บทที่ 2 (21 02-56)...

บทท�� 2ทฤษฎี�และงานวิ�จั�ยท��เกี่��ยวิข้�อง

ระบบงานยื�มคื�นเคืร��องม�อและอ�ปกรณ์�การก�ฬา วิ�ทยืาล�ยืการอาชี�พป�วิ ม�ทฤษฎี�และงานวิ�จั�ยืท��เก��ยืวิข้$องและจั%าเป&นต่(อการพ�ฒนาโปรแกรมคือมพ�วิเต่อร� ท�+งทางด้$านแนวิคื�ด้และทางด้$านเทคืน�คืในการวิางระบบฐานข้$อม/ล โด้ยืม�รายืละเอ�ยืด้ข้องทฤษฎี�และงานวิ�จั�ยืท��เก��ยืวิข้$อง ด้�งต่(อไปน�+

2.1 ทฤษฎี�หล�กการเข้�ยืนโปรแกรม2.2 ทฤษฎี�การวิ�เคืราะห�และออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่�2.3 ทฤษฎี�ระบบฐานข้$อม/ล2.4 ทฤษฏี�ระบบเคืร�อข้(ายือ�นเต่อร�เน3ต่2.5 ทฤษฏี�ระบบไคืลเอ3นท� เซ�ร�ฟเวิอร�–

2.6 ทฤษฎี�เวิ3บบราวิเซอร�และเวิ3บเซ�ร�ฟเวิอร�2.7 ทฤษฎี�การวิ�เคืราะห�และออกแบบระบบ2.8 งานวิ�จั�ยืท��เก��ยืวิข้$อง

8

2.1 ทฤษฎี�หล�กี่กี่ารเข้�ยนโปรแกี่รม ภาษาท��จั%าเป&นในการเข้�ยืนโปรแกรมระบบฝ่9ายืงานก�จัการน�กศึ;กษาและฝ่<กประสบการณ์�วิ�ชีาชี�พโปรแกรมวิ�ชีาคือมพ�วิเต่อร� ม�ด้�งน�+ 2.1.1 พ� เ อ ชี พ� (Personal Home Page or Professional Home Page : PHP)

สมประสงคื� ธิ�ต่�น�ลน�ธิ�, (2543) PHP ยื(อมาจัากคื%าวิ(า Personal Home Page Tool เป&นการเข้�ยืนคื%าส��งหร�อโคื$ด้โปรแกรมบนฝ่�� งเซ�ร�ฟเวิอร� (Server – Side Script) คื�อม�การท%างานท��ฝ่�� งข้องเคืร��องคือมพ�วิเต่อร�เซ�ร�ฟเวิอร� ซ;�งร/ปแบบในการเข้�ยืนคื%าส��งการท%างานน�+นจัะม�ล�กษณ์ะคืล$ายืก�บภาษา Perl หร�อภาษา C และสามารถท��จัะใชี$ร(วิมก�บภาษา HTML ได้$อยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพท%าให$ร/ปแบบเวิ3บเพจัข้องเราม�ล/กเล(นมากข้;+น หล�กการท%างานข้อง PHP ม�ด้�งน�+

ภาพท�� 2.1 หล�กการท%างานข้อง PHP

ข้�+นต่อนท�� 1 ฝ่�� งไคืลเอ$นท�จัะท%าการร$องข้อหร�อเร�ยืกใชี$งานไฟล� PHP ท��เก3บในเคืร��องเซ�ร�ฟเวิอร�

เคืร��องคือมพ�วิเต่อร�ข้องเรา(Client) ต่�ด้ต่(อผ่(านทาง HTTP Port

ไฟล� PHP ก3เก3บไวิ$ท�� Web1

62

35

4Web Server คื$นหา และประมวิลผ่ลไฟล� PHP ท�� Client

9

ข้�+นต่อนท�� 2 ฝ่�� งเซ�ร�ฟเวิอร�จัะท%าการคื$นหาไฟล� PHP และท%าการประมวิลผ่ลไฟล� PHP ต่ามท��ไคืลเอ$นท� ท%าการร$องข้อมา

ข้�+นต่อนท�� 3 ท%าการประมวิลผ่ลไฟล� PHP

ข้�+นต่อนท�� 4 และ 5 เป&นการต่�ด้ต่(อก�บฐานข้$อม/ลในฐานข้$อม/ลมาใชี$ร(วิมก�บการประมวิลผ่ล

ข้�+นต่อนท�� 6 ส(งผ่ลล�พธิ�จัากการประมวิลผ่ลไปให$เคืร��องไคืลเอ$นท�

2.1.1.1 เหต่�ผ่ลส%าคื�ญท��ท%าให$ PHP เป&นท��น�ยืม คื�อ เป&นข้องฟร� (Free)

สามารถต่�ด้ต่�+งบน Win32 หร�อ Linux / Unix ได้$ เข้�ยืนง(ายืเพราะน%าเอา Perl และ C มาพ�ฒนาผ่/$ท��

เข้�ยืน Perl หร�อ C อยื/(แล$วิก3สามารถศึ;กษาได้$ง(ายื สามารถต่�ด้ต่(อก�บฐานข้$อม/ลได้$หลายืชีน�ด้ เชี(น

DBases, Access,SQL, Server, Oracle, Sybase, Informix, PostgreSQL, MySQL, FilePro เป&นต่$น

ม�ฟ�งก�ชี�นส%าเร3จัร/ปมาให$ จัากท��เคืยืเข้�ยืนคื%าส��งมากมายืใน Perl, C

เป&น Scripting language ท��สามารถแทรกเป&น Script tag ต่ามจั�ด้ต่(าง ๆ ภายืใน html tag ได้$

รวิด้เร3วิ (Speed) เน��องจัาก PHP น%าข้$อด้�ข้องภาษาสคืร�ปต่�ท��เคืยืม�ในภาษา C, Perl และ Java รวิมก�บคืวิามเร3วิข้อง CGI น%ามาพ�ฒนาอยื/(ใน PHP

Open source เน��องจัากการพ�ฒนาข้อง PHP ไม(ยื;ด้ต่�ด้ก�บบ�คืคืลหร�อกล�(มเล3ก ๆ แต่(เปBด้โอกาสให$โปรแกรมเมอร�ท��วิไปได้$เข้$ามาชี(วิยืพ�ฒนาท%าให$ม�คืนใชี$งานมาก และพ�ฒนาได้$เร3วิข้;+น

Protocol Support สน�บสน�นโปรโต่คือลหลายืแบบท�+ง IMAP, SNMP, NNTP, POP3, HTTP

10

2.1.1.2 ไลบาร�ร�� (Library) ม�ไลบาร�ร��ส%าหร�บการต่�ด้ต่(อก�บแอพพล�เคืชี��นได้$มากมายืหล�กการท%างานข้อง PHP Scripts

ฝ่�� งไคืลเอ$นท� จัะท%าการร$องข้อหร�อเร�ยืกใชี$งาน PHP

Script และรอผ่ลล�พธิ�ท��เคืร��องเซ�ร�ฟเวิอร� ได้$ท%าการประมวิลผ่ล และส(งผ่ลล�พธิ�ท��ได้$กล�บคื�นมาให$

ฝ่�� งเซ�ร�ฟเวิอร� จัะท%าหน$าท��เก3บ PHP Script และท%าการประมวิลผ่ลต่ามท��ไคืลเอ$นท�ได้$ท%าการ ร$องข้อมาข้ณ์ะน�+น และท%าการส(งผ่ลล�พธิ�ท��ได้$ไปให$ไคืลเอ$นท�

2.1.1.3 การแทรกคื%าส��งภาษา PHP ในเอกสาร HTML

เพ��อเป&นการบ(งบอกให$ร/ $วิ(า ส(วินใด้เป&นคื%าส��ง PHP ท��อยื/(ภายืในเอกสาร HTML จั;งได้$ม�การก%าหนด้ส�ญล�กษณ์�ไวิ$ด้�งน�+ ซ;�งสามารถท%าได้$หลายืร/ปแบบ เชี(น<?...?> (SGML style)

<?php…?> <XML style><script language = “php”>…</script> (JavaScript style)<%...%> (ASP style)

ท��น�ยืมก3คื�อแบบแรก โด้ยืเร��มต่$นด้$วิยื <? และจับด้$วิยื ?> และต่รงกลางจัะเป&นคื%าส��งในภาษา PHP เราสามารถวิาง คื%าส��ง PHP ไวิ$ภายืในเอกสาร HTML ต่ามท��ต่$องการได้$ อาจัจัะสล�บก�บ Tag ข้องภาษา HTML

2.1.2 เอชีท�เอ3มแอล (HTML)

งามน�จั อาจัอ�นทร� (2542) HTML ยื(อมาจัากคื%าวิ(า HyperText Markup Language เป&นภาษาหล�กท��ใชี$ในการแสด้งผ่ลบนเวิ3บบราวิเซอร�ในอ�นเทอร�เน3ต่ โด้ยืเราสามารถน%าเสนอข้$อม/ลท��ม�ท�+งต่�วิอ�กษร ภาพ เส�ยืง ภาพยืนต่ร� และสามารถเชี��อมโยืงเอกสารอ��น ๆ ได้$ง(ายื ภาษา HTML ได้$ร�บการพ�ฒนาต่ลอด้เวิลา ป�จัจั�บ�นมาถ;งเวิอร�ชี��น 4.0 แล$วิ HTML น�+นม�ข้$อด้�ในแง(ข้อง การเข้�ยืนท��เราสามารถเร�ยืนร/ $ได้$อยื(างง(ายื

11

ภาษา HTML แบ(งออกเป&น 2 ส(วิน คื�อ ส(วินท��เป&นข้$อคืวิามท��วิ ๆ ไป และส(วินท��เป&นคื%าส��งท��ใชี$ในการก%าหนด้ร/ปแบบข้องข้$อคืวิามท��แสด้ง ซ;�งเราเร�ยืกวิ(า แท3ก (Tag) โด้ยืคื%าส��งข้อง HTML จัะอยื/(ในเคืร��องหมายื < และ > โด้ยืม�หล�กในการเข้�ยืนด้�งน�+

<คื%าส��ง> ข้$อคืวิาม </คื%าส��ง>

เชี(น <TITLE> …….. </TITLE>

ในกรณ์�ท��เราต่$องการใชี$คื%าส��งซ$อนก�นมากกวิ(า 1 คื%าส��ง เราจัะต่$องใชี$คื%าส��งปBด้ส(วินท��อยื/(ในส�ด้ก(อนและจั;งปBด้ล%าด้�บในชี�+นถ�ด้ ๆ มาจันถ;งนอกส�ด้ เชี(น

<H2><I> ข้$อคืวิาม </I></H2>

บางแท3กอาจัจัะไม(ต่$องม�แท3กปBด้ก3สามารถใชี$งานได้$ เชี(น <BR>

เราสามารถพ�มพ�เป&นต่�วิเล3กหร�อใหญ(ก3ได้$ (เวิอร�ชี��น 4 ข้;+นไป)

จัะม�คืวิามหมายืเหม�อนก�น เชี(น <HTML>, <html>, <Html>

2.1.2.1 โคืรงสร$าง HTML พ�+นฐาน โคืรงสร$างข้องภาษา HTML แบ(งออกได้$เป&น 4

ส(วินหล�ก ด้�งน�+<HTML>

<HEAD><TITLE> ห�วิข้$อเวิ3บเพจั

</TITLE></HEAD><BODY>

ส(วินท��ม�เน�+อหา และข้$อม/ลเก��ยืวิก�บ ภาพ Link ท��ปรากฏีในเวิ3บเพจั

</BODY> </HTML>

ตารางท�� 2.1 ร!ปแบบพ"#นฐานโครงสร�างข้องเอกี่สาร HTML

ร!ปแบบ ควิามหมาย

12

<HTML>…</HTML>

<HEAD>…</HEAD>

<TITLE>…</TITLE>

<BODY>…</BODY>

เป&นคื%าส��งแรกท��ต่$องม�ในภาษา HTML โด้ยืจัะอยื/(ท��จั�ด้เร��มต่$นข้องเอกสารและท$ายืเอกสารในแต่(ละแฟCมเป&นส(วินก%าหนด้รายืละเอ�ยืด้ห�วิข้$อเร��อง ภายืในจัะม�คื%าส��งยื(อยือ�กหน;�งคื%าส��งคื�อ <TITLE>

เป&นส(วินแสด้งชี��อห�วิเร��องเวิ3บเพจัท��ต่$องการ ซ;�งต่$องม�คืวิามยืาวิไม(เก�น 64 ต่�วิอ�กษร ห�วิข้$อน�+จัะปรากฏีท�� Title bar ข้องบราวิเซอร�ท��เราใชี$งานอยื/( และปรากฏีอยื/(บน Bookmark ข้องโปรแกรมบราวิเซอร�ด้$วิยืเป&นส(วินข้องเน�+อหาข้องเวิ3บเพจัข้องเรา ท�+งข้$อคืวิาม ร/ปภาพ ต่าราง เส�ยืง และการเชี��อมต่(อไปยื�งเอกสารอ��น ๆ ท��จัะไปแสด้งผ่ลท��เวิ3บบราวิเซอร�

2.1.3 ภาษามายืเอสคื�วิแอล (My SQL)

สงการณ์� พองสวิ(าง (2545) มายืเอสคื�วิแอล (My SQL)

เป&นฐานข้$อม/ลแบบ open source ท��ได้$ร�บ คืวิามน�ยืมในการใชี$งานส/งส�ด้โปรแกรมหน;�งบนเคืร��องให$บร�การ ม�คืวิามสามารถในการจั�ด้การก�บฐานข้$อม/ลด้$วิยืภาษา SQL (Structures Query

Language) อยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพ ม�คืวิามรวิด้เร3วิในการท%างาน รองร�บการท%างานจัากผ่/$ใชี$หลายื ๆ คืนและหลายื ๆ งานได้$ในข้ณ์ะเด้�ยืวิก�น

MySQL ถ�อเป&นระบบจั�ด้การฐานข้$อม/ล (Database

Management System (DBMS)) ท%าหน$าท��เป&นท�+งต่�วิฐานข้$อม/ลและระบบจั�ด้การฐานข้$อม/ล ฐานข้$อม/ลท��ล�กษณ์ะเป&นโคืรงสร$างข้องการเก3บรวิบรวิมข้$อม/ล การท��จัะเพ��มเต่�ม เข้$าถ;งหร�อประมวิลผ่ลข้$อม/ล ท��เก3บในฐานข้$อม/ล จั%าเป&นจัะต่$องอาศึ�ยืระบบจั�ด้การฐานข้$อม/ล ซ;�งจัะท%าหน$าท��เป&นต่�วิกลางในการจั�ด้การก�บข้$อม/ลในฐานข้$อม/ลท�+ง

13

ส%าหร�บการใชี$งานเฉพาะ และรองร�บการท%างานข้องแอพล�เคืชี��นอ��น ๆ ท��ต่$องการใชี$งานข้$อม/ลในฐานข้$อม/ลเพ��อให$ได้$ร�บคืวิามสะด้วิกในการจั�ด้การก�บข้$อม/ลจั%านวินมาก

2.1.3.1 คื%าส��งเบ�+องต่$นส%าหร�บ มายืเอสคื�วิแอล (My SQL)

ส%าหร�บคื%าส��งเพ��อการใชี$งาน MySQL บน Windows

ท�+ง Windows95, Windows98, Windows ME, Windows

NT และ Windows 2000 จัะเหม�อนก�บเวิอร�ชี��นบน Linux คื%าส��งพ�+นฐานเพ��อการใชี$งาน ด้�งน�+

help ด้/ระบบชี(วิยืเหล�อ status แสด้งสถานะข้อง MySQL เชี(น เวิอร�ชี�น

ฐานข้$อม/ลท��ใชี$อยื/( ผ่/$ใชี$ป�จัจั�บ�น exit ออกจัาก MySQL

quit ออกจัาก MySQL

use ใชี$ฐานข้$อม/ล create database สร$างฐานข้$อม/ลใหม( create table สร$างต่ารางใหม( show database แสด้งฐานข้$อม/ลท��ม�อยื/(ใน MySQL show table แสด้งต่ารางท��ม�อยื/(ในฐานข้$อม/ลป�จัจั�บ�นท��ใชี$อยื/( select เล�อกฟBลด้�ท��จัะแสด้งผ่ลข้$อม/ล insert into เพ��มข้$อม/ลเข้$าส/(ต่าราง delete from ลบข้$อม/ลออกจัากต่ารางท��ก%าหนด้ load data local infile โหลด้ข้$อม/ลจัากเท3กซ�ไฟล�ส/(ต่าราง

14

2.2 ทฤษฎี�กี่ารวิ�เคราะห'และออกี่แบบโครงสร�างเวิ(บไซต' การวิ�เคืราะห�และออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่� (Web Site) ได้$ร�บคืวิามน�ยืมอยื(างมาก แต่(ป�ญหาข้องการวิ�เคืราะห�และออกแบบคื�อ การวิ�เคืราะห�และออกแบบในร/ปแบบเด้�ม เชี(น การออกแบบโคืรงสร$างด้$วิยืผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลน�+น ไม(สามารถส��อการวิ�เคืราะห�และออกแบบเวิ3บไซต่�ได้$อยื(างแท$จัร�ง เน��องจัากไม(แสด้งล�กษณ์ะการท%างานท��เก�ด้ข้;+น หร�อหากน%าการวิ�เคืราะห� และออกแบบฐานข้$อม/ลมาใชี$ ก3ไม(สามารถท��จัะคืรอบคืล�มงานเวิ3บไซต่�ท��ไม(เก��ยืวิข้$องก�บฐานข้$อม/ลได้$ ท�+งน�+ป�จัจั�บ�นได้$ม�การพยืายืามน%าเอาการออกแบบเชี�งวิ�ต่ถ� (Object - Oriented) มาใชี$เน��องจัากสามารถแสด้งให$เห3นการออกแบบเวิ3บไซต่�ในล�กษณ์ะเชี�งส(วินประกอบ (Components) แต่(ท�+งน�+เน��องจัากการออกแบบเชี�งวิ�ต่ถ�ยื�งม�คืวิามซ�บซ$อน และอาจัไม(เหมาะก�บการวิ�เคืราะห�และออกแบบเวิ3บไซต่�ท��ผ่/$ศึ;กษาไม(ได้$จั�ด้ท%าในเชี�งวิ�ต่ถ� ด้�งน�+นจั;งเก�ด้การออกแบบเวิ3บไซต่�ในล�กษณ์ะการออกแบบโคืรงสร$างเพ��อแสด้งการท%างานข้องเวิ3บไซต่�

2.2.1 การออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่� Web Structure

ในการออกแบบ โคืรงสร$างเวิ3บไซต่�ในป�จัจั�บ�นน�+นอาจักล(าวิได้$วิ(ายื�งม�ล�กษณ์ะไม(จั%าก�บร/ปแบบ (Free Form) หากในการแสด้งการออกแบบโคืรงสร$างจัะต่$องแสด้งส(วินประกอบ (Components) ท��เวิ3บไซต่�จั%าเป&นต่$องม� ในป�จัจั�บ�นม�กจัะแสด้งแผ่นผ่�งโคืรงสร$างข้องเวิ3บไซต่� ในล�กษณ์ะข้อง Site Map ท%าหน$าท��เสม�อนแผ่นผ่�งบอกทางในเวิ3บไซต่� โด้ยืบอกส(วินประกอบท�+งหมด้ในเวิ3บไซต่� โด้ยืท�+งน�+โคืรงสร$างข้องเวิ3บไซต่�จัะแสด้งให$เห3นถ;งล�กษณ์ะข้องเวิ3บไซต่�ท��จัะเก�ด้ข้;+น โด้ยืแสด้ง Web Structure ด้$วิยื Structure Diagram

โด้ยืแสด้งองคื�ประกอบต่(าง ๆ ข้องเวิ3บไซต่� และการเชี��อมโยืงในล�กษณ์ะทางต่รรกะ (Logical) โด้ยืในล�กษณ์ะเวิ3บไซต่� สามารถแบ(ง

15

ได้$เป&น 2 ส(วิน คื�อ Static และส(วิน Dynamic โด้ยืส(วิน Static

เป&นการจั�ด้ท%า Web Page ท��ม�การเร�ยืกใชี$ Text และ Graphic

รวิมท�+ง Script เพ��อคืวิามสวิยืงาม และเห3นเด้(นชี�ด้เป&นหน$าจัอ หร�อส(วิน Dynamic น�+น ม�การเชี��อมต่(อก�บฐานข้$อม/ล หร�อ ระบบงานอ��น ซ;�งม�การเคืล��อนไหวิในการท%างาน แต่กต่(างจัาก Hypertext

ธิรรมด้า ท�+งน�+ในส(วินท��ม�การเชี��อมต่(อก�บฐานข้$อม/ลน�+นต่$องท%าการออกแบบฐานข้$อม/ลประกอบก�น

ข้�+นต่อนแรกในการออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่�น�+นเร��มจัากการวิ�เคืราะห� คืวิามต่$องการจัากวิ�ต่ถ�ประสงคื�ข้องโคืรงงาน โด้ยืจั�ด้หาแนวิทางหร�อ Theme ข้องการออกแบบ จัากน�+นท%าการออกแบบล�กษณ์ะเชี�งต่รรกะในร/ปแบบข้อง Site Map หร�อ Web

Structure จัากน�+นจั;งแปลงล�กษณ์ะข้อง Web Structure ให$อยื/(ในร/ปแบบทาง Physical ท��พร$อมจัะน%าไปจั�ด้สร$างจัร�ง

การออกแบบเวิ3บไซต่�น�+นคืวิรจัะม�การก%าหนด้ล�กษณ์ะข้องหน$าจัอเพ��อให$เก�ด้คืวิามคืงท�� (Consistency) ข้องข้$อม/ลต่ลอด้ท�+งเวิ3บไซต่� โด้ยืม�การจั�ด้ท%าร(างต่$นแบบท��ม�การน%าไปใชี$ต่ลอด้ท�กหน$าจัอเวิ3บไซต่�ด้$วิยื และสามารถน%ากรรมวิ�ธิ�การจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้ และต่$นแบบมาปร�บประยื�กต่�ใชี$ในข้�+นต่อนการออกแบบเวิ3บไซต่�ด้$วิยืเชี(นก�น ท�+งน�+เน��องจัากถ�อวิ(าเน�+องานส(วินหน;�งในการวิ�เคืราะห� และออกแบบระบบท��เวิ3บไซต่�น�+น ส(วินหน;�ง คื�อ การออกแบบหน$าจัอ

เม��อจั�ด้ท%าโคืรงสร$างท��เป&นเวิ3บไซต่�แล$วิ ส��งท��เก�ด้ต่(อเน��องจัากการแบ(งโคืรงสร$าง คื�อ การจั�ด้การในการแบ(งโฟลเด้อร� (Folder)

หร�อ ได้เร3กทอร�� (Directory) ข้องข้$อม/ลท��สามารถจั�ด้แบ(งเพ��อให$การจั�ด้เก3บเป&นระบบ ท�+งน�+ข้� +นต่อนในการจั�ด้เน�+อท��ด้�งกล(าวิ คื�อการท��แสด้งการออกแบบล�กษณ์ะทางกายืภาพข้องเวิ3บไซต่�น��นเอง ท�+งน�+จัะต่$องท%าการออกแบบ Web Directory ต่ามท��ได้$อ$างอ�งถ;ง Web

16

Structure เอาไวิ$ อาจักล(าวิได้$วิ(า Web Directory คื�อภาพในเชี�ง Physical ข้อง Web Structure

2.2.2 ข้$อคืวิรระวิ�งเก��ยืวิก�บเทคืน�คืการเข้�ยืนเวิ3บเพจั2.2.2.1 การเข้�ยืนเวิ3บไซต่�ท��ด้� คืวิรท%าให$เวิ3บไซต่�ม�ล�กษณ์ะ

ต่ามแนวิทางท��ได้$ก%าหนด้ไวิ$ หน$าเวิ3บเพจัท�ก ๆ หน$าท��คืวิามส�มพ�นธิ�ก�น และสามารถบอกสถานการณ์�ท%างาน ในแต่(ละเวิ3บไซต่�ได้$ และคืวิรม�คืวิามคืงท�� (Consistency)

2.2.2.2 ในด้$านการออกแบบท�+งในด้$านการจั�ด้วิางเน�+อท�� (Spacing) การใชี$ส� (Color) หร�อการใชี$ต่�วิอ�กษร (Font)

นอกจัากน�+เม��อออกแบบเวิ3บไซต่� และน%าไปจั�ด้ท%าน�+น ยื�งคืวิรคื%าน;งถ;งการใชี$งาน (User Interface) โด้ยืคื%าน;งถ;งผ่/$ใชี$งาน และระม�ด้ระวิ�งในการเข้�ยืนโปรแกรม เชี(น การใชี$ส� การใส( Effect/Special

Techniques มากเก�นไปหร�อใส(ส�ท��ม�คืวิามละเอ�ยืด้ส/งซ;�งเคืร��องท��ม�คืวิามสามารถในการประมวิลผ่ลต่%�า อาจัจัะไม(สามารถร�บได้$รวิมท�+งการใชี$ส�ได้$เหมาะสมและถ/กต่$องต่รงต่ามแนวิทางข้องเวิ3บไซต่�และกล�(มผ่/$ใชี$งานด้$วิยื

2.2.2.3 การออกแบบคืวิามละเอ�ยืด้ข้องหน$าจัอหร�อ Resolution ท��จัะต่$องคื%าน;งถ;งกรณ์�ท��เวิ3บไซต่�ม�คืวิามละเอ�ยืด้มากเก�นไป เชี(น 1024x860 หมายืคืวิามวิ(า ผ่/$ใชี$กล�(มเปCาหมายืจัะสามารถใชี$เคืร��องท��รอบร�บการท%างานได้$ ในข้ณ์ะเด้�ยืวิก�นหากใชี$หน$าจัอท��ม�คืวิามหยืาบเก�นไป เชี(น 800x600 อาจัจัะไม(เหมาะสมก�บเน�+องานบางประเภทท��ต่$องการแสด้งร/ปภาพท��ม�คืวิามละเอ�ยืด้ส/ง

2.2.2.4 คืวิามเหมาะสมข้องประเภทไฟล�ท��จัะน%ามาจั�ด้วิาง เชี(น ไฟล�ร/ปภาพคืวิรจัะคื%าน;งถ;งการเร�ยืกใชี$งาน และระยืะเวิลาท��เคืร��องใชี$ในการประมวิลผ่ล เชี(น หากร/ปม�ข้นาด้ใหญ(อาจัต่$องปร�บแก$ให$ม�ข้นาด้เล3กลงเพ��อลด้ระยืะเวิลาการประมวิลผ่ล แต่(ข้ณ์ะเด้�ยืวิก�นจัะ

17

ต่$องท%าให$สามารถยื�ด้หยื�(นและเร�ยืกด้/ร/ปข้นาด้ใหญ(ได้$ต่ามคืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$

2.2.2.5 การใชี$ Blinking เพ��อเร�ยืกคืวิามสนใจั หากม�มากเก�นไป แทนท��จัะท%าให$เวิ3บไซต่�น(าสนใจั จัะท%าให$ผ่/$ใชี$ร/ $ส;กไม(สะด้วิกในการใชี$งาน หร�ออาจัเก�ด้คืวิามร%าคืาญ

2.2.2.6 การเล�อกใชี$เคืร��องม�อในการสร$างเวิ3บไซต่�น�+นจัะต่$องคื%าน;งถ;งการรองร�บ การใชี$งานข้อง Web Browsers ท��แต่กต่(างก�น ท�+งน�+หากม�การใชี$เคืร��องม�อท��ไม(สามารถรองร�บ Web

Browsers ได้$ท%าประเภท คืวิามม�การแจักแจังเพ��อให$ผ่/$ใชี$ได้$ทราบ2.2.2.7 ส��งส%าคื�ญท��ส�ด้ข้องการเข้�ยืนเวิ3บไซต่�เพ��อให$เป&น

Professional คื�อ ท%าให$เก�ด้คืวิามเป&นสากล และน(าเชี��อถ�อ ด้�งน�+น จั;งคืวิรจัะศึ;กษาเวิ3บไซต่�ท��ม�มาต่รฐาน และเป&นสากลวิ�เคืราะห�ส��งท��ท%าให$เวิ3บไซต่�น�+นด้/เป&นสากล และจัะพบวิ(าไม(ใชี(การใชี$ส�หร�อเทคืน�คืเข้$าไปมาก ๆ หากแต่( จัะใชี$คือนเซ3ปต่�เร�ยืบหร/ ด้/เป&นสากล น��นคื�อท%าให$เวิ3บไซต่�ด้/สะอาด้ต่าและเหมาะก�บการเข้$าไปใชี$งานอยื(างเป&นธิรรมด้า

2.2.3 คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บผ่/$ใชี$ระบบและหน$าจัอ (User Interface)

ในการออกแบบระบบงานคือมพ�วิเต่อร�ใด้ ๆ น�+นนอกเหน�อจัากม�มมองในส(วินข้องกระบวินการท%างานและข้$อม/ลแล$วิ ยื�งม�ส(วินหล�กท��ต่$องคื%าน;งถ;งคื�อ การคื%าน;งถ;งคืวิามส�มพ�นธิ�ก�บผ่/$ใชี$ระบบ (User Interface)

ด้�งน�+น หากในการจั�ด้ท%าโคืรงงาน ผ่/$ศึ;กษาจั%าเป&นต่$องเร�ยืนร/ $คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างมน�ษยื�ก�บการใชี$งานระบบคือมพ�วิเต่อร� ท%าคืวิามเข้$าใจัก�บผ่/$ใชี$ระบบงาน จั%ากฎีการออกแบบระบบงานมาประยื�กต่�ใชี$ในการออกแบบ และต่$องคื%าน;งถ;งกรรมวิ�ธิ�ในการจั�ด้การก�บอ�ปกรณ์�

18

(Interaction Device) ท��เก��ยืวิข้$องก�บระบบ และเวิลาการต่อบสนองในการท%างานข้องระบบ นอกจัากน�+นจั%าเป&นต่$องเร�ยืนร/ $ในเร��องการจั�ด้การเร��องส�ท��ใชี$ และการจั�ด้การเร��องโคืรงสร$างหน$าจัอ ซ;�งผ่ลจัากการท%าทฤษฎี�ด้�งกล(าวิข้$างต่$นมาประยื�กต่�ใชี$จัะส(งผ่ลใชี$ได้$ระบบงานคือมพ�วิเต่อร�ท��ม�ประส�ทธิ�ภาพ ท�+งในด้$านฟ�งก�ชี��นการใชี$งานและคืวิามส�มพ�นธิ�ก�บผ่/$ใชี$ระบบ

2.2.4 คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างมน�ษยื�ก�บการใชี$งานระบบคือมพ�วิเต่อร�

2.2.4.1 ล�กษณ์ะทางกายืภาพข้องผ่/$ใชี$และสถานท��ปฏี�บ�ต่�งาน

2.2.4.2 คืวิามร/ $ส;กน;กคื�ด้และคืวิามสามารถในการร�บร/ $2.2.4.3 คืวิามแต่กต่(างด้$านบ�คืล�กภาพ2.2.4.4 คืวิามแต่กต่(างด้$านวิ�ฒนธิรรมและเชี�+อชีาต่�

2.2.5 กฎีหล�กในการออกแบบ (Golden Rules of Interfaces Design)

2.2.5.1 คืวิามคืงท��ภายืในระบบ2.2.5.2 คืวิามสามารถในการอน�ญาต่ใชี$ป�9ม Shortcuts

2.2.5.3 ข้$อม/ลต่อบสนอง2.2.5.4 การจั�ด้กล�(มข้องการกระท%าไวิ$อยื(างเป&นล%าด้�บ2.2.5.5 การปCองก�น จั�ด้การและแก$ไข้คืวิามผ่�ด้พลาด้2.2.5.6 คืวิามง(ายืในการท%าซ%+า2.2.5.7 การรองร�บการคืวิบคื�มการใชี$งาน2.2.5.8 การลด้คืวิามจั%าระยืะส�+น

2.2.6 แนวิทางในการแสด้งข้$อม/ล (Guidelines for data Display)

2.2.6.1 การจั�ด้การเก��ยืวิก�บการแสด้งข้$อม/ล (Organize the display)

19

ข้$อม/ลท��แสด้งจัะต่$องคืงท�� ข้$อม/ลท��แสด้งจัะต่$องเก�ด้ประโยืชีน�ก�บผ่/$ใชี$ระบบ ข้$อม/ลต่$องไม(ใชี$คืวิามจั%าเป&นข้องผ่/$ใชี$ระบบมากน�ก ข้$อม/ลท��แสด้งจัะต่$องเหมาะสมก�บข้$อม/ลท��ปCอนเข้$าไป ข้$อม/ลจัะต่$องยื�ด้หยื�(นส%าหร�บผ่/$ใชี$ในการคืวิบคื�ม

2.2.6.2 การด้;งด้/ด้คืวิามสนใจัข้องผ่/$ใชี$ระบบ การจั�ด้กล�(มข้$อม/ล (Intensity)

การเน$นข้$อม/ล (Marking)

ข้นาด้ข้องข้$อม/ล (Sizing)

ล�กษณ์ะอ�กษร (Font)

การใชี$คืวิามแต่กต่(างข้องส� (Inverse video)

การใชี$การกระพร�บ (Blinking) แต่(คืวิรระวิ�งอยื(าใชี$มากไป

การใชี$ส� การใชี$ส�กระพร�บ (Color Blinking)

การใชี$เส�ยืง (Audio)

2.2.6.3 แนวิทางในการก%าหนด้การปCอนข้$อม/ลเข้$า คืวิามคืงท��ในการปCอนข้$อม/ลเข้$า การใชี$การใส(ข้$อม/ลจัากผ่/$ใชี$น$อยืท��ส�ด้ การปCอนข้$อม/ลต่$องไม(ใชี$คืวิามจั%าข้องผ่/$ใชี$ระบบมาก

น�ก คืวิามยื;ด้หยื�(นในการปCอนข้$อม/ลข้องผ่/$ใชี$

2.2.7 หล�กในการจั�ด้จัอภาพและวิ�นโด้วิ�ในการออกแบบหน$าจัอน�+น ผ่/$ออกแบบระบบจัะต่$องท%าการ

วิ�เคืราะห�อ�นพ�ต่และเอาท�พ�ต่และข้�+นต่อนท��จัะเก�นในกระบวินการน�+น ๆ นอกจัากน�+นต่$องม�การจั�ด้คืวิามเหมาะสมข้องจั%านวินข้$อม/ลท��จัะท%าการ

20

แสด้งในแต่(ละหน$าจัอ คื�อ ม�การบร�หารพ�+นท��หน$าจัอ นอกเหน�อไปจัากการคื%าน;งแนวิทางในการแสด้งข้$อม/ล

2.2.7.1 แนวิทางในการจั�ด้จัอภาพ หน$าจัอคืวิรม�คื%าอธิ�บายืข้$อม/ลในท�ก ๆ ส(วิน

ส��งท��น%าเสนอบนหน$าจัอคืวิรเข้$าใจัได้$ท�นท� ร/ปแบบและการน%าเสนอม�คืวิามคืงท�� ส� +น กระชี�บ เร�ยืบ

ง(ายื น%าเสนออยื(างม�โคืรงสร$าง การน%าเสนอข้$อคืวิามคืวิรม�ล�กษณ์ะชี�ด้ซ$ายื การน%าเสนอหน$าจัอต่(อเน��องคืวิรม�เลข้ก%าก�บ คืวิรใชี$ผ่/$ใชี$สามารถคืวิบคื�มอ�นพ�ต่และเอาท�พ�ต่ได้$เอง

2.2.7.2 การจั�ด้การเร��องส� (Coloring)

ส� เป&นป�จัจั�ยืส%าคื�ญในการแสด้งภาพ ด้�งน�+น ในการใชี$ส�ในการจั�ด้การระบบท�+งอาจัให$คื�ณ์และโทษน�+น หมายืถ;ง การใชี$ส�ท��เหมาะสม การใชี$ระบบเป&นท��น(าสนใจัแต่(หากใชี$ส�ท��ไม(เหมาะสม จัะส(งผ่ลให$เก�ด้คืวิามไม(น(าใชี$งานข้องระบบ ซ;�งอาจัจัะสร�ปได้$ด้�งน�+ ต่(อหน$า 18 ใชี$ส�จั%านวินจั%าก�ด้ เพ��อไม(ให$หน$าจัอม�ล�หลากหลายืเก�นไปหล�กเบ�+องต่$น ไม(คืวิรใชี$ส�เก�น 4 ส� ส%าหร�บการน%าเสนอข้$อคืวิาม 1

จัอภาพ และไม(เก�น 5 ส� ส%าหร�บการแสด้งจัอภาพต่(อเน��องใชี$ส�เพ��อท%าให$งานเร3วิข้;+น (Highlight or Motivate) หร�อชี$าลงเน��องจัากส�ม�ส(วินกระต่�$นผ่/$ใชี$ และม�ส(วินท%าให$ผ่/$ใชี$ร/ $ส;กวิ(างานคืวิรรอใชี$ส�เพ��อรองร�บการท%างานต่ามคืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$ใชี$ส�เพ��อลด้งานข้องผ่/$ใชี$ระบบออกแบบโด้ยืใชี$ส�ข้าวิ คื%าก(อน (Monochrome)ใชี$ส�ในการจั�ด้ล�กษณ์ะหร�อสร$างร/ปแบบ (Format)เล�อกใชี$ส�แบบคืงท�� (Consistency) ไม(เล�อกใชี$ส�มากเก�นไปเน��องจัาก จัะท%าให$เก�นการส�บสนการใชี$ส�ผ่�ด้จัะท%าให$เก�นคืวิามเข้$าใจัผ่�ด้ (Misleading)ส�แด้ง

21

หมายืถ;ง อ�นต่รายื, หยื�ด้, เก�นคืวิามล$มเหลวิ ส�เหล�อง หมายืถ;ง การเต่�อน, ข้$อม/ล ส�เข้�ยืน หมายืถ;ง ไป, ปลอด้ภ�ยื

เปล��ยืนส�เม��อสถานนะข้องหน$าจัอเปล��ยืน ใชี$คืวิามเข้$มข้องส�ในการแสด้งข้$อม/ล ใชี$ส�เพ��อให$เก�ด้การเหมาะสมทางกราฟBก การใชี$ต่�วิอ�กษรส�น%+าเง�นจัะอ(านยืาก ส�ฟCาหร�อส�น%+าเง�น ม�นถ/กใชี$ส%าหร�บท%า Background

ส�แด้งหร�อเข้�ยืวิ ม�นอยื/(ในศึ/นยื�กลางข้องคืวิามสนใจั ส�ใกล$เคื�ยืงก�นจัะอ(านยืาก

2.2.7.3 ข้$อระวิ�งในการใชี$ส�ถ$าใชี$ส�ท��ม�คืวิามละเอ�ยืด้ส/งเก�นไป อาจัท%าให$เคืร��อง

คือมพ�วิเต่อร�ม�คืวิามสามารถในการแสด้งภาพต่%�าไม(สามารถร�บข้$อม/ลได้$

2.2.7.4 การจั�ด้ต่�วิอ�กษร การใชี$ต่�วิใหญ( หร�อต่�วิเล3ก เพ��อเน$นข้$อคืวิาม ข้นาด้ข้องต่�วิอ�กษร ให$เหมาะสมก�นการจั�ด้หน$าจัอ ล�กษณ์ะข้องต่�วิอ�กษรเหมาะก�บการใชี$งาน

2.2.7.5 การใชี$ส�ญล�กษณ์� (Icon)

ใชี$ส�ญล�กษณ์�เพ��อด้;งด้/ด้คืวิามสนใจั ใชี$ส�ญล�กษณ์�เพ��อเพ��มประส�ทธิ�ภาพการท%างาน ใชี$ส�ญล�กษณ์�เพ��อให$เก�ด้การประหยื�ด้เน�+อท�� ไม(คืวิรคืาด้หวิ�งวิ(าผ่/$ใชี$จัะเข้$าใจัส�ญล�กษณ์� คืวิรจั�ด้คื%า

อธิ�บายืไวิ$2.2.7.6 การใชี$เมาส�

ไม(คืวิรให$ผ่/$ใชี$ท%าการลากเมาส�ในการท%างานระยืะทางไกล

22

ไม(คืวิรให$ผ่/$ใชี$ส�บเปล��ยืนระหวิ(างเมาส�ก�บคื�ยื�บอร�ด้บ(อยื ๆ

ใชี$เมาส�เพ��อให$เก�ด้ประโยืชีน� ทด้แทนการพ�มพ�2.2.8 ม�มมองข้องการจั�ด้หน$าจัอ (Visual of User

Interface)2.2.8.1 คืวิามแต่กต่(าง (Contrast) การใชี$คืวิามแต่กต่(าง

เพ��อเป&นจั�ด้พ;งด้/ด้ในแต่(ละหน$าจัอหร�อชี(วิยืในการจั�ด้แบ(งกล�(ม2.2.8.2 การท%าซ%+า (Repetition) เพ��อให$เก�ด้คืวิามคืงท��ใน

ส(วินต่(าง ๆ ข้องหน$าจัอในเร��องส� ข้นาด้ ป�9ม ต่�วิอ�กษร2.2.8.3 การจั�ด้ท�ศึทาง (Alignment) จัะท%าให$หน$าจัอเก�ด้

คืวิามสวิยืงาม2.2.8.4 การจั�ด้กล�(ม(Proximity) จัะท%าให$การใชี$งานข้อง

หน$าจัอเป&นไปได้$อยื(างประส�ทธิ�ภาพ2.2.9 มาต่รฐานการออกแบบหน$าจัอ (Standard of User

Interface Design) มาต่รฐานในการออกแบบหน$าจัอ หมายืถ;ง ข้$อก%าหนด้ในการ

จั�ด้ท%าการออกแบบหน$า หร�อระบบงานท��จัะน%าไปใชี$ท�+งหมด้ในระบบงานหร�อท�ก ๆ หน$าจัอ เพ��อส��อส�ญล�กษณ์�หร�อจั�ด้ท%ามาต่รฐานเพ��อให$เก�ด้คืวิามคืงท�� (Consistency) ข้องระบบงาน ต่�วิอยื(างเชี(น ร/ปแบบส�ญล�กษณ์� โลโก$, ป�9มหร�อไอคือน เพ��อแสด้งข้$อต่กลงในการออกแบบหน$าจัอ การใชี$ส� เป&นต่$น

2.2.10 องคื�ประกอบข้องการออกแบบเวิ3บไซต่�อยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพ

2.2.10.1 คืวิามเร�ยืบง(ายื (Simplicity)

หล�กส%าคื�ญข้องคืวิามเร�ยืบง(ายื คื�อ การส��อสารเน�+อหาถ;งผ่/$ใชี$โด้ยืจั%าก�ด้องคื�ประกอบเสร�มท��เก��ยืวิข้$องก�บการน%าเสนอให$เหล�อเฉพาะส��งท��จั%าเป&นเท(าน�+น

23

2.2.10.2 คืวิามสม%�าเสมอ (Consistency)

การสร$างคืวิามสม%�าเสมอให$ก�บเวิ3บไซต่� สามารถท%าได้$โด้ยืใชี$ร/ปแบบเด้�ยืวิก�นต่ลอด้ท�+งเวิ3บไซต่� เน��องจัากผ่/$ใชี$จัะร/ $ส;กก�บเวิ3บไซต่�วิ(าเป&นเสม�อนสถานท��จัร�ง ถ$าล�กษณ์ะข้องแต่(ละหน$าในเวิ3บไซต่�เด้�ยืวิก�นน�+นแต่กต่(างก�นมาก ผ่/$ใชี$ก3เก�ด้คืวิามส�บสน และไม(แน(ใจัวิ(าก%าล�งอยื/(ในเวิ3บเด้�มหร�อไม(

2.2.10.3 คืวิามเป&นเอกล�กษณ์� (Identity)

การออกแบบต่$องคื%าน;งถ;งล�กษณ์ะข้ององคื�กร เน��องจัากร/ปแบบข้องเวิ3บไซต่�สามารถจัะสะท$อนถ;งเอกล�กษณ์� และล�กษณ์ะข้ององคื�กรน�+นได้$ ซ;�งการใชี$ชี�ด้ส�, ชีน�ด้ต่�วิอ�กษร, ร/ปภาพ และกราฟBกจัะม�ผ่ลกระทบต่(อร/ปแบบข้องเวิ3บไซต่�อยื(างมาก ผ่/$ออกแบบจั;งต่$องเล�อกใชี$องคื�ประกอบเหล(าน�+อยื(างเหมาะสม

2.2.10.4 เน�+อหาท��ม�ประโยืชีน� (Useful Content)

เน�+อหาถ�อเป&นส��งส%าคื�ญท��ส�ด้ในเวิ3บไซต่� ด้�งน�+นในเวิ3บไซต่�คืวิรจั�ด้เต่ร�ยืมเน�+อหา และข้$อม/ลท��ผ่/$ใชี$ต่$องการให$ถ/กต่$อง และสมบ/รณ์� โด้ยืม�การปร�บปร�ง และเพ��มเต่�มให$ท�นต่(อเหต่�การณ์�อยื/(เสมอ เน�+อหาท��ส%าคื�ญท��ส�ด้ คื�อ เน�+อหาท��สร$างข้;+นมาเอง โด้ยืท�มงานข้องต่นและไม(ซ%+าก�บเวิ3บอ��น เพราะจัะเป&นส��งท��ด้;งด้/ด้ผ่/$ใชี$ได้$เข้$ามาในเวิ3บไซต่�อยื/(เสมอ

2.2.10.5 ระบบเนวิ�เกชี�นท��ใชี$ง(ายื (Use – Friendly Navigation)

ระบบเนวิ�เกชี�นเป&นองคื�ประกอบท��ส%าคื�ญมากข้องเวิ3บไซต่� จั;งต่$องออกแบบให$ผ่/$ใชี$เข้$าใจัได้$ง(ายื และใชี$งานสะด้วิก โด้ยืใชี$กราฟBกท��ส��อคืวิามหมายืร(วิมก�บคื%าอธิ�บายืท��ชี�ด้เจัน รวิมท�+งม�ร/ปแบบและล%าด้�บข้องรายืการท��สม%�าเสมอ อาจัเพ��มเนวิ�เกชี�นท��เป&นต่�วิอ�กษรไวิ$ท��ต่อนท$ายืข้องหน$า เพ��อชี(วิยือ%านวิยืคืวิามสะด้วิกให$ก�บผ่/$ใชี$ท��ส� �งให$

24

บราวิเซอร�ไม(แสด้งร/ปบกราฟBก (ยืกเล�กออปชี��น Show Picture)

เพ��อคืวิามรวิด้เร3วิในการเร�ยืกด้/ 2.2.10.6 ม�ล�กษณ์ะท��น(าสนใจั (Visual Appeal)

เป&นเร��องยืากท��จัะต่�ด้ส�นใจัวิ(าหน$าต่าข้องเวิ3บไซต่�แห(งใด้แห(งหน;�งน�+นน(าสนใจัหร�อไม( เพราะเก��ยืวิข้$องก�บคืวิามชีอบข้องแต่(ละบ�คืคืล อยื(างไรก3ด้� หน$าต่าข้องเวิ3บไซต่�จัะม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บคื�ณ์ภาพข้ององคื�ประกอบต่(าง ๆ เชี(น คื�ณ์ภาพข้องกราฟBกท��จัะต่$องสมบ/รณ์�ไม(ม�ร(องรอยืข้องคืวิามเส�ยืหายืเป&นจั�ด้ด้(าง หร�อม�ข้องเป&นข้�+นบ�นได้ให$เห3น การใชี$ชีน�ด้ต่�วิอ�กษรท��อ(านง(ายืสบายืต่า และการใชี$โทนส�ท��เข้$าก�นอยื(างสวิยืงาม เป&นต่$น

2.2.10.7 การใชี$งานอยื(างไม(จั%าก�ด้ (Compatibility)

คืวิรออกแบบเวิ3บไซต่�ให$ผ่/$ใชี$ส(วินใหญ(เข้$าถ;งได้$มากท��ส�ด้ โด้ยืไม(ม�การบ�งคื�บให$ผ่/$ใชี$ ต่$องต่�ด้ต่�+งโปรแกรมใด้ ๆ เพ��มเต่�มหร�อต่$องเล�อกใชี$บราวิเซอร�ชีน�ด้ใด้ชีน�ด้หน;�งจั;งจัะสามารถเข้$าถ;งเน�+อหาได้$ สามารถแสด้งผ่ลได้$ในท�กระบบปฏี�บ�ต่�การ และท��คืวิามละเอ�ยืด้หน$าจัอต่(าง ๆ ก�นอยื(างไม(ม�ป�ญหา ส��งเหล(าน�+จัะยื��งม�คืวิามส%าคื�ญมากข้;+น ส%าหร�บเวิ3บไซต่� ท��ม�ผ่/$ใชี$บร�การจั%านวินมาก หร�อม�กล�(มเปCาหมายืท��หลากหลายื

2.2.10.8 คื�ณ์ภาพในการออกแบบ (Design Stability)

ถ$าอยืากให$ผ่/$ใชี$ร/ $ส;กวิ(าเวิ3บน�+ม�คื�ณ์ภาพถ/กต่$อง และเชี��อถ�อได้$ ก3คืวิรให$คืวิามส%าคื�ญก�บการออกแบบเวิ3บไซต่�อยื(างมาก เชี(นเด้�ยืวิก�บส��อประเภทอ��น ๆ ท��ต่$องออกแบบและเร�ยืบเร�ยืงเน�+อหาอยื(างรอบคือบ เวิ3บไซต่�ท��ท%าข้;+นอยื(างลวิก ๆ ไม(ม�มาต่รฐานการออกแบบและจั�ด้ระบบข้$อม/ลน�+น เม��อม�ข้$อม/ลเพ��มข้;+นเร��อยื ๆ ก3จัะเก�ด้ป�ญหาและไม(สามารถสร$างคืวิามน(าเชี��อถ�อจัากผ่/$ใชี$ได้$

2.2.10.9 ระบบการใชี$งานท��ถ/กต่$อง (Function Stability)

25

ระบบการท%างานต่(าง ๆ ในเวิ3บไซต่�จัะต่$องม�คืวิามแน(นอน และท%าหน$าท��ได้$อยื(างถ/กต่$อง ต่�วิอยื(างเชี(น ถ$าม�แบบฟอร�มส%าหร�บให$ผ่/$ใชี$การกรอกข้$อม/ล ก3ต่$องแน(ใจัวิ(าฟอร�มน�+นสามารถใชี$การได้$จัร�งอยื(างง(ายืท��ส�ด้ก3คื�อ ล�งคื�ต่(าง ๆ ท��ม�อยื/(น� +นจัะต่$องเชี��อโยืงไปยื�งหน$าท��ม�ปรากฏีอยื/(จัร�ง และถ/กต่$องด้$วิยื

2.2.11 ข้�+นต่อนการพ�ฒนาเวิ3บไซต่�

ภาพท�� 2.2 ข้�+นต่อนการพ�ฒนาเวิ3บไซต่�

Phase 1 : ส+ารวิจัป,จัจั�ยส+าค�ญ (Research)

1. ร/ $จั�กต่�วิเอง-ก%าหนด้เปCาหมายืและส%ารวิจัคืวิามพร$อม2. เร�ยืนร/ $ผ่/$ใชี$-ระบบกล�(มผ่/$ใชี$และศึ;กษาคืวิามต่$องการ

1. เปCาหมายืกล�กข้องเวิ3บไซต่�2. คืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$3. กลยื�ทธิ�ในการแข้(งข้�น

ส��งท��ได้�ร�บ

Phase 2 : พ�ฒนาเน"#อท�� (Site Content)1. สร$างกลยื�ทธิ�การออกแบบ2. หาข้$อสร�ปข้อบเข้ต่เน�+อหา

1. แนวิทางการออกแบบเวิ3บไซต่�2. ข้อบเข้ต่เน�+อหาและการใชี$งานPhase 3 : พ�ฒนาโครงสร�าง

เวิ(บไซต' (Sit Structure)1. จั�ด้ระบบข้$อม/ล2. จั�ด้ท%าโคืรงสร$างข้$อม/ลPhase 4 : ออกี่แบบและพ�ฒนาเวิ(บ(Visual Design)1. ออกแบบล�กษณ์ะหน$าจัาPhase 5 : พ�ฒนาและด้+าเน�นกี่าร1. ลงม�อพ�ฒนาเวิ3บไซต่�2. เปBด้ต่�วิเวิ3บไซต่�

1. แผ่นผ่�งโคืรงสร$างข้$อม/ล2. แนวิทางการท(องเวิ3บไซต่�3. ระบบเนวิ�เกชี�น1. ล�กษณ์ะหน$าต่าข้องเวิ3บไซต่�2. เวิ3บเพจัต่$นแบบท��จัะใชี$ในการพ�ฒนา1. เวิ3บไซต่�ท��สมบ/รณ์�2. เปBด้ต่�วิเวิ3บไซต่�และท%าให$เป&นท��ร/ $จั�ก3. แนวิทางการด้/แล

26

2.2.12 การจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้ (Storyboard) และต่$นแบบ (Prototype)

การจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้ เร��มจัากการออกแบบโคืรงสร$างเมน/รายืการโด้ยืโคืรงสร$างเมน/รายืการเปร�ยืบเสม�อนเคืร��องม�อแสด้งรายืละเอ�ยืด้ โคืรงสร$างรายืการท�+งหมด้ ท��เก�ด้ข้;+นภายืในระบบ นอกจัากน�+นยื�งเป&นพ�+นฐานในการจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้ ท�+งน�+ท%าหน$าท��อธิ�บายืภาพรวิมข้องท�+งระบบ และแสด้งการเชี��อมโยืงระหวิ(างหน$าจัอในระบบ ท�+งน�+การออกแบบโคืรงสร$างเมน/รายืการจัะต่$องสอด้คืล$องก�บการจั�ด้ท%าการวิ�เคืราะห�กระบวินการ และหล�กการออกแบบโด้ยืคื%าน;งถ;งคืวิามส�มพ�นธิ�ก�บผ่/$ใชี$ระบบ

2.2.12.1 สต่อร��บอร�ด้ (Storyboard)

ท%าหน$าท��แสด้งรายืละเอ�ยืด้เพ��มเต่�มจัากการท��โคืรงสร$างเมน/รายืการได้$เล(าถ;งเร��องราวิข้�+นต่อนในการท%างานข้องระบบ โด้ยืจัะแสด้งการน%าข้$อม/ลเข้$าและการน%าข้$อม/ลออก รวิมท�+งกระบวินการในแต่(ละข้�+นต่อนข้องแต่(ละหน$าจัอในระบบโด้ยื การออกแบบจัะต่$องด้%าเน�นการต่ามโคืรงสร$างข้องระบบท��ได้$วิ(างแนวิทางไวิ$ ต่ามโคืรงสร$างเมน/รายืการข้องระบบท��จัะเก�ด้ข้;+น

2.2.12.2 ต่$นแบบ (Prototype)

คื�อ ส��ออธิ�บายืล�กษณ์ะข้องระบบท��เก�ด้ข้;+นในล�กษณ์ะร/ปธิรรมมากกวิ(าท��จัะเป&นการส��อผ่(านรายืละเอ�ยืด้ในร/ปแบบต่�วิหน�งส�อ โด้ยืน%าเสนอม�มมองข้องระบบ (Visual Modeling) ต่$นแบบจั;งได้$ชี��อวิ(าเป&นส��อในการแสด้งผ่ลข้องระบบท��ผ่/$ใชี$จัะได้$ร�บ (What you

see what you get: WYSIWYG) หร�ออาจักล(าวิได้$วิ(าชี(วิยืให$ผ่/$ใชี$ระบบได้$ทราบถ;งคืวิามต่$องการในฟ�งก�ชี��นข้องระบบ (I Know it

when I see it : IKIWISI) และถ�อเป&นเคืร��องม�อส%าคื�ญท��เม��อน%ามาประกอบก�บการจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้และ สามารถอธิ�บายืถ;งรายืละเอ�ยืด้ข้องระบบงานได้$ท�+งในร/ปแบบรายืละเอ�ยืด้และม�มมองข้อง

27

ระบบ โด้ยืต่$นแบบไม(จั%าเป&นต่$องเป&นระบบงานจัร�งหากเป&นการจั%าลองล�กษณ์ะข้องหน$าจัอท��จัะเก�ด้ข้;+นเท(าน�+น ท�+งน�+การจั�ด้ท%าต่$นแบบจัะต่$องสอด้คืล$องก�บหล�กการออกแบบ โด้ยืคื%าน;งถ;งผ่/$ใชี$ระบบเป&นส%าคื�ญ (User Interface Design) และมาต่รฐานการออกแบบหน$าจัอ

2.2.13 ล�กษณ์ะข้องโคืรงสร$างเมน/รายืการท%าหน$าท��แสด้งรายืละเอ�ยืด้ข้องหน$าจัอและการเชี��อโยืง โด้ยื

เปร�ยืบเสมอนแผ่นท��น%าทาง (Navigator) ส%าหร�บรายืการท�กหน$าท��จัะเก�ด้ข้;+นในระบบ โด้ยืท�+งน�+จั%านวินหน$าจัอท��เก�ด้ข้;+นในโคืรงสร$างเมน/รายืการต่$องม�จั%านวินเท(าก�บท��แสด้งในสต่อร��บอร�ด้ และต่$นแบบ ต่$องสอด้คืล$องก�บข้�+นต่อนการวิ�เคืราะห�และออกแบบอ��น ๆ ด้$วิยื ล�กษณ์ะข้องสต่อร��บอร�ด้และต่$นแบบ แสด้งรายืละเอ�ยืด้ประกอบด้$วิยื

2.2.13.1 ชี��อหน$าจัอและรายืละเอ�ยืด้2.2.13.2 ข้$อม/ลเข้$า (Input) และข้$อม/ลออก (Output)

2.2.13.3 การเชี��อโยืงเข้$าส/(และออกจัากหน$าจัอ2.2.13.4 กระบวินการหร�อฟ�งก�ชี�นท��ได้$กระท%าก�บหน$าจัอ

น�+น (Function/Process)

2.2.13.5 ร/ปแสด้งหน$าจัอหร�อต่$นแบบ

2.3 ทฤษฎี�ระบบฐานข้�อม!ล (Database)

2.3.1 คืวิามหมายืข้องฐานข้$อม/ล สมจั�ต่ร อาจัอ�นทร� (2542) ฐานข้$อม/ล คื�อ การจั�ด้เก3บข้$อม/ล

อยื(างม�ระบบและคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างข้$อม/ล ประกอบด้$วิยืรายืละเอ�ยืด้ข้องข้$อม/ลท��เก��ยืวิข้$องก�น ซ;�งถ/กน%ามาใชี$ในงานด้$านต่(าง ๆ ไม(วิ(าจัะเป&นการเพ��มข้$อม/ล การลบ การแก$ไข้ การเร�ยืกด้/ข้$อม/ล ข้$อม/ลเหล(าน�+จัะถ/กจั�ด้เก3บไวิ$อยื(างเป&นระบบ เพ��อประโยืชีน�ในการจั�ด้การและเร�ยืกใชี$ข้$อม/ลได้$อยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพ

28

2.3.2 องคื�ประกอบข้องฐานข้$อม/ล ระบบฐานข้$อม/ลส(วินใหญ(เป&นระบบท��ม�การน%าคือมพ�วิเต่อร�

เข้$ามาชี(วิยืในการจั�ด้เก3บข้$อม/ล โด้ยืม�ซอฟท�แวิร�หร�อโปรแกรมชี(วิยืจั�ด้การข้$อม/ลเหล(าน�+เพ��อให$ได้$ข้$อม/ลต่ามท��ผ่/$ใชี$ต่$องการ องคื�ประกอบข้องระบบฐานข้$อม/ล แบ(งออกเป&น 5 ประเภทคื�อ

2.3.2.1 ฮาร�ด้แวิร� (Hardware)

ในระบบฐานข้$อม/ลท��ม�ประส�ทธิ�ภาพคืวิรม�ฮาร�ด้แวิร�ต่(าง ๆ ท��พร$อมจัะอ%านวิยืคืวิามสะด้วิกในการบร�หารระบบฐานข้$อม/ลได้$อยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพ ไม(วิ(าจัะเป&นข้นาด้ข้องหน(วิยืคืวิามจั%าหล�ก คืวิามเร3วิข้องหน(วิยืประมวิลผ่ลกลาง รวิมถ;งหน(วิยืคืวิามจั%าส%ารองท��จัะรองร�บการประมวิลผ่ลข้$อม/ลในระบบได้$อยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพ 2.3.2.2 โปรแกรม (Program)

ในการประมวิลผ่ลฐานข้$อม/ลอาจัจัะใชี$โปรแกรมท��แต่กต่(างก�น ท�+งน�+ข้;+นอยื/(ก�บระบบคือมพ�วิเต่อร�ท��ใชี$วิ(าเป&นแบบใด้ โปรแกรมท��ท%าหน$าท��คืวิบคื�มการสร$าง การเร�ยืกใชี$ การจั�ด้ท%ารายืงาน การปร�บเปล��ยืนแก$ไข้โคืรงสร$าง การคืวิบคื�ม กล(าวิอ�กน�ยืหน;�ง ระบบจั�ด้การฐานข้$อม/ล (Database Management

Systems: DBMS) คื�อ โปรแกรมหร�อซอฟท�แวิร�ท��ท%าหน$าท��ในการจั�ด้การฐานข้$อม/ลโด้ยืจัะเป&นส��อกลางระหวิ(างผ่/$ใชี$และโปรแกรมประยื�กต่�ต่(างๆท��อยื/(ในระบบฐานข้$อม/ล 2.3.2.3 ข้$อม/ล (Data)

ฐานข้$อม/ลเป&นการเก3บรวิบรวิมข้$อม/ลให$เป&นศึ/นยื�กลางข้$อม/ลอยื(างม�ระบบ ซ;�งข้$อม/ลเหล(าน�+สามารถเร�ยืกใชี$ร(วิมก�นได้$ ผ่/$ใชี$ข้$อม/ลในระบบฐานข้$อม/ลจัะมองภาพ

29

2.3.2.4 บ�คืลากร (People) ในระบบจั�ด้การฐานข้$อม/ล จัะม�บ�คืคืลท��เก��ยืวิข้$องด้�งน�+

ผ่/$ใชี$ท��วิไป (End User) เป&นบ�คืลากรท��ใชี$ข้$อม/ลจัากระบบฐานข้$อม/ลเพ��อให$งานส%าเร3จัล�ล(วิง

พน�กงานปฏี�บ�ต่�การ (Operator) เป&นผ่/$ปฏี�บ�ต่�การด้$านการประมวิลผ่ล การปCอนข้$อม/ลเข้$าเคืร��องคือมพ�วิเต่อร�

น�กวิ�เคืราะห�และออกแบบระบบ (System

Analyst) เป&นบ�คืลากรท��ท%าหน$าท��วิ�เคืราะห�และออกแบบระบบงานท��จัะน%ามาใชี$

ผ่/$เข้�ยืนโปรแกรมประยื�กต่�ใชี$งาน (Programmer)

เป&นผ่/$ท%าหน$าท��เข้�ยืนโปรแกรมประยื�กต่�ใชี$งานต่(างๆ เพ��อให$การจั�ด้เก3บ และการเร�ยืกใชี$ข้$อม/ลเป&นไปต่ามท��ต่$องการข้องผ่/$ใชี$

ผ่/$บร�หารฐานข้$อม/ล (Database

Administrator: DBA) เป&นบ�คืลากรท��ท%าหน$าท��บร�หารงานข้องระบบฐานข้$อม/ลท�+งหมอเป&นผ่/$ท��จัะต่$องต่�ด้ส�นใจัวิ(าจัะรวิบรวิมข้$อม/ลอะไรเข้$าในระบบ จั�ด้เก3บด้$วิยืวิ�ธิ�ใด้ เทคืน�คืการเร�ยืกใชี$ข้$อม/ล ก%าหนด้ระบบการร�กษาคืวิามปลอด้ภ�ยืข้องข้$อม/ล การสร$างระบบข้$อม/ลส%ารอง การก/$ และประสานงานก�บผ่/$ใชี$วิ(าม�คืวิามต่$องการข้$อม/ลอยื(างไร รวิมถ;งน�กวิ�เคืราะห�และออกแบบระบบ และโปรแกรมประยื�กต่�ใชี$งาน เพ��อให$การบร�หารระบบฐานข้$อม/ลเป&นไปอยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพ

2.3.2.5 ข้�+นต่อนการปฏี�บ�ต่�งาน (Procedures) ในระบบฐานข้$อม/ลคืวิรจัะม�การจั�ด้ท%าเอกสารท��ระบ�ข้� +นต่อนการท%างานข้องหน$าท��งานต่(าง ๆในระบบฐานข้$อม/ล ท�+งในสภาวิะปกต่� และในสภาวิะท��ระบบเก�ด้ป�ญหา (Failure) ซ;�งจัะเป&นข้�+นต่อนการปฏี�บ�ต่�งานส%าหร�บบ�คืลากรในท�กระด้�บข้ององคื�กร

2.3.1 ร/ปแบบข้องฐานข้$อม/ล

30

วิราภรณ์� โกวิ�ทวิรางก/ร (2543) จั�ด้แบ(งร/ปแบบข้องฐานข้$อม/ลออกเป&น 4 ประเภท ด้�งน�+ 2.3.3.1 ฐานข้$อม/ลแบบข้(ายืงาน (Network Database)

เป&นฐานข้$อม/ลแบบเคืร�อข้(ายื ได้$แก( แก$ไข้ข้$อบกพร(องข้อง Hierarchical Database คื�อ child node

สามารถม� parent ได้$มากกวิ(า 1 parent ด้�งน�+น การเข้$าถ;งข้$อม/ลใน child node จั;งสามารถกระท%าผ่(าน parent node ได้$หลายืต่�วิ แต่(ม�ข้$อเส�ยืท��คืวิามส�มพ�นธิ�ข้องแต่(ละ node จัะด้/ยื�(งยืากซ�บซ$อน

ภาพท�� 2.3 ร/ปแบบข้อง Network

ภาพท�� 2.4 ร/ปแบบฐานข้$อม/ลแบบ Network

2.3.3.2 ฐานข้$อม/ลแบบล%าด้�บข้�+นต่อน (Hierarchical

Database) หล�กการ คื�อ ข้$อม/ลจัาก Node parent จัะชี�+ไปยื�ง child และ แต่(ละ child จัะม� parent ได้$เพ�ยืง 1 parent เท(าน�+น

Student ID Student name

Advisor Name Department

Student ID Student name

31

ท%าให$เก�ด้ข้$อจั%าก�ด้ในการเข้$าถ;งข้$อม/ลใน child ท��จัะต่$องกระท%าผ่(าน parent ข้องม�นเท(าน�+น

ภาพท�� 2.5 ร/ปแบบข้อง Hierarchical

ภาพท�� 2.6 ร/ปแบบฐานข้$อม/ลแบบ Hierarchical

2.3.3.3 ฐานข้$อม/ลเชี�งวิ�ต่ถ� (Object – Oriented Database)

เป&นเทคืโนโลยื�ใหม(ข้องการจั�ด้การฐานข้$อม/ลเชี�งวิ�ต่ถ� เก�ด้จัากแนวิคื�ด้การเข้�ยืนโปรแกรมเชี�งวิ�ต่ถ� (Object-Oriented

Program: OOP) ให$คืวิามสนใจัด้$วิยืการมองท�กส��งเป&นวิ�ต่ถ� โด้ยืแต่(ละวิ�ต่ถ�จัะเป&นแหล(งรวิมข้องข้$อม/ลและการปฏี�บ�ต่�งาน (Data

and Operation) ม�คืลาสเป&นต่�วิก%าหนด้คื�ณ์สมบ�ต่� หร�อ รายืละเอ�ยืด้ข้องวิ�ต่ถ�

ม�คื�ณ์สมบ�ต่�การปกปBด้คืวิามล�บข้องวิ�ต่ถ� (Encapsulation) คื�อ การเข้$าถ;งข้$อม/ลจัะต่$องม�การต่อบร�บจัาก Method ในวิ�ต่ถ�น�+นวิ(าจัะอน�ญาต่หร�อไม(ท��จัะให$วิ�ต่ถ�ท��ส(ง Message

ร$องข้อเพ��อเข้$าข้$อม/ลต่น ม�กจัะน%าไปใชี$ก�บหน(วิยืงานข้นาด้ใหญ(ท��จั%าเป&นต่$องใชี$บ�คืลากรท��ม�คืวิามร/ $คืวิามเชี��ยืวิชีาญ และประสบการณ์�ใน

StudentID Student name

Registered Subject

Advisor name Department

32

การจั�ด้การก�บข้$อม/ลท��ม�คืวิามสล�บซ�บซ$อน เป&นฐานข้$อม/ลท��ใชี$รองร�บคืวิามซ�บซ$อนข้องข้$อม/ลท��จัะทวิ�เพ��มข้;+นในอนาคืต่

ภาพท�� 2.7 ร/ปแบบบรรท�ด้ฐานแบบ Object-Oriented

2.3.3.4 ฐานข้$อม/ลเชี�งส�มพ�นธิ� (Relation Database)

ภาคืน�พนธิ�โคืรงการน�+ พ�ฒนาโปรแกรม โด้ยืใชี$ร/ปแบบฐานข้$อม/ลเชี�งส�มพ�นธิ� (Relational Database) ซ;�ง ศึ�ร�ล�กษณ์� โรจันก�จัอ%านวิยื (2545:26-31) ได้$กล(าวิถ;งคืวิามส�มพ�นธิ� ด้�งน�+ ฐานข้$อม/ลเชี�งส�มพ�นธิ� เป&นการจั�ด้เก3บข้$อม/ลแบบต่ารางท��ม�ล�กษณ์ะเป&น 2 ม�ต่� คื�อ แถวิ (Row) และคือล�มน� (Column) ท��ประกอบด้$วิยืแอททร�บ�วิต่�ท��แสด้งคื�ณ์สมบ�ต่�ข้องร�เลชี��น หน;�งๆโด้ยืร�เลชี��นต่(างๆได้$ผ่(านกระบวินการท%าร�เลชี��นให$เป&นบรรท�ด้ฐาน (Normalized) เพ��อลด้คืวิามซ%+าซ$อน และเพ��อให$การจั�ด้การฐานข้$อม/ลเป&นไปอยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพและเป&นฐานข้$อม/ลซ;�งให$ภาพข้องข้$อม/ลระด้�บภายืนอก (External Level หร�อ View) และระด้�บแนวิคื�ด้ (Conceptual Level) ด้�งตารางท�� 2.2 ฐานข้$อม/ลแบบ Relation Database

Student_ID

Student Name

Advisor Name

Dept.

98101001

JOE JAMES Computer

Object Class 1

Attributes

Methods

Object Class 2Attribut

esMethods

Object Class 3Attribut

esMethods

33

98101002

KAE JAMES Micro Bio.

98101003

POOKIE SIMON Micro Bio.

98101004

YAMEE PAUI Computer

2.3.4 ข้$อด้�ข้องฐานข้$อม/ลเชี�งส�มพ�นธิ�2.3.4.1 ฐานข้$อม/ลเชี�งส�มพ�นธิ� เป&นกล�(มข้องร�เลชี��น หร�อ

ต่ารางท��ข้$อม/ลถ/กจั�ด้เก3บเป&นแถวิและคือล�มน� ซ;�งท%าให$ผ่/$ใชี$เห3นภาพข้$อม/ลได้$ง(ายื

2.3.4.2 ผ่/$ใชี$ไม(ต่$องร/ $วิ(าข้$อม/ลถ/กจั�ด้เก3บจัร�งอยื(างไร รวิมถ;งวิ�ธิ�การเร�ยืกใชี$ข้$อม/ล (Access Approach)

2.3.4.3 ภาษาท��ใชี$ในการเร�ยืกด้/ข้$อม/ล เป&นล�กษณ์ะคืล$ายืภาษาอ�งกฤษ และไม(จั%าเป&นต่$องเข้�ยืนเป&นล%าด้�บข้�+นต่อน (Procedural)

2.3.4.4 การเร�ยืกใชี$หร�อเชี��อมโยืงข้$อม/ลท%าได้$ง(ายื โด้ยืใชี$โอเปอเรเต่อร�ทางคืณ์�ต่ศึาสต่ร�

2.3.5 สถาป�ต่ยืกรรมข้องฐานข้$อม/ล ศึ�ร�ล�กษณ์� โรจันก�จัอ%านวิยื (2545: 34-37) จั�ด้แบ(ง

สถาป�ต่ยืกรรมข้องฐานข้$อม/ลเป&น 3 ระด้�บ คื�อ2.3.5.1 ระด้�บภายืนอกหร�อวิ�วิ (External Level หร�อ

View) เป&นระด้�บข้$อม/ลท��ประกอบด้$วิยืภาพผ่/$ใชี$แต่(ละคืนมองข้$อม/ล (View) เคื$าร(างข้องข้$อม/ลระด้�บน�+เก�ด้จัากภาพและคืวิามต่$องการข้$อม/ลข้องผ่/$ใชี$

2.3.5.2 ระด้�บแนวิคื�ด้ (Conceptual Level) ประกอบด้$วิยื เคื$าร(างท��อธิ�บายืถ;งฐานข้$อม/ลรวิมวิ(าม�เอนท�ต่�+ โคืรงข้องสร$างข้$อม/ล คืวิามส�มพ�นธิ�ข้องข้$อม/ล กฏีเกณ์ฑ์�และข้$อจั%าก�ด้ต่(างๆ ข้$อม/ลในระด้�บน�+เป&นข้$อม/ลท��ผ่(านการวิ�เคืราะห�และออกแบบโด้ยืผ่/$บร�หาร

34

ข้$อม/ล (DBA) หร�อน�กวิ�เคืราะห�และออกแบบระบบฐานข้$อม/ล เป&นระด้�บข้องข้$อม/ลท��ออกแบบเพ��อให$ผ่/$ใชี$ข้$อม/ลในระด้�บภายืนอกสามารถเร�ยืกใชี$ข้$อม/ลได้$ ซ;�งผ่/$ใชี$ท��วิไปในระด้�บภายืนอกอาจัจัะต่$องการใชี$ข้$อม/ลท��แต่กต่(างก�น

2.3.5.3 ระด้�บภายืใน (Internal หร�อ Physical Level)

ประกอบไปด้$วิยืเคื$าร(างท��จั�ด้เก3บข้$อม/ลจัร�ง ๆ วิ(าม�โคืรงสร$างการจั�ด้เก3บร/ปแบบใด้ รวิมถ;งวิ�ธิ�การเข้$าถ;งข้$อม/ลต่(างๆในฐานข้$อม/ลเพ��อด้;งข้$อม/ลท��ต่$องการ

2.3.6 การออกแบบฐานข้$อม/ล2.3.6.1 คื%าศึ�พท�พ�+นฐานในระบบฐานข้$อม/ลม�ด้�งต่(อไปน�+

ก�ต่ต่� ภ�กด้�วิ�ฒนะก�ล และจั%าลอง คืร/อ�ต่สาหะ (2542)

ได้$ให$คืวิามหมายืข้อคื%าศึ�พท�พ�+นฐานในระบบฐานข้$อม/ลด้�งน�+เอนท�ต่�+ (Entity) หมายืถ;ง ชี��อข้องส��งใด้ส��งหน;�ง อาจั

เก��ยืวิก�บ คืน สถานท�� ส��งข้อง การกระท%าซ;�งต่$องการจั�ด้เก3บข้$อม/ลไวิ$ บางเอนท�ต่�+ในฐานข้$อม/ลจัะไม(ม�คืวิามหมายืหากไม(ม�เอนท�ต่�+อ��นในฐานข้$อม/ล เอนท�ต่�+ประเภทน�+เร�ยืกวิ(าเอนท�ต่�+อ(อนแอ (Weak Entity)

แอททร�บ�วิต่� (Attribute) หมายืถ;ง คื�ณ์ล�กษณ์ะหร�อรายืละเอ�ยืด้ข้องข้$อม/ลในเอนท�ต่�+หน;�งๆ โด้ยืแต่(ละเอนท�ต่�+จัะม�ได้$หลายืแอททร�บ�วิต่�แอททร�บ�วิต่�บางแอททร�บ�วิต่� ประกอบด้$วิยืข้$อม/ลหลายืส(วินมารวิมก�นซ;�งอาจัแยืกเป&นชี��อแอททร�บ�วิต่�ยื(อยืได้$อ�กแอททร�บ�วิต่�ท��คื�ณ์สมบ�ต่�อยื(างน�+เร�ยืกวิ(า แอททร�บ�วิต่�ผ่สม (Composite

Attribute) นอกจัากน�+น�+แอททร�บ�วิต่�บางต่�วิอาจัจัะไม(ม�คื(าข้องต่นเอง แต่(สามารถหาคื(าได้$จัากแอททร�บ�วิต่�อ��น ๆ

คืวิามส�มพ�นธิ� (Relationship) หมายืถ;ง เป&นการเก��ยืวิข้$องทางต่รรกะหร�อเหต่�การณ์� ท��ม�ส��งร(วิมก�นระหวิ(างเอนท�ต่�+ (Entity) ต่�วิอยื(างคืวิามเก��ยืวิข้$อง เชี(น คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(าง

35

น�กเร�ยืน (เอนท�ต่�+หน;�ง) อาจัารยื� (เอนท�ต่�+สอง) ในการเร�ยืนการสอนแต่(ละวิ�ชีา (คืวิามส�มพ�นธิ�)

Relational Model โคืรงสร$างข้$อม/ลท��น%าเสนอจัะเป&นต่ารางในเร��องข้อง relational model เราจัะเร�ยืกต่ารางวิ(า relation แถวิจัะเร�ยืกวิ(า tuple และชี��อคือล�มน� หร�อ relation

schema จัะเร�ยืกวิ(า attribute ใน relation หน;�งจัะม� attribute หน;�ง attribute หร�อกล�(มข้อง attribute เป&นต่�วิบอกคืวิามแต่กต่(างข้อง tuple ซ;�งเร�ยืกวิ(าคื�ยื� และ relation

ต่(าง ๆ ในโมเด้ลน�+จัะส�มพ�นธิ�ก�นด้$วิยื attribute ใด้ attribute

หน;�ง ป�จัจั�ยืท��ท%าให$โมเด้ลน�+ได้$ร�บคืวิามน�ยืมอยื(างแพร(หลายืก3คื�อคืวิามเร�ยืบง(ายืข้องโคืรงสร$างข้$อม/ล เพราะเป&น array แบบต่ารางซ;�งท%าให$การเข้�ยืนโปรแกรมง(ายื นอกจัากคืวิามเร�ยืบง(ายืข้องโคืรงสร$างข้$อม/ลแล$วิภาษาท��ใชี$ ก3เป&นป�จัจั�ยืหน;�งท��ท%าให$ relational model

เป&นท��น�ยืมมาก แต่(ใชี$ทร�พยืากรมากด้�งน�+น ในการ implementation ถ$าฮาร�ด้แวิร�ไม(ม�ประส�ทธิ�ภาพพอจัะม�ผ่ลท%าให$งานชี$ามาก

คืาร�ด้�น�ลล�ต่�+ (Cardinality) คื�อ คื(าจั%าก�ด้ข้องจั%านวินเรคืคือร�ด้ข้$อม/ลข้องเอนท�ต่�+ในคืวิามส�มพ�นธิ�

ด้�กร� (Degree) คื�อ คื(าจั%าก�ด้ข้องจั%านวินคือล�มน�ข้$อม/ลข้องเอนท�ต่�+ในคืวิามส�มพ�นธิ�

ท/เพ�ล (Tuple) เป&นแถวิในแต่(ละร�เลชี��น จัากภาพท�� 2.8 ประกอบด้$วิยื 5 Tuple ประกอบด้$วิยืต่�วิอยื(างข้$อม/ลด้�งน�+

36

ภาพท�� 2.8 ภาพแสด้ง Tuple และ Domain

โด้เมน (Domain) เป&นการก%าหนด้ข้อบเข้ต่คื(าข้$อม/ลและชีน�ด้ข้$อม/ลข้องแต่(ละ Attribute ท��สามารถ เป&นไปได้$จัากภาพท�� 2.8 Domain ข้อง SEX คื�อกล�(มข้องเพศึท�+งหมด้ท��เป&นไปได้$ คื�อ M และ F เท(าน�+น

ประเภทข้องคื�ยื� เคื$าร(างข้องร�เลชี��น (Relation

Schemal) ประกอบด้$วิยืรายืละเอ�ยืด้ข้องแอททร�บ�วิต่�ต่(างๆ ซ;�ง แอททร�บ�วิต่�ใด้แอททร�บ�วิต่�หน;�งหน;�งในร�เลชี��นจัะม�คื�ณ์สมบ�ต่�เป&นคื�ยื� โด้ยืคื�ยื�น� +นๆสามารถใชี$ในการแสด้งหร�อบ(งบอกถ;งคื(าข้องแอททร�บ�วิต่�อ��นๆในท/เพ�ลใด้ท/เพ�ลหน;�งข้องร�เลชี��นน�+นหร�อใชี$ในการเชี��อมโยืงข้$อม/ลก�บข้$อม/ลอ��นในอ�กร�เลชี��นหน;�ง ประเภทข้องคื�ยื�ท��จัะกล(าวิม� ด้�งน�+ คื�อ

Super key คื�อแอททร�บ�วิต่�หร�อกล�(มข้องแอททร�บ�วิต่�ท��บ(งบอกถ;งคืวิามเป&นเอกล�กษณ์� (uniquely) ข้องแต่(ละท/เพ�ลในร�เลชี�นน�+น

Candidate key คื�อคื�ยื�คื/(แข้(ง ซ;�งก3คื�อ super

key โด้ยืไม(ม�ส�บเซต่ (subset) ข้องคื�ยื�ใด้ในคื�ยื�คื/(แข้(งท��สามารถก%าหนด้เป&น super key ได้$อ�ก

Primary key (PK) คื�อคื�ยื�หล�กเป&นแอททร�บ�วิต่�ท��ม�คื�ณ์สมบ�ต่�ข้องข้$อม/ลท��เป&นคื(าเอกล�กษณ์� หร�อม�คื(าท��ไม(ซ%+าซ$อนก�น แอททร�บ�วิต่�ท��ม�คื�ณ์สมบ�ต่�เป&นคื�ยื�หล�ก อาจัประกอบด้$วิยืหลายืแอทท�บ�วิต่�รวิมก�นเพ��อท��จัะให$คื(าท��เป&นเอกล�กษณ์�ได้$ คื�ยื�หล�กท��ประกอบด้$วิยืหลายืแอททร�บ�วิต่�เร�ยืกวิ(า คื�ยื�ผ่สม นอกจัากน�+ในร�เลชี��น หน;�งๆ อาจัจัะม�แอททร�บ�วิต่�ท��ม�คื�ณ์สมบ�ต่�ท��ม�คื�ณ์สมบ�ต่�เป&นคื�ยื�หล�กได้$มากกวิ(าหน;�งคื(า แอททร�บ�วิต่�เหล(าน�+เร�ยืกวิ(า คื�ยื�คื/(แข้(ง (Candidate

Key) ถ$าแอททร�บ�วิต่�หน;�งถ/กให$เป&นคื�ยื�หล�กอ�กแอททร�บ�วิต่�หน;�งท��ม�

37

คื�ณ์สมบ�ต่�เป&นคื�ยื�หล�กแต่(ไม(ถ/กเล�อกเป&นคื�ยื�หล�กจัะเร�ยืกวิ(า คื�ยื�ส%ารอง(Alternate Key)

Secondary key คื�อคื�ยื�ส%ารอง ซ;�งก3คื�อคื�ยื�คื/(แข้(งท��ไม(ได้$ถ/กเล�อกให$เป&นคื�ยื�หล�ก กล(าวิคื�อ คื�ยื�ส%ารองน�+เม��อน%าไปใชี$ในการคื$นหาข้$อม/ลจัากคืวิามส�มพ�นธิ�จัะได้$มากกวิ(าหน;�งเรคือร�ด้ น��นเป&นเพราะวิ(าคื�ยื�ส%ารองน�+นจัะไม(ม�คืวิามเป&นเอกล�กษณ์� โด้ยืสามารถเร�ยืกคื�ยื�ส%ารองน�+อ�กชี��อหน;�งวิ(า alternate key

Foreign key (FK) คื�อคื�ยื�นอก เป&นแอทท�บ�วิต่�ในร�เลชี��นหน;�ง ท��ใชี$ในการอ$างอ�งถ;งแอททร�บ�วิต่�เด้�ยืวิก�นน�+ ในอ�ก ร�เลชี��นหน;�งโด้ยืท��แอทท�บ�วิต่�น�+ม�คื�ณ์สมบ�ต่�เป&นคื�ยื�หล�กในอ�กร�เลชี��นท��ถ/กอ$างอ�งถ;งการท��ม�แอททร�บ�วิต่�น�+ปรากฏีอยื/(ในร�เลชี��นท�+งสองก3 เพ��อประโยืชีน�ในการเชี��อมโยืงข้$อม/ล

Composite key คื�อคื�ยื�คื/(แข้(งท��ประกอบด้$วิยืกล�(มข้องแอททร�บ�วิต่� ซ;�งอาจัน�ยืมเร�ยืกเป&นชี��ออ�+น ๆ ได้$อ�ก เชี(น Concatenated key หร�อ Compound key\

2.3.6.2 กฎีคืวิามคืงสภาพ (Integrity Rule)

กฎีคืวิามคืงสภาพข้อง Entity (Entity

Integrity Rule) ใชี$ส%าหร�บร�กษาคื�ณ์สมบ�ต่�ข้องคืวิามเป&น Relation น��นคื�อ Attribute ท��เป&น Primary Key จัะต่$องม�คื(าท��ม�คืวิามเป&นเอกล�กษณ์� และเป&นคื(าวิ(างไมได้ หมายืถ;ง Primary Key จัะไม(ม�คื(าไม(ได้$

กฎีคืวิามคืงภาพข้องการอ$างอ�ง (Referential

Integrity Rule) ใชี$ส%าหร�บร�กษาคืวิามส�มพ�นธิ� คื(าข้อง Foreign

Key ใน R1 จัะต่$องม�คื(าเท(าก�บ Primary Key ข้อง Tuple ใด้

38

Tuple หน;�งใน R2 หมายืถ;งคื(าข้อง Foreign Key จัะต่$องสามารถอ$างอ�งให$ต่รงก�บคื(า ข้อง Primary Key ได้$ จั;งจัะอ$างอ�งข้$อม/ลระหวิ(างสองร�เลชี��นได้$

ภาพท�� 2.9 แสด้งการอ$างอ�งข้$อม/ลระหวิ(าง 2 ร�เลชี��น

การร�กษากฎีคืวิามคืงสภาพ แบ(งออกเป&น 3

ประเภทคื�อ กระท%าแบบเป&นทอด้ ๆ (Cascade) เป&นการ

อน�ญาต่ให$ลบ หร�อแก$ไข้ข้$อม/ลข้อง Primary Key ในต่ารางท��ถ/กอ$างอ�งจัากต่ารางอ��นซ;�ง DBMS จัะอน�ญาต่ให$ท%าการลบ หร�อแก$ไข้ข้$อม/ลน�+นได้$ แต่(DBMS จัะท%าการแก$ไข้ หร�อลบข้$อม/ลในต่ารางท��ม�คืวิามส�มพ�นธิ�ท�+งหมด้

39

ภาพท�� 2.10 แสด้งการแก$ไข้ข้$อม/ลข้อง 2 ร�เลชี��นท��ม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�น

ยือมแบบม�เง��อนไข้ (Restricted) การอน�ญาต่ให$ลบ หร�อแก$ไข้ข้$อม/ลจัะท%าได้$ก3ต่(อเม��อข้$อม/ลข้อง Primary Key ในร�เลชี��น หน;�งไม(ม�ข้$อม/ลท��ถ/กอ$างอ�งในอ�กร�เลชี��นหน;�ง

ภาพท�� 2.11 แสด้งการยือมแบบม�เง��อนไข้

เปล��ยืนเป&นคื(าวิ(าง (Nullify) ถ$าต่$องการลบ หร�อแก$ไข้ข้$อม/ลข้อง Primary Key ต่�วิ DBMS เปล��ยืนแปลงคื(า Foreign Key ข้องต่ารางท��อ$างอ�ง ให$กลายืเป&นคื(าวิ(าง

40

ภาพท�� 2.12 แสด้งการเปล��ยืนเป&นคื(าวิ(าง

ร�ชีน� ก�ลยืาวิ�น�ยื และอ�จัฉรา ธิารอ�ไรก�ล (2546: 205-

208) กล(าวิวิ(า ร/ปแบบคืวิามส�มพ�นธิ�ข้องฐานข้$อม/ลสามารถแบ(งออกเป&น 3 ประเภท ด้�งน�+

คืวิามส�มพ�นธิ�แบบหน;�งต่(อหน;�ง (One-to-One Relationships)

เป&นคืวิามส�มพ�นธิ�ข้องข้$อม/ลข้องเอนท�ต่�+หน;�งวิ(าม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บข้$อม/ลอยื(างมากหน;�งข้$อม/ลก�บอ�กเอนท�ต่�+หน;�งในล�กษณ์ะท��เป&นหน;�งต่(อหน;�ง โด้ยืม�โอกาสข้องคืวิามส�มพ�นธิ�ท�+งสองเอนท�ต่�+ได้$เพ�ยืงคืวิามส�มพ�นธิ�เด้�ยืวิเท(าน�+น สามารถเข้�ยืนแบบยื(อคื�อ 1:1 เชี(น รถหน;�งคื�นสามารถข้;+นทะเบ�ยืนม�หมายืเลข้ทะเบ�ยืนรถเพ�ยืงหน;�งหมายืเลข้เท(าน�+น

ภาพท�� 2.13 คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+แบบหน;�งต่(อหน;�ง

คืวิามส�มพ�นธิ�แบบหน;�งต่(อกล�(ม (One-to-Many Relationships)

เป&นคืวิามส�มพ�นธิ�ข้องข้$อม/ลข้องเอนท�ต่�+หน;�ง วิ(าม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บข้$อม/ลหลายืข้$อม/ลก�บอ�กเอนท�ต่�+หน;�ง หมายืคืวิามวิ(า เอนท�ต่�+แรกท��เก�ด้ข้;+นจัะส�มพ�นธิ�ก�บเอนท�ต่�+ท��สองได้$หลายืคืวิามส�มพ�นธิ� แต่(คืวิามส�มพ�นธิ�ข้องเอนท�ต่�+ท��สอง จัะม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บเอนท�ต่�+แรกได้เพ�ยืงคืวิามส�มพ�นธิ�เด้�ยืวิเท(าน�+นสามารถเข้�ยืนแบบยื(อคื�อ 1: M เชี(น อาจัารยื�หน;�งคืนสามารถม�น�กศึ;กษาในท��ปร;กษาได้$หลายืคืน แต่(น�กศึ;กษาหน;�งคืนสามารถม�อาจัารยื�ท��ปร;กษาได้$เพ�ยืงคืนเด้�ยืวิเท(าน�+น

41

ภาพท�� 2.14 คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+แบบหน;�งต่(อกล�(ม

คืวิามส�มพ�นธิ�แบบกล�(มต่(อกล�(ม (Many-to-Many Relationship)

เป&นคืวิามส�มพ�นธิ�ข้องเอนท�ต่�+แรกจัะม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บเอนท�ต่�+ท��สองได้$หลายืคืวิามส�มพ�นธิ� และเอนท�ต่�+ท��สองจัะม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บเอนท�ต่�+แรกได้$หลายืคืวิามส�มพ�นธิ�เชี(นเด้�ยืวิก�น สามารถเข้�ยืนแบบยื(อคื�อ M:N เชี(น ในใบส��งซ�+อส�นคื$าข้องล/กคื$า 1 ใบ สามารถม�รายืการส�นคื$าท��จัะส��งซ�+อได้$หลายือยื(าง และ ส�นคื$า 1 อยื(างสามารถถ/กส��งซ�+อจัากล/กคื$าได้$หลายืคืน ด้�งน�+น ชี��อส�นคื$า 1 ชี��อ จั;งสามารถท��จัะไปปรากฏีเป&นรายืการส��งซ�+อในใบส��งซ�+อได้$หลายื ๆ ใบ

ภาพท�� 2.15 คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+แบบกล�(มต่(อกล�(ม

2.3.6.4 การท%าร�เลชี��นให$อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐาน (Normalization) แนวิคื�ด้ในการท%าร�เลชี��นให$อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐาน (Normalization Process) ถ/กคื�ด้คื$นโด้ยื อ�.เอฟ.คือด้ด้� (E.F.Codd) เป&นกระบวินการท��น%าเคื$าร(างข้องร�เลชี��นมาท%าให$อยื/(ในร/ปแบบท��เป&นบรรท�ด้ฐาน (Normal Form) เพ��อให$แน(ใจัวิ(าการออกแบบเคื$าร(างข้องร�เลชี��น เป&นการออกแบบท��เหมาะสม

ศึ�ร�ล�กษณ์� โรจันก�จัอ%านวิยื (2545:116-117) กล(าวิถ;ง วิ�ต่ถ�ประสงคื�ข้องการท%าให$เป&นบรรท�ด้ฐาน คื�อ

42

เพ��อลด้เน�+อท��ในการจั�ด้เก3บข้$อม/ล การท%าให$เป&นบรรท�ด้ฐานเป&นการลด้คืวิามซ%+าซ$อนข้องข้$อม/ลในร�เลชี��น ซ;�งเป&นการลด้เน�+อท��ในการจั�ด้เก3บข้$อม/ลได้$

เพ��อลด้ป�ญหาท��ข้$อม/ลไม(ถ/กต่$อง (Inconsistency)

เน��องจัากข้$อม/ลในร�เลชี��นหน;�งจัะม�ข้$อม/ลไม(ซ%+าก�น เม��อม�การปร�บปร�งข้$อม/ลก3จัะปร�บปร�งท/เพ�ลน�+นๆ คืร�+งเด้�ยืวิ ไม(ปร�บปร�งหลายืแห(ง โอกาสท��จัะเก�ด้คืวิามผ่�ด้พลาด้ในการปร�บปร�งไม(คืรบถ$วินก3จัะไม(เก�ด้ข้;+น

เป&นการลด้ป�ญหาท��เก�ด้จัากการเพ��ม ปร�บปร�งและลบข้$อม/ล (Insert, Update and Delete Anomalies) ชี(วิยืแก$ป�ญหาท��อาจัจัะเก�ด้ข้;+นจัากการปร�บปร�งข้$อม/ลไม(คืรบ หร�อข้$อม/ลท��หายืไปจัากฐานข้$อม/ลหร�อการเพ��มข้$อม/ล

2.3.6.4 ร/ปแบบบรรท�ด้ฐาน (Normal Form)

ศึ�ร�ล�กษณ์� โรจันก�จัอ%านวิยื (2545: 117-134)

กล(าวิถ;งร/ปแบบบรรท�ด้ฐานท��ใชี$ในการก%าหนด้แอททร�บ�วิต่�ท��เหมาะสมในร�เลชี��น ด้�งน�+

ร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 1 (First Normal Form: 1NF) เป&นการก%าจั�ด้คืวิามซ%+าซ$อนท��ท%าให$เก�ด้ข้$อม/ลหลายืชี�ด้อยื/(ในเรคืคือร�ด้เด้�ยืวิก�น ร�เลชี��นหน;�งๆ จัะอยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 1 ก3ต่(อเม��อ คื(าข้องแอททร�บ�วิต่�หน;�งในแต่(ละท/เพ�ลจัะม�คื(าข้องข้$อม/ลเพ�ยืงคื(าเด้�ยืวิ

จัากภาพท�� 2.16 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 1 จัะเห3นได้$วิ(าแอททร�บ�วิต่�การผ่ล�ต่ส�นคื$าม�คื(าข้$อม/ลอยื/( 2 คื(า คื�อ คื(าข้$อม/ลรห�สส�นคื$า และ คื(าข้$อม/ลจั%านวินส�นคื$า ด้�งน�+น เพ��อให$ร�เลชี��นอยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 1 เราจั;งต่$องแต่กคื(าข้องแอททร�บ�วิต่�การผ่ล�ต่ส�นคื$าออกให$เหล�อเพ�ยืง 1 คื(า เท(าน�+น ซ;�งถ$าหากเราไม(แต่กต่(างข้องข้$อม/ลในแอททร�บ�วิต่�ให$เหล�อเพ�ยืงคื(าเด้�ยืวิ อาจัจัะ

43

ก(อให$เก�ด้ป�ญหาในการคื$นหาข้$อม/ล การเพ��ม การลบ และการแก$ไข้ข้$อม/ลได้$

รห�สผ่/$ผ่ล�ต่

การผ่ล�ต่ส�นคื$า

รห�สผ่/$ผ่ล�ต่

รห�สส�นคื$า

จั%านวิน

S1 P1 300

S1 P1 300

S2 P2 400

S2 P2 400

S3 P3 500

S3 P3 500

Not atomic

ภาพท�� 2.16 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 1

ร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 2 (Second Normal

Form: 2NF) ร�เลชี��นหน;�งๆ จัะอยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 2

ก3ต่(อเม��อร�เลชี��นน�+นๆ อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐาน ข้�+นท�� 1 และม�คื�ณ์สมบ�ต่�อ�กประการหน;�ง คื�อ แอททร�บ�วิต่�ท�กแอททร�บ�วิต่�ท��ไม(ได้$เป&นคื�ยื�หล�ก จัะต่$องม�คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างคื(าข้องแอททร�บ�วิต่�แบบฟ�งก�ชี��นก�บคื�ยื�หล�ก (Fully Functional Dependency) กล(าวิอ�กน�ยืหน;�งคื�อ คื(าข้องแอททร�บ�วิต่�ท��ไม(ได้$เป&นคื�ยื�หล�กจัะสามารถระบ�คื(าโด้ยืแอททร�บ�วิต่�ท��เป&นคื�ยื�หล�ก หร�อ โด้ยืแอททร�บ�วิต่�ท�+งหมด้ท��ประกอบก�นเป&นคื�ยื�หล�กในกรณ์�ท��คื�ยื�หล�กเป&นคื�ยื�ผ่สม

วิ�ธิ�การท%าให$ร�เลชี��นอยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 2

คื�อ การแต่กร�เลชี��นออก(Decomposition) ให$ม�คื(าคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างแอททร�บ�วิต่�แบบฟ/ลฟ�งก�ชี��น

atomic

44

รายืงานรห�สน�กศึ;กษา

รห�สวิ�ชีา คืะแนน

135 EN03 40135 TH05 50136 MA01 30136 DB02 40

รายืวิ�ชีารห�สวิ�ชีา ชี��อวิ�ชีา อาจัารยื� ห$องพ�ก

อาจัารยื�EN03 English วิ�ลภา 123

MA01 Math กรรณ์�การ� 221


ร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 (Third Normal

Form: 3NF) ร�เลชี��นหน;�งๆ จัะอยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3

(3NF) ก3ต่(อเม��อร�เลชี��นน�+นๆ อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 2 และม�คื�ณ์สมบ�ต่�อ�กประการหน;�งคื�อ แอททร�บ�วิต่�ท��ไม(ได้$เป&นคื�ยื�หล�กไม(ม�คื�ณ์สมบ�ต่�ในการก%าหนด้คื(าข้องแอททร�บบ�วิต่�อ��นท��ไม(ใชี(คื�ยื�หล�ก (ไม(ม� Transitive Dependency เก�ด้ข้;+น)

จัากภาพท�� 2.17 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 2

ร�เลชี��นรายืวิ�ชีา ไม(อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 เน��องจัากแอททร�

45

บ�วิต่�อาจัารยื�ท��ม�คื(าคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างแอททร�บ�วิต่�เป&นแบบทรานซ�ท�ฟ คื�อ แอททร�บ�วิต่�อาจัารยื�ไม(ใชี(คื�ยื�หล�กหร�อคื�ยื�คื/(แข้(ง แต่(ม�คื�ณ์สมบ�ต่�ก%าหนด้คื(าข้องแอททร�บ�วิต่�ห$องพ�กอาจัารยื�ได้$ เชี(น ถ$าก%าหนด้ชี��ออาจัารยื�เป&นกรรณ์�การ�ก3จัะทราบได้$ท�นท�วิ(าห$องพ�กอาจัารยื�เป&นห$องหมายืเลข้ 221 เป&นต่$นน��นคื�อแอททร�บ�วิต่�ห$องพ�กอาจัารยื�ข้;+นก�บ แอททร�บ�วิต่�อาจัารยื�

เราสามารถท%าร�เลชี��นให$อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 ได้$ โด้ยืการแยืกแอททร�บ�วิต่�ข้;+นก�บแอททร�บ�วิต่�ท��ไม(ใชี(คื�ยื�หล�กออกมาเป&นร�เลชี��นใหม( และ คื�ยื�หล�กข้องร�เลชี��นใหม( จัะเป&นแอททร�บ�วิต่�ท��แอททร�บ�วิต่�เหล(าน�+นข้;+นด้$วิยืน�+นเอง ด้�งภาพท�� 2.18 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 ซ;�งถ$าร�เลชี��นไม(อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 ก3จัะม�ผ่ลท%าให$เก�ด้ป�ญหาในการปร�บปร�งข้$อม/ลได้$ เป&นต่$น

รายืวิ�ชีา อาจัารยื�

รห�สวิ�ชีา

ชี��อวิ�ชีา อาจัารยื� อาจัารยื� 1 ห$องพ�กอาจัารยื�

EN03 English วิ�ลภา วิ�ลภา 123

MA01 Math กรรณ์�การ�

กรรณ์�การ�

221

46


ร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้องบอยืส�และคือด้ด้� (Boyce/Codd

Normal Form: BCNF) ร�เลชี��นหน;�งๆ จัะอยื/(ในร/ปแบบบ�ด้ฐานข้องบอยืส�และคือด้ด้�ก3ต่(อเม��อ ร�เลชี��นน�+นๆ อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 และไม(ม�แอททร�บ�วิต่�อ��นในร�เลชี��นท��สามารถระบ�คื(าข้องแอททร�บ�วิต่�ท��เป&นคื�ยื�หล�กหร�อส(วินหน;�งส(วินใด้ข้องคื�ยื�หล�กในกรณ์�ท��คื�ยื�หล�กเป&นคื�ยื�ผ่สม

โด้ยืท��วิไป ร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้องบอยืส�และคือร�ด้ จัะอยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 แต่(ไม(จั%าเป&นเสมอไปวิ(าร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 จัะอยื/(ในร/ปแบบข้องบอยืส�และคือร�ด้ ท�+งน�+ เน��องจัากร/ปแบบน�+เป&นร/ปแบบท��ข้ยืายืข้อบเข้ต่ข้องร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 3 ให$เหมาะสมยื��งข้;+น เชี(น ก%าหนด้ให$วิ�ชีา 1 วิ�ชีา ม�อาจัารยื�ผ่/$สอนหลายืคืน

อาจัารยื� 1 คืน สอนเพ�ยืง 1 วิ�ชีาน�กศึ;กษา 1 คืน ลงทะเบ�ยืนได้$หลายืวิ�ชีาการลงทะเบ�ยืน (รห�สน�กศึ;กษา , วิ�ชีา , อาจัารยื�)

ต่�วิระบ�คื(า

แอททร�บ�วิต่�อาจัารยื�สามารถระบ�คื(าข้องแอททร�บ�วิต่�วิ�ชีาได้$ ซ;�งแอททร�บ�วิต่�วิ�ชีาเป&นส(วินหน;�งข้องคื�ยื�หล�กแบบคื�ยื�ผ่สม เน��องจัาก หากระบ�ชี��ออาจัารยื�ก3สามารถทราบได้$ท�นท�วิ(าสอนวิ�ชีา อะไร ซ;�งเป&นแอททร�บ�วิต่�วิ�ชีาท��เป&นส(วินหน;�งข้องคื�ยื�หล�กแบบคื�ยื�ผ่สม เราสามารถท%าร�เลชี��นให$อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้องบอยืส�และคือร�ด้ ได้$โด้ยืการแต่กร�เลชี��นออก ด้�งภาพท�� 2.19 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้องบอยืส�และคือร�ด้

47

กี่ารลงทะเบ�ยน (รห�สน�กี่ศึ1กี่ษา , วิ�ชา) กี่ารสอน (วิ�ชา , อาจัารย')

การลงทะเบ�ยืน

การสอนรห�สน�กศึ;กษา

รห�สวิ�ชีา รห�สวิ�ชีา อาจัารยื�

135 EN03 EN03 วิ�ลภา135 TH05 TH05 อรเกษม136 MA01 MA01 กรรณ์�กา

ร�136 DB02 DB02 ร�ชีน�

ภาพท�� 2.19 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้องบอยืส�และคือร�ด้

ร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 4 (Fourth

NormalForm: 4NF) ร�เลชี��นหน;�งๆจัะอยื/(ในร/ปแบบบ�ด้ฐานข้�+นท�� 4

ก3ต่(อเม��อ ร�เลชี��นน�+นๆ อยื/(ในร/ปแบบ BCNF และเป&นร�เลชี��นท��ไม(ม�คืวิามส�มพ�นธิ�ในการระบ�คื(าข้องแอททร�บ�วิต่�แบบหลายืคื(า โด้ยืท��แอททร�บ�วิต่�ท��ถ/กระบ�คื(าหลายืคื(าเหล(าน�+ไม(ม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�น

ร�เลชี��นท��ต่$องผ่(านการท%าให$อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานท�� 4 ส(วินใหญ(จัะเป&นร�เลชี��นท��ม�คืวิามส�มพ�นธิ�ในการระบ�คื(าข้องแอททร�บ�วิต่�แบบหลายืคื(าและม�จั%านวินแอททร�บ�วิต่�ในร�เลชี��นสามแอททร�บ�วิต่�ข้;+นไป เชี(น ก%าหนด้ให$ใน 1 วิ�ชีา ม�อาจัารยื�ผ่/$สอนหลายืคืนใน 1 วิ�ชีา ใชี$ห$องเร�ยืนหลายืห$อง

48

เข้�ยืนในล�กษณ์ะได้$ด้�งน�+ ต่ารางสอน (วิ�ชีา , อาจัารยื� , ห$องเร�ยืน)

วิ�ชีา อาจัารยื�วิ�ชีา ห$องเร�ยืน

จัากภาพท�� 2.20 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นท��ต่$องท%าให$อยื/(ในร/ปแบบ บรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 4 จัะเห3นได้$วิ(าแอททร�บ�วิต่�อาจัารยื� และแอททร�บ�วิต่�ห$องเร�ยืนไม(ม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�น แต่(มาอยื/(ในร�เลชี��นเด้�ยืวิก�น จัะก(อให$เก�ด้คืวิามซ%+าซ$อนข้องข้$อม/ลเก�ด้ข้;+นได้$ เพราะคื(าข้องชี��ออาจัารยื�และคื(าข้องห$องเร�ยืน จัะต่$องปรากฏีซ%+าซ$อนเพ��อให$ข้$อม/ลคืรบถ$วิน

ต่ารางสอนวิ�ชีา อาจัารยื� ห$องเร�ยืน

Operating System

จั�นจั�รา สมศึ�กด้�H

Lab. 262 Lab. 264

File Processing

อาร�ร�ต่น� ร�ศึม�

Lab. 221 Lan. 222

ภาพท�� 2.20 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นท��ต่$องท%าให$อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 4

ท%าให$อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้องบอยืส�และคือร�ด้

โด้ยืให$ท�กแอททร�บ�วิต่�ประกอบก�นเป&นคื�ยื�หล�ก

49

ต่ารางสอนวิ�ชีา อาจัารยื� ห$องเร�ยืนOperating System

จั�นจั�รา Lab.262

Operating System

จั�นจั�รา Lab.264

Operating System

สมศึ�กด้�H Lab.262

Operating System

สมศึ�กด้�H Lab.264

File Processing

อาร�ร�ต่น� Lab.221

File Processing

อาร�ร�ต่น� Lab.222

File Processing

ร�ศึม� Lab.221

File Processing

ร�ศึม� Lab.222

ภาพท�� 2.21 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นท��ต่$องท%าให$อยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 4 (ต่(อ)

ป�ญหาคืวิามผ่�ด้พลาด้ท��อาจัเก�ด้ข้;+นจัากการ เพ��ม ลบ หร�อ ปร�บปร�งข้$อม/ลในร�เลชี��นต่ารางสอนม�โอกาสเก�ด้ข้;+นมาก เชี(น หากในรายืวิ�ชีา Operating System ต่$องการเปล��ยืนห$องเร�ยืนจัาก Lab.262 เป&นห$องอ��น ก3ต่$องแก$ไข้ข้$อม/ลหลายืท/เพ�ล หร�อ คืวิามผ่�ด้พลาด้ท��เก�ด้จัากการเพ��มข้$อม/ลก3ไม(สามารถท%าได้$ เชี(น หากต่$องการเพ��มห$องเร�ยืน โด้ยืท��ยื�งไม(ม�การก%าหนด้รายืวิ�ชีาท��จัะสอนในห$องน�+ก3ท%าไม(ได้$ ด้�งภาพท�� 2.22 ต่�วิอยื(างร�เลชี��นในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 4

รายวิ�ชา (วิ�ชีา , อาจัารยื�) ห�องเร�ยน (วิ�ชีา , ห$องเร�ยืน)

50

ห�องเร�ยน รายวิ�ชาวิ�ชา อาจัาร

ย'วิ�ชา ห�องเร�ย

นOperating System

จั�นจั�รา Operating System

Lab.262

Operating System

สมศึ�กด้�H

Operating System

Lab.264

File Processing

อาร�ร�ต่น�

File Processing

Lab.221

File Processing

ร�ศึม� File Processing

Lab.222

ร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 5 (Fifth Normal Form:

5NF) ร�เลชี��นหน;�งๆ จัะอยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐานข้�+นท�� 5 หร�อท��เร�ยืกวิ(า Project-Join Normal Form (PJ/NF) ก3ต่(อเม��อ ร�เลชี��นน�+นอยื/(ในร/ปแบบบรรท�ด้ฐาน ข้�+นท�� 4 และม�ร�เลชี��นท��ม�คื�ยื�หล�กท��เป&นคื�ยื�ผ่สมท��ประกอบด้$วิยืแอททร�บ�วิต่� ต่�+งแต่(สามแอททร�บ�วิต่�เป&นต่$นไป หากม�การแต่กร�เลชี��นออกเป&นร�เลชี��นยื(อยืสามร�เลชี��นยื(อยื (หร�อมากกวิ(า) (Projection)

ซ;�งเก�ด้จัากการจั�บคื/(แอททร�บ�วิต่�แต่(ละคื/(ข้องร�เลชี��นเด้�มเป&นคื�ยื�ผ่สม และเม��อท%าการเชี��อมโยืงร�เลชี��นยื(อยืท�+งหมด้ (Join) จัะไม(ก(อให$เก�ด้ข้$อม/ลใหม( ท��ไม(เหม�อนร�เลชี��นเด้�ม

2.3.7 การออกแบบฐานข้$อม/ลโด้ยืใชี$ E-R Model

ศึ�ร�ล�กษณ์� โรจันก�จัอ%านวิยื (2545:89-101) ได้$กล(าวิถ;ง การออกแบบฐานข้$อม/ลโด้ยืใชี$ E-R Model วิ(า E-R

Model(Entity-Relationship Model) ใชี$ในการออกแบบฐานข้$อม/ลในระด้�บแนวิคื�ด้ (High-Level Conceptual Data

Model) เพ��ออธิ�บายืถ;งเคื$าร(างข้องฐานข้$อม/ล (Conceptual

51

Database Schema) ท��ประกอบด้$วิยืคืวิามหมายืข้องเอนท�ต่�+(Entity) คื�ณ์ล�กษณ์ะข้องเอนท�ต่�+ (Entity) หร�อ แอททร�บ�วิต่� และคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างข้องเอนท�ต่�+ (Relationship) โด้ยืการโมเด้ลข้$อม/ลด้$วิยื E-R Model ท��ชี(วิยืในการออกแบบในระด้�บแนวิคื�ด้จัะไม(คื%าน;งวิ(าโมเด้ลข้องระบบจั�ด้การฐานข้$อม/ลท��จัะเล�อกใชี$หร�อโคืรงสร$างการจั�ด้เก3บข้$อม/ลจัร�งเป&นอยื(างไร

E-R Model เป&นการออกแบบในระด้�บแนวิคื�ด้ในล�กษณ์ะจัากบนลงล(าง (Top-Down Strategy) โด้ยืผ่ลจัากการออกแบบฐานข้$อม/ลจัะได้$เคื$าร(างในระด้�บแนวิคื�ด้ท��ระกอบด้$วิยื

2.3.7.1 เอนท�ต่�+ท��คืวิรจัะม�ในระบบ2.3.7.2 คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+วิ(าเป&นอยื(างไร2.3.7.3 แอททร�บ�วิต่�ซ;�งเป&นรายืละเอ�ยืด้ท��อธิ�บายืเอนท�ต่�+

และม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�นอยื(างไรบ$าง2.3.7.4 รายืละเอ�ยืด้ท��เก��ยืวิข้$องการออกแบบฐานข้$อม/ลใน

ระด้�บแนวิคื�ด้ เป&นการออกแบบคืวิามหมายืข้องข้$อม/ลท��ม�แนวิคื�ด้ท��เก��ยืวิข้$องด้�งน�+ คื�อ

เอนท�ต่�+ (Entity) บางคืร�+งเร�ยืกวิ(า Entity type

หมายืถ;ง Object หน;�ง ๆ อาจัเป&น คืน สถานท�� ส��งข้อง การกระท%า หร�อก�จักรรมต่(าง ๆ ฯลฯ ท��ผ่/$ใชี$ต่$องการเก3บข้$อม/ลไวิ$ เชี(น ผ่/$ผ่ล�ต่ ล/กคื$า แผ่นก ส�นคื$า พน�กงาน การส��งซ�+อ เอนท�ต่�+สามารถใชี$แอททร�บ�วิต่�ท��ม�อยื/(ในเอนท�ต่�+เพ��อก%าหนด้เป&นคื�ยื�ได้$โด้ยืท��วิไปเอนท�ต่�+จัะเป&นเอนท�ต่�+ปกต่� (Regular Entity หร�อ Strong Entity) เอนท�ต่�+อ�กประเภทหน;�งเร�ยืกวิ(า เอนท�ต่�+อ(อนแอ (Weak Entity) เอนท�ต่�+แบบน�+จัะไม(คืงอยื/(หากไม(ม�อ�กเอนท�ต่�+อยื/( กล(าวิคื�อ เอนท�ต่�+ล�กษณ์ะน�+จัะไม(ม�ข้$อม/ลในฐานข้$อม/ล (Existence Dependency) หากไม(ม�อ�กเอนท�ต่�+หน;�ง (Owner Entity) ล�กษณ์ะท��ส%าคื�ญอ�กอยื(างหน;�งคื�อข้องเอนท�ต่�+อ(อนแอคื�อ เอนท�ต่�+ล�กษณ์ะน�+ไม(สามารถก%าหนด้คื�ยื�โด้ยืใชี$แอท

52

ทร�บ�วิต่�ในเอนท�ต่�+เพ�ยืงล%าพ�งแต่(ต่$องใชี$แอททร�บ�วิต่�จัากอ�กเอนท�ต่�+หน;�ง (Owner Entity) ประกอบก�นเป&นคื�ยื� (Partial Key)

คื�ณ์ล�กษณ์ะข้องเอนท�ต่�+ (Property) การก%าหนด้รายืละเอ�ยืด้ข้$อม/ลข้องเอนท�ต่�+ คื�อการก%าหนด้แอททร�บ�วิต่�ข้องเอนท�ต่�+วิ(า ประกอบด้$วิยืแอททร�บ�วิต่�อะไร รายืละเอ�ยืด้ข้องเอนท�ต่�+บางคืร�+งอาจัเป&นแอททร�บ�วิต่�ผ่สม (Composite Attribute) ซ;�งสามารถแยืกแอททร�บ�วิต่�น�+น ๆ เป&นแอททร�บ�วิต่�ยื(อยืได้$ เชี(น แอททร�บ�วิต่� Address สามารถแยืกเป&นแอททร�บ�วิต่�ถนนหร�อแอททร�บ�วิต่�จั�งหวิ�ด้

คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+ (Relationship) ในการออกแบบฐานข้$อม/ลด้$วิยื E-R Model จัะต่$องวิ�เคืราะห�ถ;งคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+ต่(าง ๆ ข้องฐานข้$อม/ล คืวิามส�มพ�นธิ�เหล(าน�+สามารถน%าไปออกแบบเคื$าร(างข้องฐานข้$อม/ลเพ��อก%าหนด้คื�ยื�นอกท��ใชี$อ$างอ�งข้$อม/ลระหวิ(างเอนท�ต่�+ท��ส�มพ�นธิ�ก�นล�กษณ์ะข้องคืวิามส�มพ�นธิ�ต่ามจั%านวินเอนท�ต่�+ท��ส�มพ�นธิ�ก�น แบ(งออกได้$เป&น

1. คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างสองเอนท�ต่�+ (Binary

Relationship) ต่�วิอยื(างเชี(น เอนท�ต่�+พน�กงาน (Employee) ม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บเอนท�ต่�+แผ่นก (Department) ด้�งภาพ 2.23

ภาพท�� 2.23 แสด้งคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างสองเอนท�ต่�+

2. คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+มากกวิ(าสองเอนท�ต่�+ (Ternary Relationship) ด้�งภาพท�� 2.24

Has Departm

Employe

Supplier

53

ภาพท�� 2.24 แสด้งคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+

มากกวิ(าสองเอนท�ต่�+

3. คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บเอนท�ต่�+ต่นเอง (Recursive

Relationship หร�อ Self Relationship หร�อ Unary

Relationship) ด้�งภาพ 2.25

ภาพท�� 2.25 แสด้งคืวิามส�มพ�นธิ�ก�บเอนท�ต่�+ต่นเอง

นอกจัากน�+ การวิ�เคืราะห�คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+ จัะต่$องพ�จัารณ์าถ;งจั%านวินข้$อม/ลระหวิ(างเอนท�ต่�+ท��ส�มพ�นธิ�ก�น (Cardinality Ratio) แบ(งออกได้$เป&นด้�งน�+

1. แบบหน;�งต่(อหน;�ง (One-to-One


2. แบบหน;�งต่(อกล�(ม (One-to-Many


3. แบบกล�(มต่(อกล�(ม (Many-to-Many


2.3.7.5 ข้$อก%าหนด้ข้องคืวิามส�มพ�นธิ� (Relationship

Constraints) การวิ�เคืราะห�คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+ ในเร��อง

manage

ha

Product Order

Employee

54

ส�ด้ส(วิน คืาร�ด้�น�ลล�ต่�+ (Cardinality Ratio) ยื�งอาจัพ�จัารณ์าละเอ�ยืด้ลงไปถ;งข้$อก%าหนด้ข้องคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+ (Participation Constraint) ประโยืชีน�ข้องข้$อก%าหนด้น�+ เพ��อใชี$ในการก%าหนด้คื�ณ์สมบ�ต่�ข้อง แอททร�บ�วิต่�ท��เป&นคื�ยื�นอกวิ(าจัะเป&นคื(าวิ(าง (Null) หร�อไม(เป&นคื(าวิ(าง (Not Null) การระบ�ถ;งข้$อก%าหนด้น�+ข้;+นอยื/(ก�บเกณ์ฑ์�ท��ถ�อปฏี�บ�ต่�ข้องธิ�รก�จั

55

ตารางท�� 2.3 ส�ญล�กษณ์�ในการโมเด้ลแบบ Crow’s Foot

ส�ญล�กษณ์� คืวิามหมายื

ชี��อคืวิามส�มพ�นธิ�

ชี��อเอนท�ต่�+แอททร�บ�วิต่� 1แอททร�บ�วิต่� 2แอททร�บ�วิต่� 3

เอนท�ต่�+ (Entity)

คืวิามส�มพ�นธิ� (Relationship)

แอททร�บ�วิต่�จัะแสด้งข้$างใต่$ชี��อเอนท�ต่�+โด้ยืแอททร�บ�วิต่�ท��เป&นคื�ยื�หล�ก (Primary Key) จัะข้�ด้เส$นใต่$

คืวิามส�มพ�นธิ�แบบ 1:1 แบบ Total Participation (Mandatory) บางต่%าราจัะใชี$ส�ญล�กษณ์� | แทน ||

คืวิามส�มพ�นธิ�แบบ 1:1 โด้ยืใชี$ E1 เป&น Partial Partcipation (Optional)และ E2 เป&น Total Participation (Mandatory)

คืวิามส�มพ�นธิ�แบบ 1:N โด้ยื E1

เป&นแบบ Partial Participation (Optional) ส(วิน E2 เป&น Total Participation

ชี��อเอนท�ต่�+

56

(Mandatory)

คืวิามส�มพ�นธิ�แบบ 1:N โด้ยื E1

และ E2 เป&น Partial Participation (Optional)ส��เหล��ยืมใหญ(ใชี$แสด้ง Superclass และส��เหล��ยืมยื(อยืใชี$แสด้ง Subclass (Generalization / Specialization)

2.3.7.6 ข้�+นต่อนในการออกแบบฐานข้$อม/ลโด้ยืใชี$ E-R Model

ศึ�ร�ล�กษณ์� โรจันก�จัอ%านวิยื (2545:106) กล(าวิวิ(าการออกแบบฐานข้$อม/ลโด้ยืใชี$ E-R Model ม�ข้� +นต่อนท��เก��ยืวิข้$องหลายืข้�+นต่อน และกระบวินการในการออกแบบ E-R model เป&นกระบวินการท��จัะต่$องพ�จัารณ์าซ%+า ๆ หลายืคืร�+งเพ��อให$ได้$ E-R Model ท��เหมาะสมและม�ข้$อม/ลคืรบถ$วิน ข้�+นต่อนในการออกแบบข้$อม/ลโด้ยืใชี$ E-R Model ประกอบด้$วิยืข้�+นต่อนด้�งน�+ คื�อ

ศึ;กษาถ;งล�กษณ์ะหน$าท��งานข้องระบบ (Business

Function) วิ(าม�รายืละเอ�ยืด้ข้องการท%างานและข้$อม/ลท��เก��ยืวิข้$องอะไรบ$าง ม�ข้$อสมม�ต่�ฐาน (Business Rule) ข้องงานต่(าง ๆ อะไรบ$าง

ก%าหนด้เอนท�ต่�+ท��คืวินจัะม�อยื/(ในฐานข้$อม/ลฐานข้$อม/ลหน;�ง ๆ ประกอบ ด้$วิยืหลายืเอนท�ต่�+ ในการก%าหนด้เอนท�ต่�+ท��คืวิรจัะม�อยื/(ในฐานข้$อม/ลหน;�ง ๆ จัะต่$องคื%าน;งรวิมไปถ;งวิ(าเอนท�ต่�+น� +น ๆ เป&นเอนท�ต่�+ในประเภทใด้บ$าง เชี(น เอนท�ต่�+ประเภทอ(อนแอ (Weak Entity)

57

ก%าหนด้ประเภทข้องคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+วิ(าม�คืวิามส�มพ�นธิ�อยื(างไรบ$าง รวิมถ;งก%าหนด้คืวิามส�มพ�นธิ� โด้ยืพ�จัารณ์าจัากข้$อสมม�ต่�ฐานข้องคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+ท��ได้$ศึ;กษามาในข้�+นต่อนท�� 1 และ 2

ก%าหนด้คื�ณ์ล�กษณ์ะข้องเอนท�ต่�+วิ(าคืวิรจัะม�รายืละเอ�ยืด้อะไรบ$างซ;�งการก%าหนด้คื�ณ์ล�กษณ์ะข้องเอนท�ต่�+ จัะพ�จัารณ์าวิ(ารายืละเอ�ยืด้ต่(าง ๆ เป&นรายืละเอ�ยืด้ท��ม�คื�ณ์สมบ�ต่�เป&นคื�ยื� หร�อรายืละเอ�ยืด้ท��แปลคื(ามา หร�อ เป&นรายืละเอ�ยืด้ท��ประกอบด้$วิยืรายืละเอ�ยืด้ท��เป&นข้$อม/ลหลายือยื(าง เชี(น ท��อยื/( ประกอบด้$วิยื บ$านเลข้ท�� ถนน เข้ต่ ต่%าบล จั�งหวิ�ด้ รห�สไปรษณ์�ยื� เป&นต่$น

ก%าหนด้คื�ยื�ข้องแต่(ละเอนท�ต่�+วิ(า จัะใชี$รายืละเอ�ยืด้ข้องข้$อม/ลใด้เป&นคื�ยื�ข้องเอนท�ต่�+น� +นๆ ซ;�งจัะต่$องเป&นรายืละเอ�ยืด้ข้องข้$อม/ลท��ม�คื(าเป&นเอกล�กษณ์� หร�อ คื(าเฉพาะไม(ซ%+าซ$อนในเอนท�ต่�+น� +นๆ

น%ารายืละเอ�ยืด้ต่�+งแต่(ข้� +นต่อนท�� 2-5 มาเข้�ยืน E-R

Model โด้ยืใชี$ส�ญล�กษณ์�ท��กล(าวิมาแล$วิข้$างต่$นเป&นการอธิ�บายืถ;งคืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+ หล�งจัากน�+นให$ท%าการทบทวิน E-R

Model วิ(าคืวิรจัะปร�บปร�งเคื$าร(างใหม(หร�อไม( (Refinement

Primitive) เพ��อให$ได้$ E-R Model ท��สมบ/รณ์�

2.4 ทฤษฎี�ระบบเคร"อข้3ายอ�นเตอร'เน(ตสมเก�ยืรต่� ร� (งเร�องลด้า (2544) อ�นเต่อร�เน3ต่หร�อทางด้(วินข้$อม/ล

เป&นระบบเคืร�อข้(ายืคือมพ�วิเต่อร�ข้นาด้ใหญ( ท��เชี��อมโยืงระหวิ(างคือมพ�วิเต่อร�ท��วิโลกไวิ$ด้$วิยืก�น เหม�อนเคืร�อข้(ายืใยืแมงม�ม โด้ยืม�จั�ด้ประสงคื�เร��มแรกในการส%ารองข้$อม/ลส%าคื�ญ ๆ ไม(ให$ส/ญหายื โด้ยืใชี$หล�กคืวิามจัร�งท��วิ(า ถ$าหากม�ข้$อม/ลท�+งโลกเก3บไวิ$ในคือมพ�วิเต่อร�เพ�ยืงเคืร��องเด้�ยืวิ โอกาสเส��ยืงท��ข้$อม/ลจัะหายืก3ม�มาก แต่(ถ$าหากม�การส%ารองข้$อม/ลไวิ$ในเคืร��องคือมพ�วิเต่อร�ต่(าง ๆ ท��วิโลกโอกาสท��ข้$อม/ลจัะ

58

ส/ญหายืไปก3เป&นไปได้$ยืากข้;+น และถ$าม�การน%าเอาคือมพ�วิเต่อร�ท�กเคืร��องเชี��อมต่(อก�นถ;งแม$คือมพ�วิเต่อร�เคืร��องหน;�งเคืร��องใด้เส�ยืก3ยื�งสามารถใชี$ข้$อม/ลจัากเคืร��องอ��น ๆ ทด้แทนได้$

เน��องจัากอ�นเต่อร�เน3ต่เป&นระบบท��เปBด้กวิ$างให$ท�กคืนสามารถเข้$ามาร(วิมใชี$ทร�พยืากรได้$ด้�งน�+นจั;งม�การคืวิบคื�มมาต่รฐานการต่�ด้ต่(อโด้ยืเคืร��องคือมพ�วิเต่อร�ท�กเคืร��องท��ท%าการต่�ด้ต่(อก�บอ�นเต่อร�เน3ต่น��นจั%าเป&นต่$องม�การใชี$โปรโต่คือล TCP/IP เพ��อให$คือมพ�วิเต่อร�ท�กร� (นท�กแบบสามารถต่�ด้ต่(อส��อสารก�นได้$อยื(างถ/กต่$อง

2.4.1 โปรโต่คือล ท�ซ�พ�/ไอพ� (TCP/IP)

สมเก�ยืต่� ร� (งเร�องลด้า (2544) โปรโต่คือล (Protocol) คื�อข้$อต่กลงในการส��อสารระหวิ(างอ�ปกรณ์�คือมพ�วิเต่อร�ในระบบเคืร�อข้(ายืซ;�งม�อยื/(มากมายืหลายืชีน�ด้ เชี(น TCP/IP, IPX/SPX และ NetBEUI

เป&นต่$น อ�ปกรณ์�คือมพ�วิเต่อร�ในเคืร�อข้(ายืจัะสามารถต่�ด้ต่(อส��อสารก�นได้$ก3ต่(อเม��อใชี$โปรโต่คือลชีน�ด้เด้�ยืวิก�นเท(าน�+น โปรโต่คือลเปร�ยืบเสม�อนภาษามน�ษยื� เชี(น ภาษาไทยื จั�น อ�งกฤษ หร�ออาจัจัะเป&นภาษาท(าทาง ภาษาใบ$ ด้�งน�+นการท��เราจัะส��อสารให$เก�ด้คืวิามเข้$าใจัก�นก3ต่$องใชี$ภาษาเด้�ยืวิก�น ส%าหร�บโปรโต่คือลท��ใชี$ในเคืร�อข้(ายือ�นเต่อร�เน3ต่คื�อ TCP/IP

ในการส(งข้$อม/ลผ่(านทาง TCP/IP น�+น TCP/IP จัะท%าการแบ(งข้$อม/ลน�+น ๆ ออกเป&นหน(วิยืยื(อยื ๆ ซ;�งเร�ยืกวิ(า แพ3คืเก3ต่ (Packet)

โด้ยืแต่(ละส(วินจัะถ/กเพ��มข้$อม/ลบอกต่%าแหน(งต่$นทาง และ ปลายืทาง ท��จัะส(งไวิ$ให$ จัากน�+นแพ3คืเก3ต่เหล(าน�+จัะถ/กส(งกระจัายืผ่(านไปยื�งเส$นทางต่(าง ๆ ท��เชี��อมโยืงในระบบต่ามเส$นทางท��สามารถส(งถ;งปลายืทางได้$ โด้ยืแต่(ละแพ3คืเก3ต่ไม(จั%าเป&นต่$องเร�ยืงล%าด้�บหร�อ ไปต่ามเส$นทางเด้�ยืวิก�น ซ;�งในระบบจัะม�อ�ปกรณ์�ท��เร�ยืกวิ(า เร$าเต่อร� (Router) จัะเป&นต่�วิคือยืจั�ด้หาเส$นทางท��ด้�ท��ส�ด้ให$ก�บท�กแพ3คืเก3ต่ เม��อไปถ;งผ่/$ร �บท��ปลายืทางแล$วิ แพ3คืเก3ต่จัะมารวิมก�นเป&นข้$อคืวิามยืาวิ ๆ เหม�อนเด้�ม

59

แต่(ถ$าแพ3คืเก3ต่ใด้ข้าด้หายืหร�อต่กหล(น คือมพ�วิเต่อร�ก3จัะต่รวิจัสอบ และส(งแพ3คืเก3ต่มาใหม( จันข้$อม/ลคืรบเหม�อนเด้�ม

2.4.2 IP Address & Domain Name System - DNSหมายืเลข้ประจั%าเคืร��อง หร�อท��อยื/( (Address) ข้องผ่/$ใชี$

อ�นเต่อร�เน3ต่แต่(ละคืนจัะม�ท��อยื/(ประจั%าเคืร��อง ซ;�งก%าหนด้เร�ยืกต่�วิเลข้ระบ�ต่%าแหน(ง เชี(น 202.44.202.222, 201.44.202.3 หร�อ 203.146.7.200 เป&นต่$น แต่(ระบบหมายืเลข้ม�ข้$อบกพร(องคื�อ จั%ายืากและไม(ได้$ส��อคืวิามหมายืให$ผ่/$ใชี$งานท��วิไปทราบด้�งน�+น จั;งม�ผ่/$คื�ด้ระบบต่�+งชี��อให$ง(ายืข้;+น เร�ยืกวิ(า ระบบชี��อข้องเคืร��อง (Domain

Name System - DNS) DNS จัะเปล��ยืนต่�วิเลข้ให$เป&นคื%าท��อ(านและเข้$าใจัและจั%าได้$ง(ายื เชี(น chula.ac.th, moc.go.th หร�อ Microsoft.com เป&นต่$น การก%าหนด้ DNS จัะเร�ยืงล%าด้�บคืวิามส%าคื�ญข้องชี��อจัากข้วิาไปซ$ายื โด้ยืม�จั�ด้คื��น ซ;�งม�หล�กการด้�งต่(อไปน�+

2.4.2.1 ชี��อทางข้วิาส�ด้จัะบอกชี��อประเทศึ เชี(น - .th = ประเทศึไทยื- .uk = ประเทศึอ�งกฤษ

2.4.2.2 ชี��อถ�ด้มาจัากชี��อประเทศึจัะบอกล�กษณ์ะข้องหน(วิยืงาน แบ(งออกเป&น 5 กล�(ม

- .ac หมายืถ;ง Academic สถาบ�นการศึ;กษา- .co หมายืถ;ง Commercial ภาคืองคื�กร ภาคื

เอกชีน- .go หมายืถ;ง Government หน(วิยืงานราชีการ- .or หมายืถ;ง Organization องคื�กรท��ไม(แสด้งหา

ผ่ลก%าไร- .net หมายืถ;ง Network องคื�กรท��ให$บร�การระบบ

เคืร�อข้(ายื

60

2.4.2.3 นอกจัากน�+ในส(วินทางข้วิาส�ด้อาจัไม(แบ(งต่ามล�กษณ์ะข้องสองข้$อท��ผ่(านมาแต่(ใชี$เพ�ยืงแคื(คื%ายื(อเด้�ยืวิ โด้ยืไม(ต่$องแยืกออกเป&นชี��อประเทศึ และล�กษณ์ะหน(วิยืงาน ซ;�งได้$แก(

- .com หมายืถ;ง Commercial ใชี$ในธิ�รก�จั บร�ษ�ท ห$างร$าน

- .edu หมายืถ;ง Education ใชี$ในสถาบ�นการศึ;กษา

- .gov หมายืถ;ง Government ใชี$ในหน(วิยืงานราชีการ

- .net หมายืถ;ง Network ใชี$ในหน(วิยืงานท��เป&นเคืร�อข้(ายื

2.4.2.4 ทางซ$ายืส�ด้จัะเป&นชี��อหน(วิยืงานท��เป&นเจั$าข้อง Address น�+น ๆ

2.4.3 ยื/อาร�แอล (URL : Uniform Resource Locator)

สมเก�ยืรต่� ร� (งเร�องลด้า (2544) URL ยื(อมาจัากคื%าวิ(า Uniform Resource Locator เป&นต่%าแหน(งหร�อแอ3ด้เด้รสเฉพาะข้องเวิ3บไซต่�เหม�อนท��อยื/(เม��อจั(าหน$าซองจัด้หมายืน��นเอง ด้�งน�+นเม��อต่$องการต่�ด้ต่(อก�บเวิ3บเซ�ร�ฟเวิอร�ใด้จัะต่$องใชี$ให$ถ/กต่$องม�ฉะน�+นจัะไม(สามารถต่�ด้ต่(อได้$ ร/ปแบบการต่�ด้ต่(อด้$วิยื URL เป&นด้�งน�+

Type://Host[:port]/path/fileโปรโต่คือล :// ชี��อข้องเซ�ร�ฟเวิอร�.โด้เมน / ชี��อข้องไฟล�.html

ต่�วิอยื(างเชี(น

http://www.disney.com/DisneyInteractive/Hercules/inex.htmlContent identifier hostname ส(วินระบ�ต่%าแหน(ง ชี��อไฟล�ข้$อม/ล

61

2.4.3.1 Content identifier เป&นส(วินท��แจั$งให$ Explorer ทราบวิ(าต่$องจั�ด้การข้$อม/ลท��พบอยื(างไรส%าหร�บเวิ3บเพจัใน World Wide Web จัะใชี$โปรโต่คือลเก��ยืวิก�บโอนยื$ายืไฟล�ข้$อม/ลในอ�นเต่อร�เน3ต่ท��เราได้$บ(อยื

2.4.3.2 Host name เป&นส(วินท��ระบ�ชี��อข้องเคืร��องคือมพ�วิเต่อร�ท��ท%าหน$าท��เผ่ยืแพร(เวิ3บเพจับ(อยืคืร�+งท��ส(วินน�+ถ/กเร�ยืกวิ(า โด้เมนเนม (Domain Name) เคืร��องคือมพ�วิเต่อร�ท��ท%าหน$าท��เผ่ยืแพร(เวิ3บเพจัจัะม�โด้เมนเนมเฉพาะท��ไม(เหม�อนใคืรส(วินระบ�ต่%าแหน(ง ระบ�ท��เก3บข้องข้$อม/ลในเคืร��องชี��อไฟล�ข้$อม/ล ส(วินส�ด้ท$ายืน�+ไม(ม� URL

Explorer จัะถ�อวิ(าชี��อไฟล�น�+นคื�อ index.html ซ;�งปกต่�จัะถ/กใชี$เป&นชี��อโอมเพจัในเวิ3บไซต่�

2.5 ทฤษฎี�ระบบไคลเอ(นท' เซ�ร'ฟเวิอร' – (Client - Server)

สมเก�ยืรต่� ร� (งเร�องลด้า (2544) ระบบเคืร�อข้(ายืแบบท$องถ��นท��ใชี$อยื/(ในป�จัจั�บ�น (Local Area Network: LAN) ม�สถาป�ต่ยืกรรมไคืลเอ3นท�เซ�ร�ฟเวิอร� (Client / Server Architecture) ซ;�งเป&นระบบท��ม�คืวิามสามารถในการท%างานได้$เร3วิข้;+นและลด้ปร�มาณ์ข้$อม/ลท��จัะวิ��งอยื/(บนเคืร�อข้(ายื (Network Traffic) ท�+งน�+เพราะการประมวิลผ่ลสามารถท%าท��สถาน� (Workstation) ข้องผ่/$ใชี$ได้$หล�กการข้องการใชี$ฐานข้$อม/ลผ่(านเคืร�อข้(ายืแบบไคืลเอ3นท�เซ�ร�ฟเวิอร� คื�อ ผ่/$ข้อใชี$ฐานข้$อม/ลจัากเวิอร�กสเต่ชี��นหน;�ง (Client) ส(งคื%าส��งข้องให$ข้$อม/ลท��ฐานข้$อม/ลท��เก3บไวิ$ท��เซ�ร�ฟเวิอร� (Database Sever) โด้ยืจัะไปคื$นหาข้$อม/ลท��ต่$องการ และต่�วิเซ�ร�ฟเวิอร�จัะส(งข้$อม/ลกล�บไปให$ผ่/$ข้อให$ข้$อม/ล (Client)

2.5.1 หน$าท��ข้องไคืลเอ3นท� 2.5.1.1 จั�ด้การประสานก�บผ่/$ใชี$ (User Interface) และ

คืวิบคื�มการใชี$อ�ปกรณ์�ด้$านคือมพ�วิเต่อร�ข้องผ่/$ใชี$

62

2.5.1.2 ร�บและต่รวิจัสอบข้$อม/ลน%าเข้$าข้องผ่/$ใชี$ 2.5.1.3 ประมวิลผ่ลระบบงานข้องผ่/$ใชี$ 2.5.1.4 สร$างและส(งข้$อคื%าถาม (Query) ข้องผ่/$ใชี$ไปยื�ง

เซ�ร�ฟเวิอร� และแสด้งผ่ลข้$อม/ลท��ได้$จัากเซ�ร�ฟเวิอร�2.5.2 หน$าท��ข้องเซ�ร�ฟเวิอร�

2.5.2.1 ร�บและประมวิลผ่ลข้$อคื%าถามข้องผ่/$ใชี$ท��ส(งมา 2.5.2.2 ต่รวิจัสอบส�ทธิ�Hข้องผ่/$ใชี$ท��จัะเร�ยืกใชี$ข้$อม/ลวิ(าม�ส�ทธิ�H

หร�อไม( 2.5.2.3 ต่รวิจัสอบคืวิามบ/ราณ์าภาพ (Integrity) ข้อง

ข้$อม/ล 2.5.2.4 คืวิบคื�มการเก�ด้ภาวิะพร$อมก�น การก/$ข้$อม/ล และ

รวิบรวิมพจันาน�กรมข้$อม/ลส(วินข้องสถาน�ไคืลเอ3นท� (Client

Workstation) ร�บผ่�ด้ชีอบในการจั�ด้การเป&นต่�วิประสานก�บผ่/$ใชี$ (User Interface) รวิมถ;ง การประมวิลผ่ลชี�ด้คื%าส��งงานประยื�กต่�ใชี$งาน และการแสด้งข้$อม/ลโด้ยืท%าการคื%านวิณ์และส(งแต่(เฉพาะคื%าต่อบข้องข้$อม/ลคื%าถาม (Query) กล�บไปยื�งไคืลเอ3นท� รวิมถ;งการจั�ด้การในเร��องข้องการคืวิบคื�มต่(าง ๆ เชี(น การเก�ด้ภาวิะพร$อมก�น การร�กษาคืวิามปลอด้ภ�ยืการก/$ฐานข้$อม/ล ฯลฯ ด้�งน�+นระบบจั�ด้การฐานข้$อม/ลแบบศึ/นยื�รวิม (Centralized Database Management

System) จัะอยื/(ในเซ�ร�ฟเวิอร� ซ;�งท%าหน$าท��คืล$ายื ๆ ก�บ Back End

ในข้ณ์ะท��โปรแกรมประยื�กต่�ใชี$งานท%างานท��ไคืลเอ3นท�ในล�กษณ์ะเป&น Front End

2.6 ทฤษฏี�เวิ(บบราวิเซอร' (Web Browsers) และเวิ(บเซ�ร'ฟเวิอร' (Web Server)

สมเก�ยืรต่� ร� (งเร�องลด้า (2544) ในเวิ�ลด้�ไวิด้�เวิ3บจัะม�องคื�ประกอบพ�+นฐานอยื/(สองอยื(างคื�อ

63

เวิ3บไคืลเอ3นท� หร�อเร�ยืกวิ(าเวิ3บบราวิเซอร� และเวิ3บเซ�ร�ฟเวิอร� ซ;�งต่�+งอยื/(ท��ศึ/นยื�อ�นเต่อร�เน3ต่ บราวิเซอร�ท��ใชี$ในป�จัจั�บ�นม�หลายืโปรแกรมและต่(างก3ได้$ร�บการพ�ฒนาปร�บปร�งอยื/(ต่ลอด้เวิลา หน$าท��ข้องเวิ3บบราวิเซอร�ในเบ�+องต่$นคื�อ การจั�ด้การก�บเอกสารเวิ3บ เอกสารแต่(ละหน$าข้องเวิ3บถ/กเข้�ยืนข้;+นด้$วิยืภาษาเอชีท�เอ3มแอล ซ;�งจัะรวิมท�+งข้$อม/ลข้องเอกสารเวิ3บ ร/ปแบบโคืรงสร$างการล�งคื�ไปยื�งเอกสารอ��น ร/ปแบบเส�ยืงและอ��น ๆ บราวิเซอร�จัะต่$องน%าเอกสารน�+นออกมาแสด้งในร/ปแบบต่รงต่ามท��ผ่/$ออกแบบได้$ก%าหนด้ไวิ$ 2.6.1 การท%างานข้องเวิ3บเซ�ร�ฟเวิอร�และเวิ3บบราวิเซอร�

ผ่/$ใชี$จัะอยื/(ท��เคืร��องบราวิเซอร� สามารถต่�ด้ต่(อไปยื�งเคืร��องเซ�ร�ฟเวิอร� โด้ยือาจัจัะผ่(านทางเคืร��องโมเด้3ม หร�อ อาจัจัะผ่(านทางระบบเคืร�อข้(ายืท$องถ��น เคืร��องเซ�ร�ฟเวิอร�แต่(ละต่�วิท��เชี��อมอยื/(ในระบบอ�นเต่อร�เน3ต่จัะม�ชี��อ หร�อหมายืเลข้ข้องต่�วิเองท��ไม(ซ%+าก�น เชี(น www.watcm.com เป&นต่$น ซ;�งชี��อน�+เองท��ใชี$เป&นส��งอ$างอ�ง เม��อต่$องการจัะท(องไปในโลกอ�นเต่อร�เน3ต่

เร��มต่$นจัากผ่/$ใชี$ประมวิลผ่ลโปรแกรมบราวิเซอร� เพจัแรกท��ปรากฏีข้;+นมาเร�ยืกวิ(า โฮมเพจัหล�งจัากน�+นผ่/$ใชี$สามารถเด้�นทางไปยื�งเวิ3บไซต่�ต่(าง ๆ ในอ�นเต่อร�เน3ต่ได้$โด้ยืการก%าหนด้ชี��อข้องเวิ3บไซต่�ท��ต่$องการในเมน/แอด้เด้รส

บนแต่(ละเพจัจัะม�รายืการอยื/(หลายืเร��อง เม��อเราคืล�กเมาส�เร��องท��ต่$องการ ก3จัะเก�ด้การต่�ด้ต่(อส��อสารระหวิ(างบราวิเซอร�ก�บเซ�ร�ฟเวิอร� บราวิเซอร�จัะส(งการร$องข้องเอกสารท��ต่$องการไปยื�งเซ�ร�ฟเวิอร� เซ�ร�ฟเวิอร�จัะต่รวิจัด้/วิ(าเอกสารท��ร $องข้อมาน�+น จั�ด้เก3บอยื/(ท��ใด้ เม��อพบและก3จัะส(งการต่อบร�บ (Reply) พร$อมท�+งเอกสารท��ต่$องการใชี$ก�บบราวิเซอร� และบราวิเซอร�ก3จัะร�บการจั�ด้การพ�มพ�บนเพจัต่(อไป

64

2.7 ทฤษฎี�กี่ารวิ�เคราะห'และออกี่แบบระบบ (System Analysis and Design) 2.7.1 คืวิามหมายืข้องระบบ (System)

ร�ชีน� ก�ลยืาวิ�น�ยื และอ�จัฉรา ธิารอ�ไรก�ล (2546:1-5)

กล(าวิถ;งคืวิามหมายืข้องระบบไวิ$ ด้�งน�+ ระบบ (System) คื�อ กระบวินการต่(าง ๆ ท��อยื/(ในเคืร�อข้(ายืเด้�ยืวิก�น และม�คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างกระบวินการเหล(าน�+น และเชี��อมต่(อก�น เพ��อท%างานใด้งานหน;�งให$บรรล�ถ;งเปCาหมายืท��วิางไวิ$โด้ยืแบ(งระบบออกเป&น 2 ล�กษณ์ะใหญ( ๆ คื�อ

2.7.1.1 ระบบปBด้ (Close System) เป&นระบบท��ม�การคืวิบคื�มการท%างานและการแก$ไข้ด้$วิยืต่นเองข้องระบบเองอยื(างอ�ต่โนม�ต่�

2.7.1.2 ระบบเปBด้ (Open System) เป&นระบบท��ไม(ม�การคืวิบคื�มด้$วิยืต่�วิระบบเองจัะต่$องคืวิบคื�มด้/แลโด้ยืมน�ษยื� 2.7.2 การวิ�เคืราะห�ระบบ (System Analysis)


กล(าวิถ;งการวิ�เคืราะห�ระบบ ด้�งน�+การวิ�เคืราะห�ระบบ (System Analysis) เป&นการศึ;กษาถ;งป�ญหาท��เก�ด้ข้;+นในระบบงานป�จัจั�บ�น (Current System) เพ��อออกแบบระบบการท%างานใหม( (New System) นอกจัากออกแบบสร$างระบบงานใหม(แล$วิ เปCาหมายืในการวิ�เคืราะห�ระบบต่$องการปร�บปร�งและแก$ไข้ระบบงานเด้�มให$ม�ท�ศึทางท��ด้�ข้;+น โด้ยืก(อนท��ระบบงานใหม(ยื�งไม(น%ามาใชี$งาน ระบบงานท��ด้%าเน�นการอยื/(ในป�จัจั�บ�นเราเร�ยืกวิ(า ระบบป�จัจั�บ�น แต่(ถ$าต่(อมาม�การพ�ฒนาระบบใหม(และน%ามาใชี$งาน เราจัะเร�ยืกระบบป�จัจั�บ�นท��เคืยืใชี$น�+นวิ(า ระบบเก(า (Old System)

2.7.3 วิงจัรการพ�ฒนาระบบ (System Development Life Cycle)

65


วิงจัรการพ�ฒนาระบบ (System Development Life Cycle)

เป&นวิงจัรท��แสด้งถ;งก�จักรรมต่(าง ๆ ในแต่(ละข้�+นต่อน ต่�+งแต่(ร�เร��มจันกระท��งส%าเร3จั วิงจัรการพ�ฒนาระบบน�+จัะท%าให$เข้$าใจัถ;งก�จักรรมพ�+นฐานและรายืละเอ�ยืด้ต่(าง ๆ ในการพ�ฒนาระบบ โด้ยืม�อยื/( 7 ข้�+นต่อนด้$วิยืก�นคื�อ

2.7.3.1 การก%าหนด้ป�ญหา โอกาสและจั�ด้ม�(งหมายื ซ;�งเป&นข้�+นต่อนแรกท��น�กวิ�เคืราะห�ระบบต่$องระบ�ท�+ง 3 ส(วินน�+ให$ชีด้เจัน ซ;�งข้�+นต่อนน�+เป&นข้�+นต่อนท��ส%าคื�ญ เน��องจัากม�ผ่ลต่(อการพ�ฒนาระบบ โด้ยืเป&นการก%าหนด้ท�ศึทางในการพ�ฒนาให$ชี�ด้เจัน ในการระบ�ป�ญหาม�กได้มาจัากการท%างาน แล$วิพบวิ(างานท��ท%าอยื/(ม�ป�ญหาเก�ด้ข้;+นหร�อไม(พอใจัก�บระบบงานเด้�มท��ม�อยื/( ในการระบ�โอกาสามารถท%าได้$ โด้ยืการส�งเกต่วิ(าล�กษณ์ะงานเด้�มสามารถน%าระบบสารสนเทศึมาปร�บปร�งให$การท%างานสะด้วิกรวิด้เร3วิหร�อไม( สามารถเพ��มประส�ทธิ�ภาพประส�ทธิ�ผ่ลในการท%างาน หร�อส/$ก�บคื/(แข้(งในด้$านสารสนเทศึได้$อยื(างไร และส�ด้ท$ายืคื�อการระบ�จั�ด้ม�(งหมายื ซ;�งเป&นส(วินส%าคื�ญส%าหร�บข้�+นต่อนแรกน�+ โด้ยืด้/จั�ด้ม�(งหมายืหล�กข้ององคื�กรเป&นส%าคื�ญ

2.7.3.2 การส�บคื$นคืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$ โด้ยืการใชี$การส�(มต่�วิอยื(าง การสอบถามหาข้$อม/ล การออกแบบสอบถาม และการส�งเกต่พฤต่�กรรมข้องผ่/$ใชี$และส��งแวิด้ล$อม เพ��อส�บคื$นเก3บรวิบรวิมข้$อม/ลท��เป&นคืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$ระบบ

2.7.3.3 วิ�เคืราะห�ระบบ การวิ�เคืราะห�ระบบเป&นการน%าส��งท��รวิบรวิมข้$อม/ลมาจัากข้�+นต่อนท�� 2 มาทบทวินอ�กคืร�+ง และวิ�เคืราะห�ออกมาในร/ปแบบข้องแผ่นภาพการไหลข้$อม/ล (Data Flow

Diagrams: DFDs) พจันาน�กรมข้$อม/ล (Data Dictionary)

และโคืรงสร$างการต่�ด้ส�นใจัมาชี(วิยืในการวิ�เคืราะห� ซ;�งสามารถอธิ�บายืได้$ด้�งน�+

66

2.7.3.4 การออกแบบระบบ โด้ยืแบ(งเป&นการออกแบบเชี�งต่รรกศึาสต่ร� (Logical Design) และการออกแบบเชี�งกายืภาพ (Physical Design) โด้ยืการออกแบบเชี�งต่รรกศึาสต่ร� จัะเป&นส(วินท��ออกแบบในส(วินการต่�ด้ต่(อก�บผ่/$ใชี$ ซ;�งม�ส(วินส%าคื�ญมาก และในส(วินข้องการออกแบบเชี�งกายืภาพ จัะเป&นการออกแบบในส(วินข้องการปCอนข้$อม/ล การคื%านวิณ์ การเก3บข้$อม/ล การออกแบบการใชี$โคืรงสร$างข้$อม/ล เคืร��องม�อจั�ด้เก3บข้$อม/ล ข้�+นต่อนการประมวิลผ่ลข้$อม/ล การคืวิบคื�ม และการส%ารองข้$อม/ล ซ;�งคืวิรม�รายืละเอ�ยืด้ในร/ปแบบข้องแฟCมข้$อม/ล(Data Specifications) รายืละเอ�ยืด้ข้องข้�+นต่อน (Process Detail) ต่ารางข้$อม/ล(Table) ผ่�งการไหลข้องข้$อม/ล(Data Flow Diagrams)ผ่�งระบบ(Context Diagram)

ชี��อและฟ�งก�ชี��นท��ใชี$ในการออกแบบ ร�ชีน� ก�ลยืาวิ�น�ยื และอ�จัฉรา ธิารอ�ไรก�ล (2546:99-121)

อธิ�บายืถ;งหล�กในการออกแบบระบบท�+งในเชี�งต่รรกศึาสต่ร�และเชี�งกายืภาพไวิ$ ด้�งน�+

ผ่�งก�จักรรมการปฏี�บ�ต่�งาน (Activity Diagram)

ท%าหน$าท��ส��อถ;งข้�+นต่อนข้องระบบงาน พน�กงาน และอ�ปกรณ์�ท��เก��ยืวิข้$องในแต่(ละข้�+นต่อน ซ;�งผ่/$ศึ;กษาสามารถน%ามาใชี$ในการวิ�เคืราะห�ข้$อด้�และข้$อเส�ยื หร�อป�ญหาข้องระบบงาน เพ��อน%ามาแก$ไข้ได้$

ผ่�งการแยืกฟ�งก�ชี��นงานยื(อยื (Decomposition

Diagram) การแยืกฟ�งก�ชี��นงานยื(อยื เปร�ยืบเสม�อน การเชี��อมระหวิ(างผ่�งระบบงานและผ่�งการไหลข้องข้$อม/ล ท�+งน�+ในผ่�งระบบงาน จัะแสด้งล�กษณ์ะเพ�ยืงระบบโด้ยืรวิมและเอนท�ต่�+หร�อบ�คืลากรภายืนอกท��เข้$ามาเก��ยืวิข้$อง แต่(เพ��อจัะแยืกยื(อยืไปถ;งผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลน�+นจั%าเป&นต่$องท%าการวิ�เคืราะห�ข้� +นต่อนยื(อยื หร�อฟ�งก�ชี��นยื(อยืในการท%างานข้องแต่(ละระบบงานน�+นๆเพ��อเป&นแนวิทางในการจั�ด้ท%าผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลต่(อไป

67

ภาพท�� 2.26 ต่�วิอยื(างผ่�งการแยืกฟ�งก�ชี��นยื(อยืข้องระบบ

ผ่�งระบบ (Context Diagram) แสด้งล�กษณ์ะข้องระบบงาน โด้ยืจัะเป&นม�มมองในระด้�บส/งซ;�ง จัะไม(แสด้งถ;งส�ญล�กษณ์�ในการเก3บข้$อม/ล เพราะจัะเป&นการเข้�ยืนถ;งภายืในระบบเชี��อมโยืงก�บส��งท��อยื/(นอกระบบ รวิมท�+งเป&นต่�วิก%าหนด้ข้อบเข้ต่คืวิามต่$องการข้องระบบ สามารถท%าให$เห3นภาพรวิมข้องระบบได้$อยื(างง(ายืด้ายื ตารางท�� 2.4 แสด้งส�ญล�กี่ษณ์'กี่ารเข้�ยน Context Diagram

ส�ญล�กี่ษณ์' ควิามหมาย

แสด้งกระบวินการท%างาน

แสด้งแหล(งข้$อม/ลท��อยื/(ภายืนอก

แสด้งท�ศึทางข้องกระแสข้$อม/ล

Process No.Process

Source/Destinatio

Data Flow

ระบบ

งานประเภท

ท�� 2


ท�� N


ท�� 1

......

กระบวินการท�� 2

กระบวินการท�� 1

กระบวินการยื(อยืท�� 1.1กระบวินการยื(อยืท�� 1.2กระบวินการยื(อยืท�� 1.3กระบวินการยื(อยืท�� 1.4

68

ผ่�งการไหลข้องข้$อม/ล (Data Flow Diagram :

DFD) ผ่�งการไหลข้องระบบแสด้งการ ไหลข้องข้$อม/ลภายืในระบบ โด้ยืสามารถแบ(งยื(อยืออกเป&นระด้�บ (Level) ต่(าง ๆโด้ยืผ่�งระด้�บบนต่(อเน��องจัากผ่�งข้องระบบ คื�อ ผ่�งการไหลข้องระบบระด้�บ 0 (Data

Flow Diagram : DFD Level 0) ซ;�งท%าหน$าท��เป&นผ่�งแม( เพ��อแยืกยื(อยืลงไปในระด้�บผ่�งล/กอ�กในแต่(ละระด้�บอ�กคืร�+งกล(าวิคื�อ ผ่�งการไหลข้องระบบระด้�บ 1,2,…,N (Data Flow Diagram :

DFD Level 1,2,…,N) อธิ�บายืผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลได้$ ด้�งน�+1. ผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลระด้�บ 0 (Data Flow

Diagram Level 0: DFD 0) จัะเป&นผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลท��ให$รายืละเอ�ยืด้ในล%าด้�บแรกส�ด้ รองจัากผ่�งระบบ (Context

Diagram) คื�อ เป&น Diagram ต่�วิแรกท��เข้�ยืน เพ��อให$เห3นภาพรวิมข้องผ่�งการไหลข้องข้$อม/ล ซ;�งจัะม�รายืละเอ�ยืด้มากกกวิ(าผ่�งระบบ (Context Diagram) โด้ยืจัะม�ส�ญล�กษณ์�การเก3บข้$อม/ล (Data

Store) ส�ญล�กษณ์�การไหลข้องข้$อม/ล (Data Flow) และส�ญล�กษณ์�การประมวิลผ่ล (Process) ซ;�งเป&นส(วินท��แต่กยื(อยืมาจัากผ่�งระบบ (Context Diagram) น��นเอง

2. ผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลระด้�บ 1 (Data Flow

Diagram Level 1: DFD 1) เป&นผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลในระด้�บรองลงมาจัาก ผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลระด้�บ 0 จัะแต่กการปCอนข้$อม/ลจัากระด้�บ 0 โด้ยืจัะม�ส�ญล�กษณ์�การเก3บข้$อม/ล (Data Store)

ส�ญล�กษณ์�การไหลข้องข้$อม/ล (Data Flow) และส�ญล�กษณ์�การประมวิลผ่ล (Process)

ส�ญล�กษณ์�ท��ใชี$ในการเข้�ยืนผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลJEFFREY L.WHITTEN LONNIE D.BENTLEY (1998)

แสด้งส�ญล�กษณ์�ข้องผ่�งการไหลข้$อม/ล ด้�งต่ารางท�� 2.5

ตารางท�� 2.5 ส�ญล�กี่ษณ์'กี่ารเข้�ยนผั�งกี่ารไหลข้องข้�อม!ล

69

ส�ญล�กี่ษณ์' ควิามหมาย

แสด้งกระบวินการท%างาน

แสด้งแหล(งข้$อม/ลท��อยื/(ภายืนอกระบบ

แสด้งแหล(งเก3บข้$อม/ล

แสด้งท�ศึทางข้องกระแสข้$อม/ล

กฎีการเข้�ยืนผ่�งการไหลข้องข้$อม/ล (Rule of DFD)

กระบวินการ (Process)

- ต่$องเชี��อมต่(อก�บส��งอ��นเสมอ อาจัเป&นกระบวินการ แหล(งข้$อม/ล หร�อ เอนท�ต่�+ภายืนอก

- ต่$องม�ท�+ง Input / Output ไหลเข้$าออกจัากกระบวินการ- ชี��อเป&นก�ร�ยืา (Verb) โด้ยืบ(งบอกถ;งการท%างานข้องก�จักรรม

น�+น ๆ- ต่$องม�การใส(หมายืเลข้และในกรณ์�ท��เป&นกระบวินการยื(อยื

หมายืเลข้จัะต่$องสอด้คืล$องก�บกระบวินการหล�ก- ต่$องม�การใส(หมายืเลข้ให$กระบวินการเสมอ ในกระบวินการหล�ก

ในผ่�งแม(น�+นจัะต่$องแสด้งท�+งหมายืเลข้และระด้�บแหล(งข้$อม/ล (Data Store)

- ข้$อม/ลต่$องไหลเข้$า หร�อ ออก โด้ยืกระบวินการ ไม(สามารถไหลไปยื�งแหล(งข้$อม/ล หร�อ เอนท�ต่�+ภายืนอกได้$โด้ยืต่รง

- ชี��อเป&นนาม (Noun) โด้ยืแสด้งชี��อแหล(งข้$อม/ลเอนท�ต่�+ภายืนอก (External Entity / Source / Sink)

Process No.Process

Source/Destinatio

Data Store

Data Flow

70

- ข้$อม/ลไม(สามารถไหลจัากเอนท�ต่�+ภายืนอกไปยื�งอ�กเอนท�ต่�+หน;�งได้$

- ชี��อเป&นนาม โด้ยืแสด้งชี��อเอนท�ต่�+ภายืนอกท��เก��ยืวิข้$อง- เอ3นท�ต่�+จัะต่$องเก�ด้ข้;+นจัากผ่�งระบบ (Context Diagram)

การไหลข้องข้$อม/ล (Data Flow)

- ข้$อม/ลสามารถไหลในท�ศึทางเด้�ยืวิ หร�อ สองท�ศึทางระหวิ(าง แหล(งข้$อม/ล

- การเพ��มล/ก (Fork) คื�อ การไหลข้องข้$อม/ลเด้�ยืวิก�นไปยื�งเอนท�ต่�+

ภายืนอก 2 เอนท�ต่�+หร�อมากกวิ(าก3ได้$- ข้$อม/ลไม(สามารถไหลยื$อนกล�บไปยื�งกระบวินการเด้�มท��ไหลมาได้$- การไหลเข้$าข้องข้$อม/ลไปยื�งแหล(งข้$อม/ล หมายืถ;ง การปร�บปร�ง

ข้$อม/ล- การไหลออกข้องข้$อม/ลไปกระบวินการ หมายืถ;ง การเร�ยืกใชี$ชี��อ

เป&นนาม (Noun) โด้ยืแสด้งข้$อม/ลท��ไหล ท�+งน�+ไม(คืวิรแสด้งชี��อเป&นล�กษณ์ะเอกสาร เชี(น ใบสม�คืร เน��องจัากอาจัต่$องการใชี$ข้$อม/ลเฉพาะ เชี(น ชี��อ นามสก�ล แต่(ท�+งน�+สามารถยืกเวิ$นได้$ ในกรณ์�ท��ไม(ต่$องการแสด้งรายืละเอ�ยืด้ยื(อยื

การออกแบบฐานข้$อม/ลในแนวิคื�ด้ (Logicl Design)JEFFREY L.WHITTEN LONNIE D.BENTLEY (1998)

E-R Diagram คื�อการแสด้งคืวิามส�มพ�นธิ�ข้องข้$อม/ลในม�มมองข้องธิ�รก�จั หร�อ อาจัเร�ยืกวิ(าใชี$ในการส��อคืวิามส�มพ�นธิ�ข้องเอนท�ต่�+ผ่/$เก��ยืวิข้$องในองคื�กรและน%าไปส/(การออกแบบฐานข้$อม/ลตารางท�� 2.6 ส�ญล�กี่ษณ์' E-R Diagram ข้อง Crow’s

Foot ค�ด้โด้ย C.W Bachman

ส�ญล�กี่ษณ์' ส��งท��แทน

71

Strong Entity

Composite Entity

Weak Entity

ตารางท�� 2.7 ส�ญล�กษณ์�แสด้งคืวิามส�มพ�นธิ�ท��ใชี$ใน E-R DiagramCardinality Interpretation

Minimum Instances

Maximum Instances

ส�ญล�กี่ษณ์'

Exactly one 1 1

Zero or one

0 1

One or more

1 Many(>1)

Zero, one, or more

0 Many(>1)

72

More than one

>1 >1

1. The Context Data Model พร$อมอธิ�บายืเป&นคื/(ต่ามหมายืเลข้ก%าก�บ

- ห$ามเข้�ยืนคืวิามส�มพ�นธิ�ท�บเส$น- ชี��อคืวิามส�มพ�นธิ�และชี��อแฟCมเป&นภาษาอ�งกฤษ- ให$เลข้หมายืเลข้ก%าก�บเส$นคืวิามส�มพ�นธิ�ท�กเส$นพร$อมอธิ�บายื

คืวิามส�มพ�นธิ�ท�กเส$น (ด้�งต่�วิอยื(างข้$างล(าง)

- ในกรณ์�เอนท�ต่�+ผ่สมไม(จั%าเป&นต่$องสร$างคื�ยื�หล�กใหม(- ไม(ม�การท%า Compound Attribute ให$แยืกเป&น

Attribute ต่(าง ๆ เลยื เชี(น ต่%าบล, อ%าเภอ, จั�งหวิ�ด้

ภาพท�� 2.27 ต�วิอย3างข้อง The Context Data Model

คืวิามส�มพ�นธิ�คื/(ท�� 1 กล(าวิถ;ง คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างเอนท�ต่�+การศึ;กษา (Educate) ก�บ พน�กงาน (Employee)

- การศึ;กษา 1 รายืการ เป&นข้องพน�กงานเพ�ยืง 1 ท(าน

4

1

Receipt Merchandise

3 Marriage

2 ChildrenEducate Employee

receive

marry

5

combine

hasof

73

- พน�กงาน 1 ท(าน ม�การศึ;กษาได้$หลายืรายืการ

ภาพท�� 2.28 ต่�วิอยื(าง The Fully-Attributed Data Model

การออกแบบฐานข้$อม/ลในกายืภาพ (Physical Design)Data

Dictionary คื�อ การท%าเอกสารอ$างอ�ง ชี(วิยืในการอธิ�บายืรายืละเอ�ยืด้ข้องข้$อม/ลในข้ณ์ะท��เราก%าล�งศึ;กษาอยื/( ซ;�ง Data

Dictionary จัะอธิ�บายืถ;งส(วินประกอบข้องข้$อม/ลน�+น ท%าให$เราทราบรายืละเอ�ยืด้ข้องแฟCมข้$อม/ลวิ(าประกอบไปด้$วิยือะไรบ$าง ต่ามต่�วิอยื(างต่ารางท�� 2.8 และ 2.9

74

ตารางท�� 2.8 ตารางแสด้ง Data Store ท�#งหมด้ แหล(งข้$อม/ล

ชี��อแฟCมข้$อม/ลภาษาอ�งกฤษ

ชี��อแฟCมข้$อม/ลภาษาไทยื

ชีน�ด้แฟCมข้$อม/ล

คื%าอธิ�บายืแฟCมข้$อม/ล

D1 Story ข้(าวิประชีาส�มพ�นธิ�

Transaction File

ส%าหร�บเก3บข้$อม/ลรายืละเอ�ยืด้ประชีาส�มพ�นธิ�

D2 Adim ผ่/$ด้/แลระบบ Master File

ส%าหร�บเก3บข้$อม/ลผ่/$ด้/แลระบบท�+งหมด้

D3 Room ห$องนวิด้ Master File

ส%าหร�บเก3บข้$อม/ลห$องนวิด้

D4 Country

ประเทศึ Reference File

ส%าหร�บเก3บข้$อม/ลประเทศึข้องสมาชี�ก

- แยืกรายืละเอ�ยืด้แต่(ละแฟCม ประกอบด้$วิยืแหล(งข้$อม/ล: (D1)

ชี��อแฟCมข้$อม/ล : ข้(าวิประชีาส�มพ�นธิ� (Story)

ชีน�ด้แฟCมข้$อม/ล: Transaction File

คื%าอธิ�บายืแฟCมข้$อม/ล : ส%าหร�บเก3บข้$อม/ลรายืละเอ�ยืด้ประชีาส�มพ�นธิ�

2.7.3.5 การพ�ฒนาระบบ การทด้สอบและการจั�ด้ท%าเอกสาร ข้�+นต่อนน�+จัะเป&นการท%างานร(วิมก�นระหวิ(างโปรแกรมเมอร�และน�ก

75

วิ�เคืราะห�ระบบ เพ��อพ�ฒนาระบบ ซ;�งต่$องน%าส(วินท��ได้$จัากการวิ�เคืราะห�ในข้�+นต่อนท�� 3 และข้�+นต่อนท�� 4 มาใชี$ ซ;�งในข้�+นต่อนน�+ต่$องม�การจั�ด้ท%าเอกสารคืวิบคื/(ไปด้$วิยื โด้ยืโปรแกรมเมอร�เป&นผ่/$เข้�ยืนโปรแกรมให$ต่รงก�บท��น�กวิ�เคืราะห�ระบบได้$วิ�เคืราะห�และออกแบบระบบไวิ$โด้ยืก(อนท��จัะม�การน%าระบบท��สร$างข้;+นไปใชี$ ต่$องม�การทด้สอบโปรแกรมท��พ�ฒนาข้;+น ซ;�งในการทด้สอบคืวิรใชี$ข้$อม/ลท��ปฏี�บ�ต่�งานจัร�งมาใชี$ในการทด้สอบ เม��อม�ข้$อผ่�ด้พลาด้ไม(ถ/กต่$องต่ามท��วิ�เคืราะห�และออกแบบต่$องท%าการปร�บแก$ โด้ยืในการปร�บแก$น�+น เอกสารต่(างๆท��ได้$จั�ด้ท%ามาแล$วิน�+นก3ต่$องน%ามาปร�บแก$เชี(นเด้�ยืวิก�น

2.7.3.6 การด้%าเน�นการและการประมวิลผ่ล ในข้�+นต่อนน�+เป&นการด้%าเน�นงานระบบ โด้ยืเป&นข้�+นต่อนท��ม�การน%าระบบเด้�มมาใชี$แทนระบบเด้�ม โด้ยืน�กวิ�เคืราะห�ระบบจัะต่$องม�การจั�ด้อบรมผ่/$ใชี$ระบบก(อนท��ผ่/$ใชี$ระบบใชี$งานจัร�งในการด้%าเน�นงาน คืวิรคื%าน;งถ;งผ่ลกระทบต่(อผ่/$ใชี$และองคื�กร เพ��อน%ากล�บไปพ�ฒนาอ�กคืร�+ง

2.7.3.7 การบ%าร�งร�กษาระบบ ข้�+นต่อนส�ด้ท$ายืน�+ม�กเก�ด้ข้;+นเม��อม�การเปล��ยืนแปลงเก�ด้ข้;+น เชี(น กรณ์�ท��ผ่/$ใชี$ม�คืวิามต่$องการเปล��ยืนไป เทคืโนโลยื�ต่(างๆเปล��ยืนแปลงไป ธิ�รก�จัม�การข้ยืายืต่�วิหร�อต่$องม�การปร�บเปล��ยืนร/ปแบบรายืละเอ�ยืด้ข้องระบบเด้�มท��ได้$จั�ด้ท%ามาไวิ$เพ��อท%าการปร�บปร�งแก$ไข้ให$สามารถน%ามาใชี$งานได้$

2.7.4 การวิ�เคืราะห�และออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่� (Web Structure)

ปBยืวิ�ท เจันก�จัจัาไพบ/ลยื� (2540) การวิ�เคืราะห�และออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่� (Web Site) ได้$ร�บคืวิามน�ยืมอยื(างมาก แต่(ป�ญหาข้องการวิ�เคืราะห�และออกแบบ คื�อ การวิ�เคืราะห�และออกแบบในร/ปแบบเด้�ม เชี(น การออกแบบโคืรงสร$างด้$วิยืผ่�งการไหลข้องข้$อม/ลน�+น ไม(สามารถส��อการวิ�เคืราะห�และออกแบบเวิ3บไซต่�ได้$อยื(างแท$จัร�ง เน��องจัากไม(แสด้งล�กษณ์ะการท%างานท��เก�ด้ข้;+น หร�อ หากน%า

76

การวิ�เคืราะห�และออกแบบฐานข้$อม/ลมาใชี$ ก3ไม(สามารถท��จัะคืรอบคืล�มงานเวิ3บไซต่�ท��ไม(เก��ยืวิข้$องก�บฐานข้$อม/ลได้$ ท�+งน�+ ป�จัจั�บ�นได้$ม�การพยืายืามน%าเอาการออกแบบเชี�งวิ�ต่ถ� (Object-Oriented) มาใชี$เน��องจัากสามารถแสด้งให$เห3นการออกแบบเวิ3บไซต่�ในล�กษณ์ะเชี�งส(วินประกอบ (Components) แต่(ท�+งน�+เน��องจัากการออกแบบเชี�งวิ�ต่ถ�ยื�งม�คืวิามซ�บซ$อน และอาจัไม(เหมาะก�บการวิ�เคืราะห�และออกแบบเวิ3บไซต่�ท��ผ่/$ศึ;กษาไม(ได้$จั�ด้ท%าในเชี�งวิ�ต่ถ� ด้�งน�+นจั;งเก�ด้การออกแบบเวิ3บไซต่�ในล�กษณ์ะการออกแบบโคืรงสร$างเพ��อการท%างานข้องเวิ3บไซต่�

2.7.4.1 การท%างานข้องเวิ3บไซต่� เน��องจัากการท%างานข้องเวิ3บไซต่�น�+น แบ(งออกเป&น 3 ส(วินงานหล�ก ด้�งน�+

ภาพท�� 2.29 การท%างานข้องเวิ3บไซต่�จัะเห3นได้$วิ(าองคื�ประกอบข้องเวิ3บไซต่�เร��มจัาก Text หร�อ ข้$อม/ล

หล�กท%าหน$าท��ปรากฏีอยื/(บนหน$าเวิ3บ ส(วินต่(อไป คื�อ ส(วิน Graphic ท��ม�การแสด้งร/ปภาพ หร�อ กราฟBกในเวิ3บ และ ส(วินส�ด้ท$ายื คื�อการเข้�ยืนโปรแกรม หร�อ Code เพ��อให$เวิ3บเพจัสามารถท%างานได้$โด้ยืสมบ/รณ์�ยื��งข้;+น จัากน�+นเม��อเร��มการวิ�เคืราะห� และออกแบบเวิ3บไซต่�น�+นจัะเร��มจัากการวิ�เคืราะห�คืวิามต่$องการในการจั�ด้สร$างเวิ3บไซต่�และจั�ด้ท%า

2.7.4.2 การออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่� (Web Structure)

การเข้�ยืนโปรแก

รมต่�วิหน�งส�

อ

ร/ปภาพ

77

ในการออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่�ในป�จัจั�บ�นน�+น อาจักล(าวิได้$วิ(ายื�งม�ล�กษณ์ะไม(จั%าก�ด้ร/ปแบบ (Free Form) หากแต่(ในการแสด้งการออกแบบโคืรงสร$างจัะต่$องแสด้งส(วินประกอบ (Components) ท��เวิ3บไซต่�จั%าเป&นต่$องม� ในป�จัจั�บ�นม�กจัะแสด้งแผ่นผ่�งโคืรงสร$างข้องเวิ3บไซต่� ในล�กษณ์ะข้อง Site Map ท%าหน$าท��เสม�อนแผ่นผ่�งบอกทางในเวิ3บไซต่� โด้ยืบอกส(วินประกอบท�+งหมด้ในเวิ3บไซต่� โด้ยืท�+งน�+โคืรงสร$างข้องเวิ3บไซต่�จัะแสด้งให$เห3นถ;งล�กษณ์ะข้องเวิ3บไซต่� ท��จัะเก�ด้ข้;+น โด้ยืแสด้ง Web Structure โด้ยื Structure Diagram โด้ยืแสด้งองคื�ประกอบต่(าง ๆ ข้องเวิ3บไซต่� และการเชี��อมโยืงในล�กษณ์ะทางต่รรกะ (Logical) โด้ยืในล�กษณ์ะเวิ3บไซต่� สามารถแบ(งได้$เป&น 2 ส(วิน คื�อ Static และส(วิน Dynamic โด้ยืส(วิน Static เป&นการจั�ด้ท%า Web Page ท��ม�การเร�ยืกใชี$ Text และ Graphic รวิมท�+ง Script เพ��อคืวิามสวิยืงาม และ เห3นเด้(นชี�ด้เป&นหน$าจัอ หร�อ ส(วิน Dynamic น�+น ม�การเชี��อมต่(อก�บฐานข้$อม/ล หร�อ ระบบงานอ��น ซ;�งม�การเคืล��อนไหวิในการท%างาน แต่กต่(างจัาก Hypertext ธิรรมด้า ท�+งน�+ในส(วินท��ม�การเชี��อมต่(อก�บฐานข้$อม/ลน�+นต่$องท%าการออกแบบฐานข้$อม/ลประกอบก�น

ข้�+นต่อนแรกในการออกแบบโคืรงสร$างเวิ3บไซต่�น�+นเร��มจัากการวิ�เคืราะห� คืวิามต่$องการจัากวิ�ต่ถ�ประสงคื�ข้องโคืรงงาน โด้ยืจั�ด้หาแนวิทางหร�อ Theme ข้องการออกแบบ จัากน�+นท%าการออกแบบล�กษณ์ะเชี�งต่รรกะในร/ปแบบข้อง Site Map หร�อ Web

Structure จัากน�+นจั;งแปลงล�กษณ์ะข้อง Web Structure ให$อยื/(ในร/ปแบบทาง Physical ท��พร$อมจัะน%าไปจั�ด้สร$างจัร�งการออกแบบเวิ3บไซต่�น�+นคืวิรจัะม�การก%าหนด้ล�กษณ์ะข้องหน$าจัอเพ��อให$เก�ด้คืวิามคืงท�� (Consistency) ข้องข้$อม/ลต่ลอด้ท�+งเวิ3บไซต่� โด้ยืม�การจั�ด้ท%าร(างต่$นแบบท��ม�การน%าไปใชี$ต่ลอด้ท�กหน$าจัอเวิ3บไซต่�ด้$วิยื และสามารถน%ากรรมวิ�ธิ�การจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้ และต่$นแบบมาปร�บ

78

ประยื�กต่�ใชี$ในข้�+นต่อนการออกแบบเวิ3บไซต่�ด้$วิยืเชี(นก�น ท�+งน�+เน��องจัากถ�อวิ(าเน�+องานส(วินหน;�งในการวิ�เคืราะห�และออกแบบระบบท��เวิ3บไซต่�น�+น ส(วินหน;�งคื�อการออกแบบหน$าจัอเม��อจั�ด้ท%าโคืรงสร$างท��เป&นเวิ3บไซต่�แล$วิ ส��งท��เก�ด้ต่(อเน��องจัากการแบ(งโคืรงสร$าง คื�อ การจั�ด้การในการแบ(งโฟลเด้อร� (Folder) หร�อ ได้เร3กทรอร�� (Directory) ข้องข้$อม/ลท��สามารถจั�ด้แบ(งเพ��อให$การจั�ด้เก3บเป&นระบบ ท�+งน�+ข้� +นต่อนในการจั�ด้เน�+อท��ด้�งกล(าวิ คื�อ การท��แสด้งการออกแบบล�กษณ์ะทางกายืภาพข้องเวิ3บไซต่�น��นเอง ท�+งน�+จัะต่$องท%าการออกแบบ Web Directory ต่ามท��ได้$อ$างอ�งถ;ง Web

Structure เอาไวิ$ อาจักล(าวิได้$วิ(า Web Directory คื�อภาพในเชี�ง Physical ข้อง Web Structure

2.7.4.3 ข้$อคืวิรระวิ�งเก��ยืวิก�บเทคืน�คืการเข้�ยืนเวิ3บเพจั การเข้�ยืนเวิ3บไซต่�ท��ด้� คืวิรท%าให$เวิ3บไซต่�ม�ล�กษณ์ะต่าม

แนวิทางท��ได้$ก%าหนด้ไวิ$ หน$าเวิ3บท�ก ๆ หน$าม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�น และสามารถบอกสถานการณ์�ท%างาน ในแต่(ละเวิ3บไซต่�ได้$ และคืวิรม�คืวิามคืงท�� (Consistency)

ในด้$านการออกแบบท�+งในด้$านการจั�ด้วิางเน�+อท�� (Spacing) การใชี$ส� (Color) หร�อ การใชี$ต่�วิอ�กษร (Font)

นอกจัากน�+เม��อออกแบบเวิ3บไซต่� และน%าไปจั�ด้ท%าน�+น ยื�งคืวิรคื%าน;งถ;งการใชี$งาน (User Interface) โด้ยืคื%าน;งถ;งผ่/$ใชี$งาน และระม�ด้ระวิ�งในการเข้�ยืนโปรแกรม เชี(น การใชี$ส� การใส( Effect/Special

Techniques มากเก�นไปหร�อใส(ส�ท��ม�คืวิามละเอ�ยืด้ส/ง ซ;�งเคืร��องท��ม�คืวิามสามารถในการประมวิลผ่ลต่%�า อาจัจัะไม(สามารถร�บได้$รวิมท�+งการใชี$ส�ให$เหมาะสมและถ/กต่$องต่รงต่ามแนวิทางข้องเวิ3บไซต่�และกล�(มผ่/$ใชี$งานด้$วิยื

การออกแบบคืวิามละเอ�ยืด้ข้องหน$าจัอ หร�อ Resolution ท��จัะต่$องคื%าน;งถ;ง กรณ์�ท��เวิ3บไซต่�ม�คืวิามละเอ�ยืด้มาก

79

เก�นไป เชี(น 1024x768 หมายืคืวิามวิ(า ผ่/$ใชี$กล�(มเปCาหมายืจัะสามารถใชี$เคืร��องท��รองร�บการท%างานได้$ ในข้ณ์ะเด้�ยืวิก�นหากใชี$หน$าจัอท��ม�คืวิามหยืาบเก�นไป เชี(น 800x600 อาจัจัะไม(เหมาะสมก�บเน�+องานบางประเภทท��ต่$องการแสด้งร/ปภาพท��ม�คืวิามละเอ�ยืด้ส/ง

คืวิามเหมาะสมข้องประเภทไฟล�ท��จัะน%ามาจั�ด้วิาง เชี(น ไฟล�ร/ปภาพ คืวิรจัะคื%าน;งถ;งการเร�ยืกใชี$งาน และระยืะเวิลาท��เคืร��องใชี$ในการประมวิลผ่ล เชี(น หากร/ปม�ข้นาด้ใหญ(อาจัต่$องปร�บแก$ให$ม�ข้นาด้เล3กลงเพ��อลด้ระยืะเวิลาการประมวิลผ่ล แต่(ข้ณ์ะเด้�ยืวิก�นจัะต่$องท%าให$สามารถยื�ด้หยื�(นและเร�ยืกด้/ร/ปข้นาด้ใหญ(ได้$ ต่ามคืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$

การใชี$ blinking เพ��อเร�ยืกคืวิามสนใจั หากม�มากเก�นไป แทนท��จัะท%าให$เวิ3บไซต่�น(าสนใจั จัะท%าให$ผ่/$ใชี$ร/ $ส;กไม(สะด้วิกในการใชี$งาน หร�อ อาจัเก�ด้คืวิามร%าคืาญ

การเล�อกใชี$เคืร��องม�อในการสร$างเวิ3บไซต่�น�+น จัะต่$องคื%าน;งถ;งการรองร�บการใชี$งานข้อง Web Browsers ท��แต่กต่(างก�น ท�+งน�+หากม�การใชี$เคืร��องม�อท��ไม(สามารถรองร�บ Web

Browsers ได้$ท�กประเภท คืวิรม�การแจักแจังเพ��อให$ผ่/$ใชี$ได้$ทราบ ส��งส%าคื�ญท��ส�ด้ข้องการเข้�ยืนเวิ3บไซต่�เพ��อให$เป&น

Professional คื�อ ท%าให$เก�ด้คืวิามเป&นสากล และน(าเชี��อถ�อ ด้�งน�+น จั;งคืวิรจัะศึ;กษาเวิ3บไซต่�ท��ม�มาต่รฐาน และเป&นสากล วิ�เคืราะห�ส��งท��ท%าให$เวิ3บไซต่�น�+นด้/เป&นสากล และจัะพบวิ(าไม(ใชี(การใชี$ส�หร�อ เทคืน�คืเข้$าไปมาก ๆ หากแต่( จัะใชี$คือนเซ3ปต่�เร�ยืบร$อยื ด้/เป&นสากล น��นคื�อ ท%าให$เวิ3บไซต่�ด้/สะอาด้ต่าและเหมาะก�บการเข้$าไปใชี$งานอยื(างเป&นธิรรมด้า

2.7.4.4 คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บผ่/$ใชี$ระบบและหน$าจัอ (User Interface)

80

ในการออกแบบระบบงานคือมพ�วิเต่อร�ใด้ ๆน�+น นอกเหน�อจัากม�มมอง ในส(วินข้องกระบวินการท%างานและข้$อม/ลแล$วิ ยื�งม�ส(วินหล�กท��ต่$องคื%าน;ง คื�อ การคื%าน;งถ;งคืวิามส�มพ�นธิ�ก�บผ่/$ใชี$ระบบ (User Interface)

ด้�งน�+น หากในการจั�ด้ท%าโคืรงงาน ผ่/$ศึ;กษาจั%าเป&นต่$องเร�ยืนร/ $คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างมน�ษยื�ก�บการใชี$งานระบบคือมพ�วิเต่อร� ท%าคืวิามเข้$าใจัก�บระบบงาน น%ากฎีการออกแบบระบบงานมาประยื�กต่�ใชี$ในการออกแบบ และต่$องคื%าน;งถ;งกรรมวิ�ธิ�ในการจั�ด้การก�บอ�ปกรณ์� (Interaction Devices) ท��เก��ยืวิข้$องก�บระบบ และเวิลาการต่อบสนองในการท%างานข้องระบบ นอกจัากน�+นจั%าเป&นต่$องเร�ยืนร/ $ในเร��องการจั�ด้การเร��องส�ท��ใชี$ และการจั�ด้การเร��องโคืรงสร$างหน$าจัอ ซ;�งผ่ลจัากการท%าทฤษฎี�ด้�งกล(าวิข้$างต่$นมาประยื�กต่�ใชี$จัะส(งผ่ลให$ได้$ระบบงานคือมพ�วิเต่อร�ท��ม�ประส�ทธิ�ภาพ ท�+งในด้$านฟ�งก�ชี��นการใชี$งานและคืวิามส�มพ�นธิ�ก�บผ่/$ใชี$ระบบ

2.7.4.5 คืวิามส�มพ�นธิ�ระหวิ(างมน�ษยื�ก�บการใชี$งานระบบคือมพ�วิเต่อร�

ล�กษณ์ะทางกายืภาพข้องผ่/$ใชี$และสถานท��ปฏี�บ�ต่�งาน คืวิามร/ $ส;กน;กคื�ด้และคืวิามสามารถในการร�บร/ $ คืวิามแต่กต่(างด้$านบ�คืล�กภาพ คืวิามแต่กต่(างด้$านวิ�ฒนธิรรมและเชี�+อชีาต่�

2.7.4.6 กฎีหล�กในการออกแบบ (Golden Rules of Interfaces Design)

คืวิามคืงท��ภายืในระบบ คืวิามสามารถในการอน�ญาต่ใชี$ป�9ม Shortcuts

ข้$อม/ลต่อบสนอง การจั�ด้กล�(มข้องการกระท%าไวิ$อยื(างเป&นล%าด้�บ การปCองก�น จั�ด้การและแก$ไข้คืวิามผ่�ด้พลาด้

81

คืวิามง(ายืในการท%าซ%+า การรองร�บการคืวิบคื�มการใชี$งาน การลด้คืวิามจั%าระยืะส�+น

2.7.4.7 แนวิทางในการแสด้งข้$อม/ล (Guidelines for data display)

2.7.4.8 การจั�ด้การเก��ยืวิก�บการแสด้งข้$อม/ล (Organize the display)

ข้$อม/ลท��แสด้งจัะต่$องคืงท�� ข้$อม/ลท��แสด้งจัะต่$องเก�ด้ประโยืชีน�ก�บผ่/$ใชี$ระบบ ข้$อม/ลต่$องไม(ใชี$คืวิามจั%าเป&นข้องผ่/$ใชี$ระบบมากน�ก ข้$อม/ลท��แสด้งจัะต่$องเหมาะสมก�บข้$อม/ลท��ปCอนเข้$าไป ข้$อม/ลจัะต่$องยื�ด้หยื�(นส%าหร�บผ่/$ใชี$ในการคืวิบคื�ม

2.7.4.9 การด้;งด้/ด้คืวิามสนใจัข้องผ่/$ใชี$ระบบ การจั�ด้กล�(มข้$อม/ล (Intensity)

การเน$นข้$อม/ล (Marking)

ข้นาด้ข้องข้$อม/ล (Sizing)

ล�กษณ์ะอ�กษร (Font)

การใชี$คืวิามแต่กต่(างข้องส� (Inverse video)

การใชี$การกระพร�บ (Blinking) แต่(คืวิรระวิ�งอยื(าใชี$มาก

การใชี$ส� การใชี$ส�กระพร�บ (Color Blinking)

การใชี$เส�ยืง (Audio)

2.7.4.10 แนวิทางในการก%าหนด้การปCอนข้$อม/ลเข้$า คืวิามคืงท��ในการปCอนข้$อม/ลเข้$า การใชี$การใส(ข้$อม/ลจัากผ่/$ใชี$น$อยืท��ส�ด้

82

การปCอนข้$อม/ลต่$องไม(ใชี$คืวิามจั%าข้องผ่/$ใชี$ระบบมากน�ก

คืวิามยื�ด้หยื�(นในการปCอนข้$อม/ลข้องผ่/$ใชี$2.7.4.11 หล�กในการจั�ด้จัอภาพและวิ�นโด้วิ�

ในการออกแบบหน$าจัอน�+น ผ่/$ออกแบบระบบจัะต่$องท%าการวิ�เคืราะห�อ�นพ�ต่และเอาท�พ�ต่ และข้�+นต่อนท��จัะเก�ด้ในกระบวินการน�+น ๆ นอกจัากน�+นต่$องม�การจั�ด้คืวิามเหมาะสมข้องจั%านวินข้$อม/ลท��จัะท%าการแสด้งในแต่(ละหน$าจัอ คื�อ ม�การบร�หารพ�+นท��หน$าจัอ นอกเหน�อไปจัากการคื%าน;งแนวิทางในการแสด้งข้$อม/ล

2.7.4.12 แนวิทางในการจั�ด้จัอภาพ หน$าจัอคืวิรม�คื%าอธิ�บายืข้$อม/ลในท�ก ๆ ส(วิน ส��งท��น%าเสนอบนหน$าจัอคืวิรเข้$าใจัได้$ท�นท� ร/ปแบบและการน%าเสนอม�คืวิามคืงท�� ส� +น กระชี�บ เร�ยืบ

ง(ายื น%าเสนออยื(างม�โคืรงสร$าง การน%าเสนอข้$อคืวิามคืวิรม�ล�กษณ์ะชี�ด้ซ$ายื การน%าเสนอหน$าจัอต่(อเน��องคืวิรม�เลข้ก%าก�บ คืวิรให$ผ่/$ใชี$สามารถคืวิบคื�มอ�นพ�ต่และเอาท�พ�ต่ได้$เอง

2.7.4.13 การจั�ด้การเร��องส� (Coloring)

ส� เป&นป�จัจั�ยืส%าคื�ญในการแสด้งภาพ ด้�งน�+น ในการใชี$ส�ในการจั�ด้การระบบท�+งอาจัให$คื�ณ์และโทษน�+น หมายืถ;ง การใชี$ส�ท��เหมาะสม ท%าให$ระบบเป&นท��น(าสนใจั แต่(หากใชี$ส�ท��ไม(เหมาะสม จัะส(งผ่ลให$เก�ด้คืวิามไม(น(าใชี$งานข้องระบบ ซ;�งอาจัจัะสร�ปได้$ ด้�งน�+

ใชี$ส�จั%านวินจั%าก�ด้ เพ��อไม(ให$หน$าจัอม�ส�หลากหลายืเก�นไป หล�กเบ�+องต่$น ไม(คืวิรใชี$ส�เก�น 4 ส� ส%าหร�บการน%าเสนอข้$อคืวิาม 1 จัอภาพ และไม(เก�น 5 ส� ส%าหร�บการแสด้งจัอภาพต่(อเน��อง

83

ใชี$ส�เพ��อให$การท%างานเร3วิข้;+น (Highlight or

Motivate) หร�อชี$าลง เน��องจัากส� ม�ส(วินกระต่�$นผ่/$ใชี$และม�ส(วินท%าให$ผ่/$ใชี$ร/ $ส;กวิ(างานคืวิรรอ

ใชี$ส�เพ��อรองร�บการท%างานต่ามคืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$ ใชี$ส�เพ��อลด้งานข้องผ่/$ใชี$ระบบ ออกแบบโด้ยืใชี$ส�ข้าวิ ด้%าก(อน (Monochrome)

ใชี$ส�ในการจั�ด้ล�กษณ์ะหร�อสร$างร/ปแบบ (Format)

เล�อกใชี$ส�แบบคืงท�� (Consistency) และไม(เล�อกใชี$ส�มากเก�นไป เน��องจัาก จัะท%าให$เก�ด้การส�บสน

การใชี$ส�ผ่�ด้จัะท%าให$เก�ด้คืวิามเข้$าใจัผ่�ด้ (Misleading)

ส�แด้ง หมายืถ;ง อ�นต่รายื, หยื�ด้, เก�ด้คืวิามล$มเหลวิ ส�เหล�อง หมายืถ;ง การเต่�อน , ข้$อม/ล ส�เข้�ยืวิ หมายืถ;ง ไป , ปลอด้ภ�ยื เปล��ยืนส�เม��อสถานะข้องหน$าจัอเปล��ยืน ใชี$คืวิามเข้$มข้องส�ในการแสด้งข้$อม/ล ใชี$ส�เพ��อให$เก�ด้การเหมาะสมทางกราฟBก การใชี$ต่�วิอ�กษรส�น%+าเง�นจัะอ(านยืาก ส�ฟCา หร�อ ส�น%+าเง�น ม�กถ/กใชี$ส%าหร�บท%า

Background ส�แด้ง หร�อ เข้�ยืวิ ม�กอยื/(ในศึ/นยื�กลางข้องคืวิามสนใจั ส�ใกล$เคื�ยืงก�นจัะอ(านยืาก

2.7.4.14 ข้$อระวิ�งในการใชี$ส�ถ$าใชี$ส�ท��ม�คืวิามละเอ�ยืด้ส/งเก�นไป อาจัท%าให$เคืร��อง

คือมพ�วิเต่อร�ม�คืวิามสามารถในการแสด้งภาพต่%�าไม(สามารถร�บข้$อม/ลได้$

2.7.4.15 การจั�ด้ต่�วิอ�กษร

84

การใชี$ต่�วิใหญ( หร�อ ต่�วิเล3ก เพ��อเน$นข้$อคืวิาม ข้นาด้ข้องต่�วิอ�กษร ให$เหมาะสมก�บการจั�ด้หน$าจัอ ล�กษณ์ะข้องต่�วิอ�กษรเหมาะก�บการใชี$งาน

2.7.4.16 การใชี$ส�ญล�กษณ์� (Icon)

ใชี$ส�ญล�กษณ์�เพ��อด้;งด้/ด้คืวิามสนใจั ใชี$ส�ญล�กษณ์�เพ��อเพ��มประส�ทธิ�ภาพการท%างาน ใชี$ส�ญล�กษณ์�เพ��อให$เก�ด้การประหยื�ด้เน�+อท�� ไม(คืวิรคืาด้หวิ�งวิ(าผ่/$ใชี$จัะเข้$าใจัส�ญล�กษณ์� คืวิรจั�ด้คื%า

อธิ�บายืไวิ$2.7.4.17 การใชี$เมาส�

ไม(คืวิรให$ผ่/$ใชี$ท%าการลากเมาส�ในการท%างานระยืะทางไกล

ไม(คืวิรให$ผ่/$ใชี$ส�บเปล��ยืนระหวิ(างเมาส�ก�บคื�ยื�บอร�ด้บ(อยื ๆ

ใชี$เมาส�เพ��อใชี$เก�ด้ประโยืชีน� ทด้แทนการพ�มพ�2.7.4.18 ม�มมองข้องการจั�ด้หน$าจัอ (Visual of User

Interface) คืวิามแต่กต่(าง (Contrast) การใชี$คืวิามแต่กต่(าง

เพ��อเป&นจั�ด้ด้;งด้/ด้ในแต่(ละหน$าจัอหร�อชี(วิยืในการจั�ด้แบ(งกล�(ม การท%าซ%+า (Repetition) เพ��อให$เก�ด้คืวิามคืงท��ใน

ส(วินต่(าง ๆ ข้องหน$าจัอในเร��องส� ข้นาด้ ป�9ม ต่�วิอ�กษร การจั�ด้ท�ศึทาง (Alignment) จัะท%าให$หน$าจัอเก�ด้

คืวิามสวิยืงาม การจั�ด้กล�(ม (Proximity) จัะท%าให$การใชี$งานข้อง

หน$าจัอเป&นไปได้$อยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพ

85

2.7.4.19 มาต่รฐานการออกแบบหน$าจัอ (Standard of

User Interface Design) มาต่รฐาน ในการออกแบบหน$าจัอ หมายืถ;ง ข้$อก%าหนด้ใน

การจั�ด้ท%าการออกแบบหน$าจัอ หร�อ ระบบงานท��จัะน%าไปใชี$ท�+งหมด้ในระบบงาน หร�อ ท�ก ๆ หน$าจัอ เพ��อส��อส�ญล�กษณ์�หร�อจั�ด้ท%ามาต่รฐานเพ��อให$เก�ด้คืวิามคืงท�� (Consistency) ข้องระบบงาน ต่�วิอยื(างเชี(น ร/ปแบบส�ญล�กษณ์� โลโก$, ป�9ม หร�อ Icon เพ��อแสด้งข้$อต่กลงในการออกแบบหน$าจัอ การใชี$ส� เป&นต่$น

2.7.4.20 องคื�ประกอบข้องการออกแบบเวิ3บไซต่�อยื(างม�ประส�ทธิ�ภาพ

คืวิามเร�ยืบง(ายื (Simplicity) หล�กส%าคื�ญข้องคืวิามเร�ยืบง(ายื คื�อ การส��อสารเน�+อหาถ;งผ่/$ใชี$โด้ยืจั%าก�ด้องคื�ประกอบเสร�มท��เก��ยืวิข้$องก�บการน%าเสนอให$เหล�อเฉพาะส��งท��จั%าเป&นเท(าน�+น

คืวิามสม%�าเสมอ (Consistency) การสร$างคืวิามสม%�าเสมอให$ก�บเวิ3บไซต่� สามารถท%าได้$โด้ยืใชี$ร/ปแบบเด้�ยืวิก�นต่ลอด้ท�+งเวิ3บไซต่� เน��องจัากผ่/$ใชี$จัะร/ $ส;กก�บเวิ3บไซต่�วิ(าเป&นเสม�อนสถานท��จัร�ง ถ$าล�กษณ์ะข้องแต่(ละหน$าในเวิ3บไซต่�เด้�ยืวิก�นน�+นแต่กต่(างก�นมาก ผ่/$ใชี$ก3เก�ด้คืวิามส�บสน และไม(แน(ใจัวิ(าก%าล�งอยื/(ในเวิ3บเด้�มหร�อไม(

คืวิามเป&นเอกล�กษณ์� (Identity) การออกแบบต่$องคื%าน;งถ;งล�กษณ์ะข้ององคื�กร เน��องจัากร/ปแบบข้องเวิ3บไซต่�สามารถจัะสะท$อนถ;งเอกล�กษณ์� และล�กษณ์ะข้ององคื�กรน�+นได้$ ซ;�งจัะใชี$ชี�ด้ส�, ชีน�ด้ต่�วิอ�กษร, ร/ปภาพ และ กราฟBกจัะม�ผ่ลกระทบต่(อร/ปแบบข้องเวิ3บไซต่�อยื(างมาก ผ่/$ออกแบบจั;งต่$องเล�อกใชี$องคื�ประกอบเหล(าน�+อยื(างเหมาะสม

เน�+อหาท��ม�ประโยืชีน� (Useful Content) เน�+อหาถ�อเป&นส��งส%าคื�ญท��ส�ด้ในเวิ3บไซต่� ด้�งน�+นในเวิ3บไซต่�คืวิรจั�ด้เต่ร�ยืมเน�+อหา และข้$อม/ลท��ผ่/$ใชี$ต่$องการให$ถ/กต่$อง และ สมบ/รณ์� โด้ยืม�การปร�บปร�ง

86

และเพ��มเต่�มให$ท�นต่(อเหต่�การณ์�อยื/(เสมอ เน�+อหาท��ส%าคื�ญท��ส�ด้ คื�อ เน�+อหาท��สร$างข้;+นมาเอง โด้ยืท�มงานข้องต่นและไม(ซ%+าก�บเวิ3บอ��น เพราะจัะเป&นส��งท��ด้;งด้/ด้ผ่/$ใชี$ให$เข้$ามาในเวิ3บไซต่�อยื/(เสมอ

ระบบเนวิ�เกชี�นท��ใชี$ง(ายื (Use-Friend

Navigation) ระบบเนวิ�เกชี�นเป&นองคื�ประกอบท��ส%าคื�ญมากข้องเวิ3บไซต่� จั;งต่$องออกแบบให$ผ่/$ใชี$เข้$าใจัได้$ง(ายื และใชี$งานสะด้วิก โด้ยืใชี$กราฟBกท��ส��อคืวิามหมายืร(วิมก�บคื%าอธิ�บาท��ชี�ด้เจัน รวิมท�+งม�ร/ปแบบและล%าด้�บข้องรายืการท��สม%�าเสมอ อาจัเพ��มเนวิ�เกชี�นท��เป&นต่�วิอ�กษรไวิ$ท��ต่อนท$ายืข้องหน$า เพ��อชี(วิยือ%านวิยืคืวิามสะด้วิกให$ก�บผ่/$ใชี$ท��ส� �งให$บราวิเซอร�ไม(แสด้งร/ปกราฟBก (ยืกเล�กออปชี��น Show Picture)

เพ��อคืวิามรวิด้เร3วิในการเร�ยืกด้/ ม�ล�กษณ์ะท��น(าสนใจั (Visual Appeal) เป&นเร��อง

ยืากท��จัะต่�ด้ส�นใจัวิ(าหน$าต่าข้องเวิ3บไซต่�แห(งใด้แห(งหน;�งน�+นน(าสนใจั หร�อไม( เพราะเก��ยืวิข้$องก�บคืวิามชีอบข้องแต่(ละบ�คืคืล อยื(างไรก3ด้� หน$าต่าข้องเวิ3บไซต่�จัะม�คืวิามส�มพ�นธิ�ก�บคื�ณ์ภาพข้ององคื�ประกอบต่(าง ๆ เชี(น คื�ณ์ภาพข้องกราฟBกท��จัะต่$องสมบ/รณ์� ไม(ม�ร(องรอยืข้องคืวิามเส�ยืหายืเป&นจั�ด้ด้(าง หร�อ ม�ข้อบเป&นข้�+นบ�นได้ให$เห3น การใชี$ชีน�ด้ต่�วิอ�กษรท��อ(านง(ายืสบายืต่า และการใชี$โทนส�ท��เข้$าก�นอยื(างสวิยืงาม เป&นต่$น

การใชี$งานอยื(างไม(จั%าก�ด้ (Compatibility) คืวิรออกแบบเวิ3บไซต่�ให$ผ่/$ใชี$ส(วินใหญ(เข้$าถ;งได้$มากท��ส�ด้ โด้ยืไม(ม�การบ�งคื�บให$ผ่/$ใชี$ ต่$องต่�ด้ต่�+งโปรแกรมใด้ ๆ เพ��มเต่�มหร�อต่$องเล�อกใชี$บราวิเซอร�ชีน�ด้ใด้ชีน�ด้หน;�งจั;งจัะสามารถเข้$าถ;งเน�+อหาได้$ สามารถแสด้งผ่ลได้$ในท�กระบบปฏี�บ�ต่�การ และท��คืวิามละเอ�ยืด้หน$าจัอต่(าง ๆ ก�นอยื(างไม(ม�ป�ญหา ส��งเหล(าน�+จัะยื��งม�คืวิามส%าคื�ญมากข้;+น ส%าหร�บเวิ3บไซต่�ท��ม�ผ่/$ใชี$บร�การจั%านวินมาก หร�อ ม�กล�(มเปCาหมายืท��หลากหลายื

87

คื�ณ์ภาพในการออกแบบ (Design Stability) ถ$าอยืากให$ผ่/$ใชี$ร/ $ส;กวิ(าเวิ3บน�+ม�คื�ณ์ภาพถ/กต่$อง และ เชี��อถ�อได้$ ก3คืวิรให$คืวิามส%าคื�ญก�บการออกแบบเวิ3บไซต่�อยื(างมาก เชี(นเด้�ยืวิก�บส��อประเภทอ��น ๆ ท��ต่$องออกแบบและเร�ยืบเร�ยืงเน�+อหาอยื(างรอบคือบ เวิ3บไซต่�ท��ท%าข้;+นอยื(างลวิก ๆ ไม(ม�มาต่รฐานการออกแบบและการจั�ด้ระบบข้$อม/ลน�+น เม��อม�ข้$อม/ลเพ��มข้;+นเร��อยื ๆ ก3จัะเก�ด้ป�ญหาและไม(สามารถสร$างคืวิามน(าเชี��อถ�อจัากผ่/$ใชี$ได้$

ระบบการใชี$งานท��ถ/กต่$อง (Function Stability)

ระบบการท%างานต่(าง ๆในเวิ3บไซต่�จัะต่$องม�คืวิามแน(นอน และท%าหน$าท��ได้$อยื(างถ/กต่$อง ต่�วิอยื(าง เชี(น ถ$าม�แบบฟอร�มส%าหร�บให$ผ่/$ใชี$กรอกข้$อม/ล ก3ต่$องแน(ใจัวิ(าฟอร�มน�+น สามารถใชี$การได้$จัร�งอยื(างง(ายืท��ส�ด้ก3คื�อ ล�งคื�ต่(าง ๆ ท��ม�อยื/(น� +นจัะต่$องเชี��อมโยืงไปยื�งหน$า ท��ม�ปรากฏีอยื/(จัร�ง และถ/กต่$องด้$วิยื

2.7.4.22 การจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้ (Storyboard) และต่$นแบบ (Prototype) การจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้เร��มจัากการออกแบบโคืรงสร$างเมน/รายืการ โด้ยืโคืรงสร$างเมน/รายืการเปร�ยืบเสม�อนเคืร��องม�อแสด้งรายืละเอ�ยืด้ โคืรงสร$างรายืการท�+งหมด้ ท��เก�ด้ข้;+นภายืในระบบ นอกจัากน�+นยื�งเป&นพ�+นฐานในการจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้ ท�+งน�+ท%าหน$าท��อธิ�บายืภาพรวิมข้องท�+งระบบ และแสด้งการเชี��อมโยืงระหวิ(างหน$าจัอในระบบ ท�+งน�+การออกแบบโคืรงสร$างเมน/รายืการจัะต่$องสอด้คืล$องก�บการจั�ด้ท%าการวิ�เคืราะห�กระบวินการ และหล�กการออกแบบโด้ยืคื%าน;งถ;งคืวิามส�มพ�นธิ�ก�บผ่/$ใชี$ระบบ

สต่อร��บอร�ด้ (Storyboard) ท%าหน$าท�� แสด้งรายืละเอ�ยืด้เพ��มเต่�มจัากการท��โคืรงสร$างเมน/รายืการได้$เล(าถ;งเร��องราวิข้�+นต่อนในการท%างานข้องระบบ โด้ยืจัะแสด้งการน%าข้$อม/ลเข้$าและการน%าข้$อม/ลออก รวิมท�+งกระบวินการในแต่(ละข้�+นต่อนข้องแต่(ละหน$าจัอในระบบ โด้ยืการออกแบบจัะต่$องด้%าเน�นการต่ามโคืรงสร$างข้อง

88

ระบบท��ได้$วิางแนวิทางไวิ$ต่ามโคืรงสร$างเมน/รายืการข้องระบบท��จัะเก�ด้ข้;+น

ต่$นแบบ (Prototype) คื�อ ส��ออธิ�บายืล�กษณ์ะข้องระบบท��เก�ด้ข้;+นในล�กษณ์ะร/ปธิรรมมากกวิ(าท��จัะเป&นการส��อผ่(านรายืละเอ�ยืด้ในร/ปแบบต่�วิหน�งส�อ โด้ยืน%าเสนอม�มมองข้องระบบ (Visual Modeling) ต่$นแบบจั;งได้$ชี��อวิ(าเป&นส��อในการแสด้งผ่ลข้องระบบท��ผ่/$ใชี$จัะได้$ร�บ (What you see what you get :

WYSIWYG) หร�อ อาจักล(าวิได้$วิ(าชี(วิยืให$ผ่/$ใชี$ระบบได้$ทราบถ;งคืวิามต่$องการในฟ�งก�ชี��นข้องระบบ (I Know it when I see it :

IKIWISI) และถ�อเป&นเคืร��องม�อส%าคื�ญท��เม��อน%ามาประกอบก�บการจั�ด้ท%าสต่อร��บอร�ด้แล$วิ สามารถอธิ�บายืถ;งรายืละเอ�ยืด้ข้องระบบงานได้$ ท�+งในร/ปแบบรายืละเอ�ยืด้และม�มมองข้องระบบ โด้ยืต่$นแบบไม(จั%าเป&นต่$องเป&นระบบงานจัร�ง หากเป&นการจั%าลองล�กษณ์ะข้องหน$าจัอท��จัะเก�ด้ข้;+นเท(าน�+น ท�+งน�+การจั�ด้ท%าต่$นแบบจัะต่$องสอด้คืล$องก�บหล�กการออกแบบ โด้ยืคื%าน;งถ;งผ่/$ใชี$ระบบเป&นส%าคื�ญ (User Interface

Design) และมาต่รฐานการออกแบบหน$าจัอ2.7.4.23 ล�กษณ์ะข้องโคืรงสร$างเมน/รายืการท%าหน$าท��

แสด้งรายืละเอ�ยืด้ข้องหน$าจัอและการเชี��อมโยืง โด้ยืเปร�ยืบเสม�อนแผ่นท��น%าทาง (Navigator) ส%าหร�บรายืการท�กหน$าจัอท��จัะเก�ด้ข้;+นในระบบ โด้ยืท�+งน�+จั%านวินหน$าจัอท��เก�ด้ข้;+นในโคืรงสร$างเมน/รายืการต่$องม�จั%านวินเท(าก�บท��แสด้งในสต่อร��บอร�ด้ และต่$นแบบ ต่$องสอด้คืล$องก�บข้�+นต่อนการวิ�เคืราะห� และออกแบบอ��น ๆ ด้$วิยืล�กษณ์ะข้องสต่อร��บอร�ด้และต่$นแบบ แสด้งรายืละเอ�ยืด้ประกอบด้$วิยื

ชี��อหน$าจัอและรายืละเอ�ยืด้ ข้$อม/ลเข้$า (Input) และข้$อม/ลออก (Output)

การเชี��อมโยืงเข้$าส/(และออกจัากหน$าจัอ

89

กระบวินการหร�อฟ�งก�ชี�นท��ได้$กระท%าก�บหน$าจัอน�+น (Function/Process)

ร/ปแสด้งหน$าจัอหร�อต่$นแบบท�+งน�+จั%านวินหน$าจัอจัะต่$องถ/กต่$องต่ามจั%านวินหน$าจัอท��ได้$จั�ด้แสด้งไวิ$ในโคืรงสร$างเมน/รายืการ

2.8 งานวิ�จั�ยท��เกี่��ยวิข้�อง2.8.1 ระบบส�บคื$น ยื�ม-คื�นโคืรงงานรายืวิ�ชีา คืพ.499

นายือร�ณ์กมล คื�$มคืร�ฑ์ (2554) ได้$ศึ;กษาระบบสารสนเทศึระบบส�บคื$น ยื�ม-คื�น ซ�ด้� (CD) โคืรงงานรายืวิ�ชีา คืพ.499 ในป�จัจั�บ�น พบป�ญหาด้�งน�+ คื�อ ยืากต่(อการคื$นหาซ�ด้� (CD) ท��ต่$องการในชี�+นเก3บซ�ด้� (CD) รายืวิ�ชีาโคืรงงาน คืพ.499 ทาให$เส�ยืเวิลาและอาจัได้$โคืรงงานท��ไม(ต่รงก�บคืวิามต่$องการในการยื�มโคืรงงาน ม�การจัด้บ�นท;กข้$อม/ลโด้ยืใชี$การจัด้บ�นท;กในแฟCมเอกสาร ซ;�งไม(ได้$ม�การต่รวิจัสอบผ่/$ท��ไม(คื�นซ�ด้�(CD)ต่ามก%าหนด้(เลข้การก%าหนด้การคื�น) ท%าให$ซ�ด้� (CD) โคืรงงาน รายืวิ�ชีา คืพ.499 ส/ญหายื ผ่/$จั�ด้ทาเล3งเห3นถ;งป�ญหาด้�งกล(าวิจั;งม�แนวิคื�ด้ท��จัะจั�ด้ทาระบบส�บคื$นโคืรงงานรายืวิ�ชีา คืพ.499 โด้ยืผ่/$ใชี$สามารถด้/ห�วิข้$อ โด้ยืใชี$คื%าศึ�พท�เฉพาะส�บคื$น บทคื�ด้ยื(อ(Abstract) และด้/ร/ปปกก(อนการยื�มได้$ อ�กท�+งจั�ด้ท%าระบบยื�ม-คื�นโคืรงงานรายืวิ�ชีา คืพ.499 โด้ยืระบบน�+จัะสามารถแจั$งผ่ลรายืงานผ่ลการยื�ม-คื�นโคืรงงาน การยื�มเก�นระยืะเวิลาท��ก%าหนด้พร$อมท�+งคื%านวิณ์คื(าปร�บ พร$อมออกใบเสร3จัร�บเง�นคื(าปร�บ และรายืงานการจั�ด้ล%าด้�บโคืรงงานท��ถ/กยื�มบ(อยื 10 อ�นด้�บ ในชี(วิงระยืะเวิลา 1 ปJการศึ;กษา

ข้$อด้�ข้องระบบจัากการท��ได้$ศึ;กษามา คื�อ ระบบจัะม�คืวิามแม(นยื%าในการคื$นหาข้$อม/ลเก��ยืวิก�บโปรแกรม อ�กท�+งระบบจัะม�คื%าแนะน%าและต่�วิอยื(างให$ด้/เก��ยืวิก�บการกรอกประวิ�ต่�

90

ข้$อเส�ยืข้องระบบ คื�อ เป&นระบบท��ใชี$งานคื(อนข้$างยืาก ต่$องศึ;กษาในเร��องข้องคื%าส��งท��ใชี$ในระบบปฏี�บ�ต่�การล�น�กซ� (Linux) และฐานข้$อม/ลมายืเอสคื�วิแอล (MySQL) เน��องจัากม�การท%างานแบบปCอนคื%าส��ง

2.8.2 ระบบฝ่<กประสบการณ์�วิ�ชีาชี�พ สาข้าวิ�ชีาคือมพ�วิเต่อร� ไพโรจัน� เกเยื3น (2551) ได้$ศึ;กษาระบบฝ่<กประสบการณ์�

วิ�ชีาชี�พ สาข้าวิ�ชีาคือมพ�วิเต่อร� มหาวิ�ทยืาล�ยืราชีภ�ฎีเชี�ยืงใหม( ซ;�งเป&นระบบท��ใชี$คือมพ�วิเต่อร�และอ�นเต่อร�เน3ต่เข้$ามาชี(วิยืในการท%างานด้$านการจั�ด้เก3บข้$อม/ลในระบบสารสนเทศึการฝ่<กประสบการณ์�วิ�ชีาชี�พ ซ;�งได้$ใชี$ฐานข้$อม/ล เอสคื�วิแอล (MySQL) ในการจั�ด้เก3บฐานข้$อม/ล และใชี$ภาษาพ�เอชีพ� (PHP) ในการเข้�ยืนเวิ3บไซต่� ซ;�งใชี$ระบบปฏี�บ�ต่�การล�น�กซ� (Linux) เป&นเคืร��องเซ�ร�ฟเวิอร� และใชี$อะแพชี� (Apache) เป&นเวิ3บเซ�ร�ฟเวิอร�

จัากการศึ;กษา พบวิ(า เวิ3บไซต่�ม�การออกแบบ ได้$อยื(างน(าสนใจั สามารถจั�ด้เก3บข้$อม/ลต่(างๆท��ส%าคื�ญก�บการฝ่<กประสบการณ์�วิ�ชีาชี�พ สามารถท��จัะส�บคื$นสถานท��ฝ่<กประสบการณ์�ได้$ สามารถเล�อกสถานท��ฝ่<กประสบการณ์�ได้$ สามารถประมวิลผ่ลการให$คืะแนน และเกรด้ส%าหร�บการฝ่<กประสบการณ์�วิ�ชีาชี�พได้$ เพ��ออ%านวิยืคืวิามสะด้วิกต่(อการฝ่<กประสบการณ์�วิ�ชีาชี�พส%าหร�บน�กศึ;กษา

ข้$อด้�ข้องการจั�ด้สร$างระบบ คื�อ เป&นระบบท��ใชี$โปรแกรมแบบ ภาษาพ�เอชีพ� (PHP) ฐานข้$อม/ล มายืเอสคื�วิแอล (MySQL) ระบบปฏี�บ�ต่�การข้องเคืร��องเซ�ร�ฟเวิอร�และเวิ3บเซ�ร�ฟเวิอร�ใชี$ล�น�กซ� (Linux)

และอะแพชี� (Apache) เน��องจัากไม(เส�ยืคื(าล�ข้ส�ทธิ�H และม�ประส�ทธิ�ภาพส/ง ส(วินในด้$านข้องการออกแบบเวิ3บเพจั ระบบจัะท%าการร�กษาคืวิามปลอด้ภ�ยืข้องข้$อม/ลให$ม�ประส�ทธิ�ภาพ

ข้$อเส�ยืข้องระบบ คื�อ เป&นระบบท��ยื�งไม(คื(อยืสมบ/รณ์�แบบเท(าท��ม�คืวิามต่$องการ และยื�งคืงใชี$งานได้$ไม(ต่รงคืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$

91

ผ่/$วิ�จั�ยืจั;งม�แนวิคื�ด้ การใชี$โปรแกรมในการพ�ฒนาระบบหร�อเวิ3บไซต่�จัะใชี$โปรแกรมภาษา PHP ฐานข้$อม/ลมายืเอสคื�วิแอล (MySQL) ระบบปฏี�บ�ต่�การข้องเคืร��องเซ�ร�ฟเวิอร�และเวิ3บเซ�ร�ฟเวิอร� ใชี$ล�น�กซ� (Linux) และอะแพชี� (Apache) เน��องจัากไม(เส�ยืคื(าล�ข้ส�ทธิ�H และม�ประส�ทธิ�ภาพส/ง ส(วินในด้$านข้องการออกแบบเวิ3บเพจั ระบบจัะท%าการร�กษาคืวิามปลอด้ภ�ยืข้องข้$อม/ลให$ม�ประส�ทธิ�ภาพมากยื��งข้;+น และท%าให$ด้�กวิ(าระบบเด้�ม

2.8.3 ระบบบร�หารจั�ด้การการยื�ม-คื�น หน�งส�อร$านแก(นการ�ต่/น จั�งหวิ�ด้มหาสารคืาม

วิชี�ด้า ภ/ผ่าบาง (2550) ได้$ศึ;กษาระบบระบบ บร�หารจั�ด้การการยื�ม-คื�น หน�งส�อร$านแก(นการ�ต่/น จั�งหวิ�ด้มหาสารคืาม พบป�ญหาด้�งน�+ ในป�จัจั�บ�นน�+ส�งคืมข้องเราถ�อได้$วิ(าเป&นส�งคืมแห(งเทคืโนโลยื� ไม(วิ(าจัะอยื/(ไหนท%าอะไรเทคืโนโลยื�ก3ได้$เข้$ามาม�บทบาทในชี�วิ�ต่ประจั%าวิ�น เพ��อเพ��มคืวิามสะด้วิกสบายืให$ก�บมน�ษยื�และองคื�กรต่(างๆ อ�กท�+งป�จัจั�บ�นเทคืโนโลยื�การพ�ฒนาข้;+นเร��อยืๆไม(วิ(าจัะเป&นองคื�กรข้นาด้เล3กหร�อข้นาด้ใหญ( ยื(อมม�การนาเทคืโนโลยื�เข้$ามาใชี$ในการจั�ด้การภายืในองคื�กร เพ��อให$การท%างานในองคื�กรม�คืวิามสะด้วิกและรวิด้เร3วิมากข้;+น ซ;�งจัะเห3นได้$วิ(าในป�จัจั�บ�นม�การแข้(งข้�นทางการคื$าก�นมากข้;+น แต่(ละองคื�กรก3การจั�ด้การก�บส�นคื$าข้องต่นเองแต่กต่(างก�นไป และบางคืร�+งยื�งม�การจั�ด้การส�นคื$าโด้ยืการร�บและการต่รวิจัสอบส�นคื$าด้$วิยืการจัด้บ�นท;กลงในกระด้าษ และกรองข้$อม/ลบนระบบคือมพ�วิเต่อร� เชี(น การร�บส�นคื$า การต่รวิจัเชี3คืส�นคื$า ซ;�งทาให$เก�ด้คืวิามล(าชี$าในการจั�ด้การก�บส�นคื$าซ;�งทาให$เก�ด้คืวิามผ่�ด้พลาด้ได้$ง(ายืและอาจัทาให$เก�ด้คืวิามส/ญเส�ยืก�บองคื�กร

ข้$อด้�ข้องการจั�ด้สร$างระบบ คื�อ การคื$นหาข้$อม/ลท��ต่$องการได้$อยื(างรวิด้เร3วิระบบสามารถลด้ข้$อผ่�ด้พลาด้ข้องข้$อม/ลในการเพ��มห�$น ถอนห�$น การข้ายืส�นคื$า การส��งซ�+อการร�บส�นคื$า การจั(ายืชี%าระเง�น การ

92

ต่�ด้จัาหน(ายืและการป�นผ่ลและยื�งม�ประส�ทธิ�ภาพส/งในเร��องข้องการร�กษาคืวิามปลอด้ภ�ยื

ข้$อเส�ยืข้องระบบ คื�อ เป&นระบบท��ใชี$งานคื(อนข้$างยืาก ต่$องศึ;กษาในเร��องข้องคื%าส��งท��ใชี$ในระบบปฏี�บ�ต่�การล�น�กซ� (Linux) และฐานข้$อม/ลมายืเอสคื�วิแอล (MySQL) เน��องจัากม�การท%างานแบบปCอนคื%าส��ง ในบางคืร�+งข้$อม/ลท��ได้$อาจัไม(คืรบถ$วินเน��องจัากข้$อม/ลข้องสหกรณ์�ชี�มชีนท��ให$มาไม(คืรบอาจัท%าให$วิ�เคืราะห�และออกแบบระบบไม(ต่รงต่ามคืวิามต่$องการข้องผ่/$ใชี$ระบบได้$