ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่ 1 - 5

68
ใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใ . ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใ (ใใ ใใใใใใใ) ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใ ใใใ ใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ( ใใใใใใ ... ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ)

Upload: mai-salim

Post on 27-Jul-2015

6.089 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

ใครฆ่�าพระเจ้�าตาก ตอนที่��๑.

   

ผม เคยค�ดอย��นานแล้ วว�าถ้ าเมื่��อไหร่�มื่�เวล้าว�าง ผมื่อยากจะร่วบร่วมื่เร่��องร่าวเก��ยวก�บ พร่ะเจ าตากสิ�นมื่หาร่าช เอาเก"บไว ให เพ��อนฝู�งได อ�านก�น ก"พอด�ช�วงน�%ผมื่พอจะมื่�เวล้า

อย��บ าง ปร่ะกอบก�บใกล้ ว�นคล้ ายว�นปร่าบดาภิ�เษกของพร่ะเจ าตากสิ�น ( ๒๘ ธั�นวาคมื่) ผมื่จ-งฉวยโอกาสิน�%จ�ดการ่อย�างที่��ต�%งใจไว ซึ่-�งกว�าจะจบก"คงใกล้ ก�บว�นที่�� ๒๘ น�% แล้ะผมื่ ด�แล้ วว�าข อเข�ยนน�%ไมื่�ได เข าข�ายในห องอ��น ๆ ( ฮี่��ฮี่�� ... ที่��น��ไมื่�มื่�ห องปร่ะว�ต�ศาสิตร่5)

ผมื่จ-งขออน6ญาตที่�านผ� ด�แล้บอร่5ดโพสิที่5ข อเข�ยนน�%ไว ในห องร่าชด8าเน�นก�อน ซึ่-�งหากเห"นสิมื่ควร่จะย ายไปไว ที่��ห องอ��นผมื่ก"ย�นด�แล้ะไมื่�ข�ดข องคร่�บ

ขอความกร�ณาอ�านและว�จ้ารณ�เฉพาะในเชิ�งของประว"ต�ศาสตร�นะคร"บ กร�ณาอย่�าได้�ม� ความพย่าย่ามโย่งเอาเร*�องของประว"ต�ศาสตร�ไปเป+นเคร*�องม*อในการก�าวล�วงต�อสถาบ"น ฯ

โด้ย่เด้.ด้ขาด้ ซึ่0�งหากพบว�าม�ความพย่าย่ามอย่�างน"2น ผมคงจ้ะต�องขอร�องที่างผ3�ด้3แลบอร�ด้ ให�ชิ�วย่ลบกระที่3�น�2ในที่"นที่�คร"บ ... ด้�วย่ความขอบพระค�ณคร"บ

ก�อนอ��นผมื่ขอเร่�ยนก�อนว�า อย�าหว�งจะได ค8าตอบที่��ช�ดเจนขนาดฟั:นธังก�นได ว�าใคร่ก�น ที่��ปล้งพร่ะชนมื่5พร่ะเจ าตากสิ�น เหต6เพร่าะว�าปร่ะว�ต�ศาตร่5ในช�วงร่อยต�อของปล้ายร่�ชสิมื่�ย

กร่6งธันบ6ร่�ก�บการ่ก�อต�%งร่าชวงศ5จ�กร่� มื่�ความื่ไมื่�ช�ดเจนปนอย��มื่ากจนน�าแปล้กใจว�า เหต6ใด ปร่ะว�ต�ศาสิตร่5อาย6เพ�ยงสิองร่ อยกว�าป;น� %น มื่�นจ-งเล้อะเล้�อนผสิมื่ผเสิก�นเสิ�ยย��งกว�าเร่��องใน

ปร่ะว�ต�ศาสิตร่5สิ6โขที่�ยซึ่-�งมื่�มื่ากว�าพ�นป;แล้ วเสิ�ยอ�ก

ประว"ต�ศาสตร�ที่��แที่�จ้ร�งเป+นอย่�างไรไม�ม�ใครร3� ผมร3�แต�ว�าม�การบ�ด้เบ*อนเก�ด้ข02นแน� ๆ

ผมื่ขอเล้�าพร่ะร่าชปร่ะว�ต�โดยย�อ ๆ ซึ่�กเล้"กน อยก�อนที่��จะเข าปร่ะเด"นหล้�กของเร่��องซึ่-�งพวกเร่า สิ�วนใหญ�คงจะที่ร่าบด�อย��แล้ ว แต�ต องขออน6ญาตน8ามื่าเล้�าเกร่��นสิ�กเล้"กน อย เพ��อให ได

ความื่คร่บถ้ วน

Page 2: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

พร ะเจ าตากสิ�น บ6ตร่ชาวจ�น บ�ดาช��อนายไหฮี่อง บร่ร่ดาศ�กด�<ข6นพ�ฒน5 นายอากร่บ�อนเบ�%ย “ก�บนางนกเอ�%ยง ซึ่-�งในภิายหล้�งได ร่�บพร่ะร่าชที่านบร่ร่ดาศ�กด�<เป>น สิมื่เด"จกร่มื่พร่ะพ�ที่�กษ5-

“ เที่พามื่าตย5 พร่ะเจ าตากปร่ะสิ�ต�ในว�นอาที่�ตย5 ป;ขาล้ ( ๑๗ เมื่ษายน ๒๒๗๗) เล้�าก�นว�า ตอนเก�ดน�%นมื่�น�มื่�ตร่เก�ดข-%นเป>นฝูนตกฟัAาผ�า พอที่�านอาย6คร่บ ๓ ว�น มื่�ด�นง�เหล้�อมื่ต�วใหญ�

เล้�%อยอย��ร่อบ ๆ เปล้ บ�ดาของที่�านก"กล้�วว�าจะเป>นล้างร่ าย จ-งน8าไปฝูากให เป>นบ6ตร่ บ6ญธัร่ร่มื่ของเจ าพร่ะยาจ�กร่�ในสิมื่�ยน�%น ต�อมื่าไมื่�นานน�กเจ าพร่ะยาจ�กร่�เก�ดร่8�าร่วยมื่�แต�

” ” “ ”โชคล้าภิมื่งคล้เข ามื่า ที่�านจ-งต�%งช��อให ล้�กบ6ญธัร่ร่มื่คนน�%ว�า สิ�น ซึ่-�งแปล้ว�า เง�นที่อง

เมื่��ออาย6 ๕ ขวบ ได เร่�ยนก�บพร่ะอาจาร่ย5ที่องด� ว�ดโกษาวาสิ มื่�เพ��อนสิน�ที่บวชเณร่อย�� ” ” ด วยก�น ๒ คนค�อ ที่องด วง แล้ะบ6นนาค ซึ่-�งต�อมื่า ที่องด วง ก"ข-%นเสิวยร่าชย5เป>น ร่.๑

“ ” ในร่าชวงศ5จ�กร่� ในขณะที่�� บ6นนาค เป>นมื่หาดเล้"กห6 มื่แพร่ นายฉล้องไนยนาถ้ แล้ะ ได เป>น เจ าพร่ะยามื่หาเสินาบด� ต นตร่ะก�ล้บ6นนาค หล้�งจากที่��พร่ะเจ าตากสิ�นได สิ��

สิวร่ร่คตแล้ ว

คร่าวน�%ผมื่จะพาพวกเร่าล้องย อนกล้�บไปในช�วงก�อนที่��พร่ะเจ าตากจะถ้�กที่8าร่�ฐปร่ะหาร่ เพ��อเตร่�ยมื่ป�พ�%นไว ก�อนว�า มื่�อะไร่บ างที่��ด�เหมื่�อนจะเป>นการ่บ�ดเบ�อน

เหต6การ่ณ5ที่างการ่เมื่�องในช�วงปล้ายร่�ชสิมื่�ยของพร่ะเจ าตากน�%นเต"มื่ไปด วยความื่ว6 �นวาย มื่�ความื่สิ�บสินในข อมื่�ล้ มื่�การ่บ�ดเบ�อนโดยใช การ่บอกเล้�าผ�านที่างนวน�ยายก"หล้ายหน

ซึ่-�งผมื่ไมื่�ให ความื่สิ8าค�ญก�บข อความื่ในนวน�ยายพวกน�% ที่��มื่�กอ างเอกสิาร่ที่างปร่ะว�ต�ศาสิตร่5 เพ��อโน มื่น าวผ� อ�านให เช��อถ้�อ ต�วอย�างเช�น นวน�ยายช��อ “ ”ผ3�อย่3�เหน*อเง*�อนไข ของ

สิ6ภิา ศ�ร่�มื่านนที่5 ใช นามื่ปากกาว�า ษ� บ านก6�มื่ เมื่��อ พ.ศ. ๒๔๙๖ ที่��อ างถ้-งเอกสิาร่สิมื่6ดข�อย ที่��ตกที่อดในตร่ะก�ล้สิ6นที่ร่โร่ห�ต แล้ะสิ�บที่อดมื่าถ้-งหล้วงสิ6ภิาเที่พ ( โต สิ6นที่ร่โร่ห�ต) บ�ดา

ของจ�นดา ศ�ร่�มื่านนที่5 ซึ่-�งต�อมื่าก"ไมื่�ที่ร่าบว�าใคร่เป>นผ� เก"บร่�กษาสิมื่6ดข�อยที่��ว�าน�%ไว

“ ” ในเร่��องของ ผ� อย��เหน�อเง��อนไข น�% ได สิร่ างความื่เช��ออย�างน-งในกล้6�มื่ผ� อ�านว�าพร่ะเจ าตาก ไมื่�ได สิวร่ร่คตจากการ่ปร่ะหาร่ช�ว�ตที่��ว�ดอร่6ณ แต�ที่ร่งได ร่�บความื่ช�วยเหล้�อจากภิ�กษ6

๕ ร่�ปแล้ะที่ร่งปร่ะที่�บเร่�อพาย พร่ อมื่ด วยฝู;พาย ๔ คน ออกมื่าจากกร่6งธันบ6ร่� เพ��อไปปร่ะที่�บ เร่�อใบของ "ค6ณพ�ด" หร่�อ เจ าพร่ะยาพ�ฒน5 ผ� คร่องเมื่�องนคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช ซึ่-�งเป>นพ��เขย

ของค6ณเล้"กแล้ะค6ณฉ�มื่ พร่ะชายาในสิมื่เด"จพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ที่��ที่อดสิมื่อร่ออย��ที่��ต8าบล้ ปากล้�ด หร่�อ พร่ะปร่ะแดง ในป:จจ6บ�น เพ��อที่ร่งหล้บหน�ไปเมื่�องนคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช แล้ะ

ได บอกเล้�าเอาไว ว�า ภิ�กษ6ที่�%ง ๕ น�%น ที่��จร่�งแล้ วก"ค�อพร่ะสิหายเก�าต�%งแต�คร่�%งอ6ปสิมื่บที่ที่�� ว�ดโกษาวาสิ เมื่��อ พ.ศ. ๒๒๙๗ ในช�วงกร่6งศร่�อย6ธัยาตอนปล้าย มื่�ช��อว�า "สิ�งห5ขามื่" หร่�อ

แกล้ะด8า, "ปางที่ร่าย" หร่�อ แกล้ะขาว, "สิ�เหล้"ก" หร่�อ เอกจ�โตภิ�กข6, "ห�นขาบ" หร่�อ แกล้ะแดง แล้ะคนสิ6ดที่ ายค�อ "หล้วงอาสิาศ-ก" หร่�อ บ6ญคง ซึ่-�งที่�านสิ6ดที่ ายน�%ไมื่�ได

เด�นที่างกล้�บมื่าด วย เน��องจากได เสิ�ยสิล้ะปล้อมื่ต�วเป>นพร่ะองค5อย��ในที่��ค6มื่ข�ง แล้ะยอมื่ถ้�กสิ8าเร่"จโที่ษแที่นสิมื่เด"จพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�

“ ” ผมื่ค�ดว�าที่�%งหมื่ดที่��ถ้�กพร่ร่ณาในนวน�ยาย ผ� อย��เหน�อเง��อนไข น�%น ออกจะเก�นจร่�งไป เหต6เพร่าะพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�น� %นที่ร่งถ้�กพร่ะยาสิร่ร่ค5ก�อการ่ร่�ฐปร่ะหาร่ย-ดอ8านาจ แล้ะ

น8าต�วพร่ะองค5ไปค6มื่ข�งไว แต�การ่ปร่ะหาร่พร่ะองค5น� %นไมื่�ได เก�ดข-%นจากน8%ามื่�อพร่ะยาสิร่ร่ค5 แต�กล้�บเก�ดข-%นหล้�งจากที่��เจ าพร่ะยามื่หากษ�ตร่�ย5ศ-ก หร่�อ พร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAาจ6ฬาโล้ก ฯ

ได เสิวยร่าชสิมื่บ�ต�แล้ ว ซึ่-�งผมื่ไมื่�เช��อว�าจะเก�ดการ่เปล้��ยนต�วน�กโที่ษได ง�าย ๆ เน��องจาก การ่กล้�บค�นสิ��พร่ะนคร่แล้ะการ่ปร่าบกบฏพร่ะยาสิร่ร่ค5น� %น ไมื่�ได ที่8าเพ��อถ้วายค�นพร่ะยศ

แล้ะถ้วายพร่ะร่าชอ8านาจค�นแก�พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� แต�เป>นการ่ที่8าเพ��อการ่เข าสิ��ร่าชบ�ล้ล้�งก5 ของพร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAาจ6ฬาโล้ก ฯ ซึ่-�งแน�นอนว�าการ่ค6มื่ข�งพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ในค6กหล้วงน�%น

ย�อมื่ต องแข"งแร่งร่�ดก6มื่ แล้ะผมื่เช��อแน�นอนว�า เร่��องที่��เล้�าสิ��ก�นฟั:งว�าพร่ะเจ าตากที่ร่ง เต�Lยมื่ก�บเจ าพร่ะยามื่หากษ�ตร่�ย5ศ-ก สิร่ างเร่��องเพ��อหล้บป:ญหาหน�%สิ�น ๖ หมื่��นต8าล้-งก�บจ�น

จนน8าไปสิ��การ่สิล้�บต�วน�กโที่ษปร่ะหาร่แล้ะการ่หล้บหน�ของพร่ะเจ าตากน�%น ไมื่�น�าจะเป>น

Page 3: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

ไปได เหต6เพร่าะหล้�งจากพร่ะเจ าตากได สิ��สิวร่ร่คตแล้ ว ที่�%งโอร่สิแล้ะธั�ดาของพร่ะเจ าตาก ๒๙ พร่ะองค5ที่��ที่ร่งพร่ะเจร่�ญว�ยก"ถ้�กจ�บปล้งพร่ะชนมื่5หมื่ด ที่��ย�งที่ร่งพร่ะเยาว5แล้ะเจ าหญ�ง

ก"ถ้�กถ้อดพร่ะยศออก แล้ วเร่�ยกว�าหมื่�อมื่เหมื่�อนก�นที่6กพร่ะองค5 (ในช�วงแร่กมื่�คนเสินอให น8าไปที่8าเร่�อล้�มื่เพ��อให หมื่ดสิ�%นวงศ5ด วซึ่8%า แต�พร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAา ฯ ที่ร่งห ามื่ไว ) แมื่ จนกร่ะที่��ง สิมื่เด"จพร่ะร่าช�น�แล้ะสิมื่เด"จพร่ะน านาง ก"ถ้�กถ้อดพร่ะยศจนหมื่ดสิ�%น จะมื่�ยกเว นก"แต�เพ�ยง

“ ” เจ าฟัAาเหมื่"น ซึ่-�งเป>นพร่ะร่าชโอร่สิของพร่ะเจ าตากสิ�น ซึ่-�งเก�ดจากเจ าจอมื่ฉ�มื่ใหญ� ซึ่-�งเป>น พร่ะร่าชธั�ดาของพร่ะบาที่สิมื่เด"จพร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAาฯ ที่8าให เจ าฟัAาเหมื่"นเป>นที่�%งโอร่สิของ

พร่ะเจ าตากแล้ะเป>นพร่ะน�ดดาหร่�อหล้านตาของ ร่. ๑ จ-งร่อดจากการ่ถ้�กปร่ะหาร่ในขณะน�%น แต�เมื่��อสิ�%น ร่. ๑ ได เพ�ยง ๓ ว�น "เจ าฟัAาเหมื่"น" ก"ถ้�กปล้งพร่ะชนมื่5ในข อหากบฏ เน��องจาก

มื่�อ�กาบ�นคาบข�าวการ่กบฏมื่าตกในที่ องพร่ะโร่ง ... ???

นอกจากน�% ที่หาร่เสิ�อค��พร่ะที่�ยแล้ะข าร่าชบร่�พาร่ที่��ซึ่��อสิ�ตย5ต�อพร่ะเจ าตากสิ�นอ�กร่ อยกว�าช�ว�ต ต�างก"ถ้�กโที่ษปร่ะหาร่ด วยเช�นก�น อย�างเช�น เจ าพร่ะยานคร่ร่าชสิ�มื่า (ต นสิก6ล้กาญจนา),

พร่ะยาร่ามื่�ญวงศ5 (ต นสิก6ล้ศร่�เพ"ญ), พร่ะยาพ�ช�ยดาบ ห�ก ( ที่องด� ต นสิก6ล้ว�ช�ยข�ที่คะ แล้ะพ�ช�ยก6ล้) เป>นต น ต�างก"ถ้�กฝู:งเร่�ยงร่ายใกล้ พร่ะศพสิมื่เด"จพร่ะเจ าตากสิ�นน�%นเอง

จ้าก พฤต�กร่ร่มื่ต�าง ๆ ที่��ผมื่เล้�าให ฟั:งน�% ผมื่เช��อว�ามื่�การ่ล้ างตร่ะก�ล้เก�ดข-%นจร่�งแล้ะไมื่�น�าที่��จะ มื่�เร่��องของการ่ยอมื่ให มื่�การ่เปล้��ยนต�วพร่ะเจ าตากออกมื่าจากค6ก เพ��อหล้บหน�ไปบวชอย��

ที่��นคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าชตามื่ที่��มื่�ผ� เล้�าที่�%งความื่เช��อเอาไว แล้ะผมื่ย�งเช��ออ�กว�าบร่ร่ดาเร่��องร่าว “ ” ที่�%งในนวน�ยายของ ษ� บ านก6�มื่ ก"ด� หร่�อเร่��อง ใคร่ฆ่�าพร่ะเจ ากร่6งธัน ของหล้วงว�จ�ตร่ ฯ

ก"ด� ร่วมื่ที่�%งพงศาวดาร่ไที่ยอ�กหล้ายฉบ�บที่��มื่�การ่ช8าร่ะหล้�งจากร่�ชสิมื่�ยของ ร่. ๑ ก"ด�มื่�ความื่ พยายามื่ที่��จะที่8าให เร่��องร่าวข อเที่"จจร่�งในอด�ตน�%นด�เบาล้ง แล้ะเป>นภิาพที่��ด�ข-%นสิ8าหร่�บการ่

ก8าเน�ดร่าชวงศ5ใหมื่�หล้�งจากสิ�%นสิ6ดร่�ชสิมื่�ยของพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�

เพ�ยงตอนแร่กก"เร่��มื่จะสิน6กแล้ ว ในตอนที่�� ๒ ผมื่จะพาเข าไปด�ว�าเก�ดอะไร่ข-%นใน ปล้ายร่�ชสิมื่�ยของพร่ะเจ าตาก แล้ะอะไร่ค�อสิาเหต6ของการ่ที่��พร่ะเจ าตากสิ�นถ้�กร่�ฐปร่ะหาร่

ร่วมื่ที่�%งหล้�กฐานต�าง ๆ ที่��จะมื่าปร่ะกอบให พวกเร่าได มื่�ข อมื่�ล้ไว เพ��อการ่ใช ว�จาร่ณญาณ “ ” ว�าจร่�ง ๆ แล้ ว ใคร่ฆ่�าพร่ะเจ าตาก ... เข�มข�นคร"บ เข�มข�น

************************************************

ใครฆ่�าพระเจ้�าตาก ตอนที่��๒.

ว�นน�%เร่าจะมื่าเร่��มื่เข าเร่��องก�นเล้ยนะคร่�บ โดยผมื่ขอเร่��มื่จากแนวที่างที่างการ่เมื่�อง ของพร่ะเจ าตากเพ��อช�วยให เร่าได เข าใจในเบ�%องต นก�อนว�า โคร่งสิร่ างกองก8าล้�ง

ของพร่ะเจ าตากที่��เป>นสิ�วนสิ8าค�ญในการ่ผล้�กด�นให พร่ะเจ าตากปร่ะสิบความื่สิ8าเร่"จ จนสิามื่าร่ถ้ปร่าบดาภิ�เษกข-%นเป>นพร่ะมื่หากษ�ตร่�ย5ได น� %น เป>นมื่าอย�างไร่แล้ะพร่ะเจ าตาก

Page 4: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

ต องผ�านห วงเวล้าแห�งการ่ร่วมื่ชาต�มื่าอย�างยากล้8าบากมื่าได อย�างไร่

ในช�วงที่��กร่6งศร่�อย6ธัยาแตกใหมื่� ๆ น�%น สิยามื่แบ�งแยกกร่ะจ�ดกร่ะจายออกเป>นช6มื่น6มื่ ต�าง ๆ มื่�ด วยก�น 5 ช6มื่น6มื่ใหญ� ๆ ค�อ

1. ช6มื่น6มื่เจ าพร่ะฝูาง มื่�เจ าพร่ะฝูางเป>นห�วหน า อย��ที่��เมื่�องฝูาง ที่างภิาคเหน�อ2. ช6มื่น6มื่เจ าพร่ะยาพ�ษณ6โล้ก มื่�เจ าพร่ะยาพ�ษณ6โล้กเป>นห�วหน า อย��ที่��เมื่�องพ�ษณ6โล้ก3. ช6มื่น6มื่พร่ะยานคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช มื่�เจ าพร่ะยานคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าชเป>นห�วหน า อย��ที่�นคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช4. ช6มื่น6มื่กร่มื่หมื่��นเที่พพ�พ�ธั มื่�กร่มื่หมื่��นพ�พ�ธัเป>นห�วหน า อย��ที่��เมื่�องนคร่ร่าชสิ�มื่า5. ช6มื่น6มื่พร่ะเจ าตาก มื่�พร่ะเจ าตากเป>นห�วหน า อย��ที่��เมื่�องจ�นที่บ6ร่�

   

โดยช6มื่6นมื่พร่ะเจ าตากน�%ก�อต�%งข-%นหล้�งจากที่��พร่ะเจ าตากได พาสิมื่�คร่พร่ร่คพวกหล้บหน� ออกมื่าจากวงล้ อมื่พมื่�าที่��ล้ อมื่กร่6งศร่�อย6ธัยาอย�� โดย อ. น�ธั� เอ��ยวศร่�วงศ5 ได เข�ยนถ้-ง

” ” เหต6การ่ณ5เอาไว ในหน�งสิ�อเร่��อง การ่เมื่�องไที่ยสิมื่�ยพร่ะเจ ากร่6งธัน อย�างน�%คร่�บ

“ ว"นเสาร� ตอนเที่��ย่งค*น ข02น ๔ ค7�า เด้*อนย่�� ป8จ้ออ"ฐศก จ้�ลศ"กราชิ ๑๑๒๘ หร*อ พ.ศ. ๒๓๐๙ เก�ด้เพล�งไหม�ข02นในพระนคร ไหม�ต"2งแต�ที่�าที่ราย่ต�ด้ลามมาถ0งสะพานชิ�างวงคลองข�าวเปล*อก

แล�วข�ามมาต�ด้ป>ามะพร�าว ป>าโที่น ป>าถ�าน ป>าที่อง ป>าย่า ว"ด้ราชิบ3รณะ ว"ด้มหาธาต� ว"ด้ฉ"ที่ที่"นต� ต�ด้ก�ฎี�ว�หารและบ�านเร*อนมากกว�าหม*�นหล"ง ไฟไหม�ในพระนครย่"งไม�ด้"บ พระเจ้�าตากก.ย่ก

สม"ครพรรคพวกไพร�พลไที่ย่จ้�นออกจ้ากค�าย่ว"ด้พ�ชิ"ย่ เด้�นที่"พไปที่างบ�านห"นตรา

พม�าย่กพลต�ด้ตามที่"น ได้�ต�อรบก"นเป+นสามารถ พม�าต�อต�านม�ได้�ก.ถอย่กล"บไป

พระเจ้�าตากเด้�นที่"พต�อไปที่างบ�านข�าวเม�า จ้นถ0งบ�านสามบ"ณฑิ�ต เวลาสองย่ามเศษ เม*�อมองกล"บไป เห.นแสงไฟร��งโรจ้น�โชิตนาการย่"งไหม�กร�งอย่3� ก.ให�หย่�ด้พ"กที่"พ

ว"นอาที่�ตย่� ร��งเชิ�า พระเจ้�าตากเด้�นที่"พไปถ0งบ�านโพสามหาว หร*อโพสาวหาญ หร*อโพส"งหาร พม�าย่กพลต�ด้ตามไปอ�ก ได้�ต�อรบก"นเป+นสามารถ ที่"พพม�าแตกกระจ้"ด้กระจ้าย่พ�าย่แพ�ไป

พระเจ้�าตากให�เด้�นที่"พต�อไป ตอนเย่.นถ0งบ�านพรานนก หย่�ด้พ"กแรม ให�ที่แกล�วที่หารออกไป ลาด้เล�2ย่วเที่��ย่วหาอาหาร พบกองที่"พพม�าย่กมาจ้ากบางคาง (ปราจ้�นเก�า) พม�าไล�ต�ด้ตามมา

”พระเจ้�าตากจ้0งข02นม�าพร�อมไพร�พลออกรบพม�าก�อน กองที่"พพม�าแตกพ�าย่กระจ้าย่ไป

Page 5: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

สิ��งน�%ได สิะที่ อนให เห"นว�า ช6มื่น6มื่พร่ะเจ าตากน�%น มื่�ก8าเน�ดต�างจากช6มื่น6มื่อ��นตร่งที่�� ช6มื่น6มื่อ��นน�%นเก�ดข-%นจากผ� มื่�บาร่มื่�ในที่ องถ้��นยกต�วข-%นเป>นห�วหน า แล้ วใช ก8าล้�งเข าปล้ น

เพ��อความื่อย��ร่อดแล้ะขยายเขตอ�ที่ธั�พล้ แต�ช6มื่น6มื่เจ าตากเก�ดข-%นจากกองก8าล้�งของอย6ธัยา ซึ่-�งปร่ะกอบไปด วยที่�%งที่หาร่ที่��ต�ดตามื่พร่ะเจ าตากมื่าจากเมื่�องตากสิ�วนหน-�ง สิมื่ที่บก�บที่หาร่

ของกร่6งศร่�อย6ธัยา ร่วมื่ที่�%งชาวจ�น แล้ะชาวบ านที่��พร่ะเจ าตากสิะสิมื่ร่วบร่วมื่ข-%นมื่าร่ะหว�าง เสิ นที่างที่��หล้บหน� อ�กที่�%งย�งต องร่�วมื่ฝูOาฟั:นเสิ��ยงเป>นเสิ��ยงตายร่�วมื่ก�นมื่าเป>นร่ะยะเวล้า

ยาวนานพอสิมื่ควร่ในการ่ต�อสิ� ก�บพมื่�าร่ะหว�างที่าง ความื่แน�นแฟัAนในการ่เกาะเกล้�ยว จ-งด�แน�นหนา แมื่ กล้6�มื่ช6มื่น6มื่ของพร่ะเจ าตาก ก"ต องอาศ�ยการ่ปล้ นร่ะหว�างเสิ นที่าง

เพ��อย�งช�พก"ตามื่ แต�เป>นการ่ปล้ นสิะดมื่เพ��อความื่อย��ร่อดแล้ วเด�นที่างต�อ เพ��อหาฐานต�%งมื่��นสิ8าหร่�บการ่ณ5ใหญ�ที่��ต�%งใจไว

ปร่ะการ่สิ8าค�ญที่��สิ6ดที่��ที่8าให พร่ะเจ าตากแตกต�างจากเหล้�าช6มื่น6มื่อ��นก"ค�อ การ่ปร่ะกาศต�ว ร่�%อฟัP% นพร่ะร่าชอาณาจ�กร่ศร่�อย6ธัยาข-%นมื่าใหมื่� อ�นน�%ถ้�อเป>นนโยบายสิ8าค�ญที่��ที่8าให ช6มื่น6มื่ของ พร่ะเจ าตากแตกต�างจากแห�งอ��นอย�างสิ�%นเช�ง โดยเฉพาะการ่ปร่ะกาศที่��จะเป>นพร่ะมื่หากษ�ตร่�ย5

พร่ะชนมื่5ช�พของพร่ะเจ าตากน�%นไมื่�เคยร่าบเร่�ยบ เมื่��อช�วงก�อนการ่เสิ�ยกร่6งน�%น พร่ะเจ าตาก ถ้�กมื่องอย�างข าร่าชการ่ช�%นสิอง เหต6ด วยพร่ะองค5ที่ร่งมื่�พร่ะร่าชบ�ดาเป>นคนจ�น พวกเจ านาย

แล้ะข าร่าชบร่�พาร่ช�%นผ� ใหญ�ในกร่6งศร่�อย6ธัยาต�างก"ด�แคล้น แมื่ การ่ปร่ะกาศต�วเพ��อร่�%อฟัP% นพร่ะร่าช อาณาจ�กร่อย6ธัยาจะที่8าให ข6นนางร่ะด�บช�%นผ� น อยตามื่ห�วเมื่�อง อย�างเช�น ข6นช8านาญไพร่สิณฑ์5

หร่�อ พร่ะเช�ยงเง�น ยอมื่เข าถ้วายต�วเป>นพวก แต�ก"ย�งคงถ้�กต�%งแง�ร่�งเก�ยจจากตร่ะก�ล้ข6นนาง อย6ธัยา จนที่�พของพร่ะเจ าตากได ล้�วงจนถ้-งเมื่�องร่ะยองแล้ วน��นแหล้ะคร่�บ พวกข6นนางอย6ธัยา

จ-งเร่��มื่เช��อแล้ะที่ยอยเข ามื่าสิวามื่�ภิ�กด�<ที่�ล้ะกล้6�มื่สิองกล้6�มื่ ร่วมื่ถ้-งสิมื่เด"จพร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAาฯ ซึ่-�งขณะน�%นปร่ะที่�บอย��ที่��บ านบางช าง หร่�อ อ�มื่พวา เมื่�องร่าชบ6ร่� ก"ได ช�กชวนให นายบ6ญมื่า

ซึ่-�งเป>นพร่ะอน6ชาเข าร่�วมื่สิมื่ที่บก�บกองก8าล้�งของพร่ะเจ าตากด วยเช�นก�น

คร่าวน�%เร่าจะมื่าด�เสิ นที่างของที่�พพร่ะเจ าตากก�นว�าเด�นที่างก�นย�งไง

ก�อนอ��นเล้ยเร่าต องที่ร่าบเสิ�ยก�อนว�า ที่8าไมื่พร่ะเจ าตากในขณะน�%น จ-งเล้�อกที่��จะเด�นที่าง มื่6�งสิ��เสิ นที่างสิายตะว�นออก ซึ่-�งหากเร่าล้องด�ถ้-งสิถ้านการ่ณ5ศ-กในช�วงน�%นคงเป>นไปไมื่�ได แน�

ที่��กองก8าล้�งของพร่ะเจ าตากจะฝูOาที่�พพมื่�าไปได จนถ้-งเมื่�องตาก เหต6เพร่าะตล้อดเสิ นที่างจาก กร่6งศร่�อย6ธัยาไปจนถ้-งเมื่�องตากน�%น เต"มื่ไปด วยที่�พตองอ�อย��น�บแสินกร่ะจายก�นอย��เต"มื่ไปหมื่ด

คร่�%นจะมื่6�งหน าสิ��ภิาคตะว�นออกเฉ�ยงเหน�อ ก"จะต องพบก�บที่�พของช6มื่6นมื่กร่มื่หมื่��นเที่พพ�พ�ธั ที่��เมื่�องนคร่ร่าชสิ�มื่า ซึ่-�งน�บเป>นช6มื่น6มื่ที่��มื่�กองก8าล้�งกล้ าแข"งแล้ะยากที่��จะห�กล้งได ด วยก8าล้�งพล้

ของพร่ะเจ าตากที่��ก8าล้�งร่ะหกร่ะเห�นอ�อนล้ า

ด�งน�%นเสิ นที่างสิายตะว�นออกจ-งน�าที่��จะเป>นต�วเล้�อกที่��เจ"บต�วน อยที่��สิ6ด แล้ะมื่�โอกาสิสิ�งที่��จะไปถ้-งจนเก�อบสิ6ดเขตตะว�นออกเพ��อใช เป>นฐานที่��มื่� �นพ�กฟัP% นก8าล้�งพล้แล้ะสิะสิมื่เสิบ�ยง

นอกจากน�%ย�งเป>นเขตที่��ห�างไกล้จากกองก8าล้�งพมื่�า ร่วมื่ที่�%งย�งเป>นปร่ะต�ที่��เปRดสิ��ด�นแดน ภิายนอกสิยามื่เพ��อเป>นที่างหน�ที่�ไล้�ในยามื่ฉ6กเฉ�น แล้ะย�งสิามื่าร่ถ้ใช เป>นฐานที่�พเร่�อ

เพ��อล้�องเร่�อเล้าะชายฝู:� งอ�าวไที่ยไปย�งห�วเมื่�องภิาคใต อย�างนคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าชได โดยไมื่�ต องผ�านเขตย-ดคร่องของพมื่�าอ�กด วย

แล้ะที่��สิ8าค�ญที่��สิ6ด ที่างห�วเมื่�องที่�ศตะว�นออกน�% เป>นที่��ต�%งถ้��นฐานของช6มื่ชนจ�นแต จ�Sว ซึ่-�งพร่ะเจ าตากที่ร่งถ้�อว�าเป>นพร่ร่คพวกเด�ยวก�น แล้ะย�งอาจจะช�กชวนให เข าร่�วมื่ร่บ

เพ��มื่จ8านวนไพร่�พล้ศ-กในกองก8าล้�งก� ชาต�คร่�%งน�%อ�กด วย

– พร่ะเจ าตากที่ร่งเล้�อกใช เสิ นที่างผ�านที่างเมื่�องนคร่นายก บ านบางดง - – หนองไมื่ ซึ่6ง บ านนาเร่��ง จากบ านนาเร่��งก"เข าเขตเมื่�องปร่าจ�นบ6ร่� ข ามื่แมื่�น8%าที่��ด�านกบ หร่�อ ปร่ะจ�นตคามื่

ปร่าจ�นบ6ร่�ในป:จจ6บ�น แต�ก"ย�งไปเจอก�บกองที่�พเร่�อของพมื่�าที่��ข-%นมื่าสิมื่ที่บก�บที่�พบกต�%งอย��ปากน8%า เจ าโล้ หร่�อ โจ โล้ เกาะต�ดต�ดกองที่�พของพร่ะเจ าตากไปจนถ้-งที่��ที่�าข ามื่ ถ้-งได ร่บก�น

Page 6: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

จนแตกห�กแล้ะพมื่�าแตกพ�ายไป จากน�%นพร่ะเจ าตากก"ที่ร่งยกพล้เคล้��อนไปที่างบ านที่องหล้าง-บ านสิะพานที่อง- บางปล้าสิร่ อย ซึ่-�งก"ร่อดพ นจากเขตศ-กของพมื่�าในที่��สิ6ด

พ�ดถ้-งเสิ นที่างหน�แล้ ว ผมื่มื่�เกร่"ดความื่ร่� มื่าฝูากพวกเร่า ซึ่-�งผมื่ร่�บปร่ะก�นเล้ยว�าในปร่ะเที่ศน�% มื่�ไมื่�ก��คนเที่�าน�%นที่��ที่ร่าบเร่��องเสิ นที่างหน�น�% พวกเร่าที่6กคนก8าล้�งจะได เป>นหน-�งในน�%น

ที่�านคงคาดไมื่�ถ้-งว�าพร่ะเจ าตากได ที่ร่งเสิด"จผ�านมื่าที่างถ้นนพร่ะร่ามื่ที่�� ๔ น�%ด วย เสิ นที่าง ที่��ผมื่พ�ดถ้-งน�%พาดผ�านที่��ด�นบนถ้นนพร่ะร่ามื่ที่�� ๔ บร่�เวณตร่งข ามื่ก�บอาคาร่มื่โนร่มื่ หร่�อ

อย��ในแนวเด�ยวเก�อบจะต�ดก�นก�บอาคาร่มื่าล้�นนที่5 ( ช�อง ๓) เสิ นที่างน�%ผมื่ไมื่�ที่ร่าบเหมื่�อนก�นว�า มื่�ต นสิายปล้ายเหต6ย�งไง ถ้-งกล้ายมื่าเป>นเสิ นที่างเสิด"จของพร่ะเจ าตากได แต�อย�างไร่ก"ตามื่

กร่6งเที่พมื่หานคร่ก"สิงวนไว เป>นถ้นนปร่ะว�ต�ศาสิตร่5 หร่�อ Historic Road ไปแล้ วอย�างเง�ยบ ๆ ซึ่-�งที่8าให ที่�านเจ าของที่��ด�นแปล้งมื่ห-มื่าร่�มื่ถ้นนพร่ะร่ามื่ที่�� ๔ ซึ่-�งเป>นตร่ะก�ล้คหบด�เก�าแก�ในย�านน�%

จ-งต องสิงวนถ้นนเล้"ก ๆ สิายน�%ไว ด วยเช�นก�นด วยความื่เต"มื่ใจ

   

บนเสิ นที่างสิายตะว�นออกของพร่ะเจ าตากน�% จะมื่�ด�านสิ8าค�ญที่��จะต องต�ให ห�กอย�� ๒ แห�ง ค�อ เมื่�องบางปล้าสิร่ อย หร่�อเมื่�องชล้บ6ร่�น� �นเอง พร่ะเจ าตากที่ร่งเล้�อกที่��จะใช ว�ธั�ปร่ะณ�

“ ” ปร่ะนอมื่ก�บห�วหน าช6มื่ชนของบางปล้าสิร่ อยที่��ช��อ นายที่องอย��นกเล้"ก เน��องจากก�ต�ศ�พที่5 ของห�วหน าคนน�%ค�อนข างไปในที่างเกเร่แล้ะมื่�ก8าล้�งพล้แข"งแกร่�ง จ-งที่ร่งใช ว�ธั�ให เพ��อนของ

นายที่องอย��นกเล้"กเข าไปเกล้�%ยกล้�อมื่ให เข าเป>นพวก โดยแต�งต�%งให มื่�บร่ร่ดาศ�กด�<เป>นถ้-ง“ ” พร่ะยาอน6ร่าชบ6ร่�ศร่�มื่หาสิมื่6ที่ร่ ซึ่-�งความื่ตอนหน-�งในพร่ะร่าชพงศาวดาร่กร่6งธันบ6ร่�

ฉบ�บพ�นจ�นที่น6มื่าศ (เจ�มื่) พร่ร่ณนาเอาไว ว�า

" แล�วนาย่ที่องอย่3�นกเล.ก จ้0งน7าเสด้.จ้ที่รงชิ�างพระที่��น"�ง นาย่บ�ญม�มหาด้เล.กเป+นควาญที่�าย่ เสด้.จ้เล�ย่บที่อด้พระเนตรเม*องชิลบ�ร� แล�วนาย่ที่องอย่3�นกเล.กจ้0งพาข�นหม*�นกรมการถวาย่บ"งคม

ที่รงพระกร�ณาให�นาย่ที่องอย่3�นกเล.กเป+น พระย่าอน�ราชิบ�ร�ศร�มหาสม�ที่ร..."

ซึ่-�งต�อมื่าเมื่��อพร่ เจ าตากได ที่ร่งย อนกล้�บมื่าที่��ชล้บ6ร่�อ�กคร่�%งน-ง แล้ วพบว�าพร่ะยาอน6ร่าชบ6ร่� ฯ ที่8าต�วเหล้วไหล้ เที่��ยวปล้ นพ�อค าแล้ะสิ8าเภิาไมื่�ขาดสิาย แล้ะเล้�าก�นว�าแกหน�งเหน�ยว

ย�งไมื่�ออกฟั:นไมื่�เข า (ไมื่�ได แปล้ว�าฟั:นเหย�น) พร่ะเจ าตากที่�านเล้ยสิ��งให เอาต�วไปถ้�วงน8%าก"เล้ยตายไปเสิ�ยร่� แล้ วร่� ร่อด

จากชล้บ6ร่� ... พร่ะเจ าตากก"เข าต�เมื่�องจ�นที่บ�ร่ด วยย6ที่ธัว�ธั�ที่6บหมื่ อข าวอย�างที่��พวกเร่า ที่ร่าบก�นด�แล้ ว โดยพร่ะร่าชพงศาวดาร่กร่6งธันบ6ร่� ฉบ�บพ�นจ�นที่น6มื่าศ (เจ�มื่) ได กล้�าวถ้-งเหต6

Page 7: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

ที่��พร่ะเจ าตากที่ร่งต�ดสิ�นพร่ะที่�ยเข าต�จ�นที่บ�ร่ไว ว�าอย�างน�%คร่�บ ...

"ฝ่>าย่พระย่าจ้"นที่บ3รก.ให�หลวงปล"ด้ก"บคนที่��ชิ*�อ, ออกมาน7าที่"พเป+นกลอ�บาย่, ให�กองที่"พ หลวงเล�2ย่วไปที่างใต�เม*อง จ้ะให�ข�ามน72าไปอย่3�ฟากตะว"นออก จ้ะคอย่ที่7าร�าย่เม*�อพลที่หาร

ข�ามน72าน"2น พระองค�ที่รงที่ราบ จ้0งให�นาย่บ�ญม�มหาด้เล.กข02นม�าควบไปห�ามที่หารกองหน�าม�ให� ไปตามที่างหลวงปล"ด้น7าน"2น ให�กล"บมาตามที่างขวาง ตรงเข�าประต3ที่�าชิ�าง เสด้.จ้ประที่"บ

ณ ว"ด้แก�ว ร�มเม*องจ้"นที่บ�ร� จ้0งให�พลที่หารต"2งล�อมพระว�หารว"ด้แก�ว แล�วเสด้.จ้ประที่"บอย่3�ที่��น"2น"

แล้ะอ�กตอนน-งก"กล้�าวถ้-งการ่เข าต�จ�นที่บ�ร่ไว เพ��มื่เต�มื่อย�างน�%คร่�บ ...

" จ้0งตร"สว�าพระย่าจ้"นที่บ3รม�ได้�ต"2งอย่3�ในส"ตย่ภาพแล�ว และเห.นว�าข�นรามหม*�นส�องจ้ะชิ�วย่ ปGองก"นเม*องไว�ได้� ก.ให�ตกแต�งการไว�ให�ม"�นคงเถ�ด้ เราจ้ะต�เอาให�จ้งได้� แล�วจ้0งตร"สส"�ง

โย่ธาหาญที่"2งปวงให�ห�งอาหารร"บพระราชิที่านแล�ว เหล*อน"2นส"�งให�เที่เส�ย่ ต�อย่หม�อข�าว หม�อแกงให�จ้งส�2น ในเพลากลางค*นว"นน�2ต�เอาเม*องจ้"นที่บ3รให�ได้�ไปหาข�าวก�นเชิ�าเอาในเม*อง

ถ�าม�ได้�ก.ให�ตาย่เส�ย่ด้�วย่ก"นเถ�ด้"

อ�นเป>นที่��มื่าของเร่��องการ่ที่6บหมื่ อข าวเพ��อเข าต�เมื่�องจ�นที่ร่5อย�างที่��เร่าเคยได ย�นก�นมื่า ต�%งแต�ย�งเด"ก

ถ้-งบร่ร่ที่�ดน�%ค�ดว�าผมื่คงต องร่�บสิร่6ปแล้ ว ย��งเข�ยนก"ย��งเตล้�ดไปไกล้ น��ย�งไมื่�ได กล้�บมื่า ที่��พร่ะนคร่เล้ย มื่�วแต�ร่�ายโมื่ ซึ่ะยาว

หล้�งจากที่��พร่ะเจ าตากสิ�นได ที่ร่งเข าต�เมื่�องจ�นที่บ�ร่แล้ ว กองก8าล้�งของพร่ะองค5ก" ร่6กค�บเข าไปเพ��อจะต�เอาเมื่�องตร่าด แต�ที่��ตร่าดซึ่-�งเป>นช6มื่น6มื่พ�อค าวาณ�ชนายสิ8าเภิาน�%

มื่�ผ� น8าช6มื่ชนช��อเจ�ยมื่ ซึ่-�งเป>นห�วหน าใหญ�ชาวจ�นของพ�อค าที่�%งหล้าย จ�นเจ�ยมื่น�%กล้�บสิวามื่�ภิ�กด�<ต�อพร่ะเจ าตาก

เมื่��อเสิร่"จสิ�%นจากภิาร่ก�จที่��เมื่�องตร่าดแล้ ว พร่ะเจ าตากสิ�นก"กล้�บมื่าต�%งที่�พเพ��อต�อเร่�อ อย��ที่��จ�นที่บ�ร่ เมื่��อต�อเร่�อได ปร่ะมื่าณกว�า ๑๐๐ ล้8าแล้ ว กองที่�พเร่�อของพร่ะเจ าตาก

ซึ่-�งในพงศาวดาร่พร่ร่ณาเอาไว ว�า เป>นที่�พเร่�อที่��เกร่�ยงไกร่ที่��สิ6ดต�%งแต�มื่�สิยามื่ปร่ะเที่ศมื่า ก"ได ล้�องเล้�ยบชายฝู:� งที่ะเล้ตะว�นออกมื่6�งหน ามื่าที่��ปากน8%า เมื่�องสิมื่6ที่ร่ปร่าการ่ แล้ะซึ่6 �มื่

ล้�องมื่าตามื่ล้8าเจ าพร่ะยาเร่��อยมื่าจนถ้-งบ านพร่านนก แล้ วจ-งเข าต�เอากร่6งธันบ6ร่�ค�นจาก พวกกร่มื่การ่เมื่�องที่��พมื่�าต�%งให อย��ร่ �กษาเมื่�อง กองก8าล้�งร่�กษาเมื่�องของกร่6งธันบ6ร่�แตกย�บ

แล้ะขนไพร่�พล้หน�ข-%นไปที่��ค�ายโพธั�<สิามื่ต น พร่ะนคร่ศร่�อย6ธัยาซึ่-�งมื่�สิ6ก�%ผ� เป>นพร่ะนายกอง พร่ะนายกองจ�ดกองที่หาร่ที่�%งพมื่�า มื่อญ ต�%งสิก�ดอย��บร่�เวณเพน�ยดช างในป:จจ6บ�น แต�

ที่�พของพร่ะเจ าตากก"ห�กเอาชนะจนเด"ดขาด แล้ะที่ร่งปร่ะกาศช�ยชนะเหน�อที่�พพมื่�าสิถ้าปนาเอกร่าชให กล้�บค�นมื่าสิ��สิยามื่อ�กคร่�%งหน-�ง

Page 8: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

   

พร่ะเจ าตากไมื่�ใช�เป>นแค�ว�ร่บ6ร่6ษในด านศ-กสิงคร่ามื่อย�างเด�ยว แต�พร่ะองค5ที่ร่งเป>นล้�กผ� ชายที่��มื่�ใจเมื่ตตาแล้ะภิ�กด�ต�อร่าชอาณาจ�กร่อย6ธัยาศร่�ร่ามื่เที่พนคร่อย�างน�าเล้��อมื่ใสิที่ร่งสิ��งให จ�ดพ�ธั�ถ้วายพร่ะเพล้�งพร่ะบร่มื่ศพของพร่ะที่��น� �งสิ6ร่�ยาศน5อ�มื่ร่�นที่ร่5อย�างร่าชพ�ธั�

ปร่ากฏในพร่ะร่าชพงศาวดาร่กร่6งธันบ6ร่� ฉบ�บพ�นจ�นที่น6มื่าศ (เจ�มื่) อย�างน�%คร่�บ

" แล�วจ้0งให�เชิ�ญเสด้.จ้พระบรมศพพระที่��น"�งส�ร�ย่าศน�อ"มร�นที่ร�แห�แหนมา ณ โพธ�Hสามต�น”ถวาย่พระเพล�ง นอกจากน�%ย�งกล้�าวถ้-งพร่ะบร่มื่วงศาน6วงศ5ในพ�อเจ าอย��ห�วในพร่ะบร่มื่โกศ

ไว ตอนน-งว�า "จ้0งให�ร"บบ�ราณข"ตต�ย่วงศาซึ่0�งได้�ความล7าบากก"บที่"2งพระบรมวงศ�ลงมาที่ะน� บ7าร�งไว� ณ เม*องธนบ�ร�" ซึ่-�งเหต6ที่��ต องอพยพอย�างน�%ก"เพร่าะในขณะน�%น บร่�เวณแถ้บ

โพธั�<สิามื่ต นแล้ะกร่6งเก�าย�งเป>นเขตอ�ที่ธั�พล้ของช6มื่ชนมื่อญ เกร่งว�าจะไมื่�ปล้อดภิ�ย ต�อพร่ะร่าชวงศ5 ร่วมื่ที่�%งสิภิาพของเมื่�องน�%นก"ที่ร่6ดโที่ร่มื่อย�างหน�ก มื่�แต�ที่ร่ากปร่�กพ�ง

ยากแก�การ่ซึ่�อมื่แซึ่มื่ จ-งด8าร่�ว�าจะอพยพล้งไปต�%งมื่��นอย��ที่��ธันบ6ร่�

ในความื่เห"นสิ�วนต�วของผมื่น�%น ผมื่ค�อนข างเห"นช�ดว�าพร่ะเจ าตากน�%นไมื่�ที่ร่งล้�มื่ที่��จะต องภิ�กด� ต�อแผ�นด�นอโยธัยาแล้ะที่ร่งพยายามื่ที่��จะร่�กษาสิ�ตยวาจา ร่�กษานโยบายการ่ก� ค�นร่าชธัาน�

อย6ธัยาอย�างมื่��นคงอย�างที่��เคยปร่ะกาศไว เมื่��อคร่�%งเร่��มื่ก�อต�%งช6มื่น6มื่พร่ะยาตาก บ6ร่6ษอย�างน�%สิมื่แล้ วที่��จะที่ร่งเป>นมื่หาร่าชของแผ�นด�น

ด านนโยบายที่างการ่ปกคร่องของพร่ะเจ าตากน�%น จะที่ร่งเน นให ผ� น8าช6มื่ชนหร่�อช6มื่น6มื่ที่��ผ�านเสิ นที่างน�%นปกคร่องก�นเองโดยไมื่�ที่ร่งแต�งต�%งคนจากสิ�วนกล้างไปปกคร่องถ้ าไมื่�จ8าเป>น

ว�ธั�น�%ค�อนข างต�างจากสิมื่�ยอย6ธัยาที่��มื่�กจะสิ�งเช��อพร่ะวงศ5ให ข-%นไปปกคร่องห�วเมื่�อง หร่�อ ไมื่�ก"พยายามื่ดองเขยดองสิะใภิ ให เป>นที่องแผ�นเด�ยวก�นก�บเจ าผ� คร่องนคร่เด�มื่

อาจจะด วยเหต6ผล้ที่��ว�าพร่ะเจ าตากเองก"อย��ในภิาวะจ8ายอมื่เน��องจากกร่6งธันบ6ร่�เองก"ไมื่�ได มื่� ก8าล้�งมื่ากพอขนาดที่��จะไปควบค6มื่ห�วเมื่�องได ในยามื่ที่��กร่ะด างกร่ะเด��อง จ-งใช นโยบาย

แบบที่��ว�าน�%เพ��อล้ดความื่ข�ดแย งร่ะหว�างศ�นย5ก�บห�วเมื่�องในปกคร่อง ซึ่-�งกล้�บเป>นผล้ด� แก�กร่6งธันบ6ร่�เอง อย�างน อยก"กว�า ๑๕ ป;

เร่ามื่าถ้-งตอนที่��พร่ะเจ าตากที่ร่งก� บ านเมื่�องได สิ8าเร่"จแล้ วนะคร่�บ ตอนหน าหร่�อตอนที่�� ๓ ผมื่จะพยายามื่ให เป>นตอนจบ แต�ต�วเองมื่�น�สิ�ยเสิ�ยอย��อย�างน-งตร่งที่��พล้�ามื่แล้ วเพล้�น

กล้�วเหล้�อเก�นที่��จะเตล้�ดไปจนถ้-งตอนที่�� ๔

... แล�วพบก"นคร"บ ...

************************************************

Page 9: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

ใครฆ่�าพระเจ้�าตาก ตอนที่��๓.

   

เม*�อ ตอนที่��แล้ ว เร่าพ�กไว ที่��พร่ะเจ าตากได ข�บไล้�พมื่�าแล้ะมื่อญออกจากกร่6งศร่�อย6ธัยาได เป>นผล้สิ8าเร่"จ แล้ะได อพยพบร่มื่วงศ5ในแผ�นด�นอย6ธัยาที่��ย�งคงเหล้�ออย�� ให มื่าพ8าน�กอย��

ที่��กร่6งธันบ6ร่� เป>นอ�นว�าการ่กอบก� อ�สิร่ภิาพของสิยามื่ได ปร่ะสิบช�ยชนะแล้ ว

ในตอนน�% เร่าจะมื่าด�ก�นว�าหล้�งจากที่��พร่ะเจ าตากได ที่ร่งกอบก� บ านเมื่�องจากอ�ที่ธั�พล้ของ พมื่�าได สิ8าเร่"จแล้ วน�%น พร่ะองค5ที่ร่งด8าเน�นการ่ร่วบร่วมื่ชาต�ให เป>นปUกแผ�นก�นอย�างไร่

พระ เจ าตากซึ่-�งต�อไปน�%ผมื่จะขอเร่�ยกที่�านว�า “ ”พระเจ้�ากร�งธนบ�ร� ที่ร่งใช เวล้าอย�� ๓ ป; ค�อต�%งแต� พ.ศ. ๒๓๑๑ จนถ้-ง พ.ศ. ๒๓๑๓ ในการ่ปร่าบช6มื่น6มื่ต�าง ๆ เพ��อการ่ร่วมื่ชาต�

ช6มื่น6มื่แร่กที่��ไปปร่าบ ค�อ ช6มื่น6มื่พ�ษณ6โล้ก เหต6เพร่าะอย��ไมื่�ไกล้จากกร่6งธันบ6ร่�แล้ะ

Page 10: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

สิะดวกในการ่เตร่�ยมื่ไพร่�พล้เสิบ�ยงกร่�งแล้ะการ่เด�นที่�พ แต�ต�ไมื่�สิ8าเร่"จ จ-งได เปล้��ยนแผนใหมื่� โดยเร่��มื่ต�ต�%งแต�ช6มื่น6มื่เล้"ก ๆ ไปหาใหญ�อย�างที่��แอVด คาร่าบาว แต�งเพล้งไว ช6มื่น6มื่เจ าพ�มื่าย

เป>นอ�นด�บแร่ก ตามื่มื่าด วยช6มื่น6มื่เจ านคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช แล้ะช6มื่น6มื่เจ าฝูาง ตามื่ล้8าด�บ ผมื่จะขอสิร่6ปเหต6การ่ณ5ในการ่เข าต�ช6มื่น6มื่ต�าง ๆ โดยสิ�%น ๆ อย�างน�%

การเข�าปราบชิ�มน�มเจ้�าพ�ษณ�โลก

เก�ดข-%น ภิายหล้�งศ-กบางก6 งใน พ.ศ. ๒๓๑๑ พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�โปร่ดให ยกที่�พไปปร่าบ ช6มื่น6มื่เจ าพ�ษณ6โล้ก เจ าพ�ษณ6โล้กได ให หล้วงโกษา ฯ ค6มื่ที่หาร่มื่าต�%งร่�บที่��ต8าบล้เกยช�ย

อย��ในแขวงเมื่�องนคร่สิวร่ร่ค5 แต�ปร่ากฏว�าพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ถ้�กปPนที่��พร่ะชงฆ่5(เข�า)ที่ร่งเจ"บ จ-งต องยกที่�พกล้�บ แต�กล้�บมื่�เร่��องปร่ะหล้าดเก�ข-%นค�อเจ าพ�ษณ6โล้กเห"นพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�

สิ� ไมื่�ได เล้ยค�ดต�%งต�วเป>นใหญ�สิถ้าปนาต�วเองเป>นกษ�ตร่�ย5 เป>นได อย�� ๗ ว�น ด�นเก�ดฝู; ข-%นที่��ล้8าคอเสิ�ยช�ว�ตไป ช6มื่น6มื่พ�ษณ6โล้กก"ถ้-งคร่าวอ�อนแอล้งจนในที่��สิ6ดต องเสิ�ยเมื่�องให แก�

เจ าพร่ะฝูาง พวกร่าษฎร่ก"ได หน�เข ามื่าย�งกร่6งธันบ6ร่� กล้ายเป>นการ่เพ��มื่ข-%นที่�%งก8าล้�งผ� คน แล้ะอาว6ธัที่��ชาวพ�ษณ6โล้กได น8าต�ดต�วมื่าด วย

การปราบชิ�มน�มเจ้�าพ�มาย่

ในป;เด�ยวก�นก�บการ่เข าต�เมื่�องพ�ษณ6โล้กค�อ พ.ศ. ๒๓๑๑ พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ยกที่�พไปต� เมื่�องนคาร่าชสิ�มื่าเพ��อจะปร่าบเจ าพ�มื่าย โปร่ดให พร่ะมื่หามื่นตร่�แล้ะพร่ะร่าชวร่�นที่ร่5 ค6มื่กองที่�พไปเปRดแนวร่บที่��ด�านกร่ะโที่ก พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�เสิด"จยกที่�พหล้วงร่บข าศ-กที่��

ด�านจอหอ(อ�นน�%คงค6 นก�นด�นะคร่�บ) กองที่�พที่�%งสิองได ช�ยชนะจนเด"ดขาด น�บได ว�า เป>นคร่�%งแร่กของการ่ขยายอาณาเขตอาณาจ�กร่ธันบ6ร่�ข-%นไปจนถ้-งนคร่ร่าชสิ�มื่า

เจ าพ�มื่ายพยายามื่หล้บหน� แต�กร่มื่การ่เมื่�องนคร่ร่าชสิ�มื่าจ�บต�วไว ได แล้ะน8ามื่าถ้วาย พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ซึ่-�งในคร่�%งแร่กน�%นพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ที่ร่งค�ดว�าจะช6บเล้�%ยงเอาไว

แต�กร่มื่หมื่��นเที่พพ�พ�ธัเจ าช6มื่น6มื่พ�มื่ายแสิดงความื่กร่ะด างกร่ะเด��องไมื่�อ�อนน อมื่ ก"เล้ยโดน ปร่ะหาร่ช�ว�ตไป หล้�งจากศ-กพ�มื่ายแล้ ว ที่ร่งโปร่ดให พร่ะร่าชวร่�นที่ร่5เล้��อนบร่ร่ดาศ�กด�<

ข-%นเป>น พร่ะยาอภิ�ยร่ณฤที่ธั�< ( พร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAา ฯ) แล้ะพร่ะมื่หามื่นตร่�ได เล้��อนข-%นเป>นพร่ะยา อน6ช�ตร่าชา ( พร่ะอน6ชา ของพร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAา ฯ)

การปราบชิ�มน�มเจ้�านครศร�ธรรมราชิ

๑ ป;ถ้�ดจากที่��ได ช�ยชนะจากช6มื่น6มื่เจ าพ�มื่าย ค�อ ใน พ.ศ. ๒๓๑๒ ได ที่ร่งโปร่ดให แต�ง เจ าพร่ะยาจ�กร่�เป>นแมื่�ที่�พยกล้งไปต�ช6มื่น6มื่เจ านคร่ ซึ่-�งพร่ะปล้�ด (หน�) ผ� ร่ � %งต8าแหน�งเป>น

เจ าเมื่�องนคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช ได ต�%งต�วข-%นเป>นเจ าที่��เมื่�องนคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช ปร่ากฏว�าที่�พของ พร่ะยาจ�กร่�มื่�ความื่แตกแยกไมื่�ล้งร่อยก�นเอง จ-งที่8าการ่ต�ช6มื่น6มื่เจ านคร่ ฯ ไมื่�สิ8าเร่"จ

ร่ อนถ้-งพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ซึ่-�งที่ร่งหายจากการ่บาดเจ"บที่��พ�ษณ6โล้กแล้ ว ต องเสิด"จยกกองที่�พ ล้งไปเอง ที่ร่งยกกองที่�พเร่�อไปต�ได เมื่�องนคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช สิ�วนพร่ะยานคร่ฯ หน�ไป

อย��ที่��ร่ �ฐป:ตตาน� พร่ะยาตาน�ศร่�สิ6ล้ต�านได จ�บต�วมื่าถ้วาย ซึ่-�งพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ที่ร่ง ให ช6บเล้�%ยงไว แล้ วแต�งต�%งพร่ะหล้านเธัอเจ านร่าสิ6ร่�ยสิงศ5ล้งไปคร่องเมื่�องนคร่ ฯ แที่น

หล้�งจากที่��พร่ะหล้านเธัอ ฯ ได ถ้-งแก�พ�ล้าล้�ย เจ าพร่ะยานคร่ ฯ จ-งได เป>นเจ าเมื่�องนคร่แล้ะที่ร่งยกฐานะให เป>นเจ าปร่ะเที่ศร่าช

ฝูOายพร่ะยาจ�กร่�หล้�งจากมื่�ป:ญหาก�บความื่ปร่องดองภิายในกองที่�พจนเป>นเหต6ให ต อง พ�ายต�อกองก8าล้�งของเจ านคร่ ฯ ในคร่�%งแร่กน�%น ก"ได ร่�บพร่ะบร่มื่ร่าชโองการ่ให น8าที่�พข-%นไป

ต�เขมื่ร่เพ��อเป>นการ่ไถ้�โที่ษ

ปราบชิ�มน�มเจ้�าพระฝ่าง

ถ้�ดจากการ่ปร่าบช6มื่น6มื่นคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช ๑ ป;เช�นก�น พร่ะ เจ ากร่6งธันบ6ร่�ที่ร่งเห"นว�า

Page 11: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

เจ าพร่ะฝูาง ซึ่-�งเด�มื่ก"ค�อพร่ะสิ�งฆ่ร่าชาในเมื่�องสิวางคบ6ร่� ได ต�%งต�วข-%นเป>นใหญ�ที่�%ง ๆ ที่�� ย�งคร่องผ าเหล้�องเป>นพร่ะภิ�กษ6อย��น� %นมื่�อ�ที่ธั�พล้มื่ากที่างเหน�อ จ-งเสิด"จยกที่�พไปปร่าบเอง

โดยที่ร่งเล้��อนพร่ะยาอน6ช�ตร่าชา หร่�ออด�ตนายบ6ญมื่า พร่ะอน6ชาของพร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAา ฯ ” ” เป>น พร่ะยายมื่ร่าช ที่8าหน าที่��สิมื่6หนายก ร่�กษาพร่ะนคร่ด วยความื่ไว วางพร่ะที่�ย (จ8าตร่งน�%

เอาไว นะคร่�บ) พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ต�ห�วเมื่�องร่ายที่างได มื่าตล้อดเสิ นที่าง แล้ะแวะต�เมื่�อง พ�ษณ6โล้กโจที่ก5เก�า ซึ่-�งขณะน�%นข-%นเป>นบร่�วาร่ของช6มื่น6มื่เจ าพร่ะฝูาง ด�บแค นแผล้ปPน

ได สิ8าเร่"จ แล้ วเล้ยไปต�สิวางคบ6ร่� เจ าพร่ะฝูางหน�ไปหล้บอย��ก�บพมื่�าที่��เช�ยงใหมื่� พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ก"ได ปร่ะที่�บอย��ที่��น� �นเพ��อจ�ดร่ะเบ�ยบการ่ปกคร่องเสิ�ยใหมื่�จนสิ�%นฤด�ฝูน

ร่วบร่วมื่ผ� คนที่��อพยพมื่าหล้บภิ�ยให กล้�บไปอาศ�ยที่8ามื่าหาก�นในถ้��นเด�มื่ของต�ว ที่ร่งต�%ง ข าร่าชการ่ซึ่-�งมื่�ความื่ด�ความื่ชอบในร่าชการ่ โปร่ดให เล้��อนพร่ะยายมื่ร่าชให เป>น

เจ าพร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5พ�ณ6วาธั�ร่าช สิ8าเร่"จร่าชการ่เมื่�องพ�ษณ6โล้ก แล้ะที่ร่งแต�งต�%งพร่ะยา อภิ�ยร่ณฤที่ธั�< ซึ่-�งต�อมื่าก"ค�อ พร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAา ฯ ข-%นเป>นพร่ะยายมื่ร่าชแที่น

เมื่��อจ�ดการ่เมื่�องเหน�อเร่�ยบร่ อยแล้ วก"เสิด"จกล้�บกร่6งธันบ6ร่� ซึ่-�งจากการ่ร่บในคร่�%งน�%ขอบข�ณฑ์สิ�มื่าของร่าชอาณาจ�กร่ธันบ6ร่�ที่างที่�ศเหน�อก"ได ขยายไปจนจร่ดถ้-งเมื่�องเช�ยงใหมื่�

นอกจากการ่เข าปร่าบช6มื่น6มื่ต�าง ๆ แล้ ว พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ย�งได พยายามื่ขยายอาณาเขตของสิยามื่ออกไปเพ��อที่��จะให ได แผ�นด�นกล้�บมื่าเที่�ยบเที่�าก�บอาณาเขตในสิมื่�ยอย6ธัยา

ซึ่-�งผมื่เองก"ไมื่�อยากจะเช��อว�า ภิายในเวล้าเพ�ยง ๑๐ ป; พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�แล้ะกองที่�พ ของพร่ะองค5สิามื่าร่ถ้ขยายอาณาเขตออกไปคร่อบคล้6มื่ได อย�างน�%นจร่�ง ๆ

Page 12: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

    ราชิอาณาเขตสย่าม สม"ย่พระเจ้�ากร�งธนบ�ร�

ผม ขอสิร่6ปแบบเร่"ว ๆ ไว อย�างน�%นะคร่�บ ..

พ.ศ. ๒๓๑๒ พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� โปร่ดให พร่ะยาอภิ�ยร่ณฤที่ธั�< (พร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAาจ6ฬาโล้ก)ยกที่�พไปต�เขมื่ร่, ให พร่ะยาโกษา ยกที่�พไปต�ปร่าจ�น, พร่ะยาอภิ�ยร่ณฤที่ธั�<ปร่ะสิบช�ยชนะ

ต�เสิ�ยมื่ร่าฐได สิ8าเร่"จคร่�บ สิ�วน พร่ะยาโกษาก"ต�เมื่�องพร่ะตะบองได เช�นเด�ยวก�น แต�ก"มื่�เหต6ให พร่ะยาอภิ�ยร่ณฤที่ธั�<ต องยกที่�พกล้�บเสิ�ยก�อนที่��จะร่6กค�บต�อไปในด�นแดนเขมื่ร่

เพร่าะได ข�าวว�า พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ยกที่�พไปต�นคร่ธัร่ร่มื่ร่าช แล้ะสิวร่ร่คต ซึ่-�งกล้ายเป>นข�าวล้วง

พ.ศ. ๒๓๑๔ หล้�งจากที่��พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ต�เขมื่ร่ได แล้ ว ก"ให น�กองร่ามื่าธั�บด�ข-%น เป>น สิมื่เด"จพร่ะร่ามื่าธั�ร่าช คร่องเขมื่ร่ แล้ะให เจ าพร่ะยาจ�กร่� (พร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAาจ6ฬาโล้ก)

อย��ช�วยร่าชการ่จนเร่�ยบร่ อย ฝูOายพมื่�าก"ยกที่�พมื่าร่�กษาเมื่�องเช�ยงใหมื่�ไว ซึ่-�งขณะน�%น เช�ยงใหมื่�ย�งคงตกเป>นของพมื่�าอย�� แล้ะด�นที่ะล้-�งเข ามื่าต�เมื่�องพ�ช�ยถ้-งสิองคร่�%ง แต�ที่ว�า

ถ้�กที่�พเมื่�องพ�ช�ยต�แตกกล้�บไปที่�%งสิองคร่�%ง ในการ่ร่บคร่�%งที่�� ๒ พร่ะยาพ�ช�ยถ้�อดาบสิองมื่�อ ออกไปต�อสิ� จนดาบห�กไปข างหน-�ง จ-งได�ร่�บสิมื่ญานามื่ว�า " พร่ะยาพ�ช�ยดาบห�ก "เป>น

ต นมื่าต�%งแต�น� %น

Page 13: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

พ.ศ. ๒๓๑๗ พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�เข าต�เมื่�องเช�ยงใหมื่�จนได เมื่��อต�ได แล้ วที่ร่งสิ��งให เจ าพร่ะยาจ�กร่�ช�วยจ�ดการ่ให เร่�ยบร่ อย แล้ วจ-งเสิด"จกล้�บ ในร่ะยะน�%นมื่อญจากเมื่�อง

เมื่าะตะมื่ะได หน�การ่ร่6กร่านของพมื่�าเข ามื่าพ-�งพร่ะบร่มื่โพธั�สิมื่ภิาร่จากหล้ายที่างด วยก�น พมื่�าก"สิ�งกองก8าล้�งตามื่เข ามื่าที่6กที่างเช�นก�น แตก"ถ้�กต�แตกกล้�บไปที่6กคร่�%ง

พ.ศ. ๒๓๑๘ อะแซึ่หว6 �นก�% ยกที่�พใหญ�มื่าล้ อมื่เมื่�องพ�ษณ6โล้ก เจ าพร่ะยาจ�กร่� ร่�กษาเมื่�องได ๑๐ เด�อน อาหาร่หมื่ดจ-งต องต�ฝูOาข าศ-กออกมื่าภิายนอก พอด�ก�บ พร่ะเจ ามื่�งร่ะ

กษ�ตร่�ย5พมื่�าได สิวร่ร่คตล้ง อะแซึ่หว6 �นก�%แมื่�ที่�พพมื่�าจ-งต องยกที่�พกล้�บไป ซึ่-�งคร่�%งน�%แหล้ะ คร่�บ ที่��เก�ดเร่��องเล้�าเก��ยวก�บการ่ที่��อะแซึ่หว6 �นก�%ขอด�ต�วเจ าพร่ะยาจ�กร่� (ซึ่-�งน�กว�ชาการ่หล้าย

ที่�านต�%งข อสิ�งเกต6ว�าอาจจะเป>นเร่��องที่��ถ้�กแต�งเต�มื่ข-%นมื่าในภิายหล้�ง)

พ.ศ. ๒๓๒๐ เจ าพร่ะยาจ�กร่�แล้ะเจ าพร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5 ยกที่�พไปปร่าบพร่ะยานางร่อง ที่��เอาใจออกห�างไปข-%นก�บเมื่�องจ8าปาศ�กด�<หร่�ออาณาจ�กร่ล้าวน��นเอง ซึ่-�งสิามื่าร่ถ้ต�ได ที่�%ง

เมื่�องจ8าปาศ�กด�<, สิ�ที่�นดร่ แล้ะอ�ตปPอ ร่วมื่ที่�%งห�วเมื่�องต�าง ๆ ที่�%งหมื่ดในภิาคน�%น

พ.ศ. ๒๓๒๑ พร่ะวอ - พร่ะตา บ6ตร่เจ าปางค8า แห�งเมื่�องหนองบ�วล้6�มื่ภิ� เป>นเสินาบด� พร่ะเจ าสิ�ร่�บ6ญสิาร่ กร่6งศร่�สิ�ตนาคนห6ต หน�เข า มื่าพ-�งพร่ะบร่มื่โพธั�สิมื่ภิาร่เพ��อหล้บภิ�ย

การ่เมื่�องเพร่าะไมื่�ถ้�กก�บเจ าผ� คร่องในอาณาจ�กร่ล้านช าง แล้ะถ้�กกองที่�พเว�ยงจ�นที่น5 ตามื่ปร่าบปร่ามื่ จ-งโปร่ดให เจ าพร่ะยามื่หากษ�ตร่�ย5ศ-ก (พร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAาจ6ฬาโล้ก)

ก�บ เจ าพร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5 ยกที่�พไปช�วย สิยามื่จ-งได อาณาจ�กร่ล้านช างที่�%งหมื่ด แล้ะที่ร่ง อาร่าธันา พร่ะแก วมื่ร่กต แล้ะพร่ะบาง มื่าจากเมื่�องเว�ยงจ�นที่น5ด วย

   

พ.ศ. ๒๓๒๒ พร่ะแก วมื่ร่กต มื่าถ้-งกร่6งธันบ6ร่�

Page 14: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

พ.ศ. ๒๓๒๓ เขมื่ร่เก�ดจล้าจล้เน��องจากคนในร่าชสิ8าน�กก�อการ่กบฏในพนมื่เปญ โดยจ�บน�กองค5นนที่5ฆ่�าที่�%ง แล้ะผ� ก�อการ่กบฏห�นไปพ-�งการ่ค6 มื่คร่องจากญวณแล้ะมื่�กองก8าล้�ง

ของญวณปร่ะจ8าอย��ในเขมื่ร่ซึ่-�งในขณะน�%นเป>นเมื่�องข-%นของไที่ย

พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�จ-งที่ร่งโปร่ดให สิมื่เด"จเจ าพร่ะยามื่หากษ�ตร่�ย5ศ-กยกที่�พข-%นไปปร่าบ แต�ไปไมื่�ถ้-งพนมื่เปญเพร่าะเก�ดจล้าจล้แล้ะกบฏพร่ะยาสิร่ร่ค5ในกร่6งธันบ6ร่� ต องยก

ที่�พกล้�บเข าพร่ะนคร่ จนเป>นต นเร่��องของการ่จ�บก6มื่ต�วแล้ะสิ8าเร่"จโที่ษพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ในเวล้าอ�ก ๒๘ ว�นถ้�ดมื่าหล้�งจากที่�พของ เจ าพร่ะยามื่หากษ�ตร่�ย5ศ-กเคล้��อนที่�พเพ��อกล้�บเข า

สิ��กร่6งธันบ6ร่�

ในตอนน�%เร่าเด�นที่างมื่าก�นไกล้จนเก�อบจะถ้-งปล้ายที่างของเร่��องแล้ วนะคร่�บ ในตอนหน า ซึ่-�งเป>นตอนที่�� ๔ ซึ่-�งเร่าจะไปค6ยก�นถ้-งเหต6การ่ณ5กบฏ การ่จล้าจล้ที่�%งในอย6ธัยาแล้ะพาล้

ล้6กล้ามื่มื่าถ้-งการ่เก�ดกบฏข-%นในกร่6งธันบ6ร่� แล้ วจบล้งด วยการ่ที่8าร่�ฐปร่ะหาร่ผล้�ดแผ�นด�น จากพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�มื่าเป>นพร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAา ฯ ว�ามื่�ความื่ซึ่�บซึ่ อนก�นอย�างไร่ แล้ะ

พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ที่ร่งมื่� "ส"ญญาว�ปลาศ" จร่�งอย�างที่��พวกเร่าเคยถ้�กสิอนก�นมื่าหร่�อเปล้�า

... ขอบค�ณที่��ต�ด้ตามคร"บ ...

   

************************************************

ใครฆ่�าพระเจ้�าตาก ตอนที่��๔

   

มื่าถ้-งตอนไคล้แมื่Vกซึ่5แล้ วนะคร่�บ ตอนน�%จะเป>นจ6ดสิ8าค�ญที่��สิ6ดของเร่��องซึ่-�งเร่าจะมื่าด�ก�น ว�าสิ��งที่��เร่าได ถ้�กสิอนแล้ะบอกกล้�าวก�นมื่ากว�าสิองร่ อยป;น� %น มื่�มื่�ล้ความื่จร่�งมื่ากน อย

แค�ไหน แล้ะเก�ดอะไร่ข-%นในห วงห�วเล้�%ยวห�วต�อที่��สิ8าค�ญของปร่ะเที่ศน�%ในอด�ต ซึ่-�งผมื่ ขออน6ญาตเร่�ยนแนะน8าพวกเร่าก�อนว�า เร่าควร่จะต องที่8าใจให ว�าง ๆ แล้ะล้บอคต�

ออกไปจากสิมื่องของเร่าเสิ�ยก�อน แล้ะพยายามื่มื่องเร่��องน�%อย�างเป>นคนนอก ค�อมื่อง ในแบบที่��เร่าเป>นผ� ชมื่ ไมื่�ใช�ล้งไปเก��ยวข องหร่�อมื่�อาร่มื่ณ5ร่�วมื่ก�บเหต6การ่ณ5เสิ�ยเอง

Page 15: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

เพ��อความื่เข าใจถ้-งความื่เป>นไปต�าง ๆ ได อย�างใกล้ เค�ยงความื่น�าจะเป>นมื่ากที่��สิ6ด

ผมื่จะเร่��มื่ที่��การ่จ8าก�ดปร่ะเด"นในการ่พ�ดค6ยไว ที่�� 5 ปร่ะด"นหล้�ก เพ��อจะที่8าให ง�ายต�อการ่ ต�ดตามื่แล้ะล้8าด�บเหต6การ่ณ5ต�าง ๆ ได ถ้�กต องไมื่�สิ�บสินอย�างน�%คร่�บ

1. เอกสิาร่ต�าง ๆ ที่��ใช ในการ่เล้�าปร่ะว�ต�ศาสิตร่5ของชาต�ไที่ยถ้�กต องแล้ะเที่"จจร่�งแค�ไหน2.การ่เคล้��อนที่�พของพร่ะยาจ�กร่�เพ��อไปปร่าบจล้าจล้ที่��เขมื่ร่ก�อนจะกล้ายเป>นการ่ยกที่�พกล้�บมื่าย-ดกร่6งธันบ6ร่�3. เหต6จล้าจล้ที่��อย6ธัยาแล้ะการ่สิ�งพร่ะยาสิร่ร่ค5ข-%นไปปร่าบ แต�กล้�บกล้ายเป>นว�าพร่ะยาสิร่ร่ค5เข าร่�วมื่ก�บพวกจล้าจล้ก�อการ่กบฏเข าย-ดกร่6งธันบ6ร่�4. อาการ่พร่ะสิต�ฟั:� นเฟัPอน หร่�อ สิ�ญญาว�ปล้าสิ ของพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�5. การ่ร่�ฐปร่ะหาร่โดยพร่ะยาจ�กร่� หร่�อ เจ าพร่ะยามื่หากษ�ตร่�ย5ศ-ก (สิ6ดแต�จะเร่�ยก) จนถ้-งการ่เข าผล้�ดแผ�นด�นเป>นร่าชวงศ5จ�กร่�

เร่ามื่าเร่��มื่ก�นเล้ยนะคร่�บ

1. เอกสิาร่ต�าง ๆ ที่��ใช ในการ่เล้�าปร่ะว�ต�ศาสิตร่5ของชาต�ไที่ยถ้�กต องแล้ะเที่"จจร่�งแค�ไหน ซึ่-�งก�อนอ��นผมื่จะขอแนะน8าให ได ร่� จ�กก�บเอกสิาร่แล้ะพงศาวดาร่ต�าง ๆ ที่��มื่�กใช ในการ่

ศ-กษาเร่��องร่าวของพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ก�นเสิ�ยก�อน ซึ่-�งโดยหล้�ก ๆ แล้ ว เขาจะใช เอกสิาร่ แล้ะพงศาวดาร่สิ8าค�ญ ๆ อย�� ๔ ฉบ�บ ค�อ

- พร่ะร่าชพงศาวดาร่กร่6งธันบ6ร่� ฉบ�บพ�นจ�นที่น6มื่าศ (เจ�มื่)- พร่ะร่าชพงศาวดาร่กร่6งสิยามื่ ฉบ�บบร่�ต�ชมื่�วเซึ่�ยมื่- พร่ะร่าชพงศาวดาร่ ฉบ�บพ�มื่พ5 ๒ เล้�มื่ หร่�อน�ยมื่เร่�ยกก�นว�า ฉบ�บหมื่อบร่�ดเล้ โดยพร่ะพนร่�ตน5- พร่ะร่าชพงศาวดาร่ ฉบ�บพร่ะร่าชห�ตถ้เล้ขา โดย สิมื่เด"จกร่มื่พร่ะยาด8าร่ง ฯ

   

Page 16: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

เอกสิาร่สิ8าค�ญที่�%ง ๔ ฉบ�บน�%ได พร่ร่ณาเหต6การ่ณ5ต�าง ๆ ไว แที่บจะเหมื่�อนก�น เหต6เพร่าะ ล้ วนแต�ไปย-ดถ้�อเอาฉบ�บพ�นจ�นที่น6มื่าศเป>นแมื่�แบบที่�%งสิ�%น จะมื่�ต�างไปบ างก"เป>นฉบ�บ

ร่าชห�ตถ้เล้ขาของกร่มื่พร่ะยาด8าร่ง ฯ ซึ่-�งพร่ะองค5ที่ร่งเต�มื่ความื่เห"นหร่�อร่ายล้ะเอ�ยดอ��น ๆล้งไปด วย

นอกจากน�%เขาย�งใช พวกจดหมื่ายเหต6ต�าง ๆ เช�น จดหมื่ายเหต6โหร่, บ�นที่-กของชาว ต�างชาต� ร่วมื่ที่�%งพงศาวดาร่ของปร่ะเที่ศเพ��อนบ านในสิมื่�ยน�%น เช�น มื่อญ, ญวณ หร่�อเขมื่ร่ เพ��อน8ามื่าเปร่�ยบเที่�ยบก�นอ�กด วย

ปJญหาของเราก.ค*อ เน*2อหาในพงศาวด้ารต�าง ๆ ในประเที่ศน"2นเชิ*�อถ*อได้�แค�ไหน

เหต6ก"เพร่าะอย�างที่��ผมื่เล้�ามื่าแล้ วว�า พงศาวดาร่ของเร่าเก�อบที่�%งหมื่ดล้ วนค�ดล้อก เอามื่าจากแมื่�แบบเด�ยวก�นค�อ ฉบ�บพ�นจ�นที่น6มื่าศ ด�งน�%นหากมื่�การ่ร่ะบ6ถ้-งเหต6การ่ณ5,

เวล้า, บ6คคล้ แล้ะสิถ้านที่�� ๆ ผ�ดไปแล้ ว ที่6กฉบ�บก"จะพล้าดตามื่ไปก�นหมื่ด ว-�งผมื่เอง ก"อดสิงสิ�ยไมื่�ได ว�า ที่8าไมื่พงศาวดาร่ไที่ยต�%งแต�ต นร่�ชกาล้ของพร่ะพ6ที่ธัยอดฟัAา ฯ เป>นต นมื่า

เขาถ้-งไมื่�หาข อมื่�ล้หร่�อสิ�บค นมื่าจากแหล้�งอ��นก�นบ าง ผ�ดจากเร่��องร่าวในสิมื่�ยอย6ธัยาซึ่-�ง มื่�หล้ากหล้ายสิร่ร่พต8าร่า อย�างเช�น พงศาวดาร่ที่��จาร่ไว ในใบล้าน เร่�ยกว�า โยธัยา ยาสิะเวง

อ�นน�%ได มื่าจากพมื่�าโดยฝูOายพมื่�าในสิมื่�ยอย6ธัยาได สิอบถ้ามื่เอาจากเชล้ยไที่ยที่��ถ้�กกวาดต อนไป แล้ วให มื่อญมื่าเป>นล้�ามื่แปล้ หร่�อจะเป>น " พงศาวดาร่กร่6งเก�า ฉบ�บหล้วงปร่ะเสิร่�ฐ" เป>นต น

ต�างฉบ�บก"ต�างเน�%อหาแล้ะพร่ร่ณาไว แตกต�างพ�ศดาร่ ถ้-งจะพ องก�นก"จร่�ง แต�พร่ร่ณาในร่ายล้ะเอ�ยดได ต�างแง�มื่6มื่ออกไป

หร*อพระราชิพงศาวด้ารกร�งธนบ�ร� ฉบ"บพ"นจ้"นที่น�มาศ ค*อประว"ต�ศาสตร�ภาคบ"งค"บ !!

ค�ณปGาหน3ด้า ได เคยกร่6ณาโพสิที่5ข อความื่แล้ะข อสิ�งเกต6เก��ยวก�บบที่พร่ร่ณาที่��ปร่ากฏใน พร่ะร่าชพงศาวดาร่ ฯ ฉบ�บด�งกล้�าวน�%เก��ยวก�บล้8าด�บเหต6การ่ณ5ที่��ข�ดแย งก�บล้8าด�บเวล้า

โดยเฉพาะในช�วงเก�อบจะที่ าย ๆ ร่�ชสิมื่�ยของพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ยกต�วอย�างเอาเหต6การ่ณ5 ช�วงก�อนจะมื่�สิ�ญญาว�ปล้าศ ไปจนถ้-งช�วงเวล้าที่��พร่ะยาจ�กร่�ยกที่�พข-%นไปปร่าบจล้าจล้

ในเขมื่ร่ ก�อนที่��จะยกกล้�บมื่าย-กพร่ะนคร่ธันบ6ร่� โดยมื่�ความื่ไมื่�สิอดคล้ องก�น ซึ่-�งผมื่เอง “ ” ก"ไปเจอในหน�งสิ�อ ช8าแหล้ะแผนย-ดกร่6งธันบ6ร่� ของ อ. ปร่ามื่�นที่ร่5 เคร่�อที่อง ซึ่-�งที่�านเล้�า

ให ฟั:งสิร่6ปแล้ วได ปร่ะมื่าณน�%คร่�บ

๑. เจ าพร่ะยาจ�กร่�ยกที่�พข-%นไปปร่าบจล้าจล้เขมื่ร่ ในเด�อนย�� (๒) โดยในพงศาวดาร่ ฯ ว�า ไว อย�างน�%คร่�บ ...

" คร"2นป8ฉล3ตร�ศก (จ้.ศ. ๑๑๔๓ พ.ศ.๒๓๒๔) เด้*อนย่�� ด้7าร"สให�จ้"ด้ที่"พเป+น ๖ ที่"พ ให�เจ้�าพระย่า ส�รศร�เป+นที่"พหน�า พระเจ้�ากษ"ตร�ย่�ศ0กเป+นจ้อมที่"พหลวง กรมข�นอ�นที่รพ�ที่"กษ�เป+นที่"พหน�น

เจ้�าพระย่านครสวรรค�เป+นย่กรบ"ตร กรมข�นรามภ3เบศรเป+นที่"พหล"ง พระย่าธรรมมาเป+นกองล7าเล�ย่ง ย่กไปต�เม*องพ�ที่ไธเพ.ชิร� "

เร่��องน�%มื่�เวล้าบอกไว ช�ดเจนนะคร่�บ เด�อนย�� หร่�อเด�อน ๒ ป;ฉล้�

๒. พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�สิ�งที่�ตไปเจร่�ญไมื่ตร่�ย�งจ�น ในเด�อน ๗ ป;ฉล้� จ6ล้ศ�กร่าช ๑๑๔๓ ซึ่-�งใน จดหมื่ายเหต6ห องอาล้�กษณ5ได มื่�หล้�กฐานบ�นที่-กไว ว�า ...

“ ณ ว"นจ้"นที่ร� เด้*อน ๗ ข02น ๖ ค7�า จ้�ลศ"กราชิ ๑๑๔๓ ป8ฉล3ตร�ศก เพลาเชิ�า เสด้.จ้ออก ที่�องพระโรง เจ้�าพระย่าแลพระย่า พระ หลวง ข�น หม*�น ข�าที่3ลละออง ฯ เข�าเฝ่Gาพร�อมก"น

ณ พระที่��น"�ง เสด้.จ้ ฯ ออกที่รงแต�งพระราชิสารออกไปจ้�2มก�องสมเด้.จ้พระเจ้�ากร�งต�าฉ�2ง เม*องปJกก��งฉบ"บหน0�ง พระย่าพ�พ"ฒโกษาเป+นผ3�เข�ย่นร"บส"�ง แลกรมที่7าได้�จ้ด้หมาย่บอก

“เจ้�าพน"กงานที่"2งปวงที่�กพน"กงาน เร่��องน�%ก"เช�นก�นนะคร่�บ เวล้าค�อ เด�อน ๗ ป;ฉล้�

Page 17: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

๓. “ พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ที่ร่งมื่�พร่ะอาการ่ สิ�ญญาว�ปล้าสิ ในเด�อน ๙ โดยมื่�บอกไว ใน พร่ะร่าชพงศาวดาร่ ฯ อย�างน�%คร่�บ

“ คร"2นถ0ง ณ ว"นอาที่�ตย่� เด้*อนเก�า แรมหกค7�า สมเด้.จ้พระพ�ที่ธเจ้�าอย่3�ห"วเสด้.จ้ออก ณ โรงพระแก�ว ให�ประชิ�มพระราชิาคณะพร�อมก"นและพระองค�ม�พระสต�ฟJ� นเฟMอนถ0ง

ส"ญญาว�ปลาส ส7าค"ญพระองค�ว�าได้�โสด้าปJตต�ผล จ้0งด้7าร"สถามพระราชิาคณะว�า พระสงฆ่�ป�ถ�ชิน จ้ะไหว�นบเคารพคฤห"สถ� ซึ่0�งเป+นพระโสด้าบ"นบ�คคลน"2น จ้ะได้�

”หร*อม�ได้�ประการใด้ น��ก"ช�ดนะคร่�บ ที่ร่งพร่ะสิ�ตฟั:� นเฟัPอนในเด�อน ๙ ป;เด�ยวก�นน�%นเอง

สิร่6ปว�า พระย่าจ้"กร�ย่กที่"พไปเขมรในเด้*อน ๒ โดยไมื่�ที่ร่าบมื่าก�อนว�าพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ที่ร่งพร่ะสิต�ว�ปล้าสิ ต�อมื่า ส�งที่3ตไปจ้�นในเด้*อน ๗ ก"ย�งไมื่�มื่�ว��แววว�าพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�

จะที่ร่งฟั:� นเฟัPอน เหต6เพร่าะย�งมื่�พร่ะร่าชสิาสิ5นไปย�งพร่ะเจ ากร่6งจ�นได เป>นปกต� ต�อมื่า ในเด้*อน ๙ พระเจ้�ากร�งธนบ�ร�ที่รงฟJ� นเฟMอนแล�ว เป>นเหต6ให เก�ดจล้าจล้ว6 �นวายที่�%ง พร่ะนคร่ พร่ะยาจ�กร่�จ-งต องย�%งที่�พไว ไปไมื่�ถ้-งพนมื่เปญแล้ะต องย อนกล้�บมื่าก� กร่6ง

อย�างน อยก"ไมื่�ก�อนเด�อน ๙ แน�นอน น��ค�อปฏ�ที่�นที่��พงศาวดาร่ฉบ�บจ�นที่น6มื่าศพยายามื่ จะบอกเร่า แล้ะเร่าต องเข าใจว�ธั�บ�นที่-กพงศาวดาร่ไว อย�างน-งว�า เขาจะบ�นที่-กเหต6การ่ณ5

ไล้�ตามื่ล้8าด�บเวล้าจากก�อนไปหล้�ง

คร่าวน�%มื่าด�ก�นว�า ในป;จ6ล้ศ�กร่าช ๑๑๔๓ เขาน�บว�น-เด�อน- ป; ก�นย�งไง

ในการ่น�บว�น-เด�อน- ป; ในร่ะบบจ6ล้ศ�กร่าชน�%น เขาจะน�บเอาว�นข-%น ๑ ค8�า เด�อน ๕ เป>นว�น เถ้ล้�งศก หร่�อว�นข-%นป;ใหมื่�คร่�บ ซึ่-�งพวกเร่าคงที่ร่าบก�นด�อย��แล้ ว แต�สิ��งที่��พงศาวดาร่ ฯ

พยายามื่จะล้8าด�บเหต6การ่ณ5ให เร่าเห"นน�%น มื่�นผ�ดไปหมื่ดคร่�บ ด�ได จากร่�ปที่��ผมื่ที่8ามื่าน�%

   

ในภิาพบน เร่าจะเห"นการ่เร่�ยงล้8าด�บเหต6การ่ณ5ตามื่ที่��พงศาวดาร่ ฯ พยายามื่จะบอกเร่า ซึ่-�งล้8าด�บแล้ วจะเห"นว�า ขณะที่��พร่ะยาจ�กร่�ยกที่�พไปต�เขมื่ร่น�%น อาการ่พร่ะสิต�ฟั:� นเฟัPอนของ

Page 18: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ย�งไมื่�เก�ดข-%น จนกร่ะที่��งเด�อน ๙ น��นแหล้ะถ้-งจะเก�ดเหต6ว6 �นวายจนต องยกที่�พกล้�บมื่า

แต�ในภิาพล้�าง ผมื่เร่�ยงว�นแล้ะเด�อนตามื่ปฏ�ที่�นจ6ล้ศ�กร่าชจร่�ง ซึ่-�งการ่แปล้ความื่จะต�าง ออกไปอย�างสิ�%นเช�ง เหต6เพร่าะถ้ าเร่าจะพ�ดถ้-งเด�อนย�� หร่�อเด�อน ๒ ของป;ฉล้�แล้ วน�%น

เด�อน ๒ ของป;ฉล้�จะมื่าที่�หล้�งจากเด�อน ๙ คร่�บ ด�งน�%นความื่เข าใจที่��เข าใจก�นว�าพร่ะยาจ�กร่� ไปเขมื่ร่ก�อนที่��พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�จะที่ร่งฟั:� นเฟัPอนน�%น จ-งกล้�บตาล้ป:ตร่

ในปฏ�ที่�นที่��แที่ จร่�งน�%น พร่ะยาจ�กร่�จะกล้ายเป>นยกที่�พไปต�เขมื่ร่หล้�งจากที่��ที่ร่าบ พร่ะอาการ่แล้ วถ้-ง ๕ เด�อน

ที่8าไมื่ว�น-เด�อน- ป; มื่�นถ้-งได คล้าดเคล้��อนอย�างน�% เที่�าน�%นย�งไมื่�พอคร่�บ ย�งมื่�อ�ก

อ. ปร่ามื่�นที่ร่5 ย�งได เล้�าให ฟั:งต�ออ�กว�า ในจดหมื่ายเหต6โหร่ ได ร่ะบ6ว�นเวล้าต�างก�นล้�บล้�บ หน�กเข าไปอ�ก โดยร่ะบ6ว�นเวล้าว�าพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ที่ร่งฟั:� นเฟัPอนย อนหล้�งข-%นไปถ้-ง ๑ ป;

ด วยซึ่8%า โดยกล้�าวไว ว�าเหต6เก�ดในป;ชวด จ6ล้ศ�กร่าช ๑๑๔๒ ไว อย�างน�%คร่�บ

“ ณ ว"นจ้"นที่ร� แรม ๖ ค7�า เด้*อน ๙ ราชิาคณะแย่�งก"น ข�างหน0�งว�าไหว�คฤห"สถ�ไม�ได้� ”เป+นโที่ษต�องต� ๓๐ ที่� ๕๐ ที่� ๕๐๐ องค�

เห"นได ช�ดว�าการ่ก8าหนดว�นเวล้าของเหต6การ่ณ5ในพงศาวดาร่มื่�ป:ญหาแล้ วล้�ะคร่�บ ซึ่-�งแมื่ ในจดหมื่ายเหต6โหร่น�%น จะบอกเวล้าต�างออกไปก�อนหน าน�%นถ้-ง ๑ ป;ก"ตามื่ แต�

เน�%อหาของน�ยยะในการ่ร่�บที่ร่าบอาการ่พร่ะสิต�ฟั:� นเฟัPอนน�%น พร่ะยาจ�กร่�น�าจะที่ร่าบอย�� ก�อนที่��จะยกที่�พไปร่บที่��เขมื่ร่แล้ ว การ่ล้8าด�บว�นแล้ะเวล้าในพงศาวดาร่ไมื่�อาจจะบ�ด

–เร่��องร่าวให ผ�ดเพ�%ยนไปได โดยเฉพาะที่�%งในพงศาวดาร่ฉบ�บอ��นอย�างเช�น พงศาวดาร่ กร่6งธันบ6ร่� ฉบ�บกร่มื่ว�ชาการ่ก"ด� หร่�อพร่ะร่าชพงศาวดาร่ฉบ�บพร่ะร่าชห�ตถ้เล้ขา ฯ ก"ด�

ต�างก"ให การ่ตร่งก�นในเง��อนเวล้าของเหต6การ่ณ5พร่ะสิต�ว�ปล้าสิน�%

เว นเสิ�ยแต�ว�า ผ� บ�นที่-กพงศาวดาร่น�%น ห�นกล้�บไปใช ว�นผล้�ดป;ตามื่แบบสิ6โขที่�ยโบร่าณ ซึ่-�งน�บป;ตามื่จ�ที่ร่คต�เป>นป;มื่หาศ�กร่าช ซึ่-�งป;มื่หาศ�กร่าชน�%เขาจะใช ว�นแร่มื่ 1 ค8�า เด�อนอ าย

เป>นว�นผล้�ดป; แต�ผมื่ค นจากปร่ะว�ต�ของปฏ�ที่�นไที่ยแล้ ว พบว�า ว�ธั�น�บป;แบบมื่หาศ�กร่าชน�% ใช มื่าต�%งแต�กร่6งสิ6โขที่�ยแล้ะเล้�กใช ก�นมื่าต�%งแต� พ.ศ. ๒๑๑๒ แล้ ว จ-งยากที่��ผ� มื่�หน าที่��บ�นที่-ก

พร่ะร่าชพงศาวดาร่ในป; พ.ศ. ๒๓๒๔ จ�� ๆ จะย อนกล้�บไปใช ร่ะบบน�บว�นผล้�ดป;ของเมื่��อ ๒๑๒ ป;ล้�วงมื่าแล้ ว

ด�งน�%นปร่ะเด"นที่��ต องว�เคร่าะห5ก�นอย�างร่ะมื่�ดร่ะว�งต�อไปก"ค�อ พร่ะจ ากร่6งธันบ6ร่� ที่ร่งสิต�ฟั:� นเฟัPอนจร่�งหร่�อไมื่� หร่�อเป>นการ่หย�บเอาพร่ะร่าชอ�ธัยาศ�ยบางปร่ะการ่

ข-%นมื่าเป>นเคร่��องมื่�อโจมื่ต� คล้ าย ๆ ก�บการ่ใช ว�ธั�โฆ่ษณาชวนเช��อในสิมื่�ยน�%เพ��อให เก�ด ความื่เข าใจผ�ดแล้ะด�สิเคร่ด�ตในต�วของพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ก�อนที่��จะสิร่ างเหต6การ่ณ5

จล้าจล้ข-%นมื่าเพ��อเป>นเหต6ผล้สิน�บสิน6นในการ่ที่8าร่�ฐปร่ะหาร่ในเวล้าต�อมื่า

ผมื่ไมื่�ไหวแล้ วล้�ะคร่�บ คงจะจบภิายในตอนน�%ตอนเด�ยวไมื่�ได ซึ่ะแล้ ว ต องขออภิ�ย ที่��จะต องขยายจ8านวนตอนออกไปอ�ก เพร่าะมื่�ร่ายล้ะเอ�ยดที่��จ8าเป>นมื่ากมื่ายเหล้�อเก�น

ที่��ผมื่ค�ดว�าไมื่�อาจจะข ามื่ไปได เอาเป>นว�าจบเมื่��อไหร่�ก"เมื่��อน�%นก"แล้ วก�นนะคร่�บ ถ้ าเบ��อจะอ�านก"ต องขออภิ�ยด วย แต�ผมื่บอกตามื่ตร่งว�าจะจบแบบไมื่�กร่ะจ�างไมื่�ได

เพร่าะจะเก�ดความื่ไมื่�สิมื่บ�ร่ณ5แล้ะที่8าให พวกเร่ามื่องเห"นภิาพที่��ไมื่�คร่บถ้ วนถ้�กต อง

“ ” ตอนน�%ผมื่ร่� สิ-กเหมื่�อนเป>นอ�ตา แดน บร่าวน5 ดาว�นช��โคVด เข าไปที่6กที่�แล้ ว

แล้ะก�อนจะจบตอนน�% ผมื่ขออน6ญาตฝูากเอาไว ว�า อย�าเพ��งด�วนสิร่6ปนะคร่�บว�าอะไร่ ผ�ดหร่�ออะไร่ถ้�ก กาล้เวล้าเมื่��อสิองร่ อยกว�าป;ก�อนน�%น มื่�ร่ะบอบการ่ปกคร่องแล้ะ

Page 19: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

ที่�ศนคต�ร่วมื่ที่�%งว�ธั�ในการ่ก าวเข าสิ��อ8านาจแตกต�างจากตอนน�%มื่ากมื่ายน�ก เร่าไมื่�อาจจะ ต�ดสิ�นได ว�าสิ��งที่��เก�ดข-%นเมื่��อสิองร่ อยป;ที่��แล้ วเป>นสิ��งไมื่�ด� เพร่าะด วยเหต6การ่ณ5แบบน�%น

เร่าจ-งย�งคงมื่�ปร่ะเที่ศไที่ยอย��ได ในว�นน�% ผมื่ค�ดเสิมื่อว�าถ้ าเร่าน��งไที่มื่5แมื่ชช�นย อนเวล้าได แล้ะสิมื่มื่ต�ว�าผมื่มื่�ความื่สิามื่าร่ถ้ในการ่แก ไขอด�ต ผมื่ย�งไมื่�แน�ใจเล้ยว�าผมื่เองจะกล้ า

เปล้��ยนอด�ตมื่�Lย

... ขอเพ��มื่จ8านวนตอนต�อไปนะคร่�บ แล้ะขอให สิน6กก�บการ่ว�จาร่ณ5ในมื่6มื่ของผ� ที่��ชมื่ เหต6การ่ณ5 อย�างที่��ผมื่เร่�ยนไว ในตอนต นนะคร่�บ ขอบค6ณคร่�บ ...

ใครฆ่�าพระเจ้�าตาก ตอนที่��๕.

   

ใน ตอนที่��แล้ ว ผมื่พยายามื่ล้8าด�บเวล้าของเหต6การ่ณ5เพ��อแสิดงให�เห"นว�า มื่�เหต6ผล้ที่��ที่8าให “ “ เช��อได ว�าพร่ะยาจ�กร่�ที่�านได ที่ร่าบถ้-งเร่��องของอาการ่ พร่ะสิ�ตฟั:� นเฟัPอน ในพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� มื่าก�อนหน าที่��จะยกที่�พข-%นไปปร่าบจล้าจล้ในเขมื่ร่ในป; พ.ศ. ๒๓๒๔แล้ ว ซึ่-�งในตอนน�%เร่าจะ

มื่าด�ก�นว�าการ่ยกที่�พของพร่ะยาจ�กร่�ในคร่�%งน�%น� %น เป>นจ6ดผกผ�น หร่�อมื่�ความื่สิ8าค�ญอย�างไร่ในการ่เข าย-ดกร่6งธันบ6ร่�ในเวล้าต�อมื่า

ก�อนอ��นต องขออน6ญาตค6ยก�บพวกเร่าก�อนว�า ผมื่จ8าเป>นจะต องยกเอาข อความื่บางตอนจาก พงศาวดาร่หร่�อเอกสิาร่อ��น ๆ มื่าอ างอ�งในช�วงบางตอน ซึ่-�งด วยภิาษาโบร่าณที่�� วก วน แล้ะ

อาจจะที่8าให พวกเร่า งง ๆ ก�บข อความื่เหล้�าน�%นได ผมื่จ-งขอเร่�ยนแนะน8าว�า ข ามื่ ๆ พวก ข อความื่จากพงศาวดาร่เหล้�าน�%นไปบ างก"ได เหต6เพร่าะเน�%อหาต�าง ๆ ผมื่ได เข�ยนไว ในเร่��อง

น�%นคร่บถ้ วนแล้ ว เพ�ยงแต�จ8าเป>นต องค�ดล้อกพงศาวดาร่บางตอนมื่า เพ��อการ่อ างอ�ง

Page 20: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

เที่�าน�%นคร่�บ

เร่��องการ่ยกที่�พไปที่8าสิงคร่ามื่ก�บเขมื่ร่น�% พร่ะยาจ�กร่�ที่�านมื่�ความื่ช8านาญมื่ากในเสิ นที่าง แล้ะร่ายล้ะเอ�ยดต�าง ๆ ของพ�%นที่��ภิ�มื่�ปร่ะเที่ศ เน��องจากที่�านเคยได ร่�บโปร่ดเกล้ า ฯ จาก

พร่ะเจ าธันบ6ร่�ให ยกที่�พข-%นไปที่8าศ-กก�บเขมื่ร่ถ้-ง ๓ คร่�%งในร่�ชสิมื่�ยของกร่6งธันบ6ร่�

คร"2ง แร่กในป;จ6ล้ศ�กร่าช ๑๑๓๑ หร่�อ พ.ศ. ๒๓๑๒ อ�ตาน�กองค5ตน แกด�นมื่�กใหญ�ใฝูOสิ�ง ด�นที่ะล้-�งไปชวนที่�พญวณมื่าต�เมื่�องพ6ที่ไธัเพชร่ ซึ่-�งเป>นด�นแดนเขมื่ร่ที่��เป>นเมื่�องข-%นของสิยามื่

น�กองค5นนที่5ผ� คร่องเมื่�องพ6ที่ไธัเพชร่สิ� ไมื่�ไหว เล้ยต องหน�มื่าฟัAองพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�เพ��อขอ ให ยกที่�พไปช�วยต�เมื่�องค�น พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ก"จ-งมื่�ร่�บสิ��งโปร่ดให พร่ะยาสิองพ��น อง ค�อ

พร่ะยาอภิ�ยร่ณฤที่ธั� (ต�อมื่าก"ค�อพร่ะยาจ�กร่�) แล้ะน องชายค�อพร่ะยาอน6ช�ตร่าชา (ต�อมื่าก"ค�อเจ าพร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5) ยกที่�พข-%นไปที่างนคร่ร่าชสิ�มื่า พร่ อมื่ก�บให พร่ะยาโกษาธั�บด� ยกที่�พอ�ก

สิ�วนน-งไปที่างปร่าจ�นบ6ร่� เพ��อขนาบเข าต�เมื่�องพ6ที่ไธัเพชร่

แต�ปร่ากฏว�าต�ข-%นไปถ้-งเสิ�ยมื่ร่าฐเที่�าน�%น ย�งไมื่�ที่�นจะได เข าต�ถ้-งเมื่�องพ6ที่ไธัเพชร่ กองที่�พของ พร่ะยาอภิ�ยร่ณฤที่ธั� แล้ะพร่ะยาอน6ช�ตร่าชา ก"ยกที่�พกล้�บกล้างค�นด วยเหต6ผล้ที่��ว�าได ร่�บแจ ง

ข�าวว�า พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ได สิวร่ร่คตเสิ�ยแล้ วร่ะหว�างยกที่�พไปต�นคร่ศร่�ธัร่ร่มื่ร่าช ซึ่-�งต�อมื่ามื่�การ่ให เหต6ผล้ว�าเป>นการ่หล้งกล้ข�าวล้วง

ที่�พของที่�%งสิองแมื่�ที่�พใหญ�ยกกล้�บมื่าชะล้อไว ที่��เมื่�องล้พบ6ร่�แล้ะนคร่ร่าชสิ�มื่า ย�งเข าพร่ะนคร่ ไมื่�ได เน��องจากมื่�ปร่ะเพณ�ในการ่น8าที่�พกล้�บเข าเมื่�องหล้วง ซึ่-�งแมื่�ที่�พจะต องร่�%งที่�พไว นอกกร่6ง

แล้ วต�วเองต องเข าเฝูAาเพ��อกร่าบที่�ล้การ่ศ-กให พร่ะมื่หากษ�ตร่�ย5ที่ร่งที่ร่าบผล้เสิ�ยก�อน แล้ วจ-ง สิ�งมื่อบอาว6ธัย6ที่โธัปกร่ณ5ที่�%งหล้ายแก�ฝูOายพร่ะนคร่ หร่�อที่8าล้ายเสิ�ยก�อน เช�น การ่ที่6บที่8าล้าย

ด ามื่ดาบให แตก (อ างว�าเพ��อปล้ดปล้�อยว�ญญาณที่��เสิ�ยช�ว�ตจากตาบเล้�มื่น�%น) แล้ วจ-งเคล้��อน เข าพร่ะนคร่ได ที่�%งหมื่ดน�%ก"เพ��อปAองก�นไมื่�ให กองที่�พที่��กล้�บมื่า ห�กหล้�งใช ก8าล้�งเข าย-ดเมื่�อง

ก�อการ่กบฏซึ่ะเอง เหมื่�อนอย�างในสิมื่�ยพร่ะไชยร่าชา ที่��ยกที่�พกล้�บเข าอย6ธัยาแล้ วย-ดเมื่�อง “ ” จากพ�อเจ าอย��ห�วบร่มื่โกศ เหมื่�อนที่��เร่าเคยด�ในหน�งเร่��อง สิ6ร่�โยที่�ย น�%นแหล้ะคร่�บ

พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ที่ร่งพ�โร่ธัมื่าก แล้ะให ต8าร่วจว�งไปพาต�วพร่ะยาอน6ช�ตร่าชาจากนคร่ร่าชสิ�มื่า ล้งมื่าเฝูAาเพ��อสิอบสิวน ในพงศาวดา ฯ ได เล้�าไว ซึ่ะล้ะเอ�ยดย�บเป>นบที่ล้ะคร่อย�างน�%เล้ยคร่�บ

“ จ้0งด้7าร"สใชิ�ต7ารวจ้ให�ไปพาต"วพระย่าอน�ชิ�ตราชิาลงมาเฝ่Gา แล�วตร"สถามว�า ใชิ�ไปราชิการ ”สงคราม ย่"งม�ได้�ให�หาที่"พกล"บ เหต�ไฉนจ้0งย่กมาเองด้"�งน�2 จ้ะค�ด้เป+นกบฏหร*อ

เห"นมื่�Lยคร่�บ สิมื่�ยโบร่าณเขาเข มื่งวดน�กก�บเร่��องการ่เคล้��อนก8าล้�งของกองที่�พ แต�ย�งไงก"ตามื่ เมื่��อพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ได ย�นพร่ะยาอน6ช�ต ฯ กร่าบที่�ล้ช�%แจง พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ก"ที่ร่งคล้ายล้ง

ซึ่-�ง อ. ปร่ามื่�นที่ร่5 เคร่�อที่อง ได บร่ร่ยายค8ากร่าบที่�ล้ของพร่ะยาอน6ช�ต ฯ ไว อย�างน�%คร่�บ

“ ข�าพระพ�ที่ธเจ้�าเกรงว�าข�าศ0กอ*�นจ้ะย่กมาชิ�งเอากร�งธนบ�ร� จ้0งร�บกล"บมาหว"งจ้ะร"กษาแผ�นด้�นไว� ”นอกกว�าพระเจ้�าอย่3�ห"วแล�ว ซึ่0�งข�าพระพ�ที่ธเจ้�าจ้"กได้�ย่อมเปนข�าผ3�อ*�นน"2นหาม�ได้�เลย่เป+นอ"นขาด้

เป>นอ�นว�า การ่ณ5คร่�%งน�%นจบล้งอย�างแฮี่ปป;% เอนด�%ง โดยไมื่�มื่�ใคร่คาดค�ดเล้ยว�า อ�ก ๑๒ ป;ถ้�ดมื่า ปร่ะว�ต�ศาสิตร่5จะกล้�บมื่าซึ่8%าร่อยได แต�บที่จบกล้�บแตกต�างก�นอย�างหน ามื่�อเป>นหล้�งมื่�อ

Page 21: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

   

ศ0ก ก�บเขมื่ร่คร่�%งถ้�ดมื่าหร่�อคร่�%งที่�� ๒ น�%น ห�างจากคร่�%งแร่ก ๒ ป;คร่�บ เหต6ก"สิ�บเน��องจากคร่�%งที่�� ผ�านมื่าแหล้ะคร่�บ การ่จล้าจล้ในเขมื่ร่ก"ย�งคงคาร่าคาซึ่�งอย�� พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�จ-งที่ร่งเตร่�ยมื่

ที่�พแล้ะล้งเล้�นศ-กด วยพร่ะองค5เอง ถ้ าเปร่�ยบเป>นภิาพยนต5ก"ถ้�อได ว�าเป>นภิาพยนต5ฟัอร่5มื่ย�กษ5 อย�าง Lord of The Rings หร่�ออะไร่ปร่ะมื่าณน�%น เพร่าะสิยามื่จ�ดที่�%งกองที่�พบกแล้ะที่�พเร่�อ

ซึ่-�งหากมื่�เคร่��องบ�นในสิมื่�ยน�%น ก"คงจะมื่�กองที่�พอากาศเข าร่�วมื่ด วย

เหต6ที่��ที่�พต องใหญ�โตน�%นก"เพร่าะเป>นที่�พหล้วงอย�างแที่ จร่�งโดยมื่�พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�เสิด"จน8าที่�พเร่�อ เป>นที่�พหล้วง ( สิ�งเกต6ด�ว�า พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�น�าจะที่ร่งช8านาญในการ่ร่บที่างน8%าเป>นพ�เศษเพร่าะ

เมื่��อคร่าวที่��ยกกล้�บมื่าจากจ�นที่บ�ร่น�%น ก"ที่ร่งมื่าด วยที่�พเร่�อเช�นก�น ) ออกเด�นที่�พในแร่มื่ ๑๑ ค8�า เด�อน ๑๑ ป;เถ้าะ พ.ศ. ๒๓๑๔ มื่�พร่ะยายมื่ร่าช ( พร่ะยาจ�กร่�ในเวล้าต�อมื่า ) น8าที่�พบกร่�วมื่ร่บ

มื่6�งขนาบเข าต�เขมื่ร่ได ร่าบคาบ แล้ะพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ได ที่ร่งต�%งน�กองค5นนที่5ให คร่องเมื่�องเขมื่ร่ เหมื่�อนเด�มื่ แต�ที่��แปล้กก"ค�อพร่ะองค5ไมื่�ที่ร่งสิ��งปร่ะหาร่น�กองค5ตน แต�กล้�บที่ร่งให น�กองค5ที่�%งสิอง

จ�บมื่�อปร่องดองสิมื่านฉ�นที่5 เล้�กแล้ วต�อก�น ซึ่-�งอ�นน�%เป>นบ6คคล้�กปร่ะจ8าพร่ะองค5ของสิมื่เด"จ พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่� ที่��ที่ร่งใฝูOในที่างปร่ะณ�ปร่ะนอมื่ สิ�งเกต6ได จากคร่�%งเมื่��อยกที่�พผ�านชล้บ6ร่�เพ��อ

หน�ไปจ�นที่บ�ร่ที่��ผมื่เคยเล้�าในตอนที่� ๒ ว�า พร่ะองค5ไมื่�ต�เมื่�องชล้บ6ร่� แต�กล้�บเจร่จาก�บ นายที่องอย�� เจ าเมื่�องชล้บ6ร่�เพ��อเกล้�%ยกล้�อมื่ให เป>นพวก จนขากล้�บจากจ�นที่บ�ร่น��นแหล้ะ ถ้-งจ�บต�วนายที่องอย��

มื่าปร่ะหาร่ เพร่าะไมื่�เล้�กน�สิ�ยอ�นธัพาล้ออกปล้ นเร่�อสิ8าเภิา ต�อมื่าก"คร่าวเมื่��อพร่ะยาอน6ช�ต ฯ ที่�%งศ-ก จากเขมื่ร่ในคร่�%งก�อน แล้ วยกที่�พกล้�บมื่าโดยพล้การ่ตามื่ที่��เล้�าให ฟั:งในตอนต นน�% พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�

ก"ที่ร่งร่�บฟั:งเหต6ผล้ แล้ะยอมื่ล้ะเว นไมื่�เอาโที่ษ ซึ่-�งถ้ าเป>นในร่�ชกาล้ก�อนหน าน�%ในสิมื่�ยอย6ธัยาแล้ ว พร่ะยาอน6ช�ต ฯ น�าจะต องได ร่�บโที่ษถ้-งช�ว�ตไปแล้ ว จร่�ง ๆ แล้ วพร่ะองค5ที่ร่งเป>นน�กปร่ะณ�ปร่ะนอมื่

ที่��เผอ�ญร่บเก�งเที่�าน�%นเอง ... ผมื่ว�านะ

มื่าถ้-งศ-กคร่�%งสิ6ดที่ ายในเขมื่ร่ ซึ่-�งก"เป>นศ-กสิ6ดที่ ายในร่�ชกาล้ของพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ด วยเช�นก�น

หล"ง จากศ-กที่��ยกไปต�เขมื่ร่ในคร่�%งที่��แล้ ว อ�ก ๗ ป;ถ้�ดมื่า (พ.ศ. ๒๓๒๑) พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ได ให พร่ะยาจ�กร่�แล้ะพร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5 สิองแมื่�ที่�พค��พร่ะที่�ย ยกที่�พข-%นไปต�เมื่�องเว�ยงจ�นที่น5 ร่ะหว�างที่าง

ก"แวะร่�บเสิบ�ยงกร่�งแล้ะเกณพ5พล้ร่บจ8านวน ๑๐, ๐๐๐ คนจากเขมื่ร่ น�กองค5นนที่5ที่��พร่ะเจ า กร่6งธันบ6ร่�ที่ร่งยกให คร่องเมื่�องเขมื่ร่น�%น ก"ได จ�ดการ่เกณฑ์5ไพร่�เข าร่�วมื่ที่�พ โดยสิ��งเกณฑ์5

ปร่ะชาชนจาก ๔ เมื่�องสิ8าค�ญ ค�อ เมื่�องเปร่Vยเวง เมื่�องศร่�สิ6นที่อร่ เมื่�องก8าปงสิวายแล้ะเมื่�องที่ะโบงขมื่6มื่

Page 22: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

คร่าวน�%มื่�นก"เร่��มื่เก�ดป:ญหาสิ�คร่�บ เพร่าะน�กองค5นนที่5แกสิ��งให เกณฑ์5ร่าษฎร่มื่าเข าที่�พบ าง มื่าช�วยสิ�ข าวบ าง คร่าวน�%ร่าษฎร่บางสิ�วนมื่�นมื่าไมื่�ที่�นสิ�คร่�บ ก"เล้ยถ้�ล้งโที่ษฆ่�าฟั:นเฆ่��ยนต�

ร่าษฎร่5ก"เล้ยไมื่�พอใจ ก�อการ่จล้าจล้จ�บต�วแมื่�กองสิ�ข าวฆ่�าที่�%งซึ่ะเล้ย

เร่��องน�%ที่ร่าบไปถ้-งน�กองค5นนที่5 จ-งสิ��งให เอาต�วพวกเจ าเมื่�องแล้ะกร่มื่การ่เมื่�องเหล้�าน�%นมื่า ล้งโที่ษฐานควบค6มื่สิถ้านการ่ณ5ไมื่�ได จนเก�ดจล้าจล้ข-%นมื่า บ างก"ถ้�กก6ดห�ว บ างก"ถ้�กโบย

สิร่ างความื่เจ"บแค นให ก�บผ� ที่��ถ้�กล้งโที่ษแล้ะญาต�พ��น องอย�างมื่ากมื่าย

ด วยความื่แค นน�%เองที่��ที่8าให คนกล้6�มื่น�%ก�อการ่กบฏข-%น โดย ๑ ป;ถ้�ดไป( พ.ศ. ๒๓๒๒) ได มื่�คนที่��เคยถ้�กโบยในคร่�%งน�%นสิองคนค�อ ออกญาเดโช หร่�อนายแที่น แล้ะออกญา-

แสินที่ องฟัAา หร่�อนายเบ�ยง ด�นเที่��ยวไปย6ให ร่าษฎร่ก�อการ่กบฏ เร่��องน�%เข าไปห�ของ “ ” น�กองค5นนที่5อ�กเช�นเคยจ-งสิ�ง เจ าฟัAาที่ะล้ะหะ เข าไปปร่าบที่��แขวงเมื่�องก8าปงสิวาย

“ ” แต�จะด วยอ�ที่�าไหนก"ไมื่�ที่ร่าบคร่�บ เจ าฟัAาที่ะล้ะหะ ด�นกล้�บไปเข าก�บพวกกบฏเสิ�ยน�� เล้ยพาก�นยกพล้เข ามื่าต�เมื่�องน�กองค5นนที่5 แล้ วจ�บก6มื่ต�วน�กองค5นนที่5ไปสิ8าเร่"จโที่ษในเด�อน

๑๐ ป; พ.ศ. ๒๓๒๒ น�%นเอง จากน�%นก"เข าไปซึ่�ฮี่กก�บญวณให ค6 มื่คร่องต�วเอง

   

ข�าว การ่กบฏแล้ะข�าวการ่สิ�งหาร่น�กองค5นนที่5น�%เอง ที่��ที่8าให พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ที่ร่งสิ��งให จ�ด ที่�พข-%นไปปร่าบกบฏในเขมื่ร่ โดยมื่�สิองแมื่�ที่�พผ� เป>นน�กร่บค��พร่ะที่�ย ค�อ พร่ะยาจ�กร่�

แล้ะพร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5 เป>นผ� น8าที่�พข-%นไปอ�กเช�นเคย แล้ะเหมื่�อนจะเป>นอาถ้ร่ร่พ5ในร่อบ ๑ น�กษ�ตร่ที่��เหต6การ่ณ5กล้�บมื่าซึ่8%าร่อยเด�มื่ ค�อที่�พของพร่ะยาแมื่�ที่�พที่�%งสิองย�งไมื่�ที่�นได จบ

ศ-กในเขมื่ร่ก"ต องยกกล้�บมื่ากร่6งธันบ6ร่� เน��องจากเก�ดการ่จล้าจล้แล้ะในเวล้าต�อมื่าก"เก�ดการ่ก�อกบฏโดยพร่ะยาสิร่ร่ค5ข-%นในกร่6งธันบ6ร่�

Page 23: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

ตร่งน�%สิ8าค�ญมื่ากคร่�บ เพร่าะมื่�ปร่ากฏในตอนที่ ายของพงศาวดาร่ ฉบ�บพร่ะร่าชห�ตถ้เล้ขา ว�าการ่ยกที่�พกล้�บมื่าในคร่�%งน�%ไมื่�ธัร่ร่มื่ดา ซึ่-�งก�อนไปด�ข อความื่ในพร่ะร่าชพงศาวดาร่ ฯ

ผมื่ขอที่วนซึ่�กน�ดน-งว�าเขาจ�ดที่�พไปต�เขมื่ร่ก�นย�งไง โดยเร่��มื่จากจ�ดที่�พเป>น ๖ ที่�พ อ�นมื่� พร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5เป>นที่�พหน า พร่ะจ�กร่�เป>นที่�พหล้วง กร่มื่ข6นอ�นที่ร่พ�ที่�กษ5พร่ะร่าชโอร่สิ

ของพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�เป>นที่�พหน6น หมาย่เหต�ตรงน�2ไว�ให�ด้�นะคร"บว�าม�กรมข�นอ�นที่รพ�ที่"กษ� พระราชิโอรสของพระเจ้�ากร�งธนบ�ร� และกรมข�นรามภ3เบศซึ่0�งเป+นหลานของพระเจ้�ากร�งธน

ที่รงอย่3�ในที่"พน"2นด้�วย่ ซึ่-�งจร่�ง ๆ แล้ วพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�มื่�พร่ะร่าชด8าร่�ด วยว�า เมื่��อชนะศ-ก แล้ ว ก"ขอให พร่ะร่าชโอร่สิคร่องเมื่�องเขมื่ร่ไปเล้ย

บ6คคล้ใหมื่�ที่��ผมื่จะแนะน8าให ร่� จ�กอ�กที่�านน-งก"ค�อ พระย่าส�ร�ย่อภ"ย่ ซึ่-�งที่�านเป>นหล้านของ พร่ะยาจ�กร่� พร่ะยาสิ6ร่�ยอภิ�ยที่�านได ร่�บโปร่ดเกล้ า ฯ จากพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ให ไปเป>นเจ าเมื่�อง

นคร่ร่าชสิ�มื่าก�อนหน าที่��พร่ะยาจ�กร่�จะยกที่�พข-%นไปต�เขมื่ร่ แล้ะพร่ะยาพร่ะยาสิ6ร่�ยอภิ�ย น��แหล้ะ ที่��มื่�บที่บาที่มื่ากในการ่เป>นที่�พหน าที่��เคล้��นเข าสิ��กร่6งธันบ6ร่� ก�อนที่��ที่�พใหญ�ของพร่ะยาจ�กร่�จะ

เด�นที่างตามื่มื่าถ้-งกร่6งธันบ6ร่�ในเวล้าถ้�ดมื่า

พร่ะยาจ�กร่�ได ใช นคร่ร่าชสิ�มื่าน�%เองเป>นสิถ้านที่��เตร่�ยมื่ที่�พเพ��อข-%นไปต�เขมื่ร่ แล้ะพร่ะยาจ�กร่� ได อย��เตร่�ยมื่ที่�พที่��นคร่ร่าชสิ�มื่าน�%เป>นเวล้า ๑ ป;ก�อนที่��จะเคล้��อนที่�พข-%นไปเขมื่ร่

ปร่ะเด"นของความื่แปล้กมื่าอย��ที่��ข อความื่ในพร่ะร่าชพงศาวดาร่ ฉบ�บพ�นจ�นที่น6มื่าศได พร่ร่ณาไว ว�า

“ แต�ก�อนเม*�อพระย่าสรรค�ย่"งไม�เข�าต�กร�งธนบ�ร�น"2น พระย่าส�ร�ย่อภ"ย่ผ3�ครองนครราชิส�มา ได้�ที่ราบข�าวว�าแผ�นด้�นเปนจ้ลาจ้ลม�คนข02นไปแจ้�งเหต� จ้0งออกไป ณ เม*องเส�ย่มราบ

แถลงการแผ�นด้�นซึ่0�งเก�ด้ย่�คเข.ญน"2นแก�พระย่ามหากษ"ตร�ย่�ศ0ก ๆ จ้0งให�พระย่าส�ร�ย่อภ"ย่ร�บ ย่กกองที่"พลงมาย่"งกร�งธนบ�ร�ก�อน แล�วจ้ะย่กที่"พหลวงตามลงไปภาย่หล"ง พระย่าส�ร�ย่อภ"ย่

ก.กล"บมา ณ เม*องนครราชิส�มา ให�พระย่าอภ"ย่ส�ร�ย่าปล"ด้ผ3�น�องอย่3�ร"กษาเม*อง แล�วก.จ้"ด้แจ้ง ”กองที่"พได้�พลไที่ย่ลาวพ"นเศษ ก.ร�บย่กลงมา ณ กร�งธนบ�ร0

ที่�� ผมื่ว�าแปล้กก"เพร่าะ หล้�งจากที่��พร่ะยาจ�กร่�ได ร่�บแจ งเร่��องจล้าจล้ในกร่6งธันบ6ร่�จากหล้านแล้ ว ที่�านได ออกหน�งสิ�อไปถ้-งพร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5ที่��เคล้��อนที่�พหน าไปร่ออย��แล้ วที่��เมื่�องพนมื่เปญ โดยใน

พงศาวดาร่ได เข�ยนเอาไว อย�างน�%คร่�บ

Page 24: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

   

“ ฝ่>าย่เจ้�าพระย่ามหากษ"ตร�ย่�ศ0ก เม*�อให�พระย่าส�ร�ย่อภ"ย่มาแล�ว จ้0งแต�งหน"งส*อบอกข�อราชิการ แผ�นด้�นอ"นเป+นจ้ลาจ้ล ให�คนสน�ที่ถ*อไปแจ้�งแก�เจ้�าพระย่าส�รส�ห� ซึ่0�งลงไปต"2งอย่3� ณ เม*อง

พนมเปญ ให�กองที่"พเขมร พระย่าย่มราชิ เข�าล�อมกรมข�นอ�นที่รพ�ที่"กษ�ไว�อย่�าให�ร3�ความ แล�วให�ร�บเล�กที่"พกล"บเข�ามา ณ กร�งโด้ย่เร.ว แล�วให�บอกไปถ0งพระย่าธรรมาซึ่0�งต"2งที่"พอย่3� ณ

”เม*องก7าแพงสวาย่ ให�จ้"บกรมข�นรามภ3เบศจ้7าครบไว� แล�วให�เล�กที่"พตามเข�ามา ณ กร�งธนบ�ร�

พ�ดง�าย ๆ ก"ค�อให ควบค6มื่ต�วพร่ะร่าชโอร่สิแล้ะหล้านของพร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่-ไว น� �นแหล้ะคร่�บ ซึ่-�งน��นก"แปล้ได แล้ วว�า การ่เคล้��อนที่�พกล้�บเข าสิ��กร่6งธันบ6ร่�ของพร่ะยาจ�กร่�แล้ะพร่ะยาสิ6ร่สิ�ห5

ในคร่�%งน�% ไมื่�ได มื่�เพ�ยงเปAาหมื่ายในการ่ปร่าบจล้าจล้ในกร่6งธันบ6ร่�เที่�าน�%น แต�ได เตร่�ยมื่การ่ เพ��อกล้�บเข าไปที่8าร่�ฐปร่ะหาร่อย�างแน�นอน แล้ะย��งกว�าน�%นพร่ะยาจ�กร่�ได เข าไปที่8าสิ�ญญา

” ”ก�บญวน ให สิงบศ-กก�บ เหงว�ยงห-วถ้ว�าย (ช��อเร่�ยกยากชะมื่�ด) แมื่�ที่�พญวณ โดยได สิ�ญญา เป>นมื่�ตร่ก�นโดยเอาธังแล้ะกร่ะบ��มื่าห�กเป>นสิองที่�อนแล้ ว ต�างเก"บก�นคนล้ะที่�อน นอกจากน�%

” ” ในพงศาวดาร่ย�งกล้�าวถ้-งเร่��องน�%อ�กว�า เหงว�ยงห-วถ้ว�าย ได เอ�ยข อความื่ก�บพร่ะยาจ�กร่�

Page 25: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

ในร่ะหว�างการ่ร่�วมื่เล้�%ยงฉล้องการ่เป>นมื่�ตร่ก�อนยกที่�พกล้�บกร่6งธันบ6ร่�ว�า

“ พระเจ้�ากร�งศร�อย่�ธย่า (หมาย่ถ0งพระเจ้�ากร�งธนบ�ร�)กระที่7าให�ที่�านได้�ร"บความเด้*อด้ร�อน ”แล�ว ก.เหม*อนด้"�งได้�กระที่7าให�ข�าพเจ้�าได้�ร"บความเด้*อด้ร�อนเหม*อนก"น

เหต6การ่ณ5ที่�%งหมื่ดในช�วงน�%เก�ดข-%นก�อนที่��พร่ะยาสิร่ร่ค5จะก�อการ่กบฏในเด�อน ๔ ป;ฉล้� ซึ่-�งมื่�การ่จล้าจล้ก�อนการ่กบฏของพร่ะยาสิร่ร่ค5จร่�ง แต�ความื่เป>นมื่าแล้ะเบ�%องหล้�งการ่

จล้าจล้น�%นก"ไมื่�ปกต�ธัร่ร่มื่ดาอ�กเช�นก�น ที่8าให ผมื่ค�ดไปถ้-งว�าการ่จล้าจล้น�%นเป>นสิ�วนหน-�ง ของแผนการ่ร่�ฐปร่ะหาร่พร่ะเจ ากร่6งธันบ6ร่�ด วยซึ่8%าไป ซึ่-�งเร่าจะมื่าค6ยก�นต�อในตอนหน าคร่�บ

” ” สิ8าหร่�บตอนน�%ผมื่ขอที่�%งที่ ายด วยข อความื่ในหน�งสิ�อที่�� เหงว�ยงห-วถ้ว�าย แมื่�ที่�พญวณได สิ�งมื่า ถ้-งพร่ะยาจ�กร่�เพ��อผ�กไมื่ตร่� แปล้จากต นฉบ�บพงศาวดาร่ญวณ อ�านเพ��อความื่บ�นเที่�งนะคร่�บ

   

“ ข�าพเจ้�า เหงว�ย่งห0วถว�าย่ แม�ที่"พเม*องไซึ่�ง�อน ค7าน"บมาย่"งที่�านแม�ที่"พกร�งศร�อย่�ธย่า ที่ราบ

ด้�วย่ที่�านย่กกองที่"พมาที่"2งน�2หว"งจ้ะต�เอาเม*องเขมร แผ�อ7านาจ้ให�เป+นพระราชิอาณาเขต ข�างฝ่>าย่กร�งศร�อย่�ธย่าน"2น ข�าพเจ้�าเห.นว�าไม�เป+นการอ"ศจ้รรย่�แต�อย่�างใด้เลย่ อ"นเม*อง

เขมรเขตแด้นต�อก"บกร�งเว�ย่ตนามและกร�งศร�อย่�ธย่าด้�วย่ เป+นประเที่ศราชิอย่3�ในระหว�าง กลาง ชิาวเขมรก.ต�องจ้7าเป+นที่��จ้ะต�องเป+นข�าขอบข"ณฑิ�เสมาที่"2งสองฝ่>าย่ เปร�ย่บเสม*อน

บ�ตรก"บบ�ด้าและมารด้า เม*�อบ�ด้าต�บ�ตร บ�ตรก.ต�องว��งไปหามารด้า อ"นเม*องเขมรซึ่0�ง พระเจ้�ากร�งศร�อย่�ธย่าจ้ะต�องประสงค�ส��งใด้ซึ่0�งม�ในเม*องเขมรแล�ว เขมรก.ม�ได้�ข"ด้ข*น

พระเจ้�ากร�งศร�อย่�ธย่าหาม�ได้� จ้ะต�องปฏ�บ"ต�ตามที่�กอย่�างที่�กประการ

ซึ่0�งพระเจ้�ากร�งศร�อย่�ธย่าให�ที่�านเป+นแม�ที่"พย่กพย่�หโย่ธามาที่"2งน�2 ให�เปล*องเสบ�ย่งอาหาร ป>วย่การผ3�คนพวกที่หารเส�ย่เปล�า ๆ หาม�ประโย่ขน�ค�ณแต�อย่�างใด้ไม�เลย่ ขอให�ที่�าน

ก"บเราจ้งเป+นพ"นธม�ตรไมตร�ร"กใคร�ก"นไว� เพ*�อการเบ*2องหน�าย่"งม�ต�อไปเห.นจ้ะด้�กว�าที่��จ้ะมารบพ� �งก"นให�ราษฎีรเด้*อด้ร�อนที่"2งสองฝ่>าย่

”ขอที่�านด้7าร�ไตร�ตรองด้3เอาแต�การที่��ชิอบโด้ย่ที่างย่�ต�ธรรมเถ�ด้

ภิาษาที่�ตล้ วน ๆ คร่�บ ... พบก�นตอนหน าคร่�บ จะจบที่�นว�นที่�� ๒๘ ธั�นวาร่-เปล้�าย�งไมื่�ร่� เล้ย

Page 26: ใครฆ่าพระเจ้าตาก ตอนที่  1 - 5

   

แก ไข : ขออน6ญาตแก ไขภิาพแร่กในต นกร่ะที่� นะคร่�บ ภิาพเด�มื่มื่�นเป>น png ใช เวล้า โหล้ดนานเก�นไป ผมื่เล้ยเปล้��ยนเป>น jpg แที่น สิ�วนเน�%อหาไมื่�เปล้��ยนแปล้งคร่�บ

************************************************