1°°°° ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2004-2005

ΚΑΝΕ ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ

1

10 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Υλοποίηση πολιτιστικού προγράµµατος Σχολ. Έτος 2004 –2005

«Εικαστική και πολιτισµική παρέµβαση σε χώρους εσωτερικούς – εξωτερικούς µε την αναγραφή ποιηµάτων.» Παιδαγωγική οµάδα : Βασιλειάδου Ανθή Ραχιώτη Αικατερίνη Τενεχτσή Καλλιόπη Ευχαριστούµε :

- Το ∆/ντή του σχολείου κ. Κωνσταντίνου Ηλία - Τη σύµβουλο κ. Σκαµνέλου Παρασκευή - Το σύλλογο γονέων και κηδεµόνων - Τον καλλιτέχνη κ. Γραµµατικόπουλο ∆ηµήτρη - Την υπεύθυνη πολιτιστικών θεµάτων κ. Ρούµκου Ελένη - Τα Αγαθοεργά Καταστήµατα Ι.Μ. Ιωαννίνων - Τους µαθητές µας που συµµετείχαν στο πρόγραµµα, για τον ενθουσιασµό, το κέφι, και τις ιδέες τους.

Οι µαθητές που συµµετέχουν στο πρόγραµµα

1. Βασιλειάδης Αντώνιος 2. Γεωργάκη Κωνσταντίνα 3. ∆εβελέγκα Κωνσταντίνα 4. ∆ρόλια Μαρία 5. ∆ρούγκα Ελευθερία 6. Εξάρχου Ελευθερία 7. Ζώτου Παναγιώτα 8. Ιωάννου Βασιλική 9. Καναβάκης Μενέλαος 10. Κολέµπας Μιχαήλ 11. Κολιάκη Ιωάννα 12. Κολόκας Άγγελος 13. Κόµπη Αναστασία 14. Κουταλής Γρηγόριος

15. Λωλίδη Γεωργία 16. Μπέτη Αθηνά 17. Οικονόµου Βαλέρια 18. Παπαγγέλη Ιουλία 19. Ράπτη Ιλάειρα 20. Σουκάκος Κωνσταντίνος 21. Τάσσης Θωµάς 22. Τενεχτσή Σοφία 23. Τσιαλαµάνη Αφροδίτη 24. Τσουµάνη Μαρία 25. Τσουµάνης Γεώργιος

26. Μακρή Αντιγόνη

Περιεχόµενα Εισαγωγή σελ.2 Πως ξεκινήσαµε σε. 3 Πως δουλέψαµε σελ. 5 Προτείνουµε σελ. 8 Γράψαµε και διακοσµήσαµε τις τάξεις µας σελ. 9 Λόγια των ανθρώπων της τέχνης για την ποίηση σελ. 11 Τι έγραψαν οι µαθητές µας σελ. 12

ΧΟΡΗΓΟΣ: ΑΓΑΘΟΕΡΓΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ Ι.Μ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

2

Εισαγωγή

«Αν θα έπρεπε να δηλώσουµε κάτι όλοι ως Έλληνες, αυτό θα ήταν ποιητές. ∆εν υπάρχει Έλληνας που να µην έχει γράψει έστω ένα στίχο» είπε σε µια πρόσφατη συνέντευξή στην οποία µίλησε για την προσωπική σχέση της µε την ποίηση , η κυρία Ελένη Αρβελέρ. Εµείς δεν « δηλώνουµε» ποιητές. Θέλουµε µόνο οι µαθητές µας και εµείς να αποκτήσουµε µια πιο καλή σχέση µε την ποίηση και πιστεύουµε ότι καταφέραµε να κάνουµε κάποια µικρά προς αυτήν την κατεύθυνση βήµατα. Υπήρξαν στιγµές που όλοι- µαθητές, καθηγητές ακόµη και µερικοί γονείς το απόγευµα στο σπίτι – διαβάζαµε στίχους. Ζωντανέψαµε και στολίσαµε τους τοίχους των σχολικών αιθουσών µε ποιήµατα που µας άγγιξαν, κι έτσι η οµορφιά της ποίησης θα µας συνοδεύει µέσα στις τάξεις µας.

3

Πως ξεκινήσαµε. Το όλο πρόγραµµα ξεκίνησε από ένα ταξίδι στην Ολλανδία, ενός από τους

υπεύθυνους για το πρόγραµµα, καθηγητές µας. Στην πόλη Λάιντεν έχει γίνει µια

παρέµβαση στα κτίρια µε αναγραφή ποιηµάτων ξένων ποιητών

συµπεριλαµβανοµένων όµως και δύο ποιηµάτων Ελλήνων ποιητών: της Σαπφούς και

του Καβάφη.

Η πόλη Λάιντεν

Αργότερα όµως µάθαµε πως η

παρέµβαση αυτή είχε γίνει και σε άλλες

χώρες του εξωτερικού, όπως η Ισπανία

και η Γερµανία, µε διαφορετικό τρόπο.

Έτσι δυο φωτογραφίες από την

Ολλανδία, λίγη φαντασία και λίγη καλή

τρέλα έδωσαν το έναυσµα για να αρχίσει

η προσπάθεια υλοποίησης αυτού του

προγράµµατος παρέµβασης στους

µουντούς τοίχους της πόλης µας.

Το πρόγραµµα αυτό είναι µια ευκαιρία

για την παρουσίαση της σύγχρονης

πολιτιστικής κληρονοµιάς µας. Αυτό το

κάνουµε όχι µόνο για να οµορφήνουµε

Καβάφης στο Λάιντεν

4

τα ήδη ωραία Γιάννενα, αλλά και για να προβάλουµε την τέχνη που πέρα από τη

διαχρονική αξία που απεικονίζεται στα γλυπτά του Παρθενώνα, έχει να επιδείξει κι

άλλους πολλούς θησαυρούς της.

Ποίηµα σε τοίχο της πόλης Λάιντεν

Ένας απ αυτούς είναι ποίηση, πολύ σηµαντικός και πολύ ωραίος. «Η ποίηση είναι

ένας άλλος τρόπος για να πούµε αλήθειες», λέει η κ. Ελένη Αρβελέρ. Ο ∆άντης από

την άλλη πάλι στο “Convìnìo”, έγραψε ότι «η ποίηση είναι φτιαγµένη από λέξεις

εναρµονισµένες µε µουσικό δεσµό».

Για µένα η ποίηση είναι η γενίκευση των συναισθηµάτων µας που βγαίνει σαν

χείµαρρος και γίνεται οργή. Είναι οι µνήµες της ψυχής µας. Ένας µαγικός κόσµος που

ο καθένας µας µπορεί να δηµιουργήσει. Η ποίηση είναι η ιστορία µιας αόρατης

κλωστής που κεντάει κάθε φορά σταυροβελονιά τη λογική µας και την κάνει ψύχωση

και ένα µε τη φαντασία µας.

Για µας που συµµετέχουµε στο πρόγραµµα είναι µια τεράστια ευκαιρία και

προσωπικό στοίχηµα του καθενός να εκφράσουµε τη νεώτερη πολιτιστική

κληρονοµιά, µέσω της ποίησης που όποιος τη διαβάσει µπορεί να τη µεταφράσει-

ερµηνεύσει όπως θέλει.

Αυτή είναι και η πραγµατική µαγεία της ποίησης

Ελπίζω να µπορέσουµε να υλοποιήσουµε αυτή την ιδέα. Και έτσι να προβάλουµε τα

Γιάννενα µε µια καινοτοµία για τα Ελληνικά δεδοµένα.

Αντώνης Βασιλειάδης Τάξη Β1

5

Πως δουλέψαµε.

17-11-2004: Συνάντηση πολιτιστικής οµάδας για Καθορισµό στόχων. Οργάνωση

δράσης. ∆ιαβάσαµε το άρθρο της Κας Αρβελέρ. « Η ποίηση είναι ένας άλλος τρόπος για

να πούµε αλήθειες ……..»(ΒΗΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗ 14-11-2004)

2-12-2004: Συνάντηση µε τους υπεύθυνους για τα πολιτιστικά θέµατα του

Πνευµατικού Κέντρου Ιωαννίνων, στους οποίους υποβάλαµε προφορική αίτηση για

στήριξη της προσπάθειάς µας .

6-12-2004: Εκπαιδευτική επίσκεψη στη σχολή Επιστηµών και Τέχνης του

Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων στο εργαστήριο ζωγραφικής του καθηγητή κ Ράτσικα.

Επίσης επισκεφτήκαµε το µουσείο τεχνολογίας του Πανεπιστηµίου όπου µας

ξενάγησε ο κ Πλουµίδης.

8-12-2004 ; Συνάντηση µε τον καλλιτέχνη κ. Γραµµατικόπουλο. Προσφέρθηκε να

µας βοηθήσει εθελοντικά για την υλοποίηση του προγράµµατος.

6

13-12-2004: Υποβολή αίτησης στο Πνευµατικό Κέντρο.

14-12-2004: Συνάντηση µε τον κ. Παπαχρήστου-υπεύθυνο του Πνευµατικού Κέντρου

για τα πολιτιστικά θέµατα.

23-12-2004: Εκπαιδευτική συνάντηση της πολιτιστική οµάδας - Χωρισµός σε οµάδες

και καθορισµός ρόλων-δράσης.

18-1-2005: Επίσκεψη στο Πνευµατικό κέντρο. Ενηµέρωση για τη διαδικασία

ανεύρεσης χώρου.

28-1-2004: Συνεργασία µε τον καλλιτέχνη κ. Γραµµατικόπουλο.

4-2-2004: Πρώτη συνάντηση της πολιτιστικής οµάδας µε την κα Σκαµνέλου-

σύµβουλο των φιλολόγων, η οποία µας βοήθησε σ’ αυτή µας τη δραστηριότητα.

∆ιαβάστηκαν και συζητήθηκαν τα ποιήµατα που ο κάθε µαθητής είχε φέρει, κι έγινε µια

πρώτη επιλογή, αφού καθορίστηκαν τα κριτήρια για την τελική .

8-3-2005:Φωτογραφίσαµε τοίχους της πόλης µας και ο καλλιτέχνης

κ.Γραµµατικόπουλος ∆ηµήτρης µας έφτιαξε µακέτα.

11-3-2005: ∆εύτερη συνάντηση της πολιτιστικής οµάδας µε την κ. Σκαµνέλου και την

παρουσία της κ. Ρούµκου-υπεύθυνης πολιτιστικών θεµάτων δευτεροβάθµιας

εκπαίδευσης.

∆ιαβάστηκαν κι άλλα ποιήµατα , οι µαθητές επέλεξαν όσα έκριναν ότι θα µπορούσαν

να γραφούν στους τοίχους.

16-3-2005: Συζητήθηκε η πρωτοβουλία του ΕΚΕΒΙ (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου) που, µε

αφορµή την παγκόσµια ηµέρα της ποίησης (21 Μαρτίου), ανάρτησε στα µέσα µαζικής

µεταφοράς και στάσεις λεωφορείων στίχους, τύπωσε και κυκλοφόρησε αφίσες και

κάρτες µε στίχους σε βιβλιοπωλεία, σχολεία και σταθµούς του µετρό. Σταθήκαµε στη

δήλωση του προέδρου του ΕΚΕΒΙ, συγγραφέα ∆ηµήτρη Νόλλα: «Έχουµε υποχρέωση

να τιµάµε τον λοξό λόγο που φωτίζει την καθηµερινότητά µας. Σε µια εποχή που η

7

εικόνα και ο αφρός έχουν το πάνω χέρι, και τα παιδιά µας εθίζονται στο αίµα και την

άλογη πράξη, κάθε πρωί κρεµασµένα στα περίπτερα και κάθε βράδυ στηνTV, είναι

καλό κάποιος να τους θυµίσει πως το καντήλι της ποίησης είναι πάντα αναµµένο. Να

τους κάνει να στραφούν σ αυτήν. Να τους δείξει πως ανάµεσά µας υπάρχουν

άνθρωποι που βάζουν φρένο σ’ αυτή την κατρακύλα, κάποιοι σαλεµένοι που χτυπάνε

την καµπάνα». ( ΝΕΑ 15-3-2005)

9-4-2005: Αναγραφή ποιηµάτων σε αίθουσες του σχολείου και διακόσµηση µε την

τεχνική του στένσιλ. Επιλέξαµε µοτίβα αρχαιοελληνικά. Συµµετείχε οµάδα γονέων.

1-4-2005: Επίσκεψη στη δηµοτική πινακοθήκη, στην έκθεση ζωγραφικής του κ.

Χρήστου Σαρακατσιάνου. Ακολούθησε συζήτηση µε τον καλλιτέχνη.

15-4-2005 : Συνάντηση της πολιτιστικής οµάδας, κατά την οποία τα παιδιά διάβασαν

εργασίες τους( πως γεννήθηκε η ιδέα αυτού του πολιτιστικού προγράµµατος,

εντυπώσεις από τη συµµετοχή τους σε αυτό, ηµερολόγιο µε τις δραστηριότητες,

όπως τα ίδια τις κατέγραψαν, µίλησαν για την καινούργια σχέση τους µε την ποίηση

και µας διάβασαν ποιήµατα που τα ίδια είχαν γράψει.

6-5-2005 : Συνεχίσαµε και σε άλλη αίθουσα την αναγραφή και διακόσµηση.

8

Προτείνουµε… Οι τοίχοι της πόλης µας όπως είναι τώρα.

Οι τοίχοι όπως θα τους θέλαµε…

9

Γράψαµε και διακοσµήσαµε τις τάξεις µας

10

Συνεχίσαµε σε µια ακόµη αίθουσα.

11

Λόγια των ανθρώπων της τέχνης για την ποίηση Η ποίηση δεν ανήκει σ’ αυτούς που τη γράφουν, αλλά σ’ εκείνους που την έχουν ανάγκη. Πάµπλο Νερούντα . Χιλιανός ποιητής Αφού δεν είχες τίποτε να πεις, κύριε ποιητή, γιατί ενόχλησες τις λέξεις ; Κώστας Μάντης .Κύπριος ποιητής Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα. Γιώργος Σεφέρης. Ελληνας λογοτέχνης Τα µεγάλα ιδανικά, όταν ξεπέφτουν κι ο καθένας τα διώχνει από το σπίτι του, ο ποιητής τα παίρνει στο καλύβι του και άσυλο τους δίνει. Κωστής Παλαµάς. Έλληνας ποιητής Οι ανώριµοι ποιητές µιµούνται. Οι ώριµοι ποιητές κλέβουν. Τ.Σ. Έλιοτ. Αµερικανός ποιητής. Η χειρότερη µοίρα για έναν ποιητή είναι να τον θαυµάζουν χωρίς να τον καταλαβαίνουν. Ζαν Κοκτώ. Γάλλος λογοτέχνης Η ποίηση, δεν είναι τρόπος να µιλήσουµε, αλλά ο καλύτερος τοίχος να κρύψουµε το πρόσωπό µας. Μανόλης Αναγνωστάκης. Έλληνας ποιητής, δοκιµιογράφος Ο ποιητής, µελετώντας το σκοτάδι, δεν έχει άλλο µέτρο από το φως. Γι αυτό γράφει. Μάνος Χατζιδάκις. Έλληνας συνθέτης Ένας ποιητής µπορεί να αντέξει τα πάντα εκτός από ένα τυπογραφικό λάθος Οσκαρ Ουάιλντ. Ιρλανδός συγγραφέας Η ποίηση δεν έχει καθόλου χρήµα, αλλά και το χρήµα δεν έχει καθόλου ποίηση Ρόµπερτ Γκρέιβς. Βρετανός συγγραφέας

12

Τι έγραψαν οι µαθητές µας σχετικά µε τη συµµετοχή τους στο πρόγραµµα Αν και µπήκα εντελώς τυχαία στο πρόγραµµα, το βρήκα πολύ ενδιαφέρον. ∆εν είχα λάβει προηγουµένως µέρος σε παρόµοια προγράµµατα και ήταν για µένα µια πρωτόγνωρη εµπειρία . Η συνεργασία της οµάδας ήταν άψογη όπως επίσης άψογη ήταν και η συνεργασία µας µε την κυρία Σκαµνέλου που ήταν πολύ φιλική και τις κυρίες Βασιλειάδου και Ραχιώτη που µας έδιναν πολύ θάρρος. …. Κατά τη γνώµη µου η καλύτερη συνάντηση που πραγµατοποιήθηκε ήταν η δεύτερη, γιατί τα παιδιά βρήκαν περισσότερα ποιήµατα. Εγώ παρόλο που προσπάθησα πολύ βρήκα µόνο ένα του Κ . Καβάφη … Πριν τελειώσει η σχολική χρονιά θα ήθελα µια ακόµη συνάντηση µε την κυρία Σκαµνέλου Μιχαήλ-Ραφαήλ Κολέµπας Τάξη Β1 Η κυρία Σκαµνέλου µας καθοδήγησε για το τι είδους ποιήµατα πρέπει να διαλέξουµε ... Τα ποιήµατα που ακούστηκαν ήταν τα παρακάτω: Επιστροφή. Ν. Βρεττάκος Πατρίδα Σ. Παυλέας Μια µυγδαλιά Ν. Βρεττάκος Ο ήλιος Ο. Ελύτης Μην επιδιώξεις Μ. Γκάντι …… Ζώτου Παναγιώτα τάξη Β1 Μαζί µε την κα Σκαµνέλου, αφού της είπαµε σε ποιο στάδιο έχουµε φτάσει και τις ενέργειες που έχουµε κάνει , κάναµε ανάγνωση των ποιηµάτων. Παρατηρήσαµε ότι η κυρία Σκαµνέλου σηµείωνε τις φράσεις που της έκαναν εντύπωση έτσι ώστε να κάνουµε παρατηρήσεις….. Κολιάκη Ιωάννα Τάξη Β1 Στόχος µας είναι να γράψουµε σε τοίχους (αρχικά της τάξης µας και αργότερα σε δηµόσιους χώρους) ένα ποίηµα ή ένα απόσπασµα από έργο κάποιου αγαπηµένου µας λογοτέχνη. … Μία πρόταση είναι να γράφουµε τα ποιήµατα σε πανό τα οποία θα ανεβοκατεβάζουµε στους τοίχους και θα µπορούµε να τα αλλάζουµε. ∆ρούγκα Ελευθερία Τάξη Β1 … Επειδή µας πίεζε ο χρόνος, αρχίσαµε να διαβάζουµε αµέσως τα ποιήµατα. Όλα τα παιδιά είχαν βρει πολλά ποιήµατα. Ήταν ποιήµατα διαφόρων ποιητών, του Σεφέρη, του Καβάφη, του Βρεττάκου, του Ελύτη, του Παλαµά, του Ρίτσου του Μαβίλη…. Γεωργάκη Κωνσταντίνα Τάξη Β1

13

H οµάδα µας δεν διαβάζει µόνο ποιήµατα αγαπηµένων ποιητών. Γράφει και η ίδια στίχους. Η µαθήτρια Κολιάκη Ιωάννα του Β1 έγραψε το ποίηµα µπορώ ΜΠΟΡΩ! ∆εν κοιτάω το χθες, δε γυρνώ στο παρελθόν τα λάθη µου τα ξέρω και έχω διδαχθεί απ’ αυτά κοιτάω µπροστά, µόνο µπροστά, έχω κλείσει την πόρτα στο παρελθόν και δεν πρόκειται να επιτρέψω στον εαυτό µου να ξαναγυρίσω πίσω . Κι ας µαράθηκε το χρυσάνθεµο στη γλάστρα, ο ήλιος ανατέλλει κι ο ουρανός έχει ξαστεριάσει. Κι ας µε χτυπάει ο αέρας στο πρόσωπο, στον κήπο µου µια αµυγδαλιά έχει ανθίσει και µια ηλιαχτίδα µπήκε στο σκοτεινό δωµάτιο. Το ταξίδι για τη ζωή σε λίγο θα αρχίσει, τίποτε και κανείς δε µπορεί να µε σταµατήσει πια, η πίστη στον εαυτό µου µε κάνει πιο δυνατή, δεν θα λυγίσω, δεν θα τα παρατήσω έτσι εύκολα αφού η Θέληση θα είναι η συντροφιά µου και η Ελπίδα θα µου δίνει κουράγιο. Το χαµόγελο θα µε στηρίζει, µα πάνω απ’ όλα θα’ ναι κοντά µου ο Θεός. Και το ταξίδι αρχίσει αν και ξέρω πως κάτι έχω αφήσει πίσω και η θάλασσα αγριεύει πιο πολύ και κουράστηκα στο κουπί, και σχίστηκαν τα πανιά. Όµως συνεχίζω. Είµαι αποφασισµένη. Κανέναν δε φοβάµαι . Σε λίγο φτάνω στον προορισµό µου και όλα θα γαληνεύσουν, Το ξέρω, µπορώ να νικήσω. Και να! Βλέπω µπροστά µου τη ζωή (Θεέ µου, πόσο όµορφη είναι), να µε περιµένει µε τα χέρια ανοιχτά, είχαν περάσει πολλά χρόνια που δεν είχαµε ιδωθεί, και αφού πλησιάζω κοντά της µε αγκαλιάζει σφιχτά και µε φιλοξενεί στο σπιτικό της. Και η ανακούφιση έκανε τη χαρά, η χαρά το γέλιο και το γέλιο τα δάκρυα. Θεέ µου, όλα τελείωσαν εδώ;

Ιωάννα Κολιάκη: