NIE JEST WCALE TAKA ZŁA

ORTOGRAFIA

„U”Literę u piszemy: w formach czasu teraźniejszego zakończonych na -

uję, -ujesz, -uje, np. maluję, malujesz, maluje, gotuję, gotujesz, gotuje,

w wielu przyrostkach, np.-un - zwiastun, opiekun,-ulec - hamulec, budulec,-uch - leniuch, dzieciuch,-uchna - matuchna, córuchna,-unek - pakunek, wizerunek,-utki - malutki, skromniutki,-us - dzikus, lizus,-uszek - garnuszek, maluszek,-uś - dzidziuś, synuś;

„Ó”Literę ó piszemy:gdy w innych formach tego wyrazu

lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na o, e lub a np.: wóz- wozy, pióro - pierze,

mówić - mawiaćw cząstce -ów, -ówna, -ówka np.

projektów, Iłłakowiczówna, temperówkaw niewielu wyrazach na początku:

ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówdzie.

WYJĄTKI W PISOWNI „Ó”

Skuwka

Zasuwka

Wsuwka

„RZ”gdy w wyrazach pokrewnych

wymienia się na „r”, np. morze – morskiw zakończeniach -arz, -erz, np. malarz, pacierzpo spółgłoskach: p, b, t, d, k, g, ch, j, w, np. uprzykrzać, brzoza, trzon, drzewo, drzazga, wrzask, grzyb, chrzan, ujrzeć

WYJĄTKI W PISOWNI „RZ”

kształtpszczoła pszenicaPszczynawszystko, wszędzie, zawsze kształcić, kształtny,

wykształcenie,bukszpanOkszakszyk (ptak)

„Ż”gdy w innych formach tego wyrazu

lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na g, dz, h, z, ź, s, np.

trwożnie - trwoga, pieniążek – pieniądz grożę - groza, obrażać - obraźliwy, drużyna – druh, boży – boskipo literach r, l, ł np. łże, rży, lżejw zakończeniach –aż,-eż np. bandaż, odzież

„CH”gdy w wyrazach i formach

pokrewnych wymienia się na sz, np.

dach - daszekblacha – blaszka

zawsze na końcu wyrazów, np. mech, Lech, duch,Wyjątek: druhpo literze s, np. schodzić, schizma, schlebiać

„H” gdy w innych formach tego wyrazu lub

w wyrazach pokrewnych wymienia się na g, ż, z, dz, np.

wahać - waga, druh - drużynabłahy - błazen,

w rozpoczynających wyraz cząstkach hiper-, hipo-, hekto-, homo-, np.

hiperbola, homonim, hipopotam, hektolitr po literze z, np. zhańbić, rozhuśtać „hałaśliwe wyrazy” np. huk, harmider, hop

Pisownia cząstek –bym, -by, -byś

Cząstki te piszemy łącznie: 1. Z osobowymi formami czasowników np.

przyszlibyśmy, zrobiłby, kupiłbyś

2. Ze spójnikami i partykułami oraz wyrazami pełniącymi rolę spójników i partykuł np.

aby, gdybym, jeżeliby, żebyś

piszemy rozdzielnie:

1. Po nieosobowych formach czasownika np.:zrobiono by, zalano by

2. Po innych częściach mowy np.:gdzie by, dlaczego bym, tam byś, tak by

Pisownia z przyimkami Przyimki piszemy łącznie:1. Z rzeczownikami, w połączeniach

przyimkowo - rzeczownikowych np. do szkoły, do siego roku, po omackuWyjątki: poniewczasie, nawzajem, 2. Z przymiotnikami i przysłówkami np. za niski, na oślepWyjątek: pomału3. Z liczebnikami np. do stu, na półWyjątek: wpół4. Z zaimkami np. beze mnie, po czym, od nas

Przyimki złożone przyimki złożone z dwóch, lub

trzech przyimków prostych piszemy łącznie np.

spoza, spomiędzy, zza, sprzed jeśli przyimek wraz z

następującym po nim wyrazem tworzy przysłówek to piszemy łącznie, np.

poniewczasie, natenczas, natychmiast

Pisownia rzeczowników zakończonych na –ia, -ja W dopełniaczu, celowniku,

miejscowniku liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju

żeńskiego zakończonych na: „- cja”, „- sja”, „- zja” po „c”, „s”, „z” piszemy „- ji” przykłady:

Francja – Francjitelewizja – telewizjimisja – misji

Pisownia rzeczowników zakończonych na –ia, -ja W dopełniaczu, celowniku,

miejscowniku liczby pojedynczej

rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych w mianowniku

na „- ia”, „- ja” piszemy „- i”, kiedy występuje po samogłosce

przykłady:knieja – kniei szyja – szyi kolej – kolei nadzieja - nadziei

Pisownia rzeczowników zakończonych na –ia, -ja Rzeczowniki rodzaju żeńskiego

zakończone na –ia o spółgłoskach w D, C i Msc. l.poj. mają zakończenie –ii po spółgłoskach:

t, d, r, l, k, g, ch.przykłady:

bestia – bestiikomedia – komediiawaria – awariizoologia - zoologii

Pisownia z „nie”1.„Nie" z czasownikami pisze się osobno: nie ma, nie pił, nie był wyjątki: niedomagać, niepokoić,

niecierpliwić, niedowidzieć, nienawidzieć

2.„Nie" z rzeczownikami pisze się razem:

niepogoda, niewypał, niepalenie

Pisownia z „nie”3. Z przymiotnikami i przysłówkami „nie”

piszemy:

oddzielnie – stopień wyższy i najwyższyprzykłady: nie brzydszy nie najbrzydszy

łącznie – stopień równyprzykłady: niebrzydki nieładny

4. „Nie" z liczebnikami piszemy oddzielnie: nie raz, nie dwoje wyjątki: niejeden (w sensie wielu), nie

jeden (hotel odwiedził)

Pisownia ą - om, on oraz ę - em, en ę wymienia się na ą (i na odwrót), np. wziąłem

- wzięłam, zacząłem zaczęłam w rzeczownikach l. poj. piszemy ą, w l .mn.

om, np. idę z kobietą, daję kobietom ę piszemy w B l. poj. rzeczowników rodzaju

żeńskiego, np. matkę, historię, mapę ę piszemy w 1 os. l. poj. czasu teraźniejszego,

np. myję, szyję, sprzedaję czasownik włączyć w formie wielokrotnej

brzmi włączać, a jego pochodnymi są: załączyć - załączać itp.

Pisownia ą - om, on oraz ę - em, en W wyrazach obcego pochodzenia,

nieprzyswojonych piszemy on, om, em, en, np.

kompromis, kontrola, kontrakt, kompas, prezent, stempel

Przed l i ł w formach osobowych cz. Przeszłego l.poj. r. żeńskiego i nijakiego oraz w l. mn piszemy ę, np.

wzięłam, spięłam, wydęły, klęły

I co? Takie trudne? Skoro znasz zasady, czas się

zabrać do ćwiczeń!

PAMIĘTAJ!!

Trening czyni mistrza