ไฟฟ้าสาร ปีที่ 19 ฉบับที่ 5 ก.ย.-ต.ค.55

ไฟฟาสาร

ส า ร บ ญ

ปท 19 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม 2555E-mail : [email protected], [email protected]

ความคดเหนและบทความตาง ๆ ในนตยสารไฟฟาสารเปนความคดเหนสวนตวของผเขยน ไมมสวนผกพนกบวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

สมภาษณพเศษ14 ดร.รอยล จตรดอน ผอ�านวยการ สสนก. ผนกแผนบรหารจดการน�า ปองกนมหาอทกภย

มาตรฐานและความปลอดภย17 ขยายความมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทย บทท 4 (ตอนจบ) : นายลอชย ทองนล

24 หลกปฏบตดานการตรวจสอบและการทดสอบ การตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย (ตอนท 4) : นายมงคล วสทธใจ

30 สหภาพยโรปประกาศระเบยบวาดวยเศษซากของผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส (WEEE) ฉบบใหม : นายกตต สขตมตนต

33 ฟงอยางไรใหปลอดภย : น.ส.เทพกญญา ขตแสง

ไฟฟาก�าลงและอเลกทรอนกสก�าลง36 ขอพจารณาในการตดตงกบดกเสรจเพอปองกนอปกรณไฟฟา ในระบบจ�าหนายแบบเหนอดน : นายกตตกร มณสวาง

41 การส�ารวจแผนงาน Demand Response ในตางประเทศ : ดร.ววฒน ทพจร

50 หมอแปลง-ชนดและการใชงาน : ผศ.ถาวร อมตกตต

60 Blackout Restoration Plan : นายณฐพงษ ฉลาดคด

ไฟฟาสอสารและคอมพวเตอร64 เทคโนโลยการสอสารระยะใกลในระบบขนสงจราจรอจฉรยะ : นายวฒชย เกษรปทมานนท

68 ระบบ Sensor Network เพอการเปรยบเทยบประโยชนในการเดนทางบนทางพเศษ กบถนนระดบดน : นายกร พวงนาค

พลงงาน72 การศกษาการผลตไฟฟาจากพลงงานลมในประเทศไทย (ตอนท 4) การผลตไฟฟาจากกงหนลมขนาดก�าลงผลต 1.5 MW ของการไฟฟาสวนภมภาค (1) : นายศภกร แสงศรธร

เทคโนโลยและนวตกรรม75 จบตาด CropWatch ของจน และความพยายามของนกวจยในไทย : มต รจานรกษ, สรางครกษ สทธวรรวรรณ และพงศธร อภรป

ปกณกะ80 Cloud Atlas : น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

86 ศพทวศวกรรมนาร Expo, Exposition and Exhibition : นายเตชทต บรณะอศวกล

88 Innovation News สดยอดไอเดยอปกรณชารจไฟแบบรกษโลก : น.ส.ววสว ทองสนตต

90 ขาวประชาสมพนธ

14

30

36

64

68


สวสดทานผอานไฟฟาสารทกทานครบ ประเทศไทยของเราในชวงนฝนฟาอากาศ

แตกตางกนมากในแตละภมภาค บางทฝนไมตกจนเกดภยแลง บางทกฝนตกหนกเกนไป

เหตการณไมปกตเหลานอาจเกดมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate change)

พวกเราทกคนจงตองรวมมอรวมแรงในการปองกนแกไขดงกลาว โดยการลดการใชพลงงาน

อยางฟมเฟอย ชวยกนปลกปาตนไม ลดการปลอยมลพษสชนบรรยากาศ และหนมาใช

พลงงานทดแทนทเปนพลงงานสะอาดในการผลตกระแสไฟฟามากยง ๆ ขน ซงสงนอาจจะ

เกดขนไดยากหากไมมการสงเสรมอยางจรงจงและตอเนองอยางเปนรปธรรมจากภาครฐและ

ทกภาคสวน

เมอวนท 17-18 สงหาคม 2555 ทผานมา มการจดงานสมมนาประจ�าปและงานแสดงผลตภณฑไฟฟาและ

เครองกล ครงท 28 โดยการไฟฟาสวนภมภาครวมกบสมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย ณ โรงแรม รอยล คลฟ

บช รสอรต พทยา บรรยากาศการจดงานเปนไปดวยความเรยบรอย มผสนใจรวมงานมากพอสมควร โดยมการบรรยาย

ทางวชาการหลากหลายดานรวมถงการบรรยายเรองโอกาสและความทาทายกาวส AEC อกดวย ทงนเพอเปนการเตรยม

ความพรอมในอก 2-3 ปขางหนา และเปนการเพมศกยภาพในการแขงขนใหแกผประกอบการไทยตอไป

ส�าหรบนตยสารฉบบนมบทความวชาการหลายบทความทนาสนใจหลายบทความหลายดาน ทางกองบรรณาธการ

หวงเปนอยางยงวาคงจะตอบโจทยหรอตรงใจกบผอานมากพอสมควร อนงหากทานผอานทานใดมขอแนะน�า หรอ

ตชมใด ๆ แกกองบรรณาธการ ทานสามารถมสวนรวมกบเราไดโดยสงเขามาทางไปรษณย หรอท Email: [email protected]

และสดทายผมขอขอบคณผสนบสนนนตยสาร “ไฟฟาสาร” ทกทานทชวยใหเรายงคงสามารถท�านตยสารวชาการ

ใหความรและขาวสารแกทานผอานทกทานในชวงทผานมา และหวงเปนอยางยงวาจะใหการสนบสนนตลอดไปครบ

สวสดครบ

ดร.ประดษฐเฟองฟ

บ ท บ ร ร ณ า ธ ก า ร


เจาของ : สาขาวศวกรรมไฟฟา สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) ถนนรามค�าแหง แขวงวงทองหลาง เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310โทรศพท 0 2319 2410-13 โทรสาร 0 2319 2710-11 http://www.eit.or.th e-mail : [email protected]

คณะกรรมการทปรกษาฯพณฯ พลอากาศเอก ก�าธน สนธวานนท

ศ.ดร.บญรอด บณฑสนตศ.อรณ ชยเสร

รศ.ดร.ณรงค อยถนอมรศ.ดร.ไกรวฒ เกยรตโกมลรศ.ดร.ตอตระกล ยมนาค

ดร.การญ จนทรางศนายเรองศกด วชรพงศพล.ท.ราเมศร ดารามาศนายอ�านวย กาญจโนภาศ

คณะกรรมการอ�านวยการ วสท. นายสวฒน เชาวปรชา นายก นายไกร ตงสงา อปนายกคนท 1

จนทรเจนจบ, อาจารยสพฒน เพงมาก, นายประสทธ เหมวราพรชย, นายไชยวธ ชวะสทโธ, นายปราการ กาญจนวต, นายพงษศกด หาญบญญานนท, รศ.ศล บรรจงจตร, รศ.ธนบรณ ศศภานเดช, นายเกยรต อชรพงศ, นายพชญะ จนทรานวฒน, นายเชดศกด วทราภรณ, ดร.ธงชย มนวล, นายโสภณ สกขโกศล, นายทวป อศวแสงทอง, นายชาญณรงค สอนดษฐ, นายธนะศกด ไชยเวช

ประธานกรรมการนายลอชย ทองนล

รองประธานกรรมการนายสกจ เกยรตบญศรนายบญมาก สมทธลลา

กรรมการ ผศ.ถาวร อมตกตต กรรมการ ดร.เจน ศรวฒนะธรรมา กรรมการ นายสมศกด วฒนศรมงคล กรรมการ นายพงศศกด ธรรมบวร กรรมการ นายกตตพงษ วระโพธประสทธ กรรมการ นายสธ ปนไพสฐ กรรมการ ดร.ประดษฐ เฟองฟ กรรมการ นายกตตศกด วรรณแกว กรรมการ นายสจ คอประเสรฐศกด กรรมการ นายภาณวฒน วงศาโรจน กรรมการ นายเตชทต บรณะอศวกล กรรมการและเลขานการ น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล กรรมการและผชวยเลขานการ

คณะท�างานกองบรรณาธการนตยสารไฟฟาสาร

คณะทปรกษานายลอชย ทองนล, นายปราการ กาญจนวต, ผศ.ดร.วชระ จงบร, นายยงยทธ รตนโอภาส, นายสนธยา อศวชาญชยสกล, นายศภกจ บญศร , นายวชย จามาตกล

บรรณาธการดร.ประดษฐ เฟองฟ

กองบรรณาธการผศ.ถาวร อมตกตต, นายมงคล วสทธใจ, นายชาญณรงค สอนดษฐ, นายววฒน อมรนมตร, นายสเมธ อกษรกตต, ดร.ธงชย มนวล, ผศ.ดร.ปฐมทศน จระเดชะ, ดร.อศวน ราชกรม, นายบญถน เอมยานยาว, นายเตชทต บรณะอศวกล, นายกตตศกด วรรณแกว, อาจารยธวชชย ชยาวนช, นายมนส อรณวฒนาพร, นายประดษฐพงษ สขสรถาวรกล, นายจรญ อทยวนชวฒนา, น.ส.เทพกญญา ขตแสง, น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

ฝายโฆษณาสพจน แสงวมล, กฤษณะ หลกทรพย, วณา รกดศรสมพนธ

จดท�าโดย

บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22 A

ถนนศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400โทร. 0 2247 2330, 0 2247 2339, 0 2642 5243, 0 2642 5241

(ฝายโฆษณา ตอ 112-113) โทรสาร 0 2247 2363www.DIRECTIONPLAN.org E-mail : [email protected]

รศ.ดร.หรรษา วฒนานกจ อปนายกคนท 2 ศ.ดร.ตอกล กาญจนาลย อปนายกคนท 3 นายธเนศ วระศร เลขาธการ นายทศพร ศรเอยม เหรญญก นายพชญะ จนทรานวฒน นายทะเบยน นายธรธร ธาราไชย ประชาสมพนธ รศ.ดร.วนชย เทพรกษ โฆษก รศ.ดร.วชย กจวทวรเวทย สาราณยกร นายชชวาลย คณค�าช ประธานกรรมการสทธและจรรยาบรรณ รศ.ดร.อมร พมานมาศ ประธานกรรมการโครงการ ผศ.ดร.วรรณสร พนธอไร ประธานสมาชกสมพนธ ดร.ชวลต ทสยากร ปฏคม รศ.ดร.พชย ปมาณกบตร ประธานกรรมการตางประเทศ นายชลต วชรสนธ ประธานกรรมการสวสดการ รศ.ดร.ทวป ชยสมภพ กรรมการกลาง 1 นายนนนาท ไชยธรภญโญ กรรมการกลาง 2 นายประสทธ เหมวราพรชย ประธานวศวกรอาวโส นางอญชล ชวนชย ประธานวศวกรหญง ดร.ประวณ ชมปรดา ประธานยววศวกร รศ.ดร.สชชวร สวรรณสวสด ประธานสาขาวศวกรรมโยธา นายลอชย ทองนล ประธานสาขาวศวกรรมไฟฟา นายจกรพนธ ภวงคะรตน ประธานสาขาวศวกรรมเครองกล รศ.ด�ารงค ทวแสงสกลไทย ประธานสาขาวศวกรรมอตสาหการ รศ.ดร.ขวญชย ลเผาพนธ ประธานสาขาวศวกรรมเหมองแร โลหการ และปโตรเลยม นายเยยม จนทรประสทธ ประธานสาขาวศวกรรมเคม ผศ.ยทธนา มหจฉรยวงศ ประธานสาขาวศวกรรมสงแวดลอม ผศ.ดร.กอเกยรต บญชกศล ประธานสาขาวศวกรรมยานยนต นายกมโชค ใบแยม ประธานสาขาวศวกรรมคอมพวเตอร รศ.ดร.เสรมเกยรต จอมจนทรยอง ประธานสาขาภาคเหนอ 1 รศ.วชย ฤกษภรทต ประธานสาขาภาคเหนอ 2 รศ.ดร.สมนก ธระกลพศทธ ประธานสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1 ผศ.ดร.สงวน วงษชวลตกล ประธานสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2 รศ.ดร.จรญ บญกาญจน ประธานสาขาภาคใต

รายนามคณะกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท. 2554-2556

ทปรกษานายอาทร สนสวสด, ดร.ประศาสน จนทราทพย, นายเกษม กหลาบแกว, ผศ.ประสทธ พทยพฒน, นายโสภณ ศลาพนธ, นายภเธยร พงษพทยาภา, นายอทศ


14

จากเหตการณมหาอทกภยเมอปลายป 2554

ทผานมา ไดสรางความเดอดรอนและสรางความเสยหาย

ให แก ทกภาคส วนของประเทศ ทงภาคประชาชน

ภาคอตสาหกรรม รวมถงเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ

และในชวงฤดฝนของป 2555 ท�าใหหลายฝายกงวลวา

ปนจะเกดอทกภยซ�ารอยปทผานมาหรอไม หนวยงาน

ทเกยวของจงตองระดมก�าลงความร ความสามารถใน

การปองกนและเตรยมตวรบมอกบปญหาน�ารวมกน

อยางไรกตาม ปญหาทเกยวของกบน�ายงมปจจย

มากมายทสงผลตอปรมาณน�าและผลกระทบทจะเกดขน

กบประชาชน เราจะเตรยมตวรบมอกบปญหานอยางไร

ดร.รอยล จตรดอน ผอ�ำนวยกำรสถำบนสำรสนเทศ

ทรพยำกรน�ำและกำรเกษตร (องคกำรมหำชน) (สสนก.)

ไดแสดงความเหนถงแนวคดแผนการบรหารจดการน�าไว

อยางนาสนใจ

ฟนแนวพระราชด�าร เพอการบรหารจดการน�า ทยงยน

สถาบนสารสนเทศทรพยากรน�าและการเกษตร

(องคการมหาชน) (สสนก.) เปนทรจกและกลาวถงกน

มากขนจากเหตการณมหาอทกภยปทผานมา ดร.รอยล

กลาววา สสนก.จดตงขนมานานแลวโดยพระราชด�าร

ในพระบาทสมเดจพระเจาอย หว เพอใหการจดการ

ทรพยากรน� าของประเทศมประสทธภาพมากขน

ซงหลกส�าคญตามพระราชด�ารสของในหลวงท สสนก.

สมภาษณพเศษ

Interview

น�ามาใชมอย หลายประการ เรองแรกคอ เรองของ

การฟนพนทปาโดยการสรางฝายเพอเพมความชมชน

เรองถดมาคอ การสรางแนวคดแบบมหพภาค (Macro)

แตปฏบตแบบจลภาค (Micro) กลาวคอ ตองดภาพรวม

ทงหมดของระบบน�าก อนแลวด�าเนนการปฏบตจรง

ในสวนยอย ๆ และเรองสดทายคอ เรองของเกษตรทฤษฎ

ใหม หรอเศรษฐกจพอเพยง แลวน�าแนวคดทง 3 อยาง

มาประยกตใชรวมกน ซงจะเหนไดจากตวอยางในการน�า

มาใชกบเรองการจดการน�าในชมชน โดยสงเสรมใหชมชน

รจกบรหารจดการน�า เมอไดชมชนทเกง ๆ กจดท�าเปน

ชมชนตวอยาง สรางเปนศนยเรยนรชมชน เพอใหชมชน

เปนตนแบบในการชวยเหลอและขยายแนวคดไปยงชมชน

อน ๆ ตอไป

“นอกจากพนทในเขตชลประทานแลว พนททอย

นอกเขตชลประทาน สสนก.กสงเสรมการบรหารจดการน�า

เชนกน โดยสงเสรมโครงสรางน�าขนาดเลกทชมชนจดการ

ไดเอง โดยใชหลกแกมลงและการขดคลองแบบสมยสโขทย

คอ คลองปกตจะขดตามแนวความลาดเอยง แตคลองใน

ภาคอสานจะขดขวางแนวลาดเอยง ซงตองวเคราะหตาม

สภาพพนทและภมสงคม ไมมสตรส�าเรจ แลวเรากพบวา

เมอมโครงสรางน�าและมการบรหารจดการน�า รายไดของ

ประชาชนกสงขน เขาสามารถเลยงตวเองได มรายไดสงกวา

แรงงานทไดจากภาคอตสาหกรรมเสยอก” ผอ.สสนก.

กลาว

ดร.รอยล จตรดอนผอ�านวยการ สสนก.

ผนกแผนบรหารจดการน�า ปองกนมหาอทกภย


15กนยายน - ตลาคม 2555

สรางเครอขายเพอการจดการทรพยากรน�าของประเทศ

การบรหารจดการทรพยากรน�าของประเทศให

มประสทธภาพนนจ�าเปนตองอาศยความรวมมอจาก

ทกภาคสวน ดร.รอยล บอกวา สสนก.ไดรวมมอกบหนวยงาน

ในประเทศในการแบงปนขอมล จดท�าวจยรวมกน และ

พฒนาเทคโนโลยดานการจดการสารสนเทศทรพยากร

น�ากบหนวยงานราชการและมหาวทยาลยตาง ๆ อาท

กรมชลประทาน กรมทรพยากรน�า กรมอตนยมวทยา

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) กรงเทพมหานคร

กรมอทกศาสตรทหารเรอ และมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ในสวนความรวมมอกบ กฟผ.นน ไดมการประชม

คณะอนกรรมการรวมกนทกสปดาห ซงม กฟผ.เปนกรรมการ

รวมดวย เพอวเคราะหขอมลแนวโนมสถานการณน�า

ตดตามแนวโนมสภาวะอากาศ สภาพน�าทา น�าในเขอน และ

รายงานการระบายน�าของเขอนตาง ๆ ทวประเทศ มาศกษา

เปรยบเทยบกนทกสปดาห เพอประเมนการระบายน�าวา

เปนไปตามแผนทวางไวหรอไม

ในดานความรวมมอกบหนวยงานระหวางประเทศ

สสนก.ไดรวมมอกบสหภาพยโรปในโครงการ EU Asia Grid

วาดวยเรอง Disaster Management ซงเปนการประยกตใช

เทคโนโลยกรดในการส�ารวจความแปรปรวนของสภาพ

อากาศ การไหลของน�าในมหาสมทร และการเคลอนตว

ของพาย โดยมประเทศอน ๆ ในภมภาคเอเชยรวมโครงการ

ดวย ถอเปนการสรางฐานความพรอมใหแกประเทศไทย

ในการบรหารจดการน�า นอกจากนไดเตรยมพรอม

ส�าหรบสรางความรวมมอกบประเทศเพอนบาน อาท

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวไดเตรยมการตดตง

ระบบโทรมาตรน�าบรเวณล มน�าโขงและล มน�าสาขา

เพอตรวจวดปรมาณน�าฝนดวย

นอกจากนนได มการท�าวจยร วมกบสถาบน

Massachusetts Institute of Technology (MIT)

มหาวทยาลยตาง ๆ และหนวยงานราชการในการวจย

และพฒนาเทคโนโลยระบบขอมลในการจดการน�าและ

วเคราะหขอมลดานการจดการสารสนเทศทรพยากรน�า

และการเกษตร เพอแกไขปญหาเรองน�าทวมและน�าแลง

ของประเทศ

“เรารวบรวมขอมลและสานตอเรองเครอขาย

การจดการทรพยากรน�าแหงประเทศไทย ซงเปนโครงการ

ในพระราชด�าร และน�ามาใชตงแตป 2545 เพอแกปญหา

น�าทวม ป 2548 เรากเรมใชแกปญหาภยแลง ในป 2549

กใชแกปญหาน�าทวม และหลงจากนนกแกปญหาน�าทวม

มาโดยตลอด โดยประชาชนสามารถตดตามขอมลเรองน�า

ไดท www.thaiwater.net ซงขณะนเรามระบบทก�าลง

พฒนาเพมเตมคอ เรองของคลงขอมลน�าและภมศาสตร

แหงชาต” ดร.รอยล กลาว

ดงเทคโนโลยสมยใหมชวยบรหารจดการน�าสวนส�าคญในการด�าเนนงานใหบรรลตามภารกจ

ของ สสนก. ตองอาศยเทคโนโลยสมยใหมมาประยกตใช

ในการบรหารจดการน�า เพอแกปญหาน�าแลงและปญหา

อทกภย ดร.รอยล เปดเผยวา จ�าเปนตองอาศยเทคโนโลย

มาชวยเกบและประมวลผลขอมล อาท การใชโทรมาตร

ตรวจวดสภาพอากาศและระดบน�าอตโนมต การจดท�า

ระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information

System : GIS) การใชเรอสแกนคลองเพอหาความลก

ของคลอง (รวมมอกบมหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร)


16

และเครองบนทไมมคนขบ (UAV) ใชในการบนส�ารวจเพอหาสงกอสรางทขวางทางน�า นอกจากนยงไดรวมกบบรษท

เอกชนในการพฒนาโมเดลและพฒนาระบบตรวจวดระดบน�าในล�าน�าตาง ๆ ดวย

ดร.รอยล กลาวเพมเตมวา ความกาวหนาของเทคโนโลยการบรหารจดการน�าในขณะนพฒนาถงขนสามารถ

ตรวจเชกปรมาณน�าในเขอนจากทวประเทศโดยขอมลจะอปเดตทก ๆ 10 นาท และผงเสนทางเดนของแมน�าตงแต

แมน�าปง วง ยม นาน ถงกรงเทพมหานครกอนจะไหลลงสอาวไทยไดผานจอประมวลผล ชวยใหการเกบขอมล

มความละเอยดขนและงายตอการวเคราะหขอมลมากขน นอกจากนนแลวยงไดตดตงโทรมาตรตรวจวดอากาศ

โดยรวมมอกบ AIS มาตงแตป 2554 เรมตดระบบตรวจวดระดบน�าบรเวณบานประตน�าและแมน�าตาง ๆ ซงมกวา 500 สถาน

และจะใหแลวเสรจในปนจ�านวน 640 สถาน

สรางความรใหมเรองการจดการน�าผอ.สสนก.กลาวถงการแกไขปญหาและอปสรรค

ในการบรหารจดการน�าวา การปรบเปลยนโครงสราง

ในการจดการน�าตองใชเวลาเปน 10 ป แตการบรหาร

จดการน�าสามารถปรบเปลยนไดภายใน 1–2 เดอน ดงนน

จงต องเรมแกไขการบรหารจดการน�าก อน โดยใช

การบรหารจดการปญหาในระยะยาว (Long Deterministic

Problem) กลาวคอ แทนทเราจะไปบรหารบรเวณทน�าทวม

เราเปลยนไปบรหารเรองสมดลน�าในบรเวณเหนอเขอน

ในเขอน และทายเขอนแทน สงผลใหการบรหารจดการน�า

มความยดหยนและมความมนคงมากขน

เตรยมพรอมรบมออทกภยดร.รอยล กลาววา การเตรยมความพรอมรบมอ

อทกภยเปนเรองส�าคญ เพราะทกเรองลวนผกโยงกนหมด

ทงความร ดานวศวกรรมไฟฟา วศวกรรมโยธา หรอ

วศวกรรมทเกยวกบน�า

“ส�าหรบการเตรยมตวรบมอของประชาชนและ

ภาคอตสาหกรรม ควรตดตามขอมลขาวสารเรองน�าและ

ควรท�าความเขาใจเสนทางน�ารอบพนทบานหรอโรงงาน

ของตวเอง และสงส�าคญทสดคอ ความรวมมอรวมใจกนดแล

แกไขปญหารวมกน อยาโยนปญหาใหเปนความรบผดชอบ

ของใครคนใดคนหนง การแกปญหาน�าทวมโดยการสราง

พนงกนน�าอยางเดยวไมใชค�าตอบของปญหาทงหมด

เพราะการกนมผลตอเสนทางการเดนของน�า สามารถสราง

ความเสยหายใหแกผอนและอาจสรางความเสยหายแก

ตวเองไดดวยเวลาทกนน�าไมอย” ผอ.สสนก.กลาวทงทาย



มาตรฐานและความปลอดภย

Standard& Safety

นายลอชย ทองนลอเมล : [email protected]

ขยายความมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทยบทท 4 (ตอนจบ)

บทความทงหมดนเปนความเหน

ของผเขยนในฐานะทเปนอนกรรมการ

และเลขานการในการจดท�ามาตรฐาน

การตดตงทางไฟฟาฯ ไมได เป น

ความเหนรวมกนของคณะอนกรรมการฯ

การน�าไปใชอ างองจะตองท�าดวย

ความระมดระวงเนองจากเปนความเหน

สวนตวของผเขยนเทานน ผเขยน

หวงวาจะเปนความเหนทมประโยชน

มาก และเพอความประหยดพนท

ผ เขยนจงไม ได ยกเนอความของ

มาตรฐานฯ มาลงไวในบทความทงหมด

แตจะยกมาเฉพาะบางสวนทตองการ

อธบายเพมเตมเทานน และทส�าคญ

คอการใชมาตรฐานนนจ�าเปนตอง

อานและท�าความเขาใจทงเลม จะยก

เพยงสวนใดสวนหนงไปใชอางองอาจ

ไมถกตอง สวนทเปนค�าอธบายจะใช

เปนอกษรตวเอยงบนพนสเทา

ขอ 4.14.5 บรภณฑไฟฟาท

ถอวามการตอลงดนอยางใชไดผลด

สวนทเปนโลหะของบรภณฑ

ไฟฟาซงไมไดเปนทางเดนของกระแส

ไฟฟา เมอมสภาพดงตอไปนถอวา

มการตอลงดนแลว

4.14.5.1 บรภณฑไฟฟา

กระแสสลบทยดแนนและสมผสทาง

ไฟฟากบโครงสรางโลหะทรองรบ

และโครงสรางโลหะนนตอลงดนตามทไดก�าหนดไวในขอ 4.14.4 แลว ไมอนญาต

ใหใชโครงสรางโลหะของอาคารแทนสายดนของบรภณฑไฟฟานน

4.14.5.2 โครงโลหะของตโดยสารลฟตทแขวนกบลวดสลง ซงคลอง

หรอพนรอบเพลากวานของมอเตอรลฟตทตอลงดนตามทไดก�าหนดไวในขอ

4.14.4 แลว

วธการตอลงดนตามทก�าหนดในมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาก�าหนดให

บรภณฑไฟฟาทตองตอลงดนตองเดนสายดนไปตอลงดนทบรภณฑประธาน

ตามขอก�าหนดนหมายความวา ถาบรภณฑไฟฟายดตดกบโครงสรางโลหะ

ทมการตอกนอยางดในทางไฟฟาแลว และโครงสรางโลหะทรองรบนนได

ตอลงดนโดยการเดนสายดนไปตอลงดนทบรภณฑประธานจะถอไดวาบรภณฑ

ไฟฟานนไดมการตอลงดนแลวโดยการตอผานโครงสรางทยดนน โดยวธการ

ตอลงดนยงคงตองสอดคลองตามขอ 1.14.4 มการตอฝากตามขอ 14.5

และขนาดสายดนสอดคลองกบขอ 14.17 แตในมาตรฐานไมอนญาตใหใช

โครงสรางโลหะของอาคารแทนสายดนของบรภณฑไฟฟา

ขอ 4.14.6 บรภณฑไฟฟาทมสายพรอมเตาเสยบ

สวนทเปนโลหะของบรภณฑไฟฟาทมสายพรอมเตาเสยบ ซงไมไดเปน

ทางเดนของกระแสไฟฟา ถาตองตอลงดนใหใชวธหนงวธใดดงตอไปน

4.14.6.1 โดยใชสายดนของบรภณฑไฟฟาเดนสายรวมกบสายวงจร

อยภายในสายเคเบลหรอสายออนเดยวกน และปลายสายตอเขากบขาดนของ

เตาเสยบชนดขาดนตายตว (Fixed Grounding Contact) สายดนของบรภณฑ

ไฟฟาอาจไมหมฉนวนกได ถาหมฉนวนสของฉนวนตองเปนสเขยวหรอสเขยว

แถบเหลอง

4.14.6.2 โดยใชสายออนหรอแถบโลหะแยกตางหาก อาจจะหม

ฉนวนหรอไมหมฉนวนกไดแตตองมการปองกนความเสยหายทางกายภาพ

บรภณฑไฟฟาชนดใชเตาเสยบทตองมการตอลงดน ปกตจะตอลงดน

โดยผานเตารบชนดมขวสายดน เตารบและเตาเสยบตองเปนชนดทออกแบบ

ใหใชงานรวมกนได เมอเสยบเตาเสยบ สายทกเสนรวมทงสายดนของเตารบ

และเตาเสยบจะตอถงกน


18

ปจจบนเตารบและเตาเสยบทมใชงานในประเทศไทยมหลายรปแบบ

หลายมาตรฐาน บางแบบจะไมสามารถเสยบกนได บางแบบสามารถเสยบ

กนไดแตสายดนจะไมตอถงกนท�าใหระบบสายดนไมสมบรณเนองจากขาด

ความตอเนองทางไฟฟา ในการใชงานจงตองระวงในเรองนดวย โดยเฉพาะ

เตารบชนดทเปนแบบ 3 ร จะไมสามารถใชกนเตาเสยบชนดกลมทมสายดนได

(ในทางปฏบตจะสามารถเสยบใหอปกรณไฟฟาใชงานไดแตสายดนจะไมตอถงกน)

รปตวอยางเตารบและเตาเสยบทสายดนไมตอถงกน

ในสถานทใชไฟฟาทเตารบเปนชนดมขวสายดน แตเตาเสยบของเครอง

ใชไฟฟานนเปนชนดไมมขวสายดน (เตาเสยบแบบ 2 ขา) การตอลงดน

สามารถท�าไดโดยใชสายไฟฟาชนดสายออนหรอใชแถบโลหะตอจากเปลอก

โลหะของเครองใชไฟฟานนลงดน โดยตอเขากบขวสายดนทเตารบไฟฟา

นนได ตามขอ 4.14.6.2

ขอ 4.15 การตอฝากการตอฝากมจดประสงคเพอใหแนใจวามความตอเนองทางไฟฟา

และสามารถรบกระแสลดวงจรใด ๆ ทอาจเกดขน

ขอ 4.15.1 การตอฝากทบรภณฑประธาน

สวนทเปนโลหะซงไมไดเปนทางเดนของกระแสไฟฟาของบรภณฑไฟฟา

ตอไปนตองมการตอฝากถงกนอยางใชไดผลด

4.15.1.1 ชองเดนสาย รางเคเบล และเปลอกนอกทเปนโลหะ

ของตวน�าประธาน

4.15.1.2 เครองหอหมของบรภณฑประธาน

4.15.1.3 ทอโลหะของสายตอหลกดน

การตอฝาก คอ การใชตวน�าตอถงกนทางไฟฟาระหวางโลหะหรอตวน�า

ไฟฟาซงในสภาพปกตไมใชเปนตวน�ากระแสไฟฟา แตเมอเกดผดปกตและม

กระแสไหลผานจะตองใหกระแสไหลผานไดสะดวกเพอใหระบบปองกนท�างาน

ไดดและถกตอง การตอฝากเปนการท�าเพอใหมนใจวาระบบสายดนมความ

ตอเนองทางไฟฟาทด สายตอฝากนท�าหนาทเปนทางผานของกระแสลดวงจร

จงตองมความตานทานต�าและสามารถรบกระแสลดวงจรทอาจไหลผานได

โดยไมช�ารด

4.15.2 วธตอฝากทบรภณฑ

ประธาน

การตอถงกนทางไฟฟาทบรภณฑ

ประธานตองปฏบตตามขอใดขอหนง

ตอไปน

4.15.2.1 ตอฝากตบรภณฑ

ประธานเขากบตวน�าประธานเสนทม

การตอลงดนตามวธทไดก�าหนดไวใน

ขอ 4.22

ยกเวน บรภณฑประธานของ

หองชดใหเปนไปตามขอ 9.1.12

ขอก�าหนดนตองการใหกลอง

โลหะของบรภณฑประธานมการตอฝาก

เขากบตวน�าประธานเสนทมการตอ

ลงดน (สายศนยหรอสายนวทรล)

กรณทกลองบรภณฑประธานเปน

อโลหะไมตองตอฝากตามทก�าหนด

ในขอน บรภณฑประธานทบารนวทรล

ยดตดกบกลองโลหะดวยสกรหรอ

นต ทมความตอเนองทางไฟฟาดแลว

ถอว าได มการต อฝากแลวตามท

ก�าหนดในขอน

ในขอยกเวนส�าหรบบรภณฑ

ประธานของหองชด คอ ไมตองม

การตอฝากกลองโลหะของบรภณฑ

ประธานเขากบสายนวทรล เนองจาก

กลองโลหะนตองมการตอลงดนโดย

การตอเขากบสายดนของบรภณฑ

ไฟฟาอยแลว ถามการตอฝากเขากบ

สายนวทรลดวยจะท�าใหสายนวทรล

ตอลงดนอก ซงจะขดกบทก�าหนด

ในขอ 4.3.1



4.15.2.2 โดยใชขอตอแบบ

มเกลยวตอเขากบกลองหรอสงหอหม

ทท�าเกลยวในเมอใชทอโลหะหนาหรอ

ทอโลหะหนาปานกลาง การตอใหใช

ประแจขนใหแนน

4.15.2.3 โดยใชขอตอแบบ

ไมตองท�าเกลยวตอกบทอใหแนนสนท

เมอใชทอโลหะบาง

การเดนสายเขากลองโลหะ

ของบรภณฑดวยทอรอยสายไฟฟา

ปลายทอตรงจดทตอยดเขากบกลอง

รปตวอยางการตอฝากทบรภณฑประธาน

ตวอยางการตอลงดนของอาคารชด

โลหะตองใชขอตอทอ ทจดนเมอท�าความสะอาดกลองเพอก�าจดสารเคลอบ

และสงสกปรกออกแลวขนลอกนตใหแนนเพอใหมความตอเนองทางไฟฟาด

(เพอใหมนใจวาจดตอมความแนนหนาเพยงพอ แนะน�าใหใชลอกนตสองตว)

ถอวาไดมการตอฝากตามขอ 4.15.2 แลว

ตามทก�าหนดในขอนหมายความวา กลองของบรภณฑไฟฟาไดม

การตอฝากเขากบสายนวทรลแลวตามขอ 4.15.2.1

4.15.2.4 ใชสายตอฝากหรออปกรณอนทมคณสมบตเหมาะสมรอบ

รอยตอทชองนอกเอาต (Knockout) เพอใหการตอลงดนมความตอเนองทางไฟฟา

4.15.2.5 ใชอปกรณอน ๆ เชน ใชบชชงแบบมขวตอสายดนพรอมกบ

ลอกนต


20

4.15.3 การตอขวตอสายดน

ของเตารบเขากบกลองโลหะ

ตองใชสายตอฝากตอระหวาง

ขวตอสายดนของเตารบชนดมสายดน

กบกลองโลหะทมการตอลงดนไวแลว

ขอยกเวนท 1 กลองโลหะ

เปนแบบตดตงบนพนผว การสมผส

โดยตรงระหวางกลองกบเตารบถอ

ไดวาเปนการตอลงดนของเตารบเขา

กบกลอง ขอยกเวนนไมใชกบเตารบ

ทตดตงบนฝาครอบท ได ระบว าม

ความตอเนองทางไฟฟาเพยงพอ

ระหวางกลองกบเตารบ

ขอยกเวนท 2 อปกรณสมผสหรอกานยนซงไดออกแบบและระบวา

ใหใชรวมกบสกรยด เพอเปนวงจรตอลงดนระหวางเตารบกบกลองชนดตดตง

เสมอผว

ขอยกเวนท 3 กลองแบบตดตงบนพนผวซงไดออกแบบและระบวา

มความตอเนองลงดนทางไฟฟาระหวางกลองกบอปกรณ

ขอยกเวนท 4 ในกรณทตองการลดการรบกวนจากสนามแมเหลกไฟฟา

ในวงจรสายดนอาจใชเตารบชนดทมฉนวนคนระหวางขวตอลงดนกบสงทใชยด

หรอตดตงเตารบ โดยตอขวตอสายดนของเตารบเขากบสายดนของบรภณฑ

ไฟฟาซงเปนสายหมฉนวนเดนรวมไปกบสายของวงจร สายดนของบรภณฑ

ไฟฟานอาจเดนผานแผงยอยแผงเดยวหรอหลายแผงโดยไมตองตอกบตวแผง

กได แลวไปตอเขากบขวตอสายดนของบรภณฑประธานดานไฟออก

รปแสดงการตอลงดนเมอตองการลดการรบกวนจากสนามแมเหลกไฟฟา

4.15.6 สายตอฝากลงดน

และสายตอฝากของบรภณฑไฟฟา

4.15.6.1 สายตอฝากลงดน


ตองเปนชนดตวน�าทองแดง

4.15.6.2 สายตอฝากลงดน


ตองตดตงตามทไดก�าหนดไวในขอ

4.22 เมอเปนสายตอลงดนของวงจร

หรอบรภณฑไฟฟา และขอ 4.24

เมอเปนสายตอหลกดน

4.15.6.3 สายตอฝากของบรภณฑไฟฟาทางดานไฟเขาของบรภณฑ

ประธานและสายตอฝากลงดน ตองมขนาดไมเลกกวาขนาดของสายตอหลก

ดนทไดก�าหนดไวในตารางท 4-1 ถาสายเสนไฟของตวน�าประธานมขนาดใหญ

กวาทก�าหนดไวในตารางท 4-1 ใหใชสายตอฝากขนาดไมเลกกวารอยละ 12.5

ของตวน�าประธานขนาดใหญทสดถาใชตวน�าประธานเดนในทอสายหรอ

เปนสายเคเบลมากกวา 1 ชดขนานกน แตละทอสายหรอสายเคเบลใหใช

สายตอฝากทมขนาดไมเลกกวาทไดก�าหนดไวในตารางดงกลาว โดยค�านวณ

จากขนาดของสายในแตละทอสายหรอสายเคเบล

4.15.6.4 สายตอฝากของบรภณฑไฟฟาดานไฟออกของบรภณฑ

ประธานตองมขนาดไมเลกกวาขนาดของสายดนของบรภณฑไฟฟาทไดก�าหนด

ไวในตารางท 4-2

จดประสงคของขอนตองการใหกลองโลหะของเตารบชนดมสายดน มการตอลงดนโดยการตอฝากเขากบสายดน

ของเตารบ

ในขอยกเวนท 4 ใชเมอตองการลดการรบกวนจากสนามแมเหลกไฟฟาในวงจรสายดน โดยมาตรฐานฯ อนญาต

ใหขวตอลงดนของเตารบตอลงดนไดโดยการเดนสายดนแยกตางหากไปทบรภณฑประธาน แลวตอเขากบจดตอลงดน

ทบรภณฑประธานแทนการตอเขากบสายดนทเดนมาทเตารบ

การเดนสายดนตามทกลาวขางตนน เปนการท�าเพมเตมโดยสายดนเดมยงท�าหนาทปองกนอนตรายจากไฟฟา

ไดเหมอนเดมตามจดประสงคของมาตรฐานฯ จงท�าไดโดยไมผดมาตรฐาน



สายตอฝากลงดนและสายตอฝากของบรภณฑไฟฟาดานไฟเขาตามขอ 4.15.6.3 ก�าหนดขนาดสายเหมอนกน

คอ ก�าหนดขนาดจากขนาดสายประธานตามตารางท 4-1 แตถาสายประธานมขนาดใหญกวา 500 ตารางมลลเมตร

(ตร.มม.) ขนาดสายตอฝากตองไมเลกกวา 12.5% ของขนาดสายประธานดวย

ส�าหรบสายตอฝากดานไฟออกของบรภณฑประธาน ก�าหนดขนาดจากขนาดเครองปองกนกระแสเกนทจายไฟ

ใหแกบรภณฑไฟฟานน ตามตารางท 4-2

ตวอยางการก�าหนดขนาดสายตอฝาก วงจรไฟฟา 3-เฟส 4 สาย ใชสายประธานขนาด 500 ตร.มม.

เฟสละ 2 เสน จงก�าหนด

1. ขนาดสายตอฝากดานไฟเขาของบรภณฑประธาน

2. ขนาดสายตอฝากทางดานไฟออกของบรภณฑประธานทแผงยอย ถาเซอรกตเบรกเกอรทจายไฟใหแผงยอย

มขนาด 400 แอมแปร

วธท�า

ขนาดสายประธานเขาอาคาร = 2 x 500 = 1,000 ตร.มม.

สายตอหลกดน จากตารางท 4-1 = 95 ตร.มม.

สายตอฝาก จากตารางท 4-1 จะไดสายขนาดใหญสด = 95 ตร.มม. แตตองไมเลกกวา 12.5% ของสาย

ประธานเขาอาคารดวย คอตองไมเลก 12.5% ของ 1,000 ตร.มม. ขนาดสายตอฝากจะเทากบ 125 ตร.มม.

สายตอฝากดานไฟออกก�าหนดจากตารางท 4-1 เซอรกตเบรกเกอรขนาด 400 แอมแปร ไดสายตอฝาก

ขนาด 25 ตร.มม.

ขอ 4.19 ขนาดสายตอหลกดนของระบบไฟฟากระแสสลบ สายตอหลกดนตองมขนาดไมเลกกวาทไดก�าหนดไวในตารางท 4-1

ขอ 4.20 ขนาดสายดนของบรภณฑไฟฟา 4.20.1 ก�าหนดใหสายดนของบรภณฑไฟฟาตองมขนาดไมเลกกวาทได

ก�าหนดไวในตารางท 4-2

4.20.2 ในกรณเดนสายควบ ถามสายดนของบรภณฑไฟฟาใหเดน

ขนานกนไปในแตละทอสาย และใหค�านวณขนาดสายดนจากพกดหรอขนาด

ปรบตงของเครองปองกนกระแสเกนของวงจรนน

ในกรณเดนสายหลายวงจร

ในทอสายเดยวกน แตใชสายดนของ

บรภณฑไฟฟารวมกนในทอสายนน

ใหค�านวณขนาดสายดนจากพกด

หรอขนาดปรบตงของเครองปองกน

กระแสเกนทใหญทสดทปองกนสาย

ในทอสายนน


22

ในกรณเครองปองกนกระแสเกนเปนชนดอตโนมตปลดวงจรทนท

หรอเปนเครองปองกนกระแสลดวงจรของมอเตอรขนาดสายดนของบรภณฑไฟฟา

นน ใหเลอกตามพกดของเครองปองกนการใชงานเกนก�าลงของมอเตอร

ขอยกเวนท 1 ส�าหรบสายพรอมเตาเสยบของบรภณฑไฟฟา ซงใชไฟฟา

จากวงจรซงมเครองปองกนกระแสเกนทมขนาดไมเกน 20 แอมแปร สายดน

ของบรภณฑไฟฟาซงเปนตวน�าทองแดงและเปนแกนหนงของสายออนอาจม

ขนาดเลกกวาทก�าหนดไวในตารางท 4-2 ได แตตองไมเลกกวาขนาดสายตวน�า

ของวงจรและไมเลกกวา 1.0 ตร.มม.

ขอยกเวนท 2 สายดนของ

บรภณฑไฟฟาไมจ�าเปนตองใหญ

กวาสายตวน�าของวงจรของบรภณฑ

ไฟฟานน

ขอยกเวนท 3 ในกรณทใช

เกราะหมสายเคเบลหรอเปลอกหม

สายเคเบลเปนสายดนของบรภณฑ

ไฟฟา ตามทอนญาตในขอ 4.17.2

การเดนสายไฟฟาไปโหลดทตองใชสายหลายเสนเดนควบกน แตจ�าเปนตองเดนแยกกนไปชดละชองเดนสาย

ในแตละชองเดนสายตองเดนสายดนไปดวย ขนาดสายดนในแตละชองเดนสายนก�าหนดจากขนาดเครองปองกน

กระแสเกนทใชปองกนสายในวงจรนน

การก�าหนดใหสายดนในแตละชองเดนสายทควบกนนนไมสามารถลดขนาดลงได เนองจากเมอเกดกระแส

ลดวงจรลงดน กระแสทไหลในสายดนทงสองเสนจะไมเทากนเพราะคาอมพแดนซแตกตางกน เนองจากความยาวสาย

และสาเหตอน ๆ สายดนเสนทกระแสไหลมากกวาอาจรอนจนหลอมละลายและขาดได

ตวอยาง ในวงจรไฟฟาวงจรหนงใชเครองปองกนกระแสเกนขนาด 1,600 แอมแปร จากตารางท 4-2 จะได

สายดนขนาด 120 ตร.มม. ถาแตละเฟสใชสายไฟฟา 3 เสนเดนควบกน แตละชดเดนแยกกนคนละทอ ในแตละทอ

จะมสายเฟสทง 3 เฟส สายนวทรล และสายดนขนาด 120 ตร.มม. เดนรวมไปดวยกน

ขนาดสายดน กรณเดนสายควบ

บรภณฑไฟฟาสามารถใชสายดนรวมกนได ถาสายไฟฟาทเดนไปเขาบรภณฑไฟฟาเหลานนเดนรวมอยใน

ชองเดนสายเดยวกน การก�าหนดขนาดสายดนจะคดจากพกดหรอขนาดปรบตงของเครองปองกนกระแสเกนตวทใหญ

ทสดทใชปองกนบรภณฑไฟฟาทจะใชสายดนรวมกนน

เสนทางการไหลของกระแสเมอเกดลดวงจรลงดนทบรภณฑไฟฟาไฟฟาสาร


ตวอยางขนาดสายดนก�าหนดขนาดจากเครองปองกนกระแสเกนตวใหญสด

ส�าหรบวงจรมอเตอร ขนาดสายดนของมอเตอรจะก�าหนดขนาดจากเครองปองกนโหลดเกน เพราะถาก�าหนด

จากเครองปองกนกระแสลดวงจรมขนาดใหญเกนความจ�าเปน แตกไมผดมาตรฐานฯ

ขอ 4.22 การตอสายดนเขากบสายหรอบรภณฑไฟฟาการตอสายดนและสายตอฝากตองใชวธเชอมดวยความรอน (Exothermic Welding) หรอใชหวตอแบบบบ

ประกบจบสาย หรอสงอนทระบใหใชเพอการน หามตอโดยใชการบดกรเปนหลก

ขอ 4.24 วธการตอสายตอหลกดน (เขากบหลกดน)การตอสายตอหลกดนเขากบหลกดนตองใชวธเชอมดวยความรอน (Exothermic Welding) หสาย หวตอแบบ

บบอด ประกบตอสาย หรอสงอนทระบใหใชเพอการน หามตอโดยใชการบดกรเปนหลก อปกรณทใชตอตองเหมาะสม

กบวสดทใชท�าหลกดนและสายตอหลกดน หามตอสายตอหลกดนมากกวา 1 เสนเขากบหลกดน นอกจากอปกรณ

ทใชในการตอเปนชนดทออกแบบมาใหตอสายไดมากกวา 1 เสน

การตอลงดนเปนเรองทมความส�าคญมากเนองจาก

เกยวของกบความปลอดภยของบคคลโดยตรง ดงนน

การตอลงดนตามทก�าหนดในมาตรฐานการตดตงทาง

ไฟฟาฯ จงใหความส�าคญกบเรองความปลอดภยเปนหลก

แตในการใชงานทอาจมปญหาอน ๆ นน ผออกแบบและ

ตดตงอาจตองหาวธแกไขเอง เชน ปญหาดานคณภาพไฟฟา

ปญหาการท�างานผดพลาดของอปกรณไฟฟาบางชนด ฯลฯ

แตทส�าคญคอการแกไขหรอปรบปรงใด ๆ กตามตองไมขด

กบทก�าหนดในมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาฯ น และตอง

ไมท�าใหความปลอดภยลดลง

ตวอยางการตอเชอมดวยความรอน

ประวตผเขยนนายลอชย ทองนล

• ผ อ� านวยการไฟฟ า เขตมนบร การไฟฟานครหลวง

• ประธานสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท.


24


Standard& Safety

นายมงคล วสทธใจ

หลกปฏบตดานการตรวจสอบและการทดสอบการตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย (ตอนท 4)

ปญหาการปองกนอคคภยอาคารประการหนง คอ ปญหางานระบบวศวกรรมความปลอดภยจากอคคภย

โดยเฉพาะงานระบบสญญาณเตอนอคคภยทมกพบวาระบบไมท�างานในบางสวน หรอทงระบบ หรอท�างานตรวจจบ

อคคภยในระยะเรมตนชาจนไมสามารถเตอนภยไดทน ทงนเพราะปญหาการตดตงทไมไดมาตรฐานและทส�าคญ

คอระบบขาดการบ�ารงรกษาตามมาตรฐานก�าหนด

ขอบเขตการใชงานระบบสญญาณเตอนอคคภยเปนระบบทตองท�างาน

ไดดวยตวเอง พรอมกนนนกจะตองท�าหนาทควบคม

และสงงานใหระบบประกอบอาคารอนทท�าหนาทให

ความปลอดภยรวมท�างานไปดวย โดยผควบคมใชงาน

ระบบสญญาณเตอนอคคภยเปนระบบทท�างานดวย

การก�าหนดขนตอนปฏบตไวลวงหนา ไดแก ขนตอนพนฐาน

ทระบบจะท�างานเองโดยอตโนมต และขนตอนรายละเอยด

ทผใชงานเปนผก�าหนดขน ดงนน ผใชงานจะตองเขาใจ

ถงหลกปฏบตทถกตองส�าหรบการใชงาน ตลอดจน

การบ�ารงรกษาเพอปองกนมใหการควบคมระบบของผใชงาน

และการท�างานโดยอตโนมตของระบบเกดความขดแยงกน

เพอใหระบบท�างานเตอนอคคภยไดอยางมประสทธภาพ

ระบบฯ ตองประสานการท�างานกบผควบคมระบบอน

ทเกยวของ เพอรวมกนท�างานใหความปลอดภยจากอคคภย

อาคารไดอยางมประสทธภาพ

หลกการใชงานระบบฯ อยางมประสทธภาพ การใชงานระบบฯ อยางมประสทธภาพนอกจาก

จะตองปฏบตตามเอกสารค มอการใชงาน และดแล

บ�ารงรกษาอปกรณทงระบบตามทปรากฏในแบบแสดง

การตดตงจรงแลว พนกงานหรอเจาหนาทผใชงานควบคม

การท�างานของระบบจะตองผานการฝกอบรมมาตรฐาน

ระบบสญญาณเตอนอคคภยหรอระบบแจงเหตเพลงไหม

(หลกสตรการอบรมไมต�ากวา 6 ชวโมง) จากสถาบน

วชาชพทเชอถอได และจะตองผานการฝกอบรมการใชงาน

จากผ ตดตงระบบหรอผ แทนผลตภณฑของระบบทใช

อยนน (หลกสตรการอบรมไมต�ากวา 6 ชวโมง) มากอน

เขาท�าหนาท

การใชงานระบบ และการบ�ารงรกษาระบบสญญาณเตอนอคคภย



หมายเหต : หลกสตรการอบรมทอางถงขางตน ผ สนใจสามารถศกษารายละเอยดไดจากหนงสอประมวลหลกปฏบตวชาชพดานการตรวจสอบ และการทดสอบระบบสญญาณเตอนอคคภย ของสภาวศวกร

การใชงานระบบในสภาวะปกตเมอระบบอย ในสภาวะปกตจะตองตรวจสอบ

การท�างานของแผงควบคมทกวน ท�าการบ�ารงรกษา

เชงปองกน พรอมทงท�าการตรวจสอบและทดสอบ

การท�างานของอปกรณ บรภณฑ และระบบสญญาณ

เตอนอคคภย ตลอดจนการท�างานรวมกบระบบรวมท�างาน

ใหความปลอดภยตาง ๆ ตามก�าหนด โดยตองท�ารายงาน

และบนทกทเกยวของทกครง

การใชงานระบบในสภาวะเรมสญญาณเมอเสยงสญญาณแจงเหตจากแผงควบคมระบบ

สญญาณเตอนอคคภยดงขน ผ ทมหนาท เกยวข อง

ตองตรวจดดวงไฟสญญาณหรอขอความจากจอแสดงผล

ทแผงควบคมระบบหรอแผงแสดงผลเพลงไหม ใหไดทราบ

ต�าแหนงหรอบรเวณอาคารทมการเรมสญญาณโดยทนท

กอนท�าการเงยบเสยงสญญาณเตอน แตตองไมท�าการ

ปรบปกต (reset) ระบบกอนทจะเขาตรวจสอบบรเวณทม

การเรมสญญาณเปนครงแรก และบรเวณทมการเรม

สญญาณถดไป หากพบวาเปนการเรมสญญาณผดพลาด

โดยไมมเหตเกดขนจรงหรอหากตรวจพบอคคภยและ

สามารถระงบเหตได จงท�าการปรบปกต (reset) ระบบท

แผงควบคมได แตหากไมสามารถท�าการระงบเหตไดตอง

ท�าใหมการแจงสญญาณในบรเวณอาคารทก�าหนดทนท

กรณการเรมสญญาณโดยไมมเหตเกดขนจรง

ตองตรวจสอบและแกไขสาเหตทท�าใหอปกรณท�างานเรม

สญญาณ และหาทางปองกนมใหเกดการท�างานผดพลาด

ไดอก และภายหลงจากท�าการปรบปกตเพอยกเลก

การเรมสญญาณและการแจงสญญาณแลว หากระบบ

เปลยนไปสสภาวะขดของใหปฏบตตามการใชงานระบบ

ในสภาวะขดของ (จะกลาวถงตอไป) แตหากระบบกลบไป

สภาวะเรมสญญาณใหมใหตรวจสอบและปฏบตดงน

1 . หากสญญาณเรมทสวตช แจ งเหต ให ท�า

การปรบปกตทสวตชแจงเหตตามขอแนะน�าทผ ผลต

ก�าหนด กอนปรบปกต (reset) ระบบ

2. หากเป นการเร มสญญาณจากอปกรณ

ตรวจจบควน ตองโบกไลควนทคางอยภายในอปกรณ

ตรวจจบหมดไป กอนปรบปกต (reset) ระบบ


26

การใชงานระบบในสภาวะขดของเมอเสยงสญญาณเตอนขดของจากแผงควบคม

ระบบสญญาณเตอนอคคภยดงขน ผทมหนาทเกยวของ

ตองตรวจดดวงไฟสญญาณ หรอขอความจากจอแสดงผล

ทแผงควบคมระบบหรอแผงแสดงผลเพลงไหม เพอให

ทราบต�าแหนง หรอพนท หรอวงจรทขดของโดยทนทกอน

ท�าการเงยบเสยงสญญาณเตอน แตตองไมท�าการปรบปกต

(reset) ระบบกอนทจะเขาตรวจสอบต�าแหนงอปกรณ

หรอวงจรทระบวามการขดของ หากพบวาการขดของ

มาจากอปกรณจะตองท�าการแยกอสระ (isolate) วงจรทม

อปกรณขดของออกจากระบบ ตามวธทผผลตบรภณฑ

แผงควบคมระบบก�าหนดเพอการแกไข หรอเปลยน

อปกรณใหม แตหากไมสามารถเปลยนอปกรณใหมไดใน

ทนทตองตอวงจรขาม (by pass) ต�าแหนงตดตงอปกรณนน

เพอเปดใหอปกรณชดอนในวงจรท�างานไปไดกอน

หากพบวาการขดของมาจากวงจรของระบบจะตอง

ท�าการแยกอสระ (isolate) วงจรทขดของออกจาก

ระบบตามวธทผผลตบรภณฑแผงควบคมระบบก�าหนด

เพอด�าเนนการตรวจสอบและแกไขสายวงจรและจดตอสาย

ทงหมดในวงจร เพอหาจดลดลงดนหรอจดทมการลดวงจร

หรอสายวงจรขาด เปนตน หากไมสามารถแกไขได

ใหเปลยนสายวงจรนน

3. หากเปนการเรมสญญาณจากอปกรณตรวจจบ

ความรอนทไมสามารถกลบคนสภาพเดมได จะตองเปลยน

อปกรณตรวจจบใหม กอนปรบปกต (reset) ระบบ

ส�าหรบพนทเกดอคคภย หากพบวามอปกรณ

ตรวจจบอตโนมตทมรศมท�าการครอบคลมพนทเกดเหต

แตไมท�างานเรมสญญาณ จะตองด�าเนนการตรวจสอบ

และแกไขอปสรรคการท�างานทต�าแหนงตดตงอปกรณนน

และตองทดสอบอปกรณตรวจจบทไมท�างานเรมสญญาณ

กบอปกรณตรวจจบในพนทเกดเหตทงหมด รวมทงตอง

แกไขหรอเปลยนอปกรณใหมหากไมสามารถผานการทดสอบ

ในขณะมการแจ งสญญาณในพน ท ทก�าหนด

หากพบวามอปกรณแจงสญญาณใดไมท�างานหรอท�างาน

ไมไดตามมาตรฐานก�าหนด จะตองด�าเนนการตรวจสอบ

และแกไขอปสรรคการท�างานทต�าแหนงตดตงอปกรณ

และตองทดสอบอปกรณแจงสญญาณนน ๆ รวมทงตอง

แกไขหรอเปลยนอปกรณใหมหากไมสามารถผานการทดสอบ

เพอสรปผลด�าเนนการหลงสนสดสภาวะเรม

สญญาณ ผทมหนาทเกยวของตองท�ารายงานระบวน เวลา

ทเกดการเรมสญญาณ รายละเอยด อาท พนท อปกรณ

ทเรมสญญาณ สาเหตการเรมสญญาณ การปฏบต

หลงรบทราบเหต และสถานะปจจบนของระบบ พรอมทง

ชอผปฏบต และหากตองด�าเนนการแกไขหรอเปลยน

อปกรณทดแทน จะตองระบรายละเอยดวธปฏบต รายการ

อปกรณ และก�าหนดแลวเสรจประกอบรายงานขางตนดวย



หากพบวาการขดของมาจากแหลงจายไฟหลก

ทแผงควบคมระบบดบ ใหตรวจสอบฟวสภาคจายก�าลงไฟ

ในแผงวงจรควบคมระบบ ตรวจสอบเซอรกตเบรกเกอร

ทจายก�าลงไฟใหแกแผงควบคมระบบ และเปลยนฟวสหรอ

เซอรกตเบรกเกอร หากพบวาช�ารด เสยหาย จากนนตอง

ตรวจสภาพการปรบเปลยนกลบมาใชไฟหลก และประจไฟ

กลบใหแบตเตอรโดยอตโนมต เมอก�าลงไฟหลกกลบเปน

ปกต และหากแหลงจายไฟหลกดบนานเกนกวา 2 ชวโมง

ตองหมนตรวจสภาพการจายไฟส�ารองจากแบตเตอรใหแก

ระบบจนกวาแหลงจายไฟหลกจะกลบเปนปกต

หากพบวาการขดของมาจากแผงควบคมระบบ

เสยหายจะตองท�าการแยกอสระ (isolate) ชนสวนอะไหล

(parts) หรอแผนวงจร (printed circuit board, pcb)

ทขดของออกจากแผงควบคมระบบตามวธทผผลตบรภณฑ

แผงควบคมระบบก�าหนด หากไมสามารถแยกอสระสวนท

ขดของออกจากแผงควบคมได ตองท�าการปดระบบเพอ

ท�าการแกไขหรอเปลยนอะไหลตอไป โดยการแกไขหรอ

เปลยนชนสวนอะไหล (parts) หรอแผนวงจรทขดของนน

ตองท�าโดยชางทผ ผลตรบรอง (authorized service

personal)

การปดใชงานระบบบางสวนหรอทงหมดเพอท�าการแกไข หรอเพอเปลยนอปกรณหรออะไหล

กอนท�าการป ดใช งานระบบเฉพาะจด หรอ

บางสวนของวงจรเพอท�าการแกไข หรอเปลยนอปกรณ

หรออะไหล ผ รบผดชอบด�าเนนการจะตองแจงหรอ

ประกาศเตอนใหผใชพนทปองกนทรอการแกไขหรอเปลยน

ทดแทนนนทราบถงการปดการตรวจจบหรอปดการแจง

สญญาณเตอนอคคภย และเมอท�าการแกไขหรอเปลยน

อะไหล อปกรณ หรอวงจรแลว ตองท�าการตอวงจร

เขาระบบและทดสอบการท�างานอปกรณทเปลยนหรอ

แกไขแลว ทต�าแหนงตดตงกอนท�าการปรบปกต (reset)

ระบบ พรอมกบยกเลกประกาศเตอนดงกลาวขางตน

หากจ�าเปนตองปดการใชงานระบบทงหมดเพอ

ท�าการแกไขหรอเปลยนอะไหลส�าหรบบรภณฑแผงควบคม

ระบบ ผรบผดชอบด�าเนนการจะตองแจงหรอประกาศ

เตอนใหผใชอาคารทระบบจะถกปดการใชงานนนทราบ

ถงการปดใชงานระบบสญญาณเตอนอคคภย และตอง

ทดสอบการท�างานแผงควบคมและระบบโดยรวมเมอแกไข

แลวเสรจกอนท�าการปรบปกต (reset) ระบบ พรอมกบ

ยกเลกประกาศเตอนดงกลาวขางตน

การควบคมระบบรวมท�างานใหความปลอดภยระบบทถกควบคมอตโนมตโดยอปกรณ บรภณฑ

หรอระบบสญญาณเตอนอคคภยเพอใหความปลอดภยเมอ

เกดอคคภย เชน เปดระบบประกาศฉกเฉน ระบบระบาย

ควนไฟ ระบบอดอากาศในชองบนไดหนไฟแบบปด ระบบ

ปลดประตกนควน ระบบมานกนควน (smoke curtain)


28

3. ระบบเฝาตรวจการท�างานแจงสญญาณ (alarm

monitoring system) ตองสามารถแจงเตอนและบนทก

รายละเอยดวน เวลา และพนท หรออาคารทเกดการแจง

สญญาณจากแผงควบคมระบบทอยในพนท หรออาคาร

ปองกนนน ๆ ทงหมดทอยในเครอขายเดยวกน

4. ระบบระบายควนไฟ ตองท�างานตามก�าหนด

ในพนทปองกนทมการแจงสญญาณจากระบบสญญาณ

เตอนอคคภย ไดแก ปดการท�างานของพดลมจายลมเยน

ของระบบปรบอากาศ เปดการท�างานของระบบควบคม

ควนไฟ และพดลมดดควนทหลงคาอาคาร เพอดดควนและ

อากาศรอนใหระบายออกไปนอกอาคารโดยเรว

5. ระบบอดอากาศในชองบนไดหนไฟแบบปดและ

ในพนทลภย (refuge area) ตองท�างานตามก�าหนด

พรอมกบการแจงสญญาณเพอการอพยพของระบบ

สญญาณเตอนอคคภย เพอเตมอากาศในชองบนได

ใหผประสบภยขณะอพยพออกจากอาคาร

ควบคมหยดการท�างานระบบปรบอากาศ ระบบควบคมลฟต

และกระตนระบบเฝาตรวจการท�างานแจงสญญาณ (alarm

monitoring system) ฯลฯ ซงทงหมดจะตองเรมท�างาน

ตามทก�าหนดไวลวงหนา พรอมกบการแจงสญญาณ

ของระบบสญญาณเตอนอคคภย ทมการแจงสญญาณ

แบบขนตอนเดยว หรอท�างานตามทก�าหนดพรอมกบ

การแจ งสญญาณเพอการอพยพในขนตอนสดท าย

ของระบบสญญาณเตอนอคคภยทมการแจงสญญาณ

แบบหลายขนตอน โดยผใชงานระบบตองสามารถควบคม

ระบบรวมท�างานเพอความปลอดภย ผานแผงควบคมระบบ

สญญาณเตอนอคคภยไดทนทตลอดเวลาดงน

1. ระบบประกาศฉกเฉน จะตองท�างานแจงเสยง

สญญาณและเสยงประกาศทงแบบขอความทบนทก

ลวงหนา และแบบขอความจากผใชงานระบบโดยตรง

ในพนทก�าหนด ตามการควบคมของแผงควบคมระบบทง

โดยอตโนมตและโดยการควบคมของผควบคมใชงานท

สามารถเลอกใชวงจรล�าโพงกระจายเสยงในพนทใด ๆ ได

โดยใชสวตชเลอกวงจรล�าโพงกระจายเสยงทแผงควบคมระบบ

2. ระบบโทรศพทฉกเฉน จะตองท�างานรองรบ

การสอสารสองทาง ระหวางผ ควบคมใชงานระบบท

แผงควบคมระบบกบผควบคมใชงานระบบทอยในพนท

ปองกนไดตงแต 1 คนถง 5 คนพรอมกน โดยตองปรากฏ

ดวงไฟและเสยงสญญาณเตอนทแผงควบคมแสดงวงจร

เรยกเขาเมอยกหโทรศพทฉกเฉนจากตโทรศพทฉกเฉน

ในพนทปองกน หรอเมอน�าเครองโทรศพทฉกเฉนตอสาย

เขากบเตารบโทรศพทฉกเฉนในพนทปองกน และผใชงาน

จะตองสามารถกระจายเสยงจากโทรศพทฉกเฉนในพนท

ปองกนผานระบบประกาศฉกเฉนได โดยการควบคมท

แผงควบคมระบบ

Plugholing can be prevented by keeping flow relatively low at each smoke-exhaust inlet Exhaust fan

Fire

Plugholing of air into smoke exhaust



6. อปกรณตรวจจบควนหนาประตกนควน

ตองควบคมการปลดอปกรณรงประตเปดเพอใหปดกนควน

ทนททตรวจจบควนได เพอปองกนไมใหควนไฟลามเขาไป

ในพนทปลอดภย เชน โถงลฟต โถงบนได ฯลฯ

7. ระบบควบคมการผานเขาออก (access control)

ตองปลดลอกประตทนทตามก�าหนดพรอมกบการแจง

สญญาณเพอการอพยพของระบบสญญาณเตอนอคคภย

อยางไรกตาม สญญาณเตอนโจรกรรมจะท�างานทกครง

ทมการเปดประตหรอเมอเปดประตคางไว

8. ระบบมานกนควนและมานกนไฟ (smoke and

fire curtain) ตองท�างานตามก�าหนดพรอมกบการแจง

สญญาณเพอการอพยพของระบบสญญาณเตอนอคคภย

โดยระบบมานกนในแนวดงจะตองคลมานลงกนแยกพนท

เกดเหตและพนทปองกนออกจากกน และระบบมานกน

ในแนวระดบจะตองคลแผมานออกปดกนชองเปดแนวดง

เชน ชองเปดในโถงโลง (atrium) ทงเพดานชนทเกดเหต

และเพดานของชนถดลงไปอกหนงชน ฯลฯ

9. บรภณฑควบคมระบบลฟต ตองท�างานตามท

ถกก�าหนดเมอมการแจงสญญาณเพอการอพยพของระบบ

สญญาณเตอนอคคภยกอนการตดไฟฟาอาคาร ซงส�าหรบ

อาคารสงจะตองควบคมลฟตใหเคลอนมาหยดเปดรอรบ

ผ อพยพในชนทก�าหนดใหเปนพนทหลบภยชวคราว

เพอน�าผอพยพจากพนทดงกลาวลงมายงชนพนดนของ

อาคารเทานน ไมสามารถบงคบใหหยดเปดทชนอนอกได

โดยจะหยดการท�างานพรอมเปดประตเมอมาถงชนพนดน

ของอาคารแลวเทานน ทงนจะตองมลฟตทก�าหนดอยางนอย

1 ชด ถกควบคมใหเคลอนมาหยดเปดทชนพนดน

ของอาคารทนทเพอใหเจาหนาทดบเพลงใชงาน

การบ�ารงรกษาระบบสญญาณเตอนอคคภยเปนระบบทตองพรอม

ท�าการแจงสญญาณในพนทปองกนไดทนท เมอไดรบ

สญญาณควบคมจากแผงควบคมระบบทงโดยอตโนมต

หรอจากการควบคมของผควบคมใชงานระบบ ทงเปน

ระบบทตองท�างานตรวจจบอคคภยตลอดเวลาโดยไมม

ชวงพกการท�างาน และเพอใหระบบท�างานไดอยางตอเนอง

เปนไปตามมาตรฐาน และการออกแบบจงตองท�าการบ�ารง

รกษาระบบตามก�าหนดอย างสม�าเสมอ ท งน เ พอ

ตรวจสอบสมรรถนะและความผดปกตของการท�างาน

อปกรณ บรภณฑ และระบบ ซงผปฏบตตองมความร

ความเขาใจ มาตรฐานระบบสญญาณเตอนอคคภย ตองม

ความรความช�านาญในการส�ารวจ ตรวจสอบ ทดสอบ

และตองท�าการแกไขทนทหากตรวจสอบพบความผดปกต

ส�าหรบขนตอนการบ�ารงรกษาและหลกปฏบต

เพอการบ�ารงรกษาจะไดกลาวถงในตอนตอไป

เอกสารอางองประมวลหลกปฏบตวชาชพดานการตรวจสอบ และการทดสอบ

การตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย สภาวศวกร พ.ศ. 2553

ประวตผเขยนนายมงคล วสทธใจ

• ประธานกรรมการรางมาตรฐานระบบแจงเหตเพลงไหม วสท.

• ประธานกรรมการรางประมวล หลกปฏบตวชาชพดานการตรวจสอบ และการทดสอบระบบสญญาณเตอนอคคภย

สภาวศวกร• ประธานผเชยวชาญตรวจสอบความปลอดภยดานอคคภย

อาคารผโดยสารสนามบนสวรรณภม


30


Standard& Safety

นายกตต สขตมตนตบรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด

สหภาพยโรปประกาศระเบยบ วาดวยเศษซากของผลตภณฑไฟฟา และอเลกทรอนกส (WEEE) ฉบบใหม

ตามทสหภาพยโรปไดประกาศระเบยบวาดวย

เศษซากของผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส (Waste

Electrical and Electronic Equipment : WEEE) ใหม

ผลบงคบใชเมอเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2546 โดยระเบยบ

ดงกลาวระบแผนการจดเกบทผบรโภคสามารถคนเศษซาก

ใหแกผผลตไดโดยไมมคาใชจาย ซงตอมาคณะกรรมาธการฯ

ไดเสนอปรบปรงระเบยบดงกลาว โดยเมอวนท 19

มกราคม พ.ศ. 2555 รฐสภายโรปไดใหคะแนนเสยง

สนบสนนอยางลนหลามในระเบยบ WEEE ฉบบปรบปรง

ตามทคณะกรรมาธการฯ เสนอ ซงส�านกงานฯ ไดรายงาน

ใหทราบแลวตามบนทกท 05009/48 ลงวนท 26 มกราคม

พ.ศ. 2555 นน เมอวนท 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2555

สหภาพฯ ไดประกาศ Directive 2012/19/EU of the

European Parliament and of the Council of 4 July

2012 on Waste Electrical and Electronic Equipment

(WEEE) ฉบบใหมขนมาทดแทนฉบบเดม โดยระเบยบ

ฉบบใหมมวตถประสงคเพอรกษา ปกปอง และปรบปรง

สงแวดลอมและสขภาพมนษยโดยหลกเลยงหรอลด

ผลกระทบจากอายและการบรหารเศษซากจากผลตภณฑ

ไฟฟาและอเลกทรอนกส รวมทงลดผลกระทบจากการใช

ทรพยากรและเพมประสทธภาพในการใช โดยมสาระส�าคญ

สรปไดดงน

1. ประเภทของสนคาทจดเปน EEE 1.1 ระยะเวลาปรบตว (Transitional Period) ตงแต

วนท 13 สงหาคม พ.ศ. 2555–14 สงหาคม พ.ศ. 2561

ก�าหนดกลมสนคาอยในภาคผนวก Annex I และรายการ

สนคาอยใน Annex II ไดแก

1.1.1 เครองใชไฟฟา-อเลกทรอนกสขนาดใหญ

ทใชในครวเรอน (Large household appliances) เชน

ตเยน เครองลางจาน เครองซกผา ไมโครเวฟ เตา

เครองปรบอากาศ ฯลฯ

1.1.2 เครองใชไฟฟา-อเลกทรอนกสขนาดเลก

ทใชในครวเรอน (Small household appliances)

เชน เครองดดฝน จกรเยบผา เตารด เครองท�ากาแฟ

เครองเปาผม ฯลฯ

1.1.3 อปกรณเทคโนโลยสารสนเทศและ

โทรคมนาคม (IT and telecommunications equipment)

เชน คอมพวเตอร (รวม CPU จอภาพ แปนพมพ เมาส)

หนวยประมวลผล เครองพมพ คอมพวเตอรแบบกระเปาหว

โทรศพท โทรศพทมอถอ ฯลฯ

1.1.4 อปกรณเครองใชส�าหรบผบรโภคและ

แผงพลงงานแสงอาทตย (Consumer equipment and

photovoltaic panels) เชน วทย โทรทศน กลองวดโอ

เครองบนทกวดโอ เครองดนตร แผงพลงงานแสงอาทตย ฯลฯ



1.1.5 อปกรณใหความสวาง (Lighting

equipment) เชน หลอดฟลออเรสเซนต หลอดไฟประเภท

ตาง ๆ ฯลฯ

1.1.6 เครองมอไฟฟาและอเลกทรอนกส

ยกเวนอปกรณอตสาหกรรมขนาดใหญทตดตงถาวร

(Electrical and electronic tools (with the exception

of large-scale stationary industrial tools)) เชน สวาน

จกรเยบผา ฯลฯ

1.1.7 ของเลนเดก อปกรณใหความบนเทง

เครองกฬาทใชไฟฟา/อเลกทรอนกส (Toys, leisure and

sports equipment) เชน ชดรถบงคบ รถไฟฟา วดโอเกม

ฯลฯ

1.1.8 เครองมอแพทย ยกเวนผลตภณฑทจะฝง

ในรางกาย (Medical devices (with the exception of all

implanted and infected products)) เชน Radiotherapy

equipment, Cardiology equipment เครองมอแพทย

อน ๆ ทใชควบคม ตดตามผล รกษา ฯลฯ

1.1 .9 เคร องมอตรวจสอบและควบคม

(Monitoring and control instruments) เชน เครองจบควนไฟ

เครองวดอณหภม ฯลฯ

1 .1 .10 เคร องจ� าหน ายสนค าอตโนมต

(Automatic dispensers)

1.2 ตงแตวนท 15 สงหาคม พ.ศ. 2563 เปนตนไป

ก�าหนดกลมสนคาอยในภาคผนวก Annex III และ

รายการสนคาอยางไมละเอยดใน Annex IV ไดแก

1.2.1 อปกรณเปลยนอณหภม (Temperature

exchange equipment) เช น ต เยน ต แช แขง

เครองปรบอากาศ เครองท�าความรอน ฯลฯ

1.2.2 จอภาพและอปกรณประกอบดวยจอท

ใหญกวา 100 ตารางเซนตเมตร (Screens, monitors,

and equipment containing screens having a surface

greater than 100 cm2) เชน จอโทรทศน จอคอมพวเตอร

จอ LCD จอคอมพวเตอรกระเปาหว ฯลฯ

1.2.3 โคมไฟ (Lamps) เชน หลอดฟลออเรสเซนต

หลอดไฟประเภทตาง ๆ ฯลฯ

1.2.4 อปกรณขนาดใหญ (ทมขนาดภายนอก

เกน 50 เซนตเมตร) ทไมรวมในขอ 1.2.1-1.2.3 (Large

equipment (any external dimension more than 50 cm)

does not include equipment included in categories

1-3) เชน เครองซกผา เครองอบผา เครองลางจาน เตา

อปกรณสรางภาพและเสยง เครองดนตร อปกรณส�าหรบ

ถกทอ คอมพวเตอรขนาดใหญ เครองพมพขนาดใหญ

เครองควบคมขนาดใหญ ฯลฯ

1.2.5 อปกรณขนาดเลก (ทมขนาดภายนอก

ไมเกน 50 เซนตเมตร) ทไมรวมในขอ 1.2.1-1.2.3 และ

1.2.6 (Small equipment (no external dimension more

than 50 cm) does not include equipment included in

categories 1-3 and 6) เชน เครองดดฝน เครองตดเยบ

ไมโครเวฟ เตารด มดไฟฟา นาฬกา เครองคดเลข วทย

วดโอ เครองดนตร ของเลนไฟฟา อปกรณการแพทย

ขนาดเลก ฯลฯ

1.2.6 อปกรณเทคโนโลยสารสนเทศและ

โทรคมนาคมขนาดเลก (ทมขนาดภายนอกไมเกน 50

เซนตเมตร) (Small IT and telecommunication equipment

(no external dimension more than 50 cm)) เชน

โทรศพทมอถอ เครอง GPS เครองคดเลขแบบพกพา

Router โทรศพท ฯลฯ

1.3 ระเบยบนไมครอบคลมถง

1.3.1 อปกรณทจ�าเปนส�าหรบการรกษาความ

ปลอดภยของประเทศสมาชก เชน อาวธ อปกรณสงคราม

ทใชในกองทพ ฯลฯ

1.3.2 อปกรณทออกแบบพเศษและตดตงเพอ

เปนสวนหนงของอปกรณทไมไดอยในขอบเขตของระเบยบน

1.3.3 ไสหลอดไฟ (Filament bulbs)

1.3.4 ตงแตวนท 15 สงหาคม พ.ศ. 2561 ระเบยบ

นจะไมครอบคลมถงอปกรณทออกแบบเพอสงไปยงอวกาศ


32

อปกรณอตสาหกรรมขนาดใหญทตดตงถาวร อปกรณ

ขนาดใหญทตดตงถาวร ยกเวนชนสวนทไมไดออกแบบ

มาเพอเปนสวนหนงของการตดตงนน พาหนะขนสงคน

และสงของ ยกเวนพาหนะสองลอไฟฟา เครองจกรกล

เคลอนท ได ท ไม ได ใช บนถนน ส�าหรบการใช งาน

โดยมออาชพโดยเฉพาะ อปกรณทออกแบบเพอการวจย

และพฒนาทใชระหวางธรกจตอธรกจเทานน และอปกรณ

การแพทยและใน Vitro diagnostic medical devices และ

Active implantable medical devices

2. ขอก�าหนดทส�าคญ 2.1 ประเทศสมาชกตองสงเสรมและมมาตรการ

ทเหมาะสมในการออกแบบและการผลต EEE โดยเนนการ

ใชซ�า การแยกสวน และการรบคน WEEE สวนประกอบ

และวสดใหเปนไปตามกรอบของ Directive 2009/125/EC

เรอง ecodesign

2.2 ประเทศสมาชกตองมมาตรการเพอแยกเศษซาก

EEE ออกจากขยะทวไปใหมากทสด และในการขนสง

WEEE ทแยกแลวนนจะตองอยในรปแบบทพรอมรไซเคล

และจ�ากดสารอนตราย นอกจากน ตองมระบบใหผใช

ผลตภณฑสามารถคนเศษซากแกผจ�าหนายไดโดยไมเสย

คาใชจาย รวมทงมการอ�านวยความสะดวกเรองการจดเกบ

2.3 ประเทศสมาชกตองมมาตรการใหผ ผลต

มความรบผดชอบ โดยตงแต พ.ศ. 2559 อตราการเกบ

WEEE (collection rate) ขนต�าตอปตองเปนรอยละ 45

ค�านวณจากน�าหนกรวมของ EEE เฉลยทวางจ�าหนายใน

ตลาดใน 3 ปกอนหนาในประเทศสมาชก (ยกเวนประเทศ

สาธารณรฐเชก ลตเวย ลทวเนย ฮงการ มอลตา โปแลนด

โรมาเนย สโลเวเนย และสโลวาเกย สามารถจดเกบได

ต�ากวารอยละ 45 แตไมต�ากวารอยละ 40) และปรมาณ

WEEE ทจดเกบจะตองเพมขนตงแต พ.ศ. 2559 จนถง

พ.ศ. 2562 ซงตงแต พ.ศ. 2562 เปนตนไปนน collection

rate จะตองไดรอยละ 65 ตอป หรอรอยละ 85 ของ

WEEE ทเกดขนในเขตแดนของประเทศสมาชก และจนถง

วนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2556 อตราการแยกทง WEEE

จะตองมอยางนอย 4 กโลกรมตอคนตอป จากครวเรอน

หรอเทากบน�าหนกของ WEEE ทจดเกบในประเทศสมาชก

เฉลย 3 ปกอนหนา โดยเลอกวธทมากกวา

2.4 ผผลตและผใชจะตองรวมรบผดชอบคาใชจาย

ในการบ�าบดและรไซเคลสนคา

2.5 ประเทศสมาชกอาจก�าหนดใหผผลตแสดง

ขอมลเมอมการขาย ตนทนการจดเกบ การบ�าบด

และการท งในเชงท เ กยวกบการรกษาส งแวดล อม

และตองมนใจวาผใชผลตภณฑตองไดรบขอมลทจ�าเปน

รวมทงตองใหขอมลเกยวกบการเตรยมการน�ากลบมาใชซ�า

และการบ�าบดส�าหรบผลตภณฑทวางจ�าหนายในครงแรก

ภายในหนงปหลงจากวางจ�าหนาย

2.6 ผ ผลตจะตองจดทะเบยนกบหนวยงาน

ในประเทศสมาชกทจ�าหนายผลตภณฑ

3. ใหระเบยบนมผลบงคบใช ตงแตวนท 13 สงหาคม พ.ศ. 2555

ดงนน เมอระเบยบ WEEE มผลบงคบใชจะท�าให

ผผลตตองด�าเนนการจดการเศษเหลอทงของผลตภณฑ

ใหเปนไปตามทมาตรฐานก�าหนด โดยเฉพาะสนคา

ผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส เนองจากสนคา

ดงกลาวเปนสนคาทประเทศไทยเปนผผลต ทส�าคญภาระ

ในการก�าจด น�ากลบมาใช จะเปนภาระของประเทศไทย

ซงหากประเทศไทยไมมความพรอมในดานเทคโนโลยจะ

มผลใหสนคาจากไทยสญเสยความสามารถในการแขงขนได

ซงการเตรยมพรอมรบมอกบระเบยบดงกลาวเปนหนาท

ของทงภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของในการรวมมอกน

พฒนาและหาทางรบมอระเบยบน เพอทไทยจะยงแขงขน

ไดในตลาดยโรปตอไป



น.ส.เทพกญญา ขตแสง

ทกวนนจะหนไปทางไหนกพบเหนผคนจ�านวน

มากไมวาเดกหรอผ ใหญสวมใสหฟง ทงเพอใชงาน

รวมกบโทรศพทเคลอนท เครองเลนเพลงแบบพกพา

หรอคอมพวเตอรพกพาอยางแทบเลต แมแตนกเรยนชน

ป.1 ในเมองไทยของเรากยงตองใชอปกรณตาง ๆ เหลาน

ประกอบการเรยนดวยเชนกน

แตไมวาจะใชเพอความบนเทง การท�างาน หรอการ

ศกษา ระดบเสยงทเหมาะสมเปนสงส�าคญเพอไมใหเกด

อนตรายตอระบบการไดยน หรออกนยหนงกเพอใหระบบ

การไดยนของเราไมเสอมเรวกวาทควรจะเปนนนเอง

หเปนอวยวะทท�าหนาทเกยวกบการไดยนและการ

ทรงตวของมนษย ซงความสามารถในการไดยนนนจะ

เปลยนแปลงไปตามวยเชนเดยวกบสวนอน ๆ ของรางกาย

มนษยสามารถไดยนเสยงทมความถในชวง 20 ถง 20,000

เฮรตซ แตโดยธรรมชาตแลวหของมนษยจะไมไวตอความถ

ต�ามากและสงมาก ซงความถทตอบสนองไดดทสดจะอยใน

ชวง 1,000 ถง 4,000 เฮรตซ และโดยทวไปมนษยสามารถ

ไดยนเสยงทมระดบความดนตงแต 0 ถง 140 เดซเบล (dB)

แตระดบความดนทสงขนอนตรายตอหกจะมากขน อาท

ท 150 เดซเบล อาจท�าลายแกวหได

ดงนน ในการวดระดบเสยงจงตองใชเครองมอทมการ

ตอบสนองตอความถทใกลเคยงกบหของมนษยมากทสด

ซงจะไดหนวยวดเปนเดซเบลเอ (dBA) ตวอยางระดบเสยงจาก

แหลงก�าเนดและสภาพแวดลอมตาง ๆ แสดงไวในตารางท 1

หของมนษยจะสามารถรบร การเปลยนแปลงของ

ระดบเสยงไดเมอระดบเสยงเปลยนแปลงอยางนอย 1 เดซเบล

แตจะรสกไดอยางชดเจนเมอระดบเสยงเปลยนไปถง 8 เดซเบล

นนคอ ถารอบตวเรามเสยงดง 80 เดซเบลเอ เราจะตองพด

เสยงดงถง 88 เดซเบลเอ เพอใหคสนทนาไดยนอยางชดเจน

ในทางการแพทยนนการสญเสยการไดยนเนองจาก

เสยง (Noise-Induced Hearing Loss) เกดไดจาก

2 สาเหต ไดแก

1. การไดยนเสยงดงในฉบพลน เชน เสยงปน

เสยงพล ฯลฯ


Standard& Safety

ฟงอยางไรใหปลอดภยตารางท 1 ตวอยางระดบเสยง

ระดบเสยง (dBA) ตวอยางแหลงก�าเนดเสยง

10 เสยงการหายใจปกต

20 เสยงกระซบทระยะ 5 ฟต

30 เสยงกระซบเบา ๆ

50 เสยงฝน

60 เสยงการสนทนาปกต

90 เสยงตะโกนคยกน

110 เสยงขดเจาะถนน

120 เสยงฟาผาไฟฟาสาร

34

ส�าหรบประเทศไทยยงไมมการก�าหนดมาตรฐานเสยงเพอควบคมระดบเสยงในสถานทตาง ๆ แตมเพยงการก�าหนดระดบเสยงโดยทวไป (ซงหมายถง เสยงทบคคลมไดมความประสงคเฉพาะทจะไดยน และมแหลงก�าเนดหลายแหลง) โดยก�าหนดใหระดบเสยงเฉลย 24 ชวโมง มคาไมเกน 70 เดซเบลเอ และคาระดบเสยงสงสดไมเกน 115

เดซเบลเอ

ตารางท 2 ตวอยางระดบเสยงและระยะเวลาทปลอดภย

รปท 1 ลกษณะของหฟงทใชในการทดสอบ

ระดบเสยง (dBA) ระยะเวลาทปลอดภย

ต�ากวา 80 ไมจ�ากด

80 ไมจ�ากด

85 8 ชวโมง




97 30 นาท

100 15 นาท

103 7 นาท 30 วนาท



112 56 วนาท

115 28 วนาท

118 14 วนาท

140 0 วนาท

นอกจากน ยงมกฎหมายทเกยวของในการจดการมลพษเสยง โดยสามารถแบงกลมไดดงน- กฎหมายทเกยวของกบการควบคมเสยงในสงแวดลอม- กฎหมายทเกยวของกบการควบคมเสยงจากสถาน ประกอบการ ซงมการก�าหนดระดบเสยงและระยะเวลาท ปลอดภยในลกษณะเดยวกบ NIOSH- กฎหมายทเกยวของกบการควบคมเสยงจากยานพาหนะ

แตส�าหรบผทใชงานอปกรณคอมพวเตอรดงกลาว ขางตนซงไมมกฎหมายใด ๆ มาควบคมดแลระดบเสยงทเหมาะสม จงจ�าเปนตองดแลระบบการไดยนดวยตนเอง โดยเลอกระดบเสยงและระยะเวลาทรบฟงเสยงอยางเหมาะสมเพอความปลอดภยตอสขภาพ

มการศกษาพบวา รปแบบของหฟงมผลตอการสญเสย การไดยนเนองจากเสยงดวย โดยมการศกษาจากกลมตวอยางจ�านวน 100 คน โดยใหเลอกระดบเสยงทพอใจเมอฟงดวยหฟง 4 รปแบบ ดงแสดงในรปท 1

แบบท 1 แบบ in-ear มฟงกชนลดเสยงรบกวน(ลดไดเฉลย 25 เดซเบล)

แบบท 2 แบบ in-ear มฟงกชนลดเสยงรบกวน(ลดไดเฉลย 9 เดซเบล)

แบบท 4 แบบ in-ear ไมมฟงกชนลดเสยงรบกวน

แบบท 3 แบบครอบห ไมมฟงกชนลดเสยงรบกวน

2. การไดยนเสยงดงอยางตอเนอง เชน เสยงในโรงงาน เสยงการแขงขนกฬา เสยงเครองจกรการเกษตร ฯลฯ ซงสาเหตนยงขนอยกบระดบเสยง ความบอยครง และระยะเวลาทรบฟงเสยงรบกวนดงกลาวดวย

NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) ซงเปนหนวยงานวจยและใหค�าแนะน�าเกยวกบการปองกนอนตรายในสถานประกอบการของประเทศสหรฐอเมรกาไดก�าหนดระดบเสยงและระยะเวลาทรบฟงเสยงโดยไมเปนอนตรายตอหไวในตารางท 2 โดยทระดบเสยงดงตงแต 85 เดซเบลเอขนไป เมอเสยงดงเพมขน 1 เดซเบลเอ ระยะเวลาทรบฟงเสยงไดโดยไมเปนอนตรายตอหจะลดลงครงหนง



การศกษาพบวา เมออย ในทไม มเสยงรบกวน

(ประมาณ 28 เดซเบลเอ ในการทดสอบ) ระดบเสยง

ทผทดสอบพอใจเมอไดยนจากหฟงทง 4 แบบ มคาไม

แตกตางกนมาก และผชายจะพอใจทระดบเสยงมากกวา

ผหญงประมาณ 5 เดซเบล

ในกรณมเสยงรบกวนทมระดบเสยง 80 เดซเบลเอ

เมอทดสอบดวยหฟงแบบท 1 ซงมฟงกชนลดเสยงรบกวน

ผทดสอบเพยงรอยละ 20 เทานนทพอใจเมอระดบเสยง

มากกวา 85 เดซเบลเอ ในขณะทเมอทดสอบดวยหฟง

แบบท 3 และแบบท 4 ซงไมมฟงกชนลดเสยงรบกวนม

ผทดสอบถงรอยละ 80 ทพอใจเมอระดบเสยงมากกวา 85

เดซเบลเอ นนคอ การใชหฟงทมฟงกชนลดเสยงรบกวนจะ

มความปลอดภยกวาเนองจากเมอไดยนทระดบเสยงนอยก

มความพอใจแลว

ดงนน ในการใชหฟงอยางปลอดภยควรปฏบตดงน

- ใชหฟงเมออยในบรเวณทเงยบหรอมเสยงรบกวนนอย

- เลอกใชหฟงทมความสามารถลดเสยงรบกวนได

- หากจ�าเปนตองใชในบรเวณทมเสยงรบกวน ไมควรใชงาน

เปนระยะเวลานาน

- กรณฟงเพลง ควรมการหยดพกบาง ไมควรฟงตอเนอง

เปนเวลานาน

- ควรปรบระดบเสยงไมเกนรอยละ 50 ของระดบเสยง

สงสดของอปกรณทใชกบหฟง

นอกจากนยงมขอควรปฏบตในการใชชวตประจ�าวน

เพอความปลอดภยของระบบการไดยนทงของตนเองและ

ผอน อาท

- ควบคมระดบเสยงของโทรทศน โทรศพท หรอเครองเสยง

ใหอยในระดบทพอเหมาะ ไมดงเกนไป

- ไมสงเสยงดงรบกวนผอน

- ไมปรบแตงเครองยนตของยานพาหนะใหเกดเสยงดงกวา

ปกต

- หลกเลยงสถานททมเสยงดงหรอไมอยในบรเวณนนเปน

เวลานาน

- หากจ�าเปนตองอย ในสถานทมเสยงดงเปนเวลานาน

ควรสวมใสเครองปองกน เชน ปลกอดห ทครอบห ฯลฯ

- เผยแพรความรเกยวกบการฟงทปลอดภยใหแกบคคล

รอบขาง โดยเฉพาะเดกเลก

- ตรวจความสามารถการไดยนเปนประจ�า

- เมอเกดอาการผดปกตเกยวกบการไดยนควรพบแพทย

ทนท

เพยงเทานระบบการไดยนกจะอยกบเราไปอกนาน

โดยไมเสอมกอนเวลาอนควร

เอกสารอางอง[1] Brain J. Fligor and Terri E. Ives, “Does Earphone

Type Effect Risk for Recreational Noise-induced Hearing Loss?”, The NIHL in Children Meeting, Cincinnati, OH, 2006.

[2] J. E. Moore, “Design for Good Acoustics and Noise Control”, Macmillan Press, 1978.

[3] Neil Bauman, “What Are the Safe Levels for Louder Sound?”, http://hearinglosshelp.com/weblog/what-are-the-safe-levels-for-louder-sounds.php

[4] http://www.brandh.co.uk/products-and-services/item/70-safe-listening-times, “Safe Listening Times”

[5] http://en.wikipedia.org/wiki/NIOSH[6] http://www.nidcd.nih.gov/health/hearing/pages/noise.

aspx, “Noise-Induced Hearing Loss”[7] ht tp: / /www.te i .o r . th /cef /nono ise /nono ise_

article-070314.html[8] http://www.pcd.go.th/info_serv/reg_std_airsnd04.html[9] กองทนสงแวดลอมวฒนธรรม มลนธสงแวดลอมไทย,

“คนรนใหม ท�าไมตองใสใจมลพษทางเสยง”, 2549.[10] ส�านกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควบคมมลพษ

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, “คมอประชาชนเรองมลพษทางเสยง – โลกน...เสยงดง”, 2548.

[11] ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 15 (พ.ศ. 2540) เรอง ก�าหนดมาตรฐานระดบเสยงโดยทวไป

ประวตผเขยนน.ส.เทพกญญา ขตแสง

• นกวจย โครงการวจยและพฒนาความช�านาญดานไฟฟาก�าลง ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

• อดต อนกรรมการ มาตรฐานการปองกนฟาผา วสท. • อนกรรมการ มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบ

ประเทศไทย วสท.


36

ขอพจารณาในการตดตงกบดกเสรจเพอปองกนอปกรณไฟฟา

ในระบบจ�ำหนำยแบบเหนอดนบทน�ำ

การตดตงกบดกเสรจ (Surge Arrester) เพอปองกนแรงดนไฟฟาเกน

เนองจากฟาผาถอเปนสงจ�าเปนส�าหรบอปกรณไฟฟาส�าคญ ๆ อาท สายเคเบล

ใตดน อปกรณตดตอน หมอแปลงไฟฟาและคาปาซเตอร ซงโดยปกตมกจะ

ตดตงกบดกเสรจขนานกบอปกรณไฟฟาทตองการปองกน โดยการใชสายตวน�า

ไฟฟาเชอมตอจากกบดกเสรจไปยงสายเมนทตอเขาอปกรณไฟฟาดงรปท 1

หากพจารณาลกษณะการตดตงกบดกเสรจของผปฏบตงานในพนท

ตาง ๆ มกพบวาสายตวน�าไฟฟาจากจดเชอมตอไปยงอปกรณไฟฟา (ระยะ a)

และจากจดเชอมตอทสายเมนผานกบดกเสรจไปยงระบบตอลงดน (ระยะ

b1 + b

2) มความสน-ยาวทไมเทากน ซงอาจเกดจากขอจ�ากดของพนทตดตง

ประกอบกบในแบบมาตรฐานการตดตงกบดกเสร จเองกไมไดกลาวถง

รายละเอยดเกยวกบความยาวของสายตวน�าไฟฟาทเชอมตอระหวางกบดกเสรจ

และอปกรณไฟฟา ในบทความนไดกลาวถงขอพจารณาในประเดนนและ

สวนอน ๆ ทเกยวของ

รปท 1 การตดตงกบดกเสรจเพอปองกนอปกรณไฟฟา

กำรพจำรณำคณสมบตของกบดกเสรจ

การเลอกพกดขนาด (Rated

Voltage, Ur) ของกบดกเสร จ

จ�าเปนตองพจารณาประสทธภาพ

ของระบบตอลงดนและระยะเวลา

ในการก�าจดความผดพรอง (Fault

Duration) ในระบบไฟฟารวมดวย

โดยการจะพจารณาวาระบบตอลงดน

มประสทธภาพหรอไม จะใชเกณฑ

การพ จ ารณาแรงดน ไฟฟ า เก น

(Temporary Overvoltage, UTOV

)

ของเฟสทไมไดเกดความผดพรอง

เปรยบเทยบกบแรงดนไฟฟาสงสด

ของระบบ (Max. System Voltage, Us)

โดยหากค าดงกล าวมค าไม เกน

1.4 จะถอว าระบบตอลงดนนนม

ประสทธภาพ

ระบบตอลงดนของประเทศไทย

สวนใหญเปนแบบ Solidly Earthed

Neutral System ซงจดอยในกลม

ระบบต อลงดนทมประสทธภาพ

โดยขณะทเกดความผดพรองขนจะม

กระแสลดวงจรในปรมาณมากไหล

ผานระบบตอลงดน เปนผลท�าให

รเลยกระแสเกนแบบ Invert Time

ทสถานไฟฟายอยสามารถท�างาน

ก�าจดกระแสลดวงจรไดอยางรวดเรว

ภายในระยะเวลาไมเกน 1 วนาท

ไฟฟาก�าลงและอเลกทรอนกสก�าลง

Power Engineering& Power Electronics

นายกตตกร มณสวาง กองวจย การไฟฟาสวนภมภาค



ตารางท 1 การพจารณาเลอกพกดขนาด Ur ของกบดกเสรจ

กบดกเสรจทตดตงใชงานในระบบตอลงดนแบบ Solidly Earthed Neutral

System ควรมพกดขนาดแรงดนไฟฟา (Rated Voltage, Ur) ไมนอยกวา

0.8xUs ตามขอแนะน�าในตารางท 1 ซงมาตรฐาน IEC ก�าหนดใหระบบ 22 kV

มแรงดนไฟฟาสงสด 24 kV และระบบ 33 kV มแรงดนไฟฟาสงสด 36 kV

ดงนนกบดกเสรจควรมพกดขนาดแรงดนไฟฟาไมนอยกวา 19.2 kV (เลอกใชท

21 kV) และ 28.8 kV (เลอกใชท 30 kV) ตามล�าดบ

Continuous Operating Voltage (Uc) เปนคาพกดแรงดนไฟฟา (rms)

ทความถไฟฟาก�าลงทตกครอมกบดกเสรจอยางตอเนอง โดยกบดกเสรจไม

ช�ารดเสยหาย ส�าหรบระบบการตอลงดนแบบ Solidly Earthed Neutral System

ควรพจารณาเลอก Uc ของกบดกเสรจทตดตงแบบ Phase-ground ดงน

เมอ T คอ คาแรงดนไฟฟาเกน (UTOV) เปน P.U. ทกบดกเสรจสามารถ

ทนไดตามระยะเวลาทเกดปญหาแรงดนไฟฟาเกนดงรปท 2

กรณเกดแรงดนไฟฟ าเกน

ในระบบ 22 kV เปนระยะเวลานาน

1 วนาท กบดกเสรจตวอยางซงม TOV

Curve (กราฟ b) ตามรปท 2 มคา T

เทากบ 1.32 P.U. ดงนนควรเลอก Uc

ของกบดกเสรจทตดตงแบบ Phase-

ground ใหมคาไมนอยกวา 14.69 kV

หมายเหต : กบดกเสรจทตดตงแบบ Phase-ground ในระบบตอลงดนแบบ Solidly Earthed Neutral System มกจะถกออกแบบให Uc มคาประมาณ 0.8 เทาของพกดขนาดแรงดนไฟฟา (Ur) ยกตวอยางเชน กบดกเสรจทมพกดขนาดแรงดนไฟฟา (Ur) 21 kV จะมคา Uc ประมาณ 0.8 x 21 = 16.8 kV

Protection level (Upl) หรอ

Residual Voltage (Ures) คอ ระดบ

การปองกนแรงดนไฟฟาเกนของ

กบดกเสรจหรอคาแรงดนไฟฟาตก

ครอมกบดกเสรจสงสดทกระแส 8/20

µs Nominal Discharge Current (In)

ซงมกแสดงในรปของความสมพนธ

ระหวางแรงดนไฟฟากบกระแสไฟฟา

(U-I Curve) และมความเกยวของกบ

คาสวนเผอระดบการปองกน (Margin

of Protection) ในการจดความสมพนธ

ทางฉนวนไฟฟา

ขอบเขตกำรป องกนด วย กบดกเสรจ

เมอคลนกระแสฟาผาเดนทาง

ไปตามสายตวน�าไฟฟาท เ ชอมตอ

ระหวางอปกรณไฟฟาและกบดกเสรจ

(ระยะ a และระยะ b) ตามรปท 1 จะเกด

การสะทอนกลบของคลนกระแส

ฟาผา ณ จดท Surge Impedance

มการเปลยนแปลง จงมความเสยงทจะ

System

Earthing

Fault

Duration

Max. System

Voltage (Us)

Min. Rated

Voltage (Ur)

Effective ≤ 1 s ≤ 100 ≥ 0.8xUs

Effective ≤ 1 s ≥ 123 ≥ 0.72xUs

Non-effective ≤ 10 s ≤ 170 ≥ 0.91xUs

Non-effective ≤ 2 h ≤ 170 ≥ 1.11xUs

Non-effective ≥ 2 h ≤ 170 ≥ 1.25xUs

ตารางท 2 ตวอยางขอมลทางเทคนคของกบดกเสรจ

Rated voltage

(Ur)

Continuous operating

voltage (Uc)Nominal

Residual Voltage

(Ures)

21 kV 17 kV 5 kA 55.7 kV

30 kV 24.4 kV 5 kA 86.8 kV


38

ตารางท 3 ตวอยางการค�านวณระยะ a + b

รปท 3 เปรยบเทยบประสทธภาพการตดตงกบดกเสรจ

เพอปองกนอปกรณไฟฟา

ขอมล ระบบ 22 kV ระบบ 33 kV

Ures (kV) 55.7 86.8

LIWV (kV) 125 150

S (kV/µs) 300 800 2,000 300 800 2,000

L (m) 24.23 9.09 3.64 19.10 7.16 2.86

a + b (m) 19.38 7.27 2.91 15.28 5.73 2.29

ท�าใหแรงดนไฟฟาทตกครอมอปกรณไฟฟา (Urp) มคาสงกวาแรงดนไฟฟาท

ตกครอมกบดกเสรจ (Ures) ซงแรงดนไฟฟาทงสองนจะยงมคาทแตกตางกน

มากขน (ΔU = Urp - Ures) เมอสายตวน�าไฟฟา (ระยะ a และระยะ b)

ตามรปท 1 มความยาวมากเกนไป ซงจะสงผลท�าใหประสทธภาพในการปองกน

ฉนวนของอปกรณไฟฟาลดลงตามไปดวย ดงนนในการตดตงกบดกเสรจจงควร

จ�ากดความยาวของสายตวน�าไฟฟาใหสนทสด โดยน�าคา Basic Impulse

Level (BIL) หรอคา Lightning Impulse Withstand Voltage (LIWV)

มาประกอบการพจารณารวมกบคาความชนหนาคลนฟาผา หรอ Steepness

of Lightning Surge (S) ดงน

เมอ V คอ ความเรวแสง 300 m/µs

S คอ ความชนหนาคลนฟาผาเปน kV/µs

L คอ ขอบเขตการปองกน (ระยะ a + b) เปนเมตร

หมายเหต : ความชนหนาคลนฟาผาหรอ Steepness of Lightning Surge (S) กรณเกดฟาผาโดยตรงมคาตงแต 100 kV/µs จนถง 2,000 kV/µs และมคาตงแต 30 kV/µs จนถง 300 kV/µs ในกรณฟาผาแบบเหนยวน�า

ในทางปฏบตทถกตอง ผปฏบตงานควรควบคมความยาวรวมของสาย

ตวน�าไฟฟา (a + b) ใหมคาไมเกนรอยละ 80 ของขอบเขตการปองกนระยะ L ท

ค�านวณได ยกตวอยางเชน ขอบเขตการปองกนระยะ L ทค�านวณไดมความยาว

2 เมตร หากก�าหนดใหระยะ a มความยาว 1 เมตร ระยะ b ควรมความยาว

ไมเกน 0.6 เมตร ฯลฯ ส�าหรบการตดตงระบบตอลงดนของกบดกเสรจ

และอปกรณไฟฟาทถกตอง ควรออกแบบใหระบบตอลงดนเชอมตอลงดนท

จดเดยวกน และควรออกแบบใหความยาวของสายตวน�าไฟฟา (b2) ทเชอมตอ

จากกบดกเสรจไปยงระบบตอลงดน

มระยะสนทสด และหากตองการเพม

ประสทธภาพในการปองกนอปกรณ

ไฟฟาจากปญหาแรงดนไฟฟาเกน

ใหดยงขน ควรออกแบบใหภาพรวม

ของสายตวน�าไฟฟาจากจดเชอมตอ

ทสายเมนผานกบดกเสรจไปยงระบบ

ตอลงดน (ระยะ b1 + b

2) มระยะสนทสด

ดงการเปรยบเทยบประสทธภาพ

รปแบบการตดตงในรปท 3

ระบบ 22 kV และ 33 kV

ม LIWV (BIL) เทากบ 125 kV และ

150 kV ตามล�าดบ หากพจารณาท

ความชนหนาคลนฟาผา Steepness

of Lightning Surge (S) สงสดท

2,000 kV/µs กรณฟาผาโดยตรง และ

300 kV/µs กรณฟาผาแบบเหนยวน�า

ความยาวรวมของสายตวน�าไฟฟา

(a + b) ควรมระยะไมเกนคาในตารางท

3 แตโดยทวไปแลวหากตดตงกบดก

เสรจเพอปองกนอปกรณไฟฟาบน

คอนธรรมดา (Grounded Cross-

arms) ดงรปท 4 คาความชนหนาคลน

ฟาผา Steepness of Lightning

Surge (S) จะมคา 800 kV/µs

ซงหากใชคานในการค�านวณจะได

ระยะ a + b รวมส�าหรบระบบ 22 kV

และ 33 kV ไมเกน 7.27 เมตร

และ 5.73 เมตร ตามล�าดบ

หมายเหต : 1. พจารณาระยะ a + b ≤ 0.8L 2. LIWV (BIL) ของอปกรณไฟฟาในระบบ 33 kV

บางชนดมคา 170 kV



รปท 4 การตดตงกบดกเสรจเพอปองกนหมอแปลงไฟฟา

(รปแบบเดม)

รปท 5 ผลกระทบของความยาวรวมของสายตวน�าไฟฟา

(a + b) ทระยะ 0.9 เมตร

รปท 6 ผลกระทบของความยาวรวมของสายตวน�าไฟฟา

(a + b) ทระยะ 9 เมตร

การตดตงกบดกเสรจเพอปองกนหมอแปลงไฟฟา

ตามรปแบบเดมดงรปท 4 กบดกเสรจจะถกตดตงอยดานบน

และอยหางจากหมอแปลงไฟฟา จงท�าใหสายตวน�าไฟฟา

ทงระยะ a และระยะ b มความยาวคอนขางมาก ประกอบกบ

หมอแปลงไฟฟาและกบดกเสรจตดตงอยบนเสาไฟฟาและ

ไมไดอยในต�าแหนงเดยวกน จงเปนขอจ�ากดทไมสามารถ

ท�าใหระยะ b2 มระยะทสนได ซงจากการสรางแบบจ�าลอง

ในเชงเปรยบเทยบ โดยใหกระแสฟาผาขนาด 5 kA ไหลผาน

สายตวน�าไฟฟาทระยะ (a + b) รวม 0.9 เมตร และ 9 เมตร

จะท�าใหเกดแรงดนไฟฟาตกครอมทหมอแปลงไฟฟา


40

ประวตผเขยนนายกตตกร มณสวาง

ส�าเรจการศกษาระดบปรญญาตรจากมหาวทยาลยขอนแกน และปรญญาโทจากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปจจบนท�างานในต�าแหนงหวหนาแผนกวจยอปกรณไฟฟา กองวจย ฝายวจยและพฒนาระบบไฟฟา การไฟฟาสวนภมภาค ส�านกงานใหญ

รปท 7 การตดตงกบดกเสรจเพอ

ปองกนหมอแปลงไฟฟา

(รปแบบทเหมาะสม)

ดงรปท 5 และรปท 6 ตามล�าดบ

ซงจะพบวาแรงดนไฟฟาทตกครอม

หมอแปลงไฟฟาเมอสายตวน�าไฟฟา

ยาวรวม 9 เมตร มค าสงกวาท

ความยาว 0.9 เมตร เทคนคหนง

ในการลดความยาวของสายตวน�า

ไฟฟา (ระยะ a + b) ทน�ามาใช

คอ การยายกบดกเสร จมาตดตง

ทตวอปกรณไฟฟาทตองการปองกน

ดงแสดงในรปท 7 ซงจะท�าใหความยาว

รวมของสายตวน�าไฟฟา (ระยะ a + b)

นนสนลงมาก

ขอสรปนอกเหนอไปจากการพจารณา

เลอกคณสมบตของกบดกเสร จให

เหมาะสมกบระบบไฟฟาและอปกรณ

ไฟฟาทตองการปองกนแลว การตดตง

ใชงานกบดกเสรจจ�าเปนตองพจารณา

ความยาวรวมของสายตวน�าไฟฟาท

เชอมตอระหวางอปกรณไฟฟาและ

กบดกเสรจ (ระยะ a และระยะ b)

เนองจากมความส�าคญเปนอยางยง

ตอการจดความสมพนธทางฉนวน

ไฟฟา โดยจะตองมคาสวนเผอระดบ

การปองกน (Margin of Protection)

ทมากเพยงพอ มฉะนนอปกรณไฟฟาอาจไดรบความเสยหายจากแรงดน

ไฟฟาเกนเนองจากฟาผา ซงในทางปฏบตควรใหระยะดงกลาวโดยเฉพาะระยะ b

(ระยะ b1 + b

2) มคาใกลศนยหรอสนมากทสด ซงจะชวยใหคาสวนเผอ

การปองกนมคามากพอตอการปองกนฟาผา การลดความยาวสายตวน�า

ดงกลาวชวยใหงายในการประเมนคาสวนเผอระดบการปองกน โดยสามารถ

ใชคา LIWV (BIL) ของอปกรณไฟฟา และ Upl (Ures) ของกบดกเสรจ

ในการประเมน ซงคาทเหมาะสมควรมคาไมนอยกวารอยละ 20

ตารางท 4 ตวอยางการประเมนคาสวนเผอระดบการปองกน

(ในกรณทระยะ a + b มคาใกลศนย)

เอกสารอางอง[1] IEC 60071-2 “Insulation co-ordination”, 1996[2] Cigre “Protection of medium voltage and low voltage networks against

lightning”, 2010 [3] ABB “Overvoltage protection metal oxide surge arresters in medium

voltage system”, 2011[4] Tyco Electronics “Metal oxide surge arresters selection and application

in medium voltage power systems”

Voltage System

(Us)

LIWV

(BIL)

Residual

Voltage (Ures)

22 kV 125 kV 55.7 kV 124.42%

33 kV150 kV 86.8 kV 72.81%

170 kV 86.8 kV 95.85%



การส�ารวจแผนงาน Demand Responseในตางประเทศ

จากสถตความตองการใชไฟฟาสงสดของประเทศไทยในเดอนเมษายนทผานมาสงถง 26,774 เมกะวตต เพมขนจากคาสงสดในป 2011 ถง 9.2% ซงหากลองพจารณาดถาเพมแบบนทกปการไฟฟาตองสรางโรงไฟฟาเพมอกจ�านวนมากเพอรองรบความตองการดงกลาว แตมการศกษาพบวาคาความตองการสงมากนมระยะเวลาเพยงไมถง 5% ใน 1 ป ดงนนหากสามารถลดการใชไฟฟาในชวงสน ๆ นไดจะท�าใหสามารถชะลอการกอสรางโรงไฟฟาใหมทใชเงนจ�านวนมหาศาลได วธการทใชแกปญหาดงกลาว คอวธการ Demand Response (DR) บทความนไดแสดงการส�ารวจการด�าเนนการ DR ในประเทศตาง ๆ รวม 7 ประเทศทวโลกโดยไดกลาวถงแรงจงใจ นโยบายและแผนงานตาง ๆ ทใชอยในปจจบน

แผนงาน Demand Response หมายถง แผนงานทออกแบบมาเพอลดการบรโภคในชวง 50 หรอ 100 ชวโมงของปทมโหลดสงสด แผนงาน DR จะขนอย กบเหตการณ โดยลกคาจะไมสามารถทราบลวงหนาถงความตองการในการลด โหลด โดยปกตแผนงาน DR จะมการแจงเตอนเหตการณลวงหนากอนหนงวนหรอหนงชวโมง อาจจะด�าเนนการโดยเงอนไขของความมนคงหรอเงอนไขทางเศรษฐศาสตร

ประเภทของ DR สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทใหญ คอ แผนงานใชแรงจงใจเปนหลก (Incentive-Based Programs, IBP) และแผนงานใชราคาเปนหลก (Price-Based Programs, PBP) ดงแสดงในรปท 1 สวนรายละเอยดแผนงานยอยของทงสองสวนแสดงในรปท 2 และรปท 3

รปท 1 ประเภทของ Demand Response

รปท 2 รายละเอยดแผนงานยอยใชแรงจงใจเปนหลก

แผนงานทใชแรงจงใจเปนหลก (Incentive-Based Programs : IBP)

Direct Load Control : การไฟฟาสามารถปดหรอควบคมเครองใชไฟฟาของลกคาจากระยะไกล (เชน เครองปรบอากาศ, เครองท�าน�ารอน ฯลฯ) แผนงานนใชกบผใชไฟฟาประเภททอยอาศยหรอประเภทการคาInterruptible/Curtailable (I/C) Service : การท�าสญญาจายเงน จงใจเพอการตดหรอลดโหลดในชวงวกฤตตามทระบไวลวงหนา ซงหากไมท�าตามเงอนไขจะถกลงโทษดวยการปรบเงน ใชกบผใชไฟประเภทอตสาหกรรมหรออาคารเพอการคาขนาดใหญDemand Bidding/Buyback Programs : ลกคาเสนอราคาการลดโหลดโดยการประมล ใชกบลกคาขนาดใหญตงแต 1 เมกะวตตขนไปEmergency Demand Response Programs : จายเงนจงใจใหลกคาทลดโหลดดวยความสมครใจในกรณฉกเฉน Capacity Market Programs : ลกคาไดรบเงนจากการเสนอการลดโหลด แมไมมเหตการณเกดขนAncillary Services Market Programs : ลกคาจะไดรบเงนเมอเสนอการลดโหลดเพอเปนพลงงานส�ารองในระบบ และไดรบเงนอกครงเมอมการรองขอการลดโหลด

ดร.ววฒน ทพจร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา เชยงราย




42

รปท 4 แสดงใหเหนถงคาใชจายการด�าเนนการ DR เพอลดความ

ตองการพลงงานสงสดทวโลก ส�ารวจโดย Pike Research ทนาสนใจคอคา

ใชจายจากการด�าเนนงาน DR ในทวปอเมรกาเหนอมากทสด ถดมาคอทวป

ยโรป และทวปเอเชยมสดสวน 5.3% ในสวนตอไปของบทความนไดแสดง

รายละเอยดการด�าเนนการ DR ในประเทศตาง ๆ ทงหมด 7 ประเทศ

ในทวปตาง ๆ เพอใหทราบถงวธการและสถานะในปจจบน เรมตนดวย

รฐแคลฟอรเนยของสหรฐอเมรกา ออสเตรเลย อตาล บราซล ซาอดอาระเบย

จน และเกาหลใต ตามล�าดบ

รปท 3 รายละเอยดแผนงานยอยใชราคาเปนหลก

รปท 4 แสดงคาใชจายในการด�าเนนงาน DR

แผนงานใชราคาเปนหลก (Price-Based Programs, PBP)

Time of Use (TOU) : ราคาแตกตางกนแตละชวงเวลา ในหนงวน สะทอนถงคาใชจายเฉลยในการผลตและการจายไฟฟาในแตละชวงเวลาReal-time Pricing (RTP) : ราคาเปลยนแปลงผนผวนเปนรายชวโมงขนอยกบตนทนการผลตไฟฟา ผใชไฟจะไดรบแจงอตรา RTP กอนหนาหนงวนหรอหนงชวโมงCritical Peak Pricing (CPP) : ราคา CPP เปนลกผสมของ TOU และ RTP โดยมโครงสรางพนฐานแบบ TOU แตมการเตมราคาสงซอนเขาไปในชวงเวลาทวกฤต แลวแตเหตการณทเกดขน

ROW 2.3%Asia Pacific 5.3%

Latin America 1.1%

Europe 11.8%

North America 79.5%

(Source : Pike Research)

แผนงาน Demand Response ในรฐแคลฟอรเนย

ประ เทศสหร ฐ อ เม ร ก าม

ประสบการณยาวนานทางดานการ

ด�าเนนงาน DR และมการสงเสรม

การพฒนาเทคโนโลยทางดานนอยาง

จรงจง องคกรก�ากบดแลดานพลงงาน

ของประเทศสหรฐอเมรกาคอ Federal

Energy Regulatory Commission

(FERC) ได ร างแผนปฏบตงาน

แหงชาตดาน DR เพอใหรฐตาง ๆ ใช

เปนแนวทางการปฏบต และยงมการ

ส�ารวจการด�าเนนงาน DR ของรฐตาง ๆ

อยางตอเนอง ในป 2019 FERC

คาดการณไววาจะมความตองการไฟฟา

สงสดของประเทศกวา 910 GW และ

ไดมการก�าหนดเปาหมายในการลด

พลงงานสงสดโดยใชแผนงาน DR ลง

ถง 20% ของคาสงสด (Peak)

แคลฟอรเนยเปนผน�าและถอ

ไดวาเปนตนแบบในดาน DR ใน

สหรฐอเมรกา แคลฟอรเนยใหความ

ส�าคญในงานดาน DR เนองมาจาก

วกฤตพลงงานของแคลฟอรเนยใน

ชวงป 2000-2001 ตลอดจนความ

ตองการทจะแกปญหาคาใชจ ายท

เพมขนของการสรางโรงไฟฟาใหม

และการถกตอตานการสรางโรงไฟฟา

ทใชฟอสซลเปนเชอเพลง มการออก

นโยบายและกฎเกณฑหลายอยางท

เปนประโยชนกบแผนงาน DR ท�าให

เปนแรงขบเคลอนในการด�าเนนงาน

DR ไดเปนอยางด อาท ออกมาตรฐาน

การจดการโหลดส�าหรบบ านพก

อาศย การก�าหนดแผนปฏบตการ

พลงงาน 1 และ 2 ทมเปาหมาย

ลดความตองการสงสดทรอยละ 5

การใชงาน Advanced metering



แผนงาน Demand Response ในประเทศออสเตรเลย

เนองจากออสเตรเลยมถานหนส�ารองปรมาณมาก

ท�าใหการขยายตวของโครงขายไฟฟามเสถยรภาพ

อยางไรกตามมความกงวลเกยวกบการใชเครองปรบอากาศ

ในหนารอนทท�าใหความตองการไฟฟาสงขนมาก จงม

การพฒนานโยบายทสงเสรมแผนงาน DR และโครงการ

น�ารอง และทดลองแผนงาน DR จ�านวนมาก

ทผานมาออสเตรเลยมการปฏรปกจการไฟฟาโดย

การแยกการผลต (Generation) การสงจาย (Transmission)

ระบบจ�าหนาย (Distribution) และการคาปลก (Retail) ออก

จากกน และมการก�ากบดแลโดยรฐบาล ซงเปนจดเรมตน

ของตลาดไฟฟา และใชคาไฟฟาแบบคงทซงก�าหนดโดย

ผประกอบการคาปลก

ในป 2002 ไดมการส�ารวจตลาดพลงงานโดย

the Council of Australian Governments (COAG) ใน

รายงานใหความสนใจกบแผนงาน DR โดยตงขอสงเกต

วาลกคาประเภททอยอาศยเปนสวนส�าคญ ในชวงความ

ตองการสงสด (Peak demand) ของประเทศ และยงไมม

การก�าหนดราคาทมผลกระทบตอการใชพลงงานอยางม

ประสทธภาพ นอกจากนนยงสรปวากลไกการตลาดใน

ตอนนน เปนสวนทไมสนบสนนใหผบรโภคเสนอเพอลด

ความตองการของพวกเขา ดงนนรายงานฉบบนน�าไป

สการกระตนของหนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐและกลม

อตสาหกรรม ท�าใหมการออกนโยบายและกฎเกณฑ

จ�านวนหนง เพอก�าหนดแผนงาน DR และไดน�ามาประกาศ

ใชบางสวนแผนงาน DR ในปจจบนประกอบดวย1) Interruptible power contracts มการท�าสญญา

กบบรษทอตสาหกรรมขนาดใหญ เพอลดการจายไฟใหในชวงสงสด (Peak) โดยมกไมเปดเผยรายละเอยด ตวอยางเชน หนงในขอตกลงระหวางผผลตพลงงานและลกคาอตสาหกรรมขนาดใหญทมความตองการ 12 MVA ขนไป

2) Direct load control การใชแผนงานควบคมโหลดโดยตรงยงอยในขนเรมตน อยางไรกตามการทดลองและโครงการน�ารองทด�าเนนการมผลในเชงบวก ตวอยางของแผนงานน เชน การควบคมเพอหยดการท�างานของเครองปรบอากาศเปนเวลา 7.5 นาทในทก 15 นาทหรอ 15 นาทในทก ๆ 30 นาท น�าไปสการลดโหลดไดมากในชวงสงสด (Peak)

ตารางท 1 ศกยภาพของมาตรการ DR ในแคลฟอรเนย

infrastructure (AMI) เปนรฐแรกในสหรฐอเมรกา

และสงเสรมการน�าแผนงาน DR เขาในตลาดซอขายไฟฟา

การผลกดนทเขมแขงเหลานท�าใหผลของแผนงาน DR

มผลดมาก ซงท�าใหเปนตวอยางกบรฐอน ๆ ดวย

แผนงาน DR ในปจจบนทใชในแคลฟอรเนยถอวา

ครอบคลมการท�างานทงหมดของ DR ซงรวมถงแผนงาน

ดงเดมและโครงการใหมททนสมย ทงนแผนงานทใช

เงอนไขความเชอถอไดคอย ๆ ลดลง เปลยนมาใชแผนงาน

ใชกลไกราคาเปนหลก นอกจากนนแลวแคลฟอรเนยยงได

พฒนาแผนงานใหม ๆ อาท การรวมตวท�าสญญาโดยตรง

(Aggregator programs) เพอใหกลมผใชไฟไดออกแบบ

แผนงาน DR ของกลมเอง รวมถงมการเรมใชเทคโนโลย

การตอบสนองความตองการแบบอตโนมต (Auto DR)

ซงมความสามารถลดโหลดเกอบทนทเมอเหตการณ DR

ไดรบการรองขอ

ในป 2010 FERC ไดมการส�ารวจพบวาแคลฟอรเนย

มศกยภาพการลดพลงงานดวยแผนงาน DR ถง 2,795

เมกะวตต ดงแสดงในตารางท 1 ผลของ DR ใน

แคลฟอรเนยสวนใหญมาจากการมสวนรวมในแผนงาน

ควบคมการโหลดโดยตรง แผนงาน Interruptible tariffs

ของลกคาประเภทอตสาหกรรมขนาดใหญ และแผนงาน

ประเภทอน ๆ อาท การประมลทมการช�าระเงนคนส�าหรบ

การลดความตองการในชวงเหตการณวกฤต

แผนงาน Demand Response ศกยภาพ (MW)

Time-Based 534

Direct Load Control 785

Other Incentive-Based 593

Emergency DR 425

Interruptible Load 457

Other 1

State Total 2,795


44

ตารางท 2 ศกยภาพของมาตรการ DR ในออสเตรเลย

ของภาวะโลกรอน ไดเพมความสนใจในแผนงาน DR

มากขน ทผานมาแผนงาน DR ของอตาลมเพยงแผนงาน

Interruptible contracts ส�าหรบลกคาอตสาหกรรมขนาด

ใหญทมการด�าเนนการตงแตป 1970

อตาลอาศยการน�าเขาเชอเพลงซงมากกวาครงหนง

ของการผลตไฟฟาในประเทศมาจากกาซธรรมชาต อตาล

พงพาน�ามนส�าหรบการผลตไฟฟาสงกวาของประเทศใน

ยโรปอน ๆ ดงนนคาไฟฟาของลกคาจงมความผนผวนมาก

ขนอยกบการเปลยนแปลงราคาน�ามน จากปจจยเหลาน

เปนผลใหอตาลมราคาไฟฟาคาปลกสงสดในยโรปทงหมด

ปจจบนหนวยงานทก�ากบดแลและผประกอบกจการไฟฟา

ก�าลงจะหนไปใชแผนงาน DR เพอชวยลดตนทนของ

การผลตสวนเพมและท�าใหราคาคาไฟฟาทเหมาะสม

อตาลตดตงและใชงานสมารทมเตอรประมาณ

30 ลานตว (ประมาณรอยละ 90 ของมเตอรทงหมด)

เปนเปอรเซนตทสงกวาประเทศยโรปอน ๆ คาดวาอกไม

นานจะใชงานเตมรปแบบ และไดเรมบงคบการใชงานราคา

แบบ TOU แลว

แผนงาน DR ปจจบนประกอบดวย

1) TOU Pricing การก�าหนดราคา TOU ถกบงคบ

ใชกบลกคาทงหมดทมสมารทมเตอร อตราการเกบเงนได

รบการออกแบบใหลกคาทใชนอยกวา 1/3 ของการบรโภค

รวมของเขาในเวลา Peak จะไดรบสวนลดของคาไฟฟา

ชวงเวลา Peak คอ 8.00 น. ถง 19.00 น. ในวนท�างาน

2) Interruptible Programs ผเขารวมตองลด

โหลดในระดบทก�าหนดไวในชวงเหตการณวกฤต ผเขารวม

ทงหมดคอลกคาอตสาหกรรมขนาดใหญ

3) Load Shedding Programs ก�าหนดใหม

การหยดจายไฟฟาแกผเขารวมโครงการจากระยะไกล

โดยตดตงอปกรณตอพวง Load Shedding การไฟฟาสามารถ

ปดเครองอปกรณของผเขารวมผานอปกรณจากระยะไกล

การไฟฟาสามารถตดโหลด 10 เมกะวตต ส�าหรบแผน

งานทไมตองแจงใหทราบลวงหนาและ 3 เมกะวตตส�าหรบ

แผนงานทมการแจงใหทราบลวงหนา

อตาลประมาณการผลกระทบทเกดจากแผนงาน

TOU วาหากครวเรอนเปลยนการบรโภคมาในชวโมง

off-peak รอยละ 10 จะลดการปลอยกาซคารบอนลง

450,000 ตนตอป เทากบคาใชจายส�าหรบการปลอยกาซ

คารบอน 9 ลานยโรตอป คาใชจายน�ามนเชอเพลงลดลง

3) Dynamic peak pricing (DPP) มการก�าหนด

ราคาแบบไดนามกและราคาตามฤดกาล โดยแผนงานราคา

แบบไดนามกมการเรยกเกบเงนอตราทสงในชวง Peak ซง

สามารถก�าหนดสงสด 12 ครงตอป ลกคาไดรบการแจง

เตอนในชวงวกฤต Peak ทจะเกดขน โดยแจงใหทราบลวง

หนาขนต�าเพยง 2 ชวโมง ออสเตรเลยเคยมการก�าหนด

ราคาส�าหรบชวงวกฤตสงสดถง 23 เทาของราคามาตรฐาน

แผนงาน Demand Response ศกยภาพ (MW)

Curtailable arrangements (C&I) 280

Direct load control 2,500

Dynamic peak pricing (C&I) 88

จากการส�ารวจลาสดพบวา ออสเตรเลยมศกยภาพ

ในการลดพลงงานสงสดประมาณ 2,900 เมกะวตต

ซงแสดงรายละเอยดในตารางท 2 แตเปนทนาสงเกตคอ

แผนงานตาง ๆ สวนใหญยงคงอยในขนการพฒนาและ

ทดลองใช

แผนงาน Demand Response ในประเทศอตาล

ในฐานะทเปนสมาชกของสหภาพยโรป ดงนนอตาล

ปฏบตตามแผนยทธศาสตรยโรป 2020 (Europe 2020

Strategy) ซงมยทธศาสตรคอการลดกาซเรอนกระจก

20% การใชพลงงานหมนเวยน 20% และการลดใช

พลงงาน 20% ภายในป 2020

สหภาพยโรปตองการใหรฐสมาชกมแผนพฒนา

ส�าหรบการลดการใชพลงงานซงรวมถงแผนงาน DR และ

เรยกรองใหประเทศสมาชกสงเสรมเทคโนโลยการจดการ

ความตองการทแทจรง อาท สมารทมเตอร เพอใหลกคา

มขอมลเกยวกบการบรโภคของตวเองเพยงพอเพอใชใน

การควบคมการบรโภคของตวเอง

อตาลเรมหนมาใชแผนงานการใชพลงงานอยาง

มประสทธภาพ (EE) และผลตพลงทดแทนในชวงทม

การผนผวนของน�ามนป 1970 และป 1980 และปญหา



ตารางท 3 เปาหมายการลดใชไฟฟาในโปรแกรมปนสวนพลงงาน

รปท 5 ผลการปนสวนพลงงานในประเทศบราซล

80 ลานยโร และคาใชจายส�าหรบในโรงไฟฟามากกวา 120 ลานยโร

โดยรวมแลวอตาลคาดวา อตรา TOU จะท�าใหประหยดลงกวา 200

ลานยโรตอป

แผนงาน Demand Response ในบราซล บราซลมแหลงผลตไฟฟาพลงน�าขนาดใหญสามารถกกเกบได

หลายปและมสดสวนการผลตไฟฟาพลงน�าถง 80% ในป 2001 บราซล

เคยประสบกบวกฤตดานพลงงานไฟฟาทรายแรงทสดในประวตศาสตร

แตประสบความส�าเรจในการตอสกบวกฤตในครงนนโดยวธการปนสวน

พลงงาน (Power rationing)

เนองจากก�าลงการผลตไมพอกบความตองการใชงานและไมม

แผนงาน DR ในตอนนน รฐบาลของบราซลไดก�าหนดวธการปนสวน

พลงงาน โดยออกแผนงานอตราคาไฟฟาสองระดบใหลกคา ลกคาจะ

ถกเรยกเกบอตรามาตรฐานส�าหรบการบรโภคภายในขดจ�ากดทตงไว

ลวงหนา และคาบรการในราคาทสงส�าหรบการใชงานเหนอขดจ�ากด

ประเภทผใชไฟ เปาหมาย

ครวเรอน < 100 หนวย ไมอยในเปาหมาย

ครวเรอน > 100 หนวย รอยละ 20

อาคารพาณชย อาคารรฐบาล และอตสาหกรรม

รอยละ 15-25

แสงไฟสาธารณะ รอยละ 35

อตราค าไฟฟ าทก�าหนดขนยงม

เปาหมายส�าหรบการลดใชพลงงานทแตกตาง

กนในแตละภาคสวน แสดงรายละเอยด

ในตารางท 3 อาท ผใชทใชในครวเรอน

ทบรโภคมากกวา 100 หนวยตอเดอน

มเปาหมายการลดการใชพลงงานรอยละ

20 ลกคาทลดการบรโภคของพวกเขาได

สงกวาโควตาทก�าหนดจะไดรบโบนส แต

ผทไมสามารถท�าไดตามเปาหมายจะถกลด

โควตาการใชไฟลงอก

นอกจากนนยงไดสรางตลาดส�าหรบ

ลกคาเชงพาณชยและอตสาหกรรมให

สามารถมสวนรวมในการคาโควตาการ

ลดใชพลงงาน ลกคาทลดใชพลงงานเกน

เปาหมายจะไดรบคาตอบแทนเพมเตม

การด�าเนนการแผนงานการปนสวน

พลงงานไดผลลพธทเกนคาดหมาย สงผลให

มการลดการใชพลงงานไฟฟามากกวารอยละ

20 ดงแสดงในรปท 5 ลกคาจ�านวนมาก

ไดลดการใชพลงงานเกนโควตาและรฐบาล

จ�าเปนตองจายเงนไปกวา 200 ลานเหรยญ

ดอลลาร เพอเปนโบนส แตทนาสนใจคอเกด

ผลกระทบตอ GDP ของประเทศเนองจาก

ระบบการจดสรรโควตาทเปนกลไกส�าคญใน

การแกไขการขาดแคลนพลงงาน ไฟฟาสาร

46

ปจจบนประเทศบราซลใหความสนใจในแผนงาน DR โดยเฉพาะอยาง

ยงเทคโนโลยททนสมย เชน สมารทมเตอรและสมารทกรด แผนงาน DR ท

ใชอยในปจจบนมทงแบบดงเดม คอแบบสญญาการหยดจาย (Interruptible

contracts) และแผนงานทใชราคาเปนหลก คอการก�าหนดราคาแบบ TOU

แผนงาน Demand Response ในซาอดอาระเบยประเทศซาอดอาระเบยมการเตบโตของความตองการพลงไฟฟาอยาง

รวดเรว โดยมการคาดการณความตองการไฟฟาสงสดเพมขนในอตรารอยละ 6

ตอป แสดงในรปท 6 ซงพบวาปญหาทเกดขนมผลมาจากราคาพลงงานต�าและ

อากาศรอนขน ท�าใหมการบรโภคพลงงานมาก ดงนน ประเทศซาอดอาระเบย

จงหนมาสนใจการลดความตองการสงสดโดยใชแผนงาน DR

การใชแผนงาน DR ในประเทศซาอดอาระเบยทงหมดไดรบการพฒนา

และด�าเนนการโดย Saudi Electricity Company (SEC) แผนงานตาง ๆ

ในปจจบนมดงน

1) TOU Rates คออตราการใชงานตามเวลา ในอดตไดมการก�าหนด

แผนงาน TOU ส�าหรบลกคาประเภทเชงพาณชยและประเภทอตสาหกรรม

ขนาดใหญโดยสมครใจ ซงตอมาตงแตป 2010 ไดใชแผนงาน TOU เชงบงคบ

ส�าหรบกลมลกคาประเภทอตสาหกรรม ในขณะทลกคาเชงพาณชยขนาดใหญ

ยงคงใชอตรา TOU แบบสมครใจ

รปท 6 การพยากรณความตองการสงสดของประเทศซาอดอาระเบย

2) Large A/C Direct Load

Control คอการควบคมเครองปรบ

อากาศขนาดใหญโดยตรงโดยสมครใจ

แผนงานน เรมตงแต ป 1996 ม

การควบคมระยะไกลของเครองปรบ

อากาศขนาดใหญส�าหรบลกคารฐบาล

และลกคาพาณชย ในปจจบนมผเขา

รวมประมาณ 43 ราย (รฐบาล 39

ราย และลกคาในเชงพาณชย 4 ราย)

ทเขารวมในแผนงานนรวมการควบคม

โหลดทงหมด 90 เมกะวตต

3) Voluntary Load Curtailment

คอการลดโหลดโดยสมครใจ ม

เปาหมายไปทลกคาอตสาหกรรม

ขนาดใหญ โดยไดมการรองขอให

ผใชในโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญ

สมครใจลดการใชไฟฟาของพวกเขา

โดยไมมแรงจงใจใด ๆ นอกจาก

การหลกเลยงการเกดไฟฟาดบ

ปจจบนประเทศซาอดอาระเบย

มศกยภาพในการลดความตองการ

สงสดโดยใชแผนงาน DR เพยง

0.4% เทานน มากกวาครงหนงของ

ทเปนผลมาจากแผนงานอตรา TOU

แบบสมครใจ อยางไรกตามไดม

การส�ารวจและวางแผนงานส�าหรบใน

อนาคตทงแผนระบบสน ซงไดมการ

สงเสรมแผนงานทใชอยในปจจบนให

มประสทธภาพมากขน และแผนระยะ

ตอไปไดพจารณาถงการใชงานสมารท

มเตอรซงสามารถเขาถงขอมลการใช

พลงงานอยางรวดเรวและก�าหนด

ราคาแบบไดนามกได ตลอดจนการใช

งานเทคโนโลยแบบอตโนมตในแผนงาน

DR โดยไดมการก�าหนดการเรม

ด�าเนนการตามแผนงานดงกลาว ใน

เดอนกรกฎาคม ป 2012 และก�าหนด

เปาหมายในการลดการใชพลงงาน

สงสดใหได 14% ในป 2021



แผนงาน Demand Response ในประเทศจนความเจรญเตบโตของเศรษฐกจในประเทศจนสง

ผลใหมความตองการกระแสไฟฟาในประเทศจนเพมมาก

ขนอยางรวดเรว ซงท�าใหรฐบาลกงวลถงการขาดแคลน

พลงงานในประเทศ รฐบาลพยายามแกไขปญหานโดย

การเพมขยายการผลตกระแสไฟฟาและซอพลงงานจาก

ประเทศเพอนบาน อยางไรกตามประเทศจนยงมปญหา

การขาดแคลนพลงงานอยางรนแรง ดงนนแผนงาน DR

จงเปนแผนงานหนงทถกน�ามาใชเพอลดการขาดแคลน

พลงงาน

ในป 1997 มการปรบโครงสรางของกระทรวง

พลงงานสงผลใหความรบผดชอบเกยวกบ DR ถกถาย

โอนไปยงรฐบาลทองถน นโยบายการก�ากบดแลสวนใหญ

จะถกจดการโดยรฐบาลทองถน โดยในทางปฏบต

ขอก�าหนดในนโยบาย DR จดการโดยบรษทไฟฟาของ

รฐบาลทองถนนน ๆ

แผนงาน DR ในปจจบนของประเทศจนประกอบ

ดวย

1) Time-of-use pricing (TOU) ประเทศจน

มนโยบายส�าหรบการก�าหนดราคาตามเวลาการใชงาน

(TOU) ในกลมลกคาอตสาหกรรมกวารอยละ 80 ของ

โหลดอตสาหกรรมในมณฑลตาง ๆ เขาโครงการ TOU

ในอตราสวนราคา 5 ตอ 1 ของชวง Peak และ Off-peak

และมการเสนอราคา TOU โดยสมครใจใหแกผบรโภค

ประเภทอยอาศยดวย

2) Interruptible power contracts ผบรโภคซง

ท�าสญญาจะมภาระผกพนในการลดการใชพลงงานหรอม

การหยดจายไฟในชวงเวลาวกฤต และมการคนส�าหรบการ

งดการใชไฟ สญญาทมอยโดยทวไปมการตดลดไฟฟาขน

ต�า 500 กโลวตต

3) Electric load management center (ELMC)

เปนการวางแผนรวมกนระหวางลกคาทองถนทพยายาม

ท�าใหเกดสมดลระหวางแหลงจายไฟและความตองการ

ใชงาน การจดการเลอนความตองการระหวางลกคา

อตสาหกรรมทมความตองการทแตกตางกน โดยการ

ก�าหนดเวลาของแผนการบ�ารงรกษาและการท�างาน

ชวยใหการไฟฟาหลกเลยงการขาดแคลนทรนแรง

4) Involuntary load interruption program

การหยดจายโหลดโดยไมสมครใจ โดยกลมประสานงานท

กอตงขนโดยสมาชกของรฐบาลทองถนและการไฟฟาจะให

ค�าแนะน�าใหด�าเนนการวางแผนเลอนเวลาการใชโหลดของ

พวกเขา ซงอาจมการแทรกแซง อาท การเปลยนแผนการ

ผลต ปดเครองจกรบางอยางหรอเลอนก�าหนดเวลาวนหยด

พกผอนของพนกงาน

ผลจากการด�าเนนงานแผนงาน DR สวนใหญเปน

ผลจากผบรโภคประเภทอตสาหกรรม และบางสวนจาก

ประเภททอยอาศย อยางไรกตามทผานมาหากมเหตการณ

วกฤตขน ปญหาสวนใหญถกแกโดยวธการหยดจายโหลด

โดยไมสมครใจ เหตนจงน�าไปสการสญเสยทางเศรษฐกจ

ทส�าคญ ดงนนรฐบาลจนตองการปรบปรงกลไกตาง ๆ ท

สนบสนนแผนงาน DR เพอใหมประสทธภาพมากยงขน

เชน การปรบโครงสรางราคาไฟฟาใหเหมาะสม และการ

สงเสรมแผนงาน DR อยางจรงจงเพอจดการกบปญหา

การขาดแคลนพลงงานในอนาคตอนใกลอยางรวดเรว

แผนงาน Demand Response ในประเทศเกาหลใต

ประเทศเกาหลใตเรมใชแผนงาน DR ครงแรกในป

1970 และด�าเนนการอยางตอเนองในระหวางป 1980 ถง

ป 1990 อยางไรกตามประเทศเกาหลใตเพงจะเรมใชแผน

งาน DR ททนสมยในชวงตนทศวรรษทผานมา เกาหลใต

ใชประสบการณในการด�าเนนงานแผนงาน DR ในชวง

สบกวาปทผานมา พฒนาความกาวหนาและเทคโนโลย

จนปจจบนประเทศเกาหลใตเปนอนดบตน ๆ ทประสบ

ความส�าเรจในการใชแผนงาน DR

พลงงานส�ารองทลดลงตลอดทศวรรษทผานมา

ผลกระทบดานสงแวดลอมจากการผลตกระแสไฟฟา

โดยเครองก�าเนดทใชเชอเพลงประเภทฟอสซลและความ

กงวลเกยวกบลกษณะอากาศทผดปกตเนองจากการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ท�าใหเกาหลใตไดใหความ

ส�าคญอยางสงกบแผนงาน DR


48

ประเทศเกาหลใตมนโยบาย

ทสนบสนนการแกปญหาพลงงานท

ส�าคญหลายประการ อาท กฎหมาย

การโอนการบรหารจดการดานไฟฟา

จากบรษท KEPCO ไปยงรฐบาล

และการจดตงกองทนทางดานพลงงาน

ไฟฟ าขน นอกจากนนได มการ

ประกาศเปาหมายระดบชาตเรองการ

ลดการปลอยกาซเรอนกระจกรอยละ

30 ภายในป 2020

รฐบาลเกาหลใตใหความส�าคญ

ของการพฒนาเทคโนโลย DR เหมอน

เปนเครองมอใหม ๆ ไดก�าหนดเปาหมาย

ให สมาร ทกรดเป นกญแจส�าคญ

ในการขยายตลาดพลงงานทดแทน

ยานพาหนะไฟฟา และ DR เกาหลใต

ยงวางแผนทจะกลายเปนผใหบรการ

รายใหญของความรและเทคโนโลยใน

ตลาดโลก และท�าใหสมารทกรดเขาไป

สในอตสาหกรรมสงออกทส�าคญ

แผนงาน DR ในเกาหลใต

แบงได 2 แบบ คอ Price-based

และ Incentive-based

1) แผนงานทค�านงถงราคา

เปนหลก (PBP) : เรมตน KEPCO

ใชแผนงานอตราคาไฟฟาตามฤดกาล

และอตราคาไฟฟาแผนงาน TOU ใน

ชวงป 1970 เพอลดความตองการ

ใชไฟฟาของลกคาและการปรบปรง

Load factor ปจจบนอตราคาไฟฟา

TOU เปนแผนงานเดยวทใชในเกาหล

2) แผนงานทใช แรงจงใจ

เปนหลก (IBP) : เปนแผนงานจงใจ

ทางการเงนใหแกลกคา ซงมแผนงาน

ทหลากหลาย อาท แผนงานการปรบ

หรอลดความตองการส�าหรบลกคา

ทมความตองการ 300 กโลวตตขน

ไป แผนงานระบบควบคมเครองปรบ

อากาศตงแต 40 กโลวตตขนไปจากระยะไกล และแผนงานควบคมโหลด

โดยตรงทอนญาตใหการไฟฟาตดโหลดออกจากระบบไดในชวงสถานการณ

ฉกเฉน

ปจจบนมศกยภาพการลดโหลดประมาณรอยละ 4.5 ของความตองการ

พลงไฟฟาสงสด อยางไรกตามประเทศเกาหลไดมการวางแผนงานการพฒนา

ระบบ DR ในอนาคต โดยก�าหนดเปาหมายใหมาตรการทใชแรงจงใจเปนหลก

อย ในตลาดซอขายไฟฟาทงหมด และก�าหนดใหมการก�าหนดราคาแบบ

Real-time Pricing การควบคมโหลดโดยตรงผานระบบ AMI โดยก�าหนด

การตดตงสมารทมเตอรใหครบทงหมดในป 2020

สรปเพอใหเหนภาพรวมเกยวกบแผนงาน DR ในประเทศตาง ๆ ทกลาวมา

ตารางท 4 ไดสรปแผนงานทมการด�าเนนการในปจจบนของแตละประเทศ

ตารางท 4 แผนงาน DR ในประเทศตาง ๆ

California

Australia -

Italy - - - -

Brazil - - - - -

Saudi Arabia - - - -

China - - - -

South Korea - - -

Country

Direct C

ontro

l

Interru

ptible/C

urtaila

ble

Time

of U

se (TO

U)

Critica

l Pea

k Pricing

(CPP

)

Deman

d Bidd

ing

Dyna

mic P

eak

Pricing

(DPP

/RTP

)

Aggreg

ations

/ELM

C



จากการส�ารวจขอมลทง 7 ประเทศ แสดงใหเหน

วาในประเทศตาง ๆ ทวโลกลวนแตมอตราการใชพลงงาน

ไฟฟาสงขนทกปเนองจากเศรษฐกจทดขน และทส�าคญ

คอการเปลยนสภาพอากาศของโลกท�าใหวนทมอากาศ

รอนมากหรอหนาวมากจะมการใชไฟฟาสงมากเชนกน

ดงนนรฐบาลของประเทศเหลานตางมความกงวลตอการ

ขาดแคลนพลงงาน จงใชแผนงาน DR ในการแกปญหา

ดงกลาว ทงเปาหมายความมนคงดานพลงงานและลด

การปลอยกาซคารบอนเพอลดภาวะโลกรอน

ประเทศทเปนผ น�าในการด�าเนนการ DR คอ

ประเทศสหรฐอเมรกา ถอวาเปนประเทศทด�าเนนการ DR

แบบครบถวนโดยเฉพาะรฐแคลฟอรเนย แตถงกระนน

ประเทศสหรฐอเมรกายงคงพฒนาแผนงานและเทคโนโลย

ใหม ๆ เพอใหแผนงาน DR มประสทธภาพมากยงขน

และในสหภาพยโรปถงแมวาในบางประเทศยงไมสนใจใน

แผนงาน DR แตกมขอตกลงกนในการตดตงสมารทมเตอร

ใหลกคาครบทงหมดภายในป 2020

สวนประเทศทมทรพยากรธรรมชาตเพยงพอตอ

การผลตพลงงานในประเทศ เชน ออสเตรเลย บราซล

ซาอดอาระเบย ฯลฯ ประเทศเหลานกเรมทจะใหความ

ส�าคญกบแผนงาน DR เพมขนอยางชดเจน โดยมการ

วางแผนและทดลองใชแผนงานตาง ๆ ทนาสนใจคอ

ประเทศเกาหลใตถงแมเปนนองใหมในการด�าเนนการแผน

งาน DR แตไดมนโยบายทจะพฒนาเทคโนโลยตาง ๆ เพอ

รองรบแผนงานนอยางตอเนอง โดยแนวโนมการด�าเนน

งาน DR ของประเทศทง 7 คอผลกดนใหแผนงานทใชแรง

จงใจเปนหลกเขาสตลาดซอขายไฟฟา การตดตงสมารทมเตอร

ส�าหรบลกคาทกราย และการใชเทคโนโลยอตโนมต

ในประเทศไทยของเราเองมการประกาศใชแผนงาน

TOU ตงแตเดอนตลาคม ป 2000 และยงม Interruptible

contacts ส�าหรบภาคอตสาหกรรม และนอกจากนนยง

มการด�าเนนการส�ารวจ/วจยในดาน DR ของหนวยงาน

ทเกยวของ เชอวาอกไมนานเราคงจะไดเหนแผนงาน

ใหม ๆ ส�าหรบลดพลงงานสงสดท เหมาะส�าหรบ

ประเทศไทย

อยางไรกตามแผนงาน DR เปนเพยงสวนหนงของ

แนวทางในการแกไขปญหาการขาดแคลนพลงงานในชวง

สน ๆ ซงชวยใหชะลอการลงทนการกอสรางโรงไฟฟา

ใหม ซงกยงตองมการลงทนส�าหรบความตองการทเพม

ขนอยางตอเนอง ดงนนเราทกคนตองชวยกนใชพลงงาน

ใหมประสทธภาพมากทสด รวมถงหาพลงงานทดแทน

ใหม ๆ เพอสรางความมนคงดานพลงงานใหแกประเทศ

ตอไป

เอกสารอางอง1. Jeff Osborne, “A Primer on Demand Response,”

Thomas Weisel Partners LLC, October 2007.2. M. H. Albadi, E. F. El-Saadany, “Demand Response

in Electricity Markets: An Overview,” Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE), 2007.

3. FERC Staff, “2010 Assessment of Demand Response an Advanced Metering,” Federal Energy Regulatory Commission, February 2011.

4. Futura Consulting, “Final Report for the Australian Energy Market Commission,” December 2011.

5. Luiz Maurer “Tariff Schemes to Foster Demand Response (DR) = Energy Efficiency (EE) and Demand Side Management (DSM)” International seminar on electricity tariff structure presentation, June 2009.

6. Ahmad Faruqui, Ryan Hledik “Bringing Demand-Side Management to the Kingdom of Saudi Arabia Final report,” The Brattle Group, May 2011.

7. Wang, Jianhui, “Demand Response in China,” Energy the international journal, 2009.

8. J inho K im, “Demand Response Prog ram Implementation Practices In Korea,” International Federation of Automatic Control (IFAC), September 2011.

กนยายน - ตลาคม 2555


50



ผศ.ถาวร อมตกตตคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรปทม

หมอแปลง-ชนดและการใชงาน

บทคดยอ หมอแปลงซงมการใชงานหลากหลายนนมการตอระบบไฟฟาใหแก

หมอแปลงไดหลายแบบตามชนดและขนาดของหมอแปลง ซงหมอแปลงแตละ

ชนดจะมการตดตงและใชงานแตกตางกน การวจยนไดเนนถงชนดและการใช

งานของหมอแปลงทจะน�ามาใชงานอยางถกตองและมประสทธภาพ

หมอแปลงเปนอปกรณทขาดไมไดในระบบไฟฟา บางคนกลาววา

หมอแปลงเปนอปกรณพนฐานจงไมตองดแลใสใจมากนก แตโดยแทจรงแลว

จะตองดแลและมความเขาใจในพนฐานหมอแปลงเปนอยางดจงจะสามารถใช

งานไดอยางมประสทธภาพ

หมอแปลงเปนอปกรณไฟฟาทใชในการจายไฟฟา โดยสามารถยกระดบ

หรอลดระดบแรงดนไฟฟา เพอใหสอดคลองกบความตองการใชงาน นอกจากนน

ยงมหมอแปลงแบบพเศษเพอใชงานเฉพาะกจอกดวย

เมอกลาวถงหมอแปลงโดยสวนใหญแลวจะมงเนนไปยงหมอแปลงไฟฟา

ก�าลงทวไป ซงทแทจรงแลวยงมหมอแปลงอกหลายชนดทมกจะมองขามกนไป

หรอใหความสนใจนอยมาก ทง ๆ ทในระบบไฟฟาและระบบควบคมทางไฟฟา

รวมถงระบบทเกยวกบความปลอดภยจะขาดหมอแปลงไฟฟาแบบพเศษไมได

ดงนนการวจยนจงเกยวกบหมอแปลงพเศษชนดตาง ๆ และการตดตงใชงาน

หลกการของหมอแปลงและแกนหมอแปลง

โดยปกตหมอแปลงประกอบ

ดวยขดลวดและแกนโลหะ โดยมการ

ท�างานขนกบการเหนยวน�าของแมเหลก

ไฟฟา หมอแปลงสวนใหญจะมขด

ลวดสองขดหรอหลายขด ขดลวดดาน

ทไดรบพลงงานไฟฟามาจะเรยกวา

“ขดลวดปฐมภม” สวนขดลวดดาน

ทจ ายก�าลงไฟฟาออกไปเรยกว า

“ขดลวดทตยภม” เมอมการจาย

ไฟฟากระแสสลบไปยงหมอแปลง

แลวกระแสไฟฟาทไหลเขาจะสราง

สนามแมเหลกสลบและจะเหนยวน�า

ไปย งขดลวดด านออกหรอด าน

ทตยภมตามรปท 1



ปกตแลวในภาวะทไมมโหลด วงจรดานปฐมภม

ของหมอแปลงจะมอนดกแตนซสงและมรซสแตนซต�า

กระแสไฟฟาดานเขาจะตามหลง (lag) แรงดนไฟฟาทจาย

ประมาณ 90 องศา ซงสนามแมเหลกจากกระแสไฟฟา

ดานเขาจะเหนยวน�าใหเกดแรงดนไฟฟาดานออกขนใน

ขดลวดตามหลงกระแสไฟฟาดานเขาประมาณ 90 องศา

จงกลาวไดวาแรงดนไฟฟาดานออกของหมอแปลงจะ

ลาหลงแรงดนไฟฟาดานเขาประมาณ 180 องศา นนคอ

แรงดนไฟฟาดานออกมทศทางตรงขามกบแรงดนไฟฟา

ดานออกตามรปท 2

โดยปกตแลวแรงดนไฟฟาและกระแสไฟฟาม

ความสมพนธกบจ�านวนรอบของขดลวดของหมอแปลง

ไฟฟาดงน

ในสวนของแกนหมอแปลงนน หมอแปลงจด

กลมหรอประเภทไดจากชนดของวสดแกนเชนเดยวกบ

อนดกเตอร หมอแปลงมแกนเปนสองประเภทคอ

แกนเหลกและแกนอากาศ

1. หมอแปลงแกนเหลก หมอแปลงแกนเหลก (Iron-core transformer)

ตามรปท 3 มลกษณะคลายกบอนดกเตอรแกนเหลก

โดยใชแผนอด (Lamination) ชนด I และ E เปนแกน

รปท 1 หลกการพนฐานของหมอแปลง

รปท 3 หมอแปลงแกนเหลก

รปท 2 ความสมพนธระหวางแรงดนไฟฟาดานเขา

กระแสไฟฟาดานเขา และแรงดนไฟฟาดานออก

แรงดนไฟฟาปฐมภม จ�านวนรอบขดลวดปฐมภม

แรงดนไฟฟาทตยภม จ�านวนรอบขดลวดทตยภม

กระแสไฟฟาทตยภม

กระแสไฟฟาปฐมภม

=

=


52

การซอนแผนอด I และ E ในแกนหมอแปลงจะ

แตกตางจากแกนอนดกเตอร คอ อนดกเตอรตองการ

ใหการตอแผนอด E และ I มชองวางอากาศคงท

สวนหมอแปลงแกนเหลกจะซอนแผนอด I และ E โดย

มการหมนไป 180o เปนสวน ๆ ตามรปท 4 เพอลดรอย

ตอระหวางแผนอด I และ E ใหชองวางอากาศไมตอเนอง

กน ซงมผลใหการรวของฟลกซ (Flux leakage) จากแกน

เหลกลดลงจนเหลอนอยมาก

2. หมอแปลงแกนอากาศ หมอแปลงแกนอากาศ (Air-core transformer)

ตามรปท 6 ใชกบความถสง อาท ความถวทย โดยท�า

จากลวดไฟฟาทใหญเพยงพอทจะพนขดลวดไดอยาง

แนนหนา หมอแปลงแกนอากาศบางชนดจะมสมประสทธ

การคบลงทแปรคาได ซงท�าไดโดยปรบระยะระหวาง

ขดลวด

ชนดของหมอแปลงนอกเหนอจากหมอแปลงแรงดนและหมอแปลง

กระแสแลว อปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกสจดประเภท

หมอแปลงแตกตางกนหลายชนดตามการใชงาน

หมอแปลงแกนเหลกนน แผนอดถกใชงานทความถ

เสยงในชวงความถหนงเทานน คอ ไมเกน 20 kHz

ซงหากเกนคาความถดงกลาวจะเกดความสญเสยในแกน

มากเกนไป

นอกจากนนยงมการน�าผงเหลกและเฟอรไรต

(Ferrite) มาใชเปนวสดแกนส�าหรบหมอแปลงแกนแมเหลก

อกดวย ซงแกนทอรอยด (Toroid core) จะนยมใช

ทความถสงกวาความถเสยง แกนทใชในชวงความถวทยมก

จะเปนแกนแนวยาว รปท 5 แสดงหมอแปลงความถวทย

ทขดลวดแยกกน ซงหากตองการเชอมตอ (คบลง)

มากขนกจะตองลดระยะระหวางขดลวดลงมา

รปท 4 การซอนแผนอด I และ E

รปท 5 หมอแปลงความถวทย

รปท 6 หมอแปลงแกนอากาศ



รปท 7 หมอแปลงก�าลง

รปท 9 หมอแปลงความถเสยง

รปท 10 หมอแปลงความถวทย

รปท 8 หมอแปลงควบคม

1. หมอแปลงก�ำลง (Power transformer)

ถกออกแบบใหท�างานทความถไฟฟาปกต (50 Hz) และ

แรงดนไฟฟาปกต (220 V ถงหลายพนโวลต) หมอแปลง

ก�าลงขนาดใหญตามรปท 7 จะสงก�าลงไฟฟาปรมาณมาก

เชน ทสถานไฟฟา หมอแปลงก�าลงขนาดปานกลางจะ

ใชส�าหรบจายไฟฟาและสองสวาง สวนหมอแปลงก�าลง

ขนาดเลกจะใชกบเรคตไฟเออรหรอวงจรควบคมในระบบ

อเลกทรอนกส ฯลฯ

2. หมอแปลงควบคม (Control transformer)

ตามรปท 8 ใชกบระบบควบคมหรอเครองมอ หมอแปลง

ของเรคตไฟเออรใชในการปรบใหไดไฟฟากระแสสลบ

แรงดนต�าเพอเปลยนเปนไฟฟากระแสตรง และเพอใชกบ

วงจรควบคม เชน รเลย, โซลนอยด เปนตน

3. หมอแปลงควำมถเสยง (Audio transformer)

ตามรปท 9 เปนหมอแปลงทออกแบบใหท�างานทความถ

สงถง 20 kHz โดยจดประเภทเปนหมอแปลงสญญาณ

เขา, สญญาณออก และกระบวนการภายใน เพอเปน

หมอแปลงทท�าหนาทรบสญญาณเขาไปยงตวขยาย,

สงสญญาณออกจากตวขยาย และกระบวนการดาน

สญญาณเสยงในตวขยาย

4. หมอแปลงควำมถวทย (Radio-frequency

transformer) ตามรปท 10 ท�าหนาทเหมอนหมอแปลง

ความถเสยง แตเปนความถวทย หมอแปลงชนดนอาจเปน

หมอแปลงแกนอากาศหรอแกนแมเหลก และนยมมเปลอก

หมโลหะ โดยมชลดเพอตานสนามไฟฟา ซงใชกบอปกรณ

ทเปนตวรบและตวสงสญญาณไดด


54

5. หมอแปลงแรงดนไฟฟำคงท (Constant-

voltage transformer) ตามรปท 11 จะจายไฟฟาให

อปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกสบางชนด เชน อปกรณ

ประเมนผลขอมลและคอมพวเตอร ซงเปนอปกรณทไว

ตอการเปลยนแรงดนไฟฟา การทแรงดนไฟฟาไลนทวไป

อาจจะมการเปลยนแปลงสงเกนไป จงตองใชหมอแปลง

แรงดนไฟฟาคงทเพอใหแรงดนไฟฟาดานไฟออกคงทใน

ชวง +1%

6. หมอแปลงแยกขดลวด (Isolation transformer)

ตามรปท 12 น�ามาใชงานโดยสวนใหญมแรงดนไฟฟาดาน

ไฟเขาเทากบดานไฟออก จดประสงคของหมอแปลงชนด

นคอ แยกทางไฟฟาใหอปกรณออกจากระบบจายไฟฟา

ปกตแลวหมอแปลงทวไปจะมขดลวดปฐมภมและ

ขดลวดทตยภมพนทบกน ท�าใหคาความเหนยวน�ารวม

(Mutual inductance) และคาคาปาซแตนซหลงเหลอ

(Stray capacitance) มคาสงมาก ท�าใหคลนรบกวน

รปท 11 หมอแปลงแรงดนไฟฟาคงท

รปท 12 หมอแปลงแยกขดลวด

สไปกขามจากไฟฟาดานเขาไปยงไฟฟาดานออกไดมาก

แตหมอแปลงแยกขดลวดนน ขดลวดปฐมภมและขดลวด

ทตยภมจะพนแยกกน ท�าใหคาความเหนยวน�ารวมและคา

คาปาซแตนทหลงเหลอมคาต�ามากจนท�าใหคลนรบกวน

ขามไปไดนอย

การชลดระหวางขดลวดนจะลดคลนรบกวนได

เปน 20 เทาของ log ฐาน 10 ของอตราสวนแรงดน

ไฟฟาดานเขากบดานออก ซงมหนวยของอตราสวนนเปน

เดซเบล (db)

เชน อตราสวนแรงดนไฟฟาเปน 30 ตอ 1 จะ

ได 29.5 เดซเบล หรอ 1,000 ตอ 1 จะได 60 เดซเบล

แตหากตองการลดการรบกวนลงใหมากถง 10 ลาน ตอ 1

จะมขนาดเปน 140 เดซเบล ซงเรยกวาหมอแปลงไฟฟา

แบบแยกขดลวดชนดยงยวด (Super Isolation tranformer)

ในกรณทใชหมอแปลงแยกขดลวดรวมกนหลาย

ชด ถอเปนการเพมอตราสวนการลดการรบกวนไดดยง

ขน ดงตวอยางในรปท 13 ทเปนระบบไฟฟาทมการตดตง

หมอแปลงแยกขดลวด 3 ชด คอ

- ชด A มการลดการรบกวนได 100 : 1

- ชด B มการลดการรบกวนได 100 : 1

- ชด C มการลดการรบกวนได 5 : 1

เมอจายไฟฟาไปยงโหลดตาง ๆ จะสามารถลด

การรบกวนได คอ

- โหลด X ลดการรบกวนได 10,000 : 1 (มาจาก

100 x 100 : 1)

- โหลด Y ลดการรบกวนได 500 : 1 (มาจาก

5 x 100 : 1)

- โหลด Z ลดการรบกวนได 100 : 1

การลดการรบกวน 20 logแรงดนไฟฟาดานเขา

แรงดนไฟฟาดานออก=



รปท 13 ตวอยางการตดตงหมอแปลงแยกขดลวดหลายชด

รปท 15 หมอแปลงรวมขดลวด

รปท 16 ลกษณะขดลวดของหมอแปลงรวมขดลวด

รปท 14 ตวอยางความส�าคญในการใชหมอแปลงแยก

ขดลวด

หากสวนประกอบหรอการเดนสายของอปกรณ

อเลกทรอนกสเกดลดวงจรลงแทนเครอง ท�าใหเกด

แรงดนไฟฟาเทยบกบดนสงเทากบแรงดนไฟฟาไลนทจาย

ใหอปกรณ หากมคนสมผสแทนเครองโดยบงเอญกจะเกด

ชอกจากไฟฟาตามรปท 14(ก) หากรซสแตนซลงดนมคา

ต�าจะท�าใหชอกรนแรงมากขน การตอหมอแปลงแยก

ขดลวดตามรปท 14(ข) จะตดวงจรทคนสมผสออกไป

ท�าใหกระแสไฟฟาไมสามารถไหลจากแหลงก�าเนดไฟฟา

ผานแทนเครองและคนลงดนได

หมอแปลงรวมขดลวดแบบเพมแรงดนตามรปท 16(ก) มขดลวดดานไฟออกทเพมขดลวดบางสวนเพอ เพมแรงเคลอนไฟฟาเขาในแรงดนไฟฟาดานไฟเขา สวนหมอแปลงรวมขดลวดแบบลดแรงดนตามรปท 16(ข) มขดลวดดานไฟออกเปนบางสวนของขดลวดดานไฟเขา ซงเปนการลดแรงเคลอนไฟฟาออกจากดานไฟเขา

7. หมอแปลงรวมขดลวด (Autotransformer)

ตามรปท 15 จะมดานไฟเขารวมกบดานไฟออก นนคอ

หมอแปลงชนดนจะไมแยกทางไฟฟา

ขอเสยหนงของหมอแปลงรวมขดลวดคอ หากน�ามา

ใชในทมการเปลยนแปลงแรงดนไฟฟามากจะสงผลใหเกด

ความเสยหายขนได ยกตวอยางเชน หากน�าหมอแปลงรวม

ขดลวดมาใชลดแหลงก�าเนดแรงดนไฟฟาใหต�าลงจาก 220

โวลตเปน 110 โวลตเพอใชกบโหลดแสงสวางหรอโหลดบาง

ประเภทแลว ความแตกตางระหวางแรงดนไฟฟาทงสองจะ

เปน 220-110 โวลตซงจะเทากบ 110 โวลตตามรปท 17


56

รปท 17 การใชหมอแปลงรวมขดลวดเปนหมอแปลง

ลดแรงดนไฟฟา

รปท 19 การใชหมอแปลงรวมขดลวดเปนหมอแปลง

เพมแรงดนไฟฟา

รปท 21 ลกษณะของการจดวางขดลวดและแกนเหลก

ของหมอแปลงแบบซกแซก

รปท 20 การใชหมอแปลงออโตชนดซกแซกส�าหรบ

การตอลงดน

รปท 18 หมอแปลงรวมขดลวดทแสดงแรงดนไฟฟา

เทยบกบดน

หมอแปลงรวมขดลวดถกใชในการลดแรงดนไฟฟาใหแกมอเตอรไฟฟากระแสสลบในชวงเรมเดนและเพมแรงดนไฟฟาขนในภาวะปกต นอกจากนนหมอแปลงรวมขดลวดถกใชกบการทแรงดนไฟฟาตกในระบบจ�าหนายไฟฟาเพอใหปรบแรงดนไฟฟาใหเหมาะกบทโหลดตองการตามรปท 19

9. หมอแปลงแปรคำได (Variable transformer)

ตามรปท 22 ท�างานทความถไฟฟาปกต ซงเปนหมอแปลง

รวมขดลวดทดานไฟออกปรบคาได โดยสายตอดานไฟออก

หนงเสนตอกบแปรงถานทปรบขนและลงบนจ�านวนรอบ

ของขดลวดได ซงแรงดนไฟฟาดานไฟออกปรบคาไดจาก

0 ถง 110% ของแรงดนไฟฟาดานไฟเขา

หมอแปลงไฟฟาออโตชนดซกแซกมขดลวด 6 ชด

ตามรปท 21 เพอสรางขวไฟฟาทเหมาะสม

8. หมอแปลงออโตส�ำหรบกำรตอลงดน (Grounding

autotransformer) มจดประสงคทตองการตอระบบในทาง

อตสาหกรรมทไมมการตอลงดนใหเปนระบบทมการตอลง

ดน หมอแปลงไฟฟาชนดนนยมใชเปนแบบซกแซก (Zig-

Zag) ซงสรางระบบ 3 เฟส 3 สายแบบเดลตาเปนระบบ

3 เฟส 4 สายทมการตอลงดนตามรปท 20

จากตวอยางขางตนหากเกดการแตกช�ารดใน ขดลวดรวมขน แรงดนไฟฟาดานเขา 220 โวลตจะตอเขากบโหลดทนท ซงในภาวะเกดการลดวงจรลงดน ศกยไฟฟาเทยบกบดนจะเปน 220 โวลต ไมใช 110 โวลตตามรปท 18



รปท 22 หมอแปลงแปรคาได

รปท 23 หมอแปลงจดภาวะเขาคของอมพแดนซ

การจดภาวะเขาคของอมพแดนซใชในวงจร AC เมอ

อมพแดนซภายในแหลงก�าเนดไฟฟาถกท�าภาวะเขาคหรอ

เทากบอมพแดนซของโหลด จะถายโอนก�าลงไฟฟาสงสด

จากแหลงก�าเนดไฟฟาไปยงโหลดได ซงหากอมพแดนซ

ของโหลดสงกวาหรอต�ากวาอมพแดนซของแหลงก�าเนด

ไฟฟาจะท�าใหก�าลงไฟฟาของโหลดลดลง

หมอแปลงสามารถท�าใหการปรากฏของโหลด

ตอแหลงก�าเนดไฟฟาสงกว าหรอต�ากว าโหลดจรง

หากหมอแปลงเปนชนดเพมแรงดนกจะปรากฏโหลดนอย

ลง แตหมอแปลงลดแรงดนกจะปรากฏโหลดมากขน

สมมตวารปท 24(ก) เปนหมอแปลงมประสทธภาพ

100%, คบลง 100% และเลอนเฟสเปนศนย การท

หมอแปลงไมสญเสยก�าลงไฟฟาจงมก�าลงไฟฟาดานไฟเขา

เทากบดานไฟออก อาท ตองการก�าลงดานไฟออก 0.1W

การจดภาวะเขาคของอมพแดนซนอกเหนอจากใชหมอแปลงเพอเปลยนระดบแรงดน

ไฟฟาและเพอแยกทางไฟฟาแลว ยงมการน�าหมอแปลง

มาใชในการจดภาวะเขาคของอมพแดนซ (Impedance

matching) ตามตวอยางในรปท 23

จะจายก�าลงดานไฟเขาเปน 0.1W โดยดานไฟเขามกระแส

ไฟฟา 0.01A ซงเปนคากระแสไฟฟาเดยวกบรซสเตอร

1,000 โอหมในรปท 24(ข) ดงนนหมอแปลงท�าให

รซสเตอร 10 โอหมทดานไฟออกเหมอนกบ 1,000 โอหม

ทแหลงก�าเนด ถอวาหมอแปลงมภาวะเขาคกบอมพแดนซ

แหลงก�าเนด 1,000 โอหมตอโหลด 10 โอหม

รปท 24 ตวอยางการจดภาวะเขาคของอมพแดนซ

อมพแดนซ 1,000 โอหมทเหมอนกบอยทดานไฟเขา เรยกวา “อมพแดนซสะทอน” (Reflected impedance) นนคอ 10 โอหมจากตวอยางขางตนถกสะทอนกลบไปยงดานไฟเขาเปน 1,000 โอหม ซงกลาวไดวาอมพแดนซดานไฟเขาของหมอแปลงเปน 1,000 โอหมและอมพแดนซดานไฟออกเปน 10 โอหม ดงนนอตราสวนอมพแดนซดานไฟเขาตอดานไฟออกเปน 100 : 1 ซงรปท 24(ก) มก�าลงสองของอตราสวนจ�านวนรอบเปน 100 : 1 ดงนนก�าลงสองของอตราสวนจ�านวนรอบจะเทากบอตราสวนอมพแดนซ

หรอ


58

รปท 25 ตวอยางการก�าหนดแรงดนไฟฟาดานไฟออก

ของหมอแปลงทมแทปกลาง

2. พกดกระแสไฟฟา โดยปกตผผลตจะก�าหนดพกดกระแสไฟฟาส�าหรบ

ขดลวดดานไฟออกเทานน ซงหากไมเกนพกดกระแสไฟฟา

ดานไฟออกกจะไมเกนขดความสามารถในการน�ากระแส

ไฟฟาดานไฟเขา

การทกระแสไฟฟาสงเกนพกดกระแสไฟฟาดาน

ไฟออก จะท�าใหแรงดนไฟฟาคอย ๆ ตกลงจนต�ากวาคา

ตามพกด แตทควรพจารณาคอเปนการเพมความสญเสย

I2R ดานไฟออก ซงท�าใหขดลวดเกดความรอนสงเกนและ

หมอแปลงเสยหายในเวลาตอมา

3. พกดก�าลงไฟฟาผ ผลตบางรายก�าหนดพกดก�าล งไฟฟ าของ

หมอแปลงไวเปนวตต โดยคดเปนก�าลงทหมอแปลงจาย

ใหโหลดรซสทฟได ดงนนพกดก�าลงไฟฟาเปนผลคณของ

พกดกระแสไฟฟากบพกดแรงดนไฟฟาทดานไฟออก (P =

IV) ในกรณของหมอแปลงหลายขดดานไฟออก (Multiple-

secondary transformer) นน พกดก�าลงไฟฟาจะเทากบ

ผลรวมของก�าลงไฟฟาแตละขดของดานไฟออก (PT = P

1

+ P2 + ….)

4. พกดโวลตแอมแปรพกดโวลตแอมแปรของหมอแปลงเปนพกดก�าลง

ไฟฟาปรากฏ (Apparent) รปท 26 มโหลดเปนมอเตอรท

มตวประกอบก�าลง (cosθ) เปน 0.6 และตอกบหมอแปลงทพกด 750VA โดยมแรงดนไฟฟาดานไฟออก 220V

มอเตอรจะดงกระแสไฟฟา 3.41A ซงมอเตอรจะดงก�าลง

เพยง 450W (P = VIcosθ = 3.41 A x 220 V x 0.6)

การจดภาวะเขาคของอมพแดนซทใหการถายโอน

ก�าลงสงสดจากแหลงก�าเนดไฟฟาไปยงโหลดนน จะม

ประสทธภาพเพยง 50% อาท รปท 24 ทโหลดไดรบ

0.1 W ขณะทรซสแตนซภายในของแหลงก�าเนดจะสญเสย

0.1 W (P = V2/R = 102/1,000 = 0.1 W) ดงนนการเพม

รซสแตนซหรออมพแดนซของโหลดจะเพมประสทธภาพ

แตจะลดก�าลงไฟฟาทจะจายไปยงโหลด อาท หากโหลดใน

รปท 24(ข) เพมเปน 9,000 โอหมจะมประสทธภาพเพม

ขนเปน 90% และก�าลงของโหลดจะลดลงเปน 36 mW

พกดหมอแปลง การน�าหมอแปลงมาใชไดอยางเหมาะสมนนจะตอง

ทราบพกดกระแสไฟฟาและแรงดนไฟฟาของหมอแปลง

ซงสามารถค�านวณพกดก�าลงไฟฟาของหมอแปลงไดจาก

พกดดงกลาว นอกจากนหมอแปลงโดยสวนใหญจะมพกด

โวลตแอมแปร (ก�าลงไฟฟาปรากฏ) อกดวย

1. พกดแรงดนไฟฟาผผลตจะก�าหนดพกดแรงดนไฟฟาของชดขดลวด

ดานไฟเขาและดานไฟออกไว ซงการทแรงดนไฟฟาดาน

ไฟเขาสงกวาพกดแรงดนไฟฟาจะท�าใหหมอแปลงเกด

ความรอนสงเกน นอกจากนนจะเกดความเครยด (Stress)

เพมขนในฉนวนหมอแปลงจากแรงดนไฟฟาดานไฟเขา

และดานไฟออกทสงกวาพกดแรงดนไฟฟา ซงมผลใหเกด

ความเสยหายตามมา สวนการทแรงดนไฟฟาดานไฟเขา

ต�ากวาพกดแรงดนไฟฟาจะไมเกดอนตรายขน แตจะท�าให

แรงดนไฟฟาดานไฟออกมคาต�ากวาพกด

แรงดนไฟฟาตามพกดดานไฟออกจะก�าหนดไวใน

ภาวะโหลดเตม โดยมแรงดนไฟฟาดานไฟเขาตามพกด

ในกรณทไมมโหลด แรงดนไฟฟาดานไฟออกจะสงกวา

แรงดนไฟฟาตามพกด (โดยทวไปจะสงกวา 5-10%)

ผ ผลตไดก�าหนดแรงดนไฟฟาดานไฟออกของ

หมอแปลงทมแทปกลาง (Center-tapped) ไวดงตวอยางใน

รปท 25 โดยระบแรงดนไฟฟาดานไฟออกไวเปนแนวทาง

ตาง ๆ คอ 40 V ทมแทปกลาง, 20 V - 0 – 20 V,

20 V แตละดานของแทปกลาง



รปท 26 โวลตแอมแปรกบพกดก�าลง

ตวอย างกรณศกษาการล ม เหลวของหมอแปลง

หมอแปลงก�าลงขนาด 5,000 kVA 22 kV/400 V

ใชงานมานานประมาณ 3 ป โดยปอนไฟฟาใหแกโรงงาน

ไดเกดลมเหลวขน ซงโรงงานนไมมการส�ารองระบบไฟฟา

ไดอยางเพยงพอจงท�าใหสญเสยการผลตจ�านวนมาก

จากการสอบถามวศวกรโรงงานและผปฏบตงาน

ทราบวา ไมมสงผดปกตใด ๆ กอนทหมอแปลงจะลมเหลว

และไมมพายฝนในชวงทเกดการลมเหลว ขนแรกจงคาดวา

อาจจะมาจากการไฟฟาฯ ไดสวตชสายปอนและคาปาซเตอร

ในระบบ ซงการสวตชดงกลาวอาจเกดทรานเซยนตแรงดน

ไฟฟาขนได

จากการตรวจสอบสวนประกอบทเกยวกบขดลวด

หมอแปลงไมพบความลมเหลวใด ๆ แกนเหลกของ

หมอแปลงกอยในสภาพปกต แตตวเปลยนจดแยก (Tap

changer) เสยหายอยางรนแรงจากความรอน และฉนวน

รองรบตวเปลยนจดแยกไดแตกช�ารดเนองจากอณหภมสง

เพอวเคราะหสวนประกอบของหมอแปลงจงถอด

ตวเปลยนจดแยกออกจากหมอแปลงพรอมสายตวน�า

หลงจากนนจงทดสอบขดลวดหมอแปลงในการแปลงแรงดน

ไฟฟาเพอหาจ�านวนรอบทเกดลดวงจร จากการทดสอบ

พบวาขดลวดไมไดลดวงจรแตอยางใด อกทงรซสแตนซ

ของฉนวนขดลวดททดสอบทงดานไฟเขากบดานไฟออก,

ดานไฟเขากบดน, ดานไฟออกกบดน กมคารซสแตนซ

สงเพยงพอ แสดงวาแกนเหลกของหมอแปลงและขดลวด

อยในสภาพด

ตวเปลยนจดแยกอาจเกดลมเหลวได หากหนา

สมผสของแทปมการสมผสทไมเหมาะสม ซงจะท�าใหเกด

ความรอนได สวนแรงดนไฟฟาเกนเนองจากการสวตช

หรออมพลสจากฟาผา กท�าใหเกดความเครยดดานแรงดน

ไฟฟาครอมการตอเชอมแทปได ซงสงผลใหฉนวน

เบรกดาวน ตวเปลยนจดแยกดงกลาวถกออกแบบใหเปลยน

แทปในภาวะไมมโหลด ซงหากเกดเปลยนแทปใน

ภาวะมโหลดกท�าใหหนาสมผสเกดการอารกได จาก

การตรวจสอบพบวาตวเปลยนจดแยกทช�ารดนนไมได

เปลยนแทปในภาวะมโหลด

ตวเปลยนจดแยกมการอารกใกลกบมอโยก จากการ

พจารณาพบวาในการออกแบบและผลตตวเปลยนจดแยก

นนควรใชสายออนตอเชอมตวเปลยนจดแยกกบขดลวด

หมอแปลง เพอลดความเครยดทางกลในสายเฟสและ

ชดกลไกของตวเปลยนจดแยก แตผผลตหมอแปลงนใช

สายทองแดงสเหลยมแบบแขงตอเชอมตวเปลยนจดแยก

แทนสายออน และมการเจาะรหลายรบนจานทเปนฉนวน

ท�าใหความแขงแรงลดลง

เมอหมอแปลงท�างานไประยะหนงจะมรอบท�างาน

ของอณหภมเนองจากการเปลยนโหลดและอณหภม

บรรยากาศ ท�าใหสวนประกอบของตวเปลยนจดแยกเกด

ขยายตวและหดตว ซงเปนการเพมความเครยดทางกล

ความเสยหายทางกายภาพทเกดจากสายตอเชอมแบบแขง

และการขยายตว-หดตวของสวนประกอบดงกลาว ท�าให

จานทเปนฉนวนเกดแตกช�ารด

กลาวไดวาการใชสายแทปออนตามมาตรฐานตอ

ไปยงขดลวดหมอแปลง เปนกระบวนการทตองใชเวลา

ด�าเนนการคอนขางมาก เพอตอเชอมใหสมผสกบขดลวด

หมอแปลงไดด จงหลกเลยงไปใชสายแขงซงท�าไดงายกวา

ท�าใหเกดปญหาตามมา

เอกสำรอำงอง1. มาตรฐาน ANSI C 57.105, “IEEE Guide for

Application of Transformer Connections in Three–Phase Distribution System”

2. John M. Nadan, Bert J. Gelmine, Edward D. McLaughlim, Michael E. Brumbach, “Industrial Electricity”, Delmar Publishers, Sixth edition, 1999

3. American National Standards Institute, “IEEE Recommended Practice for Powering and Grounding Sensitive Electronic Equipment”, IEEE. Std. 1100-1992, The Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., 1993


60



นายณฐพงษ ฉลาดคดหวหนากองวางแผนปฏบตการระบบสงไฟฟาฝายควบคมระบบก�าลงไฟฟา การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

บทคดยอ (Abstract)เมอวนเสารท 18 มนาคม พ.ศ. 2521 ไดเกด

เหตการณ Blackout ขนในประเทศไทย ซงขณะนน

ระบบไฟฟาของประเทศไทยมความตองการใชไฟฟาอย

ทประมาณ 1,080 MW เหตการณครงนนกอใหเกด

ความเสยหายตอทรพยสนและตอระบบเศรษฐกจของ

ประเทศอยางมหาศาล โดยเฉพาะอยางยงทางดานธรกจ

อตสาหกรรม และหลายปทผานมาไดมการวางมาตรการ

และจดท�าแผนปองกนเพอมใหเกดเหตการณดงกลาวเชน

นนขนมาอก มการทดสอบโรงไฟฟาตาง ๆ ทไดก�าหนดไว

เปนโรงไฟฟา Black Start ใหมสภาพคลายเกดเหตการณ

จรงอยอยางตอเนอง

ส�าหรบบทความนถกเขยนขนมาหลงจากทไดจดท�า

แผนการน�าระบบกลบคนสสภาวะปกตเมอเกดเหตการณ

ไฟฟาดบทวประเทศ แลวเสรจ โดยเนอหาภายในบทความ

นกลาวถงสาเหตใหญ ๆ ทอาจท�าใหเกดเหตการณ

Blackout ขนในอนาคต เชน สาเหตจากระบบสง สาเหต

จากการ Trip ของโรงไฟฟาขนาดใหญ สาเหตจากการใช

เชอเพลง ฯลฯ กลาวถงการวางแผนในการท�า Restoration

การก�าหนดเงอนไข การแบงพนทยอยส�าหรบการด�าเนนการ

การก�าหนดจดเชอมโยงของแตละพนทยอย ขนตอนและ

วธการด�าเนน ตลอดจนหามาตรการในการปองกนเพอม

ใหเกดเหตการณดงกลาวขนมา

1. บทน�ำBlackout หมายถง ระบบไฟฟาทมเหตผดปกต

เกดขนจนเปนเหตท�าใหไมสามารถจายกระแสไฟฟาไดทง

ระบบ ยกตวอยางเชน ระบบไฟฟาของประเทศไทยซงม

ก�าลงผลตตดตงทงสนประมาณ 32,184.72 MW และ

มปรมาณความตองการใชพลงงานไฟฟาสงสด 26,121.1

MW พลงงานไฟฟาสงสดวนละ 556.7 GWh เมอวนท 26

เมษายน พ.ศ. 2555 หากเกดเหตการณจนท�าใหไฟฟาดบ

ทงประเทศไมวาจะดวยสาเหตใดกตาม นนหมายถงความ

เสยหายอนใหญหลวงไดเกดขนแลว ดงเชนครงทเคยเกด

ขนกบประเทศไทยเมอวนเสารท 18 มนาคม พ.ศ. 2521

ซงขณะนนระบบไฟฟาของประเทศไทยมความตองการใช

ไฟฟาประมาณ 1,080 MW ในขณะทความตองการของ

ระบบสงสดอยทประมาณ 1,800 MW ระบบไฟฟามก�าลง

ผลตตดตงประมาณ 2,200 MW ใชเวลาในการน�าระบบ

กลบสสภาวะปกต (System Restoration) นานประมาณ

12 ชวโมง

2. Blackout เกดขนไดอยำงไรถาจะกลาวถงสาเหตตาง ๆ ทสงผลใหเกดเหตการณ

ดงกลาวน อาจจะมองประเดนไดหลายอยาง อาท ในระบบ

ไฟฟานนมโรงไฟฟาประเภท Combine Cycle หรอ Gas

Turbine มากนอยกเปอรเซนต เพราะโรงไฟฟาประเภทน

จะไมม Store Energy ทจะสามารถน�ามาใชไดในกรณ

ระบบเกด Loss of Generation อยางกะทนหน ดงนน

ถาจะกลาวถงสาเหตใหญ ๆ ทอาจท�าใหเกดเหตการณ

Blackout ไดนน พอสรปไดดงน

Blackout Restoration Plan



2.1 ไมมระบบปองกนเมอความถของระบบต�าลง

โรงไฟฟาแตละแหงไดรบการออกแบบมาส�าหรบการใชงาน

ภายใตขอบเขตจ�ากด เชน ขอบเขตทางดานแรงดนไฟฟา

ขอบเขตทางดานความถไฟฟา ฯลฯ โดยเฉพาะขอบเขต

ทางดานความถไฟฟานนจะมความส�าคญตออปกรณของ

โรงไฟฟาชนดหนง คอ Turbine Blade ซงการออกแบบ

Turbine Blade นนขนอยกบชนดของ Turbine และ

บรษทผผลต ขอบเขตของ Turbine Blade นนจะขนอย

กบ Speed ทใชงาน ซง Speed ของ Turbine จะขนอย

กบคาความถของระบบไฟฟาโดยตรง ความถสงขน Speed

ของ Turbine กจะสงขนตาม โดยปกตแลวการออกแบบ

ส�าหรบการใชงาน Turbine Blade จะถกก�าหนดโดย

บรษทผผลต อาท การใชงานท 3,000 ± 3% rpm ดงนน

หากความถของระบบไฟฟามคาสงหรอต�ากวาทก�าหนดไว

โรงไฟฟานนกจะถกปลดออกจากระบบดวยอปกรณ

ปองกนของโรงไฟฟา โดยเฉพาะเมอความถของระบบ

ไฟฟามคาต�าลง ควรจะตองมมาตรการจดการกบระบบ

ไฟฟา เพอยกคาความถใหกลบคนสสภาพปกตโดยเรว

กอนทโรงไฟฟาอน ๆ จะถกปลดออกจากระบบ ซงจะ

สงผลใหคาความถของระบบไฟฟายงลดต�าลงและจะเปน

อนตรายตอระบบไฟฟาเปนอยางมาก

2.2 สาเหตจากโรงไฟฟา ระบบไฟฟาใด ๆ ทม

โรงไฟฟาขนาดใหญมาก ๆ และเชอมโยงอยกบระบบไฟฟา

ณ จดจายไฟเดยวกน หากมเหตการณผดปกตเกดขน

ณ จดจายไฟนน จะสงผลท�าใหโรงไฟฟาดงกลาวนนหลด

ออกจากระบบได และจะมผลกระทบตอระบบอยางรนแรง

เนองจากระบบขาดแคลนก�าลงผลตไฟฟาเปนจ�านวนมาก

ดงนนสงทตองค�านงถงกคอไมควรกอสรางโรงไฟฟาให

มขนาดใหญโตจนเกนไป และไมควรเชอมโยงเขาระบบ

ณ จดจายไฟเดยวกนเปนจ�านวนมาก ๆ เชน โรงไฟฟา

ราชบร และโรงไฟฟา RPCL มก�าลงผลตรวมประมาณ

5,000 MW เชอมโยงเขาระบบท สฟ.ราชบร3 หากม

เหตการณผดปกตเกดขนท สฟ.ราชบร3 ก�าลงผลตไฟฟา

จ�านวน 5,000 MW จะตองหลดออกจากระบบ จะสงผล

ใหระบบขาดแคลนก�าลงผลตไฟฟาไปเปนจ�านวนมาก และ

หากระบบปองกนความถต�า (Under Frequency Relay)

ไดรบการตดตงไวไมเพยงพอ กอาจสงผลใหโรงไฟฟา

อน ๆ หลดออกจากระบบตามไปดวย ฯลฯ

2.3 สาเหตจากระบบสง ระบบสงจะท�าหนาทสง

ถายพลงงานไฟฟาจากแหลงผลตหรอโรงไฟฟาไปยงผใช

ไฟฟา (Load) หากระบบสงไมมเสถยรภาพทดพอกจะ

ไมสามารถสงถายพลงงานไฟฟาเหลานนไดดพอ ระบบ

สงไฟฟาประกอบไปดวยอปกรณตาง ๆ มากมายหลาย

ชนด แตละชนดลวนมความส�าคญตอการสงถายพลงงาน

ไฟฟาทงสน ในการใชงานอปกรณระบบสงไมควรใช

งานจนเกนขอบเขตทอปกรณเหลานนจะทนได อปกรณ

แตละชนดมหนาทแตกตางกนและจ�าเปนตองมอปกรณ

ปองกนความเสยหายทอาจเกดมขนตออปกรณเหลานน

และหากวาระบบไฟฟานนมความตองการสงขน กจะ

ตองท�าการขยายและปรบปรงระบบสงใหมเสถยรภาพทด

ยง ๆ ขนตามไปดวย

2.4 ขาดแคลนเชอเพลง โรงไฟฟาทกแหลงตอง

อาศยแหลงทมาของพลงงานทงสน แมกระทงโรงไฟฟา

พลงน�ากยงตองพงพาพลงงานศกย โดยอาศยความสงของ

ระดบน�าเปนเกณฑ แตโรงไฟฟาชนดอนนอกเหนอจาก

โรงไฟฟาพลงน�าจะตองอาศยพลงงานในรปแบบอน เชน

น�ามน กาซธรรมชาต ถานหน ฯลฯ ส�าหรบประเทศไทย

มการใชเชอเพลงกาซธรรมชาตส�าหรบการผลตกระแส

ไฟฟาเปนปรมาณคอนขางสง โดยมคาสงถงกวา 70%

ซงถาแหลงผลตกาซธรรมชาตมปญหาอยางกะทนหนจะ

สงผลกระทบตอการผลตกระแสไฟฟาได เพราะพลงงาน

ในรปแบบอนอาจไมเพยงพอตอการใชงานหรอน�ามาใช

ประโยชนไดไมเตมท

2.5 ภยธรรมชาต เปนสาเหตหนงทไมสามารถหา

ทางปองกนและแกไขได เพราะไมทราบวาจะเกดขนเมอใด

เกดขนทไหน และเกดขนในสภาวะเชนไร เชน การเกด

พายอยางรนแรง การเกดแผนดนไหว ฯลฯ ระบบไฟฟาใน

พนทภาคใตของประเทศไทยเคยไดรบผลกระทบจากพาย

ไตฝนทกอตวขนในอาวไทย ชอ เกร เมอ พ.ศ. 2532

สงผลใหเสาสงไฟฟาโคนลมลงจ�านวน 45 ตน ไมสามารถ

สงผานพลงงานไฟฟาจากภาคกลางลงไปสภาคใตได และ

บางชวงเวลาตองท�าการดบไฟฟาบางสวน (เฉพาะพนทภาคใต)

อยเปนเวลาหลายวน ท�าใหเกดความเสยหายตอระบบ

เศรษฐกจและความเปนอยของพนทภาคใตอยางใหญหลวง

แตอยางไรกตามภยธรรมชาตทเกดขนในประเทศไทย

สวนใหญแลวจะไมรนแรงมากนกและไมเกดขนบอยครง

โดยเฉพาะอยางยงภยจากเหตแผนดนไหวส�าหรบประเทศ

ไทยจะไดรบผลกระทบเพยงเลกนอยเทานน

Blackout Restoration Plan


62

3. เงอนไขส�ำหรบกำรท�ำ Restoration กอนทจะท�าการวางแผนงานในการท�า Restoration

นน มความจ�าเปนตองก�าหนดเงอนไขไวเปนขอปฏบต

เพอใหการด�าเนนการเปนไปโดยถกตองและสอดคลองไป

ดวยกนทงระบบ เงอนไขทไดก�าหนดไวมดงน

3.1 ตรวจสอบ Breaker ของอปกรณตาง ๆ ใหอย

ในสภาพ Open ทงหมด ทงนเพอไมใหเกดความสบสนใน

การด�าเนนการ และสามารถน�าอปกรณตาง ๆ เขาจายไฟ

ไดอยางเปนระบบและเปนขนตอน

3.2 การควบคมแรงดนไฟฟา เพอไมใหแรงดน

ไฟฟาในระบบมคาสงหรอต�าเกนไปจนท�าใหอปกรณ

บางอยางเกดความเสยหายได จงตองก�าหนดขนาดของ

แรงดนไฟฟาในระบบ เพอเปนมาตรฐานในการจายไฟ

คอ ควบคมแรงดนไฟฟาไวท –5% ถง +10% (0.95 ถง

1.10 pu)

3.3 การควบคมความถ ก�าหนดไวเปน Range

กวาง ๆ คอ 50.00±0.5 Hz เนองจากความถในยานน

จะไมสงผลเสยหายตออปกรณในการจายไฟและอปกรณ

ของผใชไฟฟา

3.4 พยายามจายไฟใหแกโรงไฟฟาอน ๆ ใหเรว

ทสด ส�าหรบโรงไฟฟาทไมสามารถท�าการ Black Start

ขนมาได ซงจะตองอาศยแหลงพลงงานจากทอน เชน

โรงไฟฟาพลงความรอน ฯลฯ และโดยเฉพาะอยางยงท

โรงไฟฟาแมเมาะนนจ�าเปนตองจายไฟใหแก Plant ของ

FGD (Flue Gas De-sulphurize) ภายในเวลาไมเกน 30 นาท

หลงจากไฟฟาดบ ทงนอาจสงผลท�าใหปนขาวเกดการแขง

ตวขนมาได ซงจะท�าใหการ Start Up เครอง FGD เปนไป

ไดยาก

3.5 การ Off อปกรณปองกน ในระบบไฟฟาจะม

อปกรณปองกนอยหลายชนด ส�าหรบการท�า Restoration

นนจ�าเปนตอง Off อปกรณปองกนบางชนด เพอใหการท�า

Restoration เปนไปโดยราบรน เชน Generator Shedding

Scheme, Under Frequency Relay ฯลฯ

4. พนทด�ำเนนกำรส�ำหรบระบบไฟฟำของ ประเทศไทย

ในประเทศไทย การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

(กฟผ.) มหนาทรบผดชอบทางดานการผลตและสงจาย

กระแสไฟฟา ซงโดยลกษณะภมศาสตรของประเทศไทย

จงไดก�าหนดพนทการด�าเนนการออกเปน 5 สวน ไดแก

4.1 พนทเขตนครหลวง (Metropolitan Area)

คอพนทในสวนของจงหวดกรงเทพฯ รวมกบพนทในเขต

จงหวดปรมณฑล (จงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน และ

จงหวดสมทรปราการ) มปรมาณความตองการใชพลง

ไฟฟาสงสดเทากบ 9,650.2 MW และพลงงานไฟฟา

ณ วนทมปรมาณการใชพลงไฟฟาทงประเทศสงสด

(26 เมษายน พ.ศ. 2555) เทากบ 190.6 GWh

4.2 พนทภาคกลาง (Central Area) คอพนทในสวน

ภาคกลางของประเทศ รวมทงหมด 21 จงหวด มปรมาณ

ความตองการใชพลงไฟฟาสงสดประมาณ 9,590.7 MW

และพลงงานไฟฟา ณ วนทมปรมาณการใชพลงไฟฟา

ทงประเทศสงสด (26 เมษายน พ.ศ. 2555) เทากบ

205.6 GWh

4.3 พนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (North-

Eastern Area) คอพนทในสวนของภาคตะวนออกเฉยง

เหนอของประเทศ รวม 20 จงหวด มปรมาณความตองการ

ใชพลงไฟฟาสงสดประมาณ 3,296.3 MW และพลงงาน

ไฟฟา ณ วนทมปรมาณการใชพลงไฟฟาทงประเทศสงสด

(26 เมษายน พ.ศ. 2555) เทากบ 62.9 GWh

4.4 พนทภาคใต (Southern Area) คอพนทใน

สวนของภาคใตของประเทศ รวม 14 จงหวด มปรมาณ


และพลงงานไฟฟา ณ วนทมปรมาณการใชพลงไฟฟาทง

ประเทศสงสด (26 เมษายน พ.ศ. 2555) เทากบ 45.6

GWh

4.5 พนทภาคเหนอ (Northern Area) คอพนทใน

สวนของภาคเหนอของประเทศ รวม 17 จงหวด มปรมาณ


และพลงงานไฟฟา ณ วนทมปรมาณการใชพลงไฟฟาทง

ประเทศสงสด (26 เมษายน พ.ศ. 2555) เทากบ 51.9

GWh



5. วธกำรท�ำ Restorationการท�า Restoration ตองมการก�าหนดวธการไว

อยางเปนขนเปนตอน เพราะเมอมเหตการณเกดขนแลว

จะสามารถน�ามาปฏบตไดอยางถกตองและเปนไปใน

แนวทางเดยวกน วธการทไดก�าหนดไวมดงน

5.1 ก�าหนดพนทยอยส�าหรบการท�า Black Start

เนองจากมโรงไฟฟาทสามารถท�าหนาท Black Start อย

หลายแหง กระจดกระจายอยทวประเทศ จงจ�าเปนตอง

แบงพนททงหมดในการท�า Black Start ออกเปนหลาย ๆ

สวน ซงหลงจากทท�าการ Black Start ไดแลว จะไดระบบ

ไฟฟายอย ๆ หลายระบบ เพอรอการเชอมโยงเขาหากน

5.2 ก�าหนดโรงไฟฟาทท�าหนาท Black Start

โดยโรงไฟฟาทสามารถท�าหนาท Black Start ไดนน

จะตองเปนโรงไฟฟาทม Emergency Diesel ตดตงไว

ซงสวนใหญแลวจะเปนโรงไฟฟาพลงน�า เชน โรงไฟฟาพลง

น�าเขอนศรนครนทร ฯลฯ

5.3 ในระบบสงไฟฟาของประเทศไทย ก�าหนด

ระดบแรงดนไฟฟาไว 3 ระดบ คอ 115 kV, 230 kV

และ 500 kV การท�า Restoration ก�าหนดใหใชระบบสง

ทระดบแรงดน 230 kV เปนพนฐาน ยกเวนพนททไมม

สายสง 230 kV ใหใชสายสง 115 kV ได ทงนเนองจาก

ระบบสง 230 kV เปนระบบทมความมนคงสง เชอมโยง

ไดเกอบทกพนท และไมสงผลตอคาแรงดนไฟฟาสงมาก

นก โดยในเบองตนจะใชงานเพยง 1 วงจรเทานน

5.4 ในการจายไฟฟาเขาระบบสง หากไมม Load

เกาะพวงอยกบระบบสงจะสงผลใหคาแรงดนไฟฟาของ

ระบบสงนนมคาสงเกนไป และอาจจะสงเกนจนเปนเหต

ใหเกดความเสยหายตออปกรณของระบบสงได ดงนน

ในการจายไฟฟาเขาระบบสงจ�าเปนตองจายไฟใหแก Load

ควบคไปดวย โดยปรมาณ Load ทจายไฟใหนนจะตอง

ไมมากและไมนอยเกนไป ซงจากการศกษาพบวาปรมาณ

Load เพยง 20-30% ของปรมาณ Load ปกต เปนปรมาณ

ทพอเหมาะ ท�าใหแรงดนไฟฟาไมสงเกนไป และโรงไฟฟา

Black Start สามารถจายไฟฟาไดเปนปกต สงทส�าคญอก

อยางหนงคอ จะตองจายไฟฟาใหแกโรงไฟฟาอน ๆ ในเขต

พนทนนอยางรวดเรว เพอใหโรงไฟฟานนสามารถ Start

Up ขนมาได

5.5 จากทกลาวมาแลวทงหมด 4 ล�าดบขนตอน

มาถงขนตอนทมความส�าคญมาก นนคอ การเชอมโยง

ระบบไฟฟาทไดรบการ Restore ขนมาไดแลวนนเขาหา

กน ซงจะท�าใหเกดเปนระบบใหญโตขนและเปนระบบทม

ความมนคงมากขน

5.6 ทยอยจายไฟฟาใหแก Load จากทกลาวมาแลว

ขางตน ก�าหนดจายไฟฟาใหแก Load เพยงแค 20-30%

หลงจากทท�าการเชอมโยงระบบไฟฟาตาง ๆ ใหเกดขนเปน

ระบบใหญแลว จะสงผลใหระบบไฟฟานนมความมนคง

มากขน จงสามารถจายไฟฟาใหแก Load ไดมากขน

โดยกระท�ารวมไปกบการเพมก�าลงผลตของโรงไฟฟา

ซงเมอถงเวลานนแลวโรงไฟฟาตาง ๆ คงจะสามารถ Start

Up ขนมาไดและพรอมจายไฟฟาไดเกอบทงหมด

จากทไดกลาวมาทงหมดนเปนการสรปหลกการ

ในการน�าระบบกลบเขาจายไฟในกรณเกดเหตการณ

Blackout ขน ซงแผนการน�าระบบกลบเขาจายไฟของ

การไฟฟาฝายผลตฯ ในกรณเกดเหตการณ Blackout

(Blackout Restoration Plan) จะขอกลาวถงโดย

ละเอยดในคราวตอไป


64

ไฟฟาสอสารและคอมพวเตอร

CommunicationEngineering& Computer

นายวฒชย เกษรปทมานนทส�านกวจยและพฒนาระบบทางพเศษ การทางพเศษแหงประเทศไทย

เทคโนโลยการสอสารระยะใกลในระบบขนสงจราจรอจฉรยะ

ในปจจบนนเทคโนโลยการสอสาร

ไรสายนบวาเปนเทคโนโลยทส�าคญตอ

ชวตมนษย ดวยมขอดทหลากหลาย

โดยเฉพาะอยางยงความสะดวกสบาย

ทไดรบ ท�าใหเทคโนโลยการสอสาร

ไรสายไดรบความนยมเปนอยางมาก

อาท เทคโนโลยโทรศพทเคลอนท

ซงไดรบความนยมทวโลก เทคโนโลย

การสอสารไรสายไดรบการวจยพฒนา

อยางตอเนองจากนกวจยทวทกมมโลก

โดยมงเนนไปทการวจยและพฒนาให

มประสทธภาพเพมขน อาท ท�าอยางไร

ถงจะท�าใหพนทครอบคลมในการ

ตดตอสอสารเพมมากขน ท�าอยางไร

จะท�าใหอตราการรบ-สงขอมลระหวาง

สถานฐานและเครองโทรศพทเคลอนท

มอตราเรวขน หรอแมกระทงจะท�า

อยางไรใหสถานฐานสถานหนงรองรบ

จ�านวนผใชงานไดมากขน

นอกจากเทคโนโลยการสอสารไรสายระยะไกลดงทกลาวมาขางตนนน

ยงมเทคโนโลยการสอสารระยะใกลเฉพาะดาน หรอ Dedicate Short Range

Communication (DSRC) ซงมความส�าคญเชนกน ตวอยางเทคโนโลย

การสอสารจ�าแนกตามระยะทางในการท�างานแสดงไว ในตารางท 1

โดยค�าจ�ากดความแลว เทคโนโลยการสอสารระยะใกล หมายถง เทคโนโลย

การสอสารในระยะสนและระยะกลาง และตามปกตแลวจะเปนระบบสอสาร

ไรสายส�าหรบการใชงานเฉพาะดาน

เทคโนโลยการสอสารไรสายไดเขามามบทบาทในระบบขนสงเพมมากขน

ระบบขนสงจราจรไดน�าเทคโนโลยทางดานการสอสารเขามาชวยเพม

ประสทธภาพของระบบขนสงจราจรแบบเดม โดยมวตถประสงคหลกเพอชวย

แกไขปญหาดานการจราจร ลดปญหาการเกดอบตเหต และแกปญหาการจราจร

ตดขดรวมทงรบ-สงขอมลและรายงานขอมลสภาพจราจรใหแกผใชรถใชถนน

ไดทราบ ตลอดจนเกบขอมลเพอน�าไปวเคราะหหาวธแกไขปญหาทเกดขน

ในระบบขนสงจราจรแบบเดมโดยปราศจากการกอสรางถนนหรอโครงสราง

พนฐานใหม กอใหเกดเปนระบบขนสงจราจรอจฉรยะขน

ตวอยางการใชงานเทคโนโลยดานการสอสารในระบบขนสงจราจรทเหน

ไดทวไป เชน ปายจราจรอจฉรยะ ซงตดตงไวตามแยกส�าคญ ๆ บนทองถนน

กรงเทพมหานคร โดยปายจราจรอจฉรยะนจะรบขอมลมาจากศนยควบคม

การจราจรกลาง เพอแจงสถานะเสนทางใหผใชรถใชถนนทราบวาเสนทางนน

การจราจรตดขดหรอไม ผลทไดรบนนคอท�าใหผใชรถใชถนนสามารถวางแผน

การเดนทางเพอไปถงจดหมายไดอยางทนเวลา

Short Range

ระยะสน

Medium Range

ระยะกลาง

Long Range

ระยะไกล

Bluetooth, Zigbee,

RFID

WiFi 802.11

b/g/n

WiMax, EDGE,

GPRS

ตารางท 1 เทคโนโลยทใชกบระยะการสอสาร



การจ�าแนกรปแบบการสอสารระยะใกลในระบบขนสงจราจรอจฉรยะ เมอพจารณาถงรปแบบในการน�าเทคโนโลยการสอสารระยะใกลไปใชกบระบบขนสงจราจรอจฉรยะนนสามารถ

แยกไดเปน 2 รปแบบ ไดแก

1. การรบ-สงขอมลระหวางอปกรณขางทางกบยานพาหนะ Vehicle to Infrastructure (V2I)

เปนการรบ-สงขอมลระหวางอปกรณขางทางกบยานพาหนะ โครงสรางของระบบประกอบไปดวย Road Side

Unit (RSU) ตดอยขางทาง สวน On Board Unit (OBU) ตดตงอยบนยานพาหนะ ดงรปท 1

รปท 1 การรบ-สงขอมลระหวางยานพาหนะกบอปกรณขางทาง

2. การรบ-สงขอมลระหวางยานพาหนะกบยานพาหนะ Vehicle to Vehicle (V2V)

เปนการรบ-สงขอมลระหวางยานพาหนะกบยานพาหนะ โดยมภาคสงตดอยกบยานพาหนะ และภาครบตดอยกบ

ยานพาหนะอกคนเชนกน ดงแสดงในรปท 2

รปท 2 การรบ-สงขอมลระหวางยานพาหนะกบยานพาหนะ

มาตรฐานของเทคโนโลยการสอสารระยะใกลในระบบขนสงจราจรอจฉรยะมาตรฐานของระบบขนสงจราจรอจฉรยะนนสามารถแบงออกไดเปน 3 มาตรฐาน ตามกลมประเทศของผใชงาน

1. มาตรฐานทใชในทวปอเมรกาเหนอ

มาตรฐานทใชในทวปอเมรกาเหนอ คอ มาตรฐาน American Society for Testing and Material (ASTM)

เปนมาตรฐานทท�างานบนความถ 5.9 GHz ภายใตมาตรฐาน IEEE802.11p WAVE (Wireless Access for Vehicular

Environments) ซงเปนมาตรฐานทถกออกแบบมาใหรองรบการตดตอสอสารระหวางยานพาหนะทเคลอนท

เมอเปรยบเทยบระหวางการลงทนกอสรางถนนหรอโครงสรางพนฐานใหมกบการลงทนในระบบขนสงจราจร

อจฉรยะ สามารถกลาวไดวาการลงทนในระบบขนสงจราจรอจฉรยะมความประหยดกวาการลงทนสรางถนนหรอ

โครงสรางพนฐานใหมขนมาในทนท ปจจบนนหลายประเทศไดใหความสนใจกบการเพมประสทธภาพของระบบขนสง

จราจรโดยอาศยระบบขนสงจราจรอจฉรยะมากขน ดงนน เทคโนโลยดานสอสารจงมบทบาทในระบบการขนสงจราจร

เปนอยางมาก


66

3. มาตรฐานญปน ARIB STD-T75

มาตรฐานของประเทศญปนถกก�าหนดขนมาโดย

องคกร Association of Radio Industrial and Business

(ARIB) ซงเปนองคกรทมหนาทในการก�าหนดมาตรฐาน

ตาง ๆ ในอตสาหกรรมโทรคมนาคมของประเทศญปน

โดยทาง ARIB ไดก�าหนดมาตรฐาน ARIB STDT55 ขนมา

เพอเปนตวก�าหนดคณลกษณะพนฐานของระบบขนสง

จราจรอจฉรยะใหมมาตรฐานทเดนชด และหลงจากนน

ยงไดพฒนามาตรฐาน ARIB STD-T75 ขนมาอกครงเพอ

น�าไปใชเปนมาตรฐานในการออกแบบระบบขนสงจราจร

อจฉรยะในประเทศญปน

มาตรฐานดงกลาวจะมคณลกษณะทแตกตาง

กบมาตรฐานของกล มประเทศในทวปยโรปและทวป

อเมรกาเหนอ โดยทจะไมมการน�าเอาเทคโนโลย OFDM

มาใชงาน เนองมาจากในประเทศญปนมการใชงานระบบ

ขนสงจราจรอจฉรยะกบระบบเกบคาผานทางอตโนมต

ซงเปนระบบทไมตองการอตราเรวของขอมลมากนก

และในการตดตอสอสารระหวางภาคสงทถกตดตงอย

ทรถยนตกบภาครบทถกตดตงอย ทอปกรณขางถนน

ซงมความเรวอนเปนอปสรรคตอการตดตอสอสารเพยง

เลกนอยเทานน ดวยเหตนจงไมมความจ�าเปนทจะตองน�า

เทคโนโลย OFDM มาใชงานรวมกบระบบขนสงจราจร

อจฉรยะ คณลกษณะทส�าคญของมาตรฐานดงกลาว

ไดแสดงดงตารางท 4

ตารางท 4 ชดพารามเตอรส�าหรบมาตรฐาน ARIB STD-T75

ดวยความเรวสง มาตรฐานนมการพฒนาตอยอดมา

จากมาตรฐาน IEEE802.11a หรอ ASTM E2213-03

โดยมการใชการมอดเลชนแบบ OFDM ทมขอดคอ

มความเหมาะสมกบชองสอสารในระบบขนสงอจฉรยะ

ซงมปญหาการแทรกสอดระหวางสญลกษณจากการจางหาย

ของสญญาณเนองจากสญญาณหลายวถ นอกจากนยงม

การเพมชวงเวลาของอกขระเพมขนเปน 2 เทาของมาตรฐาน

IEEE802.11a ท�าใหภาคสงและภาครบสามารถตดตอ

สอสารกนได ในสภาพช องสญญาณทภาคส งหรอ

ภาครบมการเคลอนทดวยความเรวสงได ตารางท 2 แสดง

คณลกษณะทส�าคญของมาตรฐาน IEEE802.11p-WAVE

ตารางท 2 ชดพารามเตอรส�าหรบมาตรฐาน IEEE802.11p

2. มาตรฐานทใชในแถบยโรป

มาตรฐาน CEN-DSRC เปนมาตรฐานทถกก�าหนด

ขนมาเพอใชงานในระบบขนสงจราจรอจฉรยะส�าหรบกลม

ประเทศในทวปยโรป ดงแสดงไวในตารางท 3

ตารางท 3 ชดพารามเตอรส�าหรบมาตรฐาน CEN-DSRC

พารามเตอร คาทใช

Frequency band 5.9 GHz

Modulation type BPSK, QPSK

Data transmission rate 3-27 Mbps

Number of data subcarrier 52

Number of FFT length 64

Number of cyclic prefix 32

OFDM symbol duration u s



Modulation type ASK, QPSK

Data rate 1 Mbps for ASK4 Mbps for QPSK

Communication TDMA/FDD

Power supplied to RSU antenna 10 m to 30 m = 300 mW

Power supplied to OBU antenna Less than 10 mW



Communication system Passive

Maximum data transmission rate 500 kbps (downlink)250 kbps (uplink)

Communication range 15 m

Maximum power RSE: 33 dBmOBE: -15 dBm



ผลของการใชเทคโนโลยการสอสารระยะใกล ในระบบขนสงจราจรอจฉรยะของ กทพ.

การทางพเศษแหงประเทศไทย (กทพ.) น�าเอา

เทคโนโลยการสอสารระยะใกลไปใชงานดานระบบขนสง

จราจรอจฉรยะในประเทศหลายรปแบบ เชน ระบบเกบคา

ผานทางอตโนมต (Electronic Toll Collection System : ETC)

ซงเปนระบบเกบเงนทใชเทคโนโลยการสอสารระยะใกลแบบ

การรบ-สงขอมลระหวางอปกรณขางทางกบยานพาหนะ

ท กทพ.น�ามาใชแกปญหารถตดบรเวณหนาดานเกบ

คาผานทาง โดยผใชบรการสามารถขบรถยนตผานชองทาง

ทมปายเขยนวา Easy Pass ไดทนท ซงชวยอ�านวยความ

สะดวกและเพมทางเลอกใหมส�าหรบผใชบรการทางพเศษ

กทพ.ไดมการศกษาวเคราะหและวจยประโยชนจาก

การใชระบบเกบคาผานทางอตโนมต ซงผลการประเมน

ผลประโยชนจากการตดตงระบบเกบคาผานทางอตโนมต

ดวยบตร Easy Pass แบงออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบ

รถยนตตอ 1 คน ระดบชองทางแตละชองทาง และระดบ

ดานเกบคาผานทาง โดยมการประเมนดานตาง ๆ เชน

การประหยดน�ามนเชอเพลง การลดมลพษ ระยะเวลา

การเดนทาง ความเรว ความลาชา ฯลฯ ผลการพจารณา

สรปไดวา ระบบเกบคาผานทางอตโนมตดวยบตร Easy Pass

ชวยท�าใหสภาพการจราจรหนาดานเกบคาผานทางและ

คณภาพการขบขดขน โดย

• สามารถขบขไดเรวขน 70%

• ทระยะเวลาการเดนทางเฉลยความลาชาและ

ความหนาแนนลดลงมากกวา 40%

• จ�านวนการหยดรถลดลงเกอบ 30%

• สามารถประหยดน�ามนเชอเพลงได 15%

• ลดมลพษทางอากาศไมวาจะเปนคารบอนมอนอกไซด (CO) ไฮโดรคารบอน (HC) ไนโตรเจนออกไซด (NOx)

ลงไดประมาณ 30%

หมายเหต สองขอสดทายเปนมมมองดานสงแวดลอม เปนผลมาจากการทผใชบตร Easy Pass สามารถขบขไดตอเนองโดยไมตองหยดรถและออกตวบอย

นอกจากนผลการศกษายงพบวา การตดตงระบบ

เกบคาผานทางอตโนมตส�าหรบทางพเศษเฉลมมหานคร

(ระบบทางดวนขนท 1) สามารถชวยประหยดเวลา

การเดนทางและน�ามนเชอเพลงไดประมาณ 1,173,816 บาท

ตอวน หรอประมาณ 35 ลานบาทตอเดอน และสงสดถง

กวา 428 ลานบาทตอป

เอกสารอางอง1. Bantli, H., Ring, E., and Goff, E. (1997) Requirements

for Direct Short Range, Vehicle to Roadside Communications. IEEE Conferences, Aerospace Conference,. Proceedings., IEEE Volume: 1

2. Bera, R., Bera, J., Sil, S., Dogra, S., Sinha, N.B., and Mondal, D. (2006) Dedicated Short Range Communication for Intelligence Transportation System. Wireless and Optical Communications Networks, 2006 IFIP International Conference

3. Hozumi, H., and Hasegawa, T. (2001) A Study on a seamless and High Speed Road-to-Vehicle Communication system. Vehicular Technology Conference IEEE VTS 54th Volume 1

4. Hyunseo, O., Chungil, Y., Ahn, D., and Cho, H. (1999) 5.8 GHz DSRC Packet Communication System for ITS Services Vehicular Technology Conference. VTC 1999 - Fall. IEEE VTS 50th Volume 4

5. Jiang, D., Taliwal, Meier, V., Holfelder, W., and Herrtwich, R. (2006) Design of 5.9 ghz dsrcbased vehicular safety communication.Wireless Communications, IEEE Volume 13

6. Kukshya, V., and Krishnan, H. (2006) Experimental Measurements and Modeling for Vehicleto-Vehicle Dedicated Short Range Communication (DSRC) Wireless Channels Vehicular Technology Conference, 2006. VTC-2006

7. Mar, J., Lung, T., Lin, Y., and Kuo, C. (2008) Design of a software defined radio channel simulator for mobile communications: Performance demonstration with DSRC for different vehicle speeds. Communications, Circuits and Systems ICCCAS 2008. International Conference

8. Singh, J.P., Bambos, N., Srinivasan, B., and Clawin, D. (2002) Wireless LAN Performance Under Varied Stress Conditions in Vehicular Traffic Scenarios. Vehicular Technology Conference,. Proceedings. VTC 2002-Fall. 2002 IEEE 56th Volume 2

9. Yuan, R. (1997) North American dedicated short range communications standard for Intelligent Transportation System. ITSC 97. IEEE Conference

10. Boongrapue, N., Panwai, S., and Hiripai, C. (2010). Drive-Through Toll Collection System: Impact Evaluation. The 2nd ASEAN Civil Engineering Conference. 2ACEC.

11. Panwai, S., Boongrapue, N., and Haripai, C. (2010). Mitigating Traffic Congestion by New Drive-Through Toll Collection System. The 15th National Convention on Civil engineering. NCCE15.

12. Surawong, W., Pithakpanich, N., Kongritti, N., Panwai, S. (2011) Environmental Impact Assessment for Traffic Flow at Chalong Rat Expressway Using Life Cycle Assessment. The 16th National Convention on Civil Engineering. NCCE16.

ประวตผเขยนนายวฒชย เกษรปทมานนท

• ส�าเรจการศกษาสาขาวศวกรรม-ศาสตรบณฑต และวศวกรรมศาสตร-มหาบณฑต สาขาวศวกรรมไฟฟ า จากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

• ปจจบน ต�าแหนงวศวกร ส�านกวจยและพฒนาระบบทางพเศษ การทางพเศษ

แหงประเทศไทย


68

ไฟฟาสอสารและคอมพวเตอร

CommunicationEngineering& Computer

นายกร พวงนาคส�านกวจยและพฒนาวศวกรรมระบบทางพเศษ การทางพเศษแหงประเทศไทย

ระบบ Sensor Network เพอการเปรยบเทยบประโยชนในการเดนทางบนทางพเศษกบถนนระดบดน

บทน�ำในปจจบนการทางพเศษแหงประเทศไทย (กทพ.)

ไดด�าเนนการพฒนาระบบประเมนและตดตามการเดนทาง

บนทางพเศษเทยบกบถนนระดบดน โดยเปนการประยกต

ใชเทคโนโลยรปแบบ Network Sensor ทมในปจจบน

รวมกนกบ GPS (Global Position Satellite), OBD-II

(On Board Diagnostic), Webcam และ 3G Air Card

เขามาท�างานรวมกน เพอน�ามาใชประเมนผลของสภาวะ

ตาง ๆ ทจะเกดขนระหวางการเดนทาง ทงนเพอศกษา

พฤตกรรมการขบข (Driving Behavior) และรายงาน

สภาพการจราจรทงบนทางพเศษและบนถนนระดบดน

ท�าใหทราบขอไดเปรยบโดยตรงจากการใชระบบทางพเศษ

เปรยบเทยบกบถนนระดบดนในดานตาง ๆ

ประวตควำมเปนมำ“โครงการศกษาทดสอบการขบขอยางสะดวก

ประหยด ปลอดภยและหวงใยสงแวดลอม บนทางพเศษ

เปรยบเทยบกบถนนระดบดน โดยใชเทคโนโลย ITS”

[1] ใน พ.ศ. 2553 ของ กทพ.เปนการศกษาและทดสอบ

การขบขบนทางพเศษเปรยบเทยบกบถนนระดบดนโดยใช

GPS Data Logger ในกระบวนการทดสอบของโครงการ

นน�าขอมลการเดนทางทถกบนทกไวเขาสกระบวนการ

วเคราะหผลการทดสอบบน Microsoft Excel เพอแสดง

ถงความเรวในการเดนทางเฉลย ระยะเวลาในการเดนทาง

การประหยดคาน�ามนเชอเพลง ความปลอดภยใน

การเดนทางและการลดมลพษทางอากาศ เมอเปรยบเทยบ

กนระหวางการเดนทางบนทางพเศษกบถนนระดบดน

กระบวนการท�างาน แสดงในรปท 1 ซงในระหวางการท�างาน

จะพบวามป ญหาในเรองของจ�านวนคนทต องใช ใน

การทดสอบจ�านวนมาก

รปท 1 กระบวนการท�างานของโครงการใน พ.ศ. 2553

ตอมาใน พ.ศ. 2554 ทมนกวจยและผรวมทดสอบ

ไดร วมกนออกแบบและน�าเสนอแนวคดการพฒนา

นวตกรรมการทดสอบและบนทกผลการทดสอบการขบข

แบบบรณาการ ทมประโยชนตอสงคม [2] โดยประกอบ

ไปดวยการปรบปรงระบบการทดสอบและระบบการรายงาน

ผลการทดสอบ เพอลดขนตอนในการปฏบตงานและกอใหเกด

การใชประโยชนจากขอมลทมอยางสงสด ดงแสดงในรปท 2

บทความนน�าเสนอขอมลทางเทคนคและผลการด�าเนนการ

ของนวตกรรมทพฒนาขน เพอการเกบขอมลส�าหรบ กทพ.

รปท 2 กระบวนการท�างานของโครงการใน พ.ศ. 2554



กำรออกแบบระบบประเมนการขบขอจฉรยะจะถกออกแบบเปน

3 สวน ซงประกอบไปดวยสวนอปกรณตดตอ ตรวจวด

และควบคม สวนโปรแกรมบนทกและควบคมการเชอมตอ

และสวนโปรแกรมวเคราะหผลการทดสอบ โดยมโครงสราง

ของระบบดงรปท 3 โดยในรายละเอยดของแตละสวน

ประกอบดงทจะถกกลาวถงตามล�าดบดงน

รปท 3 โครงสรางทางภาพรวมของระบบประเมนการขบข

สวนอปกรณตดตอและตรวจวดจะประกอบไปดวย

• อปกรณ ODB-II รน EML327 จ�านวน 1 ชด

ท�าหนาทแปลงสญญาณการเชอมตอระหวาง ECU (Engine

Control Unit) ของรถยนตกบ USB Port ของคอมพวเตอร

ทความเรวการสอสาร 38,400 bps โดยมรปแบบ

การตดตอการสอสารดงแสดงในรปท 4 ซงจะสามารถใช

ชดค�าสงในการสอสารไดตามมาตรฐาน On Board Diagnostic

Parameter IDs (OBD-II PIDs) [3]

รปท 4 การเชอมตอ OBD-II ผาน Hyper Terminal

• อปกรณ GPS Data Logger ยหอ GlobalSat

รน DG-100 จ�านวน 1 ชด ท�าหนาทรบสญญาณดาวเทยม

เพอใชในการระบพกดต�าแหนงบนพนโลกและอางองเวลา

แบบ Time Stamp สอสารผานพอรตอนกรมทความเรว

การสอสาร 115,200 bps บนการเปลยนแปลงขอมล 1 Hz

โดยมตวอยางการทดสอบเชอมตอดงแสดงในรปท 5

รปท 5 การเชอมตอ GPS ผาน Hyper Terminal

• อปกรณ Webcam ยหอ Logitech รน C250m

จ�านวน 3 ชด ท�าหนาทบนทกภาพหนารถยนตทท�า

การทดสอบเพอใชในการศกษาลกษณะการขบขและบนทก

สภาพการจราจรในรปแบบภาพถายมมกวางทความเรว

1 ภาพตอวนาท

• อปกรณ Inverter ยห อ BELKIN ร น

F5L026ak85W จ�านวน 1 ชด ท�าหนาทแปลงสญญาณ

ไฟฟากระแสตรง 12 โวลต เปนไฟฟากระแสสลบ 220

โวลต เพอจดจ�าหนายใหแกคอมพวเตอรแบบพกพา

• อปกรณ USB HUB ยหอ BELKIN รน F4U040sa

จ�านวน 1 ชด ท�าหนาทขยายพอรตเชอมตอ USB แบบ

2.0 เพมจ�านวน 4 พอรต และ

• อปกรณ Notebook ยหอ HP รน nx9005

จ�านวน 1 เครอง ท�าหนาทตดตอและควบคมจงหวะ

การท�างานของอปกรณการตรวจวดทงระบบ โดยอปกรณ

ทงหมดจะถกเชอมตอดงแสดงในรปท 6 พรอมลกษณะ

ทศทางในการเชอมตอและสอสาร

รปท 6 การเชอมตออปกรณตดตอตรวจวดและควบคม


70

สวนโปรแกรมบนทกและควบคมการเชอมตอท�าหนาท

เชอมตออปกรณตาง ๆ ทถกตดตงไว โดยการเชอมตอ

อปกรณแตละชนดตองอาศยเครองมอในการตดตอ ซง

ในการออกแบบไดมการเลอกเครองมอในการเชอมตอดงน

• การเชอมตออปกรณ Webcam ถกเลอกใช

เครองมอในการเชอมตอชนด ActiveX ชอ VideoOCX และ

• การเชอมตอ GPS Module และ ODB-II เลอกใช

เครองมอในการเชอมตอชนด ActiveX ชอ MSComm32

ทอตราความเรวสอสาร 115200 และ 38400 bps

ตามล�าดบ โดยมโครงสรางการแกปญหาและควบคม

จงหวะการท�างานดงรปท 7

ซงขอมลจากอปกรณทเชอมตอจะถกบนทกขอมล

อยในรปแบบฐานขอมลชนด MYSQL พรอมกบการบนทกภาพ

ตามวนทและชวงเวลา

ขอมลทถกบนทกในระหวางการทดสอบทงหมด

จะถกโอนถายเขาสเครองแมขายหลกหลงการทดสอบ

เพอใชในการประเมนมลพษทางอากาศและความคมคา

ในการเดนทาง ระหวางการทดสอบจะมการประเมนความเรว

ในการเดนทางเฉลยและชวงเวลาในการเดนทางสงใหแก

เครองแมขายภายใน กทพ. เพอท�าการน�าเสนอการรายงานผล

ปรมาณจราจรผานระบบเวบไซต

รปท 7 การออกแบบโปรแกรมบนทกและควบคม

สวนโปรแกรมวเคราะหผลการทดสอบท�าหนาท

รวบรวมขอมลการทดสอบทงหมด เพอน�าเขาสกระบวนการ

วเคราะหผลการทดสอบและสรปผลใหอยในรปของกราฟ

และตารางสรปผล อกทงยงรองรบการเชอมตอระยะ

ไกลระหวางการทดสอบ เพอน�าขอมลความเรวเฉลย

ในการเดนทางมาแสดงผลพรอมภาพถายสถานการณ

บนเสนทางจากต�าแหนงหนารถยนตคนทใชในการทดสอบ

โปรแกรมวเคราะหผลการทดสอบนถกพฒนาในรปแบบ

Web Application ภาษา PHP รวมกบการเชอมตอฐานขอมล

MYSQL บนเครองแมขาย

กำรพฒนำการพฒนาระบบตามการออกแบบขางตนประกอบ

ไปดวยงาน 2 สวน ไดแก สวนการจดเตรยมอปกรณ

ตดตอและตรวจวดดงแสดงในรปท 8 และสวนการพฒนา

โปรแกรมบนทกและควบคมการเชอมตอดงแสดงในรปท 9

รปท 8 การเชอมตออปกรณตรวจวดเบองตน

สวนโปรแกรมบนทกและควบคมการเชอมตอทถก

ออกแบบและพฒนาจะสามารถรายงานผลขอมลการบนทก

ระหวางการทดสอบใหแกผด�าเนนการ ขอมลดงกลาว

ประกอบไปดวย พกดต�าแหนงบนพนโลก (Eo), พกด

ต�าแหนงบนพนโลก (No), ความสงจากระดบน�าทะเล

(m), ความเรวในการเคลอนททางต�าแหนง (Km/hr), วนท

และเวลาโลกจากดาวเทยม, อตราการท�างานของรอบ

เครองยนต (rpm), ความเรวรถยนต (Km/hr), อตรา

แรงอดอากาศ (g/s), ปรมาณมวลของออกซเจน (%),

อณหภมเครองยนต (Co), ปรมาณการใชน�ามนเชอเพลง

(Km/L), ปรมาณการปลอยกาซ CO (g/s), ปรมาณ

การปลอยกาซ CO2 (g/s), ปรมาณการปลอยกาซ NOX

(g/s) และปรมาณการปลอยกาซ HC (g/s) [4] พรอมทง

การแสดงแผนทประกอบการทดสอบเพอใชเปนขอมล

ประกอบการปฏบตงาน ดวยรปลกษณทงายตอการใชงาน

รปท 9 โปรแกรมบนทกและควบคมการเชอมตอ



สรปผลกำรทดสอบ ในการศกษาและส�ารวจเพอเปรยบเทยบความสะดวก

ระหวางการใชทางพเศษและถนนระดบดน พบวา การใช

ทางพเศษในแตละเสนทางจะกอใหเกดประโยชนทางตรง

ในดานเวลา ดานคาน�ามนเชอเพลง ดานเสยงรบกวน และ

ดานความเสยงตอการเกดอบตเหตนอยกวาการใชถนน

ระดบดน ดงแสดงในตารางท 1 เมอพจารณาจากคาน�ามน

เชอเพลงแกสโซฮอล 91 มลคา 35.54 บาทตอลตร

ณ เดอนมถนายน พ.ศ. 2554 และมลคาเวลา 169.45

บาทตอ PCU-HR (พ.ศ. 2554)

จากผลการทดสอบจะแสดงใหเหนถงประโยชนและ

ประสทธภาพของการใช Multi Sensor ในงานของ กทพ.ดงท

น�าเสนอ โดยนวตกรรมนสามารถทจะลดขนตอนและเวลา

ในการท�างาน ลดจ�านวนผปฏบตงาน ลดความผดพลาด

ทอาจจะเกดขนจากผปฏบตงานได และยงเพมความสามารถ

ในดานประยกตใชขอมลทไดจากการปฏบตงานไดอกดวย

เอกสารอางอง[1] โครงการศกษาทดสอบการขบขอยางสะดวก ประหยด

ปลอดภยและหวงใยสงแวดลอม บนทางพเศษเปรยบเทยบกบถนน ระดบดน โดยใชเทคโนโลย ITS, 2553, กทพ.

[2] โครงการศกษาทดสอบการขบขอยางสะดวก ประหยด ปลอดภยและหวงใยสงแวดลอม บนทางพเศษเปรยบเทยบกบถนน ระดบดน โดยใชเทคโนโลย ITS, 2554, กทพ.

[3] http://en.wikipedia.org/wiki/OBD-II_PIDs[4] Victoria Transport Policy Institute (Australia)

ตารางท 1 ผลการทดสอบการขบขบนทางพเศษเปรยบเทยบกบถนนระดบดน

ประวตผเขยนนายกร พวงนาค

การศกษา • วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวศวกรรมคอมพวเตอร

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง พ.ศ. 2554

• วศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวศวกรรมคอมพวเตอร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง พ.ศ. 2549

ปจจบน • วศวกร 4 แผนกทดสอบ ควบคมและพฒนามาตรฐาน

ส�านกวจยและพฒนาวศวกรรมระบบทางพเศษ การทางพเศษแหงประเทศไทย

ทางพเศษ

เวลาการเดนทาง คาน�ามนเชอเพลง เทยบกบระดบดน (นอยกวา)

นาท บาท % ลตร บาท % Acceleration noise (%)

อบตเหต (%)

1. ฉลองรช 18 48.78 51.27 0.057 4.86 21.19 0.88 0.235

2. ศรรช 23 62.01 46.27 0.670 23.65 35.66 2.21 14.285

3. เฉลมมหานคร 65 174.93 68.94 0.938 35.08 54.51 20.375 38.13

4. บรพาวถ 1 2.69 4.42 0.648 22.98 8.56 11.29 3.325

5. อดรรถยา 15 40.59 37.57 0.277 10.59 6.37 5.68 1.735

6. บางนา-อาจณรงค 14 37.45 35.01 0.477 17.12 27.54 4.94 1.44

7. กาญจนาภเษก 25 31.40 44.80 0.199 3.70 0.74 0.21 5.61

การประหยดเฉลย 23 56.83 41.18 0.225 9.23 22.08 5.57 3.81


72

พลงงาน

Energy

การศกษาการผลตไฟฟาจากพลงงานลมในประเทศไทย(ตอนท 4) การผลตไฟฟาจากกงหนลมขนาดก�าลงผลต 1.5 MW ของการไฟฟาสวนภมภาค (1)

1. บทน�ำจากบทความทแลวเราไดกลาวถงเทคโนโลยของ

กงหนลมผลตไฟฟา โดยเนนเฉพาะเทคโนโลยการผลต

ไฟฟาทมใชงานอยในทองตลาด ส�าหรบในบทความน

ไดกลาวถงผลการด�าเนนงานการตดตงกงหนลมขนาด

ก�าลงผลตไฟฟา 1.5 MW ทตดตง ณ บรเวณชายหาด ต�าบล

จะทงพระ อ�าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา โดยกงหนลม

ดงกลาวไดเรมจายไฟขนานเขาระบบจ�าหนายไฟฟาของ

การไฟฟาสวนภมภาคตงแตเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2554

ลกษณะการจายไฟของกงหนลมในชวงทผานมาสามารถ

ผลตและจายพลงงานไฟฟาไดอยางตอเนอง ผลการจายไฟ

เปนไปตามทคาดการณไว และชวยเสรมความมนคง

ดานพลงงานไฟฟาใหแกระบบจ�าหนายของการไฟฟา

สวนภมภาคไดเปนอยางด อกทงยงเปนการศกษาดงาน

การผลตไฟฟาดวยพลงงานลมใหแกนกเรยน นสต

นกศกษา และบคคลทวไป โดยมคณะผสนใจเขาศกษาดงาน

เปนจ�านวนมาก

2. แนวควำมคดพลงงานลมเปนพลงงานจากธรรมชาตทสะอาด

สามารถน�ามาใชในการผลตไฟฟาไดโดยไมกอใหเกด

ผลกระทบตอสงแวดลอม ถงแมว าประเทศไทยจะ

ไมมศกยภาพพลงงานลมในทกพนท แตกมบางพนท

ท มศกยภาพพลงงานลมสามารถน�ามาผลตไฟฟาได

โดยการตดตงกงหนลมผลตไฟฟาตองพจารณาพนทท

เหมาะสมไมขดตอกฎหมาย สามารถใชประโยชนพนทได

ดงนน การไฟฟาสวนภมภาคจงไดเรมด�าเนนโครงการศกษา

ศกยภาพพลงงานลมในพนทชายฝงทะเลภาคใต ซงไดรบ

นายศภกร แสงศรธรกองพฒนาระบบไฟฟา ฝายวจยและพฒนาระบบไฟฟา การไฟฟาสวนภมภาคอเมล : [email protected]

เงนสนบสนนจากกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน

ส�านกงานนโยบายและแผนพลงงาน เพอเปนคาใชจาย

ในการด�าเนนโครงการ โดยไดตดตงเครองวดความเรวลม

ทระดบความสง 40 เมตร 30 เมตร และ 20 เมตร

ในพนท 4 จงหวดภาคใตทตงอยชายฝงทะเลดานตะวนออก

และชายฝงทะเลดานตะวนตก ไดแก แหลมตะลมพก

อ�าเภอปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช บรเวณชายหาด

อ�าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา แหลมปะการง อ�าเภอ

ตะกวปา จงหวดพงงา และบรเวณชายหาดบานราไวเหนอ

อ�าเภอทงหวา จงหวดสตล จากผลการเกบรวบรวมขอมล

เปนระยะเวลา 2 ป (พ.ศ. 2545–2546) พบวาทบรเวณ

ชายหาด อ�าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา เปนพนททม

ศกยภาพพลงงานลมเหมาะสมทจะผลตไฟฟาได โดยม

คาความเรวลมเฉลย 5.64 เมตรตอวนาท หลงจากนน

การไฟฟาสวนภมภาคจงไดด�าเนนการโครงการตอเนอง

เปนการตดตงกงหนลมผลตไฟฟาจายขนานเขาระบบ

จ�าหนาย โดยไดรบเงนสนบสนนบางสวนจากกองทนเพอ

สงเสรมการอนรกษพลงงานอกเชนกน

จากขอมลความเรวลมทไดจดเกบและรวบรวมไว

เปนเวลา 2 ป ท�าใหทราบวาคาความเรวเฉลยทอ�าเภอ

สทงพระ จงหวดสงขลา มคาเทากบ 5.64 เมตรตอวนาท

ซงเพยงพอทจะตดตงกงหนลมผลตไฟฟาได แตกไมใช

ความเรวลมทแรงมากนก ดงนนการออกแบบเลอกกงหนลม

ผลตไฟฟาใหเหมาะสมกบคาความเรวลมเฉลยนจงส�าคญ

อยางมาก เพอใหไดพลงงานไฟฟาทผลตไดมากทสด โดย

กงหนลมทด�าเนนการตดตงตองมประสทธภาพในการผลต

ไฟฟาด คาใชจายในการบ�ารงรกษาต�า งายตอการซอมบ�ารง



รปท 1 ลกษณะการตดตงเครองวดพลงงานลม

รปท 3 Wind Rose

รปท 4 สวนประกอบของกงหนลม

รปท 5 ลกษณะเครองก�าเนดไฟฟาแบบ Modular

รวมทงตองมการตรวจตดตามในต�าแหนงทห างจาก

จดทตงโครงการได นอกจากนจะตองค�านงถงผลกระทบ

สงแวดลอมและวถการด�ารงชวตของชาวบานในละแวกท

โครงการตงอย โดยโครงการตองไมท�าใหวถการด�ารงชวต

ของชาวบานเกดการเปลยนแปลงในทางลบ

3. เทคโนโลยกงหนลมทด�ำเนนกำรในการตดตงกงหนลมทอ�าเภอสทงพระ จงหวด

สงขลาน การไฟฟาสวนภมภาคไดเลอกกงหนลมแบบ Direct

Drive Gearless Permanent Magnet Synchronous

Generator ซงมขอดคอ เปนกงหนลมทมประสทธภาพสง

ท�างานทความเรวลมต�า คาบ�ารงรกษาต�า มการสญเสย

ทางกลนอย โดยกงหนลมดงกลาวมขนาดก�าลงการผลต

ไฟฟา 1.5 MW ความยาวของใบพดแตละใบยาว 37 เมตร

ความเรวลมเรมหมนท 3 เมตรตอวนาท ความเรวลม

ทพกดของเครองก�าเนดไฟฟาท 11.5 เมตรตอวนาท

ความเรวลมทกงหนลมหยดท�างานท 25 เมตรตอวนาท

และมความสงของเสาเปน 80 เมตร นอกจากน กงหนลม

ดงกลาวยงมขอดอกประการคอ มขดลวดไฟฟาจ�านวน 2 ชด

ขนาดผลตไฟฟาชดละ 750 kW ซงหากมขดลวดชดใด

ชดหนงเสย กงหนลมกยงสามารถผลตไฟฟาไดจากขดลวด

ชดทเหลอ

รปท 2 คาความเรวเฉลยรายเดอน


74

รปท 6 ชดจายไฟเชอมตอระบบจ�าหนายไฟฟา

รปท 8 ฐานรากขนาด 0.4 x 0.4 เมตร

ยาว 22 เมตร จ�านวน 67 ตน

รปท 9 Tower Anchor Bolts ตอเชอมกบตะแกรงฟตตง

รปท 10 ฐานรากเมอกอสรางแลวเสรจ

4. กำรตดตงกงหนลมในการตดตงกงหนลมจะเรมจากการกอสราง

ฐานรากเพอรองรบเสา และ Nacelle ของกงหนลม ตดตง

เหลกเสรมตะแกรงฟตตง ท�าตอมอ เดนทอรอยสายไฟ

ระบบกราวด และงานเทคอนกรตฐานรากและตอมอ

ซงแสดงไดตามรปท 8

หลงจากทด�าเนนการกอสรางฐานรากแลวเสรจ

จะด�าเนนการถมดนกลบและปรบสภาพพนทโดยรอบเพอ

เตรยมส�าหรบการตดตงกงหนลม รอจนคอนกรตมการแขงตว

จงเรมด�าเนนการตดตงเสาและอปกรณอน ๆ

หลงจากทตดตงกงหนลมแลวเสรจตอไปกจะเปน

การเดนสายระบบไฟฟาเพอเชอมตอกบระบบจ�าหนาย

ไฟฟา เมอทกอยางด�าเนนการแลวเสรจกงหนลมกพรอม

ทจะจายไฟขนานเขาระบบจ�าหนาย ส�าหรบในฉบบหนา

จะกลาวถงผลการจายไฟและการมสวนรวมของชมชน

ในการผลตไฟฟาจากกงหนลม

รปท 12 การตดตงเสากงหนลมทอนท 2 และทอนท 3

รปท 13 การตดตงเสากงหนลมทอนท 4 Nacelle

เครองก�าเนดไฟฟาและใบกงหนลม

รปท 7 กราฟก�าลงไฟฟาของกงหนลมทตดตง

รปท 11 การตดตงเสากงหนลมทอนท 1



จบตาด CropWatch ของจนและความพยายามของนกวจยในไทย

บทน�ำในภาคการเกษตร หากเราสามารถประมาณ

ผลผลตทางการเกษตรไดอยางแมนย�า กยอมจะเปน

ประโยชนอยางมากตอการวางแผนการเพาะปลกไปจนถง

การแปรรปสนคาเกษตร การส�ารวจภาคพนดนกเปน

หนงวธในการประมาณดงกลาว อยางไรกตามยอมใช

แรงงานคนและเวลาเปนจ�านวนมาก ในทางตรงกนขาม

การส�ารวจโดยดาวเทยมกเปนอกวธหนง แตในประเทศไทย

ซงมเมฆปกคลมมาก เปนททราบกนโดยกวางขวางวา

เราไมสามารถใชรปถายดาวเทยมไดตลอดทงป ขอจ�ากด

ดงกลาวท�าใหการส�ารวจสารสนเทศภมศาสตรเปนปญหา

ปลายเปดทนกวจยหลายแหงก�าลงเพยรพยายามแกไข

กนอย

China CropWatch System (CCWS) [1] กเปน

พนธกจวจยอนหนงในเรองดงกลาวของทางรฐบาลจน ซง

ด�าเนนการมากวา 10 ป โดย Institute of Remote Sensing

Application (IRSA) แหง Chinese Academy of Science

(CAS) CCWS ไดด�าเนนการหลายอยาง อาท ตรวจสอบ

การเจรญเตบโตของพช ตรวจสอบภาวะแหงแลง ประมาณการ

ผลตพชพนธธญญาหาร วางแผนการเพาะปลก พยายาม

สรางสมดลระหวางอปสงคกบอปทานผลผลตการเกษตร

ตลอดจนแจงเตอนเกษตรกรถงภาวะตาง ๆ

แนวทางหนงท CCWS ใชคอการส�ารวจภาคพนดน

อยางอตโนมต โดยระบบตวนมชอวา GVG [2] GVG

ประกอบดวยการใช GIS Video และ GPS ดงแสดงในรปท 1

จากขอมลลาสดททางการจนเปดเผย GVG เรมมการใช

เทคโนโลยค�านวณขนาดพนทโดยแบงรปทถายจากกลอง

วดโอเปนตารางขนาดเทากน ดงแสดงในรปท 2 การทจน

ท�าเชนนได (แมสภาพถนนจะลาดชนตางกน) กโดย

รปท 1 GVG ของ CCWS แหลงทมาจาก [1]

รปท 2 วทศนคอมพวเตอรของ GVG แหลงทมาจาก [1]

เทคโนโลยและนวตกรรม

Technology& Innovation

มต รจานรกษ, สรางครกษ สทธวรรวรรณ และพงศธร อภรป

การตดตงกลองเขากบมอเตอร มอเตอรนจะท�าหนาท

ปรบใหรปอยในมมเดมเสมอ อยางไรกตามการใชมอเตอร

ยอมมการหนวงเวลา ท�าใหตารางทตลงไปบนรปม

ความถกตองไมเพยงพอ


76

ทางคณะวจยของเราไดพยายามแกปญหาดงกลาว

ของ GVG ในจนดวยการพลกมมมองใหม แทนทจะบดรป

ใหอยในมมมองเดมเสมอดวยมอเตอร เราไดพฒนาอลกอรทม

วทศนคอมพวเตอรรวมกบเซนเซอรทศทาง (ใชทงอปกรณ

ส�าเรจรปและอปกรณทออกแบบวงจร/โปรแกรมเอง)

ดงรปท 3 บดรปใหอยมมบนเสมอ ในรปมมบนนยอมได

มมมองทตงฉากกบระนาบทองทง จากนนไดหาอตราสวน

ระหวางหนวยพกเซลตอหนวยเมตรเมอมมกลอง/ความสง

ของกลองจากพนเปลยนไป ท�าใหสามารถประมาณขนาด

พนทไดแมถนนมความลาดชนตางกน สมมตฐานจะ

คลายกบ GVG คอ พนททจะวดขนาดตองเปนพนทระนาบ

ตงฉากกบทศแรงดงดดของโลก

มองคความรยอย ๆ มากมายประกอบกนอย ส�าหรบ

ผทไมมพนฐานกจะไดความรในศาสตรดงกลาวไปในตว

โดยเฉพาะผสนใจการปรบเทยบอปกรณดานวทศนจะได

ประโยชนอยางมาก ผเขยนจะขามคณตศาสตรทหาอานได

จากต�าราอน ๆ ไปพอสมควร คงไวเฉพาะทจ�าเปนใน

การอธบายงานวจยน

ขนตอนปรบเทยบส�าหรบขนตอนทหนง เราใชอลกอรทมของ Open

Source Computer Vision Library (OpenCV) ในการปรบ

เทยบพารามเตอรของกลองเรยกวา Intrinsic Parameters

ซงประกอบดวย Focal Length, Optical Axis และ Distortion

Parameters โดยใชวตถทรขนาดแนนอน อาท ตาราง

หมากรก ดงรปท 5 สาเหตทตองหาพารามเตอรดงกลาว

กเพราะ 1) พารามเตอรสวนหนงจ�าเปนส�าหรบการแกไข

ความโคงของเลนส ท�าใหประมาณขนาดพนทไดถกตอง

มากขน และ 2) พารามเตอรอกสวนหนงจ�าเปนส�าหรบ

อลกอรทมการบดรป ซงคาปรบเทยบพารามเตอรเหลาน

ไดแสดงไวดงตารางท 1 ความหมายตาง ๆ ของพารามเตอร

เหลานสามารถอางองไดจากหนงสอวทศนคอมพวเตอร

ตารางท 1 พารามเตอรของกลอง

Parameters Values

Intrinsic Parameters fx = 1038.71, f

y = 1037.18

cx = 471.87, c

y = 361.42

Distortion Parameters k1 = -0.243, k

2 = 0.14, k

3=0

p1 = -0.0031 p

2 = -0.004836

รปท 3 การตดตงกลองรวมกบเซนเซอรทศทาง

รปท 5 ตารางหมากรกทใชในการปรบเทยบกลอง

รปท 4 พกดของกลองเทยบกบแกนของโลก

กระบวนการประกอบดวย 3 ขนตอน คอ หนง การปรบ

เทยบกลอง และปรบเทยบระหวางกลองกบเซนเซอร สอง

บดรปเปนรปมมบนโดยใชขอมลมมจากเซนเซอรทศทาง

มาปอนใหแกอลกอรทมวทศนคอมพวเตอร และ สาม

เทยบหนวยพกเซลในกลองเปนหนวยเมตรในโลก

ค�าอธบายวธการตอจากนจะสนกมากส�าหรบผทม

พนฐานดานวทศนคอมพวเตอรหรอดานหนยนต เพราะ



หลงจากนนกท�าการปรบเทยบระหวางกลองกบ

เซนเซอรทศทาง การปรบเทยบทสองนจะท�าการหา

มมชดเชยระหวางกลองกบเซนเซอร กลาวคอ ในการบดรป

เราตองใชมมจากเซนเซอร อยางไรกตามเซนเซอรไมได

ขนานกบกลอง 100% ท�าใหรปทบดดวยมมจากเซนเซอร

ไมใชรปมมบน เมอไมใชรปมมบนยอมไมสามารถหาพนท

ระนาบในหนวยเมตรกซ

เพอชดเชยการตดตงกล องกบเซนเซอร ท ไม

สมบรณแบบ เมตรกซหมนทไดจากเซนเซอร (Rsensor)

จะตองแปลงเปนเมตรกซหมนของกลอง (Rcamera)

โดยหาเมตรกซหมนชดเชย (Roffset) ในการปรบเทยบ

วธการหนงทชวยใหคาความผดพลาดระหวางอปกรณ

ทงสองลดลงนอยทสดคอวธก�าลงสองนอยสด อลกอรทม

ทเราเลอกใชคอ Iterative Least Square (ILS) ซงสามารถ

เขาใจไดงาย (กวาการอธบาย) จากสมการชดดานลางน

(1)

ซงสามารถเขยนแทนไดโดย (2)

(2)

ซงสามารถจดรปใหมเพอใช ILS ตาม (3)

(3)

เพอจะเขาใจ ILS ไดงาย เรามายอ (3) เปน (4)

(4)

ในทนจะเหนไดวาพารามเตอรทเราตองการปรบเทยบ

(Roffset) คอ O ใน (4) ในเชงก�าลงสองนอยสดแลว O

สามารถหาไดจาก (5)

(5)

อยางไรกตามเราไมสามารถใชเพยง (5) ในการแก

สมการหาตวแปรทง 9 ตวใน O เนองจากจ�านวนตวแปร

มมากกวาสมการ นจงเปนทมาของ ILS ดงแสดงใน (6)

จะเหนไดวามจ�านวนสมการเพมขนตามจ�านวนชดของ

M/N แตจ�านวนตวแปรเทาเดม ในการใช ILS เราสามารถ

เลอกจ�านวนชดของ M/N ไดมากเทาทตองการ เพอให

ปรบเทยบคา O ไดถกตองมากยงขน

(6)

เรมเหนรปแลวใชไหมครบวา การปรบเทยบอปกรณ

วทศนกบเซนเซอรทศทางเขาหากนไมไดยากอยางทคด

จากชดสมการดานบน บางคนกอาจสงสยวา

ในการหาคา O นน Rsensor กยอมจะหาไดโดยตรงจากคา

ทเซนเซอรสงมา แต Rcamera ละจะหาอยางไร Rcamera

นไดจากการวางวตถปรบเทยบ อาท ตารางหมากรกใหขนาน

กบพนโลก แลวให OpenCV คนคามมของวตถปรบเทยบมา

ในเวลาเดยวกนกบทอานคามมจากเซนเซอรครบ

ขนตอนบดรปหลงจากไดระบบกลองทปรบเทยบกบเซนเซอร

ทศทางแลว ตอมาคอการบดรป การบดรปเปนกญแจส�าคญ

ในการหาขนาดพนทในโลกจรง เนองจากเปนการแปลงรป

ทถายไดเปนอกมมมองหนง ในทนมมมองทใชคอมมมอง

ดานบน (Top view) ดงทกลาวไวแลววาสามารถนบจ�านวน

พกเซลแลวแปลงเปนขนาดในโลกจรงไดเลย ลองจนตนาการ

ถงตวเราเปนชางกลองลอยอยบนทงนาสครบ รประนาบ

ท เราถ ายยอมสามารถแปลงจากหนวยพกเซลเปน

หนวยเมตรไดใชหรอไม

กอนจะไดรปมมบนกตองบดรปกอน การบดรป

จะใชเมตรกซตวหนง เรยกวา Homography (H)

ซงถาไมอธบายในทนกจะขาดอรรถรสไปมากทเดยว H

ประกอบดวย Intrinsic parameters (M) ทหาไวใน

บทกอนหนา (รายละเอยดวา M ประกอบดวยอะไรบาง

สามารถเทยบไดจากสมการ (7) กบ (8)) และ Extrinsic

parameters (R|T) R นนคอเมตรกซหมน Rcamera

ซงแปลงคามาจาก Rsensor นนเอง ส�าหรบเวกเตอร

การเลอน T นนเราไดศกษาคนพบคาทเหมาะสมดงจะ

กลาวตอไป


78

ความสมพนธระหวางจดในโลกจรง (Q) กบจดบน

ระนาบกลอง (q) พรอมพารามเตอรแปลงหนวย (s)

เปนดง (7) และเขยนกระจายไดเปน (8)

(7)

(8)

หากวตถทสนใจเปนระนาบ อาท ทองทง ในแอปพลเคชน

ของเรา จะพบวาคา Z หรอความสงของระนาบเทากนเสมอ

ซงถาเราก�าหนดใหเปนศนย จะเปลยนเปน และได

สมการชดใหมเปน (9)-(10) ซงกคอ Homography นนเอง

(9)

(10)

ในการบดรป ผอานเดาถกไหมวาเราแปลงจาก q

เปน หรอ เปน q ค�าตอบทถกตองคอ q เปน ครบ

นนคอแปลงจากรประนาบเฉยง ๆ ในกลองเปนรปทสวน

ตาง ๆ ในระนาบอยหางจากผสงเกตเทา ๆ กน ดงรปท 7

(11)

ในทนเรายงไมสนใจคา s ครบ เพราะเดยวจะม

การแปลงหนวยดวยการปรบเทยบวากพกเซลเปนกตาราง

เซนตเมตรอกท

พารามเตอรสวนใหญทใชในการหา (11) นนไดมา

จากบทกอนหนาแลว ทนมาถงตวปญหาแลวครบ นนคอ

T เราไดศกษาพบวาถาคงคา t1, t2 ไวในสมการ จะท�าใหรป

เอาตพตจากการบดมขนาดไมแนนอน เดยวใหญเดยวเลก

ดงแสดงในรปท 6 ท�าใหเทยบหนวยพกเซลเปนหนวยเมตร

ไมได ในขณะทรปทเราอยากไดเปนดงรปท 7

ส�าหรบผทเขาใจเรองการบดรป เราจะมาลองด

สาเหตกนหนอยกได (ผทไมเขาใจกผานไดนะครบ ลกเกน)

หากเราแทนคา (11) ดวย (12)

(12)

แลวพจารณา Extrinsic parameters โดยคงคา

ไวเฉพาะ t1, t2, t3 แยกกนเปน (13)-(15)

(13)

(14)

(15)

แลวพจารณามมบนซายของเมตรกซ คาจาก (15)

เปนคาเดยวทประกอบดวย การหมน การบด และการสเกล

ดงทเราตองการใหเกดขนในการบดรป ในขณะทคาจาก

(13)-(14) ไมไดสงผลอยางทเราตองการ ดงนน เราจะไมใช

คา t1, t2 ในการเลอนรปในแนวแกน x, y แตจะท�าการเลอน

รปดวยเมตรกซการเลอนตางหาก สวน t3 เราคนพบวา

คาทเหมาะสมส�าหรบการสรางรปใหพอดขนาดหนาจอคอ

fx/2 จะท�าใหไดรปมมบนดงรปท 7

รปท 6 อนพตและเอาตพตจากการบดรป

โดยตดคา t1 หรอ t2

รปท 7 อนพตและเอาตพตจากการบดรป และ

ผลการนบพกเซลสทสนใจ โดยใหคา t1 และ t2 เปนศนย



รปท 8 ผลการประมาณดวยสมการเสนตรง

(ก) กอนใช Roffset และ (ข) หลงใช Roffset

(ก)

(ข)

ทเราคนพบ เชน ตองใชเมตรกซการเลอนตางหาก ตองใช

เมตรกซการหมนทปรบชดเชยแลว ฯลฯ ครบ

การใชงานกบพนทจรงกจะตองมการรวมระบบ

เขากบ GPS หรอแมกระทง GIS ดงททางฝงจนท�า ซงทางเรา

กก�าลงพยายามพฒนาอย

เมอพจารณาวาราคาอปกรณอยทต�ากวา 10,000

บาท (เฉพาะกลองกบเซนเซอรทศทาง) และสามารถพฒนา

โปรแกรมบนโอเพนซอรสได รวมทงมความถกตองใน

ระดบหนง ระบบนกคงนาสนใจส�าหรบหลายทานไมนอย

ทเดยว

เอกสารอางอง1. http://www.cropwatch.com.cn/en/index.html2. Tian, Y., Wu, B., Xu, W., Huang, J., Xu, W.: An

Effective Field Method of Crop Proportion Survey in China Based on GVG Integrated System. In: IEEE International Geoscience and Remote Sensing Symposium, vol.6, pp.4028-4030 (20-24 Sept. 2004)

ขนตอนแปลงหนวยการแปลงหนวยจากพกเซลเปนตารางเซนตเมตร

จะงายหนอยครบ คอ ใชบญญตไตรยางศ ดงน พนท

ทตองการหา (A) จะเทยบกบพนททปรบเทยบไวลวงหนา

(K) โดยท A นบขนาดได a พกเซล และ K นบขนาดได

k พกเซล สมการกจะเปนดง (16) ใชไหมครบ

(16)

ทพเศษหนอยคอคาในหนวยพกเซล จะเปลยน

ใหญเลกตามมมของเซนเซอร ซงเราคนพบวาสามารถใช

สมการเสนตรงในการประมาณได ดง (17)

(17)

สมการเสนตรงนจะไดจากการปรบเทยบ กลาวคอ

เราถายรปวตถทรขนาดแนนอน ดงแสดงในรปท 7 แลว

พลอตกราฟระหวางมมทถายกบจ�านวนพกเซล พบวาเปน

ดงรปท 8

นอกจากนยงตองมการพจารณาวาหากความสง

จากกลองถงพนทระนาบเปลยนไป จะสงผลใดตอสมการ

เราคงพอเดาไดวา เมอความสงเพมขนเปนจ�านวนเทาจาก

ความสงทปรบเทยบไว ขนาดในหนวยพกเซลกจะลดลง

ในอตรายกก�าลงสองของจ�านวนเทานน ท�าใหตองชดเชย

ดวยการคณเขาไปดงสมการท (18)

(18)

ลองมาดการทดลองเปรยบเทยบกรณท ใช

Roffset กบไมใชซะหนอยนะครบ พบวาคาความถกตองใน

การประมาณดวยสมการเสนตรงเพมขนจาก 0.9885 เปน

0.9978 สวนความถกตองของการวดขนาดพนทเทยบกบ

ขนาดจรง เพมขนจาก 94.01% เปน 97.86% คอนขาง

สงทเดยว แตทงนเรายงไมไดทดลองกบวตถขนาดใหญ ๆ

นะครบ ไดแคท�าการทดลองกบวตถขนาดเลกดงรปท 7

บทสรปพอจะเหนภาพแลวสวาเราสามารถน�ากลองและ

เซนเซอรทศทางมาใชหาพนทระนาบไดอยางไร เทคนค

หวใจกคอเมตรกซ Homography และกมเทคนคยอย ๆ


ปกณกะ

Variety

80

น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

สวสดคะผอานทกทาน เรองราวทายเลมไฟฟาสาร

ฉบบน ผเขยนขอเกาะกระแสมหากาพยภาพยนตรทก�าลง

จะเขาฉายปลายเดอนตลาคม เรอง Cloud Atlas มาตงเปน

ชอตอนคะ ทงนกเพอน�าเสนอขอมลเกยวกบการพยากรณ

อากาศ แผนทอากาศ ตลอดจนค�าศพททางอตนยมวทยา

ตาง ๆ ทนาสนใจ ส�าหรบประกอบการท�าความเขาใจ

ของทานในการตดตามขาวสารลมฟาอากาศ เพอเตรยม

รบมอกบเหตการณทางธรรมชาตทไมแนวาจะเกดขนซ�าอก

ในปลายปนกไดคะ

1. ระยะเวลาการพยากรณอากาศการพยากรณอากาศ หมายถง การคาดหมายสภาพ

ลมฟาอากาศในอนาคต ซงแบงระยะการพยากรณออกเปน

7 ระยะ ดงน

1.1 ระยะปจจบน (Nowcast)*

คอ พยากรณอากาศส�าหรบชวงเวลาไมเกน

2 ชวโมง หรอ 3 ชวโมงขางหนา**

* หมายเหต; การพยากรณระยะปจจบนทวศวกร

ไฟฟามกใหความสนใจ คอ การคาดหมายต�าแหนงทจะ

เกดฟาผา (Lightning Nowcasting) ซงผเขยนจะน�าเสนอ

เรองนในโอกาสตอ ๆ ไป

** หมายเหต; บางหนวยงานของตางประเทศ

ไดใหค�านยามของ Nowcasting ไวเปนชวงเวลานานถง

6 ชวโมงขางหนา

1.2 ระยะสนมาก (Very short-range Forecast)

คอ การพยากรณอากาศส�าหรบชวงเวลาระหวาง

3 ชวโมง ถง 12 ชวโมงขางหนา

1.3 ระยะสน (Short-range Forecast)


12 ชวโมง ถง 72 ชวโมงขางหนา

1.4 ระยะปานกลาง (Medium-range Forecast)


3 วน ถง 10 วนขางหนา

1.5 ระยะยาว (Long-range Forecast)

คอ การพยากรณส�าหรบชวงเวลาระหวาง 10 วน

ถง 30 วน โดยปกตมกเปนการพยากรณวา คาเฉลย

ของตวแปรทางอตนยมวทยาในชวงเวลานนจะแตกตาง

ไปจากคาเฉลยทางภมอากาศอยางไร

1.6 ระยะนาน (Very long-range Forecast)

คอ การพยากรณอากาศส�าหรบชวงเวลาตงแต

30 วน จนถง 2 ป ซงแบงยอยออกเปน 3 ระยะ

คอ รายเดอน รายสามเดอน และรายฤด

1.7 ภมอากาศ (Climate Forecast)

คอ การพยากรณทนานกวา 2 ปขนไป เรยกวา

การพยากรณภมอากาศ ซงเปนการพยากรณการผนแปร

ของภมอากาศจากคาปกตเปนรายปจนถงหลายสบป

ตลอดจนการพยากรณสภาพภมอากาศในอนาคต โดย

พจารณาทงสาเหตจากธรรมชาตและจากการกระท�าของมนษย



2. ประเภทและวธการพยากรณอากาศหากแบงประเภทของการพยากรณอากาศตาม

วธการทใชเปนหลกในการคาดหมายลกษณะลมฟาอากาศ

จะได 2 ประเภท ไดแก

2.1 การพยากรณเชงจตวสย (Subjective

forecast)

คอ การคาดหมายลกษณะลมฟาอากาศ โดยอาศย

การตดสนใจและทกษะของผพยากรณเปนส�าคญ ทงน

ผพยากรณตองมความรความเขาใจในปรากฏการณและ

กระบวนการตาง ๆ ทเกดขนในบรรยากาศ ซงไดมาจาก

การเฝาสงเกตและการจดบนทก โดยมนษยไดมการสงเกต

ลมฟาอากาศมานานแลว เพราะมนษยอยภายใตอทธพล

ของลมฟาอากาศอยางไมอาจหลกเลยงได จงจ�าเปนตอง

ทราบลกษณะลมฟาอากาศทเปนประโยชนและลกษณะ

อากาศทเปนภย การสงเกตท�าใหสามารถอธบายถงสาเหต

ของการเกดลกษณะอากาศแบบตาง ๆ ได อยางไรกตาม

ความร ความเขาใจเกยวกบลมฟาอากาศนนยงมอย

นอยมาก เมอเทยบกบปรากฏการณของบรรยากาศ

ทมนษยยงไมมความเขาใจอยางเพยงพอ ทงนเพราะ

อตนยมวทยาซงเปนวชาทศกษาเกยวกบบรรยากาศและ

ปรากฏการณทเกยวของนน มการพฒนาดวยวธการทาง

วทยาศาสตรมาไดไมนานนก

2.2 การพยากรณเชงวตถวสย (Objective

forecast)

คอ การคาดหมายลกษณะลมฟาอากาศ โดยอาศย

การประยกตกฎทางพลศาสตร (Dynamics) และ/หรอ

ทางอณหพลศาสตร (Thermodynamics) และ/หรอ

ทางสถตศาสตร เปนหลกส�าคญ ทงนเพอก�าจดสวนท

ตองใชการตดสนใจของผพยากรณออกไป การพยากรณ

เชงวตถวสยจ�าเปนตองมขอมลสภาวะอากาศปจจบน

เพอใชเปนขอมลเรมตนส�าหรบการพยากรณอากาศ

ไดมาจากการตรวจอากาศ

การพยากรณเชงวตถวสยใชเทคนควธตาง ๆ เชน

2.2.1 วธแนวโนม เปนการพยากรณอากาศ

โดยใชทศทางและความเรวในการเคลอนทของระบบ

ลมฟาอากาศทก�าลงเกดขน เพอคาดหมายวาในอนาคต

ระบบดงกลาวจะเคลอนทไปอย ณ ต�าแหนงใด วธนใชไดด

กบระบบลมฟาอากาศทไมมการเปลยนความเรว ทศทาง

และความรนแรง มกใชวธนส�าหรบการพยากรณฝน

ในระยะเวลาไมเกนครงชวโมง

2.2.2 วธภมอากาศ คอ การคาดหมายโดยใช

คาเฉลยจากสถตภมอากาศหลาย ๆ ป วธนใชไดดเมอ

ลกษณะของลมฟาอากาศมสภาพใกลเคยงกบสภาวะปกต

ของชวงฤดกาลนน ๆ มกใชส�าหรบการพยากรณระยะนาน

2.2.3 คอมพวเตอร เปนการใชคอมพวเตอร

ค�านวณการเปลยนแปลงของตวแปรทเกยวของกบสภาวะ

ของลมฟาอากาศ โดยใชแบบจ�าลองเชงตวเลข (Numerical

model) ซงเป นการจ�าลองบรรยากาศและพนโลก

ดวยสมการทางคณตศาสตรทละเอยดออนและซบซอน

โดยขอจ�ากดของวธนคอ ขอมลทใชในการสรางแบบจ�าลอง

ไมไดมรายละเอยดครบถวนเหมอนธรรมชาตจรง

ในทางปฏบต นกพยากรณอากาศมกใชเทคนควธ

พยากรณอากาศหลายวธรวมกนตามความเหมาะสม เพอ

ใหไดผลการพยากรณทถกตองแมนย�าทสดเทาทจะท�าได

ซงการพยากรณอากาศทดควรมการผสมผสานระหวาง

การพยากรณเชงจตวสยและเชงวตถวสยเขาดวยกน

3. ขนตอนการพยากรณอากาศการพยากรณ อากาศม ขนตอนท ส� าคญอ ย

3 ขนตอน ไดแก

3.1 การตรวจอากาศ

เพอใหทราบสภาวะอากาศปจจบน ไมวาจะเปน

การตรวจอากาศผวพน การตรวจอากาศชนบนในระดบ

ความสงตาง ๆ สงส�าคญทตองท�าการตรวจเพอพยากรณ

อากาศ ไดแก อณหภม ความกดอากาศ ความชน ลม

เมฆ และฝน การทจะพยากรณอากาศในบรเวณใด

บรเวณหนงตองใชขอมลผลการตรวจอากาศในบรเวณนน

รวมกบผลการตรวจอากาศจากบรเวณทอยโดยรอบดวย

เพราะบรรยากาศมการเคลอนทอยตลอดเวลา สงทเกดขน

นอกพนทการพยากรณจงอาจเคลอนตวมามผลตอ

สภาพอากาศในบรเวณทจะพยากรณได ดวยเหตนจงม

ความจ�าเปนตองมการแลกเปลยนขอมลผลการตรวจ

อากาศระหวางประเทศ เพอใหไดขอมลเพยงพอส�าหรบ

การพยากรณอากาศ นอกเหนอจากการตรวจอากาศผวพน


82

ทงบนพนดนพนน�า และการตรวจอากาศชนบนแลว

ปจจบนการตรวจอากาศทชวยใหการพยากรณแมนย�ายงขน

คอ การตรวจอากาศดวยเรดารและดาวเทยมอตนยมวทยา

ซงภาพถายดาวเทยมมชนด Visible, Infrared, Water vapor

สถานเรดารในประเทศไทยซงอย ในความดแล

ของหนวยงานตาง ๆ เชน

• กรมอตนยมวทยา ม 17 สถานทวประเทศ

โดยเปนเรดารทสามารถแสดงภาพตอเนองได 5 สถาน

• กรงเทพมหานคร เปนของส�านกการระบายน�า

กรงเทพมหานคร 1 สถาน และสถานของกรมอตนยมวทยา

ตงอยททาอากาศยานสวรรณภม 1 สถาน

• ส�านกฝนหลวงและการบนเกษตร ม 4 สถาน

รปท 1 ตวอยางภาพจากสถานเรดารตรวจอากาศ

ท อ�าเภออมกอย จงหวดเชยงใหม ของส�านกฝนหลวงฯ

ตวอยางภาพถายดาวเทยมเหนอภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต วนท 16 สงหาคม 2555 (ขณะเขยน

บทความน) แสดงในรปท 2 ซงแสดงใหเหนพายโซนรอน

ไคตก ทมความเรวลมสงสดใกลศนยกลาง 110 กโลเมตร

ตอชวโมง บรเวณทะเลจนใต

รปท 2 ตวอยางภาพถายดาวเทยมอตนยมวทยา

(ชนด Visible)

3.2 การสอสารขอมล

เมอไดขอมลผลการตรวจอากาศแลว สงส�าคญ

ประการตอมาคอ การสอสารขอมลทไดจากการตรวจ

สภาพอากาศจากสถานตรวจอากาศตาง ๆ ไปยง

ศนยพยากรณอากาศ

3.3 การวเคราะหขอมลเพอการคาดหมาย

เมอมความร ความเขาใจในเรองราวของลมฟา

อากาศและมขอมลผลการตรวจอากาศแลว สงทตองท�า

เพอใหสามารถพยากรณอากาศได คอ การวเคราะหขอมล

ผลการตรวจอากาศเพอใหทราบลกษณะอากาศปจจบน

และการคาดหมายการเปลยนแปลงของลกษณะอากาศท

ก�าลงเกดขนนนวาจะมทศทางและความเรวในการเคลอนท

อยางไร และความรนแรงจะเพมขนหรอลดลงเพยงใด

นนคอคาดหมายวาบรเวณทจะพยากรณนนจะอยภายใต

อทธพลของปรากฏการณแบบใด แลวจงจดท�าค�าพยากรณ

อากาศโดยพจารณาจากลกษณะลมฟาอากาศทสมพนธ

กบปรากฏการณนน ๆ

การวเคราะหขอมลสามารถแบงขนตอนยอย ๆ คอ

• ขนตอนท 1 : การบนทกผลการตรวจอากาศ

ทไดรบทงหมดทงจากในประเทศและจากตางประเทศ

ลงบนแผนทหรอแผนภมทางอตนยมวทยาชนดตาง ๆ

เชน แผนทอากาศผวพน แผนทอากาศชนบน แผนภม

การหยงอากาศ ดวยสญลกษณมาตรฐานทางอตนยมวทยา



• ขนตอนท 2 : การวเคราะหผลการตรวจอากาศ

ทไดจากขนตอนท 1 โดยการลากเสนแสดงคาองคประกอบ

ทางอตนยมวทยา เชน เสนความกดอากาศเทา ทระดบ

น�าทะเลเฉลย เพอแสดงต�าแหนงและความรนแรง

ของระบบลมฟาอากาศ เสนทศทางและความเรวลม

ในระดบความสงตาง ๆ เพอแสดงลกษณะอากาศในระดบบน

และเสนแสดงการเปลยนแปลงของอณหภมตามความสง

เพอแสดงเสถยรภาพของบรรยากาศ ซงเปนปจจยส�าคญ

ในการเกดเมฆและฝน

• ขนตอนท 3 : การคาดหมายการเปลยนแปลง

และการเคลอนทของตวระบบลมฟาอากาศทวเคราะหได

ในขนตอนท 2 โดยใชวธการพยากรณอากาศแบบตาง ๆ

• ขนตอนท 4 : การออกค�าพยากรณ ณ ชวงเวลา

และบรเวณทตองการ โดยพจารณาจากต�าแหนงและ

ความรนแรงของระบบลมฟาอากาศทไดด�าเนนการไวแลว

ในขนตอนท 3

• ขนตอนท 5 : ขนตอนสดทาย คอ การสงค�า

พยากรณอากาศไปยงสอมวลชนเพอเผยแพรตอไปส

ประชาชน และสงไปยงหนวยงานทเกยวของเพอด�าเนนการ

ตอไปตามความเหมาะสม เชน การปองกนและบรรเทา

ภยพบต

4. แผนทอากาศนกอตนยมวทยาใชแผนทอากาศประกอบการอธบาย

หรอแสดงขอมล

แผนทอากาศ คอ สงทแสดงลกษณะอากาศ

ในขณะใดขณะหนง โดยประกอบดวยขอมลเกยวกบ

ความกดดนอากาศ แนวปะทะ อากาศอณหภมลกษณะ

ของเมฆ ปรากฏการณทางธรรมชาต เชน หมะ ฝนฟา

คะนอง ฯลฯ ซงขอมลนน�ามาเขยนในลกษณะของรปรหส

และสญลกษณ โดยตวอยางรหสและสญลกษณใน

แผนทอากาศ เชน

• เส นไอโซบาร ค อ เส นท ลากผ านจดท ม

ความกดอากาศเทากน ดงนนบรเวณตาง ๆ ทอยบนเสน

เดยวกน ในขณะทมการตรวจวดสภาพอากาศ คอ บรเวณ

ทมความกดอากาศเทากน โดยตวเลขบนเสนไอโซบาร

แสดงคาความกดอากาศทอานได ซงอาจอยในหนวย

มลลบารหรอนวของปรอท

• H แทนหยอมความกดอากาศสงหรอบรเวณทม

ความกดอากาศสง

• L แทนหยอมความกดอากาศต�าหรอบรเวณทม

ความกดอากาศต�า

ตวอยางแผนทอากาศผวพนเหนอภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต วนท 16 สงหาคม 2555 (ขณะเขยน

บทความน) แสดงในรปท 3 ซงแสดงใหเหนศนยกลาง

พายโซนรอนไคตก

รปท 3 ตวอยางแผนทอากาศผวพน

5. ค�าศพทอตนยมวทยาผเขยนขอคดมาเฉพาะค�าศพททเรามกจะไดยน

ไดฟงกนบอยครงในขาวพยากรณอากาศประจ�าวน ดงน

5.1 ค�าศพทเกยวกบอณหภมของอากาศ

เรยกตามเกณฑอณหภมสงสดประจ�าวนในฤดรอน

หรออณหภมต�าสดประจ�าวนในฤดหนาว ดงแสดง

ในตารางท 1

ตารางท 1 ค�าศพทเกยวกบอากาศและเกณฑอณหภม

ภาษาไทย ภาษาองกฤษเกณฑอณหภม

(องศาเซลเซยส)

อากาศรอน Hot 35.0–39.9

อากาศรอนจด Very hot ≥ 40

อากาศเยน Cool 18.0–22.9

อากาศคอนขางหนาว Moderately Cold 16.0–17.9

อากาศหนาว Cold 8.0–15.9

อากาศหนาวจด Very Cold ≤ 7.9


84

5.2 ค�าศพทเกยวกบการกระจายของฝนและ

ปรมาณฝน

เกณฑการกระจายของฝนพจารณาตามเปอรเซนต

ของพนททมฝนตก ดงตารางท 2

ตารางท 2 ค�าศพทและเกณฑเปอรเซนตพนททมฝนตก

เกณฑปรมาณฝนพจารณาปรมาณเปนมลลเมตร

ดงตารางท 3

ตารางท 3 ค�าศพทและเกณฑปรมาณฝนเปนมลลเมตร

5.3 ค�าศพทเกยวกบทองฟา

พจารณาตามจ�านวนเมฆบนทองฟา โดยแบงทองฟา

เปน 10 สวน ดงตารางท 4

ตารางท 4 ค�าศพทส�าหรบทองฟา

ฟาหลว หมายถง ลกษณะอากาศทประกอบดวย

อนภาคของเกลอจากทะเลหรอมหาสมทร หรอของควนไฟ

และละอองฝนจ�านวนมากลองลอยอยทวไป โดยมองไมเหน

ดวยตาเปลา ท�าใหมองเหนอากาศเปนฝาขาว ในบรรยากาศ

ทมฟาหลวเกดขนจะท�าใหทศนวสยลดลง แมในอากาศด

ฟาหลวธรรมดาจะท�าใหทศนวสยลดลงไปถง 2 ใน 3

ของทศนวสยปกต

5.4 ค�าศพทเกยวกบลมและพาย

พจารณาตามเกณฑความเรวลมทระดบความสง

มาตรฐาน 10 เมตรเหนอพนดนในบรเวณทโลงแจง

ดงตารางท 5

ตารางท 5 ค�าศพทและความเรวลม

ภาษาไทย ภาษาองกฤษ % ของพนท

ฝนบางพนท Isolated นอยกวา 20%

ฝนกระจายเปนแหง ๆ Widely Scattered 20%-40%

ฝนกระจาย Scattered 40%-60%

ฝนเกอบทวไปAlmost

Widespread60%-80%

ฝนทวไป Widespread มากกวา 80%

ภาษาไทย ภาษาองกฤษปรมาณฝน

(มลลเมตร)

ฝนเลกนอย Light Rain 0.1–10.0

ฝนปานกลาง Moderate Rain 10.1–35.0

ฝนหนก Heavy Rain 35.1–90.0

ฝนหนกมาก Very Heavy Rain ≥ 90.1

ภาษาไทย ภาษาองกฤษเมฆบนทองฟา

(สวน)

ทองฟาแจมใส Fine 0-1

ทองฟาโปรง Fair 1-3

ทองฟามเมฆบางสวน Partly Cloudy 3-5

ทองฟามเมฆเปนสวนมาก Cloudy 5-8

ทองฟามเมฆมาก Very Cloudy 8-9

ทองฟามเมฆเตมทองฟา Overcast 9-10

ภาษาไทย ภาษาองกฤษความเรวลม

(กม./ชม.)

ลมสงบ Calm นอยกวา 1

ลมเบา Light Air 1-5

ลมออน Light Breeze 6-11

ลมโชย Gentle Breeze 12-19

ลมปานกลาง Moderate Breeze 20-28

ลมแรง Fresh Breeze 29-38

ลมจด Strong Breeze 39-49

พายเกลออน Near Gale 50-61

พายเกล Gale 62-74

พายเกลแรง Strong Gale 75-88

พาย Storm 89-102

พายใหญ Violent Storm 103-117



พายหมน

ตามขอตกลงระหวางประเทศ ไดจดแบงชน

ของพายหมนเขตรอนตามความรนแรงของพายไดเปน

3 ชน ดงน

• ดเปรสชนเขตรอน (Tropical Depression)

มความเรวลมสงสดใกลศนยกลางนอยกวา 34 นอต

(63 กโลเมตรตอชวโมง)

• พายโซนรอน (Tropical Storm) มความเรวลม

สงสดใกลศนยกลางอยระหวาง 34 ถง 64 นอต (63 ถง

117 กโลเมตรตอชวโมง)

• พายไตฝ น หรอ เฮอรรเคน (Typhoon or

Hurricane) มความเรวลมสงสดใกลศนยกลาง 65 นอต

หรอมากกวา หรอตงแต 118 กโลเมตรตอชวโมงขนไป

มรสม (Monsoon) เปนการหมนเวยนสวนหนง

ของลมทพดตามฤดกาล คอ ลมประจ�าฤด เกดขนเนองจาก

ความแตกตางระหวางอณหภมของพนดนและพนน�า

ลมพดสอบ หมายถง การเบยดตวเขาหากนของลม

2 ฝายบรเวณใกลพนโลก ท�าใหอากาศบรเวณแนวเบยด

ตวลอยขนเบองบน ตามแนวนมกจะมเมฆฝนเกดขนและ

ในทสดจะตกลงมาเปนฝน

5.5 ค�าศพทเกยวกบคลนในทะเล

ตารางท 6 ค�าศพทเกยวกบทะเล ตามความสงของคลน

สดทายนผเขยนตองขอขอบคณกรมอตนยมวทยาท

ไดใหขอมลมากมายและเขาใจงาย มา ณ โอกาสนดวยคะ

แถม : จากชอตอน Cloud Atlas

Cloud Atlas (หรอชอไทยในฉบบวรรณกรรมแปล

คอ เมฆาสญจร พมพครงแรกเมอป 2552) เปนนวนยายท

เขารอบ Man Booker Prize 2004 เลาเรองราวของ 6 ชวต ทเวยนวาย

ตายเกดในชวงเวลานานนบพนป ผานเรองสน 6 เรองทสอดประสาน

เชอมโยงกน ดวยเทคนคการเลาเรองทซบซอนซอนเงอนระหวาง

อดต ปจจบน และอนาคต นวนยายเรองนถกน�ามาสรางเปน

ภาพยนตรซงมก�าหนดเขาฉายในประเทศสหรฐอเมรกาในวนท

26 ตลาคมน น�าแสดงโดย Tom Hank และดาราดงอกหลายคน

ภาษาไทย ภาษาองกฤษความสงของคลน

(เมตร)

ทะเลสงบ Calm 0.00-0.10

ทะเลเรยบ Smooth 0.10-0.50

ทะเลมคลนเลกนอย Slight 0.50-1.25

ทะเลมคลนปานกลาง Moderate 1.25-2.50

ทะเลมคลนจด Rough 2.50-4.00

ทะเลมคลนจดมาก Very Rough 4.00-6.00

ทะเลมคลนใหญ High 6.00-9.00

ทะเลมคลนใหญมาก Very High 9.00-14.00

ทะเลมคลนใหญ

และจดมากPhenomenal สงกวา 14.00

ประวตผเขยนน.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

• กรรมการสาขาไฟฟา วสท.• อนกรรมการมาตรฐานการตดตง

ทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทย• กองบรรณาธการนตยสารไฟฟาสาร


86

ศพทวศวกรรมนาร

EngineeringVocabulary

นายเตชทต บรณะอศวกลคณะวทยาศาสตรเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏธนบร

“Expo, Exposition and Exhibition”วนเวลาชางผานไปรวดเรว นตยสารไฟฟาสารในฉบบนกเปนฉบบท 5 ของป 2555 แลว และในฉบบนในสวนของ

ค�าศพทกขอเกบตกขาวค�าศพทและภาพทเกดขนในงานวศวกรรมแหงชาต และ Thailand Engineering Expo 2012

ณ Impact Arena Muang Thong Thane ระหวางวนท 12–15 กรกฎาคม 2555 ทผานมา โดยขอเสนอค�าวา

“Expo” หลาย ๆ ทานเรยกกนจนคนเคยกนมากวาไปเดน Expo มา ทราบกนหรอไมวา Expo ยอมาจากอะไร

และหมายถงอะไร จรง ๆ แลวค�าวา Expo นนยอมาจากค�าวา Exposition ตองมบางทานเคยเขาใจวา Expo

นาจะยอมาจาก Exhibition จรง ๆ แลวสองค�านนมความหมายเปนอยางไร เหมอนกน ใกลเคยงกนอยางไร

ขอใหมาอานกนในรายละเอยดสวนตอจากนได

ส�าหรบค�าศพทในครงนขอน�าเสนอค�าวา “Exposition, Exhibition” [N] ซงมความหมายดงน

exposition [N] การแสดงสนคา, See also: นทรรศการ, Syn. fair, exhibition, trade show

exposition [N] ค�าอธบายอยางละเอยด, See also: ค�าชแจงอยางละเอยด, Syn. explanation,

explication

exposition 1. การแถลงชแจง 2. นทรรศการ 3. การแสดงสนคา [รฐศาสตร 17 ส.ค. 2544]

exposition 1. อรรถาธบาย 2. บทเปดเรอง [วรรณกรรม 6 ม.ค. 2545]

exhibition [N] งานแสดง (ศลปะ), See also: นทรรศการ (ศลปะ), Syn. display, presentation,

showing

exhibition [N] สงของทน�ามาแสดง, See also: สงทน�ามาแสดง

exhibitionist [N] ผทชอบเรยกรองความสนใจ

exhibition การแสดง [นตศาสตร 11 ม.ค. 2545]

exhibitionism การแสดงอนาจาร (โดยเปดเผยของลบ) [ด bodily exhibition] [นตศาสตร 11 ม.ค. 2545]



ประวตผเขยนนายเตชทต บรณะอศวกล • คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏธนบร • เลขาฯ และกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท.• ทปรกษา สมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย

วสท.ไดจดงาน “สมมนาและนทรรศการวศวกรรมแหงชาต

2555” ทอมแพค อารนา เมองทองธาน ระหวางวนท

12–15 กรกฎาคม 2555 ทผานมา

EIT has organized the “Thailand Engineering

Conferencesand Expo 2012” at Impact Arena,

Muang Thong Thane, during 12-15 July 2555 the

past

วศวกรมากมายหลายทานทไดเขางานวศวกรรมแหงชาต

2012 และเข าเยยมชมบทผลตภณฑจากหลากหลาย

ผแสดงสนคาทมคณภาพและมชอเสยงทางดานวศวกรรมฯ

อาท ปตท., ซพ, บางจาก, อาซฟา เปนตน

Many thousands of engineers who attended the

Thailand Engineering Expo 2012 and visit the

engineering products.

Out of a wide variety of quality products and

reputable engineering companies such as PTT, CP,

Bangjak, ASEFA etc.

เอกสารอางอง 1. Google แปลภาษา2. LONGDO Dict

Easy Easy Think Part. +++++ Don’t worry to practice and speak English.

“Just say it and repeat several times.”


88

ขาวนวตกรรม

InnovationNews

น.ส.ววสว ทองสนตต

สดยอดไอเดยอปกรณชารจไฟแบบรกษโลก

เครองชารจตดแนนพลงงานแสงอาทตย

เปนทร กนดวาแสงอาทตยเปนพลงงานทดแทนทสามารถ

น�ามาประยกตใชกบอปกรณอเลกทรอนกสไดหลายอยาง รวมถง

เครองชารจตดแนนพลงงานแสงอาทตย หรอ XDModo ทชารจไฟ

และเกบส�ารองไฟไดในตว เวลาจะใชงานใหน�าตวหวชารจไปแปะตด

กบกระจกทมแสงอาทตยสองถง อาจเปนกระจกบานหรอกระจก

รถยนตกได เพราะทตวหวชารจจะมแผงโซลารเซลลคอยเปลยน

พลงงานแสงอาทตยไปเปนไฟฟา คราวนแคพกเครองชารจตดแนน

พลงงานแสงอาทตยนตดตวไปดวย กไมตองกลววาแบตเตอรของ

โทรศพทจะหมดอกตอไป

โดยตวเครองชารจจะหมดวยพลาสตกและมซลโคนชวยยดตด

กบกระจก มพอรต USB หลายขนาดไวรองรบการใชงานอปกรณ

อเลกทรอนกสทหลากหลาย ตวเครองมความหนาเพยง ½ นว

และใชเวลาชารจพลงงานแสงอาทตยใหเตมประมาณ 13 ชวโมง...

ถอเปนการชารจโทรศพทมอถอแบบไมตองสนเปลองไฟฟาและ

เงนในกระเปา เทคโนโลยแบบนส...จงนบวาเยยมจรง ๆ

ปจจบนมอปกรณอเลกทรอนกสมากมายทถกออกแบบมาใหประหยดพลงงานและเปนมตร

ตอสงแวดลอม โดยเฉพาะอปกรณทเราตางคนเคยกนดและใชงานเปนประจ�านนคอ ทชารจไฟฟา

ซงวนนเรามทชารจไฟธรรมดาทไมธรรมดามาฝากกน เพราะทงประหยดพลงงานและมดไซนเกไก

แตจะมความพเศษอยางไรนนตามไปดกนเลย

ตนไมโซลารเซลล

ส�าหรบทชารจตนไมพลงงานแสงอาทตย

ทน�ามาแนะน�าในครงนม 2 ชนดวยกน ชนแรก

คอ Solar-Charging Bonsai เปนเครองชารจ

แบตเตอรจากพลงงานแสงอาทตยทออกแบบ

โดยดไซเนอรชาวฝรงเศส Vivien Muller ซงม

รปลกษณทโดดเดน สวยงามเหมอนตนบอนไซ



เครองชารจรวมอปกรณ

เครองชารจรวมอปกรณ หรอ

Conserve Valet นผลตจาก Belkin

บรษทสญชาตอเมรกนทผลตอปกรณ

เสรมส�าหรบเครองใช ไฟฟาและ

สมารตโฟน จงเหมาะส�าหรบผทม

อปกรณอเลกทรอนกสจ�านวนมาก

เพราะสามารถต อชาร จเข ากบ

อปกรณไดหลายชนในเวลาเดยวกน

ทงโทรศพทมอถอสมารตโฟนหรอ

กลองถายรปดจทล และยงมจดเดนท

นาสนอกคอเครองจะตดระบบจายไฟ

อตโนมต หลงจากเรมชารจไปแลว

4 ชวโมง ซงวธการนจะชวยลด

การสญเสยพลงงานไฟฟาจากการเสยบ

สายชารจทงไวนาน ๆ ได

เป นอย า ง ไ รก นบ า งก บ

เคร อ งชาร จรกษ โลกท ท งช วย

ประหยดพลงงานและมรปลกษณท

ทนสมย นาใชงาน ซงนบวาเหมาะสม

กบยคทตองประหยดพลงงานอยาง

แทจรง

และมฐานดานลางส�าหรบวางอปกรณขณะตอชารจ มแผงโซลารเซลล

ขนาดเลกคลายใบไมจ�านวน 27 ชน ท�าหนาทเปลยนพลงงานแสงอาทตย

เปนไฟฟา สามารถส�ารองแบตเตอรไดสงถง 13,500 mAH สามารถใชกบ

อปกรณอเลกทรอนกสไดทกชนทใชระบบชารจผานสาย USB ไมวาจะเปน

โทรศพทมอถอ กลองถายรปดจทล หรอเครองเลน MP3 และวางไวได

ทกพนททมแสงสองถง

จดเดนอกอยางหนงของตนไมอจฉรยะนคอ ล�าตนท�ามาจากวสดพเศษ

ซงสามารถดดใหโคงงอไดตามทศทางของแสง และใชเปนอปกรณตกแตงบาน

เพอความสวยงามไดอกดวย

สวนทชารจตนไมพลงงานแสงอาทตยอกชนหนงคอ USB Solar Charger

Tree มรปรางเหมอนตนไม ประกอบดวยใบไมทท�าจากแผงโซลารเซลล

ทงหมด 9 ชน และมสาย USB ไวเชอมตอกบโทรศพทมอถอ มน�าหนกเพยง

340 กรม ความพเศษของอปกรณชนนคอสามารถจไฟฟาไดสงถง 3,000 mAH

ทส�าคญคอไมตองกงวลวาวนไหนทไมมแสงแดดแลวจะใชงาน Solar Charger

Tree ไมได เพราะเจาเครองนสามารถชารจไฟดวยระบบไฟฟาภายในบาน

(AC) ได แถมยงพบเกบเมอไมตองการใชงานไดอกดวย

เครองชารจไฟรปเหด

ท ชาร จ ไฟรป เหด หรอ

MUSHROOM GREEN ZERO

ถอเปนทชารจส�าหรบคนร นใหม

หวใจรกษโลกซงผลตโดยบรษท

ในฝรงเศส รปทรงภายนอกมลกษณะ

คลายเหด ห มด วยซลโคนเพอ

กนกระแทก สามารถใชกบโทรศพท

มอถอไดหลายรนทชารจผานสาย

USB และความพเศษของมนอยท

มระบบตดไฟอตโนมตเมอชารจ

ไฟเตม ถอเปนการชวยประหยดไฟฟาในกรณทตองเสยไปกบการชารจคางไว

ทชารจไฟรปเหดใหกระแสไฟสงสดถง 1A แถมพกพาไดสะดวกเพราะมน�าหนก

เบาเพยง 45 กรม และมทมวนเกบสายชารจไดในตว


90

วสท.จดพธเททองหลอองคพระวษณกรรม ในโอกาสครบรอบ 70 ป วสท.

ดวยวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) จะมอายครบ 70 ป ในวนท 30 พฤศจกายน 2556

คณะกรรมการอ�านวยการจดงานฉลองครบรอบ 70 ป จงไดจดกจกรรมและจดงานฉลองครบรอบ 70 ป ขน ซงหนงในกจกรรม

คอการจดสรางรปหลอองคพระวษณกรรมขนาดหนงเทาครงของตวคน เพอประดษฐาน ณ อาคาร วสท. เพอใหสมาชก วสท.

หนวยงาน บรษท และผทประกอบวชาชพทางวศวกรรมหรอทางชาง ตลอดจนบคคลทวไปไดกราบสกการะและเปนอนสรณใน

การจดตงสมาคมฯ ครบรอบ 70 ป ทงนคณะกรรมการจดสรางองคพระวษณกรรมไดจดงานพธเททองหลอ เมอวนท 9 สงหาคม

2555 ณ โรงหลอพระตรมรต พทธมณฑลสาย 4 โดยมผเขารวมพธจ�านวนมาก

ขาวประชาสมพนธ

ปกณกะ

Variety



คณะเจาหนาทดานพลงงานจากประเทศปากสถาน ศกษาดงานดาน PEA SMART GRID ของการไฟฟาสวนภมภาค

นายอภรกษ เหลองธวปราณต รองผวาการการไฟฟาสวนภมภาค และ

รกษาการกรรมการผจดการใหญ บรษท พอเอ เอนคอม อนเตอรเนชนแนล จ�ากด

ตอนรบคณะเจาหนาทดานพลงงานจากหลายหนวยงานของประเทศปากสถาน พรอม

คณาจารยจากสถาบน ASIAN Institute of Technology (AIT) เดนทางศกษา

ดงาน ณ การไฟฟาสวนภมภาค ส�านกงานใหญ เกยวกบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ

ของ กฟภ. พรอมเยยมชมศนยการเรยนรแบบครบวงจรของการไฟฟาสวนภมภาค

ในสวนภมภาค ในพนทตาง ๆ ทวประเทศ ระหวางวนท 5–29 มถนายน 2555

เพอแลกเปลยนความรและประสบการณดานพลงงาน

สมมนาประจ�าป และงานแสดงผลตภณฑไฟฟาและเครองกล ครงท 28

วนท 17–18 สงหาคม 2555 สมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย จดงานสมมนาประจ�าป และงานแสดง

ผลตภณฑไฟฟาและเครองกล ครงท 28 โดยการสนบสนนจากการไฟฟาสวนภมภาค ณ ศนยประชมพช โรงแรมรอยล คลฟ

โฮเตล กรป พทยา จงหวดชลบร โดยม คณธรภพ พงษพทยาภา ประธานจดงานสมมนาประจ�าป ครงท 28 กลาวรายงาน

เกยวกบการจดงาน ในการน คณณรงคศกด ก�ามเลศ ผวาการการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) และคณทกษณ วชระวทยากล

รวมเปนประธานเปดงานสมมนาประจ�าป ครงท 28 ซงวนท 17 สงหาคม 2555 การไฟฟาสวนภมภาคไดจดสมมนาใน

หวขอ “PEA Smart move towards AEC” ณ หองฮอลล B โดยมผวาการ กฟภ. เปนประธานเปดการสมมนา

ส�าหรบวนท 18 สงหาคม 2555 เปนการสมมนาเชงปฏบตการเรอง “ธรกจบรการ...ยทธศาสตรแหงชาตส

AEC and Beyond” ซงจดโดยสภาหอการคาแหงประเทศไทยและกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย

และสมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย ในการน คณยรรยง พวงราช ปลดกระทรวงพาณชย ใหเกยรตเปนประธาน

กลาวเปดการสมมนา โดยม คณพงษศกด อสสกล ประธานกรรมการหอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย

และคณศรรตน รษฐปานะ อธบดกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ พรอมดวยวทยากรผทรงคณวฒและกรรมการ

สมาคมฯ ใหการตอนรบ และการปาฐกถาพเศษ เรอง “อนาคตธรกจบรการ” จาก ดร.อาชว เตาลานนท ประธานกตตมศกด

หอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย ณ ฮอลล B

นอกจากนภายในงานจดใหมการแสดงผลตภณฑไฟฟาและเครองกลทมผผลต ผประกอบการโดยตรงมารวมแสดง

ศกยภาพของผลตภณฑกนอยางยงใหญตระการตา ณ ฮอลล C และ D ในชวงบายของวนท 18 สงหาคม 2555 เปลยน

บรรยากาศกบทอลกโชวในหวขอ “ยมรบ AEC ใหอารมณด” โดย โยง เชญยม และงานสงสรรคยามค�าคนกบ “Out of

the Box Party” พบกบการมอบรางวลตาง ๆ และสนกสดหรรษากบความบนเทงมากมาย

ในการน สมาคมฯ ไดจด “การแขงขนทกษะฝมอชาง” โดยม คณสมชาย เจษฎานภาวงศ เปนประธานจดการ

แขงขน ระหวางวนท 17–18 สงหาคม 2555 โดยมบรษทสมาชกเขารวมการแขงขนกวา 20 บรษท ทามกลางกองเชยร

ทมารวมใหก�าลงใจผแขงขนในบรรยากาศทสนกและอบอนไฟฟาสาร

92

กฟภ.จบมอชมชนทองถนฟนฟสภาพระบบนเวศนและสงแวดลอม

กฟผ.อนมตทนวจยกวา 8 ลานบาท พฒนาชมชนรอบโรงไฟฟาแมเมาะอยางยงยน

กฟน.ลงนามสญญาจดซอหมอแปลงจ�าหนายเพอเพมประสทธภาพของระบบไฟฟา

การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) เลงเหนความส�าคญของชมชนในบรเวณ

จดขน-ลงของสายเคเบลใตน�า กฟภ.จงจดกจกรรมมวลชนสมพนธและกจกรรม

ชดเชยฟนฟความเสยหายทไดรบผลกระทบจากโครงการฟนฟสภาพระบบนเวศน

และสงแวดลอม ทงจดขนและลงของสายเคเบลใตน�า 115 เคว (วงจรท 3) คอฝง

อ�าเภอขนอม จงหวดนครศรธรรมราช และอ�าเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน

เพอสรางความสมพนธอนดกบชมชนตาง ๆ และรบผดชอบตอสงคมและเลงเหน

ความส�าคญในการเพมศกยภาพการจายไฟในปรมาณทเพมมากขนใหเพยงพอกบความตองการของประชาชน

พรอมกนน กฟภ.และเทศบาลต�าบลทองเนยน จงหวดนครศรธรรมราช เปด “โครงการฟนฟสภาพระบบนเวศน

และสงแวดลอมตามแนวกอสรางสายเคเบลใตน�า 115 เคว (วงจรท 3) ไปยงเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน” โดยม

ประชาชนจากเทศบาลต�าบลทองเนยนและเทศบาลเมองเกาะสมยมารวมงาน จ�านวน 250 คน

คณะกรรมการบรหารงานวจย กฟผ. (คบวพ.กฟผ.) อนมตทนวจยใน

การลงพนทท�างานรวมกบคนในชมชนรอบโรงไฟฟาแมเมาะ เพอคนหารปแบบท

เหมาะสมในการพฒนาชมชนอยางยงยน 6 ดาน ประกอบดวย 1) การพฒนา

ผลตภณฑของชมชน 2) การบรหารจดการแหลงน�าเพอการอปโภคและบรโภค

3) การเฝาระวงปญหาสขภาพของคนในชมชน 4) การจดการสวสดการชมชน

5) การพฒนารปแบบการจดการทองเทยว และ 6) การพฒนาเครอขายเยาวชน

อาสา โดยแตละโครงการมระยะเวลาด�าเนนการ 1 ป ถง 1 ป 6 เดอน รวมทนวจยทอนมต 8,237,600 บาท ซงทงหมด

เปนการวจยทางสงคมทเนนการมสวนรวมของคนในชมชน 5 ต�าบล รอบพนทโรงไฟฟาแมเมาะ อนไดแก ต�าบลแมเมาะ

ต�าบลสบปาด ต�าบลจางเหนอ ต�าบลนาสก และต�าบลบานดง

นายอาทร สนสวสด ผวาการการไฟฟานครหลวง (กฟน.) รวมพธลงนาม

สญญาจดซอหมอแปลงจ�าหนายชนดซเอสพ (Completely Self-Protected Type)

รวมกบ นายดนชา นอยใจบญ กรรมการผจดการ บรษท เอกรฐวศวกรรม จ�ากด

(มหาชน) เพอเพมประสทธภาพของระบบไฟฟาและเพอประโยชนสงสดของ

ประชาชน ณ อาคารส�านกงานใหญ การไฟฟานครหลวง เมอเรว ๆ น



28 หนวยงาน กฟผ.รบรางวลสถานประกอบการดเดน ดานความปลอดภยฯ

องคมนตรเยยมชมนทรรศการ “พลงงานไฟฟาจากเทคโนโลยสะอาด” ของเอนพเอส

ควทซ เอนเนอรย บทยอดนยมงาน TEMCA 2012

เมอเรว ๆ น นายเผดมชย สะสมทรพย รฐมนตรวาการกระทรวงแรงงาน

เปนประธานมอบรางวลสถานประกอบการดเดนดานความปลอดภย อาชวอนามย

และสภาพแวดลอมในการท�างาน ประจ�าป 2555 แกผแทน 28 หนวยงานของ

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ทไดรบคดเลอกจากกรมสวสดการ

และคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน ใหเปนหนวยงานทมงเนนสรางจตส�านก

ดานความปลอดภยแกองคกรและสงคม ณ ศนยนทรรศการและการประชม

ไบเทค บางนา กรงเทพฯ

ส�าหรบหนวยงาน กฟผ. 28 แหงทไดรบรางวล ไดแก เขอนวชราลงกรณ โรงไฟฟาน�าพอง ฝายปฏบตการภาคใต

(ล�าภรา) ฝายปฏบตการภาคเหนอ (พษณโลก) เขอนทาทงนา ฝายปฏบตการภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สถานไฟฟาแรง

สงขอนแกน 1 โรงไฟฟาวงนอย โรงไฟฟาพระนครใต เขอนศรนครนทร ฝายปฏบตการภาคเหนอ ส�านกงานเชยงใหม 2

ฝายปฏบตการภาคเหนอ ส�านกงานนครสวรรค ฝายปฏบตการเขตนครหลวง ส�านกงานฐานปฏบตงานจงหวดล�าปาง เขอน

ภมพล ส�านกงานนครราชสมา โรงไฟฟาสราษฎรธาน ส�านกงาน กฟผ.บานดอน เขอนอบลรตน เขอนน�าพง สถานไฟฟา

แรงสงสกลนคร 1 เขอนจฬาภรณ เหมองแมเมาะ และโรงไฟฟาแมเมาะ

นายอ�าพล เสณาณรงค องคมนตร ประธานในพธเปดงานนทรรศการ

เฉลมพระเกยรต สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ 2555 ณ ศนย

ศกษาการพฒนาเขาหนซอนอนเนองมาจากพระราชด�าร ต�าบลเขาหนซอน อ�าเภอ

พนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา และไดใหเกยรตเยยมชมนทรรศการ “พลงงาน

ไฟฟาจากเทคโนโลยสะอาด” ของ บรษท เนชนแนล เพาเวอร ซพพลาย จ�ากด

(มหาชน) หรอเอนพเอส หนงในผน�าดานพลงงานและพลงงานทดแทนทไดจด

ใหความรเกยวกบพลงงานไฟฟาทผลตจากเทคโนโลยสะอาดและเชอเพลงชวมวล

ซงสวนใหญเปนพชพลงงานจาก ”ตนพลงงาน” ทเอนพเอสใหการสงเสรมใหเกษตรกรรอบโรงไฟฟาปลกเสรมรายได

โดยมนายเรงศกด มหาวนจฉยมนตร ผวาราชการจงหวดฉะเชงเทรา ใหการตอนรบและน�าชมนทรรศการในงาน

นายพลพพฒน ตนธนสน ประธานคณะกรรมการบรหารและกรรมการ

ผจดการ บรษท ควทซ เอนเนอรย จ�ากด (มหาชน) หรอ QTC รวมดวยทมพนกงาน

เขารวมงานสมมนาและแสดงสนคาประจ�าปของสมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกล

ไทย ครงท 28 TEMCA 2012 งานทผผลตและผน�าเขาอปกรณไฟฟาตาง ๆ

น�าสนคามาแสดงและพบปะกบลกคา โดยงานนถอเปนงานท QTC ไดแสดง

ศกยภาพหมอแปลงไฟฟาทมมาตรฐานสากล รวมถงเปดโอกาสใหลกคาใหม ๆ

เขามาเลอกซอและสงสนคาจากบรษทฯ ทผลตหมอแปลงไฟฟา ซงบทแสดงสนคา

ของ QTC ไดรบรางวลบททจดแสดงผลงานยอดนยมเปนปท 2 ตดตอกน


94

ลงนามและเซนสญญารวมทน

ยนทรโอ ผานเขารอบสดทาย Red Herring’s Top 100 Asia Award

บรษท ดอพ เอนจเนยรง จ�ากด น�าโดย นายสชาต บณฑตสวรรณ ประธาน

กรรมการบรหาร และ มร. ฟรงค บรเอล กรรมการผจดการและประธานเจาหนาท

ฝายปฏบตการ บรษท โซนาพา บรษทคาสงดานอปกรณไฟฟาขนาดใหญจาก

ประเทศฝรงเศส รวมลงนามและเซนสญญารวมทนเพอขยายโครงสรางธรกจดาน

ไฟฟาใหครอบคลมทกพนทในประเทศไทย ในงาน DEP & SONEPAR DRIVE

TOGETHER 2012 โดยมตวแทนจากทงสองบรษทรวมเปนสกขพยาน ณ บรษท

ดอพ เอนจเนยรง จ�ากด

บรษท ยนทรโอ เทคโนโลย จ�ากด ไดรบคดเลอกเขารอบสดทายจาก

Red Herring กบ Red Herring’s Top 100 Asia Award ประจ�าป 2012

โดย บรษท ยนทรโอ เทคโนโลย จ�ากด แสดงใหเหนถงศกยภาพทาง

ดานตาง ๆ เชน ศกยภาพทางการเงน นวตกรรมทางเทคโนโลย คณภาพใน

การบรหารงาน กลยทธในการด�าเนนงาน และการบรณาการในธรกจเทคโนโลย ฯลฯ

ซงผผานเขารอบสดทายนอกจากการพจารณาตามเกณฑของ Red Herring แลว

“เอมไพนโซลา” ผนกก�าลงยกษใหญจากจน สรางโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย ครบวงจรทสดในไทย

นางสาวชษณชาพ กรพนธ ธเนศวร ประธานกรรมการบรหารและ

กรรมการผจดการใหญ บรษท เอมไพนโซลา จ�ากด และ มร. ฟ ตงเหวน กรรมการ

ผจดการ บรษท ยนนาน รนวเอเบล อเนอรจ จ�ากด ผน�าดานธรกจโซลารเซลล

รายใหญจากสาธารณรฐประชาชนจน แถลงขาวผนกก�าลงตงบรษท เอมไพนโซลา

จ�ากด เพอกอสรางโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตยครบวงจรทสดในประเทศไทย

โดยเปดใหบรการดานออกแบบ ตดตง รวมถงระบบ Solar Home, Solar Roof,

Solar Farm โคมไฟถนนพลงงานแสงอาทตย และระบบ Hybrid, เครองสบน�า

พลงงานแสงอาทตย และรบตดตงระบบอปกรณพลงงานแสงอาทตยทหลากหลาย

ทกประเภทตามความตองการของลกคา ณ อาคารตนแบบ “ด เอมไพนโซลา

เฮาส” ซอยรามค�าแหง 150

ยงไดรบเชญใหน�าเสนอกลยทธทจะท�าใหบรษทประสบความส�าเรจทประเทศฮองกง ระหวางวนท 10-12 กนยายน 2555

และจะมการประกาศผลผชนะพรอมกบพธมอบรางวลพเศษในวนท 12 กนยายน 2555

ขาวประชาสมพนธผสนบสนน

ปกณกะ

Variety


ล�ำดบ กจกรรม วนท สถำนท

1 อบรม Substation Equipment and Protective Relaying6-7 ตลาคม

2555วสท.

2อบรม การตรวจสอบและทดสอบระบบไฟฟาอาคารเพอการบ�ารงรกษาและความปลอดภย รนท 30

13 ตลาคม 2555

วสท.

3อบรม มาตรฐานตดตงไฟฟาส�าหรบประเทศไทย และออกแบบระบบไฟฟา

12-14 ตลาคม 2555

วสท.

4อบรม การเพมประสทธภาพและลดคาใชจายไฟฟาโดยการเพมคา เพาเวอรแฟกเตอร-และการกรองกระแสฮารมอนก

8-9 พฤศจกายน

2555

โรงแรมมราเคล สวรรณภม บางนา

5อบรม การใชเทคโนโลยภาพถายความรอนอนฟราเรดอยางมออาชพ ระดบ 1 รนท 8

16-17, 23-24

พฤศจกายน 2555

วสท.

หมำยเหต : วน/เวลาอบรม อาจมการเปลยนแปลงตามความเหมาะสม

ตดตอสอบถำมรำยละเอยดเพมเตม และสมครไดท

วศวกรรมสถำนแหงประเทศไทย ในพระบรมรำชปถมภ (วสท.)

487 ซอยรำมค�ำแหง 39 ถนนรำมค�ำแหง แขวงพลบพลำ เขตวงทองหลำง กรงเทพฯ 10310

โทรศพท 0 2184 4600-9, 0 2319 2410-13 โทรสำร 0 2319 2710-11

Homepage : www.eit.or.th E-mail : [email protected]

ปฏทนกจกรรม ก�ำหนดกำรอบรมสำขำวศวกรรมไฟฟำวศวกรรมสถำนแหงประเทศไทย ในพระบรมรำชปถมภ (วสท.) พ.ศ. 2555


ขอมลผลงโฆษณา (Client Information) วนท..............................................

บรษท / หนวยงาน / องคกร ผลงโฆษณา (Name of Advertiser) :...........................................................................................

ทอย (Address) :........................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

โทรศพท/Tel :............................................................................โทรสาร/Fax :............................................................................

ชอผตดตอ/Contact Person :............................................................อเมล/E-mail :....................................................................

เจาของ : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) 487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) วงทองหลาง กทม. 10310ผจดท�า : บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด 539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22A ถ.ศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กทม. 10400

ฉบบทตองการลงโฆษณา (Order) ฉบบเดอนพฤศจกายน–ธนวาคม 55 ฉบบเดอนมกราคม–กมภาพนธ 56 ฉบบเดอนมนาคม-เมษายน 56 ฉบบเดอนพฤษภาคม–มถนายน 56 ฉบบเดอนกรกฎาคม–สงหาคม 56 ฉบบเดอนกนยายน–ตลาคม 56

อตราคาโฆษณา (Order) (กรณาท�าเครองหมาย ในชอง มความประสงคสงจองโฆษณา “นตยสารไฟฟาสาร”)

ต�าแหนง (Position) อตราคาโฆษณา (Rates)

ปกหนาดานใน (Inside Front Cover) 55,000 บาท (Baht)

ปกหลง (Back Cover) 60,000 บาท (Baht)

ปกหลงดานใน (Inside Back Cover) 50,000 บาท (Baht)

ตรงขามสารบญ (Before Editor - lift Page) 48,000 บาท (Baht)

ตรงขามบทบรรณาธการ (Opposite Editor Page) 47,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส เตมหนา (4 Color Page) 45,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส 1/2 หนา (4 Color 1/2 Page) 23,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส 1/3 หนาแนวตง (4 Color 1/3 Page) 16,500 บาท (Baht)

ในเลม ขาว-ด�า เตมหนา (1 Color Page) 23,000 บาท (Baht)

ในเลม ขาว-ด�า ส 1/2 หนา (1 Color 1/2 Page ) 12,000 บาท (Baht)



รวมเงนทงสน (Total).......................................................บาท (......................................................................................)

หมายเหต - อตราคาโฆษณานยงไมรวมภาษมลคาเพม - เงอนไขการช�าระเงน 15 วน นบจากวนวางบล ทางบรษทฯ จะเรยกเกบเปนรายฉบบ - โปรดตดตอ คณสพจน แสงวมล ประชาสมพนธ นตยสารไฟฟาสาร ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) โทรศพท 0 2642 5241-3 ตอ 110, 133 โทรสาร 0 2247 2363 E-mail : [email protected]

ใบสงจองโฆษณา (Advertising Contract)นตยสารไฟฟาสาร (Electrical Engineering Magazine)

ผสงจองโฆษณา (Client).........................................................

ต�าแหนง (Position)..........................................................

วนท (Date)............./......................../.............

ผขายโฆษณา (Advertising Sales)..........................................

วนท (Date)............./......................../.............

กรณาสงใบสงจองทางโทรสาร 0 2247 2363


ใบสมครสมาชก/ใบสงซอนตยสารนตยสารไฟฟาสาร (Electrical Engineering Magazine)

วนท...................................

ชอ-นามสกล....................................................................................................................................................................

บรษท/หนวยงาน ............................................................................................................................................................

เลขท......................................................อาคาร.......................................................ซอย.................................................

ถนน.......................................................ต�าบล/แขวง.......................................................................................................

อ�าเภอ/เขต..............................................จงหวด......................................................รหสไปรษณย...................................

โทรศพท..................................................โทรสาร....................................................E-mail:.............................................

ทอย (ส�าหรบจดสงนตยสาร กรณทแตกตางจากขางตน).................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

กรณาท�าเครองหมาย ในชอง มความประสงคสมครสมาชกนตยสาร “ไฟฟาสาร”

มความประสงคสมครเปนสมาชกนตยสารไฟฟาสาร ในประเภท :

1. บคคลทวไป ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 1 เลม ราคา 220 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 1 เลม ราคา 440 บาท

2. นตบคคล ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 660 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 1,320 บาท

แถมฟร หนงสอเทคโนโลยสะอาด จ�านวน 3 เลม มลคา 320 บาท

3. นตบคคลขนาดใหญ ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 5 เลม ราคา 1,100 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 2,200 บาท

แถมฟร หนงสอเทคโนโลยสะอาด จ�านวน 3 เลม มลคา 320 บาท

และเสอ PREclub 1 ตว มลคา 550 บาท

ตองการนตยสารตงแตฉบบท/เดอน................................................ถงฉบบท/เดอน......................................................

ช�าระเงนโดย

เชคธนาคาร...............................................สาขา...........................................เลขทเชค................................................

โอนเงนเขาบญชประเภทออมทรพย ชอบญช “บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด”

ธนาคารกสกรไทย สาขาถนนรางน�า เลขทบญช 052-2-56109-6

หมายเหต

• กรณาสงหลกฐานการโอนเงนและใบสมครสมาชกมาท โทรสาร 0 2247 2363 โดยระบเปนคาสมาชก “นตยสารไฟฟาสาร”

เจาของ : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) 487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) วงทองหลาง กทม. 10310ผจดท�า : บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด 539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22A ถ.ศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กทม. 10400


สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดทคณสพจน แสงวมล [email protected]

ประชาสมพนธ นตยสารไฟฟาสาร ของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) โทรศพท 0 2642 5241-3 ตอ 113 โทรสาร 0 2247 2363

พเศษ ลงโฆษณากบนตยสาร “ไฟฟาสาร” วนน รบสทธพเศษและโปรโมชนมากมาย

นตยสารดานวศวกรรมไฟฟาและเทคโนโลยนตยสารดานวศวกรรมไฟฟาและเทคโนโลยทมทมวศวกรไฟฟาอานมากทสดในประเทศไทยวศวกรไฟฟาอานมากทสดในประเทศไทย

นตยสารดานวศวกรรมไฟฟาและเทคโนโลยทมวศวกรไฟฟาอานมากทสดในประเทศไทย

หนานไมไดแปลกกวาหนาอน ?หนานไมไดแปลกกวาหนาอน ?แคคณกำลงเหนเหมอนกบทวศวกรไฟฟาแคคณกำลงเหนเหมอนกบทวศวกรไฟฟา

กวา กวา “ครงแสนคนครงแสนคน” ทวประเทศเหน ! ทวประเทศเหน !

หนานไมไดแปลกกวาหนาอน ?แคคณกำลงเหนเหมอนกบทวศวกรไฟฟา

กวา “ครงแสนคน” ทวประเทศเหน !

สงจองพนทโฆษณาไดแลววนนสงจองพนทโฆษณาไดแลววนนสงจองพนทโฆษณาไดแลววนน


ไฟฟ้าสาร ปีที่ 19 ฉบับที่ 5 ก.ย.-ต.ค.55

Documents