zorgplan 2011-2015 · de leerkracht houdt in alle fasen van de zorg zelf de regie in handen. de...

Zorgplan Kbs St. Joseph 2011-2015 febr. 2012 1

Zorgplan 2011-2015


Inhoud

1. Inleiding en verantwoording .......................................................... 3

2. Visie op leerlingenzorg ................................................................. 4 2.1. Definitie Zorgleerling ................................................................. 4 2.2. Beleid m.b.t. hoog- en meerbegaafdheid .................................. 5

2.3. Kwaliteit van het onderwijs ........................................................ 5 2.4. Invoeren van het Onderwijscontinuüm ...................................... 6 2.5. HandelingsGerichte Proces Diagnostiek (HGPD) ..................... 6 2.6 Het Onderwijsperspectief (OPP) ................................................ 6 2.7 Leesproblemen en dyslexie ....................................................... 7

3. Interne zorgstructuur .................................................................... 8

3.1 Het volgen van de leerlingen ...................................................... 8 3.2 Overlegvormen binnen de school betreffende leerlingenzorg .... 9

3.3 Taken van de groepsleerkracht ................................................ 10 3.4 Taken van de intern begeleider ................................................ 11 3.5 Taken van de directeur t.b.v. zorg ............................................ 12

3.6 Taken van de teamcoordinator t.b.v. zorg ................................ 12 3.7 Werkwijze Onderwijscontinuüm .............................................. 12

4. Communicatie met ouders van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften 15

5. Doubleren/versnellen/verlengde kleuterperiode ......................... 18

6. Wisseling van school .................................................................. 19 6.1. Terugplaatsing vanuit het speciaal (basis)onderwijs ............... 19

6.2. BAO- BAO verwijzing .............................................................. 19

7. Ontwikkelingen m.b.t. zorg voor 2011-2015 .................................. 20

Bijlage: Schema didactische zorgstappen ........................................ 21


1. Inleiding en verantwoording Op 1 augustus 1998 is de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) in werking getreden. In deze wet worden de afspraken rondom het WSNS-proces in een wettelijk kader geplaatst. Essentieel is dat de verantwoordelijkheid voor de speciale zorg voor kinderen op school wordt neergelegd bij de besturen van scholen voor basisonderwijs en speciaal basisonderwijs, die participeren in een samenwerkingsverband (SWV). De scholen hebben zo samen de verantwoordelijkheid voor kinderen die bijzondere zorg nodig hebben en zij voeren die zorg uit binnen een budget. Onder die gezamenlijke verantwoordelijkheid zal de oorspronkelijke doelstelling van WSNS, het overdragen van expertise en faciliteiten van het speciaal onderwijs naar het basisonderwijs, verder vorm moeten krijgen In dit zorgplan beschrijven wij hoe wij onze leerlingenzorg binnen Kbs St. Joseph organiseren om zo optimaal mogelijk tegemoet te komen aan het geven van goed onderwijs. Onder goed onderwijs verstaan wij, dat er onderwijs wordt gegeven waarbij zo veel mogelijk wordt gekeken naar de (onderwijs)behoeften van alle kinderen en dat we ons onderwijs zo veel mogelijk afstemmen op die specifieke onderwijsbehoeften. Met betrekking tot Passend Onderwijs hebben alle INOS scholen gekozen voor het brede zorgprofiel.


2. Visie op leerlingenzorg

Voor Kbs St. Joseph staat voorop dat íedere leerling zorg nodig heeft. Zorg definiëren wij als het schenken van passende aandacht en begeleiding. Wij hebben ervoor gekozen om de zorg voor leerlingen zo veel mogelijk in de klas te laten plaatsvinden. Slechts in incidentele gevallen kan en zal er zorg buiten de klas verleend worden. Zorg bestaat uit verschillende onderdelen, namelijk: signaleren, analyseren, diagnosticeren, remediëren en evalueren. De leerkracht houdt in alle fasen van de zorg zelf de regie in handen. De verantwoordelijkheid voor de zorg ligt op deze manier zo dicht mogelijk bij de leerkracht. Alle zorg die geboden wordt, leggen we vast in groepsplannen en indien noodzakelijk, in een individueel handelingsplan. De intern begeleider bewaakt alle zorg rondom de leerlingen. In het stappenplan Zorg staat verder beschreven welke rol de teamcoördinatoren hierin hebben en wie waarvoor verantwoordelijk is. In het Interne Zorgteam (IZT) worden zowel beleidsmatige onderwerpen als zorg rondom leerlingen besproken. Hierbij zijn de Intern Begeleider, de teamcoordinatoren en de directeur aanwezig.

2.1. Definitie Zorgleerling

Op Kbs St. Joseph hanteren we de volgende criteria om te bepalen of een leerling een zogenaamde zorgleerling is. Een zorgleerling is een leerling:

Waarvan met behulp van toetsen van het CITO Leerling- en Onderwijsvolgsysteem (LOVS) een probleem of voorsprong in de ontwikkeling is/wordt geconstateerd

Waarvan via de methodegebonden toetsen wordt gesignaleerd dat de aangeboden lesstof structureel op een onvoldoende beheersingsniveau wordt gemaakt of waarvan juist duidelijk wordt, dat de aangeboden lesstof structureel niet uitdagend genoeg is

Die een enkelvoudig of meervoudig probleem heeft op cognitief en/of sociaal-emotioneel en/of motorisch gebied

Waarbij sprake is van een vertraagde of versnelde ontwikkeling op één of meerdere vormingsgebieden

Die extra zorg verdient bij het werken aan de belemmeringen in zijn ontwikkeling Criteria wanneer extra ondersteuning noodzakelijk wordt:

Voor groep 1-2: een achterstand of voorsprong in de ontwikkeling van 6 maanden op één of meerdere gebieden

Voor groep 3-8: onvoldoende of extreem hoge scores op enkele opeenvolgende methodegebonden toetsen en/of meerdere opeenvolgende D/E of hoge A scores op de CITO LOVS-toetsen


Gedragsproblemen die de ontwikkeling van de leerling verstoren en/of problemen opleveren voor de andere kinderen in de groep

Een lichamelijke handicap die problemen op welk gebied dan ook oplevert of kan gaan opleveren

Een verstandelijke handicap

Sociaal-emotionele problemen

In alle gevallen is er eerst sprake van een intern overleg tussen leerkracht, teamcoordinator en Intern Begeleider. Deze laatste zorgt ervoor dat er contacten gelegd worden met externen, zoals collegiale consultatie (CC) vanuit het Speciaal Basis Onderwijs (SBO), de onderwijsadviseur (OA) vanuit Edux, de coördinator van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG-er) en mogelijk andere deskundigen. De school zorgt ervoor dat de ouders/verzorgers bij het proces betrokken worden. Zie hiervoor het didactisch zorgstappenschema (zie bijlage) en het gedragsprotocol (op school aanwezig ).

2.2. Beleid m.b.t. hoog- en meerbegaafdheid

In het schooljaar 2010-2011 is Kbs St. Joseph, samen met haar PABO-studenten, gestart met het maken van beleid m.b.t. hoog- en meerbegaafde kinderen. De opbrengst hiervan is, dat de school nu een instrument hanteert om de diagnose helder te krijgen. De kinderen die gediagnosticeerd hoogbegaafd zijn, mogen één dagdeel per week deelnemen aan Eureka!, het hoogbegaafden project vanuit INOS. Drie keer per jaar vinden er consultaties voor leerkrachten plaats met een medewerker van Eureka mobiel. De volgende stap is om het beleid verder uit te werken, zodat er een duidelijke leerlijn voor de hoog- en meerbegaafde leerlingen ingezet kan worden. Met de andere school van de organisatorische eenheid zullen we een mogelijke samenwerking op dit gebied onderzoeken. Eind schooljaar 2012-2013 moet het beleid m.b.t. hoog- en meerbegaafdheid klaar zijn. Medewerkers van Eureka! worden gevraagd aan dit beleid mee te werken.

2.3. Kwaliteit van het onderwijs

Via het project Leren van Data is Kbs St. Joseph in het schooljaar 2008-2009 begonnen om twee keer per jaar de kwaliteit van het onderwijs in beeld te brengen. De Cito meetmomenten in januari en juni vormen hiervoor het uitgangspunt. Via de toetsresultaten worden per groep en vakgebied de resultaten zichtbaar gemaakt voor het intern zorgteam en de leerkrachten. Tot en met het schooljaar 2010-2011 werd dit vooral gedaan de door intern begeleider. Vanaf het schooljaar 2011-2012 is het de bedoeling dat leerkrachten aan de hand van de data en trendanalyses uit ParnasSys, zelf deze data gaan evalueren en analyseren. Aan de hand hiervan worden nieuwe groepsplannen opgesteld. Dit zal twee keer per jaar worden besproken in team- en bouwbijeenkomsten.


2.4. Invoeren van het Onderwijscontinuüm

Vanaf het schooljaar 2011- 2012 gaat Kbs St. Joseph het Onderwijscontinuüm invoeren onder begeleiding van de CED groep. Dit houdt in dat leerkrachten gaan werken met de verzamelde data (opbrengsten) van de vakken begrijpend en technisch lezen, spelling en rekenen. De school stelt haar ambities ten opzichte van de genoemde vakken vast. Leerkrachten maken groepsplannen waarin zij middels onderwijsarrangementen vastleggen hoe ze de gestelde schoolambitie gaan realiseren. Leerkrachten gaan in een cyclus van drie keer dertien weken meer planmatig en opbrengstgericht aan de slag. Het opbrengstgericht werken is een belangrijk onderdeel van het onderwijscontinuüm en dit sluit prima aan bij Leren van Data. Er zullen leerarrangementen worden geformuleerd waaraan leerlingen gekoppeld worden. Dit betreft een meerjaren implementatietraject. Het werken middels dit concept zal ieder jaar met een leergebied worden uitgebreid.

2.5. HandelingsGerichte Proces Diagnostiek (HGPD)

In het schooljaar 2009-2010 is Kbs St. Joseph gestart met het invoeren van Handelings Gerichte Proces Diagnostiek. Een diagnose maakt doorgaans goed zichtbaar wat er met een kind aan de hand is, maar biedt meestal geen aanknopingspunten voor wat een leerkracht vervolgens te doen staat. HGPD verbindt beide delen wel met elkaar. Het leert de leerkracht kijken naar de mogelijkheden van het kind in plaats van naar de problemen. HGPD wordt ingezet wanneer er op meer dan één vormingsgebied zorg ontstaat. Het HGPD-formulier fungeert als leidraad tijdens een gesprek tussen leerkracht, IB-er / TC-er en leerkracht, IB-er en/of TC-er, consultatiegever, om zo een zo breed mogelijk beeld van een leerling te verkrijgen. Daarbij wordt gekeken naar de leerling zelf, de school en de thuissituatie. Ouders zijn een belangrijke partner in deze werkwijze en kunnen uitgenodigd worden om bijvoorbeeld een consultatiebespreking bij te wonen, om zo actief mee te denken en samen te werken aan het creëren van oplossingsmogelijkheden die passen bij het kind. Alle informatie wordt steeds verwerkt in het HGPD formulier, waardoor een groeidocument ontstaat welke ook cyclisch geëvalueerd kan en moet worden. In het eerste jaar is er een introductie op teamniveau geweest om de leerkrachten er mee bekend te maken. Het doel is om uiteindelijk in het schooljaar 2013-2014 de HGPD werkwijze in het team geïmplementeerd te hebben.

2.6 Het Onderwijsperspectief (OPP)

Het onderwijsperspectief (OPP) wordt opgesteld voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften


met een indicatie voor SO (of SBO). Dit zijn dus de leerlingen met een ‘rugzakje’ (lgf)

met een verwachte uitstroom naar praktijk- of voortgezet speciaal onderwijs;

met cognitieve of sociaal-emotionele belemmeringen op één of meerdere vakgebieden (rekenen, technisch of begrijpend lezen). Tot deze groep behoren vooral leerlingen die naar verwachting zullen uitstromen naar het leerweg ondersteunend onderwijs (LWOO) en ten hoogste het eindniveau van groep 7 halen op één of meerdere (vak)gebieden.

Voor het opstellen van een OPP wordt met externe hulp het uitstroomniveau van een leerling bepaald en er wordt een specifieke (eigen) leerlijn opgesteld. De leerlijn bevat doelen die relevant zijn voor deze leerling, geeft weer wat de tussendoelen zijn en wanneer deze behaald moeten worden. Het OPP wordt jaarlijks met de ouders geëvalueerd en, indien nodig, bijgesteld.

2.7 Leesproblemen en dyslexie

Vanaf schooljaar 2005-2006 is het schoolspecifiek Protocol Leesproblemen en Dyslexie geleidelijk in alle groepen ingevoerd. In de groepen 1-2 wordt gewerkt aan de tussendoelen Beginnende Geletterdheid middels de methode Kleuterplein. In groep 3 wordt gewerkt met Veilig Leren Lezen (VLL). De leerkrachten maken gebruik van de toetssite van VLL en gebruiken de handelingsplannen (HP) die hier uit voortkomen (met de invoering van het Onderwijscontinuüm worden dat groepsplannen). Alle extra hulp wordt a.d.h. van het HP door de leerkrachten zelf gegeven, b.v. tijdens inloop, begeleid inoefenen en zelfstandig werken. Vanaf groep 4 wordt er gewerkt met de vernieuwde methode Estafette en Spelling in Beeld. Naar aanleiding van onder andere uitslagen van de Citotoetsen voor technisch lezen (DMT en AVI) en spelling wordt de extra hulp in de klas geboden door de eigen leerkracht. Tevens wordt in groep 4 aan de ouders het leesproject Samen Beter Lezen aangeboden, wat tot doel heeft de leesvaardigheid in de thuissituatie te versterken. In de middenbouwgroepen wordt tutorlezen ingezet waarbij leerlingen uit groep 7 worden ingeschakeld. Tot en met schooljaar 2010-2011 werd a.d.h. van de Edux Checklist Onderkenning Dyslexie aan de hiervoor in aanmerking komende leerlingen vanuit school een dyslexieverklaring op onderkennend niveau afgegeven. Vanaf januari 2009 is het door een wetswijziging mogelijk dat leerlingen in aanmerking komen voor door de zorgverzekeraar vergoede diagnostiek en behandeling van dyslexie. Uit het leerlingvolgsysteem van de school moet blijken dat het kind problemen ervaart met lezen en spelling. Ook moet de school aantonen dat er al extra lees- en spellingbegeleiding geboden is aan het kind waarbij de resultaten uit bleven. Een gespecialiseerde zorgverlener stelt aan de hand van vastgestelde criteria de diagnose “ernstige dyslexie”.


3. Interne zorgstructuur Binnen de jaargroep zal in eerste instantie zorg worden gegeven volgens de aanwijzingen van de methodes met daarin onderscheid in basisstof, minimumstof en extra ( verdiepings/verrijkings)stof. D.m.v. het geven van gedifferentieerde instructie wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met verschillen tussen kinderen. In elke groep is een instructietafel aanwezig. In de groepen 1 en 2 wordt hiervoor de kleine kring ingezet. Leerkrachten geven verlengde instructie waar dit nodig is. Voor het zorgvuldig nemen van juiste beslissingen m.b.t. de voortgang in de zorg hanteert de school het schema didactische zorgstappen (zie bijlage) en de zorgstappen beschreven in het gedragsprotocol.

3.1 Het volgen van de leerlingen

Naast de registratie van gegevens die voortkomen uit het werk van kinderen en observaties door de leerkracht, worden de vorderingen van de kinderen drie keer per jaar weergegeven in een digitale rapportage die met de leerlingen en de ouders/verzorgers besproken wordt. Deze vorm van rapportage is voor leerlingen vanaf groep 3. De kinderen in de groepen 1-2 worden gevolgd met de zogenaamde KIJK-observatielijsten. Via deze lijsten kunnen de leerkrachten de kinderen goed volgen in hun ontwikkeling en krijgen zij een goed beeld van het ontwikkelingsniveau. Hierop wordt dan het onderwijsaanbod in de groep afgestemd. In groepsplannen wordt dan alle zorg die nodig is, beschreven en uitgevoerd. De KIJK-observatielijsten worden twee maal per jaar digitaal ingevuld en besproken tijdens de oudergesprekken. Om de ontwikkeling van de leerlingen op de verschillende gebieden goed te kunnen volgen, maken wij gebruik van het Cito-leerlingvolgsysteem. Volgens een jaarlijks toetsrooster worden de daarbij behorende, landelijk genormeerde, toetsen afgenomen. Voor onze school zijn dat:

Rekenen voor kleuters ( groepen 1-2)

Taal voor kleuters ( groepen 1-2)

AVI lezen (groepen 3 t/m 8)

Drie Minuten Toets (groepen 3 t/m 8)

LOVS Begrijpend Lezen (groepen 5 t/m M7)

LOVS Rekenen en Wiskunde ( groepen 3 t/m M7)

LOVS Spelling ( groepen 3 t/m M7) Naast deze Cito-toetsen gebruiken we tevens:

SCOL (LVS SEO voor de groepen 3-8)

KIJK! (groepen 1-2)

Toetsen behorend bij het dyslexieprotocol (groepen 1 en 2)

TAK voor diagnostiek mbt de taalontwikkeling

PI-dictee voor diagnostiek mbt spelling

Entreetoets Cito (groep 7)

Drempeltest (groep 8)


Eindtoets Cito (groep 8)

Capaciteitenonderzoek Cito (pilot in 2012 - voor een aantal leerlingen voor het beter kunnen onderbouwen en geven van het schooladvies)

3.2 Overlegvormen binnen de school betreffende leerlingenzorg

Informele collegiale consultatie Deelnemers: leerkrachten onderling of leerkracht met intern begeleider of

teamcoördinator. Inhoud: leerlingen die extra zorg of aandacht nodig hebben. Formele collegiale consultatie Deelnemers: leerkracht met een collega uit het SBO Inhoud: hulpvragen voor één of meerdere leerlingen waarbij de leerkracht op

groepsniveau handelingsverlegen is. Groepsbesprekingen Deelnemers:groepsleerkracht, teamcoördinator Inhoud: een groepsbespreking is het moment waarop leerkracht en intern

begeleider samen kijken naar de opbrengsten en het welbevinden. Leerkrachten hebben de benodigde informatie hiervoor digitaal bijgewerkt. De groepsbespreking draait om de hele groep, maar leerlingen worden al wel geselecteerd voor de leerlingbespreking.

Frequentie: cyclus van gesprekken die circa elke 13 weken plaatsvinden. De intern begeleider neemt hiervoor het initiatief.

Overleg m.b.t. de zorg in het Intern Zorg Team (IZT: directie, TCers, IBer) Deelnemers: directeur , teamcoördinatoren, Intern Begeleider Inhoud : dit betreft overleg om lopende zaken en nieuw beleid tav de

leerlingenzorg te bespreken, zowel wat betreft leerlingen als schoolorganisatorische zaken.

Frequentie : minimaal een keer per maand Leerlingbespreking Deelnemers: groepsleerkracht(en), teamcoördinator, intern begeleider Inhoud: bij de leerlingbespreking staat het individu centraal. Deze wordt

aangemeld door de leerkracht met een duidelijke hulpvraag én voorzien van benodigde informatie.

Frequentie : bij afspraak op initiatief van de leerkracht en naar aanleiding van de groepsbespreking.

Consultatiebespreking Deelnemers: groepsleerkracht, consultatiegever vanuit Edux, de intern begeleider,

eventueel de teamcoördinator . Inhoud : leerlingen waarvan we op schoolniveau handelingsverlegen zijn. De

leerkracht vult vooraf, meestal in overleg met de Intern begeleider of teamcoördinator, het HGPD (Handelings Gerichte Proces Diagnostiek)


formulier in. De consultatiebespreking wordt genotuleerd door de IB-er en de notulen worden aan het leerling-dossier toegevoegd. Resultaten van deze bespreking kunnen zijn dat er binnen het groepsplan individuele handelingen voor betreffende leerling opgenomen worden. Ook klassenmanagement adviezen en eventueel nader onderzoek kunnen hieruit voortvloeien. De uitslag van zo’n onderzoek zorgt voor de vervolgstappen. Dit kan zijn: aanmelden bij PCL, aanmelden bij een REC, uitgebreider onderzoek, het kind met een eigen leerlijn binnen de school houden door het opstellen van een Ontwikkelingsperspectief (OPP), inschakelen van externe ondersteuning (RT of therapie).

Frequentie : 6 tot 7 keer per jaar, op vastgestelde momenten ( ook opgenomen in de jaarplanning)

3.3. School Video Interactie Begeleiding

School Video Interactie Begeleiding (SVIB) wordt op Kbs St. Joseph ingezet om de

leerkrachten te ondersteunen bij hun onderwijstaak. De methodiek wordt zowel

ingezet bij vragen rondom leerlingenzorg, als bij vragen rondom

onderwijsvernieuwing. Aan de school is een gespecialiseerde School Video Interactie

Begeleider (SVIB-er) verbonden, die korte video-opnames maakt in de groep en dit

vervolgens met de leerkracht nabespreekt.

3.4 Taken van de groepsleerkracht

is verantwoordelijk voor de overdracht van de op schoolniveau afgesproken leerstof middels effectief didactisch handelen. Daarnaast stimuleert en ondersteunt zij/hij de sociaal-emotionele ontwikkeling van alle leerlingen in de groep. Zij/hij komt tegemoet aan de verschillen in onderwijsbehoeften.

is bekend met het interne zorgsysteem van de school

maakt een jaarplanning van de aan te bieden leerstof volgens het toetsrooster.

neemt methode- en nietmethodegebonden toetsen af, kijkt ze na, voert de resultaten in in het Leerlingvolgsysteem ParnasSys en analyseert deze.

geeft relevante toetsinformatie door aan de teamcoördinator van haar/zijn bouw

signaleert, observeert en analyseert toetsgegevens, trekt hier conclusies uit en stelt een groeps- of individueel handelingsplan op.

bereidt zich voor op groeps- en leerlingbesprekingen.

meldt zorgleerlingen aan bij de teamcoordinator en/of de intern begeleider voor nader overleg

onderhoudt conform het zorgstappenplan (didactisch en/of gedrag) contact met ouders/verzorgers en slaat relevante afspraken op in ParnasSys

dient op de hoogte te blijven van recente ontwikkelingen op het gebied van zorg en/of leerlingproblematiek


3.5 Taken van de intern begeleider

De Interne Begeleider organiseert, coördineert en bewaakt de leerlingenzorg binnen de school. Hij/zij ondersteunt collega's bij het uitvoeren van zorgverbredingactiviteiten en zorgt voor een afstemming van deze activiteiten op schoolniveau. Hij/zij voert gesprekken met ouders en leerkrachten en ziet er op toe dat gemaakte afspraken nageleefd worden. Daarnaast observeert hij/zij in de groepen, met een vooraf met de leerkracht besproken doel. Ook kan de Intern Begeleider, in het kader van klassenconsultatie met video, gerichte observaties doen en deze aan de hand van de filmbeelden, bespreken met de leerkracht.

Coördinerende taken.

opstellen en bewaken van procedures voor planmatig werken binnen de school;

stimuleert nascholing op het gebied van specifieke leerlingenzorg

bewaken van procedures en afspraken die zijn gemaakt op school op gebied van leerlingvolgsysteem en leerling-dossier;

organiseren en leiden van zorgverbredingoverleg (groeps- en leerling-bespreking);

afstemming van hulpverlening door RT, Edux, speciaal onderwijs en andere externe hulpverleners, zoals het Zat-team;

toegankelijk maken van informatie naar collega's;

opstellen toetskalender;

beheer orthotheek. Begeleidende en coachende taken.

ondersteunen bij het verwerken en interpreteren van toetsgegevens;

ondersteunen en adviseren bij gebruik van speciale hulpmiddelen;

adviseren en begeleiden bij gedrags- en werkhoudingsproblematiek;

ondersteunen en begeleiden bij het opstellen van handelingsplannen;

ondersteunen en adviseren bij klassenmanagement;

gesprekken voeren met leerkrachten en ouders en diverse hulpverleners. Innoverende taken.

signaleren en analyseren van sterke en zwakke punten van het onderwijsaanbod;

bijhouden van actuele ontwikkelingen op gebied van zorgverbreding;

doen van voorstellen die leiden tot verbetering van de zorgverbreding;

mede invoeren van het Onderwijscontinuüm in de school

opstellen en actualiseren van het zorgplan

opstellen en actualiseren van het schoolprotocol leesproblemen en dyslexie

monitoren van het opstellen van het protocol hoogbegaafdheid, werken met OPP, HGPD

initiëren van het optimale gebruik van het digitale leerlingvolgsysteem en de leerlingsdossiers in parnasSys

Uitvoerende taken:

opstellen van een Onderwijskundig Rapport ( OWR) in samenwerking met de groepsleerkracht t.b.v. verhuizing, aanmelding bij PCL, Commissie van Indicatie (CvI van de REC scholen)


volgen en uitvoeren van verwijzingsprocedures richting SBO en SO

aanmelden van leerlingen voor Preventieve Ambulante Begeleiding, Collegiale consultatie, extern zorgteam

coördineren van contacten met externe deskundigen

3.6 Taken van de directeur t.b.v. zorg

is eindverantwoordelijk voor de leerlingenzorg binnen de school

laat zich informeren door alle bij de leerlingenzorg betrokken personen

geeft gevraagd en ongevraagd advies aan bij de leerlingenzorg betrokken personen

coördineert de ontwikkelingen op het gebied van leerlingenzorg

neemt besluiten m.b.t. leerlingenzorg

initieert veranderingen en ontwikkelingen, zo mogelijk samen met de intern begeleider

stimuleert nascholing op het gebied van specifieke leerlingenzorg

onderhandelt en sluit contracten met externe zorginstanties

bewaakt het ontwikkelingsproces van de school, rekening houdend met het schoolconcept en het schoolplan

houdt zich op de hoogte van actuele ontwikkelingen m.b.t. onderwijsinnovaties

3.7 Taken van de teamcoordinator t.b.v. zorg

is eerste aanspreekpunt van de groepsleerkracht m.b.t. de groep en de individuele leerling

funcioneert binnen het intern zorgteam m.b.t. de leerlingenzorg en om voorbereidend beleid te ontwikkelen en uit te voeren.

leidt groepsbesprekingen

neemt deel aan gesprekken met ouders en/of externe deskundigen indien wenselijk

leidt leerlingbesprekingen in bouwoverleg

3.8 Werkwijze Onderwijscontinuüm

De zorg beslaat drie niveaus: groep, school en regio. De groep De leerkracht in de groep werkt handelingsgericht en opbrengstgericht met groepsplannen. Uitgangspunt zijn de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Op basis hiervan wordt een clustering in arrangementen gemaakt. De kern van de zorg bestaat uit handelings/opbrengstgericht werken met groepsplannen. De leerkracht doet dat in de groep met behulp van twee instrumenten: groepsoverzichten en groepsplannen. De stappen die worden doorlopen zijn: 1) evalueren vorig groepsplan en verzamelen gegevens


2) selecteren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften 3) benoemen van specifieke onderwijsbehoeften 4) clusteren van leerlingen met gelijke specifieke onderwijsbehoeften 5) opstellen van het groepsplan 6) uitvoeren van het groepsplan De stappen 1 t/m 3 worden in het groepsoverzicht vermeld. De stappen 4 t/m 5 komen in het groepsplan terug. Dit plan bestaat uit: subgroepen, doelen, aanpak, organisatie en evaluatie. Het verschil met gangbare plannen is dat met het onderwijscontinuüm groepsplannen aansluitend aan elkaar zijn én dat alle leerlingen er een plek in hebben. Eén leerling is óók een groepje binnen het groepsplan. Als het echt niet anders kan, wordt er een individueel plan opgesteld dat als aanhangsel aan het groepsplan wordt toegevoegd. De school Het schoolniveau is gericht op de ondersteuning van het handelings/opbrengstgericht werken van de leerkracht. De intern begeleider organiseert in de school groeps- en leerlingbesprekingen die tot doel hebben om het onderwijs af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen.

Een groepsbespreking is het moment waarop leerkracht en teamcoördinator samen kijken naar de cyclus van handelings/opbrengstgericht werken met groepsplannen. Per schooljaar wordt de cyclus meerdere keren doorlopen, afhankelijk van het vakgebied. De groepsbespreking draait om de hele groep, maar leerlingen worden al wel geselecteerd voor de leerlingbespreking.

Tijdens een groepsbespreking worden de stappen van het HGW en OGW systematisch doorlopen:

Evaluatie vorige groepsplan en verzamelen gegevens in het groepsoverzicht

Selecteren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

Benoemen van specifieke onderwijsbehoeften

Clustering van leerlingen met gelijke onderwijsbehoeften in bijpassende arrangementen

Opstellen van het groepsplan

De groepsbespreking kent een heldere rolverdeling: de intern begeleider is verantwoordelijk voor een goede begeleiding aan de teamcoördinator. De intern begeleider en de teamcoördinator komen hiermee nadrukkelijk in de rol van coach. De leerkracht is verantwoordelijk voor een goede uitvoering.

Aan het einde van de groepsbespreking maakt de leerkracht zijn groepsplan(nen) af en begint met de uitvoering ervan. De teamcoördinator voert een klassenconsultatie uit om de leerkracht feedback te geven op de uitvoering van zijn groepsplan.

Bij de leerlingbespreking staat het individu centraal, de leerling dus. Deze wordt aangemeld door de leerkracht met een duidelijke hulpvraag én voorzien van belangwekkende informatie.


Grofweg zijn er vier redenen om een leerling aan te melden in de leerlingbespreking 1. de onderwijsbehoeften zijn onhelder; 2. de onderwijsaanpak kan niet worden vormgegeven; 3. er zijn vermoedens van een stoornis; 4. er zijn vermoedens van problemen in de thuis- of buurtsituatie.

Blijven er nog vragen, dan kan worden besloten om bij blijvende onduidelijkheid diagnostiek te plegen. Dit kan binnen de school plaatsvinden, maar ook daarbuiten (extern). Bij blijvende problemen bij het vormgeven van de onderwijsaanpak kan begeleiding worden ingeroepen. Ook dit kan binnen de school georganiseerd dan wel van buiten de school worden ingeroepen. Diagnostiek en begeleiding zijn handelingsgericht, dat wil zeggen: gericht op oplossingen waarmee de leerkracht en de ouders verder kunnen. De regio Op regioniveau gaat het er om dat alle actoren inhoudelijk en procesmatig hun plek in de zorgroute krijgen. Dat geldt bijvoorbeeld voor psychodiagnostici of ambulant begeleiders. Ook hun focus moet komen te liggen op het ondersteunen van het handelingsgericht werken van de leerkracht. In de regio wordt ook de samenwerking met externen gestalte gegeven. Alle signalen vanuit het onderwijs moeten hun weg vinden naar het Zorg Advies Team/ Zorg In en Om de School (ZAT/ZIOS) via het Centrum voor Jeugd & Gezin. Vanuit (of via) deze organen zullen de externe zorgarrangementen worden toegekend. In het schooljaar 2011-2012 wordt onder begeleiding van de CED groep gestart met het teamscholen en implementeren van het onderwijscontinuüm.


4. Communicatie met ouders van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

Voor een goede zorgverlening aan kinderen is ouderbetrokkenheid van groot belang. Hoe intensiever ouders bij de school en het groepsonderwijs zijn betrokken, hoe beter ze kunnen meedenken, meewerken en meebeslissen. School en ouders benaderen elkaar als partners, die samenwerken op basis van ieders taak in de opvoeding. Dit stappenplan gaat over de betrokkenheid en de positie van ouders in alle fasen van het zorgtraject. Wanneer moeten ouders ingeschakeld worden? Wanneer moeten zij bij voorgestelde zorgmaatregelen hun instemming verlenen? Ouderbetrokkenheid heeft niet alleen betrekking op afspraken waarop school en ouders zich kunnen beroepen. Veel meer is het een kwestie van instelling, zowel van de kant van de school als van de ouders. Het uitgangspunt van onderstaand stappenplan is dat school en ouders partners zijn, die op basis van gelijkwaardigheid met elkaar overleggen en samenwerken, maar ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid en taak in de begeleiding van een kind. De praktijk In het omgaan met ouders van kinderen met speciale behoeften is de school de professionele instantie. Vanuit dit gegeven handelen de betrokkenen uit de school respectvol naar ouders en beschouwen zij ouders als een gelijkwaardige partner. Hoewel ouders soms vooral gericht kunnen zijn op de belangen van hun kind, is het de taak van de professional om die belangen in te passen in de belangen van de groep leerlingen. Ook is het belangrijk dat er aangegeven wordt wat de school wel en niet aankan. Deze benadering geeft het meeste kans op een succesvolle communicatie. Extra zorg in de groep: Het ligt voor de hand dat de leerkracht ouders informeert en met ouders overlegt wanneer hun kind op de een of andere manier 'opvalt in de groep' en relatief veel extra aandacht vraagt. De school spreekt met ouders als volwaardige partners. Uitkomsten van de leerling-, groeps- en consultatiebespreking wordt uiteraard ook met hen besproken. Opstellen van een individueel handelingsplan. Zonodig wordt een handelingsplan opgesteld voor een individuele leerling. Het handelingsplan moet worden opgesteld en uitgevoerd in voortdurende samenwerking met de ouders van de leerling. Ouders moeten betrokken zijn bij onderzoek en besprekingen die gericht zijn op het ontwikkelen en evalueren van een handelingsplan. Ouders ondertekenen een formulier waarin ze op de hoogte worden gebracht van de start van extra hulp. Het inschakelen van externe deskundigen. Na overleg van leerkracht en IB-er, in de groeps/leerlingbespreking of n.a.v de consultatiebespreking, neemt de school besluit over extra begeleiding binnen haar mogelijkheden. Aan de orde is dan altijd de vraag of de school zelf voldoende


deskundigheid heeft om de extra zorg te verlenen, of dat externe deskundigen zullen worden ingeschakeld (b.v. Collegiale Consultatie) Bij extern onderzoek is toestemming van de ouders vereist. Aanmelden voor Preventieve Ambulante Begeleiding (PAB) of Zorg- en Adviesteam/Zorg In en Om de School (ZAT/ZIOS) In specifieke gevallen kan de school tot de conclusie komen dat ze het kind niet verder kan helpen met de middelen en expertise van de school zelf. In dat geval kan de school een beroep doen op de bovenschoolse voorzieningen van het samenwerkingsverband, zoals in ons geval PAB of het ZAT/ZIOS. Over dit voorstel moet overleg worden gevoerd met de ouders en is altijd instemming van de ouders vereist. Aanmelden bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg(PCL) voor: een beschikking voor toelaatbaarheid tot speciaal basisonderwijs. Als de school dermate handelingsverlegen is om het kind die zorg en begeleiding te bieden die het kind nodig heeft, zal de school aan ouders het advies geven om het kind aan te melden bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg ( PCL). Aanmelding gebeurt door de ouders en school levert de benodigde documenten aan die horen bij deze aanmelding. De PCL stelt jaarlijks een kalender op met data waarop dossiers aangeleverd dienen te worden en wanneer de zittingen zijn van de PCL waarin deze dossiers worden besproken. Na de uiterste inleverdatum van een dossier, heeft de PCL twee weken daarna zitting waarin zij een besluit neemt. De PCL neemt op basis van het ingestuurde dossier een positief of negatief besluit m.b.t. toelating op voor het SBO. Ook kan de PCL een tijdelijke beschikking voor een jaar afgeven. School en ouders kunnen er voor kiezen om het kind met de beschikbaar komende gelden op school extra ondersteuning te bieden; het kind gaat dan niet naar de SBO. De ouders en school worden door de PCL in de week na de zitting schriftelijk op de hoogte gesteld van het genomen besluit. In sommige gevallen kan er een hoorzitting volgen; in een hoorzitting kunnen ouders en school nadere toelichting geven rondom de aanmelding. Ouders kunnen besluiten om tegen het advies van de PCL in hun kind op de basisschool te houden. Het uiteindelijke aanmelden is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen school en ouders en waarin beide partijen overtuigd zijn van de juistheid van de aanmelding. Het kan echter gebeuren dat school en ouders niet op een lijn zitten en ouders zelf over willen gaan tot aanmelding. School zal ouders hierin dan ook ondersteunen en begeleiden. Pas als de beslissing over toelaatbaarheid positief is, kan het kind worden aangemeld bij de speciale school voor basisonderwijs. Het zijn de ouders die het kind moeten aanmelden bij de speciale basisschool. Het is de school voor speciaal basisonderwijs die beslist over de toelating op die speciale basisschool. Aanmelden bij de Commissie voor Indicatiestelling (CvI) voor: een beschikking voor toelaatbaarheid tot speciaal onderwijs (SO). Voor sommige kinderen kan de reguliere onderwijssetting onvoldoende hulp bieden of in onvoldoende mate aangepast worden. Hierbij kunnen we denken aan kinderen


die een gedragsproblematiek hebben, langdurig ziek zijn, een lichamelijke handicap hebben, etc. Deze kinderen zijn meer gebaat bij een school die kan voorzien in de onderwijsbehoeften van die kinderen. Hiervoor wordt dan, samen met de ouders, een Onderwijskundig rapport opgesteld en naar de Commissie van Indicatiestelling (CvI) gestuurd. Deze commissie besluit of een kind wordt toegelaten tot een SO school en/of het kind wel of niet in aanmerking komt voor een leerlinggebonden financiering ( de zgn. rugzak) We spreken hier dan over de REC-scholen ( regionale expertise centra). Conclusie: Ouders hebben principieel recht om te worden betrokken in beslissingen over hun kind. De complexiteit van de zorgstructuur mag niet tot gevolg hebben dat ze daar niet daadwerkelijk toe in staat zijn. Daarom mogen ouders verwachten dat ze goed worden geïnformeerd, geadviseerd en ondersteund door de school. Een vaste contactpersoon, met wie de ouders een vertrouwensrelatie kunnen opbouwen, kan bewaken dat ouders goed ‘in beeld blijven’; dat wil zeggen dat ze als volwaardige overlegpartner beslissingen kunnen nemen. In de school kan de groepsleerkracht, de teamcoördinator en de intern begeleider deze functie vervullen.


5. Doubleren/versnellen/verlengde kleuterperiode Wij kijken naar de gehele ontwikkeling van een kind om te bepalen welke begeleiding hij/zij nodig heeft. Vanzelfsprekend is dat dan ook het geval als het gaat om het bepalen van de wenselijkheid van doubleren, versnellen of een verlengde kleuterperiode. Hieruit volgt dat we hierover geen uitspraken kunnen doen zonder een kind voor ogen te hebben. Vast staat wel dat niveau van presteren alléén voor ons niet bepalend is. Mochten wij de indruk hebben dat het voor het welbevinden van een kind beter is om te doubleren, versnellen of de kleuterperiode een jaar te verlengen, dan zullen wij in overleg met ouders bepalen wat de juiste keuze is. Voor alle kinderen waarbij er sprake is van versnellen/doubleren of verlengd kleuteronderwijs, worden in het groepsplan van het Onderwijscontinuüm specifieke doelen opgenomen. Indien noodzakelijk zal er een individueel handelingsplan opgesteld worden om de individuele doelen vast te stellen. Voor leerlingen die een achterstand hebben van meer dan een schooljaar op een of meerdere vakgebieden, dient een Ontwikkelingsperspectief (OPP) opgesteld te worden; hierin wordt een plan van aanpak beschreven, met tussendoelen en evaluatiemomenten en, indien enigszins realistisch voorspelbaar, het verwachte uitstroomniveau van de leerling voor groep 8 beschreven. Een OPP wordt opgesteld door de groepsleerkracht in samenwerking met de IB-er en de ouders. Ook kan dit tijdens de consultatiebspreking worden besproken en indien nodig, worden bijgesteld/aangepast. Volgens de inspectienorm worden er vooralsnog alleen een OPP opgesteld voor leerlingen in groep 8. Als school hanteren we de norm dat er vanaf groep 6, in incidentele gevallen en altijd na overleg met ouders, leerkracht en de onderwijsadviseur, een OPP opgesteld kan worden. Streven van de school is wel om de leerling zo lang mogelijk bij de groep te houden m.b.t de lesstof.


6. Wisseling van school

6.1. Terugplaatsing vanuit het speciaal (basis)onderwijs

Als er een verzoek van ouders komt om een leerling vanuit het speciaal (basis)onderwijs bij ons op school te plaatsen, zullen ouders uitgenodigd worden voor een gesprek met de directeur en de intern begeleider. In dit gesprek wordt de reden van het verzoek besproken en tevens wat de ouders verwachten van de school en van terugplaatsing in het reguliere basisonderwijs. Om te kunnen bepalen of wij een kind de begeleiding kunnen geven die het nodig heeft, hebben we gegevens nodig over de sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling. Indien de ouders deze informatie niet kunnen geven, zal informatie opgevraagd worden bij de school voor speciaal (basis)onderwijs. Tijdens een teamvergadering wordt besproken: terugplaatsing vanuit speciaal (basis)onderwijs; wat is de reden en motivatie vanuit het S(B)O of de ouders om de leerling terug te plaatsen?

de toekomstvisie van die leerling m.b.t. het te verwachten uitstroomniveau in groep 8

welke zorg heeft deze leerling nodig om succesvol terug te kunnen keren en kan de school dit ook bieden?

6.2. BAO- BAO verwijzing

In sommige gevallen kan het voorkomen dat een kind gebaat is bij een plaatsing op een andere basisschool ( bao-bao verwijzing). Het initiatief voor een bao-bao verwijzing kan komen op initiatief van de ouders maar ook op initiatief van de school. In goed overleg kan er samen gekeken worden naar welke andere basisschool het meest past bij de onderwijsbehoeften van het kind. Wanneer er op Kbs St. Joseph een kind aangemeld wordt vanuit een andere basisschool, zal er door directie, TC-er en IB-er een korte analyse gemaakt worden van de CITO LOVS gegevens, de rapporten en andere relevante informatie, zodat we goed kunnen inschatten of wij kunnen voldoen aan de onderwijsbehoeften van het kind. Daarnaast mag de leerling een dag(deel) komen proefdraaien en zullen de bevindingen van de leerkracht worden meegenomen in het besluit. Er zal altijd informatie worden ingewonnen bij de school van herkomst. E.e.a. staat verder duidelijk uitgewerkt in het protocol zij-instromers.


7. Ontwikkelingen m.b.t. zorg voor 2011-2015

Schooljaar 2011-2012:

- Taakgroep Interne zorgstructuur: Implementatie van de nieuwe structuur. - Taakgroep hoog- en meerbegaafdheid: start opstellen beleidsplan. - Taakgroep gedrag: gedragsprotocol definitief maken en invoeren. - Taakgroep ParnasSys: digitale dossiervorming verder uitbreiden. - Taakgroep HGPD: vervolg implementatie - Taakgroep Ontwikkelingsperspectief: start implementatie - Ontwikkelingen m.b.t. Passend Onderwijs: de nieuwe ontwikkelingen volgen. - Leren van data: leerkrachten analyseren de gegevens van de groep m.b.t.

rekenen, spelling, technisch en begrijpend lezen en geven, indien nodig, verbeterpunten aan.

- Taakgroep Onderwijscontinuüm: het volgen van scholing en zorgen voor een schoolbrede invoering.

- Taakgroep Kanjermethode: implementatie versterken. - Protocol leesproblemen & dyslexie: bijstellen

Schooljaar 2012-2013:

- Taakgroep Onderwijscontinuum: 2e jaar invoeringstraject - Protocol leesproblemen & dyslexie: borgen middels het opstellen van een

kwaliteitskaart. - Taakgroep hoog- en meerbegaafdheid: opgestelde doelen uitwerken - Taakgroep Ontwikkelingsperspectief: vervolg implementatie - Leren van data: schoolbrede afspraken vaststellen en implementeren. - Taakgroep Kanjermethode: implementatie versterken middels invoering

gedragsprotocol. - Taakgroep Passend Onderwijs: landelijke en regionale ontwikkelingen naar

schoolniveau vertalen en keuzes maken. - Taakgroep Ernstige Reken-wiskunde problemen en Dyscalculie ( ERWD):

orientatie en protocol opstellen. Schooljaar 2013-2014:

- Taakgroep Onderwijscontinuüm: 3e invoeringsjaar. - Taakgroep hoog- en meerbegaafdheid: beleidsplan vaststellen en

implementeren - Leren van data: borgen middels het opstellen van een kwaliteitskaart. - Taakgroep Ernstige Reken-wiskunde problemen en Dyscalculie ( ERWD):

voortgang opstellen protocol.


Bijlage: Schema didactische zorgstappen

groepsniveau schoolniveau bovenschools

niveau stap zorgstap activiteit LK coll oud TC CC IB IZT EZT ZAT/ ZIOS

Eureka (P)AB

basis Instructie:

-preventief -normale instructie -verlengde instructie

-interactie

-observatie -reflectie -betekenisgevend/toepassend -structurerend

X

Inoefenen -zelfstandig

-geleide inoefening

X

Toetsen -mondeling -schriftelijk: -methodegebonden

-niet-methodegebonden

X

Niv I 1 Signaleren -toetsuitslag (C/D/E-niveau) /Kijkregistratie -observatie -inbreng ouders -vermelden bij groepsbespreking

X X

(X)

2 Informatieverzamelen (beperkt)

foutenanalyse en/of -observatie: -gericht

-systematisch -diagnostisch gesprek met kind:

-welke stappen onderneemt het kind om tot een oplossing te komen

-waar loopt het mis en waarom -welke strategiën worden toegepast -worden geleerde vaardigheden toegepast

-collega's -ouders -vorige school/psz/dagverblijf

-orthotheek, inzet Protocol Leesproblemen en Dyslexie.

X

(X)

X

X

kleuters

3 Klein handelingsplan -Plan van handelen maken in ParnasSys X (X) X

4 Uitvoeren klein handelingsplan in de

groep

-extra instructie (zie activiteiten van stap 1) -herhalingsstof

-geleide inoefening

X (X)

5 5a 5b

Evaluatie a. Voldoende resultaat: b. Vooruitgang

-geen extra activiteiten meer -ouders deelgenoot maken van ervaringen en inlichten over de volgende stap(pen)

X X


groepsniveau schoolniveau bovenschools

niveau stap zorgstap activiteit LK coll oud TC CC IB IZT EZT ZAT/

ZIOS

Eureka

(P)AB

5c c. Onv. resultaat -gesprek leerkracht/ TC. Ev stap 3-4-5 herhalen X X

5d (Duur niv I: max. 12 weken)

Bij tweede keer onvoldoende resultaat naar Niv.II Beslissen tot opstellen HGPD bij complexe problematiek

X X

Niv II

6 Informatieverzamelen (uitgebreid)

-informeel: -observeren: -concentratie -werkhouding -motivatie

-oudergesprek/huisbezoek -informatieve vragen aan collega's die het

kind in andere situaties meemaken -formeel: -uitgebreider diagnostisch didactisch

onderzoek -extra toetsen -bekijken van individuele LVS/Kijk -eventueel raadplegen van interne of externe deskundige (b.v. interne specialist, CC-er,

Eurekamedewerker)

X

X

interne

specialist

X X

(X)

X

(X)

7 HGPD

7a Opstellen HGPD X (X)

7b Bespreken HGPD X X

Niv III 8a Opstellen groot handelingsplan +

-diagnose stellen -wat: hulpvraag formuleren -waarmee: hulpmiddelen/materialen zoeken -wie: welke personen helpen mee bij het uitvoeren?

-waar: in de groep, apart, extern -wanneer: welke dag(en), hoe lang -hoe: b.v. welke werkvormen.

X X X

8b Uitvoeren HP X

9 Evaluatie handelingsplan -herhaling van stap 8 + 9 (Duur niv III: max. 12 weken)

X X X

10 Extern onderzoek Inschakelen van extern zorgteam / diagnose stellen: Psychodiagnostisch onderzoek

Medische circuit/GGZ

X X X X

Niv IV 11 Speciale zorg LGF/SBO-rugzak/Eureka/specifieke aanpak X X X (X) X

Niv V 12 Zeer speciale zorg Plaatsing op Sbo of SO X X X X

lk=leerkracht; col=collega; oud.= ouders; TC=teamcoördinator; CC= collegiale consultatiegever; IB=intern begeleider; izt = intern zorgteam; ezt+extern zorgteam; ZAT/ZIOS= zorg en adviesteam/zorg in en om de school ; (P)AB= (preventieve)ambulante begeleiding

zorgplan 2011-2015 · de leerkracht houdt in alle fasen van de zorg zelf de regie in handen. de...

Documents