Η Ελληνική Επανάσταση του 1821

Η Φιλική Εταιρεία

• Η Φιλική Εταιρεία ήταν η σημαντικότερη από τις μυστικές οργανώσεις που σχηματίστηκαν για την προετοιμασία επανάστασης για την απελευθέρωση των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό, και σύμφωνα από τους παλαιότερους ιστορικούς, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Η Φιλική Εταιρεία τόνωσε το ηθικό τον Ελλήνων και άρχισε την ιδέα της Επανάστασης.

Η αρχή της Επανάστασης

• Η Επανάσταση ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1821 στην Πελοπόννησο, με επιθέσεις εναντίον οχυρωμένων Τούρκων στα Καλάβρυτα και στο Αιγαίο. Στις 23 Μαρτίου παραδόθηκε στους Έλληνες η Καλαμάτα και άρχισε η πολιορκία των κάστρων, όπου κατέφευγαν οι Οθωμανοί. Οι Έλληνες που είχαν συγκεντρωθεί στην Πάτρα ύψωσαν την σημαία της Επανάστασης και ψήφισαν επαναστατική επιτροπή με ηγέτη τον μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανό.

Ο απαγχονισμός του Γρηγόριου του Ε΄• Εν τω μεταξύ, ο Σουλτάνος, υπό την πίεση ακραίων μουσουλμανικών διαδηλώσεων

κατά των Ελλήνων, ζήτησε από τον Σεϊχουλισλάμη Χατζή Χαλίλ να εκδώσει διαταγή (φετφά), σχετικά με τη γενική σφαγή των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Ο Χατζή Χαλίλ, ύστερα από διαβουλεύσεις με τον Γρηγόριο, ο οποίος του ξεκαθάρισε πως ο ίδιος και το Γένος ήταν αμέτοχοι στην επανάσταση, και βασιζόμενος σε ένα εδάφιο του Κορανίου, αρνήθηκε να εκδώσει τη φετφά του Σουλτάνου, ο οποίος εξοργισμένος τον τιμώρησε με θάνατο και θεώρησε υπεύθυνο και τον Γρηγόριο Ε'.

• Mετά τη λειτουργία του Πάσχα (10 Απριλίου 1821) ο Γρηγόριος συνελήφθη, κηρύχθηκε έκπτωτος και φυλακίστηκε. Το απόγευμα της ίδιας μέρας απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, όπου παρέμεινε κρεμασμένος για τρεις ημέρες, εξευτελιζόμενος από τον όχλο.

• Το πτώμα του και το πέταξαν στον Κεράτιο Κόλπο, όπου αναδύθηκε δίπλα σε ένα ελληνικό πλοίο, και πιο συγκεκριμένα, δίπλα στο πλοίο του Νικόλαου Σκλάβου, ο οποίος το μετέφερε στην Οδησσό, όπου και ετάφη στον ναό της Αγίας Τριάδος.

Η μάχη στο Βαλτέτσι • Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Τριπολιτσάς, ο Θεόδωρος

Κολοκοτρώνης οργανώνει διάφορα στρατόπεδα στα υψώματα γύρω από την πόλη. Έτσι στις 16 Απριλίου 1821 διατάσσει την οχύρωση τεσσάρων λόφων δίπλα στο χωριό Βαλτέτσι.

• Ταυτόχρονα, οι Τούρκοι, που ήταν κλεισμένοι στην Τρίπολη, με αγωνία περίμεναν βοήθεια από τον Χουρσίτ, που βρισκόταν στα Γιάννενα και πολεμούσε τον Αλή Πασά. Ο Χουρσίτ έστειλε ισχυρό στράτευμα με επικεφαλής τον Κιοσέ Μεχμέτ, ο οποίος το χωρίζει σε δύο τμήματα. Στο πρώτο ηγείται ο ίδιος με τον Ομέρ Βρυώνη με πεζικό 8.000 και 1.000 ιππείς και κατευθύνεται ανατολικά. Το δεύτερο που αποτελείτο από 3.500 Αλβανούς, κατευθύνεται προς τη δυτική Ελλάδα υπό την ηγεσία του Κεχαγιάμπεη.

• Ο στρατός του Κεχαγιάμπεη περνά το Αντίρριο χωρίς απώλειες. Περνάει από την Πάτρα, πυρπολεί το Αίγιο και στη συνέχεια λύνει τις ελληνικές πολιορκίες σε Κόρινθο και Άργος. Στις 6 Μαΐου μπαίνει θριαμβευτικά στην Τρίπολη.

• Μάχη 1η

• Στις 24 Απριλίου, ο Κεχαγιάμπεης βγαίνει από την Τρίπολη με 4.000 άνδρες και επιτίθεται στο Βαλτέτσι. Οι ολιγάριθμοι υπερασπιστές του υποχωρούν, χάνοντας ζώα και προμήθειες. Η μάχη συνεχίστηκε βόρεια του χωριού όπου ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης είχε βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση. Σε βοήθειά του σπεύδει ο Δημήτρης Πλαπούτας χτυπώντας τους Τούρκους από τα νώτα. Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν σε υποχώρηση και ο Κολοκοτρώνης τους κυνήγησε μέχρι το χωριό Μάκρη.

• Μάχη 2η

• Τα χαράματα της 12 Μαΐου, ο Κεχαγιάμπεης εξέρχεται από την Τρίπολη με 12.000 Τουρκαλβανούς. Οι Έλληνες ειδοποιούν το στρατόπεδο στο Βαλτέτσι με φωτιές. Το κύριο σώμα των Τούρκων με αρχηγό τον Ρουμπή ύστερα από άκαρπες διαπραγματεύσεις επιτίθεται στο ταμπούρι του Μητροπέτροβα. Καταφέρνει να κυκλώσει τα ταμπούρια και να καταλάβει τα πηγάδια του χωριού. Ύστερα διατάσσει γενική επίθεση διασπώντας τους Έλληνες. Τότε καταφτάνει ο Κολοκοτρώνης με 700 άνδρες. Ο Ρουμπής, που βρίσκεται πλέον περικυκλωμένος, ζητά ενίσχυση από τον Κεχαγιάμπεη που μέχρι τότε παρακολουθούσε τη μάχη επικεφαλής 3.000 ιππέων.

• Το απόγευμα φτάνει ο Πλαπούτας με 800 άνδρες, ο Κανέλλος Δεληγιάννης και ο Δημητρακόπουλος. Τη νύχτα η μάχη συνεχίζεται χωρίς να υποχωρεί καμία πλευρά. Τα ξημερώματα της 13ης Μαΐου, οι Τούρκοι ξεκινούν νέα επίθεση και χρησιμοποιούν τα 4 κανόνια τους χωρίς επιτυχία.

Το τέλος των μαχών

• Μετά από 23 ώρες μάχης και ενώ ο Ρουμπής κινδύνευε, ο Κεχαγιάμπεης διατάσσει υποχώρηση. Βλέποντας αυτήν την κίνηση, ο Κολοκοτρώνης ξεκινά γενική αντεπίθεση. Έτσι οι Τούρκοι τρέπονται σε άτακτη φυγή πετώντας τα όπλα τους.

• Συνολικά οι Τούρκοι είχαν 514 απώλειες ενώ οι Έλληνες μόλις 7. Ανάμεσα στα λάφυρα των επαναστατών ήταν 4.000 τουφέκια, 4 πεδινά κανόνια και 18 σημαίες. Η μάχη υπήρξε καθοριστική για την πορεία της επανάστασης αλλά και για την Άλωση της Τριπολιτσάς, αφού οι Τούρκοι δεν επιχείρησαν άλλη έξοδο.

Η σφαγή της Χίου• Οι Τούρκοι, για να τιμωρήσουν τους Έλληνες που κάνανε επανάσταση, αποφασίσανε να κάνουν

κάτι αφάνταστο, να καταστρέψουν ένα ολόκληρο νησί ! Ο οθωμανικός στόλος λοιπόν, με αρχηγό τον Καρά Αλή, έπλευσε προς την Χίο με 7.000 στρατιώτες από την Μικρά Ασία. Όταν το έμαθαν αυτό οι Έλληνες υποχώρησαν, εκτός από μια μικρή ομάδα Ψαριανών που παρακολουθούσε από μακριά τις κινήσεις των Τούρκων. Χωρίς σημαντική αντίσταση ο Οθωμανικός στρατός προχώρησε σε εκτεταμένες λεηλασίες και σφαγές άμαχου πληθυσμού, παρόλο που η συντριπτική πλειονότητα του νησιού δεν έκανε τίποτα για να προκαλέσει τη σφαγή καθώς δεν συμμετείχε στην εξέγερση κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι Οθωμανοί έκαψαν σπίτια και σκότωσαν όλα τα παιδιά κάτω των 3 ετών, όλους τους άνδρες από 12 ετών και πάνω, καθώς και όλες τις γυναίκες από 40 ετών και πάνω, με εξαίρεση αυτούς που ήταν πρόθυμοι να ασπαστούν το Ισλάμ. Τελικά, περισσότεροι από 40.000 κάτοικοι του νησιού σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού διέφυγε προς τα Ψαρά, τις Κυκλάδες και την Πελοπόννησο. Κατά τον ιστορικό Καστάνη που ήταν παρών στη σφαγή της Χίου ο πληθυσμός του νησιού έφθανε τις 180.000 ψυχές. Κατά τον ιστορικό Μαμούκα ο οποίος ήταν επίσης παρών στη σφαγή ο πληθυσμός ανερχόταν στις 140.000 με 150.000 ψυχές και κατά τα κιτάπια των Τούρκων ο πληθυσμός ανερχόταν στις 120.000 ψυχές. Εκείνο που είναι γεγονός είναι ότι στο νησί της Χίου έμειναν περί τους 1.000 - 2.000 χιλιάδες άνθρωποι και περί τους 20.000 διέφυγαν ... Όλοι οι υπόλοιποι εκτός των αγοριών από 3 - 12 ετών και των γυναικών από 3 - 40 ετών που αιχμαλωτίσθηκαν και πουλήθηκαν από Εβραίους δουλεμπόρους σε παζάρια της Δύσης και της Ανατολής, σφάχθηκαν ανελέητα.

Η πολιορκία και η άλωση της Τριπολιτσάς• Τέσσερα μεγάλα σώματα πολιορκητών σχημάτιζαν ημικύκλιο γύρω από την Τριπολιτσά.

Το αριστερό κατείχε ο Κολοκοτρώνης με 2.500 άντρες, το δεξιό ο Γιατράκος με 1.500, το κέντρο με 1.000 ο Αναγνωσταράς και πίσω από το δεξιό και το κέντρο βρισκόταν ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης με 1.500 άντρες. Οι δρόμοι προς Άργος και Λεοντάρι φυλάγονταν από 150 και τριακόσιους άντρες αντίστοιχα. Αρχιστράτηγος ανακηρύχθηκε ο Πετρόμπεης υπό την υπέρτατη ηγεσία του Δημητρίου Υψηλάντη, αλλά πραγματικός αρχηγός ήταν ο Κολοκοτρώνης.

• Μέχρι τον Αύγουστο λάμβαναν χώρα ακροβολισμοί μεταξύ των εμπολέμων, στους οποίους υπερτερούσαν οι Έλληνες όταν είχαν ν’ αντιμετωπίσουν το πεζικό των Τούρκων. Αλλά κι όταν επετίθετο το ιππικό τους, αποσύρονταν στους πρόποδες των βουνών και πάλι προξενούσαν βλάβη στους Τούρκους προστατευμένοι από την μορφολογία του εδάφους.

• Τον Αύγουστο μαθεύτηκε ότι ο Κιαμήλμπεης θα μετέφερε ενισχύσεις και πολεμοφόδια στην επίσης πολιορκούμενη Κόρινθο. Ο Κολοκοτρώνης διέταξε κι ανοίχθηκε τάφρος πάνω στον δρόμο που θ’ ακολουθούσαν οι Τούρκοι, αλλά ο Κιαμήλμπεης δεν βγήκε τελικά. Βγήκαν όμως στις 10 Αυγούστου πάνω από τέσσερις χιλιάδες Τούρκοι και συγκέντρωσαν άφθονα τρόφιμα από τα γύρω χωριά. Στην επιστροφή τους προσβλήθηκαν από τους ενεδρεύοντες στην τάφρο Έλληνες, υπέστησαν βαριές απώλειες και όλες οι τροφές και τα ζώα έπεσαν στα χέρια των πολιορκητών. Η μάχη αυτή, της Γράνας λεγόμενη, έφερε σε απόγνωση τους πεινασμένους ήδη Τούρκους.

• Οι Τούρκοι, πεινασμένοι και εξουθενωμένοι, προσπάθησαν να κρατήσουν την Τριπολιτσά λίγο ακόμα, καθώς μαθεύτηκε ότι θα ερχόντουσαν 10.000 ακόμα στρατιώτες, ενώ στην πραγματικότητα ήταν μόνο 1000 Αλβανοί.

• Από τα χαράματα της 23ης όλη η Τριπολιτσά ήταν σε μεγάλη αναστάτωση: οι Αλβανοί ετοιμάζονταν να βγουν ενώ οι Πελοποννήσιοι Τούρκοι συζητούσαν για νέες διαπραγματεύσεις με τους Έλληνες. Συνέπεια αυτής της αναστάτωσης ήταν να μείνει αφρούρητο το κανονιοστάσιο της πύλης της Ναυπλίας.

Σύμφωνα με τον Τρικούπη, τις εννέα η ώρα το πρωί πενήντα άντρες, με δική τους πρωτοβουλία, ανέβηκαν στο τείχος πατώντας ο ένας στους ώμους του άλλου, άνοιξαν την πύλη και ύψωσαν την ελληνική σημαία. Οι Τούρκοι σήμαναν συναγερμό, οι Έλληνες άνοιξαν κι άλλες πύλες, κι όρμησαν όλοι μέσα στην πόλη. Ακολούθησε μια μεγάλη σφαγή και οι Έλληνες πήραν την Τριπολιτσά.

Η μάχη της Αλαμάνας• Ο Ομέρ Βρυώνης, αφού είδε ότι οι Έλληνες επαναστατούσαν, αποφάσισε

με 8.000 άνδρες να κατέβει από την Θεσσαλία για να καταπνίξει την επανάσταση στην Πελοπόννησο. Εκεί, 3 άνδρες, Ο Αθανάσιος Διάκος, ο Πανουργιάς και ο Γιάννης Δυοβουνιώτης με περίπου 1.500 αρματολούς πήραν θέση στον ποταμό Αλαμάνα και περίμεναν του Τούρκους. Η υπεροχή των Τούρκων έκανε τον Πανουργιά και τον Δυοβουνιώτη να υποχωρήσουν, όχι όμως και τον Διάκο. Ο Διάκος και οι συμπολεμιστές του πολέμησαν, μάταια όμως. Χάσανε και ο Αθανάσιος Διάκος με πληγωμένο πόδι και με σπαθί που είχε σπάσει στην μάχη συνελήφθηκε από τον Ομέρ Βρυώνη, ο οποίος του έταξε να τον κάνει αξιωματικό στον στρατό του. Ο Διάκος αρνήθηκε απαντώντας

• «Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θενά πεθάνω!»• Τότε ο Βρυώνης διέταξε να τον σουβλίσουν. Η απάντηση του Διάκου ήταν:• «Για δες μωρέ καιρό που διάλεξε, ο Χάρος να με πάρει, τώρα π' ανθίζουν

τα κλαριά και βγάζει η γης χορτάρι» .

Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς• Πριν ξεκινήσει από τα Τρίκαλα ο Ομέρ Βρυώνης για την εκστρατεία του κατά

της Πελοποννήσου, διέταξε τους πιστούς του καπεταναίους της Δυτικής Ελλάδας να μαζευτούν στη Γραβιά Φωκίδος, απ' όπου περνώντας θα τους έπαιρνε μαζί του. Στον Οδυσσέα Ανδρούτσο, έστειλε ιδιαίτερο αγγελιοφόρο για να του αναγγείλει το τέλος του Αθανάσιου Διάκου και να του δηλώσει ότι αν ερχόταν στη Γραβιά μαζί με τους άλλους καπεταναίους, όχι μόνο θα τον συγχωρούσε για το φόνο του Χασάν μπέη Γκέκα, αλλά θα του έδινε και το αρματολίκι της Λιακούρας. Στις 3 Μαΐου του 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έφθασε στη Γραβιά με τον Κοσμά Σουλιώτη, τον Ευστάθιο Κατσικογιάννη και μία ομάδα περίπου 100 ανδρών. Κατάλαβε αμέσως καλά ποια ήταν η κατάσταση και υπέδειξε στους επαναστάτες ότι έπρεπε με κάθε θυσία να σταματήσουν εκεί την πορεία του εχθρού. Για να το κάνουν αυτό, ταμπουρώθηκαν σε ένα χάνι για να πολεμήσουν τους Τούρκους. Αφού οι Τούρκοι περικύκλωσαν την περιοχή και το Χάνι, έστειλαν τον Χασάν-δερβίση για να πει στον Ανδρούτσο να παραδοθεί. Όμως ο Ανδρούτσος δεν δέχτηκε και η διαπραγμάτευση έγινε υβριστική, με αποτέλεσμα ο δερβίσης να πέσει νεκρός από σφαίρα του Ανδρούτσου. Αυτό έδωσε το σύνθημα της μάχης. Οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο πανδοχείο, αλλά αποκρούσθηκαν με μεγάλες απώλειες και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Έτσι η πρώτη έφοδος αποκρούσθηκε, το ίδιο και η δεύτερη και η τρίτη. Ο Βρυώνης βλέποντας τους άνδρες του να πέφτουν από τα πυρά των Ελλήνων, διέταξε να φέρουν ένα κανόνι για να ανατινάξει το κτίριο. Οι Τούρκοι σταμάτησαν την επίθεση μέχρι να έρθει το κανόνι, ενώ οι Έλληνες, αφού κατάλαβαν το σχέδιο τους, τη νύχτα έκαναν μυστική έξοδο από το χάνι και έφυγαν μέσα από τις γραμμές του εχθρού.

Η ναυμαχία της Ερεσού• Η ναυμαχία της Ερεσού θεωρείται η πρώτη κατά μέτωπο ναυμαχία

που έδωσαν οι Έλληνες ναυμάχοι στην ελληνική επανάσταση του 1821 με πλοίο γραμμής, δίκροτο, του τότε αυτοκρατορικού οθωμανικού στόλου, η οποία και διεξήχθη στις 27 Μαΐου του 1821 στον όρμο Ερεσού της Λέσβου. Πρωταγωνιστής της ναυμαχίας αυτής ήταν ο Δημήτριος Παπανικολής ο οποίος και επιχείρησε για πρώτη φορά με απόλυτη επιτυχία "πυρπόληση" με χρήση "καυστικού" όπως λεγόταν αρχικά το πυρπολικό με αποτέλεσμα την ανατίναξη του εχθρικού πλοίου.

• Η επιτυχία αυτή υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική τόσο στο ηθικό των Ελλήνων ναυμάχων, για την μελλοντική εξέλιξη στον κατά θάλασσα αγώνα όσο και αντίστροφα στο ηθικό των Τούρκων προ του καινοφανούς αυτού τύπου καταδρομής και δολιοφθοράς. Παράλληλα όμως τραγική συνέπεια αυτής ήταν η καταστροφή των Κυδωνιών(του Αϊβαλή) που ακολούθησε 15 ημέρες αργότερα.

Η Α’Εθνοσυνέλευση

• Η Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου ή Πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου (20 Δεκεμβρίου 1821 - 16 Ιανουαρίου 1822) ήταν η πρώτη συνέλευση νομοθετικού σώματος του νέου Ελληνικού κράτους. Συνήθως αναφέρεται και ως Α' Συνέλευση Επιδαύρου ή ως Α' Εθνοσυνέλευση. Εκεί ψηφίστηκε για πρώτη φορά σύνταγμα. Διακηρύχτηκε επίσης η ανεξαρτησία των Ελλήνων και σχηματίστηκαν δύο σώματα, το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό. Τέλος, πρωτεύουσα του κράτους ορίστηκε η Κόρινθος και οργανώθηκαν υπουργεία,

Η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας

• Τον Ιούνιο του 1822, αφού ο ελληνικός στόλος δεν κατάφερε να σώσει τη Χίο από την τουρκική σφαγή, ο Κανάρης ανέλαβε να βάλει μπουρλότο στη ναυαρχίδα του Καρά Αλή, του επικεφαλής του στρατού που έσφαξε τους κατοίκους και έκαψε το νησί. Την επιχείρηση θα εκτελούσαν τα πυρπολικά του Κανάρη και του Ανδρέα Πιπίνου. Στο εγχείρημα βοήθησαν δύο παράγοντες: αφενός ότι η νύχτα ήταν πολύ σκοτεινή καθώς δεν είχε φεγγάρι και αφετέρου ότι στο κατάφωτο κατάστρωμα της ναυαρχίδας οι περίπου 2.000 Τούρκοι γιόρταζαν το Μπαϊράμι κι έτσι τα μέτρα φρούρησης ήταν ελλιπή. Η φωτιά απ' το μπουρλότο μεταδόθηκε ταχύτατα στο καράβι. Πριν προλάβουν να απομακρυνθούν απ' αυτό οι πρώτες σωστικές λέμβοι, η φωτιά έφτασε στην πυριτιδαποθήκη, η οποία ανατινάχθηκε. Ως αποτέλεσμα τα θύματα ήταν πάρα πολλά. Μεταξύ αυτών ο ναύαρχος Καρά Αλής, αξιωματικοί του και πολλοί ναύτες. Το πυρπολικό του Πιπίνου προσέγγισε την υποναυαρχίδα αλλά δεν κατάφερε να την καταστρέψει. Της προκάλεσε όμως αρκετές ζημιές.

Η μάχη στα Δερβενάκια Μετά τον θάνατο του Αλή Πασά, ο τουρκικός στρατός κατευθύνθηκε νότια,

προς την Πελοπόννησο. Ο Δράμαλης πυρπόλησε την Θήβα και μέσω των Μεγάρων, πέρασε με τον πολυάριθμο στρατό του στην Κόρινθο. Από εκεί έφτασε στο Άργος χωρίς να συναντήσει αντίσταση. Τότε ο Κολοκοτρώνης έθεσε υπό έλεγχο τα περάσματα, απομονώνοντας εκεί τον Δράμαλη. Ταυτόχρονα, κλείστηκαν μέσα στο φρούριο του Άργους ένοπλοι Έλληνες με αρχηγούς τους τον Δημήτριο Υψηλάντη και τον Πάνο Κολοκοτρώνη και εφαρμόζοντας την τακτική της καμένης γης έκαψαν τα σιτηρά. Οι Τούρκοι, εξουθενωμένοι από την πολιορκία του κάστρου αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Κόρινθο. Όμως όλοι οι δρόμοι είχαν κλειστεί από τους Έλληνες. Έτσι, ο Δράμαλης φρόντισε να στείλει ένα ψεύτικο γράμμα ότι θα πήγαινε στην Τριπολιτσά. Οι Έλληνες τσίμπησαν και νόμιζαν ότι όντως θα πήγαινε στην Τριπολιτσά. Ο Κολοκοτρώνης όμως τους είπε ότι θα πήγαινε στα Δερβενάκια και είχε δίκιο. Στις 26 Ιουλίου δόθηκε μια φονική μάχη στα Δερβενάκια και ο ελληνικός στρατός νίκησε. Αφού είχε χάσει το 1/5 του στρατού του ο Δράμαλης πέθανε από την θλίψη στην Κόρινθο.

Η Β’Εθνοσυνέλευση

• Η Β' Εθνοσυνέλευση (1823) συνήλθε στο Άστρος της Αρκαδίας. Στην Εθνοσυνέλευση αυτή ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα και αποφασίστηκε να καταργηθούν τα τοπικά κέντρα εξουσίας, προκειμένου να ενισχυθεί η κεντρική διοίκηση. Οι διαμάχες ανάμεσα στους προκρίτους και τους στρατιωτικούς για τον έλεγχο της εξουσίας οδήγησαν στη δημιουργία τριών πολιτικών κομμάτων: του Αγγλικού, που το υποστήριζαν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι, του Γαλλικού, με τον Ηπειρώτη γιατρό Ιωάννη Κωλέττη και τους Ρουμελιώτες και του Ρωσικού, υπό την επιρροή του Κολοκοτρώνη και των οπλαρχηγών της Πελοποννήσου.

Η καταστροφή των Ψαρών• Τα Ψαρά, το ισχυρό αυτό προπύργιο απέναντι του Οθωμανικού στόλου και των Οθωμανών ήταν λόγω της

γεωγραφικής της θέσης, των τολμηρών κατοίκων της και των συχνών αποβάσεων ο τρόμος των Οθωμανών και επέσυρε συνεχώς την οργή και εκδίκησή τους. Έτσι τον Ιούνιο του 1824 η Οθωμανική Κυβέρνηση αποφάσισε να στείλει κατά των Ψαρών τον Οθωμανικό στόλο, τον οποίο εφοδίασε με δέκα χιλιάδες στρατό προς αποβίβαση. Από αυτούς, οι τρεις χιλιάδες ήταν εκλεκτοί Αλβανοί υπό τους Ισμαήλ Πασά Πλιάσα και Μπανιούς Σέβρανη, τους οποίους είχε στείλει ο Κιουταχής Ρεσίτ Μεχμέτ Πασάς στην Κωνσταντινούπολη κατά διαταγή του Σουλτάνου. Η επιτόπια αρχή της νήσου όταν έμαθε την προετοιμασία των Τούρκων έκανε συνέλευση, αλλά διχογνώμησε, διότι άλλοι υποστήριξαν ότι η υπεράσπιση έπρεπε να γίνει με τον στρατό της ξηράς, ενώ άλλοι ήθελαν να χρησιμοποιήσουν και πλοία. Οι μεν πρώτοι πρότειναν δε, να αφαιρέσουν τα πηδάλια από τα πλοία για να ενισχύσουν την απόγνωση των αγωνιστών και να τους κάνουν να πολεμήσουν πιο γενναία. Αυτή η γνώμη υπερίσχυσε και οδήγησε στην απώλεια των Ψαρών. Στις 19 Ιουνίου λοιπόν έφτασε ο Οθωμανικός στρατός απέναντι των Ψαρών και μετά από δύο ημέρες έκανε απόβαση πίσω από την πόλη, στο πιο δύσβατο μέρος του νησιού. Μετά από αυτό, ο στόλος τέθηκε μπροστά στην πόλη. Οι Οθωμανοί σκορπίστηκαν ανενόχλητοι σε όλο το νησί και ήρθαν σε πόλεμο με τους κατοίκους, σφάζονταν ανηλεώς. Οι κάτοικοι του νησιού πολέμησαν όντως με μεγάλη καρτερία και απελπισία. Η πάλη ήταν τόσο φοβερή, που τα πτώματα των πεσόντων κάλυψαν το έδαφος. Οι Τούρκοι, ως πιο πολυάριθμοι υπερίσχυσαν, και κυρίευσαν την πόλη εκτός του φρουρίου, το οποίο αντιστεκόταν με μεγάλη φρουρά, εκ των οποίων 600 ήταν Θεσσαλομακεδόνες υπό των Γούλα Κασάνδριο και Σκλαβούνο Ράδο. Η φρουρά αυτή αντιστάθηκε γενναία για δύο ημέρες, μέχρι που έπεσε βόμβα στην δεξαμενή και την διέρρηξε. Όταν ο εχθρός όρμησε στο φρούριο, οι πολιορκημένοι έβαλαν φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και ανατίναξαν στον αέρα τα οχυρώματα, τους εαυτούς τους και όσους Τούρκους βρίσκονταν στο φρούριο.

Η ναυμαχία του Γέροντα

• Η ναυμαχία αυτή ήταν η μεγαλύτερη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και έλαβαν μέρος 100 τουρκικά, αιγυπτιακά, αλγερινά και Τυνησιακά πλοία εναντίον 75 περίπου Ελληνικών πλοίων. Ο Ισλαμικός στόλος συνετρίβη και μάλιστα συνελήφθη αιχμάλωτος ο ναύαρχος της Τυνησίας.

• Στις 29 Αυγούστου 1924 ο τουρκικός στόλος, υπό την αρχηγία του Ιμπραήμ και του Χοσρέφ Πασά, έχασε στον κόλπο του Γέροντα από τον ελληνικό στόλο και , όταν τελείωσε η αιματηρή αυτή μάχη, οι Έλληνες ψαράδες πήγαν και πήραν όλο τον χρυσό από τα τουρκικά καράβια.

Ο Ιμπραήμ στην Πελοπόνησσο• Αφού κατέστειλαν την επανάσταση στην Κρήτη και κατέστρεψαν την

Κάσο και τα Ψαρά, οι αιγυπτιακές δυνάμεις κινήθηκαν προς την Πελοπόννησο. Τον χειμώνα του 1824-1825 ο γιος του Μεχμέτ Αλή, Ιμπραήμ Πασάς, αποβιβάστηκε στη Μεθώνη με πολύ στρατό και εφόδια. Την ίδια στιγμή οι Έλληνες επαναστάτες είχαν διχαστεί από τις εμφύλιες διαμάχες για την εξουσία, με αποκορύφωμα τη φυλάκιση του Κολοκοτρώνη και άλλων γνωστών οπλαρχηγών. Καθώς ήταν απροετοίμαστοι, δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα. Για να σωθεί η επανάσταση, ο Παπαφλέσσας ζήτησε να αποφυλακιστούν οι οπλαρχηγοί. Ο ίδιος πήγε στην Μεσσηνία και οχυρώθηκε στο Μανιάκι. Δόθηκε σκληρή μάχη μεταξύ του Παπαφλέσσα και του Ιμπραήμ με νικητή όμως τον Ιμπραήμ. Ο Παπαφλέσσας μπορεί να έχασε την ζωή του αλλά κατάφερε να κάνει την κυβέρνηση να αποφυλακίσει τους οπλαρχηγούς.

Η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου

• Μετά την προετοιμασία τρεισήμισι μηνών στις 15 Απριλίου 1825 έφτασαν και στρατοπέδευσαν μπροστά στο Μεσολόγγι 30.000 Τούρκοι με αρχηγό τον Ρεσίτ Πασά, ενώ την ίδια στιγμή στο εσωτερικό της πόλης βρίσκονταν περίπου 4.000 άνδρες (από τους οποίους οι χίλιοι βρίσκονταν σε προχωρημένη ηλικία) και 12.000 γυναικόπαιδα. Οι λεπτομέρειες αυτής της δεύτερης πολιορκίας του Μεσολογγίου έγιναν γνωστές από τις ειδήσεις της εφημερίδας του Μάγερ που εκδίδονταν εκείνη την περίοδο.

• Λίγο πριν ξεκινήσει τον βομβαρδισμό της πόλης ο Κιουταχής πρότεινε με διαπραγματεύσεις την παράδοσή της. Αφού όμως οι τουρκικές προτάσεις απορρίφθηκαν, το Μεσολόγγι αποκλείστηκε δια θαλάσσης από τον στόλο του Μεχμέτ Χιουρέφ πασά και του Γιουσούφ πασά που κατόρθωσε να προσπελάσει και τη λιμνοθάλασσα. Οι πολιορκητές άρχισαν τις εφόδους, αλλά οι πολιορκούμενοι αμύνονταν με επιτυχία επιδιορθώνοντας τους προμαχώνες και διενεργώντας αλλεπάλληλες εξόδους. Στις 3 Ιουλίου η δύναμη του στόλου αυξήθηκε με την άφιξη 40 ελληνικών πλοίων, τα οποία τελούσαν υπό την αρχηγία των Μιαούλη και Σαχτούρη. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα, κατά το οποίο διακόπηκε ο ναυτικός αποκλεισμός (ελληνικός στόλος ασχολήθηκε με την καταδίωξη του τουρκικού μέχρι τη Μάνη), η πόλη ανεφοδιάστηκε με τρόφιμα και στρατιωτικό υλικό, ενώ το ηθικό των πολιορκημένων ανέκαμψε. Στο μεταξύ εισήλθαν στην πόλη (7 Αυγούστου) ενισχύσεις Σουλιωτών και του Κίτσου Τζαβέλα, πλαισιώνοντας την αποδεκατισμένη φρουρά. Στο τουρκικό στρατόπεδο, μολονότι και εκεί οι απώλειες ήταν σημαντικές, ο Κιουταχής αποφάσισε τη συνέχιση της πολιορκίας. Ο Καραϊσκάκης βοηθούσε επίσης στην ξηρά

Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου

• Φαινόταν ότι οι Μεσολογγίτες θα αντέχανε την πολιορκία, μέχρι που ο Ιμπραήμ έφτασε στο Μεσολόγγι με 15.000 Αιγύπτιους. Εκείνη όμως την περίοδο, ο Καραϊσκάκης έπαθε φυματίωση και δεν μπορούσε να βοηθήσει τους Μεσολογγίτες, κάτι πολύ αρνητικό για τους πολιορκημένους. Ο κλοιός στένεψε και φαινόταν ότι δύσκολα θα επιβίωναν.

Η έξοδος του Μεσολογγίου

• Αφού είδαν ότι δεν θα επιβίωναν, οι Μεσολογγίτες αποφάσισαν να κάνουν μια έξοδο και να σώσουν έστω όσους μπορούν. Χωρίστηκαν λοιπόν σε 3 ομάδες και το βράδυ επειχήρησαν την έξοδο. Κάποιος χαφιές όμως τους είχε προδώσει και τελικά το σχέδιό τους απέτυχε. Καταφέρανε, παρόλα αυτά, να συγκινήσουν την Ευρώπη, με αποτέλεσμα και άλλοι Φιλέλληνες να έρθουν να πολεμήσουν στο πλευρό μας.

Η πολιορκία της Ακρόπολης• Ο Κιουταχής με 10.000 άνδρες προσπάθησε να καταλάβει την

Ακρόπολη με μια αρκετά καλή πολιορκία. Εκτός όμως από τον Κιουταχή στην Ακρόπολη κατέφτασε και κάποιος άλλος. Ο Καραϊσκάκης, παρά το γεγονός ότι ήταν άρρωστος, είπε να προετοιμαστούν για μάχη και ότι θα την οδηγούσε από την σκηνή του. Είπε όμως να μην πυροβολήσει κανείς αν δεν το πει αυτός. Κάποιος δεν τον άκουσε και πυροβόλησε. Αμέσως άρχισε μια αιματοβαμμένη μάχη (21 Απριλίου). Ο Καραϊσκάκης όρμησε με το άλογό του και δυστυχώς χτυπήθηκε. Μεταφέρθηκε σε ένα καράβι, όπου του παρείχε τις πρώτες βοήθειες ο Ελβετός γιατρός Louis-Andre Gosse. Στις τελευταίες του στιγμές νουθέτησε τους παρόντες αρχηγούς και τους παρακίνησε να πολεμήσουν με πείσμα για την πατρίδα τους. Πέθανε στις 23 Απριλίου, την ημέρα της γιορτής του, σε ηλικία 50 ετών, ώρα 8 το πρωί, αφού έκανε τη διαθήκη του. Αφού πέθανε ο Καραϊσκάκης, η Ακρόπολη παραδόθηκε στην Τουρκία.

Η ναυμαχία του Ναυαρίνου

• Οι μεγάλες δυνάμεις είπανε πολλές φορές στον Ιμπραήμ να φύγει, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Αυτό οδήγησε στην ναυμαχία στο Ναυαρίνο. Στις 20 Οκτωβρίου 1827 οι ευρωπαϊκές δυνάμεις κατατρόπωσαν των τουρκικό στόλο, διαλύοντας τον ολοκληρωματικά.

Η Γ΄Εθνοσυνέλευση

• Στην Γ’ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα, ορίστηκε το Ναύπλιο ως πρωτεύουσα της Ελλάδας, εκλέχθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας Κυβερνήτης και για έναν πιο αποτελεσματικό στρατό ορίσανε τον Τσωρτς και τον Κόχραν αρχηγούς ένοπλου στρατού.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας• Ο Καποδίστριας έφτασε στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα του

ελληνικού κράτους, αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση μιας χώρας που έβγαινε από πολύχρονο αγώνα ενώ οι κάτοικοι της και ιδιαίτερα οι πρόσφυγες ήταν εξαθλιωμένοι.

• Ο Κυβερνήτης επιχείρησε να οργανώσει το κράτος, βελτιώνοντας τη διοίκηση και την οικονομία του. Προκειμένου να πετύχει το στόχο του, συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπο του αναβάλλοντας για δύο χρόνια τη σύγκληση της Δ' Εθνοσυνέλευσης, που τελικά πραγματοποιήθηκε στο Άργος. Επίσης, για να διευκολύνει τις συναλλαγές, ίδρυσε Εθνική Τράπεζα και έκοψε νομίσματα (φοίνικας) που αντικατέστησαν τα τουρκικά γρόσια.

• Ο Καποδίστριας, επειδή πίστευε ότι η πρόοδος της χώρας στηριζόταν στη γεωργία, ίδρυσε Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα για την εκπαίδευση των Ελλήνων αγροτών, εισήγαγε την καλλιέργεια της πατάτας και στήριξε την παραγωγή μεταξιού. Παράλληλα, αναπτύχθηκαν το εμπόριο και η ναυτιλία και οργανώθηκε τακτικός στρατός.

Η μάχη της Πέτρας• Η παρέμβαση του γαλλικού στρατού με την Εκστρατεία του Μοριά των 13-

15.000 στρατιωτών που έδιωξαν τον Ιμπραήμ και τα στρατεύματά του τον προηγούμενο χρόνο και η προέλαση των Ρώσων στην Αδριανούπολη κατά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828–1829 ανάγκασαν τον σουλτάνο να απομακρύνει από την Ελλάδα όλο τον στρατό. Ο Αρχηγός Ασλάν βέης διατάχτηκε να συνοδεύσει όσους Τούρκους παρέμειναν στην Αττική και Βοιωτία. Ο Ασλάν επιστρέφοντας από την Αθήνα ήταν αναγκασμένος να πορεύσει μέσα από το στενό πέρασμα της Πέτρας μεταξύ της Λειβαδιάς και των Θηβών. Εκεί τον περίμενε ο Δημήτριος Υψηλάντης, έτοιμος να υπερασπιστεί την διάβαση, και έτσι στις 12 Σεπτεμβρίου ο Ασλάν υπέστη δεινή ήττα και υπέγραψε συνθηκολόγηση. Με την συνθήκη αυτή (την πρώτη σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης, στην οποία υποχρεώνονταν τακτικές τούρκικες δυνάμεις) οι Τούρκοι δέχτηκαν να εκκενώσουν την Ανατολική Ελλάδα, εξαιρούμενης της Ακρόπολης των Αθηνών και του φρουρίου Καραμπαμπά.

Οι ξένες δυνάµεις αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία της Ελλάδας µε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου

• Η ήττα της Τουρκίας στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο την ανάγκασε να δεχτεί τις διαπραγματεύσεις. Έτσι, τον Φεβρουάριο του 1830 υπογράφηκε στο Λονδίνο από τις τρεις συμμαχικές Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) η πολιτική ανεξαρτησία της Ελλάδας, με τα σύνορά της στη γραμμή Αχελώου - Σπερχειού ποταμού. Δυο χρόνια αργότερα, το 1832, τα σύνορα του ελληνικού κράτους διευρύνθηκαν στη γραμμή Αμβρακικού κόλπου – Παγασητικού κόλπου. Τα νέα σύνορα αναγνωρίστηκαν και από την Υψηλή Πύλη. Έπειτα από δέκα χρόνια συγκρούσεων η ύπαρξη ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, αναγνωρισμένου από τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, ήταν πλέον γεγονός.