załącznik nr 1 do zarz ądzenia nr wso.0050.1.69.2016...
TRANSCRIPT
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr
WSO.0050.1.69.2016
Burmistrza Miasta i Gminy Swarzędz
z dnia 30 czerwca 2016 r.
2
Spistreści WPROWADZENIE...................................................................................................................................3
I. PODSTAWYPRAWNE....................................................................................................................4II.CHARAKTERYSTYKAGMINYSWARZĘDZ...........................................................................................10
III.DIAGNOZAPROBLEMÓWSPOŁECZNYCH........................................................................................111. DEMOGRAFIA.....................................................................................................................................112. POMOCSPOŁECZNA............................................................................................................................123. RYNEKPRACYIBEZROBOCIE..................................................................................................................184. UZALEŻNIENIA....................................................................................................................................215. BEZPIECZEŃSTWOPUBLICZNE................................................................................................................226. EDUKACJA.........................................................................................................................................247. ZDROWIE..........................................................................................................................................268. ŻYCIEKULTURALNE–SPORTIREKREACJA.................................................................................................269. INFRASTRUKTURAISYTUACJAMIESZKANIOWA..........................................................................................2710. DZIAŁALNOŚĆORGANIZACJIPOZARZĄDOWYCH.....................................................................................29
IV.ANALIZAWYNIKÓWBADAŃ...........................................................................................................321. BADANIEWŚRÓDMIESZKAŃCÓWGMINY.................................................................................................322. BADANIEWŚRÓDUCZNIÓWSZKÓŁGIMNAZJALNYCHIPONADGIMNAZJALNYCH...............................................403. BADANIEJAKOŚCIOWEPRZEDSTAWICIELIINSTYTUCJINATERENIEGMINY......................................................44
3.1. Najistotniejszeproblemyspołeczneisposobyichrozwiązywaniawopiniachbadanych......453.2. Podsumowaniewynikówbadaniajakościowego...................................................................47
V.ANALIZASWOT...............................................................................................................................47
VI.PODSUMOWANIEDIAGNOZYIWYNIKÓWBADAŃ.........................................................................50VII.MISJAICELESTRATEGII.................................................................................................................53
1. MISJA...............................................................................................................................................532. CELE.................................................................................................................................................53
VII.ZARZĄDZANIEREALIZACJĄSTRATEGII...........................................................................................651.SYSTEMAKTUALIZACJISTRATEGII................................................................................................................652.MONITORINGSTRATEGII...........................................................................................................................663.SYSTEMOCENYIAKTUALIZACJISTRATEGII.....................................................................................................66
VIII.ŹRÓDŁAIRAMYFINANSOWEDZIAŁAŃPRZEWIDZIANYCHDOREALIZACJIWRAMACHSTRATEGII66
3
Wprowadzenie
Gmina jako wspólnota samorządowa utworzona z mocy prawa przez mieszkańców
zamieszkujących dane terytorium, posiada szereg kompetencji do zaspokajania potrzeb zbiorowych
ludności.Sąnimizadaniaużytecznościpublicznej,określonewart.7ust.1ustawyzdnia8marca1990r.
osamorządziegminnym.Obejmująmiędzyinnymisprawyładuprzestrzennego,środowiska,infrastruktury
drogowej, zaopatrzenia w wodę, kanalizacji oraz unieszkodliwiania odpadów, zieleni gminnej czy
targowisk.
W sferze obowiązków gminy znajduje się jednak również szereg zadań, z pewnością mniej
widocznychdlajejmieszkańcówniżinwestycjewinfrastrukturę,alerównieważnychdlafunkcjonowania
społeczności lokalnej. Są nimi zadania użyteczności publicznej, w szczególności w zakresie pomocy
społecznej,wspieraniarodziny,politykiprorodzinnej,edukacjipublicznej,kulturyorazkulturyfizyczneji
turystyki.Ichrealizacjawymagajednakkonkretnychpotrzebujących–osóbirodzin,uktórych–wzwiązku
zichsytuacjążyciową–pojawisiępotrzebaskorzystaniazeświadczonychprzezgminnęusług.
Nie ulega wątpliwości, że współczesność stawia zarówno przed poszczególnymi jednostkami,
grupamispołecznymiicałymispołecznościamilokalnymiszeregwyzwań.Wrazzrozwojemcywilizacyjnym
orazprędkościąprzemian,szeregproblemówspołecznychzmieniaswojądynamikę,jedneznichtracąna
znaczeniu,innerozwijająsięwszybkimtempie.Niewszyscymieszkańcypotrafiąalbochcątemupodołać,
stądwwymiarzeindywidualnym,kluczowestajesięposiadaniekompetencjiosobistychispołecznych,a
takżeszereguspecjalistycznychkwalifikacji.Wkwestiirodzinyistotnestająsięutrzymanieprawidłowych
stosunków pomiędzy jej członkami, wzajemne wsparcie oraz warunki materialne, które dają poczucie
bezpieczeństwaorazumożliwiająrozwój.Wwymiarzespołecznymzkolei,wzrastaznaczenie integracji,
współpracyiudziałujednostekwżyciupublicznym.
Gmina wspiera swoich mieszkańców w radzeniu sobie z problemami i barierami życiowymi,
realizujączadaniaspołecznewsposóbefektywny,czylidostosowanydopotrzeb.Myśląprzewodniątych
działańwinnobyćkreowaniekorzystnychwarunkówdlaaktywnościwewszystkichobszarach,odpracy
zawodowej,przezkwestiezdrowia,kultury,aktywnościspołecznej,porekreację.
Mnogośćorazzłożonośćkwestiispołecznychskłaniadoprzyjęciastrategii,którausystematyzuje
wiedzę o problemach społecznych mieszkańców oraz wskaże priorytety. Bez wątpienia, łatwiej jest
bowiemfunkcjonowaćwdynamicznychwarunkach,mającokreśloneprzynajmniejdługofaloweceleoraz
kierunki działań. Temu celowi właśnie służy dokument pt. „Strategia Rozwiązywania Problemów
4
SpołecznychGminySwarzędznalata2016-2022”jakodługofalowyplandziałań,będącyodpowiedziąna-
przedstawionąwniniejszymdokumencie-diagnozęsytuacjispołecznej.
I. Podstawyprawne Podstawę prawną niniejszej Strategii stanowią art. 16 b, art. 17 ust. 1 pkt. 1 ustawy o pomocy
społecznej zwanej dalej ustawą, zgodnie z którą gmina i powiat opracowują i realizują strategię
rozwiązywaniaproblemówspołecznych.Dozadańwłasnychgminyocharakterzeobowiązkowymnależy
opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym
uwzględnieniemprogramówpomocyspołecznej,profilaktykiirozwiązywaniaproblemówalkoholowychi
innych,którychcelemjestintegracjaosóbirodzinzgrupszczególnegoryzyka.
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 – 2022 jest wieloletnim
dokumentemprogramowym,którymaznaczeniedlabezpieczeństwaspołecznegomieszkańcówGminy
Swarzędz,awszczególnościgrupzagrożonychwykluczeniemspołecznym,stądprzyjęcieprzezsamorząd
Gminy Swarzędz Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznychma istotne znaczenie dla działańw
obszarzelokalnejpolitykispołecznej.
Zjawiskoubóstwarodzin,związanezbezrobociem,problemyegzystencjiosóbsamotnych,starszych
iniepełnosprawnych,niedostatekmaterialnyrodzinszczególniewielodzietnych,uzależnienieiprzemocw
rodzinietotrudneproblemyspołeczne,którestojądorozwiązaniaprzedwładzamisamorządowymioraz
instytucjami pomocy społecznej na poziomie lokalnym. Od skuteczności ich rozwiązywania zależy
funkcjonowaniewspólnotysamorządowej,jakąstanowigmina.
Systemowepodejściedorozwiązywaniaproblemówrodzinypowoduje,żedysfunkcjemającewniej
miejsce nie są traktowane jako izolowane zjawiska dotyczące pojedynczychosób. Stąd, pomimowielu
różnychformpomocyskierowanychbezpośrednionajednostkę,należybezwzględniepodejmowaćpracę
zcałąrodziną,gdyżzmianywjejfunkcjonowaniustanowiąszansęnato,żenastępnepokolenieniestanie
sięklientamipomocyspołecznej.
W tym kontekście, niniejsza Strategia jest dokumentemwyznaczającym główne kierunki działań
mającychnaceluzapewnieniemieszkańcomGminySwarzędzodpowiedniejjakościżyciaizabezpieczenia
ichpodstawowychpotrzeb.
OpracowanieStrategiiRozwiązywaniaProblemówSpołecznychGminySwarzędznalata2016-2022
orazjejwdrażanie,odpowiadawłaściwymprzepisomprawnym,doktórychnależą:
• ustawazdnia12marca2004r.opomocyspołecznej(Dz.Uz2015r.,poz.163j.t.zezm.),
5
• ustawazdnia9czerwca2011r.owspieraniurodzinyisystemiepieczyzastępczej(Dz.U.2015.332j.t.
zezm.),
• ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U.
2014.1118j.t.zezm.),
• ustawazdnia20kwietnia2004r.opromocjizatrudnieniaiinstytucjachrynkupracy(Dz.U.2015.149
j.t.zezm.),
• ustawazdnia29lipca2005r.oprzeciwdziałaniuprzemocywrodzinie(Dz.U.2015.1390j.t.),
• ustawazdnia11lutego2016r.opomocypaństwawwychowaniudzieci(Dz.U.2016poz.195),
• ustawazdnia26października1982r.owychowaniuwtrzeźwościiprzeciwdziałaniualkoholizmowi
(Dz.U.2015.1286j.t.),
• ustawazdnia29lipca2005r.oprzeciwdziałaniunarkomanii(Dz.U.2016.224j.t.),
• ustawazdnia7września1991r.osystemieoświaty(Dz.U.2015.2156zpóźn.zm.),
• ustawazdnia4lutego2011r.oopiecenaddziećmiwwiekudolat3(Dz.U.2016.157j.t.),
• ustawazdnia28listopada2003r.oświadczeniachrodzinnych(Dz.U.2015.114j.t.),
• ustawaopomocyosobomuprawnionychdoalimentówzdnia7września2007r.(Dz.U.z2016,poz.
169j.t.),
• ustawazdnia13czerwca2003r.ozatrudnieniusocjalnym(Dz.U.2011nr43poz.225zpóźnzm.),
• ustawazdnia19sierpnia1994r.oochroniezdrowiapsychicznego(Dz.U.2011nr231poz.1375z
późnzm.),
• ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych(Dz.U.2011nr127poz.721zpóźn.zm.),
• ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych(Dz.U.2015.581j.t.).
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 - 2022 dla Gminy Swarzędz to
dokumentzgodnyznadrzędnymidokumentamistrategicznymiorazprogramowymiobowiązującymina
poziomie Europy, Polski,województwawielkopolskiego oraz powiatu poznańskiego i Gminy Swarzędz.
PrzedmiotowaStrategiapozostajewzgodzieznastępującymidokumentami:
6
Europa2020–Strategiana rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającegowłączeniu
społecznemu
Strategia Europa 2020 zakłada potrzebę stworzenia inteligentnej i zrównoważonej gospodarki,
którasprzyjawłączeniuspołecznemu.WodniesieniudodziałańwobszarzepolitykispołecznejStrategia
wyznaczanastępującecele:zatrudnienie(75%osóbwwieku20-64latapowinnomiećpracę),ubóstwoi
wykluczeniespołeczne(zmniejszenieliczbyosóbzagrożonychubóstwemiwykluczeniemspołecznymoco
najmniej20mln.).
StrategiaDługookresowaKrajuPolska2030,
Publikacjawskazujenapięćkluczowychczynnikówrozwojukraju:warunkidlaszybkiegowzrostu
inwestycji,wzrostaktywnościzawodowejimobilnościPolaków,rozwójproduktywnościiinnowacyjności,
efektywna dyfuzja w wymiarze regionalnym i społecznym oraz wzmocnienie kapitału społecznego i
sprawnościpaństwa.
ZperspektywyopracowywanejStrategii,towłaśnieaspektkapitałuspołecznegonabieraistotnego
znaczenia.Wkwestiijegorozwoju,dokumentwskazujenaszybkiezmianywobszarzewięzispołecznych,
u podstaw których leży usieciowienie społeczeństwa. Ponadto, zwraca uwagę na fakt konieczności
stymulowaniawzajemnegozaufaniaorazwspieraniaaktywnościobywatelskiej.
StrategiaŚredniookresowaKrajuPolska2020
Dokument wskazuje na strategiczne zadania państwa, których podjęcie jest konieczne w
perspektywienajbliższych10lat.ZperspektywyprezentowanejStrategii,najistotniejszezadaniazawarte
wdokumencie towzmocnieniewarunkówsprzyjających realizacji indywidualnychpotrzeb i aktywności
obywatela, rozwój kapitału ludzkiego, integracja społeczna, zapewnienie dostępu i określonych
standardówusługpublicznych.
KrajowaStrategiaRozwojuRegionalnego2010-2020.Regiony,Gminy,ObszaryWiejskie
Określa najważniejsze wyzwania, założenia i cele polityki regionalnej państwa. Wyznacza też
zasadyimechanizmywspółpracypomiędzyrządemasamorządamiwojewódzkimiorazkoordynacjidziałań
obuszczebli.WodniesieniudoniniejszejStrategii,istotnymcelemKSRRjestniwelowanieróżnicwrozwoju
7
poszczególnychobszarówkraju,wszczególnościwkontekścieobszarówwiejskichonajniższympoziomie
dostępumieszkańcówdodóbriusług.
KrajoweProgramyReformKPR
KPRsągłównymnarzędziemrealizacjinapoziomiepaństwczłonkowskichunijnejstrategii„Europa
2020”.Zpunktuwidzeniapolitykispołecznej,najistotniejszezapisydotycządeklaracji,jakiePolskazłożyła
wzakresienastępującychwartości:
• wskaźnikzatrudnieniaosóbwwieku20-64latnapoziomie71%
• zmniejszenie do 4,5% odsetka osób wcześnie porzucających naukę oraz zwiększenie do 45%
odsetkaosóbzwykształceniemwyższymwwieku30-34lat;
• obniżenieo1,5mlnliczbyosóbzagrożonychubóstwemlubwykluczeniemspołecznym.
NarodowyProgramZdrowianalata2016-2020
CelstrategicznyNPZtowydłużenieżyciaPolakówwzdrowiu,poprawajakościżyciazwiązanejze
zdrowiemorazograniczaniespołecznychnierównościwzdrowiu.NPZłączyróżneprogramyprofilaktyczne,
realizowanedotychczasnapodstawieprzepisówkilkuustaw,oróżnychterminachrealizacjiorazróżnych
źródłachipoziomachfinansowania(m.in.zzakresuprzeciwdziałanianarkomaniilubalkoholizmowi).
KrajowyProgramPrzeciwdziałaniaPrzemocywRodzinie2014-2020
Celem Programu jest zwiększenie skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz
zmniejszenieskalitegozjawiskawPolscepoprzezzintensyfikowaniedziałańprofilaktycznychwzakresie
przeciwdziałaniaprzemocywrodzinie,zwiększeniedostępnościiskutecznościochronyorazwsparciaosób
dotkniętychprzemocąwrodzinie,zwiększenieskutecznościoddziaływańwobecosóbstosującychprzemoc
w rodzinie oraz zwiększenie poziomu kompetencji przedstawicieli instytucji i podmiotów realizujących
zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w celu podniesienia jakości i dostępności
świadczonychusług.
KrajowyProgramPrzeciwdziałaniaUbóstwuiWykluczeniuSpołecznemu2020
Celem głównym programu jest trwałe zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i
wykluczeniem społecznym oraz wzrost spójności społecznej. Cel ten będzie realizowany w oparciu o
8
założoneceleoperacyjne:
• usługi służące aktywności i profilaktyce – ograniczenie wykluczenia dzieci i młodzieży –
zapewnienie rodzinom z dziećmi dostępu do wysokiej jakości usług społecznych, co zwiększy
szanseaktywizacjirodzicóworazzapewniprofilaktykęzapobieganiaubóstwu.
• gwarancje dla przyszłości młodzieży – stworzenie młodzieży szansy wejścia na rynek pracy i
zakładania rodzin – stworzenie spójnego systemu działań edukacyjnych, społecznych i
zawodowych, który przygotuje młodzież do wejścia na rynek pracy, umożliwi zdobycie
niezbędnych kompetencji i umiejętności ułatwiających włączenie społeczne, aktywność
zawodową,atakżerozwójrodziny.
• aktywnaosoba i zintegrowana rodzina–odpowiedzialne lokalne środowisko– rozwój systemu
aktywnej integracji, działającego na rzecz aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i
zawodowym osób, rodzin i środowisk zagrożonych wykluczeniem. Chodzi o łączenie ról
społecznych, zawodowych i rodzinnych oraz zwiększenie znaczenia społeczności lokalnej z
wykorzystaniempartnerstwapubliczno-społecznego.
• zapobieganie niepewności mieszkaniowej – zapewnienie dostępu do niedrogich mieszkań na
wynajem,co zwiększybezpieczeństwo rodzin iumożliwi ichaktywizację zawodową.Ważne też
będziezapobieganieutraciemieszkaniaibezdomności,którepowodująwykluczeniespołeczne.
• seniorzy–bezpieczni,aktywniipotrzebni–zapewnienieosobomstarszyminiepełnosprawnym
przyjaznych form opieki i aktywnego spędzania czasu oraz możliwości włączenia się do życia
społecznego.
NarodowaStrategiaIntegracjiSpołecznej
Dokument, którego celem jest włączenie się Polski w realizację drugiego z celów Strategii
Lizbońskiej,stawiającegonamodernizacjęeuropejskiegomodelusocjalnego,inwestowaniewludzioraz
zwalczaniewykluczenia społecznegopoprzezdostosowanieedukacji do życia i pracyw społeczeństwie
opartymnawiedzy,rozwijanieaktywnejpolitykizatrudnienia,modernizacjasystemuochronysocjalnej,w
tymsystemówemerytalnychisłużbyzdrowiaorazwspieranieintegracjispołecznej.
Wielkopolska2020–ZaktualizowanaStrategiaRozwojuWojewództwaWielkopolskiegodo2020roku
Zaktualizowanastrategianiejestdokumentembudowanymodpodstaw.Jejkonstrukcjaopierasię
nafundamentachpoprzedniegodokumentu.Istotąproponowanychzmianjestzałożenie,żewzmacniać
9
rozwój regionu można jedynie przy równoczesnym rozwoju wszystkich części Wielkopolski, zarówno
biegunów wzrostu, jak i obszarów problemowych, a przede wszystkim przez wzmacnianie wzajemnie
korzystnychrelacjimiędzynimi.Rozwójnależybudowaćnapotencjałachwewnętrznych.
WkontekścieniniejszejStrategii,wdokumencieWielkopolska2020wskazanonagłówneobszary
problemowe, jak niska dzietność, wzrost udziału niepełnosprawności biologicznej oraz rozwarstwienie
ekonomiczne.
StrategiaRozwiązywaniaProblemówSpołecznychPowiatuPoznańskiego2014-2020
CelemStrategiijestrozwiązywanieważnychproblemówspołecznychpowiatupoznańskiegooraz
planowanie i realizacja wyznaczonych zadań w zakresie polityki społecznej. Strategia ma charakter
przedsięwzięcia długofalowego, angażującego w realizację jednostki organizacyjne samorządu
powiatowego, samorządymiast i gmin oraz organizacje pozarządowe funkcjonujące na rzecz dziecka,
rodziny i osób z niepełnosprawnościami, oraz przeciwdziałania bezrobociu, funkcjonujące w powiecie
poznańskim. Dodatkowo ułatwia pozyskiwanie funduszy zewnętrznych, w tym funduszy unijnych, na
realizacjęzadań.
Strategiakoncentrujesięnaproblemachspołecznychwzakresie:
• wsparciasystemuopiekinaddzieckiemirodziną,
• promocjizatrudnieniaorazaktywizacjilokalnegorynkupracy,
• integracjiosóbzniepełnosprawnościami,
• zwiększeniapomocydlaosóbstarszychischorowanych–profilaktykaiprzeciwdziałanie
chorobom,
• aktywizacjipotencjałuspołecznegonarzeczpowiatupoznańskiego.
Swarzędz2020–StrategiaRozwojuSpołeczno–GospodarczegoGminySwarzędz.
Swarzędz2020todokumentwskazującynapotrzebęrealizacjisześciucelówstrategicznychw
Gminie:
• dobrze wykształcona, aktywna, kreatywna i kulturalna, związana emocjonalnie z miejscem
zamieszkania,społecznośćlokalna,
• efektywnainowoczesnagospodarkawzrównoważonejstrukturzesektorowejiwielkościowej,
• funkcjonalnyiefektywnysysteminfrastrukturytechnicznejispołecznej,
10
• wysokipoziomiwysokajakośćżyciaorazlepszypoziomobsługimieszkańców,
• miastoatrakcyjnedlamieszkańcówiinwestorów,
• ładprzestrzennyorazrównowagawśrodowiskuprzyrodniczym,społecznymigospodarczym,
• czołowemiejsceiznaczącarolawAglomeracjiPoznańskiej.
II.CharakterystykaGminySwarzędz
Gminamiejsko-wiejskaSwarzędzpołożonajestwcentralnejczęściwojewództwawielkopolskiego,
w powiecie poznańskim, nawschód odmiasta Poznania, w granicach aglomeracji poznańskiej. Gmina
Swarzędz od zachodu graniczy z miastem Poznań, od północnego-zachodu z Gminą Czerwonak, od
północnego-wschoduiwschoduzGminąPobiedziska,odwschodu
równieżzGminąKostrzyn,aodpołudniazgminąKleszczewo.
GminaSwarzędzjestjednąz226gminwojewództwa
wielkopolskiegoijednąz17gminpowiatupoznańskiego.Wjej
składwchodząmiastoSwarzędzi20sołectw.
Gmina usytuowana jest przy głównym szlaku
komunikacyjnym, biegnącym z zachodu na wschód, który
stanowi droga krajowa nr 92 z Poznania do Warszawy. Przez
Gminęprzebiegajądwie,istotneliniekolejowe:zPoznaniadoWarszawy,orazzPoznaniadoBydgoszczyi
Gdańska. Według danych, Gmina zajmuje powierzchnię 10 173 ha (co stanowi 0,34% powierzchni
województwai5,3%powierzchnipowiatu),zczegomiastoSwarzędzzajmujepowierzchnię823ha.
Podwzględempowierzchni,Gmina znajduje się na 154 miejscu wśród gminwojewództwa
wielkopolskiego i 9 miejscu w powiecie poznańskim. Pomimo dynamicznego rozwoju infrastruktury i
wysokiego stopnia zurbanizowania, użytki rolne stanowią 66,7% obszaru Gminy w tym: grunty orne
zajmują92%,łąki–6%,pastwiska–2%,alesistośćGminywynosi13,2%,natomiastgruntyznajdującesię
podwodamistanowią2,2%powierzchni.Pozostałegruntyinieużytkizajmują17,9%obszaruGminy.
Gmina Swarzędz jest ważnym i aktywnym członkiem Aglomeracji Poznańskiej. W ramach
terytorialnej przynależności do obszaru funkcjonalnego miasta Poznania realizowanych jest szereg
przedsięwzięć,którepotwierdzajądoniosłąrolęGminywrozwojuorazfunkcjonowaniuzespołujednostek
samorząduterytorialnegospójnietworzącychtenwłaśnieobszar.PrzykłademaktywnościGminySwarzędz
jestm.in. członkowstwow związkachmiędzygminnych działających na obszarze funkcjonalnymmiasta
Poznania,przynależnośćdostowarzyszeńobejmującychjednostkisamorząduterytorialnegowchodzące
11
razem z miastem Poznań w skład poznańskiej aglomeracji. Wśród związków międzygminnych można
wymienić: Związek Międzygminny Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej, Związek
MiędzygminnySchroniskodlazwierząt,ZwiązekMiedzygminnyPuszczaZielonka.
III.Diagnozaproblemówspołecznych
1. Demografia Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2014 roku obszar Gminy Swarzędz
zamieszkiwało47160osób,zczego65,8%naobszarzemiejskim,34,2%naobszarzewiejskimGminy.
Spoglądającnazmiennedemograficzne,wartozauważyć,żeGminęSwarzędz,podobniejakinne
części kraju cechuje wzrost odsetka osób w wieku 60+ (z 6570 w roku 2010 do 8212 w roku 2014),
odmienniejednakkształtujesiędemografiaosóbmłodych.Oilewwieluczęściachkrajuwyraźniespada
odsetekosóbwwieku0-19lat,GminaSwarzędznotujewtymwzględziewzrost(z10235wroku2010do
10845wroku2014).
Wkontekściedanychdemograficznychnauwagęzasługujerównieżdodatniesaldomigracji.Według
danych Głównego Urzędu Statystycznego, Gminę Swarzędz w 2014 roku opuściło 814 osób, przybyło
natomiast1253(+439).
Tabela 1. Ludność Gminy Swarzędz1
1 Główny Urząd Statystyczny, zestawienie dla Gminy Swarzędz 2014.
OBSZARMIEJSKI
Płeć
0-9
lat
10-19
lat
20-29
lat
30-39
lat
40-49
lat
50-59
lat
60-69
lat
70iwięcej
lat Razem
Mężczyzna 1778 1587 2161 2943 2033 1962 1639 874 14977
Kobieta 1830 1383 2117 2932 2118 2244 2095 1339 16058
Razem 3608 2970 4278 5875 4151 4206 3734 2213 31035
OBSZARWIEJSKI
Płeć
0-9
lat
10-19
lat
20-29
lat
30-39
lat
40-49
lat
50-59
lat
60-69
lat
70iwięcej
lat Razem
Mężczyzna 1227 984 1104 1473 1220 934 652 330 7924
Kobieta 1142 914 1103 1625 1178 956 751 532 8201
Razem 2369 1898 2207 3098 2398 1890 1403 862 16125
12
Wykres 1. Piramida wieku ludności Gminy Swarzędz2
ZdanychGłównegoUrzęduStatystycznegowynika,żeMieszkańcyGminyzawarliw2014roku170
małżeństw,coodpowiada5,5małżeństwomna1000mieszkańców.Jesttoznaczniewięcejodwartościdla
województwa wielkopolskiego oraz znacznie więcej od wartości dla Polski. W tym samym okresie
odnotowano 1,7 rozwodów przypadających na 1000mieszkańców. Jest to wartość porównywalna do
wartości dla województwa wielkopolskiego oraz wartość porównywalna do wartości dla kraju. 27,9%
mieszkańców Swarzędza jest stanu wolnego, 60,5% żyje w małżeństwie, 4,1% mieszkańców jest po
rozwodzie,a7,4%towdowy/wdowcy.
2 Adres internetowy: http://www.polskawliczbach.pl/Swarzedz
13
2. Pomocspołeczna OśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzu
ZadaniazzakresupomocyspołecznejwGminieSwarzędzrealizujeOśrodekPomocySpołecznej.
Podstawąjegodziałalności jestrealizacjazadańzzakresupomocyspołecznej,woparciuoinstrumenty,
określonewustawieopomocy społecznej, awięcdziałania, których celem jestudzielanie jednostkom
rożnychformwsparcia,pozwalającychnaprzezwyciężenietrudnejsytuacjiżyciowej,którejniesąonew
stanie samodzielnie pokonać przy wykorzystaniu własnych umiejętności, możliwości, zasobów i
uprawnień.
OśrodekPomocySpołecznejrealizujezadaniapomocyspołecznejpoprzez:tworzeniewarunków
organizacyjnychfunkcjonowaniapomocyspołecznej,analizęiocenęzjawiskrodzącychzapotrzebowanie
na świadczenia pomocy społecznej, przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustawą świadczeń,
pobudzanie społecznej aktywności w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz
świadczeniepracysocjalnej.
Praktyczne działania związane z realizacją ustawowych zadań oraz wynikających z rozeznania
potrzeb topomocw różnych formach:pieniężnej, rzeczowej,usługowej, instytucjonalnej,poradniczo-
terapeutycznejiaktywizującej.Mocnąstronąinstytucjijeststabilna,specjalistycznaikreatywnakadrao
wysokichumiejętnościachzawodowych.Skutecznośćdziałańpodyktowana jestwspółpracązsołtysami,
organizacjamipozarządowymi,uczelniamiiwielomainnymiinstytucjami.
Jakwynikazponiższegozestawienia,naprzestrzeniostatnich3latistotniezmniejszyłasięliczba
rodzinbeneficjentówpomocyspołecznej.Wroku2015,wstosunkudoroku2013,odnotowanospadeko
90rodzin.
Tabela 2. Liczba rodzin beneficjentów pomocy społecznej w latach 2012-20153
3 Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu
Rok Liczbarodzin
2015 461
2014 508
2013 551
14
Wanalizowanymokresieodnotowanonietylkospadekliczbyrodzin,którymudzielonopomocy,
zmianie uległy także powody, z jakich beneficjenci znaleźli sięw trudnej sytuacji życiowej. Największy
spadek odnotowano w odniesieniu do bezrobocia oraz ubóstwa, największy wzrost natomiast w
odniesieniudopotrzebyochronymacierzyństwa.
Tabela 3. Beneficjenci pomocy społecznej względem powodów trudnej sytuacji życiowej4
Powódtrudnejsytuacjiżyciowej 2013 2014 2015
Ubóstwo 255 236 185
Sieroctwo 1 1 1
Bezdomność 31 30 29
Potrzebaochronymacierzyństwa 65 89 93
Wtym:
wielodzietność 48 38 38
Bezrobocie 180 138 77
Niepełnosprawność 227 217 219
Długotrwałalubciężkachoroba 359 345 331
Bezradność w sprawach opiek.-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego-ogółem 282 255 236
Wtym:
rodzinyniepełne 119 94 89
Rodzinywielodzietne 56 58 63
Przemocwrodzinie 16 10 16
Potrzebaochronyofiarhandluludźmi 0 0 0
Alkoholizm 56 48 48
Narkomania 5 4 8
Trudnościwprzystosowaniudożyciapozwolnieniuzzakładukarnego 9 8 4
Trudnościwintegracjiosób,któreotrzymałystatusuchodźcylubochronęuzupełniającą 0 0 0
Zdarzenialosowe 3 3 3
Sytuacjakryzysowa 2 0 1
Klęskażywiołowalubekologiczna 0 0 0
4 Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu
15
Ośrodek Pomocy Społecznej poprzez sieć instytucji działających w jego strukturze rozwiązuje
problemywsposóbkompleksowyisystemowy.WstrukturzeOśrodkaPomocySpołecznejwSwarzędzu
wyodrębniasię:
ŚrodowiskowyDomSamopomocydlaosóbzzaburzeniamipsychicznymi. Domprzeznaczonyjest
dla osób, które obecnie nie wymagają hospitalizacji. Głównym zadaniem ŚDS jest przystosowanie
uczestnikówdomożliwiejaknajbardziejsamodzielnegożycia,wykształcenieumiejętnościniezbędnychdo
codziennegofunkcjonowania.KolejnąformąwsparciajestDziennyDom„Senior–WIGOR”prowadzony
w ramach Wieloletniego Programu „Senior – WIGOR” na lata 2015 – 2020. Z pomocy Domu mogą
korzystaćosobynieaktywnezawodowopowyżej60rokużycia,głównieosobyposiadająceniskiedochody,
złe warunki mieszkaniowe, samotne czy wykazujące ograniczenia lub bezradność w wykonywaniu
codziennychczynności.CelemdziałalnościDomujestzapewnieniewsparciauczestnikom,poprawajakości
ich życia, a także zapobieganie dezintegracji społecznej.W ramach placówki realizowany jest program
„Aktywność–sposóbnamłodość”,awnimCentrumAktywnościSeniorai10KlubówMłodychDuchem
nakierowanychnaszerokopojętąaktywizacjęosóbpo55rokużycia.
GminneCentrumInformacjirozpoczęłoswojądziałalnośćw2005roku,wrazzIVedycjąkonkursu
natworzenieGminnychCentrówInformacji,ogłoszonegoprzezMinisterstwoGospodarki,PracyiPolityki
Społecznej.GłównymzadaniemGminnegoCentrumInformacjijestpoprawadostępudozatrudnieniaoraz
wsparcieaktywnościzawodowejosóbpozostającychbezpracy.Centrumoferujedoradztwozawodowe,
poradnictwozawodowe,udostępnianieofertpracy,szkoleńikursów.
Klub Integracji Społecznej, którego celem jest reintegracja zawodowa i społeczna osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym i wykluczonych. Są to w szczególności osoby bezrobotne,
uzależnione,chorepsychicznie,zwolnionezzakładówkarnych,którezewzględunaswojąsytuacjężyciową
niesąwstaniewłasnymstaraniemzaspokoićswoichpodstawowychpotrzebżyciowych.
Punkt Przyjazny Rodzinie utworzony w ramach projektu „Schematom STOP” umożliwiający
spotkania integracyjne rodzinom wielodzietnym, spotkania rodzin z opiekunem, informacje o ofercie
wsparciadlarodzinnaterenieGminy.
StowarzyszenienaRzeczAktywizacjiSpołecznościLokalnejwSwarzędzudziałaod2002rokuprzy
Ośrodku Pomocy Społecznej w Swarzędzu. Celem Stowarzyszenia jest przede wszystkim zwiększenie
aktywności obywateli w swoich środowiskach lokalnych, poszerzenie wiedzy społeczności lokalnych o
organizacjach pozarządowych i instytucjach rządowych i samorządowych polskich i zagranicznych oraz
dobrowolne niesienie pomocy osobom i rodzinom, które z różnych przyczyn niezdolne są do
rozwiązywaniaswoichżyciowychproblemów.
16
Naprzestrzeniostatnich lat,OśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzurealizował–ześrodków
unijnych - szereg projektów skierowanych do poszczególnych grup zagrożonych wykluczeniem
społecznym,m.in.Niejesteśsam–edukacja,integracjaisztukasposobemnałamanieuprzedzeńioporów
społecznych, Akademia nowych możliwości – Szkoły dla rodziców drogą zwiększenia kompetencji w
zakresie opieki i wychowania dzieci, Zdążyć przed – pomoc, profesjonalizm, profilaktyka, POKONAĆ
WYKLUCZENIE. Wszechstronna aktywizacja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z powiatu
poznańskiegoczyFabrykaUmiejętności.
W obszarze działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu, wspomnieć należy także o
aktywnościSekcjiProfilaktyki,UzależnieńiAnimacjiSpołecznej,wramachktórejdziałają:
• PunktKonsultacyjnydlaosóbuzależnionychodalkoholuiczłonkówichrodzin,
• PunktKonsultacyjnyds.Przemocy,
• GminnaKomisjaProfilaktykiiRozwiązywaniaProblemówAlkoholowych,
• pomocpsychologicznawramachSekcjiProfilaktykiUzależnieńiAnimacjiSpołecznej,
• placówki realizujące programy socjoterapeutyczne i profilaktyczne skierowane do dzieci i
młodzieży będących w trudnej sytuacji życiowej, w szczególności pochodzących z rodzin z
problemem uzależnień. Są to Placówka Wsparcia Dziennego „Nasza Dziupla”, Świetlica
Integracyjno – Terapeutyczna w Gruszczynie, 3 Świetlice Wiejskie w Karłowicach, Uzarzewie,
WierzonceorazPracowniaModelarska„Tukan”,
• KlubyRozwojuOsobowościiDziałańTwórczych.
Sekcja Profilaktyki, Uzależnień i Animacji Społecznej organizuje Kampanie profilaktyczno-
edukacyjne,szkoleniaiwarsztaty,obozyikolonieterapeutyczneisocjoterapeutyczne,atakżerealizuje
działaniawramachanimacjispołecznej.
Od2012uregulowaniaprawnedotyczącewspieraniarodzinyipieczyzastępczejzostaływyłączone
zustawyopomocyspołecznejizawartewnowejustawieowspieraniurodzinyisystemiepieczyzastępczej.
Ustawa taokreślaw jednymakcieprawnymzarównozasady i formywspierania rodzinyprzeżywającej
trudnościwwypełnianiufunkcjiopiekuńczo-wychowawczych,jakizasadyorazformysprawowaniapieczy
zastępczej,traktującjejakodopełniającesięiwzajemniepowiązane.
17
Nową formą wsparcia w rodzinie jest asystent rodziny. Asystentura rodziny polega na
towarzyszeniurodziniezdziećmiwposzukiwaniurozwiązańtrudnejsytuacjiżyciowejzwykorzystaniem
mocnychstronczłonkówrodziny,zasobówrodzinypochodzeniairodzinydalszej,społecznościlokalneji
zasobów instytucjonalnych. Głównym celem asystentury jest podniesienie umiejętności opiekuńczo –
wychowawczych,prowadzeniagospodarstwadomowego,radzeniasobiezsytuacjamidniacodziennego
rodzicówlubopiekunówdzieci.Efektempowinnobyćodzyskanieprzezosobyprzyjmującepomockontroli
nad własnym życiem, które pozwala im być samodzielnym oraz tak wypełniać role rodziców, aby
środowiskorodzinnesprzyjałobezpieczeństwuirozwojowidzieci.Efekttenjestmożliwydoosiągnięcia,
przywspółudzialerodzinynakażdymetapiemetodycznegodziałania:odocenywstępnej,przezukładanie
planu pracy i jego realizację po ocenę końcową, dostosowanie pracy domożliwości i kontekstu życia
rodziny.
WOśrodkuPomocySpołecznejwSwarzędzuzatrudnionychnaetatjesttrzechasystentówrodziny
orazKoordynatorZespołuds.AsystyRodzinnej.
Wroku2015wOśrodkuPomocySpołecznejasystentrodzinyobjąłpomocą38rodzin.Podejmując
pracęzrodziną,głównyakcentpowinienbyćnałożonynaprofilaktykę,czyliwsparcieudzielanerodzinie
naturalnejdzieckaprzedwystąpieniemsytuacjikryzysowej,wkonsekwencjiktórejmożedojśćdozabrania
dzieckazdomu.W2015roku,łącznieobjętowsparciem95dzieciwrodzinachkorzystającychzewsparcia
wpostaciasystentarodziny.
Tabela 4. Liczba rodzin i dzieci w rodzinach korzystających ze wsparcia asystenta rodziny5
Liczbarodzin Liczbadzieciwrodzinach Asystent1 9 21 Asystent2 16 38 Asystent3 13 36
Łącznie 38 95
Analiza skali zjawiska przemocy w rodzinie możliwa jest w oparciu o dane dotyczące liczby
procedurNiebieskieKarty.W2015rokusporządzono99procedurNiebieskieKartyw88rodzinach.Rok
wcześniejw86 rodzinachsporządzono95procedurNK. W2015 roku,wstosunkudo rokuubiegłego,
odnotowanoznaczącywzrostprocedurwszczętychprzezOśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzu(47w
5 Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu.
18
2015roku,18w2014roku).Zgodniezustawąoprzeciwdziałaniuprzemocywrodziniedozadańwłasnych
gminynależywszczególnościtworzeniegminnegosystemuprzeciwdziałaniaprzemocywrodzinie,którego
bardzoistotnymelementemjestdziałalnośćZespołuInterdyscyplinarnego,którym.in.wspierarodzinyw
prawidłowym wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych i wzmacnia pozycję dziecka poprzez
zapobieganiekrzywdzeniu.
Ważnym elementem systemu wspierającego rodziny w środowisku lokalnym jest system
świadczeń rodzinnych, fundusz alimentacyjny, system stypendiów dla uczniów, świadczenia
wychowawcze,dodatkimieszkanioweiKartaDużejRodziny(Ogólnopolska,WielkopolskaiGminna).
PoradniaPsychologiczno–PedagogicznawSwarzędzu
PoradniaPsychologiczno-PedagogicznawSwarzędzudziałaod1975roku.Posiadaczteryfiliew
Czerwonaku, Kostrzynie,MurowanejGoślinie i Pobiedziskach.Do zadańPoradni należydiagnozowanie
dzieciimłodzieży,udzielaniedzieciomimłodzieżyorazrodzicombezpośredniejpomocypsychologiczno-
pedagogicznej, realizowanie zadań profilaktycznych oraz wspierających wychowawczą i edukacyjną
funkcję przedszkola, szkoły i placówki, w tym wspieranie nauczycieli w rozwiązywaniu problemów
dydaktycznych i wychowawczych oraz organizowanie i prowadzenie wspomagania przedszkoli, szkół i
placówekwzakresierealizacjizadańdydaktycznych,wychowawczychiopiekuńczych.
ZbogatejofertyPoradniwzakresieszkoleńiwarsztatówskorzystałowrokuszkolnym2014/2015
525rodziców,349nauczycielii1213uczniów.
OśrodekInterwencjiKryzysowejwKobylnicy
Ośrodek jest jednostką organizacyjną Powiatu Poznańskiego świadczącą bezpłatną pomoc
specjalistyczną,obejmującąswoimdziałaniemterenpowiatupoznańskiego.
DozadańOśrodkanależywszczególności:
• udzielenie szybkiej i doraźnej pomocy osobom znajdującym się w sytuacji kryzysowej, z
wyłączeniemprzypadkówdotyczącychbezdomności,
• prowadzenie poradnictwa specjalistycznego: psychologicznego, socjalnego, prawnego oraz
pedagogicznego,
• organizacjagrupwsparciaorazgrupedukacyjno-terapeutycznychdlamieszkańcówhostelu,
• prowadzeniemieszkańchronionych,
• realizacjapowiatowegoprogramuprzeciwdziałaniaprzemocywrodzinie,
19
• prowadzenieterapiiwspierającej,
• współpracaz różnymi instytucjamipomocowymiorazwramachzespołów interdyscyplinarnych
dotyczącychproblemuprzemocywrodzinie.
3. Rynekpracyibezrobocie
Zgodniezdefinicjązawartąwustawieopromocjizatrudnieniaiinstytucjachrynkupracy,osoba
bezrobotnatoosobaniezatrudnionainiewykonującainnejpracyzarobkowej,zdolnaigotowadopodjęcia
zatrudnieniawpełnymwymiarzeczasupracy(bądźjeślijestosobąniepełnosprawną,zdolnąigotowądo
podjęcia zatrudnienia, co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nie ucząca się w szkole, z
wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyższych w systemie niestacjonarnym, zarejestrowana we
właściwymdlamiejscazameldowaniapowiatowymurzędziepracyorazposzukującazatrudnienialubinnej
pracyzarobkowej.
W2015rokunaterenieGminySwarzędzodnotowanomniejosóbbezrobotnychzarejestrowanychw
Urzędzie Pracyw stosunku do lat ubiegłych, co potwierdza się takżew statystykachOśrodka Pomocy
Społecznejodnośnieliczbyosóbbezrobotnych,którymudzielonopomocy.
StatystykiPowiatowegoUrzęduPracywPoznaniudlaGminySwarzędzsąwyraźnieoptymistyczne.Na
przestrzeniostatnichczterechlat,liczbaosóbbezrobotnychspadłaz900w2012rokudo551wroku2015.
Niepokoićmożejednakfakt,żenarelatywniewysokimpoziomieutrzymujesięodsetekosóbdługotrwale
bezrobotnych,wroku2015wyniósłon38,8%.
Wykres 2. Liczba osób bezrobotnych w Gminie Swarzędz w latach 2012-20156
6 Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu.
900 885
639551
2012 2013 2014 2015
20
Tabela 5. Liczba osób bezrobotnych w Gminie Swarzędz względem poszczególnych kategorii7
Bezrobotni
ogółemKobiety
Osobydo25
rokużycia
Osoby
powyżej50
rokużycia
Długotrwale
bezrobotniNiepełnosprawni
Pobierający
zasiłki
551 343 52 176 214 34 139
Wartonadmienić,żenamocyzawartychporozumieńpomiędzyPowiatowymUrzędemPracyw
Poznaniuajednostkąsamorządugminnego,UrządPracyświadczyłtakżeusługiwmiejscuzamieszkania
bezrobotnych, co pozwoliło zwiększyć dostępność do pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego.
Dodatkowo,przedstawicieleUrzęduPracyorganizowalispotkaniazuczniamiirodzicaminaterenieszkół
wGminieSwarzędz.
Wkontekścierynkupracynależytakżewspomniećokontynuacjiw2015rokuprojektuSchematom
STOP, którego celem jest wspólne działanie instytucji pomocy społecznej i instytucji rynku pracy,
ukierunkowanenawieloaspektowewsparcierodzinzagrożonychwykluczeniemspołecznym.
OśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzuaktywnieuczestniczywdziałaniachwobszarzerynku
pracy.W ramach projektu „Nie jesteś sam”, realizowanego przez Stowarzyszenie na Rzecz Aktywizacji
Społeczności Lokalnej w Swarzędzu, działające przy Ośrodku Pomocy Społecznej, organizowane są
SwarzędzkieTargiPracy,warsztatyaktywnegoposzukiwaniapracy,ekonomiispołecznejorazkonsultacje
zdoradcązawodowym.Ponadto,napodstawieporozumieniazPowiatowymUrzędemPracywPoznaniu,
Klub Integracji Społecznej w Swarzędzu realizuje projekt „Program Aktywizacja i Integracja – przeciw
wykluczeniu”, w ramach którego organizowane są warsztaty umiejętności społecznych, warsztaty
komputeroweikreatywnewarsztatytwórcze.
Analizadanychdotyczącapodmiotówgospodarkiwskazuje,żeGminaSwarzędzjestatrakcyjnapod
względemlokalizacjidladziałalnościgospodarczej.W2015rokuGminazajęła7lokatęwwojewództwie
podwzględemliczbypodmiotówgospodarkina10tys.ludności.
Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego, stopa bezrobocia w Polsce będzie w
najbliższychlatachsukcesywniespadać.WedługdanychInstytutuPracyiSprawSocjalnych,do2020rok
wzrośniezapotrzebowanienainformatykówispecjalistówodICT–oponad40proc.wstosunkudo2014
r.Znaczącowzrośniepopytnaekonomistówiosobyodzarządzania.O25%(czylio109tys.)wzrośnietakże
zatrudnieniespecjalistówzzakresufizyki,statystykiinauktechnicznych.
7 Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu.
21
Zwiększysię takżezatrudnieniespecjalistówodprawa,naukspołecznych ikultury–o19proc.
Wrazzprofesjonalizacjąarmiibędzierosłozatrudnienieszeregowychżołnierzy(o17proc.,6tys.nowych
etatów).Więcejo12proc.będzieteżtechnikówinformatyków(7tys.nowychmiejscpracy),opodobny
odsetek(codajeo57tys.osóbwięcej)wzrośniezapotrzebowanienaspecjalistówodzdrowia(lekarzyi
farmaceutów).Coważne,wliczbachbezwzględnychwzrośnietakżezapotrzebowanienakierowców–86
tys.osóbnatakichstanowiskachznajdziepracędo2020r.,podobnie68tys.nowychsprzedawców,34tys.
operatorówmaszyn.29tys.zostaniezatrudnionychwusługachosobistych.
Na powyższe tendencje zwraca również uwagę Strategia Zatrudnienia dla Województwa
Wielkopolskiegonalata2014-2020.Wskazujeonaponadto,żeprognozowanajestregresywnastruktura
ludności wynikająca z faktu starzejącego się społeczeństwa, natomiast struktura wykształcenia
mieszkańcównieulegnieistotnymzmianom.
Biorąc pod uwagę powyższe oraz mając na względzie konsekwentny rozwój Gminy Swarzędz,
zarówno w zakresie szeroko rozumianej infrastruktury, działań pomocowych kierowanych do
mieszkańców,jakipozytywnegoklimatudlapowstawanianowychpodmiotówgospodarki,prognozadla
rynkupracywGminiewydajęsiębardzooptymistyczna.
4. Uzależnienia
W znaczeniu potocznym uzależnienie rozumiane jest jako nabyta silna potrzebawykonywania
jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji, a w szczególności: alkoholu, mówimy wtedy o
alkoholizmie,narkotyków,gdziemówimyonarkomanii,lekówwprzypadku,którychmamydoczynieniaz
lekomanią.Wszerszymznaczeniuzaosobyuzależnioneuważasiętakżenadużywającegierhazardowych,
oglądaniatelewizji,Internetu,zakupówczyteżpracy.
Na terenie Gminy Swarzędz działa Poradnia Specjalistyczna IPSIS oraz Swarzędzkie Centrum
Pomocy Psychologicznej Persona oferujące pomoc w ramach poradni zdrowia psychicznego, poradni
leczenia uzależnień behawioralnych, poradni leczenia uzależnień, oddziału dziennego leczenia
uzależnień.
Oszacowanieskaliproblemuuzależnieniajesttrudnezuwaginaznacznyodsetekosóbdotkniętych
problemem,którejednaknieszukająwsparciauprofesjonalistówiwinstytucjachpomocowych.Skalętego
problemu na terenie Gminy Swarzędz przedstawić można na podstawie danych z Gminnej Komisji
RozwiązywaniaProblemówAlkoholowych.Zprzeprowadzonejanalizywynika,że„wGminieżyjeokoło932
22
osóbuzależnionychodalkoholuoraz2330–3263osóbpijącychszkodliwieiryzykownie.Wokółnichżyją
dorośli członkowie rodzin (małżonkowie, rodzeństwo, rodzice, dziadkowie), czyli dalsze 3728
mieszkańcówidzieciżyjącychwotoczeniuosobyuzależnionejodalkoholu”8.Przeprowadzonewtrakcie
opracowywania strategii badania zdają się potwierdzać powyższe analizy (patrz: wyniki badania
mieszkańcówGminy).
Ze statystykKomisariatuPolicjiwSwarzędzuwynika,żewokresieostatnichtrzech latnastąpił
wyraźnyspadekliczbyinterwencjiwstosunkudoosóbnietrzeźwych.
Tabela 6. Interwencje Policji w stosunku do osób nietrzeźwych w latach 2013-20159
Interwencja 2013 2014 2015
OsobynietrzeźweodwiezionedoIzbyWytrzeźwień 271 205 170
Osobynietrzeźweodwiezionedomiejscazamieszkania 40 48 26
Osobynietrzeźweodwiezionedoplacóweksłużbyzdrowia 29 10 12
OsobynietrzeźweodwiezionedoinnychjednostekPolicji 78 45 32
5. Bezpieczeństwopubliczne
Na terenie Gminy znajduje się Komisariat Policji. W środowisku lokalnym działa siedmiu
policjantówdzielnicowych.NaterenieGminySwarzędzfunkcjonujetakżeStrażMiejska.Obezpieczeństwo
mieszkańcówGminydbarównieżOchotniczaStrażPożarnawSwarzędzuiKobylnicy.
Z danych udostępnionych przez Komisariat Policjiw Swarzędzuwynika, żewokresie ostatnich
trzech lat spadła liczba popełnionychwykroczeń ( z 2383w 2013 roku do 2029w 2015 roku).Warto
zauważyć,żewokresieostatnichdwóchlatwyraźnyspadekzanotowanowkategoriiwykroczeńprzeciwko
przepisomustawyowychowaniuwtrzeźwościiprzeciwdziałaniualkoholizmowi.
Optymistycznesątakżestatystykidotyczące liczbystwierdzonychprzestępstw.Wyraźnyspadek
notuje się w odniesieniu do przestępstw kryminalnych oraz kradzieży (za wyjątkiem kradzieży
samochodów–wtymprzypadkuliczbaprzestępstwutrzymujesięnapodobnympoziomieodtrzechlat).
8 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – Swarzędz 2016. 9 Dane udostępnione przez Komisariat Policji w Swarzędzu.
23
Wartotakżenadmienić,żewokresieostatnichtrzechlatwzrosłaliczbanietrzeźwychkierujących(z45w
2013rokudo59w2015roku).
Należywyraźnie zaznaczyć, żeprezentowanedanestatystyczneniepozwalająna jednoznaczne
porównanie tendencjiwperspektywie czasowej, w szczególności z uwagi na fakt, żew sierpniu 2015
obszar działania Komisariatu Policji w Swarzędzu został poszerzony o Gminę Kleszczewo. Ponadto, w
przypadku przestępstw związanych z narkotykami, w 2013 roku obowiązywała inna kategoryzacja
przestępstw. Nie zmienia to jednak faktu, że pomimo poszerzenia obszaru działania Policji w Gminie,
przeważającawiększośćzdarzeńwprezentowanychkategoriachwykroczeńiprzestępstwstwierdzonych
uległazmniejszeniu.
Warto także podkreślić, że w kwestii bezpieczeństwa, Gmina podąża za ogólnopolskimi
statystykami.Znacznyspadekliczbyprzestępstwkryminalnych,corazczęściejujawnianeprzezpolicjantów
przestępstwa gospodarcze oraz wysoka wykrywalność sprawców przestępstw to tendencje
podsumowujące statystycznie rok 2015 w Polsce. Spadła liczba zarówno poważnych przestępstw
kryminalnych,jakteżmniejgroźnychwskutkach,leczuciążliwychdlaspołeczeństwaprzestępstwtakich
jakdrobnekradzieżelubuszkodzeniamienia.
Tabela 7. Wykroczenia popełnione na terenie Gminy Swarzędz w latach 2013-201510
Wybranakategoria 2013 2014 2015**
Wykroczeniaprzeciwkoporządkowiispokojowipublicznemu 22 25 18
Wykroczeniaprzeciwkobezpieczeństwoosóbimienia 2 16 13
Wykroczeniaprzeciwkobezpieczeństwuiporządkowiwkomunikacji 1321 1393 1065
Wykroczeniaprzeciwkomieniu 758 759 720
Wykroczeniaprzeciwkoobyczajnościpublicznej 4 5 10
Wykroczeniaprzeciwkourządzeniomużytkupublicznego 41 37 18
Wykroczeniaprzeciwkoprzepisomustawyowychowaniuwtrzeźwości i
przeciwdziałaniualkoholizmowi235 321 185
Tabela 8. Przestępstwa stwierdzone na terenie Gminy Swarzędz w latach 2013-201511
Wybranakategoria 2013 2014 2015**
Kryminalne 1171 567 583
10 Dane udostępnione przez Komisariat Policji w Swarzędzu. 11 Dane udostępnione przez Komisariat Policji w Swarzędzu.
24
Gospodarcze 146 85 115
Kradzieżzwłamaniem 110 61 71
Kradzież 354 208 197
Wtymkradzieżsamochodu 42 42 44
Uszkodzeniemienia 83 44 56
Rozbój 5 8 3
Bójka,pobicie 3 1 0
Narkotyki 263* 24 25
Nietrzeźwikierujący 45 50 59
*sprawawieloczynowa
**odsierpnia2015dodatkowodanezGminyKleszczewo
W2015rokupolicjanciKomisariatuPolicjiwSwarzędzuprzeprowadzili45interwencjidotyczących
przemocy domowej. Do Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
wpłynęło99„NiebieskichKart”,zczego47związanychbyłozwystępowaniemproblemualkoholowego
wrodzinie,5zkoleizwiązanychzzażywaniemsubstancjipsychoaktywnych.
Zanalizywynika,żewbadanymokresie(trzechostatnichlat)liczbaprocedurzwiązanychzNiebieską
Kartąutrzymujesięnapodobnympoziomie.Wartojednakzauważyć,żew2015rokunastąpiłspadekliczby
procedurwszczętychprzezPolicję,natomiastwzrostliczbyprocedurwszczętychprzezOśrodekPomocy
SpołecznejwSwarzędzu.
Tabela 9. Procedury Niebieskiej Karty w poszczególnych latach12
Procedurawszczętaprzez: 2015 2014 2013
Policja 49 73 73
OśrodekPomocySpołecznej 47 18 25
Oświata 2 2 1
Służbazdrowia 1 2 2Razem 99 95 101
12 Sprawozdania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
25
6. Edukacja
12306mieszkańcówGminySwarzędz jestwwiekupotencjalnejnauki (3-24 lata) (wtym5977
kobiet oraz 6 329 mężczyzn). Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku 23,0% ludności
posiadawykształceniewyższe,2,4%wykształceniepolicealne,12,8%średnieogólnokształcące,a16,5%
średniezawodowe.Wykształceniemzasadniczymzawodowymlegitymujesię24,9%mieszkańcówGminy
Swarzędz, gimnazjalnym 5,0%, natomiast 14,5% podstawowym ukończonym. 0,9% mieszkańców
zakończyłoedukacjęprzedukończeniemszkołypodstawowej.
WporównaniudocałegowojewództwawielkopolskiegomieszkańcyGminySwarzędzmająwyższy
poziom wykształcenia. Wśród kobiet mieszkających w Gminie Swarzędz największy odsetek ma
wykształcenie wyższe (25,2%) oraz zasadnicze zawodowe (18,5%). Mężczyźni najczęściej mają
wykształceniezasadniczezawodowe(31,7%)orazwyższe(20,6%).
21,9% mieszkańców Gminy Swarzędz w wieku potencjalnej nauki (3-24 lata) zalicza się do
przedziału3-6 lat -wychowanieprzedszkolne (22,7%wśróddziewczynek i21,1%wśródchłopców).Na
tysiącdzieciwwiekuprzedszkolnym854uczęszczadoplacówekwychowaniaprzedszkolnego.Najedno
miejscewplacówcewychowaniaprzedszkolnegoprzypada1,08dzieciwwiekuprzedszkolnym.
W grupiewiekowej 3-24 lata na poziomie podstawowym (7-12 lat) kształci się 26,5% ludności
(26,4%wśróddziewczyneki26,6%wśródchłopców).Na1oddziałwszkołachpodstawowychprzypada21
uczniów. Współczynnik skolaryzacji brutto (Stosunek wszystkich osób uczących się w szkołach
podstawowychdoosóbwwieku7-12lat)wynosi88,35.
Wśród mieszkańców w wieku potencjalnej nauki 11,5% zalicza się do przedziału 13-15 lat -
kształcenienapoziomiegimnazjalnym(11,0%wśróddziewcząti12,0%wśródchłopców).Na1oddziałw
szkołachgimnazjalnychprzypada23uczniów.Współczynnikskolaryzacjibrutto(Stosunekwszystkichosób
uczącychsięwszkołachgimnazjalnychdoosóbwwieku13-15lat)wynosi89,96.
W grupie wiekowej 3-24 lata na poziomie ponadgimnazjalnym (16-18 lat) kształci się 16,1%
mieszkańców (15,8% wśród dziewcząt i 16,3% wśród chłopców). Na 1 oddział w szkołach
ogólnokształcących przypada 1 uczeń. 24 uczniów przypada na oddział w zasadniczych szkołach
zawodowych.21uczniówprzypadanaoddziałwszkołachśrednichzawodowychiartystycznych.
Wprzedzialewiekowymodpowiadającymedukacjiwszkołachwyższych(19-24 lat)znajdujesię
24,0%mieszkańcówGminySwarzędzwwiekupotencjalnejnauki(24,0%kobieti24,0%mężczyzn).
W Gminie funkcjonuje dwadzieścia pięć placówek wychowania przedszkolnego, sześć szkół
podstawowych,pięćgimnazjów,zasadniczaszkołazawodowa,technikumoraztrzyliceaogólnokształcące.
26
Tabela 10. Placówki przedszkolne i szkolne oraz liczba dzieci i młodzieży w poszczególnych latach13
2012/2013 2013/2014 2014/2015
Placówkiwychowaniaprzedszkolnego 22 23 25
wtymprzedszkola 16 17 19
Miejscawprzedszkolach 1536 1635 1814
Dzieciwplacówkachwychowaniaprzedszkolnego 1874 2055 1989
wtymwprzedszkolach 1530 1604 1694
Szkołypodstawowe 6 6 6
Uczniowieszkółpodstawowych 2683 2773 3152
Szkołygimnazjalne 5 5 5
Uczniowieszkółgimnazjalnych 1320 1274 1254
7. Zdrowie
NaterenieGminySwarzędzdziałaPodstacjaPogotowiaRatunkowego,5przychodnilekarskich,5
centrów medycznych, pracownie badań, poradnie psychologiczne prawie 80 prywatnych gabinetów
lekarskichistomatologicznychoraz16aptek.
W 2014 roku 40,5% zgonów w Swarzędzu spowodowanych było chorobami układu krążenia,
przyczyną28,0%zgonówwSwarzędzubyłynowotwory,a7,2%zgonówspowodowanychbyłochorobami
układu oddechowego. Na 1000 ludności Swarzędza przypada 7.24 zgonów. Jest to znaczniemniej od
wartościśredniejdlawojewództwawielkopolskiegoorazznaczniemniejodwartościśredniejdlakraju14.
W ostatnich latach liczba punktów, w których udzielane są usługi medyczne istotnie wzrosła,
wprost proporcjonalnie do rozwoju Gminy. Warto jednak zauważyć, że z wyników badania
przeprowadzonegowśródmieszkańców,usługizdrowotnesąkwestiąnajniżejocenianąwGminie(patrz:
Analizawynikówbadaniamieszkańców).
8. Życiekulturalne–sportirekreacja
NaterenieGminySwarzędzdziałajątrzyklubysportowe:SKSUniaSwarzędz,LZS„Piast”Kobylnica
oraz Swarzędzki KlubKarate-do „FIGHTER”oraz czteryuczniowskie kluby sportowe zlokalizowaneprzy
swarzędzkichszkołach.
13 Zestawienie Głównego Urzędu Statystycznego dla Gminy Swarzędz za lata 2012-2015. 14 Adres internetowy: http://www.polskawliczbach.pl/Swarzedz.
27
NaobszarzeGminydziałatakże:
• SwarzędzkieCentrumSportuiRekreacji:kompleksobejmujący3pełnowymiaroweboiskadopiłki
nożnej,halęsportową,krytąpływalnięisztucznelodowisko,
• ATRIUMCentrumSport&Fitness,któreoferujesiłownię,aerobik,saunę,solarium,masaże,salę
gimnastyczną, zajęcia z kickboxingu, nauki jazdy konnej dla dzieci i dorosłych, hipoterapię,
woltyżerkę,krytąujeżdżalnię,pensjonatdlakoni,
• STREFASPORTUTENIS&FITNESS toklub,któryposiadadwakrytekortytenisowezesztuczną
nawierzchnią.Ponadto,oferujezajęciasportoweitanecznedladzieciimłodzieży,
• AeroklubPoznańskiim.WandyModlibowskiej,
• Parklinowy"CASCADERPARK",
• Gospodarstwo Agroturystyczne "Podkowa", które oferuje naukę jazdy konnej i przejażdżki
bryczką.
NaterenieGminydziałaOśrodekKultury,który jestorganizatorem ikoordynatoremwiększości
przedsięwzięć kulturalnych. Dzięki różnorodnym sekcjom swoje zainteresowaniamogąw nim rozwijać
uczestnicy w każdymwieku.Na 2016 rok Ośrodek Kultury w Swarzędzu zaplanował aż 41 imprez dla
lokalnejspołeczności.
DziałalnośćkulturalnąnaterenieGminySwarzędzprowadzątakże:
• StowarzyszenieKulturalneOrkiestraDętawSwarzędzu
• OrkiestraFlażoletowa
• Chórmęski"Akord"
• ChórkameralnyDysonans
• ZespółRegionalny"Olszyna"
WażnąrolęwdziałalnościkulturalnejGminyodgrywaBibliotekaPublicznawSwarzędzu.W2015
rokuzezbiorówBiblioteki skorzystałoponad6 tysięcymieszkańców,którymudostępnionoprawie130
tysięcy książek.Działalność Biblioteki Publicznejw Swarzędzu nie ogranicza się tylko do udostępniania
publikacji.Bibliotekaorganizujespotkaniaautorskie,warsztaty,wystawyorazkonkursyigrupyzabawowe
dlanajmłodszych.
Wartowtymmiejscuponowniezaznaczyć,żewdziałalnośćnarzeczanimacjispołecznejlokalnych
środowisk oraz społecznej integracji i reintegracji, aktywnie włącza się Ośrodek Pomocy Społeczne w
Swarzędzu.
28
9. Infrastrukturaisytuacjamieszkaniowa Gmina Swarzędz usytuowana jest przy trasie nr 92 łączącejWschód Europy z Zachodem. Przez
Gminę biegnie również droga nr 5. Przebiegają tu także dwie ważne linie kolejowe, mające stacje w
Swarzędzu,PaczkowieorazKobylnicy.Siećgminnychdrógwykorzystywanajestprzezgminnąpubliczną
komunikacjęautobusową.Publicznytransportzbiorowyocharakterzeużytecznościpublicznejrealizowany
jestprzezZakładGospodarkiKomunalnejwSwarzędzu.Dodyspozycjioddanosiedemliniiautobusowych
kursującychnaterenieGminy,sześćliniikomunikującychmieszkańcówzmiastemPoznań(wtymjedna
nocna)orazdwie liniepowstałenapodstawieporozumieniamiędzygminnegozgminamiKostrzynoraz
Kleszczewo.
W granicach miasta Swarzędz znajduje się Jezioro Swarzędzkie z sukcesywnie rozwijającą się
infrastrukturąrekreacyjną,odwypożyczalnisprzętuwodnegopościeżkirowerowe.
Mieszkańcy Gminy mogą korzystać z szerokiej oferty handlowo–usługowej. Działają tu m.in.:
centrum handlowe ETC, CH „Agrobex”, czy też markety: Piotr i Paweł, Chata Polska, Biedronka, Lidl,
Carrefour i inne. Pod tym względem Gmina wyraźnie wyróżnia się na tle innych, podpoznańskich
miejscowości.
Na przestrzeni ostatnich lat intensywnie rozwija się infrastruktura Gminy, od dróg, ścieżek
rowerowych,placówzabaw,boisksportowych,ponowoczesneszkoły(SzkołaPodstawowawZalasewie).
WzrostliczbyludnościnaterenieGminySwarzędzwiążesięzewzrostemliczbynowychmieszkań.
WedługdanychGUSzapierwszetrzykwartałyposzczególnychlat,w2015rokuwybudowano378nowych
mieszkań.Toznaczącywzrostwstosunkudopoprzedniegoroku,kiedytowpierwszychtrzechkwartałach
oddanodoużytkowania229mieszkań.
Wykres 3. Liczba wybudowanych mieszkań na terenie Gminy w pierwszych trzech kwartałach w latach 2013-201515
15 Zestawienie Głównego Urzędu Statystycznego dla Gminy Swarzędz za lata 2012-2015.
393
229
378
2013 2014 2015
29
W odniesieniu do budownictwa mieszkaniowego obserwuje się także wzrost realizacji
deweloperskich (sprzedaż lub wynajem). W pierwszych trzech kwartałach 2015 roku to 227 nowych
mieszkań.
Wykres 4. Liczba realizacji deweloperskich na terenie Gminy w pierwszych trzech kwartałach w latach 2013-201516
W ostatnich latach nie realizowano budownictwa spółdzielczego oraz komunalnego. Ostatnie
mieszkaniaspółdzielczewybudowanow2007roku,komunalnenatomiastw2012roku(33).
10. Działalnośćorganizacjipozarządowych
NaterenieGminySwarzędzdziała101organizacjipozarządowych.Zewzględunaichdziałalność
statutową,podzielićjemożnanatrzy,głównegrupy:
• organizacjepomocowe,
• organizacjedziałającewobszarzekultury,rekreacji,edukacjiizdrowia,
• organizacjedziałającewobszarzesportu.
Wroku2015,zadaniapublicznenarzeczlokalnejspołecznościpodjęły34organizacje,realizując
łącznie 51 projektów na podstawie zawartych umów na wspieranie realizacji zadań publicznych. Na
podstawiesprawozdańzrealizacjizadańpublicznychwzadaniabyłozaangażowanychok.285osób(wtym
ok.150wolontariuszy),aadresatamiróżnychdziałańpublicznychbyłook.21750osób.
Zpunktuwidzeniadziałańpomocowych,istotnąrolęwGminieodgrywaStowarzyszeniePrzyjaciół
DzieciSpecjalnejTroskiim.LeszkaGrajkawSwarzędzu.ObecnieStowarzyszenieobejmujeopiekąprawie
300 dzieci i osób z niepełnosprawnością. Stowarzyszenie organizuje dla nich systematyczne zajęcia w
16 Zestawienie Głównego Urzędu Statystycznego dla Gminy Swarzędz za lata 2012-2015.
164
119
227
2013 2014 2015
30
zakresie:
• wczesnejinterwencji,
• rehabilitacjiruchowejzhydromasażemwsalachrehabilitacyjnychidomach(przycięższymstanie
zdrowia),
• terapiipedagogicznej,terapiilogopedycznej,zajęćzpsychologiem,dogoterapii,hipoterapii.
Osoby dorosłe doskonalą swoje umiejętności w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej w
prowadzonymprzyStowarzyszeniuWarsztacieTerapiiZajęciowej.Stowarzyszenieprowadzi5pracowni
terapeutycznych na osiedlu Kościuszkowców w Swarzędzu oraz 3 pracownie w budynku przy ulicy
Poznańskiej w Kobylnicy. W ramach wczesnej interwencji Stowarzyszenie pracuje również z
niemowlakami.
Stowarzyszeniejestrównieżinicjatoremcyklicznychprzedsięwzięć,takichjakBalzMikołajem,letnia
olimpiada sportowa, Anielskie Śpiewogrania. Stowarzyszenie jest też organizatorem letnich wyjazdów
rehabilitacyjnych.Współpracujeiwspółuczestniczywwieluwydarzeniachwpowieciejakiwojewództwie,
adresowanychdlaosóbniepełnosprawnych.
Na podkreślenie zasługuje również fakt, że bardzo wielu młodych mieszkańców Gminy pierwsze
doświadczenia w pracy społecznej zdobywa właśnie w Stowarzyszeniu podczas pracy wolontaryjnej.
Stowarzyszenie działa od 1991 roku i jest inicjatorem różnych przedsięwzięć oraz kreatorem lokalnej
politykizwiązanejzniepełnosprawnymimieszkańcamiGminySwarzędz.
Inneorganizacjepozarządowe,zktórymiwspółpracujeOśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzuto:
• StowarzyszenienaRzeczAktywizacjiSpołecznościLokalnejwSwarzędzu
Stowarzyszenie działa przy Ośrodku Pomocy Społecznej na rzecz osób starszych, zagrożonych
wykluczeniem.Manacelupoprawęsytuacjidzieciirodzinorazaktywizacjęseniorów.Propagujei
wcielawżycieideęwolontariatu.Wspierasamorządnośćisamodzielnośćdzieciimłodzieży.
• FundacjaMuszkieterów
GłównymcelemFundacjiMuszkieterów jestpomoc tym,którzy znajdują sięw trudnej sytuacji
materialnejiżyciowej,zwłaszczadzieciomzdomówdziecka.PoprzezakcjeFundacjiprzedsiębiorcy
starająsięrealizowaćzasadęspołecznejodpowiedzialnościprzedsiębiorczościpolegającąm.in.na
dzieleniusięwypracowanymizyskami.
31
• FundacjaARTiFAKT
Organizacja powstała na kanwie funkcjonującej w Swarzędzu pracowni artystycznej ceramiki i
rzeźby. Działalność Fundacji nie ogranicza się tylko do funkcji plastycznych. Praca z gliną czy
rękodziełosąważnymzadaniemdlaczłonkóworganizacji,alenie jedynym.Dużoprzedsięwzięć
ARTIFAKTu związanych jest z zarażaniem miłością do twórczości i rozwijaniem artystycznych
zmysłówudzieci(imieszkańców)miasteczekiwsioddalonychodmetropolii.
• Stowarzyszenie„Horyzonty”Poznań
DogłównychzadańStowarzyszenianależyorganizowanieiprowadzeniedziałańprofilaktycznych
wobec dzieci i młodzieży zagrożonych demoralizacją i społecznie niedostosowanych,
przeciwdziałanie demoralizacji i przestępczości dzieci imłodzieży poprzez stosowanie środków
zapobiegawczych(profilaktycznych)powstawaniutychzjawiskwskaliindywidualnejizbiorowej,
inicjowanie i realizacja zadań zmierzających do readaptacji społecznej nieletnich zagrożonych
demoralizacjąoraznieletnichsprawcówczynówkaralnychorazreintegracjazawodowaispołeczna
osóbwykluczonychspołecznieizagrożonychwykluczeniemspołecznym.
• StowarzyszenieAbstynentówŻagiel
Stowarzyszenieprowadzidziałalnośćwzakresieterapiiosóbuzależnionychodalkoholu -grupa
AA,spotkańrodzinnych,wsparciadlawspółuzależnionychorazorganizacjiczasuwolnegodzieci
pacjentów.
• PolskiKomitetPomocySpołecznej
Celem Stowarzyszenia jest kształtowanie postaw społecznych, sprzyjających bezpośredniemu
uczestnictwuwdziałaniachna rzeczosóbpotrzebującychpomocy,niesienie fachowejpomocy,
udzielanie materialnego i organizacyjnego wsparcia oraz przywracanie nadziei i poczucia
bezpieczeństwa ludziom znajdującym się w trudnych sytuacjach życiowych, w szczególności
biednym,bezdomnym,samotnymiopuszczonym.
• CaritasprzyParafiach
Stowarzyszenie Udziela pomocy doraźnej i długofalowej, materialnej i finansowej osobom
bezrobotnym,bezdomnym,chorym, starszym,dzieciomz rodzinubogich,a także imigrantom i
uchodźcom. Caritas udziela również pomocy humanitarnej ofiarom wojen, kataklizmów i
nieszczęśćnaturalnychpozagranicamiPolski.
• FundacjaRozwojuSystemuEdukacji
GłównymcelemFundacjijestszerokopojmowanewspieraniedziałańnarzeczrozwojuedukacjiw
Polsce, które przyczynią się do poprawy jakości i efektywności systemu oświaty, szkolnictwa
32
wyższegoiszkoleńwPolsceorazichotwarcianaświat.
• StowarzyszenienaRzeczDzieciiMłodzieżyLider
Celem Stowarzyszenia jest pomoc dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych dotkniętych
alkoholizmemorazinnymipatologiami.Stowarzyszenieorganizujem.in.obozyterapeutycznedla
dzieciimłodzieżyzagrożonychpatologiąorazzajęciamającenaceluwyrównywanieichszansw
środowisku.
• Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Wielkopolski Oddział Regionalny reprezentowany przez TPD
OddziałMiejskiwSwarzędzu
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci jest pozarządowym stowarzyszeniem prowadzącym działalność
pożytku publicznego na rzecz dzieci.W ramach działalności służy dzieciom - przedewszystkim
wymagającymratunkuipomocy.
• StowarzyszenieKulturalneOrkiestraDętawSwarzędzu
Stowarzyszenieprowadzidziałalnośćwzakresiemuzyki,kultury,sztukiorazochronydóbrkultury
idziedzictwanarodowego
IV.Analizawynikówbadań
1. Badaniewśródmieszkańcówgminy
Badanie wśród mieszkańców zrealizowano z 381 respondentami, z czego 67,2% pochodziło z
obszarumiejskiego,32,8%zobszarówwiejskichgminy.52,2%ankietowanychstanowiłykobiety,47,8%
mężczyźni. Rozkład próby badawczej miał charakter reprezentatywny z względu na zmienne obszar
miejscazamieszkania,płećorazwiekbadanychizostałopracowanywoparciuodaneGłównegoUrzędu
Statystycznego.
Tabela 11. Rozkład próby badawczej w badaniach mieszkańców Gminy
18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70+ Razem
Obszarmiejski
Mężczyzna 23 31 21 21 17 9 122
Kobieta 22 31 22 23 22 14 134
33
Obszarwiejski
Mężczyzna 12 15 13 10 7 3 60
Kobieta 12 17 12 10 8 6 65
Razem 69 94 68 64 54 32 381
Wprezentowanymprojekciebadawczymzastosowanometodęsondażudiagnostycznego.Zgodnie
z przyjętą metodologią, wielkością próby badawczej oraz wytycznymi Ośrodka Pomocy Społecznej w
Swarzędzu,przyjętoankietęjakotechnikębadawczą.Wtymceluskonstruowanonarzędziebadawczew
postaci kwestionariusza ankiety. Materiał badawczy pozyskano metodą bezpośrednich wywiadów
kwestionariuszowych.
Profildemograficznyrespondentów
Wykres 5. Badani mieszkańcy Gminy względem płci
Kobiety52,2%
Mężczyźni47,8%
34
Wykres 6. Badani mieszkańcy Gminy względem obszaru miejsca zamieszkania
Spośródogółubadanych,największyodsetektoosobywwieku30-39lat(24,7%)oraz18-29lat
(18,1%).Najmniejlicznągrupęwiekowąstanowiązkoleiosobywwieku70latiwięcej(8,4%).
Wykres 7. Badani mieszkańcy Gminy względem grup wiekowych
Wśród badanych mieszkańców gminy, największy odsetek posiadał wykształcenie zasadnicze
zawodowe (33,9%), następnie średnie (29,3%) oraz wyższe (24,2%). Spośród respondentów, 6,1%
ukończyłoszkołępodstawową,3,6%gimnazjum,a2,9%szkołypolicealne.
Obszar miejski67,2%
Obszar wiejski32,8%
18-2918,1%
30-3924,7%
40-4917,8%
50-5916,8%
60-6914,2%
70 i więcej8,4%
35
Wykres 8. Badani mieszkańcy Gminy względem poziomu wykształcenia
Ocenajakościżyciawgminie
Na pytanie o jakość życia w gminie, biorąc pod uwagę ogół respondentów, wyrażona została
pozytywna opinia. Aż 72,4% badanych bardzo dobrze i dobrze wypowiada się na temat aktualnych
warunkówżyciawmieście.Łącznie23,9%ankietowanychwyraziłonegatywnąopinięwtejkwestii.3,7%
respondentówniepotrafiłowyrazićjednoznacznejopinii.
Wykres 9. Badani mieszkańcy względem opinii na temat jakości życia w Gminie
Problemyosóbniepełnosprawnych
W odniesieniu do pytania o problemy osób niepełnosprawnych, przeważająca większość
respondentówniepotrafiłaokreślić,zjakimitrudnościamiborykająsięteosoby,zuwaginafakt,żenie
Podstawowe6,1%
Gimnazjalne3,6%
Zasadnicze zawodowe
33,9%
Średnie29,3%
Policealne2,9%
Wyższe24,2%
Bardzo dobrze19,5%
Dobrze52,9%
Źle17,1%
Bardzo źle6,8%
Trudno powiedzieć3,7%
36
znajątakichosóblubznająjeniedostatecznie.Spośródbadanych,którzywskazalinaproblemytakichosób,
największyodsetekodpowiedzikoncentrowałsięwokółkwestiimedycznych:utrudnionydostępdousług
medycznych(18,1%)orazrehabilitacyjnych(14,9%).Naizolacjęosóbniepełnosprawnychzwróciłouwagę
7,8% badanych, na kwestię bezrobocia 4,8%. Nieznaczny odsetek respondentów wspomniał o
utrudnieniach komunikacyjnych (4,2%), barierach architektonicznych (3,7%) oraz problemach
psychologicznych (2,3%). Najmniejszy odsetek badanych wskazał na brak akceptacji w środowisku
lokalnym(1,3%).
Wykres 10. Problemy osób niepełnosprawnych w opiniach mieszkańców Gminy
Podobnie, jak w poprzednim pytaniu, tak na pytanie o to, czy oferta pomocy dla osób
niepełnosprawnych jest wystarczająca, przeważająca większość badanych nie potrafiła udzielić
jednoznacznejodpowiedzi(79,6%).Spośródrespondentów,łącznie16,0%twierdziło,żepomocudzielana
osobomniepełnosprawnymjestniewystarczająca.Odmiennegozdaniabyłozaledwie4,4%.
1,3%
2,3%
3,7%
4,2%
4,8%
7,8%
14,9%
18,1%
76,4%
Brak akceptacji w środowisku lokalnym
Problemy psychologiczne
Bariery architektoniczne
Utrudniona możliwość korzystania ze środków transportu
Bezrobocie
Izolacja
Utrudniony dostęp do usług rehabilitacyjnych
Utrudniony dostęp do usług opiekuńczych
Nie wiem, nie znam osób niepełnosprawnych
37
Wykres 11. Opinie mieszkańców Gminy na temat pomocy oferowanej osobom niepełnosprawnym
W opinii większości badanych, dostęp do placówek opieki zdrowotnej w gminie jest
niewystarczający (72,3%). Trudno jednakw tym kontekście oceniać działalność gminyw tym zakresie,
bowiemdostępnośćdousługmedycznychjestjednąznajniżejocenianychzmiennychwbadaniachjakości
życiawPolsce,zarównonapoziomielokalnym,regionalnymiogólnopolskim.Możnazatemwnioskować,
żeprezentowanewtymzakresiewynikiodnosząsiębardziejdoogólnejopiniinatematdostępnoścido
służbyzdrowia,wmniejszymstopniunatomiastdospecyfikigminy.
Tabela 12. Opinie mieszkańców Gminy na temat poszczególnych elementów jej funkcjonowania
Zdecydowanie
pozytywniePozytywnie Negatywnie
Zdecydowanie
negatywnie
Trudno
powiedzieć
Organizacjaczasuwolnegoosóbdorosłych 15,2% 54,5% 19,5% 3,2% 7,6%
Organizacjaczasuwolnegodzieci 10,1% 67,8% 15,4% 2,2% 4,5%
Organizacjaczasuwolnegomłodzieży 3,1% 34,1% 43,8% 15,3% 3,7%
DostępdoInternetu 38,4% 51,6% 5,2% 2,7% 2,1%
Dostępdoinformacjinatematwydarzeńw
gminie 22,1% 66,2% 6,0% 4,3% 1,4%
Dostępdoofertykulturalnej 19,7% 45,1% 19,9% 4,0% 11,3%
Organizacja imprez cyklicznych na terenie
gminy 23,4% 39,4% 22,8% 10,7% 3,7%
Poziomopiekispołecznej 4,8% 21,2% 16,4% 8,9% 48,7%
Dostępdoopiekizdrowotnej 4,0% 5,2% 56,2% 19,4% 15,2%
Bezpieczeństwopubliczne 19,3% 47,9% 22,1% 10,7% 0,0%
Tak1,3%
Raczej tak3,1%
Raczej nie3,6%
Nie12,4%
Trudno powiedzieć79,6%
38
Warunkimieszkaniowe 24,4% 59,1% 11,3% 5,2% 0,0%
Ofertaedukacyjnaszkół 11,3% 61,5% 15,4% 2,5% 9,3%
Dostępnośćdoprzedszkoli 7,2% 9,7% 25,7% 14,3% 43,1%
Udziałmieszkańcówwżyciupublicznym 1,3% 14,9% 38,3% 12,6% 32,9%
Działalnośćorganizacjipozarządowych 3,2% 8,6% 1,3% 0,0% 86,9%
Jak wynika z przeprowadzonej analizy wyników badania, mieszkańcy gminy najlepiej oceniają
dostępnośćdoInternetu(4,20p.),dostępdoinformacjinatematwydarzeńwgminie(3,97p.),działalność
organizacji pozarządowych (tu należy zaznaczyć, żewypowiedziało się zaledwie 13,1% badanych) oraz
warunkimieszkaniowe(3,71p.).Najniżejzkoleiocenionyzostałdostępdoopiekizdrowotnej(2,04p.),
udziałmieszkańcówwżyciupublicznym(2,31p.)orazdostępnośćdoprzedszkoli(2,47p).Poziomopieki
społecznej uzyskał w prezentowanym zestawieniu poziom 2,93 p. Warto jednak nadmienić, że
wspomnianypoziomopieki społecznejorazdostępnośćdoprzedszkoli tokwestie, które jednoznacznie
zostały ocenione przez najmniejszą liczbę respondentów (odpowiednio 48,7% i 43,1% badanych nie
potrafiłowyrazićkonkretnejopinii).
Wykres 12. Wskaźnik opinii na temat poszczególnych elementów funkcjonowania Gminy
2,04
2,31
2,47
2,65
2,93
3,43
3,44
3,64
3,64
3,70
3,71
3,86
3,95
3,97
4,20
Dostęp do opieki zdrowotnej
Udział mieszkańców w życiu publicznym
Dostępność do przedszkoli
Organizacja czasu wolnego młodzieży
Poziom opieki społecznej
Bezpieczeństwo publiczne
Organizacja imprez cyklicznych na terenie gminy
Dostęp do oferty kulturalnej
Organizacja czasu wolnego osób dorosłych
Oferta edukacyjna szkół
Organizacja czasu wolnego dzieci
Warunki mieszkaniowe
Działalność organizacji pozarządowych
Dostęp do informacji na temat wydarzeń w gminie
Dostęp do internetu
39
Napytanieoobserwacjęnegatywnychzjawiskodnoszącychsiędodzieciimłodzieżywnajbliższym
otoczeniumiejscazamieszkania,badanimieszkańcyGminywpierwszejkolejnościzwróciliuwagęnadwie
kwestie.Ponadpołowarespondentówpodała,żeobserwujebezproduktywnespędzanieczasuwolnego
(59,7%),a48,2%alkoholipapierosy.17,5%zwróciłouwagęnademoralizację,podobnyodsetek(17,1%)
nakwestięnarkomanii.Ankietowaninieodnotowalizkoleizjawiskzwiązanychzsieroctwemitrudnościami
w przystosowaniu młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo - wychowawcze i rodziny zastępcze.
19,1%ankietowanychniezwróciłouwaginażadnenegatywnezjawiskadotyczącedzieciimłodzieżywich
okolicymiejscazamieszkania.
Tabela 13. Opinie mieszkańców Gminy na temat problemów związanych z funkcjonowaniem osób młodych
Bezproduktywnespędzanieczasuwolnego 59,7%
Alkoholipapierosy 48,2%
Niedostrzegamżadnychnegatywnychzjawisk 19,1%
Demoralizacja 17,5%
Narkomania 17,1%
Przestępczośćichuligaństwo 14,8%
Zaniedbaniasocjalne 10,7%
Zaniedbaniawychowawcze 9,3%
Przemoczestronyrodziców 3,6%
Sieroctwo 0,0%
Trudności w przystosowaniu młodzieży opuszczającej
placówkiopiekuńczo-wychowawczeirodzinyzastępcze 0,0%
Analizawskazańprzezrespondentówistnieniawichokolicymiejscazamieszkaniaposzczególnych
problemówspołecznychdowodzi,żenajczęściejobserwowanymiproblemamisązmaganiaosóbstarszych
zproblemamiżyciacodziennego(49,1%)orazalkoholizm(45,8%).Wopiniachrespondentówproblemy
osób starszych są najpoważniejszym problemem (8,4 p.). Wynik ten nie dziwi, biorąc pod uwagę
wzrostowetendencjeosóbstarszychwewspółczesnychspołeczeństwach,atakżeniezadowalającystan
opieki zdrowotnej, deklarowanych przez respondentów. Najmniejszy odsetek ankietowanych zwrócił
natomiast uwagę na problem bezdomności (2,2%). W opiniach respondentów, wśród badanych
problemów,skalabezdomnościwgminiejestnajmniejsza.
40
Tabela 14. Odsetek badanych, którzy zwracali uwagę na poszczególne problemy społeczne oraz analiza skali tych problemów w opiniach badanych
Problem Odsetekbadanych,
którzywskazująna
danychproblem
Opiniabadanychna
tematskalidanego
problemu
Alkoholizm 45,8% 5,4p.
Narkomania 18,9% 3,7p.
Przemocdomowa 14,1% 4,2p.
Bezradnośćrodzinwsprawachopiekuńczo-wychowawczych 7,4% 3,5p.
Bezdomność 2,2% 1,6p.
Bezrobocie 5,1% 2,3p.
Osobystarsze,zmagającesięzproblemamiżyciacodziennego 49,1% 8,4p.
Przestępczość 12,3% 3,2p.
2. Badaniewśróduczniówszkółgimnazjalnychiponadgimnazjalnych
W badaniu udział wzięło 358 uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych zamieszkujących
obszarGminySwarzędz.Spośródbadanych,50%stanowiliuczniowiegimnazjów,kolejne50%uczniowie
liceówogólnokształcących,technikóworazzasadniczychszkółzawodowych.
Wykres 12. Badani uczniowie względem typu szkoły
Gimnazjaliści50,0%
Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych
50,0%
41
Respondentamiwprezentowanymbadaniubyło54,2%kobieti45,8%mężczyzn.
Wykres 13. Badani uczniowie względem płci
Naetapieopracowaniametodologiibadaniapodjętodecyzjęozachowaniuwstosunkudouczniów
tychsamychpytańoskalęproblemówspołecznychwGminie.Wyjątkiemjestniezamieszczeniepytania
odnośniebezradnościrodzinwsprawachopiekuńczo–wychowawczych(pytanieuznanozanieadekwatne
dowiekurespondentów).Wpytaniachskierowanychdouczniówpojawiłosięzkoleipytanieoprzemoc
wśródrówieśników.
Analizadeklaracjibadanychuczniówdowodzi,żeposiadająoniodmiennespojrzenienawybrane
problemy społeczne. Podobieństwadoszukaćmożna sięwodniesieniudopytańo alkoholizm (45,3%),
przemoc domową (11,3%), bezdomność (0,0%) czy bezrobocie (3,8%). Z kolei największa rozbieżność
widoczna jest w deklaracjach ankietowanych dotyczących narkomanii (33,2%) oraz osób starszych,
zmagającychsięzproblemamiżyciacodziennego(16,9%).Wyraźnieniższy jest teżodsetekuczniówod
dorosłychmieszkańców,którzywskazująnaobserwowaniewswoimotoczeniuprzestępczości.
Wskazane powyżej rozbieżności dotyczące zjawiska narkomanii tłumaczyćmożna jego skaląw
poszczególnychgrupachwiekowych.Szeregbadańrealizowanychwtymzakresiewyraźniewskazuje,że
problem ten dotyczy osób młodych. Wprawdzie statystyczna osoba uzależniona od narkotyków to
przedziałwieku25-34lata,jednakinicjacjarozpoczynasięwcześniej(zrealizowanychwostatnichlatach
badań,corazwcześniej),najczęściejwwiekuszkolnym.
Kobiety54,2%
Mężczyźni45,8%
42
UczniowieszkółzGminywyraźnierzadziejobserwującodzienneproblemyosóbstarszych.Ten
fakt można z pewnością tłumaczyć różnicami międzypokoleniowymi oraz wiekem badanych, przez co
niewieluznichdostrzegaproblemyludzistarszych.
Analizawskazańproblemówspołecznychprzezuczniówdowodzi,żenajczęściejwskazująonina
przemocwśródrówieśników(78,4%).Nieulegawątpliwości,żenatakwysokiodsetekskładasięnietylko
przemoc fizyczna, ale także psychiczna oraz coraz częściejwystępujące zjawisko cyberprzemocy. Skala
obserwowanej przez uczniów przemocy wśród rówieśników stanowi istotny problem w skali całego
społeczeństwa.Wtymwymiarzewynikibadanianieodbiegająwistotnysposóboddanychogólnopolskich.
Projekt pn. Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badania wskazuje, że ponad 2/3 uczniów było
przynajmniejrazobrażanych,wyśmiewanychlubprzezywanych17.
Tabela 15. Odsetek badanych uczniów, którzy zwracali uwagę na poszczególne problemy społeczne oraz analiza skali tych problemów w opiniach badanych
Problem Odsetekbadanych,
którzywskazująna
danychproblem
Opiniabadanychna
tematskalidanego
problemu
Alkoholizm 45,3% 7,1p.
Narkomania 33,2% 8,2p.
Przemocdomowa 11,3% 2,8p.
Przemocwśródrówieśników 78,4% 8,5p.
Bezdomność 0,0% 0,0p.
Bezrobocie 3,8% 1,4p.
Osobystarsze,zmagającesięzproblemamiżyciacodziennego 16,9% 7,9p.
Przestępczość 5,6% 3,1%
AnalizaopiniimłodzieżyodnośnieposzczególnychwarunkówżyciawGminiedowodzi,żenajlepiej
ocenianymikwestiamisą:dostępdoInternetu,bezpieczeństwo,dostępdoinformacjinatematwydarzeń
wGminieorazofertaedukacyjnaszkół.Najniżejocenionozkoleiorganizacjęczasuwolnegomłodzieżyoraz
organizacjęimprezcyklicznychnatereniegminy.
17 Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badania, Warszawa 2014, s. 24.
43
Tabela 16. Opinie badanych uczniów na temat poszczególnych elementów funkcjonowania gminy
Zdecydowaniepozytywnie Pozytywnie Negatywnie Zdecydowanie
negatywnieTrudno
powiedziećOrganizacjaczasuwolnegodlamłodzieży 3,5% 7,9% 63,7% 21,4% 3,5%
DostępdoInternetu 33,1% 53,2% 10,0% 3,7% 0,0%Dostępdoinformacjinatematwydarzeńwgminie 14,2% 59,1% 11,7% 2,0% 13,0%
Dostępdoofertykulturalnej 6,6% 39,4% 14,5% 10,2% 29,3%OrganizacjaimprezcyklicznychnaterenieGminy 3,5% 19,6% 41,9% 18,3% 16,7%
Bezpieczeństwo 21,9% 42,8% 18,3% 10,4% 6,6%
Ofertaedukacyjnaszkół 8,2% 46,3% 29,4% 13,3% 2,8%
Poniższe zestawienie prezentuje ranking ocen poszczególnych warunków życia w opiniach
młodzieżyzamieszkującejobszarGminy.
Wykres 14. Wskaźnik opinii badanych uczniów na temat poszczególnych elementów funkcjonowania Gminy
Biorącpoduwagę formyspędzania czasuwolnegomłodzieżymieszkającejwGminieSwarzędz,
najczęściej wykonywaną czynnością jest korzystanie z Internetu oraz granie na urządzeniach
multimedialnych.Znacznyodsetekbadanych(15,3%-codziennie,a38,5%-kilkarazywtygodniu)spędza
czaswolny z rówieśnikami. Z badaniawynika, żemłodzieżnie znajduje czasuna czytanie książekpoza
2,05
2,38
3,07
3,25
3,51
3,83
4,02
Organizacja czasu wolnego dla młodzieży
Organizacja imprez cyklicznych na terenie Gminy
Oferta edukacyjna szkół
Dostęp do oferty kulturalnej
Bezpieczeństwo
Dostęp do informacji na temat wydarzeń w gminie
Dostęp do Internetu
44
lekturami obowiązkowymi. Na uwagę zasługuje również fakt, że 13,3% respondentów nigdy w ciągu
ostatniegomiesiącaniespędzałoczasuwolnegozrodzicami,a52,6%uczyniłototylkokilkarazywciągu
ostatniegomiesiąca.
Tabela 17. Częstotliwość aktywności badanych uczniów w poszczególnych formach spędzania czasu wolnego
3. BadaniejakościoweprzedstawicieliinstytucjinaterenieGminy
W odniesieniu do badań jakościowych, przeprowadzono indywidualne, częściowo
ustrukturalizowanewywiady z dziesięcioma przedstawicielami instytucji działających na terenieGminy
Swarzędz.Celembadaniabyłouzyskanie szerokiegospektrumopiniina tematproblemówspołecznych
Gminy z perspektywy osób, które w swojej codziennej pracy zawodowejmają z owymi problemami i
zjawiskamistyczność.
Czynność Codziennie Kilkarazywtygodniu
Kilkarazywmiesiącu
Nigdywciąguostatniegomiesiąca
Niedotyczy
Granienaurządzeniachmultimedialnych 63,6% 25,9% 10,5% 0,0% 0,0%Uprawianiesportupozazajęciamiwszkole 3,4% 17,3% 47,1% 32,2% 0,0%Czytanieksiążekpozalekturamiobowiązkowymi 0,0% 7,5% 15,3% 77,2% 0,0%
Zajmowaniesięwłasnymhobby 11,6% 9,4% 5,2% 73,8% 0,0%
KorzystaniezInternetu 91,5% 6,3% 2,2% 0,0% 0,0%Spędzanieczasuwolnegozrodzeństwem 3,4% 18,1% 45,9% 0,0% 32,6%Spędzanieczasuwolnegozrodzicami 5,8% 28,3% 52,6% 13,3% 0,0%
Spacer 0,0% 3,4% 46,7% 49,9% 0,0%Spotkaniatowarzyskiezrówieśnikami 15,3% 38,5% 43,6% 2,6% 0,0%Spotkaniarodzinnepozamiejscemzamieszkania 1,3% 4,7% 62,4% 26,4% 5,2%
45
3.1. Najistotniejszeproblemyspołeczneisposobyichrozwiązywaniawopiniachbadanych
Bezradnośćwychowawczarodziców
Kwestiabezradnościwychowawczejrodzicówtoproblem,którywskazywanybyłnajczęściejprzez
badanych,wwiększościwywiadówwymienianybyłteżnapierwszymmiejscu.Rozmówcywskazywalina
nieporadnośćrodzicówwkwestiinakładanienadzieciobowiązkówiichegzekwowania.Podkreślano,że
współpracaszkołyzdomemfunkcjonuje,aleniewielewnosiwkwestiiuświadomieniasobieprzezuczniów
koniecznościedukacjiwłaśniezuwaginabezradnośćrodziców.
Pomimo, że problem bezradności wychowawczej rodziców wskazywany był przez większość
badanych,sąonirównieżzgodni,żeproblemtenniedotyczytylkoGminySwarzędz, lecz jestszerszym,
ogólnospołecznymproblemem.
Młodzieżaczaswolny
Większość indagowanych uznała, że w gminie istnieje problem spędzania czasu wolnego przez
młodzież i niewystarczającej oferty w tym względzie, szczególnie dla młodzieży gimnazjalnej i
ponadgimnazjalnej.Badaniwskazywali,żeistniejeproblemwłóczeniasiępomieściemłodychludzi.Formy
spędzaniaczasuwolnegosądlamłodychograniczoneprzezliczbęmiejsc,aletakżeśrodkifinansowe.W
opiniachrozmówców,małojestwGminiemiejsc,wktórychdziecimogłybyspędzaćczasbezpłatnieiktóre
byłyby dostosowane do ich wieku. Indagowani wskazywali np. na świetlice socjoterapeutyczne,
podkreślającjednocześnie,żesąoneskierowanedodziecizeszkółpodstawowych.
Badaniuważali,żemłodzieżjesttakągrupąspołeczną,dlaktórejmałajestofertaspędzaniaczasuwolnego
na terenie Gminy. O ile zawsze się znajdzie oferta dla młodszych dzieci, osób starszych czy
niepełnosprawnych,otyledlamłodzieżyniemaofertyskierowanejbezpośredniodonich.
Badani zwrócili takżeuwagę, żebyćmożeniemadostatecznejdiagnozypotrzebmłodzieżyw zakresie
preferowanychprzezniąformspędzaniaczasuwolnego,cowkonsekwencjipowoduje,żemłodziludzie
niechcąkorzystaćzform,któresądlanichorganizowane.Dziejęsiętak–wopiniachindagowanych–z
powodu niedostosowania tych form do potrzeb młodzieży. Rozmówcy zgodnie jednak stwierdzili, że
obserwują potrzeby młodych ludzi w zakresie różnych form spędzania czasu wolnego oraz zapał do
angażowaniasięwróżneprzedsięwzięcia.
46
Uzależnienia
Wopiniachindagowanych,głównymproblememwkwestiiuzależnieńnadalpozostajealkoholizm.
Badani twierdzą jednocześnie, że nie obserwuje sięw Gminie istotnegowzrostu zjawiska narkomanii.
PotwierdzajątozarównoprzedstawicielePolicji,OśrodkaPomocySpołecznejjakiszkółnaterenieGminy.
Społecznaalienacja
Z rozmów z większością badanych wynika, że lokalna społeczność jest charakterystyczna pod
względem relacji społecznych, cechuje ją względnie niski stopień integracji społecznej. Indagowani
twierdzą, że mieszkańcy Gminy to swoisty, zamknięty krąg, jednocześnie trudny do zaktywizowania i
podejmowaniawspólnychdziałańnarzeczswojejspołeczności.
W opiniach dwóch indagowanych, w społeczności lokalnej Gminy brakuje osób z charyzmą,
rozpoznawalnychliderówiorganizatorówspołecznościlokalnych,którzyinicjowaliby,koordynowaliszereg
działań,aprzedewszystkimpozytywniewpływalinaaktywnośćmieszkańców.
Osobystarsze
Wwywiadachzprzedstawicielamiinstytucjipomocowychniejednokrotniepojawiałsięwątekosób
starszych. Z rozmówzbadanymiwynika, żewyraźnie zwiększa się ilość zgłoszeńnausługiopiekuńcze.
Rośnietakżezapotrzebowanienainneformywsparcia,wszczególnościwzakresieformspędzaniaczasu
wolnego, społecznej integracji. Indagowani jednomyślnie twierdzili, że skala tego problemu będzie
znaczącowzrastaćwrazzniskądzietnościąistarzeniemsięspołeczeństwa.
WspółpracapomiędzyinstytucjamiwGminie
Wszyscy badani w wywiadach indywidualnych wyrazili ogólnie pozytywną opinię na temat
współpracyzinnymiinstytucjamipomocowyminaterenieGminy.Wskazywano,żedziśwewspółpracy
pomiędzyszeregieminstytucjilokalnychliczysięczęstoszybkośćreakcjinapewnezjawiska.Zacieśnianie
współpracystwarzatakąmożliwość,atymsamympozwalanaskuteczniejsząpomoc.
Warto dodać, że w zakresie współpracy instytucji na terenie Gminy, badani wskazali na jeszcze
jedną,istotnązależność.Wichopiniach,informacjaoskutecznej,interdyscyplinarnejpomocywróżnych
47
obszarach,szybkodocieradoszerokorozumianejspołecznościlokalnej.Tozkoleiskutkujeotwarciemsię
mieszkańcównaotaczająceichproblemy,októrychzaczynająmówić,iktórezaczynajązgłaszać.
3.2. Podsumowaniewynikówbadaniajakościowego
Zprzeprowadzonegobadaniajakościowegowśródprzedstawicieliinstytucjiwynika,żewopiniach
indagowanych, skala problemów społecznych Gminy Swarzędz nie odbiega w istotnym stopniu od
problemówspołecznychwskaliogólnopolskiej.
Przeważającawiększość rozmówcówwskazała jednak na istniejący problem zagospodarowania
czasuwolnegomłodzieżygimnazjalnej i ponadgimnazjalnej.Wydaje sięwięc– co zresztąpotwierdzają
również badania ilościowe, że tę kwestię cechuje niższe tempowzrostuw stosunku do intensywnego
rozwoju Gminy w ostatnich latach, w których widać tendencje do uniezależniania się od aglomeracji
poznańskiej.
Drugimproblemem,którywopiniachindagowanychcharakteryzujespołecznośćlokalnąGminyto
niskipoziomintegracjispołecznej,czywręczalienacjispołecznej.Wopiniachbadanych,problemtenmoże
wynikaćzbrakulokalnychliderów,którzyskupialibyspołecznośćGminywokółszeregulokalnychinicjatyw.
Badaniwskazalinatomiast,żewichopiniach,pewneproblemyspołecznewGminiesąnaniższym
poziomie w porównaniu z innymi miastami, szczególnie z Poznaniem. Tak badani wypowiadali się na
przykładwkwestiibezpieczeństwaczyproblemówzuzależnieniamiodsubstancjipsychoaktywnych.
Warto zauważyć, że indagowani jednomyślnie wyrazili pozytywną opinię na temat współpracy
poszczególnych instytucji działających na obszarze Gminy, co stanowi niezmiernie ważny czynnik w
działaniachpomocowych.
V.AnalizaSWOT
Analiza SWOT jest podstawą do zdiagnozowania i sformułowania podstawowych problemów i
zagadnieństrategicznych.Jestmetodąidentyfikacjisłabychisilnychstronorganizacjiorazbadaniaszansi
zagrożeń, jakie stoją przed polityką społeczną gminy. Analiza SWOT zawiera określenie czterech grup
czynników:
„mocnychstron”-uwarunkowańwewnętrznych,którestanowiąsilnestronypolitykispołecznej,iktóre
należyciewykorzystanesprzyjaćbędąjejwzmacnianiu;
48
„słabychstron”-uwarunkowańwewnętrznych,którestanowiąsłabestronypolitykispołecznej,iktórenie
wyeliminowanebędąjąosłabiać;
„szans” - uwarunkowań zewnętrznych, które nie są bezpośrednio zależne od zachowania społeczności
gminy,alemogąbyćtraktowanejakoszanseiprzyodpowiedniopodjętychdziałaniach,wykorzystanejako
czynnikisprzyjającerozwiązywaniuproblemówspołecznych;
„zagrożeń” - uwarunkowań zewnętrznych, które także nie są bezpośrednio zależne od zachowania
społecznościgminy,alektóremogąstanowićzagrożeniedlarozwiązywaniaproblemówspołecznych.
Tabela 18. Analiza SWOT
Mocnestrony Słabestrony
• Położeniegeograficzne,
• Napływludzimłodych,
• Niskastopabezrobocia,
• Powstawanienowychpodmiotówgospodarski,
• Działalność instytucji pracujących na rzecz
osób potrzebujących i ich wzajemna
współpraca,
• Współpraca z organizacjami pozarządowymi
działającymi na rzecz rodzin, osób starszych i
zagrożonychwykluczeniemspołecznym,
• Dostępność do bezpłatnego poradnictwa
specjalistycznego, realizowanego przez
jednostkipubliczneiorganizacjesamorządowe
(poradyprawne,konsultacjepsychologiczne),
• Wykwalifikowana i kompetentna, stale
doskonalącaswojeumiejętnościkadrapomocy
społecznej,
• Dobre rozeznanie środowiska lokalnegoprzez
pracowników służb pomocy społecznej,
pedagogówipsychologówszkolnychitd.,
• Słabozdiagnozowaneproblemyspołeczności
lokalnej.Diagnozyiraportyzwynikówbadań
ograniczają się najczęściej do powiatu
poznańskiego i nie pozwalają na określenie
specyfikigminy,
• Funkcjonowanie – w opiniach badanych -
placóweksłużbyzdrowia,
• Udziałmieszkańcówwżyciupublicznym,
• Infrastrukturarekreacyjnadlamłodzieży,
• Edukacja przedszkolna na obszarach
wiejskich,
• Słabozdiagnozowanepotrzebyludzimłodych
w zakresie atrakcyjnych dla nich form
spędzaniaczasuwolnego,
• Brakliderówspołecznościlokalnej,
• Ograniczone środowiskowe formy wsparcia
dla osób niepełnosprawnych i starszych:
mieszkaniachronione,hosteledziennedomy
opieki.
49
• Otwartość Ośrodka Pomocy Społecznej i
samorządu gminnego na współpracę ze
środowiskiemlokalnym,
• Ogólnie dostępna oferta pomocy i
różnorodność form wsparcia w zakresie
bezrobocia, uzależnień, przeciwdziałania
przemocy w rodzinie i innych problemów
dotykającychmieszkańców.
Szanse Zagrożenia
• Warunki dla powstawania nowych
podmiotówgospodarki,
• Polityka Unii Europejskiej oraz Polski,
traktująca zmiany demograficzne, jako
wyzwanie dla całej Unii Europejskiej oraz
Polski,
• Nowaperspektywafinansowaniazfunduszy
unijnych 2014-2020 oraz z innych
programów.
• Niepokojące dla całego kraju prognozy
demograficzne,
• Wzrastającaskalaproblemówosóbstarszych.
Identyfikacjasytuacjistrategicznejzwiązanajestzocenąsiłypowiązańczynnikówzewnętrznychi
wewnętrznych.Wzależnościodpowiązańszansizagrożeńzmocnymiisłabymistronamimożnawyróżnić
czterytypysytuacjistrategicznej:
Strategiazachowawcza–organizacjadziaławniekorzystnymotoczeniuzewnętrznym,aleposiadasilnie
powiązany z zagrożeniami zewnętrznymi zespół mocnych stron, jest więc w stanie zdecydowanie
odpowiedziećnazagrożenia.
Strategia defensywna – słabe strony organizacji są silnie powiązane z zewnętrznymi zagrożeniami.
Strategiadefensywnajeststrategiąnastawionąnaprzetrwanie.
50
Strategiaofensywna–worganizacjiprzeważająmocnestrony,awjegootoczeniusilniepowiązaneznimi
szanse.Strategiaofensywnajeststrategiąsilnejekspansjiorazrozwojuwykorzystującegoobydwaczynniki.
Strategiakonkurencyjna-organizacjaposiadaprzewagęsłabychstronnadmocnymi,alefunkcjonujew
przyjaznym dla siebie otoczeniu, co pozwala mu utrzymywać swoją pozycję. Niemniej jednak słabość
wewnętrzna uniemożliwia skuteczne wykorzystanie szans, które daje otoczenie zewnętrzne. Strategia
konkurencyjna powinna koncentrować sięwięc na takim eliminowaniuwewnętrznych słabości, abyw
przyszłościlepiejwykorzystaćszanseotoczenia.
W przypadku Gminy Swarzędz – mając na względzie analizę SWOT - zasadnym wydaje się
przyjęcie strategii ofensywnej, oznaczającej, że sytuacja zewnętrzna, np. napływ młodych ludzi czy
możliwośćpozyskiwaniaśrodkówunijnych,wzmacniamocnestrony.DlagminySwarzędzoznaczato,że
należy podjąć ofensywne działania mające na celu wykorzystanie szans w konfrontacji z mocnymi
stronamiwcelusukcesywnegoeliminowaniasłabychstron.
VI.Podsumowaniediagnozyiwynikówbadań
Dokonując diagnozy problemów społecznych Gminy Swarzędz wykorzystano szereg danych
pozyskanychodjednostekorganizacyjnychsamorząduterytorialnegoorazinstytucjiwspółdziałającychw
szerokorozumianymobszarzepolitykispołecznej.Ponadto,zawyjątkiemźródełzastanych,wykorzystano
danewtórnewpostacibadańilościowych,jakościowychorazanalizySWOT.
Dzięki zestawieniuuzyskanych informacji i ich skorelowaniu zmożliwościami kompetencyjnymi
samorząduterytorialnego,wskazaćmożnanajistotniejszeobszaryproblemowe.
Starzejącesięspołeczeństwo-WZROST
Jednym z głównych problemów demograficznych w Polsce jest zjawisko starzejącego się
społeczeństwa.Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego, liczba osób w wieku emerytalnym
2035rokustanowićbędzie26,7%całejpopulacjikraju.Pomimoobecnej,dobrejsytuacjidemograficznej
Gminy,związanejwszczególnościznapływemmłodychludzi,należyprzyjąćżewkolejnychlatachwzrośnie
skalaproblemówspołecznychdotykającychosobystarsze.Doproblemówtychnależąprzedewszystkim:
choroby,wykluczeniespołeczneorazpoczucieosamotnienia.
51
Dysfunkcyjnośćrodzin–STAGNACJA/WZROST
Przyczyndysfunkcyjnościrodzinmożnadoszukiwaćsięwwieluzjawiskach,takichjakalkoholizm
czy ubóstwo. Coraz częściej jednak zwraca się dziś uwagę na nieporadność wychowawczą, niskie
kwalifikacjeogólneietyczne.Niebezznaczenia-dlaprognozowaniazmianwtymobszarze-pozostają
również bieżące dane dotyczące rozwodów, których w Polsce przybywa w ostatnich latach. O fali
rozwodów mówi się dziś w kontekście największego zagrożenia współczesnej rodziny, stąd istotnym
zadaniem–zawyjątkiemmaterialnegowsparcia-jestrealizowanieprogramówosłonowychnarzeczdzieci
orazpomocpsychologiczna,poradnictworodzinne,terapiarodzinnaczypomocprawna.
Pomimotego,żeprognozujesięspadekbezrobociaczyubóstwawGminie,możliwyjestwzrost
odsetka rodzin niepełnych.Wynika to z faktu, że z roku na rok rośniew Polsce odsetek rozwodów, a
prognozywtymwzględzienieprzewidująspadku.
Alienacjaspołeczna–STAGNACJA/SPADEK
Potencjałspołecznyśrodowiskalokalnego,aktywnośćspołecznaiintegracjamieszkańcówGminy
będziejednymznajważniejszychelementówkształtującychpolitykęspołeczną.Ztegopowodu,kluczowym
wydaje się działanie skoncentrowane na aktywności obywateli, wspierane przez szereg instrumentów
wpływających na ich włączenie w nurt życia publicznego. W tym procesie istotne jest określenie roli
organizacjipozarządowychoraz liderówspołeczności lokalnychorazbudowa–wszczególnościpoprzez
edukacjęiwspółpracęnaszczeblulokalnym–kapitałuspołecznego.
Bezrobocie-SPADEK
Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego, stopa bezrobocia w ciągu najbliższych lat
będziewyraźniespadać.Biorącpoduwagę,żejużwchwiliobecnejGminaSwarzędzcechujesięrelatywnie
niskąstopąbezrobocia,potrzebyinterwencjiwtymobszarzebędącorazmniejszeikoncentrowaćsiębędą
wszczególnościnadostosowywaniusięosóbwiekuprodukcyjnymdodynamiczniezmieniającegosięrynku
pracy.
Ubóstwo-SPADEK
Wzwiązkuz faktem,żegłównympowodemubóstwa jestbezrobocie,azkoleiwtymobszarze
prognozujesięspadek,należyzakładaćrównieżwzrostdochodówwłasnychgospodarstwdomowych,a
tymsamymwzrostichzamożnościispadekubóstwa.
52
Niepełnosprawność-WZROST
Wzwiązkuztym,żejakjużwcześniejwspomniano,prognozydemograficznewskazująnaistotny
wzrost liczbyosóbwwiekupoprodukcyjnym,możnaprzyjąć, że następował będziewzrost liczbyosób
niepełnosprawnych. Z analiz danych ogólnopolskich wynika, że przeważająca większość osób
niepełnosprawnychutrzymuje się głównie ze świadczeń społecznych. Ponadto,osoby te legitymują się
statystycznieniższymwykształceniem,coutrudniaim,zarównowejścienarynekpracy,jakiiutrzymanie
zatrudnienia.
Uzależnienie–STAGNACJA/SPADEK
Wzwiązkuzbardzodobrąsytuacjąnalokalnymrynkupracyorazoptymistycznymiperspektywami
nanajbliższelata,nieoczekujesię istotnegowzrostuliczbyosóbuzależnionychodalkoholuisubstancji
psychoaktywnych.Nie zmienia to jednak faktu, że kwestia tapozostajenadalważnymwyzwaniemdla
kształtowania polityki społecznej, w szczególności w obszarze profilaktyki. W tym kontekście, w
odniesieniu do dzieci i młodzieży szczególnego znaczenia nabierają inicjatywy związane z
zagospodarowaniem ich czasuwolnego. Biorąc pod uwagę fakt, że opracowana diagnozawskazuje na
niedostatecznedziałaniawtymobszarze,wszczególnościstosunkudomłodzieży,kwestiatawydajesię
byćistotnądlaprzyszłychdziałańGminy.
Przemocwrodzinie–STAGNACJA/SPADEK
Najczęściejwskazywanymiprzyczynamiprzemocywrodziniesąbrakumiejętnościpanowanianad
gniewem i złością oraz problemy życia codziennego, skutkujące często uzależnieniem od alkoholu.
WprawdzieniskastopabezrobociawGminieorazszerokorozumianezadowoleniemieszkańcówzjakości
życianiewskazują,żewnajbliższychlatachwzrośnieskalaprzemocywrodzinie,nadalzasadnymiwydają
siędziałaniazmierzającedowzrostuświadomościspołecznej,prowadzącewkonsekwencjidoujawniania
większego odsetka przypadków przemocy domowej. W tym kontekście, słusznym wydaje się
kontynuowanie działań w postaci kampanii społecznych, adresowanych w szczególności do ogółu
mieszkańcówgminy.
Bezdomność-STAGNACJA
Wzwiązkuztym,żenieprognozujesięistotnegowzrostubezrobocia,uzależnieńczypogłębiania
sięubóstwa,przewidujesię,żeskalabezdomnościutrzymasiędo2022rokunawzględniestałym,obecnym
poziomie. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że przedstawiciele instytucji pomocowych – z uwagi na brak
53
noclegownidlaosóbbezdomnych–mająograniczonemożliwościdziałańdoraźnychwstosunkudotej
grupyspołecznej,zasadnymwydajesięustaleniedziałańnanajbliższelata,zmierzającychdopoprawyw
tejkwestii.
Bezpieczeństwopubliczne-SPADEK
Rozwój infrastrukturywGminieoraz prognozowany spadekpoziomubezrobocia oraz ubóstwa
skutkowaćwinnyzmniejszeniemsięliczbyprzestępstw,awkonsekwencjidalszymwzrostemsatysfakcjiz
jakościżycianaterenieGminy.
VII.MisjaiceleStrategii
1. Misja PriorytetowymzadaniemwładzGminySwarzędzjestzapewnieniewysokiegopoziomużyciaswoim
mieszkańcom,awięcstworzeniemożliwościiwarunkówdorozwojuwewszystkichdziedzinachżycia.Na
szczególnąuwagęzasługujątuosoby,którezróżnychwzględówsamodzielnieniesąwstaniewłączyćsię
wszeregprzemianpodnoszącychwarunkiżyciowespołecznościlokalnej.Wspieranietychosóbstwarzaim
szansę do rozwoju, a co za tym idzie przekłada się na spadek liczby osób zagrożonych wykluczeniem
społecznymwgminie.
Zgodniezpowyższymzałożeniem,adresatamiStrategiiRozwiązywaniaProblemówSpołecznychsą
mieszkańcyGminy Swarzędz, zarównoosoby jak i rodziny, którzywymagają pomocywodzyskaniu sił,
wiarywsiebieizdolnościdosamodzielnegofunkcjonowania.
Zprzeprowadzonejanalizyorazbadańwynika,żemisjawyznaczonawpoprzednimdokumencie
strategicznym („SWARZĘDZ – silne rodziny, solidarni mieszkańcy, aktywnie przeciwstawiający się
zjawiskom marginalizacji i wykluczeniu społecznemu”) jest nadal aktualna i zmian należy dokonać
jedynienapoziomiecelów.
2. Cele
W pracach nad Strategią założono, że powinna ona określać zadania dla Gminy Swarzędz w
zakresie rozwiązywania problemów społecznych. Gminna strategia rozwiązywania problemów
społecznych, określająca potrzeby mieszkańców gminy, winna być tworzona metodą planowania
54
partnerskiego z udziałem różnych instytucji działających na terenie Gminy, co doprowadzi do
porozumieniaiwspółdziałaniawrozwiązywaniuproblemówspołecznych.
DążącdorealizacjiwizjiGminyustalićnależyprzedewszystkimceległówne(strategiczne)orazw
następnej kolejności cele operacyjne (szczegółowe). Warunkiem osiągnięcia strategicznych celów w
zakresie polityki społecznej jest aktywizacja wspólnoty, doskonalenie pracy socjalnej, współpraca
poszczególnych instytucji oraz dostęp do odpowiednio zorganizowanej infrastruktury, aby udzielana
pomoc docierała do najbardziej potrzebujących mieszkańców gminy, odpowiadała ich potrzebom i
oczekiwaniom.
Analizaszans izagrożeńnakładaobowiązeksprecyzowaniacelówstrategicznych.Celetemuszą
równieżbyćzbieżnezeStrategiąRozwojuGminy i innymiprogramamiopracowanymi iwdrożonymido
realizacji.
Ceległówneokreślonodlatrzechobszarów:
1. Rodzina,młodzieżidzieci.
2. Przeciwdziałaniewykluczeniuspołecznemu.
3. Integracjaspołecznaiobywatelskość
1.Obszarstrategiczny:Rodzina,młodzieżidzieci.
CELGŁÓWNY1
WZMOCNIENIEPODSTAWOWYCHFUNCKJIRODZINY
Nr ZadaniaHarmonogram
realizacjiPodmiot/ywdrażające
Celszczegółowynr1.1:
Efektywnysystemwspieraniarodzinyidziecka.
1.1.1 Podniesienie kompetencji
wychowawczych rodziców
poprzez udział
w programach rozwoju
kompetencji rodzicielskich,
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego,szkoły
55
warsztatachtematycznych,
spotkaniachintegracyjnych
promujących pozytywne
wzorcerodzicielskie.
1.1.2 Promowanie i wspieranie
rodzin wielodzietnych
poprzez zwiększanie
dostępności do
różnorodnych usług
specjalistycznychidóbrnp.
kształcenia.
1.1.3 Organizowanie pomocy
terapeutycznej i
socjoterapeutycznej dla
rodzinidzieci.
Celszczegółowynr1.2:
Interdyscyplinarnapracazrodzinąidzieckiem
1.2.1 Dążenie do zacieśniania
współpracy
interdyscyplinarnej w celu
wzmocnienia pozycji
dziecka w środowisku
lokalnym.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego,szkoły
Celszczegółowynr1.3:
Wzmacnianieformaktywizacjispołecznejdzieciimłodzieży(profilaktykawykluczenia
społecznego).
56
1.3.1 Rozwój zainteresowań i
wspieranie talentów
poprzez organizowanie
zajęćpozalekcyjnych.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
1.3.2 Zapewnienie wypoczynku
letniego i zimowego
dzieciomimłodzieży.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
1.3.3 Zwiększenie różnorodności
tematycznej zajęć
proponowanych w
placówkachistniejących.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
1.3.4 Zapewnienie dzieciom i
młodzieży szerokiego
dostępudoalternatywnych
form spędzania czasu
wolnego miedzy innymi
poprzez zwiększanie liczby
zajęć pozaszkolnych przy
wykorzystaniu bazy
rekreacyjnej placówek
szkolnych oraz zaplecza
sportowego.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
Celszczegółowynr1.4:
Zmniejszenieskaliwystępowaniazjawiskaprzemocywrodzinie.
1.4.1 Przeciwdziałanie
występowaniu zjawiska
przemocy w rodzinie
poprzez prowadzenie
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
57
działań informacyjnych i
edukacyjnych.
1.4.2 Prowadzeniesystemowych
działań mających na celu
zapobieganie przemocy w
rodzinie.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
Celszczegółowynr1.5:
Skutecznaprofilaktykaizminimalizowanienegatywnychskutkówuzależnień.
1.5.1 Wspieranie działań na
rzeczkształtowaniapostaw
i umiejętności społecznych
ważnych dla zdrowia i
trzeźwości.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorządu terytorialnego, Gminna
Komisja Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
1.5.2 Prowadzenie edukacyjnej
działalności profilaktycznej
mającej na celu
kształtowanieświadomości
społecznej dotyczącej
uzależnień.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorządu terytorialnego, Gminna
Komisja Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
1.5.3 Udzielanie
specjalistycznego wsparcia
rodzinom, w których
występuje problem
uzależnień.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorządu terytorialnego, Gminna
Komisja Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
1.5.4 Wdrażanie programów
promujących zdrowy styl
życia.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorządu terytorialnego, Gminna
Komisja Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
58
CELGŁÓWNYNR2
STWORZENIEWARUNKÓWDOROZWOJUMŁODZIEŻYIDZIECI
Nr ZadaniaHarmonogram
realizacjiPodmiot/ywdrażające
Celszczegółowynr2.1:
Organizacjaczasuwolnegodladzieciimłodzieży.
2.1.1 Organizowanie nowych,
atrakcyjnych form
spędzaniaczasuwolnegow
oparciu o wcześniej
zdiagnozowane
zainteresowania dzieci i
młodzieży: edukacyjnych,
sportowych, kulturalnych i
artystycznychitd.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
2.1.2 Promowanie i wspieranie
aktywności sportowej,
kulturalnej, artystycznej
wśród dzieci i młodzieży
oraz rodzinnego spędzania
czasuwolnego.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
2.1.3 Zapewnienie możliwości
wypoczynku dzieci i
młodzieży w czasie ferii i
wakacji.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
2.1.4 Rozwijanie oferty świetlic
środowiskowych z
elementamisocjoterapii.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
59
2.1.5 Rozwijanie talentów i
zainteresowań dzieci i
młodzieży poprzez zajęcia
w szkolnych klubach
tematycznych
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
2.1.6 Integracja dzieci i
młodzieży poprzez
organizację i realizację
wspólnychprojektów.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
Celszczegółowynr2.2
Promocjawzorcówspędzaniawolnegoczasu.
2.2.1 Organizowaniewydarzeńo
charakterze kulturalnym,
sportowymiartystycznym.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
2.2.2 Przekazywanie tradycji
poprzez integrację i
realizację przedsięwzięć
międzypokoleniowych
(filmy, spektakle teatralne,
przeglądy).
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
Celszczegółowynr2.3
Zwiększenieświadomościouzależnieniach.
2.3.1 Systematyczne wdrażanie
praktyki profilaktycznej
mającej na celu
podnoszenie świadomości
społecznej dotyczącej
wychowania w trzeźwości
oraz przeciwdziałanie
uzależnieniomodalkoholu
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorządu terytorialnego, Gminna Komisja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
szkoły
60
i substancji
psychoaktywnych.
Celszczegółowynr2.4
Podniesieniepoziomukształceniawśróddzieciimłodzieży.
2.4.1 Wzbogaceniewyposażenia
pracownidydaktycznych.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
2.4.2 Organizowanie
różnorodnych zajęć
pozalekcyjnych w klubach
zainteresowań
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
2.4.3 Wzbogacenie gminnej
infrastruktury do zajęć
rekreacyjno – sportowych
tj. boisk sportowych i
placów zabaw, dbałość o
dalszy rozwój
infrastruktury sportowej i
rekreacyjnej na terenie
Gminy.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
2.4.4 Wspieranie rozwoju
zasobów kulturalnych
instytucji polityki
społecznej.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
61
II.Obszarstrategiczny:Przeciwdziałaniewykluczeniuspołecznemu.
CELGŁÓWNYNR1
WSPARCIEOSÓBZAGROŻONYCHWYKLUCZENIEMSPOŁECZNYM
Nr ZadaniaHarmonogram
realizacjiPodmiot/ywdrażające
Celszczegółowynr1.1
Przeciwdziałanieizolacjiosóbstarszychorazrozwójusługwspomagającychiwspierających
1.1.1 Zapewnienie
kompleksowej pomocy i
usług dostosowanych do
potrzebosóbstarszych.
2016-2022 jednostkisamorząduterytorialnego
1.1.2 Wspieranie działań
sprzyjających solidarności
międzypokoleniowej oraz
tworzenie warunków do
pobudzenia aktywności
osób starszych w
społecznościlokalnej.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.1.3 Kontynuacja działań na
rzecz integracji osób
starszych ze środowiskiem
lokalnym.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.1.4 Doskonalenie systemu
wsparcia środowiskowego
dlaseniorów
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.1.5 Rozwijanie instrumentów
wsparcia dla osób
bezdomnych –
noclegownia,
2016-2022 jednostkisamorząduterytorialnego
62
porozumienia ze
schroniskami i
noclegowniami na terenie
Poznania.
1.1.6 Wsparcie osób
zagrożonychbezdomnością
i bezdomnych poprzez
zapewnienie schronienia,
pracę socjalną, działania
osłonowe, reintegrację
społecznąizawodową.
2014-2020 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
Celszczegółowynr1.2
Rozwijaniesystemuwsparciaiaktywizacjiosóbniepełnosprawnychiichrodzin.
1.2.1 Organizowanie imprez
integracyjnych.
2014-2020 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.2.2 Rozwijanie dziennych
ośrodkówpobytudlaosób
niepełnosprawnych i ich
rodzin.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.2.3 Zorganizowanie systemu
wsparcia środowiskowego
dla osób
niepełnosprawnych.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.2.4 Stworzenie możliwości do
pełnej rehabilitacji
fizycznej, psychologicznej i
społecznej osób
niepełnosprawnych.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.2.5 Aktywizacja rodziny i
środowiska sąsiedzkiegow
zaspokajaniu niezbędnych
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
63
potrzeb życiowych osób
niepełnosprawnych.
Celszczegółowynr1.3
Wspieraniekształceniaustawicznego.
1.3.1 Podnoszenie kwalifikacji
przez pracowników JST
poprzez udział w kursach,
szkoleniach,
konferencjach.
2016-2022 jednostkisamorząduterytorialnego
1.3.2 Systematyczne
wzmacnianiekadr.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
1.3.3 Wdrażanie systemu oceny
jakościoferowanychusług.
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
1.3.4 Zdobywanie kwalifikacji
zawodowych przez osoby
bezrobotne, poszukujące
pracy i zagrożone
wykluczeniem
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego,PUP
1.3.5 Wdrażanie narzędzi i
instrumentów aktywnej
integracji w tym
kontraktówsocjalnych
2016-2022 placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego,PUP
64
III.Obszarstrategiczny:Integracjaspołecznaiobywatelskość
CELGŁÓWNYNR1
WZROSTINTEGRACJISPOŁECZNEJ
Nr ZadaniaHarmonogram
realizacjiPodmiot/ywdrażające
Celszczegółowynr1.1
Aktywizacjamieszkańcówgminywdziałaniachnarzeczspołecznościlokalnej.
1.1.1 Wyłanianie liderów
społeczności lokalnej i
wspieranie rozwoju ich
kompetencjipoprzezudziałw
projektach, szkoleniach,
doradztwie, konferencjach i
seminariach.
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.1.2 Inicjowanie projektów
aktywizujących
poszczególnych członków
społecznościdodziałań,które
wymagać będą współpracy
lokalnych środowisk na
terenieGminy
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.1.3 Promowanieiwspieranieidei
wolontariatuipozyskiwanie
wolontariuszydorealizacji
zadańdotyczących
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
65
rozwiązywaniaproblemów
społecznych.
1.1.4 Zwiększeniepoziomu
partycypacjiobywatelskiejw
życiuGminy
placówki oświatowe, organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego
Celszczegółowynr1.2
Wsparcierozwojuorganizacjipozarządowychipodmiotówekonomiispołecznej.
1.2.1 Utworzenie podmiotów
ekonomiispołecznejnp. CIS,
spółdzielnie socjalne,
przedsiębiorstwaspołeczne).
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
1.2.2 Wspieranieirozwójinicjatyw
zzakresuekonomiispołecznej
(m.in. klauzule społeczne w
zamówieniach publicznych,
zlecanie zadań organizacjom
pozarządowym)
2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki
samorząduterytorialnego
VII.ZarządzanierealizacjąStrategii
1.SystemaktualizacjiStrategii
Strategiawymagaaktualizacjizewzględunazmianyzachodzącezarównowewnątrzgminy,jakiw
jejotoczeniu.NajczęstszymmodyfikacjompodlegaćbędązapisywczęścioperacyjnejStrategii.Najlepszą
metodą na wprowadzenie zmian w dokumencie Strategii jest jej weryfikacja w społecznym procesie,
poprzezspotkaniawarsztatowe ikonsultacjespołeczne.Weryfikacjawuspołecznionymprocesiesłużyć
będzieocenierealizacjiorazuaktualnieniuzapisówStrategii.Wtrakcieweryfikacjimogąpowstaćnowe
celeszczegółoweiprojektydotyczącetychaspektówżyciawGminie,którychwczasietworzeniaStrategii
niemożnabyłoprzewidzieć.
66
Należy jednakkonsekwentniedążyćdopoprawy jakościżyciamieszkańcówzawartychwcelach
głównych,tebowiemelementyStrategiiniepowinnypodlegaćzmianom.
2.MonitoringStrategii
SpotkaniamonitorującerealizacjęStrategiiodbywaćsiębędąrazwroku.Wramachmonitoringu
wykonanyzostanieprzegląducelówizadaństrategicznychorazosiągnięciazaplanowanychrezultatów,a
takżepostępówibarierywrealizacjiStrategii.
3.SystemocenyiaktualizacjiStrategii.
RadaGminywSwarzędzuotrzymujesprawozdaniezwykonaniaStrategii zadanyrokdokońca
pierwszegokwartałurokunastępnego.
VIII. Źródła i ramy finansowe działań przewidzianych do realizacji wramachStrategii
Jednym z najistotniejszych warunków realizacji celów zawartych w każdej strategii jest jej
finansowanie. Zakłada się, że ramy finansowe „Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na
terenieGminySwarzędz”obejmująlata2016-2022,gdyżwtymokresiebędąrealizowanewsposóbciągły
zdefiniowaneceleoperacyjneiszczegółowe.
Przewidujesię,żerealizacjaproponowanychcelówidziałańnastąpiprzywykorzystaniunastępujących
źródełfinansowania:
• środkiwłasnezbudżetuGminy;
• środkiprzekazaneGminiezbudżetupaństwa(dotacje);
• środkifunduszykrajowych(PFRON);
• projektysystemoweikonkursowewramachśrodkówzMinisterstwaPracyiPolitykiSpołecznej
orazUniiEuropejskiej;
• środki pochodzące z funduszy pomocowych Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego,EuropejskiFunduszSpołeczny).