web viewnee. en dat, daar word je zo ongelukkig van. het groeide en het groeide. er kwamen...

ZBNN VARA – Zembla script 04 ‘Schiphol’

TIJDCODE WIE/WAT TEKST

00.16 [caption] Zembla

00.23 Voice-over Het is druk boven ons hoofd. Het aantal vliegbewegingen

neemt toe en het Nederlandse luchtruim is propvol. Steeds

meer mensen krijgen er last van.

00.33 Van der Hooft Als je ineens om twee uur wakker wordt van een vliegtuig,

en dan denk je: kwart over twee wéér één, nou, dan word

je heel erg ja, gestrest word ik dan.

00.42 Voice-over In 2019 gaat Lelystad Airport open. Eigendom van de

Schipholgroup. Zo kan de luchtvaart verder groeien. Dat is

goed voor de Nederlandse economie.

00.52 Fackeldey Aan de ene kant lossen we een probleem van Nederland

op, van Schiphol op. En aan de andere kant is het cruciaal

voor de werkgelegenheid.

01.00 Voice-over Maar tot ver in de provincie, Overijssel, Gelderland en

Friesland, maken mensen zich zorgen dat ze straks in de

herrie komen te zitten.

01.08 Liesker Dit is zo verschrikkelijk uniek gebied. Hier kan je toch geen

Boeings overheen laten denderen? Doe je toch niet?

01.15 Voice-over Burgers komen in opstand, want: is het nodig zoveel

vliegtuigen overal? Maar hun kritiek vindt weinig gehoor.

01.22 Van de Griend Het Ministerie had ten onrechte die bezwaarclausule onder

dat besluit afgedrukt eh in de Staatscourant, da's een

foutje.

01.30 Adegeest Hoe kan je als burger dan nog je gelijk krijgen. Je, je, je

recht?

01.35 Liesker Ons is niks gevraagd, ons is niks verteld, wij zijn niet

betrokken, de gemeente is ook niet betrokken geweest

erbij. Dus wij wisten gewoon echt van niks.

01.43 Huijs Dat is eh precies hoe we met informatie omgaan in dit

dossier.

01.46 Voice-over Zembla onderzoekt hoeveel kans maken burgers in hun

1


gevecht tegen Schiphol?

01.51 [caption] VLIEGVELD NEDERLAND

01.59 Voice-over Zomer 2017. We ontvangen opnames van een echtpaar uit

Rotterdam. Ze liggen in de clinch met het Rotterdam The

Hague Airport. Ze hebben last van laag overvliegende

vliegtuigen. We zoeken het echtpaar op.

02.14 [caption] Richard Abbenhuis

02.14 Abbenhuis We staan midden in Schiebroek en eh vlak bij het vliegveld

en eh de vliegtuigen vliegen hier regelmatig over deze wijk.

Je ziet daar het naambordje van de volgende straat, nou,

da, over die huizen eh eh komen ze dan zo een keer als een

speer, worden ze met een katapult overheen geschoten. En

dan moet je voorstellen niet één maar om de vijf minuten:

pats, pats, pats, pats, pats.

02.35 [caption] Be Bosman

02.35 Bosman Dit vliegveld ligt zo verschrikkelijk dicht op eh de wijk, de

eerste bebouwing begint op 600 meter, dus in Schiphol is

dat een stuk verder. Vandaar dat we hier veel meer die

overlast ervaren.

02.48 Voice-over Aan de andere kant van het vliegveld, in het verlengde van

de landingsbaan, ligt een lieflijk landgoed uit de 17e eeuw.

02.56 Van der Hooft Dit is een eh boerderij waar ik groot geworden ben. Mijn

opa is gaan boeren in 1913. En mijn vader heeft het toen

overgenomen in 1945.

03.04 [caption] Janneke van der Hooft

03.04 Van der Hooft Dus ik ben hier eh ja, dit is voor mij eh, mijn geboorteplek

en mijn ja, dit is gewoon alles...

Vrijwel geboorteplek

Ja. Eh, en eh dit is heel dierbaar voor mij.

03.20 Voice-over Toen in de jaren 90 het vliegveld op de huidige plek zou

2


verdwijnen, mocht de familie eindelijk de grond kopen van

de gemeente. Dat doen ze in de verwachting hier rustig

oud te worden. Maar op het laatste moment gaat de

verplaatsing van het vliegveld niet door. De toenmalig

wethouder belooft echter dat het een klein vliegveld zal

blijven.

03.41 Van der Hooft

Int.

Van der Hooft

Een klein zakenvliegveld. Eh, en Schiphol, die zou de

belangen behartigen. En er zouden strikte normen zijn,

geen nachtvluchten, geen zware vliegtuigen eh van 7 tot 11

en dan absolute stilte in de nacht.

En..

Behalve cama, calamiteiten.

03.59 Int. Is die belofte waargemaakt?

04.01 Van der Hooft Nee. En dat, daar word je zo ongelukkig van. Het groeide en

het groeide. Er kwamen nachtvluchten. En ik spreek nu

voor mezelf, ik heb echt zeven uur slaap nodig. En het lijkt

me dat dát niet overdreven is hè, zeven uur slaap oké. Dus

als je ineens om twee uur wakker wordt van een vliegtuig

en dan denk je: kwart over twee weer één, dan, dan word

je heel erg, ja, gestrest word ik dan.

04.25 Van der Hooft En dan ben ik prikkelbaar en dan eh nou ja, dan lukken een

heleboel dingen gewoon niet.

04.36 Int. Hoe laag zijn ze hier?

04.39 Van der Hooft

Int.

Kijk hoe hoog is die boom, nou ze zitten heus niet twee

keer zo hoog. Ze zitten misschien tien meter boven die

boom.

Jeetje.

04.44 [caption] George van der Hooft

04.44 Van der Hooft Dus ja, als je ze ziet dalen dan, soms komen ze hier gewoon

3


zo over het dak gerold.

04.58 Van der Hooft Het ergste vind ik gewoon dat je niet kan vertrouwen op de

woorden die ze zeggen. Dus de beloftes, dat eh in het

weekend ook is er geen rust, is er altijd geluid, altijd geluid.

05.15 Int.

Bosman

Jullie weten: je woont vlakbij een, een vliegveld.

Ja. Zeker dat vliegveld ligt er al langer en dat wist ik ook wel

toen we hier kwamen wonen en we wonen hier nu tien jaar

en eh.. de eerste zes jaar nergens last van. En sinds een jaar

of drie, vier eh is het geluid enorm toegenomen. En zagen

we die vliegtuigen ook veel dichterbij.

05.36 Int. En hoe komt dat dat ze hier zo over die wijk komen?

05.39 Bosman Nou ja, ze horen eigenlijk niet hier te vliegen zo dicht over

de wijk. Eh wat we uitgevonden hebben is dat ze eh

eigenlijk het verkeer van Schiphol in de weg vliegen. En

daardoor buigen ze eerder af van hun routes. En, en

daardoor hebben dus veel meer mensen in veel meer

wijken veel, tegenwoordig veel meer last.

05.58 Voice-over Hier zien we de vliegbewegingen ván en naar Schiphol.

Bijna nergens wordt niet overheen gevlogen. Schiphol

verkeer vliegt ook boven Rotterdam. Vliegtuigen die daar

opstijgen, moeten daarom van de luchtverkeersleiding uit

veiligheidsoverwegingen, regelmatig afwijken. Richting de

woonwijken. Die afwijkingen zijn de laatste twee jaar

toegenomen. Dat blijkt uit cijfers die Zembla heeft

opgevraagd bij de Inspectie voorde Leefomgeving en

Transport.

06.24 Int. Dus eigenlijk hebben jullie gewoon last van Schiphol?

06.28 Abbenhuis Ja, dat kan je wel zeggen he, dus eh als Schiphol alsmaar

uitbreidt, dan wordt het gewoonweg te druk in de lucht.

06.33 [caption] #ZEMBLA

06.33 Voice-over Volgens cijfers van de Rotterdamse milieudienst is het

4


aantal klachten over geluid het afgelopen jaar enorm

toegenomen. Toch wil de Schipholgroup het vliegveld in

Rotterdam verder laten groeien. Op de website van het

vliegveld staat dat het in 2025 naar 39.000

vliegtuigbewegingen wil. Nú zijn dat er 22.000. Hiervoor is

toestemming nodig van het Ministerie van Infrastructuur

en Milieu. Als Be en Richard van deze plannen horen,

besluiten ze voor het eerst in hun leven actie te gaan

voeren. Nu al worden ze regelmatig 's ochtends om zeven

uur wakker van de vliegtuigen. En dan is lastig als je allebei

avonddiensten draait in de zorg.

07.16 Abbenhuis en

Bosman

(in bed)

Ook goeiemorgen.

Goeiemorgen.

07.20 Abbenhuis Als ik tot eh elf uur heb gewerkt, kom om twaalf uur thuis,

wil ik, gaan we eerder naar bed, moet ik om zeven uur op.

Da, dat kan niet waar zijn. Vanwege toeristen die naar Kos

vliegen, dat kan niet.

07.29 Voice-over Het vliegveld mag per jaar een bepaalde hoeveelheid geluid

produceren. Be en Richard gaan rapporten lezen om te zien

of de luchthaven de geluidsnormen overschrijdt.

07.39 Abbenhuis Kijk, dit is het rapport van de DCMR en eh je kan hier zien

dat op bepaalde tijden heel veel eh lawaai wordt gemaakt.

En op andere tijden denk je: nou, dat valt wel reuze mee.

07.48 Int. En hoe, hoe hard is het dan? In eh die pieken? Staat dat

erbij?

07.52 Abbenhuis Nou eh, ik zal effen kijken of het hier bijstaat.

Nou, hie, eh het gaat eh op de pieken tot eh 80, 90 decibel

zie ik hier. Het wordt een beetje ertussenin.

08.01 Int. Da's veel

08.02 Abbenhuis Da's heel veel. Dan, dan kunnen we elkaar niet meer

verstaan, want wij praten nu op eh 40 decibel, 50 decibel,

5


dus da's bijna het dubbele.

08.09 [caption] Zitten we lekker dan.

Oké dan...

...lekker rustig in de tuin, heerlijk.

08.17 Voice-over Maar ondanks die pieken worden volgens de Inspectie de

geluidsnormen niet overschreden.

08.22 Bosman Op een dag heb je pieken. 's Ochtends om zeven uur

vertrekken er veel, om eh één uur. Eh, in die tussentijden is

het wat rustiger. Maar eh he en dat geluid wordt

gemiddeld over de hele dag. Dus als je dat uitstrijkt, dan

zeg je van: nou, dat valt wel mee eigenlijk en we

overschrijden de normen niet.

08.39 Abbenhuis Het is te bizar voor woorden want juist die pieken zorgen

voor die overlast. En niet dat je zeg van nou ja, nu is het

een uur heel erg eh veel herrie geweest en nu geven we je

een uurtje rust kan, dan kan je bijkomen, maar om één uur

komt, komt de volgende rits er weer achteraan. Dus het

heeft eigenlijk eh ja, dat, zo'n rekenmodel zorgt ervoor dat

het netjes binnen de normen blijft, maar als je het over

overlast hebt, dan moet je toch echt naar die pieken kijken.

09.03 Voice-over Waar komt deze manier van kijken naar geluidsoverlast

vandaan? Die vraag leggen we voor aan Menno Huijs. Hij

deed promotieonderzoek naar de manier waarop de

overheid de afgelopen decennia met geluidsoverlast rond

Schiphol is omgesprongen. Hij constateert dat er een soort

fictieve rekenwereld is ontstaan. Vandaar de titel van zijn

boek: 'Luchtkastelen bouwen in de Nederlandse lucht'.

09.28 Huijs Beleid zou in principe moeten gaan over eh wat mensen

ook eh ervaren.

09.30 [caption] Menno Huijs

Onderzoeker

09.33 Huijs Want dat is eigenlijk hún realiteit. En als je vervolgens een

6


soort van realiteit ernaast zet, een soort van rekenwereld

waarin alles eh in principe recht gerekend kan worden, ja,

dan vind ik dat wel een eh een mooie luchtkasteel.

09.48 Voice-over Het begon allemaal in de jaren 90. Toen bepaalde het

kabinet een vijfde baan kreeg en kon doorgroeien naar 44

miljoen passagiers per jaar. Maar er was één voorwaarde:

omwonenden mochten niet méér geluidsoverlast krijgen.

10.04 [caption] Journaal, december 1999

NOS JOURNAAL

10.05 Nieuwslezeres Schiphol mag groeien.

10.06 [caption] Pia Dijkstra

10.07 Nieuwslezeres Maar de milieu-overlast die Schiphol veroorzaakt, mag dat

niet.

10.10 Kok Dat kan heel goed.

10.11 Cerfontaine Het aardige van deze nieuwe baan is dattie twee eh kanten

heeft.

10.16 [caption] Twee vandaag, februari 2003

10.16 Cerfontaine Je krijgt én meer capaciteit én je kunt binnen de

milieugrenzen blijven.

10.19 [caption] G. Cerfontaine

President-directeur Luchthaven Schiphol

10.19 Netelenbos Dat is voor de, voor Nederland heel belangrijk dat hier de

economie goed gaat.

10.22 [caption] T. Netelenbos

Oud-minister Verkeer & Waterstaat

10.22 Netelenbos En je moet dat binnen verantwoorde milieunormen moet

je dat doen.

10.26 [caption] Journaal, december 1999

10.26 Kok De milieugrenzen zijn bepalend voor de omvang van de

groei.

10.30 Meer vliegbewegingen kunnen worden gecombineerd met

7


daling van de geluidsoverlast.

10.33 [caption] Netwerk, maart 1998

10.37 Huijs Nou, ik denk dat iedereen wel begrijpt dat als je veel meer

gaat vliegen dat er ook gewoon meer geluidsoverlast komt.

Ik bedoel, eh da's zo simpel als wat.

10.45 [caption] Huijs kijkt in zijn proefschrift specifiek naar de manier

waarop de overheid onderzoeken gebruikt in het Schiphol

beleid in de periode 1990-2009. Zijn conclusie is keihard.

10.57 [caption] Het Ministerie heeft in het Schipholdebat de resultaten van

onderzoek beïnvloed, selectief gebruikt of herschreven.

11.05 Huijs Dat is ook eigenlijk de essentie van míjn onderzoek

geweest, dat eh elke keer als d'r zo'n kritisch, dan wel

opbouwend tegengeluid kwam, eh , is dat heel snel van de

tafel geveegd. Of in de doofpot gestopt.

Nou, d'r zijn legio voorbeelden te noemen. Maar we

hebben bijvoorbeeld heel bewust d'r voor gekozen om eh

eh niet te meten, om geluid niet te meten. Er zijn wél

onderzoeken geweest die aantonen dat als je geluid gaat

meten in plaats van berekenen, dat eh de uitkomsten

significant hoger zijn.

11.39 Voice-over Tóch blijft de overheid tot vandaag de dag kiezen voor

berekeningen. In plaats van metingen.

11.44 Huijs Ja, de berekeningen, ja, iedereen weet hoe een model

werkt he, 't is eh zoals wij dat altijd zeiden eh op de

universiteit: carbage in, carbage uit en als je d'r dus eh nou

ja, allerlei data instopt eh dat er iets positief uitkomt voor

jouw verhaal, dan komt dat er ook uit.

11.59 Int. Wat gebeurt er met rapporten die metingen publiceren, of

die zeggen dat metingen wel degelijk kunnen?

12.06 Huijs Nou, in de jaren 90 eh zijn die rapporten eh zijn gewoon

niet gepubliceerd. Die zijn pas veel later weer opgedoken in

8


het eh debat.

12.15 Int. Die zijn achtergehouwen eigenlijk.

12.18 Huijs Ja, achter, ja, zijn achtergehouden. Want we hadden

afgesproken dat we geluid gingen berekenen.

12.23 Int. Da's een andere manier om te zeggen: het kwam gewoon

niet uit?

12.26 Huijs Ja. Dat klopt Ja. Dat is eh precies hoe we met informatie

omgaan in dit dossier.

12.32 Voice-over Ondertussen kan de burger geen kant op. Want niet de

metingen, maar de rekenmodellen hebben altijd gelijk.

12.38 Abbenhuis 't Is ook een beetje een rookgordijn af en toe wat ze

optrekken, want je kan natuurlijk overal een rapport over

schrijven. Als je gewoon door de wijk loopt, dan zie je het

gevolg van eh eh eh ja, de uitbreidingen van Schiphol en

en dat het zo vol is in de lucht. Dat zie je gewoon, daar hoef

je eigenlijk helemaal niet, geen rapport over te schrijven.

12.56 Voice-over We hebben het vliegveld in Rotterdam om een interview

gevraagd. Maar dat vinden ze niet opportuun omdat ze nog

bezig zijn met hun aanvraag voor uitbreiding. Het vliegveld

wil groeien. De bewoners willen dat niet. Daarom stelt de

politiek in de regio een verkenner aan die moet

onderzoeken of er draagvlak is voor verder uitbreiding. Hij

concludeert van niet. Dát lijkt een streep door de

uitbreidingsplannen. Want de staatssecretaris hecht aan

draagvlak. Tóch zijn de bewoners er niet gerust op.

13.27 Bosman Alleen zit er nog een eh een addertje onder het gras, want

wat er ook voorgesteld wordt in het rapport is om een

onderzoek te doen naar het uitplaatsen van het

helikopterverkeer.

13.31 [caption] Be Bosman

13.37 Voice-over Het vliegveld is ook de thuisbasis van trauma en

politiehelikopters. Die vliegen vaak 's nachts en maken veel

9


herrie. De verkenner stelt voor dat helikopterverkeer te

verplaatsen. Dán ontstaat er ruimte om het aantal

commerciële vluchten uit te breiden.

13.53 Abbenhuis Daar word je heel boos om ja. Want dat is nou net niet wat

eh onafhankelijke verkenner heeft eh eh eh wat zijn

conclusie was, dat was er is geen draagvlak voor uitbreiding

- punt. En hij heeft er een komma van gemaakt en gezegd:

maar.... onderzoek even of je de helikopters kan

uitplaatsen want dan is er misschien wel een mogelijkheid

voor u, als eh vliegveld, dat u kunt uitbreiden. Maar da's

allemaal niet zo gezegd, maar het lijkt alsof van te voren al

een beetje bekonkeld is.

14.20 Voice-over De regionale politiek heeft de staatssecretaris nu per brief

geadviseerd de verplaatsing van helikopters te

onderzoeken. Maar waarom wil de luchthaven in

Rotterdam groeien? Volgens de luchthaven en volgens

ondernemingsorganisatie VNO NCW is goede

bereikbaarheid belangrijk om internationale bedrijven aan

te trekken.

14.40 Mooren Voor die bedrijven en organisaties is internationale

bereikbaarheid vestigingsfactor één.

14.45 [caption] Bert Mooren

Werkgeversorganisatie VNO NCW

14.45 Mooren

Int.

Mooren

En die

Die kunnen toch naar Schiphol?

Dat is veel te ver weg voor die bedrijven. Zij willen een

airport, makkelijk en efficiënt bereikbaar en daarom pleiten

wij voor uitbreiding hier.

14.56 Voice-over Ditzelfde argument keert ook steeds terug in het Schiphol

debat. In de jaren 80 is Schiphol door de overheid

10


uitgeroepen tot Mainport. Schiphol kan groeien. Dat levert

banen op, trekt internationale bedrijven aan. Schiphol werd

en wordt nog steeds beschouwd als motor van de

Nederlandse Economie.

15.14 Uitbreiding van Schiphol zal leiden tot ongeveer 55.000

extra arbeidsplaatsen, structurele arbeidsplaatsen in de

marktsector.

15.21 Kok Het gaat om meer dan economie. Het gaat om veel meer

dan winst. Het gaat ook om emplooi, om banen, om

werkgelegenheid, bestaanszekerheid.

15.28 Voice-over Maar eind jaren '90 krijgt de overheid een advies van de

Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid waarin

wordt betwijfeld of Schiphol nog steeds zo belangrijk is

voor de economie. Het is geschreven door Professor Albert

Pols.

15.42 Pols De werkelijke motor van economische groei is niet

transport en distributie

15.45 [caption] A. Pols

Hoogleraar Economie

15.46 Pols Maar dat is eh de vernieuwing van producten en eh

processen. In de industrie, in de dienstensector. En nieuwe

marktontwikkeling. Dát is de werkelijke motor van

economische groei.

15.58 Voice-over Kabinet Kok doet niets met dit advies. De huidige regering

voert nu, 20 jaar later, nog steeds het Mainport beleid uit.

In 2016 krijgt de regering een advies van de Raad voor de

Leefomgeving en Infrastructuur. Met als titel: 'Mainports

voorbij'. De boodschap opnieuw: Schiphol is niet langer de

motor van de economie.

16.19 [caption] Mainports voorbij

Mainports niet de motor van de Nederlandse Economie.

16.20 Voice-over De overheid moet zich richten op andere sectoren zoals it.

11


Econoom Walter Manshanden werkte mee aan het advies.

16.28 Manshanden Het is eh niet de fundamentele motor van de economie.

16.31 [caption] Walter Manshanden

Netherlands Economic Observatory

16.31 Manshanden Dat relativeer ik sterk want je ziet gewoon ook in andere

Europese steden. Daar zijn ook internationale bedrijven

gevestigd. Zonder zo'n grote luchthaven erbij. En kennelijk

gaan die bedrijven erheen omdat er gewoon uitstekende

goederen en diensten kunnen worden geproduceerd. Daar

gaat het om.

16.48 Voice-over Tijdens de uitreiking van het rapport aan het Ministerie,

veegt directeur generaal Marc Frequin tijdens zijn

toespraak het advies meteen van tafel. Hiervan is een

geluidsopname gemaakt. We laten het horen aan

Manshanden.

17.02 [caption] Wat mij betreft is het trefwoord: een gemiste kans met dit

advies, [...]. Het buitenland lacht ons geweldig uit met dit

advies, want die zeggen goh, wat handig dat jullie dat wat

je nog aan kracht hebt, dat je dat in het putje flikkert en

dan vervolgens iets nieuws gaat bedenken. Die zijn

hartstikke blij met dit advies. Als we toch echte

concurrentie een handje willen helpen, dan doen we dat

hiermee.

17.21 Manshanden Nou, ik had het natuurlijk wel gehoord of the record eh wat

daar verteld was. Maar ik schrik eh van deze manier van

reageren. Vooral z'n toon.

En waar staat dat voor? Wat zegt u dat?

Eh, het staat voor eh, niet willen discussiëren voor een,

over een aantal hele cruciale wezenlijke vragen. Daar staat

het voor. En kennelijk, als je daarnaar wijst, of je daarover

12


begint te praten, of als je denkt: is het wel een goed idee

om....

Om Schiphol zo belangrijk te maken..

Om Schiphol te maken, moet het groeien... Eh, dat

kennelijk mensen dan boos worden. Kennelijk is dat, ken,

dat is kennelijk het debat.

18.02 Voice-over We hebben Mark Frequin gevraagd om een reactie op

deze opmerking. Hij laat ons per mail weten:

18.08 [caption] Mijn uitspraken zijn gedaan in het licht van een debat

waarbij het economisch en maatschappelijk belang van

Schiphol volledig ter discussie werden gesteld.

Er worden op jaarbasis tientallen miljarden verdiend voor

de BV Nederland en honderdduizenden mensen verdienen

hun geld direct of indirect aan Schiphol.

Het belang is evident. Dat wilde ik benadrukken. Door in uw

uitzending mijn uitspraken uit de context te halen, zou u

geen recht doen aan mijn verhaal.

18.31 Huijs Als je 30 jaar lang echt ergens in gelooft, dan is het

natuurlijk ontzettend moeilijk om eh te horen dat dat

misschien niet eh de enige waarheid is.

18.43 Int. Het rapport stelt eigenlijk vragen waarop eh het, de

overheid, de mensen die al jaren het beleid bepalen, niet

op zitten te wachten.

18.52 Huijs Ja. Ja, precies.

18.54 Int. Daar raken ze eigenlijk van geïrriteerd. Dat er nu lastige

vragen worden gesteld.

18.58 Huijs Ja. Kritische geluiden die worden niet gewaardeerd. Die

worden snel gemarginaliseerd, je wordt in de, in de hoek

13


gezet en eh we gaan weer over tot de orde van de dag.

19.08 Voice-over We hebben Schiphol om een interview gevraagd, maar ze

willen niet voor de camera verschijnen. Schriftelijk laat

Schiphol weten:

19.15 [caption] Luchtvaart is een banenmotor en een vliegwiel voor

economische groei in ons land.

Als Schiphol na 2020 niet verder kan groeien, betekent dat

een verslechtering van mainport Schiphol en de BV

Nederland.

19.29 Voice-over In Spaarndam vechten bewoners al jaren tegen de groei

van Schiphol. In 2009 besteedde Zembla hier aandacht aan.

Het dorp ligt vlakbij de polderbaan. Die baan ging in 2003

open en werd vooraf de milieubaan genoemd. Maar dat

blijkt kort na de opening een sprookje.

19.48 Toen barstte de hel hier los. Het was een soort, ja, een

soort luchtaanval, zo klonk het. Het waren 300 vliegtuigen

per dag die over kwamen.

20.01 Voice-over Het hele dorp staat op z'n kop en de toenmalige baas van

Schiphol komt uiteindelijk naar het dorpshuis. Hij belooft

de vliegroute iets te verleggen om de overlast te beperken.

We gaan terug naar Spaarndam. Hoe is het daar nu? Arjan

van de Griendt is hier opgegroeid en heeft besloten er te

blijven wonen. Maar hij isoleert wél z'n hele huis.

20.22 Van de Griend Dit is een suskast. Dat eh, die, die dempt het geluid af wat

van buiten naar binnen gaat. Nieuwe deuren laten

monteren want dat dikke glaspakket past er anders niet in.

20.34 Int Slaapt u met de ramen open?

20.37 Van de Griend Nee.

Nou, daar zit eh ook eh eh dik geluidwereld glas en dan

hebben we ook nog eh rolluiken gemonteerd. Die 's nachts

14


eh naar beneden gaan.

20.45 [caption] Arjan van de Griend

Bewonder Spaarndam

20.46 Int. Een soort fort waarin u slaapt....

20.49 Van de Griend Haha. Ja.

20.50 Int. Heeft Schiphol uw isolatie betaald?

20.52 Van de Griend Nee. Nee, was't maar waar. Dat is niet zo. Wij wonen hier

precies buiten de contour waarbij eh van Schiphol

geluidwerende maatregelen zou krijgen. Dat is net een

beetje op het randje.

21.04 Voice-over Hij heeft zich nét neergelegd bij de situatie zoals die is.

Maar dán verandert er opeens wat.

21.11 Van de Griend Maar toen op een gegeven moment eh dacht ik van hee, er

is veel meer vliegtuiglawaai dan ik gewend ben. Hoe kan

dat nou? En toen kwam ik erachter dat er een nieuwe

uitvliegprocedure was eh ingevoerd en maken ze meer

herrie.

21.23 Int. Is dat zoals we daar zien? Dat is vlak.

21.25 Van de Griend Ja. Die vliegt eh vlak. En eh..

21.28 Int. En hoe ging het dan eerst?

21.30 Van de Griend

Int.

Van de Griend

Nou, stee, werd er vanaf het vliegveld eh vrij steil

opgestegen, vrij snel geklommen naar grotere hoogte.

Daardoor zijn vliegtuigen, als ze ter hoogte van Spaarndam

vliegen, hoger.

Dan nu..

Dan nu. En daardoor hoor je ze ook minder.

21.45 Voice-over Hij laat op de computer een presentatie zien van Schiphol

en de KLM waarin staat dat het nieuwe opstijgen tot

brandstofbesparing leidt. Ook zou het juist minder

15


geluidsoverlast geven. Volgens de berekeningen.

21.57 Van de Griend Waarom is een nieuwe startprocedure ges, voor geluid.

Wordt er gezegd van ja, vliegtuig, als het in die, dat vlakke

deel van de vlucht zit, vliegen ze sneller, zijn ze ook eerder

voorbij. Maar als je langs de polderbaan woont, komen de

vliegtuigen om de 50 seconden langs. Je zit eigenlijk altijd

in een soort gerommel eh van geluid, het is nooit stil.

22.17 Voice-over Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu publiceert in de

Staatscourant het besluit om anders op te stijgen. Er staat

bij dat burgers hiertegen bezwaar kunnen maken.

22.29 Van de Vliert En toen dacht ik van ja, dan kan ik eh me heel gaan, druk

gaan maken dat die vliegtuigen lager zitten en daar eh zuur

over worden. Ik dacht ook 'k kan proberen d'r wat aan te

doen. Dus ik dacht nou, dan ga ik een bezwaarschrift eh in

elkaar draaien.

22.43 Voice-over Hij gaat dagen aan het werk, leest internationale studies,

die hem bevestigen in zijn vermoeden dat de nieuwe

manier van stijgen op de plek waar hij woont, meer

overlast geeft.

22.57 Van de Griend Nou, dat eh bezwaarschrift is afgewezen. Om een

procedurele reden namelijk dat je tegen dat besluit

eigenlijk helemaal geen bezwaar kón maken. He, het

Ministerie had ten onrechte die bezwaarclausule onder dat

besluit afgedrukt eh in de Staatscourant.

23.07 [Caption] Procedure. Per abuis is hierin een bezwaarclausule

opgenomen daar het hier gaan om een algemeen

verbindend voorschrift dat niet appellabel is.

23.13 Van de Griend Da's een foutje. Dat, dat geeft een slecht gevoel, hé, want

je kan er als burger geen bezwaar tegen maken en er is ook

geen politieke controle op eh op het proces geweest, op

die eh regelwijziging. Die kan een minister schijnbaar op

16


basis van de wetgeving die d'r is, zo doorvoeren.

23.30 Voice-over In 2016 blijkt dat Schiphol bij de presentatie van de nieuwe

startprocedure een verouderde rekenmethode heeft

gebruikt. De geluidswinst is minder groot dan Schiphol

voorstelde.

23.43 Van de Griend Wat blijkt eh er zijn verouderde berekeningsmethoden

gebruikt. Waarmee eigenlijk qua eh milieuwinst,

geluidswinst eh ja, Schiphol zichzelf rijk rekende.

23.56 Voice-over Schiphol laat schriftelijk weten dat ze wil benadrukken dat

de nieuwe startmethode, hoe dan ook, tot minder overlast

leidt.

24.04 Voice-over Lelystad Airport. Ook eigendom van Schiphol. De

verbouwing is in volle gang. Wat in 2019 stijgen hier de

eerste Boeings op. Lelystad neemt vakantievluchten van

Schiphol over. Zodat daar meer plek is voor

intercontinentale vluchten. Met Lelystad erbij kan de

luchtvaart tóch weer groeien. De wethouder van Lelystad is

blij met de uitbreiding.

24.27 Fackeldey Kijk, vanuit Lelystad zeggen we twee dingen:

24.29 [Caption] Jop Fackeldey

Wethouder Lelystad

24.30

24.30 Fackeldey Aan de ene kant lossen we een probleem van Nederland

op, van Schiphol op. En aan de andere kant is het cruciaal

voor de werkgelegenheid. Vooral ook de indirecte

werkgelegenheid in het feit dat het gebied economisch op

de kaart gezet wordt.

24.42 Voice-over Op hemelsbreed 50 km. afstand van Lelystad, ligt

natuurgebied De Weerribben-Wieden. Vijf jaar geleden is

Wim Lieske hier gaan wonen omdat hij gek werd van de

herrie in Amsterdam. Een half jaar geleden kwam hij

erachter dat straks de vliegtuigen van Lelystad recht over

17


hem heen komen.

25.01 Liesker Het is een plek die alles heeft wat, die je maar kan dromen.

25.04 [Caption] Wim Liesker

Bewoner Weerribben

25.04 Liesker En dan ineens krijg je, terwijl je dus in die, in die pracht zit,

krijg je zo'n ding over je heen denderen. Dat verscheurt

alles. Dat maakt alles, alles wat dit, deze plek magisch

maakt, wordt daarmee om zeep geholpen. In één klap, met

één pennenstreek door een eh mijnheer die een streep

trekt. Door dat vliegverkeer. En da's verschrikkelijk.

25.30 Voice-over De vliegtuigen komen straks kilometers lang op zo'n 1800

meter hoogte over het gebied gevlogen. Ze mogen niet

hoger omdat dát deel van het luchtruim gereserveerd is

voor Schiphol verkeer.

25.43 Liesker Lelystad is ver weg. Dan verwacht je niet dat je dan laag

verkeer krijgen, dat moet eigenlijk gewoon nog hoog zitten.

Geen zinnig mens komt daarop. En niemand heeft ons

opgebeld, om maar zo te zeggen, van eh dit zijn wij van

plan. He, ze zeggen wel het is democratisch gegaan, dat zal

wel officieel he, maar eh, maar ons is niks gevraagd, ons is

niks verteld, wij zijn niet betrokken, de gemeente is ook

niet betrokken geweest erbij. Dus wij wisten gewoon echt

van niks.

26.08 Voice-over Als Lelystad Airport straks opengaat wordt over grote delen

van Overijssel, Gelderland en Friesland, laag gevlogen.

Daarover is de afgelopen maanden veel onrust ontstaan.

Burgers voelen zich overvallen. De wethouder van Lelystad

begrijpt dat niet.

26.25 [Caption] Jop Fackeldey

Wethouder Lelystad

26.25 Fackeldey Los van de formele publicaties, de Staatscourant en weet ik

wat niet meer, zijn er uitgebreide gespreks- en

18


voorlichtingssessies overal en nergens eh gehouden, er zijn

brieven geweest, eh, ik kan hel, tien jaar lang kranten laten

zien waarin het gaat over de ontwikkeling van Lelystad

Airport. Dus om nou te zeggen dat je niet wist hier wat ging

gebeuren, dat is wat verbazingwekkend.

26.43 Liesker D'r is daar één informatieavond geweest in de Provincie eh

eh Overijssel, dat was in Zwolle, dat was de avond waarop

ook eh de voetbalwedstrijd WK Nederland-Chili plaatsvond.

En als je op zo'n avond informatieavond organiseert, dan

weet je gewoon dat je eh niet een goeie

vertegenwoordiging van het publiek gaat krijgen. Mensen

kijken voetbal.

27.05 Voice-over In de provincie Overijssel is een informatieavond geweest

voor inwoners uit Kampen, Zwolle en Zwartewaterland.

Wim woont in een andere gemeente. Het was

georganiseerd door het Ministerie en Hans Alders. Alders is

kabinetsadviseur en voorzitter van de Alderstafel Lelystad,

een overlegorgaan voor de luchtvaart.

27.24 Liesker Kan natuurlijk niet achter de voorhoofden kijken van

degenen die het georganiseerd hebben, maar het lijkt mij

één van de afdeling flauwe trucjes om dat zo te doen.

27.31 Voice-over Staatssecretaris Dijksma wil geen interview geven. In

antwoord op Kamervragen hierover laat ze weten dat

belanghebbenden zo goed mogelijk geïnformeerd zijn en

zienswijze in hebben kunnen dienen. Wim laat het er niet

bij zitten. Hij sluit zich aan bij het actiecomité Hoog

Overijssel. Dat ervoor pleit die lage vliegroutes te

veranderen. De afgelopen weken hebben ze met hun

verzet veel reuring veroorzaakt. Op 12 september zijn er

68.000 handtekeningen aangeboden aan de Tweede

Kamer.

19


28.02 Dat zijn hele lange laagvliegroutes over een heel groot

gedeelte van ons land.

28.07 Voice-over Ze willen twee belangrijke punten maken. De

geluidsoverlast zou groter zijn dan de overheid heeft

berekend. En het luchtruim moet op de schop. Want daar

ontstaan alle problemen. Alexander ter Kuile woont ook in

Overijssel. En hij adviseert de groep, hij is de voormalige

baas van Canso, een internationale instantie van

luchtverkeersleidingsorganisaties. Hij legt uit waarom het

aanvliegen van Lelystad zo moeilijk is.

28.33 Ter Kuile Het militaire luchtruim in Nederland komt vrij dicht tegen

Flevoland aan.

28.34 [Caption] Alexander Ter Kuile

Voormalige Secretaris-Generaal Canso

28.35 Ter Kuile En daarnaast is er ook nog luchtruim Schiphol dat

voorkeursbehandeling krijgt boven andere luchthavens.

Daardoor moeten Lelystad routes ontworpen worden, die

niet de militairen beïnvloeden en niet Schiphol

beïnvloeden. En daar is maar heel weinig ruimte voor.

28.58 Voice-over Het gevolg is dat de vliegtuigen uit Lelystad heel lang laag

vliegen.

29.03 Ter Kuile Het is heel duidelijk aangegeven dat de luchthaven Lelystad

niet kan functioneren in het huidige luchtruim. Alle

documenten en alle studies wijzen d'r op dat het luchtruim

heringedeeld moet worden om de capaciteit te creëren die

een luchthaven Lelystad nodig heeft. Die herindeling heeft

niet plaatsgevonden. Daardoor loopt het nu spaak, want er

moet in het huidige oude systeem, tóch een nieuwe

luchthaven Lelystad open. En dat wringt.

29.33 Voice-over Die herindeling is er op z'n vroegst in 2023. Maar de

staatssecretaris wil persé dat Lelystad al in 2019 opengaat.

Anders komt Schiphol in de problemen. Want via Lelystad

20


kan Schiphol groeien.

29.49 Voice-over Begin september onthult Zembla dat de

luchtverkeersleiding, de LVNL, in 2009 een negatief advies

schrijft over Lelystad Airport. Er staat in dat het luchtruim

te klein is om vliegtuigen ván en náár Lelystad

onbelemmerd, punctueel en betrouwbaar af te handelen.

Eerst is een herindeling van het luchtruim nodig.

30.10 [caption] Eenvandaag, 26 september

30.10 Presentator

Eenvandaag

Alleen het punt is: dat rapport is nooit openbaar gemaakt.

Het is jarenlang stilgehouden tot het programma Zembla er

de hand op wist te leggen.

30.17 Van Helvert Hoe is het nu mogelijk dat we

30.19 [caption] Martijn van Helvert

Tweede Kamerlid CDA

30.19 Van Helvert gewoon voortborduren met een belangrijk vliegveld voor

Nederland terwijl een zó belangrijk advies niet wordt

meegenomen in de discussie.

30.27 [caption] Suzanne Kröger

Tweede Kamerlid Groen Links

30.27 Kröger En we willen ook nu alsnog snel een reactie van de

staatssecretaris met de vraag: waarom is het niet eerder

gepubliceerd?

30.34 Voice-over De staatssecretaris zegt dat de Alderstafel besloten heeft

het stuk niet te publiceren omdat in een vervolgstudie de

conclusies van de LVNL wél zijn meegenomen. Die studie

heeft de Kamer wél bereikt. Als we een tweede, wél

openbare rapport, lezen, zien we dat de vraagstelling heel

beperkt is.

30.55 Ter Kuile Ik zie dat een eerste rapport van LVNL opzij geschoven is.

Er wordt een tweede partij gevraagd om dezelfde vraag te

beantwoorden. Die geeft een antwoord wat heel dicht bij

het antwoord van LVNL ligt, maar het geeft iets meer

21


ruimte aan de politiek om door te gaan. En dat is wat er

gebeurd is.

31.15 Huijs Ja, dat is een herkenbaar patroon

31.16 [caption] Menno Huijs

Onderzoeker

31.16 Huijs Dat je vooral de informatie naar buiten brengt eh waarmee

je de discussie met elkaar wil voeren. En eh als dat

informatie is, die niet bijdraagt aan je gewenste oplossing,

dan zorg je er gewoon voor dat je alleen maar die andere

informatie beschikbaar stelt.

31.32 Voice-over Lelystad gaat open terwijl het luchtruim nog niet herzien is.

En volgens Dr. Ir. Leon Adegeest is ook de geluidsoverlast

groter dan in de stukken is berekend. HIj woont in de buurt

van Dalfsen en ook over dit landelijke gebied komen straks

vliegtuigen.

31.50 Adegeest Nou, ik wil begrijpen: wat is er berekend?

31.52 [caption] Leon Adegeest

Bewonder Overijssel

31.52 Adegeest En hoe kan het dat er, heel concreet, hoe kan het dat er

hier boven dit huis eh geen geluidsoverlast wordt

voorspeld, terwijl een brief zegt dat ze hier op 1400 meter

overvliegen. Dat, dat rijmt gewoon niet.

32.07 Voice-over Wekenlang stort bij zich op de stukken die de overlast van

Lelystad Airport berekenen. Hij komt dingen tegen die hij

niet kan rijmen. Eind juli vraagt hij bij het Ministerie of hij

hún rekenmodel kan gebruiken. Het Ministerie zegt toe een

afspraak in te plannen. Maar, als die d'r naar 1,5 maand

nog steeds niet is, besluit Adegeest een eigen model te

maken. Hij laat zien wat hij ontdekt heeft.

32.31 Adegeest Hier hebben we Zwolle liggen. En daar ligt eh Ens. Hier zie

je dus de, het daalprofiel van, via Ens, de Noordoostpolder,

22


Int.

Adegeest

Int.

Adegeest

met het daalprofiel via Zwolle, 's Heerenbroek.

Ja.

Zie je hier de

Zie je, hier zie je 3000

3000 3000 Het kan niet zo zijn dat je hier bij 900 meter

geen overlast hebt. En dáár bij 900 meter wél. Dat is heel,

dat is heel raar.

32.59 Int. Waarom is dat belangrijk?

33.02 Adegeest Eh, doordat ze veel lager zitten, zal er veel meer

geluidsoverlast zijn. En die geluidsoverlast dat is, daar

wonen mensen, daar worden nieuwbouwwijken gepland.

Die zijn niet meegeteld in, in de totale berekening van de

overlast.

33.18 Int. En wat zijn daar de gevolgen van, dus het lijkt alsof er

minder gehinderden zijn dan u denk dat er zijn. Maar wat,

wat is het gevolg daarvan?

33.27 Adegeest Ik denk dat daardoor het eh project makkelijker

verkoopbaar is gebleven. In t, eh, binnen de politiek. Als

heel Zwolle d'r last van had gekregen, als dat bekend was,

dan denk dat eh Overijssel misschien wél harder aan de bel

had getrokken.

33.41 Voice-over Als zijn berekeningen kloppen, heeft dat mogelijk

verregaande consequenties voor de uitbreiding van

Lelystad. Afgelopen donderdag heeft de tweede kamer

hierover vragen gesteld aan de Staatssecretaris. Maar die

veegt zijn berekeningen van tafel.

33.56 Dijksma Je kan niet zelf een rekenmodel maken eh dan moet je echt

gewoon een rekenmodel hanteren die wij ook vanuit de

23


wet moeten gebruiken.

34.04 Voice-over Maar dat is precies de reden waarom Leon al eind juli om

dat rekenmodel heeft gevraagd.

34.10 Dijksma Andersom heb ik wél gezegd, en mijn mensen ook, van wij

zijn best bereid om gewoon nog een keer opnieuw te laten

zien hoe hebben we dit nou gedaan. En eh wat is ons

model en eh stop je d'r van alles in en wat komt er dan uit.

Dus het feit dat wij opnieuw met hen aan tafel zitten om

dat nog een keer helemaal te exerceren, door te exerceren,

is eigenlijk gewoon bedoeld om ook hier weer twijfel weg

te nemen. Niet bij onszelf, niet bij onszelf, want dat

suggereerde Mw. Kröger, maar bij hen.

34.43 Voice-over Afgelopen maandag had Leon een afspraak op het

Ministerie zodat hij eindelijk hún rekenmodel kan

gebruiken. Maar die afspraak is verplaatst door het

Ministerie.

34.55 [Caption] www.zembla.tv

34.55 Voice-over Volgende week in Zembla gaan we verder met ons

onderzoek naar kunstgras met rubbergranulaat. We kijken

nu naar de gevolgen voor het milieu.

35.02 Voor de autobranche is het heel duurzaam, maar de

sportveldenbranche blijft uiteindelijk met de rotzooi zitten

aan't eind van de rit

35.08 Nogmaals: laat echt helder zijn. Wij overtreden geen

milieuwet.

35.12 Zij overtreden sowieso artikel 13 van de wet

bodembescherming want je mag de bodem niet

verontreinigen.

35.18 [caption] ZEMBLA

Samenstelling en regie

Nicolien Herblot

35.18 Voice-over Kijk op onze website en abonneer je op onze nieuwsbrief

24


voor het laatste nieuws hierover.


Research

Suzan Borst


Eindredactie

Manon Blaas


www.zembla.tv @VARA 2017

herhaling a.s. donderdag 10.10 uur NPO 2

25

web viewnee. en dat, daar word je zo ongelukkig van. het groeide en het groeide. er kwamen...

Documents