założenia do planu dla miasta kętrzynabip.miastoketrzyn.pl/system/obj/6095_rm_126_z1_15.pdf ·...

Aktualizacja projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwo gazowe

dla Miasta Kętrzyna

Kętrzyn, lipiec 2015 roku

Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Miasta Kętrzyna

2

SPIS TREŚCI

1 WSTĘP ......................................................................................................................................................... 5

PODSTAWA OPRACOWANIA DOKUMENTU ................................................................................................... 5 1.1.1 Zakres opracowania ........................................................................................................................ 5 1.1.2 Podstawa opracowania ................................................................................................................... 5 1.1.3 Cele główne dokumentu ................................................................................................................... 6 CHARAKTERYSTYKA MIASTA KĘTRZYNA.................................................................................................. 7 1.2.1 Lokalizacja ...................................................................................................................................... 7 1.2.2 Ukształtowanie powierzchni ............................................................................................................ 8 1.2.3 Surowce naturalne ........................................................................................................................... 9 1.2.4 Warunki naturalne i klimatyczne ..................................................................................................... 9 1.2.5 Wody powierzchniowe ..................................................................................................................... 9 1.2.6 Gleby ............................................................................................................................................. 10 SYTUACJA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA MIASTA KĘTRZYNA.................................................................. 10 1.3.1 Uwarunkowania demograficzne .................................................................................................... 10 1.3.2 Działalność gospodarcza ............................................................................................................... 11 1.3.3 Rolnictwo, leśnictwo ...................................................................................................................... 12 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA INFRASTRUKTURY BUDOWLANEJ.............................................................. 13 1.4.1 Zabudowa mieszkaniowa ............................................................................................................... 14 1.4.2 Budynki użyteczności publicznej .................................................................................................... 16 1.4.3 Obiekty przemysłowe, handel i usługi............................................................................................ 17

2 SYSTEMY ENERGETYCZNE ................................................................................................................ 18

WPROWADZENIE ...................................................................................................................................... 18 BILANS ENERGETYCZNY MIASTA KĘTRZYNA .......................................................................................... 18 SYSTEM CIEPŁOWNICZY .................................................................................................................. 25 2.3.1 Informacje ogólne .......................................................................................................................... 25 2.3.2 Źródła ciepła ................................................................................................................................. 25 2.3.3 Charakterystyka sieci i węzłów ciepłowniczych ............................................................................ 26 2.3.4 Produkcja i sprzedaż ciepła ........................................................................................................... 26 2.3.5 Plany modernizacyjne przedsiębiorstwa ciepłowniczego .............................................................. 29 SYSTEM GAZOWNICZY ............................................................................................................................. 30 2.4.1 Informacje ogólne .......................................................................................................................... 30 2.4.2 Sieć przesyłowa oraz rozdzielcza ................................................................................................... 31 2.4.3 Odbiorcy i zużycie gazu ................................................................................................................. 32 2.4.4 Plany rozwojowe dla systemu gazowniczego ................................................................................. 32 SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY ........................................................................................................... 34 2.5.1 Informacje ogólne .......................................................................................................................... 34 2.5.2 Sieć przesyłowa, rozdzielcza oraz transformatory ......................................................................... 35 2.5.3 Odbiorcy i zużycie energii elektrycznej ......................................................................................... 37 2.5.4 Oświetlenie uliczne ........................................................................................................................ 38 2.5.5 Plany rozwoju przedsiębiorstwa elektroenergetycznego ............................................................... 38 OCENA STANU AKTUALNEGO SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH .................................................................. 39 2.6.1 System ciepłowniczy ...................................................................................................................... 39 2.6.2 Systemu gazowniczy ....................................................................................................................... 40 2.6.3 System elektroenergetyczny ........................................................................................................... 40

3 MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ZASOBÓW PALIW I ENERGII ........ 41

ENERGIA WIATRU ..................................................................................................................................... 42 ENERGIA GEOTERMALNA ......................................................................................................................... 44 ENERGIA CIEKÓW WÓD POWIERZCHNIOWYCH.......................................................................................... 50 ENERGIA SŁONECZNA .............................................................................................................................. 52 ENERGIA Z BIOMASY I BIOGAZU ............................................................................................................... 56 3.5.1 Biomasa ......................................................................................................................................... 56 3.5.2 Uprawy energetyczne .................................................................................................................... 58 3.5.3 Biogaz ............................................................................................................................................ 60 3.5.4 Oczyszczalnia ścieków ................................................................................................................... 61 3.5.5 Składowisko odpadów .................................................................................................................... 64 3.5.6 Podsumowanie możliwości zastosowania odnawialnych źródeł energii ....................................... 64


3

CIEPŁO ODPADOWE Z INSTALACJI PRZEMYSŁOWYCH ............................................................................... 65 WYTWARZANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA W SKOJARZENIU ......................................................... 65

4 ZAKRES WSPÓŁPRACY Z INNYMI GMINAMI ............................................................................... 66

5 KOSZTY ENERGII................................................................................................................................... 69

6 WYJŚCIOWE ZAŁOŻENIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO MIASTA

KĘTRZYNA ........................................................................................................................................................ 71

7 PRZEWIDYWANE ZMIANY ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ

I PALIWA GAZOWE ......................................................................................................................................... 74

8 PRZEDSIĘWZIĘCIA RACJONALIZUJĄCE UŻYTKOWANIE PALIW I ENERGII .................... 78

UŻYTKOWANIE CIEPŁA ............................................................................................................................ 78 8.1.1 Mieszkalnictwo - gospodarstwa domowe ...................................................................................... 78 8.1.2 Budynki użyteczności publicznej .................................................................................................... 81 8.1.3 Handel, usługi i przemysł .............................................................................................................. 84 UŻYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ .................................................................................................. 84 8.2.1 Mieszkalnictwo - gospodarstwa domowe ...................................................................................... 84 8.2.2 Budynki użyteczności publicznej .................................................................................................... 85 8.2.3 Oświetlenie ulic ............................................................................................................................. 85 8.2.4 Handel, usługi i przemysł .............................................................................................................. 86 UŻYTKOWANIE GAZU SIECIOWEGO .......................................................................................................... 86 8.3.1 Mieszkalnictwo - gospodarstwa domowe ...................................................................................... 86 8.3.2 Budynki użyteczności publicznej .................................................................................................... 86 8.3.3 Handel, usługi i przemysł .............................................................................................................. 87

9 PODSUMOWANIE ................................................................................................................................... 88

SPIS TABEL

TABELA 3 STAN LUDNOŚCI GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN W LATACH 2009 - 2013 ............................................. 11 TABELA 4 NAJWAŻNIEJSZE WSKAŹNIKI DEMOGRAFICZNE DLA GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN W 2013 ROKU . 11 TABELA 7 PODMIOTY GOSPODARCZE WEDŁUG KLAS WIELKOŚCI NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN W

LATACH 2009 – 2013 ................................................................................................................................... 12 TABELA 8 UŻYTKI ROLNE NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN W 2010 ROKU ........................................ 13 TABELA 9 POWIERZCHNIA GRUNTÓW LEŚNYCH NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN W 2013 ROKU ..... 13 TABELA 5 ZASOBY MIESZKANIOWE NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN W LATACH 2009 - 2013 .......... 14 TABELA 6 KOMUNALNE ZASOBY MIESZKANIOWE NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN W LATACH 2011 –

2013 ............................................................................................................................................................. 15 TABELA 1-12 WYKAZ BUDYNKÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ WG STANU NA 2015 ROKU ................................... 16 TABELA 2-1 ZESTAWIENIE ZAPOTRZEBOWANIA ENERGETYCZNEGO MIASTA KĘTRZYNA NA MOC ......................... 23 TABELA 2-2 ZESTAWIENIE ZAPOTRZEBOWANIA MIASTA KĘTRZYNA NA ENERGIĘ ................................................. 23 TABELA 2-3 BILANS PALIW DLA MIASTA KĘTRZYNA NA ROK 2005 ....................................................................... 24 TABELA 2-4 CHARAKTERYSTYKA KOTŁÓW KOMEC (STAN NA 31.12.2014R.)...................................................... 25 TABELA 2-12 DŁUGOŚĆ SIECI GAZOWEJ – STAN NA DZIEŃ 31.12.2014R................................................................. 31 TABELA 2-13 OBCIĄŻENIE ŚREDNIE I MAKSYMALNE W LATACH 2012-2014 DLA STACJI WYSOKIEGO CIŚNIENIA

„BAŁTRUCIE”. .............................................................................................................................................. 32 TABELA 2-15 CHARAKTERYSTYKA SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ NA TERENIE MIASTA KĘTRZYNA .................. 36 TABELA 2-16 STRUKTURA LINII ENERGETYCZNYCH NA TERENIE MIASTA KĘTRZYNA ........................................... 36 TABELA 2-17 ILOŚĆ ODBIORCÓW I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA TERENIE MIASTA KĘTRZYNA W LATACH

2007 – 2014 .................................................................................................................................................. 37 TABELA 2-19 PLAN INWESTYCYJNY NA LATA 2014-2019 ...................................................................................... 38 TABELA 3-1 ŚREDNIA PRĘDKOŚĆ WIATRU NA WYSOKOŚCI 50 M (M/S) ................................................................... 42 TABELA 3-2 ŚREDNIA PRĘDKOŚĆ WIATRU NA WYSOKOŚCI 10 M (M/S). .................................................................. 42 TABELA 3-3 ŚREDNIA DOBOWE PROMIENIOWANIE SŁONECZNE NA POWIERZCHNIĘ PŁASKĄ W POSZCZEGÓLNYCH

MIESIĄCACH I ŚREDNIA CAŁOROCZNA W ROKU ............................................................................................. 53 TABELA 3-4 WYDAJNOŚĆ KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH W ZALEŻNOŚCI OD NAPROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO 53 TABELA 3-5 OPTYMALNE KĄTY NACHYLENIA PŁASZCZYZN EKSPONOWANYCH W KIERUNKU POŁUDNIOWYM ...... 53


4

TABELA 3-6 POTENCJAŁ TEORETYCZNY I TECHNICZNY ENERGII ZAWARTEJ W BIOMASIE NA TERENIE MIASTA

KĘTRZYNA .................................................................................................................................................... 58 TABELA 3-7 POTENCJAŁ TEORETYCZNY I TECHNICZNY ENERGII ZAWARTEJ W BIOGAZIE Z OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW

NA TERENIE MIASTA KĘTRZYNA .................................................................................................................. 63 TABELA 7-1 WSKAŹNIKI ROZWOJU SPOŁECZNO – GOSPODARCZEGO MIASTA KĘTRZYNA DLA POSZCZEGÓLNYCH

SCENARIUSZY ............................................................................................................................................... 73 TABELA 8-1 ZESTAWIENIE PROGNOZ ZUŻYCIA NOŚNIKÓW ENERGII DLA MIASTA KĘTRZYNA WG POSZCZEGÓLNYCH

SCENARIUSZY ............................................................................................................................................... 75 TABELA 9-1 ZESTAWIENIE OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ ....................................................................... 82 TABELA 9-2 ZESTAWIENIE WYNIKÓW Z ANALIZOWANYCH OBIEKTÓW ................................................................... 83

SPIS RYSUNKÓW

RYSUNEK 1–1 POŁOŻENIE POWIATU KĘTRZYŃSKIEGO NA TLE INNYCH POWIATÓW WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-

MAZURSKIEGO ................................................................................................................................................ 7 RYSUNEK 1–2 POŁOŻENIE MIASTA KĘTRZYNA NA TLE INNYCH GMINY POWIATU KĘTRZYŃSKIEGO ........................ 8 RYSUNEK 1–3 OZNACZENIE DRÓG WOJEWÓDZKICH PRZECHODZĄCYCH PRZEZ MIASTO KĘTRZYN .......................... 8 RYSUNEK 1–4 POŁOŻENIE KĘTRZYNA WEDŁUG PODZIAŁU FIZYCZNO-GEOGRAFICZNEGO JERZEGO KONDRACKIEGO

....................................................................................................................................................................... 9 RYSUNEK 2–1 UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH GRUP ODBIORCÓW W ZAPOTRZEBOWANIU NA ENERGIĘ W 2005 ROKU . 19 RYSUNEK 2–2 UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH GRUP ODBIORCÓW W ZAPOTRZEBOWANIU NA MOC CIEPLNĄ

W 2005 ROKU ............................................................................................................................................... 19 RYSUNEK 2–3 UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH GRUP ODBIORCÓW W ZAPOTRZEBOWANIU NA CIEPŁO W 2005 ROKU ... 20 RYSUNEK 2–4 STRUKTURA ZUŻYCIA PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ ŁĄCZNIE NA WSZYSTKIE CELE ................... 20 RYSUNEK 2–5 STRUKTURA ZUŻYCIA PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA CELE GRZEWCZE (OGRZEWANIE

POMIESZCZEŃ, C.W.U., CELE BYTOWE, TECHNOLOGIA) ................................................................................. 21 RYSUNEK 2–6 STRUKTURA ZUŻYCIA PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA CELE GRZEWCZE – OGRZEWANIE

POMIESZCZEŃ ............................................................................................................................................... 21 RYSUNEK 2–7 STRUKTURA ZUŻYCIA PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA CELE GRZEWCZE – CIEPŁA WODA

UŻYTKOWA ................................................................................................................................................... 22 RYSUNEK 2–8 STRUKTURA ZUŻYCIA PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA CELE GRZEWCZE – POTRZEBY BYTOWE 22 RYSUNEK 2–10 SZKIC SIECI GAZOWEJ WYSOKIEGO CIŚNIENIA NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN. ............... 30 RYSUNEK 2–11 SZKIC SIECI GAZOWEJ ŚREDNIEGO I NISKIEGO CIŚNIENIA NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN.

..................................................................................................................................................................... 31 RYSUNEK 2–13 SIEĆ ELEKTROENERGETYCZNA NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KĘTRZYN....................................... 34 RYSUNEK 2–18 STRUKTURA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ W 2014 ROKU W PODZIALE NA GRUPY TARYFOWE 37 RYSUNEK 3–1 ŚREDNIE PRĘDKOŚCI WIATRU NA WYSOKOŚCI 30M [M/S] ................................................................ 42 RYSUNEK 3–2 ZASOBY ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE .................................................................................. 45 RYSUNEK 3–3 SCHEMAT WYKORZYSTANIA ENERGII WODNEJ ................................................................................ 51 RYSUNEK 3–4 ROCZNA GĘSTOŚĆ STRUMIENIA PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO NA PŁASZCZYZNĘ POZIOMĄ

W POLSCE ..................................................................................................................................................... 52 RYSUNEK 3–5 SCHEMAT FUNKCJONALNY INSTALACJI Z OBIEGIEM WYMUSZONYM (SYSTEM AKTYWNY POŚREDNI)

..................................................................................................................................................................... 54 RYSUNEK 3–6 SZACUNKOWA ILOŚĆ ENERGII MOŻLIWA DO POZYSKANIA Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ...... 64 RYSUNEK 6–1 KOSZT WYTWORZENIA 1 GJ ENERGII CIEPLNEJ W BUDYNKU JEDNORODZINNYM Z RÓŻNYCH

NOŚNIKÓW .................................................................................................................................................... 70 RYSUNEK 6–2 KOSZT WYTWORZENIA 1 GJ ENERGII CIEPLNEJ W BUDYNKU WIELORODZINNYM Z RÓŻNYCH

NOŚNIKÓW .................................................................................................................................................... 70 RYSUNEK 8–1 PROGNOZOWANE ZMIANY ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ DO ROKU 2025 .................................. 76 RYSUNEK 8–2 PROGNOZOWANE ZMIANY ZUŻYCIA GAZU ZIEMNEGO DO ROKU 2025 ............................................. 76 RYSUNEK 8–3 PROGNOZOWANE ZMIANY ZUŻYCIA CIEPŁA SIECIOWEGO DO ROKU 2025 ........................................ 76


5

1 WSTĘP

Podstawa opracowania dokumentu

1.1.1 Zakres opracowania

Niniejszy dokument stanowi aktualizację „Projektu założeń do planu zaopatrzenia

w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Miasta Kętrzyn”, przygotowanego przez

Fundację na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach, październik 2006.

Zakres „Aktualizacji projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Kętrzyna” jest zgodny z ustawą Prawo Energetyczne

(t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 1059 z późn. zm.)

Zakres „Aktualizacji projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Kętrzyna” obejmuje:

ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe,

przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw

gazowych,

możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii,

z uwzględnieniem wytwarzania ciepła i energii elektrycznej,

zakres współpracy z innymi gminami.

Tematyka ta została ujęta w rozdziałach niniejszego opracowania

1.1.2 Podstawa opracowania

Niniejsza „Aktualizacja projektu założeń..." opracowana jest w oparciu o art.7, ust. 1

pkt. 3 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. nr 142 poz. 1591

z 2001 r. z późn, zm) oraz art. 18 i 19 Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r Prawo energetyczne

(t.j. Dz. U z 2012 r. poz 1059 z późn. zm).

Przepisy powołanych ustaw nakładają na gminę obowiązek planowania zaopatrzenia

w nośniki energii, takie jak gaz, energia elektryczna i ciepło sieciowe. Narzędziem służącym

temu celowi są Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa

gazowe.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia

w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej „projektem założeń” na okres,

co najmniej 15 lat. Projekt ten podlega aktualizacji co najmniej raz na 3 lata.

„Projekt założeń” określa:

1. ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe,

2. przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw

gazowych,

3. możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii,

z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych

źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych


6

w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji

przemysłowych,

a. możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej

w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej,

4. zakres współpracy z innymi gminami.

Z ustawowego zakresu „Projektu założeń” wynika koncentracja na stronie popytowej.

Oznacza to, że gmina szacuje zapotrzebowanie na ciepło, energię elektryczną i paliwa

gazowe niezbędne dla zaspokojenia potrzeb bieżących i perspektywicznych. Na tym etapie

nie jest konieczna weryfikacja możliwości zaspokojenia tych potrzeb. Dopiero w przypadku,

gdy po przedstawieniu „Projektu założeń” przedsiębiorstwa dostarczające media

energetyczne do gminy stwierdzą, że brak jest możliwości realizacji tych założeń, gmina

może skorzystać z kolejnego narzędzia ustawowego, wynikającego z art. 20 Prawa

energetycznego, jakim jest Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe.

Plan ten powinien zawierać m.in. propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji

poszczególnych systemów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, wraz

z uzasadnieniem ekonomicznym, jednakże w celu jego realizacji gmina może zawierać

umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi.

W przypadku, gdy nie jest możliwa realizacja planu na podstawie umów, Rada Miejska

- dla zapewnienia zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe - może

wskazać

w drodze uchwały tę część planu, z którą prowadzone na obszarze gminy działania

muszą być zgodne.

Niniejszy projekt aktualizacji Założeń do Planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe jest realizacją ustawowego obowiązku aktualizacji poprzedniego

projektu założeń. Poprzednia aktualizacja miała miejsce w roku 2006.

1.1.3 Cele główne dokumentu

Celem niniejszego opracowania jest aktualizacja strony popytowej zapotrzebowania

na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na okres kolejnych 15 lat. Dokument

stanowi więc informację sygnalną dla przedsiębiorstw energetycznych, które na tej

podstawie prognozują i dostosowują kierunki rozwoju swojej działalności. Skutkiem interakcji

pomiędzy gminą a przedsiębiorstwami energetycznymi jest wzrost poziomu bezpieczeństwa

energetycznego Miasta Mysłowice

Sporządzony bilans potrzeb energetycznych oraz prognoza zapotrzebowania

na nośniki energii dają obraz sytuacji w zakresie obecnego i przyszłego zapotrzebowania

na ciepło, energię elektryczną oraz paliwa gazowe.

Należy jednakże zastrzec, że celem niniejszego dokumentu nie jest analiza techniczna

aktualnego stanu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Występujące

w dokumencie informacji dotyczące posiadanych zasobów mają na celu jedynie

zasygnalizowanie potencjału na tle historycznym. Pojawiające się w dokumencie oceny służą

zasygnalizowaniu wstępnych wniosków służących perspektywicznemu zabezpieczeniu

odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa energetycznego, jednakże obowiązek zapewnienia


7

właściwej infrastruktury ciąży na przedsiębiorstwach energetycznych i nie jest rolą gminy

określanie sposobu realizacji tego obowiązku.

1.1.4 Charakterystyka Miasta Kętrzyna

1.1.5 Lokalizacja

Kętrzyn położony jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, nad

rzeką Guber. Jest on siedzibą powiatu kętrzyńskiego, w skład którego wchodzi: Miasto

Kętrzyn, Gmina Kętrzyn, Miasto i Gmina Reszel, Miasto i Gmina Korsze, Gmina Barciany

i Gmina Srokowo. Miasto Kętrzyn rozciąga się na powierzchni 1034 ha. Graniczy tylko

z jedną gminą - Gminą Kętrzyn.

Położenie Kętrzyna na tle województwa oraz w powiecie pokazano na rysunkach 1-1 i 1-2.

źródło: www.gminy.pl

Rysunek 1–1 Położenie powiatu kętrzyńskiego na tle innych powiatów województwa warmińsko-mazurskiego

źródło: www.gminy.pl


8

Rysunek 1–2 Położenie Miasta Kętrzyna na tle innych gminy powiatu kętrzyńskiego

Przez miasto przechodzą trzy drogi wojewódzkie: nr 594 Kętrzyn - Bisztynek, nr 592

Bartoszyce - Giżycko i nr 591 Barciany - Mrągowo. Na rysunku 1-3 przedstawiono

oznaczenia dróg wojewódzkich.

Miasto Kętrzyn leży w odległości:

60 km od drogowego przejścia granicznego Bezledy - Bagrationowsk,

65 km od kolejowego przejścia granicznego Głomno - Bagrationowsk,

30 km od kolejowego przejścia granicznego Skandawa - Żeleznodorożnyj,

130 km od kolejowego przejścia Braniewo - Amonowo,

120 km od drogowego przejścia Gronowo - Amonowo,

90 km od drogowego przejścia Gołdap - Gusiew.

Rysunek 1–3 Oznaczenie dróg wojewódzkich przechodzących przez Miasto Kętrzyn

1.1.6 Ukształtowanie powierzchni

Obszar ziemi kętrzyńskiej gdzie zlokalizowane jest Miasto Kętrzyn leży na styku trzech

krain fizyczno-geograficznych: Równiny Sępopolskiej, Pojezierza Mrągowskiego i Krainy

Wielkich Jezior Mazurskich.

Do Równiny (Niziny) Sępopolskiej należą nizinne tereny na północy, pozbawione

większych kompleksów leśnych. Równina tworzy rozległą nieckę, wzniesioną na brzegach

i obniżającą się ku środkowi. W jej powierzchnię wcinają się doliny Gubra i Liwny.

Obszary nizinne na południu przechodzą we wzgórza moreny czołowej. Ta część

należy do Pojezierza Mrągowskiego. Wysokości względne są tu dość duże, spadki w obrębie

moren przekraczają 15-20°. Liczne zagłębienia bezodpływowe zajęte są przez jeziora lub

wypełnione torfami. Pomiędzy tymi pasmami moren czołowych występują dość duże obszary

płaskiej lub falistej o niewielkich spadkach, gliniastej moreny dennej.

Pojezierze Mrągowskie i Nizina Sępopolska od wschodu łączą się z leśno-bagiennymi

terenami Krainy Wielkich Jezior Mazurskich.


9

Miasto Kętrzyn wg podziału fizyczno-geograficznego dokonanego przez profesora

Jerzego Kondrackiego leży na Nizinie Sępopolskiej (rysunek 1-4).

Rysunek 1–4 Położenie Kętrzyna według podziału fizyczno-geograficznego Jerzego Kondrackiego

1.1.7 Surowce naturalne

Głównym surowcem mineralnym okolic Kętrzyna jest glina morenowa. Występuje

ona bezpośrednio na powierzchni lub pod cienką pokrywą piasków powstałych z rodzimej

skały. W sąsiednich gminach znajdują się złoża kruszywa naturalnego. Spotyka się tu piaski

akumulacji wodnolodowcowej i zastoiskowe, akumulacji lodowcowej oraz piaski rzeczne,

a także piaski i żwiry jeziorne. Przeważają głównie piaski drobnoziarniste i średnioziarniste,

które wykorzystuje się w budownictwie do zapraw murarskich, robót betonowych

czy produkcji cegły wapienno-piaskowej.

Na obszarze powiatu kętrzyńskiego występują również torfowiska, głównie typu

niskiego. Są one w większości zmeliorowane i wykorzystane jako łąki i pastwiska.

1.1.8 Warunki naturalne i klimatyczne

Gmina Miejska Kętrzyn, należy do obszaru dzielnicy mazurskiej – najchłodniejszej

w Polsce. Średnie opady roczne wynoszą 550mm-600mm, średnia temperatura roczna

kształtuje się w okolicy 6°C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, kiedy średnia temperatura

waha się w okolicy 17°C, natomiast w miesiącu najzimniejszym w lutym – średnia

temperatura wynosi -4,8°C. Na analizowanym terenie występuje bardzo krótki okres

wegetacyjny, średnio wynosi około 157 dni w roku. Na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn

przeważają wiatry zachodnie

i południowo-zachodnie.

1.1.9 Wody powierzchniowe

Głównym ciekiem wodnym przepływającym przez Kętrzyn jest rzeka Guber będąca

prawym dopływem Łyny. Wypływa ona na wysokości około 180m n.p.m. z jeziora Guber,


10

położonego na południowy-wschód od wsi Langanki, między Rynem a Kętrzynem. W rejonie

Kętrzyna Guber wpływa na Równinę Sępopolską, przez którą płynie w głęboko wciętej

dolinie. Do rzeki Łyny wpada w Sępopolu, na wysokości około 28m n.p.m. Jej długość

wynosi 80,2km, a średni spadek całej rzeki - około 1,33‰. Szerokość koryta jest bardzo

zmienna, średnia 3m - 4m, a w partiach ujściowych około 10m. Pierwszym większym

lewobrzeżnym dopływem Gubra jest rzeka Dajna, drugim rzeka Sajna. Największym

prawobrzeżnym dopływem Gubra jest rzeka Liwna.

Jakość wody w rzece Guber nie mieści się w klasyfikacji jakościowej, miejscami wody

rzeki zalicza się do III klasy czystości. Z uwagi na usytuowanie rzeki w głębokiej dolinie

nie stanowi ona zagrożenia powodziowego dla Kętrzyna.

Na terenie Miasta znajdują się również dwa zbiorniki wodne - Jeziorko Miejskie oraz

część Rozlewiska Wopławka. Jeziorko Miejskie (powierzchnia 8,2ha) posiada status

zbiornika przepływowego. Usytuowane jest pomiędzy Rozlewiskiem Wopławka a rzeką

Guber. Zbiornik odbiera wody opadowe od okolicznych kolektorów deszczowych.

Z uwagi na niską sprawność układu kanalizacji na odcinku Jeziorko – rzeka Guber

i przejmowaniu nadmiernych wód z rozlewiska, istnieje zagrożenie (w okresach roztopów

wiosennych) zalania najbliższych ulic oraz piwnic okolicznych budynków.

Rozlewisko Wopławka jest terenem o charakterze podmokłym, utrzymującym

się w znacznej części roku w prawie niezmienionych granicach.

Rozlewisko jest tylko w niewielkim procencie usytuowane w granicach

administracyjnych Miasta Kętrzyn. Pozostała część znajduje się na terenie Gminy Kętrzyn.

Jednak na podstawie porozumienia z 1993 roku zawartego między Wojewodą Olsztyńskim,

a Burmistrzem Miasta Kętrzyn, powierzyło Burmistrzowi Miasta sprawowanie kontroli

w zakresie ochrony użytku ekologicznego. Należy uznać, zatem Rozlewisko Wopławka jako

część wewnętrznej sieci hydrograficznej Miasta.

1.1.10 Gleby

W Kętrzynie podobnie jak na obszarze powiatu kętrzyńskiego dominują grunty

zaliczone do klasy III i IV. Są to gleby stosunkowo urodzajne, wśród których przeważają

gleby brunatne. Gleby takiej klasy są odpowiednie pod uprawę: pszenicy ozimej, jarej,

jęczmienia jarego, żyta, kukurydzy, buraków cukrowych, ziemniaków, rzepaku, bobiku,

a także lucerny i koniczyny

Sytuacja społeczno – gospodarcza Miasta Kętrzyna

1.2.1 Uwarunkowania demograficzne

Stan ludności Gminy Miejskiej Kętrzyn na koniec 2014 roku wynosił 27 924 osób

według danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny. Liczba kobiet na koniec

2013 roku wynosiła 14 578 osób (co stanowiło około 52,21% ogółu ludności), a mężczyzn –


11

13 346 osób. W ciągu ostatnich lat liczba ludności na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn

spadała. Szczegółowe informacje na temat zmian liczby ludności w latach 2009 – 2013

prezentuje tabela poniżej.

Tabela 1 Stan ludności Gminy Miejskiej Kętrzyn w latach 2009 - 2013

Nazwa wskaźnika Jednostka 2010 2011 2012 2013 2014

Ludność ogółem [osoba] 28519 28363 28256 28051 27924

Kobiety [osoba] 14883 14802 14772 14664 14578

Mężczyźni [osoba] 13636 13561 13484 13387 13346 Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok

Najważniejsze wskaźnik w odniesieniu do demografii Gminy prezentuje tabela poniżej.

Tabela 2 Najważniejsze wskaźniki demograficzne dla Gminy Miejskiej Kętrzyn w 2013 roku

Nazwa wskaźnika JednostkaWartość

wskaźnika

Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku

produkcyjnym[osoba] 54,7

Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku

przedprodukcyjnym[osoba] 121,3

Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku

produkcyjnym[osoba] 30

Współczynnik feminizacji ogółem [osoba] 110

Ludność na 1 km kw [osoba] 2710

Zmiana liczby ludności na 1000 mieszakńców [osoba] -7,3

Urodzenia żywe - 225

Zgony - 321

Przyrost naturalny - -96

Wskaźnik obciążenia demograficznego

Wskaźnik feminizacji

Gęstość zaludnienia oraz wskaźniki

Urodzenia żywe, zgony i przyrost naruralny

Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok

1.2.2 Działalność gospodarcza

Na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn działa łącznie 2588. Gmina Miejska Kętrzyn pod

koniec XIX stanowiła jednostkę samorządową, w której dominował głównie przemysł

spożywczy, w ramach którego funkcjonowały nie istniejące już: browar, cukrownia, fabryka

drożdży oraz mleczarnia.

Obecnie, do przemysłu spożywczego dołączyły: przemysł elektrotechniczny oraz

odzieżowy. Największe przedsiębiorstwa na terenie miasta to ZPO „Warmia” (odzież), Philips

Lighting Poland S.A. Oddział w Kętrzynie (oświetlenie), MTI-Furninova POLSKA (meble

tapicerowane), SPPH „Majonezy” (przemysł spożywczy) i inne (FPK, MST, FOR-MECH


12

Sp. z o.o.). Szczegółowe dane na temat liczby i wielkości przedsiębiorstw na terenie gminy

przedstawia tabela poniżej.

Tabela 3 Podmioty gospodarcze według klas wielkości na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn w latach 2009 – 2013

Przedsiębiorstwa według

klas wielkości (liczba

zatrudnionych)

Jednostka 2010 2011 2012 2013 2014

Ogółem[podmiot

gospodarczy]2530 2509 2547 2544 2588

mikroprzedsiębiorstwo

(do 9 osób)

[podmiot

gospodarczy]2388 2375 2426 2423 2467

małe przedsiębiorstwo

(od 10 do 49 osób)

[podmiot

gospodarczy]111 104 88 88 88

średnie przedsiębiorstwo

(od 50 do 249 osób)

[podmiot

gospodarczy]27 26 29 29 29

duże przedsiębiorstwo

(od 250 osób)

[podmiot

gospodarczy]4 4 4 4 4


Do największych przedsiębiorstw na terenie gminy należą:

1. ZPO „Warmia”

2. Philips Lighting Poland S.A. Oddział w Kętrzynie

3. SPPH „Majonezy”

4. FOR-MECH Sp. z o.o.

1.2.3 Rolnictwo, leśnictwo

Większość powierzchni Gminy Miejskiej Kętrzyn stanowią użytki rolne, zajmujące

powierzchnię ponad 717ha, co stanowi 69% ogólnej powierzchni gminy. Większość użytków

rolnych, około 673ha, znajdują się w dobrej kulturze, natomiast pod zasiewami znajduje

się około 465ha. Poza użytkami rolnymi, kolejną grupę obszarów pod względem powierzchni

stanowią łąki trwałe, zajmujące teren blisko 137ha, co stanowi 13% ogólnej powierzchni

Gminy Miejskiej Kętrzyn.


13

Tabela 4 Użytki rolne na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn w 2010 roku

Typ gruntuLiczba

[sztuk]

Powierzchnia

[ha]

Udział w ogólnej

powierzchni gminy

[%]

grunty ogółem 203 793,39 77%

użytki rolne ogółem 201 717,48 69%

użytki rolne w dobrej kulturze 87 673,94 65%

pod zasiewami 50 465,72 45%

grunty ugorowane łącznie z

nawozami zielonymi8 12,61 1%

uprawy trwałe 9 18,99 2%

sady ogółem 8 17,25 2%

ogrody przydomowe 11 1,71 0%

łąki trwałe 57 136,58 13%

pastwiska trwałe 19 38,33 4%

pozostałe użytki rolne 120 43,54 4%

lasy i grunty leśne 17 15,15 1%

pozostałe grunty 109 60,76 6%


Grunty leśne stanowią 1% ogólnej powierzchni gminy. Szczegółowe dane na temat

terenów leśnych na terenie gminy przedstawia tabela poniżej.

Tabela 5 Powierzchnia gruntów leśnych na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn w 2013 roku

Typ gruntu Jednostka Wartość

Udział w ogólnej

powierzchni gminy

[%]

grunty leśne ogółem [ha] 11,48 1%

lesistość w % [%] 1,10% -

grunty leśne publiczne ogółem [ha] 11,48 1%

grunty leśne publiczne Skarbu

Państwa[ha] 1,58 0%

grunty leśne publiczne Skarbu

Państwa w zarządzie Lasów

Państwowych

[ha] 1,58 0%

grunty leśne prywatne [ha] 0,00 0%


Ogólna charakterystyka infrastruktury budowlanej

Obiekty znajdujące się na terenie Miasta Kętrzyn różnią się wiekiem, technologią wykonania,

przeznaczeniem i wynikającą z powyższych parametrów energochłonnością. Na terenie całej

gminy miejskiej wyróżnić należy:

budynki mieszkalne,

obiekty użyteczności publicznej,

obiekty usługowe i przemysłowe – podmioty gospodarcze.


14

1.3.1 Zabudowa mieszkaniowa

Na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn znajdowało się w 2013 roku łącznie 18221

budynków mieszkalnych.

Łączna powierzchnia zasobów mieszkaniowych na terenie gminy wyniosła w 2013 roku

622 166 metrów kwadratowych. Obejmowała ona łącznie 10 819 składających się z 38 633

izb. Zmianę zasobów mieszkaniowych w latach 2009-2013 na terenie Gminy Miejskiej

Kętrzyn prezentuje tabela poniżej.

Tabela 6 Zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn w latach 2009 - 2013

Nazwa wskaźnika Jednostka 2010 2011 2012 2013

mieszkania [sztuka] 10651 10695 10792 10819

izby [sztuka] 38034 38194 38530 38633

powierzchnia

użytkowa mieszkań[m kw.] 608703 612580 619891 622166

średnia powierzchnia

użytkowa mieszkania[m kw.] 57 57 57 58

Źródło: Bank

Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok

Na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn 6% wszystkich zasobów mieszkaniowych stanowi

własność gminy. Jednocześnie 4,6% komunalnego zasobu mieszkaniowego stanowią lokale

socjalne. Dane prezentuje tabela poniżej.

1 Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 r., GOSPODARKA

MIESZKANIOWA I KOMUNALNA Grupa: ZASOBY MIESZKANIOWE Podgrupa: Budynki mieszkalne w gminie


15

Tabela 7 Komunalne zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn w latach 2011 – 2013

Nazwa wskaźnika Jednostka 2011 2012 2013

mieszkania

komunalne ogółem[sztuka] - - 694

Udział % w ogólnej

liczbie mieszkań[%] - - 6%

mieszkania

komunalne -

powierzchnia

użytkowa

[m kw.] - - 30359


powierzchni mieszkań[%] - - 5%

mieszkania socjalne

ogółem[sztuka] 31 32 32


liczbie mieszkań[%] 0,29% 0,30% 0,30%

mieszkania socjalne -

powierzchnia

użytkowa

[m kw.] 944 980 825


powierzchni mieszkań[%] 0,15% 0,16% 0,13%

Źródło: Bank Danych

Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok

Do zarządców działających na terenie Gminy Miejskiej Kętrzyn należą:

1. Spółdzielnia Mieszkaniowa "PIONIER" w Kętrzynie

2. Kętrzyńskie TBS Sp. z o. o. w Kętrzynie

3. Wspólnota Mieszkaniowa Budynku nr 3 przy ul. Tadeusza Kościuszki w Kętrzynie

4. Firma Usługowa Zygner

5. Zarządzanie Nieruchomościami D. Biedrzycki

6. Zarządca S.C. Irena Lichodziejewska Renata Budzyńska


16

1.3.2 Budynki użyteczności publicznej

Na terenie Miasta Kętrzyna znajdują się budynki użyteczności publicznej o zróżnicowanym

przeznaczeniu, wieku i technologii wykonania. Na potrzeby niniejszego opracowania jako

budynki użyteczności publicznej przyjęto obiekty należące do gminy miejskiej, powiatu lub

budynki skarbu państwa z pominięciem budynków mieszkalnych, które opisano

w poprzednim punkcie. Wykaz tych obiektów przedstawia tabela 1-12.

Tabela 1-8 Wykaz budynków użyteczności publicznej wg stanu na 2015 roku

L.p. Nazwa obiektu

Powierzchnia użytkowa Sposób

zasilania

m2

1 Miejskie Przedszkole Integracyjne - -

2 Wodociągi Miejskie - Budynek socjalny i administracyjno-warsztatowy

241,8 gaz ziemny

z sieci

3 Wodociągi Miejskie - Budynek administracyjno-socjalny

604 gaz ziemny

z sieci

4 Środowiskowy Dom Samopomocy 491,65 gaz ziemny

z sieci

5 Szkoła Podstawowa nr 1 im. Feliksa Nowowiejskiego

3086 miejski system

ciepłowniczy

6 Szkoła Podstawowa nr 4 im. Stanisława Moniuszki

- miejski system

ciepłowniczy

7 Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marii Zientary Malewskiej

2216,35 gaz ziemny

z sieci

8 Stadion Miejski MOSiR 200 węgiel (miał)

9 Hala Widowiskowo Sportowa MOSiR 2610,4 -

10 Kompleks Basenów "Kętrzynianka" 199,2 gaz ziemny

z sieci

11 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (stołówka)

239,89 -

12 Kętrzyńskie Centrum Kultury 1397,2 gaz ziemny

z sieci

13 Miejska Biblioteka Publiczna im. Wojciecha Kętrzyńskiego Filia nr 1 (Plac Zamkowy)

660 gaz ziemny

z sieci

14 Zespół Szkół nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi w Kętrzynie

5501,5 węgiel (miał)

15 Miejska Biblioteka Publiczna im. Wojciecha Kętrzyńskiego Filia nr 1 (ulica Mickiewcza).

664,8 miejski system

ciepłowniczy


17

1.3.3 Obiekty przemysłowe, handel i usługi

Na podstawie przeprowadzonych inwentaryzacji ustalono poniższą listę największych

przedsiębiorstw zlokalizowanych na obszarze Miasta Kętrzyna:

1. SPOŁEM PSS w Olsztynie Oddział w Kętrzynie przy ulicy Staromiejskiej;

2. SPOŁEM PSS w Olsztynie Oddział w Kętrzynie, przy ulicy Sikorskiego;

3. SPOŁEM PSS w Olsztynie Oddział w Kętrzynie (administracja) przy ulicy

Powstańców Warszawy;

4. Szpital Powiatowy w Kętrzynie przy ulicy Marii Curie-Skłodowskiej;

5. Spółdzielnia Wulkan w Olsztynie przy ulicy Limanowskiego;

6. Stacja Paliw PKN Orlen S.A. przy ulicy Mazowieckiej;

7. Stacja Uzdatniania Wody "Zachód" Jeżewy, koło Kętrzyna, Gałwuny;

8. Fabryka Plastików Oddział "MAZURY" w Kętrzynie przy ulicy Bolesława Chrobrego;

9. PKO BP S.A. przy ulicy Mickiewicza;

10. Philips Lighting Poland S.A. przy ulicy Bolesława Chrobrego;

11. NETTO SP. Z O.O. przy ulicy Rynkowa;

12. MTI Furninova Polska Spółka Z O.O. przy ulicy Bolesława Chrobrego;

13. Magnetic Systems Technology Sp. z o.o. Sp. Komandytowa przy ulicy Bolesława

Chrobrego;

14. Glenport Sp. z o.o. przy ulicy Zbożowej;

15. EXATEL S.A. przy ulicy Bydgoskiej;

16. Energa Operator S.A. przy ulicy Ogrodowej;

17. Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" Biuro i magazyn przy ulicy Bałtyckiej;

18. Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" Pawilon handlowy przy ulicy Bałtyckiej.


18

2 SYSTEMY ENERGETYCZNE

Wprowadzenie

Zaopatrzenie w energię jest podstawowym czynnikiem niezbędnym dla egzystencji

ludności, jednak użytkowanie energii wywiera największy szkodliwy wpływ na środowisko

spośród wszystkich rodzajów aktywności człowieka na Ziemi. Jest to wynikiem zarówno

ogromnej ilości użytkowanej energii, jak i istoty przemian energetycznych, którym energia

musi być poddawana w celu dostosowania do potrzeb odbiorców.

Miasto Kętrzyn należy do gmin miejskich średniej wielkości, liczba ludności wynosi

około 28 tys. osób (wg danych GUS 2012 r.). Podobnie jak wiele innych gmin miejskich

w Polsce, boryka się z szeregiem problemów technicznych, ekonomicznych,

środowiskowych i społecznych we wszystkich dziedzinach swojego funkcjonowania. Jedną

z istotnych dziedzin jest tu gospodarka energetyczna czyli zagadnienia związane

z zaopatrzeniem w energię oraz jej użytkowaniem i gospodarowaniem na terenie Miasta

Kętrzyna.

Bilans energetyczny Miasta Kętrzyna

Bilans energetyczny Miasta Kętrzyna przedstawia przegląd potrzeb energetycznych

poszczególnych odbiorców wraz ze sposobem ich pokrywania oraz strukturę użytkowania

poszczególnych nośników energii i paliw.

O wielkości i złożoności problemu energetycznej gospodarki Kętrzyna świadczą

poniższe liczby:

powierzchnia Miasta: 10,3 km2,

liczba ludności: około 28 tys. mieszkańców (wg danych GUS),

powierzchnia użytkowa mieszkań wynosi około 580,5 tys.m2.

Wielkość rynku energii (energia łącznie na wszystkie cele) wynosi 285,3 GWh/rok

1027,1 TJ/rok). Udział poszczególnych odbiorców w zapotrzebowaniu na energię

przedstawia się następująco:


19

Rysunek 2–1 Udział poszczególnych grup odbiorców w zapotrzebowaniu na energię w 2005 roku

Wielkość rynku ciepła (ogrzewanie, ciepła woda użytkowa, ciepło procesowe

w gospodarstwach domowych oraz w przemyśle itp.) w zapotrzebowaniu na moc wynosi

120,3 MW, w energii 811,3 TJ/rok. Udział poszczególnych odbiorców w rynku ciepła

przedstawia się następująco:

Rysunek 2–2 Udział poszczególnych grup odbiorców w zapotrzebowaniu na moc cieplną w 2005 roku

0,3%

35,2%

6,5%

41,6%

16,4% Mieszkalnictwo

jednorodzinne

Mieszkalnictwo

wielorodzinne

Użyteczność publiczna

Handel, usługi i

przemysł

Oświetlenie ulic

6,2%

29,6%21,7%

42,6%

Mieszkalnictwo

jednorodzinne

Mieszkalnictwo

wielorodzinne

Użyteczność

publiczna

Handel, usługi i

przemysł


20

Rysunek 2–3 Udział poszczególnych grup odbiorców w zapotrzebowaniu na ciepło w 2005 roku

Odbiorcami energii w mieście są głównie obiekty mieszkalne (58,0%), handlowe, usługowe i

przemysłowe (35,2% udziału w rynku energii), a następnie użyteczność publiczna (6,5%) i

oświetlenie uliczne (0,3%).

Strukturę zużycia paliw na wszystkie cele (ogrzewanie, cele bytowe, przygotowanie ciepłej

wody użytkowej - c.w.u. oraz oświetlenie i napędy) oraz dla rynku ciepła w rozbiciu na

ogrzewanie pomieszczeń, przygotowanie c.w.u. oraz cele bytowe (bez zużycia energii

elektrycznej na oświetlenie i napędy) przedstawiono na poniższych rysunkach (rysunki 2-4

do 2-8). Omówione wyżej dane przedstawiono również tabelarycznie (tabela 2-1 oraz 2-2).

Rysunek 2–4 Struktura zużycia paliw i energii elektrycznej łącznie na wszystkie cele

19,7%

24,9%

7,3%48,1%

Mieszkalnictwo

jednorodzinne

Mieszkalnictwo

wielorodzinne

Użyteczność

publiczna

Handel, usługi i

przemysł

21,6%

19,7%23,4% 5,1%

2,0%

0,3%

24,4%

2,8%0,5%0,1%

Propan - butan

Węgiel - piece

Węgiel - kotły

tradycyjne

Węgiel - kotły

retortowe

Drewno

Olej opałowy

Ciepło sieciowe

Gaz ziemny

Energia

elektryczna

Odnawialne

źródła energii


21

Rysunek 2–5 Struktura zużycia paliw i energii elektrycznej na cele grzewcze (ogrzewanie pomieszczeń, c.w.u., cele bytowe, technologia)

Rysunek 2–6 Struktura zużycia paliw i energii elektrycznej na cele grzewcze – ogrzewanie pomieszczeń

24,2%

3,7%

28,7% 6,3%2,5%

0,4%

30,0%

3,5%0,6%

0,1%

Propan - butan

Węgiel - piece

Węgiel - kotły

tradycyjne

Węgiel - kotły

retortowe

Drewno

Olej opałowy

Ciepło sieciowe

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Odnawialne

źródła energii

20,1%

1,1%

30,2%

7,7%2,9%

0,4%

33,3%

3,5%0,5%

0,1%

Propan - butan

Węgiel - piece

Węgiel - kotły

tradycyjne

Węgiel - kotły

retortowe

Drewno

Olej opałowy

Ciepło sieciowe

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Odnawialne

źródła energii


22

Rysunek 2–7 Struktura zużycia paliw i energii elektrycznej na cele grzewcze – ciepła woda użytkowa

Rysunek 2–8 Struktura zużycia paliw i energii elektrycznej na cele grzewcze – potrzeby bytowe

26,8%

12,7%28,8% 2,6%

1,3%

0,2%

23,7%

3,5%0,2%

0,1%

Propan - butan

Węgiel - piece

Węgiel - kotły

tradycyjne

Węgiel - kotły

retortowe

Drewno

Olej opałowy

Ciepło sieciowe

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Odnawialne

źródła energii

87,2%

4,4%

1,1%3,0%4,3%

Propan - butan

Węgiel - piece

Drewno

Energia elektryczna

Gaz ziemny


23

Tabela 2-1 Zestawienie zapotrzebowania energetycznego Miasta Kętrzyna na moc

Tabela 2-2 Zestawienie zapotrzebowania Miasta Kętrzyna na energię

Potrzeby

c.o.

Potrzeby

c.w.u.

Potrzeby

bytowe

Potrzeby

elektr.

Suma

potrzeb

cieplnych

m 2 MW MW MW MW MW

1Mieszkalnictwo

jednorodzinne151 879 18,23 6,56 1,29 3,60 26,07

2Mieszkalnictwo

wielorodzinne428 633 38,58 9,35 3,30 11,40 51,22

3Użyteczność

publiczna84 044 6,57 0,73 0,10 1,26 7,41

4Handel, usługi i

przemysł 228 499 29,99 4,69 0,88 6,85 35,56

5 Oświetlenie ulic 0,17

893 055 93,37 21,33 5,57 23,29 120,27

Zapotrzebowanie miasta Kętrzyna na moc

Powierzchnia

użytkowaWyszczególnienieL.p.

SUMA

Potrzeby

c.o.

Potrzeby

c.w.u.

Potrzeby

bytowePotrzeby elektr.

Suma potrzeb

cieplnych

GJ GJ GJ MWh GJ

1Mieszkalnictwo

jednorodzinne121 503 30 376 7 594 2 602 159 473

2Mieszkalnictwo

wielorodzinne257 180 111 445 21 432 10 287 390 056

3Użyteczność

publiczna42 022 16 473 946 1 941 59 440

4Handel, usługi i

przemysł 182 799 17 729 1 828 44 263 202 356

5 Oświetlenie ulic 834

603 504 176 022 31 799 59 927 811 325

WyszczególnienieL.p.

Zapotrzebowanie miasta Kętrzyna na energię

SUMA


24

Tabela 2-3 Bilans paliw dla Miasta Kętrzyna na rok 2005

* w tym: kolektory słoneczne, słoma, ogniwa fotowoltaiczne itp.

L.p. Rodzaj paliwa Jednostka Roczne zużycie

1. LPG Mg/rok 150,6

2. Węgiel - piece Mg/rok 2 366,4

3. Węgiel - kotły tradycyjne Mg/rok 14 957,4

4. Węgiel - kotły retortowe Mg/rok 135,4

5. Drewno Mg/rok 2 729,7

6. Olej opałowy m3/rok 1 420,7

7. Gaz sieciowy m3/rok 7 463 000,0

8. Ciepło sieciowe GJ/rok 232 879,0

9. Energia elektryczna MWh/rok 59 926,9

10. Odnawialne źródła energii* GJ/rok 879,5


25

SYSTEM CIEPŁOWNICZY

2.3.1 Informacje ogólne

Na terenie Miasta Kętrzyna koncesję na wytwarzanie, przesyłanie i dystrybucję ciepła

posiada Komunalna Energetyka Cieplna „Komec” Spółka z o.o. Spółka ta dostarcza ciepło

na potrzeby centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej dla około 60% budynków

mieszkalnych i użyteczności publicznej w Kętrzynie. Na terenie Miasta Kętrzyna obecnie

funkcjonują 4 kotłownie lokalnych obsługiwanych przez spółkę, a zasilanych miałem

węglowym lub gazem ziemnym.

2.3.2 Źródła ciepła

Parametry techniczne kotłów podano tabeli 2-4.

Tabela 2-4 Charakterystyka kotłów KOMEC (stan na 31.12.2014r.)

Lp. Adres źródła Paliwo

Zainstalowane kotły

Typ Ilość [szt.]

Moc cieplna [MW] ᶯ

[%] jednostko

wa dyspozycy

jna

1 2 3 4 5 6 7 8

1. Rynkowa 3 Miał

węglowy WR - 5 4

2*5,800; 2*6,960

25,520 80,7

2. Mazurska 15 Miał

węglowy WCO-80 6 1,588 9,528 80,9

3. Słowackiego 7a Gaz ziemny Buderus 424 1 0,227 0,227 97,8

4. Limanowskiego 22 Gaz ziemny

Buderus GE 615

Buderus GE 515

3 1

0,740 0,295

2,515 92,6

Razem: 15 37,790

Kotłownie opalane gazem ziemnym posiadają zdecydowanie lepszą sprawność

wytwarzania ciepła, jednak ze względu na utrzymujące się niskie ceny węgla, opalanie

miałem węglowym ciągle jest bardziej opłacalne.

Spółka przeprowadziła szereg modernizacji głównej kotłowni przy ulicy rynkowej 3,

dzięki czemu może spełniać ciągle zaostrzające się wymogi ekologiczne.

W roku 2014 zrezygnowano z dalszej eksploatacji nierentownej kotłowni gazowej przy

ulicy Kaszubskiej 1. Zaopatrzenie odbiorców w ciepło zostało przejęte przez kotłownię

opalaną miałem węglowym przy ul. Mazurskiej 15.


26

2.3.3 Charakterystyka sieci i węzłów ciepłowniczych

Szczegółowe dane dotyczące sieci ciepłowniczej zestawiono w tabeli 2-5.

Tabela 2-5 Charakterystyka sieci i węzłów cieplnych (stan na 31.12.2014r.)

* w 2014 roku nastąpiła likwidacja kotłowni, a odbiorców przyłączono do kotłowni przy ul. Mazurskiej 15 (stan po przełączeniu)

Spółka „KOMEC” w latach 2006-2014 przeprowadziła szereg inwestycji mających

na celu poprawę kondycji spółki. W latach tych wymieniono najstarsze i najbardziej awaryjne

odcinki sieci na rury preizolowane dzięki czemu udział rur preizolowanych w ogólnej długości

sieci zwiększył się z 45% (w roku 2006) do 55% (w roku 2014)

Od 2006 roku zwiększyła się również ilość węzłów kompaktowych (z 35 do 55).

Modernizacja węzłów na kompaktowe przyczynia się do zwiększenia efektywności wymiany

ciepła w węzłach. W tym czasie zostały zlikwidowane wszystkie, najbardziej energochłonne,

węzły hydroelewatorowe.

W węzły cieplne wyposażona jest tylko sieć cieplna wysokotemperaturowa zasilana

z kotłowni przy ulicy Rynkowej 3.

2.3.4 Produkcja i sprzedaż ciepła

W poniższej tabeli 2-6 oraz na rysunku 2-7 przedstawiono rzeczywistą sprzedaż ciepła

sieciowego

Tabela 2-6 Rzeczywista sprzedaż energii cieplnej oraz w przeliczeniu na warunki roku

standardowego w latach 1996-2014

Wyszczególnienie 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Sprzedaż energii cieplnej [GJ/rok]

382 088 352 548 337 088 329 446 267 451 300 045 274 042 263 131 243 132 232 879

Wartość stopniodni*

4498,1 4076,3 3863,4 3859,9 3389,2 3960 3808,6 3863,7 3835,5 3991,0

Sprzedaż energii cieplnej w przeliczeniu na warunki roku standardowego [GJ/rok]

342 912 349 140 352 226 344 553 318 563 305 872 290 469 274 927 255 899 235 557

Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

1 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Lp. Parametry pracy

sieci Sieć przyłączona

do źródła

Długość sieci Ilość węzłów

ogółem: w tym

preizolowane: indywid. grupowych

[m] [m] [%] [szt.] [szt.]

1 2 3 4 5 6 7 8

1. wysokotemp. (c.o+cwu) Rynkowa 3 16 844 7 763 46,1 57 24

2. niskotemp. (co) Mazurska 15 6 286 4 310 68,6 0 0

3. niskotemp. (co) Kaszubska 1*

4. niskotemp. (cwu) Słowackiego 7a 10 10 100,0 0 0

5. niskotemp. (co+cwu) czteroprzewodowa Limanowskiego 22 1851 1732 93,6 0 0

RAZEM: 24 991 13 815 55,3 57 24


27

Sprzedaż energii cieplnej [GJ/rok]

235 577 213 141 212 929 211 097 231 076 202 786 203 403 198 438 181 433

Wartość stopniodni**

3800,1 3744,6 3616,8 3722,7 4301,9 3754,1 3932 4002 3617,8

Sprzedaż energii cieplnej w przeliczeniu na warunki roku standardowego [GJ/rok]

250 257 229 779 237 661 228 914 216 842 218 062 208 829 200 168 202 450

* w oparciu o zał. B PN-EN ISO 13790 przyjęto wartość stopniodni dla Kętrzyna na poziomie 4036,9 w przeliczeniu na warunki roku standardowego

Rysunek 2–7 Dynamika sprzedaży energii cieplnej przeliczona na warunki roku

standardowego w latach 1996-2014

Na podstawie powyższej tabeli i rysunku można stwierdzić, że w latach 1996 – 2005

znacznie zmniejszyła się sprzedaż ciepła. Jest to spowodowane głównie racjonalizacją

użytkowania energii bezpośrednio u odbiorców (np. termomodernizacja budynków

wielorodzinnych) jak i odłączaniem się od systemu ciepłowniczego dużych odbiorców

przemysłowych w okresie gorszej koniunktury gospodarczej, co miało miejsce pod koniec

lat dziewięćdziesiątych. W kolejnych latach nastąpiło wyhamowanie spadku sprzedaży ciepła

za sprawą powolnego wyczerpywania się potencjału termomodernizacji.

Spadkowi zapotrzebowania na ciepło sieciowe towarzyszy również systematyczny

spadek mocy zamówionej przez odbiorców, co zostało przedstawione w tabeli 2-8.

0

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

400 000

450 000

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014Zuży

cie

cie

pła

[G

J/ro

k]

Lata

200 168 Sprzedaż energii cieplnej w przeliczeniu na warunki roku standardowego [GJ/rok]


28

Tabela 2-8 Zmiany mocy zamówionej w latach 2006-2014 z podziałem na strukturę

odbiorców.

Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Budynki użyteczności publicznej [MW]

1,369 1,369 1,369 1,437 1,348 1,297 1,228 1,082 0,993

Odbiorcy indywidualni [MW]

0,085 0,085 0,109 0,109 0,109 0,111 0,119 0,119 0,109

Jedn.gosp.komunalnej miasta [MW]

1,197 1,197 1,197 1,197 1,176 1,176 1,166 0,969 0,969

Przedszkola [MW] 0,288 0,288 0,288 0,288 0,288 0,288 0,288 0,358 0,358

Spółdzielnie mieszkaniowe [MW]

22,505 21,959 21,080 21,011 20,528 20,265 20,044 19,452 19,016

Szkoły [MW] 1,436 1,436 1,436 1,038 1,038 1,038 1,038 1,038 0,968

Wspólnoty mieszkaniowe [MW]

8,052 7,893 7,686 7,747 7,469 7,153 6,991 6,226 6,169

Pozostali odbiorcy [MW]

0,85 0,757 0,79 0,727 0,825 0,802 0,881 0,834 0,866

Razem [MW] 35,782 34,984 33,955 33,554 32,781 32,130 31,755 30,079 29,448

Strukturę zasilania w ciepło sieciowe przeliczoną z mocy zamówionej na koniec 2014 roku

w podziale na grupy odbiorców przedstawia rysunek 2-10.

Rysunek 2–9 Struktura zasilania w ciepło sieciowe w podziale na grupy odbiorców

budynki użyteczności publicznej [MW]

3,4%

odbiorcy indywidualni

[MW] 0,4%

jedn.gosp.komunalnej miasta [MW]

3,3%

przedszkola [MW] 1,2%

spółdzielnie mieszkaniowe [MW]

64,6%

szkoły [MW] 3,3%

wspólnoty mieszkaniowe [MW]

20,9%

pozostali odbiorcy

[MW] 2,9%


29

2.3.5 Plany modernizacyjne przedsiębiorstwa ciepłowniczego

W latach 2015-2017 spółka planuje modernizacje i remonty na łączną kwotę

3,9 mln zł.

W planie rozwoju spółki KOMEC przewiduje się realizację następujących

przedsięwzięć:

1. W zakresie źródeł ciepła:

Kotłownia przy ul. Rynkowej 3

i. Modernizacja odpylania - 2015 r.

ii. Remont części ciśnieniowej kotła nr 3 – 2016 r.

iii. Remont części ciśnieniowej kotła nr 4 – 2017 r.

Kotłownia przy ul. Mazurskiej 15

i. Poprawa wizerunku obiektu – 2015-2016 r.

Kotłownia przy ul. Słowackiego 7a

i. Modernizacja przygotowania ciepłej wody użytkowej – 2015 r.

2. W zakresie sieci cieplnych:

Wymiana tradycyjnej sieci kanałowej zasilanych z kotłowni Rynkowej na rury

preizolowane – 2015-2016 r.

Podłączenia nowych odbiorców do sieci

3. W zakresie węzłów cieplnych:

Budowa węzłów cieplnych – 1 szt. / rok

Telemetria węzłów – 8 szt. w 2015 r., 9 szt. w 2016 r.

4. Pozostałe zakupy inwestycyjne w tym zakup sprzętu i armatury ciepłowniczej oraz

związane ze zmianą siedziby spółki.

Po roku 2015 lub w przypadku problemów z uzyskaniem pozwolenia na korzystanie

ze środowiska proponuje się przeanalizowanie zastosowania paliwa ekologicznego

ze szczególnym uwzględnieniem paliw odnawialnych (np. biomasa) zarówno w kotłowni przy

ul. Mazurskiej jak i w kotłowni przy ul. Rynkowej. W celu określenia jakie paliwo zastosować

w źródłach jak i przeanalizowania innych aspektów technicznych oraz środowiskowych

należy wykonać Studium Wykonalności Inwestycji.

Przewiduje się, że przewidywana w punkcie 2 modernizacja sieci ciepłowniczej

będzie kontynuowana po roku 2014, aż do wymiany wszystkich sieci wykonanych

w technologii tradycyjnej na sieci preizolowane.

Telemetria węzłów polega na wykonaniu komunikacji teleinformatycznej z węzłami

cieplnymi oraz centralnego zarządzania ich pracą z poziomu dystrybutora. Celem

zastosowania tych rozwiązań jest poprawa niezawodności dostaw ciepła dzięki bieżącej

analizie pracy systemu oraz natychmiastowego korygowania wszelkich nieprawidłowości.

Dzięki budowie tego systemu możliwa będzie:

Archiwizacja wszystkich mierzonych parametrów,

Monitorowanie i rejestracja pracy urządzeń oraz wskazań przyrządów pomiarowych,

Zdalne sterowanie urządzeniami wykonawczymi,

Otrzymywanie w formie alarmu informacji o nieprawidłowościach pracy systemu.


30

System gazowniczy


Koncesję na obrót gazem i zarządzanie systemem sieci gazowych nisko, średnio

i wysokoprężnych na terenie Miasta Kętrzyna posiada Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.

Oddział w Gdańsku Zakład w Olsztynie. Szkice sieci wysokiego ciśnienia oraz średniego

i niskiego ciśnienia przedstawiono na rysunkach 2-10 i 2-11.

Rysunek 2–90 Szkic sieci gazowej wysokiego ciśnienia na terenie gminy miejskiej Kętrzyn.


31

Rysunek 2–101 Szkic sieci gazowej średniego i niskiego ciśnienia na terenie gminy miejskiej Kętrzyn.

Miasto Kętrzyn jest zasilane z gazociągu wysokiego ciśnienia DN200 relacji relacji

Płońsk – Nidzica – Kętrzyn - Węgorzewo. Na terenie Kętrzyna występuje sieć gazowa

wysokiego ciśnienia PN 6,3 MPa o łącznej długości 0,3 km.

Zasilanie gazem ziemnym realizowane jest poprzez stację redukcyjno–pomiarową I0

o przepustowości Q = 3 200 Nm3/h zlokalizowaną przy ulicy Władysława Jagiełły „Bałtrucie”

w Kętrzynie oraz stację redukcyjno–pomiarową I0 o przepustowości Q = 5 000 Nm3/h

na terenie gminy wiejskiej Kętrzyn w miejscowości Muławki (zmodernizowana stacja

redukcyjna Kętrzyn ul. Bydgoska Q = 1 500 Nm3/h).

2.4.2 Sieć przesyłowa oraz rozdzielcza

Łączną długość czynnej sieci gazowniczej (stan na koniec 2014 r.) wyszczególnioną

według rodzaju przedstawiono w tabeli 2-12

Tabela 2-5 Długość sieci gazowej – stan na dzień 31.12.2014r.

Wyszczególnienie Długość

sieci w km Przyłącza

w szt.

1 2 3

gazociągi średniego ciśnienia 20,346


32

gazociągi niskiego ciśnienia 48,880

przyłącza średniego ciśnienia 1,298 39

przyłącza niskiego ciśnienia 26,019 1 553

Łącznie 96,543 1 592

Porównując powyższe wartości z danymi za rok 2005 (długość sieci rozdzielczej równa

47,7 km), można zauważyć znaczny wzrost długości gazociągów - rzędu 45%.

2.4.3 Odbiorcy i zużycie gazu

System gazowy na terenie Miasta Kętrzyna obsługiwał w 2014 roku 1592 przyłączy

zarówno indywidualnych jak i grupowych. Średnie i maksymalne obciążenie na stacjach

gazowych wysokiego ciśnienia w latach 2012-2014 zestawiono w tabeli 2-13.

Należy zauważyć, że modernizacja stacji redukcyjnej wysokiego ciśnienia zlokalizowanej

w Kętrzynie przy ul. Bydgoskiej o przepustowości Q = 1 500 Nm3/h na stację redukcyjno-

pomiarową Q = 5 000 Nm3/h zlokalizowaną w gm. Wiejskiej Kętrzyn obr. Muławki, została

ukończona w listopadzie 2014 r. W związku z tym w latach 2012-2014 gmina miejska

Kętrzyn zasilana byłą jedynie ze stacji Bałtrucie.

Tabela 2-6 Obciążenie średnie i maksymalne w latach 2012-2014 dla stacji wysokiego

ciśnienia „Bałtrucie”.

W roku przepustowość

[mᶟ/h]

Obciażenie

średnie [mᶟ/h]

maksymalne [mᶟ/h]

1 2 3 4

2012

3 200

819 2386

2013 850 2220

2014 725 2220

2.4.4 Plany rozwojowe dla systemu gazowniczego

Istniejąca infrastruktura gazownicza na terenie gminy miejskiej jest w dobrym stanie

technicznym, pozwala dostarczyć praktycznie każdą ilość gazu dla celów komunalno–

bytowych, grzewczych oraz przemysłowych, szczególnie biorąc pod uwagę niedawną

modernizację stacji redukcyjno-pomiarowej Muławki. Stan sieci gazowej na terenie Miasta

Kętrzyn zabezpiecza więc dostawy gazu dla obecnych i potencjalnych nowych odbiorców z

tego terenu. Spółka podejmuje się sukcesywnych modernizacji sieci średniego i niskiego

ciśnienia.

Na podstawie informacji Oddziału w Gdańsku Zakład w Olsztynie przewiduje się w

latach 2015-2018 dalszą modernizację sieci gazowej niskiego ciśnienia (ulice Sadowa i

Zielona w Kętrzynie).


33

Ewentualna rozbudowa sieci gazowej w kolejnych latach może nastąpić

po pojawieniu się potencjalnych nowych odbiorców gazu.

Budowa sieci gazowej jest realizowana w przypadku osiągnięcia odpowiednich

wskaźników opłacalności ekonomicznej inwestycji i warunków technicznych ustalonych przez

operatora sieci.


34

System elektroenergetyczny


Koncesję na obrót i przesyłanie energii elektrycznej na omawianym terenie posiada

Koncern Energetyczny ENERGA – OPERATOR SA Oddział w Olsztynie.

Na terenie Miasta Kętrzyna istnieje rozbudowany układ sieci elektroenergetycznych

wysokiego, średniego i niskiego napięcia.

Na poniższym rysunku przedstawiono sieć elektroenergetyczną gminy Kętrzyn

Rysunek 2–113 Sieć elektroenergetyczna na terenie gminy miejskiej Kętrzyn.


35

Dostawa energii elektrycznej w obszarze Gminy Miejskiej Kętrzyn odbywa

się za pośrednictwem sieci 110 kV, 15 kV oraz 0,4 kV. W stacji elektroenergetycznej GPZ

Kętrzyn, zasilającej odbiorców w mieście Kętrzyn oraz w gminach sąsiednich, zainstalowane

są 2 transformatory mocy 110/15 kV o mocy 16 MVA każdy, które zasilają 2 sekcyjną

rozdzielnię 15 kV.

W rozdzielniach 110 i 15 kV eksploatowane są zabezpieczenia cyfrowe, objęte

zdalnym nadzorem. Komunikacja z zabezpieczeniami realizowana jest poprzez sieć

światłowodową drogami redundantnymi do systemu zdalnego nadzoru w Regionalnej

Dyspozycji Mocy w Olsztynie oraz w zakresie sieci 110 kV do systemu dyspozytorskiego

w Centralnej Dyspozycji Mocy w Gdańsku.

Sieć SN zasilana z GPZ Kętrzyn pracuje z punktem neutralnym uziemionym przez

rezystor co ułatwia szybkie i selektywne likwidowanie zwarć i wpływa na uproszczenie

układów automatyki w tej sieci.

Poszczególne elementy sieci elektroenergetycznej 110 kV i 15 kV (linie,

transformatory, szyny zbiorcze i łączniki szyn) wyposażone są w typowe

dla energetyki polskiej zestawy zabezpieczeń cyfrowych podstawowych i rezerwowych,

a także w układy automatyki (SPZ, SZR, SCO) dla pól SN to zabezpieczenia EX-BEL oraz

układy automatycznej regulacji napięcia ARN.

Rozdzielnia WN 110 kV w stacji GPZ Kętrzyn składa się 10 polowej rozdzielni 110 kV

z podwójnym systemem szyn zbiorczych (2 – systemowa rozdzielnia 110 kV) oraz

sekcjonowanymi szynami systemu 1. Zwarcia na szynach likwidowane są przez nowoczesne

cyfrowe Zabezpieczenie Szyn Zbiorczych z Lokalną Rezerwą Wyłącznikową (LRW).

2.5.2 Sieć przesyłowa, rozdzielcza oraz transformatory

Na terenie Miasta Kętrzyna zlokalizowanych jest 6 ciągów linii średniego napięcia

do zasilania drobnych odbiorców komunalnych i przemysłowych oraz 3 linie dla dużych

odbiorców przemysłowych. Linie te wykonane są zasadniczo jako kablowe i napowietrzne

z przewodami gołymi i izolowanymi. W normalnych warunkach pracy linie przesyłowe

pracują jako promieniowe z możliwością zasilania drugostronnego, całkowita długość linii 15

kV wynosi ok. 50 km, a linii niskonapięciowej z przyłączami - 0,4 kV wynosi ok. 128 km. Stan

techniczny linii jest dobry.

W poniższej tabeli przedstawiono charakterystykę sieci elektroenergetycznej w mieście

Kętrzyn.


36

Tabela 2-7 Charakterystyka sieci elektroenergetycznej na terenie Miasta Kętrzyna

Lp. Wyszczególnienie Rodzaj Jednostka Wartosć

1 2 3 4 5

1 Ilość stacji transf. 15/0,4 kV Sieciowe [szt] 72

Abonenckie [szt] 17

2 Moc stacji transf. 15/0,4 kV Sieciowe [MVA]

Abonenckie [MVA] 7,6

3 Linie WN 110 kV Napowietrzne [km] <1,2

4 Linie elektroenergetyczne 15 kV Napowietrzne [km] 12,5

Kablowe [km] 38,9

5 Linie elektroenergetyczne 0,4 kV

Napowietrzne [km] 157,5

Napowietrzne oświetlenia

[km] 58,5

Kablowe [km] 12,25

Kablowe oświetlenia

[km] 35,5

Odbiory komunalno - mieszkalne, przemysłowe zasilane są ze stacji

transformatorowych SN/nn - 15/0,4 kV, jest ich na terenie miasta 89. Są to głównie stacje

wnętrzowe, kompaktowe, a na obrzeżach Miasta stacje słupowe. Typ stacji jest

dostosowywany do otoczenia i uzasadniony ekonomicznie. Stan techniczny stacji

transformatorowych jest dobry.

Linie niskiego napięcia są liniami kablowymi w izolacji z polwinitu, napowietrznymi

z przewodami gołymi i izolowanymi polietylenem usieciowanym. Stan techniczny linii jest

dobry. Całkowita długość linii średniego i niskiego napięcia ulicznego na terenie Miasta

wynosi ok. 315 km, strukturę linii zestawiono w tabeli poniżej.

Tabela 2-8 Struktura linii energetycznych na terenie Miasta Kętrzyna

Wyszczególnienie Linie SN

[km]

Linie nn [km]

Razem Wszystkie Oświetlenia

1 2 3 4 5

Kablowe 38,9 47,8 35,5 86,7

Napowietrzne 12,5 216,0 58,5 228,5

Razem 51,4 263,8 94,0 315,2


37

2.5.3 Odbiorcy i zużycie energii elektrycznej

Ilość odbiorców w poszczególnych taryfach oraz zużycie energii elektrycznej w latach

2007 – 2014 przedstawiono w tabeli 2-17. Na rysunku 2-18 przedstawiono również strukturę

zużycia energii elektrycznej w 2014 roku w podziale na grupy taryfowe.

Tabela 2-9 Ilość odbiorców i zużycie energii elektrycznej na terenie Miasta Kętrzyna

w latach 2007 – 2014

Rok

odbiorcy na średnim

napięciu – taryfa B

odbiorcy na niskim napięciu odbiorcy na

niskim napięciu –

taryfa R

odbiorcy na niskim napięciu

- taryfa C - taryfa G

Liczba MWh Liczba MWh

w tym: gospodarstwa

rolne Liczba MWh Liczba MWh

w tym: gospodarstwo

domowe i rolne

Liczba MWh liczba MWh

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

2007 14 12 485 1562 20 364 5 727 0 7 11965 19 389 10 790 18 215

2008 14 18 756 1445 21 287 5 588 0 4 11973 19 723 10 750 18 413

2009 14 16 690 1539 22 040 9 533 0 1 12228 20 186 10 913 18 707

2010 15 18 060 1823 18 503 10 553 1 41 12483 20 721 11 011 19 141

2011 14 16 230 884 15 087 2 552 4 0 11723 23 291 10 596 21 761

2012 14 17 090 793 11 703 1 355 6 0 11768 19 123 10 599 17 992

2013 12 14 363 744 9 753 1 0 6 0 11825 18 305 10 649 17 262

2014 13 14 710 707 8 228 1 0 7 1 11851 16 766 10 588 15 833

Rysunek 2–12 Struktura zużycia energii elektrycznej w 2014 roku w podziale na grupy taryfowe

Grupą odbiorców charakteryzujących się największym zużyciem energii elektrycznej

w Mieście Kętrzyn są odbiorcy indywidualni (taryfa G). Równie dużą grupą są odbiorcy

odbiorcy na średnim napięciu - taryfa B

37%

odbiorcy na niskim napięciu - taryfa C

21%

odbiorcy na niskim napięciu - taryfa R

0%

odbiorcy na niskim napięciu - taryfa G

42,2%


38

przemysłowi, których udział w strukturze zużycia energii elektrycznej w 2014 roku sięga

37%.

2.5.4 Oświetlenie uliczne

Na terenie Miasta Kętrzyna zainstalowanych jest łącznie 1 307 opraw na wszystkich typach

dróg. Większość oświetlenia została zmodernizowana na energooszczędne. Łączna moc

opraw to 171,2 kW. Ponadto w mieście zainstalowano iluminację świetlną Kolegiaty przy

użyciu projektorów.

Zużycie energii elektrycznej na oświetlenie w roku 2005 wyniosło około 834 MWh/rok. Daje

to średni czas pracy systemu oświetlenia ulicznego około 4 871 h/rok.

2.5.5 Plany rozwoju przedsiębiorstwa elektroenergetycznego

Zgodnie z planem inwestycyjnym Spółki ENERGA – OPERATOR SA na lata

2014-2019 w obszarze gminy miejskiej Kętrzyn przewiduje się inwestycje związane

z modernizacją sieci elektroenergetycznej jak również z rozbudową sieci i budową nowych

przyłączy. Szczegółowy zakres planowanych inwestycji przedstawiono w tabeli 2-19.

Tabela 2-10 Plan inwestycyjny na lata 2014-2019

Rok realizacji

Nazwa obiektu Zakres rzeczowy

1 2 3

2017

Linia WN 110 kV Modernizacja linii napowietrznej 110 kV relacji GPZ Kętrzyn – GPZ Giżycko na odcinku od GPZ Kętrzyn do słupa nr 73 (granicznego) w zakresie dostosowania przewodów roboczych linii do pracy w temp. 80°C.

GPZ Kętrzyn – GPZ Giżycko

2019 Linia WN 110 kV Kętrzyn - Reszel

Modernizacja linii napowietrznej 110 kV relacji GPZ Kętrzyn – GPZ Reszel polegająca wymianie istniejącej linii 120 mm2 na 240 mm2 po istniejącej trasie linii na odcinku 13,2 km (do st. 81) oraz dostosowaniu odcinka linii z przewodami 240 mm2 do pracy w temp. 80°C.

2018 MSTW Kętrzyn Kołobrzeska 1, K-0603

Wymiana rozdzielnicy w izolacji powietrznej na Rozdzielnicę Xiria

2019 GPZ Kętrzyn Wymiana 8 wyłączników w rozdzielni 110 kV

2019 LSN-napow. Kętrzyn Miasto 3, odg. Wodociągi

LSN-napow. Kętrzyn Miasto 3, odg. Wodociągi - wymiana przewodów na niepełnoizolowane ze zwiększeniem przekroju dł. ok. 2,9 km z wymianą słupów drewnianych na żelbetowe i wirowane szt. 29

2015 –

2019

Rozbudowa sieci związana z przyłączaniem nowych odbiorców

I. przyłącze nap. 1,3km/8 szt/12 szt. Liczn.

II. linia nap. 3km

IV. linia kab. 8 km

V. transf. SN/nn szt 20

2015 –

2019 Budowa przyłączy

I. przyłącze nap. 0,6km/15 szt/15szt. Liczn.

II. przyłącza kab. 15,5km/ 305szt/355szt liczn.

III. linia nap. 0,8km

IV. linia kab. 6km


39

Ocena stanu aktualnego systemów energetycznych

2.6.1 System ciepłowniczy

Źródła ciepła

1. Źródła ciepła zainstalowane kotłowniach „KOMEC” zaspakajające aktualne potrzeby

cieplne odbiorców będą zaopatrywać miasto również w perspektywie do 2025 roku.

2. Moc zainstalowana w kotłowniach należących do „KOMEC” pokrywa w całości

zapotrzebowanie odbiorców na ciepło. Istnieje jeszcze nadwyżka mocy w źródłach ciepła

wynosząca od 11% dla kotłowni przy ul. Rynkowej (2,74 MW) do 52% dla kotłowni przy

ul. Słowackiego (0,12 MW). Pomimo likwidacji kotłowni przy ul. Kaszubskiej 1 i

przełączenia odbiorców do kotłowni przy ulicy Mazurskiej 15 pozostaje wciąż nadwyżka

mocy w tej kotłowni rzędu 12%.

3. Nadwyżki mogą być wykorzystane dla zasilania potencjalnych nowych odbiorców.

4. Stan techniczny źródeł można ocenić jako zadawalający. Dzięki systematycznie

przeprowadzanym remontom i modernizacjom, kotłownie spełniają wymagania UDT

i ochrony środowiska. Można przyjąć, że moc zainstalowana jest równa mocy osiągalnej,

a sprawność kotłowni zasilanych miałem węglowym, jest większa niż przewidują DTR,

z uwagi na zautomatyzowanie procesów spalania. Istnieje dostateczne bezpieczeństwo

energetyczne z punktu widzenia zasilania w paliwo węglowe.

5. Kotłownie gazowe eksploatowane przez „KOMEC” charakteryzują się wysoką

sprawnością i nie wymagają w najbliższych latach wymiany biorąc również pod uwagę

aspekty ekologiczne.

System dystrybucji ciepła

1. Większość sieci ciepłowniczych wykonanych jest w technologii sieci preizolowanych

(ok. 55%), wciąż jednak planowana jest systematyczna wymiana sieci tradycyjnych

kanałowych w ramach prac modernizacyjnych realizowanych przez „KOMEC”.

2. Stan techniczny sieci cieplnych można ocenić, jako zadowalający. Systematycznie

wymieniane najstarsze i najbardziej awaryjne odcinki sieci tradycyjnej na rury

preizolowane gwarantują zmniejszanie się liczby awarii sieci. Od 2006 do 2014 roku

udział rur preizolowanych w ogólnej długości sieci zwiększył się z 45 do 55%.

3. Sieci ciepłownicze posiadają rezerwy przesyłowe, które powinny być wykorzystane do

podłączenia nowych odbiorców do systemu w tym między innymi z terenów

rozwojowych.

Dlatego też miasto, w rejonach, gdzie istnieje sieć ciepłownicza powinno podjąć

wszystkie działania umożliwiające podłączenie do istniejącej sieci ciepłowniczej. Należy

przyjąć zasadę, że w przypadku budowy nowych obiektów o powierzchni użytkowej

powyżej 200 m2 w pobliżu istniejącej sieci ciepłowniczej, wydawane będą decyzje

administracyjne preferujące podłączenie do sieci ciepłowniczej.

Węzły ciepłownicze


40

1. „KOMEC” realizuje program wymiany węzłów ciepłowniczych na węzły w pełni

zautomatyzowane i opomiarowane. Od 2006 roku zwiększyła się ilość węzłów

kompaktowych (z 35 do 55). Modernizacja węzłów na kompaktowe przyczynia się do

zwiększenia efektywności wymiany ciepła w węzłach. W tym czasie zostały zlikwidowane

wszystkie, najbardziej energochłonne, węzły hydroelewatorowe.

2.6.2 Systemu gazowniczy

1. System gazowniczy zaspokaja potrzeby wszystkich dotychczasowych odbiorców gazu

ziemnego na terenie Kętrzyna.

2. W chwili obecnej sieć gazownicza obejmuje większość zurbanizowanego obszaru,

a podłączenie do sieci rozdzielczej nowych odbiorców wg warunków

techniczno-ekonomicznych przebiega zgodnie z procedurą, która zakłada zwrot

poniesionych nakładów w określonym czasie.

3. W listopadzie 2014 roku nastąpiła modernizacja stacji redukcyjnej wysokiego ciśnienia

zlokalizowanej w Kętrzynie przy ul. Bydgoskiej o przepustowości Q = 1 500 Nm3/h na

stację redukcyjno-pomiarową Q = 5 000 Nm3/h zlokalizowaną w gm. Wiejskiej Kętrzyn

obr. Muławki. Powstałe w ten sposób duże rezerwy stacji redukcyjno–pomiarowych I i II

stopnia pozwalają na nowe podłączenia do systemu w zakresie jego zasięgu oraz

zwiększenie liczby odbiorców na cele bytowe, grzewcze oraz technologiczne.

4. Stan techniczny sieci gazowej określa się jako dobry co umożliwia przyłączenie

podmiotów w przypadku osiągnięcia odpowiednich wskaźników ekonomicznych.

Zasilanie w gaz ziemny jest dwustronne poprzez 2 stacje redukcyjne I0.

2.6.3 System elektroenergetyczny

1. System elektroenergetyczny zaspokaja potrzeby wszystkich dotychczasowych odbiorców

energii elektrycznej.

2. System zasilania Miasta w energię elektryczną jest dobrze skonfigurowany i znajduje się

w dobrym stanie technicznym o czym świadczy m.in. niski wskaźnik awaryjności linii

energetycznych. Linie przesyłowe pracują jako promieniowe z możliwością dwustronnego

zasilania. GPZ utrzymywane są na wysokim poziomie technicznym i też stanowią pewny

element systemu.

3. Zaleca się budowa drugiego GPZ-tu oraz połączenie go z istniejącym linią 110 kV w celu

poprawy pewności zasilania.


41

3 MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ZASOBÓW PALIW I ENERGII

Odnawialne źródło energii to źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię

wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów morskich, spadku rzek oraz

energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego

w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych

szczątek roślinnych i zwierzęcych.

Do energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych zalicza się, niezależnie od parametrów

technicznych źródła, energię elektryczną lub ciepło pochodzące w szczególności:

z elektrowni wodnych;

z elektrowni wiatrowych;

ze źródeł wytwarzających energię z biomasy;

ze źródeł wytwarzających energię z biogazu;

ze słonecznych ogniw fotowoltaicznych;

ze słonecznych kolektorów do produkcji ciepła;

ze źródeł geotermicznych.

Kryzys paliwowy lat 70 - tych uzmysłowił światu, że zasoby naturalnych surowców

energetycznych są ograniczone. Obecnie wiadomo także, że ich nadmierna eksploatacja

i zużycie stwarzają niebezpieczeństwo naruszenia bariery ekologicznej. W związku z tym

Deklaracja Madrycka z 1994 r. wzywa kraje Unii Europejskiej, aby w roku 2010 udział energii

czystej w produkowanej przez te państwa wynosił 15%. Obecnie udział niekonwencjonalnych

źródeł energii w bilansie paliwowo - energetycznym w tych krajach wynosi ok. 6,5 %,

a ich znaczenie stale wzrasta. Komisja Europejska wydała Białą Księgę „Energia

dla przyszłości: odnawialne źródła energii”. Związany z nią Plan działań zakłada osiągnięcie

do 2010 r. celu minimum 12% udziału energii odnawialnej w gospodarce UE. Pozwoli

to obniżyć import paliw o 17,4 %, zredukować emisję dwutlenku węgla o ponad 400 mln ton

rocznie, a także tworzyć 500 – 900 tys. nowych miejsc pracy. Niemal dwukrotny wzrost

udziału energii alternatywnych w bilansie energetycznym państw UE w stosunku do stanu

obecnego oznacza, że ten sektor energetyki będzie się rozwijał najbardziej dynamicznie

i prawdopodobnie tendencja ta utrzyma się w nadchodzących dekadach także w skali całego

świata. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że wśród twardych wymagań stawianych Polsce

przez Komisję Europejską, znajdują się m.in. zniesienie pomocy państwa dla kopalń,

dopuszczenie swobodnego importu węgla i minimum dwukrotna poprawa efektywności

zużycia energii przez naszą gospodarkę. Biorąc pod uwagę niekorzystny bilans w polskim

handlu zagranicznym, wzrost importu energii lub surowców do jej produkcji nie jest dobrym

rozwiązaniem, pozostaje więc konieczność wprowadzenia technologii energooszczędnych

oraz zwiększenia wykorzystania alternatywnych źródeł energii.


42

Energia wiatru

Na rysunku 3-1 pokazano podział kraju na strefy o określonych warunkach

anemologicznych. Wg przedstawionych danych Kętrzyn znajduje się w strefie korzystnej dla

lokalizacji siłowni wiatrowych.

Rysunek 3–1 Średnie prędkości wiatru na wysokości 30m [m/s]

Źródło: Tymiński 1997

Ewentualną realizację tego typu inwestycji należałoby poprzedzić ciągłymi pomiarami siły

wiatru w miejscu inwestycji przez okres kilku lat. Należy podkreślić, że użyteczną dla potrzeb

energetycznych jest prędkość wiatru, co najmniej 4 m/s. Notowane średnie prędkości wiatru

na rozpatrywanych obszarach wynoszą od 4 m/s do 4,5 m/s co przedstawiono na

powyższym rysunku.

Notowane średnie prędkości wiatru na rozpatrywanych obszarach wynoszą od 3,65 m/s do

4,62 m/s co przedstawiono w tabelach 3-1 i 3-2.

Tabela 3-1 Średnia prędkość wiatru na wysokości 50 m (m/s)

Miesiące I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Średnia w roku

Średnia z 10 - lecia

5,70 4,96 4,94 4,30 4,09 3,98 3,95 3,97 4,94 4,98 4,95 5,21 4,66

Tabela 3-2 Średnia prędkość wiatru na wysokości 10 m (m/s).

Miesiące I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Średnia w roku


4,50 3,92 3,90 3,40 3,24 3,14 3,12 3,14 3,90 3,93 3,91 4,12 3,68

źródło: NASA Surface meteorology and Solar Energy - http://eosweb.larc.nasa.gov/sse/


43

Na podstawie Programu ekoenergetycznego województwa warmińsko – mazurskiego na lata

2005 – 2010 jako obszar Kętrzyna z średnim potencjałem energii wiatrowej. Na terenie

województwa warmińsko – mazurskiego funkcjonują następujące turbiny wiatrowe:

w Marcinkowie o mocy zainstalowanej 22 kW – uruchomiona w 2001 roku,

w Wólce k/ Bań Mazurskich o mocy zainstalowanej 660 kW – uruchomiona w 2003 roku,

w Ogrodnikach k/ Elbląga o mocy zainstalowanej 1000 kW – uruchomiona w 2003 roku.

Na podstawie informacji Wydziału Środowiska i Rolnictwa Warmińsko – Mazurskiego Urzędu

Wojewódzkiego w Olsztynie, przewiduje się zbudowanie do 2010 roku siłowni wiatrowych o

łącznej mocy 47 MW. Budowę niektórych z nich już rozpoczęto tzn.: w miejscowości Kozaki

(o mocy 5 MW) i Koluszki (o mocy 20 MW) w gminie Gołdap. Pozostałe są zlokalizowane

między innymi w Trygoncie koło Węgorzewa, w Wydminach i w Wężówce, a ukończenie ich

budowy planuje się w 2008 roku.

Ceny autonomicznych elektrowni wiatrowych kształtują się na poziomie 900 –1700 USD/kW

mocy znamionowej. Z produkcją energii elektrycznej przy wykorzystaniu siły wiatru wiąże się

szereg zalet ale również szereg problemów, z których należy zdawać sobie sprawę.

Do podstawowych zalet energetyki wiatrowej należą:

naturalna odnawialność zasobów energii wiatru bez ponoszenia kosztów,

niskie koszty eksploatacyjne siłowni wiatrowych,

duża dekoncentracja elektrowni – pozwala to na zbliżenie miejsca wytwarzania energii

elektrycznej do odbiorcy.

Wadami elektrowni wiatrowych są:

wysokie koszty inwestycyjne,

niska przewidywalność produkcji,

niskie wykorzystanie mocy zainstalowanej,

trudności proceduralne z podłączeniem do sieci elektroenergetycznej,

trudności lokalizacyjne ze względu na ochronę krajobrazu oraz ochronę dróg przelotów

ptaków,

dość wysoki poziom hałasu – pochodzi on głównie z obracających się łopat wirnika,

strefą ochronną powinien być objęty obszar ok. 500 m wokół masztu elektrowni.

Ponadto istniejące w Polsce uwarunkowania prawne nadal nie sprzyjają rozwojowi

energetyki wiatrowej. Obowiązujące od 1997 roku Prawo Energetyczne nakazuje

uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego gmin niekonwencjonalnych

źródeł energii. Aby taki obiekt mógł być wybudowany niezbędna jest pozytywna opinia

Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. Z kolei Spółki Dystrybucyjne (zakłady

energetyczne) przed wydaniem warunków przyłączenia wymagają pozytywnej ekspertyzy

możliwości współpracy elektrowni wiatrowej z systemem energetycznym. Ekspertyza taka

powinna zawierać analizy w zakresie:

wskaźników jakościowych (wskaźniki migotania, zawartość harmonicznych) –

te wskaźniki w obecnych konstrukcjach zostały zredukowane do tego stopnia,

że nie ograniczają możliwości podłączenia siłowni do systemu elektroenergetycznego,


44

rozpływu mocy i strat w podsystemie elektroenergetycznym,

warunków napięciowych w podsystemie elektroenergetycznym,

zmienności napięcia w związku ze zmianami generacji elektrowni wiatrowej i procesami

łączeniowymi,

współpracy elektrowni wiatrowych z lokalnymi układami regulacji napięcia i mocy biernej,

warunków zwarciowych w otoczeniu elektrowni wiatrowej – moc elektrowni nie może

przekraczać 5% mocy zwarciowej węzła sieciowego,

wpływu elektrowni wiatrowej na stabilność pracy lokalnych elektrowni,

pracy zabezpieczeń sieciowych po włączeniu siłowni wiatrowych do sieci.

Ponadto często występowanie dobrych warunków wiatrowych nie zawsze pokrywa się

z warunkami energetycznymi, a istniejąca w polskim prawie luka nie określa kto i w jakim

zakresie ponosi odpowiedzialność finansową za rozbudowę infrastruktury energetycznej.

Dodatkowo niska przewidywalność produkcji ponosi za sobą konieczność zapewnienia przez

operatora systemu rezerwy mocy w postaci innych, zazwyczaj konwencjonalnych źródłach

energii. Z tych powodów pod względem technicznym elektrownie wiatrowe traktowane

są jako mało atrakcyjne rozwiązania.

Z analiz ekonomicznych wynika, że energia elektryczna produkowana w elektrowni wiatrowej

jest zdecydowanie (ok. 2 razy) droższa od produkowanej w elektrowni konwencjonalnej.

Ponadto producenci energii wiatrowej oczekują, że cała produkcja bez względu

na zapotrzebowanie, będzie odbierana przez system elektroenergetyczny. Natomiast

zawodowa energetyka pracuje w cyklu planowania dobowego i oczekuje od wytwórców

energii zaplanowania energii na dobę naprzód. Ta sprzeczność oczekiwań jest dużym

hamulcem w rozwoju energetyki wiatrowej.

Dlatego też realizacja tego typu przedsięwzięć powinna być poprzedzona opracowaniem

Studium wykonalności inwestycji.

Energia geotermalna

W Polsce wody geotermalne mają na ogół temperatury nieprzekraczające 100 0C. Wynika to

z tzw. stopnia geotermicznego, który w Polsce waha się od 10 do 110 m,

a na przeważającym obszarze kraju mieści się w granicach od 35 – 70 m. Wartość

ta oznacza, że temperatura wzrasta o 1 0C na każde 35 – 70 m. Mapę zasobów

geotermalnych w Polsce przedstawia rysunek 3-2.


45

Rysunek 3–2 Zasoby energii geotermalnej w Polsce

Wody geotermalne w Polsce występują na obszarze około 2/3 terytorium kraju. Nie oznacza

to, że na całym tym obszarze istnieją obecnie warunki techniczno-ekonomiczne

uzasadniające budową instalacji geotermalnych. Przy znanych technologiach pozyskiwania i

wykorzystywania wody geotermalnej w obecnych warunkach ekonomicznych najefektywniej

mogą być wykorzystane wody geotermalne o temperaturze większej od 60°C. W zależności

od przeznaczenia i skali wykorzystania ciepła wód oraz warunków ich występowania, nie

wyklucza się również przypadków budowy instalacji geotermalnych, nawet gdy temperatura

wody jest niższa od 60°C.

Obszar Miasta Kętrzyna leży na skraju obszaru, który jest definiowany jako okręg

przybałtycki. Okręg przybałtycki charakteryzuje się powierzchnią 15 000 km2, z wodami

geotermalnymi występującymi w permie i kambrze, o łącznych zasobach 38 km3 wód,

zawierających energię cieplną równoważną 241 mln tpu, co daje średnio 2,5 mln m3

wody/km2, czyli 16 000 tpu/km2.

Potencjał wykorzystania energii geotermalnej na terenie Miasta Kętrzyna nie został

precyzyjnie określony. W Programie ekoenergetycznym … zakłada się, że możliwość

energetycznego wykorzystania na terenie Kętrzyna wód średniotemperaturowych i

wysokotemperaturowych. Przyjęto, że temperatura wód geotermalnych na głębokości 1800 –

2200 m waha się w zakresie od 20 do 500C. W przypadku występowania temperatur wód

termalnych w tym zakresie należałoby przewidzieć zastosowanie kotłów np. gazowych, w

których następowałoby dogrzanie temperatury wody do parametrów wymaganych w

systemie ciepłowniczym. W celu precyzyjnego określenia temperatur wód termalnych

należałoby wykonać próbne odwierty badawcze. Wykonanie tego rodzaju odwiertu jest

bardzo kapitałochłonne.

Koszt inwestycji polegającej na wykonaniu odwiertów eksploatacyjnych wraz z urządzeniami

do ich obsługi jest wysoki. Koszt wykonania jednego zespołu otworów (dipola) sięga nawet


46

2,5 mln USD, czyli ok. 10 mln PLN, nie licząc kosztów urządzeń na powierzchni (np.

wymienników).

Jedną z poważnych barier wpływających negatywnie na opłacalność inwestycji jest fakt, że

zakłady geotermalne eksploatujące ciepło z wód zaliczanych do kopalin zobowiązane są do

uiszczania opłat eksploatacyjnych w wysokości 5 - 10% wartości sprzedawanej energii.

Rozporządzenie Rady Ministrów (Dz.U. 1994 Nr 89, poz. 417) określa które z wód,

posiadających temperaturę powyżej 200C, uważane są za kopaliny i w związku z tym

podlegają przepisom Prawa Geologicznego i Górniczego (niezbędne jest uzyskanie koncesję

na wydobycie), pozostałe zaliczane są do wód podziemnych i podlegają przepisom Prawa

Wodnego. Zaliczenie zbiorników geotermalnych do kopalin jest dość przypadkowe.

Biorąc pod uwagę fakt iż inwestycje tego typu charakteryzują się bardzo długim okresem

zwrotu nakładów wysokie opłaty eksploatacyjne są bardzo niekorzystne dla ekonomiki

zakładu geotermalnego. Według Prawa Wodnego wody geotermalne traktowane są jako

ścieki i dodatkowo należy uiszczać opłaty za ich ponowne zatłaczanie do złoża. Energia

geotermalną zaliczamy do energii odnawialnej dlatego też zwolnienie z uiszczania

powyższych opłat powinno być zagwarantowane prawnie, jednak do tej pory sprawa ta nie

została rozwiązana.

Drugim poważnym problemem jest brak występowania na terenie Miasta Kętrzyna

całorocznego zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową lub ciepła technologicznego, co jest

warunkiem niezbędnym dla opłacalności inwestycji. Na terenie Kętrzyna mamy również do

czynienia ze zdecentralizowanym systemem zaopatrzenia w ciepło z kotłowni lokalnych, co

jest niekorzystne w przypadku rozpatrywania przedsięwzięć z zakresu energetycznego

wykorzystania wód termalnych. Szans w powodzeniu realizacji tego rodzaju przedsięwzięcia

można by więc upatrywać w znalezieniu się inwestora zewnętrznego lub odbiory

przemysłowego, ze znacznym, całorocznym zapotrzebowaniem na ciepło.

Z uwagi na powyższe przesłanki nie proponuje się wykorzystania energii geotermalnej,

chyba że pojawią się korzystne regulacje prawne oraz nowe możliwości pozyskania

funduszy zewnętrznych (w miarę możliwości bezzwrotnych) umożliwiające podjęcie

odpowiedzialnej decyzji co do przystąpienia do inwestycji.

Dla zabudowy rozproszonej korzystniejszą propozycją są pompy ciepła. Proponuje się

zatem wspieranie przez gminę podmiotów i właścicieli budynków instalujących pompy ciepła

na cele grzewcze w pozyskiwaniu środków

finansowych na tego typu przedsięwzięcia.

Rozwiązania oparte o układy pomp ciepła są

szczególnie atrakcyjne w połączeniu np. z

układem solarnym zwłaszcza w budynkach

hotelowych, czy obiektach z basenami.

Pompa ciepła jest urządzeniem, które odbiera

ciepło z otoczenia – gruntu, wody lub powietrza

– i przekazuje je do instalacji c.o. i c.w.u,

ogrzewając w niej wodę (rysunek obok), albo

do instalacji wentylacyjnej ogrzewając

powietrze nawiewane do pomieszczeń.


47

Przekazywanie ciepła z zimnego otoczenia do znacznie cieplejszych pomieszczeń jest

możliwe dzięki zachodzącym w pompie ciepła procesom termodynamicznym. Do napędu

pompy potrzebna jest energia elektryczna. Jednak ilość pobieranej przez nią energii jest

kilkakrotnie mniejsza od ilości dostarczanego ciepła.

Pompy ciepła najczęściej odbierają ciepło z gruntu. Niezbędny jest do tego wymiennik ciepła.

Wykonuje się go z długich rur z tworzywa sztucznego lub miedzianych powlekanych

tworzywem. Przepływający nimi czynnik ogrzewa się od gruntu, który na głębokości 2 m pod

powierzchnią ma zawsze dodatnią temperaturę. Za pośrednictwem czynnika ciepło

dostarczane jest do parownika pompy (w małych układach krąży czynnik roboczy pompy,

więc rury wymiennika są jednocześnie parownikiem). Wykonanie wymiennika gruntowego

jest najbardziej kłopotliwym etapem instalowania urządzenia, a od jego prawidłowego doboru

i wykonania zależy poprawne funkcjonowanie pompy.

Najczęściej spotykanymi wymiennikami są wymienniki gruntowe, w kilku różnych wariantach

ułożenia. Zazwyczaj układa się je poziomo, w jednej lub dwóch płaszczyznach albo w formie

spirali. Ze względu na wysoki koszt robót poziome wymienniki układa się na głębokości 1,5-2

m, gdzie temperatura zmienia się od 11-170C w lecie oraz od 0-50C zimą. W zależności od

sposobu ułożenia (jedna lub dwie płaszczyzny, spirala) trzeba na nie przeznaczyć

powierzchnię od kilkudziesięciu do kilkuset metrów kwadratowych. Ze względu na opory

przepływu długość jednej pętli rury o średnicy 1” może wynosić maksymalnie ok. 200 m, jeśli

zaś rura ma średnicę 1,5”, jej długość może sięgać 350 m. Jeżeli na działce nie ma

dostatecznej ilości miejsca do ułożenia rur w poziomie wykonuje się wymienniki pionowe.

Wymaga to z kolei wywiercenia w ziemi kilku otworów o głębokości ok. 20 m. Odległych od

siebie przynajmniej 5 m, i włożenia do każdego jednej pętli rur. Jest to zdecydowanie

trudniejsze niż wykonanie wymiennika poziomego, gdyż wymaga zatrudnienia wykonawców

ze specjalistycznym sprzętem i dlatego kosztuje znacznie więcej. Jest to opłacalne jedynie

na działce o bardzo niskim poziomie wód gruntowych.

Pozyskanie ciepła z wody jest bardziej kłopotliwe. Przede wszystkim trzeba mieć do niej

dostęp. W przypadku wód powierzchniowych (rzek, jezior), których temperatura waha się

między 0 a 10°C, problemy wynikają z zamarzania parownika, co oznacza unieruchomienie

pompy. Poza tym w celu uzyskania niezbędnej ilości ciepła konieczne jest przepompowanie

stosunkowo dużej ilości wody. Do osiągnięcia mocy 10 kW potrzebny jest przepływ ponad

2 m3/h wody o temperaturze 5°C. Zużycie energii do napędu pompy wymuszającej taki

przepływ wpływa niekorzystnie na sprawność układu, podobnie jak zanieczyszczenie wody,

które powoduje konieczność stosowania układów filtrujących i wymienników pośrednich.

Wszystko to znacznie podnosi koszt inwestycji.

Efektywnym źródłem ciepła jest woda gruntowa, która przez cały rok ma temperaturę ok.

10°C. Aby ją wykorzystać trzeba wywiercić studnię o wydajności przynajmniej 1,5 m3/h.

Pompowana w niej woda będzie oddawać ciepło w parowniku. Następnie trzeba ją

odprowadzić do drugiej studni tzw. chłonnej. Jeśli jej chłonność jest niewystarczająca, trzeba

wywiercić więcej studni, co oczywiście znacznie podnosi koszt inwestycji. Istotne jest aby

woda nie była zbyt twarda – kamień osadzający się na wymienniku ograniczy wymianę

ciepła. Jeżeli woda będzie zawierała dużo żelaza i manganu, szybko zniszczy pompę

i wymiennik.


48

Dwie spośród wielu wartości, które charakteryzują pompy ciepła to: moc grzewcza oraz

pobór mocy elektrycznej. Stosunek tych wartości określany jest jako współczynnik

efektywności pompy ciepła (COP). Aby uzyskać dobry efekt ekonomiczny i ekologiczny

wartość COP nie powinna być mniejsza od 3,5 – 4.

Moc cieplna pompy jest podawana w ściśle określonym zakresie temperatur, który z kolei

zależy od rodzaju dolnego i górnego źródła ciepła. Moc pompy ciepła dobiera się na

podstawie uprzednio oszacowanego zapotrzebowania cieplnego budynku.

Współczynnik efektywności w sprężarkowych pompach ciepła jest tym wyższy, im mniejsza

jest różnica temperatur pomiędzy górnym a dolnym źródłem.

Sprężarkowe pompy ciepła posiadają ograniczone parametry pracy. Wynika to z rodzaju

zastosowanego w obiegu wewnętrznym czynnika oraz technicznych parametrów sprężarki.

Dla sprężarkowych pomp można przyjąć następujące zakresy temperaturowe dolnego i

górnego źródła ciepła:

- dolne źródło ciepła: -7°C do 25°C

- górne źródło ciepła: 25°C do 60°C

Parametrami określającymi ilościowo dolne źródło ciepła są: zawartość ciepła, temperatura

źródła i jej zmiany w czasie; natomiast od strony technicznej istotne są: możliwość ujęcia i

pewność eksploatacji.

Górne źródło ciepła stanowi instalacja grzewcza, jest ono więc tożsame z potrzebami

cieplnymi odbiorcy. Parametry techniczne pomp ciepła ograniczają ich przydatność do

następujących celów:

ogrzewania podłogowego: 25 - 29°C

ogrzewania sufitowego: do 45°C

ogrzewania grzejnikowego o obniżonych parametrach: np. 55/40°C

podgrzewania ciepłej wody użytkowej: 55 - 60°C

niskotemperaturowych procesów technologicznych: 25 - 60°C.

Nie jest to wcale mały obszar zastosowania. W skutek budowy dobrze izolowanych

termicznie budynków temperatura obliczeniowa powierzchni grzejnych jest coraz niższa

i zbliża się do wartości 60°C. Temperatury w granicach do 40 - 50°C znajdują zastosowanie

w ogrodnictwie, suszarnictwie itp.

Ze względów ekonomicznych oraz strat wynikających z przesyłu ciepła, pompy ciepła winno

się montować w pobliżu źródeł ciepła, zarówno dolnego jak i górnego.

Przystępując do oceny efektywności ekonomicznej zastosowania sprężarkowych pomp

ciepła warto pamiętać, że energia elektryczna stosowana do napędu sprężarki jest

zdecydowanie najdroższa, zatem o opłacalności decydować będzie przede wszystkim

średnia efektywność energetyczna w rocznym okresie eksploatacji urządzenia. Nie bez

znaczenia są również stosunkowo duże koszty inwestycyjne. Analizując wpływ

poszczególnych czynników na efektywność ekonomiczną stosowania sprężarkowych pomp

ciepła, można je scharakteryzować następująco:

Efektywność energetyczna pomp ciepła – jak wcześniej wspomniano efektywność

energetyczna zależna jest przede wszystkim od różnicy temperatur pomiędzy dolnym

i górnym źródłem ciepła i jest tym wyższa, im o mniejszą wartość musimy "podnieść


49

temperaturę". Przesądza to o tym, że dla celów centralnego ogrzewania pompy ciepła są

urządzeniami niekoherentnymi. Im niższe temperatury zewnętrzne, tym wyższa

wymagana temperatura w instalacji odbiorczej i z reguły niższa temperatura w dolnym

źródle ciepła - pociąga to za sobą spadek efektywności pompy właśnie wtedy, gdy

zużycie ciepła znacznie wzrasta. Zwrócić należy również uwagę, że stosowanie

pośrednich wymienników zarówno na górnym jak i na dolnym źródle znacznie pogarsza

efektywność energetyczną pomp ciepła.

Wielkość nakładów inwestycyjnych – nakłady inwestycyjne są bardzo zróżnicowane.

Zależą przede wszystkim od rodzaju dolnego źródła ciepła i sposobu jego ujęcia. Dla

instalacji o mniejszych mocach koszt wykonania ujęcia dolnego źródła nierzadko

przewyższa koszt zakupu samej pompy ciepła i staje się wtedy główną pozycją w koszcie

całej inwestycji. Analizując koszty inwestycyjne należy również zwrócić uwagę na

uwzględnienie różnicy kosztów pomiędzy wykonaniem instalacji odbiorczej dostosowanej

do tradycyjnych źródeł ciepła, a wykonaniem instalacji niskoparametrowej

współpracującej z pompami ciepła, która wymaga większych nakładów.

Koszty eksploatacji sprężarkowych pomp ciepła – sprężarki są najczęściej zasilane

silnikami elektrycznymi, a sprężarka i silnik elektryczny stanowią hermetycznie zamkniętą

całość. Zwarta budowa pompy ciepła oraz wyposażenie jej w sterownik programowalny

powoduje, że nie wymaga ona żadnej obsługi oraz przeglądów i serwisu. Koszt

eksploatacji ograniczony jest do kosztu zakupu energii elektrycznej. Dla odbiorców

indywidualnych cena zakupu energii elektrycznej przy liczniku jednotaryfowym (taryfa

G11) wynosi ok. 0,35 - 0,36 zł/kWh brutto.

Efektywność ekonomiczna – na efektywność ekonomiczną stosowania pomp ciepła

wpływ maja głównie dwa czynniki: z jednej strony efektywność energetyczna i cena

zakupu energii napędowej, z drugiej strony koszty inwestycyjne. Efektywność

ekonomiczna waha się w dużych granicach; przykładowo dla temperatury górnego źródła

ciepła 55°C i temperatury w parowniku -7°C (wymienniki gruntowe) efektywność

energetyczna (COP) wynosi 2,4; odpowiednio dla temperatur 30°C (ogrzewanie

podłogowe) i 5°C (woda gruntowa) efektywność wyniesie aż 5,4.

Na terenie województwa warmińsko – mazurskiego pracuje już kilkadziesiąt instalacji pomp

ciepła, którymi są ogrzewane budynki jednorodzinne (Olsztyn, Ełk, Elbląg) oraz budynki

użyteczności publicznej. Mniejsze instalacje jako dolne źródło wykorzystują powietrze,

natomiast większe – grunt i przyległe zbiorniki wodne. Jedna z największych instalacji pomp

ciepła znajduje się w Domu Pomocy Społecznej w Nowej Wsi Ełckiej. Jest to instalacja

dwusekcyjna. Jedna sekcja pracująca na wodzie głębinowej ma moc 240 kW, a druga

pracująca na ściekach technologicznych z prali i kuchni ma moc 160 kW.

Podejmując decyzję o zastosowaniu sprężarkowych pomp ciepła należy bardzo starannie

przeanalizować celowość takiej inwestycji, a w szczególności porównać z innymi możliwymi

do zastosowania źródłami ciepła.


50

Energia cieków wód powierzchniowych

Głównym ciekiem wodnym przepływającym przez Kętrzyn jest rzeka Guber będąca prawym

dopływem Łyny. Wypływa ona na wysokości około 180m n.p.m. z jeziora Guber, położonego

na południowy-wschód od wsi Langanki, między Rynem a Kętrzynem. Pierwszym większym

lewobrzeżnym dopływem Gubra jest rzeka Dajna, drugim rzeka Sajna. Największym

prawobrzeżnym dopływem Gubra jest rzeka Liwna.

W województwie warmińsko - mazurskim wykorzystywana jest siła wody płynącej. Na

podstawie informacji Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Olsztynie

aktualnie w województwie zainstalowano 88 małych elektrowni wodnych o łącznej mocy

zainstalowanej 10,6 MW. Łączna ilość energii, jaka jest uzyskiwana obecnie w ciągu roku ze

wszystkich pracujących w województwie elektrowni wodnych wynosi 222 TJ. Przewiduje się,

że w 2010 wielkość wytarzanej energii wzrośnie do 364 TJ/rok.

Obecnie na terenie Miasta Kętrzyna nie wykorzystuje się potencjału energetycznego

przepływających tam cieków wodnych.

Potencjał ten jest wykorzystywany na terenie powiatu kętrzyńskiego, gdzie funkcjonuje kilka

małych elektrowni wodnych w tym:

MEW „Pręgowo” na rzece Dajna. Właścicielem elektrowni jest Julian Paluch. Rok

powstania 1993. Spadek 7,5 m przepływ 1,8 m3/sek. Zainstalowano dwie turbiny rurowe

o mocy 75 kw każda,

MEW „Niewodnik I” na rzece Dajna działająca od 1987 r. Właścicielem jest Waldemar

Iwaniuk. Elektrownia zainstalowana z wykorzystaniem istniejących przedwojennych

budowli młyńskich. Zainstalowano trzy turbiny śmigłowe o mocy łącznej 40 kW. Spad 2,4

m przepływ 2,2m 3/sek,

MEW „Niewodnik II” na rzece Dajna, właściciel Waldemar Iwaniuk. Wybudowana w 1995

r. różnica poziomów 9 m (największa w województwie warmińsko - mazurskim). Pobór

wody wynosi 2,5 m3/sek. Zainstalowano przelew wieżowy na trzy turbiny pionowe

śmigłowe o łącznej mocy 150 kW,

MEW „Pilec I” - własność p. Jerzy Laugmin. Działa w miejscu dawnego młyna działa od

1985 r. Różnica poziomów wody 5,5 m. Przełyk turbin śmigłowych projektu inż.

Wiśniewskiego z Mrągowa, 3,0 m3/sek. Roczna produkcja energii do 0,5 mln kW. Moc

nominalna elektrowni 110 kW,

MEW „Biedaszki I” na rzece Dajna zlokalizowana kilkadziesiąt metrów od jej ujścia do

rzeki Guber. Wybudowana w 1993 r. Upust wieżowy, spad 6,0 m przepływ 3,4 m3/sek.

Moc nominalna ok. 150 kW. W wąwozie rzeki powstał zalew o pow. ok. 4 ha,

MEW „Biedaszki II” rzeka Guber położona kilkaset metrów poniżej ujścia rzeki Dajna.

Powstała w 1995 r. Upust wieżowy, spad 4,5 m przepływ 4 m3/sek. Moc nominalna ok.

140 kW,

MEW "Mnichowo" na rzece Reszel (d. Kanał Reszelski), właściciel Roman Kietliński. Rok

powstania 1986 w miejscu elektrowni i młyna powstałych w 1932 r Spadek 5,2 m

przepływ 0,6 m3/sek. moc teoretyczna turbiny śmigłowej 22 kW praktyczna 17 kW,


51

MEW „Karolewo” na rzece Guber powstała w 1999 r. Upust wieżowy spad ok. 4 m

przepływ ok. 2 m3/sek. Zainstalowano trzy turbiny śmigłowe o mocy nominalnej ok. 70

kW,

MEW „Stachowizna” na rzece Dajna - właściciel Waldemar Iwaniuk. Powstała w roku

1990 w miejscu byłego młyna wodnego. Zainstalowano trzy turbiny śmigłowe o łącznej

mocy 80 kW. Spad 4,5 m przepływ 2,4 m3/sek,

Przyjmując wykorzystanie energii spiętrzenia wody na potrzeby małych gospodarstw w

granicach 15 – 20 kW trzeba się liczyć z nakładami rzędu 90 000 – 140 000 zł. Proponuje się

przy zaistnieniu korzystnych warunków techniczno – ekonomicznych wykorzystanie

istniejącego potencjału cieków wodnych do produkcji energii elektrycznej. Schemat

poglądowy opisujący wykorzystanie energii wód płynących do produkcji energii elektrycznej

pokazano na rysunku 3-3.

Rysunek 3–3 Schemat wykorzystania energii wodnej

źródło: Centrum Alternatywnych Źródeł Energii, Internetowy Serwer Elektryków,


52

Energia słoneczna

Energię słoneczną można wykorzystać do produkcji energii elektrycznej i do produkcji

ciepłej wody, bezpośrednio poprzez zastosowanie specjalnych systemów do jej

pozyskiwania i akumulowania. W polskich warunkach klimatycznych stosowanie urządzeń

wykorzystujących energię słoneczną do produkcji energii elektrycznej w układach

fotowoltaicznych, hybrydowych i podobnych jest mniej opłacalne. Największe szanse

rozwoju w krótkim okresie mają technologie konwersji termicznej energii promieniowania

słonecznego, oparte na wykorzystaniu kolektorów słonecznych. Szereg liczących się na

rynku firm oferuje instalacje z kolektorami słonecznymi do podgrzewania wody i powietrza w

domach jednorodzinnych i gospodarstwach rolnych. Kolektory słoneczne mogą być

z powodzeniem wykorzystywane do:

przygotowywania c.w.u. w instalacjach pracujących cały rok, zarówno w domach

mieszkalnych, jak i w budynkach użyteczności publicznej (np. w krytych basenach),

w hybrydowych instalacjach grzewczych z dodatkowym źródłem ciepła (kotły na paliwo

stałe, ciekłe lub gazowe, pompa ciepła, energia elektryczna),

w rolnictwie w hodowli roślin (szklarnie), w procesach suszarniczych (suszenie ziarna

zbóż, warzyw, dosuszanie zielonek itp.).

Teoretyczne (przy założeniu 100% sprawności przetworzenia energii promieniowania

słonecznego na energię użytkową) zasoby energii słonecznej na terenie Miasta Kętrzyna

mieszczą się w przedziale 900 do 1000 kWh/m2 na rok, co pokazano na rysunku 3-4.

Oznacza to średnio dogodne warunki do produkcji energii cieplnej na bazie kolektorów

cieczowych lub próżniowych.

Rysunek 3–4 Roczna gęstość strumienia promieniowania słonecznego na płaszczyznę poziomą w Polsce

źródło: www.cire.pl


53

Tabela 3-3 Średnia dobowe promieniowanie słoneczne na powierzchnię płaską w

poszczególnych miesiącach i średnia całoroczna w roku

Miesiące

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Średnia w roku

kWh/m2/dzień

kWh/m2

/rok


0,72 1,38 2,42 3,64 5,01 5,05 4,98 4,13 2,61 1,59 0,8 0,59 1004

Opłacalność wykorzystania kolektorów słonecznych do produkcji ciepłej wody zależy od

wielkości zapotrzebowania na ciepłą wodę oraz od ceny energii. Przy dużym

zapotrzebowaniu na ciepłą wodę czas zwrotu kosztów poniesionych na wykonanie instalacji

kolektorów słonecznych jest dość krótki. Inwestycja jest szczególnie opłacalna dla hoteli,

pensjonatów, ośrodków wypoczynkowych, pól namiotowych, basenów i obiektów sportowych

wykorzystywanych w lecie. Może być ona również z powodzeniem stosowana w zakładach

przemysłowych zużywających duże ilości ciepłej wody oraz w łaźniach. Korzystne efekty

ekonomiczne uzyskuje się także w przypadku kolektorów słonecznych do podgrzewania

powietrza do suszenia np.: drewna, siana. Kolektory słoneczne proponuje się osobom

indywidualnym oraz podmiotom gospodarczym szczególnie z zakresu turystyki i rekreacji.

Wydajności kolektorów cieczowych w zależności od dziennej dawki napromienienia

słonecznego (wg Chochowski A., Czekalski D.: Słoneczne instalacje grzewcze. Wyd. COIB

Warszawa 1999) przedstawiono w tabeli 3-4.

Tabela 3-4 Wydajność kolektorów słonecznych w zależności od napromieniowania

słonecznego

Temperatura

podgrzewanej wody, 0C

Ilość wody w dm3 w ciągu dnia z 10 m

2 kolektorów przy dziennej

dawce napromienienia słonecznego wynoszącej

3,0 kWh/m2 4,5 kWh/m

2 6,0 kWh/m

2

40 330 660 1020

50 150 340 550

60 60 170 330

70 20 80 190

W analizie zasobów energii słonecznej istotny jest kąt nachylenia rozpatrywanej

płaszczyzny. Zagadnienie to jest istotne zwłaszcza na etapie projektowania instalacji. W

tabeli 3-5 zestawiono optymalne wartości kątów dla ekspozycji południowej według kryterium

maksymalizacji energii promieniowania całkowitego.

Tabela 3-5 Optymalne kąty nachylenia płaszczyzn eksponowanych w kierunku południowym

Dla

promieniowania

całkowitego

Kąt nachylenia względem poziomu, w stopniach

miesiąc

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII IV-X I-XII

60 55 45 30 15 10 15 30 45 55 65 65 23 30


54

Instalacja słoneczna musi być dostosowana do potrzeb odbiorcy oraz warunków związanych

np. z usytuowaniem obiektu mieszkalnego oraz powinna być również dostosowana do

konwencjonalnego systemu grzewczego. Kryterium klasyfikacji instalacji słonecznych jest na

ogół charakter przepływu czynnika roboczego w instalacji. Instalacje, w których ruch ma

charakter naturalny wywołany konwekcją swobodną nazywamy termosyfonowymi (albo

pasywnymi), gdy ruch wywołany jest pompą cyrkulacyjną aktywnymi. Systemy aktywne

pośrednie posiadają wymiennik ciepła oddzielający obieg kolektorowy (przepływa w nim

czynnik odbierający ciepło w kolektorach słonecznych) od obiegu wody użytkowej.

Niezamarzającymi czynnikami roboczymi przepływającymi przez kolektor mogą być roztwory

glikolów etylenowych, węglowodorów, olejów silikonowych. Pośrednie systemy znajdują więc

przede wszystkim zastosowanie w strefach klimatycznych, gdzie może nastąpić zamarzanie

wody. W polskich warunkach klimatycznych ten rodzaj systemu może być szeroko

rozpowszechniony. Ułatwia on eksploatację instalacji, gdyż nie powoduje konieczności

spuszczania wody w okresie występowania ujemnych temperatur zewnętrznych, a również

umożliwia korzystanie z instalacji w okresie wczesno – wiosennym i późno – jesiennym, gdy

występują przymrozki, ale wartości gęstości strumienia energii promieniowania słonecznego

mogą być duże i zachęcać do korzystania z systemu. Możliwa jest oczywiście praca

instalacji z niezamarzającym czynnikiem roboczym również zimą przy korzystnych

warunkach nasłonecznienia.

W układach pośrednich stosuje się najczęściej tzw. wymiennikowe zasobniki ciepłej wody

użytkowej. Wymiennik ciepła może mieć formę spiralnej wężownicy umieszczonej wewnątrz

zasobnika ciepłej wody użytkowej lub nawiniętej na obwodzie zbiornika akumulującego.

Na rysunku 3-5 zaprezentowano schemat funkcjonalny aktywnego, pośredniego systemu, z

wydzielonym wymiennikiem ciepła. Systemy słoneczne powinny być systemami

towarzyszącymi tradycyjnym instalacjom podgrzewania ciepłej wody użytkowej, gdyż same

nie mogą zagwarantować pełnego pokrycia całorocznego zapotrzebowania, w tym również

latem ze względu na możliwość sekwencyjnego występowania ciągu pochmurnych,

bezsłonecznych dni.

Rysunek 3–5 Schemat funkcjonalny instalacji z obiegiem wymuszonym (system aktywny pośredni)


55

Wyboru rodzaju instalacji dokonuje się mając na względzie:

określone zastosowanie (determinujące strukturę odbioru ciepłej wody użytkowej),

przewidywany okres (w ciągu roku) jej wykorzystywania,

rodzaj i istniejące elementy konwencjonalnej instalacji grzewczej,

rachunek ekonomiczny.

Dla najbardziej optymalnego doboru kolektorów słonecznych dla obiektów, warto nawiązać

kontakt z Europejskim Centrum Energii Odnawialnej, a także wykorzystać możliwości pakietu

narzędzi RETScreen® opracowanych przez ministerstwo zasobów naturalnych Kanady i

dostępnych bezpłatnie na stronach internetowych www.retscreen.net.

Podsumowując możliwości wykorzystania energii słonecznej na terenie Miasta Kętrzyna

proponuje się montowanie kolektorów słonecznych w obiektach użyteczności publicznej,

obiektach usługowych i innych charakteryzujących się całorocznym zapotrzebowaniem na

ciepłą wodę użytkową – zwłaszcza w miesiącach letnich. Do takich obiektów można np.

zaliczyć baseny, noclegownie, szpitale, pensjonaty, hotele, internaty, budynki mieszkalne itp.

http://www.retscreen.net/


56

Energia z biomasy i biogazu

3.5.1 Biomasa

Biomasa to substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji,

pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także

przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także inne części odpadów, które ulegają

biodegradacji. Jest to źródłem energii odnawialnej w największym stopniu wykorzystywane w

Polsce. Ogólnie, w krajach europejskich jej wykorzystanie znacznie przewyższa wszystkie

pozostałe źródła.

Energię z biomasy można uzyskać poprzez:

spalanie biomasy roślinnej (np. drewno, odpady drzewne z tartaków, zakładów

meblarskich i in., słoma, specjalne uprawy roślin energetycznych),

wytwarzanie oleju opałowego z roślin oleistych (np. rzepak) specjalnie uprawianych dla

celów energetycznych,

fermentację alkoholową np. trzciny cukrowej, ziemniaków lub dowolnego materiału

organicznego poddającego się takiej fermentacji, celem wytworzenia alkoholu etylowego

do paliw silnikowych,

beztlenową fermentację metanową odpadowej masy organicznej (np. odpady z produkcji

rolnej lub przemysłu spożywczego).

Obecnie w Polsce wykorzystywana w przemyśle energetycznym biomasa pochodzi z dwóch

gałęzi gospodarki: rolnictwa i leśnictwa. Najpoważniejszym źródłem biomasy są odpady

drzewne i słoma. Część odpadów drzewnych wykorzystuje się w miejscu ich powstawania

(przemysł drzewny), głównie do produkcji ciepła lub pary użytkowanej w procesach

technologicznych. W przypadku słomy, szczególnie cenne energetycznie, a zupełnie

nieprzydatne w rolnictwie, są słomy rzepakowa, bobikowa i słonecznikowa. Rocznie polskie

rolnictwo produkuje ok. 25 mln ton słomy.

W ostatnim czasie obserwuje się zainteresowanie uprawą roślin energetycznych takich jak

np. wierzba energetyczna.

Różnorodność materiału wyjściowego i konieczność dostosowania technologii oraz mocy

powoduje, iż biopaliwa wykorzystywane są w rożnej postaci. Drewno w postaci kawałkowej,

rozdrobnionej (zrębków, ścinków, wiórów, trocin, pyłu drzewnego) oraz skompaktowanej

(brykietów, peletów). Słoma i pozostałe biopaliwa z roślin niezdrewniałych są

wykorzystywane w postaci sprasowanych kostek i balotów, sieczki jak też brykietów

i peletów.

Potencjał energetyczny biomasy można podzielić na dwie grupy:

plantacje roślin uprawnych z przeznaczeniem na cele energetyczne (np. kukurydza,

rzepak, ziemniaki, wierzba krzewiasta, topinambur),

organiczne pozostałości i odpady, a w tym pozostałości roślin uprawnych.


57

Potencjał teoretyczny jest to inaczej potencjał surowcowy, dotyczy oszacowania ilości

biomasy, którą teoretycznie można by na danym terenie wykorzystać energetycznie. Przy

obliczaniu potencjału teoretycznego biomasy należy kierować się również doświadczeniem

eksperckim, które umożliwi oszacowanie tej wielkości z mniejszym błędem.

Do obliczenia potencjału surowcowego lub inaczej teoretycznego na terenie Miasta Kętrzyna

przyjęto podane niżej założenia:

przyjęto, że zasobność drzewa na pniu wynosi w Nadleśnictwie Mrągowo 232 m3/ha,

Wskaźniki przeliczeniowe do oszacowania potencjału słomy zależne są od rodzaju

zboża, plonowania i sposobu zbioru. Dlatego też przyjęto potencjał na podstawie danych

GUS z 2002r. Zastosowano średni wskaźnik wynoszący 1 t/ha gruntów ornych pod

zasiewami,

Potencjał teoretyczny dla siana obliczono przez pomnożenie powierzchni łąk i średniego

plonu wynoszącego 5 t/ha,

Dla sadów przyjmuje się, że zakres możliwego do pozyskania drewna z rocznych cięć

wynosi średnio 2,5 t/ha, przy możliwości uzyskania drewna w granicach (2,0-3,0 t/ha),

Potencjał teoretyczny równy technicznemu w zakresie przecinania drzew przydrożnych

przyjęto na poziomie 1,5 t/km drogi na rok.

Potencjał techniczny stanowi tę ilość potencjału surowcowego, która może być

przeznaczona na cele energetyczne po uwzględnieniu technicznych możliwości jego

pozyskania, a także uwzględniając inne aktualne jego wykorzystania.

Przy obliczeniu potencjału technicznego uwzględniono następujące założenia:

Z jednego drzewa w wieku rębnym uzyskać można 54 kg drobnicy gałęziowej, 59 kg

chrustu oraz 166 kg drewna pniakowego z korzeniami. Przyjmując średnio liczbę 400

drzew na 1 hektarze, daje to 111 t/ha drewna. Bezpiecznie przyjęto, przy podanych

uwarunkowaniach, że z 1ha można pozyskać 50 t drewna, ilość tę przyjmuje się dla 5%

powierzchni lasów rosnących na obszarze Miasta. Ponadto, w lasach stosowane są

cięcia przedrębne i pielęgnacyjne. Przyjęto, że z cięć przedrębnych i pielęgnacyjnych

uzyskuje się 12t/ha drewna i wielkość ta dotyczy 10% powierzchni lasów.

Wykorzystując badania przyjęto 30% potencjału słomy zebranej jako możliwej do

przeznaczenia na cele energetyczne, stanowi to bezpieczny próg.

Z uwagi na wykorzystywanie siana w produkcji zwierzęcej założono, że jedynie 5% siana

z łąk może być wykorzystane do celów energetycznych.

Całość teoretycznego potencjału pozyskiwania drewna z pielęgnacji sadów oraz

przycinania drzew przydrożnych jest równa potencjałowi technicznemu.

Ponadto przyjęto na podstawie prac własnych, że 1 MW mocy odpowiada produkcji ciepła

wynoszącej 7 000 GJ. Dla domów mieszkalnych proponujemy następującą (uproszczoną)

analizę – 1 kW = ~7 GJ/rok. Zakładając procesy bezpośredniego spalania, sprawność

urządzeń kotłowych przyjęto na poziomie 0,8.


58

Tabela 3-6 Potencjał teoretyczny i techniczny energii zawartej w biomasie na terenie Miasta

Kętrzyna

Na podstawie powyższej analizy stwierdza się, że potencjał techniczny energii biomasy

możliwy do wykorzystania na terenie Miasta Kętrzyna jest nieznaczny, a jego ewentualne

wykorzystanie nie będzie mieć znaczącego udziału w bilansie energetycznym Miasta.

Dlatego też w przypadku zainteresowania Miasta Kętrzyna energetycznego wykorzystania

drewna opałowego i zrębków drzewnych proponuje się nawiązanie współpracy z ościennymi

gminami, gdzie istnieje znacznie wyższy, niewykorzystany potencjał tego paliwa. Pozyskaną

w ten sposób biomasę można użytkować w małych i średnich kotłowniach, z których zasilane

mogą być obiekty mieszkalne, użyteczności publicznej lub produkcyjne.

Stosunkowo duży, często niewykorzystywany potencjał biomasy tkwi również w zakładach

zajmujących się przeróbką drewna.

Przykładem wykorzystania energii trocin i zrębków jest inwestycja zrealizowana przez zakład

z branży meblarskiej MTI Furninova, gdzie w na terenie zakładu nr 2 zastosowano w

kotłowni o mocy zainstalowanej 2*0,93 MW spala się ww. paliwa odpadowe. Poza

korzyściami ekonomicznym występują również efekty ekologiczne, z których najważniejsze

to: wyeliminowanie zapylenia oraz znaczne ograniczenie emisji zanieczyszczeń substancji

do atmosfery.

Przykładem zastosowania biomasy głównie w oparciu o zasoby występujące w gminach

ościennych jest wykorzystanie biomasy drzewnej w Warmińsko-Mazurskim oddziale Straży

Granicznej.

3.5.2 Uprawy energetyczne

Możliwości produkcji biomasy pochodzącej z roślin energetycznych uprawianych na

użytkach rolnych uzależnione są m.in. od warunków naturalnych. Biorąc pod uwagę warunki

klimatyczne, a w tym:

rozkład opadów w ciągu roku,

Ilość

masowa

[Mg/rok]

Ilość energii

[GJ/rok]

Moc

[MW]

Ilość masowa

[Mg/rok]

Ilość energii

[GJ/rok]

Moc

[MW]

Drewno z

gospodarki leśnej1 448 18 096 2,07 82 530 0,06

Drewno z sadów 0 0 0,00 0 0 0,00

Drewno z przycinki

przydrożnej66 429 0,05 66 429 0,05

Słoma 827 9 510 1,09 248 2 853 0,33

Siano 60 690 0,08 3 35 0,00

SUMA 2 401 28 725 3,3 399 3 847 0,4

Potencjał technicznyPotencjał teoretyczny

Rodzaj paliwa


59

długość okresu wegetacyjnego roślin,

długość dnia w ciągu okresu wegetacyjnego,

rozkład temperatur w ciągu doby w okresie wegetacyjnym,

warunki glebowe (w Polsce 50% gleb zalicza się do „bardzo dobrych” i „dobrych”,

16% do „średnich” i 34% do „słabych” i „bardzo słabych”,

poziom wód gruntowych.

W Polsce można uprawiać następujące gatunki roślin energetycznych:

wierzba z rodzaju Salix viminalis,

ślazowiec pensylwański,

róża wielokwiatowa,

słonecznik bulwiasty (topinambur),

topole,

robinia akacjowa,

trawy energetyczne z rodzaju Miscanthus.

Spośród wymienionych gatunków tylko: wierzba, ślazowiec pensylwański i w niewielkim

stopniu słonecznik bulwiasty będą szerzej uprawiane na gruntach rolnych. Obecnie,

najpopularniejszą rośliną uprawianą w Polsce do celów energetycznych jest wierzba

krzewiasta w różnych odmianach. Dlatego też w dalszych rozważaniach przyjęto określenie

możliwości i ograniczenia produkcji biomasy na użytkach rolnych właśnie w odniesieniu do

wierzby.

Wierzbę z rodzaju Salix viminalis można uprawiać na wielu rodzajach gleb, od bielicowych

gleb piaszczystych do gleb organicznych. Ważnym przy tym jest, aby plantacje wierzby

zakładane były na użytkach rolnych dobrze uwodnionych. Optymalny poziom wód

gruntowych przeznaczonych pod uprawę wierzby energetycznej to:

100-130 cm dla gleb piaszczystych,

160-190 cm dla gleb gliniastych.

Możliwości produkcyjne z 1 ha uprawianej wierzby krzewiastej zależą głównie od:

stanowiska uprawowego (rodzaj gleby, poziom wód gruntowych, przygotowanie

agrotechniczne, pH gleb, itp.)

rodzaju i odmiany sadzonek w konkretnych warunkach uprawy,

sposobu i ilości rozmieszczania karp na powierzchni uprawy.

Według badań dr inż. Jana Wiesława Dubasa z 1 hektara można otrzymać około 30

ton przyrostu suchej masy rocznie. W literaturze pojawiają się również mniej optymistyczne

dane, które mówią o 15 tonach suchej masy. Oczywiście dane te podawane są przy różnych

określonych warunkach, lecz można liczyć, że bezpieczna wielkość rocznego zbioru suchej

masy wierzby z 1 hektara to 20 ton.

Dla określonej wartości opałowej przyjętej na poziomie 18 GJ/t suchej masy (wartość

opałowa drastycznie się zmienia w zależności od zawartości wilgoci w biomasie, od 6,5 GJ/t

przy wilgotności 60% do ok. 18 GJ/t przy wilgotności 10% masy całkowitej). Przy takich


60

założeniach można przyjąć, że z 1 ha upraw wierzby krzewiastej można otrzymać ok. 360

GJ energii paliwa na rok.

Na podstawie Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2002 roku

przyjęto powierzchnię użytków rolnych leżących odłogiem i ugorem, których wielkość

wynosiła około 85 ha. Przyjmując tę wartość jako wyjściową do oszacowania potencjału

teoretycznego produkcji biomasy z tego terenu może osiągać poziom ok. 29 TJ, co daje

równoważną produkcję węgla na poziomie 1224 ton/rok. Jest to potencjał teoretyczny a więc

możliwy do osiągnięcia w niezwykle sprzyjających warunkach, dlatego przyjmując realny

poziom 30% teoretycznego i tak otrzymuje się jedynie 9 TJ energii z uprawy wierzby. Z

uwagi na znikomą ilość możliwą do uzyskania z upraw energetycznych na terenie Miasta

Kętrzyna wynikający z miejskiego charakter Kętrzyna, o dużej intensyfikacji wykorzystania

terenów pod zabudowę mieszkalną, usługową i przemysłową nie ma dobrych warunków na

plantacje upraw energetycznych.

Podsumowując, w mieście istnieje znikomy potencjał wykorzystania biomasy w

postaci drewna i słomy jak również z plantacji energetycznych, do produkcji energii cieplnej.

Można rozważać wykorzystanie tego potencjału w małych, lokalnych kotłowniach, z których

zasilane mogą być obiekty mieszkalne, użyteczności publicznej lub produkcyjne we

współpracy z innymi gminami, w których występuje większy potencjał niewykorzystanej

biomasy.

W przypadku występowania w gospodarstwach rolnych niewykorzystanego

potencjału słomy proponuje się jej użytkowanie lokalne do celów grzewczych poprzez

spalanie w kotłach na słomę.

3.5.3 Biogaz

We wszelkich odpadach organicznych lub odchodach zawierających węglowodany, a

w szczególności celulozę i cukry, w określonych warunkach zachodzą procesy biochemiczne

nazywane fermentacją. Fermentację wywołują należące do różnych gatunków bakterie,

których działanie i znaczenie w tym procesie jest bardzo zróżnicowane, a nawet

przeciwstawne.

Teoretycznie w wyniku fermentacji 162 g celulozy otrzymuje się 135 litrów gazu

zawierającego 50% palnego metanu. W rzeczywistości część dwutlenku węgla związana jest

przez zasady uwolnione w czasie fermentacji (szczególnie potasowe, wapno i amoniak

pochodzące za składników amonowych).

W niniejszym bilansie odnawialnych źródeł energii uwzględniono dwa podstawowe źródła

biogazu, jakimi są:

oczyszczalnie ścieków,

składowiska odpadów.


61

Jakkolwiek różne są wymienione powyżej źródła biogazu, tak zachodzący w nich proces,

wskutek którego wytwarzany jest biogaz, jest bardzo zbliżony. Jest to proces fermentacji

beztlenowej wywoływany dzięki obecności tzw. bakterii metanogennych, które

w sprzyjających warunkach: temperatura rzędu 30 – 35°C (fermentacja mezofilna) lub 52 –

55°C (fermentacja termofilna), odczyn obojętny lub lekko zasadowy (pH 7 – 7,5), czas

retencji (przetrzymania substratu) wynoszący 12-36 dni dla fermentacji mezofilnej oraz 12-14

dni dla fermentacji termofilnej, brak obecności tlenu i światła zamieniają związki pochodzenia

organicznego w biogaz oraz substancje nieorganiczne.

Głównymi składnikami tak powstającego biogazu są metan, którego zawartość w zależności

od technologii jego wytwarzania oraz rodzaju fermentowanych substancji może zmieniać się

w szerokim zakresie od 40 do 85% (przeważnie 55 – 65%), pozostałą część stanowi

dwutlenek węgla oraz inne składniki w ilościach śladowych. Dzięki tak wysokiej zawartości

metanu w biogazie, jest on cennym paliwem z energetycznego punktu widzenia, które

pozwala zaspokoić lokalne potrzeby związane m.in. z jego wytwarzaniem. Wartość opałowa

biogazu najczęściej waha się w przedziale 19,8 – 23,4 MJ/m3, a przy separacji dwutlenku

węgla z biogazu jego wartość opałowa może wzrosnąć nawet do wartości porównywalnej

z sieciowym gazem ziemnym GZ-50. Należy tu zaznaczyć, że produkcja biogazu jest często

efektem ubocznym wynikającym z konieczności utylizacji odpadów w sposób możliwie

nieszkodliwy dla środowiska. Jedynie w przypadku wysypisk odpadów fermentacja

beztlenowa jest procesem samoistnym i niekontrolowanym.

Dla obliczeń zastosowanych szacunków przyjęto jako:

potencjał teoretyczny – maksymalną możliwą do uzyskania moc oraz ilość energii z

danego źródła i z danego obszaru przy całkowitym ujęciu substancji, będących źródłem

danego typu biogazu oraz przy założeniu bezstratnego przetworzenia energii chemicznej

zawartej w wytworzonym paliwie na inne, użyteczne formy energii,

potencjał techniczny – możliwą do uzyskania moc oraz ilość energii z danego źródła i z

danego obszaru przy takim ujęciu substancji, będących źródłem danego typu biogazu,

jakie ma miejsce w rzeczywistości oraz przy założeniu sprawności przetworzenia energii

chemicznej zawartej w wytworzonym paliwie na inne, użyteczne formy energii, w

wielkości zgodnej z aktualnie dostępnymi urządzeniami technicznymi.

Szczegółowe aspekty wpływające na sposób określenia potencjału teoretycznego oraz

technicznego dla każdego ze źródeł biogazu określono w opisach poniżej.

3.5.4 Oczyszczalnia ścieków

W średnich i dużych oczyszczalniach ścieków jedną z podstawowych metod

zagospodarowywania osadów ściekowych jest ich fermentacja w zamkniętych komorach

fermentacyjnych (ZKF). W komorach zachodzi proces fermentacji mezofilnej, dzięki któremu

znaczna część materii organicznej zostaje zredukowana, a przetworzony osad ściekowy, po

jego dalszym odwodnieniu, jest wykorzystywany do celów przyrodniczych, rekultywacji

obszarów zdegradowanych oraz przez rolnictwo, jako cenny nawóz zawierający substancje

nieorganiczne. Istnieje możliwość dalszej obróbki przefermentowanego osadu ściekowego,


62

tzn. jego kompostowania, które odbywa się po dodaniu materii organicznej (np. odpadów

z utrzymania terenów zielonych).

Ze względu na relatywnie wysokie koszty inwestycyjne oraz inne możliwości utylizacji

osadów ściekowych, w małych oraz w wielu średnich oczyszczalniach ścieków brak jest

wydzielonych komór fermentacyjnych. Zebrane w procesie oczyszczania osady ściekowe są

odprowadzane na poletka osadowe bądź wywożone z terenu oczyszczalni przez specjalne

firmy zajmujące się ich utylizacją.

Wytwarzany w komorach fermentacyjnych oczyszczalni ścieków biogaz charakteryzuje się

zawartością metanu wahającą się w przedziale 55 – 65%. Do dalszych obliczeń przyjęto

średnią wartość tego przedziału, tj. 60%. Jego wartość opałowa wynosi 21,6 MJ/m3.

W literaturze brak jest szczegółowych danych oraz wskaźników, pozwalających na

oszacowanie potencjału teoretycznego oraz technicznego wytworzenia energii z biogazu

produkowanego na terenie oczyszczalni ścieków. Spotkać można przelicznik, który mówi, że

ze ścieków komunalnych uzyskuje się do 600 m3 biogazu w przeliczeniu na 1 Mg suchej

masy.

Jednakże przy braku znajomości zawartości suchej masy w ściekach informacja ta jest

nieużyteczna. Stąd aby prawidłowo ocenić rzeczywiste możliwości produkcyjne biogazu na

terenie oczyszczalni ścieków przeanalizowano dla kilku obiektów stosunek średniej ilości

produkowanego biogazu do średniej ilości oczyszczanych ścieków. Po uwzględnieniu

czynników wpływających na zróżnicowanie względnej ilości wytwarzanego biogazu dla

różnych obiektów (stopnia infiltracji wód deszczowych i gruntowych do kanalizacji ściekowej,

ilości ścieków przemysłowych oraz sposobu prowadzenia procesu fermentacji) określono dla

najkorzystniejszych warunków stosunek ten w wysokości 200 m3 wytworzonego biogazu na

1.000 m3 wpływających do oczyszczalni ścieków w przeliczeniu na ścieki pochodzące

wyłącznie z sektora komunalnego. Jest to wskaźnik, który wykorzystany będzie przy

obliczeniu potencjału teoretycznego. Natomiast dla określenia potencjału technicznego, przy

obliczeniu którego wykorzystywana będzie rzeczywista wielkość ilości oczyszczanych

ścieków w oczyszczalniach, a więc ścieków komunalnych zmieszanych z wodami

opadowymi, gruntowymi i ściekami przemysłowymi, stosunek ten przyjęto w wysokości 80 m3

wytworzonego biogazu na 1.000 m3 rzeczywiście wpływających do oczyszczalni ścieków.

Jako potencjał teoretyczny przyjęto potencjał w sytuacji, w której zbierane są ścieki

komunalne od całej zamieszkałej ludności. Pominięto tutaj możliwą produkcję biogazu ze

ścieków pochodzenia przemysłowego (głownie z przemysłu spożywczego,

farmaceutycznego oraz kosmetycznego), ze względu na brak możliwości uzyskania

wiarygodnych danych oraz możliwą dużą zmienność tych wielkości na skutek zmian

koniunktury w gospodarce. Pozostałe gałęzie przemysłu wytwarzają ścieki praktycznie nie

zawierające zanieczyszczeń pochodzenia organicznego

Aby przybliżyć problematykę gospodarki wodno-ściekowej oraz prawidłowo określić potencjał

teoretyczny, przytoczono najważniejsze z punktu widzenia niniejszej analizy dane

statystyczne dotyczące Miasta Kętrzyna.

W celu określenia potencjału teoretycznego niezbędne jest określenie ilości zamieszkałej na

danym terenie ludności oraz jednostkowej ilości wytwarzanych ścieków.


63

W celu określenia ilości wytwarzanych ścieków do obliczeń przyjęto następujące wielkości:

roczna ilość wytwarzanych ścieków przez segment komunalny wynosi 37,7 m3/osobę.

Ponadto dla potencjału energetycznego uwzględnić należy sprawność zamiany energii

chemicznej zawartej w paliwie na użyteczne formy energii oraz możliwy stopień ich

wykorzystania. Biogaz o dużej zawartości metanu (powyżej 40%) może być użyty jako

paliwo w turbinach gazowych lub silnikach spalinowych do produkcji energii elektrycznej oraz

w jednostkach kogeneracyjnych do produkcji energii elektrycznej i cieplnej w cyklu

skojarzonym, bądź tylko do wytwarzania energii cieplnej, zastępując gaz ziemny lub propan-

butan. Ciepło uzyskiwane z biogazowni może być przekazywane do instalacji centralnego

ogrzewania, lub do komór fermentacyjnych dla przyspieszenia procesu fermentacji.

Elektryczność może być wykorzystywana na potrzeby własne (np. wentylatorów

wspomagających procesy spalania) lub sprzedawana do sieci. Przy zastosowaniu

skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej sprawność całkowita przemiany zbliża się

do 90%, przy czym ok. 30% energii chemicznej zostaje zamienione na energię elektryczną, a

ok. 55% na ciepło. Innym ważnym problemem często spotykanym przy produkcji skojarzonej

jest dopasowanie do niej rynku odbioru, o ile z energią elektryczną nie ma problemu gdyż

nadwyżkę produkcyjną można sprzedawać do sieci, o tyle z ciepłem jest znacznie gorzej.

Najlepsze warunki, zarówno pod względem ekonomicznym jak i efektywności energetycznej

występują kiedy rynek zapewnia ciągły odbiór ciepła. Sytuacja taka może występować

wówczas kiedy w pobliżu źródła (do 1 km) znajdują się tacy odbiorcy jak np. suszarnie,

szklarnie, pieczarkarnie, kryte pływalnie, szpitale czy domy studenckie. W przypadku

mieszkalnictwa stopień wykorzystania energii cieplnej może osiągnąć, przy sprzyjających

warunkach (np. odbiór c.w.u. przez cały rok) do 65%, a więc 35% ciepła jest tracone.

Na podstawie powyższych danych, założeń oraz wyliczeń, potencjał teoretyczny i techniczny

energii zawartej w biogazie w Mieście Kętrzynie został przedstawiony w poniższej tabeli.

Tabela 3-7 Potencjał teoretyczny i techniczny energii zawartej w biogazie z oczyszczalni

ścieków na terenie Miasta Kętrzyna

Jako potencjał techniczny przyjęto warunki jedynie ograniczone jakością odprowadzanych

ścieków, a nie ich techniczną dostępnością, przyjęto, że wszyscy mieszkańcy korzystają z

sieci oraz całość produkowanych ścieków odprowadzana jest do jednej oczyszczalni,

natomiast spełnienie tego warunku jest bardzo trudne i wymaga wielu lat inwestycji.

Jako dolny próg opłacalności procesu utylizacji osadów ściekowych poprzez proces ich

fermentacji przyjmuje się warunki, w których dobowe ilości przyjmowanych przez

oczyszczalnie ścieków przekraczają 5.000 m3 Zgodnie z obliczeniami i przyjętymi

założeniami ilości ścieków odprowadzanych na terenie Miasta w wynosi ok. 5 700 m3 na

dobę, dlatego też można rozważać wdrożenie tego przedsięwzięcia jednak pozyskanie

Ilość

gazu

[m3/rok]

Ilość

energii

[GJ/rok]

Moc

[kW]

Ilość energii

elektr.

[MWh/rok]

Ilość

ciepła

[GJ/rok]

Ilość gazu

[m3/rok]

Ilość

energii

[GJ/rok]

Moc

[kW]

Ilość energii

elektr.

[MWh/rok]

Ilość

ciepła

[GJ/rok]

Biogaz 421 545 9 105 260 885 5 008 168 618 3 642 104 354 2 003

Rodzaj paliwa

Potencjał teoretyczny Potencjał techniczny

Ogółem Ogółem Układ kogeneracyjnyUkład kogeneracyjny


64

biogazu z fermentacji osadów ściekowych w praktyce będzie miało znaczenie wyłącznie

lokalne.

Wykorzystanie biogazu ograniczać się będzie do obiektów oczyszczalni ścieków, pozwalając

na istotne obniżenie zakupu czynników energetycznych – energii elektrycznej oraz paliwa do

wytwarzania ciepła – na potrzeby własne.

3.5.5 Składowisko odpadów

Zgodnie z informacjami zawartymi w „Planie gospodarki odpadami dla gminy miejskiej

Kętrzyn” na terenie Miasta Kętrzyna brak składowiska odpadów. Odpady z Miasta Kętrzyna

wywożone są głównie na składowisko odpadów komunalnych w Pudwągach k/Kętrzyna

(gmina Reszel) oraz na wysypisko odpadów komunalno-bytowych w Mażanach (gmina

Kętrzyn), którego właścicielem jest Spółka STATER KĘTRZYN. Zarządcą i wieczystym

użytkownikiem składowiska w Pudwągach jest PGK „Komunalnik” Sp. z o.o. w Kętrzynie.

Powierzchnia całkowita ww. składowiska – 11,1 ha. Składowisko to nie jest wyposażone w

drenaż i system zbierania odcieków, jak również studnie odgazowujące.

Z uwagi na to, że analizowane składowiska zlokalizowane są poza obszarem Miasta

Kętrzyna w niniejszym opracowaniu nie wyznaczono potencjału wykorzystania energii z

odpadów. Ewentualne wykorzystanie energii odpadów może być rozpatrywane przy

tworzeniu „Projektów założeń …” dla gmin gdzie zlokalizowane są ww. składowiska

odpadów.

3.5.6 Podsumowanie możliwości zastosowania odnawialnych źródeł energii

Biorąc pod uwagę analizy poszczególnych odnawialnych i niekonwencjonalnych źródeł

energii na poniższym wykresie przedstawiono szacunkową ilość energii możliwą do

pozyskania w wyniku zastosowania tych źródeł na tle aktualnego poziomu zapotrzebowania

na ciepło w 2005r. W niniejszej analizie uwzględniono te źródła OZE, których zastosowanie

w realiach Miasta Kętrzyna jest najbardziej racjonalne.

Rysunek 3–6 Szacunkowa ilość energii możliwa do pozyskania z odnawialnych źródeł energii

51258

3642426608564100

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

900000

En

erg

ia

sło

ne

czn

a -

ko

lekto

ry

Bio

ma

sa

-

sło

ma

Bio

ma

sa

-

dre

wn

o

Bio

ga

z z

oczyszcza

lni

ście

kó

w

Ra

ze

m O

ZE

GJ

/ro

k

Poziom aktulanego zapotrzebowania na ciepło w 2005r.: 811 325 GJ


65

Ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych

Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji stwierdzono, że ze w MTI Furninova uzyskuje

się ciepło ze spalania odpadowych trocin i zrębków drzewnych. Ciepło te w całości

zagospodarowane jest we własnym zakresie przez ww. podmiot.

Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu

Aktualnie na terenie Miasta Kętrzyna nie prowadzi się produkcji energii elektrycznej w

skojarzeniu z ciepłem. Wybór takiej opcji na dużą skalę z uwagi na rozproszony charakter

zasilania miasta na dzień dzisiejszy nie jest racjonalny.


66

4 ZAKRES WSPÓŁPRACY Z INNYMI GMINAMI

Podstawą do aktualizacji projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Kętrzyna są założenia rozwoju społeczno-

gospodarczego, bowiem przyjęcie tych założeń spowoduje określoną potrzebę rozwoju

infrastruktury energetycznej gminy. Założenia rozwoju społeczno-gospodarczego

wyznaczają również kierunki zagospodarowania przestrzennego w Studium uwarunkowań

oraz miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Miasta Kętrzyna. Stanowią one

kontynuację przyjętych scenariuszy w dokumencie pn. projektu założeń do planu

zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Kętrzyna z 2008 roku.

Na potrzeby aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w energię opracowano własne,

ekspertyzowe scenariusze wychodząc z dostępnych informacji oraz ogólnych prognoz

i strategii społeczno-gospodarczego rozwoju kraju dostosowanych do specyfiki Miasta

Kętrzyna. Na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto założenie, że rozwój Kętrzyna

w zakresie społecznym oraz handlu i usług będzie się odbywał zgodnie z Polityką

Energetyczną Polski do 2030 roku przyjętą przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009

roku.

Na podstawie danych zawartych w uogólnionej charakterystyce trendów społeczno-

gospodarczych Miasta zawartych w rozdziale 1 przedstawiono trzy scenariusze rozwoju

społeczno-gospodarczego Miasta Kętrzyna do 2030 r. tzn. pasywny, umiarkowany oraz

aktywny. Poniżej opisano założenia jakie przyjęto w poszczególnych scenariuszach.

Scenariusz A – „Pasywny” – zakłada się w nim, że większość planowanych inwestycji

(zawartych w Planach Miejscowych oraz Studium Uwarunkowań) nie zostanie zrealizowana;

spada liczba oddawanych budynków mieszkalnych; na terenie Miasta nie udaje się

wygenerować trwałych podstaw rozwojowych (brak czynników napędzających rozwój);

pojawią się negatywne trendy w gospodarce t.j. wzrost bezrobocia; zatrzymanie się wzrostu

liczby podmiotów gospodarczych; brak zainteresowania inwestorów terenami pod handel,

usługi oraz przemysł. Wszystkie te elementy wpływają na nie podnoszenie się poziomu

życia. Nie udaje się na szeroką skalę zrealizować inwestycji związanych z wykorzystaniem

energii odnawialnej. Scenariusz ten charakteryzuje się również wprowadzaniem

przedsięwzięć racjonalizujących zużycie sieciowych nośników energii przez odbiorców

w niewielkim stopniu w zakresie potrzeb cieplnych oraz wzrostem zużycia energii znacznie

mniejszym niż w krajach wysoko rozwiniętych (niski wzrost komfortu życia).

Scenariusz B – „Pasywny” – przewiduje się w nim, powolny w porównaniu do potrzeb

rozwojowych, lecz systematyczny rozwój Miasta Kętrzyna; rośnie liczba oddawanych

do użytku budynków mieszkalnych; planowane inwestycje zostaną częściowo zrealizowane

i będą stymulować umiarkowany rozwój Kętrzyna. Wzrośnie zainteresowanie inwestorów

wyznaczonymi terenami pod handel, usługi oraz przemysł. W scenariuszu tym zakłada się

również wprowadzanie przez odbiorców energii przedsięwzięć racjonalizujących zużycie

sieciowych nośników energii w stopniu średnim. Inwestycje związane z wykorzystaniem

energii odnawialnej są wdrożone w ograniczonym zakresie. W ww. scenariuszu przewiduje


67

się wzrost zużycia energii elektrycznej spowodowany wzrostem komfortu życia mieszkańców

(dodatkowe urządzenia elektryczne).

Scenariusz C – „Aktywny” – urzeczywistniany przy założeniu aktywnej, skutecznej

polityki Rządu oraz lokalnej polityki Miasta Kętrzyna, kreującej pożądane zachowania

wszystkich odbiorców energii; tereny wyznaczone pod budownictwo mieszkaniowe

są w pełni zainwestowane; planowane inwestycje (zawarte w Planach Miejscowych oraz

Studium Uwarunkowań) zostaną zrealizowane i będą dodatkowo generować inne inwestycje

na terenie Kętrzyna, co stymulować będzie jej stabilny rozwój. W scenariuszu tym zakłada

się również wzrost zużycia energii podyktowany dynamicznym rozwojem we wszystkich

dziedzinach gospodarki (przemysł, mieszkalnictwo, usługi, handel, itp.) z jednoczesnym

wprowadzaniem w dużym zakresie przez odbiorców przedsięwzięć racjonalizujących zużycie

nośników energii oraz rozwojem wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Powyższe

scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego Miasta Kętrzyna posłużą jako baza

do sporządzenia prognoz energetycznych.


68

Wskaźniki rozwoju społecznego - scenariusz A - "Ostrzegawczy"

Lp Wyszczególnienie Jedno-

stka 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Prognoza w latach:

2015-2020 2021-2025 2026-2030

1 Liczba ludności osób 28103 28310 27992 27968 27672 28519 28363 28256 28051 27924 27090 26281 25496

2 Ilość oddanych mieszkań szt./rok 56 89 66 141 106 59 47 98 29 87 87 87 87

3 Powierzchnia użytkowa oddanych mieszkań

m2/rok 4805 5125 5746 9526 7684 4233 4211 7440 2583 5140 5140 5140 5140

4 Ilość mieszkań ogółem szt. 10229 10275 10283 10423 10527 10651 10695 10792 10819 108951 11177 11467 11764

5 Powierzchnia użytkowa mieszkań ogółem

m2 579654 582355 584753 594216 601780 608703 612580 619891 622166 6277001 647504 667932 689005

Wskaźniki rozwoju społecznego - scenariusz B - "Pasywny"


stka 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Prognoza w latach:

2015-2020 2021-2025 2026-2030




m2/rok 4805 5125 5746 9526 7684 4233 4211 7440 2583 5140 7038 9638 13198



m2 579654 582355 584753 594216 601780 608703 612580 619891 622166 6277001 650938 675036 700026

Wskaźniki rozwoju społecznego - scenariusz C - "Aktywny"


stka 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Prognoza w latach:

2015-2020 2021-2025 2026-2030




m2/rok 4805 5125 5746 9526 7684 4233 4211 7440 2583 5140 6959 9422 12756



m2 579654 582355 584753 594216 601780 608703 612580 619891 622166 6277001 676643 729402 786275


69

5 KOSZTY ENERGII

Obliczenia kosztów energii przeprowadzono dla dwóch typów budynków mieszkalnych, o

następującej charakterystyce:

Budynek jednorodzinny o powierzchni użytkowej 120 m2, jednostkowe zużycie ciepła

wynosi 0,80 GJ/m2, zapotrzebowanie na energię cieplną do celów grzewczych wynosi 96

GJ/rok, zapotrzebowanie na moc 14,4 kW.

Budynek wielorodzinny o powierzchni użytkowej 1800 m2, jednostkowe zużycie ciepła

wynosi 0,60 GJ/m2, zapotrzebowanie na energię cieplną do celów grzewczych wynosi

1080 GJ/rok, zapotrzebowanie na moc 189 kW.

Pozostałe założenia:

ogrzewanie za pomocą kotła węglowego tradycyjnego:

- sprawność źródła ciepła 65%,

- paliwo: węgiel groszek – cena 415 zł/Mg z VAT i transportem

- wartość opałowa paliwa 25 MJ/kg.

ogrzewanie za pomocą kotła węglowego niskoemisyjnego:

- sprawność źródła ciepła 80%

- paliwo: węgiel ekoret – cena 470 zł/Mg z VAT i transportem

- wartość opałowa paliwa 26 MJ/kg.

ogrzewanie za pomocą kotła na biomasę:


- paliwo: drewno opałowe iglaste – cena 95 zł/m3 z VAT,

- wartość opałowa paliwa 12,5 MJ/kg.

ogrzewanie za pomocą kotła olejowego:


- paliwo: olej opałowy lekki – cena 2,53 zł/l z VAT i transportem,

- wartość opałowa paliwa 42 GJ/m3;

ogrzewanie za pomocą kotła gazowego:


- taryfy wg Pomorskiej Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. W3 – dla budynku jednorodzinnego,

W4 – dla budynku wielorodzinnego;

ogrzewanie za pomocą elektrycznego pieca akumulacyjnego: taryfa wg ENERGA –

Oddział w Olsztynie: G12 – układ pomiarowy 1 – fazowy, taryfa nocna – 80%, taryfa

dzienna – 20%;

ogrzewanie z sieci ciepłowniczej „KOMEC” Kętrzyn dla odbiorców w grupach taryfowych:

- GRUPA A.1.2.–zasilanie ze źródła ciepła przy ul. Rynkowej (węzły należą do odbiorców),

- GRUPA A.2.1.–zasilanie ze źródła ciepła przy ul. Rynkowej (węzły grupowe należą do

KOMEC, a zewnętrzne instalacje odbiorcze za tymi węzłami należą do odbiorców),

- GRUPA B.1.-zasilanie ze źródła ciepła przy ul. Mazurskiej (węzły należą do KOMEC),

- GRUPA E.1. - zasilanie ze źródła ciepła przy ul. Kaszubskiej (węzły należą do KOMEC).

Wyniki obliczeń przedstawiono na rysunku 6-1 oraz 6-2.


70

Rysunek 5–1 Koszt wytworzenia 1 GJ energii cieplnej w budynku jednorodzinnym z różnych nośników

Rysunek 5–2 Koszt wytworzenia 1 GJ energii cieplnej w budynku wielorodzinnym z różnych nośników

21,1

22,6

25,5

42,6

44,5 47,8

50,2

69,8

70,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

drewno węgiel - kocioł

retortowy

węgiel - kocioł

tradycyjny

ciepło

sieciowe -

grupa A.1.2

ciepło

sieciowe -

grupa B.1

ciepło

sieciowe -

grupa E.1

gaz ziemny energia

elektryczna -

piec

akumulacyjny

olej opałowy

jed

no

stk

ow

y k

oszt

paliw

ow

y e

nerg

ii u

żyte

czn

ej, z

ł/G

J

21,1

22,6

25,5

44,2

46,7

49,4

51,4

66,9

70,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

dre

wno

węgie

l - k

ocio

ł

reto

rtow

y

węgie

l - k

ocio

ł

tradycyjn

y

cie

pło

sie

cio

we

A.2

.1

cie

pło

sie

cio

we

B.1

.

cie

pło

sie

cio

we

E.1

.

gaz z

iem

ny

ole

j opało

wy

energ

ia

ele

ktr

yczna -

pie

c

akum

ula

cyjn

yjed

no

stk

ow

y k

oszt

paliw

ow

y e

nerg

ii u

żyte

czn

ej, z

ł/G

J


71

6 WYJŚCIOWE ZAŁOŻENIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO MIASTA KĘTRZYNA

Podstawą do projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną

i paliwa gazowe dla Miasta Kętrzyna są założenia rozwoju społeczno-gospodarczego,

bowiem przyjęcie tych założeń spowoduje określoną potrzebę rozwoju infrastruktury

energetycznej gminy. Założenia rozwoju społeczno-gospodarczego wyznaczają również

kierunki zagospodarowania przestrzennego w Studium uwarunkowań oraz miejscowy plan

zagospodarowania przestrzennego Miasta Kętrzyna.

Na potrzeby założeń do planu zaopatrzenia w energię opracowano własne,

ekspertyzowe scenariusze wychodząc z dostępnych informacji oraz ogólnych prognoz

i strategii społeczno-gospodarczego rozwoju kraju dostosowanych do specyfiki Miasta

Kętrzyna. Na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto założenie, że rozwój Kętrzyna

w zakresie społecznym oraz handlu i usług będzie się odbywał zgodnie z Polityką

Energetyczną Polski do 2025 roku przyjętą przez Radę Ministrów 4 stycznia 2005 roku.

Na podstawie danych zawartych w uogólnionej charakterystyce trendów społeczno -

gospodarczych Miasta zawartych w rozdziale 1 przedstawiono trzy scenariusze rozwoju

społeczno – gospodarczego Miasta Kętrzyna do 2025r. tzn. pasywny, umiarkowany oraz

aktywny. Poniżej opisano założenia jakie przyjęto w poszczególnych scenariuszach.

Scenariusz A – „Pasywny” – zakłada się w nim, że większość planowanych inwestycji

(zawartych w Planach Miejscowych oraz Studium Uwarunkowań) nie zostanie zrealizowana;

spada liczba oddawanych budynków mieszkalnych; na terenie Miasta nie udaje się

wygenerować trwałych podstaw rozwojowych (brak czynników napędzających rozwój);

pojawią się negatywne trendy w gospodarce t.j. wzrost bezrobocia; zatrzymanie się wzrostu

liczby podmiotów gospodarczych; brak zainteresowania inwestorów terenami pod handel,

usługi oraz przemysł. Wszystkie te elementy wpływają na nie podnoszenie się poziomu

życia. Nie udaje się na szeroką skalę zrealizować inwestycji związanych z wykorzystaniem

energii odnawialnej. Scenariusz ten charakteryzuje się również wprowadzaniem

przedsięwzięć racjonalizujących zużycie sieciowych nośników energii przez odbiorców w

niewielkim stopniu w zakresie potrzeb cieplnych oraz wzrostem zużycia energii znacznie

mniejszym niż w krajach wysoko rozwiniętych (niski wzrost komfortu życia).

Scenariusz B – „Umiarkowany” – przewiduje się w nim, powolny w porównaniu do potrzeb

rozwojowych, lecz systematyczny rozwój Miasta Kętrzyna; rośnie liczba oddawanych do

użytku budynków mieszkalnych; planowane inwestycje zostaną częściowo zrealizowane i

będą stymulować umiarkowany rozwój Kętrzyna. Wzrośnie zainteresowanie inwestorów

wyznaczonymi terenami pod handel, usługi oraz przemysł. W scenariuszu tym zakłada się

również wprowadzanie przez odbiorców energii przedsięwzięć racjonalizujących zużycie

sieciowych nośników energii w stopniu średnim. Inwestycje związane z wykorzystaniem

energii odnawialnej są wdrożone w ograniczonym zakresie. W ww. scenariuszu przewiduje

się wzrost zużycia energii elektrycznej spowodowany wzrostem komfortu życia mieszkańców

(dodatkowe urządzenia elektryczne).


72

Scenariusz C – „Aktywny” – urzeczywistniany przy założeniu aktywnej, skutecznej polityki

Rządu oraz lokalnej polityki Miasta Kętrzyna, kreującej pożądane zachowania wszystkich

odbiorców energii; tereny wyznaczone pod budownictwo mieszkaniowe są w pełni

zainwestowane; planowane inwestycje (zawarte w Planach Miejscowych oraz Studium

Uwarunkowań) zostaną zrealizowane i będą dodatkowo generować inne inwestycje na

terenie Kętrzyna, co stymulować będzie jej stabilny rozwój. W scenariuszu tym zakłada się

również wzrost zużycia energii podyktowany dynamicznym rozwojem we wszystkich

dziedzinach gospodarki (przemysł, mieszkalnictwo, usługi, handel, itp.) z jednoczesnym

wprowadzaniem w dużym zakresie przez odbiorców przedsięwzięć racjonalizujących zużycie

nośników energii oraz rozwojem wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Powyższe

scenariusze rozwoju społeczno – gospodarczego Miasta Kętrzyna posłużą jako baza do

sporządzenia prognoz energetycznych.


73

Tabela 6-1 Wskaźniki rozwoju społeczno – gospodarczego Miasta Kętrzyna dla poszczególnych scenariuszy

Wskaźniki rozwoju społecznego - scenariusz A - "Ostrzegawczy"

Lp. Wyszczególnienie Jednostka 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005W latach

2006-2010

W latach

2011-2015

W latach

2016-2020

W latach

2021-2025

1 Liczba ludności osób 30239 30294 30135 30240 30192 28861 28785 28619 28407 28351 28103 27402 26722 25905 25020

2Ilość oddawanych

mieszkań szt./rok 96 111 72 51 94 55 46 56 110 16 56 56 56 56 56

3Powierzchnia

oddawanych mieszkań m

2/rok 6243 5911 4997 4273 5518 3791 4220 3176 8427 1872 4805 3 907 3 907 3 907 3 907

4 Ilość mieszkań ogółem szt. 9225 9335 9403 9451 9540 9578 9624 9755 10172 10180 10236 10516 10796 11076 11356

5Powierzchnia użytkowa

mieszkań ogółem m

2 492 323 498 182 502 868 506 866 512 166 515 188 519 408 547 354 574 585 575 707 580 512 600 047 619 582 639 117 658 652

53 53 53 54 54 3,01 2,99 2,93 2,79 2,78 2,61 2,48 2,34 2,20

Wskaźniki rozwoju społecznego - scenariusz B - "Pasywny"


2006-2010

W latach

2011-2015

W latach

2016-2020

W latach

2021-2025


2Ilość oddawanych

mieszkań szt./rok 96 111 72 51 94 55 46 56 110 16 56 67 84 95 112

3Powierzchnia


2/rok 6243 5911 4997 4273 5518 3791 4220 3176 8427 1872 4805 4 688 5 861 6 642 7 814




2 492 323 498 182 502 868 506 866 512 166 515 188 519 408 547 354 574 585 575 707 580 512 603 954 633 257 666 466 705 536

2,78 2,63 2,49 2,35 2,21

Wskaźniki rozwoju społecznego - scenariusz C - "Aktywny"


2006-2010

W latach

2011-2015

W latach

2016-2020

W latach

2021-2025


2Ilość oddawanych

mieszkańszt./rok 96 111 72 51 94 55 46 56 110 16 56 78 112 134 168

3Powierzchnia


2/rok 6243 5911 4997 4273 5518 3791 4220 3176 8427 1872 4805 5 470 7 814 9 377 13 440




2 492 323 498 182 502 868 506 866 512 166 515 188 519 408 547 354 574 585 575 707 580 512 607 861 646 931 693 815 761 015


74

7 PRZEWIDYWANE ZMIANY ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE

Na terenie Miasta Kętrzyna występują obecnie trzy sieciowe nośniki energii: ciepło sieciowe,

energia elektryczna i gaz ziemny.

Wielkość zapotrzebowania na poszczególne nośniki wyznaczają następujące czynniki: cena

jednostkowa za dany nośnik energii, aktywność gospodarcza (wielkość produkcji i usług) lub

społeczna (liczba mieszkańców korzystających z usług energetycznych i pochodne komfortu

życia jak np. wielkość powierzchni mieszkalnej) oraz energochłonność produkcji i usług lub

energochłonność usługi energetycznej w gospodarstwach domowych (np. jednostkowe

zużycie ciepła na ogrzewanie mieszkań, jednostkowe zużycie energii elektrycznej do

przygotowania posiłków i c.w.u., jednostkowe zużycie energii elektrycznej na oświetlenie i

napędy sprzętu gospodarstwa domowego itp.). Przyjęto następujący podział grup odbiorców

na sieciowe nośniki energii oraz paliwa:

gospodarstwa domowe;

handel, usługi i przemysł;

użyteczność publiczna;

oświetlenie ulic.

Zmiany energochłonności przyjęto ekspertyzowo kierując się następującymi opracowaniami:

Polityka Energetyczna Polski do 2025 roku,

Założenia do Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007 – 2013,

Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Kętrzyna,

Program Ochrony Środowiska dla gminy miejskiej Kętrzyn na lata 2004 – 2011,

Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Kętrzyna.

Istniejący potencjał racjonalizacji zużycia sieciowych nośników energii w poszczególnych

grupach odbiorców i zmiany energochłonności w gospodarce omówiono w rozdziale 9.

Przedstawione tam wielkości posłużyły jako baza do wyznaczenia prognozy zużycia

sieciowych nośników energii oraz pozostałych paliw dla Miasta Kętrzyna do 2025 roku, ze

zmianami w okresach pięcioletnich. Zbiorczą prognozę zużycia sieciowych nośników energii

przedstawiono tabelarycznie dla poszczególnych scenariuszy rozwoju (tabela 8-1) oraz

zilustrowano graficznie na rysunkach 8-1, 8-2 i 8-3, a prognozę dla wszystkich paliw

przedstawiono w tabeli 8-4.


75

Tabela 7-1 Zestawienie prognoz zużycia nośników energii dla Miasta Kętrzyna wg

poszczególnych scenariuszy

Lata

Scenariusz A Pasywny 2015 2020 2025 2030

Budynki niemieszkalne

energia el. MWh/a 1 043,00 1 095,15 1 149,91 1 207,40

ciepło systemowe MWh/a 7 195,00 7 051,10 6 910,08 6 771,88

gaz sieciowy MWh/a 6 999,00 7 068,99 7 139,68 7 211,08

Budynki mieszkalne

energia el. MWh/a 17 262,00 18 125,10 19 031,36 19 982,92



Oświetlenie ulic energia el. MWh/a 22,55 22,10 21,66 21,22

Przemysł energia el. MWh/a 39 131,00 39 131,00 39 131,00 39 131,00

Ogółem

energia el. MWh/a 57 458,55 58 373,35 59 333,92 60 342,55



Scenariusz B Neutralny 2015 2020 2025 2030


energia el. MWh/a 1 043,00 1 147,30 1 262,03 1 388,23



Budynki mieszkalne

energia el. MWh/a 17 262,00 18 988,20 20 887,02 22 975,72





Ogółem

energia el. MWh/a 57 458,55 62 027,99 66 972,23 72 322,99



Scenariusz C Aktywny 2015 2020 2025 2030


energia el. MWh/a 1 043,00 1 199,45 1 379,37 1 586,27



Budynki mieszkalne

energia el. MWh/a 17 262,00 19 851,30 22 829,00 26 253,34





Ogółem

energia el. MWh/a 57 458,55 66 073,95 75 981,66 87 375,53




76

Rysunek 7–1 Prognozowane zmiany zużycia energii elektrycznej do roku 2025

Rysunek 7–2 Prognozowane zmiany zużycia gazu ziemnego do roku 2025


77

Rysunek 7–3 Prognozowane zmiany zużycia ciepła sieciowego do roku 2025


78

8 PRZEDSIĘWZIĘCIA RACJONALIZUJĄCE UŻYTKOWANIE PALIW I ENERGII

W poniższym rozdziale zajęto się omówieniem przedsięwzięć racjonalizujących zużycie

sieciowych nośników energii występujących na terenie Miasta Kętrzyna. W rozdziale 9.2.

„użytkowanie ciepła” omówiono również budynki zasilane z indywidualnych źródeł ciepła.

Użytkowanie ciepła

8.1.1 Mieszkalnictwo - gospodarstwa domowe

Gospodarstwa domowe są na pierwszym miejscu co do wielkości odbiorcą ciepła sieciowego

wykorzystywanego głównie do celów grzewczych, a jego udział w całkowitym zużyciu ciepła

sieciowego w 2005r. łącznie z zapotrzebowaniem na c.w.u. prawie 89%.

Budynki jednorodzinne zasilane są głównie z indywidualnych kotłowni węglowych. Średnie

jednostkowe zapotrzebowanie na ciepło w tych budynkach na cele grzewcze na terenie

Miasta Kętrzyna wynosi ok. 0,8 GJ/m2/rok. Wskaźnik ten jest zatem ok. 1,5 razy wyższy niż

w obecnie wznoszonych budynkach mieszkalnych.

Niższymi wskaźnikami zapotrzebowania na ciepło, zasilane głównie ciepłem sieciowym,

charakteryzują się budynki wielorodzinne, które w znacznej mierze zostały poddane

termomodernizacji (0,6 GJ/m2/rok). Na podstawie danych GUS budynki mieszkalne

posiadają łączną powierzchnię 580,5 tys.m2 (w tym budynki wielorodzinne 428,6 tys. m2).

Podstawowym problemem z jakim boryka się Miasto Kętrzyn, podobnie jak w całym kraju

budownictwo mieszkalne (domy jedno lub dwu rodzinne) jest zły stan techniczny obiektów,

wysoka energochłonność oraz sposób ogrzewania budynków, głównie paliwami stałymi,

często niskiej jakości. Sytuacja taka tworzy zjawisko zwane „niską emisją” i dotyczy głównie

źródeł emitujących zanieczyszczenia przez kominy do 40m wysokości. Racjonalizacja w

zakresie redukcji zużycia energii w sektorze mieszkaniowym zależy indywidualnie od

świadomości i możliwości finansowych właścicieli budynków. Istnieją jednak w kraju

instytucje ekologiczne wspierające tego typu przedsięwzięcia, jak np. WFOŚiGW,

NFOŚiGW. Cechą charakterystyczną tych funduszy jest współpraca na korzystnych

warunkach przede wszystkim z jednostkami administracyjnymi typu gminy, stąd istotną rolę

w ostatnich latach w zakresie likwidacji niskiej emisji stanowią „Programy...”, w których

głównymi beneficjentami poprzez pośrednictwo gmin, jest indywidualny mieszkaniec.

Zużycie energii do celów grzewczych w budynkach mieszkalnych zależy od różnych

czynników, na niektóre z nich mieszkańcy nie mają wpływu, jak np. położenie geograficzne

domu. Polska bowiem podzielona jest na 5 stref klimatycznych z uwagi na temperatury

zewnętrzne w okresie zimowym. Najzimniej jest w V strefie, tj. na południu w Zakopanem i

na północnym-wschodzie (Ełk, Suwałki), natomiast najcieplej jest w strefie I na północnym-

zachodzie w pasie od Gdańska do Myśliborza, który leży pomiędzy Szczecinem a

Gorzowem Wielkopolskim. Rejon Kętrzyna leży w IV strefie klimatycznej, dla której

zewnętrzna temperatura obliczeniowa wynosi 220C poniżej zera.

Kolejną sprawą jest usytuowanie budynku. Budynek w centrum miasta zużyje mniej energii

niż taki sam budynek usytuowany na otwartej przestrzeni lub wzniesieniu.


79

O ile trudno sobie wyobrazić aby wszyscy przeprowadzili się nad morze czy budowali domy

w centrach miast, to istnieją czynniki, które powodują duże zużycie energii na ogrzewanie, a

które to przyczyny można w dużym stopniu ograniczyć.

Pierwszą, główną przyczyną są nadmierne straty ciepła. Większość budynków nie posiada

bowiem dostatecznej izolacji termicznej. W uproszczeniu można przyjąć, że ochrona cieplna

budynków wybudowanych przed 1981 r. jest słaba, przeciętna w budynkach z lat 1982 –

1990, dobra w budynkach powstałych w latach 1991 – 1994 i w końcu bardzo dobra w

budynkach zbudowanych po 1995 r. Energochłonność wynika zatem z niskiej izolacyjności

cieplnej przegród zewnętrznych, a więc ścian, dachów i podłóg. Duże straty ciepła powodują

także okna, które na ogół są nieszczelne i niskiej jakości.

Drugą ważną przyczyną dużego zużycia paliw i energii, a tym samym wysokich kosztów za

ogrzewanie jest niska sprawność instalacji grzewczej. Wynika to przede wszystkim z niskiej

sprawności samego źródła ciepła (kotła), ale także ze złego stanu technicznego instalacji

wewnętrznej, która zwykle jest rozregulowana, a rury źle izolowane i podobnie jak grzejniki

zarośnięte osadami stałymi. Ponadto brak jest możliwości łatwej regulacji i dostosowania

zapotrzebowania ciepła do zmieniających się warunków pogodowych (automatyka kotła)

i potrzeb cieplnych w poszczególnych pomieszczeniach (przygrzejnikowe zawory

termostatyczne). Sprawność domowej instalacji grzewczej można podzielić na 4 główne

składniki. Pierwszym jest sprawność samego źródła ciepła (kotła, pieca). Można przyjąć, że

im starszy kocioł tym jego sprawność jest mniejsza, natomiast sprawność np. pieców

ceramicznych (kaflowe) jest o około połowę mniejsza niż dla kotłów. Dalej jest sprawność

przesyłania wytworzonego w źródle (kotle) ciepła do odbiorników (grzejniki). Jeżeli

pomieszczenie ogrzewamy np. piecem ceramicznym strat przesyłu nie ma, gdyż źródło

ciepła znajduję się w tym samym pomieszczeniu. W przeciwnym wypadku (np. kocioł w

piwnicy) przesyłanie ciepła następuje za pomocą wody w przewodach (rurach). Brak izolacji

rur oraz wieloletnia eksploatacja instalacji bez jej płukania z pewnością powodują obniżenie

jej sprawności. Trzecim składnikiem jest sprawność wykorzystania ciepła, która związana

jest m.in. z usytuowaniem grzejników w pomieszczeniu. Ostatnim elementem mocno

wpływającym na całkowitą sprawność instalacji jest możliwość regulacji systemu

grzewczego. Takie elementy jak przygrzejnikowe zawory termostatyczne w połączeniu z

nowoczesnymi grzejnikami o małej bezwładności (szybko się wychładzają oraz szybko

nagrzewają) oraz automatyka kotła (np. pogodowa) pozwalają nawet trzykrotnie zmniejszyć

stratę regulacji w stosunku do instalacji starej.


80

Przykładowe porównanie, starej i nowej instalacji grzewczej pokazujące stopień

wykorzystania paliwa rokrocznie „wkładanego” do kotła. Widać stąd, że np. użytkowanie

niskosprawnego kotła powoduje 30% stratę paliwa. Jest to wartość typowa dla kotłów około

20 letnich, opalanych paliwem stałym. Natomiast dla nowoczesnych kotłów strata ta wynosi

od 10 do 20%. Wszystko to przekłada się oczywiście na zmniejszenie ilości zużytego paliwa,

a więc na koszty eksploatacji, ale także, na ilość wyemitowanych do powietrza spalin.

Zmiany w systemie ogrzewania oraz w skorupie budynku (ściany zewnętrzne, stropy, dach)

umożliwiają zmniejszenie zużycia energii cieplnej i obniżenie kosztów. Efekty realizacji

poszczególnych przedsięwzięć termomodernizacyjnych są różne w przypadku

poszczególnych budynków. Jednak na podstawie danych z wielu realizacji tego typu

przedsięwzięć można określić pewne przeciętne wartości efektów, które przedstawiono w

tabeli poniżej.

Tabela 2 Przeciętne wartości efektów działalności termomodernizacyjnych

Sposób uzyskania oszczędności Obniżenie zużycia ciepła

w stosunku do stanu sprzed termomodernizacji

Ocieplenie zewnętrznych przegród budowlanych (ścian, dachu, stropodachu)

15 - 25%

Wymiana okien na okna szczelne o mniejszym współczynniku przenikania ciepła

10 - 15%

Wprowadzenie usprawnień w źródle ciepła, w tym automatyki pogodowej oraz urządzeń regulacyjnych

5 - 15%

Kompleksowa modernizacja wewnętrznej instalacji c.o. wraz z montażem zaworów termostatycznych we wszystkich pomieszczeniach

10 - 25%

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na fakt, że efekty z poszczególnych przedsięwzięć nie

sumują się wprost.

Np. jeżeli usprawnienie X daje oszczędność 20% a usprawnienie Y - 30% oszczędności, to

nie można wspólnego efektu wyliczyć jako X+Y, a więc 50%. Wynika to z faktu, że efekt jaki

niesie usprawnienie Y odnosi się do zużycia już zmniejszonego przez usprawnienie X.

WĘGIEL

WĘGIEL

Stary

niskosprawny

kocioł1000 kg

Stara

zanieszyszczona

instalacja c.o.700 kg

Strata paliwa

300 kg

Strata paliwa

70 kg

Grzejniki

nieprawidłowo

usytuowane630 kg

Strata paliwa

95 kg

Brak automatyki i

zaworów

termostatycznych535 kg

Strata paliwa

107 kg

428 kg

WYKORZYSTANE

PALIWO

STARY NISKOSPRAWNY UKŁAD GRZEWCZY

Kocioł retortowy1000 kgNowa instalacja

c.o.850 kg

Strata paliwa

150 kg

Strata paliwa

42 kg

Nowoczesne

grzejniki

prawidłowo

usytuowane

808 kg

Strata paliwa

40 kg

Układ z

automatyką i

zaworami

termostatycznymi

768 kg

Strata paliwa

38 kg

730 kg

WYKORZYSTANE

PALIWO

NOWOCZESNY UKŁAD GRZEWCZY

43%

73%


81

W budynkach jednorodzinnych na terenie Miasta Kętrzyna techniczny potencjał racjonalizacji

zużycia ciepła przez termomodernizację (w przypadku budynków gdzie nie przeprowadzono

termomodernizacji) wynosi ok. 60%, natomiast w budynkach wielorodzinnych wynosi ok.

40%.

Szacunkowe całkowite nakłady inwestycyjne na realizację ww. przedsięwzięć są następujące

w budynkach:

mieszkalnych – jednorodzinnych niezbędne nakłady inwestycyjne na realizację ww.

przedsięwzięć wynoszą ok. 25,1 mln zł (przy założeniu realizacji inwestycji w 50%

budynkach jednorodzinnych);

mieszkalnych – wielorodzinnych niezbędne nakłady inwestycyjne na realizację ww.

przedsięwzięć wynoszą ok. 86,4 mln zł.


Grupa ta stanowi 8,6% udziału w całkowitym zapotrzebowaniu na ciepło sieciowe. Pozostała

część budynków zasilana jest z kotłowni indywidualnych, głównie gazowych.

Z otrzymanych danych wynika (ankiety dotyczą głównie budynków użyteczności publicznej

należących do Miasta Kętrzyna), że tylko w części budynków została przeprowadzona

termomodernizacja (tabela 9-1). Na podstawie ankiet wypełnionych przez administratorów

w budynkach oszacowano możliwości realizacji przedsięwzięć prowadzących do

zmniejszenia zużycia energii i zanieczyszczenia powietrza. Do niniejszej analizy przyjęto:

Koszty ciepła (zgodnie z cenami rynkowymi).

Potencjał racjonalizacji użytkowania ciepła:

automatyka (pogodowa i czasowa) 10,0%

zawory termostatyczne 5,0%

wymiana instalacji wewnętrznej 8,0%

wymiana okien 8,0%

ocieplenie stropu 8,0%

ocieplenie ścian zewnętrznych 20,0%

Razem 59,0%

Sprawność średnioroczna kotła:

gazowego – 85%,

olejowego – 85%,

Jednostkowe koszty inwestycyjne:

ocieplenie ścian 150 zł/m2 powierzchni użytkowej,

ocieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją 30 zł/m2 powierzchni użytkowej,

wymiana okien na energooszczędne 80 zł/m2 powierzchni użytkowej,

modernizacja instalacji centralnego ogrzewania 100 zł/m2;

montaż zaworów termostatycznych 5 zł/m2;

montaż automatyki regulacyjnej 30 zł/kW.


82

Zakłada się możliwość uzyskania dotacji ze źródeł proekologicznych (WFOŚiGW,

NFOŚiGW, Norweski Mechanizm Finansowy lub Fundusze Unii Europejskiej) na zadania z

zakresu termomodernizacji w wysokości 50% całości inwestycji (na dzień sporządzenia

opracowania maksymalna możliwa wielkość dotacji to 85% w ramach Norweskiego

Mechanizmu Finansowego w formie refundacji).

Tabela 8-3 Zestawienie obiektów użyteczności publicznej

L.p. Nazwa obiektu

Powierzchnia użytkowa Sposób

zasilania

Stan istniejący

Moc zainstalowana

Zużycie ciepła

m2 kW GJ/rok

1 Budynek administracyjny, Kętrzyn 829,0 gaz 140 1264,2

2 Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii 2086 gaz 250 2684,2

3 Urząd Gminy Kętrzyn 895,5 gaz 140 1015,0

4 Zespół Szkół Ekonomiczno- Spożywczych, Kętrzyn

3 533 gaz ziemny,

węgiel 473 2015,6

5 Szkoła Podstawowa nr 1, Kętrzyn 2 970 ciepło

sieciowe 216 1485,0

6 Zespół Szkół Ogólnokształcących, Kętrzyn 459 gaz ziemny 62 455,7

7 Zespół Szkół Ogólnokształcących, budynek szkoły, Kętrzyn

2 576 ciepło

sieciowe 345 2035,0

8 Szkoła Podstawowa nr 3, Kętrzyn 2 216 gaz ziemny 297 1108,0

9 Urząd Miasta, Kętrzyn 1 386 ciepło

sieciowe 50 692,9

10 Szkoła Podstawowa nr 4, Kętrzyn 3 532 ciepło

sieciowe 120 1766,0

11 Starostwo Powiatowe w Kętrzynie 2 234 ciepło

sieciowe 203 1116,8

12 Hala Sportowa, MOSiR w Kętrzynie 2 610 ciepło

sieciowe 155 1305,2

13 Szpital Powiatowy w Kętrzynie 5 962 gaz ziemny 690 8799,0

14 Warmińsko-Mazurski oddz. Straży Granicznej 35 241 Biomasa i

gaz ziemny 3250 11093,1

Uwaga: z analizy wyłączono budynki, w których wprowadzono już kompleksową

termomodernizację

Po przeanalizowaniu zakresu stanu istniejącego obiektów, dokonano doboru przedsięwzięć

termomodernizacyjnych dla każdego z nich.


83

Tabela 8-4 Zestawienie wyników z analizowanych obiektów

L.p. Nazwa obiektu

Sumaryczne nakłady

inwestycyjne

Szacowane oszczędności

SPBT

zł GJ/rok zł/rok lat

1 Budynek administracyjny, Kętrzyn 143 003 746 5 279 27,1

2 Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii 359 835 1584 3 693 97,4

3 Urząd Gminy Kętrzyn 154 474 599 2 613 59,1

4 Zespół Szkół Ekonomiczno- Spozywczych, Kętrzyn

609 443 1189 35 548 17,1

5 Szkoła Podstawowa nr.1, Kętrzyn 512 325 876 35 046 14,6

6 Zespół Szkół Ogółnokształcących, Ketrzyn 79 229 269 8 834 9,0

7 Zespół Szkół Ogółnokształcących,budynek szkoły, Ketrzyn

444 360 1201 48 026 9,3


9 Urząd Miasta, Kętrzyn 239 042 409 8 666 27,6


11 Starostwo Powiatowe w Kętrzynie 385 303 659 26 357 14,6

12 Hala Sportowa, MOSiR w Kętrzynie 450 294 770 30 803 14,6

13 Szpital Powiatowy w Ketrzynie 933 053 4910 161 323 5,8

14 Warmińsko-Mazurski oddz. Straży Granicznej 2 111 676 2967 18 213 115,9

W tabeli 9-2 przedstawiono wyniki analiz, przy czym należy dodać, iż przedsięwzięcie

wymiany okien na energooszczędne wydłuża znacznie okres zwrotu inwestycji. Wszystkie te

przedsięwzięcia proponuje się zrealizować w miarę dostępności środków, rozpoczynając od

przedsięwzięć koniecznych i najbardziej efektywnych ekonomicznie, to znaczy w budynkach

o największych jednostkowych zużyciach energii (np. wyrażanych w GJ/m2 powierzchni

ogrzewanej) oraz największych kosztach jednostkowych ponoszonych na media

energetyczne (np. zł/m2 powierzchni ogrzewanej). Przed przystąpieniem do inwestycji dla

wybranych obiektów należy wykonać audyty energetyczne wskazujące na najbardziej

optymalne przedsięwzięcia termomodernizacyjne (koszt audytu energetycznego wynosi w

granicach 3-6 tys. zł w zależności od wielkości obiektu i wymagań inwestora).

Łączne nakłady inwestycyjne na przedsięwzięcia wynoszą 7 402 tys. zł. Łączne

spodziewane oszczędności energii wynoszą 18 231 GJ/rok (ok. 631,6 tys. zł oszczędności

rocznie). Prosty okres zwrotu dla wszystkich inwestycji wynosi 11,7 lat (przy dotacji 50%, a

bez dotacji 23 lata).

Ze względu na fakt, iż nakłady finansowe potrzebne na inwestycję przerastają możliwości

Miasta Kętrzyna na przeprowadzenie kompleksowej termomodernizacji budynków

użyteczności publicznej, proponuje się skorzystać ze źródeł pomocowych. Instytucjami


84

pomocowymi w zakresie ochrony środowiska są: NFOŚiGW, WFOŚiGW w Olsztynie, czy

uruchomiony jesienią 2005 r. Norweski Mechanizm Finansowy. Oprócz możliwości

pozyskania środków z wymienionych źródeł Miasto Kętrzyn może starać się o fundusze ze

środków Unii Europejskiej w ramach programów poakcesyjnych (fundusze spójności oraz

fundusze strukturalne).

8.1.3 Handel, usługi i przemysł

Grupa ta stanowi zaledwie 2,6% udziału w całkowitym zapotrzebowaniu na ciepło sieciowe.

Szczegółowej oceny potencjału racjonalizacji użytkowania ciepła nie można uzyskać,

bowiem stopień rozpoznania tego potencjału przez samych użytkowników jest niewielki

(niewiele przedsiębiorstw ma wykonany audyt energetyczny, który ocenia techniczno-

ekonomiczne możliwości racjonalizacji zużycia ciepła, w tym również technologicznego).

Poza zasilaniem z ciepła sieciowego wiele przedsiębiorstw posiada własne kotłownie

opalane głównie gazem ziemnym i paliwami stałymi.

Ważnym narzędziem w stymulowaniu przedsiębiorstw do racjonalizacji użytkownania paliw w

tym przypadku jest system dopuszczalnych emisji oraz opłat i kar ekologicznych.

Przedsiębiorstwa, które emitują substancje do atmosfery zmuszone są często do

ograniczenia zużycia paliw, modernizacji systemów grzewczych i technologicznych oraz

wprowadzenia urządzeń odpylających w celu spełnienia norm ekologicznych (w tym zakresie

zalecana jest współpraca władz gminy z Urzędem Marszałkowskim).

Podobnie jak w budynkach mieszkalnych techniczny potencjał racjonalizacji zużycia ciepła

przez termomodernizację (w przypadku niedocieplonych budynków) wynosi ok. 50% i

obejmuje poniższe przedsięwzięcia:

izolowanie cieplne stropów nad najwyższą kondygnacją,

izolowanie cieplne ścian zewnętrznych,

instalowanie automatyki i regulację wewnętrznych instalacji c.o.,

wymianę okien na energooszczędne,

instalowanie termostatów przy grzejnikach.

Użytkowanie energii elektrycznej


Udział tej grupy odbiorców w całkowitym zużyciu energii elektrycznej wynosi 21,5%.

Potencjał ekonomiczny racjonalizacji zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach

domowych różni się znacznie w zależności od sposobów użytkowania, a także od stopnia

zamożności użytkowników. Jego wielkość szacuje się następująco:

od 50% do 75% w oświetleniu, napędach artykułów gospodarstwa domowego, pralkach,

chłodziarkach i zamrażarkach, kuchniach elektrycznych itp.;

od 25% do 40% dodatkowo dla zużycia energii elektrycznej do ogrzewania pomieszczeń

i przygotowywania ciepłej wody użytkowej.


85

Główne kierunki racjonalizacji to powszechna edukacja i dostęp do informacji

o energooszczędnych urządzeniach elektroenergetycznych. Przy zakupie danego

urządzenia dla przykładu można się kierować tworzonym przez Fundację Efektywnego

Wykorzystania Energii w ramach projektu TOPTEN rankingiem najbardziej efektywnej

energetycznie 10-tki produktów wśród danej kategorii sprzętu i urządzeń powszechnego

użytku (pralki, lodówki, zmywarki do naczyń itp.).

W przypadku ogrzewania pomieszczeń energią elektryczną potencjał tkwi

w termomodernizacji mieszkań i budynków.

Założenia energetyczne dla Miasta Kętrzyna mogą oddziaływać w tym zakresie przez

doprowadzenie do utworzenia miejskiego punktu doradczego w zakresie przyjaznych

środowisku i energooszczędnych technologii użytkowania energii w budynkach, w tym

również energii elektrycznej, który mógłby być razem finansowany przez przedsiębiorstwa

energetyczne, producentów urządzeń i gminę.


Udział tej grupy odbiorców w całkowitym zużyciu energii elektrycznej wynosi 3,4%. Potencjał

techniczny racjonalizacji zużycia energii elektrycznej zawiera się w granicach od 15% do

50%. Wyższe wartości dotyczą tych budynków, gdzie do oświetlenia stosuje się jeszcze

tradycyjne oświetlenie żarowe i potencjał redukcji zużycia jest opłacalny (okres zwrotu 3-6

lat). Sytuacja taka ma miejsce, gdy jest spełniony wymagany komfort oświetleniowy, co

nierzadko ma miejsce zwłaszcza w obiektach edukacyjnych. Przedsięwzięcia racjonalizacji

zużycia energii elektrycznej podejmowane będą przez gospodarzy budynków w aspekcie

zmniejszania kosztów energii elektrycznej bądź często w ramach poprawy niedostatecznego

oświetlenia.

Finansowanie podobne jak w przypadku racjonalizacji zużycia ciepła:

ze środków gminnych (roczne budżety),

przez finansowanie tzw. "trzecią stroną".

8.2.3 Oświetlenie ulic

Udział zużycia energii elektrycznej na cele oświetlenia ulic w całkowitym zużyciu energii

elektrycznej wynosi tylko 1,4%. Na terenie Miasta Kętrzyna zainstalowano łącznie na

wszystkich typach dróg 1 307 lamp ulicznych o łącznej mocy 171,2 kW. Istniejący system

oświetlenia ulicznego jest w zmodernizowany.

Proponuje się, aby w przypadku dobudowywania nowych punktów świetlnych montować

również oprawy energooszczędne.


86


Udział tej grupy odbiorców w całkowitym zużyciu energii elektrycznej wynosi blisko 74%. W

handlu, usługach i przemyśle potencjał racjonalizacji zużycia energii elektrycznej jest

zróżnicowany i łączą go cechy typowe zarówno dla mieszkalnictwa, użyteczności publicznej.

Przykładowe możliwości oszczędności energii to zastępowanie tradycyjnego oświetlenia na

energooszczędne jak również racjonalizacja użytkowania energii elektrycznej w

powtarzalnych technologiach energetycznych. Potencjał ten szacuje się na poziomie od 15

% do 28%.

Użytkowanie gazu sieciowego


Udział gospodarstw domowych w całkowitym zużyciu gazu ziemnego wynosi 54,5%.

Ekonomiczny potencjał racjonalizacji użytkowania gazu upatruje się przede wszystkim

w ogrzewaniu pomieszczeń i przygotowaniu ciepłej wody użytkowej. Ponadto duża część

zużywanego gazu sieciowego spożytkowana jest na potrzeby tzw. bytowe czyli głównie

przygotowywanie posiłków. Łącznie dla tych grup potencjał oszczędności w zużyciu gazu

szacuje się zakresie od 10% do 20% (głównie dlatego, że często właściciele domów

ogrzewanych gazem dokonali wcześniejszych przedsięwzięć termomodernizacyjnych).

Wśród użytkowników gazu często istnieje obawa przed użytkowaniem go do celów

grzewczych jako drogiego nośnika. Ten sposób myślenia jest tylko częściowo słuszny,

ponieważ regulacji i płynność sterowania w dawkowaniu paliwem gazowym do procesów

spalania powoduje zdecydowaną nadwyżkę sprawności w stosunku do, np. kotłów

węglowych, a co za tym idzie oszczędność energii. Poza tym świadomość użytkownika o

relatywnie wyższej cenie nośnika powoduje, że zaczyna świadomie kontrolować ilość

spalanego paliwa oraz reżimy temperaturowe wewnątrz ogrzewanych pomieszczeń. Ponadto

gaz sieciowy jest uznawany za paliwo ekologiczne, a zatem w zakresie likwidacji niskiej

emisji, przewiduje się udział tego nośnika w miejsce starych systemów grzewczych. Jest to

również paliwo „czyste” dzięki czemu cieszy się powodzeniem również ze względu na

komfort użytkowania.


Udział budynków użyteczności publicznej w całkowitym zużyciu gazu ziemnego wynosi

11,6%, a ekonomiczny potencjał racjonalizacji użytkowania tego nośnika szacuje się w

zakresach od 15 – 50%. Możliwości oszczędności zużycia gazu sieciowego należy

upatrywać głównie w: termomodernizacji budynków, poprawie izolacji zasobników oraz

instalacji c.w.u. oraz zastosowaniu wysokosprawnych (np. kondensacyjnych) kotłów

gazowych.


87


Udział budynków handlowych, usługowych i przemysłu w całkowitym zużyciu gazu ziemnego

wynosi 33,9%, a ekonomiczny potencjał racjonalizacji użytkowania tego nośnika szacuje się

w zakresach od 15–30%. Podobnie jak w przypadku energii elektrycznej grupa tego typu

odbiorców łączy jednocześnie cechy typowe dla budownictwa mieszkaniowego, użyteczności

publicznej i przemysłu dlatego też możliwości oszczędności zużycia gazu sieciowego należy

upatrywać głównie w: termomodernizacji budynków, poprawie izolacji zasobników oraz

instalacji c.w.u. oraz zastosowaniu wysokosprawnych (np. kondensacyjnych) kotłów

gazowych. Ze względu na wysoką jakość tego typu paliwa przewiduje się w omawianym

sektorze jeden z większych przyrostów w strukturze Miasta Kętrzyna. Bardziej

prawdopodobny jest w na terenie Miasta Kętrzyna rozwój małych i średnich przedsiębiorstw

niż dużych zakładów przemysłowych.


88

9 PODSUMOWANIE

1. Zawartość opracowania „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe Miasta Kętrzyna” odpowiada pod względem redakcyjnym

i merytorycznym wymogom Ustawy - Prawo Energetyczne.

2. Obszar Miasta Kętrzyna zamieszkuje obecnie prawie 28 tys. osób (wg danych GUS).

Przewiduje się, że liczba mieszkańców w perspektywie do 2025 spadnie o ponad 1500

osób (wg scenariusza B). Niezależnie od tego zjawiska przewiduje się, że nastąpi rozwój

budownictwa mieszkaniowego (jednorodzinnego i wielorodzinnego) oraz infrastruktury

przemysłowo - handlowej. Największymi walorami Kętrzyna jest niewątpliwie jego

lokalizacja w atrakcyjnym turystycznie regionie oraz dobrze rozwinięta infrastruktura

energetyczna i komunikacyjna. Głównym celem (misją) rozwoju Kętrzyna bazującym

na jego aktualnym potencjale środowiskowo – gospodarczym jest stworzenie warunków

dla zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju) gospodarczego, przestrzennego,

społecznego i kulturalnego Miasta Kętrzyna zharmonizowanego z uwarunkowaniami

przyrodniczymi – konkurencyjnych w stosunku do innych miast płn. – wsch. części

województwa warmińsko - mazurskiego.

3. Trendy społeczno - gospodarcze miasta stanowiły podstawę do wyznaczenia trzech

scenariuszy rozwoju społeczno – gospodarczego Kętrzyna do 2025r.: pasywnego,

umiarkowanego oraz aktywnego. W dalszych analizach przyjęto, że miasto będzie się

rozwijać zgodnie ze scenariuszem B, którego prawdopodobieństwo wystąpienia jest

najwyższe (scenariusz umiarkowany). W scenariuszu tym zakłada się wprowadzanie

przez odbiorców energii przedsięwzięć racjonalizujących zużycie sieciowych nośników

energii w stopniu średnim. Inwestycje związane z wykorzystaniem energii odnawialnej

będą wdrożone w ograniczonym zakresie. W ww. scenariuszu przewiduje się wzrost

zużycia energii elektrycznej i gazu ziemnego spowodowany wzrostem komfortu życia

mieszkańców (w gospodarstwach domowych będą użytkowane dodatkowe urządzenia

elektryczne itp.).

Na podstawie diagnozy stanu istniejącego przedstawionej w rozdziale 2.2

zapotrzebowanie energetyczne Miasta Kętrzyna charakteryzują następujące parametry:

całkowite zapotrzebowanie mocy – 143,6 MW,

całkowite roczne zużycie energii – 285,3 GWh/rok,

zapotrzebowanie mocy cieplnej na cele: ogrzewania pomieszczeń, przygotowanie

ciepłej wody użytkowej, bytowe i technologiczne – 120,3 MW, w tym głównie

mieszkalnictwo 77,3 MW (64,3 %),

roczne zużycie energii cieplnej na cele: ogrzewania pomieszczeń, przygotowanie

ciepłej wody użytkowej, bytowe i technologiczne – 811,3 TJ/rok, w tym głównie

mieszkalnictwo 549,5 TJ/rok (67,7 %).

4. Przewidywany przyrost zapotrzebowania na nośniki energetyczne dla nowych terenów

rozwojowych w okresie do 2025 roku oszacowano na poziomie:

potrzeby grzewcze dla nowych terenów wyniosą – 19,9 MW,


89

zapotrzebowanie na moc elektryczną – 9,6 MW.

5. Przewiduje się pokrycie prognozowanych potrzeb cieplnych z systemu ciepłowniczego

na terenie Miasta Kętrzyna w przypadku realizacji zabudowy w bezpośredniej bliskości

tego systemu. Na pozostałym obszarze Kętrzyna potrzeby grzewcze będą realizowane

z kotłowni lokalnych i indywidualnych z zastosowaniem paliw niskoemisyjnych,

ze szczególnym uwzględnieniem paliw odnawialnych.

6. W zaopatrzeniu w energię ogółem w Mieście Kętrzyn przeważający udział mają: węgiel

(27,5%), ciepło sieciowe (23,4%) energia elektryczna (21,6%) oraz gaz ziemny (19,7%),

a już znacznie mniejszy udział stanowią: olej opałowy (5,1%), drewno (2,0%), propan –

butan (0,5%) i paliwa odnawialne (0,1%).

7. W rynku ciepła (ogrzewanie, ciepła woda użytkowa, ciepło technologiczne,

przygotowanie posiłków w gospodarstwach domowych) w Mieście Kętrzynie najwyższy

udział ma węgiel (33,9%), ciepło sieciowe (28,7%), gaz ziemny (24,2%), a następnie olej

opałowy (6,3%), energia elektryczna (3,7%), drewno (2,5%), propan – butan (0,6%)

i odnawialne źródła energii (0,1%).

8. Z analizy kosztów ciepła wynika, że najtańszymi nośnikami energii w Mieście Kętrzyn jest

w chwili obecnej biomasa i węgiel spalany w kotle retortowym. W gospodarce

energetycznej Miasta Kętrzyna należy dążyć do zwiększenia stopnia użytkowania ciepła

sieciowego, co powinno oddziaływać na dociążenie systemu ciepłowniczego

i zmniejszenie cen tego nośnika, choć już w chwili obecnej jego cena jest konkurencyjna

np. w stosunku do gazu ziemnego. Należy również dążyć do wykorzystania lokalnych

i odnawialnych źródeł energii, których użytkowanie będzie wpływać na tworzenie

lokalnego rynku paliw.

9. Miasto Kętrzyn jest zgazyfikowane jednak użytkowanie gazu ziemnego jest ograniczone

głównie do stosowania go na cele bytowe (przygotowanie posiłków) oraz wytworzenie

ciepłej wody użytkowej.

10. Stan sieci gazowej na terenie Miasta Kętrzyna zabezpiecza dostawy gazu dla obecnych

i potencjalnych nowych odbiorców z tego terenu. Na podstawie informacji Oddziału

Zakład Gazowniczy w Olsztynie nie przewiduje się w 2007 roku rozbudowy i modernizacji

sieci gazowych na terenie Miasta Kętrzyna. Ewentualna rozbudowa sieci gazowej na tym

terenie będzie uzależniona od prowadzonej przez ZG Olsztyn analizy opłacalności

ekonomicznej przedsięwzięcia i będzie rozpatrywana dla każdego odbiorcy

indywidualnie. Szczegółowe warunki zostaną określone po wystąpieniu inwestorów.

11. Istnieje potrzeba renowacji znacznej części rurociągów stalowych w związku

z ich zaawansowaną korozją. W celu poprawy tego stanu przedsiębiorstwo gazownicze

powinno zabezpieczyć środki na sukcesywną modernizację tych sieci.

12. Obecny stan techniczny sieci elektroenergetycznych oraz zamierzenia remontowe

Koncern Energetyczny ENERGA SA Oddział w Olsztynie w zakresie sieci

elektroenergetycznych oraz stacji transformatorowych zapewniają bezpieczeństwo

w zakresie zaspokojenia aktualnego i przyszłościowego zapotrzebowania odbiorców

na energię elektryczną. W Planie Rozwoju przedsiębiorstwa nie określono rozbudowy

sieci z podaniem konkretnej lokalizacji a jedynie określono nakłady finansowe związane


90

z rozwojem sieci elektroenergetycznej na terenie działania Koncernu Energetycznego

ENERGA SA Oddział w Olsztynie. W związku z tym, rozbudowa sieci niezbędna

do zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną

na terenie Miasta Kętrzyna planowana jest obecnie w oparciu o zamierzenia

inwestycyjne i modernizacyjne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania sieci

elektroenergetycznej wynikające z potrzeb Zakładu Energetycznego w Olsztynie,

określone warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej oraz zawarte umowy

o przyłączenie.

13. W celu poprawy pewności zasilania Koncern Energetyczny ENERGA SA powinien

rozważyć budowę drugiego GPZ-tu oraz połączenie go z istniejącym GPZ-tem linią 110

kV.

14. Niezbędna kompleksowa modernizacja systemu ciepłowniczego w zakresie: źródeł ciepła

(ul. Mazurska i Rynkowa 15 po 2015 roku oraz modernizacji technologii przygotowania

c.w.u. do 2008 roku), sieci cieplnych (wymiana tradycyjnej sieci kanałowej zasilanych

z kotłowni Mazurskiej i Rynkowej na rury preizolowane – do roku 2008 oraz sukcesywna

wymiana tradycyjnej sieci kanałowej na preizolowaną na pozostałym terenie miasta –

w kolejnych latach) oraz w zakresie węzłów cieplnych (modernizacja 10 węzłów

cieplnych zasilanych z kotłowni Rynkowej – do roku 2008 wraz ich wizualizacją oraz

modernizacja i wizualizacja pozostałych węzłów cieplnych – w kolejnych latach).

15. W zakresie zaopatrzenia w ciepło budownictwa przyjmuje się realizację następujących

zadań:

poprawa sposobu komunikowania się ze społeczeństwem, zmierzającą do uzyskania

większej akceptowalności zagadnień związanych z systemami zaopatrzenia miasta w

ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe,

promocja ekologicznych nośników energii (wspólnie z przedsiębiorstwami

energetycznymi, dystrybutorami ekologicznych paliw oraz producentami

niskoemisyjnych kotłów) oraz technologii termomodernizacji budynków (wspólnie

z producentami automatyki ciepłowniczej oraz materiałów termoizolacyjnych).

16. W zakresie działań, związanych z racjonalizacją użytkowania ciepła oraz energii

elektrycznej w obiektach należących do Miasta Kętrzyna, budynkach mieszkalnych

i innych budynkach należących do podmiotów gospodarczych przewiduje się:

popularyzowanie wśród indywidualnych mieszkańców działań mających na celu

ograniczenie zużycia energii w budynkach mieszkalnych,

organizację opłacalnych działań termomodernizacyjnych w budynkach należących

do miasta tj. ocieplenie przegród zewnętrznych, montaż zaworów termostatycznych,

montaż automatyki w kotłowniach zasilających budynki użyteczności publicznej oraz

modernizacja źródeł ciepła,

organizację, planowanie i finansowanie działań związanych z modernizacją źródeł

ciepła i działań termomodernizacyjnych dla pozostałych budynków stanowiących

własność Miasta (budynki oświatowe, urzędy itp.) w tym pozyskanie preferencyjnego

finansowania z WFOŚiGW, Ekofunduszu oraz innych środków pomocowych.

17. W zakresie rozwoju energetyki odnawialnej na terenie miasta przewiduje się:


91

zastosowanie kolektorów słonecznych w części budynków zarządzanych przez Urząd

Miasta Kętrzyna oraz popularyzacja tego typu urządzeń wśród właścicieli budynków

jednorodzinnych, podmiotów gospodarczych oraz innych obiektów,

wykorzystanie lokalnego potencjału biomasy na cele grzewcze (np. w budynkach

użyteczności publicznej) oraz nawiązanie współpracy z gminami gdzie ten potencjał

jest niewykorzystany,

wykorzystanie lokalnego potencjału biogazu z oczyszczalni ścieków,

możliwość zastosowania pomp ciepła w budownictwie mieszkaniowym, handlowym

i usługowym oraz użyteczności publicznej,

możliwość budowy elektrowni wodnych i wiatrowych. Realizacja tego typu

przedsięwzięć powinna być poprzedzona opracowaniem Studium wykonalności

inwestycji.

18. Niniejszy „Projekt założeń ...” stanowi dla Burmistrza Miasta Kętrzyna podstawę

do przeprowadzenia procesu legislacyjnego zgodnie z Art. 19 Ustawy Prawo

energetyczne, który zakończy się uchwaleniem „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe Miasta Kętrzyna”.

19. Plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych są zbieżne z niniejszymi założeniami,

dlatego też zgodnie z ustawą Prawo energetyczne w chwili obecnej nie ma potrzeby

realizacji „Projektu planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe ...”.

20. Burmistrz Miasta Kętrzyna sprawujący nadzór nad bezpieczeństwem energetycznym

Miasta w ramach współpracy z przedsiębiorstwami energetycznymi zorganizuje system

monitorowania:

realizacji ustaleń planów gminy i planów rozwojowych przedsiębiorstw

energetycznych na terenie Miasta Kętrzyna,

zgodności realizacji planów rozwojowych przedsiębiorstw energetycznych

z ustaleniami „Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe Miasta Kętrzyna”,

zakresu, standardu i kosztów usług energetycznych, w tym wdrażania programów

i współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług

zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców i stanowiących

ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci,

aktualnego i prognozowanego zapotrzebowania w ciepło, energię elektryczną i

paliwa gazowe.

założenia do planu dla miasta kętrzynabip.miastoketrzyn.pl/system/obj/6095_rm_126_z1_15.pdf ·...

Documents