zespÓŁ pieczenia jamy ustnej bms burning mouth syndrome
DESCRIPTION
„nieprzemijające wrażenie pieczenia, palenia lub podobny ból jamy ustnej u pacjentów z niezmienioną klinicznie błoną śluzową „. ZESPÓŁ PIECZENIA JAMY USTNEJ BMS burning mouth syndrome. stomatodynia glossodynia glossalgia glossopyrosis orodynia oral dysaesthesia - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
ZESPÓŁ PIECZENIA JAMY USTNEJ BMS burning mouth syndrome
„nieprzemijające wrażenie pieczenia, palenia
lub podobny ból jamy ustnej u pacjentów z niezmienioną klinicznie
błoną śluzową „
stomatodyniaglossodynia glossalgia
glossopyrosisorodynia
oral dysaesthesia zespół piekących ust
1994International Associacion for the study of PainOdrębna jednostka nozologiczna:
ZESPÓŁ PIECZENIA JAMY USTNEJ
w s p ó ł w y s t ę p u j e: wrażenie suchości,
nadwrażliwość na pokarmy słone, kwaśne, gorzkie, utrzymujący się gorzki lub metaliczny posmak.
w 80-85% dotyczy kobiet pomiędzy 50 a 70 rokiem
życia,
k łuc iepalenie
pieczeniedrętwieniemrowienie
uczuc ie poparzeniaobrzęku błony ś luzowej
PACJENCI OPISUJĄ BÓL JAKO: męczący,
przeszkadzający, utrudniający normalne funkcjonowanie;
jego nasilenie jest porównywalne do silnego bólu zęba,
ale jego jakość jest inna
najczęściej ból określany jest jako umiarkowany
W 10 centymetrowej skali wzrokowo-analogowej (VAS) nasilenie bólu oceniano średnio na 5 do 8 cm
(gdzie O oznacza brak bólu, a wartość 10 to maksymalne nasilenie bólu).
języka (koniuszek i 2/3 przednie), błony śluzowej podniebienia twardego, warg,
błony śluzowej bezzębnego wyrostka zębodołowego i dziąsła,
błony śluzowej policzków, gardła, dna jamy ustnej.
Najczęściej objawy występują jednocześnie w kilku
miejscach i prawie zawsze obustronnie.
DOLEGLIWOŚCI DOTYCZĄ NAJCZĘŚCIEJ:
U NIEKTÓRYCH PACJENTÓW WSPÓŁWYSTĘPUJĄ BÓLE INNYCH OKOLIC:
głowy, stawów skroniowo-żuchwowych,
mięśni twarzy, szyi, barków.
Nie stwierdzono zależności pomiędzy usytuowaniem bólu, a przebiegiem choroby i odpowiedzią na leczenie.
WSPÓŁISTNIENJĄ:
zmęczenie obniżenie nastroju,
zaburzenia snu, spadek libido
dolegliwości mogą utrzymywać się
od kilku miesięcy do kilkunastu lat
niektórzy pacjenci łączą wystąpienie bólu
z zabiegami stomatologicznymi lub innymi chorobami
początek choroby jest zwykle spontaniczny, bez udziału zauważalnego czynnika
wyzwalającego
OBJAWY Początek spontaniczny, choć często kojarzy się z wykonanym
wcześniej zabiegiem stomatologicznym, niezależnie od sposobu postępowania lekarskiego
Najczęściej skargi dotyczą bólu języka (koniuszka, brzegów, brodawek liściastych)
Rzadziej: podniebienie twarde, wargi, dziąsła Najrzadziej: gardło, policzki, dno jamy ustnej
Dodatkowo: obrzęk języka i/lub warg, suchość, obecność ciała obcego
(subiektywne),Nadwrażliwość na pokarmy słone, kwaśne, gorzkie, tytoń, alkohol,Metaliczny posmak
TYP 3 - 10%dolegliwości pojawiają się okresowo,
zwykle o nietypowym umiejscowieniu
TYP 2 - 55%pieczenie obecne przy obudzeniu
utrzymuje się przez cały dzień na stałym poziomie
TYP I - 35%bez objawów przy obudzeniu,
dolegliwości nasilają się w miarę upływu dnia, z wieczorną ich maksymalizacją
TYPY BMS WG LAMEY I LEWIS:
w typie 1 i 2 objawy występują codziennie, bez remisji
istnieje ścisła korelacja między najczęściej występującym BMS typu 2, a czynnikami
psychogennymi
u pacjentów z BMS typu 3 istnieje duże prawdopodobieństwo wpływu czynnika alergicznego na wystąpienie choroby,
a typ 1 łączy się z czynnikami ogólnoustrojowymi jak niedobory żywieniowe, cukrzyca
PRZYCZYNY Miejscowe Ogólnoustrojowe Psychogenne Neuropatia
MIEJSCOWE Prądy elektrogalwaniczne Niewłaściwe uzupełnienia protetyczne: drażnienie
mechaniczne, toksyczne, alergia kontaktowa, zespół Costena – obniżenie zwarcia
Zła higiena Parafunkcje (ssanie, przygryzanie wargi, języka) Palenie tytoniu Alkohol Obecność guzów,m.in. gardła i języka
umiejscowionych wzdłuż przebiegu nerwów
DOMNIEMANE CZYNNIKI ETIOLOGICZNEMIEJSCOWE:
alergeny kontaktowe, alergeny pokarmowe,
urazy, źle użytkowane, niedopasowane protezy,
infekcje (Candida albicans), parafunkcje
(zgrzytanie zębami, ssanie języka, warg, przygryzanie języka), zaburzenia wydzielania i jakości śliny,
zła higiena jamy ustnej, prądy elektrogalwaniczne
OGÓLNOUSTROJOWE
Niedobory witamin z grupy B (niedostateczna podaż, zaburzenia wchłaniania)
Zaburzenia hematologiczne Cukrzyca Zespół Sjögrena, choroba Mikulicza Zespół Plummera – Vinsona Zaburzenia wewnątrzwydzielnicze (jajniki, tarczyca) Alergia na środki pokarmowe i leki Zatrucia związkami arsenu i bizmutu Ch. przewodu pokarmowego, np.: kamica pęcherzyka żółciowego,
choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, choroba refluksowa Zmiany zanikowe, zwyrodnieniowe i naczyniowe błony śluzowej
jamy ustnej
DOMNIEMANE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE
OGÓLNOUSTROJOWE:
menopauza,starzenie organizmu
niedobory - witamin (B1, B2, B6, B12, PP), żelaza,
kwasu foliowego, cukrzyca,
choroba refluksowa,
DOMNIEMANE CZYNNIKI ETIOLOGICZNEOGÓLNOUSTROJOWE:
PSYCHOGENNE: najczęściej współistniejące zaburzenia depresyjne i lękowe(szczególnie uogólnione)rzadziej - zaburzenia hipochondryczne
NEUROPATIA: mikrouszkodzenie nerwów obwodowych na skutek urazu,niedotlenienia lub infekcji
PSYCHOGENNE
Stany depresyjne: - w 60% bolesne przeżycie lub wydarzenie, depresja inwolucyjna u kobiet w okresie menopauzy;
Objawy nastroju depresyjnego:Smutek, załamanie, spowolnienie psychomotoryczne, utrata
mimiki, zaburzenia koncentracji i pamięci, osłabienie fizyczne, aż do zaniku funkcji podtrzymujących rytm biologiczny oraz wykształcenie patologicznych rytmów dobowych
Stany predysponujące do wystąpienia depresji:Płaczliwe, chwiejne emocjonalnie zachowanie, niepokojący
nadmierny lęk
PSYCHOGENNE
Zaburzenia neurotyczne: głębokie zaburzenia psychopatologiczne występujące od dawna – 15 – 20% lękowi hipochondrycy i histerycy z nasiloną kancerofobią; chorzy ze zmianami inwolucyjnymi przysadki mózgowej
Chroniczne psychozy – 3 – 5% wszystkich chorych; są to ciężkie przypadki psychozy maniakalno – depresyjnej, zespołu hipochondrycznego, schizofrenii
NEUROPATIA
Mikrouszkodzenia na skutek: urazu, niedotlenienia, infekcji nerwów obwodowych przewodzących impulsy z jamy
ustnej
RÓŻNICOWANIE grzybica jamy ustnej
niedokrwistość cukrzyca
W WYWIADZIE ZWRÓCIĆ UWAGĘ NA:
Środowisko społeczno – zawodowe: narażenie na substancje toksyczne, stres
Wywiad rodzinny: utrata bliskiej osoby, zwłaszcza z powodu nowotworu w obrębie jamy ustnej, gardła
Wywiad internistyczny: choroby ogólne, leki
Wywiad ginekologiczny: radykalne zabiegi
PACJENTOM NALEŻY ZADAĆ TRZY PYTANIA, A ODPOWIEDZI W SKALI 0 - 10:
Jak silne jest pieczenie?0 – brak bólu 10 – maksymalne nasilenie bólu
Czy uważasz, że pieczenie w jamie ustnej jest spowodowane występowaniem nowotworu w jamie ustnej?
0 – brak lęku przed nowotworem 10 – ogromna obawa
Sytuacja rodzinna, przyjaciele, finanse?0 – sprawy nie mogłyby układać się lepiej10 - sprawy nie mogłyby układać się gorzej
NIEZMIERNIE ISTOTNE CECHY: Brak bólów nocnych Dolegliwości zmniejszają się podczas
posiłków
Dodatkowo mogą towarzyszyć:Bóle głowy, odontalgie, swędzenie skóry twarzy, zaburzenia snu, drażliwość, uczucie zmęczenia, spadek libido.
OBRAZ KLINICZNY:TRZY GRUPY PACJENTÓW
Grupa I – klinicznie bez zmian; pacjentów niepokoją fizjologiczne brodawki okolone, liściaste, grzybowate, ujścia gruczołów dodatkowych
Grupa II – uraz mechaniczny; linea alba, odciski zębów na brzegach języka
Grupa III – obfite złogi nazębne, periodontopatie, nieprawidłowo wykonane uzupełnienia protetyczne, wypełnienia, obecność różnych metali w jamie ustnej, język geograficzny, pobruzdowany
BADANIA DODATKOWE Morfologia, rozmaz, Stężenie: glukozy, witaminy PP, B12, kwasu foliowego, żelaza,
arsenu, bizmutu Badanie mykologiczne – Candida albicans Bakteriologiczne – Neisseria species, Helicobacter pylori Sialometryczne – ilościowe i jakościowe Mikroprądy - 1μA może dawać nieprzyjemne odczucia Cytologiczne – Hormonalne – płciowe, tarczycy Fluorescencja języka – różnicowanie tła niedoborowego i
nerwowego pH przełyku, gastroskopia alergologiczne
OBIEKTYWIZACJA SYNDROMU
Określenie progu wrażliwości za pomocą bodźców elektrycznych – pacjenci z BMS wykazują znacznie obniżony próg: niewielkie impulsy są odczuwane jako ból
Badanie stereognotyczne wg Wrighta: rozpoznawanie kształtów przedmiotów wkładanych przez lekarza do ust pacjenta; chorzy często nie rozpoznają lub dają odpowiedź po dłuższym czasie
NIE ZALECA SIĘ WYKONYWANIA BADAŃ BIOPSYJNYCH,
GDYŻ PO TAKIM ZABIEGU OBJAWY BÓLOWE MOGĄ SIĘ NASILIĆ
LECZENIE
Sanacja jamy ustnej Płukanki ziołowe powlekające i nawilżające (siemię lniane, kwiat
malwy, prawoślazu), pędzlowanie środkami znieczulającymi Psychoterapia Podanie ogólne środków uspokajających / antydepresyjnych
(doksepina, klonazepam) Podanie ogólne kwasu alfa-lipoidowego Informacja o pokarmach nasilających: napoje cytrusowe, ostre
przyprawy, wino musujące Badania dodatkowe – leczenie grzybicy, chorób ogólnych
LECZENIE PO WYELIMINOWANIU CZYNNIKÓW DRAŻNIĄCYCH
Witaminoterapia Terapia przeciwlękowa i konsultacja psychiatryczna Leki osłaniające błonę śluzową Laseroterapia biostymulacyjna helowo – neonowa:
Światło ciągłe 3 min, pulsacyjne 1 min
WITAMINOTERAPIA
Witamina B1 Witamina B6 Witamina PP Witamina B12 Kwas foliowy, Żelazo, cynk, magnez
ZESPÓŁ PIEKĄCYCH UST
dr n. med. Bożena Kędra