ZAKON

O ZA[TITI OD PO@ARA I VATROGASTVU

I - OSNOVNE ODREDBE

^lan 1.

Ovim zakonom ure|uje se organizacija i funkcionisawe za{tite od po`ara i vatrogastva, planirawe i sprovo|ewe mjera za{tite od po`ara, organizacija i funkcionisawe vatrogastva i ga{ewe po`ara (vatrogasne intervencije), stru~no osposobqavawe i usavr{avawe zaposlenih lica i vatrogasaca, finansirawe i druga pitawa od zna~aja za organizaciju i funkcionisawe za{tite od po`ara i vatrogastva u Federaciji Bosne i Hercegovine (u daqwem tekstu: Federacija).

^lan 2.

Pojmovi koji se koriste u ovom zakonu imaju sqede}a zna~ewa:

1) Sagorijevawe (gorewe) je fizi~ko-hemijski proces spajawa zapaqive materije i oksidatora pri ~emu se osloba|a toplota, emituje dim i gasovi sagorijevawa popra}eni plamenom ili vidqivom svjetlo{}u;

2) Vatra je kontrolisano samoodr`ivo sagorijevawe koje je namjerno izazvano da bi se stvorili korisni efekti, ~ije je {irewe u prostoru i vremenu kontrolisano;

3) Po`ar je nekontrolisano, samoodr`ivo sagorijevawe koje se nekontrolisano {iri u prostoru i vremenu;

4) Eksplozija je iznenadna ekspanzija gasa koja mo`e proiza}i iz brze reakcije oksidacije ili raspada, sa ili bez porasta temperature i koja mo`e dovesti do pojave po`ara;

5) Zapaqive materije su ~vrste, te~ne i gasovite materije koje se pale pod dejstvom izvora paqewa;

6) Eksplozivne materije predstavqaju gasovite, te~ne i ~vrste hemijske materije, jediwewa ili smjese koje se pod uticajem odre|enog impulsa razla`u u veoma kratkom vremenskom intervalu, uz osloba|awe velike koli~ine gasova i toplotne energije;

7) Opasne materije predstavqaju one materije koje u svim formama postojawa i svim uslovima kori{tewa svojim negativnim karakteristikama, kao {to su: eksplozivnost, zapaqivost, korozivnost, otrovnost, radioaktivnost i dr., mogu biti uzro~nik razli~itih {tetnih dejstava i opasnosti po zdravqe qudi, o{te}ewa ili uni{tewa materijalnih dobara uslijed razaraju}eg, termi~kog ili fiziolo{kog dejstva, te ugro`avawe radne i `ivotne sredine;

8) Po`arna opasnost je mogu}nost ozqede i/ili o{te}ewa kao posqedica po`ara;

9) Po`arna otpornost je sposobnost objekta da ispuni, u definisanom periodu vremena zahtjeve otpornosti na po`ar i/ili integriteta i /ili termi~ke izolacije i/ili druge o~ekivane zahtjeve pri standardnom ispitivawu otpornosti na vatru;

10) Rizik od po`ara je proizvod vjerovatno}e pojave po`ara koja se mo`e o~ekivati u datoj tehni~koj operaciji ili stawu i posqedice ili obima {teta koje se mogu o~ekivati u slu~aju pojave po`ara;

11) Po`arna bezbjednost je bezbjednost kojom se vjerovatno}a nastanka po`ara svodi na minimum;

12) Po`arni sektor je zatvoreni prostor koji mo`e biti podijeqen ili odijeqen od susjednih prostora unutar zgrade elementima konstrukcije koji imaju propisanu vatrootpornost;

13) Po`arno stepeni{te je stepeni{te koje se koristi samo u slu~aju opasnosti od po`ara za evakuaciju ili za ga{ewe po`ara;

14) Bezbjedonosno stepeni{te je stepeni{te u objektu odvojeno od unutra{wih prostorija konstruktivnim elementima otpornosti prema vatri u trajawu od najmawe 60 minuta, oslobo|eno svih gorivih materija i osigurano od zadimqavawa za vrijeme dok se ne zavr{i evakuacija qudi i ga{ewe po`ara;

15) Evakuacija je organizovano izmje{tawe qudi i materijalnih dobara sa ugro`enog prostora na prostor bezbjedan od po`ara;

16) Put za evakuaciju je bezbjedan put za samospa{avawe qudi iz objekta do izlaza i izvan objekta ili kroz drugi bezbjedan objekat;

17) Gra|evina obuhvata stambene i druge zgrade i objekte, te prostore koji su navedeni u ~lanu 20. ovog zakona;

18) Gra|evine za javnu upotrebu su {kole, obdani{ta, studentski i |a~ki domovi, stara~ki domovi, bolnice, hoteli, moteli, pansioni, tr`i{ni centri, tr`nice, pozori{ta, kino dvorane, sportske, koncertne i druge dvorane, stadioni, sale za konferencije, muzeji, aerodromi, `eqezni~ke i autobuske stanice, objekti kulturno - istorijskog naslije|a i drugi objekti;

19) Mjere za{tite od po`ara su sve organizacijske, tehnolo{ke i tehni~ke mjere koje smawuju rizik od po`ara i pove}avaju po`arnu bezbjednost;

20) Preventivne mjere za{tite od po`ara su sve preventivne organizacijske, gra|evinske i tehni~ko-tehnolo{ke mjere koje smawuju mogu}nost za nastanak po`ara, a pri wegovom nastanku omogu}avaju sigurnu evakuaciju qudi i imovine i spre~avaju wegovo {irewe;

21) Aktivne (represivne) mjere za{tite od po`ara su tehni~ke mjere koje podrazumijevaju primjenu sistema aktivne za{tite od po`ara;

22) Sistem aktivne za{tite od po`ara obuhvata instalacije, ure|aje i opremu za automatsko otkrivawe, dojavu i ga{ewe po`ara, odvo|ewe dima i toplote iz po`ara, detekciju eksplozivnih gasova, rezervno snabdijevawe elektri~nom energijom i drugo;

23) Oprema, ure|aji i druga sredstva za za{titu od po`ara su sva sredstva, ure|aji i oprema koja se upotrebqavaju za spre~avawe i ga{ewe po`ara;

24) Vlasnik imovine je fizi~ko ili pravno lice, dr`avni organ ili druga institucija sa za{ti}enim naj{irim ovla{tewem posjedovawa, kori{tewa i raspolagawa nekom stvari;

25) Korisnik imovine je fizi~ko ili pravno lice, dr`avni organ ili druga institucija koji na osnovu ugovora koristi imovinu vlasnika sa preuzetom obavezom po pitawu za{tite od po`ara;

26) Odgovorno lice za organizovawe za{tite od po`ara je :

• vlasnik, odnosno korisnik imovine kada se radi o privatnom vlasni{tvu, • rukovodilac organa uprave, upravne organizacije i drugog dr`avnog organa Federacije, kantona, grada i

op{tine (u daqwem tekstu: dr`avni organi), • direktor odnosno drugo odgovorno lice u privrednom dru{tvu i drugom pravnom licu (u daqwem tekstu:

pravno lice), odre|eno op{tim aktom pravnog lica.

27) Edukacija je nau~no zasnovani, planski i organizovani proces koji se izvodi pod rukovodstvom nastavnika (predava~a), uz aktivno u~e{}e polaznika nastave;

28) Akcident je nezgoda, nesre}a, namjerno ili nenamjerno izazvana, od ~ijih posqedica mo`e stradati ve}i broj qudi, nastati materijalna {teta, {tetne posqedice po okolinu i dr;

29) Promet zapaqivih, eksplozivnih i drugih opasnih materija i opasnih proizvoda podrazumijeva nabavku, distribuciju, smje{taj, prodaju i upotrebu u skladi{tima, priru~nim skladi{tima i prodavnicama;

30) Dispozicija gra|evine obuhvata wenu unutra{wu strukturu.

31) Zaposleno lice podrazumijeva zaposlenike u pravnim licima i drugim institucijama, kao i dr`avne slu`benike i namje{tenike u organima dr`avne slu`be Federacije, kantona, op{tine i grada.

^lan 3.

Za{tita od po`ara i vatrogastvo ~ine sastavni dio jedinstvenog sistema za{tite i spa{avawa qudi i materijalnih dobara od prirodnih nepogoda i drugih nesre}a (u daqwem tekstu: prirodne i druge nesre}e) u Federaciji koji je ure|en Zakonom o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a ("Slu`bene novine Federacije BiH" br. 39/03 i 22/06), pa se radi toga za{tita od po`ara i vatrogastvo organizuju i funkcioni{u u okviru tog sistema, a vr{i se na na~in predvi|en ovim zakonom.

^lan 4.

Za{tita od po`ara obuhvata skup mjera i radwi upravne, organizacione, stru~ne, tehni~ke, obrazovne i propagandne prirode, koje se preduzimaju u ciqu sprje~avawa izbijawa i {irewa po`ara, wegovog otkrivawa, te za{tite qudi, biqnog i `ivotiwskog svijeta, materijalnih, kulturnih, istorijskih i drugih dobara i okoline (u daqwem tekstu: materijalna dobra).

Za{tita od po`ara je djelatnost od posebnog interesa za Federaciju, kanton, grad i op{tinu, a ostvaruje se na na~in predvi|en ovim zakonom, podzakonskim propisima done{enim na osnovu ovog zakona i me|unarodnim tehni~kim normativima i standardima koji va`e u Bosni i Hercegovini, a koji se odnose na mjere za{tite od po`ara predvi|ene ovim zakonom.

^lan 5.

Vatrogastvo obuhvata skup mjera i radwi upravne, organizacione, stru~ne, kadrovske, tehni~ke, obrazovne i propagandne prirode, koje se preduzimaju u ciqu ga{ewa po`ara i spa{avawa qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom, te pru`awe tehni~ke pomo}i u akcidentnim situacijama.

^lan 6.

Niko nema pravo da svojim materijalnim dobrima i svojim postupcima, nesprovo|ewem mjera za{tite od po`ara propisanih ovim zakonom i drugim propisima, dovodi u opasnost od po`ara tu|i `ivot i zdravqe i materijalna dobra.

Svako fizi~ko lice ima pravo na za{titu svog `ivota i zdravqa od po`ara, koja se obezbje|uje, u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima.

^lan 7.

Odredbe ovog zakona primjewuju se i na tehnolo{ke eksplozije koje nastaju kao posqedica upotrebe zapaqivih te~nosti, gasova, ~vrstih-pra{kastih hemijskih materija (jediwewa i smjesa), te ostalih gorivih materija koje sa zrakom mogu stvoriti eksplozivnu smjesu (u daqwem tekstu: eksplozije).

^lan 8.

Odredbe ovog zakona primjewuju se na gra|evine i prostore organa i institucija Bosne i Hercegovine i Oru`anih snaga Bosne i Hercegovine koji se nalaze na podru~ju Federacije, ako propisom Bosne i Hercegovine nije druga~ije odre|eno.

^lan 9.

U svrhu popularisawa vatrogasne djelatnosti i zna~ajnijeg preduzimawa aktivnosti u sprovo|ewu preventivnih mjera za{tite od po`ara, ustanovqava se stalna tradicionalna manifestacija pod nazivom MJESECI ZA[TITE OD PO@ARA, koja se odr`ava svake godine tokom maja i oktobra, a organizuju je i sprovode vatrogasne jedinice, vatrogasna dru{tva, vatrogasni savezi i organi uprave civilne za{tite u Federaciji, u skladu sa programom koji oni donose.

II - PRAVA I DU@NOSTI ORGANA FEDERACIJE, KANTONA, OP[TINE I GRADA

1. Nadle`nost organa Federacije

^lan 10.

U okviru Programa razvoja za{tite i spa{avawa od prirodnih i drugih nesre}a u Federaciji, koji donosi Parlament Federacije Bosne i Hercegovine na osnovu Zakona o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a, utvr|uju se i pitawa koja se odnose na programirawe razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva u Federaciji, kao sastavni dio tog programa.

^lan 11.

Vlada Federacije Bosne i Hercegovine (u daqwem tekstu: Vlada Federacije), u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva:

1) utvr|uje procjenu ugro`enosti od po`ara koja je od zna~aja za Federaciju {to se vr{i u okviru procjene ugro`enosti od prirodnih i drugih nesre}a u Federaciji;

2) utvr|uje pitawa za za{titu od po`ara i vatrogastva koja se utvr|uju u Programu razvoja iz ~lana 10. ovog zakona;

3) razmatra stawe za{tite od po`ara i vatrogastva na podru~ju Federacije i utvr|uje odgovaraju}e mjere za dogradwu i efikasno funkcionisawe vatrogastva;

4) planira potrebna finansijska sredstva u buxetu Federacije za finansirawe potreba za{tite od po`ara i vatrogastva iz nadle`nosti Federacije;

5) vr{i i druge poslove iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima.

^lan 12.

Federalna ministarstva i drugi organi Federacije, u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, u okviru svog djelokruga rada, organizuju i sprovode za{titu od po`ara radi za{tite qudstva i materijalnih dobara koja koriste u svom radu.

Federalna ministarstva, pored poslova iz stava 1. ovog ~lana, vr{e i sqede}e poslove za{tite od po`ara:

1) u~estvuju u izradi procjene ugro`enosti od po`ara iz ~lana 11. ta~ka 1.) i programa razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva iz ta~ke 2.) tog ~lana, iz oblasti za koju su osnovani;

2) u okviru svoje redovne djelatnosti realizuju zadatke u oblasti za{tite od po`ara koji su utvr|eni u dokumentima iz ta~ke 1.) stav 2. ovog ~lana, koji se odnose na oblast za koju su osnovani;

3) vr{e i druge poslove za{tite od po`ara i vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima.

^lan 13.

Federalna uprava civilne za{tite, u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, vr{i sqede}e poslove:

1) sprovodi utvr|enu politiku i obezbje|uje izvr{ewe ovog zakona i drugih federalnih propisa iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva u pravnim licima, dr`avnim organima i drugim institucijama u Federaciji;

2) izra|uje procjenu ugro`enosti od po`ara i program razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva u okviru procjene ugro`enosti, odnosno programa razvoja iz ~lana 11. stav 1. ta~. 1.) i 2.) ovog zakona;

3) prati organizaciju i provo|ewe poslova za{tite od po`ara i vatrogastva u pravnim licima, dr`avnim organima i drugim institucijama u Federaciji koji su ovim zakonom i drugim propisima stavqeni u wenu nadle`nost;

4) izvr{ava zadatke za{tite od po`ara i vatrogastva utvr|ene u dokumentima iz ta~ke 2.) ovog ~lana i ostvaruje saradwu sa federalnim ministarstvima u izvr{avawu zadataka za{tite od po`ara iz wihove nadle`nosti;

5) vr{i inspekcijski nadzor za{tite od po`ara i vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom;

6) ostvaruje odgovaraju}u saradwu sa kantonalnim upravama civilne za{tite i slu`bama civilne za{tite grada i op{tina u pitawima za{tite od po`ara i vatrogastva koja su ovim zakonom stavqena u nadle`nost kantona, grada i op{tine i tim organima pru`a odgovaraju}u stru~nu i drugu pomo}, radi pravilnog i potpunog vr{ewa tih poslova;

7) u~estvuje u akcijama za{tite i spa{avawa qudi i materijalnih dobara koji su ugro`eni po`arom ili eksplozijama;

8) preduzima odgovaraju}e mjere u oblasti organizovawa i provo|ewa stru~ne obuke i osposobqavawa zaposlenih lica u pravnim licima, dr`avnim organima i drugim institucijama iz oblasti za{tite od po`ara, kao i pripadnika vatrogasnih jedinica i drugih lica za potrebe vatrogastva u Federaciji, u skladu sa ovim zakonom;

9) preduzima i predla`e odgovaraju}e mjere na planirawu i nabavci tehni~kih sredstava i vatrogasne opreme potrebne za vatrogastvo u Federaciji;

10) rje{ava po `albama koje se izjave na rje{ewa organa uprave civilne za{tite kantona, op{tina i grada, koja su done{ena na osnovu ovog zakona;

11) ostvaruje odgovaraju}u saradwu u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva sa institucijama Bosne i Hercegovine nadle`nim za oblast za{tite od po`ara u pitawima koja su od zajedni~kog interesa za Federaciju i Bosnu i Hercegovinu, sa nadle`nim organom civilne za{tite Republike Srpske i Br~ko Distrikta Bosne i Hercegovine, kao i sa susjednim i drugim dr`avama u pitawima za{tite od po`ara i vatrogastva koja su od zajedni~kog interesa;

12) vr{i i druge poslove za{tite od po`ara i vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom i podzakonskim propisima done{enim na osnovu ovog zakona.

Za vr{ewe poslova iz stava 1. ovog ~lana u Federalnoj upravi civilne za{tite osniva se organizaciona jedinica za za{titu od po`ara i vatrogastvo.

2. Nadle`nost kantona

^lan 14.

Kanton, u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva:

1) svojim propisom ure|uje organizaciju i na~in funkcionisawa za{tite od po`ara i vatrogastvo na podru~ju kantona od zna~aja za kanton, u skladu sa ovim zakonom,

2) u okviru programa razvoja za{tite i spa{avawa kantona, utvr|uje ciqeve, smjer i strategiju razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva od zna~aja za kanton;

3) u okviru procjene ugro`enosti od prirodnih i drugih nesre}a kantona, utvr|uje i procjenu ugro`enosti od po`ara;

4) donosi plan za{tite od po`ara kantona i obezbje|uje wegovu realizaciju;

5) organizuje i sprovodi za{titu od po`ara iz nadle`nosti kantona, u skladu sa ovim zakonom i propisom iz ta~ke 1.) stav 1. ovog ~lana;

6) organizuje profesionalnu zajedni~ku vatrogasnu jedinicu za ga{ewe po`ara na podru~ju kantona i obezbje|uje kadrovske, materijalne, tehni~ke i druge potrebe za efikasno funkcionisawe vatrogastva na podru~ju kantona i odgovoran je za funkcionisawe vatrogastva u op{tinama i gradu na podru~ju kantona, u skladu sa ovim zakonom i propisima kantona;

7) obezbje|uje finansijska sredstva u buxetu kantona potrebna za za{titu od po`ara i vatrogastvo;

8) vr{i i druge poslove za{tite od po`ara i vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom i propisima kantona.

Propisom kantona utvr|uje se nadle`nost kantonalnih organa vlasti u izvr{avawu poslova iz stava 1. ovog ~lana, kao i pitawa iz ~lana 165. ovog zakona.

^lan 15.

Kantonalna uprava civilne za{tite, u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, vr{i sqede}e poslove:

1) preduzima odgovaraju}e mjere i aktivnosti na organizovawu i provo|ewu za{tite od po`ara i vatrogastva na podru~ju kantona, u skladu sa ovim zakonom i propisom kantona iz ~lana 14. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona;

2) izra|uje procjenu ugro`enosti od po`ara od zna~aja za kanton, u okviru procjene ugro`enosti od prirodnih i drugih nesre}a za podru~je kantona, uz u~e{}e kantonalnih ministarstava;

3) u okviru programa razvoja za{tite i spa{avawa od prirodnih i drugih nesre}a kantona, ure|uje pitawa koja se odnose na razvoj za{tite od po`ara i vatrogastva od zna~aja za kanton;

4) ure|uje plan za{tite od po`ara kantona, u saradwi sa kantonalnim ministarstvima;

5) ostvaruje saradwu sa op{tinskim i gradskim slu`bama civilne za{tite na podru~ju kantona o pitawima od zna~aja za kanton i tim slu`bama pru`a stru~nu i drugu pomo} u oblasti za{tite od po`ara i organizovawa profesionalnih vatrogasnih jedinica op{tine i grada;

6) organizuje, priprema i sprovodi sve poslove koji se odnose na osnivawe zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice kantona i preduzima mjere na wenoj popuni qudstvom i planirawu i nabavci vatrogasne opreme, tehni~kih i drugih sredstava neophodnih za rad i funkcionisawe te jedinice;

7) preduzima i predla`e mjere u oblasti organizovawa i sprovo|ewa stru~ne obuke i osposobqavawa pripadnika vatrogasne jedinice i drugih lica za potrebe vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom i propisima kantona;

8) pru`a stru~nu i drugu pomo} dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima formiranim na podru~ju kantona na wihovom osposobqavawu za vr{ewe poslova iz wihove nadle`nosti od zna~aja za za{titu od po`ara i vatrogastvo, i ostvaruje posebnu saradwu sa pravnim licima koja su formirala vatrogasne jedinice radi rje{avawa pitawa od zajedni~kog interesa za vatrogastvo;

9) vr{i inspekcijski nadzor iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom;

10) ostvaruje odgovaraju}u saradwu sa Federalnom upravom civilne za{tite, kao i sa kantonalnim upravama civilne za{tite susjednih kantona o pitawima od zajedni~kog interesa za za{titu od po`ara i vatrogastvo;

11) vr{i i druge poslove iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom i poslove koji se propisom kantona stave u nadle`nost uprave.

Za vr{ewe poslova iz stava 1. ovog ~lana u kantonalnoj upravi civilne za{tite osniva se organizaciona jedinica za za{titu od po`ara i vatrogastvo.

3. Nadle`nost op{tine, odnosno grada

^lan 16.

Op{tina, odnosno grad, u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva:

1) svojim propisom ure|uje organizaciju i funkcionisawe za{tite od po`ara i vatrogastva na podru~ju op{tine, odnosno grada, u skladu sa ovim zakonom i propisima kantona i obezbje|uje sprovo|ewe te za{tite;

2) organizuje i sprovodi za{titu od po`ara iz nadle`nosti op{tine, odnosno grada u skladu sa ovim zakonom i propisima op{tine odnosno grada;

3) organizuje profesionalnu vatrogasnu jedinicu op{tine, odnosno grada za ga{ewe po`ara, te obezbje|uje kadrovske, materijalne, tehni~ke i druge uslove koji su potrebni za uspje{no i efikasno funkcionisawe te jedinice, u skladu sa ovim zakonom i propisima op{tine, odnosno grada;

4) utvr|uje procjenu ugro`enosti od po`ara, kao i program razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva iz nadle`nosti op{tine, odnosno grada u okviru procjene ugro`enosti, odnosno programa razvoja za{tite i spa{avawa od prirodnih i drugih nesre}a;

5) donosi plan za{tite od po`ara op{tine, odnosno grada i obezbje|uje wegovu relizaciju;

6) planira i obezbje|uje finansijska sredstva u buxetu op{tine, odnosno grada za potrebe za{tite od po`ara i vatrogastva;

7) vr{i i druge poslove za{tite od po`ara i vatrogastva, u skladu sa ovim zakonom i propisima kantona.

Propisom iz stava 1. ta~ke 1.) ovog ~lana utvr|uje se nadle`nost op{tinskih, odnosno gradskih organa vlasti u izvr{avawu poslova iz stava 1. ovog ~lana, kao i pitawa iz ~lana 165. ovog zakona od zna~aja za op{tinu i grad.

^lan 17.

Op{tinska odnosno gradska slu`ba civilne za{tite, u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, vr{i sqede}e poslove:

1) preduzima odgovaraju}e mjere i aktivnosti na organizaciji i provo|ewu za{tite od po`ara i vatrogastva na podru~ju op{tine odnosno grada, u skladu sa ovim zakonom, propisima kantona i op{tine, odnosno grada;

2) obavqa stru~ne i druge poslove koji se odnose na organizovawe profesionalne vatrogasne jedinice op{tine i grada i predla`e i preduzima mjere na obezbje|ewu kadrovskih, materijalnih, tehni~kih i drugih uslova potrebnih za efikasan rad i funkcionisawe te jedinice i u tim pitawima ostvaruje saradwu sa kantonalnom upravom civilne za{tite;

3) defini{e i predla`e pitawa koja se odnose na razvoj za{tite od po`ara i vatrogastva u okviru programa razvoja za{tite i spa{avawa od prirodnih i drugih nesre}a op{tine, odnosno grada, a {to se vr{i u saradwi sa ostalim slu`bama za upravu op{tine, odnosno grada;

4) izra|uje plan za{tite od po`ara op{tine, odnosno grada i obezbje|uje wegovu realizaciju uz u~e{}e slu`bi za upravu op{tine, odnosno grada;

5) planira i obezbje|uje provo|ewe obuke i stru~no osposobqavawe i usavr{avawe pripadnika vatrogasne jedinice iz stava 1. ta~ke 2.) ovog ~lana i drugih lica koja se bave poslovima vatrogastva;

6) pru`a stru~nu i drugu pomo} dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima radi uspje{nog obavqawa poslova za{tite od po`ara i vatrogastva iz wihove nadle`nosti od zna~aja za vatrogastvo, a posebne aktivnosti sprovodi kod onih vatrogasnih dru{tava u kojima je osnovana dobrovoqna vatrogasna jedinica radi osposobqavawa te jedinice za efikasno u~e{}e u ga{ewu po`ara;

7) ostvaruje saradwu sa pravnim licima u kojima su osnovane vatrogasne jedinice radi osposobqavawa tih jedinica za efikasno ga{ewe po`ara i mogu}eg u~e{}a tih jedinica na ga{ewu po`ara van objekata i prostora pravnog lica na podru~ju op{tine, odnosno grada;

8) ostvaruje saradwu sa slu`bama civilne za{tite susjednih op{tina u pitawima od zajedni~kog interesa za za{titu od po`ara i vatrogastvo;

9) vr{i i druge poslove iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva koji su ovim zakonom, kao i zakonom kantona i odlukama op{tinskog odnosno gradskog vije}a stavqeni u nadle`nost slu`be civilne za{tite op{tine, odnosno grada.

Za vr{ewe poslova iz stava 1. ovog ~lana u op{tinskoj odnosno gradskoj slu`bi civilne za{tite osniva se organizaciona jedinica za za{titu od po`ara i vatrogastvo.

III - PROGRAMIRAWE RAZVOJA ZA[TITE OD PO@ARA I VATROGASTVA

^lan 18.

Programirawe razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva u Federaciji, u okviru programa iz ~lana 10. ovog zakona, obuhvata politiku i strategiju i akcione planove u okviru kojih se defini{e vizija, na~ela i opredjeqewa, ciqevi i podru~ja razvoja za organizovawe i provo|ewe za{tite od po`ara i vatrogastva sa svim elementima potrebnim za wegovo usavr{avawe i efikasno funkcionisawe od zna~aja za Federaciju za period od najmawe pet godina.

Na osnovu programa iz stava 1. ovog ~lana, Vlada Federacije, na prijedlog Federalne uprave civilne za{tite utvr|uje istra`iva~ke i razvojne projekte, odre|uje izvr{ioce i saradnike za izradu i ocjenu istra`iva~kih i razvojnih projekata u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva i odre|uje na~in finansirawa tih projekata.

^lan 19.

Programirawe razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva iz nadle`nosti kantona, op{tine i grada vr{i se u okviru programa razvoja za{tite i spa{avawa kantona, grada i op{tine. To programirawe se vr{i u skladu sa procjenom ugro`enosti od po`ara podru~ja kantona, op{tine i grada i drugih ~iwenica va`nih za programirawe, na period od najmawe pet godina.

Sadr`aj pitawa koja se odnose na programirawe razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva iz stava 1. ovog ~lana i na~in wihove izrade i dono{ewa ure|uju se propisom kantona, op{tine i grada analogno pitawima iz ~lana 18. stav 1. ovog zakona, s tim da se prilagode stawu i potrebama kantona, op{tine i grada u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva.

Na osnovu programa iz stava 1. ovog ~lana, vlada kantona, op{tinski na~elnik odnosno gradona~elnik donose godi{wi plan aktivnosti na realizaciji zadataka utvr|enih za za{titu od po`ara i vatrogastvo, {to se odre|uje prema utvr|enim prioritetima.

IV - ORGANIZACIJA I FUNKCIONISAWE, PLANIRAWE I PROVO\EWE MJERA ZA[TITE OD PO@ARA

1. Organizacija i funkcionisawe za{tite od po`ara

^lan 20.

Za{tita od po`ara se organizuje i sprovodi u svim stambenim i drugim zgradama i objektima i na svim prostorima koji se smatraju gra|evinama prema ~lanu 36. Zakona o prostornom planirawu i kori{tewu zemqi{ta na nivou Federacije Bosne i Hercegovine ("Slu`bene novine Federacije BiH", br. 2/06,72/07 i 32/08) i Uredbi o tehni~kim svojstvima koje gra|evine moraju zadovoqavati u pogledu bezbjednosti te na~ina kori{tewa i odr`avawa gra|evina ("Slu`bene novine Federacije BiH", br. 29/07 i 51/08) koji prema procjeni ugro`enosti od po`ara mogu biti izlo`eni opasnostima od izbijawa i {irewa po`ara. Te gra|evine i prostori su:

1) gra|evine trajno povezane sa tlom koje se sastoje od gra|evinskog sklopa ili od gra|evinskog sklopa i ugra|ene opreme, kao i samostalna postrojewa trajno povezana sa tlom;

2) saobra}ajne, vodoprivredne i energetske gra|evine i povr{ine sa pripadaju}im instalacijama, telekomunikacijske gra|evine i instalacije, gra|evine i instalacije komunalne infrastrukture;

3) proizvodne i druge privredne gra|evine i postrojewa, skladi{ta, sajmi{ta i sli~ne gra|evine;

4) objekti na vodnim povr{inama (ribogojili{ta), plutaju}e platforme i sl.);

5) trgovi, javne povr{ine, javne zelene povr{ine, igrali{ta, sportske gra|evine, grobqa, deponije otpadaka, javne pijace, skloni{ta i sli~ne gra|evine.

Za{tita od po`ara se organizuje i sprovodi i za {ume, {umska i poqoprivredna zemqi{ta i ostale prirodne resurse.

Za{titu od po`ara du`ni su da organizuju i provode pravna i fizi~ka lica, dr`avni organi Federacije, kantona, grada i op{tine i druge institucije koji su vlasnici ili korisnici gra|evina i prostora iz stava 1. i {uma, {umskog i poqoprivrednog zemqi{ta iz stava 2. ovog ~lana (u daqwem tekstu: vlasnici ili korisnici gra|evina i prostora).

Za{titu od po`ara du`ni su da organizuju i provode i gra|ani u svojim stanovima i stambenim zgradama (ku}ama) i drugim objektima i prostorima koje koriste za svoje potrebe.

Svi objekti koji su prikqu~eni na niskonaponsku mre`u u roku od tri godine od dana stupawa na snagu ovog zakona, moraju biti za{ti}eni osigura~ima-sklopkama-rastavqa~ima ugra|enim na mjestu prikqu~ka na niskonaponsku mre`u, a koji zadovoqava uslove propisane normom BAS EN 60947-3. Osigura~i-sklopke-rastavqa~i se mogu ugraditi i na mjestima granawa niskonaponske mre`e, ~iji }e optimalan broj zavisno od konfiguracije mre`e odrediti nadle`na elektrodistribucija.

^lan 21.

Osnovni nosilac organizovawa i provo|ewa za{tite od po`ara su op{tina i grad, kao jedinice lokalne samouprave, i kanton koji je odgovoran za ta pitawa na podru~ju kantona, a jedinstveno funkcionisawe te za{tite na cijelom podru~ju Federacije obezbje|uje Federacija, na na~in predvi|en ovim zakonom.

Organizacija i funkcionisawe za{tite od po`ara u op{tini i gradu utvr|uje se u planu za{tite od po`ara op{tine odnosno grada, koji donosi op{tinsko, odnosno gradsko vije}e na prijedlog op{tinskog na~elnika, odnosno gradona~elnika, a plan za{tite od po`ara kantona donosi skup{tina kantona, na prijedlog vlade kantona.

Plan za{tite iz stava 2. ovog ~lana izra|uje se na osnovu procjene ugro`enosti od po`ara podru~ja op{tine i grada, odnosno kantona i kadrovskim, materijalnim i drugim uslovima koji su od zna~aja za tu za{titu, s tim da se za plan za{tite kantona u obzir uzimaju i potrebe utvr|ene u procjenama ugro`enosti od po`ara podru~ja op{tina i grada sa podru~ja kantona.

^lan 22.

U planu za{tite od po`ara kantona, grada i op{tine, utvr|uje se naro~ito: organizacija za{tite od po`ara, organizacija i na~in upotrebe vatrogasnih jedinica, sistem javqawa i obavje{tavawa, postupak u slu~aju po`ara, tehni~ka oprema i sredstva potrebna za ga{ewe po`ara, na~in snabdijevawa vodom, putevi, prilazi i prolazi za ga{ewe po`ara, saradwa svih vatrogasnih jedinica koje postoje na podru~ju op{tine i grada, obaveze organa uprave kantona, odnosno op{tinskih i gradskih slu`bi za upravu u izvr{avawu predvi|enih mjera za{tite od

po`ara, rokovi za izvr{ewe predvi|enih zadataka, druga pitawa koja se prema ovom zakonu ure|uju planom za{tite od po`ara, te druge mjere i aktivnosti za uspje{no funkcionisawe i unapre|ivawe za{tite od po`ara i vatrogastvo i na~in vr{ewa nadzora na provo|ewu zadataka utvr|enih u tom planu. Sadr`aj i na~in izrade tog plana vr{i se prema propisu iz stava 4. ovog ~lana.

U ciqu pra}ewa izvr{ewa plana za{tite od po`ara iz stava 1. ovog ~lana, op{tinsko, odnosno gradsko vije}e, a u kantonu - vlada kantona, svake godine do kraja februara razmatra i ocjewuje wegovu realizaciju i vr{i odgovaraju}e izmjene sa novonastalim promjenama koje su va`ne za za{titu od po`ara, kao {to su urbanisti~ke i gra|evinske promjene, kao i promjene namjene gra|evina i sli~no i utvr|uje mjere za wegovu potpunu realizaciju, a posebno mjere koje se odnose na obezbje|ivawe neophodnih finansijskih sredstava za realizaciju planiranih zadataka.

Plan za{tite od po`ara za vlastite potrebe izra|uju i dr`avni organi i druge institucije i pravna lica koji se odrede u planu za{tite od po`ara op{tine, odnosno grada ili kantona, {to se vr{i prema propisu iz ~lana 29. stav 2. ovog zakona, kojim su gra|evine tih organa i pravnih lica razvrstane u odgovaraju}e kategorije ugro`enosti od po`ara.

Vlada Federacije }e u okviru propisa koji se odnosi na sadr`aj i na~in izrade planova za{tite i spa{avawa i metodologije za izradu procjene ugro`enosti od prirodnih i drugih nesre}a koji se donose na osnovu Zakona o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a, propisati i na~in izrade i sadr`aj plana za{tite od po`ara iz st. 1. i 3. ovog ~lana, kao i procjene ugro`enosti od po`ara. Izradu tih propisa vr{i Federalna uprava civilne za{tite, u saradwi sa Federalnim ministarstvom unutra{wih poslova, Federalnim ministarstvom prostornog ure|ewa, Federalnim ministarstvom okoli{a i turizma, Federalnim ministarstvom poqoprivrede, vodoprivrede i {umarstva, Federalnim ministarstvom energije, rudarstva i industrije i Federalnim ministarstvom saobra}aja i komunikacija.

^lan 23.

Pravna i fizi~ka lica, dr`avni organi i druge institucije, du`ni su izvr{avati zadatke utvr|ene u planu za{tite od po`ara iz ~lana 22. stav 1. ovog zakona, koji se na wih odnose.

^lan 24.

Pravna lica, dr`avni organi i druge institucije, du`ni su svojim op{tim aktom, a u skladu sa vrstom djelatnosti koju obavqaju i procesom rada, urediti pitawa koja se odnose na organizaciju i funkcionisawe za{tite od po`ara u svojim objektima i prostorima, i to:

1) utvrditi na~in organizovawa i ostvarivawa za{tite od po`ara, u skladu sa ovim zakonom i podzakonskim propisima;

2) utvrditi mjere za provo|ewe i unapre|ewe za{tite od po`ara;

3) propisati na~in upoznavawa zaposlenih lica sa opasnostima od po`ara na radnom mjestu, prilikom prijema i raspore|ivawa tih lica na radno mjesto, kao i prilikom premje{tawa sa jednog na drugo radno mjesto;

4) odrediti du`nosti i odgovornosti svih zaposlenih lica u sprovo|ewu propisanih mjera za{tite od po`ara;

5) urediti obavezu i na~in stru~nog osposobqavawa zaposlenih lica, za sprovo|ewe mjera za{tite od po`ara na radnim mjestima, kao i izradu posebnih radnih uputstava za zaposlena lica koja su raspore|ena na radna mjesta za koja se, zbog postojawa pove}ane opasnosti od po`ara, moraju predvidjeti posebne mjere za{tite od po`ara;

6) odrediti zaposleno lice koje }e biti zadu`eno da se stara o sprovo|ewu mjera za{tite od po`ara utvr|enih ovim op{tim aktom s tim da to lice bude posebno stru~no osposobqeno za uspje{no obavqawe poslova iz oblasti za{tite od po`ara;

7) utvrditi sadr`aj i na~in dono{ewa svog plana za{tite od po`ara i na~in sprovo|ewa tog plana;

8) urediti na~in vr{ewa unutra{we kontrole sprovo|ewa predvi|enih mjera za{tite od po`ara i na~in vo|ewa evidencije o sprovo|ewu propisanih mjera za{tite od po`ara;

9) odrediti mjesto i prostore u kojima mora biti zabrana proizvodwe, kori{tewe i preno{ewe otvorene vatre;

10) utvrditi du`nosti i na~in pona{awa zaposlenih lica u slu~aju pojave po`ara;

11) odrediti disciplinsku odgovornost za zaposlena lica zbog nepridr`avawa propisanih mjera za{tite od po`ara.

Izuzetno, pravna lica sa ve}im izvorima opasnosti, umjesto lica iz ta~ke 6.) stav 1. ovog ~lana, mogu formirati stru~nu slu`bu za{tite od po`ara i utvrditi nadle`nost te slu`be, {to se vr{i u skladu sa propisom iz ~lana 22. stav 4. ovog zakona.

Pravna lica, dr`avni organi i druge institucije, du`ni su upoznati sva zaposlena lica sa op{tim aktom iz stava 1. ovog ~lana, te sprovoditi stru~nu obuku i osposobqavawe za za{titu od po`ara na na~in predvi|en u ~lanu 128. ovog zakona.

^lan 25.

Vlasnik ili korisnik gra|evine i prostora i upraviteq stambenog objekta je odgovoran za za{titu od po`ara u tim gra|evinama, odnosno objektima.

Vlasnik ili korisnik iz stava 1. ovog ~lana mo`e ovlastiti pravno lice registrovano za obavqawe poslova iz oblasti za{tite od po`ara koje ima odgovaraju}e stru~ne kadrove i opremu i sredstva za vr{ewe tih poslova, koje }e za wihove potrebe sprovoditi mjere za{tite od po`ara, {to se vr{i zakqu~ivawem ugovora sa tim pravnim licima.

Za provo|ewe mjera za{tite od po`ara u vi{espratnim gra|evinama - stambenim objektima, mo`e se ovlastiti upraviteq stambenog objekta, u skladu sa odgovaraju}im propisom kantona.

^lan 26.

Op{tinsko odnosno gradsko vije}e svojom odlukom ure|uje organizaciju i rad dimwa~arske djelatnosti, rokove ~i{}ewa dimwaka, uslove za vr{ewe dimwa~arske slu`be, te druga pitawa od zna~aja za obavqawe dimwa~arske djelatnosti, te obavqawe nadzora nad radom dimwa~arske slu`be.

2. Planirawe i provo|ewe mjera za{tite od po`ara

(1) Op{te mjere za za{titu od po`ara

^lan 27.

Op{te mjere za za{titu od po`ara, u smislu ovog zakona su:

1) izbor lokacije i dispozicije gra|evina, kao i izbor materijala, ure|aja, instalacija i konstrukcija kojim }e se sprije~iti ili svesti na najmawu mjeru mogu}nost izbijawa i {irewa po`ara;

2) izgradwa prilaznih puteva i prolaza za vatrogasna vozila i tehniku;

3) izgradwa po`arnih stepeni{ta i pomo}nih izlaza;

4) obezbje|ewe potrebnih koli~ina vode i drugih sredstava za ga{ewe po`ara;

5) organizovawe osmatra~ko - dojavne slu`be, izrada i odr`avawe protivpo`arnih prosjeka i puteva, obezbje|ewe opreme i sredstava za ga{ewe {umskih po`ara, te druge mjere za{tite od po`ara na otvorenom prostoru;

6) zabrana upotrebe otvorene vatre i drugih izvora paqewa na mjestima i prostorima gdje bi zbog toga moglo do}i do po`ara;

7) izbor i odr`avawe tehnolo{kih procesa i ure|aja kojima se obezbje|uje bezbjednost protiv po`ara;

8) postavqawe ure|aja za javqawe, ga{ewe i sprje~avawe {irewa po`ara, ure|aja za mjerewe koncentracije zapaqivih i eksplozivnih gasova, para ili pra{ine u vazduhu i drugih ure|aja za kontrolu bezbijednog odvijawa tehnolo{kog procesa;

9) odr`avawe i kontrola ispravnosti ure|aja i instalacija ~ija neispravnost mo`e uticati na nastanak i {irewe po`ara;

10) obuka svih zaposlenih lica i gra|ana u prakti~noj upotrebi aparata za ga{ewe po~etnog po`ara, kao i drugih priru~nih sredstava i opreme za ga{ewe po`ara.

Op{te mjere iz stava 1. ovog ~lana du`ni su da provode svi vlasnici i korisnici gra|evina i prostora koje koriste u svom radu.

(2) Mjere za{tite od po`ara u oblasti prostornog planirawa

^lan 28.

Organ uprave nadle`an za poslove prostornog ure|ewa obezbijedi}e da se pri izradi dokumenata prostornog ure|ewa i to: prostornog plana Federacije, prostornog plana podru~ja posebnih obiqe`ja Federacije, prostornog plana kantona, prostornog plana podru~ja posebnih obiqe`ja kantona, prostornog plana op{tine odnosno grada, urbanisti~kog plana, regulacionog plana i urbanisti~kog projekta, predvide prostorne i tehni~ke mjere za{tite od po`ara, a naro~ito:

1) uslove za efikasno spa{avawe qudi, `ivotiwa i materijalnih dobara;

2) potrebne razmake ili protivpo`arnu udaqenost izme|u objekata;

3) saobra}ajne i manipulativne povr{ine za interventna vozila;

4) izvode za dovoqno snabdijevawe vodom za ga{ewe po`ara;

5) primjenu odgovaraju}ih materijala koji ne mogu biti uzro~nici nastanka i prenosa po`ara.

Uz dokumente iz stava 1. ovog ~lana izra|uje se elaborat za{tite od po`ara, u kojem se razra|uju mjere iz stava 1. ovog ~lana.

(3) Razvrstavawe gra|evina u odgovaraju}e kategorije ugro`enosti od po`ara

^lan 29.

Radi utvr|ivawa odgovaraju}e organizacije za{tite od po`ara i provo|ewa mjera za{tite od po`ara, sve se gra|evine razvrstavaju u odgovaraju}e kategorije ugro`enosti od po`ara u zavisnosti od namjene gra|evine, zastupqenog tehni~ko-ehnolo{kog procesa, vrste i koli~ine materijala koji se u wima proizvode, prera|uju, prodaju ili skladi{te, veli~ine i spratnosti gra|evine, lokacije gra|evine, te vrste materijala koji su upotrebqeni za izgradwu gra|evine.

Federalno ministarstvo prostornog ure|ewa, u saradwi sa Federalnom upravom civilne za{tite, odre|uje kategorije i propisuje uslove, osnove i kriterije za razvrstavawe gra|evina iz stava 1. ovog ~lana u odgovaraju}e kategorije ugro`enosti od po`ara.

(4) Sadr`aj projektne dokumentacije

^lan 30.

Vrsta i obim mjera za za{titu od po`ara za svaku gra|evinu defini{u se u glavnom projektu.

Pravna lica registrovana i fizi~ka lica ovla{tena za projektovawe gra|evina du`na su mjere za{tite od po`ara, predvi|ene u glavnom projektu prikazati tako da se na osnovu grafi~kih prikaza, prora~una i tekstualnih obja{wewa mo`e ocijeniti funkcionalnost i efikasnost predvi|enih mjera za{tite od po`ara.

Pravna lica iz stava 2. ovog ~lana koja su izradila glavni projekat du`na su ga provjeriti na na~in utvr|en u propisu iz ~lana 160. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona i nakon provjere izdati potvrdu kojom se potvr|uje da su mjere za{tite od po`ara primjewene u glavnom projektu izra|ene u skladu sa ovim zakonom, uslovima ure|ewa prostora, tehni~kim normativima i standardima.

Obaveza kontrole iz stava 3. ovog ~lana odnosi se i na glavni projekat koji su izradila fizi~ka lica ili koja su u~estvovala u izradi glavnog projekta, s tim da kontrolu wihovih projekata i izdavawe potvrde obavqa pravno lice registrovano i ovla{teno za te poslove.

^lan 31.

Pri projektovawu gra|evina u kojima se proizvode ili uskladi{tavaju eksplozivne materije, zapaqive te~nosti i gasovi, kao i privrednih i industrijskih gra|evina u kojima se ugra|uju postrojewa, ure|aji i instalacije sa kori{tewem zapaqive te~nosti ili gasova, te gra|evina za kolektivno stanovawe (izuzev gra|evina individualnog stanovawa), industrijskih gra|evina i gra|evina za javnu upotrebu, obavezno se izra|uje elaborat za{tite od po`ara (u daqwem tekstu: elaborat), koji je sastavni dio projektne dokumentacije.

Elaborat minimalno sadr`i:

1) procjenu ugro`enosti od po`ara s obzirom na dispoziciju i namjenu gra|evine, gra|evinske i tehni~ko - tehnolo{ke karakteristike;

2) izbor tehni~kih rje{ewa, tehnolo{kih, elektro, ma{inskih, gra|evinskih i drugih mjera u funkciji za{tite od po`ara;

3) izbor mjera, tehni~kih rje{ewa i gra|evinskih materijala u funkciji evakuacije i spa{avawa qudi i materijalnih dobara sa opisom i uputstvima za postupak evakuacije;

4) izbor tehni~ke opreme i sredstava za ga{ewe po`ara, kao i drugih mjera u funkciji ga{ewa po`ara (putevi, prolazi, prilazi, snabdijevawe vodom i sl.);

5) opis organizacije posla i potrebna uputstva u vezi sa primjewenim mjerama za{tite od po`ara;

6) grafi~ke prikaze primijewenih mjera za{tite od po`ara;

7) popis primijewenih propisa, standarda i normativa, odnosno priznatih i dokumentovanih pravila tehni~ke prakse u inostranstvu koji nisu regulisani doma}im propisima, a koje je prihvatila Bosna i Hercegovina.

Elaborat mogu raditi pravna lica koja su registrovana za tu djelatnost i koja ispuwavaju uslove za projektovawe koji su utvr|eni u Zakonu o prostornom planirawu, koji je naveden u ~lanu 20. stav 1. ovog zakona.

^lan 32.

Pri projektovawu i gradwi gra|evina i ugradwi prikqu~aka, opreme, ure|aja i postrojewa, kao i wihovoj proizvodwi, moraju se predvidjeti i primijeniti mjere za{tite od po`ara koje }e omogu}iti:

1) smawewe mogu}nosti nastanka po`ara;

2) pravovremeno otkrivawe i obavje{tavawe o po`aru;

3) efikasno spa{avawe qudi, `ivotiwa i materijalnih dobara (u gra|evini i izvan gra|evine);

4) ograni~avawe {irewa vatre i dima;

5) efikasno ga{ewe po`ara;

6) obezbje|ewe saobra}ajnih i manipulativnih povr{ina za interventna vozila.

Izvo|a~ radova na gra|evini u izgradwi du`an je prije po~etka gra|ewa sa~initi elaborat za{tite od po`ara na gradili{tu i pribaviti saglasnost nadle`ne inspekcije za za{titu od po`ara, te obezbjediti dovoqno sredstava i opreme za ga{ewe po`ara.

^lan 33.

Pri projektovawu stambenih gra|evina sa ~etiri ili vi{e nadzemnih eta`a, industrijskih gra|evina, energetskih objekata i gra|evina za javnu upotrebu (bolnice, hoteli, sportske i druge dvorane, robne ku}e, {kole, saobra}ajne stanice, aerodromi i drugi sli~ni objekti) obavezno se, pored komunikacionog, projektuje i po`arno stepeni{te.

Po`arno stepeni{te se odre|uje na osnovu odgovaraju}ih standarda iz ~lana 31. stav 2. ta~ka 7.) ovog zakona i analize po`arnog optere}ewa, na~ina {irewa po`ara, rizika od po`ara i materijalne vrijednosti gra|evine ili wenog dijela.

^lan 34.

Elektri~ne, ventilacione, gasne, naftovodne, toplovodne, gromobranske i druge instalacije i ure|aji, kao i dimovodi, moraju se projektovati, postaviti odnosno izvoditi, koristiti i odr`avati prema propisima o tehni~kim normativima i standardima koji se odnose na ta pitawa, kao i uputstvima proizvo|a~a o ~emu mora postojati dokumentacija.

Instalacije i ure|aji iz stava 1. ovog ~lana, kao i dimovodi i lo`i{ta mogu se upotrebqavati samo ako su ispravni i ako su pravilno postavqeni, {to se utvr|uje atestom o ispravnosti instalacija.

^lan 35.

Instalacije, ure|aji i postrojewa iz ~lana 34. ovog zakona, moraju se projektovati, izra|ivati, postavqati, koristiti i odr`avati tako da opasnosti od po`ara ili eksplozije budu svedeni na najmawu mogu}u mjeru dosqednom i pravilnom primjenom odgovaraju}ih mjera propisinih zakonom, tehni~kim normativima i standardima koji se odnose na ta pitawa, kao i uputstvima proizvo|a~a.

Pod odgovaraju}im mjerama iz stava 1. ovog ~lana, podrazumijevaju se mjere koje se direktno ili indirektno mogu dovesti u vezu sa za{titom od po`ara i spre~avawe izazivawa ili {irewa po`ara ili eksplozija, a {to je u funkciji za{tite qudi i materijalnih dobara.

(5) Izdavawe rje{ewa o odobrewu za gra|ewe, odnosno odobrewa za upotrebu gra|evine

^lan 36.

Radi dobijawa rje{ewa o odobrewu za gra|ewe, investitor je du`an uz glavni projekat za gra|evine iz ~lana 31. stav 1. i ~lana 33. stav 1. ovog zakona, prilo`iti i stru~nu ocjenu i mi{qewe od ovla{tenog pravnog lica iz ~lana 37. ovog zakona, da su u tehni~koj dokumentaciji u potpunosti primijeweni propisi, standardi i drugi normativi za{tite od po`ara, te da je obezbije|ena funkcionalnost i efikasnost projektom predvi|enih mjera za{tite od po`ara.

Stru~nu ocjenu i mi{qewe iz stava 1. ovog ~lana ne mogu davati pravna lica koja su u~estvovala u izradi glavnog projekta.

^lan 37.

Za davawe stru~ne ocjene i mi{qewa iz ~lana 36. ovog zakona, mo`e se ovlastiti pravno lice registrovano za djelatnost za{tite od po`ara koje ima u stalnom radnom odnosu odgovaraju}i broj lica razli~ite struke sa visokom stru~nom spremom, najmawe VII stepen, iz oblasti za{tite od po`ara, bezbjednosti i tehni~kih struka koje se odre|uju propisom iz ~lana 159. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona i koja raspola`u odgovaraju}im ure|ajima za ispitivawe izdr`qivosti i otpornosti materijala i opreme za toplotu i vatru, kao i za ispitivawe funkcionalnosti ure|aja, sprava i opreme za ga{ewe po`ara, a koja se bli`e odre|uju u propisu iz ~lana 159. stav 1. ta~ka 1. ovog zakona.

Rje{ewe o ispuwavawu uslova iz stava 1. ovog ~lana, na zahtjev pravnog lica koje tra`i to odobrewe donosi organ uprave za prostorno ure|ewe nadle`an za dono{ewe tog rje{ewa, uz pribavqeno mi{qewe nadle`nog organa uprave civilne za{tite. Rje{ewe se izdaje na na~in predvi|en u propisu iz ~lana 159. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona.

^lan 38.

Organ uprave nadle`an za izdavawe odobrewa za gra|ewe, odnosno izgradwu ili rekonstrukciju i dogradwu i nadogradwu gra|evine ne}e izdati to odobrewe ukoliko glavni projekat ne sadr`i elaborat za{tite od po`ara izra|en prema ~lanu 31. ovog zakona.

U komisiju za tehni~ki pregled izgra|ene ili rekonstruisane, dogra|ene ili nadogra|ene gra|evine, za poslove iz stava 3. ovog ~lana, imenuje se i jedan ~lan iz nadle`nog organa uprave civilne za{tite ili iz drugog organa ili pravnog lica koga predlo`i nadle`ni organ civilne za{tite, koji ispuwava uslove iz ~lana 37. stav 1. ovog zakona.

Odobrewe za upotrebu izgra|ene ili rekonstruisane ili dogra|ene i nadogra|ene gra|evine mo`e se izdati tek onda kada ~lan komisije iz stava 2. ovog ~lana, utvrdi i dokumentira da su sprovedene i sve mjere za{tite od po`ara predvi|ene u elaboratu iz ~lana 31. stav 2. ovog zakona, kao i odgovaraju}a pravila tehni~ke prakse, a posebno slijede}e:

1) primijeweni gra|evinski materijali i elementi konstrukcije odgovaraju}ih po`arnih karakteristika i vatrootpornosti koji su atestirani od strane ovla{tenih laboratorija;

2) obezbije|ena podjela gra|evine u po`arne sektore;

3) obezbije|ene propisane karakteristike po`arnih i sigurnosnih stepeni{ta i puteva evakuacije;

4) propisno obiqe`eni putevi evakuacije i izlazi prema po`arnim i sigurnosnim stepeni{tima ili u bezbjedan prostor;

5) obezbije|ena funkcionalnost ure|aja za odvo|ewe dima i toplote, protivpo`arnih klapni, protivpo`arnih vrata, hidrantske mre`e, stabilnih instalacija za ga{ewe po`ara, ure|aja/aparata za ga{ewe po~etnog po`ara, sistema za dojavu po`ara, sigurnosnog osvjetqewa (pomo}nog i pani~nog) i druge predvi|ene mjere.

Zabraweno je kori{tewe gra|evine bez upotrebne dozvole, ako su za tu gra|evinu predvi|ene mjere za{tite od po`ara iz stava 3. ovog ~lana.

(6) Odr`avawe i ispitivawe aparata za ga{ewe po~etnih po`ara

^lan 39.

Korisnici aparata za ga{ewe po~etnih po`ara (u daqwem tekstu: aparat) du`ni su da obezbijede wihovo odr`avawe i ispitivawe isparavnosti i funkcionalnosti, u skladu sa propisima o tehni~kim normativima i

standardima koji se odnose na ta pitawa i uputstvom proizvo|a~a, odnosno najmawe jednom u {est mjeseci ako takvo uputstvo ne postoji.

Odr`avawe i ispitivawe aparata iz stava 1. ovog ~lana mogu vr{iti pravna lica koja su registrovana i ovla{tena za tu djelatnost, a neposredne poslove odr`avawa i ispitivawa mogu vr{iti lica koja su polo`ila stru~ni ispit iz stava 6. ovog ~lana i koja imaju odobrewe od proizvo|a~a, s tim da se pod istim uslovima na obavqawu tih poslova mogu anga`ovati profesionalne i dobrovoqne vatrogasne jedinice.

O svakom izvr{enom pregledu i ispitivawu sa~iwava se zapisnik koji sadr`i: datum ispitivawa, identifikacione podatke aparata, ime i potpis lica koje je izvr{ilo ispitivawe i nedvosmislenu konstataciju o ispravnosti aparata i taj zapisnik se dostavqa vlasniku aparata.

Evidenciona kartica se mo`e postaviti ili zalijepiti na aparat samo ako je ispitan i ispravan.

Aparat ~ija se posuda ili neki wen dio moraju ispitivati na pritisak smatra se neispravnim ako ispitivawe iz stava 2. ovog ~lana nije obavqeno u skladu sa propisom iz stava 6. ovog ~lana, a aparat za koji ne postoji evidencija o wegovoj ispravnosti smatra se neispravnim.

Federalno ministarstvo energije, rudarstva i industrije, u saradwi sa Federalnom upravom civilne za{tite propisa}e uslove koje moraju ispuwavati pravna lica koja obavqaju kontrolu ispravnosti, servisirawe i odr`avawe aparata, kao i sadr`aj i na~in polagawa stru~nog ispita za lica koja li~no (neposredno) obavqaju poslove ispitivawa, servisirawa i odr`avawa aparata iz stava 1. ovog ~lana.

(7) Proizvodwa i transport ure|aja, opreme i sredstava namijewenih za dojavu, ga{ewe i spre~avawe {irewa po`ara

^lan 40.

Proizvodwa i promet ure|aja, opreme i sredstava namijewenih za dojavu, ga{ewe i spre~avawe {irewa po`ara, te drugih ure|aja i instalacija u funkciji spre~avawa nastanka po`ara i eksplozije obavqaju se u skladu sa posebnim propisima koji se odnose na ta pitawa.

U proizvodwi, postupcima i uslugama u kojima se koriste ure|aji, oprema, sredstva i instalacije iz stava 1. ovog ~lana, za koje nisu doneseni standardi i propisi Bosne i Hercegovine, mogu se primjewivati me|unarodni standardi i propisi koji se odnose na ta pitawa, a koja je prihvatila Bosna i Hercegovina.

Za ure|aje, opremu i sredstva za koje je posebnim propisima predvi|eno odobravawe (sertifikacija) prije stavqawa u promet, tro{kove sertificirawa snosi proizvo|a~ - ako se radi o doma}oj proizvodwi, odnosno uvoznik ili zastupnik firme iz inostranstva - kad se radi o inostranoj proizvodwi.

Doma}i proizvo|a~, uvoznik ili zastupnik firme iz inostranstva, kao i posrednik u prodaji ure|aja, opreme i sredstava iz stava 1. ovog ~lana, ne smiju prodati krajwem kupcu navedene ure|aje, opremu i sredstva ukoliko nisu sertificirani po procuduri predvi|enoj posebnim propisima iz ~lana 51. stav 1. ovog zakona i ako nemaju uputstvo na jednom od slu`benih jezika u Federaciji.

(8) Upotreba, skladi{tewe i transport zapaqivih, eksplozivnih i drugih opasnih materija

^lan 41.

Zapaqive, eksplozivne i druge opasne materije ne smiju se upotrebqavati i skladi{titi na na~in koji nije u skladu sa propisanim tehni~kim normativima i standardima i koji nije bezbijedan po rukovaoca i okolinu, {to je ure|eno posebnim propisima iz te oblasti.

Prevoz zapaqivih, eksplozivnih i drugih opasnih materija vr{i se u skladu sa propisima kojima je ure|ena oblast prevoza opasnih materija.

(9) Prodaja zapaqivih, eksplozivnih i drugih opasnih materija

^lan 42.

Proizvo|a~ ili prodavac ne smije staviti u prodaju zapaqive, eksplozivne i druge opasne materije, ako nisu upakovane u propisanu ambala`u koja je ozna~ena odgovaraju}im oznakama opasnosti i ako ne posjeduje propisanu dokumentaciju izdatu od strane proizvo|a~a na jednom od slu`benih jezika u Federaciji, {to se vr{i u skladu sa propisima kojima je ure|ena ta materija.

(10) Za{tita od po`ara u saobra}aju

^lan 43.

Pri prijevozu qudi i `ivotiwa, kao i transportu roba u cestovnom, `eqezni~kom, pomorskom, rije~nom, jezerskom i avionskom saobra}aju i transportu cjevovodima, moraju se sprovoditi propisane mjere za{tite od po`ara.

(11) Za{tita od po`ara u {umama, na {umskom i poqoprivrednom zemqi{tu

^lan 44.

Za{tita od po`ara u {umama, na {umskom i poqoprivrednom zemqi{tu organizuje se i sprovodi u skladu sa propisima koji se odnose na {ume, {umsko i poqoprivredno zemqi{te, s tim {to se mora postupiti i prema odredbi ~lana 27. stav 1. ta~ka 5.) ovog zakona.

Odgovornost za za{titu od po`ara u {umama, na {umskom i poqoprivrednom zemqi{tu imaju sva pravna i fizi~ka lica koja su vlasnici ili korisnici {uma, {umskog i poqoprivrednog zemqi{ta, kao i organi uprave Federacije, kantona, grada i op{tine koji su nadle`ni za {ume i {umska zemqi{ta, te poqoprivredno zemqi{te.

Ako za{tita od po`ara u {umama, na {umskom i poqoprivrednom zemqi{tu nije ure|ena propisima iz stava 1. ovog ~lana, za{tita od po`ara se organizuje i sprovodi u skladu sa ovim zakonom.

(12) Za{tita od po`ara prirodnog i kulturno - istorijskog nasqe|a

^lan 45.

Za{tita od po`ara prirodnog i kulturno - istorijskog nasqe|a organizuje se i sprovodi u skladu sa planom za{tite od po`ara koji su du`ni da izrade i sprovode nadle`ni organi, pravna lica i druge institucije kojima su data na kori{tewe i upravqawe za{ti}ena podru~ja prirode i kulturno - istorijskog nasqe|a, u skladu sa propisom iz ~lana 22. stav 4. ovog zakona.

Planovi iz stava 1. ovog ~lana a`uriraju se svake godine najkasnije do kraja februara teku}e godine.

(13) Vatrogasno de`urstvo

^lan 46.

Vatrogasno de`urstvo se organizuje i sprovodi u uslovima pove}ane po`arne opasnosti, {to se odnosi na sqede}e situacije:

1) na mjestima na kojima se privremeno skladi{te zapaqive te~nosti i gasovi u koli~ini do 5 m3, {to organizuje vlasnik ili korisnik gra|evine;

2) na privremenim mjestima koja nisu za to predvi|ena, na kojima se izvode radovi zavarivawa, rezawa i lemqewa, upotrebom opreme, aparata i ure|aja sa otvorenim plamenom i koji varni~e, a koji mogu prouzrokovati nastajawe i {irewe po`ara {to organizuje izvo|a~ tih radova;

3) za objekte i prostore u kojima se organizuju sportske, privredne, zabavne, politi~ke i druge manifestacije na kojima se o~ekuje ve}i broj posjetilaca, {to organizuju organizatori tih manifestacija;

4) na podru~jima na kojima se nalaze {ume, {umsko ili poqoprivredno zemqi{te, koja su klasificirana u I i II stepen ugro`enosti od po`ara, utvr|ene u propisima iz te oblasti {to organizuju vlasnici ili korisnici tih prostora;

5) na prostorima i objektima koji se odnose na za{ti}ena podru~ja prirode i kulturno - istorijskog nasqe|a, organizuje dr`avni organ, pravno lice i druga institucija kojima su dati na kori{tewe i upravqawe ti prostori i objekti.

Vatrogasno de`urstvo iz stava 1. ovog ~lana, mogu obavqati profesionalni i dobrovoqni vatrogasci ili druga lica osposobqena za tu za{titu u skladu sa programom obuke iz ~lana 128. stav 6. ovog zakona.

Vlasnici ili korisnici objekata i prostora iz stava 1. ovog ~lana mogu organiziovati to de`urstvo samostalno ili anga`ovati pravno lice ili agenciju koja se profesionalno bavi tim poslovima.

Za de`urstvo iz stava 1. ta~ka 3.) ovog ~lana potrebno je sa~initi plan preventivnog obezbje|ewa u kojem se odre|uje vatrogasno de`urstvo, odnosno broj de`urnih profesionalnih ili dobrovoqnih vatrogasaca, potrebna oprema, ure|aji i druga sredstva potrebna za za{titu od po`ara i plan evakuacije. Za vrijeme trajawa sportske, privredne, zabavne, politi~ke ili druge manifestacije, sva vrata na putevima evakuacije moraju biti otkqu~ana, a putevi evakuacije prohodni.

Za de`urstvo iz stava 1. ta~ka 4.) ovog ~lana, organizuje se osmatra~ko - dojavna slu`ba, {to se vr{i u skladu sa posebnim propisom kojim je ure|ena ova materija, a de`urstvo iz stava 1. ta~ke 5.) ovog ~lana organizuje se kao stalno de`urstvo.

Vatrogasno de`urstvo mora trajati sve dok traje potreba zbog koje je de`urstvo i odre|eno.

(14) Ispravnost i funkcionalnost ure|aja, opreme i sredstava za dojavu i ga{ewe po`ara

^lan 47.

Vlasnik ili korisnik gra|evine mora prije po~etka upotrebe ugra|enog sistema aktivne za{tite od po`ara pribaviti potvrdu o ispravnosti i funkcionalnosti sistema, kao i vr{iti wegovu stalnu tehni~ku kontrolu, u skladu sa ovim zakonom, tehni~kim propisima i uputstvima proizvo|a~a, koji se odnose na ta pitawa.

Nakon obavqenog ispitivawa ispravnosti i funkcionalnosti, pravno lice koje je izvr{ilo ispitivawe izdaje potvrdu o ispravnosti i funkcionalnosti, te kopiju potvrde dostavqa nadle`noj inspekciji za{tite od po`ara, koja o tome vodi evidenciju, s tim da ispitivawe ne mo`e vr{iti pravno lice koje je ugradilo sistem aktivne za{tite od po`ara.

Potvrdu iz stava 2. ovog ~lana izdaje pravno lice koje ispuwava uslove za ispitivawe ispravnosti i funkcionalnosti, s tim {to je to lice du`no ispitivawe ispravnosti i funkcionalnosti vr{iti prema propisima iz stava 1. ovog ~lana.

Obim i postupak provjere i ispitivawa, sadr`aj potvrde o ispravnosti i funkcionalnosti ugra|enog sistema aktivne za{tite od po`ara, kao i uslove koje moraju ispuwavati pravna lica koja vr{e te poslove, ure|uju se propisom koji donosi Federalna uprava civilne za{tite, u saradwi sa Federalnim ministarstvom energije, rudarstva i industrije i Federalnim ministarstvom unutra{wih poslova.

(15) Odr`avawe u ispravnom stawu i kontrola ispravnosti ure|aja za dojavu i ga{ewe po`ara

^lan 48.

Vlasnik ili korisnik gra|evine u kojoj je ugra|en sistem za dojavu i ga{ewe po`ara, ure|aji za kontrolu i za{titno djelovawe, ure|aji za sprje~avawe {irewa po`ara, instalacije i ure|aji izvedeni u protiveksplozijskoj za{titi, du`an je obezbijediti wihovo redovno ispitivawe ispravnosti i funkcionalnosti prema ovom zakonu, tehni~kim propisima i uputstvima proizvo|a~a, koji se odnose na ta pitawa, a najmawe dva puta godi{we, o ~emu mora voditi evidenciju i posjedovati dokumentaciju.

(16) Proto~ni kapacitet i pritisak vode u hidrantskoj mre`i

^lan 49.

Javno preduze}e ili drugo pravno lice koje upravqa vodovodnom i hidrantskom mre`om, du`no je pri izgradwi, rekonstrukciji i kori{tewu ovih mre`a, obezbijediti propisani proto~ni kapacitet i pritisak vode u hidrantskoj odnosno vodovodnoj mre`i za potrebe ga{ewa po`ara.

Javna preduze}a ili druga pravna lica du`na su stalno odr`avati u ispravnom stawu hidrantsku mre`u iz stava 1. ovog ~lana, o ~emu vode odgovaraju}u evidenciju i o tome izvje{tavaju nadle`nu profesionalnu vatrogasnu jedinicu.

Vlasnici gra|evina i prostora i upraviteqi stambenih objekata u kojima je po projektnoj dokumentaciji predvi|ena i ugra|ena unutra{wa i vawska hidrantska mre`a du`ni su je stalno odr`avati u ispravnom stawu, ba{ kao i vodovodnu mre`u u tim objektima i redovno vr{iti kontrolu ispravnosti te mre`e, o ~emu vode odgovaraju}u evidenciju.

(17) Odr`avawe instalacija

^lan 50.

Vlasnici gra|evina i prostora i upraviteqi stambenih objekata du`ni su odr`avati u ispravnom stawu postrojewa, ure|aje, elektri~ne, gasne, ventilacijske i druge instalacije, dimwake i lo`i{ta koji mogu prouzrokovati nastajawe i {irewe po`ara, u skladu sa tehni~kim normativima i uputstvima proizvo|a~a, koji se odnose na ta pitawa o ~emu moraju voditi evidenciju i posjedovati odgovaraju}u dokumentaciju.

Ako se ne mo`e utvrditi vlasnik iz stava 1. ovog ~lana, obaveze utvr|ene u tom stavu, preuzima korisnik gra|evine, odnosno prostora.

(18) Sertifikat o uskla|enosti opreme, ure|aja i drugih sredstava za za{titu od po`ara s propisima i standardima

^lan 51.

Oprema, ure|aji i druga sredstva za za{titu od po`ara prije stavqawa u promet moraju biti uskla|ena sa zahtjevima va`e}ih propisa i standarda, {to se dokazuje sertifikatom o uskla|enosti.

Izgled i na~in postavqawa sertifikacionog znaka mora biti u skladu sa odgovaraju}im propisima iz stava 1. ovog ~lana.

Ocjewivawe uskla|enosti opreme, ure|aja i drugih sredstava za za{titu od po`ara mo`e obavqati organ za ocjewivawe uskla|enosti koje ovlasti Ministarstvo vawske trgovine i ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine, u skladu sa Zakonom o tehni~kim zahtjevima za proizvode i ocjewivawe uskla|enosti ("Slu`beni glasnik BiH", broj 45/04).

Oprema, ure|aji i druga sredstva za za{titu od po`ara, koja ne ispuwavaju uslove iz st. 1. i 2. ovog ~lana, ne smiju se stavqati u promet i upotrebu.

(19) Osigurawe od po`ara

^lan 52.

Osigurawe gra|evina od po`ara i eksplozija, koje vr{e dru{tva za osigurawe sastavni je dio sistema za{tite od po`ara.

Dru{tva za osigurawe mogu vr{iti osigurawe gra|evine pod uslovima da su na gra|evini primijewene najmawe sve mjere za{tite od po`ara predvi|ene ovim zakonom.

Osiguranik po`arnog rizika koji koristi gra|evine i prostore u kojima mo`e nastati po`ar ili koji olak{avaju wegovo {irewe i objekti sa posebno rizi~nim po`arnim optere}ewem, mora se osigurati od odgovornosti za {tetu koju mo`e nanijeti tre}im licima, op{tini, gradu ili kantonu, odnosno Federaciji i bli`im i daqim susjedima (odgovornost iz djelatnosti).

^lan 53.

Radi otklawawa uzroka zbog kojih mo`e nastati po`ar ili koji olak{avaju wegovo {irewe, dru{tva za osigurawe du`na su pri utvr|ivawu uslova osigurawa, odnosno zakqu~ewa ugovora o osigurawu sa vlasnicima ili korisnicima gra|evine ili prostora, utvrditi stawe za{tite od po`ara u odnosu na propise i pravila tehni~ke prakse i na osnovu toga predvidjeti mjere kojima je svrha uklawawe uzroka nastanka po`ara i smawewe wihovih posqedica, ako su takve mjere potrebne, a u vremenu trajawa osigurawa kontrolisati wihovu provedbu i o tome voditi evidenciju.

Dru{tvo za osigurawe mo`e poslove utvr|ivawa stawa za{tite od po`ara i planirawe potrebnih mjera za{tite od po`ara iz stava 1. ovog ~lana, povjeriti pravnom ili fizi~kom licu specijalizovanom i registrovanom za poslove za{tite od po`ara.

Dru{tvo za osigurawe ne}e osigurati gra|evine i prostore osiguranika dok se ne otklone propusti i nedostaci koji za posqedicu mogu imati dovo|ewe u opasnost tu|i `ivot i materijalna dobra od izbijawa po`ara.

(20) Informacijski sistem za{tite od po`ara

^lan 54.

Organi uprave civilne za{tite Federacije, kantona, grada i op{tine, u okviru operativnih centara civilne za{tite, organizuju funkcionalni dio informacionog sistema za za{titu od po`ara i vatrogastvo.

Pravna lica, dr`avni organi i druge institucije i gra|ani du`ni su operativnim centrima civilne za{tite dostavqati podatke o doga|ajima koji se odnose na pojave po`ara i eksplozija, {irewe po`ara, uzrocima nastanka po`ara, objektima i prostoru koji je ugro`en po`arom, vatrogasnim jedinicama i drugim snagama anga`ovanim na ga{ewu po`ara, posqedicama koje su nastale i drugim podacima na podru~ju koje je ugro`eno po`arom ili eksplozijom.

Sadr`aj baze podataka informacionog sistema iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, te na~ina dostavqawa, obrade i objavqivawa podataka iz stava 2. ovog ~lana, koji nisu obuhva}eni podzakonskim propisom o tim centrima koji je done{en na osnovu Zakona o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a, kao i na~in organizovawa de`urstva za potrebe profesionalnih vatrogasnih jedinica propisa}e Federalna uprava civilne za{tite.

Pravna lica, dr`avni organi i druge institucije du`ni su voditi evidenciju o po`arima i eksplozijama na svojim gra|evinama i materijalnim dobrima {to se vr{i prema propisu iz stava 3. ovog ~lana.

(21) Statisti~ka istra`ivawa iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva

^lan 55.

Organi uprave civilne za{tite Federacije, kantona, op{tine i grada predla`u statisti~ka istra`ivawa iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, za svoje podru~je.

V - ORGANIZACIJA I FUNKCIONISAWE VATROGASTVA

1. Vatrogasna djelatnost

^lan 56.

Vatrogastvo je obavezna javna slu`ba ~ija je osnovna djelatnost za{tita i spa{avawe qudi i materijalnih dobara od po`ara i ~ije trajno i neometano obavqawe obezbje|uje Federacija, kanton, op{tina i grad, na na~in predvi|en ovim zakonom.

^lan 57.

Vatrogasna djelatnost je stru~na i humanitarna djelatnost koja je u funkciji za{tite osnovnih qudskih prava na `ivot i materijalna dobra, pa stoga predstavqa poseban javni interes za Federaciju, kanton, op{tinu i grad.

^lan 58.

Vatrogasna djelatnost obuhvata aktivnosti na ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom i eksplozijom, pru`awu tehni~ke pomo}i u nezgodama i opasnostima izazvanim prirodnim i drugim nesre}ama, sudjelovawe u provo|ewu preventivnih mjera za{tite od po`ara i eksplozija, kao i obavqawu drugih poslova vezanih za za{titu i ga{ewe po`ara i spa{avawe qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom.

Vatrogasnu djelatnost obavqaju vatrogasne jedinice, vatrogasna dru{tva i vatrogasni savezi, u skladu sa nadle`nostima koje su utvr|ene ovim zakonom i propisima kantona, op{tine, odnosno grada.

^lan 59.

Osnovni nosilac organizovawa, pripremawa i provo|ewa vatrogasne djelatnosti u Federaciji su op{tina, grad i kanton, a Federacija obezbje|uje jedinstveno i efikasno funkcionisawe te djelatnosti na podru~ju Federacije, {to se ostvaruje na na~in predvi|en ovim zakonom.

2. Vatrogasne snage

(1) Struktura vatrogasnih snaga

^lan 60.

Struktura vatrogasnih snaga utvr|uje se u skladu sa procjenom ugro`enosti od po`ara i kadrovskim, materijalnim i drugim uslovima kantona, op{tine i grada i odre|uje se prema zadacima iz stava 2. ovog ~lana.

Struktura vatrogasnih snaga iz ~lana 61. stav 1. ovog zakona, organizuje se i raspore|uje na podru~ju Federacije na na~in da zadovoqe sqede}e zadatke u za{titi od po`ara:

1) potpunu pokrivenost cijelog podru~ja Federacije;

2) zahtjeve specifi~nih vatrogasnih intervencija u objektima stambene i industrijske izgradwe, kao i na prostorima i lokalitetima za{ti}enog prirodnog i kulturno - istorijskog nasqe|a;

3) ga{ewe {umskih i drugih po`ara na otvorenom prostoru;

4) potrebe vatrogasnih intervencija u cestovnom, `eqezni~kom, pomorskom, rije~nom, jezerskom i vazdu{nom transportu;

5) efikasnog spa{avawa qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom ili eksplozijama;

6) potrebe vatrogasne intervencije na moru i priobaqu (kopnu).

^lan 61.

Osnovne snage za obavqawe vatrogasne djelatnosti na podru~ju Federacije su:

1) profesionalne vatrogasne jedinice, koje osniva kanton, op{tina i grad predstavqaju osnovne snage za vatrogastvo;

2) dobrovoqne vatrogasne jedinice koje osnivaju dobrovoqna vatrogasna dru{tva i vatrogasne jedinice pravnih lica koje predstavqaju dopunske snage za vatrogastvo;

3) jedinice i povjerenici civilne za{tite, slu`be za{tite i spa{avawa, organi uprave civilne za{tite, {tabovi civilne za{tite i jedinica za zra~ni transport koju osniva Federacija, koje djeluju u toku izvo|ewa vatrogasne intervencije, a prema potrebi i u drugim situacijama;

4) operativni centri civilne za{tite op{tine, grada, kantona i Federacije obezbje|uju komunikaciono - informacijsku podr{ku {tabovima civilne za{tite i drugim organima koji rukovode akcijama za{tite na podru~ju ugro`enom od po`ara.

Profesionalnu vatrogasnu jedinicu ~ine vatrogasci koji se nalaze u radnom odnosu u organima uprave civilne za{tite iz ~l. 13, 15. i 17. ovog zakona, u skladu sa ovim zakonom.

(2) Osnivawe profesionalnih vatrogasnih jedinica

^lan 62.

Profesionalne vatrogasne jedinice su glavne snage u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom koje obavezno osnivaju op{tine, grad i kanton, s tim da svaka op{tina i grad imaju vlastitu profesionalnu vatrogasnu jedinicu ili ispostavu zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice kantona na svom podru~ju.

Osnivawe profesionalne vatrogasne jedinice, wena veli~ina i razmje{taj na podru~ju, vr{i se u skladu sa procjenom ugro`enosti od po`ara podru~ja op{tine, grada, odnosno kantona i wihovim kadrovskim, materijalnim i drugim uslovima i potrebama za efikasno funkcionisawe jedinice.

Osnivawe i razmje{taj profesionalne vatrogasne jedinice prema stavu 2. ovog ~lana i wenih ispostava na podru~ju op{tine, grada i kantona vr{i se tako da ta jedinica, odnosno ispostava mo`e u svakom trenutku i u svim uslovima obezbijediti blagovremeno i efikasno ga{ewe po`ara na cijelom podru~ju op{tine, grada i kantona i spasiti qude i materijalna dobra koja su ugro`ena po`arom ili eksplozijom.

Vatrogasne jedinice iz stava 1. ovog ~lana mogu se osnivati kao odjeqewe, vod, ~eta i brigada, {to se odre|uje aktom o osnivawu jedinice.

^lan 63.

Op{tina i grad, kao jedinice lokalne samouprave i kanton, imaju pravo i du`nost da obezbijede za{titu `ivota i zdravqa qudi i materijalnih dobara od po`ara na svom podru~ju, {to se ostvaruje osnivawem profesionalnih vatrogasnih jedinica na jedan od na~ina predvi|enih u ovoj odredbi. Te jedinice se mogu osnovati na sqede}i na~in:

1) kanton osniva profesionalnu vatrogasnu jedinicu onda kada se na osnovu procjene ugro`enosti od po`ara podru~ja kantona uva`avaju}i i pokazateqe iz procjena ugro`enosti od po`ara op{tina i grada sa podru~ja kantona procijeni da ti pokazateqi opredjequju weno osnivawe s tim da se obavezno uzimaju u obzir i raspolo`ivi kadrovski, materijalni, finansijski i drugi uslovi kojima raspola`e kanton, op{tine i grad i da je racionalno i ekonomi~no osnovati zajedni~ku vatrogasnu jedinicu kantona. Na osnovu tako utvr|enih pokazateqa vlada kantona i op{tinski na~elnici, odnosno gradona~elnici sa podru~ja kantona odlu~uju o osnivawu zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice na nivou kantona, za potrebe kantona i svih ili pojedinih op{tina i grada sa podru~ja kantona koji u~estvuju u osnivawu te jedinice;

2) op{tina odnosno grad koji na osnovu osnivawa zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice na na~in predvi|en u stavu 1. ta~ke 1.) ovog ~lana, ne rije{i pitawe vatrogasne jedinice za svoje potrebe, du`na je osnovati vlastitu profesionalnu vatrogasnu jedinicu. Tu jedinicu op{tina i grad mogu u cjelini osnovati samostalno, ili kao

zajedni~ku jedinicu u sporazumu sa jednom ili vi{e susjednih op{tina ili sa jednim ili vi{e pravnih lica, sa podru~ja op{tine odnosno grada, koja raspola`u odgovaraju}im qudskim i tehni~kim sredstvima i opremom za ga{ewe po`ara koja se mogu koristiti za rad vatrogasne jedinice.

U osnivawu zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice iz stava 1. ta~ke 1.) ovog ~lana, mogu u~estvovati sve ili pojedine op{tine i grad sa podru~ja kantona, a naro~ito male i ekonomski nerazvijene op{tine koje nemaju uslova da osnuju svoju samostalnu profesionalnu vatrogasnu jedinicu. Inicijativu za osnivawe zajedni~ke jedinice mogu dati op{tinski na~elnici i gradona~elnici ili vlada kantona.

Odgovornost za osnivawe profesionalne vatrogasne jedinice kantona, op{tine i grada, prema stavu 1. ovog ~lana, imaju vlada kantona, op{tinski na~elnik, odnosno gradona~elnik, {to se ostvaruje na na~in utvr|en u ~lanu 64. stav 1. ovog zakona.

^lan 64.

Pri odlu~ivawu o osnivawu profesionalne vatrogasne jedinice, wenoj veli~ini i potrebnim sredstvima i opremom za ga{ewe po`ara, op{tina i grad se opredjequju za onaj na~in osnivawa tih jedinica iz ~lana 63. ovog zakona, koji najboqe zadovoqava potrebe op{tine i grada utvr|ene u wihovim procjenama ugro`enosti od po`ara podru~ja op{tine, odnosno grada, kao i wenim materijalnim, finansijskim, kadrovskim i drugim mogu}nostima i koji mo`e obezbijediti racionalno i efikasno ga{ewe po`ara na podru~ju cijele op{tine, odnosno grada.

O pitawima iz stava 1. ovog ~lana odlu~uju op{tinski na~elnici, odnosno gradona~elnici i vlada kantona na prijedlog organa uprave civilne za{tite op{tine, grada, odnosno kantona.

Odluku o osnivawe vatrogasne jedinice op{tine odnosno grada donosi op{tinsko odnosno gradsko vije}e na prijedlog op{tinskog na~elnika, odnosno gradona~elnika.

^lan 65.

Zajedni~ka profesionalna vatrogasna jedinica iz ~lana 63. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona, osniva se sporazumom koji zakqu~uju vlada kantona i op{tinski na~elnici odnosno gradona~elnici, koji u~estvuju u osnivawu zajedni~ke jedinice.

U sporazumu iz stava 1. ovog ~lana utvr|uje se veli~ina vatrogasne jedinice, razmje{taj ispostava te jedinice na na~in da u svakoj op{tini i gradu obavezno bude najmawe jedna ispostava te jedinice sa neophodnim brojem vatrogasaca ~iji se broj odre|uje prema procjeni ugro`enosti od po`ara op{tine odnosno grada, na~in popune jedinice qudstvom, opremom i tehni~kim sredstvima, na~in upotrebe jedinice u vatrogasnim intervencijama, komandovawe jedinicom, me|usobne obaveze kantona i op{tina, odnosno grada, na~in finansirawa jedinice i sva druga pitawa va`na za organizaciju i funkcionisawe zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice kantona, op{tina i grada.

U sporazumu iz ~lana 63. stava 1. ta~ke 2.) ovog zakona, koji se odnosi na osnivawe zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice dvije ili vi{e op{tina, odnosno op{tine i grada sa pravnim licima utvr|uje se veli~ina jedinice, wen razmje{taj na podru~ju op{tine odnosno grada i pravnim licima, me|usobne obaveze op{tine odnosno grada i pravnog lica, na~in popune jedinice qudstvom, opremom i tehni~kim sredstvima, na~in upotrebe jedinice u vatrogasnim intervencijama, komandovawe jedinicom, organizaciju informacijsko - komunikacijske podr{ke i veze, na~in finansirawa jedinice i sva druga pitawa va`na za organizaciju i funkcionisawe te zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice na podru~ju op{tine, odnosno grada.

Sporazum iz stava 3. ovog ~lana zakqu~uju op{tinski na~elnici op{tina koje osnivaju zajedni~ku jedinicu, odnosno op{tinski na~elnik i gradona~elnik i nadle`ni organ pravnog lica, ako se jedinica osniva sa tim licem ili vi{e pravnih lica.

^lan 66.

U aktu o osnivawu vatrogasnih jedinica iz ~lana 63. ovog zakona, sjedi{te ispostava zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice kantona na podru~ju op{tine i grada, kao i op{tinskih i gradskih profesionalnih vatrogasnih jedinica mora biti tako odre|eno da je svaka vatrogasna jedinica i wena ispostava u stawu po~eti sa ga{ewem

po`ara u svakom dijelu kantona, op{tine odnosno grada u {to kra}em mogu}em roku od trenutka dojave po`ara, s tim da se minimalni rok za izlazak na intervencije bli`e utvr|uje u planu za{tite od po`ara kantona, op{tine i grada imaju}i u vidu udaqenost pojedinih mjesta od sjedi{ta jedinice, odnosno ispostave.

U ciqu ostvarivawa roka za po~etak ga{ewa po`ara iz stava 1. ovog ~lana, popuna profesionalnih vatrogasnih jedinica op{tine, grada i kantona qudstvom vr{i se, po pravilu, na teritorijalnom principu.

^lan 67.

Uloga Federacije u oblasti vatrogastva jeste u tome da koordinira i usmjerava aktivnosti op{tina, grada i kantona na organizovawu profesionalnih vatrogasnih jedinica i obavqawu vatrogasne djelatnosti na podru~ju svake op{tine, grada i kantona, u skladu sa ovim zakonom. Pri obavqawu te uloge Federacija polazi od procjene ugro`enosti od po`ara podru~ja Federacije i programa razvoja za{tite od po`ara i vatrogastva iz ~lana 10. ovog zakona i ostvarivawa zadataka iz ~l. 60., 62. i 63. ovog zakona, te u tom ciqu pru`a odgovaraju}u stru~nu, finansijsku, materijalnu i drugu pomo} u rje{avawu tih pitawa u op{tini, gradu i kantonu.

U akcijama ga{ewa po`ara na otvorenom prostoru na podru~ju Federacije anga`uju se jedinice za vazdu{ni transport i ga{ewe po`ara na podru~ju Federacije {to se vr{i na na~in ure|en propisom Vlade Federacije done{en na osnovu Zakona o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a

(3) Poslovi profesionalne vatrogasne jedinice

^lan 68.

Profesionalne vatrogasne jedinice vr{e sqede}e operativne i druge poslove:

1) gase po`ar i spa{avaju qude i materijalna dobra ugro`ena po`arom i eksplozijom na otvorenom prostoru, {umske po`are, po`are na gra|evinama i materijalnim dobrima svih vlasnika i korisnika gdje se god po`ar pojavi;

2) pru`aju tehni~ku pomo} u spa{avawu qudi u nezgodama izazvanim u saobra}aju (drumski, `eqezni~ki, vazdu{ni, pomorski, jezerski i rije~ni), poplavama, spa{avawu sa visina i drugim akcidentnim situacijama i nesre}ama u kojima vatrogasna jedinica mo`e pomo}i u spa{avawu ugro`enih qudi i materijalnih dobara;

3) u~estvuju u sprovo|ewu odre|enih preventivnih mjera za{tite od po`ara i eksplozija koje se odrede u planu za{tite od po`ara op{tine, grada i kantona, a koje mogu sprovoditi profesionalne vatrogasne jedinice;

4) pru`aju odgovaraju}u pomo} u spa{avawu qudi i materijalnih dobara kod postojawa stawa prirodne i druge nesre}e.

(4) Podru~je djelovawa i rada vatrogasne jedinice

^lan 69.

Profesionalne vatrogasne jedinice koje osniva op{tina i grad, vatrogasnu djelatnost obavqaju na podru~ju op{tine i grada, a zajedni~ka vatrogasna jedinica kantona djeluje na podru~ju kantona, dok vatrogasne jedinice pravnih lica iz ~lana 88. ovog zakona, djeluju u okviru gra|evina i prostora koje pripadaju pravnom licu.

Vatrogasne jedinice obavqaju vatrogasnu djelatnost prema pravilima struke, na podru~ju za koje su osnovane, bez obzira ~iji su qudski `ivoti i materijalna dobra ugro`eni po`arom ili eksplozijom.

Svaka vatrogasna jedinica iz stava 1. ovog ~lana, obavezna je u~estvovati u vatrogasnoj intervenciji i izvan podru~ja svog djelovawa po naredbi nadle`nog organa uprave civilne za{tite odnosno {taba civilne za{tite, {to se vr{i u uslovima utvr|enim u ~l. 94. i 96. ovog zakona.

^lan 70.

Rad profesionalne vatrogasne jedinice odvija se neprekidno u smjenama, koje se utvr|uju tako da ukupno radno vrijeme u toku godine u prosjeku ne bude du`e od 40 sati sedmi~no, s tim da jedna smjena ne mo`e trajati du`e od 12 sati, {to se utvr|uje aktom o rasporedu smjena.

Izuzetno, zbog specifi~nosti poslova ga{ewa po`ara, rad smjene koja je na intervenciji mo`e se produ`iti i poslije 12 sati, ako je to neophodno za okon~awe zapo~ete intervencije na ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara, o ~emu odlu~uje starje{ina vatrogasne jedinice koji rukovodi intervencijom.

U uslovima iz stava 2. ovog ~lana, starje{ina vatrogasne jedinice koji rukovodi vatrogasnom intervencijom, mo`e narediti da na posao pozove potreban broj vatrogasaca svoje jedinice koji nisu u zate~enoj smjeni ili su odsutni iz nekog drugog razloga, osim bolovawa, ako ocijeni da je wihovo anga`ovawe neophodno radi efikasnog okon~awa intervencije, a pozvani vatrogasci su se du`ni odazvati tom pozivu.

(5) Veli~ina vatrogasnih jedinica i wihov raspored na terenu

^lan 71.

Pri utvr|ivawu broja vatrogasaca u svim vatrogasnim jedinicama iz ~lana 63. ovog zakona, mora se voditi ra~una da jedinica u svakoj smjeni koja je na du`nosti bude po svom broj~anom sastavu i tehni~koj i drugoj opremi tako formirana da bude sposobna za brzo i efikasno ga{ewe po`ara i spa{avawe qudi i materijalnih dobara koji su ugro`eni po`arom ili eksplozijom {to se odre|uje zajedno sa elementima predvi|enim u ~lanu 66. stav 1. ovog zakona.

U planu za{tite od po`ara op{tine, grada i kantona utvr|uje se ukupan broj vatrogasaca koji je potreban u profesionalnim vatrogasnim jedinicama koje se osnivaju prema ~lanu 63. ovog zakona, kao i minimalni broj vatrogasaca u ispostavama te jedinice na podru~ju op{tina, odnosno grada, {to se odre|uje prema elementima iz ~lana 64. stav 1. ovog zakona, kao i po`arnim optere}ewem.

Svaka vatrogasna jedinica kantona, op{tine i grada mora biti opremqena odgovaraju}om vatrogasnom opremom, vozilima, tehni~kim i drugim sredstvima koja su neophodna da bi jedinica mogla efikasno gasiti po`ar, {to se utvr|uje materijalnom formacijom jedinice koja sadr`i vrstu i koli~ine opreme, tehni~kih i drugih sredstava, a prema potrebama utvr|enim u planu za{tite od po`ara kantona, op{tina i grada.

U skladu sa podacima utvr|enim u planu iz stava 2. ovog ~lana, izra|uje se li~na formacija zajedni~ke vatrogasne jedinice kantona, odnosno li~na formacija vatrogasne jedinice op{tine i grada koja sadr`i podatke o ukupnom broju vatrogasaca vatrogasne jedinice i wenih ispostava, ako jedinica ima ispostave.

Li~nu i materijalnu formaciju profesionalne vatrogasne jedinice op{tine, odnosno grada utvr|uje op{tinski na~elnik, odnosno gradona~elnik na prijedlog slu`be civilne za{tite op{tine i grada, a zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice kantona, vlada kantona u saradwi sa op{tinskim na~elnicima i gradona~elnicima koji osnivaju tu jedinicu, na usagla{en prijedlog kantonalne uprave civilne za{tite.

Vatrogasna jedinica kantona, op{tine i grada je du`na vatrogasnu opremu, vozila, tehni~ka i druga sredstva stalno odr`avati u ispravnom stawu i pripravnosti u za to predvi|enim objektima i odr`avawe vr{iti prema uputstvima proizvo|a~a, o ~emu jedinica vodi posebnu evidenciju ~iji sadr`aj se utvr|uje u propisu iz ~lana 74. stav 2. ovog zakona.

(6) Du`nosti vatrogasca

^lan 72.

Za vrijeme vr{ewa poslova iz nadle`nosti vatrogasne jedinice, vatrogasci se moraju pridr`avati pravila slu`be, a naro~ito ne smiju biti pod utjecajem alkohola, opojnih droga ili omamquju}ih lijekova, a za vrijeme du`nosti vatrogasci su du`ni nositi vatrogasnu uniformu i propisanu li~nu za{titnu opremu. Ako starje{ina vatrogasne jedinice ocijeni da je vatrogasac pod uticajem alkohola, opojnih droga ili omamquju}ih lijekova, udaquje ga sa posla i podnosi prijavu za pokretawe disciplinskog postupka.

Uniforma vatrogasca ne mo`e se nositi u slu~ajevima kada se vatrogasac ne nalazi na poslu, odnosno slu`benom zadatku.

^lan 73.

Profesionalni vatrogasci u vatrogasnim jedinicama du`ni su nositi slu`benu iskaznicu (legitimaciju) za vrijeme vatrogasne intervencije i za vrijeme obavqawa slu`bene du`nosti.

Oblik i sadr`aj slu`bene iskaznice vatrogasca propisuje Federalna uprava civilne za{tite.

Slu`benu iskaznicu vatrogascu izdaje starje{ina vatrogasne jedinice i o izdatim iskaznicama vodi se evidencija.

(7) Vo|ewe evidencije u vatrogasnim jedinicama

^lan 74.

Vatrogasne jedinice iz ~lana 63. ovog zakona, su du`ne voditi evidenciju o po`arima i prirodnim i drugim nesre}ama u kojima je jedinica u~estvovala u ga{ewu po`ara i sprovodila druge aktivnosti na spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arima i drugim opasnostima i nesre}ama iz ~lana 68. ovog zakona, kao i radnom vremenu vatrogasaca iz ~lana 70. st. 2. i 3. ovog zakona.

Sadr`aj i na~in vo|ewa evidencije iz stava 1. ovog ~lana propisuje Federalna uprava civilne za{tite.

3. Starje{ine vatrogasnih jedinica

^lan 75.

Profesionalnom vatrogasnom jedinicom op{tine, grada i kantona, rukovodi starje{ina jedinice koji ispuwava uslove utvr|ene u pravilniku o unutra{woj organizaciji organa uprave civilne za{tite op{tine, grada i kantona. Uslovi se utvr|uju prema propisima koji se odnose na utvr|ivawe radnih mjesta dr`avnih slu`benika i namje{tenika organa dr`avne slu`be s tim da imaju VII stepen stru~ne spreme iz oblasti za{tite od po`ara i bezbjednosti i tehni~kih struka koje se utvrde u propisu iz ~lana 159. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona i tri godine radnog iskustva u vatrogasnim jedinicama, bez obzira u kojoj stru~noj spremi, te polo`en ispit za rukovodioca akcije ga{ewa po`ara. U tom propisu utvr|uju se i nazivi funkcija starje{ina vatrogasnih jedinica.

Starje{ina vatrogasne jedinice ima zamjenika koji mora ispuwavati iste uslove u pogledu stru~ne spreme i druge uslove predvi|ene za starje{inu jedinice iz stava 1. ovog ~lana.

^lan 76.

Postavqewe starje{ina vatrogasnih jedinica i wihovih zamjenika iz ~lana 75. ovog zakona, na radno mjesto starje{ine odnosno zamjenika starje{ine vatrogasne jedinice op{tine i grada vr{i op{tinski na~elnik, odnosno gradona~elnik, a zajedni~ke vatrogasne jedinice kantona vr{i rukovodilac organa uprave civilne za{tite kantona.

Postavqewe starje{ina i wihovih zamjenika iz stava 1. ovog ~lana vr{i se po proceduri predvi|enoj za postavqewe dr`avnih slu`benika odnosno postavqewe namje{tenika prema zakonima iz ~lana 104. ovog zakona i propisima done{enim na osnovu tih zakona.

Starje{ine jedinica i wihovi zamjenici iz stava 1. ovog ~lana, postavqaju se na period od ~etiri godine kada se sprovodi nova procedura za postavqewe prema stavu 2. ovog ~lana.

^lan 77.

Starje{ina profesionalne vatrogasne jedinice, organizuje i osigurava sprovo|ewe operativno - stru~nog rada jedinice, obezbje|uje sprovo|ewe intervencijske spremnosti jedinice, vodi i komanduje jedinicom u toku intervencije, organizuje i nadgleda provo|ewe stru~nog osposobqavawa, uvje`bavawa i kondicirawa vatrogasaca

radi odr`avawa wihove spremnosti za vr{ewe operativnih poslova ga{ewa po`ara i spa{avawa qudi i materijalnih dobara, izra|uje li~nu i materijalnu formaciju jedinice i obezbje|ewe realizaciju nabavke materijalno - tehni~kih sredstva i opreme predvi|ene za rad jedinice, u skladu sa materijalnom formacijom i vr{i sve druge poslove koji se odnose na efikasno funkcionisawe vatrogasne jedinice.

U propisu iz ~lana 158. stav 1. ta~ka 2.) ovog zakona, bli`e se odre|uju ovla{tewa starje{ine vatrogasne jedinice, u skladu sa stavom 1. ovog ~lana, kao i ovla{tewa ostalih starje{ina unutar tih jedinica (starje{ine ispostava i drugih sastava jedinice).

^lan 78.

Dobrovoqnim vatrogasnim jedinicama koje su formirane u vatrogasnim dru{tvima i vatrogasnom jedinicom u pravnim licima, rukovodi komandir jedinice.

Komandir jedinice rukovodi jedinicom u toku wenog pripremawa i u toku izvo|ewa vatrogasne intervencije i brine o svim poslovima koje se odnose na popunu jedinice qudstvom, tehni~kim sredstvima i vatrogasnom opremom, planirawem i provo|ewem obuke i osposobqavawa jedinice za efikasno vr{ewe poslova iz nadle`nosti jedinice i vr{i sve druge poslove koji se odnose na efikasno funkcionisawe te jedinice.

Komandire jedinica iz stava 1. ovog ~lana imenuje nadle`ni organ odre|en aktom vatrogasnog dru{tva, odnosno pravnog lica, u sporazumu sa starje{inom profesionalne vatrogasne jedinice op{tine, odnosno grada ili kantona.

Za komandira jedinice iz stava 1. ovog ~lana mo`e biti postavqeno lice koje ima najmawe sredwu {kolsku spremu III stepen, iz oblasti za{tite od po`ara ili ma{inskog, elektro ili hemijskog ili drugog tehni~kog smjera i polo`en ispit za rukovodioca akcije ga{ewa po`ara u doborovoqnom vatrogastvu prema programu iz ~lana 130. stav 2. ovog zakona.

^lan 79.

Starje{ine profesionalne i dobrovoqne vatrogasne jedinice i vatrogasne jedinice pravnih lica sa podru~ja op{tine, grada i kantona, su du`ni da obezbijede izlazak vatrogasne jedinice kojom rukovode na vatrogasnu intervenciju u uslovima iz ~lana 92. ovog zakona, kao i u slu~ajevima kada to naredi rukovodilac organa uprave civilne za{tite op{tine, grada i kantona ili nadle`ni {tab civilne za{tite i da postupaju po naredbama rukovodioca tog organa uprave, odnosno {taba, {to se vr{i u uslovima utvr|enim u ~l. 94. do 96. ovog zakona.

4. Dobrovoqna vatrogasna dru{tva

^lan 80.

Dobrovoqna vatrogasna dru{tva osnivaju se, djeluju i prestaju sa radom, u skladu sa Zakonom o udru`ewima i fondacijama ("Slu`bene novine Federacije BiH" br. 45/02 i 85/07), djeluju kao udru`ewa, a u odnosu na vatrogasnu djelatnost postupaju u skladu sa odredbama ~l. 81. do 85. ovog zakona.

^lan 81.

Dobrovoqno vatrogasno dru{tvo iz ~lana 80. ovog zakona, mo`e, u okviru svoje djelatnosti, u oblasti za{tite od po`ara u~estvovati u vr{ewu poslova za{tite od po`ara i vatrogastva koji se odnose na sprovo|ewe odre|enih preventivnih mjera za{tite od po`ara koje dru{tvo mo`e sprovoditi; ga{ewe po`ara i spa{avawa qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom ili eksplozijama; propagirawe za{tite od po`ara i vatrogastva i vr{ewa drugih zadataka u vezi sa za{titom od po`ara; ostvarivawa saradwe sa odgojnim i obrazovnim institucijama i nadle`nim organima uprave u poslovima razvoja svijesti o za{titi od po`ara i vatrogastva i sa tim institucijama i organima ili samostalno sprovoditi stru~na savjetovawa i seminare i druge oblike informativno - propagandne aktivnosti od zna~aja za vatrogasnu djelatnost i za{titu od po`ara, a posebno u sticawu i {irewu vatrogasne i op{te kulture stanovni{tva o pitawima za{tite od po`ara i kulture i zna~aja za{tite okoline, te mogu davati inicijative za rje{avawe odre|enih pitawa u planu za{tite od po`ara op{tine i grada, odnosno kantona, radi unapre|ewa preventive u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva i ostvarivawe saradwe sa vladinim i nevladinim sektorom, kao i pravnim i fizi~kim licima radi ostvarivawa ciqeva iz ove odredbe.

Statutom dobrovoqnog vatrogasnog dru{tva odre|uju se poslovi iz stava 1. ovog ~lana koje }e obavqati to dru{tvo, a {to se odre|uje prema kadrovskim, materijalnim i drugim uslovima kojima raspola`e vatrogasno dru{tvo.

^lan 82.

Ukoliko se na osnovu procjene ugro`enosti od po`ara op{tine ili grada, odnosno kantona i wihovih planova za{tite od po`ara uka`e potreba za formirawe dobrovoqnih vatrogasnih jedinica, vatrogasna dru{tva mogu osnovati dobrovoqnu vatrogasnu jedinicu veli~ine odjeqewa, voda ili ~ete, ako raspola`u kadrovskim, materijalnim i drugim uslovima koji su potrebni za rad te jedinice, {to se rje{ava u dogovoru sa organom uprave civilne za{tite op{tine, grada, odnosno kantona.

Ako je planom za{tite od po`ara op{tine, odnosno grada ili kantona, predvi|eno da se u odre|enim dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima osniva dobrovoqna vatrogasna jedinica, ta vatrogasna dru{tva su du`na, pod uslovima iz stava 1. ovog ~lana, osnovati tu jedinicu u roku koji je utvr|en u planu za{tite od po`ara {to obezbje|uje organ uprave civilne za{tite op{tine, grada ili kantona. U tom slu~aju finansijska i druga sredstva potrebna za rad te vatrogasne jedinice, obezbje|uje op{tina, odnosno grad ili kanton {to mora biti utvr|eno u tom planu za{tite od po`ara.

Dobrovoqne vatrogasne jedinice iz st. 1. i 2. ovog ~lana osnivaju se i osposobqavaju za ga{ewe po`ara i za{titu od po`ara, po pravilu, na: {umama i {umskom zemqi{tu, na poqoprivrednim povr{inama, stambenim, privrednim i javnim objektima i prevoznim sredstvima.

Osnivawe i rad dobrovoqne vatrogasne jedinice iz st. 1. i 2. ovog ~lana, vr{i se pod neposrednim nadzorom i uputama profesionalne vatrogasne jedinice op{tine, grada odnosno kantona na ~ijem podru~ju jedinica djeluje.

^lan 83.

Poslove iz nadle`nosti dobrovoqne vatrogasne jedinice u vatrogasnom dru{tvu mogu obavqati dobrovoqni vatrogasci koji ispuwavaju uslove iz ~lana 105. stav 2. ovog zakona i polo`en ispit za dobrovoqnog vatrogasca iz ~lana 130. stav 2. ovog zakona.

U li~noj formaciji dobrovoqne vatrogasne jedinice utvr|uje se broj~ani sastav te jedinice, a u materijalnoj formaciji utvr|uju se vatrogasna oprema, tehni~ka i druga sredstva koja treba da ima ta jedinica. Ove formacije utvr|uje nadle`ni organ vatrogasnog dru{tva u saradwi sa starje{inom nadle`ne profesionalne vatrogasne jedinice kantona, op{tine, odnosno grada na ~ijem podru~ju djeluje ta jedinica.

Profesionalne vatrogasne jedinice iz ~lana 61. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona, opremu i sredstva za ga{ewe po`ara koja nisu potrebna tim jedinicama, daju dobrovoqnoj vatrogasnoj jedinici na kori{tewe bez naknade, o ~emu odlu~uje u op{tini i gradu - op{tinski na~elnik i gradona~elnik, a u kantonu - vlada kantona.

^lan 84.

Kanton, op{tine, odnosno grad i pravna lica i druge institucije mogu materijalno i na drugi na~in pomagati dobrovoqno vatrogasno dru{tvo u obavqawu poslova iz wihove nadle`nosti koji su utvr|eni u ~l. 81. i 82. ovog zakona.

Ako su planom za{tite od po`ara op{tine, odnosno grada ili kantona utvr|ene odre|ene obaveze za dobrovoqna vatrogasna dru{tva, odnosno za dobrovoqne vatrogasne jedinice u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom ili eksplozijom, op{tina i grad odnosno kanton su du`ni tom vatrogasnom dru{tvu, odnosno dobrovoqnoj vatrogasnoj jedinici obezbijediti sredstva potrebna za realizaciju zadataka koji su utvr|eni u tom planu za{tite od po`ara.

^lan 85.

Op{tinski na~elnik odnosno gradona~elnik i vlada kantona mogu, odre|eno dobrovoqno vatrogasno dru{tvo ili dobrovoqnu vatrogasnu jedinicu u tom dru{tvu proglasiti slu`bom za za{titu od po`ara {to se vr{i putem

zakqu~ivawa ugovora izme|u tih organa i vatrogasnog dru{tva. Tim ugovorom se utvr|uju me|usobna prava i obaveze vatrogasnog dru{tva i op{tine, odnosno grada i kantona u obavqawu poslova ga{ewa po`ara, odnosno provo|ewa mjera na za{titi od po`ara koje se utvrde u tom ugovoru i na~in finansirawa te slu`be za za{titu od po`ara.

Progla{avawe vatrogasnog dru{tva ili dobrovoqne vatrogasne jedinice u tom dru{tvu slu`bom za za{titu od po`ara iz stava 1. ovog ~lana, vr{i se na na~in predvi|en podzakonskim propisom donijetim na osnovu Zakona o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a, koji se odnosi na formirawe slu`bi za{tite i spa{avawa qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a.

^lan 86.

Vatrogasci se mogu, radi ostvarivawa zajedni~kih ciqeva, udru`ivati u saveze i druge oblike, {to se vr{i u skladu sa Zakonom o udru`ewima i fondacijama.

^lan 87.

U statutu vatrogasnog saveza ili drugog oblika udru`ivawa mo`e se predvidjeti da se savezi bave poslovima koji se odnose na pru`awe stru~ne pomo}i kod osnivawa dobrovoqnih vatrogasnih dru{tava i dobrovoqnih vatrogasnih jedinica; predlagawe mjera za unapre|ewe vatrogastva, razvoja samoza{tite i tehni~ke kulture u oblasti za{tite od po`ara; dono{ewe pravila kojima se reguli{u pojedina pitawa od zna~aja za rad saveza i odnosi unutar saveza; organizovawe akcija na razvoju i popularizaciji vatrogastva i za{tite od po`ara; ostvarivawe i uspostavqawe saradwe sa sli~nim organizacijama za vatrogastvo u Republici Srpskoj, Br~ko Distriktu Bosne i Hercegovine i Bosne i Hercegovine i inostranstvu u pitawima od zajedni~kog interesa za vatrogastvo, te mo`e postati ~lan me|unarodnih asocijacija u oblasti vatrogastva i vr{ewe drugih poslova od zna~aja za vatrogastvo, u skladu sa ovim zakonom i propisima kantona.

5. Vatrogasne jedinice pravnih lica

^lan 88.

U planu za{tite od po`ara op{tine, grada odnosno kantona odre|uju se pravna lica koja su du`na osnovati vatrogasnu jedinicu ili na drugi na~in osigurati za{titu od po`ara.

Obavezu iz stava 1. ovog ~lana imaju pravna lica u kojima se proizvode, prera|uju, distribuiraju ili skladi{te zapaqive, eksplozivne i ostale opasne materije, u kojima zbog toga postoji pove}ana opasnost od po`ara ili eksplozija, {to se odre|uje prema propisu iz ~lana 29. stav 2. ovog zakona.

Pravna lica koja nisu obuhva}ena stavom 2. ovog ~lana, samostalno odlu~uju o potrebi osnivawa vatrogasne jedinice za svoje potrebe {to vr{e u skladu sa svojom procjenom ugro`enosti od po`ara i potrebama za{tite i spa{avawa qudi i materijalnih dobara pravnog lica.

VI - GA[EWE PO@ARA - VATROGASNE INTERVENCIJE

^lan 89.

Svaki gra|anin koji primijeti po`ar du`an je da ga ugasi ako to mo`e u~initi bez opasnosti za sebe i druge.

Ukoliko gra|anin nije u mogu}nosti da ugasi po`ar, du`an je da o po`aru odmah obavijesti najbli`u vatrogasnu jedinicu ili operativni centar civilne za{tite, odnosno stanicu policije.

Pravna lica i dr`avni organi i druge institucije u kojima do|e do po`ara ili kad saznaju za po`ar, du`na su pristupiti ga{ewu po`ara i istovremeno o tome odmah obavijestiti najbli`u vatrogasnu jedinicu ili operativni centar civilne za{tite ili stanicu policije, {to se vr{i na na~in predvi|en u propisu iz ~lana 54. stav 3. ovog zakona.

^lan 90.

U slu~aju izbijawa po`ara na objektima stranih diplomatskih predstavni{tava, ga{ewu po`ara se pristupa tek po odobrewu ovla{tenog lica diplomatskog predstavni{tva, a do tada se vr{i odbrana domicilnih objekata i prostora.

Ga{ewe po`ara na objektima institucija Bosne i Hercegovine i vojnim objektima i prostorima obavqa se na zahtjev i uz prisustvo ovla{tenog lica institucije Bosne i Hercegovine, odnosno ovla{tenog lica Oru`anih snaga Bosne i Hercegovine.

^lan 91.

Pravna lica, dr`avni organi, druge institucije i gra|ani, du`ni su, pod uslovima i na na~in propisan ovim zakonom i drugim propisima, u~estvovati u pomagawu ga{ewa po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom i staviti na raspolagawe svoj alat, prevozna, tehni~ka i druga sredstva potrebna za ga{ewe po`ara i spa{avawe qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom, koje naredi nadle`ni {tab civilne za{tite.

Na ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom prvo se anga`uju profesionalne i dobrovoqne vatrogasne jedinice i vatrogasne jedinice pravnih lica koje su formirane u op{tini, gradu i kantonu, a kada nisu dovoqne te jedinice, vr{i se anga`ovawe snaga i sredstava civilne za{tite, odnosno za{tite i spa{avawa koje su formirane u op{tini, gradu, kantonu i Federaciji. Nakon toga, ako bude potrebno, anga`uju se snage i sredstva subjekata iz stava 1. ovog ~lana. Anga`ovawe tih jedinica i ostalih snaga i sredstava vr{i se na na~in i prema redoslijedu koji je predvi|en u ~l. 94. do 96. ovog zakona.

Do aktivirawa nadle`nog {taba civilne za{tite, anga`ovawe vatrogasnih jedinica i snaga civilne za{tite na ga{ewu po`ara, vr{i rukovodilac organa uprave civilne za{tite op{tine, grada, kantona i Federacije, a po aktivirawu nadle`nog {taba, anga`ovawe svih vrsta snaga i sredstava iz st. 1. i 2. ovog ~lana, potrebnih na ga{ewu po`ara i spa{avawu ugro`enih qudi i materijalnih dobara i rukovo|ewe akcijama na ugro`enom podru~ju, vr{e {tabovi civilne za{tite op{tine, grada, kantona i Federacije i te funkcije obavqaju dok se ne okon~a vatrogasna intervencija, na na~in i pod uslovima koji su utvr|eni u ~l. 94. do 96. ovog zakona.

^lan 92.

Vatrogasna jedinica ili ispostava te jedinice, ~im dobije dojavu o pojavi po`ara na wenom podru~ju, starje{ina te jedinice, odnosno ispostave, du`an je odmah samoinicijativno organizovati izlazak jedinice, odnosno ispostave na mjesto po`ara i pristupiti wegovom ga{ewu i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom, bez obzira na to o ~ijim se qudskim `ivotima i materijalnim dobrima radi.

^lan 93.

Akcijom ga{ewa po`ara odnosno vatrogasnom intervencijom rukovodi rukovodilac akcije ga{ewa po`ara ~ija je jedinica prva po~ela gasiti po`ar.

Kada je na mjestu intervencije prva po~ela da interveni{e dobrovoqna vatrogasna jedinica vatrogasnog dru{tva, ili pravnog lica, akcijom rukovodi rukovodilac akcije ga{ewa po`ara te jedinice do dolaska profesionalne vatrogasne jedinice, kada rukovo|ewe intervencijom preuzima rukovodilac akcije ga{ewa po`ara profesionalne vatrogasne jedinice.

^lan 94.

Ako starje{ina vatrogasne jedinice koji rukovodi akcijom ga{ewa po`ara iz ~lana 93. ovog zakona, ocijeni da anga`ovanom jedinicom, sredstvima i opremom, nije u mogu}nosti uspje{no zavr{iti intervenciju, o tome odmah izvje{tava rukovodioca slu`be civilne za{tite op{tine, odnosno grada. Rukovodilac te slu`be du`an je odmah na osnovu raspolo`ivih podataka odlu~iti o anga`ovawu op{tinske odnosno gradske profesionalne vatrogasne jedinice ili ispostave zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice kantona i dobrovoqnih vatrogasnih jedinica sa podru~ja op{tine na ga{ewu po`ara koje nisu anga`ovane na ga{ewu po`ara.

Ako anga`ovane vatrogasne jedinice iz stava 1. ovog ~lana nisu dovoqne za izvr{ewe vatrogasne intervencije, u tom slu~aju rukovodilac slu`be civilne za{tite du`an je odmah narediti anga`ovawe odgovaraju}ih snaga civilne za{tite koje je organizovala op{tina, odnosno grad, ako te snage mogu pomo}i u ga{ewu po`ara i spa{avawu

ugro`enih qudi i materijalnih dobara, i istovremeno vr{i aktivirawe op{tinskog, odnosno gradskog {taba civilne za{tite radi rukovo|ewa akcijama za{tite i spa{avawa na podru~ju ugro`enom po`arom i odlu~ivawa o anga`ovawu odgovaraju}ih snaga i sredstava na ga{ewu po`ara, {to {tab vr{i prema ~lanu 95. ovog zakona.

^lan 95.

U uslovima iz ~lana 94. stav 2. ovog zakona, {tab civilne za{tite op{tine, odnosno grada ovla{ten je da preduzme sqede}e mjere:

1) narediti svim vatrogasnim jedinicama (profesionalnim i dobrovoqnim jedinicama i jedinicama pravnih lica), kao i svim jedinicama i povjerenicima civilne za{tite i slu`bama za{tite i spa{avawa i slu`bama za{tite od po`ara koje pripadaju op{tini, odnosno gradu u~e{}e u ga{ewu po`ara i spa{avawu ugro`enih qudi i materijalnih dobara;

2) narediti pravnim licima, dr`avnim organima, drugim institucijama, samostalnim radwama i gra|anima da stave na raspolagawe alat, prevozna, tehni~ka i druga sredstva potrebna za ga{ewe po`ara i za spa{avawe qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom, kao i wihovo u~e{}e u ga{ewu po`ara;

3) narediti svim psiho-fizi~ki sposobnim gra|anima sa podru~ja op{tine, odnosno grada starijim od 18 godina da u~estvuju u obavqawu pomo}nih poslova na ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom;

4) narediti evakuaciju stanovni{tva i materijalnih dobara sa ugro`enog podru~ja.

Vatrogasne jedinice, pravna lica, dr`avni organi, druge institucije i samostalne radwe i gra|ani du`ni su postupiti po naredbi {taba civilne za{tite koja je done{ena prema stavu 1. ovog ~lana.

^lan 96.

Ako se ga{ewe po`ara ne mo`e efikasno izvr{iti snagama i sredstvima sa podru~ja op{tine i grada koja su anga`ovana na osnovu ~l. 94. i 95. ovog zakona, pa je potrebna pomo} kantona, u tom slu~aju komandant op{tinskog odnosno gradskog {taba civilne za{tite tra`i pomo} od kantonalne uprave civilne za{tite. Rukovodilac te uprave du`an je odmah narediti anga`ovawe zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice kantona i wene ispostave, kao i dobrovoqne vatrogasne jedinice iz vatrogasnih dru{tava formiranih na nivou kantona radi u~e{}a u ga{ewu po`ara.

Ako anga`ovane jedinice iz stava 1. ovog ~lana nisu dovoqne za efikasno izvr{ewe vatrogasne intervencije, u tom slu~aju kantonalna uprava civilne za{tite du`na je da naredi anga`ovawe odgovaraju}ih jedinica civilne za{tite i slu`bi za{tite i spa{avawa koje pripadaju kantonu, ako wihovo u~e{}e mo`e pomo}i u ga{ewu po`ara i spa{avawu ugro`enih qudi i materijalnih dobara i istovremeno aktivira kantonalni {tab civilne za{tite, koji preuzima rukovo|ewe aktivnostima na podru~ju ugro`enom po`arom i prema potrebi, a na osnovu ~lana 95. ovog zakona, nare|uje anga`ovawe odgovaraju}ih snaga i sredstava predvi|enih u toj zakonskoj odredbi, na u~e{}u u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom.

Realizaciju mjera koje naredi kantonalni {tab civilne za{tite provode starje{ine vatrogasnih jedinica, dr`avni organi i pravna lica na koje se naredba {taba odnosi, a koordinaciju predvi|enih aktivnosti obezbje|uje ~lan kantonalnog {taba civilne za{tite zadu`en za za{titu od po`ara i vatrogastvo.

Ako se ga{ewe po`ara ne mo`e efikasno izvr{iti snagama i sredstvima koje se anga`uju prema st. 1. i 2. ovog ~lana, pa je potrebna pomo} drugih kantona, u tom slu~aju komandant kantonalnog {taba civilne za{tite podnosi zahtjev za pomo} Federalnoj upravi civilne za{tite. Ta uprava }e, na osnovu primqenog zahtjeva odmah narediti anga`ovawe odgovaraju}ih federalnih slu`bi za{tite i spa{avawa i specijaliziranih jedinica civilne za{tite kojima raspola`e ta uprava, ako wihovo u~e{}e mo`e pomo}i u ga{ewu po`ara i istovremeno aktivirati Federalni {tab civilne za{tite. Taj {tab }e na osnovu ~lana 95. ovog zakona, prvo narediti anga`ovawe profesionalnih i drugih vatrogasnih jedinica iz kantona, op{tina i grada koji nisu ugro`eni po`arom, da se anga`uju na ga{ewu po`ara u kantonu koji tra`i pomo}, a ukoliko nisu dovoqne te jedinice, onda prema potrebi, {tab mo`e narediti anga`ovawe snaga i sredstava civilne za{tite i drugih snaga i sredstava iz ~lana 95. stav 1. ovog zakona, {to se vr{i prema redosqedu koji je utvr|en u ~lanu 91. stav 2. ovog zakona.

^lan 97.

Vatrogasne jedinice, pravna lica, dr`avni organi i druge institucije i gra|ani du`ni su postupiti po naredbi organa uprave civilne za{tite, odnosno {taba civilne za{tite iz ~lana 96. ovog zakona, u odnosu na mjere koje budu utvr|ene u naredbi organa uprave civilne za{tite, odnosno {taba civilne za{tite o wihovom anga`ovawu na ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara na ugro`enom podru~ju.

U uslovima iz ~l. 94. i 96. ovog zakona, aktivirani {tabovi civilne za{tite koriste svoja ovla{tewa iz ~lana 95. ovog zakona, kao i sva druga ovla{tewa koja su za {tab civilne za{tite utvr|ena u Zakonu o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a i funkcioni{u sve dok se ne zavr{i vatrogasna intervencija.

Starje{ine vatrogasnih jedinica koje su, prema ~l. 94. i 96. ovog zakona, anga`ovane na ga{ewu po`ara, du`ni su postupiti po naredbama organa uprave civilne za{tite, odnosno {taba civilne za{tite koje su done{ene na osnovu tih odredaba i obezbijediti provo|ewe tih naredbi na terenu koje se odnose na te jedinice.

^lan 98.

Kod ga{ewa po`ara u {umama, na {umskom i poqoprivrednom zemqi{tu, na za{ti}enim podru~jima i objektima i u drugim slu~ajevima kada je potrebno posebno stru~no poznavawe tehnolo{kih postupaka i opasnosti u vezi s tim postupcima (minirana i druga podru~ja), rukovodilac akcije ga{ewa po`ara du`an je ostvariti saradwu sa osobom koja je stru~na za taj tehnolo{ki postupak, i tako obezbijediti bezbjednost i uspje{no ga{ewe po`ara, s tim da se ga{ewe po`ara u {umama i na {umskom zemqi{tu vr{i na na~in predvi|en Zakonom o {umama ("Slu`bene novine Federacije BiH" br. 20/02, 29/03 i 31/04) i propisima donesenim na osnovu tog zakona.

^lan 99.

Radi efikasnijeg i nesmetanog ga{ewa po`ara i spa{avawa qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom ili eksplozijom, rukovodilac akcije ga{ewa po`ara u obavqawu vatrogasne intervencije ima slijede}a ovla{tewa:

1) zabraniti pristup nepozvanim licima u blizini mjesta intervencije, kao i saobra}aj pored tog mjesta;

2) pozvati policiju u ciqu osigurawa mjesta doga|aja, te preduzimati druge potrebne mjere radi spre~avawa nastanka {tetnih posqedica;

3) narediti evakuaciju qudi i uklawawe materijalnih dobara iz susjednih objekata koji su ugro`eni, kao i kao i odgovaraju}e mjere za bezbjednost qudi i materijalnih dobara koja se evakui{u;

4) narediti prekid dovo|ewa elektri~ne energije i gasa;

5) narediti djelimi~no ili potpuno ru{ewe objekta preko kojeg bi se po`ar mogao pro{iriti, ako se {irewe po`ara ne mo`e na drugi na~in sprije~iti;

6) ograni~iti djelimi~no ili potpuno dovod vode drugim potro{a~ima u zoni u kojoj se gasi po`ar ili u ~itavom nasequ radi obezbje|ewa potrebne koli~ine vode za ga{ewe po`ara;

7) narediti kori{tewe vode iz obli`weg bunara, cisterni, rezervoara i sl. koji pripadaju pravnim licima, dr`avnim organima, samostalnim radwama i pojedincima;

8) narediti kori{tewe vozila pravnih lica, dr`avnih organa, samostalnih radwi i pojedinaca radi prevo`ewa nastradalih qudi do najbli`e zdravstvene ustanove;

9) nasilno otvoriti zakqu~ani objekat ili prostoriju zahva}enu po`arom radi ga{ewa po`ara, spa{avawa qudi i materijalnih dobara i radi otklawawa drugih opasnosti za qude i materijalna dobra;

10) narediti licima koje stanuju u neposrednoj blizini intervencije, kao i licima koje se zateknu na mjestu intervencije, da pru`e pomo} u intervenciji;

11) nasilno otvoriti zakqu~ani objekat ili prostoriju koji nije zahva}en po`arom, ako doprinosi uspje{nosti vatrogasne intervencije.

Mjere iz stava 1. ovog ~lana nare|uju se rje{ewem koje donosi rukovodilac akcije ga{ewa po`ara s tim da te mjere mo`e narediti i inspektor za vatrogastvo iz ~l. 146. i 148., kao i inspektor za za{titu od po`ara iz ~lana 151. stav 3. ovog zakona.

Izuzetno, mjere iz stava 1. ovog ~lana, mogu se narediti i usmeno, ako je neophodno hitno provo|ewe tih mjera s tim da se pisano rje{ewe mora izdati u roku od 24 ~asa.

@alba izjavqena na rje{ewe iz st. 2. i 3. ovog ~lana, ne odla`e izvr{ewe rje{ewa.

Pravna lica, dr`avni organi, druge institucije i gra|ani du`ni su postupiti po rje{ewu rukovodioca akcije ga{ewa po`ara, odnosno rje{ewu inspektora iz st. 2 i 3. ovog ~lana.

^lan 100.

Rukovodioci akcije ga{ewa po`ara iz ~lana 94. ovog zakona odgovorni su za uspje{no vo|ewe intervencije i ~uvawe po`ari{ta od ponovnog aktivirawa i du`ni su sa~uvati tragove i predmete koji mogu poslu`iti za utvr|ivawe uzroka nastanka po`ara i obezbijediti mjesto po`ara do dolaska inspektora za{tite od po`ara ili inspektora za vatrogastvo, odnosno policije.

^lan 101.

Vlasnici, odnosno korisnici zemqi{ta, zgrada i drugih objekata du`ni su prilikom ga{ewa po`ara ili izvo|ewa drugih vatrogasnih intervencija, vatrogascima i drugim u~esnicima u ga{ewu po`ara dozvoliti:

1) prelazak preko zemqi{ta, zgrada i drugih objekata, kao i wihovo kori{tewe za ga{ewe po`ara;

2) upotrebu wihovih zaliha vode za ga{ewe po`ara.

Izvo|ewe radwi iz stava 1. ovog ~lana odre|uje rukovodilac akcije ga{ewa po`ara na ugro`enom podru~ju, o ~emu se donosi rje{ewe.

@alba izjavqena na rje{ewe iz stava 2. ovog ~lana ne odla`e izvr{ewe rje{ewa.

^lan 102.

Ako je za vatrogasnu intervenciju potrebna pomo} vatrogasnih jedinica Republike Srpske ili Br~ko Distrikta Bosne i Hercegovine, tu pomo} tra`i Federalna uprava civilne za{tite kod nadle`nog organa Republike Srpske, odnosno Br~ko Distrikta Bosne i Hercegovine, a ako je potrebna vatrogasna pomo} drugih dr`ava, tu pomo} tra`i ta uprava putem nadle`nog organa vlasti Bosne i Hercegovine.

Ako se ocijeni da je u vatrogasnoj intervenciji potrebno na ga{ewu po`ara anga`ovati Oru`ane snage Bosne i Hercegovine, u tom slu~aju zahtjev za anga`ovawe tih snaga Ministarstvu odbrane Bosne i Hercegovine podnosi Federalna uprava civilne za{tite kada na osnovu raspolo`ivih podataka procijeni da je potrebna ta pomo}, odnosno Federalni {tab civilne za{tite kada on rukovodi akcijama na podru~ju ugro`enom po`arom.

Podno{ewe zahtjeva iz stava 2. ovog ~lana vr{i se u skladu sa Zakonom o odbrani Bosne i Hercegovine ("Slu`beni glasnik BiH", broj 88/05) i standardnim procedurama koje se propi{u za anga`ovawe Oru`anih snaga za pru`awe pomo}i civilnim strukturama vlasti u ga{ewu po`ara.

^lan 103.

U toku qetweg perioda kada traje turisti~ka sezona, u op{tinama u kojima dolazi do zna~ajnog pove}awa broja qudi na wenom podru~ju, a time i do pove}ane opasnosti od izbijawa po`ara na otvorenom prostoru, a te op{tine

svojim profesionalnim i dobrovoqnim vatrogasnim jedinicama nisu u mogu}nosti samostalno obezbijediti efikasnu za{titu od po`ara i ga{ewe po`ara, vlada kantona na ~ijem se podru~ju nalaze te op{tine du`na je, uz u~e{}e op{tinskih na~elnika i gradona~elnika sa podru~ja kantona, donijeti plan anga`ovawa potrebnog broja vatrogasaca iz kantonalne i op{tinskih i gradskih vatrogasnih jedinica drugih op{tina ili vatrogasaca iz dobrovoqnih vatrogasnih jedinica sa podru~ja kantona koji }e se uputiti na privremeni rad u op{tine u kojima je pove}ana opasnost od po`ara.

Plan iz stava 1. ovog ~lana sadr`i: op{tine u kojima je pove}ana opasnost od pojave po`ara, potreban broj vatrogasaca, vatrogasne jedinice iz kojih }e se anga`oviti vatrogasci i vatrogasna tehni~ka sredstva i oprema, vrijeme boravka, finansijska sredstva potrebna za plate, naknade i druge tro{kove boravka vatrogasaca i druga pitawa va`na za organizaciju i izvr{ewe zadataka iz tog plana. Prijedlog plana priprema kantonalna uprava civilne za{tite u saradwi sa slu`bama civilne za{tite op{tina i grada. Na osnovu utvr|enog plana rukovodilac kantonalne uprave civilne za{tite, odnosno op{tinski na~elnici i gradona~elnik donose rje{ewa o upu}ivawu vatrogasaca iz svoje vatrogasne jedinice na privremeni rad u op{tine u kojima je pove}ana opasnost od po`ara.

Ako je u situacijama iz stava 1. ovog ~lana potrebna pomo} dva ili vi{e kantona, u tom slu~aju na zahtjev vlade kantona, o anga`ovawu odre|enog broja vatrogasaca sa podru~ja tih kantona, odlu~uje Vlada Federacije na prijedlog Federalne uprave civilne za{tite, koji se utvr|uje prema zahtjevima vlade kantona. U aktu o anga`ovawu vatrogasaca ure|uju se pitawa predvi|ena u planu iz stava 2. ovog ~lana.

VII - RADNO-PRAVNI STATUS VATROGASACA I NAKNADE

1. Radno-pravni status vatrogasaca

^lan 104.

Na radne odnose vatrogasaca koji se nalaze na radu u profesionalnoj vatrogasnoj jedinici kantona, op{tine i grada (u daqwem tekstu: profesionalni vatrogasac), primjewuju se propisi o radnim odnosima koji va`e za dr`avne slu`benike i namje{tenike organa dr`avne slu`be i to: za vatrogasce koji imaju visoku stru~nu spremu najmawe VII stepen va`i Zakon o dr`avnoj slu`bi Federacije Bosne i Hercegovine ("Slu`bene novine Federacije BiH" br. 29/03, 39/04, 54/04, 67/05 i 8/06, a za vatrogasce koji imaju vi{u ili sredwu stru~nu spremu imaju status namje{tenika, va`i Zakon o namje{tenicima u organima dr`avne slu`be u Federaciji Bosne i Hercegovine ("Slu`bene novine Federacije BiH" broj 49/05), kao i pitawa koja su odre|ena ovim zakonom.

^lan 105.

U radni odnos za vr{ewe poslova iz nadle`nosti profesionalne vatrogasne jedinice koja se nalazi u organu uprave civilne za{tite Federacije, kantona, op{tine i grada mogu se primati samo vatrogasci, a za odre|ene poslove i druga lica (dr`avni slu`benici i namje{tenici).

Kandidat za profesionalnog vatrogasca, osim op{tih uslova za zasnivawe radnog odnosa utvr|enih u zakonima iz ~lana 104. ovog zakona, mora ispuwavati i sqede}e posebne uslove:

1) da ima najmawe III stepen {kolske spreme odgovaraju}e struke tehni~kog smjera (vatrogasne, gra|evinske, metalske, hemijske, elektri~arske, {umarske ili drugi smjer tehni~ke struke);

2) da je psihofizi~ki i zdravstveno sposoban za vr{ewe poslova vatrogasca;

3) da se protiv wega ne vodi krivi~ni postupak, te da nije osu|ivan za krivi~no djelo protiv `ivota i krivi~no djelo protiv imovine.

Primqeni kandidat koji nema polo`en propisani ispit za profesionalnog vatrogasca iz ~lana 106. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona, du`an je taj ispit polo`iti u roku iz stava 2. tog ~lana.

Psihofizi~ku i zdravstvenu sposobnost za vr{ewe poslova vatrogasca utvr|uje nadle`na zdravstvena ustanova prema propisu iz ~lana 163. ovog zakona.

^lan 106.

Ispit u oblasti vatrogastva pola`u sqede}a lica:

1) profesionalni vatrogasci - pola`u ispit za profesionalnog vatrogasca (ispit vatrogasca);

2) starje{ine profesionalne vatrogasne jedinice, wihovi zamjenici i starje{ine koje rukovode jedinicom za vrijeme ga{ewa po`ara - pola`u ispit za rukovodioca akcije ga{ewa po`ara.

Ispit iz stava 1. ovog ~lana pola`e se u sqede}im rokovima:

1) lica iz ta~ke 1) ispit vatrogasca pola`u u roku od godinu dana od dana prijema u radni odnos;

2) lica iz ta~ke 2) ispit pola`u prije postavqewa na radno mjesto starje{ine jedinice ili zamjenika starje{ine, a najkasnije u roku od tri mjeseca od dana postavqewa na to radno mjesto, s tim da starje{ine koje rukovode jedinicom za vrijeme ga{ewa po`ara ispit pola`u nakon pet godina od polo`enog ispita za vatrogasca.

Ispit iz stava 1. ta~ke 2) ovog ~lana pola`e se pred komisijom koju imenuje Federalna uprava civilne za{tite, a ispit vatrogasca iz stava 1. ta~ke 1) ovog ~lana, pola`e se pred komisijom koju imenuje kantonalna uprava civilne za{tite. U komisiju se imenuju starje{ine vatrogasnih jedinica i vatrogasci i druga lica koja su stru~na za materiju koja ~ini sadr`aj tih ispita, {to se bli`e utvr|uje u propisu iz ~lana 107. ovog zakona.

Tro{kove ispita snosi nadle`ni organ uprave civilne za{tite op{tine, grada i kantona koji upu}uje vatrogasce i starje{ine jedinica na polagawe ispita pred komisijama iz stava 3. ovog ~lana.

Ispit polo`en pred komisijama iz stava 3. ovog ~lana va`i za sve profesionalne vatrogasne jedinice formirane na podru~ju Federacije (op{tini, gradu, kantonu i Federaciji).

^lan 107.

Sadr`aj, uslove i na~in polagawa ispita za lica iz ~lana 106. stav 1. i ~lana 108. ovog zakona, program ispita i druga pitawa koja se odnose na polagawe ispita, propisuje Vlada Federacije na prijedlog Federalne uprave civilne za{tite.

^lan 108.

Organi uprave civilne za{tite kantona, op{tine i grada du`ni su primati vatrogasce pripravnike na pripravni~ki sta`, na period od {est mjeseci.

Za vatrogasca pripravnika mo`e se primiti lice koje ispuwava uslove iz ~lana 105. stava 2. ovog zakona i koje nije starije od 25 godina `ivota.

Lice primqeno u radni odnos kao pripravnik - pola`e ispit za vatrogasca.

Ispit iz stava 3. ovog ~lana pola`e se u roku od tri mjeseca po isteku pripravni~kog sta`a u skladu sa propisom iz ~lana 107. ovog zakona pred komisijom iz ~lana 106. stav 3. ovog zakona, koju imenuje kantonalna uprava civilne za{tite.

^lan 109.

Profesionalni vatrogasci i starje{ine vatrogasnih jedinica podlije`u obavezi provjere zdravstvene i psihofizi~ke sposobnosti jednom u dvije godine s tim da se, izuzetno, u opravdanim pojedina~nim slu~ajevima provjera sposobnosti mo`e izvr{iti i u kra}em roku po odluci zdravstvene ustanove.

Provjeru zdravstvene i psihofizi~ke sposobnosti profesionalnih vatrogasaca i starje{ina jedinice iz stava 1. ovog ~lana utvr|uje nadle`na zdravstvena ustanova prema propisu iz ~lana 163. ovog zakona.

^lan 110.

Ako se pregledom zdravstvenog i psihofizi~kog stawa iz ~lana 109. ovog zakona, utvrdi da profesionalni vatrogasac ili starje{ina jedinice nije sposoban za obavqawe tog posla, raspore|uje se na drugo radno mjesto koje odgovara wegovim preostalim radnim sposobnostima u okviru vatrogasne jedinice, odnosno organa uprave civilne za{tite, a u slu~aju da se ne mo`e rasporediti ni na drugo odgovaraju}e radno mjesto, onda se progla{ava prekobrojnim.

U uslovima iz stava 1. ovog ~lana, radno - pravni status profesionalnog vatrogasca, odnosno starje{ine jedinice koji se proglasi prekobrojnim rje{ava se po odredbama Zakona o dr`avnoj slu`bi Federacije Bosne i Hercegovine koje se odnose na prekobrojnosti dr`avnih slu`benika - za vatrogasca i starje{inu jedinice koji ima visoku stru~nu spremu, a za vatrogasca i starje{inu jedinice koji ima vi{u ili sredwu stru~nu spremu, radno - pravni status rje{ava se po odredbama Zakona o namje{tenicima u organima dr`avne slu`be u Federaciji Bosne i Hercegovine koje se odnose na prekobrojnost namje{tenika.

^lan 111.

Organi uprave civilne za{tite op{tine, grada i kantona mogu u toku qeta kada je pove}ana opasnost od izbijawa po`ara prema godi{wem operativnom planu aktivnosti na ga{ewu po`ara, primati u radni odnos na odre|eno vrijeme, koje ne mo`e biti du`e od pet mjeseci, dobrovoqne vatrogasce ili druga lica koja imaju polo`en ispit vatrogasca ili polo`en ispit dobrovoqnog vatrogasca koji ispuwavaju uslove iz ~lana 105. stav 2. ovog zakona i raspore|uje u profesionalnu vatrogasnu jedinicu.

Prijem lica u radni odnos na odre|eno vrijeme prema stavu 1. ovog ~lana, vr{i se bez objavqivawa javnog konkursa, odnosno javnog oglasa.

^lan 112.

Za vrijeme provedeno na pasivnom de`urstvu (pripravnost za rad), starje{ini vatrogasne jedinice i vatrogascu ili drugom licu, pripada 15% naknade za svaki sat pasivnog de`urstva.

Evidenciju o vremenu pasivnog de`urstvu iz stava 1. ovog ~lana, du`an je voditi starje{ina profesionalne vatrogasne jedinice.

^lan 113.

Profesionalnom vatrogascu i starje{ini vatrogasne jedinice koji vr{e operativne poslove vatrogastva, sta` osigurawa ra~una se u uve}anom trajawu od 15 mjeseci za 12 mjeseci efektivno provedenih na tim poslovima.

Poslovi iz stava 1. ovog ~lana na kojima se priznaje uve}ani sta` i na~in uplate doprinosa za taj sta`, ure|uje se propisom Vlade Federacije na usagla{en prijedlog Federalne uprave civilne za{tite i Federalnog ministarstva rada i socijalne politike.

Lica iz stava 1. ovog ~lana imaju kolektivno osigurawe od posqedica nesretnog slu~aja za vrijeme obavqawa slu`benih poslova ili u vezi sa obavqawem slu`benih poslova.

^lan 114.

Zbog posebnih uslova rada, te`ine i prirode posla i odgovornosti za obavqawe poslova vatrogastva iz ~lana 68. ovog zakona, visina sredstava za pla}e straje{ine profesionalne vatrogasne jedinice, wihove zamjenike i vatrogasce u profesionalnoj vatrogasnoj jedinici organa uprave civilne za{tite Federacije, kantona, op{tine i grada, kao i za inspektore iz ~lana 146. stav 1., ~lana 148. stav 1. i ~lana 151. stav 3. ovog zakona, odre|uju se kao za dr`avne slu`benike i namje{tenike, uve}ana za 30%, a ostali slu`benici i namje{tenici na poslovima u profesionalnim vatrogasnim jedinicama imaju dodatak na pla}u do 20%.

Radna mjesta iz stava 1. ovog ~lana za koja pripada uve}ewe pla}e za 30% odnosno do 20%, utvr|uju se u pravilniku o pla}ama i naknadama organa uprave civilne za{tite Federacije, kantona, op{tine i grada, a prema

radnim mjestima koja su za profesionalnu vatrogasnu jedinicu utvr|ena u pravilniku o unutra{woj organizaciji tih organa.

^lan 115.

Profesionalni vatrogasac koji u sastavu profesionalne vatrogasne jedinice ili po naredbi nadle`nog starje{ine vatrogasne jedinice ili organa uprave civilne za{tite ili {taba civilne za{tite, u~estvuje u vr{ewu vatrogasne djelatnosti, obuci, stru~nom osposobqavawu ili vje`bi, bez svoje krivice zadobije povredu ili oboli, te zbog toga kod wega nastupi tjelesno o{te}ewe od najmawe 20%, ima pravo na jednokratnu nov~anu pomo} ~ija se visina utvr|uje prema stepenu tjelesnog o{te}ewa.

Ako profesionalni vatrogasac, u uslovima iz stava 1. ovog ~lana, izgubi `ivot, pravo na jednokratnu nov~anu pomo} pripada wegovoj porodici i biti }e sahrawen o tro{ku organa uprave civilne za{tite u kojem se nalazi u radnom odnosu u mjestu koje odredi wegova porodica.

Jednokratna nov~ana pomo} ostvaruje se po postupku i u visini koji je utvr|en u propisu Vlade Federacije za jednokratnu nov~anu pomo} pripadnika civilne za{tite koji je donesen na osnovu Zakona o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a.

^lan 116.

Prava utvr|ena u ~lanu 115. ovog zakona, pod istim uslovima pripadaju i vatrogascu dobrovoqne vatrogasne jedinice iz vatrogasnog dru{tva (u daqwem tekstu: dobrovoqni vatrogasac), i vatrogascu iz vatrogasne jedinice pravnog lica kada po naredbi nadle`nog organa uprave civilne za{tite ili {taba civilne za{tite ili drugog nadle`nog organa, u~estvuje u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara, kao i u slu~aju kada u~estvuje na obuci, stru~nom osposobqavawu, ili vje`bi koje za dobrovoqne vatrogasne jedinice, odnosno vatrogasne jedinice pravnog lica organizuju organi uprave civilne za{tite ili drugi nadle`ni organi vlasti.

Ako dobrovoqni vatrogasac ili vatrogasac iz vatrogasne jedinice pravnog lica za vrijeme vr{ewa zadataka iz stava 1. ovog ~lana, bude povrije|en ili oboli, ili izgubi `ivot, ima prava utvr|ena u ~lanu 119. ovog zakona.

^lan 117.

Dobrovoqni vatrogasac koji se nalazi u radnom odnosu u pravnom licu, dr`avnom organu ili drugoj instituciji, kada po naredbi nadle`nog organa uprave civilne za{tite ili {taba civilne za{tite ili drugog nadle`nog organa, u~estvuje u vatrogasnoj intervenciji za vrijeme radnog vremena, ima pravo na nov~anu naknadu koja se ostvaruje na na~in utvr|en u ~lanu 120. ovog zakona.

Dobrovoqni vatrogasac koji nije u radnom odnosu, kada u~estvuje u vatrogasnim intervencijama, obuci, stru~nom osposobqavawu ili vje`bi, ima pravo na nov~anu naknadu u visini prosje~ne neto pla}e u Federaciji prema posqedwem objavqenom podatku Federalnog zavoda za statistiku, koja se odre|uje srazmjerno vremenu koje je vatrogasac proveo u vatrogasnoj intervenciji, odnosno osposobqavawu, obuci ili vje`bi. Ovu naknadu ispla}uje organ uprave civilne za{tite koji je naredio u~e{}e dobrovoqnog vatrogasca u vatrogasnoj intervenciji, na sprovo|ewu stru~nog osposobqavawa, obuci ili vje`bi, odnosno ~iji je {tab civilne za{tite naredio to u~e{}e.

Pravno lice, dr`avni organ ili druga institucija u kojima se dobrovoqni vatrogasac nalazi u radnom odnosu du`ni su omogu}iti tom vatrogascu odsustvovawe sa posla kada je pozvan na vr{ewe poslova vatrogastva iz stava 1. ovog ~lana.

2. Prava gra|ana za vrijeme u~e{}a u vatrogasnoj intervenciji

^lan 118.

Gra|anin koji po naredbi nadle`nog {taba civilne za{tite ili drugog nadle`nog organa u~estvuje u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara, pa bez svoje krivice zadobije povredu ili oboli, te zbog toga kod wega nastupi tjelesno o{te}ewe od najmawe 20% ima pravo na jednokratnu nov~anu pomo} koja se ostvaruje na na~in i pod uslovima koji su utvr|eni u ~lanu 115. ovog zakona.

U uslovima iz stava 1. ovog ~lana, gra|anin ima pravo na tro{kove prevoza, smje{taja i ishranu u toku vr{ewa tih poslova.

Smje{taj i ishrana obezbje|uju se pod uslovom ako u~e{}e u ga{ewu po`ara i spa{avawa qudi i materijalnih dobara traje neprekidno du`e od osam sati.

Gra|anin ima pravo na naknadu za svoju uni{tenu ili o{te}enu odje}u i obu}u koja nastane u toku u~e{}a u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara koja se odre|uje srazmjerno vrijednosti uni{tene ili o{te}ene odje}e i obu}e prema mjesnim prilikama koju utvr|uje komisija koju formira organ uprave civilne za{tite iz stava 5. ovog ~lana.

Sredstva za naknade iz ovog ~lana obezbje|uju se u buxetu Federacije, kantona, op{tina i grada, koje obra~unava i ispla}uje organ uprave civilne za{tite ~iji je {tab civilne za{tite naredio u~e{}e gra|ana u ga{ewu po`ara i spa{avawu ugro`enih qudi i materijalnih dobara.

^lan 119.

Kada po naredbi nadle`nog {taba civilne za{tite ili drugog nadle`nog organa, gra|anin u~estvuje u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara, pa bude povrije|en ili nastupi bolest ili invalidnost, kao neposredna posqedica vr{ewa zadataka na ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara, ima po tom osnovu prava iz penzijskog, invalidskog i zdravstvenog osigurawa kao za slu~aj povrede na radu.

^lanovi porodice gra|anina koji je u uslovima iz stava 1. ovog ~lana izgubio `ivot, imaju prava iz penzijskog, invalidskog i zdravstvenog osigurawa kao da je izgubio `ivot za slu~aj povrede na radu. U ovom slu~aju porodici pripada i pravo na tro{kove sahrane.

Prava iz st. 1. i 2. ovog ~lana, ostvaruju se na na~in i pod uslovima koji su utvr|eni u zakonu i drugim propisima o penzijskom, invalidskom i zdravstvenom osigurawu po osnovu povrede na radu.

Tro{kove sahrane iz stava 2. ovog ~lana ispla}uje organ uprave civilne za{tite ~iji je {tab civilne za{tite ili drugi nadle`ni organ naredio u~e{}e gra|ana u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom.

3. Naknade za u~e{}e u vatrogasnoj intervenciji

^lan 120.

Lica u radnom odnosu koja po naredbi nadle`nog {taba civilne za{tite ili drugog nadle`nog organa, u~estvuju u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom, imaju pravo na nov~anu naknadu koju obra~unava i ispla}uje pravno lice, dr`avni organ ili druga institucija kod koje se to lice nalazi u radnom odnosu. Naknada se obra~unava u visini wegove prosje~ne mjese~ne pla}e utvr|ene u prethodnom mjesecu prije u~e{}a u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara srazmjerno vremenu provedenom na vr{ewu tih poslova.

Vrijeme provedeno na ga{ewu po`ara iz stava 1. ovog ~lana, ra~una se u radni sta` i doprinos za penzijsko, invalidsko i zdravstveno osigurawe pla}a pravno lice, dr`avni organ ili druga institucija kod koje se to lice nalazi u radnom odnosu.

Pravno lice, dr`avni organ ili druga institucija koja je izvr{ila isplatu naknade iz stava 1. ovog ~lana, ima pravo podnijeti zahtjev za nadoknadu ispla}ene naknade. Zahtjev se podnosi organu uprave civilne za{tite ~iji je {tab civilne za{tite naredio u~e{}e tih lica na ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom.

^lan 121.

Lica koja samostalno obavqaju neku djelatnost i koja po naredbi nadle`nog {taba civilne za{tite ili drugog nadle`nog organa, u~estvuju u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara, imaju pravo na nov~anu

naknadu ako je u~e{}e trajalo najmawe osam ili vi{e sati. Tu naknadu na zahtjev tog lica ispla}uje organ uprave civilne za{tite ~iji je {tab civilne za{tite naredio u~e{}e tih lica u ga{ewu po`ara, s tim da ta lica sama vr{e uplatu doprinosa za penzijsko, invalidsko i zdravstveno osigurawe iz vlastitih sredstava.

Nov~ana naknada iz stava 1. ovog ~lana obra~unava se u visini prosje~ne dnevne zarade koja se dobije od prosje~ne mjese~ne neto pla}e u Federaciji prema posqedwem objavqenom podatku Federalnog zavoda za statistiku, o ~emu se donosi rje{ewe.

U uslovima iz stava 1. ovog ~lana, nov~ana naknada pripada i nezaposlenom licu, koju ostvaruje na na~in predvi|en u odredbama st. 1. i 2. ovog ~lana.

^lan 122.

Gra|ani, pravna lica, dr`avni organi i druge institucije koji su po naredbi nadle`nog {taba civilne za{tite, za vrijeme vatrogasne intervencije iz ~l. 94. i 96. ovog zakona, za potrebe ga{ewa po`ara i spa{avawa qudi i materijalnih dobara, dali alat, prevozna, tehni~ka i druga sredstva, imaju pravo na naknadu {tete koja nastane o{te}ewem ili uni{tewem tih sredstava tokom kori{tewa u akcijama ga{ewa po`ara i spa{avawa qudi i materijalnih dobara.

Naknadu {tete na zahtjev gra|ana, pravnog lica, dr`avnog organa ili druge institucije obra~unava i ispla}uje organ uprave civilne za{tite ~iji je {tab civilne za{tite naredio predaju sredstava iz stava 1. ovog ~lana. Naknada se ispla}uje u visini stvarne {tete prema mjesnim prilikama koju utvr|uje komisija koju formira organ uprave civilne za{tite ~iji je {tab naredio davawe sredstava iz stava 1. ovog ~lana.

^lan 123.

Kada je profesionalna vatrogasna jedinice op{tine, grada ili kantona ili dobrovoqna vatrogasna jedinica vatrogasnog dru{tva ili vatrogasna jedinica pravnog lica, po naredbi nadle`nog organa uprave civilne za{tite ili nadle`nog {taba civilne za{tite, u~estvovala u ga{ewu po`ara na podru~ju druge op{tine ili grada, odnosno drugog kantona, ima pravo na naknadu:

1) za o{te}enu ili uni{tenu opremu, tehni~ka i druga sredstva kori{tena u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom;

2) za sredstva utro{ena za ga{ewe po`ara (gorivo, dnevnice i druge tro{kove).

Naknadu za {tete i tro{kove iz stava 1. ovog ~lana, utvr|uje komisija koja se formira prema ~lanu 122. stav 2. ovog zakona, a odre|uje se u visini stvarne {tete, odnosno u visini u~iwenih tro{kova prema mjesnim prilikama.

Naknade i tro{kove iz stava 1. ovog ~lana, snosi op{tina i grad, odnosno kanton koji su tra`ili pomo} u ga{ewu po`ara na wihovom podru~ju, a ispla}uje se u roku od 30 dana od zavr{ene vatrogasne intervencije.

Op{tina, grad i kanton koji su isplatili naknadu i tro{kove iz stava 1. ovog ~lana, mogu tra`iti nadoknadu ispla}ene naknade na na~in predvi|en u ~lanu 126. ovog zakona.

Pravno lice ili druga institucija du`ni su naknaditi {tetu i tro{kove iz stava 1. ovog ~lana koje je imala profesionalna vatrogasna jedinica op{tine, grada i kantona za vrijeme wihovog anga`ovawa na ga{ewu po`ara na objektima i materijalnim dobrima pravnog lica, odnosno druge institucije. Ta naknada i tro{kovi se ostvaruje na zahtjev organa uprave civilne za{tite op{tine, grada, odnosno kantona ~ije su vatrogasne jedinice u~estvovale u ga{ewu po`ara, a ostvaruje se prema stavu 2. ovog ~lana.

^lan 124.

Pravnim licima, dr`avnim organima, drugim institucijama i gra|anima pripada naknada {tete koja nastane na wihovim materijalnim dobrima koja se koriste u ga{ewu po`ara na osnovu naredbi koje se donose na osnovu ~lana 99. stav 1. ta~. 5.), 7.), 8.), 9.) i 11. ovog zakona.

[teta koja nastane prema stavu 1. ovog ~lana, nadokna|uje se u visini stvarne {tete prema mjesnim prilikama koju utvr|uje komisija koja se formira prema ~lanu 122. stav 2. ovog zakona.

Naknadu {tete iz stava 2. ovog ~lana pla}a op{tina, grad, odnosno kanton na ~ijem je podru~ju ga{en po`ar, a nadoknada ispla}ene naknade vr{i se na na~in predvi|en u ~lanu 126. ovog zakona.

Pravo na naknadu {tete iz stava 1. ovog ~lana nemaju gra|ani, pravna lica, dr`avni organi i druge institucije, ako je kori{tewe materijalnih dobara vr{eno radi ga{ewa po`ara na wihovim objektima i materijalnim dobrima.

^lan 125.

Vlasnici, odnosno korisnici materijalnih dobara imaju pravo na naknadu {tete koja nastane na wihovim materijalnim dobrima koja su kori{tena prilikom izvo|ewa vatrogasne intervencije prema ~lanu 101. ovog zakona.

Stvarnu {tetu prema mjesnim prilikama pla}a op{tina, grad ili kanton ~iji je rukovodilac akcije ga{ewa po`ara naredio kori{tewe tih sredstava, a obra~un i isplatu {tete vr{i organ uprave civilne za{tite kome pripada taj rukovodilac akcije, koju utvrdi komisija koja se formira prema ~lanu 122. stav 2. ovog zakona.

^lan 126.

Op{tina, grad i kanton koji su isplatili tro{kove vatrogasne intervencije i {tete iz ~lana 123. stav 1. ovog zakona, imaju pravo na nadoknadu tih tro{kova i {tete koju ostvaraju od pravnih lica, dr`avnih organa, drugih institucija i gra|ana za koje se pravosna`nom sudskom odlukom utvrdi da su namjerno prouzrokovali taj po`ar.

Sudski postupak protiv pravnih lica, organa i institucija iz stava 1. ovog ~lana pokre}e se tu`bom koju podnosi organ uprave civilne za{tite op{tine ili grada, odnosno kantona na ~ijem je podru~ju vr{ena vatrogasna intervencija, odnosno gdje je ga{en po`ar.

^lan 127.

Procjena {tete na materijalnim dobrima i drugoj imovini pravnih lica, dr`avnih organa, drugih institucija i gra|ana koja nastane od po`ara i eksplozija vr{i se prema propisu o procjeni {teta od prirodnih i drugih nesre}a koji je done{en na osnovu Zakona o za{titi i spa{avawu qudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesre}a.

VIII - STRU^NO OSPOSOBQAVAWE I USAVR[AVAWE ZAPOSLENIH LICA ZA ZA[TITU OD PO@ARA I VATROGASACA

1. Stru~no osposobqavawe i usavr{avawe zaposlenih lica za za{titu od po`ara

^lan 128.

Pravna lica, dr`avni organi i druge institucije du`ni su kontinuirano organizovati i sprovoditi stru~no osposobqavawe i usavr{avawe svih zaposlenika, odnosno dr`avnih slu`benika i namje{tenika (u daqwem tekstu: zaposlena lica) koji se nalaze u radnom odnosu za sprovo|ewe mjera za{tite od po`ara na radnim mjestima na kojima se nalaze.

Obuka i osposobqavawe obuhvata upoznavawe zaposlenih lica sa svim izvorima opasnosti i na~inu provo|ewa mjera za{tite od po`ara utvr|enih u op{tem aktu iz ~lana 24. ovog zakona.

Pored obuke iz stava 1. ovog ~lana, obavezno je najmawe jednom u dvije godine izvr{iti obuku i provjeru znawa iz oblasti za{tite od po`ara svih zaposlenih lica prema posebnom programu obuke iz stava 6. ovog ~lana.

Poslove stru~nog osposobqavawa zaposlenih lica prema programu iz stava 3. ovog ~lana, mogu samostalno da organizuju i provode pravna lica, organi i institucije iz stava 1. ovog ~lana ili da izvo|ewe te obuke povjere

pravnim licima koja su registrovana za tu djelatnost, a koja dobiju ovla{tewe kantonalne uprave civilne za{tite da ispuwavaju uslove za izvo|ewe obuke utvr|ene u tom programu.

Zaposlena lica koja se, u skladu sa odredbom ~lana 24. stav 1. ta~ka 6) ovog zakona, odrede da se staraju za sprovo|ewe poslova za{tite od po`ara, odnosno lica raspore|ena u slu`bi za{tite od po`ara u pravnom licu, dr`avnom organu i drugoj instituciji iz stava 2. tog ~lana, moraju imati najmawe sredwu stru~nu spremu, po pravilu, tehni~kog smjera i polo`en ispit za protivpo`arnu za{titu iz stava 6. ovog ~lana.

Program obuke iz stava 3. i sadr`aj programa i na~in polagawa ispita iz stava 5. ovog ~lana utvr|uje Federalna uprava civilne za{tite.

2. Stru~no osposobqavawe i usavr{avawe profesionalnih vatrogasaca

^lan 129.

Svi profesionalni vatrogasci vatrogasnih jedinica kantona, op{tina i grada podlije`u obavezi stalnog stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa koje organizuju i provode kantonalne uprave civilne za{tite i slu`be civilne za{tite op{tine i grada za vatrogasne jedinice u svom sastavu.

Stru~no osposobqavawe i usavr{avawe profesionalnih vatrogasaca sprovodi se putem obuke, seminara, savjetovawa, vje`bi, kurseva ili drugih oblika stru~nog osposobqavawa koja se organizuju i provode prema planu i programu koji donosi Federalna uprava civilne za{tite, a koji realizuju starje{ine profesionalnih vatrogasnih jedinica iz organa uprave civilne za{tite kantona, op{tine i grada. Profesionalni vatrogasci mogu se uputiti i na stru~nu obuku i osposobqavawe koje organizuju druge institucije kada se radi o pitawima iz oblasti vatrogastva.

Profesionalne vatrogasne jedinice iz stava 1. ovog ~lana du`ne su da u okviru svoje redovne djelatnosti organizuju i stalno provode stru~no osposobqavawe, uvje`bavawe i kondicionirawe vatrogasaca svoje jedinice, radi odr`avawa i usavr{avawa wihove spremnosti za vr{ewe operativnih poslova ga{ewa po`ara i spa{avawa qudi i materijalnih dobara ugro`enih po`arom ili eksplozijom i pru`awa pomo}i u akcidentnim situacijama.

Plan i program obuke iz stava 3. ovog ~lana donosi Federalna uprava civilne za{tite u kojem se odre|uje i na~in realizacije te obuke.

Sredstva za tro{kove stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa iz st. 2. i 3. ovog ~lana, obezbje|uju zajedni~ki Federalna i kantonalne uprave civilne za{tite.

U ciqu stvarawa uslova za {kolovawe lica za obavqawe poslova vatrogasca, Federalna uprava civilne za{tite }e u saradwi sa kantonalnim ministarstvom nadle`nim za obrazovawe preduzeti mjere da se u nastavne planove i programe za odre|ene sredwe {kole, a prvenstveno {kole tehni~kog smjera, ugrade odre|eni sadr`aji iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogasne djelatnosti pri ~emu se postupa prema propisu iz ~lana 158. stav 1. ta~ka 3) ovog zakona.

Federalna uprava civilne za{tite donosi plan i program stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa inspektora iz ~lana 146. stav 1. i ~lana 148. stav 1. ovog zakona i organizuje i sprovodi tu obuku, a Federalno ministarstvo unutra{wih poslova donosi plan i program stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa inspektora iz ~lana 151. stav 3. ovog zakona i organizuje i sprovodi tu obuku.

3. Stru~no osposobqavawe i usavr{avawe dobrovoqnih vatrogasaca

^lan 130.

Svi dobrovoqni vatrogasci koji se nalaze u dobrovoqnim vatrogasnim jedinicama koje su formirali dobrovoqna vatrogasna dru{tva, kao i dobrovoqni vatrogasci koji se nalaze u vatrogasnim jedinicama koje su formirane u pravnim licima, podlije`u obavezi stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa i polagawa stru~nog ispita iz oblasti vatrogasne djelatnosti (ispit za dobrovoqnog vatrogasca).

Program obuke i osposobqavawa za dobrovoqne vatrogasce iz stava 1. ovog ~lana, kao i sadr`aj i na~in polagawa stru~nog ispita za dobrovoqne vatrogasce propisuje Federalna uprava civilne za{tite.

Obuku i osposobqavawe prema programu iz stava 2. ovog ~lana, kao i polagawe stru~nog ispita za dobrovoqne vatrogasce provode kantonalne uprave civilne za{tite i obezbje|uju finansijska sredstva za te poslove.

Stru~ni ispit iz oblasti vatrogastva, prema programu iz stav 2. ovog ~lana, pola`u i lica koja obavqaju poslove portira, odnosno recepcionara u pravnim licima, dr`avnim organima i drugim institucijama.

IX - FINANSIRAWE ZA[TITE OD PO@ARA I VATROGASTVA

1. Finansirawe za{tite od po`ara

^lan 131.

Finansijska sredstva potrebna za organizovawe, sprovo|ewe i unaprje|ewe mjera za{tite od po`ara predvi|enih ovim zakonom, kao i obu~avawe i osposobqavawe zaposlenih lica planiraju i obezbje|uju pravna lica, dr`avni organi i druge institucije, svaki za svoje gra|evine i prostore i zaposlena lica.

Finansijska sredstva za potrebe iz stava 1. ovog ~lana, planiraju se i obezbje|uju svake godine u okviru finansijskog plana pravnog lica, dr`avnog organa i druge institucije, u okviru sredstava za obavqawe wihove redovne djelatnosti.

2. Finansirawe vatrogastva

^lan 132.

Vatrogasna djelatnost predvi|ena ovim zakonom finansira se iz:

1) buxeta Federacije, kantona, op{tine i grada;

2) sredstava pravnih lica i vatrogasnih dru{tava;

3) premija osigurawa;

4) dobrovoqnih priloga ili poklona pravnih i fizi~kih lica;

5) me|unarodne pomo}i;

6) drugih izvora utvr|enih ovim i drugim zakonom.

^lan 133.

U buxetu Federacije, kantona, op{tine i grada obezbje|uju se finansijska sredstva potrebna za finansirawe sqede}ih obaveza:

1) u buxetu Federacije - sredstva za obaveze utvr|ene u ~lanu 134. ovog zakona;

2) u buxetu kantona - sredstva za obaveze utvr|ene u ~lanu 135. ovog zakona;

3) u buxetu op{tine, odnosno grada - sredstva za obaveze utvr|ene u ~lanu 136. ovog zakona.

^lan 134.

Federacija finansira:

1) obavqawe poslova za{tite od po`ara i vatrogastva iz ~l. 12. i 13. ovog zakona koji su u nadle`nosti federalnih ministarstava i drugih organa Federacije i Federalne uprave civilne za{tite;

2) organizovawe, pripremawe, opremawe i rad jedinice za vazdu{ni transport iz ~lana 67. stav 2. ovog zakona;

3) pru`awe materijalne pomo}i kantonima, op{tinama i gradu radi opremawa, obu~avawa i osposobqavawa profesionalnih vatrogasnih jedinica koje oni osnivaju za wihove potrebe, a prvenstveno za nabavku vatrogasne i druge opreme potrebne za obavqawe vatrogasne djelatnosti iz nadle`nosti tih jedinica;

4) pru`awe pomo}i kantonima, op{tinama i gradu za uklawawe posqedica koje su nastale po`arom radi stvarawa uslova za `ivot qudi na podru~ju koje je nastradalo po`arom ili eksplozijom;

5) istra`iva~ke i razvojne projekte koji se odnose na razvoj i usavr{avawe za{tite od po`ara i vatrogastva od zna~aja za Federaciju;

6) naknade za u~e{}e profesionalnih vatrogasnih jedinica kantona, op{tina i grada, kao i snaga i sredstava pravnih lica, dr`avnih organa i gra|ana ~ije anga`ovawe na ga{ewu po`ara na podru~ju Federacije naredi Federalni {tab civilne za{tite;

7) organizovawe i provo|ewe stru~ne obuke i osposobqavawa i usavr{avawa vatrogasaca i drugih lica za obavqawe vatrogasne djelatnosti koji su ovim zakonom stavqeni u nadle`nost Federacije;

8) naknade plate i druge naknade predvi|ene ovim zakonom za gra|ane i lica u radnom odnosu za u~e{}e u ga{ewu po`ara i spa{avawu ugro`enih qudi i materijalnih dobara, kao i naknade za kori{tewe wihovih prevoznih i drugih sredstava i opreme u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara koje naredi Federalni {tab civilne za{tite;

9) naknade za u~e{}e u za{titi od po`ara utvr|ene u ~lanu 103. ovog zakona;

10) druge potrebe u vezi obavqawa za{tite od po`ara i vatrogasne djelatnosti iz nadle`nosti Federacije utvr|ene ovim zakonom.

Finansijska sredstva iz stava 1. ovog ~lana planiraju se i obezbje|uju u buxetu Federacije na prijedlog Federalne uprave civilne za{tite.

^lan 135.

Kanton finansira:

1) obavqawe poslova za{tite od po`ara i vatrogastva iz ~l. 14. i 15. ovog zakona koja su u nadle`nosti kantona i kantonalne uprave civilne za{tite;

2) organizovawe, pripremawe, materijalno opremawe, obuku i osposobqavawe i usavr{avawe i rad zajedni~ke profesionalne vatrogasne jedinice koju osniva kanton;

3) pru`awe materijalne pomo}i op{tinama i gradu za finansirawe profesionalnih vatrogasnih jedinica koje osnivaju op{tine i grad;

4) u~e{}e u sanirawu posqedica na podru~ju kantona koje su nastale po`arom, preduzeto radi stvarawa uslova za `ivot qudi na podru~ju nastradalom po`arom;

5) istra`iva~ke i razvojne projekte od zna~aja za za{titu od po`ara i vatrogastvo iz nadle`nosti kantona;

6) naknade za u~e{}e profesionalnih vatrogasnih jedinica op{tina i grada u slu~aju pru`awa pomo}i drugim op{tinama i gradu u ga{ewu po`ara koje anga`uje kantonalni {tab civilne za{tite;

7) organizovawe i provo|ewe stru~ne obuke i osposobqavawa vatrogasaca i drugih lica za obavqawe vatrogasne djelatnosti iz nadle`nosti kantona;

8) pru`awe pomo}i dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima osnovanim na podru~ju kantona za finansirawe odre|enih poslova iz wihove nadle`nosti od zna~aja za za{titu od po`ara i vatrogastvo, a posebno za finansirawe dobrovoqnih vatrogasnih jedinica osnovanih u tim dru{tvima;

9) naknade plate i druge naknade predvi|ene ovim zakonom za gra|ane i lica u radnom odnosu za wihovo u~e{}e u ga{ewu po`ara i spa{avawu qudi i materijalnih dobara, kao i naknade za kori{tewe wihovih prevoznih, tehni~kih i drugih sredstava i opreme koja se koriste u ga{ewu po`ara po naredbi kantonalnog {taba civilne za{tite;

10) u~e{}e u sufinansirawu jedinice iz ~lana 134. stav 1. ta~ka 2.) ovog zakona u skladu sa sporazumom Vlade Federacije i vlada kantona;

11) druge potrebe u oblasti za{tite od po`ara i vatrogasne djelatnosti iz nadle`nosti kantona.

Finansijska sredstva za finansirawe zadataka iz stava 1. ovog ~lana, planiraju se i obezbje|uju u buxetu kantona na prijedlog kantonalne uprave civilne za{tite.

^lan 136.

Op{tina, odnosno grad finansira:

1) obavqawe poslova za{tite od po`ara i vatrogastva iz ~l. 16. i 17. ovog zakona koji su u nadle`nosti op{tine i grada i slu`be civilne za{tite op{tine, odnosno grada;

2) organizovawe, pripremawe, materijalno opremawe i stru~na obuka i osposobqavawe profesionalne vatrogasne jedinice koju osniva op{tina, odnosno grad;

3) u~e{}e u sanirawu posqedica na podru~ju op{tine, odnosno grada koje nastanu po`arom ili eksplozijom radi stvarawa neophodnih uslova za `ivot qudi na nastradalom podru~ju od po`ara, u skladu sa materijalnim mogu}nostima op{tine odnosno grada;

4) pru`awe pomo}i dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima osnovanim na podru~ju op{tine i grada za finansirawe odre|enih poslova iz wihove nadle`nosti od zna~aja za za{titu od po`ara i vatrogastvo, a posebno za finansirawe dobrovoqnih vatrogasnih jedinica osnovanih u tim dru{tvima;

5) naknade plate i druge naknade predvi|ene ovim zakonom za gra|ane i lica u radnom odnosu za wihovo u~e{}e u ga{ewu po`ara, kao i naknade za kori{tewe wihovih prevoznih, tehni~kih i drugih sredstava i opreme koja se koristi u ga{ewu po`ara po naredbi op{tinskog, odnosno gradskog {taba civilne za{tite;

6) druge potrebe u oblasti za{tite od po`ara i vatrogasne djelatnosti iz nadle`nosti op{tine, odnosno grada.

Finansijska sredstva za finansirawe zadataka iz stava 1. ovog ~lana, planiraju se i obezbje|uju u buxetu op{tine, odnosno grada na prijedlog slu`be civilne za{tite op{tine, odnosno grada.

^lan 137.

Dru{tva za osigurawe i druga pravna lica koja se bave osigurawem imovine pravnih i fizi~kih lica, du`na su izdvajati finansijska sredstva iz premije osigurawa imovine od po`ara i prirodnih sila u iznosu od 6%, a 1% sredstava od napla}ene funkcionalne premije osigurawa, koja se odnosi na osigurawe motornih vozila.

Sredstva iz stava 1. ovog ~lana upla}uju se na poseban ra~un buxeta (trezora) kantona, a vode se na posebnom jedinstvenom transakcijskom ra~unu buxeta Federacije, kantona, op{tine i grada. Ta sredstva se raspodjequju tako {to 10% pripada Federaciji, 20% kantonu, od ~ega 4% za dobrovoqne vatrogasne jedinice formirane u dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima na nivou kantona i 70% op{tini i gradu, od ~ega 6% za dobrovoqne

vatrogasne jedinice formirane u dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima u op{tini odnosno gradu, u kojoj su ta sredstva ostvarena.

Izuzetno, u kantonima u kojima je formirana zajedni~ka profesionalna vatrogasna jedinica za potrebe svih ili pojedinih op{tina na podru~ju kantona, sredstva iz stava 1. ovog ~lana raspore|uju se tako {to 5% pripada Federaciji, a kantonu 95%, od ~ega 10% za formirane dobrovoqne vatrogasne jedinice u dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima na nivou kantona, s tim da se ova odredba ne odnosi na op{tine koje nisu obuhva}ene zajedni~kom vatrogasnom jedinicom.

Sredstva na transakcijskom ra~unu iz stava 2. ovog ~lana, koja nisu potro{ena ne gase se istekom kalendarske (fiskalne) godine ve} se akumuliraju sa sredstvima koja se prikupqaju u toku naredne godine.

Sredstva iz st. 2. i 3. ovog ~lana mogu se koristiti samo za nabavku vatrogasne opreme, tehni~kih i drugih sredstava za vatrogasne jedinice, stru~no obu~avawe i osposobqavawe vatrogasaca i odr`avawe opreme i vatrogasnih sredstava, te investicionu izgradwu i opremawe objekata za potrebe vatrogasnih jedinica.

Uslove, prioritete i na~in kori{tewa sredstava iz st. 2. i 3. za namjene iz stava 5. ovog ~lana, utvr|uju:

1) za sredstva Federacije - Vlada Federacije, na prijedlog Federalne uprave civilne za{tite;

2) za sredstva kantona - vlada kantona, na prijedlog kantonalne uprave civilne za{tite;

3) za sredstva op{tine, odnosno grada - op{tinski na~elnik, odnosno gradona~elnik na prijedlog slu`be civilne za{tite op{tine i grada.

Kontrolu uplate sredstava iz stava 1. ovog ~lana, vr{e nadle`ni organi i slu`be Federalnog ministarstva finansija.

^lan 138.

Dobrovoqna vatrogasna dru{tava finansiraju se iz sredstava koja obezbje|uju osniva~i dru{tva, sredstava donacija i drugih vrsta pomo}i fizi~kih i pravnih lica, kao i sredstava koja se za wihove aktivnosti obezbijede u buxetu kantona, op{tine i grada.

^lan 139.

Vatrogasni savezi finansiraju se ~lanarinom svojih ~lanova, donacijama i drugim vrstama pomo}i pravnih i fizi~kih lica, kao i sredstvima koja se za aktivnosti saveza obezbijede u buxetu Federacije, kantona, op{tine i grada.

^lan 140.

Vatrogasne jedinice koje osnivaju pravna lica za svoje potrebe finansiraju se iz sredstava koja obezbje|uje pravno lice u okviru sredstava za ostvarivawe svoje redovne djelatnosti.

^lan 141.

Za op{tine koje imaju mawe od 15 000 stanovnika ili su ekonomski nerazvijene, pa zbog toga nisu u mogu}nosti u buxetu op{tine i drugim sredstvima predvi|enim ovim zakonom u cjelini obezbijediti finansijska sredstva potrebna za finansirawe svoje profesionalne vatrogasne jedinice, dodatna sredstva }e obezbijediti kanton i Federacija.

Vlada Federacije }e u saradwi sa vladama kantona, a na prijedlog Federalne uprave civilne za{tite, odrediti op{tine iz stava 1. ovog ~lana i na~in obezbje|ewa finansijskih sredstava za trajno finansirawe potreba iz stava 1. ovog ~lana.

Op{tine iz stava 1. ovog ~lana odre|uju se prema kategorijama podru~ja posebne za{tite koja su ure|ena zakonom koji se odnosi na poticaj za razvoj podru~ja posebne za{tite u Federaciji, kao i procjeni ugro`enosti od po`ara podru~ja Federacije.

X - UPRAVNI NADZOR NAD PROVO\EWEM OVOG ZAKONA

^lan 142.

Upravni nadzor nad primjenom ovog zakona i podzakonskih propisa done{enih na osnovu wega, u pitawima koja su ovim zakonom stavqena u nadle`nost Federacije vr{e:

1) Federalna uprava civilne za{tite za pitawa koja su stavqena u wenu nadle`nost;

2) Federalno ministarstvo finansija, u odnosu na uplatu sredstava iz ~lana 137.ovog zakona;

3) druga federalna ministarstva u odnosu na pitawa u kojima su oni, na osnovu i odredbi ~l. 160. do 164. ovog zakona, donijeli odgovaraju}e podzakonske propise ili tehni~ke standarde u oblasti za{tite od po`ara.

Upravni nadzor obuhvata uvid i kontrolu zadataka i aktivnosti koje se odnose na provo|ewe mjera za{tite od po`ara, pregled akata i dokumentacije iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva, pru`awe stru~ne pomo}i davawem stru~nih obja{wewa i uputa za rad na upite pravnih lica, dr`avnih organa i drugih institucija ili na drugi na~in, tra`ewe podataka i obavje{tewa o obavqawu poslova za{tite od po`ara, odnosno provo|ewa vatrogasne djelatnosti, preduzimawe odgovaraju}ih mjera na pravilnom postupawu u primjeni ovog zakona, kao i rje{avawe u drugostepenom upravnom postupku u slu~ajevima predvi|enim ovim zakonom.

Pravna lica, dr`avni organi i druge institucije du`ni su dostaviti podatke i dokumentaciju koju zatra`e organi iz stava 1. ovog ~lana.

^lan 143.

Kantonalna uprava civilne za{tite vr{i upravni nadzor u odnosu na pitawa koja su ovim zakonom stavqena u wenu nadle`nost. Taj nadzor se ostvaruje u pravnim licima, kantonalnim organima uprave i op{tinskim i gradskim slu`bama za upravu na podru~ju kantona.

^lan 144.

Upravni nadzor iz ~l. 142. i 143. ovog zakona, odnosi se na nadzor nad zakonito{}u preduzetih aktivnosti i mjera u oblasti za{tite od po`ara i vatrogasne djelatnosti, prema ovom zakonu.

XI - INSPEKCIJA ZA ZA[TITU OD PO@ARA I VATROGASTVO

1. Nadle`nost federalne inspekcije iz Federalne uprave civilne za{tite

^lan 145.

Federalna uprava civilne za{tite, u okviru svoje nadle`nosti, vr{i poslove inspekcijskog nadzora u pitawima koja su utvr|ena u st. 2. i 3. ovog ~lana, u organima uprave i drugim organima Federacije i kantona i pravnim licima od zna~aja za Federaciju.

Inspekcijski nadzor u oblasti za{tite od po`ara odnosi se na sqede}a pitawa:

1) organizovawe i provo|ewe za{tite od po`ara u dr`avnim organima, pravnim licima i drugim institucijama u skladu sa ovim zakonom i podzakonskim propisima done{enim na osnovu ovog zakona;

2) vr{ewe poslova iz nadle`nosti kantonalne uprave civilne za{tite iz ~lana 15. ovog zakona;

3) programirawe razvoja za{tite od po`ara, u skladu sa odredbom ~lana 19. ovog zakona;

4) dono{ewe planova za{tite od po`ara kantona, i pravnih lica od zna~aja za Federaciju u skladu sa odredbama ~l. 21. i 22. ovog zakona;

5) op{te akte iz ~lana 24. ovog zakona u dr`avnim ogranima Federacije, kantona i pravnim licima od zna~aja za Federaciju;

6) dostavqawe podataka operativnim centrima civilne za{tite Federacije i kantona u skladu sa odredbama ~lana 54. ovog zakona;

7) provo|ewe statisti~kih istra`ivawa iz oblasti za{tite od po`ara iz nadle`nosti kantona prema ~lanu 55. ovog zakona;

8) planirawe i obezbje|ewe finansijskih sredstava za potrebe iz ~lana 131. ovog zakona u dr`avnim organima Federacije i kantona i pravnim licima od zna~aja za Federaciju;

9) provo|ewe obuke i osposobqavawa zaposlenih lica iz ~lana 128. ovog zakona u dr`avnim organima Federacije i kantona i pravnim licima od zna~aja za Federaciju;

10) dono{ewe propisa iz ~lana 165. ovog zakona i wihova uskla|enost sa ovim zakonom.

Inspekcijski nadzor u oblasti vatrogastva odnosi se na sqede}a pitawa:

1) organizovawe profesionalnih vatrogasnih jedinica u skladu sa odredbama ~lana 59. i ~l. 62. do 66. ovog zakona;

2) postavqawe starje{ina profesionalnih vatrogasnih jedinica i wihovih zamjenika u skladu sa odredbama ~l. 75. i 76. ovog zakona;

3) primjena odredaba ~l. 105. i 106. ovog zakona;

4) provo|ewe provjere zdravstvene i psihofizi~ke sposobnosti vatrogasaca i starje{ina vatrogasnih jedinica u skladu sa odredbama ~l. 109. i 110. ovog zakona;

5) provo|ewe stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa profesionalnih vatrogasaca vatrogasne jedinice kantona, u skladu sa odredbom ~lana 129. ovog zakona;

6) planirawe i obezbje|ewe finansijskih sredstava u buxetu Federacije, kantona, op{tine i grada za finansirawe zadataka utvr|enih u ~l. 134. do 136. ovog zakona,

7) prikupqawe, raspodjela i kori{tewe finansijskih sredstava iz ~lana 137. ovog zakona na na~in predvi|en u toj odredbi.

Federalni inspektor za vatrogastvo, pri vr{ewu inspekcijskog nadzora iz stava 3. ovog ~lana, mo`e odrediti svaku mjeru kojom se mo`e otkloniti ili sprije~iti nastanak negativnih posqedica i kojom se obezbje|uje postupawe u tim pitawima na na~in predvi|en ovim zakonom i propisima done{enim na osnovu ovog zakona.

^lan 146.

Poslove inspekcijskog nadzora iz ~lana 145. ovog zakona iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva obavqaju federalni inspektori za{tite od po`ara i federalni inspektori za vatrogastvo, koji imaju prava i du`nosti inspektora utvr|ena u Zakonu o organizaciji organa uprave u Federaciji Bosne i Hercegovine ("Slu`bene novine Federacije BiH" broj 35/05). Inspekcijski nadzor se sprovodi po pravilima Zakona o upravnom postupku ("Slu`bene novine Federacije BiH," br. 2/98 i 48/99).

Federalni inspektori iz stava 1. ovog ~lana, mogu biti lica koja imaju najmawe visoku stru~nu spremu, VII stepen, iz oblasti za{tite od po`ara, bezbjednosti i tehni~kih struka koje su utvr|ene u propisu iz ~lana 159. stav 1. ta~ka 1.) ovog zakona i najmawe pet godine radnog sta`a, s tim da inspektor za za{titu od po`ara mora imati polo`en stru~ni ispit predvi|en za inspektora, a inspektor za vatrogastvo, osim stru~nog ispita, mora imati polo`en i ispit za rukovodioca akcije ga{ewa po`ara.

Federalna uprava civilne za{tite donosi propis o sadr`aju i na~inu vr{ewa inspekcijskog nadzora iz stava 1. ovog ~lana.

^lan 147.

Sve mjere u okviru svoje nadle`nosti, federalni inspektor nare|uje rje{ewem.

Protiv rje{ewa federalnog inspektora mo`e se izjaviti `alba u roku od osam dana od dana prijema rje{ewa. @alba se izjavquje direktoru Federalne uprave civilne za{tite.

Rje{ewe done{eno po `albi je kona~no i protiv wega se mo`e pokrenuti upravni spor kod nadle`nog suda u roku od 30 dana od dana prijema rje{ewa.

Pravna lica, dr`avni organi i druge institucije iz ~lana 145. stav 1. ovog zakona, du`ni su postupiti po rje{ewu federalnog inspektora.

2. Nadle`nost kantonalne inspekcije iz kantonalne uprave civilne za{tite

^lan 148.

Kantonalni inspektori za za{titu od po`ara i kantonalni inspektori za vatrogastvo iz kantonalne uprave civilne za{tite, vr{e inspekcijski nadzor u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva u op{tinama i gradu i svim pravnim licima od zna~aja za kanton, op{tinu i grad, a koja su utvr|ena u odredbama st. 2. i 3. ovog ~lana.

U oblasti za{tite od po`ara inspekcijski nadzor se vr{i u odnosu na pitawa iz ~lana 145. stav 2. ovog zakona, osim pitawa koja su za op{tinu i grad tom odredbom stavqena u nadle`nost federalne inspekcije, kao i dono{ewe propisa o dimwa~arskoj djelatnosti iz ~lana 26. ovog zakona i postupawe dru{tva za osigurawe prema odredbama ~l. 52. i 53. ovog zakona.

U oblasti vatrogastva inspekcijski nadzor se vr{i u odnosu na sqede}a pitawa:

1) nadzor nad provo|ewem onih mjera za{tite od po`ara koje su od zna~aja za efikasno izvr{ewe vatrogasne intervencije, a {to se odnosi naro~ito na sqede}a pitawa: ispravnost i funkcionalnost vodozahvata, hidranata, aparata za ga{ewe po`ara, odlagawe zapaqivih teku}ina, gasova i drugih zapaqivih materija u podrumima, tavanima i drugim mjestima gdje predstavqaju opasnost, prohodnost po`arnih puteva i prilaza elektrorazvodnim tablama, hidrantima, aparatima, blokadnim ventilima gasnih instalacija i sli~no, te provo|ewe zabrane kori{}ewa otvorenog plamena i pu{ewa na mjestima sa pove}anom opasno{}u od pojave po`ara;

2) li~ne i materijalne formacije vatrogasnih jedinica op{tine i grada i popuwenost tih jedinica vatrogascima koji sipuwavaju propisane uslove, pravilnost ~uvawa tehni~kih sredstava i vatrogasne opreme i weno odr`avawe u ispravnom stawu i provo|ewe obuke i stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa vatrogasaca tih jedinica prema utvr|enim planovima i programima obuke;

3) vo|ewe propisane evidencije iz ~lana 74., i pravilnost postavqawa komandira jedinica iz ~lana 88. ovog zakona na na~in predvi|en u ~lanu 78. ovog zakona;

4) vo|ewe evidencija iz ~lana 112. ovog zakona;

5) osnivawe vatrogasnih jedinica u pravnim licima prema ~lanu 88. ovog zakona;

6) vr{ewe poslova za{tite od po`ara i vatrogastva iz nadle`nosti dobrovoqnih vatrogasnih dru{tava u skladu sa odredbama ~l. 80. do 84. ovog zakona;

7) uskla|enost op{tih akata vatrogasnih dru{tava i wihovih saveza sa odredbama ~lana 81. do 83. i ~lana 87. ovog zakona.

8) primawe vatrogasca pripravnika na pripravni~ki sta` u skladu sa odredbom ~lana 108. ovog zakona;

9) rje{avawe zahtjeva gra|ana i drugih lica u vezi ostvarivawa naknada u skladu sa odredbama ~l. 118. do 127. ovog zakona;

10) organizovawe i provo|ewe stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa dobrovoqnih vatrogasaca u skladu sa ~lanom 130. ovog zakona.

Kantonalni inspektor za za{titu od po`ara i inspektor za vatrogastvo mo`e biti lice koje ispuwava uslove iz ~lana 146. stav 2. ovog zakona.

Ako nije postavqen kantonalni inspektor za za{titu od po`ara ili kantonalni inspektor za vatrogastvo iz stava 1. ovog ~lana, u tom slu~aju privremeno, do postavqewa tog kantonalnog inspektora, inspekcijski nadzor vr{i federalna inspekcija iz Federalne uprave civilne za{tite.

^lan 149.

Kantonalni inspektor za vatrogastvo, pri vr{ewu inspekcijskog nadzora iz ~lana 148. stava 1. ta~ka 2) ovog ~lana, mo`e narediti mjere iz ~lana 145. stav 4. ovog zakona.

Sve mjere koje kantonalni inspektor za za{titu od po`ara i inspektor za vatrogastvo nare|uje, pri vr{ewu inspekcijskog nadzora, vr{e se rje{ewem.

Protiv rje{ewa kantonalnog inspektora mo`e se izjaviti `alba u roku od osam dana od dana prijema rje{ewa. @alba se izjavquje federalnoj inspekciji za za{titu od po`ara i vatrogastva iz Federalne uprave civilne za{tite, ako je rje{ewe done{eno na osnovu ovog zakona i propisa done{enih na osnovu ovog zakona.

Rje{ewe done{eno po `albi iz stava 3. ovog ~lana je kona~no i protiv wega se mo`e pokrenuti upravni spor prema ~lanu 147. stav 3. ovog zakona.

Pravna lica, dr`avni organi i druge institucije iz ~lana 148. ovog zakona, kod kojih se vr{i inspekcijski nadzor, du`na su postupiti po rje{ewu kantonalnog inspektora.

3. Inspekcijski nadzor za{tite od po`ara iz nadle`nosti ministarstva unutra{wih poslova

^lan 150.

Federalno ministarstvo unutra{wih poslova i kantonalna ministarstva unutra{wih poslova vr{e poslove inspekcijskog nadzora nad provo|ewem mjera za{tite od po`ara odre|enih ovim zakonom i planovima za{tite od po`ara, kao i nad sprovo|ewem propisa o tehni~kim normativima i standardima koji se odnose na za{titu od po`ara, osim u pitawima koja su u ~l. 145. i 148. ovog zakona, stavqena u nadle`nost inspekcije Federalne, odnosno kantonalne uprave civilne za{tite.

Inspektori organa unutra{wih poslova iz stava 1. ovog ~lana, du`ni su pri vr{ewu inspekcijskog nadzora ostvarivati odgovaraju}u saradwu sa inspektorima iz Federalne, odnosno kantonalne uprave civilne za{tite u ciqu rje{avawa pitawa od zajedni~kog interesa.

^lan 151.

Federalno ministarstvo unutra{wih poslova vr{e inspekcijski nadzor nad sprovo|ewem mjera za{tite od po`ara u pravnim licima i drugim institucijama u privatnom i dr`avnom vlasni{tvu u sqede}im oblastima:

1) industrijskim objektima za preradu i proizvodwu zapaqivih te~nosti i gasova;

2) industrijskim objektima za proizvodwu eksplozivnih materija;

3) pravnim licima koja se bave transportom i distribucijom gasa u gasovodima i drugim gasnim postrojewima (toplane, stambene i druge zgrade i dr.);

4) u objektima i postrojewima za proizvodwu energije nazivne snage iznad 35 MW;

5) skladi{tima zapaqivih te~nosti kapaciteta iznad 1000 m³;

6) skladi{tima zapaqivih gasova kapaciteta iznad 30 m³;

7) skladi{tima zapaqivih gasova u bocama kapaciteta iznad 5.000 kg;

8) objektima hemijske, tekstilne i drvne industrije u kojima se na jednom lokalitetu u vi{e objekata odvija jedinstveni tehnolo{ki proces;

9) pravnim licima koja se bave prometom eksplozivnih materija, zapaqivih te~nosti i gasova, kao i promet opasnih materija u dijelu za koje je nadle`no ministarstvo;

10) pravnim licima i dr`avnim organima i drugim institucijama kojima je povjereno na upravqawe podru~je prirodnog i kulturno-istorijskog naslije|a od zna~aja za Federaciju;

11) pravnim licima, dr`avnim organima i drugim institucijama koje se bave poslovima arhive i arhivske gra|e od zna~aja za nauku i istoriju;

12) pravnim licima koja proizvode, koriste ili skladi{te radioaktivne materije i nuklearno gorivo i druge {tetne i opasne materije za qude i okolinu;

13) pravnim licima i objektima u vlasni{tvu Federacije i objektima koji se posebno osiguravaju, a koje odredi nadle`ni organ Federacije;

14) sara|uje u akcijama policije, vezanim za kontrolu prometa eksplozivnih i drugih opasnih materija;

15) u~estvuje u radu operativnih ekipa na razja{wewu uzroka i utvr|ivawu odgovornosti za nastanak po`ara, eksplozija i havarija, te akcidenata sa opasnim materijama.

Kantonalna ministarstva unutra{wih poslova vr{e inspekcijski nadzor nad sprovo|ewem mjera za{tite od po`ara:

1) u skladi{tima eksplozivnih materija za upotrebu u privredi;

2) u objektima i postrojewima za proizvodwu energije nazivne snage do 35 MW;

3) u skladi{tima zapaqivih te~nosti kapaciteta do 1000 m³;

4) u skladi{tima zapaqivih gasova u bocama kapaciteta do 5.000 kg;

5) u objektima hemijske, tekstilne i drvne industrije i drugim industrijskim objektima na podru~ju kantona;

6) u trgovinskom prometu pirotehni~kih sredstava;

7) u pravnim licima i dr`avnim organima i drugim institucijama kojima je povjereno na upravqawe podru~je prirodnog i kulturno-istorijskog naslije|a od zna~aja za kanton, op{tinu i grad;

8) u dr`avnim organima i drugim institucijama koje se bave poslovima arhive i arhivske gra|e iz nadle`nosti kantona, op{tine i grada;

9) u objektima masovnog okupqawa gra|ana (koncertne dvorane, stadioni, sportske dvorane itd.);

10) u objektima u vlasni{tvu kantona, op{tina i grada;

11) u objektima fizi~kih lica i objektima pravnih lica u dr`avnom ili privatnom vlasni{tvu koji nisu u kategoriji industrijskih objekata;

12) sara|uju u akcijama policije, vezanim za kontrolu prometa eksplozivnih i drugih opasnih materija iz nadle`nosti kantona;

13) u~estvuje u radu operativnih ekipa na razja{wewu uzroka i utvr|ivawu odgovornosti za nastanak po`ara, eksplozija i havarija, te akcidenata sa opasnim materijama iz nadle`nosti kantonalnih ministarstava za unutra{we poslove.

Poslove inspekcijskog nadzora iz stava 1. ovog ~lana, iz oblasti za{tite od po`ara iz nadle`nosti Federalnog ministarstva unutra{wih poslova vr{e federalni inspektori za za{titu od po`ara, a iz nadle`nosti kantonalnih ministarstava unutra{wih poslova vr{e kantonalni inspektori za za{titu od po`ara (u daqwem tekstu: inspektor).

Inspektor iz stava 3. ovog ~lana mo`e biti lice koje ispuwava uslove predvi|ene za inspektore iz ~lana 146. stav 2. ovog zakona.

Federalno ministarstvo unutra{wih poslova donosi propis o sadr`aju i na~inu vr{ewa poslova inspekcijskog nadzora iz st.1. i 2. ovog ~lana.

^lan 152.

Inspektori iz ~lana 151. stav 3. ovog zakona, pri obavqawu inspekcijkih poslova, imaju prava i du`nosti inspektora utvr|ena u Zakonu o organizaciji organa uprave u Federaciji Bosne i Hercegovine koji je naveden u ~lanu 146. stav 1. ovog zakona, a inspekcijski nadzor vr{e u skladu sa ovim zakonom i propisima i pravilima tehni~ke struke. U ciqu spre~avawa izbijawa i {irewa po`ara, inspektori mogu narediti da se preduzmu sqede}e mjere:

1) izvr{i ispitivawe ispravnosti i funkcionalnosti postrojewa, instalacija ili ure|aja od kojih prijeti opasnost za izbijawe po`ara, ili su u funkciji za{tite od po`ara, ga{ewa i spre~avawa {irewa po`ara;

2) dovedu u ispravno stawe ili da se preurede, premjeste odnosno demontiraju postrojewa, instalacije ili ure|aji od kojih prijeti opasnost za izbijawe po`ara;

3) dovedu u ispravno i funkcionalno stawe postrojewa, instalacije ili ure|aje koji su u funkciji za{tite od po`ara, ga{ewa i spre~avawa {irewa po`ara;

4) izvr{i popravka, rekonstrukcija, dogradwa i pregradwa na objektima u svrhu spre~avawa izbijawa i {irewa po`ara ili spa{avawa qudi i materijalnih dobara;

5) zabrani upotreba objekta ili postrojewa, ure|aja i instalacija ako se wihovim preure|ewem ili drugim mjerama ne mo`e otkloniti opasnost od po`ara po qude i tu|a materijalna dobra;

6) izvr{i uklawawe gra|evinskih i drugih fizi~kih prepreka, predmeta i materijala koji bi u slu~aju izbijawa po`ara predstavqali smetwu za brzu i efikasnu evakuaciju qudi i ga{ewe po`ara, ili bi svojim izgledom ili funkcijom mogli dovesti u zabludu qude koji se evakui{u;

7) izvr{i uklawawe zapaqivih materijala koji su ugra|eni u konstruktivne elemente gra|evine, ili su upotrijebqeni za horizontalne i vertikalne povr{ine evakuacionih puteva, ako ti materijali predstavqaju opasnost za nastanak i {irewe po`ara ili u po`aru razvijaju otrovne gasove ili preveliku koli~inu dima;

8) izvr{i uklawawe i ~i{}ewe otpadnih materija i pra{ine sa mjesta na kojima pogoduju izbijawu i {irewu po`ara;

9) zabrani upotrebu otvorenog plamena, iskrewa i `ara, ukqu~uju}i i ure|aje koji ih mogu stvarati, na mjestima na kojima bi mogli izazvati po`ar;

10) zabrani upotrebu ili dr`awe lako zapaqivih te~nosti i gasova, kao i posebno zapaqivih ~vrstih materija, ako se koriste na na~in koji nije bezbjedan ili se dr`e na neuslovnim mjestima ili mjestima na kojima predstavqaju opasnost po okolinu;

11) preduzmu za{titne mjere protiv namjernog ili slu~ajnog ubacivawa predmeta u objekte i prostore gdje bi mogli izazvati po`ar;

12) izvr{i obiqe`avawe po`arnih puteva i puteva evakuacije, postave odgovaraju}i znaci, natpisi i uputstva, izvede bezbjednosna i panik rasvjeta;

13) izvedu propisni izlazi iz objekata radi omogu}avawa brzog izlaska qudi u slu~aju po`ara;

14) obezbijedi stalni nadzor nad mjestima gdje su smje{tene zapaqive i eksplozivne materije;

15) obezbijedi stalno, povremeno ili privremeno vatrogasno ili protivpo`arno de`urstvo u gra|evinama ili vawskom prostoru;

16) obezbijede stabilne, polustabilne, mobilne i druge odgovaraju}e instalacije i ure|aje za ga{ewe po`ara, kao i instalacije za dojavu po`ara i druge instalacije i ure|aje sa za{titnim i kontrolnim djelovawem u funkciji za{tite qudi i materijalnih dobara;

17) zabrani daqe izvo|ewe radova dok izvo|a~ radova ne preduzme potrebne mjere za spre~avawe izbijawa {irewa po`ara i ne obezbijedi potrebna sredstva i opremu za ga{ewe po`ara;

18) otklone nedostaci u projektnoj dokumentaciji koja nije u skladu sa propisima, standardima i drugim normativima u funkciji za{tite od po`ara, a prema potrebi i da zabrani daqwe izvo|ewe radova dok se navedeni propusti ne otklone, i

19) naredi preduzimawe drugih mjera propisanih tehni~kim propisima, radi spre~avawa izbijawa i {irewa po`ara.

Prije odre|ivawa mjera iz ta~. 1) do 5) stava 1. ovog ~lana, inspektor mo`e odrediti stru~ni komisijski pregled objekta i postrojewa, ako ocijeni da je taj pregled neophodan.

^lan 153.

Pri vr{ewu inspekcijskog nadzora, inspektor ima slijede}a ovla{tewa:

1) pregledati sve zatvorene prostorije i otvorene prostore, postrojewa i ure|aje, te preduzeti druge radwe potrebne za utv|ivawe primjene propisanih i nare|enih mjera za{tite od po`ara;

2) mo`e u}i u stan na tra`ewe stanara ili radi otklawawa ozbiqne neposredne opasnosti od po`ara po `ivot i zdravqe qudi ili materijalnih dobara ve}eg obima.

Pravno lice i drugi korisnici ili vlasnici gra|evina i prostora du`ni su omogu}iti inspektoru obavqawe inspekcijskog nadzora i na wegovo tra`ewe pru`iti potrebne podatke, dokumente i obavje{tewa.

^lan 154.

Ako postoji neposredna opasnost od nastanka po`ara ili eksplozije i ako je ugro`en `ivot i zdravqe qudi i wihova materijalna dobra, i ako drugim mjerama nije mogu}e otkloniti opasnost, inspektor }e svojim rje{ewem ograni~iti ili zabraniti:

1) rad u gra|evini ili rad pojedinog ure|aja;

2) upotrebu zapaqivih, eksplozivnih i drugih opasnih materija, tehnolo{kih postupaka ili proizvoda;

3) obavqawe pojedinih djelatnosti ili poslova.

^lan 155.

Sve mjere iz ~l. 152. i 154. ovog zakona, inspektor nare|uje rje{ewem.

Protiv rje{ewa inspektora iz Federalnog ministarstva unutra{wih poslova mo`e se izjaviti `alba u roku od osam dana od dana prijema rje{ewa. @alba se izjavquje federalnom ministru unutra{wih poslova.

Rje{ewe done{eno po `albi iz stava 2. ovog ~lana je kona~no i protiv wega se mo`e pokrenuti upravni spor kod nadle`nog suda u roku od 30 dana od dana prijema rje{ewa.

U rje{ewu o ograni~ewu ili zabrani iz ~l. 152. i 154. ovog zakona, inspektor mo`e odrediti da `alba ne odla`e izvr{ewe rje{ewa.

Pravna lica i vlasnici i korisnici gra|evina i prostora du`ni su postupiti po rje{ewu inspektora iz stava 1. ovog ~lana.

^lan 156.

Protiv rje{ewa inspektora iz kantonalnog ministarstva unutra{wih poslova, mo`e se izjaviti `alba inspekciji za za{titu od po`ara Federalnog ministarstva unutra{wih poslova u roku od osam dana od dana prijema rje{ewa.

Na rje{ewe done{eno po `albi iz stava 1. ovog ~lana primjewuje se odredba ~lana 155. stav 3. ovog zakona.

4. Inspekcijski nadzor za{tite od po`ara u {umama, na poqoprivrednom zemqi{tu i okolini

^lan 157.

Inspekcijski nadzor nad provo|ewem mjera za{tite od po`ara u {umama i na {umskom zemqi{tu obavqaju {umarski inspektori, na poqoprivrednom zemqi{tu obavqaju poqoprivredni inspektori, a za za{ti}ena podru~ja prirodnog i kulturno - istorijskog nasqe|a nadzor vr{e inspektori iz te oblasti po propisima kojima su ure|ene inspekcije u tim oblastima.

Federalni inspektori iz stava 1. ovog ~lana, pri vr{ewu tog inspekcijskog nadzora imaju ovla{tewa inspektora utvr|ena u propisima koji se odnose na te inspekcije.

XII - OVLA[TEWE ZA DONO[EWE PODZAKONSKIH PROPISA

^lan 158.

Vlada Federacije, na prijedlog Federalne uprave civilne za{tite, donosi sqede}e propise:

1) pravila slu`be za profesionalne i dobrovoqne vatrogasne jedinice i vatrogasne jedinice pravnih lica;

2) propis o uniformi, nazivima funkcija i funkcionalnim oznakama vatrogasaca u profesionalnim i dobrovoqnim vatrogasnim jedinicama, ovla{tewa starje{ina tih jedinica, za{titnoj i radnoj odje}i i opremi vatrogasaca;

3) propis o tehni~kim uslovima koje mora zadovoqiti obrazovna ustanova u vezi sa {kolovawem vatrogasaca u sredwim {kolama u saradwi sa Federalnim ministarstvom obrazovawa i nauke i kantonalnim ministarstvima nadle`nim za obrazovawe;

4) propise odre|ene u ~lanu 22. stav 4., ~lanu 107., ~lanu 113. stav 2. i ~lanu 141. stav 2. ovog zakona.

U pripremi propisa iz stava 1. ovog ~lana u~estvuju i predstavnici vatrogasaca iz kantonalnih uprava civilne za{tite o ~emu se stara Federalna uprava civilne za{tite.

^lan 159.

Federalna uprava civilne za{tite donosi:

1) propis o kriterijima za kadrovske, tehni~ke i druge uslove koje moraju ispuwavati pravna lica registrovana za obavqawe poslova iz oblasti za{tite od po`ara, koji se izra|uje u saradwi sa Federalnim ministarstvom energije, rudarstva i industrije i Federalnim ministarstvom prostornog ure|ewa;

2) propis o obimu i postupku provjere i ispitivawa ispravnosti i funkcionalnosti sistema aktivne za{tite od po`ara i o uslovima za pravna lica koja vr{e poslove ispitivawa ispravnosti i funkcionalnosti sistema aktivne za{tite od po`ara, kao i program i na~in polagawa stru~nog ispita za obavqawe tih poslova koji se izra|uje u saradwi sa Federalnim ministarstvom unutra{wih poslova;

3) propis o uslovima koje moraju ispuwavati objekti za smje{taj profesionalnih i dobrovoqnih vatrogasnih jedinica i vatrogasnih jedinica pravnih lica i minimum materijalno - tehni~kih sredstava potrebnih za odr`avawe opreme i sredstava tih jedinica;

4) propis o minimumu tehni~ke opreme i sredstava i rok kori{tewa te opreme i sredstava za profesionalne i druge vatrogasne jedinice koja je neophodna za uspje{no djelovawe tih jedinica;

5) propise predvi|ene u odredbama ~lana 47. stav 4., ~lana 54. stav 3., ~lana 74. stav 2., ~lana 128. stav 6., ~lana 130. stav 2. i ~lana 146. stav 3. ovog zakona.

^lan 160.

Federalno ministarstvo prostornog ure|ewa donosi:

1) propis o za{titi od po`ara gra|evina za javnu upotrebu, u saradwi sa Federalnom upravom civilne za{tite;

2) propis o tehni~kim normativima za vawsku i unutra{wu hidrantsku mre`u za ga{ewe po`ara, u saradwi sa Federalnim ministarstvom poqoprivrede, vodoprivrede i {umarstva;

3) propis za za{titu visokih objekata od po`ara, u saradwi sa Federalnim ministarstvom okoli{a i turizma i Federalnim ministarstvom energije, rudarstva i industrije;

4) propis predvi|en u ~lanu 29. stav 2. ovog zakona.

^lan 161.

Federalno ministarstvo energije, rudarstva i industrije, donosi:

1) propis o uslovima koje moraju ispuwavati pravna lica ovla{tena za sertifikovawe po`arnih karakteristika materijala i elemenata gra|evinskih konstrukcija, u saradwi sa Federalnim ministarstvom prostornog ure|ewa;

2) propis o tehni~kim normativima za ure|aje za automatsko zatvarawe vrata i klapni otpornih prema vatri;

3) propis o tehni~kim normativima za sisteme za odvo|ewe dima i toplote nastalih u po`aru, u saradwi sa Federalnim ministarstvom okoli{a i turizma i Federalnim ministarstvom prostornog ure|ewa;

4) propis o izgradwi postrojewa za te~ni naftni gas i uskladi{tewu i pretakawu te~nog naftnog gasa;

5) propis o stru~noj spremi i na~inu provjere stru~nog znawa lica koja mogu rukovati eksplozivnim materijama, zapaqivim te~nostima i gasovima u prometu, kao i mjerama za{tite od po`ara;

6) propis o tehni~kim normativima o gromobranima;

7) propis o tehni~kim normativima za ure|aje u kojima se nanose i su{e premazna sredstva;

8) propis o smje{taju i dr`awu uqa za lo`ewe;

9) propis o sistemima za automatsku dojavu po`ara;

10) propis o sistemima za automatsko ga{ewe po`ara vodom, gasom i drugim medijima;

11) propis o uslovima za ispitivawe uvezenih ure|aja za dojavu i ga{ewe po`ara;

12) propis o izgradwi stanica za snabdijevawe prevoznih sredstava gorivom i o uskladi{tewu i pretakawu goriva;

13) propis o izgradwi postrojewa za zapaqive te~nosti i uskladi{tewu i pretakawu zapaqivih te~nosti;

14) propis o tehni~kim normativima za za{titu od po`ara i eksplozije pri ~i{}ewu sudova za zapaqive te~nosti;

15) propis o tehni~kim normativima za projektovawe, gra|ewe i odr`avawe gasnih kotlovnica;

16) propis o osnovnim zahtjevima za opremu, za{titne sisteme i komponente namijewene eksplozivnoj atmosferi gasova, para, maglica i pra{ina;

17) propis o tehni~kom nadzoru elektri~nih postrojewa, instalacija i ure|aja namijewenih za rad u prostorima ugro`enih eksplozivnom atmosferom;

18) propis o mjerama za{tite od po`ara pri izvo|ewu radova zavarivawa, rezawa i lemqewa;

19) propis iz ~lana 39. stav 6. ovog zakona.

^lan 162.

Federalno ministarstvo transporta i komunikacija donosi propis o uslovima za vatrogasne pristupe i prolaze za stambene i druge zgrade i objekte i za sve prostore koji se smatraju gra|evinama i prostorima iz ~lana 20. stav 1. ovog zakona.

^lan 163.

Federalno ministarstvo zdravstva donosi propis o kriterijima za utvr|ivawe psihofizi~ke i zdravstvene sposobnosti za profesionalne i dobrovoqne vatrogasce i vatrogasce u vatrogasnim jedinicama pravnog lica i starje{ine vatrogasnih jedinica.

^lan 164.

Federalno ministarstvo unutra{wih poslova donosi:

1) propis o izboru i odr`avawu aparata za ga{ewe po~etnog po`ara i o odre|ivawu aparata koji se mogu stavqati u promet ako su snabdjeveni garantnim listom i tehni~kim uputstvom i o najmawem trajawu garantnog roka i roka obezbije|enog servisirawa za te aparate;

2) propis o uslovima koje moraju ispuwavati fizi~ka i pravna lica koja obavqaju kontrolu ispravnosti, servisirawe i odr`avawe aparata za ga{ewe po~etnog po`ara i o sadr`aju programa i na~inu polagawa stru~nog ispita za obavqawe tih poslova;

3) propis o tehni~kim normativima za za{titu skladi{ta od po`ara i eksplozija;

4) propis predvi|en u ~lanu 151. stav 5. ovog zakona;

5) propis o prijevozu opasnih materija.

XIII - PROPISI KANTONA, OP[TINE I GRADA

^lan 165.

Kanton, op{tina i grad su du`ni svojim propisom utvrditi nadle`nost svojih organa vlasti u oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva i druga pitawa koja su za kanton, op{tinu i grad predvi|ena ovim zakonom, kao i pitawa koja nisu ure|ena ovim zakonom, a va`na su za organizaciju i efikasno funkcionisawe za{tite od po`ara i vatrogastva na podru~ju kantona, op{tine i grada.

XIV - KAZNENE ODREDBE

^lan 166.

Nov~anom kaznom od 5.000,00 KM do 15.000,00 KM kazni}e se za prekr{aj pravno lice:

1) ako nije done{en plan za{tite od po`ara (~lan 22. stav 3.);

2) ako ne izvr{ava zadatke utvr|ene u planu za{tite od po`ara (~lan 23.);

3) ako ne donesu op{ti akt iz ~lana 24. ovog zakona;

4) ako ne sprovodi op{te mjere za za{titu od po`ara (~lan 27. stav 2.);

5) ako u glavnom projektu mjere za{tite od po`ara nije prikazao grafi~ki, tekstualno niti je izdata potvrda kojom se potvr|uje da su mjere za{tite od po`ara primijewene u glavnom projektu ili nije izvr{ena predvi|ena kontrola (~lan 30.);

6) ako nije izra|en elaborat za{tite od po`ara (~lan 31.);

7) ako u projektu nije predvidilo i primijenilo mjere za{tite od po`ara ili nije izradilo elaborat za{tite od po`ara na gradili{tu (~lan 32.);

8) ako nije izgra|eno komunikaciono ili po`arno stepeni{te (~lan 33.);

9) ako upotrebqava instalacije i ure|aje, dimovode i lo`i{ta koji nisu ispravni (~l. 34. i 35.);

10) ako koristi gra|evinu bez upotrebne dozvole (~lan 38. stav 4.);

11) ako vr{i prodaju ure|aja, opreme i sredstava namijewenih za dojavu, ga{ewe i spre~avawe {irewa po`ara koja nisu sertificirana (~lan 40. stav 4);

12) ako upotrebqava i skladi{ti zapaqive, eksplozivne i druge opasne materije koje nisu u skladu sa propisanim tehni~kim normativima i standardima (~lan 41.);

13) ako ne organizuje i sprovodi za{titu od po`ara u {umama i na {umskom i poqoprivrednom zemqi{tu u skladu sa odgovaraju}im propisima (~lan 44).;

14) ako ne organizuje i sprovodi za{titu od po`ara prirodnog i kulturno - istorijskog naslije|a ili ne a`urira plan za{tite od po`ara (~lan 45.);

15) ako upotrebqava ugra|eni sistem aktivne za{tite od po`ara bez pribavqene potvrde o ispravnosti i funkcionalnosti sistema ili ne vr{i wegovu stalnu tehni~ku kontrolu (~lan 47. stav 1.);

16) ako ne obezbje|uje propisani proto~ni kapacitet i pritisak vode u hidrantskoj i vodovodnoj mre`i ili ne odr`ava u ispravnom stawu hidrantsku mre`u (~lan 49.);

17) ako nije prije stavqawa u promet izvr{ilo sertifikovawe opreme, ure|aja i drugih sredstava za za{titu od po`ara sa propisima i standardima iz ~lana 51. st.1. i 2. ovog zakona (~lan 51. stav 4.);

18) ako izvr{i osigurawe osiguranika koji nije otklonio propuste i nedostatke koji mogu dovesti u opasnost tu|i `ivot i materijalna dobra (~lan 53. stav 3.);

19) ako ne osnuje dobrovoqnu vatrogasnu jedinicu u uslovima iz ~lana 82. stav 2. ovog zakona;

20) ako ne osnuje vatrogasnu jedinicu prema odredbi ~lana 88. st. 1. i 2. ovog zakona;

21) ako ne postupi po naredbi organa uprave civilne za{tite ili {taba civilne za{tite iz ~lana 91. stav 3., ~lana 95. stav 2. i ~lana 97. stav 1. ovog zakona;

22) ako ne postupi po rje{ewu rukovodioca akcije ga{ewa po`ara ili rje{ewu inspektora iz ~lana 99. st. 2.i 3. ovog zakona (~lan 99. stav 5.);

23) ako ne dozvoli kori{tewe zemqi{ta, zgrada i drugih objekata za potrebe ga{ewa po`ara koje naredi rukovodilac akcije ga{ewa po`ara (~lan 101. stav 2.);

24) ako ne izdvaja niti upla}uje finansijska sredstva za za{titu od po`ara iz ~lana 137. st. 1. ovog zakona;

25) ako inspektoru onemogu}i vr{ewe inspekcijskog nadzora (~lan 153. stav 2.);

26) ako ne postupi po rje{ewu inspektora iz ~lana 147. stav 4., ~lana 149. stav 3., ~lana 155. stav 5. i ~lana 157. ovog zakona.

Za prekr{aj iz stava 1. ovog ~lana kazni}e se i odgovorno lice u pravnom licu i drugoj instituciji nov~anom kaznom od 1.000,00 KM do 2.500,00 KM.

^lan 167.

Nov~anom kaznom od 3.000,00 KM do 10.000,00 KM kazni}e se za prekr{aj pravno lice i druga institucija:

1) ako ne upozna zaposlena lica sa op{tim aktom iz ~lana 24. ovog zakona (~lan 24. stav 3.);

2) ako odr`avawe i ispitivawe aparata za ga{ewe po~etnih po`ara nije izvr{eno na na~in predvi|en u ~lanu 39. ovog zakona;

3) ako stavi u prodaju ili prodaje zapaqive, eksplozivne i druge opasne materije koje nisu upakovane u propisanu ambala`u i nema propisanu dokumentaciju izdatu od strane proizvo|a~a (~lan 42.);

4) ako pri prijevozu u drumskom, `eqezni~kom, pomorskom, rije~nom, jezerskom i avionskom saobra}aju ne sprovodi mjere za{tite od po`ara (~lan 43.);

5) ako ne organizuje vatrogasno de`urstvo iz ~lana 46. ovog zakona;

6) ako ne odr`ava u ispravnom stawu niti vr{e kontrolu ispravnosti ure|aja za dojavu i ga{ewe po`ara (~lan 48.);

7) ako ne odr`ava u ispravnom stawu instalacije iz ~lana 50. ovog zakona;

8) ako operativnim centrima civilne za{tite ne dostavi podatke o doga|ajima koji se odnose na pojave po`ara i wegovo {irewe i druge podatke ili ne vode propisanu evidenciju iz ~lana 54. stav 2. i 4. ovog zakona;

9) ako za komandira vatrogasne jedinice postavi lice koje ne ispuwava uslove iz ~lana 78. stav 4. ovog zakona;

10) ako o pojavi po`ara ne obavijesti organe iz ~lana 89. stav 3. ovog zakona;

11) ako dobrovoqnom vatrogascu ne dozvoli odsustvovawe sa posla kada je po naredbi {taba civilne za{tite pozvan na vr{ewe poslova vatrogastva (~lan 117. stav 3.);

12) ako ne organizuje i ne sprovodi stru~no osposobqavawe i usavr{avawe zaposlenih lica za za{titu od po`ara ili ne obezbijedi polagawe ispita za protivpo`arnu za{titu (~lan 128. st. 1., 2., 3. i 5.);

13) ako ne obezbijedi provo|ewe obuke stru~nog osposobqavawa i usavr{avawa lica koja su raspore|ena u vatrogasnu jedinicu ili polagawe stru~nog ispita za dobrovoqne vatrogasce (~lan 130.).

Za prekr{aj iz stava 1. ovog ~lana kazni}e se i odgovorno lice u pravnom licu i drugoj instituciji nov~anom kaznom od 600,00 do 1.500,00 KM.

^lan 168.

Nov~anom kaznom od 1.000,00 KM do 2.500,00 KM kazni}e se za prekr{aj rukovodilac organa uprave i upravne organizacije i druge dr`avne institucije:

1) ako ne donese plan za{tite od po`ara (~lan 22. stav 3.) ili ne izvr{ava zadatke utvr|ene u planu za{tite iz ~lana 22. stav 1. ovog zakona (~lan 23.);

2) ako ne donese op{ti akt iz ~lana 24. ovog zakona;

3) ako ne izradi elaborat iz ~lana 28. stav 2. ovog zakona;

4) ako je izdao ovla{tewe pravnom licu koje ne ispuwava uslove iz ~lana 37.stav 1. ovog zakona;

5) ako je izdao rje{ewe o odobrewu za gra|ewe, odnosno izgradwu ili rekonstrukciju i dogradwu i nadogradwu gra|evine, a ne ispuwava uslove iz ~lana 31. ovog zakona ili u komisiju za tehni~ki pregled nije imenovan ~lan organa uprave civilne za{tite ili da nisu sprovodene sve mjere za{tite od po`ara (~lan 38. st. 2. i 3.);

6) ako ne izra|uje plan za{tite od po`ara ili ne a`urira taj plan (~lan 45.);

7) ako ne obezbijedi da vatrogasna jedinica odr`ava u ispravnom stawu opremu i sredstva prema ~lanu 71. stav 6. ovog zakona;

8) ako ne obezbijedi vo|ewe evidencije iz ~lana 74. ovog zakona;

9) ako postavi za starje{inu ili zamjenika starje{ine profesionalne vatrogasne jedinice lice koje ne ispuwava uslove iz ~lana 75. ovog zakona;

10) ako ne obezbijedi izlazak vatrogasnih jedinica na vatrogasnu intervenciju i ne postupi po naredbi organa uprave civilne za{tite ili {taba civilne za{tite (~lan 79.);

11) ako ne dostavqa podatke o pojavi po`ara prema ~lanu 89. stav 3. ovog zakona;

12) ako ne postupi po naredbi organa uprave civilne za{tite ili {taba civilne za{tite iz ~l. 94. i 96. ovog zakona, (~lan 95. stav 2 i ~lan 97. stav 1.);

13) ako ne postupi po rje{ewu rukovodioca akcije ga{ewa po`ara ili po rje{ewu inspektora done{enog na osnovu ~lana 99. st. 2. i 3. ovog zakona (~lan 99. stav 5.);

14) ako ne dozvoli kori{tewe zemqi{ta, zgrada i drugih objekata za potrebe ga{ewa po`ara koje naredi rukovodilac akcije ga{ewa po`ara (~lan 101. stav 1.);

15) ako primi u radni odnos na radno mjesto za vatrogasca lice koje ne ispuwava uslove iz ~lana 105. stav 2. ovog zakona;

16) ako za vatrogasca pripravnika primi lice koje ne ispuwava uslove iz ~lana 108. stav 2. ovog zakona;

17) ako ne organizuje provo|ewe provjere zdravstvene i psihofizi~ke sposobnosti lica iz ~lana 109. ovog zakona na na~in predvi|en u toj odredbi;

18) ako dobrovoqnom vatrogascu ne dozvoli odsustvovawe sa posla kada je po naredbi {taba civilne za{tite pozvan na vr{ewe poslova vatrogastva (~lan 117. stav 3.);

19) ako ne organizuje i ne sprovodi stru~no osposobqavawe i usavr{avawe zaposlenih lica za za{titu od po`ara iz ~lana 128. st. 1., 2. i 3. ovog zakona ili ne postupi po stavu 5. tog ~lana;

20) ako ne organizuje i ne sprovodi stru~no osposobqavawe i usavr{avawe profesionalnih vatrogasaca i inspektora za za{titu od po`ara, odnosno inspektora za vatrogastvo prema ~lanu 129. ovog zakona;

21) ako finansijska sredstva za za{titu od po`ara iz ~lana 137. st. 2. i 3. ovog zakona koristi za namjene koje nisu predvi|ene u stavu 5. tog ~lana;

22) ako ne dostavi podatke i dokumentaciju iz ~lana 142. stav 3. ovog zakona;

23) ako za inspektora postavi lice koje ne ispuwava uslove iz ~lana 146. stav 2. i ~lana 151. stav 4. ovog zakona;

24) ako onemogu}i inspektora u obavqawu inspekcijskog nadzora ili ne pru`i podatke, dokumenta i obavje{tewa koja inspektor tra`i (~lan 153. stav 2.);

25) ako ne postupi po rje{ewu inspektora iz ~lana 147. stav 1., ~lana 149. stav 2., ~lana 155. stav 1. i ~lana 157. ovog zakona (~lan 147. stav 4., ~lan 149. stav 5. i ~lan 155. stav 5).

^lan 169.

Nov~anom kaznom od 100,00 KM do 800,00 KM kazni}e se za prekr{aj pojedinac:

1) ako se ne odazove pozivu iz ~lana 70. stav 3. ovog zakona;

2) ako do|e na posao pod uticajem alkohola, opojnih droga ili omamquju}ih lijekova ili na slu`benom zadatku ne nosi vatrogasnu uniformu i propisanu za{titnu opremu (~lan 72. stav 1.);

3) ako ne nosi slu`benu iskaznicu za vrijeme obavqawa slu`bene du`nosti (~lan 73. stav 1.);

4) ako ne vodi evidenciju iz ~lana 74. ovog zakona za koju je zadu`en;

5) ako o pojavi po`ara ne obavijesti organe iz ~lana 89. stav 2. ovog zakona;

6) ako ne postupi po naredbi organa uprave civilne za{tite, odnosno {taba civilne za{tite iz ~l. 94. i 96. i ~lana 97. st. 1. i 3. ovog zakona;

7) ako mjere iz ~lana 99. stav 1. ovog zakona naredi bez rje{ewa iz ~lana 99. st. 2. i 3. ovog zakona (~lan 99. stav 5);

8) ako ne postupi po rje{ewu rukovodioca akcije ga{ewa po`ara ili rje{ewu inspektora iz ~lana 99. st. 2. i 3. ovog zakona (~lan 99. stav 5.);

9) ako ne dozvoli kori{tewe zemqi{ta, zgrada i drugih objekata za potrebe ga{ewa po`ara koje naredi rukovodilac akcije ga{ewa po`ara prema ~lanu 101. stav 1. ovog zakona (~lan 101. stav 2.);

10) ako ne poha|a stru~no osposobqavawe i usavr{avawe iz ~l. 128., 129. i 130. ovog zakona.

XV - PRELAZNE I ZAVR[NE ODREDBE

^lan 170.

Op{tine, grad i kantoni du`ni su svoje postoje}e profesionalne vatrogasne jedinice koje postoje na dan stupawa na snagu ovog zakona organizovati u skladu sa odredbama ~l. 62. do 66. i ~lana 71. ovog zakona, u roku od godinu dana od dana stupawa na snagu ovog zakona.

Poslove iz stava 1. ovog ~lana, planiraju i obezbje|uju wihovo izvr{ewe op{tinski na~elnici, odnosno gradona~elnici, a u kantonu vlada kantona.

Dobrovoqne vatrogasne jedinice u dobrovoqnim vatrogasnim dru{tvima i vatrogasne jedinice u pravnim licima, organizova}e se u skladu sa ovim zakonom najkasnije u roku od godinu dana od dana stupawa na snagu ovog zakona.

^lan 171.

Organi uprave civilne za{tite Federacije, kantona, op{tine i grada du`ni su donijeti pravilnike o unutra{woj organizaciji i u wima utvrditi radna mjesta za vr{ewe poslova za{tite od po`ara i vatrogastva koji su ovim zakonom stavqeni u wihovu nadle`nost, u roku od osam mjeseci od dana stupawa na snagu ovog zakona.

Organi civilne za{tite iz stava 1. ovog ~lana preuzimaju u radni odnos sve profesionalne vatrogasce i starje{ine profesionalnih vatrogasnih jedinica op{tine, grada i kantona i dr`avne slu`benike i namje{tenike koji se nalaze na radu u tim jedinicama, koji se na dan stupawa na snagu ovog zakona zateknu na radu u tim jedinicama i raspore|uju se, odnosno postavqaju na radna mjesta utvr|ena u pravilniku o unutra{woj oraganizaciji organa civilne za{tite iz stava 1. ovog ~lana za koja ispuwavaju utvr|ene uslove.

Objekti, oprema, tehni~ka i druga sredstva kojima raspola`u vatrogasne jedinice iz stava 2. ovog ~lana, na dan stupawa na snagu ovog zakona, preuzimaju nadle`ni organi civilne za{tite iz stava 1. ovog ~lana.

Izvr{ewe poslova iz st. 1 do 3. ovog ~lana obezbje|uju vlade kantona, odnosno op{tinski na~elnici i gradona~elnici.

^lan 172.

Kantoni, grad i op{tine du`ni su u roku od {est mjesesci od dana stupawa na snagu ovog zakona izvr{iti uskla|ivawe svojih zakona, odnosno odluka op{tinskog i gradskog vije}a iz oblasti za{tite od po`ara i vatrogastva sa odredbama ovog zakona, na na~in predvi|en u ~lanu 165. ovog zakona.

^lan 173.

Postoje}i podzakonski propisi koji se odnose na pitawa iz ~l. 158. do 164. i drugim odredbama ovog zakona, ostaju na snazi do dono{ewa propisa predvi|enih u tim zakonskim odredbama.

Podzakonski propisi predvi|eni ovim zakonom donije}e se u roku od godinu dana od dana stupawa na snagu ovog zakona.

^lan 174.

Starje{ine vatrogasnih jedinica, profesionalni i dobrovoqni vatrogasci i druga lica koja imaju polo`en stru~ni ispit za vatrogasca odnosno ispit za rukovodioca akcije ga{ewa po`ara po dosada{wim propisima, smatra se da imaju polo`en taj ispit po propisima predvi|enim ovim zakonom.

Starje{ina profesionalne vatrogasne jedinice ili wegov zamjenik koji se na dan stupawa na snagu ovog zakona zateknu na radnom mjestu starje{ine jedinice odnosno zamjenika starje{ine, a imaju jedan stepen ni`u {kolsku spremu od stru~ne spreme propisane ovim zakonom, mogu ostati na tom radnom mjestu, do sticawa odgovaraju}eg stepena {kolske spreme, a najdu`e dvije godine od dana stupawa na snagu ovog zakona.

Profesionalni vatrogasci i starje{ine tih jedinica koji na dan stupawa na snagu ovog zakona nemaju polo`en ispit za vatrogasca odnosno ispit za rukovodioca akcije ga{ewa po`ara du`ni su taj ispit polo`iti u roku od {est mjeseci od dana stupawa na snagu propisa iz ~lana 107. ovog zakona.

^lan 175.

Danom stupawa na snagu ovog zakona prestaje primjena Zakona o za{titi od po`ara ("Slu`beni list SR BiH" br. 15/87, 37/88, 38/89, 19/90 i 36/90 i "Slu`beni list R BiH", br. 13/93 i 13/94), Zakona o za{titi od po`ara i Zakona o vatrogastvu ("Narodni list HR HB", broj 35/94).

^lan 176.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavqivawa u "Slu`benim novinama Federacije BiH".

Predsjedavaju|i Doma naroda

Parlamenta Federacije BiH Stjepan Kre{i}, s. r.

Predsjedavaju}i Predstavni~kog doma

Parlamenta Federacije BiH Safet Softi}, s. r.