zmiany demograficzne w gminie sabnie w latach 1990-2010 stasiuk.pdf · 2 wst Ęp 1 1.demografia –...
TRANSCRIPT
1
Publiczne Gimnazjum im. H. Mniszek w Sabniach
ul. Słoneczna 1 08-331 Sabnie
Etap ponadszkolny Konkurs Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej
Rok szkolny 2010/2011
Zmiany demograficzne
w gminie Sabnie w latach 1990-2010
Autor: Piotr Stasiuk, III b Nauczyciel prowadzący: p. Anna Chmiel
SPIS TREŚCI
2
WSTĘP 1
1.DEMOGRAFIA – PODSTAWOWE POJĘCIA I ZNACZENIE 4
1.1.Definicja demografii 4
2.MIGRACJE – PODSTAWOWE POJĘCIA 9
2.1.Definicja migracji 9
2.2.Rodzaje migracji 9
a) Migracje zewnętrzne – emigracja/imigracja 9
b) Migracje wewnętrzne 10
c) Migracje zarobkowe – przyczyny i skutki 10
2.3.Przyczyny i skutki migracji 11
3. BADANIE PROBLEMU DEMOGRAFII – ANALIZA śRÓDEŁ 13
3.1 Ogólna charakterystyka gminy Sabnie 13
3.2.Analiza stanu, struktury i dynamiki ludności 16
3.2.1.Stan i zmiany w liczbie ludności 18
3.2.2.Struktura ludności: wiek i płeć 22
3.2.3. Ruch naturalny ludności i migracja (dynamika) 27
3.3.Wnioski z analizy materiału statystycznego 31
3.4.Opinia eksperta 33
4. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA PROBLEMU 36
BIBLIOGRAFIA 38
3
WSTĘP
Od dłuŜszego czasu stykam się z róŜnego typu informacjami
przekazywanymi w mediach i publikacjach, które wskazują na istotny problem z
jakim borykają się miejscowości gmin wiejskich. Mianowicie chodzi tu o
problem wyludniania się wsi, będący istotnym czynnikiem niekorzystnych
zmian demograficznych, mających wpływ na społeczne i ekonomiczne oraz
polityczne (np. frekwencja wyborcza) funkcjonowanie społeczności wiejskich.
Jako mieszkaniec wsi Sabnie zainteresowałem się tym zjawiskiem i chcąc
dowiedzieć się, jak faktycznie przedstawia się sytuacja demograficzna gminy
Sabnie, postanowiłem przeprowadzić stosowne rozeznanie problemu.
Na wstępie postawiłem sobie pytania odnoszące się do terenu gminy
Sabnie:
1/ czy wieś się wyludnia?
2/ czy wieś wymiera?
3/ czy wieś się starzeje?
4/ jaki wpływ na demografię ma migracja?
Jestem uczniem trzeciej klasy gimnazjum w Sabniach. Po ukończeniu tej
szkoły, za parę miesięcy podejmę dalszą naukę w liceum ogólnokształcącym w
mieście Sokołowie Podlaskim, a w dalszej kolejności studia, prawdopodobnie w
Warszawie. W tych okolicznościach równieŜ wyjadę i zmienię zapewne miejsce
zamieszkania. W tej perspektywie stanę się bezpośrednim uczestnikiem procesu
migracyjnego.
Migracje bezpośrednio i szybko oddziaływują na zmiany struktury i
rozmieszczenia ludności (szybciej niŜ ruch naturalny: urodzenia i zgony) i stanowi
istotny czynnik ilościowego i jakościowego rozwoju ludności.
4
Migracje występowały w całej historii ludzkości. Nie ma chyba w Europie
narodu, którego przedstawiciele tyle razy pozostawialiby za sobą dawne siedziby i
zakładali nowe, uchodzili z kraju lub do niego wracali, poznawali nowych sąsiadów,
inny pejzaŜ i uczyli się Ŝyć w nowym środowisku.
Migracje międzynarodowe odgrywały wielką rolę w kształtowaniu społeczności
wielu krajów. Przynosiły poprawę bytu najbiedniejszych, dynamizowały procesy
cywilizacyjne, upowszechniały wymianę wartości kulturowych, ale zarazem były
wyrazem słabości państwa, z którego emigrowano. Emigracja do innych krajów
oznaczała przyznanie się do słabego rozwoju cywilizacyjnego, poszukiwanie
moŜliwości awansu ekonomicznego, społecznego czy teŜ uzyskiwania większych
swobód i wolności politycznych, narodowych lub wyznaniowych.
Kiedy Polska nie miała swojej państwowości, emigracje były takŜe
podyktowane poszukiwaniem miejsca na terenie innego kraju w celu lepszego
przygotowania się do walki o odzyskanie niepodległości. Emigracje polityczne były
ucieczką przed przemocą, wyrazem poszukiwania warunków do Ŝycia na innych
płaszczyznach politycznych, pogonią za wolnością, którą miano przynieść do
rodzimego kraju nierzadko z bronią w ręku, w warunkach powstania, wojny czy
rewolucji.
Natomiast emigracje dobrowolne były jednak wymuszone nędza,
poszukiwaniem pracy, lepszych warunków Ŝycia. Były to więc emigracje
ekonomiczne.
Współczesne migracje rozpoczęły się od masowego wychodźstwa ludności
wiejskiej do miasta. Zjawisko to zostało zainicjowane w zachodniej części Europy
pod wpływem wielkich przemian społeczno-ekonomicznych (industrializacja i
urbanizacja) i ludnościowym (demograficzne przejście), skąd przeniosło się do
pozostałej części Europy.
Ocenia się, Ŝe około 1800 r., gdy rozpoczynał się exodus ze wsi do miast,
zaledwie 3% światowej populacji mieszkało w miastach. Pomimo wyŜszego przyrostu
naturalnego ludności wiejskiej, po 150 latach ten odsetek podniósł się do 29%, co
5
świadczy o tym, Ŝe zmiana ta wynikała głównie z migracji. Innym rodzajem
masowych współczesnych migracji, są międzynarodowe przepływy ludności o
charakterze osiedleńczym. W XX wieku ogromnie nasiliły się migracje odbywające
się pod wpływem zaburzeń politycznych, szczególnie migracje uchodźców w tym
związane z wysiedleniami na tle narodowościowym, etnicznym i plemiennym. Wielka
skala charakteryzuje równieŜ współczesne międzynarodowe migracje pracownicze.
W migracjach wewnętrznych, począwszy od okresu uprzemysłowienia,
najczęstszym kierunkiem przesunięć strumieni ludzi był kierunek ze wsi do miasta.
Główną przyczyna decyzji o migracji wewnętrznej było poszukiwanie zatrudnienia w
rozwijającym się przemyśle. Zjawisko zaobserwowano takŜe w Polsce. Miało ono
miejsce zarówno w okresie deficytu pracy i ziemi na wsiach w okresie zaborów i po
1918 roku, gdy na nowo tworzono zręby polskiej gospodarki. RównieŜ po roku 1945,
w latach powojennej odbudowy i rozbudowy miast i przemysłu po zniszczeniach
wojennych, potęŜna fala migracji wewnętrznej w Polsce objęła ludność rolniczą
napływającą do miast.
Kierunek migracji wewnętrznej – z peryferyjnych terenów wiejskich i z małych
miast do centrów gospodarczych i edukacyjnych utrzymuje się nadal. Wielkie miasta
stwarzają większe moŜliwości nie tylko znalezienia pracy, ale teŜ uzyskania wyŜszych
płac. Dlatego migrację wewnętrzną w dalszym ciągu obserwujemy jako przepływ
ludności z obszarów wiejskich do miast.
6
1.DEMOGRAFIA – PODSTAWOWE POJĘCIA I ZNACZENIE
1.1.Definicja demografii
Demografia: ( gr. demos „lud”, grapho „piszę” – oznacza opis ludności)
nauka zajmująca się statystycznym (ilościowym) badaniem rozmiarów,
struktury, zróŜnicowania ze względu na płeć, wiek czy wykształcenie i
trendami rozwojowymi zbiorowości ludzkich oraz ruchami ludności
(migracje, urodzenia, zgony). Przedmiotem demografii jest populacja, tj.
ludność zamieszkującą określoną jednostkę terytorialną; przez populację
rozumie się na ogół sumę wszystkich mieszkańców danego terytorium.
Populacja: ogólna liczba jednostek zamieszkujących określone terytorium lub osób
uznawanych za członków danej grupy czy zborowości społecznej; p o p u l a c j a
s t a t y s t y c z n a - całościowy zbiór zjawisk, obiektów lub osób, które zostały
poddane badaniu statystycznemu przez wydzielenie spośród nich próby.
Do głównych elementów definicji demografii, w zakresie uwzględnianych
zjawisk ludnościowych, naleŜy:
- stan i zmiany w liczbie ludności (świata, państwa, regionu lub jakiejkolwiek
jednostki administracyjnego czy geograficznego podziału terytorium );
- struktura ludno ściowa według: płci, wieku oraz niektórych cech społecznych (np.
stanu cywilnego);
- ruch naturalny : urodzenia, zgony, małŜeństwa, rozwody;
- ruch wędrówkowy: migracja (wewnętrzna i zewnętrzna: emigracja, imigracja).
Niekiedy zjawiska te grupuje się lub rozpatruje łącznie, jako tzw. reprodukcję
ludności, którą stanowi proces odtwarzania w czasie (czyli zmian) stanu liczebnego i
struktury demograficznej (przede wszystkim według wieku i płci) populacji oraz
podstawowych części.
Szczególną cechą zjawisk ludnościowych w ujęciu demograficznym jest ich
swoisty biologiczno-społeczny charakter i uwarunkowania.
7
Z punktu widzenia reprodukcji ludności zdarzenia – urodzenia i zgony – są
zdarzeniami biologicznymi. A mechanizm biologiczny jest istotą dwóch zasadniczych
cech strukturalnych populacji – płci i wieku.
Płeć i wiek charakteryzują skład demograficzny populacji, wywierają teŜ
istotny wpływ na przebieg prawie wszystkich zjawisk ludnościowych. Ostatecznie
wynikają one jednak z zachowań ludzi. Te zachowania z kolei (np. rozwody, regulacja
urodzeń, prokreacja, zachowania związane ze zdrowotnością, wędrówki), nazywane
zachowaniami demograficznymi, podlegają splotowi uwarunkowań społecznych.
Ten dwoisty, biologiczno-społeczny charakter zjawisk ludnościowych sprawia,
Ŝe badania demograficzne są często uprawiane na pograniczu róŜnych dyscyplin
nauki.
Demografia zmierza do ustalenia prawidłowości zjawisk ludnościowych w
określonych warunkach historycznych: posługuje się w tym celu metodą, której
waŜnymi elementami są:
- syntetyczne charakterystyki liczbowe, właściwe badaniom zjawisk masowych
(wywodzących się ze statystyki);
- modele ilościowe;
- źródła danych, charakterystyczne dla demografii (spisy ludności, badania
reprezentacyjne, ewidencja ruchu naturalnego i wędrówkowego, powszechny rejestr
ludności oraz inne źródła).
Właściwość tej metody, polegająca na dąŜeniu do wykrycia prawidłowości
zjawisk ludnościowych o charakterze masowym i abstrahowaniu od towarzyszącej
tym zjawiskom przypadkowości, stwarza pewne ograniczenia co do wielkości
badanych populacji, gdyŜ nie zajmuje się badaniem małych populacji ani zdarzeniami
rzadko występującymi.
8
LUDNOŚĆ, czyli populacja, oznacza w demografii ogół mieszkańców określonego
terytorium. Jest to podstawowa kategoria demografii.
Przedmiotem badań demografii są trzy cechy ludności:
1/ stan ludności;
2/ struktura ludności;
3/ dynamika ludności.
AD.1. STAN LUDNOŚCI – to liczba osób zamieszkujących dane terytorium w
określonym momencie. Wiedza o stanie ludności naleŜy do najwaŜniejszych
informacji, potrzebnych do sprawowania władzy i regulacji stosunków społecznych.
Ad.2. STRUKTURA LUDNOŚCI – to odzwierciedlenie podziału całej ludności na
grupy ze względu na:
- określone kryteria ilościowe, np. wiek;
- określone kryterium jakościowe, np. płeć.
Szczególne znaczenie ma struktura ludności według wieku i płci, poniewaŜ
wywiera duŜy wpływ na wszystkie zjawiska demograficzne oraz warunkuje wiele
innych zjawisk społecznych.
PŁEĆ: w demografii wiąŜe się ze zbiorem cech biologicznych organizmu człowieka
warunkujących jego zdolność do prokreacji (rozrodu).
WIEK : w demografii oznacza czas, jaki upłynął od momentu porodu osobnika do
momentu obserwacji; określa się go zwykle w ukończonych latach Ŝycia. W
przeciwieństwie do płci, wiek osobnika zmienia się nieustannie.
9
Strukturę według wieku ludności, kształtującą się pod wpływem dwóch
głównych czynników: urodzeń i zgonów, charakteryzuje na ogół zmniejszanie się
liczby osób w kaŜdej następnej, coraz starszej grupie.
Urodzenia i zgony wpływają decydująco równieŜ na strukturę ludności według
płci. ZauwaŜalna jest prawidłowość, Ŝe wśród osób nowo narodzonych zawsze
przewaŜają chłopcy (na 100 dziewcząt przypada około 106 chłopców, natomiast wśród
osób zmarłych kobiet zwykle jest mniej).
AD.3. DYNAMIKA LUDNO ŚCI – to zmienność w czasie liczby ludności, wyraŜana
zwykle za pomocą miar względnych odnoszonych do jednakowych, na ogół
corocznych, przedziałów czasu: czynnika przyrostu rzeczywistego (lub tempa
wzrostu) i współczynnika przyrostu naturalnego. RóŜnica między tymi miarami zaleŜy
od wielkości migracji netto.
PRZYROST NATURALNY – to róŜnica pomiędzy liczbą narodzin a liczbą zgonów,
które nastąpiły na określonym terytorium w analizowanym okresie; wyraŜony za
pomocą liczb moŜe przybrać trojaką postać:
A) dodatni przyrost naturalny – gdy liczba urodzeń przewyŜsza liczbę zgonów;
B) zerowy przyrost naturalny – gdy liczba urodzeń i zgonów jest jednakowa;
C) ujemny przyrost naturalny – gdy liczba zgonów jest większa od liczby urodzeń.
PRZYROST RZECZYWISTY – jest większy lub mniejszy od przyrostu naturalnego
o saldo wędrówek, czyli migracji (emigracji i imigracji).
Saldo zmian ludnościowych, czyli rzeczywisty przyrost ludności będący sumą
przyrostu naturalnego i przyrostu wędrówkowego, stanowi kategorię będącą
kombinacją strumieni: urodzeń i zgonów oraz przybycia i wyjazdu.
10
Dynamika ludności kształtuje się więc pod wpływem trzech czynników:
1/ rozrodczości (urodzenia);
2/ umieralności (zgonów);
3/ ruchu wędrówkowego (migracji).
URODZENIE : stanowi fundamentalne zdarzenie demograficzne; powoduje wzrost
populacji co najmniej o jedną osobę.
ZGON: czyli śmierć człowieka stanowi fundamentalne (obok urodzenia) zdarzenie
demograficzne; powoduje on zmniejszenie stanu populacji o jedna osobę z przyczyn o
charakterze biologicznym, wewnątrzpopulacyjnym.
O ile rozumienie pojęć rozrodczości (urodzenia) i umieralności (zgonów) nie
nastręcza większych kłopotów, o tyle trzeci z wyŜej wymienionych czynników,
określonych jako ruch wędrówkowy (migracja), wymaga oddzielnego omówienia z
uwagi na złoŜoność jego definicji i rozumienia.
11
2.MIGRACJE – PODSTAWOWE POJĘCIA
2.1.Definicja migracji
Migracje : (łac. migratio „przesiedlenie”) ruch ludności, przemieszczanie
się jednostek i grup ludzkich z jednego terytorium na inne, któremu
towarzyszy czasowa lub stała zamiana miejsca ich pobytu. Ze względu na
czynnik sprawczy wyróŜnia się migracje indywidualne i grupowe,
międzynarodowe i wewnętrzne, ekonomiczne, społeczne, polityczne i
religijne, dobrowolne i przymusowe. Ze względu na formę wyróŜnia się:
emigrację, imigrację, reemigrację i repatriację.
Migracja definiowana jest ogólnie jako względnie stała zmiana miejsca
zamieszkania dokonująca się w przestrzeni geograficznej. Zmiana ta moŜe obejmować
wyjazd poza kraj lub przemieszczanie się w jego obrębie.
Pierwsze nazywane są migracją zewnętrzną (emigracja, imigracją), drugie
migracją wewnętrzną.
2.2.Rodzaje migracji
a) Migracje zewnętrzne – emigracja/imigracja
Migracje zewnętrzne to przemieszczanie się ludzi pomiędzy poszczególnymi krajami,
łączące się z przekroczeniem granicy państwowej.
EMIGRACJA – to wyjazd z kraju pochodzenia do innego kraju, zwanego krajem
przyjmującym, goszczącym, lub krajem pobytu. Odpływ ludności z danego terytorium
na inne.
Emigrantem jest osoba opuszczająca kraj pochodzenia, zwanym tez krajem
rodzinnym.
IMIGRACJA – to przyjazd z innego kraju i przebywanie przez pewien okres w kraju
aktualnego pobytu. Napływ ludności na dane terytorium.
12
Imigrantem jest obcokrajowiec, cudzoziemiec w kraju przyjmującym.
Osoby przemieszczające się między poszczególnymi krajami są jednocześnie
emigrantami (w kraju pochodzenia) i imigrantami (w kraju przyjmującym).
REEMIGRACJA – to powrót do dawnego miejsca zamieszkania, czyli migracja
powrotna.
REPATRIACJA – to powrót obywateli jakiegoś kraju do ojczyzny, np. jeńców
wojennych, uchodźców, przesiedleńców.
b) Migracje wewnętrzne
Migracje wewnętrzne to przemieszczanie się ludzi wewnątrzregionalne lub
międzyregionalne - w obrębie danego państwa.
c) Migracje zarobkowe – przyczyny i skutki
Trudna sytuacja bytowa, a jednocześnie moŜliwości zatrudnienia na lepszych
warunkach niŜ w kraju decydowały jednak o stosunkowo licznych wyjazdach osób o
wysokich kwalifikacjach zawodowych, z niewielkimi nadziejami na ich powrót do
Polski.
Przemiany po 1990r. spowodowały, Ŝe w Polsce zaistniała normalna
międzynarodowa cyrkulacja siły roboczej, znajdująca wyraz w emigracji zarobkowej.
Do charakterystycznych przyczyn zjawiska emigracji zarobkowej zalicza się:
1. ogólna sytuację na rynku pracy (bezrobocie, brak pracy zaspokajającej
potrzeby finansowe – niskie zarobki);
2. cechy związane z mobilnością (względnie młody wiek i wykształcenie
powyŜej podstawowego).
13
2.3.Przyczyny i skutki migracji
Niezwykle złoŜone są przyczyny wyjazdów zarobkowych. Z perspektywy
ogólnej interpretuje się je jako efekt róŜnic w sferze ekonomicznej (w wysokości płac,
moŜliwościach zatrudnienia, realnej wartości poszczególnych walut) i w standardach
Ŝycia w poszczególnych krajach.
Zatem ogólnie trudna sytuacja bytowa, dąŜenie do znacznej poprawy standardu
Ŝycia wypychają migrantów z kraju niezaleŜnie od tego, czy kraj pochodzenia ułatwia
czy nie ułatwia wyjazdów. Z drugiej strony istnieje przekonanie, Ŝe za granicą, w kraju
dobrobytu, migranci znajda nie tylko pracę, ale teŜ lepszy standard Ŝycia i pracy oraz
Ŝe pobyt tam gwarantuje większe niŜ w kraju szanse na przyszłość dla siebie i rodziny.
Okres pracy zarobkowej za granicą powoduje określone konsekwencje dla kraju
pochodzenia emigrantów. Po pierwsze zmienia sytuacje na rynku pracy. Wyjazdy w
poszukiwaniu pracy lub lepszej pracy są skutkiem sytuacji występującej na rynku
pracy (bezrobocie) oraz niezadowolenia z wysokości płac (biedni pracujący), które
nie gwarantują satysfakcjonującego standardu Ŝycia.
Migracja zarobkowa powoduje:
- zmniejszenie stopy bezrobocia na skutek przepływu do innego kraju nadwyŜki siły
roboczej;
- napływ kapitału konsumpcyjnego – gdy na rynek napływa więcej pieniędzy
obserwowany jako wzrost konsumpcji, który z kolei zwiększa produkcję i usługi, a
pośrednio stymuluje powstawanie nowych miejsc pracy;
- napływ kapitału inwestycyjnego – w wyniku przekazywania zarobków do kraju
pochodzenia rozwijają się budownictwo, inwestycje produkcyjne i zwiększa się oferta
pracy.
NaleŜy zwrócić uwagę na korzyści osobiste – wzbogacenie osobowości dzięki
czerpaniu doświadczenia z nowego środowiska, własny rozwój, wzrost kompetencji
zawodowych, umiejętności językowych, wiarę we własne siły, itp.
14
Wyjazdy z kraju, szczególnie wówczas, gdy obejmuje duŜe grupy obywateli,
powodują szereg zmian o róŜnym charakterze. Obserwowane są one w strukturze
demograficznej, potencjale intelektualnym i wychowawczym oraz w sferze
ekonomicznej społeczeństw o wysokim poziomie migracji.
W sferze demograficznej zauwaŜalne są:
- osłabienie potencjału demograficznego kraju; przy czym skala osłabienia
oceniana jest według poziomu wskaźnika migracji w porównaniu ze wskaźnikiem
przyrostu naturalnego.
- zniekształcenie struktury wieku, głównie w obszarach wiejskich, gdzie
obserwowane jest „przyśpieszone” starzenie populacji, tak w wyniku migracji
zagranicznej młodych roczników, jak tez współwystępującej migracji wewnętrznej
(poszukiwanie pracy w miastach i zmiana miejsca zamieszkania).
Straty i korzyści wynikające z analizy konsekwencji migracji dla kraju
pochodzenia są trudne do zbilansowania i porównania.
15
3. BADANIE PROBLEMU DEMOGRAFII – ANALIZA śRÓDEŁ
3.1 Ogólna charakterystyka gminy Sabnie.
Powiat sokołowski połoŜony jest we wschodniej części województwa
mazowieckiego.
Rys. 1. - PołoŜenie powiatu sokołowskiego na mapie Polsce
16
W powiecie sokołowskim usytuowana centralnie znajduje się gmina Sabnie, z
którą sąsiadują gminy: Sokołów Podlaski, Kosów Lacki, Sterdyń, Jabłonna Lacka oraz
Repki.
Rys.2. PołoŜenie gminy Sabnie w powiecie sokołowskim
W granicach terytorialnych gminy Sabnie znajduje się 24 wsie. Większość
miejscowości gminy posiada dogodne połączenia komunikacyjne z Sokołowem
Podlaskim dwiema drogami: Sokołów Podlaski – Sterdyń (droga krajowa nr 63) i
Sokołów Podlaski – Jabłonna Lacka (droga powiatowa). Odległość z miejscowości
gminnej Sabnie do Sokołowa Podlaskiego wynosi 12 km, do Jabłonny Lackiej - 10
km, do ŁomŜy – 90 km, do Siedlec – 40 km.
17
Rys. 3. Wsie wchodzące w skład gminy Sabni
Teren gminy Sabnie naleŜy do Wysoczyzny Siedleckiej, rozciąganej się
pomiędzy doliną środkowego Bugu, a pradoliną Wieprza-Krzny.
Pod względem krajobrazowym, obszar Wysoczyzny Siedleckiej, dzięki licznym
wzniesieniom morenowym, jest bardzo urozmaicony pod względem ukształtowania
powierzchni. Ta gwałtowna róŜnica poziomów na terenie gminy Sabnie, szczególnie
uwidacznia się w pobliŜu takich miejscowości jak: Kupientyn, Nieciecz, Niewiadoma
lub Grodzisk. Średnia bezwzględnej wysokości Wysoczyzny waha się w granicach 50-
100 m n.p.m., natomiast na terenie gminy Sabnie wynosi od 120 m do ok. 170 m
n.p.m.
Przez teren gminy przepływa rzeczka Cetynia, największa rzeka powiatu po
Bugu, kierująca się z południa na północ. Tworzy ona niezwykle malowniczą dolinę,
w której w przeszłości skupiało się najstarsze osadnictwo na tym terenie. Cetynia
posiada kilka niezwykłych dopływów, z których dwa posiadają większe znaczenie,
mianowicie lewostronny z okolic Chmielnika i Hołowienek oraz prawostronny z
okolic Tchórznicy Włościańskiej. Gmina Sabnie jest gminą typowo rolniczą, nie ma tu
przemysły, ale istnieje drobna przedsiębiorczość.
18
3.2.Analiza stanu, struktury i dynamiki ludności
Przygotowując się do badania problemu demograficznego gminy Sabnie
uzyskałem w Urzędzie Gminy w Sabnie materiał źródłowy, zawierający niezbędne
dane statystyczne w postaci:
- statystyki ludności poszczególnych miejscowości w latach 1990-2010;
- statystyki mieszkańców wg wieku i płci w latach 1990-2010;
- statystyki urodzeń, zgonów i wymeldowań w latach 2002-2010.
WyŜej wymieniony materiał źródłowy poddałem analizie statystycznej, zgodnie
ze strukturą demograficzną opisaną w części teoretycznej mojej pracy.
W tym miejscu wyjaśniam, Ŝe statystyki urodzeń, zgonów i wymeldowań
zawierają tylko lata 2002-2010, gdyŜ dane z lat wcześniejszych są juŜ nie dostępne z
uwagi na proces archiwizacyjny.
Na wstępie, w celu zobrazowania zjawiska demograficznego gminy Sabnie w
kontekście całości powiatu sokołowskiego, przedstawiam mapkę pt. Nasi mieszkańcy
w statystykach zamieszczonej w tygodniku lokalnej gazety WIEŚCI SOKOŁOWSKIE
nr 6/2011 z dnia 10 lutego 2011r.
19
Informacje zebrała Katarzyna Nieroda
20
3.2.1.Stan i zmiany w liczbie ludności
Statystyka ludności w latach:
Wieś 1990 1995 2000 2005 2010
Chmielnik 62 56 53 35 46
Grodzisk 323 328 312 279 276
Hilarów 89 90 96 92 83
Hołowienki 313 343 337 321 310
Jadwisin 19 17 19 18 12
Klepki 41 45 34 27 18
Kolonia Hołowienki 167 141 133 121 128
Kolonia Kurowice 99 105 102 82 79
Kostki-Pieńki 79 75 65 50 46
Kupientyn 475 495 485 450 453
Kupientyn-Kolonia 87 92 92 89 87
Kurowice 388 408 412 404 387
Nieciecz Włościańska 335 348 357 358 346
Nieciecz-Dwór 162 163 155 142 144
Niewiadoma 104 107 112 94 99
Pieńki Suchodolskie 15 13 12 11 9
Sabnie 351 397 375 387 390
Stasin 166 170 177 168 150
Suchodół Szlachecki 67 86 104 118 119
Suchodół Włościański 215 218 214 188 174
Tchórznica Szlachecka 85 91 92 86 81
Tchórznica Włościańska 299 310 281 267 237
Wymysły 71 72 62 56 50
Zembrów 395 398 393 363 338
Ogółem gmina Sabnie 4 407 4 568 4 474 4 216 4 062
Tabela 1. Statystyka ludności gminy Sabnie
21
Wykres 1. Ludność gm. Sabnie w latach 1990-2010
Z porównania zestawień ogólnej liczby mieszkańców gminy Sabnie w
poszczególnych latach wynika, Ŝe w 1995r. odnotowano wzrost liczby mieszkańców,
jednak następnych dziesięć latach wystąpiła tendencja spadkowa. W badanym okresie
dwudziestu lat liczebność gminy Sabnie zmniejszyła się z 4407 do 4062
zameldowanych na pobyt stały, tj. o 345 osób.
W odniesieniu do stanów liczbowych poszczególnych wsi w porównaniu roku
2010 do 1990 jedynie w trzech na dwadzieścia cztery miejscowości odnotowano
wzrost liczby osób zameldowanych, tj.: Sabnie, Nieciecz Włościańska i Suchodół.
Trzeba pamiętać, Ŝe są to miejscowości połoŜone przy głównych szlakach
komunikacyjnych, dzięki czemu znajduje się tam drobna przedsiębiorczość, a takŜe
budynki uŜyteczności publicznej(szkoły w Niecieczy i Sabniach, przedszkole w
Sabniach).
22
Wykres 2. Statystyka ludności w latach 1990-2010
Wykres 3. Statystyka ludności w zestawieniu 1990r. a 2010r.
23
Wykres 4. Procentowe zestawienie liczby mieszkańców poszczególnych wsi w stosunku do całej gminy
Sabnie w 2010r.
PowyŜsza tabela (graficzne – wykresy) zawiera dane liczbowe ludności
zameldowanych w danym roku na pobyt stały w poszczególnych miejscowościach
oraz ogółem gminy Sabnie. W celu lepszej czytelności i zobrazowania zjawiska
ograniczyłem się do pokazania go w przekroju cyklicznym pięcioletnim. Tabela
powstała na podstawie corocznych wykazów pod nazwą: Statystyka ludności ilościowa
w odniesieniu do linii geografii (liczba mieszkańców – pobyt stały) cały obszar
adresowy
Z analizy danych liczbowych osób zameldowanych w 2010 r. w porównaniu do
1990 w poszczególnych miejscowościach wynika, Ŝe największą liczbę osób
zameldowanych odnotowano w trzech miejscowościach:
1/ Kupientyn: 453 osoby w 2010 a 475 w 1990, spadek o 22 osoby, 11,15% do ogółu
2/ Sabnie: 390 osób w 2010 a 351 w 1990, wzrost o 39 osób, 9,60% do ogółu
3/ Kurowice: 387 osób w 2010 a 388 w 1990, spadek o 1 osobę, 9.53% do ogółu
24
Najmniejszą liczbę odnotowano w 3 trzech wsiach:
1/ Pieńki Suchodolskie: 9 osób w 2010 a 15 w 1990, spadek o 6 osób, 0,22% do ogółu
2/ Jadwisin: 12 osób w 2010 a 19 w 1990, spadek o 7 osób, 0,30% do ogółu
3/ Klepki: 18 osób w 2010 a 41 w 1990, spadek o 13 osób, 0,44%.
Są to miejscowości połoŜone daleko od głównych szlaków komunikacyjnych, o
glebie słabej jakości oraz w zalesionym terenie.
3.2.2.Struktura ludności: wiek i płeć
Wiek Ogółem
1990 1995 2000 2005 2010
0-2 194 176 128 93 122
3 57 51 57 38 35
5 115 134 108 78 63
6 65 60 64 45 40
7 66 76 65 38 27
8-12 367 317 323 290 186
13-15 203 216 180 184 162
16-17 134 156 136 133 128
18 48 67 76 60 56
19-65 1 287 1 325 1 338 1 309 1 337
19-60 1 018 1 035 1 065 1 079 1 089
>65 283 331 335 324 283
>60 579 630 600 545 534
Ogółem 4 416 4 574 4 475 4 216 4 062
0-18 1201 1186 1061 899 763
18-60 2 305 2 360 2 403 2 388 2 426
60> 862 961 935 869 817
25
Tabela 2. Struktura ludności wg wieku
Wykres 5. Struktura ludności w określonych kategoriach wiekowych
PowyŜsza tabela (graficzne – wykresy) zawiera dane liczbowe ludności wg
kategorii wiekowych w osób zameldowanych w danym roku na pobyt stały w gminie
Sabnie. W celu lepszej czytelności i zobrazowania zjawiska ograniczyłem się do
pokazania go w przekroju cyklicznym pięcioletnim. Tabela powstała na podstawie
corocznych wykazów pod nazwą: Statystyka mieszkańców wg wieku i płci.
W kategorii wiekowej 0-18 lat zauwaŜyć moŜna tendencję spadkową liczby
dzieci we wskazanych latach. Natomiast w kategorii wiekowej 18-60 obejmującej
grupę produkcyjną badanej populacji zauwaŜyć moŜna nieznaczny wzrost liczby osób.
W kategorii wiekowej powyŜej 60/65 roku Ŝycia osób w wieku poprodukcyjnym
występuje od 1995r. zauwaŜalny spadek.
26
Rok Ogół ludzi starszych Liczba mieszkańców
gminy Procent ludzi starszych w
społeczeństwie
1990 862 4 416 19,5 %
1995 961 4 574 21,0 %
2000 935 4 475 20,9 %
2005 869 4 216 20,6 %
2010 817 4 062 20,1 %
Tabela 3. Udział osób starszych w ogólnej liczbie populacji
Wykres 6. Procentowy wskaźnik udziału osób starszych w ogólnej liczbie populacji
Z analizy powyŜszych danych liczbowych i procentowych wynika, Ŝe w gminie
Sabnie liczba osób starszych w wieku poprodukcyjnym (kobiety powyŜej 60, a
27
męŜczyźni powyŜej 65 roku Ŝycia) w ogólnej liczbie populacji jest stała, z nieznaczną
tendencją spadkową rejestrowaną od 1995r..
Płeć Mężczyźni Kobiety
Wiek 1990 1995 2000 2005 2010 1990 1995 2000 2005 2010
>65 283 331 335 324 283
>60 579 630 600 545 534
Tabela 4. Wykaz osób starszych wg płci
Wykres 7. Relacja między liczbą kobiet a męŜczyzn
Z przedstawionych powyŜej zestawień liczbowych wynika, Ŝe zarówno liczba
kobieta jak i liczba męŜczyzn w poszczególnych latach utrzymuje się(z niewielkimi
wahnięciami) na tym samym poziomie. ZauwaŜalna jest natomiast róŜnica między
liczbą kobiet i męŜczyzn. Kobiety bowiem stanowią nieomal połowę liczby męŜczyzn.
Przy czym równieŜ ta róŜnica utrzymuje się na tym jednakowym poziomie (z
28
niewielkimi wahnięciami) w poszczególnych latach. Tak więc w kategorii wieku
poprodukcyjnym przewaŜają męŜczyźni.
Rok 1990 1995 2000 2005 2010
Mężczyźni 2 233 2 299 2 239 2 117 2 040
Kobiety 2 183 2 275 2 236 2 099 2 022
Ogółem 4 416 4 574 4 475 4 216 4 062
Tabela 5. Wykaz ludności wg płci
Wykres 8.Liczba populacji w poszczególnych latach z podziałem na męŜczyzn i kobiet
29
Z analizy danych liczbowych zawartych w tabeli i według powyŜszego
wykresu wynika, Ŝe liczba męŜczyzn a liczba kobiet w poszczególnych latach jest do
siebie zbliŜona. W 1990 roku męŜczyzn zameldowanych na terenie gminy Sabnie było
2233, a kobiet 2183. MęŜczyzn było więcej o 50. Natomiast w roku 2010 męŜczyzn
było 2040 a kobiet 2022. MęŜczyzn było więcej o 18. Z tych zestawień wynika, Ŝe w
przeciągu 20 lat róŜnica pomiędzy liczbą męŜczyzn i kobiet znacznie się zmniejszyła.
Wykres obrazuje niemalŜe równomierny spadek liczby zarówno męŜczyzn jak i kobiet
w odniesieniu do kolejnych lat objętych badaniem.
3.2.3. Ruch naturalny ludności i migracja (dynamika)
Lata 2002 2004 2006 2008 2010
Urodzenia 41 40 45 47 38
Zgony 63 57 65 53 52
Wymeldowania 76 72 59 52 38
Tabela 6.Wykaz liczby urodzeń, zgonów i wymeldowań
30
Wykres 9.Dynamika urodzeń, zgonów i wymeldowań
Jak juŜ wcześniej nadmieniałem, otrzymane dane statystyczne z urzędu gminy
w Sabniach, odnoszące się do urodzeń, zgonów i wymeldowań, ograniczają się do ram
czasowych między 2002 a 2010 rokiem.
W celu większej czytelności obrazowanego problemu, przy opisie danych
dotyczących urodzeń, zgonów i wymeldowań zastosowałem dwuletnie przedziały
czasowe.
Z analizy danych liczbowych zawartych w powyŜszej tabeli i wykresie wynika,
Ŝe urodzenia kształtowały się w badanym okresie w sposób dynamiczny w postaci
spadków i wzrostów. Podobnie przedstawia się sytuacja ze zgonami. ChociaŜ w tym
przypadku poza rokiem 2006 ma tendencję malejącą. Jedynie dynamika wymeldowań
w znacznym, zauwaŜalnym stopniu posiada tendencję malejącą.
W odniesieniu do 2002r. wszystkie trzy czynniki: urodzenia, zgony i
wymeldowania w 2010r. wykazują tendencję malejącą.
31
Porównując liczby urodzeń w stosunku do liczby zgonów wskazać naleŜy na
pewną prawidłowość polegającą na tym, Ŝe liczba urodzeń zawsze jest mniejsza od
liczby zgonów i to w stopniu znacznym. I tak w roku 2002 urodzeń było 41 a zgonów
63, tj. o 22 mniej urodziło się dzieci w stosunku do osób zmarłych. Natomiast w 2010
roku urodzeń było 38 a zgonów 52, tj. o 14 dzieci urodziło się mniej w stosunku do
osób zmarłych.
W zakresie wymeldowań, porównując graniczne daty zestawień statystycznych,
zauwaŜalna jest tendencja spadkowa, przy czym w 2002r. wymeldowało się 76 osób a
w 2010r. juŜ tylko t38.
W tym miejscu naleŜy podkreślić, Ŝe wymeldowania to istotny wyznacznik
migracji. Innych danych liczbowych, pomocnych w określeniu problemu migracji,
zarówno w zakresie napływu jak i odpływu ludności w gminie nie otrzymałem.
Kształtowanie się dynamiki przyrostu naturalnego - przy czym przyrost
naturalny stanowi róŜnicę między liczba urodzeń Ŝywych i zgonów w danym okresie –
na terenie gminy Sabnie przedstawia poniŜsza tabela i jej graficzny obraz.
Rok Urodzenia Zgony Dynamika przyrostu
naturalnego
2002 41 63 -22
2003 28 60 -32
2004 40 57 -17
2005 28 62 -34
2006 45 65 -20
2007 34 47 -13
2008 47 53 -6
2009 42 54 -12
2010 38 52 -14
Tabela 7.Zestawienie liczbowe dynamiki przyrostu naturalnego
32
Wykres 10.Dynamika przyrostu naturalnego
Z analizy danych statystycznych jednoznacznie wynika, Ŝe na terenie gminy
Sabnie, w badanym okresie dynamika przyrostu naturalnego ludności jest ujemna.
W celu większego zobrazowania problemu związanego z przyrostem
naturalnym, poniŜej przedstawiłem wykaz tabelaryczny i graficzny współczynnika
przyrostu naturalnego w kolejnych latach od 2002 do 2010.
ROK URODZENIA ZGONY LUDNOŚĆ OGÓŁEM WSPÓŁCZYNNIK
PRZYROSTU NATURALNEGO
2002 41 63 4 389 -0,50%
2003 28 60 4 329 -0,74%
2004 40 57 4 273 -0,40%
2005 28 62 4 216 -0,80%
2006 45 65 4 177 -0,48%
2007 34 47 4 136 -0,31%
2008 47 53 4 122 -0,15%
2009 42 54 4 080 -0,29%
2010 38 52 4 062 -0,34%
33
Tabela 8.współczynnik przyrostu naturalnego
Wykres 11.Dynamika współczynnika przyrostu naturalnego
3.3.Wnioski z analizy materiału statystycznego
W celu uzyskania odpowiedzi na pytania postawione we wstępie pracy
przeprowadziłem badania polegające na analizie statystycznej uzyskanego materiału
źródłowego. Opisując przeprowadzone badania oparłem się na załoŜeniach
metodologicznych, które nakreśliłem w części teoretycznej pracy.
Dokonałem wyboru tylko tych, które uznałem za niezbędne dla celów mojej
pracy, czynników kształtujących zjawisko demografii, a mianowicie:
- stan i zmiany ilościowe ludności gminy,
- struktura ludności: wiek i płeć,
- dynamika ludności (ruch naturalny): urodzenia i zgony,
- ruch wędrówkowy (migracja).
34
Przeprowadzona analiza statystyczna w podanym wyŜej zakresie pozwoliła mi
na wysunięcie stosownych wniosków w wymienionych obszarach badawczych.
Analiza stanu i zmiany liczby ludności wykazała, Ŝe w ostatnich dwudziestu
latach ogólna liczba populacji gminy Sabnie zmniejszyła się o 345 osób. Poza
czterema wsiami wszędzie odnotowano spadek liczby zameldowanej tam ludności.
Jest to znaczący sygnał wskazujący na fakt wyludniania się wsi.
Analiza struktury ludności wykazała tendencję spadkową liczby dzieci., co jest
zjawiskiem niekorzystnym dla gminy. Natomiast w kategorii wiekowej 18-60 lat
obejmującej tzw. wiek produkcyjny, zarysował się nieznaczny wzrost liczby osób w
przeciągu omawianych dwudziestu latach. Sugerować to moŜe, Ŝe gmina posiada
pewien kapitał ludzki najbardziej produktywny, który powinien zostać zawaŜony przez
władze gminy oraz ewentualnych miejscowych przedsiębiorców i właściwie
zagospodarowany na rodzimym terenie. RównieŜ zjawiskiem korzystnym jest fakt, Ŝe
liczba ludności zaliczana do wieku poprodukcyjnego od 1995 roku wykazuje
tendencję spadkową. Nasuwa się wniosek przeczący powszechnie głoszonemu
poglądowi o starzeniu się populacji gminy Sabnie.
Analiza ruchu naturalnego ludności i migracji gminy Sabnie w okresie od 2002
do 2010 roku wykazała, Ŝe urodzenia, zgony i wymeldowania wykazują tendencję
malejącą. O ile w odniesieniu do zgonów i wymeldowań jest to zjawisko oczekiwane,
o tyle w przypadku urodzin – niepoŜądane.
Niekorzystne jest zjawisko ujemnego przyrostu naturalnego czyli mniejszej
liczby urodzeń w stosunku do liczby zgonów. Liczba zgonów znacznie przewyŜsza
urodzenia. Taki stan rzeczy moŜe wskazywać na fakt wymierania ludności gminy
Sabnie.
Do tej niekorzystnej tendencji dochodzi stosunkowo wysoki wskaźnik liczby
wymeldowań z pobytu stałego, który jest istotnym czynnikiem migracji ludzi z terenu
gminy Sabnie. Jedynie pozytywne jest to, Ŝe liczba wymeldowań systematycznie
maleje.
35
W trakcie zbierania materiałów do badań napotkałem obiektywne trudności w
uzyskaniu danych, które pozwoliłyby dogłębnie zanalizować zjawisko migracji
zachodzącej na terenie gminy Sabnie. Migracja w szerokim pojęciu jest zjawiskiem
bardzo złoŜonym i wielowymiarowym. Wymaga badania róŜnorodnych aspektów
Ŝycia ludzkiego w wymiarze historycznym, społecznym, ekonomicznym i
politycznym. Tego typu uwarunkowania w znacznym stopniu wykraczają poza zakres
mojej pracy badawczej.
3.4.Opinia eksperta
W celu uzyskania kompetentnej opinii eksperta wytypowałem Pana mgr Ireneusza
Piotra Wyszyńskiego, który jest drugą kadencję wójtem gminy Sabnie. Zarówno z
racji pełnionej funkcji jak teŜ zwaŜywszy na fakt, iŜ jest on rodowitym mieszkańcem
tej gminy, uznałem, Ŝe zna doskonale nie tylko problemy demograficzne ale takŜe
związane z nimi problemy społeczne i ekonomiczne tutejszej ludności oraz posiada
stosowną wiedzę w tym zakresie i zamierzenia niezbędne do ich rozwiązania.
Opinię eksperta uzyskałem poprzez osobiste przeprowadzenie wywiadu z
Wójtem Gminy Sabnie – Ireneuszem Piotrem Wyszyńskim .
Treść wywiadu:
Co uwaŜa Pan za największe problemy naszej gminy?
-Największym problemem naszej gminy jest duŜy spadek ludności, zauwaŜalny najbardziej w okresie ostatnich 10 lat. Bezpośrednimi przyczynami takiego stanu są migracja społeczeństwa , szczególnie młodych ludzi, do aglomeracji miejskich, mniejsza liczba urodzeń dzieci. Kolejnym problemem, tym razem z ekonomicznego punktu widzenia jest coraz większa liczba zadań samorządu gminnego za którymi nie zawsze idą środki finansowe i odpowiednie przepisy prawne.
-Jakie kierunki rozwoju widzi Pan dla naszej gminy, jak wpłynie to na rozwój tego terenu?
-Turystyka w szerokim tego słowa znaczeniu. Wykorzystanie zbiornika Niewiadoma w celach rekreacyjnych (sporty wodne), wykorzystanie energii – turbina wodna. Stworzenie dobrych warunków dla przedsiębiorców nowopowstałych firm, ulgi w
36
podatku itp. Organizowanie imprez cyklicznych w róŜnych formach dających moŜliwość zaprezentowania się miejscowym firmom oraz przyciągnięcie tym sposobem potencjalnych inwestorów. Mam tu na myśli takie imprezy jak Lato w Sabniach, koncerty, festiwale, targi itp. Przy okazji zbiornika moŜe powstać taka działalność jak mała gastronomia, usługi, handel, agroturystyka, sklepy itp.
-Czy plan rozwoju gminy zahamuje zjawiska takie jak bezrobocie, migracja, moŜe teŜ podniesie wskaźnik demografii?
-Plan rozwoju gminy moŜe zahamować pewne zjawiska, ale - patrząc realnie - części zjawisk, które juŜ nastąpiły nie będzie moŜna przywrócić do stanu poprzedniego – na przykład demografia. Z perspektywy czasu widać, Ŝe na pewnego rodzaju zmiany potrzeba kilku lat, a na efekty w innych aspektach nawet kilkunastu czy kilkudziesięciu lat.
-Czy są jakieś działania, które podejmuje Urząd Gminy i Rada Gminy, aby zapobiec migracjom?
-Działania, które są podejmowane przez Urząd Gminy mają za zadanie ograniczanie migracji. Podejmujemy róŜne działania w celu zminimalizowania odpływu mieszkańców z naszej gminy. Jest to zagadnienie bardzo specyficzne i złoŜone. ZaleŜy od wielu czynników. Do naszych działań moŜemy zaliczyć programy realizowane w ramach Europejskiego Funduszu Spójności.
-Co naleŜałoby zrobić według Pana, aby nasza gmina nie była postrzegana jako wymierająca, nie rozwijająca się?
-Myślę, Ŝe gmina nasza nie jest postrzegana jako wymierające, a jeŜeli juŜ to wszystkie gminy wiejskie mają ten sam problem. MoŜemy się róŜnić, jeŜeli mówimy o rozwijaniu się, ale jestem przekonany, Ŝe zmieni się to na plus. Wymaga to długofalowej, pozytywnej i ukierunkowanej polityki rozwoju gminy oraz stabilności w podejmowaniu decyzji. Jeszcze, co waŜne, trafnego przewidywania.
-Czy widzi Pan jakieś niebezpieczeństwa, zagroŜenia dla naszej gminy?
-ZagroŜeniem są chociaŜby zadania, które otrzymujemy „z góry” o czym wcześniej wspomniałem. ZagroŜeniem czy nazwijmy to problemem ze społecznego punktu widzenia jest w tym momencie słuŜba zdrowia przy coraz bardziej starzejącym się społeczeństwie. Niebezpieczeństwa komunikacyjne – 5 zwartych miejscowości przy drodze krajowej „63”[Kurowice, Zembrów, Sabnie, Suchodół, Kupientyn – przyp. autora].
37
-Dlaczego pozostał Pan w gminie pomimo ukończonych studiów itp.?
-Jest wielu młodych ludzi, którzy po ukończeniu wyŜszej szkoły zdecydowali się zostać w gminie i nie przeprowadzać się do miasta. Jest jeszcze wiele do zrobienia, zarówno w naszych wioskach i jak i miastach. Jestem z tych osób, które podejmują to wyzwanie na wsi.
Przeprowadzony wywiad w znacznym stopniu potwierdza uzyskane przeze mnie wnioski z przeprowadzonych badań demografii gminy Sabnie.
38
4. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA PROBLEMU
- PROGNOZA POZYTYWNA - jedyną szansą na wzrost liczby ludności oraz
zatrzymanie ludzi młodych jest perspektywa związana z budową "Zbiornika
retencyjnego" na terenie gminy miedzy Kupientynem, a Niewiadomą.
Pomysł utworzenia zbiornika retencyjnego Niewiadoma zrodził się w połowie
lat 90-tych. Głównym celem realizacji zadania jest retencja wód na terenie Gminy
Sabnie, a takŜe ochrona środowiska naturalnego. Zbiornik podniesie równieŜ
atrakcyjność turystyczną okolicy. Realizację projektu zaplanowano na 2 etapy. Etap
pierwszy to budowa zbiornika wstępnego pełniącego rolę zabezpieczenia zbiornika
głównego przed zanieczyszczeniami. Zbiornik wstępny w miejscowości Kupientyn-
Kolonia zrealizowano w latach 2002-2004. Obecnie realizowany jest drugi etap
projektu – budowa zbiornika głównego „Niewiadoma” na terenie czterech wsi:
Nieciecz Włościańska, Niewiadoma, Kupientyn-Kolonia i Kupientyn.
Projekt „Budowa zbiornik retencyjny Niewiadoma, obiekt Zbiornik główny
Niewiadoma” jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Priorytetu IV „Środowisko, zapobieganie zagroŜeniom i
energetyka”, Działania 4.4 „Ochrona przyrody, zagroŜenia, systemy monitoringu”
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007/2013.
Planowany okres realizacji projektu: 01.06.2009 – 30.06.2013r.
Rozległy obszar zbiornika w przyszłości stworzyć powinien miejsca pracy
związane z utrzymaniem takiego obiektu oraz pozwolić na utworzenie bazy
turystycznej w okolicznych miejscowościach mając na uwadze, iŜ w najbliŜszej
okolicy brak jest takich obiektów. Dla gospodarstw o niskich dochodach, a zasobie
siły roboczej pozwoli na zakładanie gospodarstw agroturystycznych. Rozwój gminy w
tym kierunku powinien zmobilizować jej mieszkańców do podnoszenia kwalifikacji,
tak aby związane one były ze wskazaną wcześniej perspektywą. waŜne wyzwanie stoi
równieŜ przed szkołami z terenu gminy, jak i szkołami średnimi z terenu powiatu.
NaleŜy utworzyć w szkołach np. Szkolne Koła Kariery prezentując zawody
39
przyszłości w odniesieniu do lokalnych potrzeb. Pozwoli to na pozostanie części
młodzieŜy na terenie gminy ze względu na zwiększający się rynek pracy, moŜliwości
własnego rozwoju oraz współtworzenie "małej ojczyzny". Pozostanie części młodych
ludzi w gminie spowodować powinno dodatni przyrost naturalny dający lepszy
wskaźnik co do średniej wieku w gminie. Rozwój infrastruktury turystycznej umoŜliwi
mieszkańcom gminy dostęp do imprez kulturalnych, poszerzy ofertę kulturalną, jak
równieŜ pozwoli na prezentację własnych osiągnięć, talentów. Zakładanie firm
spowoduje wzrost dochodów gminy wynikających z płaconych podatków. Rozwój
gminy w kierunku turystyki stworzy równieŜ moŜliwości dla szkół, aby w czasie
wolnym od zajęć szkolnych organizować wypoczynek dzieci z terenu gminy jak i
tworzyć ofertę wypoczynku w celach zarobkowych wykorzystując własną bazę
lokalową jak i walory geograficzno- historyczne gminy.
PROGNOZA NEGATYWNA- tak duŜa inwestycja jest zagroŜona nieterminowością
wykonania, długie procedury w funduszach Unijnych mogą przesunąć przewidywany
czas uŜytkowania. MoŜe to spowodować zniechęcenie społeczności w związku z
niepewnością, oczekiwaniem. Brak motywacji do podnoszenia kwalifikacji. Barierę
utrudniającą działanie mieszkańców gminy mogą stanowić równieŜ względy
finansowe, brak środków uniemoŜliwi lub przedłuŜy w czasie załoŜenie własnej
działalności lub organizację gospodarstwa agroturystycznego. Budowa zbiornika ma
tyle samo przeciwników, co zwolenników. Tworzenie lokalnej "propagandy" - anty -
powoduje dezintegrację społeczności lokalnej. Wskazana sytuacja zwiększy ilość
ludności napływowej - czasowo (zwiększy to anonimowość wśród ludności), wobec
czego moŜe nastąpić wzrost przestępczości o róŜnym charakterze. Bezpieczeństwo
mieszkańców moŜe być zagroŜone.
Instytucje które powinny być zainteresowane wynikami badania: Wójt gminy,
Rada Gminy, dyrektorzy szkół z terenu gminy, GOPS, Policji, Stowarzyszenie na
Rzecz Rozwoju Gminy Sabnie. Zostaną one powiadomione o tym badaniu.
40
Bibliografia
1. „Encyklopedia Gazety Wyborczej”; tomy 4, 10, 14; Wydawnictwo Naukowe
PWN
2. A. Furdal i W. Wysoczański (red.) „ Migracje: dzieje, typologia, definicje”,
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006
3. B. Iwaniuk „Praca magisterska – dzieje Szkoły Podstawowej w Sabniach w
latach 1945-1999”, Siedlce 2000
4. Z. Kawczyńska-Butrym „Migracje-wybrane zagadnienia”, Wydawnictwo
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009
5. M. Okólski „Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym
zarysie”, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004
6. K. Olechnicki, P. Załęcki „Słownik Socjologiczny”; Wyd. II, Wydawnictwo
Graffiti BC, Toruń 1998
7. Wydruki statystyczne mieszkańców gminy Sabnie w latach 1990-2010, Urząd
Gminy w Sabniach
8. Urząd Statystyczny w Warszawie „Ludność, ruch naturalny i migracje w
województwie mazowieckim w 2000 r.”, Warszawa 2001
Internet:
www.sabnie.pl
www.wikipedia.pl