы бейне-

конференциябайланыс, викилер сияқты онлайн бҿлісу кеңістіктер). Сонымен қатар, кҿптеген

ҽр тҥрлі мамандықтар бойынша жҧмысшылар (дҽл уақытты ақпарат) дереу ақпарат

жинаулары қажет. Бҧл процесс кҥрделі іздеу жҽне ҿңдеу дағдыларын (яғни, ақпараттық

сауаттылығын) талап етеді. Оқушылар сандық сауаттылықты қалай арттыруға болатынын

ҥйретілу керек. Басқаша айтқанда, оқушыларға кез келген затты, кез келген уақытта, кез-

келген жерде ҥйренуді ҥйрету керек. Бизнес, ҽскер жҽне медицина технологиялардың ХХІ

ғасырда қалай пайдаланылуда екенін кҿрсететін тамаша мысалдар болып табылады. Жаңа

технологиялардың пайда болу жиілігіне байланысты, оқушылар тез жҽне тиісті

технологияны қалай пайдалану керектігін білулері қажет. Сандық Азаматтық дегеніміз

адамдарды жаңа жолмен оқуды қамтиды - осы жеке тҧлғалар ақпараттық сауаттылық

дағдыларын жоғары дҽрежеде білулері қажет.

Технология пайдаланушылар жиі сандық азаматтықпен айналысатын ең ҿзекті

мҽселелердің бірі ретінде осы аймақты қарастырады. Біз орынсыз тҽрбиесіздікті кҿрген кезде

танимыз, бірақ адамдар технологияны пайдалану алдында сандық этикетті (яғни, тиісті

мінез-қҧлық) ҥйренбейді. Кҿптеген адамдар сандық этикет туралы ҿзгелерге айтып

тҥсіндіруде ыңғайсыз сезінеді. Жиі ережелер мен нормалар жасалуда, кейбір кезде

технология орынсыз пайдаланылған кезде тыйым салынып тоқтатылады. Бҧл ережелер мен

саясатын жасау ҥшін жеткіліксіз болып табылады, біз осы жаңа қоғамда жауапты сандық

азаматтары болуға барлығын ҥйретуіміз керек.

Цифрлық талаптар: сандық заң қоғам ішінде технологиялық этикамен

айналысады.Этикаға қайшы ҽрекеттер ҧрлық немесе қылмыс тҥрінде кҿрінеді. Этикалық

тҧрғыда қоғамның заңнамасын бҧлтарыссыз сақтау тҥрінде кҿрінеді. Пайдаланушылар басқа

адамдардың жҧмысы, жеке басын немесе меншігіне онлайн зиян келтiру немесе ҧрлау

қылмыс екенін тҥсінуі қажет. Пайдаланушылар этикалық қоғамда білу керек қоғамның

белгілі бір ережелері бар. Бҧл заңдар барлық онлайн жҧмыс істейтін немесе онлайн ойын

182

ойнайтын адамдарға қолданылады. Басқалардың ақпаратын бҧзу, заңсыз музыка жҥктеу,

плагиат, деструктивті қҧрттар жасау, вирустар немесе троянвирустарын қҧру, спам жіберу

немесе ҧрлау кез келген анықтау немесе меншік ҽдепсіз болып табылады.

Цифрлыққҧқықтар жҽне міндеттер: сандық азаматтар қҧпиялылық, сҿз бостандығын

жҽне т.б. қҧқығы бар. Негізгі сандық қҧқықтар сандық ҽлемде талқыланып, сандық ҽлемде

қолданылып, тҥсінілуі тиіс. Осы қҧқықтармен бірге сондай-ақ жауапкершілік те келеді.

Пайдаланушылар технологияны қалай тиімді тҥрде пайдаланылуы керектігін анықтауға

кҿмектесу керек. Сандық қоғамда осы екі салада жемісті болуы ҥшін ҽрбір адам ҥшін

бірлесіп жҧмыс істеуі тиіс.

Цифрлықденсаулық: кҿз қауіпсіздігі, қайталанатын стресс синдромы жҽне дыбыс

эргономикалық практикасы жаңа технологиялық ҽлемде шешу керек мҽселелер болып

табылады. Физикалық мҽселелер бҿлек психологиялық мҽселелер кҿп таралған болып отыр,

соның бастысы интернет нашақорлыққа тҽуелділік болып табылады. Пайдаланушыларға

технологияларға тҽн қауіп бар екені ҥйретілуі қажет. Цифрлық азаматтық технология

пайдаланушылар ҥшін білім беру жҽне оқыту арқылы ҿздерін қалай қорғай алатынын

оқытатын мҽдениет болып табылады.

Цифрлық қауіпсіздік (ҿзін-ҿзі қорғау): кез келген қоғамда, ҧрлап тонау немесе басқа

адамдарға жауыздықниетті жандар бар. Мҧндай адамдар сандық қауымдастықта да

табылады. Біздің ҿз қауіпсіздігімізді қамтамасыз етуіміз ҥшін қоғамдастықтың басқа

мҥшелеріне ғана сенім арту жеткіліксіз. Біз қорғау деңгейін қамтамасыз ету ҥшін, біз

ҥйлерімізде есіктерге қҧлыптар мен ҿрт дабылдарын орнатамыз. Сол секілді сандық

қауіпсіздікті де қамтамасыз ету ҥшін де бірдей шаралар жасалуы тиіс. Біз деректердің сақтық

кҿшірмелерін вирустардан сақтап, біздің жабдықтарымызды бақылаудан қорғауымыз керек.

Жауапты азаматтар ретінде біз бҧзылуы немесе зиян келтіруі мҥмкін сыртқы кҥштерден

біздің ақпараттарды қорғауымыз қажет. Бҧл мектеп оқушыларының да ҿзінің ақпараттық

қауіпсіздігін қамтамасыз ете алатындай жеке тҧлға болып қалыптасуына деген біздің

жауапкершілігімізді танытады.

БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІНДЕГІ ЦИФРЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ

МҤМКІНДІКТЕРІ

Агниязова Н.Б., Гапбасова И.М. [email protected]

Жалпы орта білім беретін №17 мектеп-гимназия

Бҥгінгі таңда компьютерсіз, мобильді қҧрылғыларсыз, ғаламторсыз ҽлемді елестету

мҥмкін емес. Адамзат ҿмірінің барлық саласын қамтыған цифрлық технологиялар

мемлекеттердің даму деңгейінің кҿрсеткішіне айналды.

Осыған орай Елбасымыз «Қазақстанның ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге

қабілеттілік» атты жолдауында цифрлық технологияларды ерекше атап кҿрсетті, «...Біз

цифрлық технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды ҿркендетуге

тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг,

цифрлық қызмет кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын жҽне

басқа да перспективалы салаларды дамыту керек.

Бҧл индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған елдердің экономикаларының қҧрылымын

ҿзгертіп, дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты. Осыған орай, Ҥкіметке «Цифрлық

Қазақстан» жеке бағдарламасын ҽзірлеуді жҽне қабылдауды тапсырамын...»,-деді Елбасы. [1]

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы бойынша ҥлкен кҿңіл білім беру саласына бҿлініп

отыр. Бҥгінгі кҥнде ҚР БҒМ ҥш бағыт бойынша жҧмыс атқарып жатқандығын айтты: орта

білім беру жҥйесіндегі ақпараттандыруды дамыту, білім беруді жҽне ғылымды басқару

ҥрдісін автоматтандыру, IT мамандарын дайындау.

183

Цифрлық технологияның білім беру жҥйесіндегі ықпалы ол - қҧжат айналымының

электронды тҥрде жҥзеге асырылатыны, қашықтықтан оқыту жҥйесінің пайда болуы деп

білуге болады.

Елімізде орта білім беру жҥйесі де E-learning бағдарламасы арқылы электронды

форматта жҥзеге асырылуда. Бҧл бағдарлама цифрлық білім беру ресурстарымен,

кеңжолақты интернетпен, оқу процесін жҽне статистиканы толық автоматтандырумен

қамтамасыз етеді. Электрондық журнал, сабақ кестесі, кҥнделік, ата-аналарға баға жҿніндегі

хабарламаның келуі секілді ақпараттар E-learning бағдарламасының аясында орындалады.

Цифрлық технологиялар тек оқу ҥдерісін электронды басқаруға ғана мҥмкіндік

бермейді, сонымен қатар, білім беру мақсатында қолданылады. 2011 жылы Ҧлттық

ақпараттандыру орталығы жалпы орта білім беру мекемелеріндегі электрондық оқыту жҥйесі

ҥшін цифрлық білім беру ресурстарын дайындау стандартын ҽзірлеген болатын. Ол жалпы

орта білім беру мекемелеріндегі электрондық оқыту жҥйесі ҥшін цифрлық білім беру

ресурстарын дайындауға қойылатын педагогикалық, психологиялық, техникалық жҽне

эргономикалық талаптардың жиынтығын ҧсынады. [2]

Стандарттағы жалпы талаптар:

- Қазақстандық білім беру мазмҧнын анықтайтын мемлекеттік қҧжаттарға сҽйкестігі; -

Оқыту процесінің заңдылықтары мен қағидаларын есепке алу;

- Пҽн саласы білімдеріндегі педагогика ғылымының жетістіктерін есепке алу;

- ЦБР-дің мазмҧны ҧлттық дҽстҥрлер ескеріліп дайындалынады.

Электронды білім беру ресурстары ҥшін осы аталған талаптар орындалуы тиіс.

Электронды оқытудың қҧлшыныстық-мақсаттық, мағыналық, операциялық іс-ҽрекеттік жҽне

бағалау-нҽтижелік компоненттері бойынша ЦБР тҥрлерін ажыратуға болады:

Электронды оқытудың қҧлшыныстық-мақсаттық, мағыналық, операциялық іс-ҽрекеттік

жҽне бағалау-нҽтижелік компоненттері бойынша ЦБР тҥрлерін ажыратуға болады:

цифрлық білім беру ресурстарының

бағыты цифрлық білім беру

ресурстарының тҥрлері оқушылардың оқу

мақсаттарын жете тҥсінуі мен

рефлекциясына жҽне оқып білетін

материалға немесе сабақ тақырыбына

олардың қызығушылығын қалыптастыру

цифрлық білім беру ресурстарының тҥрлері

мультимедиалық дыбысталған таныстырылым,

ойындық дыбысталған таныстырылым,

анимацияланған дыбысталған логикалық

қҧрылымдық схема, интерактивтік тапсырмалар,

автоматтандырылған сауалнамалар

жаңа материалды тҥсіндіру, оқыту

мазмҧнын жҥзеге асыру

жаңа материалдың мультимедиалық тҥсінікте-

месі, оқулық бейнефильм, ойындық дыбыстал-

ған таныстырылым, мультимедиалық дыбыстал-

ған таныстырылым, анимацияланған дыбыстал-

ған логикалық қҧрылымдық схема, мҧрағаттық

қҧжаттар, фотожинақтар, дыбыс жазбалары,

дыбысталған мҽтіндер, есептерді шешу мен

тҥрлерін талдаудың анимацияланған ҥлгілері

білімдерді бекіту, пҽн саласындағы

білімдер, біліктер мен машықтарды

қалыптастырудағы оқушылардың

практикалық ісҽрекеттерін ҧйымдастыру

виртуалдық зертханалық жҧмыстар,

интерактивтік тапсырмалар, электрондық есеп

кітаптары, электрондық практикумдар,

интерактивтік модельдеу, электрондық сҿздік,

интерактивтік ойындар, электрондық

қҧрастырушылар, компьютерлік ҿлшеуіштер

оқушылар ҿздерінің оқу жетістіктерін

тексере алатын тестілеуші бағдарламалар

сабақтардың тақырыбы бойынша, тоқсандық

қорытынды бойынша, жылдық қорытынды

бойынша дайындайтын тестілеуші

бағдарламалар, психологиялық сараптамалық

тестілер, зеректілікті, оқу қҧлшынысын тексеру

тестілері

184

Кестеде келтірілген цифрлық білім беру ресурстарының тҥрлері сабақ барысында

оқытушыға кҿмек ретінде жҽне оқушыға да ҥй тапсырмасын орындауда зор ықпалын

тигізетіні анық.

Цифрлық білім беру ресурстарын қолданудың ҽдістері:

1. ЦБР-н пайдаланудың ең танымал ҽдісі – электрондық қҧралды жаңа материалды

тҥсіндіргенде немесе жаңа сабақты бекіткенде қолдану.

2. оқушының ҿзіндік іс-ҽрекетін ҧйымдастыруға арналған ЦБР-дағы ҥлкен

мҥмкіндіктерді пайдалану ҽдісін атауға болады. Мҧндай ҽрекет ҥй тапсырмасын, сынақ жҽне

т.б. дайындауда орындалуы мҥмкін.

3. ЦБР-ді ҽртҥрлі бақылауларды ҧйымдастыруға қолдану ҽдісін атауға болады.

4. мультимедиалық қҧралдарды пайдалану арқылы ЦБР-ді нақты бір пҽн не бағыт

бойынша топтастыруға мҥмкіндік беретін ҽдіс.

5. ЦБР-ды лабораториялық жҧмыстарды орындау кезінде жҽне кҿптеген курстарда

қарастырылатын ҽртҥрлі топтық іс-ҽрекеттерде қолдану ҽдісін атауға болады.

6. жаратылыстану циклінің пҽндері мен информатика жҽне АКТ ҥшін интерактивті

ЦБР-ді жаттықтырушы ретінде қолдану ҽдісі.

7. оқушыларға мҧғалімнің қатысуынсыз ҿздеріне ыңғайлы уақытта теориялық

материалдармен танысуға, лабораториялық жҧмыстарды орындауға мҥмкіндік беретін

қашықтықтан оқытуды ҧйымдастыру ҽдісі. [2]

Осы қарастырылып жатқан цифрлық технологиялардың мҥмкіндіктері мҧғалімдердің

қызметін жеңілдетті, ал оқушылар ҥшін сабақтың қызық тҥрде ҿтуі олардың пҽнге деген

қызығушылықтарын оятуға себеп болды.

Заманауи технологиялардың педагогикада қолданылуының мақсаты жасҿспірімдерді

жан-жақты дамыту, инновацияциялық білімді дамыту, жаңа ҿзгерістер енгізу, жаңа

педагогикалық идеялар, жаңалықтарды ҿмірге ҽкелу.

Оқу процесін жетілдіру, оқушылардың қазіргі кезеңдегі технологиялық процестерді

меңгеруі ҥшін ҿндірістік оқытуда кҿптеген инновациялық ҽдістерді тиімді қолдана отырып,

мамандығын жақсы меңгерген, білімін ҽрі қарай жетілдіріп отыратын білікті де, білімді

кҽсіби мамандар даярлауға ҽбден болады.

Цифрлық технологиялар кҥннен кҥнге дамып жатыр жҽне заманауи ҽлемге ҥлкен

мҥмкіндіктер ашуда. Адам ҿмірінің бизнес, тілдесу, білім алу тҽрізді ҽртҥрлі сферасында

инновациялар зор ҥлесін қосып жатыр.

Қазіргі Қазақстандық білім беру жҥйесінің негізгі міндеті – оқудың жаңа

технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық

желілерге шығу, ҧлттық жҽне жалпы адамзаттық қҧндылықтар, ғылым мен практика

жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға жҽне кҽсіби шыңдауға

бағытталған білім алу ҥшін қажетті жағдайлар жасау» деп атап кҿрсеткендей-ақ, қазіргі

кезеңде ҽрбір мҧғалімнің алдына қойылып отырған басты міндеттердің бірі – оқытудың ҽдіс-

тҽсілдерін ҥнемі жетілдіріп отыру жҽне педагогикалық, ақпараттық технологияны меңгеру.

Білім беру – оқытудың тҽрбие мен дамытудың ҥздіксіз процесі. Қазіргі білім беру

саласындағы басты міндет – білім мазмҧнына жаңалық енгізудің тиімді жаңа ҽдістерін

іздестіру мен оларды жҥзеге асыра алатын жаңашыл мҧғалімдерді даярлау. «Жаңашыл

мҧғалімдер» «педагогикалық қызметтің барлық тҥрлерін зерттеп, кез келген педагогикалық

жағдайда ҿзінің білімділігі, парасаттылығы, ақылдылығы, мҽдени-ептілігі, іскерлігі,

шеберлігі арқасында шеше алатын, педагогикалық ҥдерістің нҽтижесін жақсартуға

ҧмтылатын жаңашыл ҽрі шығармашылықпен жҧмыс істей алатын жеке тҧлға болуы керек».


1. Н.Ҽ.Назарбаев., Ел президентінің Қазақстан халқына жолдауы Астана қ., 2018 жылғы

10 қаңтар.

2. Жалпы орта білім беру мекемелеріндегі электрондық оқыту жҥйесі ҥшін цифрлық

білімдік ресурстарды дайындау стандарты www.nci.kz.

185

БАЛАБАҚШАДА АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАТИВТІ ТЕХНОЛОГИЯНЫ

ҚОЛДАНУДА ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Аймағанбетова Б.Ж.

№5 «Жҧлдыз» МДҦ,тҽрбиеші

Білім мен ғылым мемлекетіміздің ҽлеуметтік-экономикалық капиталы дамуының

негізгі факторы болып табылады. Білім саласын дамыту инновацияны ендіруге септігін

тигізіп, экономикалық ҿсудің негізгі қозғалыс кҥші болып табылатын қазіргі еңбек

нарығында бҽсекеге қабілетті болуға қажетті жастарды керекті білімдер мен дағдылармен

қамтамассыз етеді. XXI ғасыр жаңа технология мен ақпараттандыру ғасыры. Қазақстан

Республикасының «Білім туралы» заңында: «Білім беру жҥйесінің басты міндеті-ҧлттық

жҽне азаматтық қҧндылықтар мен практика жетістіктері негізінде, жеке адамды

қалыптастыруға жҽне кҽсіби шыңдауға бағытталған білім алу ҥшін қажетті жағдайлар жасау,

оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық

ғаламдық коммуникациялық желіге шығу»-делінген. Бҧл бҥгінгі педагог мамандарға жоғары

деңгейдегі біліктілік талаптарын қоюмен бірге заман ағымына қарай кҥрделене тҥсетін

кҽсіби міндеттерді шеше алуды жҽне соған сай ҽрекет ете алуды міндеттейді. Балаларды

шығармашылыққа, ҿз бетінше ҽрекет етуге бағытталған тапсырмалар саны кҿбейгенде

ғана,ҿз пікірін айта алатын, оны дҽлелдей білетін,ҿмірге деген ҿзіндік кҿзқарасы

қалыптасқан,ҥнемі ізденіс ҥстінде болатын,қоғам дамуына ҥлес қоса алатын жан-жақты

жетілген жас ҧрпақ ҿкілдерін дайындай аламыз. Білім беру сандық технологияларын енгізу

білімнің сапасын,білім беру ҧйымдарының нҽтижелілігін арттыруға мҥмкіндік туғызады.

Қазақстанда білімде сандық технологияларды қолдану бағытын іске асыру 2016 жылғы 1

наурыздағы Қазақстан Республикасы президентінің №205 жарлығымен бекітілген

«Қазақстан Республикасының 2016-2019 жылдарға арналған білім мен ғылымды дамытудың

мемлекеттік бағдарламасының» шеңберінде жоспарланған.

Білім беру саласында интерактивті техника жҽне технологияларды пайдалану арқылы

білімнің сапасын арттыру, білім беру ҥрдісіне интенцификациялау мен моднрнизациялаудың

тиімді тҽсілдері іздестірілуде. Бҥгінгі кҥннің басты мҽселесі ақпараттық сауаттылық,

ақпараттық мҽдениет, ақпараттық қҧзіреттілік сияқты қабілеттерді қалыптастыру. Мектепке

дейінгі мекемеде ақпараттық-коммуникативті технологияларды қолданудың мақсаты-

баланың танымдық қызығушылығын қалыптастыру. Балада танымдық қызығушылықтың

болуы олардың оқу іс-ҽрекетінде белсенді,білімнің сапалы болуына, жағымды мінез-

қҧлықтарын қалыптастыруға мҥмкіндік береді. Қазір ақпараттық-коммуникативті технология

мектепке дейінгі білім беру саласына біртіндеп еніп келеді. Ақпараттық-коммуникативті

технология-бҧл сандық жҽне коммуникациялық технологияның кеңінен таралған тҥрі.

Сандық технологияларды дамыту «ақылды» оқыту мҥмкіндіктерін кеңінен аша тҥседі.

Сандық технологиялар жаңа білім беру ресурстарын қҧруға жҽне мультимедия

бағдарламарына ойын компенеттерін кіріктіру арқылы ақпараттарды беруді кеңейтуге

мҥмкіндік береді. Мектепке дейінгі ҧйымдарда инновациялық білім беру қҧралдарын

қолданудың маңызы зор. Инновациялық білім беру қҧралдарына аудио, видео, компьютер,

интерактивті тақта т. б. жатады.Қазіргі таңда кҿптеген интерактивтік бҿлімдер, қозғалмалы

обьектілер қҧруға мҥмкіндік беретін векторлық жҽне графикалық жабдықтар кҿптеп шығып

қолданыс табуда. Осындай қҧралдардың бірі-мультимедиялық оқулықтарды балабақшада

кеңінен пайдалану оқу іс-ҽрекеттерін жоғары дҽрежеде жҥзеге асыруға мҥмкіндік берері

айқын. Бҧл қҧралдың тҽрбиеші уақытын тиімді пайдалануға ықпалы мол.

Мультимедиялық оқулықтар біріншіден балалардың қызығушылығын арттырады,

екіншіден зейін қойып кҿрумен қатар тҥсінбеген жерін қайта кҿруге,тыңдауға жҽне алған

мағлҧматты нақтылауға мҥмкіндік береді. Сонымен бірге бҥлдіршіннің білім алу кезеңінде

оның оқу іс-ҽрекетіне белсенділігін арттырады. Мультимедиялық қҧрал бҥлдіршіндерге

арналған таптырмас қҧрал. Себебі бҧл кезеңде баланың зейіні ҽдемі тҥстерге,ҽдемі

186

ойыншықтарға, ҽдемілікке, ҽсемдікке ҽуес болады. Кез келген сабақта ҽр тҥрлі ҽдемі,

ҧнамды, жағымды суреттер, сызбалар, тҽсілдер арқылы графикалық иллюстрациялар

негізінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тҽрбиеленушінің

танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жҥйесін қалыптастыруға

шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды. Мультимедиялық электронды оқулықтар

бала ҥшін де, тҽрбиеші ҥшін де кҥнде дамытылып отыратын анық тҥрдегі ҽдістемелік жҥйе

болып табылады. Балабақшада қолдануға тиімді қҧралдың бірі-интерактивті тақта,ол кіші

жастағы балаларда жаңа білім алуға деген қҧштарлық туғызады. Интерактивті тақта

ақпаратты кеңінен ҧсыну қҧралы болып есептеледі жҽне баланың мотивациясын кҥшейтеді.

Ақпараттық-коммуникациялық технологияны пайдалану бҥлдіршіндердің фонематикалық

есту қабілетін, лексикалық сҿздік қорын,қарапайым сҿйлеу дағдыларын дамытады. Сандық

білім берудегі пҽрменді шешімдері педагогтардың ҽлеуетін арттырады.

*Дағдыларды кеңінен ҥйрету жҽне ҽртҥрлі ҽдістер қолдану.

*Балалардың қызығушылықтарын сақтау ҥшін ҽзірленген алуан тҥрлі контент.

*Қарқынды жҽне қызықты оқу процесі.

*Ойлау дағдысын дамыту.

*Ойын арқылы оқу процесінде ішкі интеграцияны қолдану. Балабақшада жаңа

педагогикалық технологияларды пайдаланудың басты мақсаты: оқыту мен тҽрбиелеуде

инновациялық ойын технологиясының элементтерін пайдалана отырып,жан-жақты, білімді,

қҧзіретті тҧлға тҽрбиелеу.

Кез-келген оқыту технологиясы тҽрбиешіден терең теориялық, психологиялық, педаго-

гикалық ҽдістемелік білімді, педагогикалық шеберлікті, балалардың жан дҥниесіне терең

ҥңіліп оны ҧғына білуді талап етеді. Ойын арқылы оқыту технологиясының мақсаты дидак-

тикалық, тҽрбиелік, дамытушылық, ҽлеуметтендірушілікке жетуді кҿздейді. Ойын техноло-

гиясының ерекшелігі ойындық іс-ҽрекеттің психологиялық механизмі жеке бастың ҿзіндік

талап-талғамдарына сҥйенеді. Баланың бойындағы білімділік, танымдық, шығармашылық

қасиеттерін аша тҥсуді кҿздейді. Ойын-балалар ҥшін оқу да, еңбек те, ойын айналадағы дҥ-

ниені танудың тҽсілі, Сонымен қатар ойын ҿмірде кездесетін қиыншылықтарды жеңу жолын

ҥйретіп қана қоймайды, олардың ҧйымдастырушылық қабілеттерін де қалыптастырады.

Ойын оқу ҥрдісіндегі оқытудың ҽрі формасы, ҽрі ҽдісі ретінде дербес дидактикалық катего-

рия жҽне де ойынды педагог пен балалардың бірлескен оқу ҽрекетінің ҿзара байланысты

технологиясы ретінде қолдануға болады. Менің тҽжірибемде дидактикалық ойындар ҿткізу-

де аудио мен видео материалдарды пайдаланамын, бҧл ҿз кезегінде бала қызығушылығын

оятады. Атап кетсек «Бҧл ненің дыбысы» дидактикалық ойынындааудио қҧрылғыны

пайдаланғанда бала зейінін шоғырландыруға аз уақыт кетеді, баланың есту қабілеті артады,

ненің дыбысы екенін дҧрыс анықтай алуы оған қуаныш сыйлайды. Ертегілерден ҥзінді

кҿрсетіп ары қарай жалғастыруды сҧраған мезетте балалар белсенділік танытады, кейде

дауысын басып, бейнемен жҧмыс жасау барысында ҿздерін кішкентай артистей сезінеді. Бҧл

жерде тҽрбиеші қҧралдарды пайдалануға барынша ҧқыптылықпен,шеберлікпен қарауға тиіс,

ол баланың уақыты, баланың денсаулығы, баланың жас ерекшелігі.Балабақшалаларды

интерактивті тақталар мен мультимедиялық оқулықтармен жабдықтау мҽселесі тезірек

жҥрсе, бҧл бҥлдіршіндерімізге заманауи білім беру мҽселесін сапалы етіп, биікке кҿтерер еді.

ПЕРСПЕКТИВЫ «SMART» - ТЕХНОЛОГИЙ В УСЛОВИЯХ ГЛОБАЛИЗАЦИИ

СИСТЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ

Аяпова Д.Е. [email protected]


Современность ставит перед школами Казахстана новые реальные задачи и решить их

наш профессиональный долг, так как у нашего государства должна быть надежная опора-

187

высокообразованные конкурентноспособные специалисты. Бурное развитие новых

технологий, ускоренная индустриализация и глобализация системы образования требуют

подготовки высококвалифицированных кадров, способных думать логически и масштабно.

Новые технологии значительно меняют роль учителя, вызывают необходимость в создании

новых педагогических приемов и подходов к системе повышения квалификации учителей.

Образование - стратегический ресурс, формирующий интеллектуальный капитал

Республики Казахстан. Этим обусловлено определение образования в качестве одного из

важнейших приоритетов государственной политики во всех стратегических документах

развития. Целью государственной политики в области образования является повышение

доступности качественного образования, соответствующего требованиям инновационного

развития экономики, современным потребностям общества и каждого гражданина.

Изменение среды обучения: переход к беспроводной сети, распространение умных

терминалов, прогрессирование Smart-устройств, расширение Smart - работ (мобильного

офиса) - это новое качество общества, в котором совокупность использования

подготовленными людьми технических средств, сервисов и Интернета приводит к

качественным изменениям во взаимодействии субъектов, позволяющим получать новые

эффекты - социальные, экономические и иные преимущества для лучшей жизни. Среда

Smart-обучения- это конвергенция ИКТ и инфраструктуры Интернета (слияние онлайнового

распределения программного обеспечения и контента в форме мультимедиа). Ключевые

аспекты современного Smart- обучения предполагают создание гибкой и открытой среды

обучения: использование гаджетов, открытых образовательных ресурсов, системы

управления. Основной причиной актуальности внедрения Smart-обучения является

совершенствование существующей системы образования в соответствии с новыми

требованиями Smart-экономики и Smart-общества.

Основным направлением введения Smart-обучения является формирование

информационно-коммуникационной и технологической компетентности педагогов в

электронной среде. Соответственно в школе этой работой должны заниматься не только

учителя информатики, но и учителя - предметники. Они должны выступать некими

посредниками между Smart-обучением и другими педагогами и школьниками.

В свете вышесказанного, в частности, перед учителями информатики и учителями

предметниками возникает вопрос о том, как учить современного ученика в среде Smart

learning. Оно должно быть легко управляемым, чтобы обеспечить организации образования и

гибкость учебного процесса, и интегрированным с внешними источниками.

Необходимость развития интегрированной интеллектуальной образовательной среды

основывается на достаточной степени развития Smart-технологий и интенсивности

проникновения их в повседневную жизнь.

В основе концепции Smart обучения лежит идея индивидуализации обучения, что

возможно лишь за счет создания преподавателем контента, нацеленного на конкретного

слушателя. Этого возможно добиться лишь за счет управления академическими знаниями,

когда каждый новый знаниевый объект идентифицируется и описывается. Массив подобных

объектов позволит их комбинировать и тем самым создавать уникальный контент,

удовлетворяющий потребности каждого слушателя. Оно позволит преподавателю не тратить

время, связанное с технической разработкой курса.

Он сможет воспользоваться уже существующим контентом, реализованным в виде

модулей, описанных специальным образом. При этом открывает для педагогов новые

возможности: делиться опытом и идеями, больше заниматься наукой, персонифицировать

курс в зависимости от его задач и компетенций слушателя, экономить время, дорабатывая

уже имеющийся контент, а не создавать его с нуля. Нужны новые технологические решения,

которые максимально бы облегчили труд учителя и помогли бы создавать оригинальные и

эффективные программные разработки цифровых образовательных ресурсов.

188

Использование интерактивных моделей существенно ускоряет процесс объяснения

учебного материала и повышает его качество. Образы явлений и понятий, которые

формируются с помощью моделей и анимаций, запоминаются надолго.

Интерактивные модели легко вписываются в урок и позволяют учителю организовать

новые нетрадиционные виды учебной деятельности учащихся. В процессе работы с ними

предлагаются следующие виды заданий:

1. Компьютерные наблюдения – после того, как объяснѐн новый материал, или во

время объяснения имеет смысл предложить учащимся 1-2 наблюдения. Работая с

интерактивной моделью во время изучения нового материала, учитель может

продемонстрировать данное свойство через проекционную аппаратуру.

2. Экспериментальные задачи-исследования – задачи, для решения которых

необходимо подставить соответствующие параметры переменных и пронаблюдать

изменение графика. Как правило, учащиеся с особым энтузиазмом берутся за решение таких

задач. Несмотря на кажущуюся простоту, такие задачи очень полезны, так как позволяют

учащимся увидеть живую связь компьютерного эксперимента и аналитического решения

заданий.

3. Расчѐтные задачи с последующей компьютерной проверкой – задачи, которые в

начале необходимо решить без использования компьютера, а затем проверить полученный

ответ.

4. Лабораторные работы – эффективные ресурсы программы создают удобную

техническую базу для реализации многочисленных лабораторных работ, носящих

творческий, исследовательский характер. Ученику при выполнении лабораторной работы

предстоит провести, например, построение графиков функций, предпринять индивидуальное

исследование еѐ свойств, попытаться подметить какие-то закономерности, высказать в этой

связи собственные гипотезы, экспериментально проверить их справедливость.

5. Дидактические игры – учебный материал используется в качестве средства игры;

при помощи игровых приѐмов и ситуаций учитель может стимулировать учащихся к

математической деятельности. В процессе игры развиваются внимание, наблюдательность,

сообразительность.

Примером использования цифровых ресурсов на уроках математики является

программа GeoGebra. Это бесплатная, кроссплатформенная динамическая математическая

программа для всех уровней образования, включающая в себя геометрию, алгебру, таблицы,

графы, статистику и арифметику, в одном удобном для использования пакете. Кроме того, у

программы богатые возможности работы с функциями (построение графиков, вычисление

корней, экстремумов, интегралов и т. д.) за счѐт команд встроенного языка (который, кстати,

позволяет управлять и геометрическими построениями).

Программа написана Маркусом Хохенвартером на языке Java (работает на большом

числе операционных систем). Переведена на 39 языков и в настоящее время активно

разрабатывается. Полностью поддерживает русский язык.

GeoGebra- Программа, разработанная специально для образовательных нужд в области

математики. Она предоставляет довольно обширный набор функций, которые могут быть

использованы в таких областях, как арифметика, геометрия, алгебра, статистика и др. Она

подходит для обучения на разных уровнях. В программу GeoGebra включили практически

все необходимые инструменты, с помощью которых можно строить графики и выполнять

различного рода вычисления. В программе можно строить графики функций, кривые,

конические сечения, и геометрические места точек.

Что касается вычислений, то в GeoGebra можно выполнять действия с матрицами,

вычисления с комплексными числами, искать точки пересечения кривых, аппроксимацию

множества точек кривой заданного вида и работать со статистическими функциями. Еще

одна функция GeoGebra, которая может пригодится в образовательном процессе - это запись

интерактивных видео роликов. То есть программа можно записать на видео процесс

построения или вычисления, который потом можно загрузить в Интернет, использовать на

189

лекции и т.д. Все эти функции доступны через интуитивно понятный интерфейс, в котором

будет легко разобраться даже школьнику. Поэтому программа проста и удобная в

использовании.

Наличие современного компьютерного и программного обеспечения, оптимальная и

рациональная организация учебной и учебно-методической работы позволяют повышать

мотивацию и качество подготовки слушателей, так как теоретическая подготовка

преподавателей в области применения ИТ в обучении повышается, а также

совершенствуются практические навыки владения прикладным программным обеспечением.

Следовательно, круг приобретенных компетенций педагогов становится шире и

соответствует требованиям современного образования.

Овладение новыми информационными технологиями требует от преподавателей

внесения соответствующих изменений в учебный процесс, связанных с пересмотром

традиционных методов, технологий и средств обучения, а иногда и с созданием

принципиально новых моделей обучения и разработки отдельных учебных дисциплин.

На сегодняшний день внедрение smart-технологий в учебный процесс одна из

актуальных проблем нашего общества. Внедрение smart-технологий оказывают

положительное влияние на учебный процесс, помогает учителям расширить возможности в

обучении, предоставляет доступ к различным информационным ресурсам. Применение

smart-технологий делает урок эффективным, повышает мотивацию и познавательную

активность учащихся, тем самым это влияет на повышении качества знаний.


1. Послание Президента РК Лидера Нации Н.А.Назарбаева народу Казахстана

«Стратегия «Казахстан -2050»-новый политический курс состоявшегося государства».

14.12.2012

2. Методика организации повышения квалификации педагогов в условиях внедрения

системы электронного обучения / Ахметова Г.К., Караев Ж.А., Мухамбетжанова С.Т. //

Алматы АО НЦПК "Ҿрлеу", 2013.

3. Революция в обучении: научить мир учиться по-новому: пер. с англ. /Гордон

Драйден, Джаннетт Вос. - М.: Парвинэ

ТЕСТИРОВАНИЕ КАК СРЕДСТВО ФОРМИРОВАНИЯ ФУНКЦИОНАЛЬНОЙ

ГРАМОТНОСТИ УЧАЩИХСЯ

Байбулова А.Н.,

учитель русского языка и литературы Кумсайской СШ Мугалжарского района

Объективной исторической закономерностью в настоящее время является повышение

требований к уровню образованности человека. В Послании народу Глава государства

Н.А.Назарбаев выделил следующее: «Чтобы стать развитым конкурентоспособным

государством, мы должны стать высокообразованной нацией. Необходимо уделять большое

внимание функциональной грамотности наших детей, в целом всего подрастающего

поколения. Человеческий капитал – основа модернизации. Нужно ускорить создание

собственной передовой системы образования, охватывающей граждан всех возрастов.

Ключевым приоритетом образовательных программ должно стать развитие способности к

постоянной адаптации к изменениям и усвоению новых знаний». Сущность функциональной

грамотности состоит в способности личности самостоятельно осуществлять учебную

деятельность и применять приобретѐнные знания, умения и навыки для решения жизненных

задач в различных сферах человеческой деятельности, общения и социальных отношений.

Функциональную грамотность составляют:

элементы логической грамотности;

требования технологических процессов, в которые человек вовлечѐн;

190

информационная и компьютерная грамотность;

коммуникативность

Развитие грамотности основано, прежде всего, на освоении предметных знаний,

понятий, ведущих идей. Учитель – центральное звено в реализации основных направлений

модернизации образования в целом по стране и в отдельно взятой школе. В рамках

модернизации учебного процесса особое место занимает система тестирования как

эффективный метод контроля качества подготовки обучающихся. Тестовые технологии

нашли признание в системе образования многих стран мира. Современный учебный процесс

не мыслится без системы тестового контроля, которая уже в течение десятилетий

осуществляется в западной системе образования, а последние несколько лет всѐ шире

применяется у нас в Казахстане. Результатом работы в этом направлении явилось создание

единого национального тестирования (ЕНТ) по ряду предметов школьного цикла. Между тем

тест может служить методом педагогического измерения на любом этапе обучения. Тестовые

задания эффективны и для самопроверки знаний. Использование тестов позволяет

сэкономить массу времени, проверить широкий спектр знаний учащихся по предмету,

уровень сформированности некоторых навыков и умений. Педагогическое тестирование –

форма измерения знаний учащихся, основанная на применении педагогических тестов.

Педагогический тест – это инструмент, в основе которого лежит специально

подготовленный набор знаний, позволяющих объективно и надѐжно оценить исследуемые

качества на основе использования статистических методов.

Тесты – это задания, состоящие из ряда вопросов и нескольких вариантов ответов на

них для выбора и в каждом случае одного верного. Тестовые задания удобно использовать

при организации самостоятельной работы учащихся в режиме самоконтроля, при повторении

учебного материала. При разработке и использовании уже готовых тестов важно знать,

насколько они соответствуют запроектированным целям. Ответ на этот вопрос дают

критерии качества теста, на основании которых оценивается эффективность любого теста.

Важнейшими показателями качества тестовых заданий являются:

Валидность (адекватность целям проверки). При составлении задания выделяются

существенные и несущественные признаки элементов знаний. Существенные признаки

закладываются в эталонный ответ. В другие ответы закладываются несущественные

признаки с учѐтом характерных успехов. Если учащийся при работе с заданием знает и

выделяет существенные признаки, а не формальные, то задание отвечает критерию

валидности.

Определѐнность. После прочтения задания каждый учащийся понимает, какие

действия он должен выполнить, какие знания продемонстрировать. Если учащийся после

прочтения задания правильно действует и отвечает, задание считается определѐнным. Если

на вопрос задания отвечает менее 70% учащихся, то его необходимо проверить на

определѐнность.

Простота. Формулировки заданий и ответы должны быть чѐткими и краткими.

Показателем простоты является скорость выполнения задания.

Однозначность. Задание должно иметь единственный правильный ответ – эталон.

Равнотрудность. При составлении тестов в нескольких вариантах равнотрудность

определяется стабильностью по вопросам во всех вариантах одного и того же задания. В

школьном преподавании используются традиционные тесты. Традиционный тест содержит

список вопросов и различные варианты ответов. Каждый вопрос оценивается определѐнным

количеством баллов. Результат традиционного теста зависит от количества вопросов, на

которые был дан правильный ответ.

Виды тестовых заданий:

Тест - дополнение, когда ставится многоточие. Например, слова, которые отвечают на вопрос кто? что? называются…

Может быть 4 вопроса и 4 ответа или 5 ответов.

191

Тест – напоминание представляет собой прямой вопрос, требующий только

однозначного ответа. Поэтому тест формулируется в виде прямого вопроса, на который

учащиеся должны дать однозначный ответ и выразить его словом, термином, числом,

формулой и т.п. Например, когда М.Ауэзов написал «Путь Абая»? или кто главный герой

сказки «Золотой ключик»?

Альтернативный тест представляет собой утверждение, правильность или

неправильность которого необходимо определить. Поэтому при составлении тестов следует

избегать слов, подсказывающих ответ. Правильные и неправильные предложения-

утверждения располагают вразброс. Ответ учащиеся могут давать словесно («правильно»,

«неправильно», «да» или «нет», или знаками «+», если да, «-», если нет). Альтернативные

тесты можно использовать в графических диктантах.

Тесты – выборки представляют собой задания, включающие готовые ответы, из

которых учащиеся должны сделать правильный выбор. При составлении заданий

желательно, чтобы ответов было не менее 4-х. Задания оформляются на карточках-

перфокартах. Если материальная база школы позволяет, то тестовый контроль может

осуществляться с применением ИКТ, что предполагает возможность быстрее и объективнее,

чем при традиционном способе, выявить знание и незнание учащихся.

Тесты – ранжированиепредставляют собой перечень объектов контроля (явлений,

событий и др.), которые должны быть расположены в определѐнном порядке. Например, в

порядке возрастания какого-либо существенного признака. При составлении тестов

необходимо, чтобы наименования были однопорядковыми и их было не более 10. Например,

алфавит (а, б, в, г, д), синонимы большой, огромный, гигантский.

Тест – сличение представляет собой задание, состоящее из связанных друг с другом

по содержанию данных, размещѐнных в 2-х столбцах подряд под разными порядковыми

номерами. Выполнение задания сводится к поиску, связанных между собой данных. При

составлении необходимо, чтобы один столбец состоял из предложения, а другой из слов,

терминов, знаков. Число предложений от 5 до 15. Столбцы размещают на одной странице.

Данный вид теста используется чаще всего на итоговых контрольных занятиях.

Тестирование имеет ряд преимуществ:

они не столь объѐмны, как традиционные;

в каждый пункт теста можно ввести не одно, а много понятий, за счѐт чего информационная ѐмкость задания повышается;

обеспечение стандартизации;

обеспечение индивидуальности, самостоятельности;

обеспечение возможности преподавателю быстрой проверки знаний большого количества обучаемых по разным темам;

тестирование - более справедливый метод, оно ставит всех учащихся в равные

условия, как в процессе контроля, так и в процессе оценки, практически исключая

субъективизм преподавателя;

при помощи тестирования можно установить уровень знаний учащегося по предмету

в целом и по отдельным его разделам.

Тестирование имеет и ряд недостатков:

исключение из процедуры контроля устного речевого компонента;

снижение потребности выбора главного в прочитанном;

тест не позволяет проверять и оценивать высокие, продуктивные уровни знаний, связанные с творчеством;

в тестировании присутствует элемент случайности (случайная ошибка, угадывание ответа);

необходимость принятия специальных мер по обеспечению конфиденциальности тестовых заданий.

192

Эффективность использования разных видов в практике обучения русскому языку и

литературе весьма высока. Выполнение тестовых заданий способствует повышению качества

знания учебного материала, расширению кругозора учащихся. Тестовые задания чѐтко

ориентированы на реальный практический результат. Итак, использование тестовых

технологий на уроках русского языка и литературы даѐт учащимся возможность лучше

подготовиться к итоговой аттестации по предмету. Однако применение тестовых технологий

не должно быть эпизодическим, бессистемным, иначе они повлияют на результаты обучения.

Постоянное применение тестовых технологий на уроках всеми учителями даст устойчивый,

надѐжный результат – выполнение требований мониторингов по всем учебным предметам и

в конечном итоге успешную социализацию выпускников школы.


1. Послание Президента РК народу Казахстана от 11 января 2018 г. 2. Аванесов В.С. Тесты в социологическом исследовании – М.,1982

3. Аванесов В.С. Композиция тестовых заданий – М.,1996

4. Майоров А.Н. Теория и практика создания тестов для системы образования. – М:

Интеллект – центр,2002

5. Энциклопедия психологических тестов. Личность, мотивация, потребность – М,1997

ОҚЫТУДАҒЫ САНДЫҚ БІЛІМ БЕРУ РЕСУРСТАРЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІ

Батанова А.Т.,

Ақтҿбе кҿлік, коммуникация жҽне жаңа технология колледжі

«Адами капитал» терминін амрикандық экономист Теодор Шульц ғылыми қолданысқа

енгізген болатын. Ҿз еңбектерінде ол адамның байқуаттылығы жерге, техникаға емес,

біліміне байланысты деп жазған жҽне экономиканың осы сапалы аспектін «адами капитал»

деп атаған.

Адами интелектуалды капитал адамның ішкі жан дҥниесінің байлығы сияқты ең қҧнды

капитал болып табылады. Адамның жиған білімі, дағдылары, кҽсіби шеберлігі адами

капиталды калыптастырады. Сондықтан білімді капиталдың ең маңызды формасы ретінде

қабылдау керек.

Біздің елімізде адам потенциалын дамытуда, жаңа инновациялық технологияларды

білім саласына ендіруге қолайлы жағдайлар жасалуда.

Н.Ҽ. Назарбаев «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық

мақаласында «Бҽсекелік қабілет дегеніміз – ҧлттың аймақтық немесе жаһандық нарықта

бағасы, я болмаса сапасы жҿнінен ҿзгелерден ҧтымды дҥние ҧсына алуы. Бҧл материалдық

ҿнім ғана емес, сонымен бірге, білім, қызмет, зияткерлік ҿнім немесе сапалы еңбек

ресурстары болуы мҥмкін» деген болатын.

Жас ҧрпақтың жаңаша ойлануына, олардың біртҧтас дҥниетанымының қалыптасуында

ҽлемдік сапа деңгейіндегі білім, білік негіздерін меңгеруіне ықпал ететін жанаша білім

мазмҧнын қҧру жалпы білім беру жҥйесіндегі ҿзекті мҽселе. Бҥгінгі орта білім беру ісіне

қойылар талаптар қай кездегіден де кҥрделі маңызды. Ҿйткені бізді дамудың жаңа кезеңі

кҥтіп тҧр. Сол кезеңге лайық ҧлттық санасы жаңғырған жаңа ҧрпақ тҽрбиелеу міндеті

мойынымызда.

Білім беру – жекелеген қҧбылыс немесе дағды емес, ол оқушылардың оқуға қабілетін

жақсартуға мҥмкіндік беретін педагогикалық тетіктердің бір тҧтас кешені деп айқындалған.

Бағдарламаны жалпы алғанда ҽлемдік дҽрежеге жету мақсатын кҿздей отырып, жаңаша

қырда қолданылатын технологияларды тиімді пайдалану.

Оқытуда сандық білім беру ресурстарын пайдалану. Оқытуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану – қоғамдағы

ҿзгерісті танып білуге жҽне оларды тез қабылдауда мол мҥмкіндік береді

193

Сандық білім беру ресурстарын сабақтың барлық кезеңдерінде қолдануға болады:

ҿткен тақырыптағыбілімді еске тҥсіру, оқушылардың білім, білік, дағдыны есепке алу жҽне

бағалау, ҥй тапсырмасын тексеру.

Сандық білім беру ресурстары –оқу процесін ҧйымдастыруда кҿмекші қҧрал.

Ҽртҥрлі сандық объектілерді пайдалана отырып, сабақты қҧрастыру жҽне модельдеу.

СБР кешендерінен қажетті ақпаратты тез іздестіріп табу.

Бақылау жҽне ҿздік жҧмыстарды дайындау;

Шығармашылық тапсырмалар қҧрастыру;

Сабақ барысында дайындалған сандық объектілерді интерактивті тақта арқылы

демонстрациялау;

Зертханалық жҧмыстарды орындауда электрондық микроскоп, интерактивті

модельдерді пайдалану;

Білімді тексеруде компьютерлік тестілерді қолдану;

Сабақ ҥстіндегі оқушылардың сандық білім беру ресурстары арқылы жеке

зерттеушілік жҽне шығармашылық жҧмыстары.

Сандық білім беру ресурстарының оқушылардың ҥй тапсырмасын орындаудағы

тиімділігі:

Ҥй тапсырмасын орындаудың жҽне оған жауап берудің жаңа формасы арқылы

оқушылардың пҽнге деген қызығушылығы артады. Қабілеті тҿмен оқушылардың сабаққа

қызығушылығы жоғарыласа, қабілетті, дарынды оқушылардың оқытудың зерттеушілік-

ізденушілік деңгейі кҿтеріледі.

Кез – келген уақытта оқушылар ҿздерінің білімдерін автоматты тҥрде тексере алады.

Сонымен қатар, оқушы ҿз біліміне автоматты бақылау қҧрылғы жақсы, ҿте жақсы бағаларын

қойса, қызығушылығы одан ҽрі жоғарылайды.

Баяндама, ғылыми жоба, конференция, презентациялар дайындауда биологиялық

объектілердің ҥлкен жинағы болып табылады. Оқушы сабаққа, сыныптан тыс жҧмыстарға

қажетті қызықты мҽліметтер мен деректер жинақтай алады.

Энциклопедиялық бағыттағы сҧрақтарға жауап ала алады.

Мультимедиялық анықтамалық – сҿздіктерді, анықтауыш – атластарды пайдаланып,

зерттеу жҧмыстарын жҥргізуге, оқушылардың шығармашылық потенциалын арттыруға

мҥмкіндік береді.

Оқушының ҿз мҥмкіндігі мен материалды меңгеру мен қабылдау ерекшелігін ескере

отырып, жаңа білімді оқып-ҥйренеді.

Оқушыларды қазіргі ақпараттық технологиялармен жҧмыс жасай білуге ҥйрету.

Сандық білім беру ресурстары-мультимедиалық дыбысталған презентациялар, сандық

форматқа айналдырылған мҽтіндер, интерактивті тапсырмалар мен білгілі бір тапқырып

бойынша тестілеу бағдарламалары тҥріндегі интерактивті кешен. Білім берудегі

мультимедия–таным процесінің жоғарылауына септігін тигізетін, білім беру мазмҧнын

интерактивті формада ҧсынатын, дидактикалық ақпаратты-бағдарламалық қҧрал.

Зерттеушілердің пікірі бойынша дҽстҥрлі оқу ҽдісімен берілген материалдың 25%-ы, кҿру

арқылы- 33%-ы, кҿру-есту арқылы-50%, ал м интерактивті оқыту бағдарламасы кҿмегімен

берілген материалдың 75% есте сақталады екен. Оқу процесі барысында сандық білім

ресурстарының кҿптеген тҥрлері қолданылады: анимациялар, интерактивті суреттер мен

схемалар, интерактивті тапсырмалар. Сабақ кезеңдерінде олардың ҽрқайсысын жан-жақты

пайдалану қажет.

Сандық білім беру ресурстары табиғи объектілер мен кҿрнекі қҧралдарды толықтырып

отырады. Бҧл кезде мҧғалімнің оқыту барысында белгілі бір жағдайға бейімдеуге,

оқушылардың дайындық деңгейін ескеріп, оқушылардың жеке шығармашылық потенциалын

ашуға мҥмкіндіктері мол. Мониторингті зерттеулер аясында Ақпараттандырудың ҧлттық

орталығы ҿткізген мҧғалімдердің эксперименттік талдауы кҿрсеткендей, СБР педагогтың

кҽсіби ҽрекетінің сапасын арттыруға, оның АКТ қҧзыреттілігін дамытуға, оқушының жас

ерекшелік психологиясын, олардың маңызды қҧндылықтар жҥйесін ескертуге мҥмкіндік

194

береді, оқытудың саралануы мендараландырылуы ҥшін жағдай жасайды. Сандық білім

ресурсы мҧғалімді алмастыра алмайды, бірақ мҧғалімге қосымша материалдарды ҧсынады,

яғни сабақ мазмҧнын ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың жаңа мультимедия-

лық мҥмкіндіктерімен толықтыруға, оқушылардың назарын аса маңызды оқу тақырыптарына

аударуға, қажет болған жағдайда оқушылардың назарын зерделенген кҿріністердің

ерекшеліктеріне шоғырландыруға, оны кҿрнекі тҥрде кҿрсетуге, сабақтың мазмҧнын қоғамда

болып жатқан ҿзгерістермен, ҿмірлік тҽжірибелермен, оқушылардың пҽнге деген қызығушы-

лықтарымен жҽне т.б. қҧбылыстармен байланыстыруын қамтамасыз етуге мҥмкіндікбереді.

Сонымен, жаратылыстану-математикалық бағыттағы пҽндерге сандық білім

ресурстарын қолдану оқыту сапасын тиімді тҥрде арттыруға мҥмкіндік береді.

Жаңалықтарды іске асыруға кҿп кҿмегін тигізеді.

ПОВЫШЕНИЕ МОТИВАЦИИ УЧАЩИХСЯ ЧЕРЕЗ ПРИМЕНЕНИЕ

ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ

Бекенова Р.Ж.,

учитель русского языка и литературы Новая СШ г.Актобе

Высококачественная система образования является одним из основных факторов

обеспечения устойчивого роста экономики страны, стержнем развития государства. Каждый

предмет школьного обучения играет свою роль в образовании и воспитании молодого

поколения, в формировании личности ребѐнка.

Учителя-словесники отчетливо осознают исключительную важность проблемы

формирования мотивации и считают, что обновленное лингвистическое содержание

школьного курса русского языка требует новых подходов в организации процесса обучения.

Вместе с тем ими хорошо осознаются и те негативные стороны учебного процесса, которые

мешают формированию мотивации. Известно, что на уроках (и не только русского языка и

литературы) превалирует стиль напряженного ожидания ("спросят - не спросят"); дети

пассивны за партой, поскольку им не хватает эффекта новизны, не увлекают стандартные

формы работы, средства обучения. А ведь научить можно тогда, когда ребенок хочет знать и

хочет научиться.

Всему этому способствует включение в учебный процесс инновационных технологий,

которые способствуют повышению уровня мотивации изучения русского языка на разных

этапах, связи учебного материала с жизненными ситуациями, развитию самостоятельности и

творческой инициативы школьников, и как следствие, активизации мыслительной

деятельности. Знание русского языка в современных условиях развития общества является

насущной необходимостью для каждого человека. От организации учебного процесса

опирающегося на возрастные и психические особенности детей зависит успех освоения

детьми данного предмета. За развитие умственных способностей ребенка и внедрение

обучение исследовательского подхода вел борьбу французский философ Ж.Ж.Руссо

«Сделайте вашего ребенка, писал он, внимательным к явлениям природы. Ставьте доступные

его пониманию вопросы и предоставьте ему решать их. Пусть он узнает не потому, что вы

сказали, а что сам понял». В этих словах Руссо четко выражена идея обучения на

повышенном уровне трудности, но с учетом доступности, идея самостоятельного решения

учеником сложных вопросов.

Процесс обучения определяется стремлением учителей активизировать учебную

деятельность учащихся. Поскольку проблемное обучение активизирует процесс обучения,

его отождествляют с активизацией. Термины: «активизация обучения», «активность

школьника», «познавательная активность ученика», часто различаются.

Сущность активной учебно-познавательной деятельности определяется компонентами:

интерес к учению;

195

мотивация;

инициативность;

познавательная деятельность.

Отмеченные особенности активизации учебной деятельности младших классов

позволяют указать еѐ основные направления, учитывающие особую роль интереса.

Что касается организации учебной деятельности, исследователями отмечено, что

совместная деятельность создает более высокую мотивацию, например, чем индивидуальная.

Совместное обучение способствует развитию у детей контрольно - оценочных действий,

формированию самостоятельности. Во время общения между участниками совместной

учебной деятельности происходит более ускоренный обмен информацией и повышается

процесс формирования навыков и умений. Общая цель и единая мотивация являются тем

залогом для совмещения и согласования деятельности участников, при котором учащиеся

объединяют свои усилия процессе усвоения нового материала. При этом возрастает объем

усваиваемого материала и глубина его понимания. Для формирования понятий, умений,

навыков тратиться меньше времени. В таком коллективе значительно меньше проблем с

дисциплиной, ученики получают большее удовольствие от занятий, а их познавательная

активность и творческая инициатива могут возрасти. Также при такой организации учебной

деятельности особенно успешным является использование игровых форм. Обучающая игра -

это ориентированная на зону ближайшего развития деятельность, совмещающая

педагогическую цель с привлекательным для ребенка мотивом деятельности и внутренне

мотивированная. Это обуславливает необходимость проведения специально организованной

игровой деятельности, используя совместные формы работы. Кроме того, игровая

совместная деятельность является тем механизмом, который переводит требования

социальной среды в потребности самого ребенка. Использование игровых форм организации

учебной деятельности способствует созданию ситуаций успеха в обучении, включению

учащихся в совместную творческую деятельность.

Современные педагогические технологии такие, как обучение в сотрудничестве,

проектная методика, использование новых информационных технологий и Интернет –

ресурсов помогают реализовать нам личностно-ориентированный подход в обучение,

обеспечивают индивидуализацию и дифференциацию обучения с учетом способностей

учащихся, их уровня обучения склонностей, а также повышают мотивацию изучения

русского языка. Уроки в компьютерном классе с применением «мультимедиа» отличаются

разнообразием, повышенным интересом учеников к изучению языка, эффективностью.

Каждый ученик, даже самый слабый, проявляет свои умения, азарт соревнования заставляет

его добиваться лучших результатов. При работе с компьютерными технологиями меняется и

роль педагога, основная задача которого -поддерживать и направлять развитие личности

обучающихся, их творческий поиск. Отношения с обучаемыми строится на принципах

сотрудничества и совместного творчества.

Связь с жизнью – необходимое условие поднятия интереса учащихся к изучению

грамматики. Эта связь осуществляется через языковой материал, используемый в

упражнениях, основу которого составляют произведения великих русских писателей. Как

показывает практика, задания, составляемые из не связанных между собой предложений,

являются одной из причин равнодушия детей к изучению родного языка. Через

используемый материал на уроках мы можем воспитывать у детей интерес к труду, науке, к

людям, к Родине. Жизненный материал обычно воспринимается ими как менее трудный.

Кроме того интерес вызывают приѐмы, показывающие, что произведения, изучаемые на

уроках литературы, - это не только материал для заучивания, но это то, что может

заинтересовать и в свободное от уроков время.

В современной школе вопрос о мотивации учения без преувеличения может быть

назван центральным, так как мотив является источником деятельности и выполняет

функцию побуждения и смыслообразования. Развитие школьника будет более интенсивным

и результативным, если он включен в деятельность, соответствующую зоне его ближайшего

196

развития, если учение будет вызывать положительные эмоции, а педагогическое

взаимодействие участников образовательного процесса будет доверительным, усиливающим

роль положительных эмоций.

Анализ учебного процесса в современной школе обнаруживает недооценку того факта,

что в ситуации обучения взаимодействуют два фактора - собственно деятельность учителя

(процесс организации, предмет освоения, учитель с его методикой, опытом и др.) и личность

ученика (запросы, интересы, потребности, цели). Следовательно, необходимо иметь в виду,

что формирование мотивации обучения складывается из двух направлений работы: раскрыть

мотивационный потенциал самого предмета, с одной стороны, и раскрыть потенциал

личности учителя и ученика, с другой.

Процесс обучения, направленный на формирование положительной мотивации, должен

характеризоваться отходом от авторитарного общения, перестройкой мышления учителя и

учащихся, всемерным развитием личностных образований учеников (познавательные

интересы, активность, самостоятельность), которые успешно реализуются при условии

перевода учебно-познавательной деятельности на высший - продуктивно-творческий

уровень развития.

Работая в условиях обновленного содержания образования, учитель создаѐт активную

познавательную атмосферу на уроке, и это заключается не только в использовании новых

технологий обучения, но и в переориентации сознания учащегося: учение из каждодневной

принудительной обязанности должно стать частью общего знакомства с окружающим

миром. Именно тогда познание и любая деятельность, связанная с ним, вырастают в

человеческую потребность в постоянном самообразовании и самосовершенствовании.

Список литературы:

1. Журнал « Преподаватель» № 7. 2010 г. Стр. 142. «Концепции 12 - летнего среднего

общего образования в Республике Казахстан». – Астана, 2005. – с.113. Омарова Р.С.

Особенности процесса обучения в условиях 12-летней школы Методическое пособие.-

Алматы. Гылым,2003.г.

2. Полат Е.С. Новые педагогические и информационные технологии.-М., 1999.

3. Селевко К.С. Современные образовательные технологии.- М., Народное

образование,1998.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В НАЧАЛЬНЫХ КЛАССАХ

Бигалиева А.К.,

учитель начальных классов КГУ «Средняя школа №35» г.Актобе

Необходимым условием качественного современного образования сегодня является

гармоничное сочетание традиционного обучения с использованием передовых технологий.

Обновленное содержание образования вносит радикальные изменения в начальное обра-

зование: меняются его цели, содержание, технологии, формы контроля знаний ученика. Од-

ной из главных задач учителя начальных классов является научить ребѐнка учиться в школе.

Если в прошлом роль первого учителя детей нередко понимали узко, как обучение

школьников азам предметных знаний и простейшим учебным навыкам и умениям, то

сегодня его функции расширились. Главной педагогической функцией является управление

учебно-воспитательным процессом.

У сегодняшних учащихся гораздо выше потребность в визуализации информации.

Один из важнейших принципов обучения в начальных классах – наглядность, которая

помогает реализовать использование на уроках интерактивной доски.

Интерактивная доска, независимо от того, для каких целей, на каком этапе урока она

применяется, является инструментом визуального представления данных (нельзя забывать о

197

том, что в младшем школьном возрасте преобладает наглядно-действенное и наглядно-

образное мышление).

Используя интерактивную доску, у меня не возникает необходимости тратить время на

смену наглядных материалов, разлиновку доски для показа написания букв или цифр, записи

новых упражнений, не трачу время и на очистку доски, как раньше. В результате этого

увеличивается время, которое можно использовать на изучение нового или закрепление

изученного материала, ускорить темп урока.

Возможности использования интерактивной доски на уроках в начальной школе

многоплановы:

как обычную доску для обычной работы в классе (только мел заменѐн электронным карандашом);

как демонстрационный экран (показ слайдов, наглядного материала, фильмов) для ви-

зуализации учебной информации изучаемого, например, выводя на экран отсканированные

страницы учебников или тетрадей на печатной основе, что особенно актуально в 1 классе;

как интерактивный инструмент – работа с использованием специализированного

программного обеспечения, заготовленного в цифровом виде. Например, при проведении

математических диктантов «Проверь себя» можно использовать таймер из меню доски с

фиксированным временем для выполнения задания, что помогает детям учиться

организовывать свою деятельность в соответствии с регламентом.

Зачем нужно применение цифровых образовательных ресурсов (ЦОР) педагогу?

экономия времени на уроке;

глубина погружения в материал;

повышенная мотивация обучения;

возможность одновременного использования аудио-, видео-, мультимедиа-

материалов;

привлечение разных видов деятельности: мыслить, спорить, рассуждать. Что дает ЦОР ученику?

ИКТ содействует росту успеваемости учащихся по предмету;

ИКТ позволяет учащимся проявить себя в новой роли;

ИКТ формирует навыки самостоятельной продуктивной деятельности;

ИКТ способствует созданию ситуации успеха для каждого ученика.

ИКТ делает занятия интересными и развивает мотивацию.

ИКТ учащиеся начинают работать более творчески и становятся уверенными в себе. Уроки с использованием электронных образовательных ресурсов позволяют сделать их

более интересными, продуманными, мобильными. Используется практически любой мате-

риал, нет необходимости готовить к уроку массу энциклопедий, репродукций, аудио-сопро-

вождения – всѐ это уже заранее готово и содержатся на маленьком компакт-диске. Исполь-

зование ИКТ на различных уроках в начальной школе позволяет перейти от объяснительно-

иллюстрированного способа обучения к деятельностному, при котором ребенок становится

активным субъектом учебной деятельности. Это способствует осознанному усвоению знаний

учащимися. Применение ИКТ на уроках усиливает положительную мотивацию обучения,

активизирует познавательную деятельность обучающихся.

Грамотное использование возможностей современных информационных технологий в

начальных классах способствует:

активизации познавательной деятельности, повышению качественной успеваемости школьников;

достижению целей обучения с помощью современных электронных учебных

материалов, предназначенных для использования на уроках в начальной школе;

развитию навыков самообразования и самоконтроля у младших школьников;

повышению уровня комфортности обучения;

снижению дидактических затруднений у учащихся;

198

повышению активности и инициативности младших школьников на уроке; развитию информационного мышления школьников, формирование информационно- коммуникацион-

ной компетенции;

Важнейшей составляющей образования в современных условиях является начальное

формирование информационной компетентности, которая позволит эффективно исполь-

зовать информационные технологии и интегрированный подход в обучении, добиваясь

экономии времени и реальной разгрузки учащихся. Необходимым условием качественного

современного образования сегодня является гармоничное сочетание традиционного обу-

чения с использованием передовых технологий. Использование новых информационных тех-

нологий является одним из важнейших аспектов совершенствования и оптимизации учебно-

го процесса, обогащения арсенала методических средств и приемов, позволяющих разнооб-

разить формы работы и сделать урок интересным и запоминающимся для учащихся. ЦОРы,

информационные учебно-методические комплексы, как и другие развивающие образова-

тельные системы, предлагают вносить изменения в приоритеты в образовании в соответст-

вии с требованиями сегодняшнего дня-жизни в информационном обществе, где главное:

не запоминать большой набор готовых знаний, а уметь ими пользоваться,

ориентироваться в их системе, самостоятельно расширяя и применяя знания и умения по

мере необходимости, решая возникающие в жизни задачи, т.е. в процессе обучения важно

сформировать функционально грамотную личность.

не заучивать все подряд, а учиться выбирать главное и интересное, сформировать такое умение поможет принцип минимакса, согласно которому учебные материалы содержат

как обязательные для всех знания (минимум), так и избыточные знания (максимум), которые

учащиеся могут усваивать, предварительно сделав выбор.

не искать и повторять готовые ответы, а самостоятельно открывать новое, делать выводы, принимать решения и отвечать за них, используя проблемно-диалогическую

технологию. Это обеспечивает создание мотивации у учащихся, а главное позволяет

подготовить их к самостоятельному решению возникающих проблем, т.е. к тем ситуациям в

жизни, когда приходится использовать полученные знания и умения.

Способы использования ЦОР в учебно-воспитательном процессе младших

школьников:электронное пособие применяется непосредственно при объяснении нового

материала или закреплении уже пройденного. Использование ЦОР, особенно в начальной

школе, позволяет при минимальных затратах времени создавать наглядные пособия и как

следствие повысить наглядность и увлекательность урока, визуализировать урок с помощью

мультимедийных элементов, которые, в отличие от плакатов, можно корректировать по мере

необходимости. Так же немаловажное значение имеет и тот факт, что такие наглядные

пособия хранятся в электронном виде и не требуют много места. ЦОРы помогают учителю

наглядно и доходчиво изложить материал, причем может быть применено как на уроке, так и

при подготовке к нему, особенно если учитель использует, например, собственные

презентации, дополняя их вычлененными из ЭУК цифровыми образовательными ресурсами.

ЦОРы могут быть востребованы при выполнении заданий по методу проектов. Здесь

могут оказаться полезными все материалы учебного комплекса: анимация, видео, звуковое

сопровождение, интерактивные компоненты, рисунки, таблицы, графики, диаграммы и даже

простые тексты. Необходимо отметить, что при таком методе использования ЦОР у

учащихся возникает больший интерес к предмету и выбранной тематике, появляется

возможность почувствовать себя исследователями в данной области, а учителю позволяет

наиболее эффективным способом реализовывать межпредметные связи.

Использование мультимедийных пособий дает возможность накопления ЦОР по

конкретному предмету или направлению. Это позволяет сформировать базу данных

хранимых ресурсов, а при достаточном их наборе и разумных систематизации и

каталогизации организовать быстрый и доступный поиск и выбор наиболее

соответствующих интересующей теме ЦОР, как для учителей, так и для учеников.

199

Эффективным способом использования ЦОР может явиться дистанционное

образование, дающее возможность ученику и его родителям, а при необходимости и

учителю, знакомиться с материалом, выполнять практические работы и тестовые задания,

что весьма актуально для временно нетрудоспособных учеников, учащихся на домашнем

обучении или находящихся в отъезде.

Необходимостью использования ЦОР является благоприятный фон для достижения

успеха и психологического комфорта работы учащегося с учебным материалом. Как

показывают исследования, страх ошибки является одним из самых мощных барьеров на пути

становления творческих способностей. Поэтому использование ЦОР на уроках в начальных

классах исключает такую возможность: компьютер не ругает ребенка за неудачу и не

проявляет негативные эмоции, а исправляет ошибки и хвалит за успешно выполненную

работу, тем самым не нарушая личностного развития ребенка и стимулируя мотивацию.

Эффективное использование новых информационных технологий, современных

цифровых образовательных ресурсов, информационных учебно-методических

комплексовявляется одним из важнейших аспектов совершенствования и оптимизации

учебного процесса, вносит изменения в образование в соответствии с требованиями

сегодняшнего дня — жизни в информационном обществе.

ЦИФРОВИЗАЦИЯ КАК УСЛОВИЕ ОБНОВЛЕНИЯ СОДЕРЖАНИЯ ОБРАЗОВАНИЯ

Галенко О.А. [email protected]

Хромтауская школа-гимназия №2

Стремительный XXI век. Новые открытия. Новые технологии. Новое образование.

Сегодня время глобальных и стремительных изменений во всех сферах жизни, требующих

новых знаний, иных технологий, других качеств человека. Перед Казахстаном поставлена

задача по вхождению в число 30-ти самых развитых стран мира, которая требует нового

инновационного развития и ускоренного обновления.

Глава государства в Послании народу Казахстана от 31 января 2017 года объявил о

Третьей модернизации, стержнем которой является цифровизация [1].

Система образования будет полностью обновлена в соответствии с лучшими мировыми

практиками. Новое образование будет отвечать потребностям цифровой экономики с

акцентом, прежде всего, на навыки в анализе информации и развитии креативности

мышления [2].

Главной целью обновления содержания образования является совершенствование

педагогического мастерства преподавателей в контексте обновления образовательных

программ, внедрения системы критериального оценивания, дистанционного и электронного

управления образовательным процессом.

Организации среднего образования активно стремятся к обновлению содержания

образования. Необходимость обновления обусловлена требованиями современного рынка

труда, предъявляющего высокие требования к квалификации специалистов.

Сегодня мы должны формировать такие новые качества выпускника как

инициативность, инновационность, гибкость, динамизм, конструктивность и мобильность.

Образовательные программы необходимо нацелить на развитие способностей критического

мышления и навыков самостоятельного поиска информации. Наряду с этим необходимо

уделить большое внимание формированию IT-знаний, компьютерной грамотности.

Необходимо формировать у учащихся навыки самомотивированности, увлечѐнности,

уверенности, ответственности, развития креативности мышления, компетентности в

цифровых технологиях.

«Надо научить пользоваться смартфонами как следует. Поэтому здесь у нас огромное

поле работы, и надо больше говорить, больше объяснять, больше учить грамотности


200

население», - сказал Н.А.Назарбаев на республиканском совещании в ходе презентации

государственной программы «Цифровой Казахстан-2020».

Исследователи дают следующее определение феномену "цифровизация" – это переход

на цифровой способ связи, записи и передачи данных с помощью цифровых устройств [4].

Письменность, печатный станок, телефон, телевидение и, наконец, сеть Internet – вот

наиболее впечатляющие вехи эволюции в передаче знаний. Грамотно, умело распорядиться

этими возможностями смогут лишь те члены общества, которые будут обладать

необходимыми знаниями, позволяющими ориентироваться в новом информационном

пространстве. Сохраняя свою самобытность, они будут использовать преимущества

глобализации, когда люди,живущие в разных городах и странах, на разных континентах,

благодаря легкости и оперативности коммуникаций могут работать над одним целостным

проектом, вести совместные исследования и оперативно обмениваться результатами. Речь

идет об изменении содержания образования, об овладении информационной культурой.

Главное условие успеха цифровизации образования – это новая позиция педагога

(знание приемов работы с новой компьютерной техникой и умение эффективно использовать

эти знания для решения педагогических задач).

Цифровизация системы среднего образования вносит изменения в квалификационные

требования учителя школы, которые требуют освоения преподавателями новых

специфических знаний, связанных с цифровыми технологиями.

Для освоения новых знаний и совершенствования на постоянной основе в школах

ведется обучение компьютерной грамотности по новым цифровым технологиям. В процессе

проведения уроков преподаватели используют компьютерные, Smart-технологии, методы

проблемного, развивающего обучения, критического мышления, которые призваны стать не

дополнительным «довеском» в обучении, а неотъемлемой частью целостного

образовательного процесса, значительно повышающей его эффективность.

На уроках используются современные компьютерные технологии с помощью

планшетов, мобильных телефонов и Интернета, применяются прикладные программы.

Используются цифровые фото- и видеокамеры, микрофоны, а также соответствующие

программные средства для обработки и воспроизведения графики и звука: универсальный

проигрыватель (Microsoft Media Player); аудио-проигрыватели (WinAmp, Apollo);

видеопроигрыватели (WinDVD, Zplayer); программы для просмотра изображений (ACD See,

PhotoShop, CorelDraw,); программы для создания схем, чертежей, графиков (MS Visio, MS

Excel и др).

Внедрение новых компьютерных, Smart-технологий в сферу образования ведет за собой

переход от старой схемы репродуктивной передачи знаний к новой, креативной форме

обучения.

Педагоги нового поколения должны уметь квалифицированно выбирать и применять

именно те технологии, которые в полной мере соответствуют содержанию и целям изучения

конкретной дисциплины, способствуют достижению целей гармоничного развития

обучающихся с учетом их индивидуальных особенностей.

Глобальный Интернет, развитие цифровых технологий и социальных сетей привели к

изменению ценностей в обществе, к сетевой идентификации человека. Появился новый тип

обучающихся, самостоятельно формирующих свою образовательную траекторию,

нацеленных на самоактуализацию и саморазвитие, соединяющих вместе учебу, работу и

личностное развитие.

Будущее (и настоящее) за образовательными технологиями, обеспечивающими

персонализацию образовательного процесса, академическую свободу обучающихся в выборе

форм и методов, места и времени обучения.

Только в условиях обучения (учения) в информационно-образовательной среде

происходит одновременное формирование личностных качеств человека (системы духовно-

нравственных ценностей, нацеленности на результат, лидерство и др.), компетенций

201

(критическое мышление, креативность, мультикультурность и др.), и базовых знаний и

навыков, которые называют навыками и компетенциями XXI века.

Правомерна наша точка зрения, что готовим профессионально-мобильных,

конкурентоспособных, успешных выпускников, обладающих системным мышлением,

навыками коммуникации и сотрудничества, управления проектами и процессами, работы с

ИТ-системами, мульти-культурности и открытости, работы индивидуальной и в команде,

деятельности в условиях сложности и неопределѐнности, эффективной коммуникации,

осознанной и ответственной деятельности.

Цифровизация – это долгий процесс, который требует постоянного обновления, новых

инноваций. Благодаря цифровизации система школьного образования станет более

прозрачной, а успешное внедрение цифровизации подготовит систему среднего образования

к следующим вызовам научного, технического и социального развития.


1. Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана. 31

января 2017 г. «Третья модернизация Казахстана: глобальная конкурентоспособность»;

[Электронный ресурс] http://www.akorda.kz

2. Государственная программа «Цифровой Казахстан - 2020» (12.12.2017 год).

3. Цифровые навыки для жизни и работы, доклад совместной комиссии ЮНЕСКО и

МСЭ; [Электронный ресурс] http://d-russia.ru/

4. Киселев Г.М. Информационные технологии в педагогическом образовании. М.:

Издательско-торговая корпорация «Дашков и К».2014.

ЭФФЕКТИВНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ЦИФРОВЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ

РЕСУРСОВ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТРУЫ

Горбатенко Г.П.

учитель русского языка и литературы Кызылжарской средней школы

Есенеева Л.З.

учитель русского языка и литературы СШ №37 город Актобе

В современном мире цифровые технологии играют все более важную роль в развитии

экономики стран.

Уже сегодня более 40% населения планеты имеет доступ к интернету, и почти в

каждых 7 из 10 домохозяйств есть мобильный телефон. Цифровые технологии дали ряд

преимуществ: упрощение доступа населения и бизнеса к государственным услугам,

ускорение обмена информацией, появление новых возможностей для ведения бизнеса,

создание новых цифровых продуктов и т.д.

Основная цель государственной программы «Цифровой Казахстан» – прогрессивное

развитие цифровой экосистемы для достижения устойчивого экономического роста, повы-

шения конкурентоспособности экономики и нации, улучшения качества жизни населения.

Усилия по цифровизации приводят к созданию нового общества, где активно разви-

вается человеческий капитал — знания и навыки будущего воспитываются с самых юных

лет, повышаются эффективность и скорость работы бизнеса за счѐт автоматизации и других

новых технологий, а диалог граждан со своими государствами становится простым и откры-

тым. Цифровая революция происходит у нас на глазах. Эти изменения вызваны внедрением

за последние годы множества технологических инноваций, применяемых в разных отраслях.

Кардинальным образом меняются способы производства и получения добавленной

стоимости, появляются новые требования к образованию и трудовым навыкам людей.

Новые требования Государственного образовательного стандарта непрерывного

образования Республики Казахстан и Программы по русскому языку и литературе

определяют использование в практике учителя применение цифровых образовательных

202

ресурсов на уроках русского языка и литературы, формирование информационной

компетенции школьников.

Сегодня внедрение компьютерных технологий в учебный процесс является

неотъемлемой частью школьного обучения. Общепризнанно, что использование

компьютерных технологий в образовании неизбежно, поскольку существенно повышается

эффективность обучения и качество формирующихся знаний и умений. Применение

компьютерных программных средств на уроках русского языка и литературы позволяет

учителю не только разнообразить формы обучения, но и решать самые разные задачи:

Заметно повысить наглядность обучения

Обеспечить его дифференциацию

Облегчить контроль знаний

Повысить интерес к предмету

Развивать познавательную активность обучающихся.

В рамках как урока в классе, так и дистанционного урока на этапе презентации нового

материала могут использоваться различные типы электронных образовательных ресурсов:

анимации и иллюстрации, интерактивные таблицы и правила, учебные тексты и т.д. На этапе

отработки и практического использования введенных языковых единиц могут применяться

интерактивные задания, снабженные системой автоматической проверки. Этап контроля

осуществляется обычно при помощи тестов, в роли которых могут выступать и

интерактивные задания.

Рассмотрим основные типы ЭОР.

Демонстрационные материалы включают такие ресурсы, как: иллюстрации, рисунки,

фотографии, плакаты, презентации, схемы с текстовым сопровождением или просто

текст. Эти материалы по сути являются современным воплощением традиционных средств

обучения таких, как: видеофильмы, плакаты, постеры с таблицами и другой наглядный

материал, который мог размещен на доске или стенах в классе.

Как правило, демонстрационные материалы представляют собой статичную картинку

или последовательность таких картинок (например, презентация в PowerPoint). Применение

презентаций на уроках дает возможность анимации, изменения и выделения наиболее

значимых элементов при помощи цвета, шрифта, наклона, размера. Так, например, при

объяснении образования вопросов в русском языке учащиеся видят, как постепенно

перестраивается предложение из повествовательного в вопросительное. При необходимости

можно повторить тот или иной этап. Кроме того, в презентации можно добавить фотографии,

схемы или таблицы, что еще более усиливает эффект воздействия. Подобный прием в

значительной степени опирается на визуализацию, что ведет к лучшему усвоению материала.

К демонстрационным материалам относятся также анимации, или видеоролики.

Основная функция таких учебных материалов - наглядно-иллюстративная, они

используются, как правило, на этапе презентации нового материала. Хотя использование

анимации возможно также при интерактивных заданиях, когда, например, при правильном

ответе учащегося на экране "оживает" статичная до тех пор картинка.

Под интерактивными ресурсами (таблицами, правилами и учебными текстами)

понимаются учебные материалы, которые обеспечивают автоматическую обратную связь с

учащимися. Они не только несут демонстрационную функцию, но и служат опорой для

анализа языкового и речевого материала, стимулируют устные и письменные высказывания

учащихся по изучаемой теме.

Интерактивные таблицы и правила используются как на этапе объяснения, так и на

этапах закрепления и повторения нового материала.

Электронные задания ориентированы на индивидуальную самостоятельную работу

учащихся, в связи с чем они снабжены функцией помощи и механизмом обратной связи.

Основная функция таких заданий - тренировочная на этапе закрепления и контролирующая

на этапе контроля. Наиболее распространенным примером этого типа ЭОР являются

всевозможные языковые игры.

203

В школах начинают успешно использоваться различные инновационные компьютерные

технологии: презентация (слайд-шоу), флеш-презентация, электронный кейс, дистанционное

обучение и т.п. Флеш-презентация - одна из новых и эффективных компьютерных

технологий, представляющая собой своего рода рекламную визитную карточку. Одним из

главных преимуществ флеш-презентации является еѐ интерактивность, возможность

сочетать в себе текст, видео, звук, анимацию, двух- или трѐхмерную графику. В учебных

целях чаще всего используется обучающая/ разъясняющая флеш-презентация, реже

рекламная флеш-презентация, флеш-каталог, презентация «Памятное событие».

В Казахстане сегодня ведѐтся активная разработка технологии e-learning (электронное

обучение) m-learning (мобильное обучение), вызывающее интерес педагогов и учеников,

отвечающие новым представлениям об обучении в школе Казахстана. M-learning как одна из

самых перспективных технологий современности опирается на использование мобильных

информационных технологий, под которыми понимается использование совокупности

персональных носимых микрогабаритных аппаратных средств, программного обеспечения, а

также приѐмов и методов, позволяющих осуществлять все виды по электронному сбору,

хранению компьютерной обработке информации, воспроизведению текстовых, аудио-,

видео-,графических данных в условиях оперативной коммуникации с ресурсами

международных компьютерных и телефонных сетей.

Использование ЦОР на уроках русского языка помогает повысить качество учебного

процесса, осуществить индивидуализацию и дифференциацию обучения, создавать

положительный эмоциональный фон в классе, осуществлять контроль с обратной связью.

С помощью цифровых образовательных ресурсов учитель может сам создавать

дидактические учебные материалы, либо найти необходимое на сайте Единая коллекция

цифровых образовательных ресурсов. Данный сайт удобен, вмещает в себя большое

количество ЦОРов. Учитель русского языка в любое время может использовать их на уроке.

На сайте можно найти рекомендации по использованию цифровых ресурсов, а также скачать

необходимый материал.

Таким образом, цифровые образовательные ресурсы (электронные учебные пособия,

репетиторы, тренажеры, интерактивные коллекции, словари, справочники) помогают

учителю провести интересный урок, а учащимся успешно усвоить материал.

Применение ЦОР на уроках необходимо, и мотивировано это тем, что они:

- позволяют эффективно организовать групповую и самостоятельную работу на уроке;

- способствуют совершенствованию практических умений и навыков учащихся;

- позволяют индивидуализировать процесс обучения;

- повышают интерес к урокам русского языка и литературы;

- активизируют познавательную деятельность учащихся;

- развивают творческий потенциал учащихся;

- осовременивают урок.

ЦОР может использоваться на всех этапах обучения: - при объяснении нового материала;

- при закреплении;

- при повторении;

- при контроле знаний, умений и навыков.


1. Об утверждении Государственной программы "Цифровой Казахстан" Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 декабря 2017 года № 827.

2. М.М.Поташник «Требования к современному уроку» Центр педагогического

образования. Москва,2007

3. Овчинникова И.Г.Информационно – коммуникационные технологии в школьном

обучении русскому языку и подготовке к ЕГЭ М.: Флинта, Наука; 2010

204

АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ

Дауылбаева А.М.

Ақтҿбе қаласы № 51 гимназия

Оқытудың жаңа ақпараттық- коммуникациялық технологияларын меңгеру – қазіргі

заман талабы. ХХІ ғасыр – ақпараттық технология ғасыры. Қазіргі қоғамдағы білім жҥйесін

дамытуда ақпараттық – коммуникациялық технологиялардың маңызы зор. Білім беруді

ақпараттандыру жҽне пҽндерді ғылыми–технологиялық негізде оқыту мақсаттары алға

қойылуда. Ақпараттандыру технологиясының дамуы кезеңінде осы заманға сай білімді, ҽрі

білікті жҧмысшы мамандарын даярлау оқытушының басты міндеті болып табылады.

Қоғамдағы ақпараттандыру процестерінің қарқынды дамуы жан-жақты, жаңа технологияны

меңгерген жеке тҧлға қалыптастыруды талап етеді.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында «Білім беру жҥйесінің басты

міндеті – ҧлттың жҽне жалпы адамзаттың қҧндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері

негізінде жеке адамды қалыптастыруға жҽне кҽсіби шыңдауға бағытталған біілім алу ҥшін

қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді

ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» деп білім беру

жҥйесін одан ҽрі дамыту міндеттерін кҿздейді. [1]

Қазіргі білім жҥйесінің ерекшілігі – тек біліммен қаруландырып қана қоймай, ҿздігінен

білім алуды дамыта отырып, ҥздіксіз ҿз бетінше ҿрлеуіне қажеттілік тудыру. Бiлiм беру

саласында инновациялық ҥрдiстi жҥзеге асыру мҧғалiмдерден ҿз мінез – қҧлықтарын,

ҧстанымдарын, мҥмкіндіктерін тҥрлендiрудi талап eтедi.

Дамыған елдердегі білім беру жҥйесінде ерекше маңызды мҽселелердің бірі – оқытуды

ақпараттандыру, яғни оқу ҥрдісінде ақпараттық – коммуникациялық технологияларды

пайдалану. Қазіргі таңда елімізде білім беру жҥйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық

кеңістікті қҥру енгізілді. Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім,

білік, дағдының кҿлемі кҥннен кҥнге артып, мазмҧны ҿзгеріп отыр. Білім беру саласында

ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы білімнің сапасын

арттыру, білім беру ҥрдісін модернизациялаудың тиімді тҽсілдері пайдаланылуда жҽне одан

ҽрі жетілдірілуде.

Оқушылардың ақпараттық қҧзырлылығы мен ақпараттық мҽдениетiн қалыптастыру

қазiргi таңда ҥздiксiз педагогикалық бiлiм беру жҥйесiндегi ең кҿкейтестi мҽселелердiң

бiрiне айналып отыр.

Оқытушы сабағында ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдалану

арқылы оқушыға ҥйретуге тиісті ақпараттар мен білім қорын жҥйелі тҥрде кҿрсете біледі.

Ақпараттық – коммуникациялық технологияны пайдалану оқытудың тиімді ҽдістерінің бірі.

Сабақ барысында светотехникалық жҽне дыбысты-техникалық қҧралдарды пайдалану

оқушылардың ағылшын тілінде сҿйлейтін адамдардың тілін тыңдап, оны кҿзбен кҿре отыра

ақпарат алуына кҿмегі тиеді.

Электрондық оқу қҧралы – бҧл оқу курсының ең маңызды бҿлімдерін, сонымен бірге

есептер жинағы, анықтамалар, энциклопедиялар, карталар, атластар, оқу эксперименттерін

жҥргізу нҧсқаулары, практикумға, курстық жҽне дипломдық жобаларға нҧсқау жҽне т.б.

білім беруді басқаратын мемлекеттік органдар тағайындаған арнайы статусы бар берілген

тҥрдегі баспаларды қамтитын электрондық оқу басылымы. Сонымен қатар электрондық

оқулықтарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар бҧрын алған білімдерін кеңейтіп, ҿз

бетімен шығармашылық тапсырмалар орындайды. Ҽрбір оқушы таңдалған тақырып

бойынша тапсырмалар мен тарау бойынша тест жҧмыстарын орындап, анимациялық

практика тапсырмаларымен жҧмыс жасауға дағдыланады. Электрондық оқулық арқылы

тҥрлі суреттер, видеокҿріністер, дыбыс жҽне музыка тыңдатып кҿрсетуге болады. Бҧл, ҽрине

мҧғалімнің тақтаға жазып тҥсіндіргенінен ҽлдеқайда тиімді, ҽрі ҽсерлі. Меңгерілуі қиын

205

сабақтарды компьютердің кҿмегімен оқушыларға ҧғындырса, жаңа тақырыпқа деген

баланың қҧштарлығы оянады.

Оқу процесінде оқытудың ақпараттық – коммуникациялық технологияларын тиімді

пайдалану жҽне қолдану айтарлықтай оң тҽжірибе беріп отыр. Атап айтсақ, оқушылардың ҿз

бетімен ізденісі, пҽнге деген қызығушылығын арттырып, шығармашылығын дамытуға, оқу

қызметінің мҽдениетін қалыптастыруға, дербес жҧмыстарын ҧйымдастыруға ҿте маңызды.

Ақпаратты қандай да арақашықтықта тез арада жеткізу, алыстағы ақпарат кҿздерін

пайдалану мҥмкіндігі интерактивтік іздеу жҥйелері мен ҿз бетімен іздеу, содай ақ алынған

материалдарды тҥрлі тіл тасушыларға ауыстырып салу мен т.б.сол сияқты интернеттің

артықшылық кҿздері пайдаланылады. Интернет желісі шетел тілін ҥйренушіге аутентті

мҽтіндерді қолдану, тіл тасушыны тыңдау, олармен қарым-қатынас жасау табиғи тілдік

ортаны қалыптастырады. Е.С.Полат «Қандай да болмасын оқыту қҧралы, ақпараттық-

тақырыптық ортаның қандай да қасиеттерге ие болғанына қарамастан дидактикалық

мҽселелер, білім берудің нақты мақсаттарымен шартталған танымдық қызметтің

ерекшеліктері бірінші кезекте болып табылады» деп кҿрсетті. Демек, интернет ҿзінің барлық

мҥмкіндіктері жҽне қорларымен қоса, осы мақсаттар мен міндеттерді жҥзеге асырудың

қҧралы болып табылады. [6]

Білім беру жҥйесіндегі ақпараттық технологияның мҥмкіндіктері:

- Ҽр бір адамға білім алудың ҿзіне тиімді жолын таңдауға мҥмкіндік беретін білім

берудің ашық жҥйесін орнықтыруға;

- Білім алудың техникасын тҥбірімен ҿзгертуге;

- Оқыту ҥрдісінде оқушылардың танымдық іс-ҽрекетін тиімді ҧйымдастыру;

- Электрондық білім беру пайдалану арқылы даралып оқытуға

Ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тиімділігі:

1.Мультимедиялық мҥмкіндіктерді қолдау ( музыкалық немесе дикторлық дайындау,

анимация бейне- клиптер,слайд –шоу).

2.Жҥйенің басқару қҧрылымы – оқытушы ҿз ойын,кҿзқарасын,ҿз кезегіндегі

материалдық ҧсынылымын,ҽртҥрлі аудиторияға бір ғана оқу мҽлеметтерін ҧсынуға

мҥмкіндік алды .

3. Білімді бақылау арқылы нҽтиже алу, бағалау.

Сонымен, интеративтік тақта сабаққа қатысушылардың барлығының ойын бір ортаға

жинақтап, қажет ақпаратты ҿңдеу арқылы жалпыланған ақпараттық біліктілікті

қалыптастыратын тиімді қҧрал болып табылады. Алдын ала дайындалған оқу материалдар-

презентациялар, мҽтіндік, графикалық ақпараттық объектілер-сабақтың жақсы ҿтуін жҽне

барлық ақпарат тҥрлерін қолдануды қамтамасыз етеді. [5]

Біз бейбіт елде, мемлекеттік білімді жетілдіруге аса мҽн берген елде тҧрамыз. Жалпы

білім берудің мақсаты –терең білімнің, кҽсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге,

ҿзін-ҿзі дамытуға адамгершілік тҧрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке

тҧлғаны қалыптастыру, яғни жеке тҧлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты

технологияны терең меңгерген, жылдам ҿзгеріп жататын бҥгінгі заманға лайықты, жаңашыл

тҧлғаны қалыптастыру. Бҽсекеге қабілетті болу тікелей білімге байланысты. Біз жаңа

технологияға, жаңа ҿркениетті дамуға байланысты басқа ҿркенді елдердің кҿптен бері

пайдаланып келе жатқан ақпараттық-коммуникациялық технологиялар қҧралдардың

қолданып отырмыз. Бҧл-біздің Қазақстанның алға қарай жылжуының нышаны болып

табылады. Ғылыми білім беруде интеративті тақтаның мҥмкіндігі мол. Интеративті

қҧралдарды қолдану арқылы оқушы білім кеңістігіне еркін бойлай алады.Оқу процесінде,

оның ішінде практикалық сабақтарда ақпараттық коммуникациялық технологиялар.

Қҧралдарды қолдану мҧғалімнің жеке-тҽжірибесіне, шығармашылық ізденісіне

байланысты. Интеративті қҧралдар оқыту формасын ҧйымдастыруды тҥрлендіруге, дҽстҥрлі

оқыту ҽдістеріне жаңа элементтер енгізуге мҥмкіншіліктер жасайды. Бҧл оқушылардың

пҽнге деген қызығушылығын арттырады.

206

Қорытындылай келе интерактивті қҧралдарды орынды қолдану оқыту сапасын

жетілдіруге кҿмектеседі. Ақпараттық технологияны оқу-тҽрбие ҥрдісінде қолдану

оқушылардың ҿз мамандығына деген қызығушылығын арттырып, шығармашылық шабытын

шыңдап, ғылыми кҿзқарасын қалыптастырып, мамандық сапасын арттырып, еңбек

нарығындағы бҽсекеге қабілетті мамандар даярлауда ҥлесі мол.

«Қазіргі заманда болашақ мамандарды ақпараттық технологиямен байланысты ҽлемдік

стандартқа сай мҥдделі жаңа білім беру ҿте қажет» деп, Тҧңғыш Елбасымыз атап

кҿрсеткендей жас ҧрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу ҥрдісінде

оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор екендігі біздің кҿздеген

мақсатымызды айқындап тҧрғандай.


1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы

2. Қазақстан Республикасында техникалық жҽне кҽсіптік білім беруді дамытудың 2008

– 2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы

3. ―Информатика негіздері‖ журналы №1, 2007 жыл

4. ―Болашақтың іргесін бірге қалаймыз‖ Н.Ҽ.Назарбаевтың Қазақстан халқына

Жолдауы, 2011 жыл

5. Қазақстан Республикасы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған

мемлекеттік бағдарламасы


ТЕХНОЛОГИЯЛАР

Жакупова Н. Қ., Самиева Қ. Т. [email protected]

Ф.Оңғарсынова атындағы №41 мектеп – гимназиясы қазақ тілі мен ҽдебиеті пҽні мҧғалімдері

Бҥгінгі таң ақпараттық технологиялардың заманы болғандықтан, қоғам кҥннен-кҥнге

заман талабына сай, жаңашыл ҧстаздарды да талап ететіні сҿзсіз. Мен ҿз басым ҧстаздық

сенімді арқалағандықтан, болашақ ҧрпақтың мҥддесі ҥшін ҧдайы біліктілігім мен ҽдістемелік

шеберлігімді дамыту жолында жаңашылдыққа деген ҥздіксіз ізденіс ҥстінде болуым қажет

екендігін жақсы сезінемін. «Ҽлемнің ҿзгеруін қаласаң, сол ҿзгерістің алғашқысы ҿзің бол»

деген қағиданы ҧстанар болсақ, кез келген ҧстаз соңғы ақпараттық технологияны еркін

меңгерген болуы тиіс. Себебі, ҥнемі ҿзгеріс ҥстіндегі жаһандану заманында ҧстазға жҥктелер

міндеттің салмағы ауыр екені сҿзсіз. Қай кезде болмасын бала ҥшін оқытушы бір ғана пҽнді

оқытумен шектеліп қалмай, рухани ой-ҿрісі дамыған, шығармашылық тҧрғыдан жаңа

педагогикалық инновациялық технологияларды меңгерген, жаңартылған білім беру

бағдарламасы аясында тиімді оқыту мен бағалауды, білім берудің озық ҽдістерін таңдай білу

арқылы алға қойған мақсатымызға толыққанды жетуде, жаңашыл, ҽрі жан-жақты ҧстаз болу

бҥгінгі қоғамның талабы.

Ҽрбір баламен жекелей жҧмыс жасау кезінде сол баланың психологиялық жан дҥниесін

сезіне отырып, жан-тҽніңмен жақын сырласындай баурап алып, оның ішкі сырын аша білу,

ҽрбір жҧмыс кезеңінде ерекше қолдау кҿрсетіп, ынта-жігерін қанаттандыра білу,

технологиялық қауіпсіздік талаптарын мҥлтіксіз сақтай отырып, тҽрбиелей отырып, білім

нҽрімен сусындата білу, адамгершілік пен имандылық қасиеттерге бай, ҿзара ҧйымшыл, ҽрі

елжанды тҧлға қалыптастыру біз ҥшін қатаң қағида болуы тиіс.

Оқыту технологиялары оқу процесіне, сабақ тҥріне байланысты жан-жақты:

проблемалық оқыту, ойын арқылы оқыту, тірек сигнал арқылы оқыту, компьютерлік оқыту,

электронды оқыту, коммуникативтік технологиялар, инновациялық оқыту, жаңа

технологиялар бойынша оқыту.

Қазақ тілі сабағында компьютерді қолдану мҽтіндер мен ақпараттарды білуге жол

ашады. Тыңдаушылардың ҿз бетінше жҧмыс істеу дағдысын жҽне олардың танымдық


207

белсенділігін арттырады. Орфографиялық, лексикалық дағдыларын қалыптастырады.

Компьютер ҽсіресе, тіл ҥйренушілердің ҽр тҥрлі тілдік жаттығу жҧмыстарын орындау

кезінде одан кҿп кҿмегін тигізеді.

Қазақ тілі сабағында оқушыларды ынталандыру жолдары

Қоғамды толғандырып отырған мҽселелердің бірі – сапалы білім беру. Ҿйткені

қарыштап дамып келе жатқан технологиялық прогресс кезеңінде ҿскелең ҧрпақтың білім

деңгейі заманауи талапқа сай болуы қажет. Сол себепті ҧстаздар ҽр сабағын сапалы тҥрде

ҧйымдастырып, ҽдіс-тҽсілдерді тиімді қолдана білуі керек. Оқушылар мектепте алған білімін

ҿмірде қолдана алатындай етіп қҧру мҧғалімдерден кҿп шығармашылық ізденісті талап етеді.

Ол ҥшін ең алдымен ҽр ҧстаз ҥнемі ҿз білімін жетілдіру жҽне ҿз шҽкірттерін тҧлға ретінде

тану керек.

Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында жаһандық проблемаларға жауап бере

алатындай жҧмыстар республикалық деңгейде жҥргізілуде. Оқу бағдарламасындағы ҧлттық

стандарттарға, бағалауға, оқулықтар мен оқыту ҽдістеріне қатысты білім беру саласындағы

ҿзекті қҧндылықтар мен мақсаттар мектеп оқушыларының жалпы ҥлгерімін арттыруды,

сондай-ақ инновация мен кҿшбасшылықты енгізу ҥшін талап етілетін дағдыларды дамытуды,

мектеп мҽнмҽтіні арқылы ҧлттық сананы қалыптастырып, іске асыруды жҽне ауқымды

халықаралық тҽжірибемен ҿзара ҽрекеттесуді кҿздейді. Жаңартылған оқу бағдарламасы мен

бағалау жҥйесін енгізу аталған міндеттерді шешу ҥшін қабылданған шаралардың бірі болып

табылады.

Оқытудың маңызды факторы оқушының тақырыптың мҽнін ҿз бетімен меңгеруін

тҥсінуі мен бағалай алуы болып табылады. Қазіргі сабақ беріп жҥрген сыныптарда топтық

жҽне жҧптық жҧмыс тҥрлерін кҿп пайдаланамыз. Мҧндай тҽсіл оқу ҥдерісіне оқушының

ҿзінің қатысуын талап етеді. Осылайша оқушы да ҿзінің оқуы ҥшін жауапты болады. Оқушы

мҧндай жауапкершілікті кҿбіне сабақ беру барысында мҧғалім қалыптастыратын ортада

сезініп, қабылдайды. Жаңартылған оқу бағдарламаларының мазмҧндық ерекшеліктерінің бірі

– шиыршықталған білім беру бағдарламасы. Яғни білім мен біліктерді арттыруда оқу

материалын тігінен, сондай-ақ кҿлденеңінен біртіндеп кеңейту. Білім беру жҥйелерін талдау

оқу бағдарламасының «ҥйлесімділігі» бҥкіл елдегі білім беру стандарттарын жетілдіру ҥшін

аса маңызды болып табылатынын кҿрсетіп отыр. Демек, оқу бағдарламасының мазмҧны,

педагогикалық тҽсілдер жҽне бағалау тҽсілдері бір мақсатқа жҧмылдырылып жҧмыс істеуді

қажет етеді.

Оқу-тҽрбие ҥрдісіне жаңа инновациялық ҽдіс-тҽсілдерді енгізу оқушылардың білімге

деген қызығушылығын, талпынысын арттырып ҿз бетімен ізденуге шығармашылық еңбек

етуге жол салады. Пҽндерді оқытуда тиімді ҽдіс-тҽсілдерді пайдалана отырып, сабақты

қызғылықты да тартымды ҿткізу мҧғалімнің шеберлігіне байланысты екені баршамызға

мҽлім.

Оқу – тҽрбие процесінде жаңа технологияның кейбір аспектілерін даралап кҿрсетуге

болады:

1. Тыңдаушылардың оқу ҥрдісіне қызығушылығын тудыру.

2. Жеке тҧлғаны жан-жақты дамыту, оны жетілдіру.

3. Кең кҿлемде дамытып, білімді терең игеруіне жағдай туғызу.

4. Білім сапасын кҿтеру.

Мультимедиялық ҥйретуші бағдарламаны, интерактивтік тақтаны,сҿйлесу сеансын

бірге пайдалану оқытушы мен тыңдаушы арасындағы бірыңғай ақпараттық кеңістікті қҧруға

мҥмкіндік береді. Бҧл – оқыту уақытын азайту, оқу ҥдерісін бақылау, жҽне оқыту сапасын

арттыру.

Қазақ тілінің жаңа оқыту ҽдістері арқылы біз білім деңгейі, ой-ҿрісі дамыған, тіл

арқылы ҿз ойын еркін жеткізе алатын, туындаған мҽселелерді шеше білетін, шынайы ҿмірге

бейім жаңашыл ҧрпақ тҽрбиелейміз. Оқушылар оқылым, жазылым, тыңдалым, айтылым

дағдыларын қалыптастыра отырып, еркін қарым-қатынас жасауға, сын тҧрғысынан

кҿзқарасын білдіруге ҿз ойын жеткізіп, шешім қабылдауға дағдыланады. Қазақ тілінде

208

берілген кез келген ақпараттарды тиімді қолдана отырып, ҿзіне қажетті мҽліметті ала алады.

Ҽрбір оқыту ҽдісі белгілі бір мақсатқа жетудің қҧралы болып табылады. Сабақтарымызда

қолданылып, ҥнемі ҿзіндік нҽтижесін беріп жҥрген ҽдіс – тҽсілдерімізді атап кҿрсеткімізі

келеді:

«Жҥгіру диктанты» ҽдісі

Ҽр топтан бір жҥргізушіні таңдап, ортаға шығады. Ол қабырғадағы шағын ҽңгімемен

танысады. Ҽр сҿйлемді оқып, топқа келіп, сҿйлемді айтады. Қайтадан келесі сҿйлемдерді де

сол тҽртіппен жасайды. Мҽтінді тез арада толық қағаз бетіне тҥсіру керек (жазу).

«Коллаж ҽңгіме» ҽдісі

Оқушыларға тҥрлі-тҥсті суреттері бар журналдар беріледі. Олар журналдардан қиып

алып алған суреттерін флипчартқа жабыстырып, ҽңгіме қҧрастырады.

Осындай ҽдіс-тҽжірибиелерді сабақта қолдану ҥлкен жетістіктерге жеткізеді, бала

дамуында ҥлкен нҽтиже береді. Ҽр мҧғалім жаңа ҥдерісті жатырқамай қабылдап, оны ҿз

тҽжірибесінде енгізуі тиіс. Қорыта айтқанда, аталған бағдарламаға сҽйкес алынған тҽсілдерді

сабақта тиімді қолданысқа енгізсеңіз, ізденушілік қабілеті терең, сыни ойлау белсенділігі

жоғары, ҿз бетінше білім алуға дағдыланған, жан-жақты дамыған, болашағы айқын, бҽсекеге

қабілетті рухани бай тҧлға қалыптасып шығады.

Компьютер –қазақ тілі мҧғалімнің басты кҿмекшісі. Ең біріншіден, ол мҧғалімнің

еңбегін жетілдіреді. Кҿптеген материалдарды, дайын сабақтарды реттеп сақтауға мҥмкіндік

береді. Екіншіден, компьютердің арқасында мҧғалім ҽр сабаққа оқушылардың ерекшелігіне

қарай жҽне сабақтың мақсаты мен міндетін ескере отырып, ҽртҥрлі кеспелер, материалдар

дайындай алады. Ҥшіншіден, сабақтың формаларын тҥрлендіре алады, яғни кҿрнекілік,

ҽдістемелік, аудио жҽне бейнематериалдар қолдана алады. Мҧндай жҧмыс сабақтың ҽр

кезеңінде іске асырылады.

Қазақ тілі сабағында тҧсаукесер – берілген материалды слайд, электрондық оқулық,

флипчат арқылы кҿрсету формаларының бір тҥрі. Оның ішінде сҧрақтар мен кестелер,

суреттер, кҿрнекіліктер мен аудио мен бейнематериалдарды, дайындаған қҧжаттарды,

клайстер мен танымдық жаттығуларды кіріктіруге болады.

Бҧл технологияның тиімділігі, оқушы мҧғалімнің бағыт – бағдар беруі арқылы жаңа

мҽліметтер алып, еңбектену арқылы игереді. Білімді меңгере отырып, оқушы сын кҿзбен

қарауға, ҿз ойын еркін айтуға, ҿз білімін толықтыруға жҽрдемдеседі.

Сонда, қазақ тілі сабағында ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану

мынадай нҽтижелерге қол жеткізеді:

– орындаған жҧмыстарының қателерін бірден кҿруге мҥмкіншілік тудырады;

– интерактивті тақтаны еркін қолданады;

Тоқсан ауыз сҿздің тобықтай тҥйіні ретінде, қытайдың дана ойшылы Конфуций:

«Ескіден қол ҥзіп, жаңаға қол жеткізгендер ғана мҧғалім бола алады» – дегендей, мҧғалім

ҿткен тҽжірибесін жаңамен ҧштастыра алатын, кҽсіби қызығушылығы жоғары, танымы биік,

бастаған ісінің нҽтижесін кҿре алатын, ғылыми зерттеу жҧмыстарын таңдай білетін,

педагогикалық ҥрдістің заңдылықтарымен таныс, оқытудың ҽдістемелік жаңалықтарынан

хабардар, оқыту ҥрдісінің сапасын ізденімпаздықпен арттыратын ҿз ісінің шебері болуы

абзал десек қателеспеспіз. Бҧл турасында К.Д.Ушинскийдің «Мҧғалім ҿзінің білімін ҥздіксіз

кҿтеріп отырғанда ғана мҧғалім, оқуды, ізденуді тоқтатысымен оның мҧғалімдігі де

жойылады»,-деген қанатты сҿзі жаңашыл ҧстаздардың болашағына нық сенім ҧялатары

сҿзсіз. Егемен елімізге ой-ҿрісі жоғары, білімді, жан-жақты дамыған, парасатты дені сау

ҧрпақты оқытып тҽрбиелеу, оларды болашақта толыққанды тҧлға ретінде кҿру мҥмкіндігі

жаңашыл ҧстаздардың еккен дҽнінің жҽне топырағының қҧнарлылығымен тікелей

байланысты дер едім. Алдағы уақыттарда кҿп кешікпей, ҽлемнің дамыған озық 30 елінің

қатарынан Қазақстан Республикасын да кҿру мҥмкіндігі ең ҽуелі жаңашыл ҧстаздардың,

нақтырақ айтсақ, ҧрпақ тҽрбиесіндегі біздің тер тҿккен, адал да кіршіксіз еңбегімізбен

тікелей байланысты екендігін сезіне білуіміз қажет. Қазақтың «Заманың тҥлкі болса, тазы

боп шал»,-демекші кҥннен-кҥнге жаңарған, қҧбылмалы уақыттың соңына қалып қоймай,

209

кҿшбасшылық жасай отырып, тҽрбие мен білім беру арқылы ғана «Мҽңгілік Ел» қҧра

алатындығымызды ашып айтпақпын.Бҥгінгі таңда білім беру мазмҧнын жаңартылған білім

стандартына сай жҧмыс жасауда.білім беру мазмҧнын жаңарту-сапалы білім, жарқын

болашаққа негіздеп, бірқатар жетістіктер формуласын ҧсынған ҥлгі жҽне оқу-тҽрбиелік

ҥрдісті жан-жақты жаңа ҽдіс-тҽсілдермен ҧштастыру болып табылады.


1. Қазақстан Республикасында орта білім мазмҧнын жаңарту шеңберінде қазақ тілінде оқытатын мектептердегі бастауыш сынып пҽндері бойынша педагогика кадрларының

біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарламасы МАН /Екінші Басылым/ 2015ж.

2. Қазақстан Республикасында орта білім мазмҧнын жаңарту шеңберінде қазақ тілінде оқытатын мектептердегі бастауыш сынып пҽндері бойынша педагогика кадрларының

біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарламасы Мҧғалімдердің Біліктілігін Арттыру

Бағдарламасы /Екінші Басылым/ 2015 ж.

3. Мҧғалімге Арналған Нҧсқаулық Бірінші (Ілгері) Деңгей /Екінші Басылым/ 2014 ж.

4. Қазақстан Республикасы Білім Жҽне Ғылым Министрлігі Ы. Алтынсарин Атындағы

Ҧлттық Білім Беру Академиясы «Назарбаев Зияткерлік Мектептері» Дербес Білім Беру

Ҧйымы Жалпы білім беретін мектеп мҧғалімдеріне арналған критериалды бағалау

басшылығы Астана 2016

5. Елбасы Н.Ҽ Назарбаевтың «Қазақстанның ҥшінші жаңғыруы: жаһандық бҽсекеге қабілеттілік» атты Қазақстан халқына Жолдауы, 31 қаңтар 2017ж.

6. Қазақстан Республикасында білім беруді жҽне ғылымды дамытудың 2016-2019

жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. http://adilet.zan.kz/rus

БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІНДЕ ЗАМАНАУИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ —

ЗАМАН ТАЛАБЫ

Жанбыршина Ж.Т. [email protected]

Темір ауданы №4 Шҧбарқҧдық ЖОББМ бастауыш класс мҧғалімі

Елбасымыз Н.Ҽ.Назарбаевтың ―Қазақстан - 2030‖ Қазақстан халқына арналған

жолдауында ―Біздің жас мемлекетіміз ҿсіп, жетіліп, кемелденеді, біздің балаларымыз бен

немерелеріміз онымен бірге ер жетеді. Олар ҿз ҧрпағының жауапты да, жігерлі, білім ҿрісі

биік, денсаулықтары мықты ҿкілдері болады. Олар бабаларының игі дҽстҥрлерін сақтай

отырып, қазіргі заманғы нарықтық экономика жағдайында жҧмыс істеуге даяр. Олар қазақ,

орыс, ағылшын тілдерін еркін меңгереді, олар бейбіт, абат, жылдам ҿркендету ҥстіндегі,

кҥллі ҽлемге ҽйгілі, ҽрі сыйлы ҿз елінің патриоттары болады‖ деп кҿрсетілгендей-ақ, ертеңгі

келер кҥннің бҥгінгіден гҿрі нҧрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға апаратын

қҧдіретті кҥш пен білімге тҽн. Жас мемлекетіміздің болашағы – бҥгінгі мектеп оқушылары.

Оларға бірдей талап қойып, олардың табиғи қабілеттерін, нақты мҥмкіндіктерін анықтап,

соған негіздеп оқыту – бҥгінгі кҥннің ҿзекті мҽселесі.

Оқыту жҥйесінің қандай тҥрі болмасын, олар белгілі бір ҽдістемеге негізделеді.

Ҽдістеме жан-жақты жҽне ҿз орнында дҧрыс қолданылса, ҿтілетін ҽрбір тақырыптың

мазмҧны да ойдағыдай ашылып, оқушылардың меңгеруіне жеңіл тиеді. Ҽдетте ҽдістеме

ҿздігінен келе қоймайды. Ол кҿп жылдар бойғы ҧстаздық қызметінің іс-тҽжірибесімен,

кҥнделікті сабақ беру процесімен тығыз байланысып жатады. Осылардың негізінде ҽр

мҧғалімнің бойында, ойында ҽдістеменің озық ҥлгілері жинақталады. Сонымен қатар олар

кҥнделікті жҧмыс тҽжірибесінде озат мҧғалімдердің шеберліктерін де пайдалана алатын

болады. Бҧлардың барлығы, сайып келгенде ҽдістемедегі белгілі бір жҥйелікті

қалыптастырады.

Мектепте компьютермен жҧмыс істеу ҿте пайдалы. Ҿйткені нашар оқитын оқушының

ҿзі компьютермен жҧмыс істеуге қызығады, себебі балаға компьютер білмеген жерін

http://adilet.zan.kz/rus

210

кҿрсетіп, кҿмекке келеді. Заман талабына сай техникалық қҧралдарды ағылшын тілі

сабақтарында қолдану — мҧғалім жетістігіне апаратын тиімді жол.

Компьютер арқылы оқыту мынадай міндеттерді қамтиды:

оқушылардың компьютерлік сауаттылығын ашу;

оқыту-тҽрбиелеу ҥрдісіндегі ақпараттық алмасу сипатын айқындау;

дайын бағадарламаларды қолдана білу шеберлігін арттыру;

ойлау қабілетін дамыту; ЭЕМ-нің мҥмкіндіктерін пҽндік материалда меңгеруді қолдана білуге ҥйрету.

Осыған орай, оқытудың жаңаша ҽдіс-тҽсілдерінің ең кҥрделі тҥрі — «Мультимедиалық

кабинетте компьютер жҽне интерактивті тақта арқылы ағылшын тілінде сабақтар ҿткізу».

Бҧл оқушылардың пҽнге деген танымдық қызығуын арттырады, тиянақты білім алуына

жағдай туғызады. Сабақ ҥстінде ҿз бетінше берілген тапсырмаларды орындау барысында

оқушының оған қызығуы арта тҥседі. Сабақ барысында компьютерді қолданудың жақсы

жақтары: тҥрлі-тҥсті иллюстрациялар, аннимациялар есте сақтау процесі ҥшін тиімді.

Ағылшын тілі сабағында оқытудың жаңа компьютерлік жҥйесін пайдаланудың

мынадай ҧтымды жақтарын атап кҿрсетуге болады:

оқушылардың ойлану дҽрежесіне, материалдық қабылдау ерекшелігіне байланысты ҽрбір оқушы ҥшін жеке-жеке компьютерда бағдарлама қҧрып, оқушылармен дербес

жҧмыс жасауға болады;

компьютер арқылы нашар оқитын оқушыларды оқытудың тиімділігі артады;

компьютерді сабақта пайдалану уақытты ҥнемдейді;

оқушының сабаққа деген қызығуын арттырады. Ҽр сабақта сҿз ҽрекетінің тҿрт тҥрі де қолданылады: тыңдалым, сҿйлесім, оқылым,

жазылым. Ҽр сабақ тҿмендегілерді қамтиды:

компьютермен ҥзіліссіз тілдік қарым-қатынас;

компьютер оқушының ҿзіндік жҧмысын ҧйымдастырады;

оқушымен жекелей жҧмысты іске асырады;

компьютер оқытудың аудио- жҽне бейнеқҧралдардың мҥмкіндіктерін табысты

байланысты- рады.

Компьютерде мҽтінмен жҧмыс жасау барысында тапсырмалар мынадай бҿлімдерден

болуы мҥмкін.

Берілген мҽтіннің тақырыбын ашу.

Мҽтіндегі кейіпкер тобын ажырату.

Мҽтін мазмҧнында кездесетін қанатты сҿздерді жазу.

Мҽтін мазмҧны бойынша сҧрақтар қою.

Мҽтіннің ҽрбір бҿліктеріне тақырып қою.

Ҧнаған тақырыбына қысқаша ҿз ойын жазу.

Ҿз жҧмысында компьютерді қолданған мҧғалім ҿзінің ҿткізетін сабағының сапасын

арттырып, оқушылардың танымдылық қызметін ҧйымдастыруды белсенді тҥрде жҥргізеді.

Бҧл жағдайда ағылшын тілі пҽні мҧғалімінің міндеті оқушыларға ҽр тҥрлі жаттығуларды

орындауда компьютер кҿмегі мен мҥмкіндігін кҿрсету ҿз бетімен компьютерді қолдануды

ҥйрету болып табылады. Сондай- ақ ағылшын тілін меңгерту барысында компьютерлік

ойындардың да тигізер пайдасы зор.

Компьютерлік ойындар жаттықтыру, оқыту жҽне дамыту сипаттарын ескере отырып

жасалынса, олардың ҽрбір оқушының білім сапасын арттыруға тигізер пайдасы зор. Сабақ

арасында ойын элементтерін тиімді пайдалану олардың сабаққа деген қызығушылығын

арттыра тҥседі, ҽрі баланың бойындағы қабілеттерді, ойлау мҥмкіндіктерін анықтауға

мҥмкіндік береді, мҧғалім мен оқушының арасындағы психологиялық кедергіні бҧзып,

теңдік сезіледі. Ҧялшақ, жасқаншақ оқушылар ойын барысында белсенді серік болуға

мҥмкіндік алады. Ағылшын тілі сабағында ойын формаларын енгізу барысында интерактивті

тақтаны да қолданудың маңызы ҿте зор.

211

МҦҒАЛІМНІҢ КҼСІБИ ДАМУЫНДАҒЫ АҚПАРАТТТЫҚ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ

ОРТА - БІЛІМ САПАСЫН АРТТЫРУ НЕГІЗІ

Жугунисова А.А., Сарсенбаева Ж.М.,

Ақтҿбе облысы, Мҧғалжар ауданы, Ембі қалалық №4 орта мектеп мҧғалімдері

Қазақстан Республикасының Евразиялық аймаққа кіруі, ХХІ ғасырға аяқ басуы ел

Президентінің «Қазақстан-2030» атты стратегиялық бағдарламасына сҽйкес жаңа техника

мен технология ҥдерістерінің дамуы келешекте кҽсіби білім беру жҥйесіндегі оқу ҥдерісін

ҧйымдастыру қандай бағытта ҿрбуі керек деген ҿзекті мҽселе туғызады. [№1, 13б] Қазіргі

заманғы қоғамда адамнан тек кҽсіби білімді болуын талап етіп қана қоймай, жоғары

деңгейдегі мҽдениет пен ғылым мен техниканың тҥрлі салаларында терең мамандануын ғана

емес қоғамда ҿмір сҥріп тіршілік ете білуді талап етеді. Баланың тҧлғалық дамуының негізгі

параметрлері оның жалпы адамзаттық қҧндылықтарға бағытталуы, ізгілік, зиялылық,

креативтілік, белсенділік, жеке басының намыс сезімі, ой-пікірдегі тҽуелсіздік болып

табылады. Осы қасиеттердің даму деңгейі тҧлғаның ҽлеуметтік қалыптасу мен ҽлеуметтік

біліктілігінің кҿрсеткіштері деп қарастыруға болады.

Жалпы, қоғам ҿмірінде болып жатқан ҿзгерістер білім беру ісіне тҽуелді болатыны

белгілі. Сондықтан мемлекеттің басым бағыты ретінде, бҽсекелестікке қабілеттілікті

қалыптастыратын басты қҧрал ретінде білім берудің орын алуы заңды. Қайта қҧру кезіндегі

ҿзгерістер, тҽуелсіздік алғаннан кейінгі ҿзгерістер мҧғалім профессиограммасына да ҿзінің

ықпалын тигізіп отырды. Қоғамның дамуымен бірге білім беруді ақпараттандыру

мҽселесінің ҿзектілігі артып отырғаны соңғы жылдары анықтай байқалды.

Педагогтардың ҿз пҽнін жетік біліп қана қоймай, ҽрбір қатынасушының педагогикалық

ҥдерістегі орнын білуі керек. Білім алушылардың оқу-тҽрбие жҧмысын ҧйымдастыра алуға

қабілетті болып, оның нҽтижелерін алдын-ала болжамдап кҿре білуі тиіс, болуы мҥмкін

ауытқушылықтарды дер кезінде тҥзете алуы, яғни қҧзыретті тҧлға болу керектігіне назар

аударылады.

Жобада жаңа тҧрпатты мҧғалім ҥш тҥрлі қҧзыреттілікке ие болуы тиіс деп есептелінеді:

ҽдіснамалық, жалпымҽдени, пҽндік-бағыттылық. Педагогикалық қызметтің шығармашылық

бағытталуы, біріншіден, мҧғалімге мамандығы ҥшін мҽні бар кҥшті жҽне ҽлсіз жақтарын

(ҿзін-ҿзі тануын, эмоционалдық қалпын, коммуникативтік жҽне дидактикалық қабілеттерін

жҽне т.б.) бағалай алуы; екіншіден, зияткерлік мҽдениетін (ойлау, ес, қабылдау, зейін), мінез-

қҧлық, қарым-қатынас, соның ішінде педагогикалық қарым-қатынасты меңгеруі; ҥшіншіден,

қазіргі интеграциялық ҥдерістер, ҽлемдік білім берудің даму тенденцияларын бағдарлай алу

сияқты мҽселелерді қарастырумен байланысты.

Жаңа тҧрпатты мҧғалім ҧғымының теориялық еңбектерде қарастырылу жайы, айтылған

мҽселелерді жҥзеге асыру ҥшін жаңа тҧрпатты мҧғалімді қалыптастыруда ақпараттық

технологияларды қолданудың дидактикалық шарттары, ақпараттық технологияларды

қолдану мазмҧны сынды мҽселелер ҿз шешімін табуды кҿздейді.

Қазіргі білім беру жҥйесіндегі педагогикалық мамандық тҥлектері мен жалпы білім

беретін мектеп қажеттілігі арасындағы ҥйлесімнің жеткіліксіз болуы, мҧғалімдердің

оқушыларды оқыту, тҽрбиелеу ҥдерісінде ақпараттық жҽне коммуникациялық

технологияларды пайдалану білім беру жҥйесінің ҿзекті мҽселесі болып отыр.

Мҧғалімдердің біліктілігін арттырудың жоғарғы мақсаты - жаңа тҧрпатты мҧғалімнің

жалпы жҽне кҽсіби дамуының ҥздіксіз жҥргізілуі деп есептейміз. Бҧл мақсатты жҥзеге асыру

кезінде маман-адам, азамат пен оның кҽсіби білімі, іскерліктері мен дағдылары арасындағы

ҥзіліп қалған байланыс қайта жалғасын табуы керек. Маманның жеке тҧлғалық позициясын,

оның кҽсіби білімі мен іскерліктерін біріктіру жҥзеге асуы жҿн. Бҧл біріктіру жалпы

қосынды емес, сапалық жағынан жаңа қҧрылым болып, тҧтастығы мен ішкі қҧрылымы жаңа

типті мҧғалім даярлау мен қалыптастыру мақсатын қоюға болады. Педагогтардың кҽсіби

даму мақсаты, мҧғалім тҧлғасы мен кҽсіби қызметінің инвариантты, идеалданған

212

кҿрсеткіштері біліктілік сипаттамасының негізіне қойылатын профессиограммада ашылады.

Біліктілік сипаттамасы типтік кҽсіби педагогикалық міндеттер жҥйесі тҥрінде қҧрылып,

мҧғалім тҧлғасы мен кҽсіби қҧзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптарды қҧрайды.

Сонымен жаңа тҧрпатты мҧғалім ҧғымы соңғы жылдары жарияланған шетелдік жҽне

қазақстандық педагогика оқулықтарында, ғылыми зерттеулерде «жаңа типті мҧғалім»,

«мҧғалім идеалы», «шебер мҧғалім» тҥрінде берілсе, «жаңа тҧрпатты мҥғалім» термині терең

қарастырылуда. Жаңа тҧрпатты мҧғалім дегеніміз – кҽсіби білім мазмҧнын ҥздіксіз

жетілдіріп отыратын, оқу ҥдерісін басқару қабілеті, сондай-ақ тҧлғалық жҽне кҽсіби сапасы

жоғары, озық технологияларды меңгерген, оны қалауынша пайдаланатын қҧзыретті тҧлға.

[№2, 6б]

Қазіргі білім беру саласындағы оқу мен оқытудың жаңа тҽсілдерін меңгермейінше,

сауатты, жан-жақты маман болу мҥмкін емес. Оқу мен оқытудың жаңа тҽсілдерін мҧғалімнің

интеллектуалдық, кҽсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық жҽне басқа да кҿптеген адами

келбетінің қалыптасуына ҽсерін тигізеді, ҽрі ҿзін-ҿзі дамытып, оқу-тҽрбие ҥрдісін тиімді

ҧйымдастыруына кҿмектеседі. Білімді ақпараттандырудың негізгі мақсаты – «оқушыларды

ақпараттық қоғам жағдайында тҧрмыстық, қоғамдық жҽне кҽсіби салалардың іс-ҽрекетіне

толық, тиімді араластыру» болып табылады.

Мҧғалімнің кҽсіби біліктілігі оның іс-ҽрекетінің тиімді болуының теориялық жҽне

жалпы ҽдіснамалық негізі болып табылады. Мҧғалімнің кҽсіби білігі оның практикалық

қызметінде іске асырылады, сондықтан ол, оның жалпыпедагогикалық, ҽдістемелік

біліктілігімен, дағдысымен тығыз байланысты. Мҧғалімдердін кҽсіби шеберлікке мақсатты

даярлаумен қоса, педагогикалық шығармашылық қызметке даярлау оның кҽсіби

даярлығымен тікелей астарласуы тиіс. Ол мҧғалімнің жалпы мәдени (ҿмірге кҿзқарас),

әдіснамалық (психологиялық-педагогикалық), пәндік блоктарды меңгеруімен қамтамасыз

етіледі. [№5, 38б]

Заманауи ақпараттық қоғамға ҿздігінен дербес, сыни тҧрғыда ойлайтын, туындаған

проблемаларды кҿре білетін жҽне оларды шығармашылықпен шеше алатын тҧлға қажет. Ол

ҿздігінен белсенді ҽрекет етуге, шешім қабылдауға, ҿмірдің ҿзгермелі жағдайларына икемді

бейімделуге қабілетті болуына мҥдделі. Сондықтан қазіргі қоғамдағы білім берудің мақсаты

– адамды интеллектуалдық жҽне адамгершілік тҧрғыда дамыту. Осы мақсатты жҥзеге асыру

ҥшін мамандардың білім беру жҥйесінің стратегиялық бағыты айқын кҿрсетілуі тиіс. Оған

оқу ҥдерісінің тиімділігі, сабақтардың жҥйелілігі мен сапасы, бағдарламаның орындалу

барысы, білімнің тереңдігі жҽне бҥкіл оқу-тҽрбие жҧмысының дҧрыс жоспарлануы игі ықпал

етеді.

Біліктілікті арттыруда ақпараттық жҽне телекоммуникациялық технологияларды

қолдану саласындағы сауаттылық бҥгінгі таңдағы ҿзекті мҽселелердің бірі. Оқу, ҿзгерістерге

ілесе оқу, ақпараттық ағынға ілесу - бҧл ҽрбір маманның алуға тиіс кҽсіби қҧзіреттілігі. [№4,

28б]

Қазіргі кезде жаңа білім жҥйесі интернеттің пайда болуының арқасында дамығанын

барлығы мойындайды. Кҿптеген мҧғалімдер видеофильм, электрондық пошта (e-mail),

мультимедиялық презентация, анимациялық суреттер жҽне т.б. кҿмегімен ҿз жҽне шетел

тілінде монолог жҽне диалог тҥрінде сҿйлеу қабілетін қалыптастыратын жаттығуларды

қҧрастырумен айналысып жатыр. Мысалы, анимациялық суреттер, видео-кҿріністер,

презентациялар жҽне т.б. ҽртҥрлі дыбыстар арқылы кҿрсетіледі. Компьютер мониторындағы

кҿріністер білім алушының іс-қимылының арқасында ҿзгеріп отырады. Бҧл динамикалық

жҽне білім алушының бар ойын ҿзіне бағыттайды, сонымен қатар, оқу процесінде

белсенділігі оянады. Нҽтижесінде, білім алушы ақпаратты оңай ҽрі тез қабылдайды жҽне

оның ынтасы мен қызығушылығы жоғарылайды.

Заман талабына сай оқытудағы ең қажетті педагогикалық инновацияның бірі-

мультимедиялық компьютерлер. Себебі адам кҿру, есту арқылы тілді тезірек ҥйренеді. Есту

арқылы шешен сҿйлеуге дағдылануы тез ҽрі мазмҧнды болады.

213

Мультимедиа-дыбыс жҽне кҿру тҥріндегі ақпараттар жҥзеге асырылатын

бағдарламалық аппараттық кҧралдар жиынтығы. Мультимедиа жергілікті, аймақтық жҽне

ҽлемдік желілер бойынша дыбыс, мҽліметтер жҽне кҿріністі беру ҥшін жоспарланған.

Жҧмыстың интерактивті режиміндегі графика, анимация, фото, бейне, дыбыс, мҽтіндер

ақпараттық орта қалыптастырады. Мҧны пайдаланушыда сапалы жаңа мҥмкіншіліктер

болады. Мҽдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін дамыту процесінде оқытудың

техникалық қҧралдары оңтайлы қолданылса, онда ол оқытушы еңбегінің шарттарын

шарықтандырумен қатар білім алушының да оқу жағдайын ҿнімді етеді. Мҧғалім оқытудың

пҽндік ерекшеліктеріне байланысты техникалық қҧралдар қолданудың негізгі принциптерін

жетік меңгерумен қатар ҿзінің ақпараттық қҧзырлылығын дамытуы тиіс. Ол, ең алдымен,

оқу-тҽрбиелік істе оқытудың техникалық қҧралдар колданысының ҧтымдылығын тҥсіне алу;

сабақ жоспарын жаңа технологиялық талаптарға сай кҧра білу; интегративті тҥрде сабақ

жоспарына кірістіре алу; техникалық қҧралдарды оқушының танымдық қажеттілігін ҿтей

алатын жҽне мҧғалімнің ҿзіндік кҽсіби қҧлшынысына сай тҥрлерін іріктей алу; қорыта келе,

оқытушы аталмыш техниканы пайдалану тетіктерін меңгеруі нҽтижеге жетелейді. Тек

осындай алғышарттардың орындалуы оқытудың техникалық қҧралдарының ҽдістемелік жҽне

дидактикалық мҥмкіншіліктерін ашады.

Соңғы жылдары оқыту ҥдерісін ізгілендіру, оның практикалық бағыттылығын кҥшейту

мақсатында пайдаланылып жҥрген іс-шараларға, соның ішінде "инновациялық ҥдеріске",

яғни педагогикалық жаңалықтарға жан-жақты сипаттама беріледі.

Білім беру саласындағы жаңалықтарды ҥш топқа бҿліп қарастырамыз: ҧйымдастыру-

дағы жаңалықтар; технологиялардағы жаңалықтар; оқулықтар мен бағдарламалардың

ҿзгерістеріндегі жаңалықтар. Аталған жаңалықтардың аясында білім алушылардың

шығармашылық қабілетін дамытуға кҽсіби даярлаудың да жаңашылдық бағыттары

анықталады. Яғни, бҥгінгі таңда ақпараттық қамтамасыз ету жҥйесіне аса мҽн берілмейінше,

білім берудің заманауи технологияларын, соның ішінде электрондық оқулық пен

бейнефильмдерді, басқа да электрондық басылымдарды қашықтан оқытудың желілік арнасы

арқылы ендірмейінше, бірде-бір ҽлеуметтік-экономикалық саланың алға басуы мҥмкін емес.

Білім сапасы басты нысан болып отырған кезеңде аталған технологияны жетік

меңгерген оқытушы да, болашақ маман иесі де нҽтижеге бағытталған жҧмыс атқарары сҿзсіз.

Пайдаланылған ҽдебиеттер: 1. Назарбаев Н.Ҽ. Қазақстанның болашағы қоғамның идеялық бірлігінде.–Астана, 2006

2. Болашақ мҧғалімді оқушылардың шығармашылық ойлау қабілетін дамытуға кҽсіби

дайындаудың бір жолы //А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-тҥрік университетінің

Хабаршысы.- Тҥркістан, 2009.-[№3 (68), -Б. 107-113.]

3. Ҿстеміров К.Қазіргі педагогикалық технологиялар мен оқыту қҧралдары.Алматы,

ЧЕЛОВЕЧЕСКИЙ КАПИТАЛ КАК ГЛАВНЫЙ ФАКТОР В РАЗВИТИИ ЦИФРОВЫХ

ТЕХНОЛОГИЙ В ОБРАЗОВАНИИ

Иванова Л.Т. Lt-ivanova@mail. Ru


Сегодня образовательное пространство интенсивно растет и расширяется за счет

развития цифровой среды: создаются электронные учебники, появляются и развиваются

образовательные платформы, количество массовых открытых онлайн-курсов измеряется

тысячами, а численность их потребителей – миллионами. Дистанционное образование уже

прочно вошло в нашу жизнь.

При этом, несомненно, дальнейшая цифровизация должна обеспечить повышение

качества образования, поскольку появляется возможность существенно увеличить объем

ресурсов, доступных для использования в образовательном процессе.

214

Современный мир диктует новые правила. Они касаются практически всех областей

жизнедеятельности, развития человеческого сознания и целых государств. Нынешние

информационные и коммуникационные технологии существенно меняют все общественные

отношения, в связи, с чем мы с уверенностью отмечаем, что в настоящее время происходит

становление нового, информационного общества, которое носит название «цифровой

экономики». В нѐм сокращаются расстояния, происходит глобализация, создаются

беспрецедентные возможности для развития регионов. Таким образом, современный мир

переживает информационную революцию, а крупные капиталы перетекают из материальных

активов в виртуальные.3 При переходе к цифровой экономике определяющим и наиболее значимым фактором

выступает человеческий капитал, и это совершенно очевидно, поскольку он является самым

ценным ресурсом любого общества, гораздо более важным и значимым, чем природное или

накопленное богатство. Во всех странах человеческий капитал предопределяет темпы

экономического развития и научно-технического прогресса и является постоянным объектом

инвестирования. Он выступает главным фактором формирования и развития цифровой

экономики, способствующей дальнейшему развитию страны и ее конкурентоспособности.

На данном этапе развития нашего общества задача внедрения и развития цифровой

экономики должна формулироваться как ключевая государственная задача модернизации

целого ряда современных секторов – образования, культуры, здравоохранения, науки,

которые необходимо рассматривать, в первую очередь, как сектора капитализации

человеческого потенциала государства.

Всѐ вышеуказанное должно предусматривать многие элементы развития человеческого

капитала. В частности, и новую систему среднего и высшего образования, здравоохранения,

пенсионную систему, что поможет привести человеческий капитал в соответствие с

современными стандартами. Человечество вступило в новое столетие в процессе

нарастающих глобальных изменений, среди которых изменение человека и его развитие

резко отстает от изменений в цифроэкономической сфере. Преодоления этого отставания и

создания современной системы, формирующей и развивающей человека, а значит

увеличивающей человеческий капитал, требуют глобальные процессы, среди которых можно

выделить, прежде всего, происходящую цифровизацию государственного управления и

социально-политического состояния общества. Следует выделить и важнейший аспект

изменяющихся реалий - ускорение процессов, протекающих на уровне социальной

организации. Это значит, что на жизнь одного поколения приходится несколько смен

технологий, теоретических знаний и практических навыков, необходимых для достижения и

развития социального статуса человека. Это является мощнейшей ломкой сознания, через

которую, либо человек выходит на новый этап собственного развития, либо будет плыть по

неизбежному течению и являться просто сторонним наблюдателем всех процессов, которые

проистекают вокруг него.

Необходимость перехода на информационную экономику в том, что более 40%

населения планеты имеют доступ к Интернету, а мобильными телефонами владеют семьи, в

которых даже нет элементарных условий быта.

Для достижения идеальных условий работы нового цифрового механизма важно

понимать всю сложность формирования данного процесса. Он не может быть

моментальным. На это нужно и должно потратить годы, главное, чтобы сама работа

осуществлялась без негативных пробелов, так как по определению цифровая экономика:

«Цифровой бизнес» – это новая модель бизнеса, охватывающая весь спектр, в глобальных

масштабах для всего мира за счет использования IT, интернета и всех их свойств,

предполагающая эффективное персональное обслуживание. Доступность через всемирную

сеть не только услуг, товаров, но и образования для всех слоев населения позволит получить

«цифровые дивиденды» государству, бизнесу и всем людям. В понятие дивидендов

специалисты Всемирного банка вкладывают как материальную прибыль, так и прозрачность

215

государственного аппарата. Переход и внедрение цифровой экономики – это неизбежный,

закономерный процесс, который является требованием времени.2

Важно выстроить взаимодействие государства и частных предприятий и организаций.

Нужно создавать условия для широкого внедрения бизнесом цифровых технологий,

пересмотреть политику в сфере образования поднимая вопрос о важности подготовки

высококвалифицированных кадров, чтобы компании инвестировали в образование и

подготовку своих сотрудников.

Очень важно повышать навыки людей. Надо научить пользоваться смартфонами как

следует. Поэтому здесь у нас огромное поле работы, и надо больше объяснять и учить. Всем

казахстанцам – от школьников до пенсионеров – снова надо сесть за книги и изучать новые

технологии. Принцип образования на всю жизнь становится потребностью, нормой. Это

раньше можно было получить диплом университета и жить спокойно. Сейчас не такое время.

Акцентируется внимание на вопросах развития центров компетенции на базе НИИ,

высших учебных заведений и в рамках инновационных кластеров, а также подчеркнул

ключевую роль Международного технопарка IT-стартапов в сфере разработки и внедрения

новых технологий.

При разработке программы «Цифровой Казахстан» Правительством РК были учтены

глобальные вызовы и возможности, которые несет цифровая эпоха для экономики

Казахстана. В связи с этим определены два направления: построение долгосрочных

институтов инновационного развития для устойчивости процесса цифровизации и

обеспечение прагматичного старта программы, состоящего из конкретных проектов в

реальном секторе.3

Построение национальной инновационной экономики должно базироваться на

технологическом прогрессе базовых отраслей. В качестве стартового маневра Правительство

выбрало ускоренную цифровизацию 9-ти базовых отраслей. Особый упор делается на

энергетику и сырье, промышленность, логистику и сектор информационных технологий.

Главные цели программы - это цифровая экономика, которая должна расти темпами,

значительно опережающими экономический рост.Фактически Казахстану за счет

совместных усилий государства и бизнеса предстоит за 10 лет построить цифровой сектор

как новую отрасль экономики, пронизывающую всю жизнь страны.

Выделены четыре базовых элемента, необходимых для цифровизации страны: цифро-

визация базовых отраслей экономики,развитие мобильного государства, формирование

креативного общества, создание новой инфраструктуры, необходимой для цифровой

трансформации страны. Правительство продолжит строить институты долгосрочного

инновационного развития, создавая благоприятный климат для самореализации людей и

бизнеса в цифровой экономике. 1

Базовая цифровая грамотность населения Казахстана сегодня составляет 77%. Одним

из приоритетов программы является широкое внедрение цифрового сервиса во все сферы

жизни общества. Запланировано создание сквозной системы цифрового общества, нацелен-

ного на комфорт потребителя. Будут созданы условия для культурной трансформации

общества, структурных изменений экономики. В результате повысится производительность

труда, увеличится объем электронной торговли и доля электронных услуг. Яркий пример

такой работы – Сингапур, где цифровые услуги для каждого гражданина полностью

интегрированы по линии «умный дом», «умный город», «умная страна». Набирает обороты

электронная торговля, которая стирает границы государств.

Своевременное внедрение технологий позволит увеличить производительность в

разных отраслях и даст им «вторую жизнь», создаст рабочие места. Это путь к

экономическому росту. Страны, где цифровые технологии развиты лучше, богатеют.

Каждая страна идет по собственному уникальному пути, продолжил эксперт. И

фокусируется на одной из технологий, которые меняют нашу жизнь.

Казахстан является одной из 15 стран мира, которая запускает комплексную

программу, включающую в себя все четыре компонента успеха: цифровую трансформацию

216

традиционных отраслей экономики, развитие человеческого капитала, цифровизацию

госуслуг, развитие цифровой инфраструктуры.

Но есть и четыре причины неудач в этой сфере. Это ограниченное участие частного

сектора, концентрация усилий преимущественно на секторе информационно-коммуника-

ционных технологий (ИКТ), фокус только на быстрых результатах и на «сегодняшних»

технологиях.

Только правильный подход к цифровизации ведѐт к успеху. Здесь важны два фактора –

создание инфраструктуры, которая соединяет все госорганы друг с другом, и единой

платформы для предоставления услуг населению.

Еще одним залогом успеха являются собственные цифровые платформы и технологии,

на основе которых они развиваются, ведь именно они формируют компетенции для

цифровой трансформации отраслей. Для их развития нужна правильная умная среда. Это

нормативная база, инфраструктура, кадры, информационная безопасность.

Дан старт грандиозным преобразованиям казахстанской экономики. Несмотря на то,

что проблемы цифровизации в настоящее время обсуждаются очень активно в научной

экспертной сфере, СМИ и в Интернете, есть много спорных вопросов, поэтому важно

создавать подобные диалоговые площадки с приглашением ведущих экспертов и участников

цифрового рынка для обмена мнениями по самым актуальным вопросам.

На большей части земного шара цифровая эпоха наступила, и ключевой задачей

государств в ближайшие десятилетия будет осуществление перехода их экономик на

«цифровые рельсы». Программа цифровизации – это большое путешествие, а не проект с

каким-то окончанием, она будет жить много лет и постоянно обновляться, чтобы отвечать

требованиям времени.


1. Результаты работы и планы по цифровизации образования в РК. Выступление

Министра образования и науки РК Е.Сагадиева. 2018г.

2. Болкунов И.А., журнал «Обозреватель», Институт социальных наук. Электронное

обучение: проблемы перспективы, задачи, РФ Москва.2016г.

3.Электронный научный журнал Современные проблемы науки и образования.

Электронное обучение: плюсы и минусы. Научное издание ВАК РФ, №1, 2006г.

РОБОТОТЕХНИКА – ЖАС ҦРПАҚТЫҢ ЦИФРЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН

ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗІ

Исатаева Н.Б. [email protected]

Темір ауданы №4 Шҧбарқҧдық ЖОББМ информатика пҽні мҧғалімі

Роботтардың қолдану аймақтары кҥннен- кҥнге кҿбеюде. Роботтарды жинау,

қҧрастыру, модельдеу жҽне бағдарламалау арқылы оқушылар робот техникасы жҽне

инженерлік жҥйелерді жобалау саласындағы білімі мен дағдыларын дамытады. Болашақ

робот қҧрастырушы математика мен физиканы, информатика мен сызуды, басқа да ғылым

саласын міндетті тҥрде меңгеруі тиіс.

«ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз – белсенді, білімді жҽне денсаулығы мықты

азаматтар. Қазақстандық қоғамның ҿзекті мҽселелерінің бірі ҿзгермелі ҽлеуметтік,

экономикалық жағдайда тек ҿмір сҥріп қана қоймай, сонымен қатар қалыпты жағдайдың

жақсы жағына қарай ҿзгеруіне белсенді тҥрде ҽсер ете алатын бҽсекеге қабілетті тҧлға

қалыптастыру»,- деп жазылған Қазақстан Республикасындағы 12 жылдық білім беру

Концепциясында. Қазіргі заманғы ғылыми – техникалық ҥрдістің қарқыны білім беру

жҥйесінің алдына ҥлкен мақсаттар мен жаңа міндеттер жҥктейді. Жас ҧрпақты жан – жақты

жетілген, ақыл – парасатты, ой – ҿрісі биік, бҽсекеге қабілетті азамат етіп тҽрбиелеу –

217

қоғамымыздың ең ҿзекті мҽселесі. Бҧл ҽр мҧғалімнің шығармашылық ізденіспен жаңаша

істеуін қажет етеді.

Робототехника — елімізде енді ғана дамып келе жатқан инновациялық сала. Ал ҽлемде

бҧл саланың тарихының тамыры тіпті тереңде жатыр.Ҿсіп келе жатқан жас буынмен бірге

еліміздің робототехника саласы да бой кҿтеруде. Адам ҿмірін жеңілдетуге арналған

роботтарды кҥнделікті ҿмірде қолданатын уақыт та алыс емес. Қазіргі таңда білім саласына

«Робототехника негіздері» бҿлімін енгізу ҿте маңызды жҽне ҿзекті болып отыр.

Робототехника бағытының даму болашағы зор. Робототехника негіздерін оқып-ҥйренуде

бірқатар жалпы білім беретін пҽндерден білімдерін пайдалану қажет. Робототехника

оқушылардың сын тҧрғысынан ойлауын дамытуға жҽне практикалық тапсырмаларды шеше

білуге ықпал етеді, сонымен қатар бҧл жастарды ғылым, технология, математика арқылы

жаңашылдыққа шабыттандыратын, бҥгінгі кҥннің мҽселерін шешу ҥшін ҿз дағдылырын

қолдануға, жағдайды талдауға шығармашылықпен ойлауға мҥмкіндік беретін ҿте тартымды

білім ортасы деп ойлаймын.

Қазақстандағы робототехника ҿте жас сала болғандықтан, айтарлықтай жетістіктерге

ҽлі жетпедік. Мысалы, Қазақстандағы робототехника саласын балабақшаға барып жҥрген

жас баламен салыстыруға болады. Ол енді аяққа тҧрып, есейіп келе жатыр, сол сияқты

робототехника Қазақстанда енді ғана қарқынды дами бастады. Мектептерде робототехника

ҥйірмелері ашылып, оқушылар робототехника саласымен танысып келе жатыр.

Робототехникамен мектеп кезінен танысқан оқушыларда бҧл салаға қызығушылығы пайда

болып, соның арқасында болашақта робототехника саласында кҿптеген жас ғалымдар

істейтін болады. Сол себепті, меңім ойымша, жетістіктер бізде ҽлі де болады, тек қана сҽл

ғана кҥте тҧру керек.Қазіргі таңда роботтар кҿбінесе ҿндіріс саласында кҿп қолданылса,

болашақта роботтар адамдармен тығыз қарым-қатынаста болады деп ойлаймын. Біздің елде

де басқа елдегідей роботтардың тҧрмыста ҥлкен рҿл атқаратынына сенемін. Мысалы, ҥй

жинауда робот-кҿмекші шет елде шығарылған. Сол автоматты ҥй жинағышты ҥйде

қалдырып, кейін келгенде ҥй тап-таза болып тҧрады. Сонымен қатар, роботтар ҥйде жалғыз

қалған балаға ҥй жҧмысымен кҿмектесе алады жҽне оған дос бола алады. Келешекте

роботтардың кең қолданысы медицина саласында болады деп ойлаймын. Қазір дамыған

мемлекеттерде реабилитация мақсатында қолданылып жҥрген физиотерапияны роботтар

жасайды. Бізде де роботтардың ҽкелер мол пайдасын кҿре отырып, робот технологиясын

халық денсаулығын жақсартуда, олар медицина саласына белсенді тҥрде енгізіледі деген

сенімдемін.

Инновациялық-индустриалды Қазақстанның болашағы жарқын болмақ!

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЦИФРОВЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В

УСЛОВИЯХ ОБНОВЛЕНИЯ СОДЕРЖАНИЯ ОБРАЗОВАНИЯ

Исенгалиева А.Е., Дусеева А.Б. [email protected]


Целями государственной программы «Цифровой Казахстан» (далее – Программа)

являются ускорение темпов развития экономики РК и улучшение качества жизни населения

за счет использования цифровых технологий в среднесрочной перспективе, а также создание

условий для перехода экономики Казахстана на принципиально новую траекторию развития,

обеспечивающую создание цифровой экономики будущего в долгосрочной перспективе [1].

«Образование признано одним из важнейших приоритетов долгосрочной Стратегии

«Казахстан – 2050». Общей целью образовательных реформ в Казахстане является адаптация

системы образования к новой социально-экономической среде»[2]. Главой Республики

Казахстана была также поставлена задача о вхождении страны в число 50-ти наиболее

конкурентоспособных стран мира. Совершенствование системы образования играет важную

218

роль в достижении этой цели. «Поэтому предлагается новое национальное видение: к 2020

году Казахстан – образованная страна, умная экономика и высококвалифицированная

рабочая сила»[2].

В условиях суверенного государства перед обществом со всей очевидностью

поставлена задача реформирования содержания системы образования и разработки

учебников нового поколения, ориентированных на формирование всесторонне развитой

личности ребѐнка в условиях современной школы. Особая роль при этом отводится

начальной школе, призванной заложить фундамент в формировании интеллектуальной,

эмоциональной, деловой, коммуникативной готовности учащихся к активно-деятельному

взаимодействию с окружающим миром, другими людьми, самим собой.

Одна из главных задач начального обучения - научить детей правильному, беглому,

осознанному, выразительному чтению. И эта задача чрезвычайно актуальна, так как чтение

играет огромную роль в образовании, воспитании и развитии человека. Чтение - это окошко,

через которое дети видят и познают мир и самого себя. Чтение - это и то, чему обучают

младших школьников, посредством чего их воспитывают и развивают. Умения и навыки

чтения формируются не только как важнейший вид речевой и умственной деятельности, но и

как сложный комплекс умений и навыков, имеющий общеучебный характер, используемый

учениками при изучении всех учебных предметов, во всех случаях внеклассной и

внешкольной жизни.

Урок чтения – самый интересный, но трудный и ответственный. Если дети не будут

правильно, бегло, выразительно, сознательно читать, они не смогут овладеть в достаточной

мере грамотным письмом, не научатся правильно решать задачи. Задача учителя – повысить

интерес учащихся к урокам литературного чтения, сделать их интересными, научить читать

быстро, правильно, выразительно. Над проблемой совершенствования навыка чтения

работали и работают многие известные учѐные, психологи, методисты. Среди них В. Н.

Зайцев, М. И. Оморокова, Л.А. Ефрасинина и другие. Однако и в настоящее время проблема

совершенствования навыка чтения является одной из актуальных. В. Н. Зайцев считает:

«Приглашайте Ильина, Щетинина, Шаталова – и я смею утверждать, что все эти

преподаватели ничего не смогут сделать до тех пор, пока не научат элементарному - пока не

научат читать»[3]. Жизнь показывает, что если ученик научился читать в период обучения

грамотности, то он в коллективе класса занимает заметное место, верит в свои силы, и,

наоборот, если ребенок не овладел чтением, он чувствует какую-то ущербность, теряет веру

в свои силы, в способность успешно учиться и в коллективе класса находится в тени.

Морально он будет переживать свой недостаток и не сможет реализовать в школе свои

способности, то положительное, что в нѐм заложено. Как всякому учителю хочется, чтобы

уроки чтения оставляли заметный след в сознании каждого ученика, были нацелены на то,

чтобы продвигать его в идейно-нравственном, умственном, эмоциональном, эстетическом и

речевом развитии, развивали у детей интерес к книге, любовь к чтению, прививали им

полезные для жизни и дальнейшей учѐбы умения и навыки. Однако, несмотря на многие

усилия, в классе всегда оказывается группа слабочитающих детей. У них работа с книгой

вызывает умственную перегрузку, а это приводит к нежеланию читать и, в конечном счѐте, к

отставанию в учѐбе, что, в свою очередь, влияет на эффективность работы всего класса.

Поэтому мы стараемся использовать хорошо апробированные и новые технологии:

нестандартные приѐмы, которые помогают развивать интерес учащихся к чтению, поиску

ответов на возникающие вопросы.

Другими словами, стремимся разбудить познавательную активность, научить

самостоятельному поиску знаний, а это невозможно без хорошей техники чтения. Уроки с

использованием информационных технологий не только расширяют и закрепляют

полученные знания, но и в значительной степени повышают творческий и интеллектуальный

потенциал учащихся. Поскольку фантазия и желание проявить себя у младшего школьника

велики, стоит учить его как можно чаще излагать собственные мысли, в том числе и с

помощью информационных технологий. Учитель – профессия творческая.

219

Включение ИКТ в учебный процесс позволяет учителю организовать разные формы

учебно-познавательной деятельности на уроках, сделать активной и целенаправленной

самостоятельную работу учащихся. Информационные технологии можно рассматривать как

средство доступа к учебной информации, обеспечивающее возможности поиска, сбора и

работы с источником, в том числе в сети Интернет, а также средство доставки и хранения

информации.

Использование ИКТ в учебном процессе позволяет повысить качество учебного

материала и усилить образовательные эффекты. Компьютер позволяет учителю значительно

расширить возможности предъявления разного типа информации. При дидактически пра-

вильном подходе компьютер активизирует внимание учащихся, усиливает их мотивацию,

развивает познавательные процессы, мышление, внимание, развивает воображение и

фантазию. Основная задача заключается в том, чтобы занимательность не заслоняла

собственно учебные цели.

Наиболее эффективными средствами включения ребѐнка в процесс творчества на уроке

являются:

игровая деятельность;

создание положительных эмоциональных ситуаций;

работа в парах;

проблемное обучение. Уроки литературного чтения будут неинтересны и скучны, если учитель не будет

включать в их содержание аудио средства. Научив детей слушать, можно предлагать записи

образцового чтения небольших по объѐму литературных произведений. Это обучает

выразительному чтению, умению прочувствовать настроение, определить характер героев

[4]. Научить читать детей, конечно же, трудно. Но еще труднее научить их полюбить чтение.

Поначалу детям нравится сам процесс овладения чтением. Им интересно видеть, как из букв

возникают хорошо знакомые слова. Но когда дело доходит до наращивания темпа чтения,

когда учитель в классе, а родители дома пытаются заставить ребенка читать, читать и читать,

чтобы росла техника чтения, тут у многих пропадает охота сидеть за книгой. И здесь на

помощь приходят компьютерные технологии. Они могут быть органично включены в любой

этап урока: во время индивидуальной или словарной работы, при введении новых знаний,

при обобщении и закреплении, для контроля знаний, умений и навыков. Кроме того, с

помощью данных технологий можно использовать разнообразные формы организации

познавательной деятельности: фронтальную, групповую, индивидуальную. Компьютер

помогает вовлечь всех учеников класса в литературное творчество.

Активно проходит работа с фразеологизмами, скороговорками, загадками,

пословицами и словарная работа. Глубокое изучение темы достигается не только

фронтальной работой, но и в индивидуальной работе каждого учащегося с интерактивным

продуктом. Дети с интересом принимают участие в поиске информации и подготовке

сообщений, рефератов, докладов, буклетов, книжек-малышек. В данном случае компьютер

является информационно-обучающим пособием. На уроках литературного чтения использую

иллюстрирование учениками изучаемого произведения. Этот вид работы позволяет детям

почувствовать радость от необычного общения с книгой. Хорошо проходит данный вид

работы в группах. Выполненные работы сканирую, и каждая группа приступает к созданию

диафильма по заданной теме. В результате дети точнее усваивают последовательность

событий, что помогает им при пересказе произведения. Известно, что большинство людей

запоминают 5% услышанного и 20% увиденного. Одновременное использование аудио и

видеоинформации повышает запоминаемость до 40-50%. Ни для кого не секрет, что круг

чтения современных детей ограничивается школьной программой. Младших школьников

часто пугает объѐм предложенной книги. Поэтому задача учителя заинтересовать ребѐнка

книгой, представить доступный круг чтения во всѐм его многообразии и привлекательности.

Многие детские произведения экранизированы, это даѐт возможность использовать

фрагменты фильмов на уроках литературного чтения. Все чаще и чаще дети подменяют

220

чтение авторского текста на просмотр одноименного мультфильма. Посмотреть мультфильм,

посидеть у компьютера – и быстрее, и проще, и интереснее. В учебниках по литературному

чтению практически нет информации о писателях. Поэтому, готовясь к уроку, я собираю

информацию о писателе в Интернете: факты биографии, портреты, фотографии. Составляю

презентации к урокам, иногда вставляя в них документальные фильмы или аудиозапись с

голосом писателя. И учащимся стало интереснее, они стали сами в начале урока знакомства с

новым писателем спрашивать, а что это за человек, а чем он интересовался, а он ещѐ жив.

Сначала я предлагаю им по фотографии или по портрету предположить, а какой это человек,

определить его характер. И только после высказанных детьми предположений, предлагаю

посмотреть, прослушать найденный мною материал. А рассказ об интересных фактах

биографии писателя служит стимулом к чтению его книг. Такой подход к урокам

литературного чтения, использование ИКТ, дает положительные результаты: каждое занятие

вызывает у детей эмоциональный подъем, стимулирует учащихся внимательно прочитывать

художественный текст, расширяется круг детского чтения, учащиеся самостоятельно ищут и

читают другие произведения писателей. Презентации, приготовленные к урокам литературы,

помогают учащимся образно представить изучаемое произведение любого жанра.

Продуктивность уроков с использованием информационных технологий очень высокая, а

также высок уровень познавательной активности учащихся. При разработке урока с

использованием ИКТ уделяется особое внимание на здоровье обучающихся. Поурочный

план включает в себя физические и динамические паузы, зарядку для глаз, использование

элементов здоровьесберегающих технологий. Уроки с использованием информационных

технологий не только расширяют и закрепляют полученные знания, но и в значительной

степени повышают творческий и интеллектуальный потенциал учащихся. Поскольку

фантазия и желание проявить себя у младшего школьника велики, стоит учить его как можно

чаще излагать собственные мысли, в том числе и с помощью информационных

технологий[4]. Я уверена, что использование информационных технологий может

преобразовать преподавание традиционных учебных предметов, рационализировав детский

труд, оптимизировав процессы понимания и запоминания учебного материала, а главное,

подняв на неизменно более высокий уровень интерес детей к учебе. Работа эта очень

сложная, но очень важная, и еѐ нужно проводить систематически. От этого зависит будущее

наших детей, какими они вырастут взрослыми читателями, и какими людьми.

Подтверждением сказанного могут служить слова В. А. Сухомлинского «Без преувеличения

можно сказать, что чтение в годы детства — это, прежде всего, воспитание. Слово,

раскрывающее благородные идеи, навсегда откладывает в детском сердце крупинки

человечности, из которых складывается личность».


1. Государственная программа «Цифровой Казахстан». Постановление Правительства

РК №827 от 12.12.2017

2. Послание Президента Республики Казахстан – Лидера нации народу Казахстана

«Стратегия –Казахстан-2050».

ИНТЕРАКТИВНЫЕ ТЕХНОЛОГИИ НА УРОКАХ МАТЕМАТИКИ В УСЛОВИЯХ

ОБНОВЛЕНИЯ СОДЕРЖАНИЯ ОБРАЗОВАНИЯ

Истляуп А.А. [email protected]


Сегодня перед Казахстаном поставлена задача по вхождению в 30-ку самых развитых

стран мира, которая требует нового инновационного развития и ускоренного

технологического обновления. В своем Послании народу Казахстана Глава государства

объявил о Третьей модернизации, стержнем которой является цифровизация [1].

221

Цифровизация- применение цифровых технологий для создания или изменения бизнес-

модели и получения новых доходов и возможностей, генерирующих ценность. В настоящее

время цифровизация является мировым трендом.

В Республике Казахстан данное направление закреплено в Государственной программе

«Цифровой Казахстан». Данная программа представлена пятью направлениями. Одной из ос-

новных направлений является «Развитие человеческого капитала». «Развитие человеческого

капитала» — направление преобразований, охватывающее создание так называемого

креативного общества для обеспечения перехода к новым реалиям — экономике знаний.

Обновление содержания среднего образования в РК сегодня очень востребовано и

актуально для обучения будущего поколения. На сегодняшний день преподавание матема-

тики в рамках обновленной программы изменилось. Усовершенствовались основные навыки:

вычислительного, аналитического и коммуникативные. Способствует формированию и

развитию математической грамотности, логическое и критическое мышление, личностные

качества и навыки использования информационно-коммуникационных технологий в

процессе обучения математике.

В новой программе образования эти навыки стали тесно связаны друг с другом, так как

каждый навык дополняет друг друга для полноценного развития конкурентно способной

личности. То есть, они в течение учебного года постоянно повторяются и закрепляются при

переходе в следующий раздел. Также нужно рассматривать создание связи и правильно

ставить языковые цели уроков. Языковая цель обучения помогает развивать математическую

грамотность, а также коммуникативные навыки. Построенная методическая структура

обучения является очень гибкой и удобной в применении, так как цели уже указаны в

долгосрочном плане по каждому разделу. В среднесрочном плане указано примерное

количество часов, предварительные знания, контекст, предметные цели обучения, языковые

цели обучения, предметная лексика и терминология, серия полезных фраз и краткий обзор.

Учащиеся во время учебного процесса не получают «Оценки», их работа оценивается

двумя работами: суммативное оценивание за раздел (СОр) и суммативное оценивание за

четверть (СОч). У многих детей пропадает интерес к учебе, так как они не получают

«ежедневную оценку». Это значит, что снижается качество знаний и вызывает дальнейшее

затруднение изучение нового материала у детей. Чтобы повысить интерес, а также качество

знаний нам необходимо использовать различные интерактивные методы на уроках

математики. На учителя во время учебного процесса идет очень большая нагрузка. Так как

традиционные уроки теряют свои приоритеты в обучении. На сегодняшний день учителя

используют на своих уроках интерактивные технологии для легкого объяснения и закреп-

ления тем для учащихся, но учителю приходиться тратить очень большое время на подго-

товку данных уроков, это особенно касается молодых преподавателей без опыта работы.

Преподаватель по обновленной системе поддерживает обратную связь с родителями, а

также с учениками. Обратная связь проявляется в том, что постоянно ведется мониторинг

успеваемости учащихся, а именно заполнение рубрик, показ самостоятельных (СОр) работ

под подпись родителей и четвертных работ 139 (СОч). Домашнее задание детям нужно

рассчитывать так чтоб учащиеся тратили на него 15 – 20 минут, это сказано в обновленной

системе[1].

Например, в 5-х классах проходят раздел «Проценты». Раздел «Проценты» в учебной

программе всегда вызывали затруднения у учащихся, особенно текстовые задачи на

проценты. Следовательно, разработанные практические рекомендации по применению

интерактивных технологий для решения текстовых задач на «Проценты», являются

актуальными при изучении данного раздела. Проведенные исследования выявило

необходимость в учебную деятельность вводить в ежедневное использование интерактивных

технологий на уроках математики, а особенно для таких тем как решение текстовых задач.

При использовании традиционного урока учитель работает только с сильными

учениками, на слабых нет времени. Выявлено, что уроки, проводимые с интерактивными

технологиями на уроках математики, благоприятно влияют как на сильных, так и на слабых

222

учащихся. Слабые ученики начинают проявлять интерес к предмету на уроках, а также

повышается уровень знаний; сильные учащиеся повторно закрепляют полученный материал,

и развивают навыки высокого порядка.

Рекомендации по применению интерактивных технологий на уроках математики:

1. Проанализировав литературу по психологии, а также исходя из рекомендации

преподавателей с большим опытом, выявились следующие критерии:

- Текст должен быть понятным и кратким, точнее краткая основная информация;

- Подходить по тематике урока, в основном это затрагивает пятиминутки;

- Легко обрабатываться;

- Иллюстрации, подходящие по тематике урока, а также использовать иллюстрации для

анализа и синтеза задач;

2. Проанализировав специальную дидактическую литературу, а также исходя из

советов преподавателей, можно выделить организационно-педагогические условия роста

уровня знаний при применении интерактивных технологий при объяснении и решении задач:

- Методологические подходы и принципы организации совместной работы учителя и

учащихся;

- Постоянный мониторинг учащихся по рубрикам, во время применения интерактивных

технологий на уроках математики;

- Выбор УМК и составления рабочей программы учителя, учитывая применения

интерактивных технологий для повышения уровня знаний у учащихся;

3. Рассмотреть психолого-педагогические особенности применения интерактивных

технологий при решении и объяснении задач:

- Применение интерактивных технологий должно хорошо быть продуманно и

подготовлено;

- Учитель во время применения интерактивных технологий должен проводить анализ

работы и учащихся;

- При применении интерактивных технологий наилучший результат добивается

учитель тогда, когда работа идет либо по подгруппам, либо в малых группах (так как в

больших классах тяжело без большого опыта проводить проверку работы);

- Перед применением интерактивных технологий на уроках математики необходимо

ознакомится с типом обучающих презентаций;

- Помимо этого на уроках с интерактивными технологиями должно еще присутствовать

дифференцированный раздаточный материал для более сильных учащихся.

При использовании интерактивных цифровых технологий на уроках математики очень

важно следить за сохранением интереса учащихся. При отсутствии интереса или угасании

его учащийся начинает заниматься своими делами, а также отвлекает других детей от

работы. При потере интереса учитель должен изменить обстановку на уроке. Этому может

служить эмоциональная речь, пятиминутка, поддержка учащихся. При наличии интереса

учащиеся занимаются с большой охоткой, что благоприятно влияет и на усвоение ими

знаний.

Уроки с применением интерактивных технологий важно проводить выразительно,

точнее делать акценты на важных местах. Если учитель объясняет монотонно, то учащиеся

теряют интерес к уроку, поэтому знания плохо усваиваются. В таких случаях бывает

сохранять желание, слушать, смотреть, участвовать в активной работе. Если дети от урока не

получают никакой пользы, то вызывает у них только утомление. Возникает отрицательное

отношение к знаниям. Учитель должен активно участвовать в познавании или закреплении

материала, иначе учащиеся будут работать очень медленно. Умение активно обыгрывать

ситуации или примеры на уроках по-разному, чтоб интерес не пропадал и повышался

уровень знаний – это один из показателей педагогического мастерства.

Уроки с применением цифровых технологий, доставившие учащимся удовлетворение,

оказывает положительное влияние и на проведение последующих уроков. Средства и

способы, повышающие эмоциональное отношение детей к знаниям, следует рассматривать

223

не как самоцель, а как путь, ведущий к выполнению дидактических задач. Математическая,

обучающая сторона содержания уроков с применением интерактивных технологий всегда

должна отчетливо выдвигаться на первый план. Таким образом, уроки с применением

интерактивных технологий имеет две цели: одна из них обучающая, которую преследует

учитель, а другая можно назвать игровая, ради которой действует учащиеся. Важно, чтобы

эти две цели дополняли друг друга и обеспечивали усвоение материала, то есть усвоение

программного материала становиться условием достижения игровой цели.

На уроках математики с применением интерактивных технологий создаются такие

условия, в которых каждый ребенок получает возможность самостоятельно действовать в

определенной ситуации, приобретая собственный действительный и прочувственный опыт.

Уроки с интерактивными технологиями позволяют обеспечить нужное количество

повторений на разном материале при сохранении эмоционально положительного отношения

к знаниям. Уроки с применением интерактивных технологий могут быть включены в любой

раздел программы, служить для развития внимательности, а также для легкого усвоения и

познания учебного материала.

Итак, использование ИКТ позволяет оптимизировать воспитательный процесс, вовлечь

в него обучающихся как субъектов образовательного пространства, развивать

самостоятельность, творчество и критическое мышление. Без новых информационных

технологий уже невозможно представить себе современное образование. Занятия с

использованием ИКТ становятся привычными для учащихся, а для преподавателей

становятся нормой работы – это является одним из важных результатов инновационной

работы в практике работы педагога.


1. Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана.

«Третья модернизация Казахстана: глобальная конкурентоспособность». Астана. Ақорда.

2017.

2. Государственная программа «Цифровой Казахстан». Астана. 2015.

«ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН» БАҒДАРЛАМАСЫН ЖҤЗЕГЕ АСЫРУ АЯСЫНДА

АДАМИ КАПИТАЛДЫ ДАМЫТУ

Казиева Ш.Б.,

Темір ауданы № 4 Шҧбарқҧдық ЖОББМ бастауыш класс мҧғалімі

Қазіргі таңда білім берудің жаңа ҥлгісін ендіру тҧлғаны дамыту ҥдерісі ретінде

тҽрбиеге баса назар аударылуда. Соған байланысты мҧғалім мен оқушының тҧлғалық-

бағдарлы ҿзара қарым-қатынасы маңызды орын алып отыр. Мҧнда тҧлғаны рухани

тҽрбиелеуге, адамның адамгершілік жағынан келбетінің қалыптасуына ерекше мҽн беріледі.

Сондай-ақ білім беру факторларының: мектеп, отбасы, ҽлеуметтік ортаның кірігуі кҿзделеді.

Сонымен қатар, халықаралық тҽжірибе «ҿмір бойы білім алу» қағидасы негізінде ерте

балалық шақтан ересек жасқа дейін адами капиталға, атап айтқанда, білім беруге бҿлінетін

инвестицияның экономика мен қоғамға елеулі кҿңіл бҿлініп отыр. Сондықтан білім

қызметкерлеріне Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ҽ.Назарбаевтың «Ҽлеуметтік-

экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына

Жолдауының идеяларын, Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңын, Қазақстан

Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік

бағдарламасын жҽне Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің, Білім жҽне ғылым Министрлігінің

директивті, нормативті қҧжаттарын талқыланды. 2017жылы 12 желтоқсанда№827 қаулысы

бойынша Қазақстан Республикасының Ҥкіметі «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік

бағдарламасын қабылдады..

224

"Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасының (бҧдан ҽрі – Бағдарлама)

мақсаттары орта мерзімді перспективада Қазақстан Республикасы экономикасының даму


сҥру сапасын жақсарту, сондай-ақ ҧзақ мерзімді перспективада Қазақстанның

экономикасын болашақтың цифрлық экономикасын қҧруды қамтамасыз ететін тҥбегейлі

жаңа даму траекториясына кҿшіруге жағдай жасау болып табылады. Осы мақсатқа қол

жеткізу дамудың екі бағыты бойынша жҥруді білдіреді:

"Қазіргі экономиканы цифрландыру" - нақты сектордағы нақты жобалардан тҧратын

прагматикалық бастауды қамтамасыз ету, экономиканың қазіргі салаларын, мемлекеттік

қҧрылымдарды цифрландыру жҽне оларды технологиялық қайта жабдықтау жобаларын

іске қосу жҽне цифрлық инфрақҧрылымды дамыту.

"Болашақтың цифрлық индустриясын қҧру" - адами капиталды дамыту деңгейін

кҿтеру, инновациялық даму институттарын қҧру жҽне жалпы алғанда, цифрлық экожҥйені

қарқынды дамыту есебінен ҧзақ мерзімді орнықтылықты қамтамасыз ету, елдің цифрлық

трансформациялауды іске қосу.

Қазақстан экономикасын цифрландырудың қазіргі орташа деңгейі бҥгінгі кҥніне

кедергі болмайды, бірақ дамуға сапалы серпіліс жасау мҥмкіндік, бҧл елімізді ҽлемдік

аренада бірінші орынға шығаруға мҥмкіндік береді. Цифрландыруға кҥш салу адами

капитал белсенді тҥрде дамитын - болашақтың білімі мен дағдылары ерте жастан бастап

тҽрбиеленетін, автоматтандыру жҽне басқа да жаңа технологиялар есебінен бизнес

жҧмысының тиімділігі мен жылдамдығы артатын, ал азаматтардың ҿз мемлекеттерімен

диалогы қарапайым ҽрі ашық болатын жаңа қоғамды қҧруға ҽкеледі. Цифрлық революция

біздің кҿз алдымызда ҿтуде. Цифрлық экономика халықта оның жемістерін пайдалануға

мҥмкіндік беретін цифрлық дағдылардың болуын талап етеді. Бҧл ретте, қазіргі кезде

халықтың компьютерлік (цифрлық) сауаттылығының деңгейі 76,2% қҧрайды, жҽне алдағы

жылдарда оның ҿсуі қажет. Қазіргі сҽтте Қазақстан Республикасы Білім жҽне ғылым

министрлігі бірқатар бастамаларды енгізуде:


пайдалану ҥшін заманауи ақпараттық технологиялармен жҧмыс істеудің жалпы базалық бі-

лімдерін қалыптастыратын "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" пҽні енгізілді;


робототехника бойынша ҥйірме жҧмыс істеуде.Жҽне Мектептің бҥгінгі кҥндегі негізгі

мақсаты АКТ-ны жетік меңгеру жҽне оқушыларға меңгерту. АКТ-ны қолдану мҧғалімге де

оқушыға да қолайлы. Сол кезде ғана сабақта теория мен практиканы ҧштастыра аламыз.






ойланып, шешім қабылдауға дағдыланады. Интернет желісіне тоқталатын болсақ, қолжетімді

болу ҥшін облыс, аудан орталықтарынан бҿлек, шалғайдағы ауылдарға да қолайлы жағдай

жасалуда. Мҧның барлығы санды технологияны ендіру ҥшін жасалған қадамдар болатын.

Айналасы бірнеше жылдың ішінде қазақстандықтар неше тҥрлі ҧялы телефондарды ҧстады.

Жыл ҿткен сайын олардың функциялары ҿзгеріп, мҥмкіндіктері де арта тҥсті. Алғашқыда тек

байланыс қҧралдары ҥшін қолданылған қолақпандай телефондар бірте-бірте айфон, айпад,

смартфондарға ауысты. Бҥгінде ҧялы телефоныңыз тек байланыс қҧралы ғана емес, сонымен

қатар, интернет желісіне еркін қосылатын компьютер іспетті. Адамдар ҧялы телефондарына

сан алуан ҽлеуметтік желілерді жҥктеп, қоғамда орын алған оқиғаларға байланысты ой-

пікірлерін білдіретін болды.




225


сҧранысына сай жеке тҧлға қалыптастыру

Бҽсекеге қабілетті дамыған мемлекет болу ҥшін Қазақстан жастарымен жас

ҧрпақтарынан бастап жоғарғы сауатты елге айналуы керек. Білім беру саласындағы

басымдықтардың бірі жастар саясаты жҽне оны мемлекеттік қолдау жҽне реттеу болып

табылады. Жастар саясатында Елбасының тапсырмасы бойынша дамудың жаңа бағыты

қабылданып, жас ҧрпақтың болашағы жарқын болуына елімізде барлық жағдай жасалуда.

DIGITAL TECHNOLOGY IN EDUCATION AS THE BASIS OF HUMAN CAPITAL

DEVELOPMENT.

Казиева Г.С. [email protected],

КГУ «Общеобразовательная средняя-школа гимназия № 2»

Коваленя Д.С. [email protected]

КГУ «Общеобразовательная средняя-школа гимназия № 9»

The use of digital technologies in all areas of life is one of the basic requirements of the time,

dictated by the logic of world changes in the framework of the 4th industrial revolution. The world

is changing, ways of working are changing, goals and practices of getting education in it are

changing. Automation, digitalization, the growing complexity of society, the formation of network-

centric communities - this is not a complete list of trends in the development of modern society, as

reflected in the works of Russian methodologists.

Considering that the use of modern digital technologies in education has already become the

norm in our lives, but also realizing the need for constant self-development, we have prepared a list

of resources that will help you not only be practice.

- The 21st century is not accidentally called the century of the information society. Today

computers have become an inseparable part of our life. In the era of globalization, information and

communication technologies have become an important lever in achieving success in all areas of

society. The era of internetization, which began in 1993, changed the world. In modern schools and

universities, a new generation of children and students are studying who can’t imagine themselves

without the Internet. It is a fair question: is it necessary to change the theory and methodology of

training? What are the new learning systems?

The President, in his Address to the people of Kazakhstan, noted that "the world is entering

the era of the fourth industrial revolution, an era of profound and rapid changes: technological,

economic and social." This is directly related to the introduction of digital technologies in all

sectors of the economy of our country, and especially in education. In the age of information

technology, the approach to education has undergone significant changes. Today you can learn

without spending much time in classrooms, and sometimes without leaving your home. With the

advent of the computer, the performance of many processes in a person’s life has become not only

faster, but even more reliable and efficient, and it has become possible to perform many actions

without leaving home. Buying tickets and booking hotels, ordering food, purchasing goods and

services via the Internet - all this has long been part of our lives. Today in Kazakhstan terms such as

―e-government‖, ―e-learning‖, ―e-university‖ have become familiar. It is not surprising that the

most advanced technologies are used in the educational process, allowing you to get better results.

The modern education system must not only arm the student with knowledge, but also, due to the

constant and rapid updating of knowledge (every three years) in our era, form the need for

continuous independent mastery of them, acquire the skills and abilities of self-education, as well as

an independent and creative approach to knowledge during all active human life. Education should

become such a social institution that would be able to provide a person with a diverse set of

educational services that enable them to study continuously, provide the general public with the

opportunity to receive post-graduate and additional education. This can be achieved using digital



226

technology. In the modern world, the introduction of informatization in the field of education is

considered as one of the most important means of its reforming and in many respects determines the

paths for the further development of society. Therefore, in all developed and in many developing

countries large-scale programs of informatization of education are carried out, ways are being

sought to improve the effectiveness of education, and considerable funds are invested in the

development and introduction of new information technologies.

Digital technologies in training allow us to present the subject being studied more colorfully

using animations, which makes it possible to better understand it and, importantly, motivate

students to study the material. Digital technologies change our way of life, ways of communication,

ways of thinking, feelings, channels of influence on other people, social skills and social behavior.

The hi-tech environment — computers, smartphones, video games, Internet search engines —

redraws the human brain and enables him to find any information of interest to him. Therefore,

raising digital literacy among students, starting at school, is one of the most important conditions

for the formation of a modern personality. It is no coincidence that, in his Message ―New

Development Opportunities in the Fourth Industrial Revolution‖, the President of our country N. A.

Nazarbayev pays great attention to the younger generation and education system, starting with pre-

school and ending with university education: ―in all regions, on the basis of schoolchildren’s

palaces, you need to create a network of children’s technology parks and business incubators with

all the necessary infrastructure, including computers, laboratories, 3D printers. ‖

Just imagine, the volume of scientific and technical information over the past five years has

almost doubled, and, according to forecasts, it will be updated every three years. At the same time,

the rapid change of technology revealed an insufficient level of qualification of specialists.

Information is changing so quickly that the old methods and the education system itself have not

kept pace with them, and it happens that by the time of graduation from the university, the

knowledge gained by students is outdated. Digital and information and communication technologies

that are actively used in the educational process in many countries of the world can help in this, and

one of its forms is distance education, which makes it possible to get an education at a distance

without distancing from the main activity. Therefore, it is very important to teach a specialist,

independently using the Internet, to raise the level of their competence. Informatization of education

touched foreign language education as well. In the Concept for the Development of Foreign

Language Education of the Republic of Kazakhstan, the goal of higher foreign language education

is defined as the formation of specialists who speak a foreign language in accordance with the

European system of foreign language proficiency levels. At the same time, one of the main

directions of improving the training of teachers in a foreign language is ―mastering modern methods

and technologies, including information and computer technologies for foreign language teaching‖.

Informatization of higher educational institutions is characterized by an intensive growth of

digital educational resources in the form of electronic textbooks, multimedia educational programs

and electronic didactic aids, which make it possible to expand the scope of independent work of

students and imply individualization and differentiation of education, taking into account the

potential of each individual student. It cannot be denied that an important role in the training of

qualified personnel belongs to the teacher, his professional qualities and his information

competence. Therefore, in our country, annual seminars are held to improve the information

competence of teachers, and a plan is developed for research and applied activities of the university

using information and communication educational technologies.

The message of the President of the country, the Leader of the Nation, focuses us, teachers, on

its successful implementation and training of qualified specialists in accordance with the

requirements of the world community and the global labor market.

Previously, students of pedagogical areas took courses in the disciplines of mastering the

practice of using a variety of digital tools ("Distance Learning Technologies in Education",

"Electronic Textbooks", "Electronic Educational Resources", "Information Systems in Education",

"Interactive Testing Systems", etc.). Students simultaneously study on online platforms and create

their own electronic resources, interactive exercises, modules for distance learning based on LMS

227

Moodle, learn to present themselves on the Internet, find and critically evaluate the information

necessary to create a digital learning environment.

It should be noted that the master's programs of pedagogical education in all profiles contain

the course ―Digital Education‖, the main purpose of which is to train specialists who are able to

develop, implement and maintain information systems for various purposes in educational

institutions that have the necessary competencies, are able to generate and implement innovative

ideas in their professional activities. ―It is obvious that students who receive a master’s degree will

become the engine of school digitalization. They must not only know digital tools and skillfully

apply them in their professional activities, but also design the educational process, the trajectory of

their competence-based growth in the context of the development of an educational institution,

assess risks and carry out long-term planning. ‖

Nowadays, the preparation of teachers for work in the conditions of digitalization of the

educational space is becoming urgent. The teacher must be ready to modernize the methods of

teaching students in various subjects and changing their role. It is necessary to create conditions for

advanced training, which in the future will make it easy to master and apply digital teaching aids in

a dynamically changing environment, ensure its readiness to freely navigate modern digital

technologies, and create a comfortable information space for participants in the educational process

using cloud technologies.

Literature:

1.Республиканский общественно -политический журнал «Мысль»,2018

2. © 2019 Пресс-служба Премьер-Министра Республики Казахстан

3.Послание президента.www.kazpravda.kz.

4.https://liter.kz/.../47999-obrazovatelnyi_vektor_razvitiya_cheloveche...

5.mysl.kazgazeta.kz/?p=10705

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ КАК СОВРЕМЕННЫЙ МЕТОД

ПРЕПОДАВАНИЯ ИСТОРИИ


учитель истории Общеобразовательная средняя школа№64

Цифровые образовательные ресурсы – это представленные цифровой форме

фотографии, видеофрагменты, статические и динамические модели, объекты виртуальной

реальности и интерактивного моделирования, картографические материалы, звукозаписи,

символьные объекты и деловая графика, текстовые документы и иные учебные материалы

как учебник или учебное методическое комплекты на CD, DVD дисках или в online режиме.

На сегодняшний день наиболее перспективными в этом качестве являются цифровые

образовательные ресурсы, под которыми понимается доступная в цифровом виде

совокупность данных, используемая в учебном процессе как единое целое. Одним из

важнейших компонентов ЦОР является интерфейс обучающегося. Благодаря ему,

осуществляется доступ к контенту ЦОР, связанному с блоками учебной информации и

контрольно-измерительных материалов (чаще всего в форме тестов). Последовательное

развитие ЦОР предполагает включение в их состав программных средств создания

(обновления) контента, предоставляя пользователям специализированный инструментарий

для разработки стандартизированных электронных учебно-методических комплексов

(ЭУМК). Примерами подобных средств могут служить программные оболочки,

предназначенные для разработки контента к интерактивным доскам. Проанализируем

основные методики использования ЭУМК (ЦОР) в образовательном процессе. Во-первых,

отметим один из самых востребованных способов использования ЭУМК, когда электронные

пособия применяются при объяснении нового материала или закреплении изученного.

Целесообразно использование анимационных и видеофрагментов, проигрывание звуковых

https://liter.kz/.../47999-obrazovatelnyi_vektor_razvitiya_cheloveche...

https://liter.kz/.../47999-obrazovatelnyi_vektor_razvitiya_cheloveche...

http://mysl.kazgazeta.kz/?p=10705

http://mysl.kazgazeta.kz/?p=10705

228

файлов, показ графических изображений. Во-вторых, стоит отметить широкие возможности,

заложенные в ЭУМК для организации самостоятельной учебной деятельности. Такая

деятельность может быть осуществлена при подготовке домашних заданий. В этом случае

могут оказаться полезными все материалы учебного комплекса: анимация, видео, звуковое

сопровождение, интерактивные компоненты, рисунки, таблицы, графики, диаграммы и даже

простые тексты. Необходимо заметить, что такой метод использования ЭУМК позволяет

преподавателю наиболее эффективно реализовывать межпредметные связи, а обучающимся

почувствовать себя исследователями в конкретной области знания, что способствует

повышению их мотивации к изучению дисциплины. К третьему способу использования

ЭУМК можно отнести дистанционное обучение, дающее возможность обучающимся

знакомиться с теоретическим материалом,выполнять тестовые задания без участия

преподавателя в удобное для них время и индивидуальном темпе. Этот способ весьма

актуален для временно нетрудоспособных учеников, детей, обучающихся на дому или

находящихся в отъезде. В Республики Казахстан осуществляется Государственная

программа развития образования Республики Казахстан на 2011-2020 годы

«Информатизация системы образования». Одной из основных задач проекта является

обеспечение учащихся и учителей цифровыми образовательными ресурсами (ЦОРами). К

настоящему времени ресурсы созданы, и нам, учителям, остаѐтся только научиться

эффективно применять их. При проведении уроков истории, я использую цифровые

образовательные ресурсы, созданные издательством «Эффект»

«История», где я сама являюсь соавтором данного учебного пособия, а также другие

цифровые образовательные ресурсы. Интерактивное наглядное учебное пособие «История»

распространяется посредством сети Интернет и доступно для любого пользователя из любой

точки мира. Оно основано на взаимодействии и двусторонней связи между пользователем и

приложением что означает наличие обратной связи между средством обучения и учащимся.

Данное пособие не имеет аналогов и по качеству исполнения является поистине уникальным.

Цифровой, взаимодействующий с пользователем и реагирующий на его действия

интерактивный формат максимально повышает наглядность и доходчивость, вызывает

заинтересованность пользователя в освоении материала и многократно повышает

эффективность образовательного процесса. Интерактивное наглядное учебное пособие

«История» представляет собой файл с расширением .EXE — это скомпилированный в

машинные коды исполняемый файл программы запускаемый посредством клика по иконке

программы. Переход на разные состояния объектов (схемы строения, классификация, запуск

анимации и др.) осуществляется путем клика мышью на кнопки со стрелками

расположенными рядом, а также наведением курсора и кликами мыши. Подсвечивание

заголовков красным цветом (при наведении курсора мыши) означает наличие текста

описания, который появится после клика мышью по заголовку. Кроме того удобно

пользоваться интерактивным содержанием пособия размещенным на первой странице-

обложке, при клике на пункты которого пользователь сразу переносится в искомый раздел.

Особую атмосферу и настроение придают исторические события проигрываемые при

загрузке страниц, а так же характерный звуковой ряд сопровождающий ознакомление с

материалом что способствует более глубокому погружению в предмет. У отдельных

интерактивных рисунков одновременно с всплывающими подписями в отдельном окне

выводится краткая характеристика составной части исторического объекта. Например,

интерактивный рисунок «Историчекие личности». В таком варианте всплывающие подписи

интерактивного рисунка использую в качестве опорных конспектов как при фронтальной

работе с классом, так и при самостоятельной работе учащихся с компьютером. Для ряда

интерактивных рисунков реализована возможность проигрывания анимации. Используя

такие рисунки, можно наглядно продемонстрировать не только строение части организма, но

и динамические процессы, проходящие в них. Совмещение текста и анимация позволяют

разнообразить изложение учебного материала и облегчают его усвоение. Это придает

целенаправленность и повышает интерес учащихся к теме урока. При просмотре диска

229

«История» использую и такие приемы, как останавливаю демонстрацию на любом кадре и

прошу учащихся прокомментировать его, раскрыть содержание терминов, используемых в

комментарии, или при проведении демонстрации отключаю звук и предлагаю учащимся

самостоятельно озвучить видеофрагмент. Пособие является базой для создания на

следующем этапе учебника по данному предмету, а его практическое применение поднимет

реализацию образовательного процесса на качественно новый, современный уровень что

соответствует последним мировым тенденциям в свете стоящих глобальных

образовательных задач государства. Цифровые образовательные ресурсы помогают мне

делать учебный процесс интересным и эффективным, уроки красочными, живыми и

динамичными. Слабоуспевающие учащиеся проявляют заинтересованность в изучении

истории, для сильных учеников учебный процесс приобретает исследовательский характер.


1. Указ Президента Республики Казахстан "Об утверждении Государственной прог-раммы развития науки Республики Казахстан" //Астана, Акорда, 20 июня 2007 года. – № 348.

2. Авдеева С. Цифровые ресурсы в учебном процессе: [о проекте «Информатизация

системы образования» и о создании Единой коллекции цифровых образовательных ресурсов]

Народное образование. - 2008. - № 1. - С. 176

ПРИМЕНЕНИЕ ИКТ ТЕХНОЛОГИЙ В ПРЕПОДАВАНИИ РУССКОГО ЯЗЫКА И

ЛИТЕРАТУРЫ


учитель русского языка и литературы Новая средняя школа

В Государственной программе развития образования и науки Республики Казахстан на

2016 - 2019 годы изложено, что «…мир живет в период глобальных вызовов. Это новые

технологические достижения и внедрение инноваций, ускоренное развитие IT-технологий и

мобильность человеческих ресурсов» и в своем Послании народу Казахстана «Социально-

экономическая модернизация – главный фактор развития Казахстана» Президент

Н.А.Назарбаев отметил, что «сегодня на основе международных стандартов успешно

работают Назарбаев Университет и Интеллектуальные школы. … Надо распространять их

опыт на всю систему казахстанского образования…», а в Стратегии «Казахстанский путь –

2050: Единая цель, единые интересы, единое будущее» Президент страны Н. Назарбаев

сказал: «В среднем образовании надо подтягивать общеобразовательные школы к уровню

преподавания в Назарбаев Интеллектуальных школах. Выпускники школ должны знать

казахский, русский и английский языки. Результатом обучения школьников должно стать

овладение ими навыками критического мышления, самостоятельного поиска и глубокого

анализа информации». Все это нашло отражение в Приоритетных направлениях развития

образования и науки на 2014–2016 годы, где на уровне среднего образования

первоочередной задачей является обновление содержания среднего образования с учетом

опыта АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы. Одной из особенностей обновленных

учебных программ является новая структура, включающая 10 разделов и особенный интерес

вызывает седьмой пункт: компетентность в использовании информационно-

коммуникационных технологий.

Именно на современном этапе модернизации казахстанская система образования

предполагает доступность для каждого - качественного школьного образования, где

появляется возможность развить интеллектуальные и творческие компетенции. Новые

подходы в области профессиональных компетенций у учителя расширяются. Это –

междисциплинарная и проектная деятельность, использование информационно-

коммуникационных технологий (далее – ИКТ) в обучении. Важнейшей стратегической

задачей образования Казахстана является, с одной стороны, сохранение лучших

230

казахстанских образовательных традиций, с другой, обеспечение выпускников школ

международными квалификационными качествами, развитие их лингвистического сознания,

в основе которого – овладение государственным, родным и иностранными языками. В

Послании 2007 года «Новый Казахстан в новом мире» наш Президент Нурсултан Абишевич

предложил начать поэтапную реализацию культурного проекта «Триединство языков». В

перспективе каждый будущий специалист должен владеть тремя языками, чтобы быть

полиязычным, конкурентоспособным специалистом. «Казахстан должен восприниматься во

всем мире как высокообразованная страна, — неоднократно подчѐркивал Президент, —

население которой пользуется тремя языками. Это: казахский язык — государственный язык,

русский язык — как язык межнационального общения и английский язык — язык успешной

интеграции в глобальную экономику.

Активное применение в учебном процессе информационнокоммуникационных

технологий (ИКТ) позволяет получить учащимся навыки необходимые для жизни и работы в

современном обществе, а также является эффективным инструментом для развития новых

форм и методов обучения, повышающих качество образования. Преимущество ИКТ -

гибкость: можно использовать один и тот же материал как на занятиях объяснения нового

материала, так и на повторительно-обобщающих занятиях, так и на групповых занятиях, в

разных классах. Так на уроке усвоения новых знаний можно использовать презентацию в

виде слайда или же видеофрагмент; на уроках закрепления организовать работу с

тренажѐрами, электронными дидактическими материалами, тестовыми программами, а в

среднем звене (5 – 7 классах) виртуальные сказочные приключенческие путешествия по

«странам грамматики, 24 морфологии, лексике» и т.д. В старшем звене (8 – 11 классах)

проектное моделирование, решение интерактивных задач, творческие задания. При

организации такой работы, учащиеся обучаются поиску новой информации и практическим

способам работы с ней, овладевают компьютерной грамотностью, в результате чего

повышается мотивация усвоения знаний в учебном процессе, ребѐнок становится активным

субъектом учебной деятельности, появляется огромная возможность для самореализации

своих способностей. Поэтому урок с использованием ИКТ – это наглядно, красочно,

информативно, интерактивно, экономит время учителя и ученика, позволяет ученику

работать в своем темпе, а у учителя есть больше возможностей работать и со «слабым»

учеником дифференцированно и индивидуально, и такие учащиеся работают более активно,

и давать более сложные задания «сильным» учащимся, а также оперативно

проконтролировать и оценить результаты обучения. На уроках русского языка с успехом

использую мультимедийные презентации как ознакомления с новым материалом, так и на

уроках закрепления и обобщения.

Используя информационные технологии, можно создать учителю, различные

обучающие и демонстрационные таблицы, схемы при изучении морфологических тем

«Причастие», «Деепричастий», «Сложные предложения», которые особенно трудно

воспринимаются в старших классах с государственным языком обучения; а игровые

моменты в среднем звене дают возможность изучать новый лексический материал, повышая

мотивацию к изучению неродного языка. Следовательно, учитель, использующий игру,

организует учебную деятельность через мультимедийные презентации исходя из

естественных потребностей учащихся. Содержание языкового материала и характер заданий,

предлагаемых во время урока на определенном этапе обучения, направлен не на простое

воспроизведение материала, а на развитие у учащихся умения выявлять, сопоставлять и

сравнивать явления; мысленно анализировать (расчленять) и синтезировать (соединять) их,

выделять в конкретных случаях свойства явлений, делать правильные выводы из них. Такие

эффективные разработки формируют позитивное отношение учащихся к учению,

предполагают ненавязчивый способ оказания помощи, возможность выбрать

индивидуальный темп обучения учащихся.

Внедрение информационно-коммуникационных технологий в образовательный

процесс помогают обучающимся: выразительно читать художественные тексты, бегло –

231

научно публицистические; составлять сложный план, составлять схемы, таблицы, графики,

свѐртывать и развѐртывать учебную информацию; составлять тезисы, составлять конспект;

составлять аннотацию, осуществлять пометки, выписки, цитирование; работать со словарѐм,

энциклопедией; догадываться о значении незнакомых слов или оборотов речи по контексту,

выразительно говорить, вести диалог по изучаемым темам с использованием наглядности,

владеть основными предметными терминами; выступать перед определѐнной аудиторией,

составлять сложный план устного выступления, доклада; создавать устные и письменные

тексты различных типов; владеть разными видами пересказа (изложения) текста.

Применение новых информационно-коммуникационных технологий в учебном процессе

позволяет направить интеллектуальный потенциал учащихся на позитивное развитие.

Именно на уроках русского языка и литературы под руководством учителя, учащиеся могут

научиться использовать компьютерные технологии для всестороннего развития своего

интеллекта, овладеть способами получения информации для решения учебных задач,

приобрести навыки, которые помогут продолжать образование в течение всей жизни.

Учебники. Таким образом, систематическое и целенаправленное использование ИКТ на

занятиях выступает как эффективное средство повышения качества образовательного

процесса.


1. Назарбаев Н. А. Новый Казахстан в новом мире. Послание народу Казахстана.

2. Государственный общеобязательный стандарт общего среднего образования Утверж-

ден постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года № 1080

3. Жунусова М.Р., Ильясова Д.С. Активные методы обучения.-Караганда, 2007. — 115 c

4. Г. К. Селевко ―Энциклопедия образовательных технологий‖. Том 1-2, М., НИИ

школьных технологий, 2006 г.

«ЦИФРЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН» БАҒДАРЛАМАСЫН ЖҤЗЕГЕ АСЫРУ АЯСЫНДА

АДАМИ КАПИТАЛДЫ ДАМЫТУ (2019 ЖЫЛ – ЖАСТАР ЖЫЛЫНА АРНАЛҒАН)

Каражанова Г.Е. [email protected]

«Қандыағаш қалалық №3 мектеп – гимназиясы» ММ

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы – бҧл цифрлық технологияларды

қолдану есебінен елдің ҽрбір азаматының тҧрмыс деңгейін арттыруды кҿздейтін маңызды

кешенді бағдарлама.

Бағдарламаның негізгі мақсаттары Қазақстан Республикасының экономикасын

дамытудың қарқынын арттыру жҽне халықтың ҿмір сапасын жақсарту, сондай-ақ

экономиканың негізінен жаңа траекториясы – болашақтың цифрлық экономикасына ҿту


«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы 2017 жылдың желтоқсан

айында бекітілді. Бҧл цифрлық технологияларды қолдану арқылы еліміздің ҽрбір

азаматының ҿмір сҥру сапасын жақсартуға бағытталған маңызды кешенді бағдарлама. 2018

жылдан бастап 2022 жылға дейін бес негізгі бағыт бойынша жҧмыс жҥргізу

жоспарланып отыр:

1. «Экономика салаларын цифрландыру»– алға бастайтын технологияларды жҽне

еңбек ҿнімділігін арттырып, капиталдандырудың ҿсуіне бастайтын мҥмкіндіктерді қолдана

отырып ҚР экономикасының дҽстҥрлі салаларын қайту қҧру.

2. «Цифрлық мемлекетке ҿту» – халық пен бизнеске олардың қажеттіктерін алдын

ала болжай отырып қызметтер кҿрсету ҥшін мемлекеттің инфрақҧрылымын қайта қҧру.

3. «Цифрлық Жібек жолын іске асыру»– деректерді беру, сақтау жҽне ҿңдеудің

жоғары жылдамдықтағы жҽне қорғалған инфрақҧрылымын дамыту.


232

4. «Адами капиталды дамыту» – креативтік қоғам қҧруды жҽне жаңа реалиялар –

білімдер экономикасына ҿтуді қамтитын тҥрлендірулер.

5. «Инновациялық экожҥйені қҧру» – бизнес, ғылым саласы жҽне мемлекет арасында

берік байланысы бар технологиялық кҽсіпкерлікті дамыту, сондай-ақ инновацияларды енгізу

ҥшін жағдай жасау.

Кҿрсетілген бес бағыттың шеңберінде 17 нақты міндет пен 120 жоба

қалыптастырылды.

Бірінші бағыт — экономика салаларын цифрландыру бойынша барлық бағыттарда

еңбек ҿнімділігін арттыру жоспарланып отыр. «Цифрлық кеніш» жобасын ерекше атап ҿтуге

болады. Бҧл ақпараттық жҥйе жабдықтарда орнатылған датчиктер арқылы деректерді

жинайды, оңтайлы ҿндіріс процесін қамтамасыз етеді, реагенттердің жҧмсалуын бақылайды,

жабдықтардың іркілуін азайтуға мҥмкіндік береді, сондай-ақ тҿтенше жағдайларды жылдам

анықтап, оларды жояды.

Келесі бір бағыт — цифрлық мемлекетке кҿшу. Оны жҥзеге асыру аясында

мемлекеттік органдардың қызметін цифрландыру, қағаз тҥріндегі қҧжат айналымын азайту,

азаматтардың мемлекетті басқаруға қатысуын арттыру жҽне «Ақылды қала»

технологияларын енгізу кҿзделген.

Мҽселен, «Сергек» жол қозғалысы ережелерінің сақталуын бақылау жҥйесі енгізіліп,

жҧмыс істеп тҧр. Осының арқасында елдегі ЖҚЕ сақтау жағдайы жақсарады деп кҥтілуде.

Егер жҥйе қҧқық бҧзушылықты анықтаса, протокол автоматты тҥрде жасалып, қҧқық

бҧзушының мекен-жайына жіберіледі. Сондай-ақ, Қазақстанның шағын қалаларын

оперативті басқару орталықтарын қҧру жҽне басқару жобасын жҥзеге асыру жоспарланып

отыр. Яғни, тек ірі ҽкімшілік орталықтары ғана емес, сонымен қатар моноқалалар да жаңа

технологиялармен жабдықталатын болады, бҧл қылмыс пен қҧқық бҧзушылық деңгейінің

тҿмендеуіне жол ашады.

Бҧдан ҿзге, байланыс желілері мен АКТ инфрақҧрылымының аумағын кеңейту,

киберқауіпсіздікті кҥшейту мҽселелерін бағдарламаның ҥшінші — «Цифрлық Жібек

Жолын» іске асыру маңызды бағыты қарастырады. 2018 жылдан бастап 2020 жылға дейін

1200-ден астам ауылға кең жолақты интернетке қосылу мҥмкіндігі беріледі. Жалпы, бҧл

бастамаларға спутниктік байланыс жҥйесін жаңғырту, шалғайда орналасқан елді мекендерге

талшықты-оптикалық байланыс желілерін жҥргізу, сондай-ақ транзиттік ҽлеуетті жҽне

цифрлық теле-, радиохабар тарату желісін арттыру жҧмыстары кіреді.

«Адами капиталды дамыту» тҿртінші бағытының мақсаты — білім беру жҥйесін

ҽлемнің ҥздік тҽжірибелеріне сҽйкес жаңарту. Орта білім беру бағдарламаларын жаңарту

бойынша жобаны жҥзеге асыру кҿзделген. Мҧнда роботты техника, виртуалды шындық

элементтерін, 3D-баспа жҽне т. б. оқу ҥрдісіне енгізу қарастырылады.

Тҿртінші бағытта халыққа базалық цифрлық дағдыларды оқыту курстарын ҿткізу

жобасы да маңызды. Мамандарды қайта даярлау республика азаматтарына кҽсіби

стандарттарға сай келуге жҽне жоғары сҧранысқа ие мамандар болуға мҥмкіндік береді.

Соңғы бағыт – инновациялық экожҥйені қҧру аясында да нақты міндеттер

кҿрсетілген. Бҧл — инновациялық даму алаңдарын қолдау, технологиялық кҽсіпкерлікке

жҽне стартап-мҽдениетке кҿмек кҿрсету, венчурлық қаржыландыруды тарту жҽне

инновацияға деген сҧранысты қалыптастыру. АT-стартаптардың халықаралық технопаркі —

Astana Hub-тың қҧрылуы бҧның жарқын мысалы деуге болады. Бҧл алаң отандық АТ-

мамандары мен стартапшыларға қазірден бастап ҿз жобаларын ҽзірлей бастауға мҥмкіндік

береді деп кҥтіледі.

Жалпы, «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын қабылдаған уақыттан бері бар болғаны

екі ай ҿтті, дегенмен қазақстандықтар қазірдің ҿзінде елеулі нҽтижелерді кҿріп отыр. Жолда

жҥру уақытын қысқартуға жҽне оңтайлы маршруттарды таңдауға кҿмектесетін навигация-

ның жаңа қҧралдары пайда болды. Кез келген тауарды табуға кҿмектесетін мобильді

қосымшалар бар.


233

СҚО-да цифрлық ферма табысты жҧмыс істеп тҧр, онда компьютер автоматты тҥрде

азық кҿлемі мен жем беру уақытын есептейді. Ең алдымен, бҧл жҧмысшыларды қамту

шығындарын азайтады, екіншіден — ҿндіріс тиімділігін арттырады.

Денсаулық сақтау саласында да нҽтижелер байқалады. Бҥгінде медицина

қызметкерлерін компьютерлік техникамен жабдықтау 81,3%-ды қҧрайды, медициналық

мекемелердің 55,6% интернет желісімен қамтамасыз етілген.

Қазіргі таңда елдегі ҽрбір емделушіге электронды денсаулық паспорты ашылады, ол

онлайн режимінде емделушінің бҥкіл медициналық тарихын желіде сақтауға мҥмкіндік бере-

ді. Бар болғаны 2 ай ҿткеніне қарамастан осы жҽне басқа да нҽтижелердің бар екені анық.

Айта кетейік, Мемлекет басшысы «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын іске асыруды

ел Ҥкіметінің басты міндеті деп белгіледі.

Жаңа 2019 жыл қазақстандықтар ҥшін ерекше жыл, ҿйткені Елбасымыз Н.Ҽ.

Назарбаевтың ҿткен жылғы 5 қазандағы Жолдауында оны – Жастар жылы деп жариялаған

болатын Президент жастардың бҥгіні мен болашағына қамқорлық жасауды ҿз саясатының

негізгі мҽні деп санайды. Ол жыл сайынғы дҽстҥрлі Жолдауларында жастар саясатын

жетілдіру бойынша іргелі тапсырмалар беріп жҥргені белгілі, ҿйткені жастар қоғамның бір

бҿлігі ретінде мемлекетте маңызды рҿл атқарады. Жастарды жҧмыспен қамту мҽселесі

елімізде басты назардағы мҽселе екені белгілі. Осы проблеманы жою ҥшін елімізде

«Дипломмен ауылға», «Бизнестің жол картасы», «Жҧмыспен қамту-2020», «Ҽрбір отбасына

«7-20-25» бағдарламасы аясында баспана алудың жаңа мҥмкіндіктерін беру», «Жоғары білім

алудың қолжетімділігі мен сапасын арттырып, студент жастардың жатақханадағы жағдайын

жақсарту», т.б. бағдарламалар қолға алынып, еліміздің тҥкпір-тҥкпірінде жҥзеге асырылып

жатыр. Бҥгінгі Қазақстан – қалыптасқан мемлекет, ҥлкен геосаяси маңызы бар ел. Бірақ ең

бастысы – ол орасан зор ҽлеуеті жҽне ҿркендейтін болашағы бар ел. Қазақстанның 10-15

жылдан кейін қандай болатыны кҿп жағдайда мҥлдем жаңа жағдайларда білім алып жатқан

студенттерге, жастарға тікелей байланысты болғандықтан, Мемлекет басшысы жастарға

ерекше басым кҿңіл бҿледі, ҿйткені нақ осы ҧрпаққа жаңа, қазіргі заманға сай Қазақстанда

ҿмір сҥріп, жҧмыс істеу бҧйырған. Қазақстан халқына арнаған «Қазақстандық жол-2050: бір

мақсат, бір мҥдде, бір болашақ» Жолдауында Елбасы жастарға ерекше рҿл берілетін іс-

қимылдардың нақты жобасын ҧсынған болатын.

Президент қандай жас қазақстандықтарды кҿргісі келеді? Оның қазақстандықтарды,

бҽрінен бҧрын, бҽсекеге қабілетті жҽне кҽсіби шеберлігі жоғары мамандар ретінде кҿргісі

келеді.

Бҥгінгі таңда жаңа білім меңгеру жҽне жақсы мамандық алу бірінші орынға шықты.

Бҥгінгі кҥні білім ҧзақ мерзімдік «Қазақстан-2050» Стратегиясының аса маңызды басым мін-

деттерінің бірі деп танылады. Ел Президентінің республикамыздың алдына қойған ҽлемдегі

ең озық 30 елдің қатарына кіру міндетін жҥзеге асыру ісінде білім саласы елеулі рҿл

атқарады.

Қазақстан қоғамында қазіргі кезде бҧрынғы ҧрпақтардан айтарлықтай ҿзгеше, мҥлдем

жаңа зияткерлік тап: жаңа бағдар ҧстанған, қҧндылық ҧстанымдары ҧтымды экономикалық

іс-қимылдар арқылы табысқа жетуге бағытталған жастар табы қалыптасты. Соған

байланысты ҿзінің республика жастарымен кҿптеген кездесулерінде Н.Ҽ. Назарбаев: «Ҽр

адамның бойына жҧмыс істей білу, оқып-ҥйрене білу, ҿмір сҥре білу, қазіргі ҽлемде ҿмір

сҥре білу қасиетін сіңіру керек», – деп жиі ескертеді [3]. Атап айтқанда, Президент 2015

жылы сҽуірдің 10-ында Астанада «Елбасымен бірге - жаңа жеңістерге» деген жастар

форумында: «Сендер экономиканың кеңестік жҥйесін жҽне ҿркендеуіміздің сол заманғы

қиын бастауы болған кезді білмейтін тҽуелсіздіктің алғашқы ҧрпақтарысыңдар. Сонымен

қатар сендер жаһандық ҽлем жағдайында ҿмір сҥріп жатқан алғашқы ҧрпақсыңдар,

сондықтан сендер ҿркендеуіміздің талаптарын барынша айқын тҥсінуге тиіссіңдер», – деді.

Сҿзін ары қарай жалғастырған Ҧлт Кҿшбасшысы жастарға: «Бҥгінгі таңда кҿптеген

жетістіктеріміздің нҽтижесінде Қазақстан дамыған елдердің алғашқы отыздығына кіре

алатын жағдайға жетті. Іс жҥзінде біз экономиканың даму серпіні, бірқатар ҿнеркҽсіптік


234

кҽсіпорындар, ауыл шаруашылығы, білім беру, денсаулық сақтау жҽне басқадай салалар

бойынша осы елдердің қатарындамыз. Енді біз ҽлемдегі жетекші елдердің экономикасына

халықтың ҿмір сҥруінің нақты деңгейі жҽне сапасы жағынан теңесуге тиіспіз. Ол ҥшін, ЖІҾ

кҿлемі, ҽр қазақстандыққа есептегенде, дамыған елдердегі шамадан екі есе артық болуға

тиіс», – деген ойын жеткізді. Осы форумда Елбасы жастардың назарын ғаламдық бҽсеке

ғасырының: «Ҿзгер, ҽйтпесе тайып тҧр!» деген қатаң ҧстанымы бар екеніне аударды. Ал бҧл

талап ең жоғарғы міндеттерді нақ осы жастардың алдына қояды, ҿйткені жас кезінде адам

жаңа жағдайларға тез бейімделеді [3]. Бҥгінгі кҥні жастар саясатын жҥзеге асырудың

мемлекеттік ҧстанымын айқындайтын маңызды қҧжаттар: «Қазақстан Республикасының

мемлекеттік жастар саясаты туралы» «Қазақстан Республикасының мемлекеттік жастар

саясаты туралы» ҚР Заңы жҽне «Қазақстан 2020: болашаққа жол» Қазақстан Республикасы

мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі тҧжырымдамасы туралы ҚР Ҥкіметінің

2013 жылғы 27 ақпандағы қаулысы Елбасының бастамасымен қабылданған. Бҧл нормативтік

қҧжаттар мемлекет дамуының қазіргі кезеңінде мемлекеттік жастар саясатын

қалыптастырудың жҽне жҥзеге асырудың қҧқықтық негіздерін айқын белгілейді. Аталған

қҧжаттарды орындау мақсатында Қазақстанда жастар арасындағы ҥдерістерді басқарудың

жаңа институттық ҥлгісі қҧрылған. Оған Қоғамдық даму министрлігі қҧрылымында 2018

жылы Жастар жҽне отбасы жҿніндегі комитет, ал ҿңірлік деңгейде Жастар саясаты

мҽселелері жҿніндегі басқарма жатады. Сонымен қатар, 2013 жылы қҧрылған «Жастар»

ғылыми-зерттеу орталығы Мемлекеттік жастар саясатын дамыту ісіндегі маңызды қадам

болып саналады. Оның атқаратын қызметі – жастардың бҽсекеге қабілетін кҿтеру жҽне

оларды Қазақстанды жаңғырту ҥдерісіне тарту мақсатында Мемлекеттік жастар саясаты

институтын ғылыми-талдамалық жҽне ақпараттық кеңес беру қызметімен қамтамасыз ету.

Тағы бір аса тарихи маңызы бар оқиға 2016 жыл желтоқсанның 1-інде Қазақстанның Тҧңғыш

Президенті кҥніне арналған, Елбасының қатысуымен Астанада жастардың кезекті

форумының ҿтуі болды. Форумға Қазақстанның барлық ҿңірлерінен 1000-нан астам адам,

оның ішінде кҽсіпкерлер, ҿнеркҽсіптің ҽртҥрлі салалары қызметкерлері, ғалымдар,

студенттер, танымал спортшылар жҽне ірі жастар ҧйымдарының кҿшбасшылары қатысты.

Мемлекет басшысы еліміз ҥшін тҽуелсіздік таңы атқан тҧста мемлекеттілікті қалыптас-

тыру жолында орын алған қиындықтар жайында баяндады, форумға қатысушылардың наза-

рын республикада жастардың ҿз қабілеттерін танытуы ҥшін берілген бірегей мҥмкіндіктерге,

заман шарттарына жҽне қарқынды ҿзгеріп жатқан ҽлем талаптарына сай келетін сапалы білім

алудың маңыздылығына аударды. Н.Ҽ. Назарбаев: «Жас ҧрпаққа қамқорлық, оның қазіргі

ҿмірі мен болашағы ҥшін қам жеу қашанда менің саясатымның басты мағынасы болған.

Ҽрбір жас қазақстандықтың жақсы білім алатын, отбасын қҧратын, жеке тҧрғын пҽтерге ие

болатын мҥмкіндігі бар», – деді. Сҿйтіп, ҿзінің кезекті сҿйлеген сҿзінде Президент жастар

алдына таяу болашаққа қатысты айқын да тҥсінікті міндеттер қойып, ойларын бҿлісті, ел

тағдыры, оның дамып, ҿзгеріп жатқан ҽлемдегі орны жайында баяндады.

Қорытып айтқанда, Нҧрсҧлтан Назарбаевтың «Тҽуелсіздік дҽуірі» кітабында

жазылғандай егемендік алғаннан бергі жылдар ішінде Мемлекет басшысының саясатының

арқасында қоғам дамуының барлық саласында тҥбегейлі ҿзгерістер жҥзеге асырылды, соның

ішінде «Мҽңгілік Ел» жалпыҧлттық идеясының қалыптасу барысында жастарды жаңа

қазақстандық патриотизм рухында тірбиелеудің тиімді жҥйесі мен қҧрылымы жасалып, іске

қосылды.

Елбасының «Ҧлы даланың жеті қыры» атты мақаласында айтылғандай, біз ҿз отанымыз

– Қазақ елі мен оның байырғы халқы – қазақ халқын, басқа ҿркениетті елдермен салыстыра

отырып, тарих толқынында ҥздіксіз дамып келе жатқан ҿркениет ретінде қарастыруымыз

керек. «Бҧл - тарихқа деген дҧрыс ҧстаным. Сол арқылы тҥп тамырымызды білуге, ҧлттық

тарихымызға терең ҥңіліп, оның тҥйінін шешуге мҥмкіндік туады» - деген тҧжырым

Қазақстан тарихшыларына ҥлкен сенім, ҽрі міндет артады. Бҧл туынды Президентіміз айтып

кеткендей, оның «Рухани жаңғыру» жалпыҧлттық бағдарламасының тікелей жалғасы болып

табылады [5].

235


1. Назарбаев Н.Ҽ. «Қазақстандықтардың ҽл-ауқатының ҿсуі: табыс пен тҧрмыс сапасын

арттыру» атты Қазақстан халқына Жолдауы. 2018 жылғы 5 қазан.

2. Назарбаев Н.Ҽ. «Қазақстандық жол-2050: бір мақсат, бір мҥдде, бір болашақ» атты

Жолдауы. – Астана, 2014 жылғы 17 қаңтар.

3. Елбасымен бірге - жаңа жеңістерге» жастар форумы. – Астана, 2015 жылғы 10 сҽуір.

4. Тҽуелсіздіктің 25 жылдығына арналған Жастардың республикалық форумы. - Астана,

2016 жылғы 14 қазан.

5. Назарбаев Н.Ҽ. «Ҧлы даланың жеті қыры» // «Егемен Қазақстан» газеті, 21 қараша

2018 жыл.

ЦИФРОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ОБРАЗОВАНИИ - КАК ОСНОВА РАЗВИТИЯ

ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО КАПИТАЛА

Карасова Нур-Гульшат Б. [email protected]

учитель английского языка Казахстан, г. Актобе, СШГ №17

В Казахстане цифровизация внедряется во все уровни образования. Новые технологии

позволяют обеспечить прозрачность в данной сфере, улучшить качество и усвоение знаний

обучающихся. Цифровизация в нашей стране осуществляется в рамках государственной

программы «Цифровой Казахстан». Цель программы - ускорение темпов развития экономики

РК и улучшение качества жизни населения за счет использования цифровых технологий. Она

состоит из 5 основных направлений, 17 инициатив, в рамках которых реализуются 120

мероприятий.

Развитие человеческого капитала — четвертое направление программы «Цифровой

Казахстан», целью которого является обновление системы образования в соответствии с

лучшими мировыми практиками. Планируется реализовать проект по актуализации

программ среднего образования. Здесь имеет место быть введение в учебный процесс

элементов робототехники, виртуальной реальности, 3D-принтинг и других.

Национальная платформа открытого образования

Один из проектов - Национальная платформа открытого образования - запущен в

пилотном режиме на базе многих школ. Проект представляет собой аппаратно-программный

комплекс, состоящий из систем дистанционного обучения, телеконференций и вебинаров,

образовательных курсов, комплекса проведения онлайн уроков, объектно-ориентированного

программирования, робототехники, 3D моделирования и печати, удаленной сдачи и приема

экзаменов.

Система дистанционного обучения базируется на платформе meet.mail.kz, позволяющая

собирать виртуальные классы и проводить занятия по любым предметам удаленно,

например, если учитель территориально находится в другом городе, либо ученик по каким-

либо причинам не может присутствовать в классе. Уникальность системы заключается в

одновременной трансляции учебно-методического материала, интерактивной доски, класса,

а интеллектуальные камеры высокого разрешения, ориентируясь на радиомаркер,

находящийся на педагоге, может отслеживать его местоположение в пространстве, тем

самым всегда держа в фокусе преподавателя. Подобная система позволяет проводить

видеоконференции, открытые уроки, а также являться прокторингом в онлайн-экзаменах.

Вещание учебного процесса может идти как в Интернет (посредством ресурса

media.mail.kz в режиме stream), так и локально, записывая уроки в память и тем самым

создавая базу знаний. Доступ к записи учебного процесса можно получить в любое время по

желанию и использовать для контроля качества преподавания или повторения предыдущего

материала, либо для методических планов.

236

Следует отметить, что интеграция образовательных курсов и учебных программ

поможет заменить преподавателя в случае его отсутствия, либо стать дополнением к

материалу, подготовленным учителем, а система дистанционного обучения зафиксирует

активность виртуального класса: сколько чистого времени было потрачено на подачу

учебного материала, какова активность аудитории, сколько времени ученики отвечали на

поставленные вопросы, кто являлся самым активным и каково количество правильных

ответов. Аналитика является настраиваемой.

Еще одним немаловажным фактором аппаратно-программного комплекса является

командное выполнение задания. Например, ученики в классе разделяются на программистов,

3D-дизайнеров и системотехников. Системотехники отвечают за создание какого-либо

механизма, 3D-дизайнеры переводят его в цифровой формат, а программисты решают задачи

по его автоматизации. Конечный механизм тестируется виртуально на интерактивной

панели, после чего посредством 3D принтеров распечатываются детали, интегрируются

управляющие платы, загружается программное обеспечение и в итоге из виртуального

механизма получается реальный.

Вместе с тем платформа также будет интересна и родителям школьников, начиная от

наблюдения за учебным процессом и заканчивая проведением родительских собраний в

режиме онлайн.

В век информационных технологий подход к образованию претерпел существенные

изменения. Сегодня можно учиться, не проводя много времени в аудиториях, а иногда и

вовсе не выходя из дома. С появлением компьютера выполнение многих процессов в жизни

человека стало не только быстрее, но еще надежнее и эффективнее, при этом появилась

возможность выполнять многие действия, не выходя из дома. Покупка билетов и

бронирование отелей, заказ еды, приобретение товаров и услуг через Интернет – все это уже

давно стало частью нашей жизни. Сегодня в Казахстане такие термины, как «электронное

правительство», «электронное обучение», «электронный университет», стали уже

привычными. Неудивительно, что самые передовые технологии используются в

образовательном процессе, позволяя получать более высокие результаты. Современная

система образования должна не только вооружать знаниями обучающегося, но и вследствие

постоянного и быстрого обновления знаний (каждые три года) в нашу эпоху формировать

потребность в непрерывном самостоятельном овладении ими, приобретать умения и навыки

самообразования, а также самостоятельный и творческий подход к знаниям в течение всей

активной жизни человека. Образование должно стать таким социальным институтом,

который был бы способен предоставлять человеку разнообразные наборы образовательных

услуг, позволяющих учиться непрерывно, обеспечивать широким слоям населения

возможность получения послевузовского и дополнительного образования. Это можно

достичь с использованием цифровых технологий. В современном мире внедрение

информатизации в сферу образования рассматривается как одно из важнейших средств ее

реформирования и во многом определяет пути дальнейшего развития общества.

Цифровые технологии в обучении позволяют более красочно с использованием

анимаций преподнести изучаемый предмет, что дает возможность лучше его понять и, что

немаловажно, мотивировать обучающихся к изучению материала. Цифровые технологии

меняют наш образ жизни, способы общения, образ мыслей, чувства, каналы влияния на

других людей, соцальные навыки и социальное поведение. Окружение хай-тека –

компьютеры, смартфоны, видеоигры, интернет-поисковики – перекраивает мозг человека и

дает возможность ему самостоятельно найти любую интересующую его информацию.

Поэтому воспитание цифровой грамотности у обучающихся, начиная со школьной скамьи,

является одним из важных условий формирования современной личности. Неслучайно в

своем Послании «Новые возможности развития в условиях четвертой промышленной

революции» Президент нашей страны Н. А. Назарбаев уделяет большое внимание

подрастающему поколению и системе образования, начиная с дошкольного и кончая

вузовским: «во всех регионах на базе дворцов школьников нужно создать сеть детских

237

технопарков и бизнес-инкубаторов со всей необходимой инфраструктурой, включая

компьютеры, лаборатории, 3D-принтеры».

Только представьте, объем научной и технической информации за последние пять лет

вырос почти вдвое, и, по прогнозам, ее обновление будет происходить каждые три года. При

этом быстрая смена технологий обнаружила недостаточный уровень квалификации

специалистов. Информация меняется столь быстро, что прежние методы и сама система

образования за ними не поспевают, и случается, что к моменту окончания учебы в вузе

знания, полученные студентами, устаревают. Помочь в этом могут цифровые и

информационно-коммуникационные технологии, которые активно используются в

образовательном процессе многих стран мира, и одна из ее форм – это дистанционная форма

обучения, дающая возможность получить образование на расстоянии, не отрываясь от

основной деятельности. Поэтому очень важно научить специалиста, самостоятельно

используя Интернет, повышать уровень своей компетенции. Информатизация образования

коснулась и иноязычного образования. В Концепции развития иноязычного образования

Республики Казахстан цель высшего иноязычного образования определена как

формирование специалистов, владеющих иностранным языком в соответствии с европейской

системой уровней владения иностранным языком. При этом одним из основных направлений

совершенствования подготовки педагогических кадров по иностранному языку является

«овладение современными методами и технологиями, в том числе информационными и

компьютерными технологиями для иноязычного обучения».

Информатизация высших учебных заведений характеризуется интенсивным ростом

цифровых образовательных ресурсов (ЦОР) в форме электронных учебников (ЭУ),

мультимедийных обучающих программ (МОП) и электронных дидактических пособий

(ЭДП), позволяющих расширить объем самостоятельной работы студентов и

предполагающих индивидуализацию и дифференциацию обучения с учетом потенциала

каждого отдельного студента. Нельзя отрицать и то, что важная роль при подготовке

квалифицированных кадров принадлежит педагогу, его профессиональным качествам и его

информационной компетентности


1. [www.strategy2050.kz]

2. [https://ikaz.info/]

3. Апатова Н.В. Информационные технологии в школьном образовании. М., ИОШ

РАО, 1994.

4. [https://articlekz.com]

БІЛІМ БЕРУДІҢ МАЗМҦНЫН ЖАҢАРТУДА САНДЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ

ПАЙДАЛАНУ

Кисметова З.З. [email protected]

Ақтҿбе қҧрылыс-монтаж колледжі

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының мақсаты қазақстандықтардың

ҿмір сапасын арттыру, ҧлттық экономиканы цифрландыру. «Цифрлық Қазақстан»

бағдарламасының тҿрт негізгі бағытының екінші бағытында цифрлық технологияны білім

беру саласында жетілдіру.

Цифрлық технология Қазақстанда тҽуелсіздік алған жылдан бастап батыл қадам басып

енгізіле бастады. Ол мектеп, колледж жҽне жоғарғы оқу орындарында жаппай

компьютірлендіру, яғни педагогтың ҽр сабағы компьютер арқылы жаңа ақпарат беру,

интернет желісі арқылы жаңа мҽліметтер алу болды.

Қазақстан 2030 стратегиялық бағдарламасы білім берудің ҧлттық моделінің

қалыптасуымен жҽне Қазақстанның білім беру жҥйесін ҽлемдік білім беру кеңестігіне


238

кіріктірумен сипатталады. [1]. Ҿскелең елдің айбынды болашағы ҥшін – ең ҽуелі сапалы

білім қажет. Ол ҥшін еліміздің білім саясатындағы ғылыми-техникалық ҽлеуетін

жҧмылдыру, ғылымның басым бағыттарын дамыту жолындағы ресурстарды шоғырландыру,

оның жетістіктерін ҿндіріске енгізу инновациялық дамудың негізгі кҿзі. Ғылым мен

техниканың кҥн санап ҿсуіне байланысты педагогика ғылымының теориясы мен оқыту

ҥрдісі де тҥбегейлі ҿзгерістерге ҧшырауда [3]. Соған орай оқытудың парадигмасы ҿзгерді.

Білім берудің мазмҧны жаңарып, жаңаша кҿзқарас пайда болды. Осыған байланысты

ҧстаздар алдында оқытудың ҽдіс-тҽсілдерін ҥнемі жаңартып отыру жҽне технологияларды

меңгеру, оны тиімді қолдана білу міндеті тҧр. Осы тҧрғыда ҽр пҽн мҧғалімдерінің оқыту

ҽдістерін, жаңа технологияларды таңдап пайдалану жҽне авторлық ҥлгілерді қолдану

мҥмкіндігі берілген.

ҚР-ның Президенті Н.Назарбаевтың 2012 жылғы жолдауында елімізде білім сапасын

арттыру бағытын жҥзеге асыру мақсатында ҧстаздардың біліктіліктерін арттыру мҽселесін

кҿтерді. [2].

Қазақстанда білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік

бағдарламасы жобасында Қазақстандық білім беру жҥйесін жақсарту ҥшін, ең алдымен

оқытудың озық жаңа технологияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты жетік маман

болу мҥмкін емес. [3]. Жаңа технологияны меңгеру мҧғалімнің ҿзін-ҿзі дамытып, оқу –

тҽрбие ҥрдісін тиімді ҧйымдастырылуына кҿмектеседі.

Оқытудың жаңа технологиялық ҽдістерін пайдалану білім деңгейін заман талабына сай

арттырады. Осындай ҽдістердің бірі – Англиядан шыққан оқытудың интерактивті ҽдісі.

Интерактивті ҽдіс – диалогтық ҽдіс, нҽтижесінде сабаққа қатысушылар бір-бірімен

байланыса отырып, мҽселелерді шешеді.

Оқытудың жаңа технологияларының ҽдістерін шешудің жолдарының бірі -

интерактивті техника жҽне технология. Интерактивті техника жҽне технологиясының дамуы

кезеңінде осы заманға сай білімді, ҽрі білікті тҥлекті даярлау педагогтың басты міндеті

болып табылады. Қоғамдағы ақпараттаңдыру процестерінің қарқынды дамуы жан-жақты,

жаңа технологияны меңгерген жеке тҧлға қалыптастыруды талап етеді. [4].

Білім беру реформасы - Қазақстанның бҽсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз

етуге мҥмкіндік беретін аса маңызды кҧралдардың бірі.

Дамыған елдердегі білім беру жҥйесінде ерекше маңызды мҽселелердін бірі - оқытуды

ақпараттандыру, яғни арнайы пҽндерді оқытуда интерактивті техника жҽне технологияларды

қолдану. Қазіргі таңда елімізде білім беру жҥйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық

кеңістікті қҧру енгізілді. Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім,

білік, дағдының кҿлемі кҥннен кҥнге артып, мазмҧны ҿзгеріп отыр.

Білім беру саласында интерактивті техника жҽне технологияларды пайдалану арқылы

білімнің сапасын арттыру, білім беру ҥрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың

тиімді тҽсілдері қолданылуда.

Білімнің барлық саласындағы ақпараттардың ҥлкен легі, қазіргі қоғамның жылдам

кҽсіби қайта бағдарлауды, біліктілікті жоғарылатуды, адамның ҿмір жолының кез келген

бҿлігінде ҿзін-ҿзі дамыта алуы мҥмкіндіктерін қамтитын икемді, бейімделген білім беру

жҥйесіне қажеттілігі «ҿмір бойғы білім» қағидасына негізделген заманауи білім беру

парадигмасына ауысуға алып келді. Сондықтан қазіргі уақытта дайын білімдерді игеру мен

жалпылау мақсат емес, ол адамның интеллектуалды дамуының кҿмекші қҧралы болып

табылады. Ал қажетті ақпараттарды ҿз бетінше табу, мҽселелерді анықтау жҽне оларды

шешу жолдарын іздеу, алынған білімдерді сын тҧрғысынан талдай білу жҽне оларды жаңа

тапсырмаларды орындауда қолдану бҧның бҽрі білім мазмҧнының нҽтижесі.

Оқытушы сабағында ақпараттық технологияның тиімділігін жҥйелі тҥрде кҿрсете

біледі. Арнайы пҽндерді оқытуда интерактивті техника жҽне технологияларды қолдану іс-

тҽжірибесі тиімді ҽдіс деп ойлаймын. Оқу ҥрдісінде пҽндерді оқытуда интерактивті

техникаларды тиімді пайдалану жҽне қолдану айтарлықтай оң тҽжірибе беріп отыр. Білім

239

алушылардың ҿз бетімен ізденісі, пҽнге деген қызығушылығын арттырып, шығармашылы-

ғын дамытуға, цифрлық мҽдениетін қалыптастыруға ерекше қолайлы жағдай туғызып отыр.

Электроңдық оқу қҧралын арнайы пҽндерді оқытуда интерактивті техника жҽне

технологияларды қолдануда оқу курсының ең маңызды бҿлімдерін, сонымен қатар есептер

жинағы, анықтамалар, практикумға, курстық жҽне дипломдық жобаларға нҧсқау жҽне т.б.

сабақта пайдалану кезінде оқушылар бҧрын алған білімдерін кеңейтіп, ҿз бетімен

шығармашылық тапсырмалар орындайды. Ҽрбір оқушы тандалған тақырып бойынша

тапсырмалар мен тарау бойынша тест жҧмыстарын орындап, анимациялық практика

тапсырмаларымен жҧмыс жасауға дағдыланады.

Электрондық оқулық арқылы тҥрлі суреттер, видеокҿріністер, дыбыс жҽне музыка

тындатып кҿрсетуге болады. Бҧл, ҽрине мҧғалімнің тақтаға жазып тҥсіндіргенінен ҽлдеқайда

тиімді, ҽрі ҽсерлі. Меңгерілуі қиын сабақтарды компьютердің кҿмегімен оқушыларға

ҧғындырса, жаңа тақырыпқа деген баланың кҧштарлығы оянады деп есептеймін. Осылайша

білім алушыларды даралай оқытуда жаңа информацияларды жеткізуге, сондай-ақ игерілген

білім мен біліктерді тестік бақылауға арналған бағдарламалық кҧрал.

Білім алушының қҧзіреттілігі - жеке жҽне қоғам талаптарын қанағаттаңдыру

мақсатыңдағы табысты іс-ҽрекетіне қажетті білім дайыңдығына ҽлеуметтік тапсырыс.

Ақпараттық қҧзыреттілік арнайы пҽндерді оқытуда интерактивті техника жҽне

технологияларды қолдану - бҧл жеке тҧлғаның ҽртҥрлі ақпаратты қабылдау, табу, сақтау,

оны жҥзеге асыру жҽне ақпараттық -коммуникациялық технологияның мҥмкіндіктерін жан-

жақты қолдану қабілеті.

Білім алушының тҥпкілікті кҧзіреттіліктері - білім берудің жаңа нҽтижелер.

Қҧзіреттілікті білім алушының пҽн бойынша игерген білім, білігінің жинағы деп қабылдауға

келмейді. Ол - оқу нҽтижесінде ҿзгермелі жағдайда меңгерген білім, білік, дағдыны

тҽжірибеде қолдана алу қабілеті болып табылатын жаңа сапа.

Алда ҧстаздарға ҥлкен жауапкершілік міндеттелді. Оқушылардың бойына ХХІ ғасырда

ҿмірдің барлық салаларында табысты болу ҥшін, қажетті дағдыларды дарыту ҥшін,

мҧғалімдер тынымсыз еңбектену керек, тек ҿз пҽнін, ҿз мамандығын шексіз сҥйетін, бала

ҥшін ҧстаз ғҧмырын қҧдіретті деп санайтын білімді мҧғалімдер ғана жҧмыс істей алады. Ата-

бабамыз «Оқу – инемен қҧдық қазғандай» демекші, шығармашыл, ізденімпаз ҧстаз ғана

табысты болады, нҽтижеге жетеді.

Тҥйіндей келе, егеменді еліміздің болашағын жарқын етіп, мерейін асқақтатын бҥгінгі

жас ҧрпақтың дарынды, рухани бай, ой ҿресі биік тҧлға болып қалыптасуы педагог

мамандардың кҽсібилігіне цифрлық технология жҥйесі арқылы ҥздік кҿрсеткіштерге қол

жеткізіп, білім алушы мен педагогтың кҿптеген мҥмкіншіліктерін арттыруға болады.


1. Н.Ҽ.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы «Қазақстан жолы- 2050: Бір мақсат,

бір мҥдде, бір болашақ»,17.01.2014 ж.

2. Н.Ҽ.Назарбаев ―Ҽлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты

бағыты‖ атты Жолдауы, 2012

ЦИФРОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ОБРАЗОВАНИИ КАК ОСНОВА РАЗВИТИЯ

ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО КАПИТАЛА

Комутова А.К., Сулейменов Б.Ж. [email protected]

Актюбинский строительно- монтажный колледж

Целями государственной программы «Цифровой Казахстан» являются повышение

качества жизни населения за счет ускорения развития экономики Республики Казахстан и

использования цифровых технологий в среднесрочной перспективе, а также создание


240

условий для превращения экономики Казахстана в принципиально новый путь развития,

обеспечивающий будущую цифровую экономику страны.

Достижение этой цели означает достижение двух областей развития:

«Модернизация экономики» - обеспечение прагматического старта, начиная с

конкретных проектов в реальном секторе, запуска современных производств, оцифровки

государственных структур и их технологического переоснащения и развития цифровой

инфраструктуры.

«Создание будущей цифровой индустрии» - содействие развитию человеческого

капитала, создание институтов инновационного развития и долгосрочной стабильности за

счет быстрого развития цифровых экосистем, запуск цифровой трансформации

страныПрограмма, реализованная в 2018-2022 гг., придаст дополнительный импульс

технологической модернизации ведущих отраслей промышленности страны и

будетспособствовать значительному и долгосрочному росту производительности труда.

Пять ключевых областей Программы:

Развитие человеческого капитала» - это трансформация, которая предполагает создание

так называемого творческого общества, обеспечивающего переход к новой ситуации -

экономике знаний.

«Создание инновационных экосистем» - создание условий для развития

технологического предпринимательства и инноваций с устойчивыми трансграничными

связями между бизнесом, наукой и государством. Государство действует как экосистемный

катализатор, способный производить, адаптировать и внедрять инновации.

Уже 35 миллиардов устройств подключены к Интернету, а обмен данными в пять раз

превышает общее количество людей в мире.

Технологии становятся все более распространенными. Новые технологии и все их

преимущества стали применяться в сфере образования не сразу За последние три года

наблюдается резкое увеличение числа так называемых «стартапов» в образовательной сфере

Данные компании занимаются разработкой цифровых образовательных ресурсов, которые

бы помогали учителям и ученикам в процессе обучения

Основные тенденции в сфере издания образовательных ресурсов Издательства

занимаются разработкой цифровых и интерактивных учебников Ресурсы могут включать в

себя инструменты для примечаний или заметок, которые можно делать в учебниках,

закладки, инструменты для выделения контента Могут использоваться и интерактивные

функции, например: простые изображения, интерактивные 3D симуляторы (научная

лаборатория, контрольные работы, видео и т.д.) В усовершенствованных версиях имеется

функция, позволяющая учителям поделиться примечаниями и сообщениями с учениками

Некоторые из них могут использоваться на персональных компьютерах, ноутбуках и

планшетных компьютерах

Как это скажется на разработке образовательного контента? Разработка цифрового

контента предполагает иные методы работы Необходимо разрабатывать технический

интерфейс и графический интерфейс пользователя (пользовательский интерфейс) Цифровые

и печатные ресурсы планируются параллельно. Разработка печатного и цифрового контента

осуществляется параллельно группами специалистов

Для контента, отображаемого на экране, требуется специальная обработка и

форматирование, например, формат изображений, формат звуковых файлов, формат ePub и

т.д.

Учителя могут использовать интерактивные, визуальные или аудио материалы .

Учителя могут использовать интерактивные учебные материалы в качестве

вспомогательных материалов. Ученики могут использовать интерактивные материалы и

проверять свои знания по мере необходимости. Учителя могут порекомендовать ученикам

дополнительно практиковаться, используя цифровые ресурсы

К этому нужно привыкнуть .Сотрудники службы технической поддержки должны

будут помогать сотрудникам школ в освоении цифровых ресурсов. Учителям потребуется

241

дополнительная подготовка для ознакомления с образовательными материалами и

технологиями, которые могут использоваться на уроке Ученикам, скорее всего, будет легче

освоить новые технологии, чем большинству учителей, поэтому учителям необходимо будет

быть хорошо подготовленными

Технологии делают обучение более персонифицированным .Новые технологии создают

новые цифровые подходы к обучению Они называются «адаптивным» или

«персонифицированным» обучением Новые технологии позволяют создать различные

образовательные «маршруты» для разных учеников Применяя данные технологии, учителям

приходится менять метод обучения, становясь в большей степени наставником Технологии

больше используются в сфере высшего образования, однако сейчас они стали использоваться

и в колледжах. «Главная задача — мотивировать подростков заняться той или иной

научной проблемой, «запустить вирус увлечения». Содержание разрабатывается таким образом, чтобы можно было работать с ним

различными способами

Хорошее начало дляновой системой образования. Для развития и осознания вашего

видения цифровых технологий.Разрабатывая контент для печатного издания вы также

можете подумать, как этот контент может быть представлен в цифровом учебнике. Учебники

становятся наиболее эффективными, если они используют параллельные учебные планы,

цифровые ресурсы, проверки и инструменты для помощи, как учителю, так и ученику .

Сегодня процесс цифровизации затрагивает все страны мира.

В то же время каждая страна определяет приоритеты цифрового развития.

В настоящее время более 15 стран мира осуществляют национальные программы по

цифровизации.

Китай, Сингапур, Новая Зеландия, Южная Корея и Дания являются ведущими странами

по оцифровке национальных экономик.

Китай включает цифровую индустрию в свою программу «Интернет плюс»,

Канада создала центр ИКТ в Торонто,

Сингапур создает «умную экономику», движущую силу ИКТ, а Южная Корея

сосредоточена на продвижении человеческого капитала, предпринимательства и достижений

ИКТ в Программе творческой экономики.

Дания фокусируется на цифровизации.В этих странах государство играет важную роль

в запуске и реализации программы, и успех зависит от присутствия отдельных игроков,

называемых «цифровой приватизацией».

В настоящее время мы видим много примеров того, как государство помогает

реализовывать программу внедрения образования в цифровое будущее.



2. Н.Назарбаев: Цифровизация необходима для улучшения качества жизни населения

РК. Источник: https://khabar.kz/ru/news/politika/item/90525-n-nazarbaev-tsifrovizatsiya-

neobkhodima-dlya-uluchsheniya-kachestva-zhizni-naseleniya-r

3. .Цифровизация как путь к успеху // Казахстанская правда. – 2017. – 14 сент.

4. https://sites.google.com/a/schoolru/blendedlearning/

5. Уразова С.Л. Конвергентная журналистика в цифровой медиа среде: Методическое

пособие. М.: ИПК, 2010, с. 11.

6. Государственная программа развития цифрового телерадиовещания в Республики

Казахстан на 2008–2015 годы.

https://khabar.kz/ru/news/politika/item/90525-n-nazarbaev-tsifrovizatsiya-neobkhodima-dlya-uluchsheniya-kachestva-zhizni-naseleniya-r

https://khabar.kz/ru/news/politika/item/90525-n-nazarbaev-tsifrovizatsiya-neobkhodima-dlya-uluchsheniya-kachestva-zhizni-naseleniya-r

https://sites.google.com/a/schoolru/blendedlearning/

242

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЭЛЕКТРОННЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ РЕСУРСОВ В

НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЕ

Корчагина Т.В. [email protected]


Одной из основных задач учителя начальной школы является развитие у учащихся

интереса к учению, творчеству. Процесс познания у младших школьников не всегда

целенаправлен, в основном неустойчив, эпизодичен. Поэтому необходимо развивать

познавательный интерес, активность младшего школьника в различных видах его

деятельности., используя современные педагогические технологии.

Интерес в учебном процессе является мощным инструментом, побуждающим учеников

к более глубокому познанию предмета и развивающим их способности. Одним из путей

решения этой проблемы является применение различных информационно-

коммуникационных технологий в учебном процессе начальной школы, позволяющее

разнообразить формы и средства обучения, повышающее познавательную активность

учащихся.

Урок с применением компьютерных технологий не только оживляет учебный процесс

(что особенно важно, если учитывать психологические особенности младшего школьника, в

частности длительное преобладание наглядно образного мышления над абстрактно-

логическим), но и повышает мотивацию в обучении.

Как показывает практика, без новых информационных технологий уже невозможно

представить себе современную школу. Очевидно, что с внедрением персональных

компьютеров возрастают требования к компьютерной грамотности учащихся начального

звена.

Использование современных цифровых инструментов и коммуникационных сред

указывается как наиболее естественный способ формирования УУД, поэтому в программу

формирования УУД включена подпрограмма формирования ИКТ-компетентности. И как

следствие, появляются неограниченные возможности для индивидуализации и

дифференциации учебного процесса, переориентирование его на развитие мышления,

воображения как основных процессов, необходимых для успешного обучения. С живым

любопытством дети воспринимают окружающую среду и все новое.

Для восприятия учащихся начальных классов характерна ярко выраженная

эмоциональность. В младшем школьном возрасте развито непроизвольное внимание,

которое становится особенно концентрированным и устойчивым, если учебный материал

отличается наглядностью, яркость, вызывает у школьников эмоциональное отношение. В

этой связи К.Д. Ушинский отмечал следующее: «Учите ребенка каким-нибудь пяти

неизвестным ему словам, и он будет долго и напрасно мучиться над ними; но свяжите с

картинками двадцать таких слов – и ребенок усвоит их на лету».

Современные информационные технологии имеют для воплощения этого правила

широкие возможности, которые необходимо реализовывать на основе учета

психологических особенностей восприятия информации в процессе обучения. Мой опыт

показывает, что применение ИКТ на уроках позволяет сделать учащихся не пассивными

наблюдателями, а активными участниками работы, повышает заинтересованность ребят в

изучении предмета, заставляет их подходить к работе творчески, добывать знания

самостоятельно. Урок превращается в настоящий творческий процесс, осуществляются

принципы развивающего обучения.

На уроках я применяю различные варианты использования информационно –

коммуникационных технологий на разных этапах процесса обучения. Одной из наиболее

удачных форм подготовки и представления учебного материала к урокам я считаю,

демонстрацию мультимедийных презентаций. Презентации позволяют наглядно

представлять материал; интенсифицировать процесс объяснения нового материала;

243

регулировать объем и скорость выводимой информации посредством анимации; Активно

использую на уроках и возможности интернет- ресурсов - видеофильмы, Мои учащиеся

владеют навыками работы на компьютерах.

Развивая свои интеллектуальные и творческие способности, работая в парах, группах,

индивидуально, ребята уже с первого класса создают документы, таблицы, презентации,

проекты, мультфильмы в программах Microsoft Word, Рower Point, Логомиры по разным

темам и предметам. Информационные технологии дают уникальную возможность

развиваться не только ученику, но и учителю. Я систематически работаю над собой,

повышаю свой профессиональный и методический уровень, посещаю семинары, открытые

уроки коллег, сама даю открытые уроки и мастер - классы.

В этой статье мне бы хотелось упомянуть о некоторых программах, которые

активизируют познавательную деятельность учащихся, при этом позволяют собрать

необходимые диагностические данные педагогу, а также делают процесс обучения ярким,

интересным, запоминающимся. Речь пойдѐт о таких программах как Plickers, Liarning Apps,

Quizizz. Plickers- это приложение, позволяющее мгновенно оценить ответы всего класса и

упростить сбор статистики.

Plickers использует планшет или телефон учителя для того, чтобы считывать QR-коды с

карточек учеников. Карточка у каждого ученика своя, еѐ можно поворачивать, что даѐт

четыре разных варианта ответа. В приложении создается список класса, и с его помощью

можно узнать, как именно каждый ученик отвечал на вопросы. Plickers строит диаграммы

ответов и позволяет сразу узнать, какая часть класса поняла изучаемый материал, а кому

нужна дополнительная помощь.

LearningApps – сервис для разработки электронных обучающих ресурсов, а конкретно –

для разнообразных тестовых заданий. На сайте десятки шаблонов, позволяющих создавать

ТЗ любой структуры, включая в них не только текст, но и картинки, аудио- и видеоролики.

Сервис ориентирован на школьный возраст.

Для создания и сохранения собственных заданий необходимо зарегистрироваться.

Создав задание, вы можете тут же опубликовать его или сохранить для личного пользования.

Данный онлайн-сервис позволяет создавать такие модули, сохранять и использовать их,

обеспечивать свободный обмен ими между педагогами, организовывать работу

обучающихся. Это удобный, мобильный, современный инструмент формирующего

оценивания, который позволяет развивать у детей навыки самооценивания.

Quizizz - с помощью данного сервиса можно создавать тесты и викторины по

различным темам школьной программы, организовывать интеллектуальные игры и экспресс-

опросы учащихся на уроке, предлагать тесты в качестве домашнего задания. Учитель может

отслеживать работу каждого ученика и получать полную картину работы класса, а также

экспортировать полученные данные в таблицу Excel. Все ученики получают одинаковые

задания, но каждый из них на своѐм мобильном устройстве увидит случайную

последовательность вопросов и будет работать с тестом в свойственном для себя темпе.

Ребята с большим удовольствием работают с данными программами, заметно повышается их

мотивация и познавательная активность за счѐт разнообразия форм работы, включения

игрового момента.

Уроки с использованием ИКТ являются важным результатом инновационной работы в

школе. Использование информационных технологий позволяет учителю сделать урок

современным, влияет на профессиональный рост педагога, что способствует значительному

повышению качества образования, приводит к решению главной задачи образовательной

политики.


1. Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана.

«Третья модернизация Казахстана: глобальная конкурентоспособность». Астана. Ақорда.

2017.

2. Государственная программа «Цифровой Казахстан». Астана. 2015.

244

SMART-ТЕХНОЛОГИИ В ОБРАЗОВАНИИ

Курманова М.Е. [email protected]


В Послании Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана от 31

января 2017 года «Третья модернизация Казахстана: глобальная конкурентоспособность»

одним из важнейших приоритетов является ускоренная технологическая модернизация

экономики: «Мы должны культивировать новые индустрии, которые создаются с

применением цифровых технологий. Это важная комплексная задача. Необходимо развивать

в стране такие перспективные отрасли, как 3D-принтинг, онлайн-торговля, мобильный

банкинг, цифровые сервисы, в том числе в здравоохранении и образовании…». [1]

В рамках Государственной программы «Цифровой Казахстан-2020» в настоящий

момент активно началось внедрение цифровые технологии или Smart-технологии в

образовании. [2]

В настоящее время происходит переход от e-learning к Smart (англ. – умный,

сообразительный, энергичный) e-learning и Smart Education (умное образование).

Концепция Smart-образования – гибкость, предполагающая наличие большого

количества источников, максимальное разнообразие мультимедиа, способность быстро и

просто настраивается под уровень и потребности слушателя.

Концепция SMART в образовании возникла вслед за проникновением в нашу жизнь

разнообразных умных устройств, облегчающих процесс профессиональной деятельности и

личной жизни (смартфон, умный дом, смарткар – интеллектуальный автомобиль, смартборд

– интерактивная интеллектуальная электронная доска, SMART-система самодиагностики

жесткого диска компьютера). SMART подразумевает повышение уровня интеллектуальности

устройств, формирующих окружающую среду для того или иного вида деятельности.

Перенос данной концепции на образование находится в начальной стадии, термины и

основные понятия проходят процесс формирования. Скорость возникновения новых

технологий в последнее десятилетие значительно выросла, каждый год производители

предлагают новые устройства для профессиональной деятельности и коммуникаций. Новые

интеллектуальные SMART-технологии требуют изменения платформ, используемых для

передачи знаний и широкого использования SMART-устройств.

Использование современных технологий в образовании позволяет улучшить

традиционный урок, повысить уровень мотивации обучающихся к предмету и как следствие

повысить качество обучения. В попытках отыскать новые формы и методы проведения

учебных занятий интересные, педагогу приходится экспериментировать, синтезировать

различные подходы и современные ИКТ-инструменты.

Результатом этих экспериментов является применение web-сервисов, таких как

Kahoot.it, Sway.com, Plickers, LearningApps, Quizlet.

С Kahoot преподаватели могут одновременно опросить всех учащихся и сразу узнать их

слабые и сильные места. Педагог создаѐт опрос на сайте, учащиеся отвечают в аудитории с

помощью смартфонов или компьютеров. Преподаватель вместе с учащимися видит

статистику ответов и может понять, какие у них есть проблемы (или нет!). С помощью

Kahoot можно создавать не только опросы, но и проводить анкетирование. [3]

Sway — инструментарий для создания презентаций. Преподаватель создает

презентацию интегрируя его с другими программами. Учащийся на своем смартфоне с

помощью ссылку предоставленной преподавателем готовиться к занятиям. Представлен в

двух форматах: как программа на компьютер и в виде онлайн-сервиса.

Plickers. Если идея со смартфонами учащихся вам не нравится, есть альтернативный

сервис для опросов, в котором телефон будет только у преподаватели. Можно

зарегистрироваться в Plickers, придумать опрос (можно с вариантами ответов или в формате


245

«правда-ложь») и скачать себе на телефон приложение. На сайте нужно распечатать набор

индивидуальных QR-кодов для учащихся, которые будут использоваться для ответа. [4]

С помощью LearningApps можно создавать упражнения для самопроверки учащихся. В

арсенале сервиса не только классические опросы, но и много других полезных

инструментов: заполнить текст с пропусками, решить кроссворд, выстроить

хронологическую цепочку, найти место на карте, собрать пазл.

В LearningApps можно создать видеокурс. Для этого нужно добавить видео (например,

с YouTube) и по ходу придумать несколько вопросов или других форм заданий. Учащийся

смотрит кусочек видео, затем оно ставится на паузу, и нужно сделать задание. Особенность

сервиса: преподаватель не видит, как ученик выполнил задание, упражнения рассчитаны

только на самопроверку.

Quizlet удобен для преподавателей иностранных языков. Quizlet помогает изучать

иностранные слова по карточкам: на одной стороне слово, на другой – перевод (или

картинка). Это старый незатейливый способ запоминания, но раньше карточки делали из

бумаги. А теперь появился сайт и мобильное приложение, которое воспроизводит старую

мнемотехнику и усиливает ее.

В заключении необходимо отметить, что такое внедрение современных технологий в

образовательный процесс является объективно эффективным. Умелое использование

таких технологий в педагогической деятельности является пусть небольшим, но ощутимым

для педагогической общественности шагом на пути к реализации программы «Цифровой

Казахстан».


1. Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана от 31 января 2017 года «Третья модернизация Казахстана: глобальная конкурентоспособность;

2. Государственная программа «Цифровой Казахстан»; 3. https://mel.fm/poleznyye_ssylki/7403185-

app_for_teachers?utm_source=fb&utm_medium=share&fbclid=IwAR1Y7C3ONm_m1huykhMGL

yZTDanleCmNixCiAugVz6jqL1cf16Gyij6DizQ;

4. http://gazeta.ipksko.kz/ru/other-6/287-tsifrovoj-smart-servis-kahoot-v-pedagogicheskoj-

praktike-uchitelya.

ЦИФРОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ НА УРОКАХ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА КАК ОСНОВА

РАЗВИТИЯ ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО КАПИТАЛА

Лой М.В. [email protected]


Мы живем в XXI веке, который требует нового подхода к современному образованию.

Важную роль здесь могут сыграть цифровые технологии, позволяющие осуществить на

практике реальную интеграцию учебных предметов и идею межпредметных связей на

уровне методов исследования.

По мере накопления опыта общения с компьютером на уроках и во внеурочное время

постепенно приходит осознание практически безграничного расширения диапазона его

применения. особая форма применения компьютерных технологий – проведение уроков

английского языка в компьютерном классе.

Компьютерная технология - это инновация, которая помогает коренным образом

изменить традиционную парадигму образования

Учебник Учитель Учащийся

Учащийся Учебник Компьютер Учитель Координатор

https://mel.fm/poleznyye_ssylki/7403185-app_for_teachers?utm_source=fb&utm_medium=share&fbclid=IwAR1Y7C3ONm_m1huykhMGLyZTDanleCmNixCiAugVz6jqL1cf16Gyij6DizQ



246

Таблица показывает изменения в подходах учителей при внедрении цифровых

технологий

Традиционная педагогика Новая педагогика

Знать объем учебного материала

исключительно тот, который предоставлен в

учебнике либо, который преподносит учитель

Самостоятельно принимать решение о том,

что необходимо знать и что помнить

Учитель передает знания учащемуся Учитель помогает учащемуся оценить, отоб-

рать, сформировать и хранить информацию

Учащиеся делают записи для чтения

учителем

Учащиеся записывают на диск или

публикуют в сети

Четкий рукописный отчет Профессионально напечатанные документы

Учащиеся располагают ограниченным

выбором источников

Предполагается личный выбор учащихся

Учащиеся скрывают записи друг от друга и

только учителю позволено их читать

Учащиеся обмениваются мнениями а про-

цессе редактирования и проверки своих работ

Цель таких уроков: Изучение английского языка при помощи современных

компьютерных технологий как средство формирования информационно – грамотной

личности и умения самостоятельно и критически мыслить.

Задачи:

1. Формирование логического мышления. 2. Активизация познавательной деятельности учащихся

3. Развитие умений самостоятельной работы в процессе обучения. 4. Изучение компьютерных программ для приобретения навыков пользователя ПК. 5. Развития внимания, умения анализировать, синтезировать, комбинировать, выделять

главное.

Использование современных компьютерных технологий на уроках английского языка

позволяет научить учеников:

Пониманию, каких сведений не хватает для решения поставленных задач.

Представить, где и как найти недостающие сведения.

Анализировать полученные сведения.

Усваивать. осмыслять, понимать найденные сведения, переводить сведения в знания.

Фиксировать полученные сведения, а также результат их анализа и осмысления и

сохранять для последующего использования.

Излагать свои знания как в индивидуальной беседе, так и публично.

Создавать печатные и электронные издания разных видов и жанров.

Уметь выполнять данные виды работы с информацией как индивидуально. Так и в

составе группы.

На уроках применяются различные формы работы:

1 Компьютерный контроль знаний.

2 Практические работы по изучению нового материала.

3 Творческие работы по созданию языковых схем, рисунков, таблиц.

4 Работа с научной литературой для создания рефератов и докладов.

Важно, чтобы технологии обучения выполняли свои, определенные функции: открытие

личностных качеств, оказание помощи, открытие новых возможностей, обобщение научных

знаний и т. д. – чтобы в этот процесс были вовлечены и учитель и, ученик как равноправные

субъекты. Именно это позволит им стать соучастниками обогащения знаний, жизненного

247

опыта, творческого потенциала, эмоционально – волевой сферы и объединить свои

интеллектуальные возможности, созидательные усилия, творческие замыслы и

положительный жизненный опыт.

Любая система работы предполагает ожидаемый результат. От работы по

представленной системе мы ожидаем:

преобразования среды урока, через расширение и усложнение индивидуальных интеллектуальных ресурсов ли ресурсов личности средствами английского языка;

повышение качества образования. Новые цифровые технологии побуждают к со – творчеству в создании электронных

презентаций, схем, логических опор и так далее, к со – управлению, привнесению стихий

творчества, импровизации, подвижничества, позволяют формировать глубокие знания по

предмету, вызывают интерес к творческой деятельности учащихся.

Литература: 1. Руководство для учителя «Назарбаев Зияткерлік мектебі» ДББҦ, 2012.

2. 12 – летнее образование «Радиал» 2006.


ТЕХНОЛОГИЯЛАР

Макатова Б.М., [email protected]

Алға ауданы, Қарақобда мектеп-балабақшасы







болып табылады

Цифрлы Қазақстан бағдарламасы – озық білім мен қҧзіреттіліктің бастамасы.

Біздің жастар керемет уақытта дҥниеге келіп, ҿмір сҥріп жатыр. Себебі, жас ҧрпағымыз


нығайып келе жатқанына куҽ бола жҥріп, оған ҿз ҥлестерін қосу мҥмкіндігіне ие болды.

Осыныңбҽрі – Қазақстанның ҽлемдік аренада мойындалғанының айқын белгісі.

Цифрлық Қазақстан мемлекеттік бағдарламасы инфрақҧрылымды дамытуға, адам




арттыру, ҽрі ҧлттық экономиканы цифрландыру. Қҧжатты жҥзеге асыру шеңберінде 2020



дейін арттыру кҿзделуде. Жаңашылдықты қолданып қана қоймай оны тиімді пайдалану

арқылы біз бҽсекелестікті арттыра аламыз.

Болашақ жастардың қолында екені жиі айтылады. Қазақстан-бҥгінде ҽркімге қай

саладан болмасын мол мҥмкіндік туғызып отырған ел. Сондықтан цифрлық Қазақстанға қол

жеткізу ҥшін жастарға артар ҥміт зор.

Білім жҽне ғылым -мемлекетіміздің ҽлеуметтік-экономикалық капиталы дамуының

негізгі факторы болып табылады. Білім саласын дамыту инновацияны ендіруге септігін

тигізіп, экономикалық ҿсудің негізгі қозғалыс кҥші болып табылатын қазіргі еңбек

нарығында бҽсекеге қабілетті болуға қажетті жастарды керекті білімдер мен дағдылармен


248

Дамыған жҽне дамып жатқан мемлекеттердің тҽжірибесі кҿрсеткендей, сандық білім

беру технологияларын ендіру Қазақстан Республикасы білімінің ақпараттық

инфрақҧрылымын ҽлемдік білім беру орталығына біріктіреді. Ҽлемдік тҽжірибені ескере

отырып, білім жҽне ғылым саласына сандық инновациялық технологияларды енгізу қажет.

Олар келесі мҽселелерді шешеді:

Білім беру ҧйымдарының қорлары мен инфрақҧрылымдарын есепке алу (негізгі

қаражат, кітапхана қоры, материалдық-техникалық базасы);

Кадрларды басқару;

Білім алушылар контингентінің қозғалысын болжау;

Қаражатты жоспарлау жҽне бақылауды қамтамасыз ету;

Жан басына қаржыландыруды ҧйымдастыру;

Аймақтық деңгейде КОБ мен ірі ҿнеркҽсіптер ҥшін кадрларға қажеттілікті жылдық

болжау;

– гранттарды бҿлу процессін автоматтандыру;

– бітірушілерді мамандығы бойынша жҧмыспен қамтуды бақылау;

– жҧмыс берушінің тікелей қатысуымен аймақтық еңбек нарығының жҧмыс кардрларға

орташа болжамды сҧраныстарын уақытында тҥзету;

– шағын жинақты мектептердегі оқытушыға қатар қолданатын класстарда ҽрбір пҽн

бойынша сандық білім беру ресурстарын беру арқылы бірнеше пҽндерден оқытуға мҥмкіндік

беру;

– балалардың таңдап алған пҽнді ҿзіндік оқуына мҥмкіндік беру;

– мҥмкіндігі шектеулі балалары бар ата-аналарды ҥйде ҿзіндік оқыту мен тҥзету

кҿмектері бойынша ақпаратпен қамтамасыз ету;

– сандық ҥлгіде қосымша білім мен дағдыларға мҥмкіндік беру;

– Сауда электрондық курстары мен жҧмыс берушінің таңдаған курстарын жҧмысқа

тарту арқылы сҧранысқа ие сандық білім беру ресурстар базасын кеңейту;

– жоғары оқу орындары мен кҽсіптік техникалық білім беру ҧйымдарының студенттері

ҥшін оқытудың ҿзіндік траекториясын таңдауға мҥмкіндікті ҧлғайту;

– Біліктілікті жоғарылату жҽне қосымша мамандық алу ҥшін ҥздіксіз білімді

ҧйымдастыру;

– бітірушілердің тарихын (алған білімі туралы ақпаратты) мен димломды, аттестатты

жҽне сертификатты растауды жҥргізу;

– ғылыми жҧмыстар бойынша мҽліметтерді (дипломдық жҧмыстар, диссертациялар,

ғылыми мақалалар) электрондық тҥрде жҥргізу;

– мемлекеттік қызмет кҿрсетуге сыртқы ақпараттық жҥйелерден тапсырысты бір

жҥйеде қабылдау (ЭҤП, ХҚО АЖ, ЕЛ МДБ, ЭҤРШ мен бірігу);

– бірыңғай платформада тапсырыстың ҽрбір тҥрін ҿңдеу процессін автоматтандыру;

– мҽліметтер мен электрондық тҥрде алмасу;

– қызмет кҿрсету нҽтижелелерін электрондық тҥрде беру;

– нормативтік-қҧқықтық актілерге сҽйкес электрондық қҧжаттарды сақтауды жҽне

жазуды қамтамасыз ету;

– электрондық қҧжаттың растығын тексеруді қамтамасыз ету;

– Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау жҽне ҽлеуметтік даму министрлігі

ақпараттық жҥйелелерінің бірігуі арқылы баланың денсаулық пастортын есепке алу;

– Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау жҽне ҽлеуметтік даму министрлігі

ақпараттық жҥйелелерінің бірігуі арқылы мҥмкіндігі шектеулі балаларды есепке алу;

– халыққа инклюзивтік білімі бар мектептер туралы ақпарат беру;

– балалардытҥзетукҿмектерінежолдау; (сауықтыру);

– Білім беру сандық технологияларын енгізу білімнің сапасын, білім беру

ҧйымдарының нҽтижелілігін арттыруға, мемлекеттік қызметті электрондық тҥрде кҿрсетудің

сауда-процесін автоматтандыруға мҥмкіндік туғызады. Білім мҽселелері ҽруақытта

мемлекеттік ең маңызды басымдығы болып қалады.

249

Н.Ҽ.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында адами капиталға байланысты

басымдық реті бойынша – тҿртінші болғанымен, бҧл ең маңызды басымдық. Себебі, барлық

мҽселені адам шешеді.

Адами капитал дегеніміз адамның бойындағы білімі, қабілеті, тҽжірибесі, даналығы,

іскерлігі, бҥгінгі бҽсекелестік замандағы оның адамдық, кҽсіби қҧндылығы. Осыған байла-

нысты білім, енді, экономикалық категорияға айналды, ақшалы адам емес, білімді адамның

мҽртебесі жоғары болады. «Білім экономикасы», «Парасатты экономика», «Ақылды эко-

номика», деген тіркестер пайда болды. «Адами капитал» деп тек білімді, парасатты, дҽулетті

адамды айтамыз. Бҧл ерекше капитал, ол адамнан бҿліне алмайды, алып-сатуға келмейді,

кҿзге кҿрінбейтін капитал, оның ықпалы, игілігі бірден кҿрінбейді де. Жан басында

есептегендегі табыс тҧрғындардың сатып алу қабілетіне, балаларының білім алуына, сапалы

емделуіне, баспана алуына мҥмкіндік береді, қолайлы не қолайсыз кҿңіл-кҥй де туғызады.

Қазір білім беру жҥйесіне зор мҽн берілуде. Ҥш тілді оқуға кезең-кезеңмен кҿшу

мҽселесі қолға алынды, қазақ тілінің басымдығының сақталатындығына баса назар

аударылды. «Баршаға арналған тегін кҽсіптік техникалық білім беру» жобасы іске асырыла

бастады. Бірқатар мектеп бітірушілер теміржолшы, қҧрылысшы, басқа да жҧмысшы

мамандықтарын таңдайды, оларға ағылшын тілін білу міндетті де болмас. Сондықтан,

ағылшын тілін, мҥмкін, оқушылардың мамандық таңдауына байланысты оқытып, қаржыны

тиімді пайдаланған да жҿн. Соныменбірге, біз қанша тілді ҥйреткенімізбен, тілдік орта

болмаған жерде тіл ҧмытылады. Сондықтан, бірқатар мемлекеттер де ағылшын тілін

болашақ дипломат боламдеушілерге, шетел компанияларында белгілі мамандықтар бойынша

жҧмыс істейміндеушілерге, жаратылыстану, басқа да ғылымды таңдаған оқушыларға

арналған мектептерде, топтарда оқытқан тиімді болар.

Қала мен ауыл мектептері арасындағы білім беру сапасының алшақтығын азайтуға мҽн

берілуде. Қазақстанда шағын жинақталған мектептер барлық мектептердің 44,1% қҧрайды.

Ғалымдардың анықтаулары бойынша, тҿрт жасқа дейінгі баланың бойына сіңірген білім мен

тҽрбие ісіне жҧмсалған қаржы ең тиімді ҧлттық инвестиция, ол бес еселеп қайтарылады. Ал,

осы салада қаржы ҥнемдеу ол тҥбі оң нҽтиже бермейді. Мектепке жҧмсалған

интеллектуалдық еңбек пен қаржы ҿз тиімділігін бҥгін емес, ертең береді.

Студент-бҧл ертеңгі кҥннің капиталы, уақыт ҿте ол экономикалық, кісілік, саяси

қҧндылыққа айналады.Ҿкініштісі, жастардың бірқатары білім емес, диплом алуға тырысады.

Жоғары адами капитал, біріншіден, адамның ҿзіне, ҿзінің денсаулығына басқа кҿзбен

қарауға бейімдейді, денсаулық ҿзінің, отбасының байлығының, табысының кҿзі, ҿзіне

жҧмсалған қаржының қайтаруының шарты, несие алып оны тҿлеудің кепілі. Сондықтан,

еңбек ақысы жоғары мықты дҽрігерге, сапалы денсаулықтың инфрақҧрылымына сҧраныс

ҿсіп отыр. Спорт, ҽртҥрлі демалыс орындарының да дамуы қажет. «Қымбат адам» ол білімді,

дені сау, ай сайын табысы бар, отбасын асырайтын, несиесін тҿлеуге қабілетті, денсаулығын

кҥтетін азамат. Бҥгін салауатты ҿмірдің ҥлгілері жайлап бізге де келіп жатыр. Екіншіден,

адами капитал адамды ҿзін-ҿзі сыйлатуды қалыптастырады. Білімді, денісау, дҽулетті маман,

ҿзіне-ҿзі қожа, ол қолжайып кҿмек сҧрамайды, ҿз қасиетін бағалайды, ол «кішкентай»

тҽуелді адам емес, ҿзгені де сыйлайды, ешкімге табынбайды.

МУЗЫКА САБАҒЫНДА АДАМИ КАПИТАЛДЫҢ ДАМУЫ ҤШІН БІЛІМ БЕРУДЕГІ

САНДЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ПАЙДАЛАНУ

Мҧстафина Ш.Ы. [email protected]

Шалқар қаласы,«№1 мектеп –гимназиясы» КММ Музыка пҽнінің мҧғалімі

Музыка сабағы - ҿнер сабағы. Музыка сабағы қҧрамы мен қҧрылымы жағынан

музыкалық шығармаға ҧқсайды. Сабақ барысында рухани бай, шҽкірттің биік музыкалық

талғамы мен мҽдениетін қалыптастырып, дамытатын музыкалық шығармалар таңдалуға

250

тиісті. Ҽсіресе, музыка сабағында ой мен сезім ҧштасып, мҧғалім мен оқушылардың

шығармашылық іс-ҽрекеттері бірігеді. Жауаптары мен ой-пікірлерінің еркіндігі,

шығармашылық белсенділіктері арта тҥседі. Музыкалық шығармамен жҧмыстану кезінде

оқушылардың ҿз қабілеттерін белсенді тҥрде кҿрсете білуі сабақта айқын байқайды.

Сабақтың идеясы бағдарламалық материалға, алдына қойған педагогикалық мақсатпен бірге

осы материалдың қай уақытта игерілетініне де байланысты екенін сабақты жоспарлау

кезінде мҧғалім естен шығармауы керек [1:15-19]. Бҧл ҽнді орындау, музыкалық шығарманы

тыңдау, талдау, нота сауатын ашу кездеріне де қатысты болуы мҥмкін. Сонымен қатар,

қазіргі қоғамдағы ҽлеуметтік, мҽдениет жағдайын, оқушылардың ҿмірге кҿзқарастарын

ескеру де қажет. Озық ҽдіс-тҽсілдер мен оқушыны ҿз бетімен жҧмыстануға жетелейтін жаңа,

бҧрын қолданбаған іс-ҽрекет тҥрлерін, педагогикалық қҧралдарды іздену музыка пҽні

мҧғалімінің басты мақсатына айналуы тиіс. Сабақтың ырғағына байланысты ҧстаз сҿйлеу

екпінін,ырғағын,динамикасын реттеп, басқа да педагогикалық ҽсер беретін қҧралдарды

қолданады.Музыка пҽні мҧғалімнің кҽсіби ерекшелігі-оның сабақ барысында арнайы

музыкалық кҽсіби білім, біліктілігі ҧштасады.[2:23-28]. Мектептегі барлық жҧмыс тҥрлері

(сабақтар, сыныптан тыс іс-шаралар) мҧғалімнен арнайы музыкалық кҽсіби білім,

біліктілікпен қатар педагогикалық дайындықты да талап етеді. Ал қазіргі заманның

талаптарына сай мҧғалім жан-жақты дайындалған маман болуы керек. Тҥрлі музыкалық -

педагогикалық салаларда жҧмыстанатын, кешенді тҥрде білім мен біліктілігі, дайындығы

қалыптасқан мҧғалім музыкалық - педагогикалық ісінде педагогикалық, хормейстерлік,

музыкатану, музыкалық орындаушылық пен зерттеушілік жҧмыстарды ҧшырастырады. Хор

жанры бойынша 4а сынып оқушыларына ашық сабақ жҥргізілген болатын.

Cабақтың тақырыбы: Хор

Музыка сауаты: Капелла, хормейстер, аралас хор.

Қҧрманғазы. «Ақбай» Хорға ҿңдеген Б.Байқадамов-тыңдау.

Сабақтың мақсаты:

1) Музыкалық-кҿркемдік талғамын ашу. Ҿнерге бейімдеу.

2) Баланың шығармашылық қабілетін жетілдіру. Ҽн айту шеберлігін дамыту.

3) Ҽсемдікке, мейірімділікке, адалдыққа тҽрбиелеу. Хор-вокалдық музыканы орындаушы ҽншілер тобы. Хорда айтудың ҿз ерекшеліктері

бар. Ол- музыканы тыңдай білу, ҽн ҽуенін сазына келтіре орындау, ҧжыммен қосылып ҽн

айту.

Мектеп оқушыларының хормен ҽн айту кезінде, ҽнді қосылып айту бір мезгілде бастап,

бірге аяқтау, бір мезетте тыныс алу, ҽн мҽтінін ҧқыпты жаттап, дауыстарын жаттықтырып

ҥзбей жҥйелі тҥрде ҿткізіп отыруы қажет.Қазақтың хор ҿнері кеш дамыған. Ерте дҽуірлерде,

ата-бабаларымыздың тҧрмысында хор тҥрлерімен ҽн айту болған. Бірақ оны қазіргі хор

ҿнерімен салыстыруға болмайды. «Жар-жар», «Беташар», «Жоқтау» сияқты ҽндер хормен

айтылған, ал қазіргі заманда бҧл ҽндер басқа сипатқа ие.20 ғасырда 30-жылдарында

Қазақстанда хор бҿлімі ашылып, 1935 жылы қҧрылған мемлекеттік филармония қҧрамына

енді. Кҿркемдік жетекшісі Д.Д.Мацуцин.Кҿп кешікпей мемлекеттік хор ҧйымдастырылып,

1939 жылы ақпан айында Қазақ мемлекеттік филармониясының қҧрамына енеді. Капеланың

алғашқы ҧйымдастырушы жҽне кҿркемдік жетекшісі Б.В.Лебедев.

Оқулықпен жҧмыс: Хор, аралас хор, хормейстер, капелла туралы ережелер

оқытылады.

Б.Байқадамов (1917-1977)-Торғай облысында дҥниеге келген. Жас кезінде ҿнерге бейі

болған. Матемактикаға қабілетті басым бола тҧра, біржола ҿнер жолына тҥседі.

Б.БайқадамовҚазақстанда кҿп дауысты хор мен сҥйемелсіз айтатын а сапелла хорын

ҧйымдастырушылардың бірі болды. (Хор туралы бейне баян көрсетіледі) Поэтикалық

мҽтіннің орнына «дың, дығы-дың», «гҽк-ку», ха-ла-лау, ли-ла»Буындарын келтіріп,

шығарманы ерекше кҿркемдеп, ҽсерлендіре тҥседі.Ҥлттық нақышта халық ҽндері мен

кҥйлерінінің ерекше бояуын кҿрсете білді. Мысалы, «Су тасушы қыз», «16 қыз», «Илигай»,

«шалқыма» т.б ҽндерін, «Ақбай», «Айжан қыз» кҥйлерін хорға арнап ҿңдеді[3:56].

251

Музыка тыңдау: Хорды тыңдамас бҧрын «Ақбай» кҥйінің домбырада орындалуын

тыңдалса, баланың қызығушылығы артып, музыканы қабылдауы, тҥсінуі жоғары болады.

Қҧрманғазының «Ақбай» кҥйі: сергек, қатқыл ҥнмен орташа екпінде бас пен альттар

партиясы бастайды. Хор партияларында шиеленісуі, ашу-ыза адам бақыты ҥшін кҥрес

ерлікке бостандыққа шақыру сарыны бар, соңы сақтыққа, салматылыққа шақырған ҥнмен

аяқталады[4:58].

Ҽн тыңдау: Дауыс жаттығуын «Ақбай» кҥйінің алғашқы 4 тактысына жасатуға

болады.

(Сергіту сәті) «Айгҿлек» ҽнін қайталау барысында дыбыстың сапасы мен ҽдемілігіне,

мазмҧны мен сипатын ашуға кҿңіл бҿлу.

Айгөлек

Кҿлдей шалқып жас ҿмір,

Тасып жатқан шағында

Кемерінен шалықтап,

Асып шатқан шағында

Ойын ойнап, ҽн салмай

Ҿсер бала болар ма

Кҥміс кҥлкі кҿрмей ол

Кемеліне толар ма.

Айгҿлек ау айгҿлек,

Айдың жҥзі дҿңгелек,

Айгҿлек деп ҽн шырқа

Ел бҿбегі кел, бҿбек.

Дҽптермен жҧмыс: Оқулықта берілген кестені дҽптерге толтыру.

Орындаушылар Аталуы

Ҽнді орындаушы топ

Сҥйемелсіз орындау

Тҿрт орындаушы

Жеке орындаушы

Ҥш орындаушы

Екі орындаушы

Шығармашылық жұмыс: Мақал-мәтел (жұмбақ)

1) Ҿнерді ҥйрен де жирен

2) Ҿнер білсең-ҿлмейсің

3) Ҿнерлінің ҿзегі талмас

4) Ҿнерлі бала-сҥйкімді 1.Бірнҽрсе қараңғыда каймалайды,

Азынаса кҿмейінде мал жылайды,

Қҧйрығын қара жерге тіреп алып,

Келеді баяғының ҽнін салып. (Қобыз)

2.Бар-жоғы тҿртеу-ақ

Тҧла бойы бар талант

Ҽн салар тҿрт дауыста

Кімдер еді, сен тапшы? (Квартет)

3.Ҥсті жаңғыра асты жарғақ,

Ағаш шеңбер тҧр екеуін жалғап,

Ҥн қатады қолды талғап. (Даңғыра)

Музыка пҽні мҧғалімінің кҿркемдік шығармашылығы ҽн сабақтарын, сыныптан тыс іс-

шараларды қызықты да тартымды ҿткізуде, музыкалық шығармаларды шебер орындауды

байқалады. Спецификалық жҧмысына байланысты мҧғалімнің шығармашылығы ҽр кез

кҿпшіліктің, белгілі бір аудиторияның алдында болғандықтан, ол ҿзінің кҿңіл-кҥйін, іс-

252

ҽрекетін бақылап, қадағалауы керек. Жалпы, педагогикалық ҥрдіс ҽрдайым шығармашылық

ізденіспен тығыз байланысты, себебі мҧғалімге ҽр тҥрлі ҿзгеретін педагогикалық жағдайда

шешім қабылдауға тура келеді. Осы уақытты шығармашылық ҥрдісте екі жақты байланыс:

бір жағынан,мҧғалімнің шығармашылығы, екінші жағынан оның талпындыратын ҽдістерінің

негізінде оқушылардың шығармашылық қызығушылығы пайда болады. Сондықтан,

сыныптың шығармашылық ізденісті ҧстаз бен оқушылардың ортақ мақсатына айналдыру

керек. Қазіргі уақытта ҧстаз жан-жақты маманға айналды: ол бір сағаттың ішінде балалардың

бастапқы музыкалық сауаттарын ашады, музыканы тыңдау ҥрдістерін қалыптастырады,

ырғақ сезімдерін тҽрбиелейді, шығармалар мен олардың авторлары жҿнінде мҽлімет береді,

таныстырады, музыкалық шығарманы талдап, ҽндерді ҥйретіп, орындатады.Музыка пҽні

мҧғалімі оқушыларды музыка ҿнерімен таныстыру барысында ҿздерінің сезімін, кҿңіл-

кҥйлерін бақылап, басқаруға, музыкалық шығармаларды талдау кезінде оларды ақылмен

жҽне жҥрегімен сезінуге, тҥсінуге ҥйретеді.


1. Жҧбанов Қ. «Қазақ музыкасында кҥй жанрының пайда болуы жҿнінен» Алматы,

1960 ж.

2. Жҧбанов А,Қ. «Ғасырлар пернесі». Алматы,1975 ж.

3. Жҧбанов А.Қ. «Ҽн- кҥй сапары» .Алматы.1976 ж.

4. Бекенов У. «Кҥй табиғаты «

5. Жҧбанов А.Қ. «Музыкадағы алғашқы кадам»Алматы , 1962 ж.

ЦИФРЛЫ ЖҤЙЕНІҢ АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ

Муханбетова Ж.Б. [email protected], Нетуллина А.С., [email protected]

Заречный мектеп-бала бақшасы, мҧғалімдері








"Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасының (бҧдан ҽрі – Бағдарлама)



сҥру сапасын жақсарту, сондай-ақ ҧзақ мерзімді перспективада Қазақстанның экономикасын


траекториясына кҿшіруге жағдай жасау болып табылады.

Осы мақсатқа қол жеткізу дамудың екі бағыты бойынша жҥруді білдіреді: "Қазіргі

экономиканы цифрландыру" - нақты сектордағы нақты жобалардан тҧратын прагматикалық

бастауды қамтамасыз ету, экономиканың қазіргі салаларын, мемлекеттік қҧрылымдарды

цифрландыру жҽне оларды технологиялық қайта жабдықтау жобаларын іскеқосу жҽне

цифрлық инфрақҧрылымды дамыту.

"Болашақтың цифрлық индустриясын қҧру" – адами капиталды дамыту деңгейін

кҿтеру, инновациялықдаму институттарын қҧру жҽне жалпы алғанда, цифрлық экожҥйені


трансформациялауды іске қосу.

2018-2022 жылдар кезеңінде іске асырылатын Бағдарлама еліміздің флагмандық

салаларын технологиялық жаңғыртуға қосымша серпін беруді қамтамасыз етеді жҽне еңбек

ҿнімділігінің ауқымды жҽне ҧзақ мерзімді ҿсуіне жағдай жасайды.



253

Бағдарламаны іске асырудың бес негізгі бағыты:

1. "Экономика салаларын цифрландыру" - еңбек ҿнімділігін арттыруға жҽне

капиталдандырудың ҿсуіне алып келетін озық технологиялар мен мҥмкіндіктерді пайдалана

отырып, Қазақстан Республикасы экономикасының дҽстҥрлі салаларын тҥрлендіру бағыты.

2. "Цифрлық мемлекетке кҿшу" - қажеттіліктерін кҥні бҧрын біліп халық пен бизнеске

қызмет кҿрсету инфрақҧрылымы ретінде мемлекеттің функцияларын тҥрлендіру бағыты.

3. "Цифрлық Жібек жолын іске асыру" - ішкі контур ҥшін де, Қазақстан

Республикасының транзиттік ҽлеуетін іске асыру ҥшін деректерді берудің, сақтаудың жҽне

ҿңдеудің жылдамдығы жоғары жҽне қорғалған инфрақҧрылымын дамыту бағыты.

4. "Адами капиталды дамыту" - жаңа жағдайға - білім экономикасына кҿшуді

қамтамасыз ету ҥшін креативті қоғам деп аталатынды қҧруды қамтитын тҥрлендіру бағыты.

5. "Инновациялық экожҥйені қҧру" - бизнес, ғылыми сала жҽне мемлекет арасындағы

орнықты кҿлденең байланыстармен технологиялық кҽсіпкерлік пен инновацияны дамыту

ҥшін жағдай жасау бағыты. Мемлекет инновацияларды ҿндіріске шығаруға, бейімдеуге жҽне

енгізуге қабілетті экожҥйе катализаторы ретінде ҽрекет етеді.

Адами капиталды дамыту

Цифрлық экономика халықта оның жемістерін пайдалануға мҥмкіндік беретін цифрлық

дағдылардыңболуын талап етеді. Бҧл ретте, қазіргі кезде халықтың компьютерлік (цифрлық)

сауаттылығының деңгейі 76,2% қҧрайды, жҽне алдағы жылдарда оның ҿсуі қажет. Қазіргі

сҽтте Қазақстан Республикасы Білім жҽне ғылым министрлігі бірқатар бастамаларды

енгізуде:



білімдерін қалыптастыратын "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" пҽні енгізілді;


робототехника бойынша 372 ҥйірме жҧмыс істеуде.

Сонымен қатар, жас ҧрпаққа жаңа талаптарды ескере отырып, креативті ойлау мен

техникалық дағдыларын дамыту арқылы орта білімнің мазмҧнын қайта қарау қажеттілігі

туындап отыр.

Техникалық жҽне кҽсіби, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімде Қазақстан

Республикасы Білім жҽне ғылым министрлігінің деректері бойынша:

1) 3 (ҥш) мамандық базасында студенттерде таңдаған мамандық шеңберінде іс жҥзінде

АКТ пайдаланудың базалық білімдерін қалыптастыратын "Ақпараттық-коммуникациялық

технологиялар" пҽні енгізілді;

2) техникалық жҽне кҽсіби, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімде білім беру

бағдарламалары ҥшін негізгі база болатын кҽсіби стандарттар ҽзірленуде.

Цифрландыру еңбек нарығында қамтылған мамандықтар қҧрамына қойылатын

ҿндірістік талаптардың қолданыстағы жҥйесінен айтарлықтай озып отыр. Еңбек нарығы мен

білім беру жҥйесі арасында жедел байланыстың болмауы бір мезгілде талап етілмеген

кадрларды даярлауға жҽне "ҿлмелі" мамандықтар бойынша кадрлардың босауына ҽкелуі

мҥмкін. Білім берудің барлық деңгейінің мазмҧнын барлық мамандардың цифрлық

дағдыларын дамыту арқылы толығымен қайта қарау қажет.

Цифрлы Қазақстан бағдарламасы – озық білім мен қҧзіреттіліктің бастамасы.







Цифрлы Қазақстан бағдарламасы ҥшін ерекше қуаныштымын. Себебі, болашақ технологияға

байланысты, технологиялық тҧрғыда дамуға қол жеткізу басқа салаларға да серпін береді.

254

Сонымен қатар, IT бағдарламалар шығындарды азайтып, уақытты ҥнемдеуге кҿмектеседі,

адамдар ҿзара ақпарат, тауар жҽне қызмет тҥрлерін алмаса алатын болады.








осы – мақсат.- деді НҧрсҧлтанНазарбаев ҿзінің Жолдауында.Цифрлық Қазақстан мемлекеттік

бағдарламасы инфрақҧрылымды дамытуға, адам капиталын жақсартуға, экономика саласын

цифрландыруға жҽне мемлекеттік қызмет кҿрсету жҥйесін жетілдіруге бағытталады.











басымдығына кҿшуімізді айқындапберді.Тҧтастай алғанда, бағдарламаның басты мақсаты –

қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру ҽрі ҧлттық экономиканы цифрландыру. Қҧжатты

жҥзеге асыру шеңберінде 2020 жылға дейін интернет қолданушылардың санын 80 пайызға

дейін арттыру, тҧрғындардың 95 пайызын цифрлық xабар таратумен қамту, азаматтардың

цифрлық сауаттылығын 80 пайызға дейін арттыру кҿзделуде.

Жаңашылдықты қолданып қана қоймай оны тиімді пайдалану арқылы біз

бҽсекелестікті арттыра аламыз. Ол экономикаға да тиімді, азаматтарымызға да ыңғайлы.

Елбасы: Болашақ жастардың қолында екенін жиі айтады. Қазақстан бҥгінде ҽркімге қай

саладан болмасын мол мҥмкіндік туғызып отырған ел. Сондықтан цифрлық Қазақстанға қол

жеткізу ҥшін жастарға артар ҥміт зор, ‒ деді.


1. «Цифрлы Қазақстан»бағдарламасы

2. «Қазақстан 2050» стратегиясы

3. «Егемен Қазақстан» газеті

4. «Қазақстан мҧғалімі» журналы

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИКТ НА УРОКАХ ГЕОГРАФИИ

Муханова А.С.,

учитель географии и биологии КГУ «Средняя школа №26»

Статья посвящена значимости предмета географии в среднем образовании, важному

значению информационных технологий при проведении современного урока в

общеобразовательных школах. В статье рассматриваются достоинства и виды ИКТ, методы и

приемы, значимость использования информационных технологий на разных этапах урока.

Незаменимость видеоматериала при проведении современного урока, в

общеобразовательных учреждениях.

Ключевые слова: география, ИКТ, современный урок

255

География - это не просто школьная дисциплина, это целая наука, заставляющая

совершить путешествие по миру и познать его. К сожалению, интерес современных

школьников к изучению данной дисциплины оставляет желать лучшего. Если в 9-м классе

ребята еще выбирают данный предмет при сдаче ОГЭ, то в 11-м таких ребят практически

нет. И очень мал процент тех выпускников 9-го класса, которым география интересна или

нужна. Основная их масса просто не знает, что еще можно сдать, и свой выбор отдает

географии, полагая, что это очень легко: ведь там можно пользоваться картой, с помощью

которой можно найти ответы на многие вопросы. На самом деле мы наблюдаем плачевный

результат. Некоторые школьники не знают, где расположен Калининград, а где Камчатка,

или, например, имея дачу в пригороде Красноярска, не всегда представляют, в какой стороне

от города она располагается. Незнание географии - это, безусловно, показатель невежества.

И что самое интересное, оно нередко встречается у людей, которые бывали уже везде. Мы

очень просто относимся к тому, что дети выносят из поездок, не требуем от них осмысления.

Та же картина происходит на традиционных уроках в школе: выучил - рассказал, отложил -

забыл. Сейчас одним из направлений модернизации системы географического образования

считается внедрение компьютерных технологий и мультимедиа. Это позволяет

активизировать аналитическую работу, углубить демократизацию методики преподавания,

раскрыть творческие способности и развивать мышление, восприятие, память обучающихся

детей. При организации и осуществлении учебно-познавательной деятельности,

стимулировании и мотивации, контроле и самоконтроле в своей практике я использую как

традиционные, так и нетрадиционные подходы в преподавании географии, активно

применяю новые информационные технологии.

Достоинства использования ИКТ на уроках географии:

• универсальность;

• воздействие на различные виды памяти;

• эффективность применения на всех этапах учебного процесса;

• гибкость.

Компьютер - самое мощное и самое действенное из всех существовавших до сих пор

технических средств, которыми располагал когда-либо учитель и ученик.

В современной концепции полного среднего образования в России ставится задача

формирования у выпускников умения применять мультимедийные ресурсы и компьютерные

технологии для обработки, передачи, создания баз данных, презентации результатов

познавательной работы, позволяющих им успешно решать практические задачи прикладного

характера в широком спектре разнообразных профессиональных ситуаций.

Информационные технологии увеличивают эффективность обучения, придают уроку

динамизм и выразительность, делают урок красочным, интересным, познавательным, а

главное - эмоциональным. Благодаря использованию ИКТ есть возможность отобрать

необходимый материал, подать его ярко, наглядно и доступно. Это также повышает

мотивацию обучающихся к процессу обучения, создаются условия для приобретения

учащимися средств познания и исследования мира.

Не можете найти то что вам нужно? Попробуйте наш сервис подбора литературы.

Самый распространенный метод применения ИКТ на уроках, особенно в 5-7-х классах,

- создание презентаций. Презентации способствуют воспитанию у школьников личной точки

зрения, которая весьма удобно излагается с помощью всевозможных программ.

Программа Excel помогает учителю создавать достаточно интересные тесты и таблицы.

С помощью электронных таблиц можно обеспечить себя тестами для компьютерного

тестирования учащихся и сэкономить время при проверке работ.

Графики и различные виды диаграмм - очень ценное средство наглядного

представления данных, которое упрощает их анализ и осознание.

На уроках географии очень важна работа и с видеофрагментами. Широкий выбор

видеоинформации дает учителю и ученикам неограниченные возможности изучения данного

предмета. Именно видеоматериал помогает выстроить интегрированные уроки. Такие

https://bibloid.ru/?utm_source=cyberleninka.ru&utm_medium=article&utm_campaign=ocr

256

предметы, как литература, биология, музыка, изобразительное искусство, история, делают

уроки географии не просто «нескучными», а яркими и незабываемыми. А значит -

действенными. Но возможно применять и отдельные аудиофрагменты, без зрительного

изображения. Звук и музыкальное сопровождение являются мультимедийными элементами,

активно влияющими на восприятие учебного материала.

Для уроков географии можно выстраивать интересные, яркие, запоминающиеся формы:

уроки-квесты, уроки-экскурсии (например, экскурсионная поездка по отдаленным уголкам

планеты или по родному городу), уроки-игры (актуальны в 5-6-х классах, где игровая

деятельность связана с учебным процессом), уроки-семинары (в основном в старших

классах), уроки проектной деятельности (актуальны для всех классов). Конечно же,

современный преподаватель должен активно идти в ногу со временем, соответствовать его

техническим требованиям и в совершенстве владеть современными ресурсами.


1. Электронные образовательные ресурсы нового поколения. Федеральное агентство по

образованию [электронный ресурс СБППО].

2. Черненко О.Н. Информационные технологии в учебном процессе. - Волгоград:

Учитель, 2007. 135 с. © Копочинская М. В., 2017

ПРИМЕНЕНИЕ ИКТ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ КАК

СРЕДСТВО ПОВЫШЕНИЕ ПОЗНАВАТЕЛЬНОЙ АКТИВНОСТИ

Наримбетова А.К.,

КГУ «Средняя школа № 26», учитель русского языка и литературы

Глава государства в Послании народу Казахстана от 31 января 2017 года объявил о

Третьей модернизации, стержнем которой является цифровизация, отметил необходимость

культивирования новых индустрий, создаваемых с применением цифровых технологий, и

что «важно обеспечить развитие коммуникаций, повсеместный доступ к оптоволоконной

инфраструктуре. Развитие цифровой индустрии обеспечит импульс всем другим отраслям».

В Общенациональном плане по реализации Послания Президента народу Казахстана от

31.01.2017 был определен критерий достижения целей реализации Третьей модернизации

страны — Казахстан войдет в число 30 развитых государств мира к 2050 году.

В Республике Казахстан, представляющей собой многонациональное государство,

актуальной является проблема формирования поликультурной личности, владеющей двумя

или несколькими языками. Среди языков, функционирующих в нашей стране, особое место

занимает русский язык, который является важнейшим средством получения информации

в современном обществе. И современная школа призвана осуществлять продуктивное

развитие ребенка, обеспечивать возможность формирования личности с учетом

способностей и потребностей. Специфика работы учителя-словесника заставляет искать

пути, позволяющие сделать изучение русского языка интересным и востребованным.

Процесс обучения должен быть увлекательным. Часто каждый из нас думает о том, как

донести до своих учеников богатство и великолепие русского языка, как провести урок

на высоком профессиональном уровне.

Процессы обновления системы образования, целью которых является поиск наиболее

эффективных форм еѐ функционирования, связаны с целым рядом тенденций, определяемых

современной действительностью.

В «Государственной программе развития образования Республики Казахстан на 2010—

2020 гг.» отмечается, что «по каждому предмету, изучаемому в основной и профильной

школе, будут разработаны интерактивные и интеллектуальные цифровые образовательные

ресурсы. Без процесса информатизации образования уже невозможно представить любую

современную школу.

257

В. Г. Белинский говорил: «Без стремления к новому нет жизни, нет развития, нет

прогресса». Слова эти сказаны очень давно и никто и не помышлял тогда, о компьютерных

технологиях. Я думаю, эти слова о нѐм, о современном учителе, об учителе, который

стремится вперѐд, который готов осваивать всѐ новое, инновационное и с успехом применять

в практике своей работы.

Передо мной встала проблема: как повысить познавательный интерес учащихся на

уроках русского языка и литературы, используя информационно-коммуникативные

технологии, ведь, с одной стороны, необходимо дать прочные знания по русскому языку

в рамках школьного курса и сформировать у них навыки практической грамотности. С

другой стороны, необходимо приобщить своих учеников к информационной культуре.

Я считаю, что применение ИКТ в учебном процессе является актуальной

проблемой современного образования.

При использовании мультимедийных технологий знания приобретаются по разным

каналам восприятия (зрительным, аудитивным), поэтому лучше усваиваются,

запоминаются на более долгий срок.

Интеграция ИКТ и современных педагогических технологий стимулирует

Познавательный интерес к русскому языку и литературе, создавая условия для

мотивации к изучению этих предметов, способствуют повышению эффективности

обучения и самообучения , повышению качества образования.

Каждый учитель знает, как оживляет урок использование видеоматериалов, которые

можно включить в презентацию. При объяснении нового материала на уроке я использую

предметные коллекции (иллюстрации, фотографии, портреты, видеофрагменты, видео-

экскурсии), таблицы и схемы, проектируя их на большой экран. При этом существенно

меняется технология объяснения – я комментирую информацию, появляющуюся на экране,

по необходимости сопровождаю ее дополнительными объяснениями и примерами.

Поистине революционным изобретением являются интерактивные доски. Используя

такие доски, мы можем сочетать проверенные методы и приемы работы с обычной доской с

набором интерактивных и мультимедийных возможностей. Использование проекционной

техники в сочетании с аудиосредствами дает возможность привлекать на занятиях при

объяснении нового материала тезисы, таблицы, видео - и справочные материалы, схемы,

данные электронных учебников. Это позволяет реализовать принципы наглядности,

доступности и системности изложения материала.

Я считаю, применение ИКТ эффективно при подготовке и проведении учителем

различных форм урока: мультимедийной школьной лекции, урока - наблюдения, урока -

семинара, урока – практикума, урока - виртуальной экскурсии.

Уроки литературы должны быть яркими, эмоциональными, с привлечением большого

иллюстрированного материала, с использованием аудио- и видео- сопровождений. Всем

этим может обеспечить компьютерная техника с ее мультимедийными возможностями,

которые позволяют увидеть мир глазами живописцев, услышать актерское прочтение стихов,

прозы и классическую музыку.

Варианты ИКТ, которые используются в работе:

- проведение компьютерных уроков;

- использование презентационных и мультимедийных технологий;

- проектная деятельность обучающихся, создание ими компьютерных презентаций,

электронных докладов;

- использование компьютерных технологий для подготовки печатных материалов к

уроку и внеурочной деятельности;

- обращение к электронным учебникам, ресурсам Интернета.

Один из приѐмов применения ИКТ на уроках русского языка и литературы – это

использование готовых электронных продуктов. В практике своей работы я использую

такие: «Энциклопедия русской литературы», «Кирилл и Мефодий. Русский язык.5-11 класс»,

258

«Русский язык. Репетитор», диски MP3 c записью текстов литературных произведений,

«Русская литература XVIII-XX век» и многие другие.

Одной из форм работы при обучении русскому языку является создание папки «Знай

русский язык!». В них учащиеся собирают обобщающие таблицы, схемы, памятки, свои

работы с пометами учителя. Например, в папке содержится повторительный материал на

тему «Обобщающие таблицы по теме «Морфология», «Знаки препинания и основные случаи

их употребления» и др. (пример)

Т.О применение компьютерных технологий позволяет :

* наполнить уроки новым содержанием;

* развивать творческий подход к окружающему миру, любознательность своих

учащихся;

* формировать элементы информационной культуры;

* прививать навыки рациональной работы с компьютерными программами;

* поддерживать самостоятельность в освоении компьютерных технологий;

* идти в ногу со временем.

По данным современных исследований, в памяти человека остаѐтся 1/4 часть

услышанного материала, 1/3 часть увиденного, 1/2 часть услышанного и увиденного

одновременно и 3/4 части материала, если ко всему прочему ученик вовлечѐн в активные

действия в процессе обучения. ИКТ позволяют создать условия для повышения

эффективности процесса обучения и познавательной активности учащихся.

Использование ИКТ на уроках литературы и русского языка можно представить

схемой:

Важнейшим проявлением использования ИКТ в учебном и воспитательном процессе

является проектная деятельность обучающихся. Технология метода проектов позволяет

вести обучение в сотрудничестве, использовать Интернет ресурсы и новые ИКТ, органично

связывать учебный процесс с внеурочной деятельностью реализовывать стратегические

задачи школы, состоящие в развитии личностного потенциала каждого ученика, адаптации

школьника к жизнедеятельности в обществе, к саморазвитию и самореализации.

Использование ИКТ стимулирует познавательный интерес к поисково-исследовательской

деятельности. При работе над проектами школьники исследовали, изучали понятийный

аппарат по теме, накапливали информационную базу, которую черпали как из традиционных

источников, так и из сети Интернет, образовательных дисков, электронных справочников и

энциклопедий.

Из опыта работы , например:

«Слово …» -проект для учащихся 5 классов

Система приѐмов работы с трудными написаниями сводится к следующему:

1. Обращение к этимологии слова (происхождение слова).

2. Лексическое значение слова (толкование).

З. Морфемное строение (однокоренные слова).

4. Правописание. Нахождение орфограмм.

5. Определение части речи.

6. Проговаривание.

7. Включение слов в тексты, составление со словами словосочетаний, предложений.

Необычайно интересна работа с использованием программы PowerPoint. Создаю

собственные наглядные методические пособия, пользуясь самым простым, доступным и

эффективным программным обеспечением - средой MS PowerPoint. (пример)

Она приводит к целому ряду положительных эффектов:

обогащает урок эмоциональной окрашенностью;

психологически облегчает процесс усвоения;

возбуждает живой интерес к предмету познания;

расширяет общий кругозор учащихся;

повышает производительность труда учителя и учащихся на уроке.

259

Много дополнительного материала можно найти через Интернет, что позволяет создать

банк наглядных и дидактических материалов.

Прослушивание художественной литературы в электронном варианте выручает тогда,

когда учащиеся не могут найти нужные произведения в библиотеках или просто им легче

слушать, чем читать.

Применяю компьютер на уроках, во-первых, для того, чтобы решать специальные

практические задачи, записанные в программе по русскому языку и литературе:

формирование прочных орфографических и пунктуационных умений и навыков, обогащение

словарного запаса, овладение нормами литературного языка, знание лингвистических

и литературоведческих терминов, формирование базовых компетенций учащихся.

Во-вторых, при организации самостоятельной работы учащихся по формированию

основополагающих знаний школьного курса, по коррекции и учету знаний учащихся

используется обучение и тестирование с помощью компьютера. Тестовый контроль

и формирование умений и навыков с помощью компьютера предполагает возможность

быстрее и объективнее, чем при традиционном способе, выявить знание и незнание

обучающегося. Этот способ организации учебного процесса удобен и прост для оценивания

в современной системе обработки информации.

В-третьих, применение информационных технологий позволяет формировать ключе-

вые компетенции учащихся. Разнообразные компьютерные программы позволяют повысить

интерес учащихся к предмету, успеваемость и качество знаний учащихся, сэкономить время

на опрос, дают возможность учащимся самостоятельно заниматься не только на уроках,

но и в домашних условиях, помогают и учителю повысить уровень своих знаний.

Итак, из всего сказанного выше, очевидна необходимость использования

существующих возможностей для применения информационных технологий.

Следует также помнить, что применение информационных технологий в учебном

процессе по русскому языку и литературе станет эффективным, если будет обеспечена их

органическая связь и сочетаемость с традиционными методами и приемами обучения.

Применение средств ИКТ в системе гуманитарного образования направлено на

совершенствование существующих технологий обучения за счет усиления

исследовательских, информационно-поисковых и аналитических методов работы с

информацией. Средства ИКТ являются эффективным средством повышения познавательного

интереса учащихся, создают условия для построения индивидуальных образовательных

траекторий школьников и формирования базовых компетенций учащихся.Мною

используются компьютерные технологии для подготовки печатных материалов к урокам и во

внеурочной деятельности. И, прежде всего, это, конечно, так называемые рабочие листы для

подготовки к экзамену в новой форме, на которых распечатываются упражнения, но большей

частью тесты, а при необходимости и теоретический материал.

Но не стоит забывать о дистанционных мероприятиях для педагогов. Такие

дистанционные мероприятия – курсы, проекты, конкурсы, фестивали – вовлекают педагогов

в продуктивную деятельность, ориентированную на овладение навыками, приемами работы

с информацией, с компьютерными технологиями и использование их в учебном процессе.

В заключение вновь хочется обратиться к той мысли, что уроки русского языка и

литературы – это уроки творчества, вдохновения, погружения в мир автора, это праздник

души. Потому использование ИКТ не должно стать самоцелью. ИКТ должны стать, прежде

всего, помощниками, и использование их на уроках должно быть целесообразным,

правильным и, может быть, даже, осторожным.

Девизом каждого учителя сегодня пусть станут слова Эмиля Золя, касающиеся всех

сфер нашей жизни: «Единственное счастье в жизни – это постоянное стремление вперѐд…»


1. Бабич И.Н.. Новые образовательные технологии в век информации \ Материалы XIV

Международной конференции «Применение новых технологий в образовании". – Троицк:

Фонд новых технологий в образовании «Байтик». – 2003. – с.68-70.

260

2.Селевко Г.К. Современные образовательные технологии.–М.: Народное образование,

1998.

3. Плигин А.А. Развитие познавательных процессов в различных образовательных

технологиях.

4.интернет-ресурсы

5.Государственная программа «Цифровой Казахстан», 2017 год

РОБОТОТЕХНИКА ЖҦМЫСЫ - ЗАМАНАУИ ЦИФРЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ

ДАМУЫНЫҢ КЕПІЛІ

Оралбаева М.

№61 ЖББ орта мектептің кітапханашысы, қазақ тілі мен ҽдебиеті пҽнінің мҧғалімі,

Жаңбырбаева Г.

№61 ЖББ орта мектептің музыка пҽнінің мҧғалімі

Қазақстан мемлекетінің ҿркениетті алып елдермен терезесі тең дҽрежеде дамуы,

алдыңғы қатардан кҿрінуде ҿз ҥлесін қосуы заман талабы болып келеді.Ҽлем елдері сияқты

жылдан –жылға техника даму ҥстінде. Олай дейтініміз, қазіргі кезеңдерде ҿскін ҧрпақты

робототехниканың қыр- сырын ҥйретіп қана қоймай, қолдану тҽжірибе жҥзінде дҽлелденіп

отыр. Робототехника дегенге ғалымдар тілімен анықтама беретін болсақ, алдымен екі сҿздің

бірігуінен робот жҽне техника дегеннен шығатын болса, ағылшын тілінен аударғанда

роботика деген баламаны беруі тегінен –тегін емес.Яғни робототехника роботтың

жасалуымен, оның жасайтын қызметімен, жҧмыс істеу қимылымен жҽне оны қалай

пайдалану керектігін, немен айналысатынын, оны басқара білу, нақты ақпараттарды қалай

қажетіне жарата білумен бірге механикалық немесе жҧмыс істеу режимін, жарық кҿздерін

пайдалану жҽне инженерлік басқару қызметімен информатика, яки болмаса компьютер

ғылымдарының біріккен саласы болып табылады. Сонымен робототехника роботтардың

басқа да автоматты жҥйелер арқылы басқарылатын ең озық ҥлгідегі техникалық жиналған

жиынтығын немесе ҿндірістік процесстердің заманауи қолданылуын зерттейтін ғылым

саласы болып табылады.Автоматты басқару жҥйесімен қҧрастырылған немесе біз айтып

отырған роботтар адамдардың орнын алмастыра алатын ең қауіпті деген аймақта немесе

зауытта қимылды қызметті атқара алады.Роботтардың қимылы адамдарға ҧқсас тек қана бет

–пішіні емес жҧмыс жасау қимылы мен ойлау қабілеті де ҥйлесімділікті бере біледі.Қазіргі

кезде ғалымдар жҧмыстанып, роботтарды адамға ҧқсатуға барынша тырысып отыр. Ол робот

та пайда болды. Ҽсіресе елімізде ең сҧранысқа ие гуманиод роботы танымал болып келеді.

Белгілі бір ырғақта жҧмыс жасайтын роботтар туралы ғалымдар ертеде ойлана бастаса да,

тек қана XX ғасырда дами бастады. Ертеректе адамның орнын алмастыратын сол жасайтын

жҧмысты қызығушылықпен атқаратын роботтар болады деп пайымдаған.Қазіргі таңда

робототехника тез дамып келе жатыр, себебі ҽлемде заманауи компьютерлік басқару

технологиялары қарқынды дамуда. Сондықтан роботтарға жҥктелетін жҧмыстар да барынша

тез дамып, ҿзгерістер кҥннен –кҥнге кҿбеюде.Себебі роботтардың қолдану атқаратын

қызметтері де кҥрделеніп отырса, оны қазіргі таңда ҽлем дамыған елдерде, біздің

Қазақстанда да ҥйде, ҽртҥрлі ҿндірістік салада кҽсіпорындарда, зауыттарда кеңінен

қолданылуда. Атап айтар болсақ, мысалы ҽскери салада кейбір жерлерде мина немесе

бомбамен қауіпсіздендіру барысында жҧмыс жасау кезінде адам ҿміріне қауіп тҿнбеу ҥшін

осы роботтардың кҿмегіне жҥгінуде. Робототехника заңдылығына сай роботтар жасау

кезінде, Айзек Азимовтың ҥш заңдылығын басшылыққа алынуы тиіс жҽне ҿз

пайымдауларымызды қосымша қарастырып айтуға тырыстық.

1.Бірде –бір робот адамға залал келтіре алмайды немесе ҽрекетсіздігімен залал

келтіруге жол бермейді. Себебі бҧны жасаушы адам баласы немесе тҧлға, сондықтан

261

программалау барысында ескерілетін нҽрсе ҽркетсіз қимыл жасауға келтірмейтіндей жан-

жақты заңдылық бойынша формуласы қҧрылып жасалады.

2.Бірінші заңға қарсы келмесе, робот адамның барлық бҧйрықтарын орындауға

тиіс.Яғни бірінші заң адамға қауіп- қатерді тҿнгізбейтіндей болса, барлық нҽрсе режиммен

жҧмыс тҽсілімен нҧсқаулыққа сай жасалатынын байқаймыз.

3.Бірінші жҽне екінші заңдарға қайшы келмесе, робот ҿз қауіпсіздігін қамтамасыз ету

керек. Робот та белгілі жҧмыс істеу режимімен қатар іс жасап, бірақ ҿзін тосын жағдайда

қорғана білуі қаралады.

Бҧдан байқап отырғанымыздай білім беруде бҧл Robotics маңыздылығымен жҽне

ҿзектілігімен кҿрініп отыр. Робототехника қазіргі таңда ҿмірдің барлық саласында қолданып,

заңдар технологиясын басшылыққа алып, білім жҽне қҧбылысын тҥсіну, оқушыға уақыт

талаптарын қанағаттандыру барысында бірталай робот туралы киноларды қараумен бірге

қызығушылығын тудыра отырып, ҿмірде нанотехнология туралы да барынша ақпарат берген

дҧрыс. Алғашқы болып, А.Азимовтың ҥш қағидасы 1942 жылы жарық кҿрсе, 1948 жылы

тҽжірибе жасау Норберт Винер робототехниканың кибернитика қағидаларын тҧжырымдаған

болатын. Қозғалатын роботтар XX ғасырда пайда болып,сандық басқаруы бар

бағдарламаланатын «Unimate»роботтар жасалынды. Бҧл роботтың қызметі темірді балқыту

машинасын кҿтеру жҽне жинау ҥшін жасалынса, сҧранысқа ие коммерциялық жҽне

индустриялдық қҧлтемірлер істеліп, олардың ҿнеркҽсіп ҥшін тиімділігі арзан, ықшам жҽне ҿз

ісіне тындырымды орындайды. Кейбір салаларда роботтарды пайдалану адамдар істейтін

жҧмыстарды лас, залал келтіретін, сылбыр істегенде тҿзбейтін жҧмыстар да болады.

Роботтарды қҧрау, ықшамдау, жеткізу, жер жҽне ғарыш зерттеушілер ҥшін, медициналық

оталар, жарақ ретінде, зертханалық зертеулер, қауіпсіздік ҥшін қолданылады. Мысалы :

қарапайым кҿріп жҥргеніміздей ҿзі ашылып- жабылатын есіктер жҽне тағы бір ескеретін

нҽрсе, қҧлтемірді (роботты ) жасағанда бҿлшектерінің дҧрыс қойылуы, бір –бірімен бекіп

орналасуы, оның жҧмыс жасауға шыдамдылығы есептелуі керек.Жоғарыда айтып

ҿткеніміздей мына пҽндерде оқушылар тҥсінігі болса, яғни математикадан формулалар

заңдылығын білсе, информатикадан тҥрлі бағдарламалар орната білсе немесе жҧмыс жасай

алса, физикадан ҽлемдік тартылыс заңдылықтарын жҧмыс режимін қондырса, геометриядан

тҥрлі аксиомалардың маңыздылығын білгенде ғана робот жасай алады.Бірнеше пҽннің

ҥйлесімділікпен кҿріініс таба білуі деп айтуымызға болады. Кейбір роботтар ҽлемдік

ғалымдардың айтуынша бірнеше жылдар бойы жасап, алғашқы эскперимент жасауымен елді

таңғалдырып отырады. Ал, мектепте балалар ой- ҿрісі дамып, бағдарлама немесе

информатиктар тілімен айтқанда программа жазуды біледі жҽне ғылыми тҽжірибелер жасау

арқылы ғылымға баулиды. Ҽлемде ғалымдар қазіргі кезде гуманоид роботтарды режимінде

барынша адамдарға ҧқсас қылып жасауға тырысып отыр жҽне одан да нҽтиже бар, алғашқы

роботты пайдаланып, жаман нҽтиже бермегенін ғаламтор арқылы біліп отырмыз.Мысалы:

Астанадағы Н.Назарбаев университетінде робототехника жҽне мехатроника деген

фаультетте оқып жатқан жастардың бірталайы қазіргі таңда робототехника саласында

роботтар қҧрастырып, олардың ҿнімі ҽлемдік сҧранысқа ие болып отырғанын бір мақаладан

оқыған болатынмын. Онда ҿндіріске қажет индустриялды робот қҧрастырырып шығарғанын,

жҽне бҧған ҽлемде робот жасаудан алдарына жан салмайтын қҧлтемірді жҧмсап отырған

жетік елдермен тереземіз тең болатын кҥндер алыс емес екені туралы айтылған. Мысалы :

Нҧрсҧтан атты студент Гибридті робот қҧрастырып шығарған, ол сенсонсорлық арнайы киім

ойластырып, адамның оң қолымен сенсорды қозғау арқылы гибридті роботтың қолын

басқарып, сонымен жҧмыс режиміне ҿндіріске кіргізген. Мектепте келесі жылы

робототехника ҥйірмесі жҥргізілгелі отыр. Онда ҥйірме жҧмысында бірнеше компьютерлер

орталығымен бірлесе отырып, тығыз байланыс жасауға тырысып жатырмыз.Мысалы:

ҥйірмеде білім алушылар тҥрлі жобаларды жасауды жоспарлап, компьбтерлерге Windows 10

ОЖ-ін орната білу мен баптауды, Microsoft Оffice пакетінің: Word Excel, PowerPoint

бағдарламаларымен жҧмыс жасауды меңгерумен қатар, компьютерлерде тҥрлі ойындарды

қҧрастырып, мектеп оқушыларына арналған Lego роботтарын жинауды, ҽрі тҥрлі

262

бағдарламалармен жҧмыс жасай отырып, 3D-обьектілер мен интерьерді моделдеуді, кҽсіби

фотосуретке тҥсіруді, видеоларды қажетінше ҿңдеуге, қарапайым қосымшаларды жасауды,

тҥрлі мультфильмдер жасауды ҥйрететін болуға бағытталып отыр.Қазірдің ҿзінде біздің

мектепте білім алушылар Lego Mindstorms EV3 жҽне Arduino микроконтроллердің

қҧрылғыларымен жҧмыс жасай отырып, роботтарды модельдеп жҽне бағыттайтын

режимдерін қҧрастыру дағдыларын меңгерту жоспарлануда.Сонымен қатар робот адамның

кҿмегінсіз жҧмыс жасаумен қатар, қандай жағдай болса да, тығырықтан шыға білетіндей

болу керек. Робот жасау бірнеше мың теңге тҧрса да, қазіргі таңда робототехника

қҧрастырушы ғалымдар кҿп қаражат кетпеу жағын қарастыруда. Мҽселен, маторды бірнеше

қимылға келтірудің бағдарламасы компьтерлерде бар. Бірақ, мен келешекте осындай бірнеше

болгтармен жҧмыс істегенде, бір –біріне жинау керек, ол ҥшін математика, физика

заңдылықтарын дҧрыс тҥсінсе, нҧр ҥстіне нҧр болар еді.Себебі кездесетін бҧрылыстарда

блок кҿп болса,ҿлшемдерінде қателіктер кетіп, робот қиындыққа тап болар еді. Міне

осындай теорияны жан –жақты қарастырғаннан кейін ғана роботтар ҿз қызметін мҥлтіксіз

атқарады. Алдағы уақытта робототехника бойынша мектебімізде білім алушылар арасында

тҥрлі конкурстар, сайыстар ҿткізіліп, ғылыми- техникалық идеялар, техникалық ақпарат

жҽне жоғары кластар ҥшін инженерлік білімдермен тҽжірибе алмасу кҿзделуде.

Роботототехника ҥйірмесі – бірқатар қиын техникалық пҽндерді оқушыларға меңгертуге

арналған керемет қҧрал болып саналады. Мҧнда былтыр оқу жылында байқап кҿруімізше

білім алушылардың логикалық ойлау қабілеттерін арттырып қана қоймай,сонымен бірге

математикалық кҥрделі есептерді шешуге, алгоритмдік жалпы қабілеттерін шыңдаумен бірге

электронды сызбаларды еркін тҥсіну, ҿз ойын нақты жҽне дҧрыс жеткізу, проблемаларды

тҥрлі жолдармен шешуге, топпен пікірлесе отырып жҧмыс жасау секілді басқа да

зерттеушілік, ізденушілік біліктерін де дамытады. Нҽтижесінде оқушылар ҿз жасаған

жобаларын жҥзеге асырып, жасай отырып, презентация қорғайды.

Президент Н.Ҽ.Назарбаев айтқандай, алға қойған мақсатқа жету ҥшін, зымырап бара

жатқан заманға сай болуды кҿздеген Ҥшінші жаңғыруға байланысты биылғы Жолдауда бес

басымдықты айқындап бергеніндей жҽне бҧл мақсаттың қай- қайсысы да ғылым мен білімге

байланысты болғандықтан, оны іске асыруда Отандық ғылымдардан қажырлы еңбек, ақыл –

ой игілігі талап етілетінін айтқан болатын.Сондықтан ғалымдардың жаңа кҿкжиектерге кҿз

тігіп, зерттелмеген кеңістікті іске асырушы ҿскелең ҧрпақ екенін білеміз.Жаңа заманауи

жаһандық ғасырмен бірге болашақ ҧрпақ гендік инженерия, нано IT технология, жаңа

материалдар шығару, болашақ ғылымның негізгі трендтеріне айналатыны анық. Қазіргі

таңда бірен –саран ғалымның некен –саяқ шҧғылданғаны болмаса, бҧл салаға ғылым ретінде

жаппай бет бҧра қоған жоқ, дегенмен осы тҥрен тҥспеген тың салаға біздің мектептің білім

алушылары ҥлес қосатынына сенімдімін.


1. Макаров И.М. Толчеев Ю.И. Робототехника История и перспективы- Москва -2003

2. Боголюбов А.Н.Шагающие роботы и антропоморные механизмы Москва -2003

3. Брага Н. Создание роботов на домашных условиях-Москва 2007

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ

ПРОЦЕССЕ

Оспанова З.К., [email protected]

КГУ средняя школа №16 г.Актобе

В связи с растущей актуальностью информационных и коммуникационных технологий

(ИКТ) и глобальным переходом к обществу знаний, школьные системы и высшее

образование в настоящее время сталкиваются с растущими проблемами, связанными с

подготовкой учащихся к успешному участию в обществе знаний. Это привело к


263

многочисленным усилиям и изменениям в национальной политике, касающейся интеграции

ИКТ в системы образования Казахстана.

Согласно Госпрограмме «Цифровой Казахстан» утвержденной постановлением

Правительства РК №827 от 12.12.2017 целями государственной программы «Цифровой

Казахстан» (далее – Программа) являются ускорение темпов развития экономики РК и

улучшение качества жизни населения за счет использования цифровых технологий в

среднесрочной перспективе, а также создание условий для перехода экономики Казахстана

на принципиально новую траекторию развития, обеспечивающую создание цифровой

экономики будущего в долгосрочной перспективе[1].

О перспективах электронного обучения в Казахстане обсуждалось еще в 2014 году в

Алматы, где проходила двухдневная научно-практическая конференция «Перспективы

развития электронного образования XXI века», ставящая своей целью обсуждение вопросов

внедрения информационных технологий в сферах обучения и подготовки

кадров.Организаторами конференции были «НЦПК «Ҿрлеу»и корпорацияIntel, которые

представили оценку современного состояния образовательной и научной информационной

среды, анализ достижений в области информационно-коммуникационных технологий и

внедрения их в образовательный процесс. В ходе конференции были определены основные

направления совершенствования системы подготовки кадров в Казахстане, а также обсудить

перспективы развития электронного обучения в республике. Одним из примеров, являлось

успешная реализованная в Казахстане программа Intel «Обучение для будущего» —

всемирная благотворительная программа профессионального развития учителей, которая

охватила более 10 миллионов педагогов в разных странах мира. Помимо этого, в рамках

конференции обсуждалось использование казахстанских цифровых образовательных

ресурсов и проектной деятельности в учебном процессе, инновационные подходы к

повышению квалификации педагогов и организационно-управленческие механизмы

реализации электронного обучения в школах и высших учебных заведениях.

Одним из направлении государственной программы «Цифровой Казахстан», является

«Развитие человеческого капитала» - направление преобразований, охватывающее создание

так называемого креативного общества для обеспечения перехода к новым реалиям —

экономике знаний, то естьосновное внимание уделяется той роли, которую цифровое

образование может сыграть существенно в улучшении качества образованияв Казахстане.

Цифровая экономика требует наличия у населения цифровых навыков, позволяющих

пользоваться ее плодами. При этом уровень компьютерной (цифровой) грамотности

населения на 2017 год составил 76,2%, в связи с этими был необходим его рост в ближайшие

годы. В 2018-2019 учебном году министерство образования и науки РК уже внедрилав 3-их

классах предмет «Информационно-коммуникационные технологии», -формирующий общие

базовые знания работы с современными информационными технологиями для их

эффективного использования в учебе и повседневной жизни, во многих школах

функционируют кружки по робототехнике, обучающих общим основам программирования в

рамках робототехники.На начало 2018-2019 учебного года согласно инструктивно

методическому письму системой электронных школьных журналов «Kҥнделік» пользуются

свыше 5400 школ республики. Kundelik.kz – это интернет-портал, объединяющий

возможности электронного документооборота в сфере образования с инструментами

социального сетевого взаимодействия между всеми участниками образовательного процесса.

Наша школа систему электронного журнала "Кҥнделік" внедрила в числе первых в

2016-2017 учебном году.

Хочу остановиться на электронном журнале "Кҥнделік".

Во – первых, электронный журнал — это большая база данных. С электронным

журналом достаточно нажать две кнопки — и нужный отчѐт уйдѐт на печать. Можно узнать

успеваемость, средний балл класса по всем предметам,пропуски класса и т.д. — было бы

желание. Все это сокращает время на сдачу отчетности,больше свободного времени.

264

Во – вторых, прозрачность оценок. У родителей есть доступ к успеваемости своего

ребѐнка в режиме онлайн. Родители узнают оценки вне зависимости от хитрости

и находчивости своего чада.

В -третьих, ничего никуда не потеряется.Бумажный журнал — вещь. Он где-то лежит,

кто-то его берѐт. Он не может быть в нескольких местах одновременно.

Всѐ, что я перечислила выше, конечно же плюсы этой системы, но минусы

у электронных журналов тоже есть. К концу четверти при большом наплыве

посетителейсайтчасто дает сбой, начинает виснуть, не открывается, а к нужным разделам

отчетности нет доступа. И это конечно, создает определенные проблемы.

А в целом, применение электронного журнала, повысила цифровую грамотность как

учащихся так, и родителей. Учащиеся мобильно видят, что задано на дом, свои результаты

(СОР и СОЧ) и т.д.,а родители в курсе учебных достижений своего ребенка.

В направлении «Развитие человеческого капитала» говорилось о необходимости

полностью пересмотреть содержание всех уровней образования через развитие цифровых

навыков всех специалистов.

Принимая,во внимание новые требования к молодому поколению, пересмотрено

содержания среднего образования через развитие креативного мышления и технических

навыков.В техническом и профессиональном, высшем, послевузовском образовании по

данным министерства образования и науки РК:на базе трех специальностей внедрен предмет

«Информационно- коммуникационные технологии», формирующий у студентов базовые

знания использования ИКТ на практике в рамках выбранной профессии;разрабатываются

профессиональные стандарты, которые станут основной базой для образовательных

программ технического и профессионального, высшего, послевузовского образования.

Сегодня, электронное обучение в Казахстане получило значительный импульс, что

изменило способ получения доступа к качественному образованию, развитию навыков и

обучению.

Внедрены несколько важных инициатив в области знаний и обучения в

Казахстанетакие как:

интерактивные уроки по школьным предметам, разработанные в соответствии с учебной программой обновленного содержания среднего образования, образовательные

курсы в портале «Bilimland.kz»;

национальная платформа открытого образованияв Казахстане, которая учреждена ведущими вузами Казахстана. Данная платформа создает и продвигает открытое обучение

как новый элемент, который способствует доступности и повышению качества знаний в

системе высшего образования. Современная платформа «Открытое образование»предлагает

онлайн-курсы по базовым дисциплинам бакалавриата, изучаемым в высших учебных

заведениях Казахстана, которые привлекли значительное участие казахстанских молодых

людей, стремящихся выйти на рынок труда. В своих мастер-классах преподаватели открыто

и честно делятся знаниями, опытом, мнением;

после отмены в 2019 году заочного обучения вузы переходят на дистанционные технологии на базе очного обучения и используют систему parttime (непоная занятость),

которая строится по достаточно гибкому графику, при котором часть курсов проходит по

вечерам и в выходные дни.

В заключении хочу сказать, что я вижу, как распространение новых форм обучения с

использованием технологий и инновационной педагогики реально меняет жизнь многих

казахстанцев. с Вами знаниями, опытом, мнением.


1. Госпрограмма «Цифровой Казахстан» утверждена постановлением Правительства

РК №827 от 12.12.2017.

2. Инструктивно-методическое письмо на 2018 год.

3. https://profit.kz/news/21972/V-Kazahstane-obsuzhdaut-perspektivi-elektronnogo-

obucheniya/

https://profit.kz/news/21972/V-Kazahstane-obsuzhdaut-perspektivi-elektronnogo-obucheniya/

https://profit.kz/news/21972/V-Kazahstane-obsuzhdaut-perspektivi-elektronnogo-obucheniya/

265

ВНЕДРЕНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ МЕТОДОВ И ТЕХНОЛОГИЙ В УЧЕБНЫЕ

ОРГАНИЗАЦИИ, КАК ФОРМА РЕАЛИЗАЦИИ ГОСПРОГРАММЫ

«ЦИФРОВОЙ КАЗАХСТАН-2020»

Отар И.А., Кенжигалиева С.Ж.


Новые тенденции и стратегии интеграции информационно-коммуникационных

технологий в повседневную учебную практику – необходимое условие модернизации

системы образования. Индустрия цифровых образовательных ресурсов расширяется в силу

их востребованности и социальной значимости. В настоящее время сформировалась новая

перспективная предметная область — «Цифровые технологии в обучении». К этой области

относится проблематика интеллектуальных обучающих систем, открытого образования,

дистанционного обучения, информационных образовательных сред. Эта область тесно

соприкасается, с одной стороны, с педагогическими и психологическими проблемами, с

другой стороны - с результатами, достигнутыми в таких научно - технических направлениях,

как телекоммуникационные технологии сети, компьютерные системы обработки,

визуализации информации и взаимодействия с человеком, искусственный интеллект,

автоматизированные системы моделирования сложных процессов и многие другие.

Цифровая революция происходит у нас на глазах.Эти изменения вызваны внедрением

за последние годы множества технологических инноваций, применяемых в разных

отраслях. Кардинальным образом меняются способы производства и получения

добавленной стоимости, появляются новые требования к образованию и трудовым навыкам

людей. Промышленный интернет вещей формирует будущее производственных отраслей,

используя возможности гибкого и умного производства, обеспечивает революционный

рост производительности. Технология 3D уже сегодня способствует трансформации таких

отраслей, как геодезия, картография и автомобильная промышленность и т.д.

Информационные технологии в настоящее время - движущая сила и координатор

растущей глобализации образовательной среды. Педагоги понимают, что сочетание

цифровых технологий и ресурсов дает больше возможностей для улучшения качества

обучения и преподавания, чем все предыдущие образовательные технологии. Цифровые

учебные материалы отличаются от традиционных, своей возможностью управлять ими.

Информационные технологии являются координатором, так как интернет – уникальное

средство для широкого, доступного распространения образовательного материала.

Поскольку интернет стал и средством взаимодействия, его потенциал для преподавания и

обучения вырос. Самое главное, что именно обучающиеся влияют на внедрение ИКТ на всех

уровнях обучения. Системы управления обучением (LMS, СДО). Применение Интернет-

технологий в учебном процессе базировалось сначала на сервисах общего назначения

(электронная почта, WWW, электронные доски объявлений, телеконференции,

видеоконференцсвязь). Затем стали появляться специальные сервисы, интегрирующие

отдельные функции электронного обучения (например, виртуальный класс), эволюция

которых привела к концепции создания виртуальных учебных сред

(VirtualLearningEnvironments - VLE). Концепцию VLE реализуют системы управления

содержанием обучения (LearningContentManagementSystem - LCMS) и системы управления

обучением (LearningManagementSystems - LMS). Дистанционное обучение — одно из самых

удобных существующих способов обучения[1].

Полноценный курс дистанционного образования не только предоставляет программу

лекций открывая студентам учебные материалы, но и организует процесс обучения таким

образом, чтобы студентам было доступно и интересно. Только обеспечив интерес к

предметам, азарт и жажду знаний, можно добиться от студентов хорошей успеваемости.

Поэтому хорошая программа дистанционного образования нацелена именно на полное

266

вовлечение и погружение студентов в образовательный процесс и дальнейшее

самообразование.

Чат-занятие — учебные мероприятия, которые проводятся синхронно, то есть все

участники имеют одновременный доступ к чату и педагоги и учащиеся. Во многих

дистанционных учебных заведений существуют, так называемые чат-школы и чат-кабинеты.

Веб-занятие — уроки, лабораторные работы, семинары, конференции, деловые игры,

практикумы и другие формы дистанционных учебных занятий с помощью возможностей

сети Интернет. Возможно как синхронное, так и асинхронное взаимодействие учеников и

педагогов.

Телеконференция — проводится с использованием рассылок по электронной почты.

Для учебных телеконференций характерно достижение образовательных задач. Данный вид

дистанционного обучения очень популярен в Европе для получения дополнительного

(второго) образования жителей ЕС. Студенты, регулярно выполняя практические «домашние

задания», получают навыки, совмещая теоретические знания с практическими

упражнениями.

Телеприсутствие — один из экспериментальных способов дистанционного обучения

на базе формирования атмосферы присутствия. То есть у обучаемых, находящихся вне

помещения класса, создается ощущение личного присутствия внутри аудитории.

Одним из перспективных направлений развития современных информационных

технологий являются облачные технологии. Облачные услуги предоставляются через

интернет из высокотехнологичных центров обработки данных, удаленных от конечного

пользователя и организации, в которую он входит; объединенные ресурсы. Такие ресурсы,

как устройства хранения информации, процессоры, оперативная память и пропускная

способность сети, распределяются между всеми пользователями и при необходимости

выделяются в динамическом режиме; «эластичность» «неограниченная» масштабируемость.

Доступ к системе сохраняется даже при неожиданном «пике» запросов, так что у

пользователя создается впечатление, что ресурсы можно увеличивать до бесконечности.

Если образовательному учреждению вдруг потребуется увеличить вычислительную

нагрузку, ему не придется покупать дополнительное оборудование, которое позднее может

не использоваться. Использования облачных технологий в образовании, можно назвать

электронные дневники и журналы, личные кабинеты для учащихся и преподавателей,

интерактивная приемная и другое. Это и тематические форумы, где учащиеся могут

осуществлять обмен информацией. Для этого можно использовать: -компьютерные

программы -электронные учебники -тренажеры -диагностические, тестовые и обучающие

системы -прикладные и инструментальные программные средства -лабораторные комплексы

-системы на базе мультимедиа-технологии -телекоммуникационные системы (например,

электронную почту, -телеконференции -электронные библиотеки[2].

Процесс цифровизации сегодня затрагивает практически все страны мира. В то же

время, каждая страна сама определяет приоритеты цифрового развития. Более 15 стран

мира реализуют на текущий момент национальные программы цифровизации. Передовыми

странами по цифровизации национальных экономик являются Китай, Сингапур, Новая

Зеландия, Южная Корея и Дания. Китай в своей программе "интернет плюс" интегрирует

цифровые индустрии с традиционными, Канада создает ИКТ-хаб в Торонто, Сингапур

формирует "Умную экономику", драйвером которой становится ИКТ, Южная Корея в

программе "Креативная экономика" ориентируется на развитие человеческого капитала,

предпринимательство и распространение достижений ИКТ, а Дания фокусируется на

цифровизации госсектора.

И наша страна не осталась на стороне, с 2017 года с 12 декабря была утверждена

постановлением Правительством РК № 827 госпрограмма «DigitalKazakhstan». Программа

«Цифровой Казахстан» – это важная комплексная программа, которая нацелена на

повышение уровня жизни каждого жителя страны за счет использования цифровых

технологий. В задачах программы рассмотрено повышение цифравой грамотности в

267

среднем, техническом и профессиональном, высшем образовании . Госпрограмма должна

реализаваться до конца 2020 года [3].


1. Образовательные технологии XXI века: информационная культура и

медиаобразование. ОТ’13 : сб. ст. междунар. науч.-практ. конф. / под ред. : С. И. Гудилиной,

К. М. Тихомировой, Д. Т. Руда-ковой. СПб.: Нестор-История, 2013. 373 с.

2. Абламейко С.В., Воротницкий Ю.И., Листопад Н. И. «Облачные» технологии в

образовании // Электроника. 2013. № 9. С. 30–34. 3. Сакоян А. МООК: революция в мире

образования [Электронный ресурс]. URL:http://polit.ru/article/2013/05/30/mooc/ (дата

обращения: 05.09.2014).

3. Госпрограмма «Цифровой Казахстан-2020»

ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ САБАҒЫНДА БІЛІМ БЕРУДЕ САНДЫҚ

ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ ЖОЛДАРЫ

Сабыров Е., Жаңабаев С.

Ақтҿбе қаласындағы №61 мектептің дене шынықтыру пҽнінің мҧғалімдері

Қазіргі таңда мектепте білім беру саласында ол қай пҽн болмасын, жаңартылған маз-

мҧнмен жазылған оқулыққа қҧрылған жоспарға сҽйкес оқыту мҽселесі кҥн асқан сайын

басты назарда тҧр. Онда жарқын болашақ жастардың яғни адамгершілік рухани қасиеттер-

мен толыққан жан жақты жетілген тҧлға қалыптастыру болып табылады. Елбасымыз

Н.Ҽ.Назарбаев Қазақстан халқына арнаған Жолдауында «Цифрлық технологияны қолдану

арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды ҿркендетуге тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді

міндет. Білім беру саласында қолданылатын цифрлық қызмет кҿрсету секілді салаларды

дамыту керек. ІТ саласын дамыту мҽселесін ерекше бақылауда ҧстау керек жҽне тҿртінші

ҿнеркҽсіптік революция элементтерін жаппай енгізу, бҧл – автоматтандыру, роботтандыру,

жасанды интеллект, «ауқымды мҽліметтер» алмасу, тағы басқа міндеттер» деп атап

кҿрсеткен болатын.[1]

Сабақтың тақырыбы «Акробатикалық жаттығулар комбинациясын орындау» деп

аталатын тақырыпта, оқушыларға сабақты бастамас бҧрын, гимнастикамен жаттығу жасау

кезінде қауіпсіздік шаралары туралы компьютерден таныстыра отырып, жҥгіру, жҥру

жаттығуларынан кейін, денені қыздыру жаттығуы туралы немесе барлық бҧлшық еттеріне

компьютерден кҿрсетілуі арқылы жасалды. Ҥйренген элементтерден акробатикалық

жиынтық ҽдісін компьютерлік бағдарламалар қондыруы арқылы кҿрсетілім нҽтижесінде алға

домалау, жинақталу, отырып тірелу жаттығулары ҧсынылды. Жаурынға тҧру жаттығуы

кезінде оқушылар кҿрсетілімге қарап, тиянақты орындады. Қарлығаш элементінде

компьютерге орнатылған комбинацияларға интернет ресурстарын дерлік тҥгел пайдаланды.

Сҧрақтар нақты беріліп, ҽсіресе денсаулыққа зияны болатын қауіпсіздік ережелерін қатаң

сақтаудың жолдарын дҽл, нақ жауап берілді. Жауырында тҧру техникасын ҥйрену

барысында интернет ресурстарынан алынған материал бойынша жҧмыс жасады.

Интерактивті тақтада мынадай сҧрақтар жазылып, білім алушылар орынды жауап беруге

тырысты. Сабақ соңында тақтаның кҿмегімен,демді алу жаттығуларын жасап, рефлексия

жҧмысында немен жҧмысты жалғастыру керек дегенде, бірқатар оқушылардың жауабы

акробатиканың кейбір элементтерін мҥмкіндігінше сауатты орындауға кҿңіл бҿлу деп

экранға шығаруы, ҿте орынды ҧсыныс болды. 6 кластарда «Кҥш пен шыдамдылық дамыту

жаттығулары» деген сабақта, қауіпсіздік ережелерімен танысып, денсаулықты нығайтуға

жҽне шыдамдылықты дамытуға бағытталған бірқатар дене жаттығуларын жасады.

Интернеттен алынған ресурсты пайдалана отырып, «Эстафеталық жҥгірісті» шартына сай

орындап шықты. Сҧрақтарды тақтада қою арқылы, шаңғы, кросс, коньки кезінде қандай

қауіпсіздік шараларын білуі туралы тағы бір тиянақтады.Алдын –ала интернеттік тақтада

268

физикалық жаттығуларды орындау кезінде, жаттығудың адам ағзасына ҽсері туралы

интернеттен ресурс кҿрсетіліп, білім алушылар дене дайындығына байланысты бірнеше

қашықтықта (1000-1500 метрге ) жҥгіріп ҿтті. Сабақ соңында рефлексия беріліп, оқушылар

кейбір кемшіліктерді жҥйелі талдап, экранғашығарды.Келесі сабақта «Қашықты жҥріп

ҿтудегі шығармашылық тапсырмалар» атты тақырыпта Шаңғы, коньки тебу туралы

интернеттен кҿрсетеліп, қауіпсіздік жағдайлары туралы сілтеме жасалынды.Білім алушылар

жаттығумен айналысу кезіндегі жалпы талаптармен таныстырылып, дене қыздыратын

жаттығулар жасау кезінде де, интерактивті тақтада кҿрсетіліп, «Қызыл ту» ойынын

интерактивті тақтада кҿрсетіле отырып, екі топқа бҿлініп ойын ойнады. Нҽтижесі

интерактивті тақтада берілді. Сҧрақтар қойылып, ағзаға тигізетін ҽсерімен, дене

жаттығуларының энергетикалық жҥйемен байланысы туралы ҧғынықты жауапты тез тақта

арқылы беріліп, тҧщымды жауап бере білді. Интернетті пайдалана отырып, жасанды

кедергілерден тҧратын эстафеталар ҿткізіп, осы тапсырманы орындау барысында

кедергілерден қалай ҿткенін, қандай кедергілер болғанын, ғаламторға жҥгіне отырып

талдады. Интернеттен физикалық жаттығудың адам ағзасына ҽсері туралы айтылды.Тақтадан

рефлексия парағы кҿрсетіліп, парақ толтырылып, дескриптор арқылы бірін- бірі бағалады.

Сабақ «Допқа ие болу ҽдісінің негізгі элементтерін дамыту» тақырыбында ҿтілді. Сабақты

бастамас бҧрын демдерін қалпына келтіріп, дененің барлық бҧлшық еттеріне арналған

жаттығулар орындайды. Интернеттен «Қауіпсіздік ережесі», «Допты беру техникасы»,

«Футболдағы техника» туралы ресурстар кҿздері алынып, оқушыларға таныстырылды.

«Допты аяқпен беру» ойыны ойналып, оқушылар ойнау кезінде техникасын сақтап отырды.

Сҧрақтарда қауіпсіздік техникасы, ҿмірде қауіпсіздік кездессе, онда сақтанудың қандай

практикалық жолдарын қолданатыны туралы айтып тҥсіндіруі керек. Ғаламтордан

«Қозғалмалы ойындар» тҥрлерін кҿрсетіп, бҧл тапсырмада арнайы спорттық қозғалыс

ҽрекеттері қалай болады деген сҧрақ туындайды.Білім алушылар жан- жақты білімділікпен

тҥсіндіріп берді. Сабақ соңында демді қалпына келтіру жаттығуларын жасата отырып,

оқушылар ойынды дҧрыс жҥргізу техникасына сҽйкес, бірін –бірі бағалады. «Ойын кезеңінде

алаңда бағдарлау дағдыларын оқып ҥйрену»- деп аталады. Сабақ бастамас бҧрын дене

қыздыру жаттығуларын орындай отырып, интернет ресурсынан «Қозғалмалы ойындар» атты

тақырыпта материал кҿрсетіліп, осыған бағдарлап жҧмыстандық. «Допты капитанға беру»

ойыны ойналып, ойын техникасындағы қателік жібермеуге алдын ала тҥсіндіріп айтады. Осы

ойын барысында қандай практикалық ҿмірден алынған дағдыларды игергені туралы

сҧралып, жеңілдетілген дене қыздыру жаттығуларын қалай орындауға болатыны туралы

сҧралынды.Келесі тапсырма «Футболға арналған арнайы жаттығулар» кезінде «Допты

тоқтату туралы техникасы» интернет ресурсынан алынып, допты қақпақылдау туралы да

ғаламтор пайдаланылды. Рефлексия парағы интерактивті тақтада беріліп, оқушылар

тарапынан ҿзін- ҿзі бағалау парағы толытырылып, ҿздерінің қандай кемшілік жібергені

жҿнінде ойланып, ҽділ бағалау болды. Бҧдан байқағанымыздай, дене шынықтыру сабағында

интернет кҿздерін пайдалану жиі болатынын байқаймыз. Ҥнемі қауіпсіздік техникасын

сақтау, жаттығулардың тҥрлеріне байланысты дҧрыс қимыл –қозғалысты кҿрсету, оны

практикамен ҧштастыру білім алушылардың жан- жақты жетілген тҧлға болып ҿсуіне игі

ҽсері зор. Қазақстан Мемлекетінің Президенті Н.Назарбаев: «Болашақ жастардың қолында

екенін жиі айтады. Қазақстан бҥгінде ҽркімге қай саладан болмасын мол мҥмкіндік туғызып

отырған ел. Сондықтан цифрлық Қазақстанға қол жеткізу ҥшін жастарға артар ҥміт зор», ‒

деп кҿрсеткендей, жастарымыз мобильді қолдану аясын кҥннен кҥнге арттырып отыр.[2]

Дене шынықтыру сабағында жасалынатын жҧмыстардың бҽрі дерлік компьютерлік

бағдарламалармен жасалыады. Себебі қай жаттығу болса да, білім алушылар кҿзбен кҿргенді

қайталап отырады. Электрондық оқыту жҥйесін білім саласына енгізудегі басты мақсат -

білім беру ҥрдісінде барлық қатысушыларының ҥздік білім беру ресурстары мен

технологияларына тең қол жеткізуін қамтамасыз ету болып табылып отыр. Ал бҧл мақсатты

жҥзеге асыру ҥшін оқу ҥдерісін автоматтандыруды енгізілуде. Мақсатқа қол жеткізу оқу

сапасын, білімді басқарудың тиімділігін, сыртқы ортамен ақпараттық кірігуін арттырады.

269

«Білімді ел жастары – заманауи озған отыздықтардың қатарына ену, тҥрлі білім мен

кҽсіпті еркін игеру, заман ағымына сай цифрлық технологияларды енгізу басты міндет» -деп

Елбасының кҿрсетуі, елдің бастауы болашақ жастарда, жастар ҿсуі ҥшін еркін

технологияларды меңгеру қажет деп білеміз.

Қорыта айтқанда, қазіргі заманда адами капталды дамыту барысында сандық

технологияларды ҥнемі сабақта пайдалануымыздың басты мақсаты – қазақстандықтардың

ҿмір сапасын арттыру, ҽрі ҧлттық экономиканы оны пайдаланушы жас ҧрпақты

«цифрландыруға» ҥйрету болып табылады. Білім беруде мектепте интернет

қолданушылардың санын кҿбейте отырып, цифрлық xабар таратумен қамти отырып,

Салматты Қазақстан азаматтарыннемесе болашақ ҧрпақты бірнеше пайызға дейін сандық

технологияны арттыру кҿзделіп, игі істер жасалуда.Бізге технологияларды тек импорттап

қана қоймай, оларды барынша дамыта тҥсу қажет. Бір орында тҧралап қалуға болмайды.

Бізге бірлесе ҽрекет ету керек. Жаңашылдықты қолданып қана қоймай оны тиімді пайдалану

арқылы біз білім саласында бҽсекелестікті арттыра аламыз. Ол экономикаға да тиімді,

азаматтарымызға да ыңғайлы.


1. «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы Қазақстан Республикасы

Ҥкіметінің 2017 жылғы 12 желтоқсандағы №827 қаулысымен



3. Назарбаев Н. Ҽ. Қазақстан білім қоғам жолында. Назарбаев Университетінде оқыған дҽрісі. Егемен Қазақстан. 6 қыркҥйек. 2012ж.

ЧЕЛОВЕЧЕСКИЙ КАПИТАЛ — ПРОИЗВОДИТЕЛЬНЫЙ ФАКТОР ОБЩЕГО

РАЗВИТИЯ ЭКОНОМИКИ

Симановат Д.Ж.,

Баишев высший медицинский колледж

Прежде всего, сам вопрос о цифровизации встал после ежегодного послания

Президента народу Казахстана — теперь это одно из направлений Третьей модернизации

республики. Сама программа «Цифровой Казахстан», по словам Сагинтаева, должна стать

главным способом для технологического рывка страны и одним из факторов, который

позволит Казахстану войти в чисто 30-ти самых развитых стран мира к 2050 году.Программа

имеет два направления — построение долгосрочных институтов инновационного развития

для устойчивости процесса цифровизации и обеспечение прагматичного старта программы,

состоящего из конкретных проектов в реальном секторе. Если смотреть глубже, то в стране

планируется ускореннаяцифровизация девяти базовых отраслей экономики. При этом

основной упор делается на: энергетику и сырье, агропромышленный комплекс,

промышленность, логистику и сектор информационных технологий.

Программа «Цифровой Казахстан» строится на трех базовых принципах:

— цифровизации флагманских отраслей, с которых и начнется старт программы;

— центральном принципе «идти перешагивая», когда Правительство РК берет курс на

внедрение именно самых совершенных технологий, не опасаясь игнорировать проверенные

решения в пользу инноваций;

— использованииagile-подхода — принципа гибкости как философии программы.

В приоритетах программы также значится и обеспечение повсеместным доступом к

Интернету — это инфраструктурная основа цифровой экономики. К тому же в век, когда

весь мир стремится к 100% покрытию интернетом. Так как вся экономика Казахстана

постепенно переходит к особой инновационной системе, разнообразным новым тенденциям

развития и обязательному повышению интеллектуальной активности в компаниях, требуется

https://digitalnews.kz/chelovecheskij-kapital/

270

создание и полноценная реализация такой политики государства. Лишь возведенная в ранг

официальной государственной парадигмы, высокоэффективная политика государства в

сфере полноценного человеческого развития может стать тем самым локомотивом, ведущим

всю страну на совершенно новые рубежи роста экономики.

Человеческим капиталом является сумма всех различных навыков, знаний и умений,

которые используются для удовлетворения всяческих потребностей общества. Человеческий

капитал (ЧК) — производительный фактор общего развития экономики, развития любого

общества, который включает в себя самые различные знания, образованную часть всех

трудовых ресурсов, а также среду обитания, обеспечивающие наиболее продуктивное и

достаточно эффективное функционирование всего ЧК как полноценного фактора развития.

По степени общей эффективности, весь ЧК легко можно разделить на полностью

положительный и полностью негативный (отрицательный). Между ними существуют также

всяческие промежуточные состояния.

Труд, его общая производительность и качество являются самым основным

компонентом ЧК. Качество труда всегда определяется качеством жизни, а также

ментальностью населения. В Республике Казахстан труд все еще остается слишком низкого

качества. Общее энергопотребление продукции нашей страны практически в два раза выше,

нежели в более развитых странах. Производительность труда в Казахстане, увы, в разы ниже,

нежели в более развитых государствах. Некачественный труд очень сильно снижает весь ЧК

в Казахстане. Именно поэтому в стране нужно как можно скорее решать проблему

некачественного ЧК. Правительство страны постепенно решает проблему с помощью

внедрения таких инновационных технологий, как e-com, e-gov и smartcity. Все они на

сегодняшний день существенно повышают эффективность экономики страны. Кроме того,

был запущен правительственный проект под названием Цифровой Казахстан или digitalkz.

Это важная государственная программа, которая должна существенно повысить уровень

жизни в Казахстане при помощи цифровых технологий. Реализация программы Цифровой

Казахстан станет настоящим скачком в будущее!

Все большую роль играют инновационные идеи, подкрепленные глубоким анализом и

интеллектуально емкими разработками. Это приводит к необходимости существенных

изменений всей системы образования. Система образования должна успевать за

происходящими изменениями и образовательные структуры должны соответствовать

потребностям государственного, промышленного и общественного развития. Кроме этого,

необходима согласованность рынков образовательных услуг и труда. Знания и информация

могут оцифровываться и передаваться по электронным каналам связи, что трансформирует

обучение. Лучшие мировые вузы выкладывают свои курсы в интернет. Значительно

увеличилось количество студентов, которые учатся удаленно. Учебный процесс становится

более гибким и персонализированным, более значимая роль будет отводиться работе над

практическими проектами, важной целью преподавания станет помочь учащимся

сориентироваться в огромных объемах информации. Россия должна быть готова к таким

изменениям: необходимы учебные заведения, которые будут лидировать в деле

предоставления студентам цифрового образовательного инструментария; новые модели

образования, которые повлияют на структуру трудовой занятости и экономической

конкуренции. Человек должен стать образованнее с таким легким доступом к информации.

Термин «большие данные» не только вошел в современный предпринимательский лексикон,

но и стал новой реальностью для бизнеса. Повсеместное использование новых гаджетов и

интернет-сервисов в сочетании с развитием облачных технологий и «интернета вещей»

позволило собирать огромные объемы данных пользователей и данных о пользователях. Их

анализ и применение стали новой точкой роста для многих бизнесов и даже целых отраслей.

С распространением цифрового производства, цифровых каналов дистрибуции контента и

цифровых сервисов по управлению правами (включая децентрализованные реестры прав)

дополнительные преимущества получают страны, в которых система интеллектуальной

собственности адаптировалась к новой реальности. Важно обеспечить справедливое



271

вознаграждение и эффективную защиту прав авторов, исследователей и бизнеса; расставить

приоритеты в государственной политике в сфере интеллектуальной собственности;

определить организации, способные выступить драйверами развития. Сегодня ужесточается

конкуренция на цифровых рынках между западными и восточными компаниями. Индустрия

информационных технологий имеет все предпосылки для того, чтобы стать новым лидером

российской экономики. По мнению некоторых экспертов, уже в следующем году объем

экспорта информационных технологий может достичь 10 миллиардов долларов. Необходимо

определить тенденции, которые сегодня превалируют в конкурентной борьбе компаний по

информационным технологиям, потенциальные преимущества и существующие наработки,

которые необходимо развивать в первую очередь. Креативные идеи и инновационные

решения становятся не просто важной составляющей экономического развития регионов, но

и ядром всех мировых экономических, в том числе и социокультурных процессов.

Креативные индустрии повышают международную инвестиционную привлекательность

городов и стран, позволяют им конкурировать за высококвалифицированную рабочую силу и

талантливую молодежь, а также дают возможность изменить структуру экспорта в пользу

высокотехнологичной продукции, креативных услуг и цифровых сервисов.

Основная задача государства в этих условиях состоит в переориентировании

образовательнои системы на подготовку специалистов, отвечающих запросам рынка.

Необходимо внедрение в практику обучения актуальных образовательных технологий в

форме дистанционного обучения, продолжительнои производственнои практики,

краткосрочных учебных модулей и прочего.


1. Абросимова М.А. Информационные технологии в государственном и

муниципальном управлении: Учебное пособие/М.А. Абросимова. – М.:КноРус, 2014. – 248 с.

2. Барский А.В. параллельные информационные технологии: Учебное пособие/А.В. Барский. – М.: Бином, 2013.-503 с.

3. Сысоев П.В. Информационные и коммуникационные технологии в лингвистическом образовании/ П.В. Сысоев. – М.: КД Либроком, 2015. – 264 с.

АДАМИ КАПИТАЛДЫҢ ДАМУ ЖОЛЫНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІ.

Сражов Б.Б.,

Ақтҿбе кҿлік, коммуникация жҽне жаңа технология колледжі.

Елбасы Жолдауында: «Бҥгінде ҽлем Тҿртінші ҿнеркҽсіптік революция дҽуіріне,

технологиялық, экономикалық жҽне ҽлеуметтік салалардағы терең жҽне қарқынды ҿзгерістер

кезеңіне қадам басып келеді. Жаңа технологиялық қалып біздің қалай жҧмыс істейтінімізді,

азаматтық қҧқықтарымызды қалай іске асыратынымызды, балаларымызды қалай

тҽрбиелейтінімізді тҥбегейлі ҿзгертуде», – деген тҥйінмен бастайды. Одан ары «Біз

жаһандық ҿзгерістер мен сын-қатерлерге дайын болу қажеттігін ескеріп, «Қазақстан – 2050»

даму стратегиясын қабылдадық», – делінген.

Елбасы Жолдауында ҧсынылған ел дамуының басты бағыты – цифрландыру, яғни

Қазақстанды жаңа ҽлемдегі кҿшбасшы елдердің қатарына кіргізу ҥшін ҿмірдің барлық

саласына цифрлық технологияны белсенді енгізу қажет.

Елбасы Н.Назарбаев Жетінші міндетте – «Адами капитал – жаңғырудың негізі»

деп,«Білім берудің жаңа сапасы» туралы,«Барлық жастағы азаматтарды қамтитын білім беру

ісінде ҿзіміздің озық жҥйемізді қҧруды жеделдету қажет», деп ҿте жақсы кҿрсетті. Біз

жоғары оқу орны ретінде білім беру бағдарламаларының негізгі басымдығы ҿзгерістерге

ҥнемі бейім болу жҽне жаңа білімді меңгеру қабілетін дамытуға тиіспіз. Қазіргі ҽлемде

болып жатқан білім беру саласындағы ҿзгерістер дер кезінде бағдарлап, жаңа білімді

меңгеруге ҽр оқытушы мен профессорлардың ҿзгерулерін талап етеді.

272

Елбасы Жолдауда қазақ тілінің басымдығы сақталатындығын атап ҿтті. Қазақ тілінің

ҽрі қарай дамуына басымдық беретіндігі баса айтылды. Осы орайда, мемлекеттік тіл қазақ

тілі екендігін тағы да қайталап айтамыз. Адами капитал сапасын жақсарту ҥшін білім беру

саласында қазақ тілінің басымдығы артуы кезек кҥттірмес мҽселе. Елбасының тек

экономиканы ғана емес, сонымен қатар ғылым мен білім, денсаулық сақтау салаларын

барынша дамытуға кҿңіл бҿлгендігін байқауға болады. Ҿмірдің басты қҧндылығы – адам

денсаулығы мен білімінің жетілуі. Жолдауда бҧл салалар бойынша мынадай басымдықтар

нақтыланған: білім беру жҥйесінің барлық деңгейі заман шындығы мен экономика

сҧраныстарына жауап беруі тиіс.Бҧл арада мҧғалім мамандығының беделін арттыру керек.

Денсаулық сақтау саласында жаңа технологияларды қолдану аурулардың алдын алу мен

емдеуді айтарлықтай жақсартып, медициналық қызмет кҿрсетулердің сапасын жоғарылатуы

тиіс.

Жоғары білім беру ісінде жасанды интеллектпен жҽне «ҥлкен деректермен» жҧмыс

істеу ҥшін ақпараттық технологиялар бойынша білім алған тҥлектер санын кҿбейту керектігі,

осыған орай металлургия, мҧнай-газ химиясы, агроҿнеркҽсіп кешені, био жҽне IT-

технологиялар салаларын зерттеу ісінде басымдық беретін жоғары оқу орны ғылымын

дамыту, қолданбалы ғылыми-зерттеулерді ағылшын тіліне біртіндеп кҿшіруді жҥзеге асыру

талап етіліп отыр. Бҧл ретте шетелдің жетекші университеттерімен, ғылыми

орталықтарымен, ірі кҽсіпорындарымен жҽне трансҧлттық корпорацияларымен бірлескен

жобаларды белсенді тҥрде жҥзеге асыру қажет.

Ел болашағы – жастардың қолында дейміз. Тҽуелсіздік алғаннан кейінгі кезең ел

дамуының кҿрсеткіші жҽне де жас буын ҥшін тағылым сабақтары деп айтуға болады.

Елбасымыз ҽрбір іс пен тҽжірибенің нҽтижесін жастарға арнап, келелі ой салуда. Жолдауда

жас ғалымдарымызға ғылыми гранттар аясында квота бҿліп, оларды қолдаудың жҥйелі

саясатына баса назар аударылған.

Баршаға тегін кҽсіптік-техникалық білім беру жобасын жҥзеге асыруды жалғастыру,

цифрлы білім беру ресурстарын дамыту, кең жолақты интернетке қосу жҽне мектептерімізді

бейнеқҧрылғылармен жабдықтау жҧмыстарын жалғастыру, жҧмыс берушілерді тарту

арқылы жҽне халықаралық талаптар мен цифрлы дағдыларды ескере отырып, техникалық

жҽне кҽсіптік білім беру бағдарламаларын жаңарту керек екендігіне толықтай қосыламын.

Бҧл ағылшын жҽне басқа да шетел тілдерін жақсы білумен, халықаралық деңгейдегі

кҽсіби біліктіліктерінің сапасын кҿтерумен байланысты. Адами капиталды танудың AQSI,

Блум таксономиясы, қҧзыреттілік тҽсілі, CLIL тҽрізді танымдық-когнитивтік ғылыми

ҽдіснамасы мен ҽдістемелері толықтырылып, білім беру саласында кеңінен қолдануды қажет

етіп отыр.

Яғни,студенттерді ғылыми-зерттеу салаларына жҽне ҿндірістік-технологиялық ортаға

сҽйкес дайындауды кҿздеп, инновациялық технологиялар паркіндегі жобаларға

жақындастырылған бағытта дайындалуы тиіс.

Бҥгінде мемлекет тарапынан жаңа мамандық алу ҥшін барлық жағдай жасалған.

Оқимын, қосымша мамандық аламын десеңіз, жергілікті ҽкімдік арнайы семинарлар мен

курстарды тегін ҿткізеді. Сол арқылы ҿз ҿңіріңізге қажетті жаңа мамандық алуға болады.

Сондай-ақ кҽсіптік-техникалық мектептерде білім тегін беріледі. Олар даярлайтын

мамандықтар барлық мекемеге қажет. Ҽлбетте, адам ҿзінің білімін жаңа сатыға кҿтеруге

ҽрдайым дайын болуы, оған ҿзі ынталануы керек. Ҽйтпесе, қазіргі ҿзгерістерге ілесе алмай

қалып қояды. Бҧл жҧмыссыздықтың пайда болуына соқтырады.

Цифрлық технологияны енгізу жалқауға, еріншекке, кҽсіби деңгейін ҿсіруге ынтасы

жоқтарға қиындық туғызады. Себебі, ҿнеркҽсіптік тҿңкеріс кҿз алдымызда жҥріп жатыр. Бҧл

ҥдерісте ең алдымен жҧмыссыздық пайда болады. Кімдер жҧмыссыз қалады? Ҽлгіндей

кҽсіби деңгейін ҿсірмейтін, жаңалыққа жоқ, жаңа технологияны ҥйренбейтін, оқу мен

кҽсіпке қҧлқы жоқ жандарға айтарлықтай тҧсау салады.

Міне, сондықтан алдымызда мҥмкіндіктер мен қиындықтар қатар келе жатыр. Осы

тҧрғыдан қарайтын болсақ, цифрландыру ҿнеркҽсіп пен кҽсіпорындардағы жҧмыс орнын

273

азайтады. Бірақ ҿндірістің кҿлемі мен сапасы ҧлғаяды. Бҧл мемлекеттің экономикасы ҥшін

ҿте пайдалы ҽрі қажет даму ҥрдісі болмақ. Ҿйткені ҽлем елдері де осы бағытпен келеді.

Елімізде Назарбаев университеті жобасы сҽтті жҥзеге асты. Бҥгінде бҧл білім ордасы

алдыңғы қатарлы медициналық жҽне инженерлік зерттеу теңізінің тҧңғиығына айналды, ҽрі

білім мен ғылым саласындағы халықаралық серіктестікпенбайланысының маңыздылығы

артты. Инновациялық технологиялар паркі – жастардың тың идеялары мен жаңа

бастамалары шоғырланатын басты орталық болды. Бҧл салада азды-кҿпті жеңісіміз жоқ

емес. Дегенмен, замана кҿшінен қалмас ҥшін заманға сай салаларды жетілдіріп отыруымыз

қажет.

«Білім беру бағдарламаларының негізгі басымдығы ҿзгерістерге ҥнемі бейім болу жҽне

жаңа білімді меңгеру қабілетін дамыту болуға тиіс. 2019 жылдың 1 қыркҥйегіне қарай

мектепке дейінгі білім беру ісінде балалардың ерте дамуы ҥшін ҿз бетінше оқу машығы мен

ҽлеуметтік дағдысын дамытатын бағдарламалардың бірыңғай стандарттарын енгізу қажет»,

деді Елбасы.

Ол білім беру мекемелерінің арасындағы бҽсекелестікті арттырып, жеке капиталды

тарту ҥшін қала мектептерінде жан басына қатысты қаржыландыру енгізілетінін айтты.

«Біздегі оқушылардың жҥктемесі ТМД елдерінің ішінде ең жоғары болып отырғанын жҽне

экономикалық ынтымақтастық жҽне даму ҧйымы елдеріне қарағанда орта есеппен ҥштен бір

еседен кҿп екенін ескеріп, оны тҿмендету керек», деді Мемлекет басшысы.

Ол барлық ҿңірлердегі Оқушылар сарайларының базасында компьютерлерді,

лабораторияларды жҽне 3Д-принтерлерді қоса алғанда, барлық қажетті инфрақҧрылымдары

бар балалар технопарктері мен бизнес-инкубаторларының желісін қҧру керектігін тапсырды.

Елбасының айтуынша бҧл жас ҧрпақты ғылыми-зерттеу саласына жҽне ҿндірістік-

технологиялық ортаға ҧтымды тҥрде кірістіруге кҿмектеседі.

Елбасы орта білім беру саласында жаңартылған мазмҧнға кҿшу басталғанын, ол 2021

жылы аяқталатынын еске салды. «Бҧл – мҥлде жаңа бағдарламалар, оқулықтар, стандарттар

жҽне кадрлар. Педагогтарды оқыту жҽне олардың біліктілігін арттыру жолдарын қайта қарау

керек болады.

Мемлекет басшысы жеке сектордың бірлескен қаржыландыруға атсалысуы барлық

қолданбалы ғылыми-зерттеу ҽзірлемелері ҥшін міндетті талап болуға тиіс екенін айтты.

Жас ғалымдарымызға ғылыми гранттар аясында квота бҿліп, оларды қолдаудың жҥйелі

саясатын жҥргізуіміз керек. Білім беру саласына ҿзінің инвестициялық жобалары мен

экспорттық ҽлеуеті бар экономиканың жеке саласы ретінде қарайтын кез келді.

Демек, қазіргі жаңа технологияларға негізделген мемлекеттік индустриялық саясатты

жҥзеге асыру дегеніміз, бҧл – болашағымыздың кілті, жас ҧрпақтың бақытты ҿмірінің кепілі.

Халықтың иығындағы ҿмір мен тҧрмыстың жҥгі Елбасының Жолдаудағы ел алдына қойып

отырған міндеттерін дҧрыс жҥзеге асырып, осы арқылы қазіргі жаһандық бҽсекелестіктің

жаңа ағымдары мен технологиялық трендтерін игергенде ғана ҽлдеқайда жеңілдей

тҥсетіндігіне сенімдімін.

ЦИФРЛЫ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ

Тҿремҧратова Н.Ж. [email protected], Жандарбекова А.М., [email protected]

Заречный мектеп-бала бақшасы

Ҽр дҽуірдің ҿз талап-тілегі бар. Жаһандану дҽуірі есік қаққалы жҧрт жаңа

технологияның тілін меңгеруге кҿшкен. Заманның кҿшінен қалмау – уақыт талабы. Осы

тҧрғыда қабылданған «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы технологиялық тҧрғыда дамуға қол

жеткізеді. Сонымен қатар, IT бағдарламалар шығындарды азайтып, уақытты ҥнемдеуге

кҿмектеседі, адамдар ҿзара ақпарат, тауар жҽне қызмет тҥрлерін алмаса алатын болады. «Біз

цифрлы технологияны қолдану арқылы қҧрылатын жаңа индустрияларды ҿркендетуге



274

тиіспіз. Бҧл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг,

цифрлы қызмет кҿрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын жҽне

басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бҧл индустриялар қазірдің ҿзінде дамыған

елдердің экономикаларының қҧрылымын ҿзгертіп, дҽстҥрлі салаларға жаңа сапа дарытты.

Цифрландыру дегеніміз Қазақстанның озық ел атану жолындағы мақсат емес, қҧрал.

Бҽсекеге қабілетті болу, ҿсімді, ҿнім ҿндіруді арттыру, міне, осы – мақсат», – деді Елбасы

ҿзінің Жолдауында. «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы инфрақҧрылымды

дамытуға, адам капиталын жақсартуға, экономика саласын цифрландыруға жҽне мемлекеттік

қызмет кҿрсету жҥйесін жетілдіруге бағытталады.

Бағдарламаның 4 негізгі бағыты бар. Бірінші – ауыл-аймақты кең жолақты интернетпен

қамтамасыз етіп, еліміздің транзиттік мҥмкіндіктерін арттыру. Екінші бағыт – экономиканың

салаларына (кҿлік жҽне логистика, денсаулық сақтау, білім беру, ауыл шаруашылығы жҽне

электронды сауда) цифрлы технологияны енгізу. Ҥшіншісі – мемлекеттік органдар

жҧмысының сапасын арттыру. Тҿртінші – IT мамандарды даярлау. Тҧтастай алғанда,

бағдарламаның басты мақсаты – қазақстандықтардың ҿмір сапасын арттыру ҽрі ҧлттық

экономиканы цифрландыру. Қҧжатты жҥзеге асыру шеңберінде 2020 жылға дейін интернет

қолданушылардың санын 80 пайызға дейін арттыру, тҧрғындардың 95 пайызын цифрлық


кҿзделуде. Цифрлы технология біздіңҿмірімізгетҽуелсіздігіміздіңбастапқыжылдары-ақбатыл

енгізіле бастады. Ең алдымен, мектептерді жаппай компьютерлендіру қолға алынды.

Компьютерлер кеңседе де, ҥйде де негізгі ақпараттық қҧрал ретінде пайдаланылып,

ақпаратпен орындалатын кез келген жҧмыс компьютер кҿмегімен жҥзеге асырылатын болды.

Ақпаратты сақтау да, тасымалдау да жолға қойылды. Президенттің Жолдауында елімізде

ҥлкен экономикалық жҽне технологиялық дҥмпу болуы тиістігі баса айтылды. Ал ол ҥшін, ең

алдымен, тағы сол IT саласына басымдық беріледі. Жалпы, Қазақстанда ақпараттық

технологияларды мемлекеттік секторға ендіру жҧмыстары осыдан он жыл бҧрын сҽтті

басталған. Оған мысал – «eGov» жҥйесі немесе Қазақстанның электронды ҥкіметі. Дҽл осы

жҥйенің кҿмегімен бҥгінде жҥздеген операцияны компьютер алдында отырып-ақ жҥргізе

аласыз. Қҧжат ресімдеу, коммуналдық қызмет тҥрлерінің ақысын, салық, айыппҧл,

сақтандыру жҽне ҿзге де қызмет тҥрлерін ҥйде отырып тҿлеуге кез келген қазақстандықтың

мҥмкіндігі бар. Бҧл істер алдағы кезде одан ҽрі жетілдіріле тҥседі. «Цифрлы Қазақстан» тек

бір ғана IT саласын емес, қоғамдағы ҿзге де салаларды дамытуға бағытталған. Бағдарлама

ІЖҾ-дегі IT-секторының ҥлесін 2020 жылға дейін 5 пайызға жеткізуді жоспарлап отыр. IT-

секторында 150 мың жаңа жҧмыс орны ашылады. Еңбек ҿнімділігі 37 пайызға жеткізіледі.

Халықтың цифрлық сауаттылығын арттыру да басты міндет, ол 85 пайызға дейін

жеткізілетін болады. Барлық қҧқықтар сақталған.

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының (бҧдан ҽрі–Бағдарлама)



сҥру сапасын жақсарту, сондай-ақ ҧзақ мерзімді перспективада Қазақстанныңэкономикасын


траекториясына кҿшіруге жағдай жасау болып табылады. Осы мақсатқа қол жеткізу дамудың

екі бағыты бойынша жҥруді білдіреді: «Қазіргі экономиканы цифрландыру»-нақты

сектордағы нақты жобалардан тҧратынпрагматикалық бастауды қамтамасызету,

экономиканың қазіргі салаларын, мемлекеттік қҧрылымдарды цифрландыру жҽне оларды

технологиялық қайта жабдықтаужобаларыніске қосу жҽне цифрлық инфрақҧрылымды

дамыту. «Болашақтың цифрлық индустриясын қҧру»-адами капиталды дамыту деңгейін

кҿтеру, инновациялық даму институттарын қҧру жҽне жалпы алғанда, цифрлық экожҥйені


трансформациялауды іске қосу. 4. «Адами капиталды дамыту»-жаңа жағдайға-білім

экономикасына кҿшуді қамтамасыз ету ҥшін креативті қоғам деп аталатынды қҧруды

қамтитын тҥрлендіру бағыты. 5. «Инновациялық экожҥйені қҧру»-бизнес, ғылыми сала жҽне

275

мемлекет арасындағы орнықты кҿлденең байланыстармен технологиялық кҽсіпкерлікпен

инновацияны дамыту ҥшін жағдай жасау бағыты. Мемлекет инновацияларды ҿндіріске

шығаруға, бейімдеуге жҽне енгізуге қабілетті экожҥйе катализаторы ретінде ҽрекет етеді.

Адами капиталды дамыту Кадрлар біліктілігі саласында Бағдарламада қойылған мақсаттарға

қол жеткізу ҥшін білім беру жҥйесі ең ҥздік ҽлемдік тҽжірибелерге сҽйкес толығымен

жаңартылатын болады. Жаңа білім беру деректермен формулаларды жаттап алуға емес, ең

алдымен ақпаратты талдау дағдыларымен креативті ойлаудың дамуына екпін қойып,

цифрлық экономиканың қажеттіліктеріне жауап беретін болады. Орта, техникалық жҽне

кҽсіптік, жоғары білім беруде цифрлық сауаттылықты арттыру Орта білім беруде жас

ҧрпақтың бойында шығармашылық қабілеттермен сыни ойлауды дамыту мақсатында 2 –

сыныптан бастап «Бағдарламалау негіздері» пҽні қадам бойынша енгізілетін болады.

Сондай-ақ, 5-11сыныптардың бағдарламалары, ең алдымен STEM-элементтердің

(робототехника, виртуалдышындық, 3D-принтинг жҽне басқалары) қосылуын ескере

отырып, бағдарламалау тілдерін қайта қарау бҿлігінде ҿзектендірілетін болады. Дарынды

жастарды дамыту жҽне қолдау мақсатында робототехникамен бағдарламалау бойынша

тҧрақты хакатондар, олимпиадалармен конкурстар, сондай-ақ тҥрлі ҥйірмелер жҥргізілетін

болады. Бҧл ретте жетілдіру жҽне жаңа білімді игеру ҥшін жаңа цифрлық технологиялар

бойынша тҧрақты негізде мҧғалімдердің біліктіліктерін арттыру қамтамасыз етілетін болады.

Техникалық жҽне кҽсіптік білім беру саласында студенттердің ресурстар мен білімдерге

қолжетімділігін арттыру бойынша орта білім берудегі сияқты шаралар (оның ішінде

хакатондар, олимпиадалар, конкурстар жҽне оларға дайындық инфрақҧрылымы) жҥргізілетін

болады. Сондай-ақ, кҽсіби стандарттар мен еңбек нарығының талаптары негізінде ҥлгілік оқу

жоспарлары мен бағдарламалары ҿзектендірілетін болады. Жаңа ҥлгілік оқу жоспарлары мен

бағдарламалары кодтау дағдыларын дамытуды есепке ала отырып, жобалау,

ҽкімшіліктендіру жҽне тестілеу саласында білімдері бар мамандарды дайындауға

бағытталатын болады. Сонымен қатар, техникалық жҽне кҽсіптік білімі бар мамандарды

базалық цифрлық дағдыларға ҥйрету мақсатында «Информатика» пҽні енгізілетін болады.

Қосымша АКТ қолдану жҿнінде қҧзыреттер қарастырылған білім беру бағдарламалары

бойынша оқытушылар ҥшін біліктілікті арттыру курстары жҥргізілетін болады. 57 Жоғары,

жоғары оқу орнынан кейінгі білім саласында да кҽсіби стандарттармен еңбек нарығының

талаптары негізінде барлық мамандықтар бойынша «Ақпараттық-коммуникациялық

технологиялар» пҽнін енгізуді ескере отырып, ҥлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламалары

ҿзектендірілетін болады. Ҿндірісті талап етілген мамандармен қамтамасыз ету мақсатында

АКТ саласындағы мамандықтар бойынша білім беру бағдарламаларының мазмҧны қайта

қарастырылатын болады. Индустрия мен білім беруді жақындастыру ҥшін еліміздің ЖОО

оқу процесіне бюджеттен тыс қаражаттар есебінен еліміздің ЖОО базасында қҧзыреттілік

орталықтарын ашу арқылы кҽсіпорындар ҿкілдері тартылатын болады. Сонымен қоса,

экономика салаларының АКТ жобаларының аясында кҽсіпорындарда студенттерге арналған

курстар ҿткізілетін ЖОО АКТ кафедралары ашылатын болады. Халықтың цифрлық

сауаттылығын арттыру (даярлау, қайта даярлау). Кадрларды қайта даярлау саласында

жергілікті атқарушы органдар тҧрақты негізде халықты, оның ішінде жҧмыссыздарды талап

етілген цифрлық дағдыларға оқытуды, қайта оқытуды жҥргізетін болады. Сондай-ақ осы іс-

шара орта жҽне шағын бизнес ҿкілдерін қамтиды. Қажетті дағдыларды алуға тілек

білдірушілер ҥшін білім беру мҥмкіндіктерін кеңейту мақсатында ашық білім берудің ҧлттық

платформасы қҧрылады, ол ең алдымен, талап етілген инженерлік-техникалық бағыттар

бойынша базалық дайындықты қамтамасыз ететін онлайн курстарды ҧсынады, оған

қазақстандық университеттерінің ҥздік профессорларының жҽне ҿндіріс ҿкілдерінің ҥлкен

ҧжымдары тартылады. Сонымен бірге, ҿмір бойы оқу тҧжырымдамасын қолдана отырып,

кҽсіпорындар мамандықтардың коммуникативтік жҽне техникалық дағдыларын кҥшейту

арқылы мамандарға арналған корпоративтік оқытуды ҿткізетін болады. Жалпы алғанда,

Бағдарлама бҽсекеге қабілетті мамандарды дайындау ҥшін оқу орындары мен кҽсіпкерлер

арасында ҿзара ҽрекеттесуді кҥшейтуге мҥмкіндіктер ашатын болады.

276


1. «Цифрлы Қазақстан»бағдарламасы

2. «Қазақстан 2050» стратегиясы

3. «Егемен Қазақстан» газеті 4. «Қазақстан мҧғалімі» журналы

ФОРМИРОВАНИЕ ТВОРЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ И ТЕХНИЧЕСКИХ НАВЫКОВ

НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ-ОСНОВА РАЗВИТИЯ

ЦИФРОВОЙ ГРАМОТНОСТИ УЧАЩИХСЯ

Тҧрғанбаева Т.Р., учитель высшей категории общеобразовательной средней школы №69 города Актобе

…ум заключается не только в знании,

но и в умении прилагать знание на деле…

Аристотель

Цифровая среда стремительно развивается. Модернизируется сфера образования:

учебники переходят в электронные форматы, обучение становится более

персонализированным. Ученики активно пользуется новыми технологиями, а молодѐжная

среда насыщена мобильными устройствами, что неудивительно, так как популярность

социальных медиа и компьютерных игр очень велика. Однако свободный доступ к

технологиям и умение искать информацию не гарантируют, что у молодых людей есть все

необходимые навыки для успешного существования в цифровой среде. Международные

исследования показывают, что сегодняшняя молодѐжь — не «цифровые аборигены», с

рождения умеющие пользоваться технологиями. Им не хватает знаний и навыков, чтобы

эффективно пользоваться информационными и компьютерными технологиями, критически

их оценивать и не подвергать себя опасности.

Исследователи выделяют шесть главных умений, определяющих цифровую

грамотность:

не только находить информацию в интернете, но и оценивать еѐ качество и

достоверность;

анализировать проблему и находить цифровые инструменты, которые помогут еѐ

решить;

пользоваться доступностью информации для непрерывного обучения в течение всей

жизни;

оценивать и выбирать из постоянно меняющихся технологических инструментов

подходящий для решения конкретной проблемы;

быстро осваивать новые инструменты, так как они всѐ время улучшаются и меняются;

настраивать под себя и совмещать друг с другом различные технологические

инструменты для решения проблемы.

Исследователи также указывают на то, что между обычной грамотностью и цифровой

есть разница. Цифровая грамотность позволяет быть интеллектуально автономным, мыслить

и общаться так, как не позволяет одна лишь традиционная грамотность.

Под цифровой грамотностью понимают способность находить, оценивать,

использовать, распространять и создавать конвент при помощи компьютерных технологий и

интернета. Это важнейший навык, необходимый для успеха в XXI веке не менее чем

критическое мышление, умение решать проблемы, общаться и сотрудничать. Цифровую

грамотность иногда называют «четвѐртой грамотностью» — такой же важной, как умение

читать и писать. Учѐные выступают за внедрение программ развития цифровой грамотности

в школьное образование и подчѐркивают, что она основывается на критическом мышлении,

которое позволяет отбирать нужную информацию из огромного потока, понимать, как

277

работает виртуальный мир, и не подвергать себя опасности в цифровой среде. Учителя

играют в этом процессе ключевую роль. Ученик должен уметь отвечать на следующие

вопросы:Что я хочу? Что я могу? Кто я такой?Мы –учителя должны формировать такие

новые качества выпускника как инициативность, инновационность, мобильность, гибкость,

динамизм и конструктивность..

Один из способов помочь детям и молодѐжи научиться безопасно и с пользой работать

в интернете, а также критически воспринимать информацию В образовательном процессе

цифровая грамотность может быть приобретена учеником, если создаются следующие

условия:

Деятельностный характер обучения, т.е. включение учащихся в реализацию какой-

либо деятельности – исследование, проектирование, руководство.

Ориентация учебного процесса на развитие самостоятельности и ответственности

ученика за результаты своей деятельности

Создание условий для приобретения опыта постановки и достижения цели

Чѐткость и понятность всеми сторонами учебного процесса правил аттестации

Организация продуктивной групповой работы

Демонстрация учителем своего собственного компетентного поведения.

Акцент делается на обучение через практику, продуктивную работу учащихся в малых

группах, выстраивание индивидуальных учебных траекторий, использование

межпредметных связей, развитие самостоятельности учащихся и личной ответственности за

принятие решений.

При этом не может остаться неизменной и квалификация преподавателя. Его роль

изменяется от руководителя к помощнику. Он должен сам уметь общаться, ставить цели и

мотивировать учащихся достигать их, учить проводить анализ и самоанализ, т.е.

демонстрировать своѐ собственное компетентное поведение.

Анализ особенностей содержания преподаваемых предметов (русский язык и

литература) и возможностей учеников, их уровня развития, позволил мне выделить в

качестве наиболее актуальных следующие ключевые компетенции: информационную,

коммуникативную и компетенцию личностного самосовершенствования.

Под информационными компетенциями принято считать навыки деятельности по

отношению к информации в учебных предметах и образовательных областях, а также в

окружающем мире; владение современными средствами информации (телевизор,

магнитофон, телефон, факс, компьютер, модем, копир) и информационными технологиями

(аудио-видеозапись, электронная почта, СМИ, Интернет); поиск, анализ и отбор

необходимой информации, еѐ преобразование, сохранение и передача.

Видами деятельности, которыми учащиеся овладевают в процессе формирования и

развития информационной компетенции, являются:

Поиск информации в библиотеке;

Поиск информации в электронных энциклопедиях;

Поиск информации в школьной медиатеке;

Использование информации из сети Интернет;

Создание мультимедийной презентации;

Создание буклета.

Подавляющее число учащихся не умеет грамотно работать с информацией, а именно:

Сопоставлять разрозненные фрагменты;

Соотносить общее содержание с его конкретизацией;

Целенаправленно искать недостающую информацию;

Учащиеся не владеют навыками целостного, творческого анализа художественного

текста;

Не владеют навыками целеполагания.

Такая ситуация не устраивает ни учащихся, ни педагогов.

278

На различных этапах учебного занятия ученики должны являться не пассивными

слушателями, воспроизводящими действия учителя, а активными участниками процесса

познания. Например, в то время, когда учитель вводит новые понятия и термины, ученики

выполняют задание: в таблицу внести названия разделов науки о языке.

При изучении темы ―Смысловые группы наречий‖ учащиеся самостоятельно вносят в

таблицу примеры из предложенного текста.

Формирование информационной компетенции предполагает активную работу на уроке

с различными словарями, справочниками, энциклопедиями.

Домашнее задание может быть творческим. Например, учащиеся создают электронный

вариант книги с занимательным материалом об истории возникновения на земле книг,

разных языков и т.д. Им было предложено продолжить предложение: ―Знаете ли вы, что…‖

Вот некоторые из ответов:

… на земном шаре, по подсчѐту учѐных – языковедов, свыше 2500 различных языков.

… первый русский букварь был составлен Василием Бурцевым и издан в 1634 году. На

титульной странице букваря нарисован учитель, секущий розгами ученика.

Такие задания (использование словарей, справочной литературы) пробуждают интерес

к изучению русского языка, повышают познавательную активность учащихся, формируют у

детей информационную компетентность.

Формирование информационной компетентности должно проходить на всех уроках,

т.е. систематически. Необходимо подразделять задания, обеспечивающие формирование

начального уровня развития информационной компетентности (определение способа

решения задачи для нетипичной ситуации; самостоятельный поиск и структурирование

необходимой для решения задачи ―готовой‖ информации; использование различных

источников социальной информации, самостоятельное представление результатов ее

обработки в форме, требуемой по условиям задачи):

1. Используя поисковую систему сети Internet, самостоятельно подберите

дополнительную информацию по теме ― Творчество Л.Н.Толстого ‖. Запишите названия

сайтов, на которых находятся статьи по данной теме, их электронные адреса, а также дайте

краткую аннотацию каждой статье (создайте электронную базу данных по этому вопросу).

2. Подготовьте опорный конспект по теме ― Правописание наречий‖. При оформлении конспекта используйте рисунки, таблицы, схемы.

Следующий уровень (более сложный) развития информационной компетентности

русского языка и литературы.-нахождение способа решения задачи для нетипичной

ситуации; самостоятельный поиск и структурирование необходимой для решения задачи

―готовой‖ информации; использование различных источников социальной информации,

самостоятельное получение в результате ее обработки и обобщения объективно новой

информации; представление результатов работы в рациональной форме):

1. Пользуясь поисковой системой сети Internet, подберите информацию для реферата по теме ―Владимир Даль: жизнь и научная деятельность‖

2. Создайте компьютерную презентацию по теме ―Словарное богатство русского

языка‖ с помощью редактора Microsoft PowerPoint. При подготовке используйте рисунки,

графики, таблицы, компьютерные модели и видеодемонстрации по данной теме.

. Современное информационное общество в большой степени заинтересовано в том,

чтобы его граждане обладали высокой информационной грамотностью. Принципиальным

является то, что информационная компетенция носит ―надпредметный‖, общеучебный,

общеинтеллектуальный характер, и формировать еѐ необходимо на всех этапах обучения.

Одной из ключевых компетенций учащихся является коммуникативная компетенция,

которая обеспечивает успешную социализацию, адаптацию и самореализацию в

современных условиях жизни. Проблема формирования и развития коммуникативной

компетенции особенно актуальна в основной школе, поскольку отвечает возрастным задачам

развития в подростковом и юношеском возрасте и является условием успешного

личностного развития учащихся.

279

Оптимальным средством формирования и развития коммуникативной компетенции

школьников, на мой взгляд, является групповая и коллективная работа на уроке, применение

проблемного метода обучения. Групповая и коллективная работа на уроке сохраняет

конечную цель и основное содержание образовательного процесса, но видоизменяет формы

с транслирующих (передаточных) на диалоговые, то есть основанные на взаимопонимании и

взаимодействии.

В реальной жизни человек, в основном, общается в малых группах – на работе, дома в

семье, с друзьями. Поэтому на первый план выходят умение принимать на себя разные

социальные роли, умение общаться и выполнять что-то совместно с другими, принимать

совместные решения – ведь совместная деятельность занимает значительную часть

сознательной жизни человека.

Для успешной учебной деятельности необходимо учитывать следующие особенности:

Включѐнность каждого ученика в решение творческих задач не в конце, а в начале

усвоения нового предметного содержания;

оптимизация познавательной деятельности и межличностных отношений, ведущая к

становлению механизмов саморегуляции поведения и личности учащегося;

продуктивное овладение навыками выполнения нового вида деятельности;

наличие рефлексивной составляющей как учебной, так и педагогической

деятельности.

Такая форма обучения решает одновременно три задачи:

конкретно-познавательную, которая непосредственно связана с учебной ситуацией;

коммуникативно-развивающую, в процессе которой вырабатываются основное

навыки общения внутри и за пределами данной группы, коллектива;

социально-ориентационную, воспитывающую гражданские качества, необходимые

для успешной социализации индивида в современном обществе.

Всѐ это позволяет эффективно решать учебные задачи. В этом случае ребенок –

полноценный участник различных форм работы, а любая грань знаний, приобретенных на

уроке, это результат собственной деятельности. Учащийся на уроке не только учится сам –

он учит и своих одноклассников. В.К. Дьяченко писал по этому поводу: ―Я учу, чтобы

научить другого. А ты учишься для того, чтобы научить меня. Таким образом, мы знаем в

два раза больше, чем знали до этого‖. Эти умения помогут школьникам и за пределами

школы, ведь совместная деятельность занимает значительную часть сознательной жизни

человека. Необходимо применение разных форм общения, основанных на групповых видах

работы, позволяющих выработать коллективное решение и обсудить результаты

деятельности. Это развивает способность слышать другого, с уважением относиться к

другому мнению, приходить к компромиссу. Сами эти решения и результаты особенно

ценятся школьниками как итоги общения и взаимодействия. Решение данных задач на уроке

проходит в несколько этапов:

подготовительный этап;

этап формирования проблемных групп;

организация учебной деятельности в проблемной группе;

презентация принятого коллективно решения;

рефлексивный этап (рефлексия по поводу проведѐнного учебного занятия).

Ядром проблемной ситуации должно быть какое-то значимое для человека

противоречие. Ученики принимают и понимают учебную задачу, но в то же время арсенала

имеющихся у них средств недостаточно для еѐ разрешения. Выделение проблемы уже

указывает на то, что ученик имеет определѐнный запас знаний, необходимый для

приобретения новых. Противоречие, поставленное на занятии, заинтересовало учащихся,

побудило их к поиску правильного решения, поиску объяснения написания данных слов.

Например: Что такое причастие? Причастие: особая форма глагола или самостоятельная

часть речи? Как в стихотворении (песне) можно выразить любовь к своей родине? Баллада –

это лирический или эпический жанр? Всегда ли комическое – это смешное? Почему роман

280

Александра Сергеевича Пушкина ―Евгений Онегин‖ называют ―энциклопедией русской

жизни‖? и т.д. Параллельно с работой над непосредственным учебным заданием

продолжается В совместной работе нет актѐров и зрителей, здесь все – участники, каждый

член группы заслуживает того, чтобы его выслушали, не перебивая. На учебном занятии

следует говорить так, чтобы тебя понимали, высказываться непосредственно по теме, избегая

лишней информации. Если прозвучавшая информация оказалась не вполне ясна, задавать

вопросы ― на понимание ‖ (например, ―Правильно ли я понял…?) Только после этого

формулируются выводы. Критикуются идеи, а не личности. Цель совместной деятельности

заключается не в победе какой – то одной точки зрения, а в возможности найти лучшее

решение, узнав мнения по проблеме и т.дОбратимся к классификации форм совместной

деятельности, предложенной Л.И.Уманским [7] и определим варианты презентаций

групповых решений.

Презентация решений может происходить в одной из форм: Устное сообщение (Например, на тему ― Баллада – это…‖)

Представление структурно – логических схем (Например, ―Способы образования слов

в русском языке‖)

Заполнение таблицы (Например, ―Публицистический стиль речи. Его особенности‖)

Создание буклета (Например, ― Любить свою родину – значит …‖

Современный педагог заинтересован в том, чтобы школьники учились понимать и

конструктивно оценивать происходящее. Эффективность рефлексивного этапа зависит также

от готовности учащихся к самоанализу. Важно, чтобы рефлексия присутствовала на каждом

занятии, чтобы в неѐ включались все без исключения учащиеся.

Учебное взаимодействие, построенное на основе использования методов группового,

коллективного и проблемного обучения, способствует развитию навыков совместной

работы, что обеспечивает развитие коммуникативной и информационной компетенций

учащихся.

Очень важно учитывать, что для всестороннего развития школьников эффективны не

только уроки, но и предоставление возможности проявить себя вне школьной среды:

Создание комфортной здоровьесберегающей среды (знание правил техники

безопасности, адекватная оценка пользы и вреда от работы за компьютером, умение

организовать своѐ рабочее время)

Создание условий для самопознания и самореализации (компьютер как средство

самопознания – тестирование в режиме on – line, различные тренажѐры; нахождение новых

способов самореализации – создание собственного сайта – самопрезентации в сети Интернет,

публикации работ, получение авторитета в сетевом сообществе)

Создание условий для получения знаний и навыков, выходящих за рамки

преподаваемой темы (выбор литературы, курсов, использование форумов поддержки,

обращение за помощью в сетевые сообщества)

Наличие способности действовать в собственных интересах, получать признание в

некоторой области (участие в предметных олимпиадах и конкурсах, завоевание авторитета в

глазах одноклассников с помощью уникальных результатов своей деятельности)

Является важным, что знания, полученные на уроках русского языка и литературы, во

внеклассной работе помогут учащимся в их дальнейшей повседневной жизни и

профессиональной деятельности. Считаю, что если ученик умеет работать в команде,

находить истину, планировать результат и оценивать его, точно формулировать свои мысли,

находить любую информацию, будет успешен в дальнейшем.

Список литературы

1. Лебедев О.Е. Компетентностный подход в образовании // Школьные

технологии, 2004 г., № 5

2. Ирхина И.В. Современные ориентиры развития школьного образования в

России // Гуманитарные и социально – экономические науки, 2005 г., № 2.

281

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЦИФРОВЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ РЕСУРСОВ НА УРОКАХ

РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ

Улыкпанова А.З., [email protected]

средняя общеобразовательная IT школа-лицей №72 г. Актобе

Дуйсенбина Г.Ш., [email protected]

общеобразовательная средняя школа №60" г.Актобе

"Процесс глобализации и научно-технического, особенно в развитии новых инфор-

мационных и телекоммуникационных технологии, представляет уникальные возможности

для нашей большой, но малонаселенной страны, однако ничто не гарантирует, что мы будем

идти в ногу с этими процессами, следовательно, крайне важно понимать эти тех-нологии,

добиваться их полной интеграции в наше общество, поддерживать научно-практические

кадры" ("Казахстан-2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех

казахстанцев")

Благодаря цифровым технологиям повседневная жизнь людей претерпела

значительных изменений. Например, многие казахстанцы уже привыкли совершать покупки

с помощью интернета, общаться в мессенджерах, устраивать видео -конференции,

заказывать такси и многое другое.

Для повышения качества знаний учащихся в школах применяются цифровые образова-

тельные ресурсы. Доступ к указанным цифровым ресурсам получили все школы. Учитель –

предметник берет готовый видео материал и на уроке включает его для объяснения или

закрепления учебного материала.

Современный учитель может, используя возможности цифровой технологии,обучаться

дистанционно, быть участником на расстоянии телеконференций и вебинаров

образовательных курсов, проводить онлайн -уроки.

Конечно, интернет не может стать полноценной заменой для учителей. Он является , на

наш взгляд, подспорием в работе учителя. Наиболее эффективным вариантом являе-тся

смешанное обучение, включающее в себя академическое образование и цифровые

технологии.

Применения средств новых информационных технологий позволяет обеспечить:

- предоставление обучаемому инструмента исследования, конструирования о

предметном мире;

- расширение и углубление изучаемой предметной области за счет возможности

моделирования, имитации изучаемых процессов и явлений; организации экспериментально-

исследовательской деятельности; экономии учебного времени при автоматизации рутинных

операций вычислительного, поискового характера;

- расширение сферы самостоятельной деятельности обучаемых за счет возможности

организации разнообразных видов учебной деятельности (экспериментально -

исследовательская, учебно-игровая, информационно-учебная деятельность);

- индивидуализацию и дифференциацию процесса обучения за счет реализации

возможностей интерактивного диалога, и самостоятельного выбора режима учебной

деятельности;

- формирование информационной культуры за счет осуществления информационно-

учебной деятельности, работы с объектно-ориентированными программными средствами и

системами; - повышение мотивации обучения за счет компьютерной визуализации

изучаемых объектов, ситуацией, возможности самостоятельного выбора форм и методов

обучения, вкрапления игровых ситуаций.

Известный педагог К.Д.Ушинский говорил:"...ученье лишенное всякого интереса

убивает в ученике охоту к учению, без которой н далеко не уйдет". Современные реалии

требует необходимости изменить роль ученика в уроке: из пассивного слушателя сделать его

282

активным участником образовательного процесса.В этом случае отношения между учеником

и учителем изменяются в сторону партнерских, а ученик из объекта превращается в субъекта

учебной деятельности.В связи с этим возникает проблема увеличения интенсивности урока.

Одним из способов решения этой задачи могут стать современные информационные

технологии. Общепризнанно, что использование ком-пьютерных технологии в образовании

неизбежно, поскольку существенно повышается эффективность обучения. Позволяет не

только разнообразить традиционные формы обучения, но и решать самые разные задачи:

Заметно повысить наглядность обучения

Обеспечить его дифференциацию

Облегчить контроль знаний

Повысить интерес к предмету

Развивать познавательную активность обучающихся. В наши дни огромный выбор цифровых образовательных ресурсов по русскому языку и

литературе.Особое внимание заслуживают мультимедия пособия для средней школы из

серии электронных учебников. Их цель -помочь ученикам освоить курсы на базовом и

повышенном уровне, закрепить и систематизировать полученные знания. Помимо готовых

ЦОР создаем собственные наглядные пособия, пользуясь самым простым, доступным

программным обеспечением - средой MS PowerPoint.Основоположник разви-

вающего обучения Л.С. Выготский писал:"Именно эмоциональные реакции должны

составить основу воспитательного процесса. Прежде чем сообщить то или иное знание,

учитель должен вызвать соответствующую эмоцию ученика и позаботиться о том, чтобы эта

эмоция связывалась с новым знанием.Только то знание может привиться , которое прошло

через чувство ученика". Презентация на наш взгляд позволяет представить учебный

материал как систему ярких опорных образов, наполненных исчерпывающей

структурированной информацией. В этом случае задействуются различные каналы

восприятия, что позволяет заложить информацию не тольков фактографическом, но и в

ассоциативном виде в долговременную память учащихся. В старших классах сам ученик

может быть автором урока - презентации, который становится его итоговой работой по теме

или творческим отчетом о результатах проектной работы.

Из вышесказанного можно сделать вывод, что систематическое и целенаправленное

использование ЦОР на уроках русского языка и литературы повышает заинтересованность

учащихся в обучении, формирует ключевые компетентности, предъявляемые Государствен-

ными стандартами образования: умение обобщать, анализировать, систематизировать т.е.

выполнять действия высокого порядка. А в целом, будет повышаться качество знаний по

предмету. Они дают возможность эстетизировать урок, сделать материал наглядным.

Сеть Интернет несет громадный потенциал образовательных услуг и становится

составной частью современного образования. Фонохрестоматии, видеоролики,

видеофрагменты, заочные виртуальные экскурсии-неотъемлимые атрибуты урока каждого

учителя. Эффективность Интернет-технологий позволяет не просто расширить знания

учащихся, а при правильном подходе направить поток информации в русло гармоничного

развития личности каждого школьника

Важным образовательным ресурсом являются методические сайты.На этих сайтах

содержится большое количество методических разработок.

Мы думаем,что ЦОР на уроках русского языка и литературы , как ,впрочем, и на любых

других уроках, не только возможны ,но и необходимы. Мы живем в информационном

обществе, в котором тот ,кто владеет информацией,владеет миром.

Современные дети - поколение визуалов, они привыкли получать информацию с

мониторов и дисплеев. Задача учителя, как старшего наставника, обучать детей и подростков

правильной, рациональной и культурной работе с Интернетом, наглядно демонстрируя

реальные возможности виртуальных ресурсов, показывая, насколько полезными могут быть

эти источники информации.

Таким образом, применение обучающих средств на уроках обеспечивает:

283

экономию времени при объяснении нового материала; представление материала в доступном для восприятия виде;

дифференцированный подход к обучению учащихся, имеющие разные уровни обученности.


1. Послание Президента страны народу Казахстана 1997 года "Казахстан-2030.

Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев" 2. Краснова Г.М.Использование возможностей MS PowerPoint проектной деятельности

обучающихся по русскому языку и литературе [Текст]- стр.91-94.

3. Степанова С.В. Ключевые компетенции в современной школе:новые требования к

содержанию образования и педагогу. 2011

4. Веб- сайт www.strategy2050.kz;

5. Вильямс Р., Макли К. Компьютеры в школе.- М.: Просвещение,1988

6. Радченко А.Н. Использование Интернет-технологии на уроках мировой

художественной культуры

ПРИМЕНЕНИЕ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА УРОКАХ

ЛИТЕРАТУРНОГО ЧТЕНИЯ В НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЕ

Уринбаева М.К., [email protected]

средняя общеобразовательная школа-гимназия №17

Целями государственной программы «Цифровой Казахстан» (далее – Программа)

являются ускорение темпов развития экономики РК и улучшение качества жизни населения

за счет использования цифровых технологий в среднесрочной перспективе, а также создание

условий для перехода экономики Казахстана на принципиально новую траекторию развития,

обеспечивающую создание цифровой экономики будущего в долгосрочной перспективе [1].

«Образование признано одним из важнейших приоритетов долгосрочной Стратегии

«Казахстан – 2050». Общей целью образовательных реформ в Казахстане является адаптация

системы образования к новой социально-экономической среде» [2]. Главой Республики

Казахстана была также поставлена задача о вхождении страны в число 50-ти наиболее

конкурентоспособных стран мира. Совершенствование системы образования играет важную

роль в достижении этой цели. «Поэтому предлагается новое национальное видение: к 2020

году Казахстан – образованная страна, умная экономика и высококвалифицированная

рабочая сила» [2].

В условиях суверенного государства перед обществом со всей очевидностью

поставлена задача реформирования содержания системы образования и разработки

учебников нового поколения, ориентированных на формирование всесторонне развитой

личности ребѐнка в условиях современной школы. Особая роль при этом отводится

начальной школе, призванной заложить фундамент в формировании интеллектуальной,

эмоциональной, деловой, коммуникативной готовности учащихся к активно-деятельному

взаимодействию с окружающим миром, другими людьми, самим собой.

Одна из главных задач начального обучения - научить детей правильному, беглому,

осознанному, выразительному чтению. И эта задача чрезвычайно актуальна, так как чтение

играет огромную роль в образовании, воспитании и развитии человека. Чтение - это окошко,

через которое дети видят и познают мир и самого себя. Чтение - это и то, чему обучают

младших школьников, посредством чего их воспитывают и развивают. Умения и навыки

чтения формируются не только как важнейший вид речевой и умственной деятельности, но и

как сложный комплекс умений и навыков, имеющий общеучебный характер, используемый

учениками при изучении всех учебных предметов, во всех случаях внеклассной и

внешкольной жизни.

284

Урок чтения – самый интересный, но трудный и ответственный. Если дети не будут

правильно, бегло, выразительно, сознательно читать, они не смогут овладеть в достаточной

мере грамотным письмом, не научатся правильно решать задачи. Задача учителя – повысить

интерес учащихся к урокам литературного чтения, сделать их интересными, научить читать

быстро, правильно, выразительно. Другими словами, стремимся разбудить познавательную

активность, научить самостоятельному поиску знаний, а это невозможно без хорошей

техники чтения.

Уроки с использованием информационных технологий не только расширяют и

закрепляют полученные знания, но и в значительной степени повышают творческий и

интеллектуальный потенциал учащихся. Поскольку фантазия и желание проявить себя у

младшего школьника велики, стоит учить его как можно чаще излагать собственные мысли,

в том числе и с помощью информационных технологий. Учитель – профессия творческая.

Включение ИКТ в учебный процесс позволяет учителю организовать разные формы

учебно-познавательной деятельности на уроках, сделать активной и целенаправленной

самостоятельную работу учащихся. Информационные технологии можно рассматривать как

средство доступа к учебной информации, обеспечивающее возможности поиска, сбора и

работы с источником, в том числе в сети Интернет, а также средство доставки и хранения

информации.

Использование ИКТ в учебном процессе позволяет повысить качество учебного

материала и усилить образовательные эффекты. Компьютер позволяет учителю значительно

расширить возможности предъявления разного типа информации. При дидактически

правильном подходе компьютер активизирует внимание учащихся, усиливает их мотивацию,

развивает познавательные процессы, мышление, внимание, развивает воображение и

фантазию. Основная задача заключается в том, чтобы занимательность не заслоняла

собственно учебные цели.

Наиболее эффективными средствами включения ребѐнка в процесс творчества на уроке

являются:

игровая деятельность;

создание положительных эмоциональных ситуаций;

работа в парах;

проблемное обучение. Уроки литературного чтения будут неинтересны и скучны, если учитель не будет

включать в их содержание аудио средства. Научив детей слушать, можно предлагать записи

образцового чтения небольших по объѐму литературных произведений. Это обучает

выразительному чтению, умению прочувствовать настроение, определить характер героев.

Научить читать детей, конечно же, трудно. Но еще труднее научить их полюбить чтение.

Поначалу детям нравится сам процесс овладения чтением. Им интересно видеть, как из букв

возникают хорошо знакомые слова. Но когда дело доходит до наращивания темпа чтения,

когда учитель в классе, а родители дома пытаются заставить ребенка читать, читать и читать,

чтобы росла техника чтения, тут у многих пропадает охота сидеть за книгой. И здесь на

помощь приходят компьютерные технологии. Они могут быть органично включены в любой

этап урока: во время индивидуальной или словарной работы, при введении новых знаний,

при обобщении и закреплении, для контроля знаний, умений и навыков. Кроме того, с

помощью данных технологий можно использовать разнообразные формы организации

познавательной деятельности: фронтальную, групповую, индивидуальную. Компьютер

помогает вовлечь всех учеников класса в литературное творчество.

Активно проходит работа с фразеологизмами, скороговорками, загадками,

пословицами и словарная работа. Глубокое изучение темы достигается не только

фронтальной работой, но и в индивидуальной работе каждого учащегося с интерактивным

продуктом. Дети с интересом принимают участие в поиске информации и подготовке

сообщений, рефератов, докладов, буклетов, книжек-малышек. В данном случае компьютер

является информационно-обучающим пособием. На уроках литературного чтения использую

285

иллюстрирование учениками изучаемого произведения. Этот вид работы позволяет детям

почувствовать радость от необычного общения с книгой. Младших школьников часто пугает

объѐм предложенной книги. Поэтому задача учителя заинтересовать ребѐнка книгой,

представить доступный круг чтения во всѐм его многообразии и привлекательности. Многие

детские произведения экранизированы, это даѐт возможность использовать фрагменты

фильмов на уроках литературного чтения. Все чаще и чаще дети подменяют чтение

авторского текста на просмотр одноименного мультфильма. Посмотреть мультфильм,

посидеть у компьютера – и быстрее, и проще, и интереснее. В учебниках по литературному

чтению практически нет информации о писателях. Поэтому, готовясь к уроку, я собираю

информацию о писателе в Интернете: факты биографии, портреты, фотографии. Составляю

презентации к урокам, иногда вставляя в них документальные фильмы или аудиозапись с

голосом писателя. И учащимся стало интереснее, они стали сами в начале урока знакомства с

новым писателем спрашивать, а что это за человек, а чем он интересовался, а он ещѐ жив.

Сначала я предлагаю им по фотографии или по портрету предположить, а какой это человек,

определить его характер. И только после высказанных детьми предположений, предлагаю

посмотреть, прослушать найденный мною материал. А рассказ об интересных фактах

биографии писателя служит стимулом к чтению его книг. Такой подход к урокам

литературного чтения, использование ИКТ, дает положительные результаты: каждое занятие

вызывает у детей эмоциональный подъем, стимулирует учащихся внимательно прочитывать

художественный текст, расширяется круг детского чтения, учащиеся самостоятельно ищут и

читают другие произведения писателей. Презентации, приготовленные к урокам литературы,

помогают учащимся образно представить изучаемое произведение любого жанра.

Продуктивность уроков с использованием информационных технологий очень высокая,

а также высок уровень познавательной активности учащихся. При разработке урока с

использованием ИКТ уделяется особое внимание на здоровье обучающихся. Поурочный

план включает в себя физические и динамические паузы, зарядку для глаз, использование

элементов здоровьесберегающих технологий. Уроки с использованием информационных

технологий не только расширяют и закрепляют полученные знания, но и в значительной

степени повышают творческий и интеллектуальный потенциал учащихся. Поскольку

фантазия и желание проявить себя у младшего школьника велики, стоит учить его как можно

чаще излагать собственные мысли, в том числе и с помощью информационных технологий.

Я уверена, что использование информационных технологий может преобразовать

преподавание традиционных учебных предметов, рационализировав детский труд,

оптимизировав процессы понимания и запоминания учебного материала, а главное, подняв

на неизменно более высокий уровень интерес детей к учебе. Работа эта очень сложная, но

очень важная, и еѐ нужно проводить систематически. От этого зависит будущее наших детей,

какими они вырастут взрослыми читателями, и какими людьми. Подтверждением сказанного

могут служить слова В. А. Сухомлинского «Без преувеличения можно сказать, что чтение в

годы детства — это, прежде всего, воспитание. Слово, раскрывающее благородные идеи,

навсегда откладывает в детском сердце крупинки человечности, из которых складывается

личность».


1. Государственная программа «Цифровой Казахстан». Постановление Правительства РК №827 от 12.12.2017

2. Послание Президента Республики Казахстан – Лидера нации народу Казахстана

«Стратегия –Казахстан-2050».

3. Зайцев В.Н. Резервы обучения чтению //Начальная школа – 1990. - №8-с.52-62. 4.

Быкова О.В. Использование икт в профессиональной деятельности учителя начальных

классов– 2012. – № 1. – С. 25-28.

286

ЦИФРОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ

КАК ИНСТРУМЕНТ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ СОВРЕМЕННОГО УЧИТЕЛЯ

Хабарова Л.Н., [email protected]

средняя общеобразовательная школа-гимназия №17

Инновационные технологии и методы сегодня очень часто встречаются в практике

современного учителя. Уже давно прошли те времена, когда педагог мог обойтись

минимальным количеством инструментов на своем уроке. Развивается мир, развивается

общество. Человек XXI века должен обладать таким набором качеств, как критическое

мышление, гибкость ума, грамотное владение речью, высокая компетентность в области

цифровых технологий [1].

Современное образование невозможно без установки учащихся на активное обучение.

Внедрение информационно-коммуникационных технологий стимулирует широкое

использование активных методов обучения, таких новых форм работы, как дистанционные

олимпиады и конкурсы, виртуальные семинары, объединяющие учащихся различных

регионов и стран, использование электронной почты для участия в обсуждениях глобальных

проблем в рабочих группах [2].

Информационно-коммуникационные технологии в предметном обучении находятся на

первом месте в списке инновационных технологий современного образования. И это

неудивительно, так как ИКТ можно применить на любом этапе урока: при создании

коллаборативной среды, актуализации знаний, погружения в новую тему, закрепления, а

также при проведении рефлексии. Рассмотрим более подробно актуальность применения

ИКТ в образовательном пространстве и приведѐм примеры конкретного применения данной

технологии в рамках изучения русского языка и литературы.

1. Использование цифровых образовательных ресурсов. Цифровые образовательные

ресурсы – современное веяние в образовании, которое не только облегчает учителю

подготовку к урокам, но и даѐт возможность привнести в урок самые разнообразные приѐмы.

Особой площадкой для казахстанских учителей стал сайт bilimland.kz, на страницах которого

учителя разных предметов могут найти качественные и интересные материалы. Для учителей

русского языка и литературы на данном сайте представлена богатая аудиохрестоматия.

Учитель имеет возможность на уроках литературы прослушать с учащимися отрывок

не только лирического, но прозаического произведения; послушать биографию писателя или

поэта. Использование аудиозаписей помогает учащимся услышать правильное

произношение слов в авторских текстах. В современном мире, к сожалению, среди

подрастающего поколения можно встретить совсем немногих ребят, увлекающихся чтением

стихотворений. Аудиозаписи на сайте bilimland.kz имеют хорошее качество, тем самым

развивают у учащихся интерес к литературе. В видеоколлекции можно найти минутные

видеосюжеты на самые разнообразные темы, что позволяет добавить в урок элементы

познавательности. Помимо данного цифрового образовательного ресурса во всемирной сети

Internet можно найти тематические сайты, посвященные личности конкретного писателя или

поэта, а также определѐнному разделу русского языка. Применение цифровых

образовательных ресурсов на уроках русского языка является необходимым условием на

пути совершенствования и модернизации сложившейся образовательной системы.

2. Применение мультимедийных материалов. Под мультимедийными материалами мы

понимаем видеофильмы, электронные презентации, флипчарты, аудиозаписи, коллажи,

электронные учебно-методические комплексы. Можно использовать готовые

мультимедийные файлы, размещенные в свободном доступе в сети Internet, но лучше,

конечно, если учитель сам подготовит их к своему уроку. Использование качественных

мультимедийных средств позволяет сделать процесс обучения гибким, развивать

индивидуальный стиль и регулировать темп обучения [3].

287

Флипчарты – это наглядное представление учебного материала, насыщенного большим

количеством строго отобранной и соответствующим образом организованной информации,

позволяющей обеспечить усвоение учащимися образовательного стандарта по русскому

языку и литературе. Флипчарт, созданный в программе ActivInspire, может состоять из

нескольких страниц. Каждая страница может включать большой объем информации за счет

возможности изменения во время урока размера и положения любого объекта. По мере

рассказа учитель может увеличить любую иллюстрацию, а затем переместить еѐ в корзину,

сделав видимыми другие иллюстрации или текст. Страницы флипчарта могут содержать

встроенные видео- и аудиообъекты, анимацию, ссылки на файлы и другие страницы

флипчарта. Особенно стоит отметить, что флипчарты и электронные презентации учитель

может оформить в соответствии с возрастными особенностями учащихся.

Например, для учащихся младших классов можно использовать яркие картинки для

оформления страниц и слайдов, а также при изучении конкретных тем использовать

картинки. При изучении темы «Имя существительное» можно использовать изображения

разных предметов, чтобы наглядно показать, что данная часть речи обозначает предмет. При

изучении более сложных тем можно вывести на экран таблицы, схемы, графики и

диаграммы. Видеофильмы, созданные по мотивам художественных произведений – отличная

возможность более глубоко вникнуть в идею произведения, почувствовать эпоху

описываемых автором событий, более наглядно представить себе героев произведений.

Сейчас обновленная программа содержания образования предполагает работу по самым

разнообразным лексическим темам, поэтому учитель может продемонстрировать учащимся

видеосюжеты о той или иной мировой достопримечательности, о традициях празднования

Нового года или о выдающемся деятеле Казахстана.

Электронные презентации позволяют использовать таблицы, схемы, портреты

писателей, иллюстрации к произведениям, а также интерактивные задания: упражнения,

тесты. Каждый учитель имеет возможность создавать свои собственные базы электронных

презентаций, интерактивных тренажѐров. Сегодня невозможно представить себе ни одно

внеклассное мероприятие без электронной презентации, так как подготовленный материал

можно использовать не только в качестве демонстрации, но и в интерактивном режиме:

различные варианты игр, использование гиперссылок, задания типа «найди лишнее»,

«подбери иллюстрацию к эпизоду» и другое. Использование мультимедийных презентаций

позволяет учителю на своѐм уроке представить программный материал как систему ярких,

красочных, запоминающихся опорных образов, наполненных исчерпывающей

структурированной информацией в определенном порядке. В этом случае задействуются

различные каналы восприятия, что позволяет заложить информацию не только в

фактографическом, но и в ассоциативном виде в долговременную память учащихся [3].

Таким образом, мультимедийные материалы и средства обладают большими

возможностями в отображении информации, значительно отличающимися от привычных, и

оказывают непосредственное влияние на мотивацию обучаемых, скорость восприятия

материала, утомляемость и, следовательно, на эффективность учебного процесса в целом.

3. Дистанционные формы взаимодействия педагога и учащихся. Дистанционное

обучение – качественно новый уровень развития образования. Дистанционные

образовательные технологии давно завоевали право на существование в системе

образования, преимущественно высшего. В большинстве работ, написанных по

дистанционным технологиям обучения, авторы явно не предполагали автономность системы

дистанционного обучения и ее «законченность» в получении результата в рамках данной

технологии. Лишь в небольшом числе работ рассматривается использование дистанционных

технологий в качестве дополнения к традиционным формам обучения. Именно в данном

контексте следует рассматривать роль дистанционных технологий в общеобразовательной

школе. В современной школе речь идет, конечно, об элементах дистанционного

взаимодействия учителя и учащихся. Это могут видеоуроки, подготовленные учителем в

рамках изучения той или иной темы. Бывают ситуации, при которых ученик не смог

288

посетить урок. В таком случае на помощь может прийти подкастинг – особый формат аудио-

и видеопередач, публикуемых в интернете.

Таким образом, задача педагога быть очень гибким и мобильным в быстроменяющемся

современном мире, уметь извлекать пользу из модных на сегодняшний день социальных

сетей, использовать их воспитательные возможности.

Сегодня совершенно ясно, что современный мир становится все более зависимым от

информационных технологий, и будущее неизбежно потребует от сегодняшних педагогов

большого запаса разнообразных знаний, включая и знания информационных технологий,

использование которых в современном образовании не только целесообразно, но и актуально

и позволит достичь одной из целей, которую ставит перед педагогами «Концепция

модернизации образования» - подготовить разносторонне развитую личность, поскольку

знания и навыки, полученные в процессе образования, лежат в основе всех видов

деятельности, определяют их направленность, темпы развития и полезность в современном

обществе.

ЛИТЕРАТУРА 1. Руководство для учителя, АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», 2012.306 с.

2. Захарова, И.Г. Информационные технологии в образовании [Текст]:учебное пособие для вузов/И. Г. Захарова.-5-е изд., стереотип.-М.:Академия,2008.-187 с. 146

3. Гафурова Н. В., Чурилова Е. Ю. Педагогическое применение мультимедиа средств:

учебное пособие Сибирский федеральный университет 2015 г. 204 с.

289

IV СЕКЦИЯ

ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ОЙЛАУ ЖҼНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ ДАҒДЫЛАР

ЖАС ҦРПАҚТЫҢ ЦИФРЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗІ.

КРЕАТИВНОЕ МЫШЛЕНИЕ И ТЕХНИЧЕСКИЕ НАВЫКИ – ФУНДАМЕНТ

РАЗВИТИЯ ЦИФРОВОЙ ГРАМОТНОСТИ МОЛОДОГО ПОКОЛЕНИЯ.

ЦИФРЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ – ЗАМАН ТАЛАБЫ


дарынды жасҿспірімдерге арналған Ақтҿбе облыстық мамандандырылған

«Білім-инновация» лицей-интернаты

Қазіргі ақпараттық дҽуір кез келген жеке тҧлғаның бойында жаңа қҧзыреттіліктің

қалыптасуын талап етуде. Ақпараттық қҧзыреттілік ақпараттар ағыны билеген заманда адам

қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Цифрлық қолжетімділік: Технология пайдаланушылары технологияны қолдануға

келгенде бҽріне бірдей мҥмкіндіктер бола бермейтінін ескерулері керек. Тең сандық

қҧқықтарды қорғау жҽне электронды қолжетімділікті қолдау сандық азаматтықтың бастапқы

нҥктесі болып табылады. Технологияларға қол жеткізуді қамтамасыз ету жҽне кеңейту

кҿмектесу барлық сандық азаматтардың мақсаты болуы тиіс. Пайдаланушылар шектеулі қол

жеткізе алатынын есте ҧстау қажет, сондықтан басқа да ресурстар берілуі қажет болуы

мҥмкін. Ҿнімді азаматтар болу ҥшін, біз еш адамдардың сандық қолжетімділіктентыс

қалмағанына кҿз жеткізуіміз қажет.

Цифрлық нарық - тауарларды электрондық сатып алу жҽне сату. Технология

пайдаланушылар нарықтық экономиканың ҥлкен ҥлесі электрондық жҥргізілуде екенін

тҥсіну керек. Заңды жҽне қҧқықтық алмасулар реттеліп жатыр, қайткенмен сатып алушы

немесе сатушы онымен байланысты мҽселелерден хабардар болуы қажет. Интернетте

ойыншық, киім, автомобильдер, азық-тҥлік, жҽне т.б. заттарды сатып алу кҿптеген

пайдаланушыларға ҥйреншікті жайтқа айналды. Сонымен қатар, кейбір елдердің заңдарына

немесе моральға қайшы болып табылатын тауарлар мен қызметтер де бар екендігін естен

шығармаған жҿн. Пайдаланушылар жаңа сандық экономикаға қалай тиімді тҧтынушылар

болуы туралы ҥйренулері керек.

Цифрлық байланыс: Сандық революция шеңберінде маңызды ҿзгерістердің бірі басқа

адамдармен қарым-қатынас қҧру қабілеті болып табылады. ХІХ ғасырда, байланыс

нысандары шектеулі болды. ХХІ ғасырда, байланыс параметрлер таңдау (мысалы,

электрондық пошта, ҧялы телефондар, жылдам хабар алмасу) кең ауқымда ҧсынылуда.

Кеңейтілген сандық қарым қатынас қҧру опциялары барлығын ҿзгертті, ҿйткені адамдардың

ҥнемі байланыста болу мҥмкіндіктері бар. Енді ҽркім кез келген жерде жҽне кез келген

уақытта, кез келген қарым-қатынас жҽне бірлесіп жҧмыс істеу мҥмкіндігі бар. Ҿкінішке

орай, кҿптеген пайдаланушылар тҥрлі сандық байланыс опцияларымен кезіккенде тиісті

шешімдер қабылдауға ҥйретілмеуде.

Цифрлық сауаттылық: Мектептер технологияны енгізу саласында ҥлкен жетістіктерге

жетті, бірақ ҽлі де кҿп жҧмыс атқарылуы қажет. Қай технологияларды қолданумен қатар

оларды қалай тиімді пайдалану мҥмкіншіліктері тҥсіндірілуі қажет. Жаңа технологиялар

мектептерде пайдаланылмаса да жҧмыс орындарына енгізіліп жатыр (мысалы бейне-

конференциябайланыс, викилер сияқты онлайн бҿлісу кеңістіктер). Сонымен қатар, кҿптеген

ҽр тҥрлі мамандықтар бойынша жҧмысшылар (дҽл уақытты ақпарат) дереу ақпарат

жинаулары қажет. Бҧл процесс кҥрделі іздеу жҽне ҿңдеу дағдыларын (яғни, ақпараттық

сауаттылығын) талап етеді. Оқушылар сандық сауаттылықты қалай арттыруға болатынын

ҥйретілу керек. Басқаша айтқанда, оқушыларға кез келген затты, кез келген уақытта, кез-

290

келген жерде ҥйренуді ҥйрету керек. Бизнес, ҽскер жҽне медицина технологиялардың ХХІ

ғасырда қалай пайдаланылуда екенін кҿрсететін тамаша мысалдар болып табылады. Жаңа

технологиялардың пайда болу жиілігіне байланысты, оқушылар тез жҽне тиісті

технологияны қалай пайдалану керектігін білулері қажет. Сандық Азаматтық дегеніміз

адамдарды жаңа жолмен оқуды қамтиды - осы жеке тҧлғалар ақпараттық сауаттылық

дағдыларын жоғары дҽрежеде білулері қажет.

Технология пайдаланушылар жиі сандық азаматтықпен айналысатын ең ҿзекті

мҽселелердің бірі ретінде осы аймақты қарастырады. Біз орынсыз тҽрбиесіздікті кҿрген кезде

танимыз, бірақ адамдар технологияны пайдалану алдында сандық этикетті (яғни, тиісті

мінез-қҧлық) ҥйренбейді. Кҿптеген адамдар сандық этикет туралы ҿзгелерге айтып

тҥсіндіруде ыңғайсыз сезінеді. Жиі ережелер мен нормалар жасалуда, кейбір кезде

технология орынсыз пайдаланылған кезде тыйым салынып тоқтатылады. Бҧл ережелер мен

саясатын жасау ҥшін жеткіліксіз болып табылады, біз осы жаңа қоғамда жауапты сандық

азаматтары болуға барлығын ҥйретуіміз керек.

Цифрлық талаптар: сандық заң қоғам ішінде технологиялық этикамен

айналысады.Этикаға қайшы ҽрекеттер ҧрлық немесе қылмыс тҥрінде кҿрінеді. Этикалық

тҧрғыда қоғамның заңнамасын бҧлтарыссыз сақтау тҥрінде кҿрінеді. Пайдаланушылар басқа

адамдардың жҧмысы, жеке басын немесе меншігіне онлайн зиян келтiру немесе ҧрлау

қылмыс екенін тҥсінуі қажет. Пайдаланушылар этикалық қоғамда білу керек қоғамның

белгілі бір ережелері бар. Бҧл заңдар барлық онлайн жҧмыс істейтін немесе онлайн ойын

ойнайтын адамдарға қолданылады. Басқалардың ақпаратын бҧзу, заңсыз музыка жҥктеу,

плагиат, деструктивті қҧрттар жасау, вирустар немесе троянвирустарын қҧру, спам жіберу

немесе ҧрлау кез келген анықтау немесе меншік ҽдепсіз болып табылады.

Цифрлыққҧқықтар жҽне міндеттер: сандық азаматтар қҧпиялылық, сҿз бостандығын

жҽне т.б. қҧқығы бар. Негізгі сандық қҧқықтар сандық ҽлемде талқыланып, сандық ҽлемде

қолданылып, тҥсінілуі тиіс. Осы қҧқықтармен бірге сондай-ақ жауапкершілік те келеді.

Пайдаланушылар технологияны қалай тиімді тҥрде пайдаланылуы керектігін анықтауға

кҿмектесу керек. Сандық қоғамда осы екі салада жемісті болуы ҥшін ҽрбір адам ҥшін

бірлесіп жҧмыс істеуі тиіс.

Цифрлықденсаулық: кҿз қауіпсіздігі, қайталанатын стресс синдромы жҽне дыбыс

эргономикалық практикасы жаңа технологиялық ҽлемде шешу керек мҽселелер болып

табылады. Физикалық мҽселелер бҿлек психологиялық мҽселелер кҿп таралған болып отыр,

соның бастысы интернет нашақорлыққа тҽуелділік болып табылады. Пайдаланушыларға

технологияларға тҽн қауіп бар екені ҥйретілуі қажет. Цифрлық азаматтық технология

пайдаланушылар ҥшін білім беру жҽне оқыту арқылы ҿздерін қалай қорғай алатынын

оқытатын мҽдениет болып табылады.

Цифрлық қауіпсіздік (ҿзін-ҿзі қорғау): кез келген қоғамда, ҧрлап тонау немесе басқа

адамдарға жауыздықниетті жандар бар. Мҧндай адамдар сандық қауымдастықта да

табылады. Біздің ҿз қауіпсіздігімізді қамтамасыз етуіміз ҥшін қоғамдастықтың басқа

мҥшелеріне ғана сенім арту жеткіліксіз. Біз қорғау деңгейін қамтамасыз ету ҥшін, біз

ҥйлерімізде есіктерге қҧлыптар мен ҿрт дабылдарын орнатамыз. Сол секілді сандық

қауіпсіздікті де қамтамасыз ету ҥшін де бірдей шаралар жасалуы тиіс. Біз деректердің сақтық

кҿшірмелерін вирустардан сақтап, біздің жабдықтарымызды бақылаудан қорғауымыз керек.

Жауапты азаматтар ретінде біз бҧзылуы немесе зиян келтіруі мҥмкін сыртқы кҥштерден

біздің ақпараттарды қорғауымыз қажет. Бҧл мектеп оқушыларының да ҿзінің ақпараттық

қауіпсіздігін қамтамасыз ете алатындай жеке тҧлға болып қалыптасуына деген біздің

жауапкершілігімізді танытады.

291

ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ПРЕПОДАВАНИИ

СПЕЦИАЛЬНЫХ ДИСЦИПЛИН

Аксѐнова И.А., [email protected], Бедная И.И., [email protected]

ГККП Актюбинский Высший политехнический колледж

Подготовка специалистов в области строительства - невозможна без широкого

применения различных аспектов информационных технологий.

Информационные технологии обучения - это процесс подготовки и передачи

информации студенту, средством осуществления которых являются современные

технические средства.

Применение новых информационных технологий в образовании обсуждается в наше

время достаточно широко. Современные педагоги с успехом внедряют новые

информационные технологии в обучение,и изучение строительных дисциплин не является

исключением.

Информационные технологии непосредственно в строительстве помогают

проектировать и определять стоимость строительства.Начиналось применение

информационных технологий в строительстве с решения расчетных задач. В настоящее

время – это сложнейшие системы управления комплексными проектами: начиная с

проектирования зданий, сооружений, инженерных коммуникаций и заканчивая

автоматизированными средствами контроля объектов государственного надзора.

Безусловно, современный преподаватель должен владеть элементарными навыками

работы с компьютером: уметь воспользоваться компакт-диском с компьютерными

программами учебного назначения, иметь представление о работе на компьютере с текстом,

графикой, с интернетом и электронной почтой.

На сегодняшний день существует большое количество различных концепций и

технологий возведения объектов, в зависимости от назначения, типа, геодезических,

гидрогеологических и климатических условий, но все они зависят и базируются именно на

использовании информационных технологий.

Использование информационных технологий помогает в работе педагогов расширять

возможности передачи учебной информации.Применение ИКТ позволяет использовать

научно-познавательный текст, рисунки, схемы, таблицы, рабочие чертежи и

проекты.Использование данных технологий предполагает учѐт индивидуальных

особенностей. Каждый студент работает с оптимальной для него нагрузкой.

Необходимо выделить несколько компьютерных технологий, которые могут быть

использованы в учебном процессе при подготовке студентов строительных специальностей:

– лабораторный практикум

– компьютерное тестирование

– разработка курсовых и дипломных проектов

– расчет сметной стоимости строительства.

Проектирование строительных чертежей в программахAutoCadи ArhiCadоблегчает

труд не только преподавателям, но и студентам.Приобщение студентов к компьютерным

технологиям идет путем использования демонстрационных возможностей компьютера и

проектирования в программе AvtoCadи ArhiCad на уроках специальных строительных

дисциплин, а также расчета сметной стоимости объекта в программах SANA и ABC на

уроках экономических дисциплин.

Уроки с применением компьютерных технологий не только оживляют учебный

процесс, но и повышают мотивацию обучения. Внедрение информационных технологий в

учебный процесс и объединение их с традиционными методами преподавания ставит

студентов перед необходимостью быть готовыми к меняющимся формам обучения, к

восприятию усовершенствованного содержания предметов.


292

Основная образовательная ценность информационных технологий в том, что они

позволяют создать более яркую интерактивную среду обучения с неограниченными

возможностями, оказывающимися в распоряжении и преподавателя, и студента.

Преимущества информационных компьютерных технологий по сравнению с

традиционнымимногообразны. Кроме возможности более иллюстративного, наглядного

представления материала, эффективной проверки знаний и всего прочего, к ним можно

отнести и многообразие организационных форм в работе обучающихся, методических

приемов в работе преподавателя.

При внедрении информационных технологий в учебный процесс предпочтительными в

наших условиях оказались уроки по предметам «Конструкции зданий и сооружений» и

«Технология и организация строительного производства», на которых компьютер

используется при проектировании курсовых и дипломных проектов.

Уроки специальных дисциплин отличаются сложностью используемого оборудования.

И поэтому использование компьютерных обучающих программ на уроках специальных

дисциплин актуальны, прежде всего, из-за возможности наблюдения таких процессов и

явлений, которые либо невозможно провести в кабинете, либо невозможно наблюдать и

трудно представить, понять.

Обучение с использованием ИКТ является не только сообщением определѐнных знаний

студентам, но и развитием у них познавательных интересов, творческого отношения к делу,

стремления к самостоятельному "добыванию" и обогащению знаний и умений, применяя их

в своей практической деятельности.

Интерес к предмету формируется под непосредственным влиянием преподавателя, его

увлеченности предметом, умения передать обучающимся свое отношение не только к

предмету, но и к процессу самосовершенствования методик преподавания.

Сегодня в обучении особый акцент ставится на собственную деятельность студента по

поиску новых знаний. ИКТ позволяют организовать работу студента так, чтобы он захотел

взять и усвоить необходимую информацию, подтолкнуть его к получению знаний.

Таким образом, применение компьютерных технологий на уроках специальных

дисциплин строительных специальностей, позволяет с интересом и быстро усваивать

больший объем информации, проектировать в соответствии с современными требованиями,

определять сметную стоимость строительства. Благодаря информационным технологиям

повышается качество подготовки специалистов.

ТЕХНИКАЛЫҚ ЖҼНЕ КҼСІПТІК ОҚЫТУДА АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

ЖЕТІСТІКТЕРІН ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ

Алашбаева Г.С., Адилканова Г.Б.,

Ақтҿбе жоғары политехникалық колледжі

Бҥгінгі кҥні орта кҽсіби оқу орындарындағы білім алушылардың қазақ ҽдебиеті

бойынша толыққанды білім игеріп, алған білімдерін кҥнделікті ҿмірінде жҽне болашақ

мамандығында қолдана білуге ҥйрету негізгі мақсат етіліп алынғаны жҿн, ал осындай

табысты нҽтижеге жеткізудің бір жолы ол жаңа педагогикалық жҽне ақпараттық, мобильдік

технологиялардың сабақтарда қолданылуында студенттердің саналы тҥрде жасайтын

қызметін ҧйымдастыру технологиясының толыққанды іске асуы болып табылады.

Қазіргі кезде тілдік пҽндерді оқыту ҽдістемемесінде кҿптеген жаңа педагогикалық

технологиялар енгізіліп, оқу ҥдерісіне қарқынды қолданылуда. Кез-келген технологияның

тҥпкі мақсаты қойылған мақсатқа тиімді жҽне нҽтижелі жету болып табылатыны да

белгілі.Осыған орай қазақ ҽдебиетін оқытуда ерекше орын алатын аудиовизуалды

технологияларды атауға болады.Ақпараттық кеңістік дамуы мен қарқынды етек жаюы тілдік

293

пҽндерді оқытуда осы ақпараттарды таратушы қҧралдарды тиімді қолдануға жол ашып

отырғаны да белгілі.

Қазіргі ҿмірді кез-келген адамның техникасыз елестетуі мҥмкін емес.Техниканы

пайдалану жҽне оны іске қосу ҽрекеті ҽрине оңай.Ал сол техниканы білім алу жҥйесінде

қаншалықты ҧтымды қолдануға болатыны мен оның ҽсіресе тілдік пҽндер ҥшін тиімді қҧрал

ету жолдарын іздестіру бҥгінгі кҥннің кезек кҥттірмейтін мҽселесі болып табылады.

Оқытудың аудиовизуалды технологиялары дегеніміз- оқытудың мақсатына жету ҥшін

қолданылатын технология компьютерлік қҧралдарды пайдалану арқылы қызметті

ҧйымдастырудың тҽсілі жҽне де оқытудың кез-келген технологиясы сияқты аудиовизуалды

технологияларға бірнеше белгілер тҽн:

- диагностикалық мақсатталу; - алгоритмдік; - қойылған мақсатқа сҽйкес аудиовизуальды қҧралды таңдау;

- оқыту ҥдерісінің басқарылуы, яғни кері байланыстың болуы; - нҽтижелілік; - ҥнемділік;

Аудиовизуалды технологияны сонымен қатар, кҿптеген ҽдіскерлердің пікірінше, оқыту

қҧралы ретінде оқу ҥдерісінің кез келген кезеңінде пайдалануға болады: уҽждік, ақпараттық,

дербес ақпарат кҿзі, білімді тексеру мен бақылау жҽне тҥзету.

Оқытудың аудиовизуалды технологиясында міндетті тҥрде танымдық, ҿз бетінше

орындалатын, шығармашылық тапсырмалардың дҧрыс таңдалуы қарастырылады.Ҿйткені кез

келген оқыту ҥдерісі материалдың дҧрыс қабылданып, оның ҽрмен қарата ҿзектеліп сонан

соң қажет жағдайда белсендірілуін кҿздейтіні белгілі. Осыған байланысты адам бойында

қызығушылық ҿз кезегінде мына ҥш жағдаймен сипатталады екен:

- қызметке деген оң жҽне жақсы эмоция; - сол эмоциялардың танымдық қырларының болуы; - сол қызметтің ҿзінен шығып тікелей туындайтын уҽждің болуы

Жоғарыда атап ҿткендей, аудиовизуалды технология оқу қҧралы ретінде ҽр тҥрлі

міндеттерді жҥктейді жҽне оларды тҥрлі мақсатта пайдалануға болады.Ол міндеттер мен

мақсаттар мыналар: уҽждік, ақпараттық,бақылау жҽне тҥзету. Бҧл міндеттер қазақ тілі

сабақтарында дербес немесе барлығын біріктіріп іске асыруға болады. Ол ҽрекеттің табысты

болуы сол таңдалғанаудиовизуальды қҧрал арқылы берілген кодталған ақпараттың дҧрыс

шешіліп алынуы болып табылады.

Аудиовизуальды технология оқу ҥдерісіне, сонымен қатар жаңа шығармашылық

жҧмыстар тҥрін қосуға ҥлкен септігін тигізеді жҽне де бҧл жерде студенттердің ҿз бетінше

шығармашылық жҧмыстар дайындауға деген қҧлшыныстарының да артатынын кҿруге

болады. Ҽсіресе студенттердің компьютерлік технологияларды жетік меңгеріп, оның барлық

мҥмкіншілігін пайдалана отырып, тапсырмаларды орындайтынына кҿзіміз жетті деуге де

болады.Осы жерде аудиовизуалды технологияны оқытудың ҽр тҥрлі: репродуктивті,

проблемалық- іздестіру, зерттеу ҽдістерінде де пайдалануға болатынын атап ҿтпекпіз.

Ақпараттық технологиялар мен оқытудың ақпараттық технологиясының

анықтамаларын негізге ала отырып, біз қазақ ҽдебиетін ақпараттық технологиялармен

оқытудың қҧрылымдық ерекшелігін мультимедиялық, компьютерлік, телекоммуникациялық,

аудио-бейнеқҧралдармен, киноҥзінділер арқылы оқыту қҧрылымының негізінде айқындауды

кҿздедік.

Мультимедиялық оқыту технологиясы ҥнемі дамып ҿзгеріп отыру ҽлеуетіне ие. Бҥгінгі

кҥні мультимедиялық қҧралдардың оқыту жҥйесіне еніп отырғаны сонша, пҽнді

мультимедиялық оқыту жҥйесі қалыптасып, олар оқыту ҥдерісіне енгізілуде. Бірақ қазақ

ҽдебиетін орта кҽсіптік білім беру оқу орындарында мультимедиялық тҧрғыдан оқыту

мҽселелеріне арналған зерттеулер жоқтың қасы. Мультимедиялық технология-интерактивті

режимде (қарым – қатынас, диалог тҥрінде) мҽтінді, графиканы, бейне жҽне

мультипликацияны пайдалануға мҥмкіншілік жасайтын бағдарлама. Мультимедиялық

294

технологиялар қазіргі кездегі болашағы мол жҽне кҿп қолданылып жҥрген ақпараттық

технологиялардың бірі.

Олар бейнелердің коллекциясы, мҽтіндер мен мҽліметтер базасын дыбыстап,

бейнелермен, анимациямен жҽне басқа да визуалды кҿркемдеу арқылы бере алады. Оның

интерактивті интерфейсі жҽне басқа да механизмдері болады. Мысалы, қазақ ҽдебиетін

оқытуда мультимедиялық оқу қҧралдарын қолдануда ҽдебиетті игеру студент ҥшін қызықты,

тиімді ҥдеріс болып кҿрінеді жҽне оны игеру жылдамырақ нҽтиже береді.

Мультимедиялық технология оқу мҽтінін жасаушыға ақпараттар массивін ҥлкен

кҿлемде беруге мҥмкіншілік береді. Сондай–ақ мультимедиалық бағдарламалар арқылы

жасалған оқу материалдарында ҽдебиетті игерушіге ҿзінің мҥмкіндігіне сай – логикалық

танымына, қабылдау қарқынына сҽйкес келетін траекторияда – таңдауға мҥмкіндік

болады.Мультимедиа жҥйесінің пайда болуының ҿзі білім, компьютерлік тренинг, бизнес,

мҽнеиет, туризм компьютерлік ойындар, кҽсіби сала қызметтерінің мазмҧны мен

ерекшеліктеріне ҥлкен ҿзгерістер ҽкелді.

Мультимедиа бҥгінгі кҥні компьютерді тҧрмыстық, демалыс, ақпараттық, есту,

бейнеаппаратуралардың орталығына айнадырып отыр. Компьютер адамдар ҥшін қарым-

қатынас қҧралы, жаңалық орталығы мен демалыс аясына айналды.Қарапайым дербес

компьютерде мультимедиялық қҧралдар арқылы дыбыс жазуға, бейнеклиптер, кинолар

кҿруге, жаңалықтармен бейне жҽне дыбыстық, мҽтіндік кҥйде танысуға зор мҥмкіншіліктер

туып отыр.

Мультимедиялық технологияда бейнеконференциялар желісінің жҥйесі кең қолданады.

Бейнеконференциялар желісінің жҥйесі кең қолданады. Бейнеконференциялар технологиясы

бҥгінгі кҥні телемедицинада қашықтықтан оқыту жҥйесінің негізінде жатыр.

Ақпараттық технологиялардың оқытуда қолданылуы білім алушының ішкі уҽждемесін,

оқуға, оқу қызметін атқаруға деген қызығушылығын арттыруды кҿздейді. Сонымен қатар

алынған ҽдеби материалдарға талдау жасау, олар туралы интернет желілерінен сҽйкес

материалдарды тауып, оны оқу қҧралымен салыстыру, мҧғалімнің тапсырмасын орындауда

қажет материалдарды тауып, ҿзіне керегін жҽне оқу мақсатына жететін ғана материалдарды

тауып қолдануды мақсат тҧтатыны белгілі.

Бҥгінде ақпараттық технологиялар тҧтас педагогикалық ҥдерістің ажырамас қҧрамдас

бҿлшегі ретінде қарастырылады. Сондықтан да оқытушы мен білім алушының арасында осы

ақпараттық қҧралдар арқылы ғана субьект-субьектілік қарым-қатынас орнайды.

Ҽдебиет сабақтарында ақпараттық технологияларды қолдану ҽртҥрлі иллюстративті-

бейнелі, анимаацияланған, кино, бейне, аудио материалдарды қолданып сабақтың

ннҽтижелілігін арттыруға ҥлкен кҿмек береді. Білім алушылар тарапынан ҿз бетінше жҧмыс

істеу, материалдарды табу, оларды ҿңдеп, сабаққа, тапсырманы орындауда қолдана білу

оның ҿз бетінше жҧмыс істеуін қалыптастырудың негізі бола алады. Мысалы, компьютерлік

тестілердің қолданылуы оқытушының тексеруге арналған уақытының ҥнемделуіне септігін

тигізсе, Power Point бағдарламасы арқылы жасалған презентациялық материалдар сабақтың

кҿрнекілігін арттырады.Аталмыш технологияны қолдану оқыту ҥдерісінің жандануын



1. Кҽрібаева Б.Қазіргі қазақ ҽдебиетінің кҿркемдік даму арналары-Астана: Елорда,

2001ж.

2. Қҧрманова Б.Ж. Монография.Ақтҿбе-2010ж.

3. Умарова Г.С. Қазақ ҽдебиетінің тарихы.-Астана:Фолиант,2007ж. 4. Мақпырҧлы С.Сыдықов Т.Қазақ ҽдебиеті-Астана

5. Базарбаев М. Заман тудырған ҽдебиет. Таңдамалы ғылыми зерттеулері-Алматы:

Жібек жолы, 2005ж.

ҼОЖ2 ҼОЖ 373 ҚБЖ 74.263.2 Ц 71 Редакциялық алқа Абишева Н.М. ±...

Documents