Medicinski fakultet

Banja Luka

SEMINARSKI RAD

TEMA: Živci glave i vrata(n.craniales) I-VI i regio infratemporalis

Datum: 12.06.2012 Biljana Knežević

Br. Index-a 6694/2011

SadržajUvod.....................................................................................................................................3

Moždani ili lobanjski živci...................................................................................................4

Mirisni živci n. Olfactorii.....................................................................................................4

Vidni ili optički živac (n. Opticus).......................................................................................5

Živac pokretač oka (n. Oculomotorius)................................................................................5

Trohlearni živac (nervus trochnealis)...................................................................................6

Oftalmički živac (n.ophthalamicus).....................................................................................7

Cilijarni ganglion(ganglione ciliare)...................................................................................7

Gornjovilični živac(N. Maxillaris).......................................................................................8

Bočne i završne grane...........................................................................................................9

Donjovilični živac(n.mandibularis)....................................................................................11

Živac odvodilac(n. Abduens).............................................................................................12

Podslepoočni ili infratemporalni predio (regio infratemporalis)........................................13

Literatura............................................................................................................................14

2

Uvod

Živci glave i vrata pripadju perifernom nervnom sistemu ( systema nervosum periphericum) i autonomnom nervnom sistemu (systema nervosum autonomicum). Dijelovi centralnog nervnog sistema (systema nervosum centrale), smješteni u glavi i vratu tj. čitav mozak i vratni dio kičmene moždine, biće izostavljeni u ovom poglavlju, jer se opisuju posebno.

Od perifernog nervnog sistema u oživčavanju glave i vrata učestvuju moždani, ili lobanjski živci i vratni živci, koji izlaze iz vratnog dijela kičmene moždine. Prema tome u ovom poglavlju biće opisani:

1) moždani ili lobanjski živci;

2) vratni živci;

3) autonomni nervni sistem glave i vrata.

3

Moždani ili lobanjski živci

Lobanjski živci izlaze iz mozga tj. moždnog stabla (truncus cerebri), i to preko njegove prednje ili bočne strane, osim trohlearnog živca (n. Trochlearis) koji jedini napušta mozak (tj. mezencephalon) preko njegove zadnje strane. Moždani živci napuštaju moždansku duplju preko posebnih koštanih otvora, kanala ili pukotina. Lobanjskih živaca ima 12. Pari, a broje se rednim brojevima od napred ka nazad:

Mirisni živci (nn. Olfactorii.-I); Vidni ili optički živac (n. Opticus-II); Živac poretač oka (n. Oculomotorius-III); trohlearni živac (n. Torchlearis-IV); trograni ili trigemialni živac (n. Trigeminus-V); živac odvodilac (n.Abducens-VI); živac lica ili facijalni živac (n.facialis-VII) ; termnopužni živac (n.vestibulocochlearis-VIII) ; jezično ždrelni ili glosofarngealni živac (n.glosofaringealis-IX); živac lutalac(n.vagus-X); pomoćni živac(n.accessorius-XI); i podjezični živac ili hipoglosni živac(n.hypoglussus-XII).

U funkcionalnom pogledu moždani živci su : motorni, miješoviti, (motorni i senzitvni) i čulni. Izvijesni moždano živci sadrže parasimpatička vlakna. Motorni lobanjski živci su: n. Oculomotorius III, trochlearis IV, n. Abuucens VI, n. Accessorius XI, i hypoglosus XII.

Vlakna motornih moždanih živaca imaju svoj stavrni početak u odgovarajućim motornim jedrima u moždanom stablu, a zatim odlaze prema periferiji , u poprečnoprugaste mišiće, koje inervišu i u kojima se nalazi njihov stvarni završetak. Motorni živci su eferentni živci, koji sprovode nadražaj u nishodnom , centrifuganom pravcu. Vlakna ovih živaca su predstvavljena dugim askonskim produžetcima, ili neuritima nervnih ćelija smještenih u motrnim moždanim jedrina. Kortikonuklearni motortni put (tratus cortilkonclearis) spaja moždanu koru sa ovim jedrima.

Mirisni živci n. Olfactorii

Mirisni živci siu čulni, senzorni živci koje čini grupa mnogobrojnih tankih nervin snopića, bez mijelinskog omotača. U svaoj polovini nosne duplje ima ih okok 20-30. Oni stvrno počinju bipolarnih ćelija olfaktornog predijela(regio olfactoria) sluzokože nosne duplje, koji odgovara krou nosne duplje, gornjoj nosnoj školjci i gornjem dijelu nosne pregrade (septum nassi).Mirisni živci koje čine aksoni pomenutih ćelija pružaju se naviše i, pošto prođu kroz koštane otvore na rešetkastom listu (lamina cribrosa) sitaste kosti, zadržavaju

4

se na donjoj strani tzv. mirisne glavice (bublus olfactorius). Mirisna glavica pripada mirisnom mozgu (rhinencefalon), a leži na gornjoj strani laminae cribrsae.

Vidni ili optički živac (n. Opticus)

Vidni živac je takođe čulni živac koji predstavlja dio moždanog optičkog puta. Optički živac grade, ustvari, akosoni ganglijskih ćeija koje obrazuju jedan od sojeva u mrežnjači oka( stratum ganglionare nervus optici).

Put i odnosi

Vidni živac se pruža od zadnjeg dijela očne jabučice koso unazad i malo unutra do optiče raskrsnice( chiasma opticum). Živac polazi od takozvane papile, ili koluta optičkog živca (papila s. discus n. Optici) na mrežnjači, a zatim probija sudovnjaču i beonjaču oka i ulazi u očnu duplju. U očnoj duplji on se pruža od očne jabučice vijeugavo unazad, kroz masno tkivo orbite. U praktičnom pogledu naročito je važan prostor između paučinaste sudovne moždanice, koji , u stavri predstavlja prednji produžetak subarahoidalnog prostora ( cavum subarachniodale) lobanjske duplje. Ovaj prostor je ispunjen cerebro-spinalnom tečnošću (liquor cerebrospinalis).

Živac pokretač oka (n. Oculomotorius)

Živac pokterač oka je motorni živac koji inerviše sve poprečno prugste mišiće očne duplje osim m. oblquues superior i m. rectus latetralis. Ovaj živac sadrži i parasimpatička vlakna koja služe za inervaciju dva glatka mišića, smeštena u očnoj jabučici.

Put i odnosuokulomotrni živac polazi od svojih motornih jedara (nucl. N.oculomotorii et nucl. Oculomotorius accessorius) u srednjem mozgu (mezencefalonu). U zadnjoj lobanjskoj jami nervous oculomotorius se provlači između a. Cerebri posterior koja je iznad živca, i a. Superor cerebelli koja leži ispod živca.

Završne grane već pri svom polasku kroz gonju orbitalnu pokutoni n. Oculomotorius daje svije završne grane, gornju i donju. Gornja grana r. Superior inerviše m. rectus superior i m. levator palpalpebrae superioris. Donja grana (r inferior) , jačeg kalibra od prethodne oživčava m. recus medialis, m. recus inferior i m. obliqus inferior.

5

6

Trohlearni živac (nervus trochnealis)

Trohlearni živac je isključivo motorni živac, koji inerviše gonji kosi mišić (m. obliquus superior), pokretač očne jabučice. N, trochlearis iako najtanji moždani živac, ima najduži put kroz lobanjsku duplju.

Put i odnositrohlearni živac koji počinje od svog jedra (nucl. N. Trochlearis) je jedini lobanjski živac koji izlazi na zadnjoj strni mozga, neposredno iznad donjih kvržica (colliculus inferior) srednjeg mozga. Po izlasku iz kavernoznog sinusa, živac prolazi kroz donju orbitalnu pukotinu i ulazi u očnu duplju, gdje se završava u zadnjem kraju m. obliiquus superiora podjeljen na 2-3 grančice.

Trograni ili trigeminalni živac(n. Trigeminus)

Trigeminalini živac je mješovit i najveći po kalibru lobanjski živac. Motorini dio trigeminusa inerviše sva četiri mastikatorna mišića, kao i iz njih izvedene mišiće, tj. prednji trbuh digastrikusa, m. mylohyoideus, m. tensor veli palatini i m. tensor tympani. Osim toga, opjedinim granama trigeminsa priključuju se kasnije i izvjesna simpatičja i parasimpatička vlakna( porijeklom iz VII i IX lobanjskog živca) i preko ovih grana dospijeva do organa koje inervišu.

Početak trigeminalni živac izlazi iz mozga na granici između prednje i odgovarajuće bočne (desne i lijeve) strane mosta (pons), i to pomoću dva korijena 1) motornog korijena (radix motoria) i 2) senzitivnog korijen (radix sensoria), koji je znatno većeg kalibra. Trigeminalna duplja (cavum trigeminali- meckeli) fibrozna je loža , koju obrazuju duplikature tvrde moždane opne. Konkavna ivica gangliona, okrenuta unazad i gore prima cijeli senzitivni korijen trigeminusa.

7

Oftalmički živac (n.ophthalamicus)

Oftalmički živac je najviša i najmedijalnija grana trigeminusa, koja je isključivo senzitivna. On inerviše: kožu čela i gornjeg očnog kapka, sluzokožu gornjeg i prednjeg dijela nosne duplje, vežnjaču( tunica conjuctiva) fibroznu i sudovnu opnu očne jabučice i izvene dijelove tvrde moždanice. Ovaj živac prima u toku puta i simpatička vlakna, koja odlaze u vegetativni cijilanrni ganglion, pridodat oftalimiksu. Izvijesni autori opisuju ovaj ganglion uz nervus oculomotorius.

Put i odnosOftalmički živac izlazi iz konveksne prednje-donje ivice Gaserovog gangliona pa se pruža u naprijed i nešto naviše kroz spoljašnji duralni zid kavenoznog sinusa.Pri prolazu kroz gornju orbitalnu ili nešto iza nje n. Ophthalamicus daje i svoje tri završne grane: suzni čeoni i nazacilijarni živac.Neposredno iza suzne žlijezde n. Lacrimalis daje svoju spojničnu granu sa jabučnim živcem( ranus commucans cum n. Zygomatico) koja ga spaja sa ovim živcom. Preko ove anastomoze dospijevaju u slizni živac parasimpatička vlakna facijalnog živca za inervaciju suzne žlijezde ( v.Pterigopalatinski ganglion).Pruža se dirktno unaprijed , neposredno ispod krova orbite, a iznad m. levatora palpeabrae superiors.Nazocilijani živac unutrašnja je završna grana, koja se pruža koso ka unaprijed i unutra, prelazi preko gornje strane optičkog živca i dospjeva do prednjeg etmoidnog otvora (foramen ethmoideale anterius), gdje se dijeli u dvije završne grane.

Cilijarni ganglion(ganglione ciliare)

Cilijarni ganglion, koji pripada autonomnom nervnom sistemu, pridodat je oftalmičkom živcu. Ganglion je u obliku male, četvrtaste, sivkaste poloče, koja leži u očnoj duplji, na spoljašnjoj strani optičkog živca. Kao i svi vegetativni ganglioni, ganglion cilarne ima: dovodna, ili pregangliska vlakna( senzitivni, parasimpatički i simpatički) i odvodna, ili postgangliska vlakna.

Dovodna, ili pregangliska vlakna ovog gangliona jesu: 1) spojnična grana sa ciliarnim ganglionom(r. Communicans cum ganglione ciliari), koja se odvajaju od nazocilijalnog živca, a dovodi ganglionu senzitiva i djelomično simpatička vlakna, porijeklom iz simpatičkog plexusa caroticus internus i njegove anastomoze a oftalamičnim živcem.

8

2) okulomotorni korijen (radix oculomotoria) , koji donosi ganglionu parasimpatička vlakna iz okulomotornog živca koji se u njemu prekidaju. 3) simpatička grana za cilijarni ganglion (ramus sympathicus ad ganglione ciliare), koji se izdvajaju iz unotrašnjeg karotidnog spleta(plexus caroticus internus) i, pošto prođe krozgornju orbitalnu pukotinu, ulazi u ganglion dovodeći mu simpatička vlakna a koja se u njemu ne prekidaju.

Odvodna, ili postgangliska vlakna cilijarnog gangliona su kratki cilijarni živci (n. Ciliaris breves). Ovi živci, kojih ima 5-6, pružaju se i, grupisani oko optičkog živca, probijaju zadnji dio beonjače, ulazeći u očnu jabučicu, kojoj donose senzitivna i vegetativna vlakna. Oni oživčavaju fibroznu i sudovnu opnu očne jabučice. Parasimpatička vlakna gangliona( porijeklom iz n. Oculomotoriusa) inerviše m. ciliaris i m. sphintcter pupillae, a simpatička vlakna- m. dilatator pupillae.

Gornjovilični živac(N. Maxillaris)

Gornjovilični živac je isključivo senzitivan, ali se njegovim bočnim granama priključuju i izvjesna vegetativna vlakna koja idu preko pterigoplatinskog gangliona. Maksilarni živac inerviše:kožu prednjeg djela lica, sluzokožu zadnjeg i prednjeg djela nosne duplje, sluzokožu gornje usne, tvrdog i mekog nepca, zube i desni gornje vilice i srednjeg i tvrdog djela moždane opne. Preko pterigoplatinskog gangliona, koji mu je pridodat, n. Maxillaris reguliše rad suzne, nosnih i nepčanih žlijezda.

Put i odnosigornjovilični živac polazi od srednjeg dijela prednje-donje ivice gasserovog gangliona i pruža se unapred kroz bočni duralni zid kavernoznog sinusa, ispod i upolje od oftalmičkog živca. Maxillarni živac napušta, zatim, srednju lobanjsku jamu pošto prođe korz foramen rotundum i ulazi u gornji dio pterigoplateinske jame (fossa pterigoplatina). O ovoj jami živac daje najveći dio svojih bočnih grana, a zatim, pružajući se koso upolje, i unaprijed, napušta ovu jamu, preko fissurae pteriygomaxillaris, i ulazi u intratemporalnu jamu. U infratemporalnoj jamu živac je prislonjen uz gornji dio tubera maxillae.

On savija ka unutra i dospijeva do fissurae orbitalis inferior pa pošto prođe kroz ovu pukotinu, ulazi u orbitu kao infraorbitalni živac (n. Infraorbitalis). Ovaj posljednji živac predstavlja završnu granu n. Maxillarisa.

9

Bočne i završne grane

Maxilarni živac pri prolazu kroz srednju lobanjsku jamu daje svoje manju bočnu moždaničnu granu ( r.meningues), koja inerviše srednji dio tvde moždane opne. Najveći dio svojih bočnig grana živac daje u pterigopaletinskoj jami. Jabučni živac( n.zygomaticus) odvaja se od maksilarisa u petrigoplateinskoj jami, pa se pruža unarpijed i upolje, prožazi kroz gornji dio fissurae pterigomaxillaris i ulazi u infratemporalnu jamu. On ubrzo zatim prolazi korz donju orbitalnu pukotinu i ulazi učnu duplju. Živac se zatim pruža unaprijed, preko donjeg dijela spoljašnjeg zida orbite u ulazi u koštani jabučni kanal. Pterigopalatinski živci (nn pteringopalatinii), kojih najčešće ima 2-3, odvajaju se od maksularisa upterigopalatinskoj jami. Ovi kratki živci pružaju se naniže i unutra, prema pterigopalatinskom ganglionu. Prislonjeni uz srednju stranu gangliona, pteringopalatinski živci daju gagnlionu 2-3 grančice (dovodne senzitivne grane pteringopalatinskog gagnliona). Međutim, oni primaju iz ovog gangiona 1-2 grančice (odvodne grane pterigopalatinskog gangliona) koje preko pterigopalatinskih živaca odlaze u njegove završne grane kao i u n. Zigomatius (v.petrigopalamitski gagnlion).

Pterigopalatinski živci daju veći broj grana od kojih su najvažnije : 1. Grane za nosnu duplju i 2. Grane za tvrdo i meko nepce.

Grane za tvrdo i meko nepce pterigopaltinskih živac odlaze naniže. Ima ih najčešće 3, i to : veliki nepčani živac i dva mala nepčana živca. Veliki nepčani živac (n. Palatinus major) silazi od pterigopalatinskog gangliona niz pterigopalatinsku jamu pa zatim ulazi u koštani kanalis palatinus major prateći istoimenu arteiju. Na zadnjem špoljašnjem uglu koštanog nepca on napušta svoj kanal, prošavši korz foramen platinum majus i zajedno sa arteriom prelazi na koštano nepce.

Mali nepčeni živci inervišu sluzokožu mekog nepca i nepčanih krajnika

Zadnji gornje zubne grane (rr. alveolares superiores posteriores) kojih najčešće ima dvije, odvajaju se od stabla maksilarisa u infratenpolarnoj jami. Ove grane se pružaju koso naniže i unaprijed, prolaze kroz foramina alveolaria na tuberu gornje vilie i ulazi u koštane alveolarne kanale (canales alveolaris), koji se nalaze u dobljini zadnjeg i prednjeg dijela maksilarnog sinusa.

Infraorbitalni živac (n.infraorbitalis), koji je najjača grana n.maxillarisa, predstavlja, ustvari, njegovu završnu granu. Pošto prođe kroz donju orbitalnu pukotinu, n.

10

Infraorbitalis se pruža koso unaprijed i unutra, preko poda očne duplje. Živac najšrije prolazi kroz sulcus infraorbitalis a zatim ponire, kao i ovaj zlijeb u cannalis intraorbitalis. Na prednjoj strani tijela maksile živac izlazi iz infraorbitalnog kanala foramen infraorbitali i odmah se dijeli u svoje mnogo brojne završne grane.

Opisane gornje zubne grane (tj. rr. alveloaris superiores posteriores i rr. alveloares superiores anteriores) spajaju se svojim završnim ograncima i obrazuju iznad korijenova gornjih zuba gornji zubni splet(plexus dentalis superior) koji je smješten u alveolarnom nastavku maksile.Iz spleta se izdvajaju: gornje zubne grane(rr. dentales superiores), za zube gornje vilice, grane za donje donje desni (rr. gingivales superiores), kao i grančica za zidove zubnih alveola, sluzokožu i koštane zidove maksilarnog sinusa.

Pterigoplatinski ganglion

Parapterionski ganglion je parasimpatički ganglion koji je pridodat maksilarnom živcu i smješten na zadnjem zidu pterigopalatinske jame. On je uglavljen u ljevkasto proširen u prednji otvor pteridoidnog kanala (canalis pterygoideus), a leži ispod i unutra stabla maksilarnog živca.

Dovodna ili preganglijarna vlakna pterigopalatinskog gangliona jesu: 1) pterigopalatinski živci koji mu donose senzitivna vlakna iz maksilarnog živca; 2) veliki petrozni živac (n.petrosis major), grana n.facialisa koji donosi ganglionu parasimpatička vlakna i koji se u njemu prekidaju; 3) duboki pterozni živac (n.petrosus profundus)koji se izdvaja iz unutrašnjeg karotidnog simpatičkog spleta(plexus caroticus internus) i dovodi ganglionu simpatička vlakna koja samo prolaze kroz ganglion.

Odvodna ili postganglijska vlakna pterigopalatinskog gangliona odlaze preko glatkih pterigoapalatinskih živaca (koji istovremeno sadrže i dovodna vlakna) u sledeće bočne grane maksilarnog živca: 1) zygomaticus a zatim preko r. Comunicans cum n. Zygomatico u suzni živac (n.lacrimalis), za inervaciju suzne žlijezde; 2) rr. nasales posteriores superiores laterales et mediales i rr. nasales posteriores inferiores lateralesza inervaciju žijezda smeštenih u sluzokoži nosne duplje; 3) palatinus major et palatini minores, za inervaciju pljuvačnih nepčanoh žlijezda (gl. Palainae) smeštenij u podsluzokožnom sloju tvrdog nepca.

11

Donjovilični živac(n.mandibularis)

Donjovilični živac je mješovita i najjača grana n. Trigeminusa. Njegov motorni dio oživčava sva četiri mastikatorna mišića kao iz njih izvedene mišiće(venter anterior digastičnog mišića, m. mylohyoideus, m. tensor tympany i m. tenosr veli palatini). Senzitivno dio živca inerviše 1) kožu donjeg dijela lica slijepoočnog predijela i spoljašnjeg usnog kanala; 2) sluzokožu obraza, donju usne, podjezičnog predijela i dvije trećine jezika; 3) donje zube i desni; 4) jedan dio tvrde moždane opne.

Osim toga mandibularni živci preko svojih anastomoza i gangliona, koji su mu pridodati, reguliše funkciju velikih pljuvačnih žlijezda (parotidne, submandibularne i sublingvalne) a prenosi u utiske čula ukusa iz pečurkastih papila jezika.

Put i odnosisenzitivni dio mandibularnog živca izlazi iz prednje donje ivice Gasserovog gangliona ispod i spolja maksilarnog živca. Mandibučarni živac pruža se zatim od svog početka koso unapred i upolje preko moždane strane (facies cerebralis) velikog krila sfenoidne kosti do ovalnog otvora (formanem ovale). U infratemporalnoj jami živac se pruža uspravno naniže, pozadi m. pteygoideus lateralisa, i poslije puta od okok 8-10 milimitara dijeli se u svoje dvije završne grane. Bočne i završne grane mandibularnog živca nastaju u infratemporalnoj jami. Neposredno ispod krova ove jame od živčanog stable se odvaja njegova jedina bočan moždanična grana (r. Meningeus) neznatnog kalibra, koja prolazi kroz foramen spinosum i ulazi u srednju lobanjsku jamu gdje oživčava tvrdu moždanicu.

Duboki slopoočni živci (nn.temporales profundi) kojih najčešće ima tri prednji srednji i zadnji nastaju iz prednje završne grane mandibularisa. Prednji duboki slijepoočni živac daje jednu kratku grančicu spoljašnji pterigoidni živac (pterigoideus lateralis) koji inerviše istoimeni mišić.

Obrazni živac (n.buccalis) jedini senzitivni živac prednje grane manibularisa, nastaje iz kratkog zajedničkog stablazajeno sa prednjim dubokim slijepoočnim živcem. N. Buccalis ide najprije horizontalno upolje ispod krova infratemporalne jame i provlači se ispod gornjeg i donjeg snopa n. Pterigoideusa lateralisa, živac zatim silazi koso ka unapred preko površinske strane m. buccinatora, gdje daje svoje mnogobrojne završne ogranke.

Maseterični živac (n.massetericus) koji oživčava istoimeni mišić (m. masseter) izlazi iz prednje završne grane n.mandibularisa, najčešće zajedničkim stablom sa zadnjim dubokim slijepoočnim živcem.

12

Unutrašnji pterigoidni živac (n.pterygoideus medialis) zajedno sa sledeća dva živca nastaje iz zadnje završne grane n. Mandibularisa preko jednog kratkog zajedničkog stabla. Ovaj živac se pruža naniže i ulazi u m. pterygoideus medialis , koji inerviše.

Živac zatezača bubne opne (n.tenosoris tymoani) zajedno sa prethodn adva živca nastaje iz spomenutog kratkog zajedničkog stabla. Živac se pruža naviše i unazad i ulazi u m. tensor tympani kome daje motorne grančice.

Ušno-sleoočni živac n.auriculo-temporalis) senzitivni je ogranak zadnje završne grane mandubilarisa, kome se kasnije priključuju i parasimpatička vlakna za inervaciju parotidnih žijezda. Aurikulotemporalni živac se se odvaja pomću dva kratna korijena , koji oko a. Meningae mediae obrazuju prstenastu zamku a zatim se spajaju spolja od arterije uz jedno živčano stablo.

Donji zubni živac (n.alveolais inferior) jedina je mješovita i najjača završna grana n. Mandibularisa. Svojim zantno manjim motornim dijelom (n. Mylohyoideus) on inerviše milohiloidni mišić i prdnji trbuh digasričnog mišića dok njegov senzitvni dio služi za inervaciju zuba i desni, donje vilice, donje usno u kože brade.

Približno oko sredine unutrašnje strane ramusa mandibulae n.alveolaris inferior zajedno sa istoimenom arteriom, prolazi korz foramen mandibulae i ulazi u koštani canalis mandibulae. Živac se pruža kroz ovaj kanal sve do blizu foramena mentale gdje se dijeli na svoje završne grane.

Jezični živac )n.lungualis) isključuvo je senzitivna grana n mandibularisa , koja inerviše sluzokožu podjezičnog predijela, prednje dvije trećine jezika i unutrašnju stranu desni donje vilice. U gornjem dijelu svoga puta u infratemporalnoj jami ovaj živac se anastomozuje sa bubnom vrpcom (chorda tympani) granom facijalnog živca. Jezičnom živcu je pridodat podvilični ganglion (ganglion submandibulare).

Živac odvodilac(n. Abduens)

Živac odvodilac ili abducens, isključivo je motorni živac koji inerviše spoljašnji pravi mišić m. rectus lateralis) oka. Ovaj mišić povlači jabučucu direktno upolje tj. odvodi oko, te otuda i dolazi i naziv živca. Abucens zajedno sa okulomotronim i trohlearnim živcem predstavlja gupu okulogirnih živaca koji inervišu mišiće pokretače očne jabučice.

13

Podslepoočni ili infratemporalni predio (regio infratemporalis)

Podslepoočni predeo je parni duboki bočni predio lica kojeg čine meki dijelovi sadržani u koštanoj infratemopralnoj i pterigopalatinskoj jami. Podslepoočni pregled je nepristupačan kliničkom pregledu, on se nalazi unutra od ramusa mandibulae, odnosno unutra od masenteričog predijela. U dubinu infratemporalni predio se pruža od bočnog zida ždijela i do zadnjeg dijela nosne duplje. Zidovi- infratemporalni predio je širok prostor nepravilnog oblika ograničen koštanim zidovima infrtemporalne i pterigopalatinske jame.

Donji zid infratemporalnog predjela koji na sleketu odgovara prostu između donjeg kraja ramusa mandibule i pterigoidnog nastavka, čini unutrašnja strana unutrašnjeg krilastog mišića (m. pterigoideus medialis). Mišić se gore pripaja u pterigidnoj jami (fossa pterigoidea), a dolje na donjem dijelu unutrašnje strane ramusa mandibule.

Zadnji zid inratemporalnog predjela, koji takođe nedostaje na skeletu, čini zadnja ivica m. pterigoideusa medialisa i zadnje unutrašnje strane m. pterigoideusa lateralisa. Ovaj poslednji mišić postavljen je tako horizontalno u gornjem dijelu infratemporalne jame, neposredno ispod njenog krova. Infratemporalni predio sadrži: 1) spoljašnji i unutrašnji kralsti mišić 2) krvne sudove 3) limfne sudove i 4) živce

Spoljašni i unutrašnje krilasti mišić (m. pterigoideus lateralis et medialis) ispunjavaju najveći dio podsljepoočnog predijela. M.pretigoideus lateralis leži ispod krova infratemporalne jame i pruža se skoro horizontalno, upolje u nazad od velikog krila i pterigoidnog nastavka do colluma mandibulae. M. pterigoideus medialis ukršta zadnje unutrašnju- stranu prethodnog mišića, pružajući se koso , unazad naniže i upolje.

Krvni sudovi infratemporalnog predijela su viličn arterija, vilične vene i pterigoidni splet. Vilična arteija (a. Maxillaris) koja predstavlja unutrašnju i jaču strane carotis extaenae ulazi u infretemporalni predio iz parotidne lože, prošavši iza columa manibulae. Iz spoljašnog dijela pterigoidnog spleta izdvajaju se dvije vilične vene, koje se pružaju upolje, a zatim spojene obično u jedno vensko stablo napuštaju infratemporalni iza columa mandibulae i ulaze u parotidnu ložu.

Limfni sudovi infratemporalnog predjela koji se probijajju kroz ćelijsko masno tkivo, ulivaju se u limfne žlijezde duž unutrašnje jugularne vene.

Živci infratempiralne regije su gornjovilični i donjovilični živac (. Maxilarris) i (n.mandibularis).

14

Literatura

Anatomija čovjeka/glava i vrat/ za studente medicine / 9. Dopunsko izdanje / savremena administracije Beograd 1997

Autori: Dr. Slavoljub V. Jovanović

Dr. Nadežda A. Jeličić

15