(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

1

แผนกลยทธ�การพฒนา

(พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

(ร�าง)

ระยะ ๒๐ ป�

บ คลากรว�จยและนวตกรรม

สภานโยบายว�จยและนวตกรรมแห�งชาต

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

2

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

3

บทสรปผบรหาร

การขบเคลอนไปสประเทศทพฒนาแลวอยางยงยนและทวถงตามเปาหมายของยทธศาสตรชาต ๒๐ ป

และเปาหมายประเทศไทย ๔.๐ จ�าเปนตองมบคลากรวจยและนวตกรรมทมคณภาพสงและเพยงพอเพอคดคน

นวตกรรมซงเปนฐานส�าคญในการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ และแกไขปญหาส�าคญทาง

สงคม โดยการก�าหนดแนวทางการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมตองค�านงถงแนวโนมการเปลยนแปลงท

ส�าคญของโลก ทศทางการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ นโยบายขบเคลอนทส�าคญของรฐบาล

และ (ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

สภานโยบายวจยและนวตกรรมแหงชาต (สวนช.) ไดมอบหมายใหคณะอนกรรมการดานการพฒนาบคลากร

วจยและนวตกรรม จดท�า “แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)”

ขน เพอเชอมโยงกบแผนการศกษาและแผนพฒนาแรงงานของประเทศ โดยมวตถประสงค คอ (๑) เพอผลต

และพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมใหมความสามารถทดเทยมกบนานาประเทศ โดยมทกษะแลคณลกษณะ

ทสอดรบกบการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยของโลก สามารถสรางองคความรใหม และผลตทรพยสนทาปญญา

ใหกบประเทศ (๒) เพอพฒนาแรงงานใหมทกษะสง ตรงความตองการของผประกอบการ สามารถพฒนาตอยอด

และน�าเทคโนโลยมาปรบใชได และ (๓) เพอสรางระบบการผลตนกเรยนนกศกษาทมคณภาพอยางทวถง สามารถ

เปนตวปอนเขาสอาชพบคลากรวจยและนวตกรรม

แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมฯ ฉบบน ไดระบวสยทศนไววา “มบคลากรวจยและ

นวตกรรมทมคณภาพทดเทยมระดบโลก เพยงพอตอการขบเคลอนประเทศเขาสประเทศกลมรายไดสง และ

เตบโตอยางทวถง ภายในป พ.ศ. ๒๕๗๙” ประกอบดวย ๓ กลยทธ ดงตอไปน

ก

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

4

กลยทธท ๑ ขบเคลอนเศรษฐกจนวตกรรมดวยบคลากรวจยและนวตกรรมระดบหวรถจกร ประกอบดวย

มาตรการส�าคญ ไดแก (๑) พฒนาบคลากรรองรบกจกรรมวจยและนวตกรรมของภาคการผลต บรการ สงคม

และชมชน (๒) พฒนาบคลากรรองรบธรกจนวตกรรม และ (๓) สงเสรมการแลกเปลยนและเคลอนยายบคลากร

ระดบหวรถจกรระหวางประเทศหรอระหวางภาคสวนตางๆ ภายในประเทศ (Brain circulation)

กลยทธท ๒ พฒนาตอยอดเทคโนโลยรองรบภาคการผลต บรการ สงคมและชมชนดวยบคลากรวจยและ

นวตกรรมคณภาพสง ประกอบดวยมาตรการส�าคญ ไดแก (๑) สงเสรมใหผทมศกยภาพสงเขาสเสนทางอาชพ

หรอมสวนรวมในกจกรรมวจยและนวตกรรม (๒) เพมจ�านวนและคณภาพวศวกร นกวทยาศาสตร และชางเทคนค

เพอรองรบการเตบโตของอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ และ (๓) เพมจ�านวนและคณภาพนกบรหารจดการ

งานวจย เทคโนโลยและนวตกรรม เพอท�าหนาทสนบสนนการถายทอดเทคโนโลยและบรหารจดการนวตกรรม

กลยทธท ๓ เตรยมความพรอมเขาสเศรษฐกจฐานความรในอนาคต ดวยการขยายฐานบคลากรดาน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ประกอบดวยมาตรการส�าคญ (๑) เพมเยาวชนผมความสามารถพเศษใหเขาสสาย

อาชพวจยและนวตกรรม (๒) สงเสรมการใชผมความสามารถพเศษอยางเตมศกยภาพ และ (๓) เพมสดสวนผเรยน

สายวทยาศาสตร เพอเปนตวปอนเขาสสายอาชพวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม อนเปนฐานส�าคญของ

บคลากรวจยและนวตกรรมในอนาคต

ในการขบเคลอนแผนกลยทธไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรม ไดระบแนวทางปฏบตพรอมทงรายละเอยด

โครงการหรอกจกรรมในแตละมาตรการในระยะ ๕ ปแรก และตวอยางการด�าเนนงานในระยะ ๑ ป รวมทง

ก�าหนดเปาหมายและตวชวด โดยมกลไกการขบเคลอน และกลไกการตดตามและประเมนผลเพอทบทวนและ

ปรบเปลยนแผนกลยทธใหทนตอพลวตทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย

ข

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

5

สารบญ

บทน�า๑.แนวโนมโลกทจะสงผลกระทบตอการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม๒.ทศทางการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศ ๒.๑) อตสาหกรรมเปาหมายเพอขบเคลอนเศรษฐกจ และประเดนยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม

๒.๒) ภาพรวมบคลากรวจยและนวตกรรมของประเทศไทยและประเดนทาทาย

๓.สถานภาพการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมของประเทศ

๓.๑) สถานภาพและเปาหมายความตองการบคลากรวจยและพฒนา

๓.๒) สถานภาพของผเขาศกษาในสายวทยาศาสตรและเทคโนโลย

๓.๓) ความตองการบคลากรวทยาศาสตรและเทคโนโลยในอตสาหกรรมเปาหมาย

๓.๔) อาชพและทกษะทเปนทตองการสงเพอรองรบประเทศไทย ๔.๐

๓.๕) แผนและนโยบายทเกยวของ

๔.แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมระยะ๒๐ป(พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๙) ๔.๑) วสยทศน

๔.๒) วตถประสงคและเปาหมาย

๔.๓) กลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

๔.๔) ตวอยางแผนการด�าเนนงานในระยะ ๑ ป

๑. การบรณาการการจดสรรทนการศกษาและการใชประโยชนจากนกเรยนทนรฐบาล

๒. การดงดดผเชยวชาญตางชาตเขามาปฏบตงานในประเทศไทย (Brain Gain)

๓. การสงเสรมบคลากรดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม จากมหาวทยาลยและ

สถาบนวจยของภาครฐ ไปปฏบตงานในภาคการผลต บรการ สงคม และชมชน

(Talent mobility)

๔. การขยายฐานการพฒนาและสงเสรมผมความสามารถพเศษ

ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทย

๕. การพฒนาระบบวเคราะหขอมลบคลากรวจยและนวตกรรม

๕.กลไกขบเคลอนและตดตามประเมนผล ๕.๑) การขบเคลอนการด�าเนนงาน

๕.๒) แนวทางการตดตามและประเมนผล

๕.๓) เปาหมายทคาดวาจะบรรลภายใน ๒๐ ป

ภาคผนวกก รายนามคณะอนกรรมการดานการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ภาคผนวกข กระบวนการจดท�าแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

ภาคผนวกค รายนามผมสวนรวมด�าเนนการจดท�าแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจย และนวตกรรม

ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

หนา๑๓๗๗

๑๕

๑๘๑๙

๒๒

๒๕

๒๗

๒๙

๓๓๓๓

๓๓

๓๔

๕๘

๕๘

๕๙

๕๙

๖๑

๖๒

๖๔๖๔

๖๕

๖๖

๖๙๗๐

๗๒

ค

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

6

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

7

สารบญตาราง

ตารางท ๓.๑ รอยละผเรยนสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยระดบปรญญาตรของตางประเทศ

ตารางท ๓.๒ สรปจ�านวนผมความสามารถพเศษทควรไดรบการพฒนาตอยอดเทยบกบ

จ�านวนนกเรยนทงหมด แยกตามระดบการศกษา

ตารางท ๓.๓ ความตองการบคลากรสาขาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม

ในกลมอตสาหกรรมเปาหมาย

ตารางท ๓.๔ ตวอยางอาชพและทกษะทเปนทตองการสงเพอรองรบประเทศไทย ๔.๐

ตารางท ๕.๑ แผนทน�าทางแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

หนา๒๓

๒๕

๒๖-๒๗

๒๘-๒๙

๖๗-๖๘

ง

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

8

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

9

สารบญภาพ

ภาพท ๑.๑ ตวอยางแนวโนมโลกทจะสงผลกระทบตอการพฒนาบคลากร

ภาพท ๑.๒ ผลกระทบของระบบอตโนมต

ภาพท ๒.๑ ๑๐ อตสาหกรรมเปาหมายในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ

ภาพท ๒.๒ ประเดนการวจยและนวตกรรมเพอตอบโจทยการสรางความมงคงทางเศรษฐกจ

ภาพท ๒.๓ การพฒนาอตสาหกรรมภายใตเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (EECi)

ภาพท ๒.๔ ภาพรวมการพฒนาบคลากรของประเทศไทยและประเดนทาทายของแตละกลมเปาหมาย

ภาพท ๓.๑ จ�านวนบคลากรวจยและพฒนาแบบเตมเวลาภาคเอกชนและภาครฐ ป พ.ศ. ๒๕๔๔ - ๒๕๕๘

ภาพท ๓.๒ สดสวนบคลากรวจยและพฒนาตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน ของประเทศไทยเทยบกบ

ตางประเทศ (ขอมลปลาสดของตางประเทศคอป พ.ศ. ๒๕๕๗)

ภาพท ๓.๓ คาใชจายวจยและพฒนาตอหวเปรยบเทยบระหวางภาคเอกชนและภาครฐ

ภาพท ๓.๔ จ�านวนนกศกษาเขาใหมระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) และประกาศนยบตรวชาชพ

ชนสง (ปวส.) สาขาวทยาศาสตรเทยบกบสาขาสงคมศาสตร ป พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๙

ภาพท ๓.๕ จ�านวนนกศกษาเขาใหมระดบปรญญาตรสายวทยาศาสตรเทยบกบสายสงคมศาสตร

ป พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๙

ภาพท ๓.๖ จ�านวนนกศกษาเขาใหมระดบปรญญาโท-เอกสายวทยาศาสตรเทยบกบสายสงคมศาสตร

ป พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๙

ภาพท ๔.๑ แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

ภาพท ๔.๒ รปแบบความรวมมอระหวางสถานศกษาและสถานประกอบการในการผลตชางเทคนคแบบ

บรณาการการเรยนรกบการท�างาน (Work-integrated Learning: WiL)

ภาพท ๔.๓ กลไกการพฒนาทกษะและความรแกบคลากรในภาคอตสาหกรรมในรปแบบความรวมมอ

ระหวางภาคอตสาหกรรมภายในประเทศ (Local industry-specific consortium) และ

รปแบบความรวมมอระหวางภาครฐกบภาครฐ (Government-to-government collaboration)

ภาพท ๕.๑ กลไกการขบเคลอนการด�าเนนงานภายใตแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

ภาพท ข.๑ กระบวนการจดท�าแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

หนา๖

๖

๑๒

๑๒

๑๕

๑๗

๑๙

๒๐

๒๑

๒๒

๒๓

๒๔

๓๓

๔๕

๔๘-๔๙

๖๕

๗๔

จ

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

10

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

1

บทน�า

บคลากรวจยและนวตกรรม นบไดวาเปนปจจยส�าคญทสดประการหนงส�าหรบการน�าพาประเทศไทย

ใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง (Middle income trap) ซงตองขบเคลอนประเทศจากประเทศ

ทใชแรงงานเขมขนไปเปนประเทศทขบเคลอนระบบเศรษฐกจดวยฐานความรดานการวจยและนวตกรรม กบดก

ความเหลอมล�า (Inequality trap) เกดการกระจายรายได สรางโอกาส ลดความเหลอมล�า สรางคณภาพชวตทด

ของประชาชน และกบดกความไมสมดลของการพฒนา (Imbalance trap) เกดการเตบโตอยางยงยน เปนประเทศ

ทมความมนคง มงคง และยงยน สอดคลองกบเปาหมายของยทธศาสตรชาต ๒๐ ป และเปาหมายประเทศไทย ๔.๐

แนวโนมการเปลยนแปลงของโลกในมตตางๆ โดยเฉพาะอยางยงการเรงพฒนาเทคโนโลยอยางกาวกระโดด

ดวยการบรณาการองคความรและเทคโนโลยในหลายสาขาเขาดวยกน สงผลตอการพฒนาบคลากรวจยและ

นวตกรรมของประเทศ โดยจะท�าใหโครงสรางอตสาหกรรม โครงสรางการจางงานของประเทศเปลยนแปลงไป

และเกดอตสาหกรรมใหมทตองการบคลากรทมองคความรและทกษะทเปลยนแปลงไปจากเดม ท�าใหคนตองพฒนา

ตนเองใหมทกษะใหมตลอดเวลา และปรบเปลยนวถชวต นอกเหนอจากองคความรเฉพาะทางทจ�าเปนตองม

การพฒนาอยางตอเนองเพอรองรบการเปลยนแปลงดงกลาวแลว ทกษะดานอนๆ ทจ�าเปนตอการด�ารงชวต

รวมถงประเดนดานคณธรรมและจรยธรรม กมความส�าคญเชนกน

ดวยเหตน รฐบาลจงใหความส�าคญอยางยงกบการพฒนาบคลากรของประเทศ โดยก�าหนดใหเปนประเดน

ยทธศาสตรหลกในแผน นโยบาย และยทธศาสตรของชาต อาท ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป แผนพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) วาระการขบเคลอนประเทศไทย ๔.๐ แผนการศกษาแหงชาต

(พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) กรอบยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

และ (ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) เปนตน

ส�าหรบ (ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) ได

ศกษาและทบทวนแผน นโยบาย และยทธศาสตรของชาตทเกยวของดงกลาว เพอใหเกดความเชอมโยง สอดคลอง

และบรณาการการท�างานรวมกนระหวางหนวยงานทกภาคสวน โดยทแผนกลยทธฉบบน มงเนนการพฒนา

บคลากรวจยและนวตกรรมในสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอรองรบการขบเคลอนยทธศาสตรการวจยและ

นวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) โดยเฉพาะอยางยงแผนงานการวจยและนวตกรรมส�าคญ (Spearhead

research and innovation program) อนจะน�าไปสการเพมผลตภาพในภาคการเกษตร อตสาหกรรมและ

บรการ และสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศในระยะยาว ทงน แผนกลยทธฉบบนจะมงเนนแนวทาง

การพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมในระยะ ๕ ปแรก ซงจะรวมถงโครงการทงทเปนขอรเรมใหม และ

โครงการทไดด�าเนนการอยแลวในปจจบนทควรไดรบการพฒนา ตอยอด และขยายผล เพอเพมประสทธภาพ

การด�าเนนงานและสรางผลกระทบตอการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมของประเทศในวงกวางมากขน

นอกจากนแผนกลยทธฉบบนจะมการทบทวนและปรบปรงแนวทางการพฒนาบคลากรเพอรองรบสถานการณ

โลกและบรบทการพฒนาประเทศทอาจเปลยนแปลงไปในอนาคต และจะมการจดท�าแผนปฏบตการทมงเนน

การพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมรองรบความตองการของอตสาหกรรมเปาหมายตามทก�าหนดไวใน

(ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) ทงในเชงปรมาณและคณภาพในโอกาสตอไป

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

2

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

3

การเปลยนแปลงของโลกในปจจบนเกดขนอยางรวดเรว อยในสภาวะ VUCA ซงมความผนผวน (Volatility)

ไมแนนอน (Uncertainty) ซบซอน (Complexity) และ คลมเครอ (Ambiguity) การเปลยนแปลงในลกษณะน

ลวนแลวแตท�าใหแตละประเทศทวโลกตองเผชญกบผลกระทบในหลายมตทงดานเศรษฐกจ สงคม และทรพยากร

ธรรมชาต โดยไดมการวเคราะหวา ภายในป พ.ศ. ๒๕๗๓ จะมการเปลยนแปลงของโลกทมนยส�าคญ ๕ ดาน๑

ประกอบดวย

๑) การเปลยนแปลงทางโครงสรางประชากร โดยมจ�านวนผสงอายมากขน ในทางกลบกน มจ�านวนเดกเกด

และจ�านวนแรงงานลดลง สงผลใหอตราการเตบโตของประเทศชาลง การจะแกปญหาดงกลาวจ�าเปนตองพฒนา

แรงงานใหมทกษะสงขนเพอเพมผลตภาพแรงงานของประเทศ

๒) ภมรฐศาสตรใหม โดยในอนาคต สวนแบงผลตภณฑมวลรวมของโลกจะมาอยทประเทศในแถบเอเชย

มากขน โดยเฉพาะอยางยงประเทศจน อยางไรกด อตราการเตบโตของประเทศจะขนอยกบความมนคง

ทางเศรษฐกจและสงคมโลก ควบคไปกบการพฒนาระบบคณภาพและมาตรฐาน บทบญญตวาดวยการแขงขน

ทางการคา (Rules on competition) และบทบญญตวาดวยทรพยสนทางปญญา (Rules on intellectual

property) เพอใหสอดคลองกบกฎระเบยบทางการคาของมหาอ�านาจทางเศรษฐกจเดมอยางสหรฐอเมรกา

และยโรปซงตองอาศยบคลากรทมความเชยวชาญเฉพาะดานในการก�าหนดกฎระเบยบ เพอใหเกดการพฒนา

อยางยงยน

๓) โลกาภวตนสงผลใหแตละประเทศตองพงพาอาศยกนมากขน ในขณะเดยวกนกเพมความเสยงใหกบ

ทกๆ ประเทศดวยเชนกน ดงจะเหนไดจากกรณทสหราชอาณาจกรถอนตวออกจากสหภาพยโรปซงสงผลกระทบ

ไมแตเฉพาะประเทศในกลมสหภาพเอง แตยงสงผลถงประเทศอนดวย นอกจากการเชอมตอกนทางเศรษฐกจ

ในดานสงคมกยงตองพงความรวมมอกนเพอพฒนาสนคาสาธารณะ (Public goods) อาท การแกปญหาโลกรอน

การขจดความขดแยงในระดบตางๆ และการเปดเสรภาพทางการคา ซงจะเปนไปไดยากหากประเทศตางๆ มงเนน

แนวโนมโลกทจะสงผลกระทบตอ

การพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

บทท

๑ European Strategy and Policy Analysis System (๒๐๑๕), Global Trends to 2030: Can EU meet the challenges ahead?

๑

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

4

ถงผลประโยชนภายในประเทศเปนหลก ประเทศไทยจงจ�าเปนตองพฒนาบคลากรทมองคความรในดานภมรฐศาสตร

เศรษฐศาสตร บรณาการรวมกบองคความรในดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอวางแผน บรหารจดการ แกปญหา

รวมไปถงจดล�าดบความส�าคญระหวางประเดนเศรษฐกจการเมองระดบโลก และระดบประเทศใหเหมาะสม

๔) การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตมความทาทายมากขน ความตองการอาหารบางประเภท

เพมมากขนอตราการใชพลงงานสงขน ในขณะเดยวกน ประเทศดงกลาวเผชญกบภาวการณขาดแคลนพลงงาน

ตองพงพาพลงงานทางเลอกอนๆ นอกจากนยงมประเดนทาทายดานการบรหารจดการน�าและการปองกนภยพบต

ทางธรรมชาตตางๆ ซงจ�าเปนตองอาศยบคลากรทมความรความเชยวชาญในสาขาดงกลาว

๕) การพฒนาเทคโนโลยอยางกาวกระโดด อาจท�าใหเกดภยคกคาม เชน สงครามไซเบอร (Cyber war)

ซงสงผลกระทบตอความมนคงของประเทศ แตในขณะเดยวกน ความกาวหนาทางเทคโนโลยโดยควบรวม

องคความรจากหลากหลายศาสตรเขาดวยกนเกดเปนเทคโนโลยพลกโฉมฉบพลน (Disruptive technology)

ท�าใหตองมการพฒนาองคความรและทกษะใหมตลอดเวลา ตวอยางเชน๒ อนเทอรเนตเคลอนท (Mobile internet)

การวางระบบอตโนมตทดแทนแรงงานคน รวมถงแรงงานทมความร (Automation of knowledge work)

การเชอมตอของสรรพสง (Internet of Things) การประมวลผลแบบคลาวด (Cloud computing) หนยนต

ขนสง (Advanced robotics) การถอดรหสพนธกรรม (Next-generation genomics) ยานยนตอตโนมต

(Autonomous vehicles) หนวยเกบพลงงาน (Energy storage) การพมพ ๓ มต (3D printing) วสดขนสง

(Advanced materials) และพลงงานหมนเวยน (Renewable energy) สงผลกระทบในเชงบวกตอทกภาคสวน

ของไทย ทงเปนการยกระดบการด�าเนนงานและกระตนใหเกดการเตรยมพรอมรบมอของภาคสวนทเกยวของ

อาท (๑) เพมประสทธภาพและเพมความโปรงใสในการท�าธรกรรมและการใหบรการของภาครฐและภาคเอกชน

(๒) เพมขดความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและบรการ ผานการปรบโครงสรางการผลต โครงสราง

การแขงขน เพมผลตภาพในภาคการเกษตร อตสาหกรรมและบรการ เปลยนรปแบบวตถดบและปจจยการผลต

ลดตนทน ลดทรพยากร ลดตวกลางการท�าธรกรรม และเพมโอกาสใหแกบรษทจดตงใหม (Startups)

(๓) เพมความปลอดภย และแกปญหาการจราจร โดยภาครฐตองปรบเปลยนกฎระเบยบและการจดการเพอ

รองรบ (๔) ยกระดบดานสขภาพและการแพทย เพมอายขยของประชากร ปรบเปลยนระบบประกนสขภาพ

ปรบปรงพนธพชและสตวทตอบโจทยเฉพาะ ซงประเทศไทยตองเตรยมขอก�าหนดทางจรยธรรมและกฎหมาย

รองรบ และ (๕) เปลยนแปลงโครงสรางการผลตและการใชพลงงานหมนเวยนของโลก ลดตนทนในการผลต

พลงงาน และลดผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

กรณศกษาดงกลาวขางตนแสดงใหเหนวา ในอนาคต การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยท�าใหโครงสราง

อตสาหกรรมโครงสรางการจางงานของประเทศเปลยนแปลงไป และเกดอตสาหกรรมใหมทตองการบคลากรทม

องคความรและทกษะทเปลยนแปลงไปจากเดม ท�าใหคนตองพฒนาคนเองใหมทกษะใหมตลอดเวลา และปรบเปลยน

วถชวต ซงนอกเหนอจากองคความรเฉพาะทางทจ�าเปนตองมการพฒนาอยางตอเนองเพอรองรบการเปลยนแปลง

แลว จ�าเปนตองมองคความรและทกษะอนๆ ทจ�าเปนตอการด�ารงชวตและการท�างานรองรบการกาวเขาส

ศตวรรษท ๒๑ ตวอยางเชน องคกร Partnership for 21st Century Learning (เครอขาย P21) ไดพฒนา

กรอบแนวคดการน�าทกษะและองคความรทจ�าเปนส�าหรบศตวรรษท ๒๑ ผนวกเขากบหลกสตรการเรยนการสอน

ส�าหรบตวอยางทกษะทจ�าเปนส�าหรบศตวรรษท ๒๑ เชน ดานความสามารถทางความคด (Cognitive ability)

๒ McKinsey Global Institute. Disruptive Technologies: Advances that will transform life, business, and the global economy.

อางใน (ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๙)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

5

กรณศกษา:ผลกระทบของการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยท�าใหเกดการจางงานรปแบบใหมและทดแทนการจางงานในรปแบบเดม

ความกาวหนาของเทคโนโลยปญญาประดษฐ (Artificial intelligence) ท�าใหเกดระบบ

อตโนมต (Automation) ซงไดมการคาดการณวา ระบบดงกลาวก�าลงเขามาแทนทแรงงานทม

อยเดม และจะสงผลใหอตราการจางงานลดลงอยางมนยส�าคญ อยางไรกตาม จากการวเคราะห

กรณศกษาของประเทศเยอรมน พบวา ในป พ.ศ. ๒๕๖๘ การใชหนยนตและคอมพวเตอรจะสงผล

ใหการจางแรงงานในสายการประกอบและผลตลดลง ๖๑๐,๐๐๐ ต�าแหนงงาน แตกลบท�าใหเกด

การจางงานใหมในอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศ (Information technology) และอตสาหกรรม

วทยาศาสตรขอมล (Data science) ประมาณ ๙๖๐,๐๐๐ ต�าแหนงงาน

ทมา:Boston Consulting Group (๒๕๕๘). Man and Machine in Industry 4.0

ความคดสรางสรรค (Creativity) การคดอยางมตรรกะ (Logical reasoning) โดยในดานความคดสรางสรรคนน

ไมไดจ�ากดอยแคทความคดอยางเดยว แตรวมไปถงการท�างานรวมกนอยางสรางสรรค สามารถน�าเสนอ

ความคดใหผอนไดอยางชดเจน มประสทธภาพ และเขาใจวาความคดสรางสรรคทท�าใหเกดนวตกรรมนน

จ�าเปนตองอาศยความตงใจ และการยอมรบความผดพลาดทอาจจะเกดขน เปนสวนหนงทท�าใหเกดการเรยนร

และพฒนาไปสความส�าเรจได ในสวนขององคความรทจ�าเปนส�าหรบศตวรรษท ๒๑ จะมลกษณะทเชอมโยงกน

ระหวางองคความรหลายสาขา เชน ความรดานสงแวดลอม (Environmental literacy) ซงตองการใหผเรยน

เขาใจถงสภาพแวดลอมรอบตว พรอมทงสามารถอาศยการคดวเคราะหเพอหาทางแกไขปญหาสงแวดลอม

ทเกดขนรอบตวได๓

ส�าหรบประเทศไทยไดรบผลกระทบจากแนวโนมการเปลยนแปลงโลกตามทกลาวมาขางตนเชนกน

ดงนน ทกภาคสวนจงจ�าเปนตองปรบตวเรยนรเพอใหเขาใจถงผลกระทบทคาดวาจะเกดขน รวมไปถงการเตรยม

ความพรอมรองรบการเปลยนแปลงในอนาคต ในสวนของผก�าหนดนโยบายตองปรบเปลยนการวางแผนการพฒนา

บคลากรวจยและนวตกรรมของประเทศใหชดเจน มจดม งเนน และสามารถน�าไปปฏบตได เพอรองรบ

การเปลยนแปลงทคาดวาจะเกดขนในหลากหลายมตไดอยางทนทวงทและเหมาะสม น�าไปสการสรางความมนคง

มงคงและยงยนของประเทศ สอดคลองกบเปาหมายยทธศาสตรชาต ๒๐ ป และเปาหมายประเทศไทย ๔.๐

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

6

ภาพท๑.๑ ตวอยางแนวโนมโลกทจะสงผลกระทบตอการพฒนาบคลากร

ทมา: ๑) Boston Consulting Group (๒๐๑๕). Man and Machine in Industry 4.0.;

๒) Hanover Research (๒๐๑๔). Emerging and Future Trends in K-12 Education;

๓) Boston Consulting Group (๒๐๑๖). BCG Technology Advantage, April 2016;

๔) Gartner (๒๐๑๗). Top Trends in the Gartner Hype Cycle for Emerging Technologies, 2017;

๕) Global Citizen Foundation (๒๐๑๗);

๖) The Partnership for 21st Century Learning (๒๐๑๕). P21 Framework Definition;

๗) การวเคราะหของ สวทน.

ภาพท๑.๒ ผลกระทบของระบบอตโนมต

ทมา: ILO (๒๐๑๖). ASEAN in Transformation: The Future of Jobs at Risk of Automation

Cognitive Abilitie

• Creativity

• Logical Reasoning

• Problem Sensitivity

• Mathematical Reasoning

• Ability to Learn/Manage Complexity

echnical Skill

• Equipment Maintenance and Repair

• Equipment Operation and Control

• Quality Control

• Technology and User Experience Design

Process Skills

• Active Listening

• Critical Thinking

• Monitoring Self and Others

Competencies

• Commercial Acumen

• Transfer and Combination Skills

• Focus and Discipline

Leadership

Social Skill

Resource management skills

• Data Science

• System Integrating

• Neural Network

• Programming

• Nanotechnology

• Sensoring

echnology Skills

• Programing

• Digital Media

• Psychology

• Behavioral

• Global Digital

Economics

• Inter Entity

Relations

• Psychology

• Advanced

Mathematics

• Biologics

• Quantum Physics

• Network architecture

• Bioinformatics

21st Century interdisciplinary themes

• Financial,

Economics,

Business and

Enterpreneurial

Literacy

• Behavioral Science

• Environmental

Engineering

• Civil Engineering

• Chemistry

• Biomaterial

Production

Technology

• Genomics

• Metabolomics

• Omics

• Civic Literacy

• Health Literacy

• Environmental

Literacy

• Global Awareness

• Global Politics

• Development

• Agricultural science

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

7

บทท๒๒.๑อตสาหกรรมเปาหมายเพอขบเคลอนเศรษฐกจและประเดนยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม

ภายใตวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลวดวยการพฒนาตาม

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” รฐบาลไดก�าหนดให “ประเทศไทย ๔.๐” เปนโมเดลในการขบเคลอน

ประเทศไทยใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง (Middle income trap) กบดกความเหลอมล�า

(Inequality trap) และกบดกความไมสมดลของการพฒนา (Imbalance trap) โดยการพฒนาคลสเตอร

เทคโนโลยและอตสาหกรรม เปาหมายเปน ๑ ใน ๕ วาระหลกทส�าคญของแผนปฏบตการขบเคลอนประเทศไทย ๔.๐

ซงประเทศไทยมความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบเนองจากมความหลากหลายทางชวภาพและความหลากหลาย

ทางวฒนธรรม เมอเทยบกบหลายประเทศ อยางไรกด ภายใตการแขงขนของระบบเศรษฐกจโลกในปจจบน

ประเทศไทยจะตองปรบเปลยนความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบเปนความไดเปรยบเชงแขงขนดวยการวจยและ

นวตกรรมทตองอาศยองคความร เทคโนโลย และความคดสรางสรรค ซงสภานโยบายวจยและนวตกรรมแหง

ชาต (สวนช.) โดยคณะอนกรรมการดานนโยบายและยทธศาสตรวจยและนวตกรรม ไดจดท�า (ราง) ยทธศาสตร

การวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) ซงครอบคลม ๔ ยทธศาสตร ประกอบดวย

ยทธศาสตรท ๑ การวจยและนวตกรรมเพอสรางความมงคงทางเศรษฐกจ ซงมประเดนยทธศาสตร ประกอบดวย

(๑) อาหาร เกษตร เทคโนโลยชวภาพและเทคโนโลยการแพทย (๒) เศรษฐกจ ดจทลและขอมล (๓) ระบบโลจสตกส

(๔) การบรการมลคาสง และ (๕) พลงงาน

ยทธศาสตรท ๒ การวจยและนวตกรรมเพอการพฒนาสงคมและสงแวดลอม ซงมประเดนยทธศาสตร

ประกอบดวย (๑) สงคมสงวยและสงคมไทยในศตวรรษท ๒๑ (๒) คนไทยในศตวรรษท ๒๑ (๓) สขภาพและคณภาพชวต

(๔) การบรหารจดการน�า การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และสงแวดลอม และ (๕) การกระจายความเจรญ

และเมองนาอย

ยทธศาสตรท ๓ การวจยและนวตกรรมเพอการสรางองคความรพนฐานของประเทศ ซงมประเดนยทธศาสตร

ทศทางการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศ

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

8

ประกอบดวย (๑) องคความรพนฐานและเทคโนโลยฐาน (๒) องคความรพนฐานทางสงคมและความเปนมนษย

และ (๓) การวจยเพอความเปนเลศทางวชาการ

ยทธศาสตรท ๔ การพฒนาโครงสรางพนฐาน บคลากร และระบบวจยและนวตกรรมของประเทศ ซงมประเดน

ยทธศาสตร ประกอบดวย (๑) การปรบระบบวจยและนวตกรรมของประเทศ (๒) บคลากรและเครอขายการวจย

และนวตกรรม (๓) ระบบบรหารจดการงานวจย (๔) เขตเศรษฐกจนวตกรรม (๕) ระบบแรงจงใจ (๖) โครงสราง

พนฐานคณภาพแหงชาต และ (๗) โครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตร เทคโนโลยเพอตอยอดอตสาหกรรม

การเกษตรและสขภาพ

ภายใตประเดนยทธศาสตรท ๑ และ ๒ ไดระบแผนงานวจยและนวตกรรมส�าคญ (Spearhead research

and innovation program) โดยเฉพาะอยางยงยทธศาสตรท ๑ ซงมแผนงานวจยและนวตกรรมส�าคญและ

สอดคลองกบ ๑๐ อตสาหกรรมตามเปาหมายวาระขบเคลอนประเทศไทย ๔.๐๔ ดงน

การตอยอด๕อตสาหกรรมเดม(TheFirstS-Curve) เปนอตสาหกรรมซงมฐานทแขงแรงอยแลวใน

ระดบหนง แตจ�าเปนตองตอยอดใหมการวจยและพฒนาเทคโนโลย และรงสรรคนวตกรรม เพอสรางมลคาเพม

และสามารถแขงขนไดในเวทโลก ประกอบไปดวย

๑)อตสาหกรรมยานยนตสมยใหม(Next-generationautomotive) ไดแก การผลตเครองยนตและ

ชนสวนเครองยนต ผลตชนสวนยานพาหนะทใชเทคโนโลยขนสง ผลตชนสวนความปลอดภยและประหยดพลงงาน

ผลตอปกรณส�าหรบรถยนต Hybrid, Electric Vehicles (EV) และ Plug in Hybrid Electric Vehicles (PHEV)

ผลตยางลอ ผลตชนสวนระบบเชอเพลง ผลตชนสวนระบบสงก�าลง ผลตรถจกรยานยนต (ยกเวนทมความจ

กระบอกสบต�ากวา ๒๔๘ ลกบาศกเซนตเมตร) ยานยนตไฟฟา มแผนงานวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก การพฒนา

เทคโนโลยพลงงานสะอาด ลดการปลอยกาซเรอนกระจก และลดอบตเหตทางการจราจร การพฒนาระบบ

การกกเกบพลงงานไฟฟาและเชอมโยงกบระบบพลงงานใหมของสงคม การสรางขดความสามารถของหวงโซอปทาน

(Supply chain) และพฒนาบคลากรทรองรบอตสาหกรรมยานยนตสมยใหมระดบโลก

๒)อตสาหกรรมอเลกทรอนกสอจฉรยะ(Smartelectronics) ไดแก การผลตในกลมผลตภณฑใหม

เชน SSD, OLED/Flat panel display, Internet of Things/Smart home และ Wearable devices เปนตน

กลมผลตภณฑเดม เชน HDD, Multilayer PCB และ Flexible printed circuit เปนตน และกลมกจการ

ออกแบบทางอเลกทรอนกส เชน Embedded system design และ IC design เปนตน มแผนงานการวจย

และนวตกรรมส�าคญ ไดแก การพฒนาอเลกทรอนกสอจฉรยะและเทคโนโลยอปกรณปลายทาง (Smart electronics

and terminal endpoint technologies) มงเนนการพฒนาและผลตอปกรณอเลกทรอนกสทมความชาญฉลาด

ภายในตวดวยการตดตงระบบฝงตว (Embedded system) และเซนเซอรลงไปในอปกรณเพอใหสามารถท�างาน

ไดหลายหนาท ลดขนาดและน�าหนกเพอการน�าไปประยกตใช เชน ระบบโรงเรอนอจฉรยะ การพฒนาอปกรณ

ดานดจทลแบบพกพา (Wearable devices) รวมถงการจดใหมกลไกสนบสนนการใชผลตภณฑอเลกทรอนกส

๔ พมพเขยวและแผนปฏบตการขบเคลอน Thailand ๔.๐ โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมนคง มงคง และยงยน

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

9

อจฉรยะทมการพฒนาและใชงานภายในประเทศมากขน

๓)อตสาหกรรมการทองเทยวกลมรายไดดและการทองเทยวเชงสขภาพ(Affluent,medicalandwellnesstourism) มแผนงานการวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก ๑) การทองเทยวเชงสขภาพ (Wellness

tourism) มงเนนวจยและพฒนาเพอเพมสดสวนรายไดของธรกจบรการสขภาพ ประยกตใชเทคโนโลยดจทลใน

การทองเทยวเชงสขภาพ คนหาและวเคราะหศกยภาพความพรอมของพนท บคลากร กจกรรม พฒนามาตรฐาน

ของสนคาและการบรการ การพฒนาบคลากรใหมความรและทกษะบรการเฉพาะดาน ๒) การอนรกษสงแวดลอม

และวฒนธรรมเพอสงเสรมการผลตอยางสรางสรรคและเสรมพลงทองถนและชมชนทองเทยว (Community-based

Tourism: CBT) มงเนนการศกษาผลกระทบดานการทองเทยวตอชมชน การวจยรปแบบการรวไหลและเชอมโยง

การทองเทยวชมชน (Leakages and linkages) การศกษาผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศตอ

การทองเทยว การคนหากลมตลาดเปาหมายในกลมนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางประเทศ พฒนาตวชวด

และเกณฑประเมนความสขชมชนและนกทองเทยวในการบรหารจดการ CBT และผลกระทบในดานอนๆ และ

๓) การทองเทยวทแขงขนได มนคง และยงยน มงเนนการศกษาเพอการกระจายความเสยงในการพงพานกทองเทยว

ตางชาต ผลกระทบของความเสยงจากความไมสงบตอภาคเศรษฐกจทองเทยวและแนวทางการจดการความเสยง

การสรางตวชวดเพอตดตามทรพยากรทองเทยวหรอสรางตวชวดเตอนภย (Warning indicators) รวมไปถง

ผลกระทบจากเทคโนโลยดจทล การเปลยนแปลงทางสงคมทมตอการทองเทยว เชน เศรษฐกจแบงปน (Sharing

economy) เปนตน

๔)อตสาหกรรมการเกษตรและเทคโนโลยชวภาพ(Agriculture&biotechnology) มแผนงาน

การวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก การเกษตรสมยใหม (Modern agriculture) เนนการใชขอมลและเทคโนโลย

เพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการใหผลผลตพชไรทเปนวตถดบส�าหรบอตสาหกรรมมคณภาพและ

ปรมาณสม�าเสมอ เทคโนโลยการตดตามและคาดการณปรมาณและคณภาพผลผลต การเปลยนแปลงสภาพอากาศ

ดน และน�า คลงภาพถายดาวเทยมเพอการเกษตร ตลอดจนการแปรผลและการพฒนาแบบจ�าลองเพอตอยอด

เปนซอฟแวรหรอบรการเกษตรรปแบบใหม เปนตน ในกลมผลตผลการเกษตรมลคาสง มงเนนการเพมมลคา

ความปลอดภย และการใชทรพยากรอยางคมคา ดวยการวจยตนแบบสายพนธพชเศรษฐกจลกษณะพเศษ

เทคโนโลยเซนเซอรและโรงเรอนอจฉรยะส�าหรบพชผลเกษตรเมองรอนทมประสทธภาพสงตนทนต�า การพฒนา

ชดตรวจดานเกษตรและอาหาร การปรบปรงพนธพชและพนธสตวใหมคณสมบตตามความตองการของตลาดหรอ

เพออตสาหกรรมเฉพาะ และการพฒนาผลตภณฑปลอดภยและเปนมตรกบสงแวดลอม

๕)อตสาหกรรมอาหารแหงอนาคต(Foodforthefuture) ไดแก อาหารและเครองดมเสรมสขภาพ

(Functional foods) อาหารทางการแพทย (Medical food) ผลตภณฑเสรมอาหาร (Food supplement)

นวตกรรมอาหาร (Food innovation) เปนตน มแผนงานการวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก อาหารมลคา

เพมสงและสารออกฤทธเชงหนาท (Functional food and functional ingredient) การพฒนาสงบงชทาง

ภมศาสตร (Geographical Indications: GI) ซงจะเพมมลคาใหแกวตถดบทางการเกษตร ตลอดจนพฒนา

มาตรการปองกนหรอปกปองแหลงสารออกฤทธเชงหนาทจากธรรมชาตทเปนของไทยจากการลกลอบศกษา

พชพนธและสงมชวตในไทยแลวน�าไปจดสทธบตรโดยตางชาต

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

10

การสราง๕อตสาหกรรมใหม(TheNewS-Curves) เพอพฒนาขดความสามารถ ใหมศกยภาพ

รองรบการแขงขนในอนาคต ประกอบไปดวย

๑)อตสาหกรรมหนยนตเพอการอตสาหกรรม(Robotics) ไดแก หนยนตทใชในอตสาหกรรมตางๆ

เชน อตสาหกรรมยานยนต กระบวนการฉดพลาสตก อตสาหกรรมอเลกทรอนกส หนยนตดานการแพทย

เปนตน มแผนงานการวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก เครองจกรกลอตโนมต (Automated Guided Vehicle:

AGV) โมดลดานระบบอตโนมตทใชในอตสาหกรรมการผลต การพฒนาหนยนตบรการทมมลคาสงและหนยนต

เฉพาะทาง (High-value services robots) ทอ�านวยความสะดวกในดานตางๆ และท�าใหมคณภาพชวตทดขน

๒)อตสาหกรรมการบนและโลจสตกส(Aviation&logistics) ไดแก กจการสาธารณปโภคและบรการ

เพอการขนสง ศนยรวมกจการโลจสตกสทนสมย การบรการและซอมบ�ารงอากาศยาน (Maintenance, Repair

and Overhaul: MRO) อตสาหกรรมการผลตชนสวนอากาศยาน ธรกจมลคาสงทตองการความเรวจากการขนสง

ทางอากาศ (Time sensitive product) อากาศยานไรคนขบ (Unmanned Aerial Vehicle: UAV) การผลตชน

สวนอากาศยาน ระบบน�าทางและซอฟแวรตางๆ และสถาบนการศกษาและอบรมดานการบน เปนตน มแผนงาน

การวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก ๑) การบรหารจดการระบบโลจสตกสอจฉรยะ (Smart logistics) โดยพฒนา

ระบบโลจสตกสอจฉรยะใหตอบสนองความตองการของผบรโภคในอนาคต พฒนาเทคโนโลยการผลตใหเชอมตอ

กบสนคาและเครองจกร รวมถงการพฒนาโครงขายความเชอมโยงของระบบขนสงภายในประเทศ ทงทางบก

ทางน�า และทางอากาศ และการพฒนา Intelligent logistics ๒) อากาศยานไรคนขบ (Unmanned Aerial

Vehicle: UAV) มงเนนการวจยและนวตกรรม UAV โดยเฉพาะโดรน (Drone) รวมทงการวจยเพอปรบปรง

กฎหมาย ขอบงคบ มาตรฐาน และการควบคมและก�ากบดแลเพอใหเกดความปลอดภย ๓) เทคโนโลยเพอ

อตสาหกรรมอวกาศ (Space industry technology) มงเนนการวจยและนวตกรรมในดานเทคโนโลยอวกาศท

ครอบคลมดาวเทยมส�ารวจโลก ดาวเทยมสอสาร และดาวเทยมเพอความมนคง รวมถงการออกแบบและพฒนา

ดาวเทยม การวจยและส�ารวจอวกาศ (Space exploration) การพฒนาศนยทดสอบมาตรฐานและผลตภณฑ

Aerospace การพฒนาชนสวนอปกรณของดาวเทยมและระบบภาคพนดน ๔) อตสาหกรรมการบน (Aviation)

มงเนนการพฒนาโครงสรางพนฐานรองรบอตสาหกรรมการบนใหไดมาตรฐาน การพฒนาศนยซอมบ�ารงอากาศยาน

(Maintenance Repair and Overhual: MRO) การออกแบบและพฒนาอากาศยานขนาดเลก การวจยและ

พฒนาเพอการผลตชนสวน รวมทงการผลตบคลากร (นกบน ชางซอมบ�ารง) ทมมาตรฐานในระดบนานาชาต

และ ๕) การขนสงทางราง ผลกดนใหเกดการพฒนาบคลากร และเทคโนโลยทเกยวของ โดยมงเนนการดดซบ

และเรยนรเทคโนโลยจากตางประเทศเพอเปนการตอยอดฐานความรและสงสมองคความรเพมขน สงเสรมการ

วจยนโยบาย การวจยพฒนาระบบจดการผโดยสาร ระบบจดการเสนทางและมาตรฐานความปลอดภยทาง

ดานระบบขนสงทางราง

๓)อตสาหกรรมเชอเพลงชวภาพและเคมชวภาพ(Biofuels&biochemicals) ไดแก อตสาหกรรม

เคมชวภาพครบวงจร เคมชวภาพและพลาสตกชวภาพ (Bio-Chemical/Bioplastic) การพฒนาเศรษฐกจ

ชวภาพ (Bioeconomy) มแผนงานการวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก ๑) เชอเพลงชวภาพ (Biofuel) มงเนน

การวจยและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมเพอลดตนทนตอหนวยในการผลต เพมผลผลตตอไรของพนธพชท

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

11

ใชในการผลต และหาพชทมศกยภาพเหมาะสมเปนวตถดบ รวมทงผลตบคลากรวจยและนวตกรรมคขนานไป

กบการวจยและพฒนาดานเชอเพลงชวภาพ ๒) พลงงานชวภาพ (Bioenergy) มงเนนการเพมศกยภาพการผลต

ไฟฟาจากกาซชวภาพ เชอเพลงชวมวล การบรหารจดการวตถดบทครอบคลมถงการผลต การแปรรป การขนสง

การเกบ ศนยทดสอบ และมาตรฐานทยอมรบในระดบสากล ๓) การเพมประสทธภาพการใชพลงงาน (Energy

efficiency) ในแตละภาคสวน และ ๔) การกกเกบพลงงาน (Energy storage) มงเนนการใชพลงงานหมนเวยน

ของประเทศในประเดนทเรงดวน การพฒนาระบบและวสดส�าหรบกกเกบพลงงาน การพฒนาระบบจดการ

แบตเตอร รวมทงการพฒนาบคลากรวจยและพฒนาระบบกกเกบพลงงาน

๔)อตสาหกรรมดจทล(Digital)ไดแก สมองกลฝงตว (Embedded software) ซอฟตแวรชวยใน

การบรหารจดการ (Enterprise software) เนอหาดจทล (Digital content) ธรกรรมอเลกทรอนกส (E-Commerce)

การวเคราะหขอมลของผบรโภค (Consumer insight analytics and data center) ระบบประมวลผลแบบคลาวด

(Cloud computing) ระบบความปลอดภยในโลกไซเบอร (Cyber security) การเชอมตอของสรรพสง (Internet

of Things) เมองอจฉรยะ (Smart city) สอและอนเมชนสรางสรรค (Creative media and animation)

มแผนงานการวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก ๑) การเชอมตอของสรรพสง (Internet of Things: IoT) ขอมล

ขนาดใหญ (Big data) และการเชอมโยง มงเนนการพฒนาอปกรณและเครองมอเครองใชใหสามารถเชอมตอ

และสอสารกนได การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการจดเกบขอมล เรงรดการพฒนานกวทยาศาสตร

ขอมลและนกวเคราะหขอมล ๒) เนอหาดจทล (Digital content) มงเนนการพฒนาองคความรทบรณาการ

วทยาการคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศเขากบองคความรดานอนๆ พฒนาศกยภาพบคลากรดานการผลต

เนอหาดจทล การจดเกบมรดกทางวฒนธรรมและภมปญญาของไทยในรปแบบดจทล

๕)อตสาหกรรมการแพทยครบวงจร(Medicalhub) ไดแก การบรการทางการแพทย การแพทย

ทางไกลผานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) เพอการตดตาม ปรกษา วนจฉย และรกษา การผลต

เครองมอแพทย ผลตภณฑส�าหรบผสงอาย การผลตยา ยาประเภทชววตถตนแบบ (Biologics) ชววตถคลายคลง

(Biosimilars) และการผลตยาสมนไพร มแผนงานการวจยและนวตกรรมส�าคญ ไดแก ๑) เครองมอแพทย

(Medical devices) มงเนนการวจยและพฒนาเครองมอแพทย วสดและอปกรณตรวจวนจฉยโรค การปองกน

บคลากรทางการแพทย การใชระบบสารสนเทศกบอปกรณทางการแพทยและเทคโนโลยชวภาพในการตรวจวนจฉย

ทมความจ�าเพาะสง ๒) สารชวภณฑหรอชววตถ (Biologics) มงเนนการวจยและพฒนาผลตยาชววตถคลายคลง

(Biosimilars) โมโนโคลนอลแอนตบอด และวคซนพนฐาน การพฒนาสตร การผลตและการวเคราะห การทดสอบ

ประสทธภาพและความปลอดภยในหองปฏบตการและในสตวทดลอง ผานกระบวนการทมมาตรฐานสากล และ

๓) การบรการทางการแพทย (Medical services) มงเนนการวจยและพฒนาและจดระบบบรการทมคณภาพ

มาตรฐานทท�าใหประชาชนสามารถเขาถงบรการทางการแพทยไดรวดเรว สะดวก ปลอดภย และทวถงทงใน

ภาวะปกตและสาธารณภย พฒนาระบบการแพทยปฐมภมและเครอขายระดบอ�าเภอ

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

12

ภาพท๒.๑ ๑๐ อตสาหกรรมเปาหมายในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ

ทมา:กระทรวงอตสาหกรรม (พ.ศ. ๒๕๖๐) ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมไทย ๔.๐ ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

ภาพท๒.๒ ประเดนการวจยและนวตกรรมเพอตอบโจทยการสรางความมงคงทางเศรษฐกจ

ทมา:(ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

13

ตวอยางแผนงานวจยและนวตกรรมดานชววตถ(Biologics) (ราง) ยทธศาสตรวจยและนวตกรรมระยะ ๒๐ ป ไดก�าหนดเปาหมายของการพฒนา

อตสาหกรรมชววตถไวเปน ๓ ระยะ โดยในระยะสน (๑-๕ ปแรก) มงเนนการวจยพฒนาและ

ผลตยาชววตถคลายคลง (Biosimilars) โมโนโคลนอลแอนตบอด และวคซนพนฐาน การพฒนา

สตร การผลตและการวเคราะห การทดสอบประสทธภาพและความปลอดภยในหองปฏบตการ

และในสตวทดลอง การทดสอบประสทธภาพและความปลอดภยในมนษย ในระยะกลาง (๕-๑๐ ป)

จะมงเนนการวจยพฒนาและผลตยาชววตถชนดใหมและวคซนชนสง ในระยะยาว (๑๑-๑๕ ป)

ประเทศไทยจะตองมความสามารถในการวจยพฒนาและผลตยาชววตถชนดใหมทมความจ�าเพาะ

เจาะจงสง รวมทงการน�ายาชววตถเกาหรอทหมดความคมครองมาวจยพฒนาตอยอดและใชเพอ

ใหเกดผลแบบมงเปา (Targeted therapy) ไดอยางครบวงจรและเปนมาตรฐานสากล

ทงน การจะตอบเปาหมายดงกลาวไดจะตองมการพฒนา Technology platform ใน

ประเทศใหเขมแขง ซงรวมถงการพฒนาเทคโนโลยสาขาตางๆ ไดแก ชววทยาโมเลกล การออกแบบ

โครงสรางโมเลกล พนธวศวกรรมศาสตร วศวกรรมกระบวนการชวภาพ วศวกรรมดานการหมก

เทคโนโลยเซลล ชววทยาภมคมกน ระบาดวทยา พยาธวทยา จลชววทยา เทคโนโลยชวภาพ

ชวสารสนเทศ และนาโนเทคโนโลย เปนตน นอกจากน ประเทศไทยตองพฒนาปจจยสนบสนน

การเตบโตอยางยงยนของอตสาหกรรมน เชน สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานทไดมาตรฐาน

สากลและจ�าเปนตออตสาหกรรมยาชววตถ การพฒนามาตรฐานการทดสอบในสตวทดลองในระยะ

กอนคลนก การพฒนาแนวทางการวจยทางคลนกตามมาตรฐานการปฏบตการวจยทด การสนบสนน

ใหโรงงานผลตยาชววตถมระบบประกนคณภาพการปฏบตทดในการผลตยาชววตถ รวมถงระบบ

การกระจายผลตภณฑชววตถทมประสทธภาพ ระบบคลงสนคาส�าหรบผลตภณฑชววตถ เปนตน

การสงเสรมเพอใหเกดการเตบโตของอตสาหกรรมยาชววตถในประเทศไทยนน ตองอาศย

ความรวมมอของภาคสวนทเกยวของทงจากรฐบาล กลมอตสาหกรรม สถาบนวจย มหาวทยาลย

กลมโรงพยาบาล และภาคเอกชนหรอองคกรตางประเทศ โดยมมาตรการส�าคญทตองด�าเนนการ

อาท การใหสทธพเศษแกสนคาประเภทยาชววตถใหสามารถใชโควตาเตมสดสวนของยอดจดซอ

ภายใตบญชนวตกรรมได การผลกดนใหยาชววตถทพฒนาและผลตในประเทศและไดรบมาตรฐาน

สากลขนทะเบยนเขาบญชยาหลกแหงชาต การสงเสรมใหอตสาหกรรมยาชววตถสามารถไดสทธ

ประโยชนการลงทนโดยไมจ�ากดบรเวณทลงทน การสนบสนนทนพฒนาผลตภณฑทใกลออกสตลาด

เพอใหไดมาตรฐานสนคาสงออก และการใหแรงจงใจตอภาคเอกชนในการใชโครงสรางพนฐาน

ตางๆ ส�าหรบดานการพฒนาบคลากร จะสนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐานส�าหรบพฒนา

บคลากร สงเสรมและสนบสนนใหผเชยวชาญ อาจารย เขาฝกอบรมภาคปฏบตในสถาบนวจย

หรอบรษทยาชววตถชนน�าในตางประเทศ สงเสรมการสรางความรวมมอระหวางมหาวทยาลย

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

14

หนวยวจย และภาคเอกชน จดโครงการอบรม on-the-job training หรอหลกสตรประกาศนยบตร

อบรมระยะสนส�าหรบนกวจยและนกศกษา ผลกดนมาตรการดงดดผเชยวชาญและนกวจยจาก

ตางประเทศเพอเขาสหวงโซคณคาของการผลตยาชววตถในประเทศไทย พฒนาหลกสตร

ประกาศนยบตรชนสง (Diploma) ทเกยวของกบการผลตยาชววตถหรอสาขาทเกยวของ พฒนา

หลกสตรอาชวศกษาดานชววทยาศาสตร (Life sciences) และวางแผนการผลตบณฑตระดบ

ปรญญาโทและเอกทเกยวของกบการผลตยาชววตถ ทงในดานการวจยและพฒนา การทดลอง

ในสตว การทดลองทางคลนก และการผลต รวมถงปรบปรงหลกสตรในระดบอดมศกษาใหม

เนอหาทเกยวของกบอตสาหกรรมยาชววตถมากขน

ทมา: ๑) (ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

๒) บทสรปแนวทางการพฒนาทรพยากรบคลากร เวทปฏรปวทยาศาสตร เทคโนโลย

และนวตกรรม ส�าหรบกลมอตสาหกรรมเปาหมายยาชวเภสชภณฑ วนท ๒๑ สงหาคม พ.ศ.๒๕๕๗

นอกจากน รฐบาลไดรเรมโครงการเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (Eastern

Economic Corridor of innovation : EECi) เพอพฒนาคลสเตอรนวตกรรมรองรบอตสาหกรรมเปาหมาย

และเชอมโยงผผลตนวตกรรมและผใชนวตกรรมทงในและขามหวงโซอตสาหกรรม ซงจะท�าให EECi กลายเปน

พนทเศรษฐกจใหมทเปนศนยกลางการวจยและพฒนาเพอภาคอตสาหกรรม เปนแหลงรวมโครงสรางพนฐาน

รองรบการขยายผลงานวจยสการผลตเชงพาณชย (Translational research infrastructure) เปนศนยกลาง

การวเคราะหทดสอบการมาตรฐานของประเทศ (National quality infrastructure) และเปนแหลงรวมการถายทอด

เทคโนโลยผานการสาธตและกลไกตางๆ จากภายในและตางประเทศ โดยในระยะแรก ไดก�าหนดพนทเขตเศรษฐกจ

นวตกรรมจ�านวน ๓ แหง ประกอบดวย ๑) ARIPOLIS ศนยกลางสงเสรมระบบอตโนมต หนยนต และระบบ

อจฉรยะ ๒) BIOPOLIS ศนยกลางสงเสรมอตสาหกรรมชวภาพ อาท พลงงาน พลงงานทดแทน อาหาร อาหารสตว

เครองส�าอาง ยา เปนตน และ ๓) SPACE KRENOVAPOLIS ศนยกลางสงเสรมอตสาหกรรมการบนและอวกาศ

สงเสรมงานเกยวกบภมสารสนเทศ ดาวเทยม เทคโนโลยการบนบางประเภท ในขณะเดยวกน EECi เปนโครงการ

ทกระตนความตองการบคลากรวจยและนวตกรรม ท�าใหเกดการจางงานทงในหนวยงานภาครฐ สถาบนวจย

ของเอกชนทงไทยและตางประเทศ๕,๖

๕ ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (๒๕๖๐) แผนงานพฒนาระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔) ๖ สวทช. (๒๕๖๐) เอกสารการประชมรบฟงความคดเหนเพอจดท�าแผนพฒนาเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (EECi:Conceptual

Framework and Development Masterplan) วนท ๑๐ สงหาคม ๒๕๖๐ ณ ศนยประชมอทยานวทยาศาสตรประเทศไทย จงหวดปทมธาน

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

15

ภาพท๒.๓ การพฒนาอตสาหกรรมภายใตเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (EECi)

ทมา:สวทช. (พ.ศ. ๒๕๖๐) เอกสารการประชมรบฟงความคดเหนเพอจดท�าแผนพฒนา

เขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก

๒.๒ภาพรวมบคลากรวจยและนวตกรรมของประเทศไทยและประเดนทาทาย การจะบรรลเปาหมายของประเทศไทย ๔.๐ ใหหลดพนจากกบดกดงกลาวขางตน จ�าเปนตองพฒนา

ทกภาคสวนทงภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรม ภาคบรการ ชมชน และประชาชนใหมความเขมแขงดวยการวจย

และนวตกรรม เพอสรางความมงคงทางเศรษฐกจและความอยดมสขทางสงคมอยางยงยน ซงบคลากรวจยและ

นวตกรรมนบเปนปจจยส�าคญอยางยงในการขบเคลอนการด�าเนนการดงกลาว ซงแตละกลมเปาหมายมความทาทาย

เฉพาะดานทจ�าเปนจะตองพฒนาใหรองรบกบการพฒนาประเทศ

กลมแรงงานทวไป จากขอมลของส�านกงานสถตแหงชาตพบวา ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ ประเทศไทยมก�าลงแรงงานอยทประมาณ

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

16

๓๘ ลานคน โดยเปนแรงงานในภาคการเกษตรถง ๑๘ ลานคน๗ และก�าลงแรงงานสวนใหญจะอยในชวงอาย ๔๐ ป

ขนไป ซงมสดสวนถงรอยละ ๔๕ ซงกลมดงกลาวจะเกษยณอาย หรอพนวยแรงงานไปใน ๒๐ ปขางหนา๘

การพฒนาแรงงานรนใหมรวมถงแรงงานในภาคเกษตรจงมความส�าคญ โดยในปจจบน ผลตภาพแรงงานไทยยงอย

ในระดบต�า โดยตามหลงประเทศญปนและองกฤษประมาณ ๓ เทา และตามหลงสหรฐอเมรกาอย ๔ เทา๙ ทงน

หากอาศยขอมลดงกลาว ผนวกกบการคาดการณจ�านวนประชากรของประเทศ จะพบวา การเพมผลตภาพแรงงาน

ขนอกรอยละ ๒๓ กจะมผลเพยงแคชวยรกษาระดบผลตภณฑมวลรวมของประเทศใหคงทในป พ.ศ. ๒๕๗๙๑๐

การจะพฒนาผลตภาพแรงงานเพยงเพอรกษาสถานภาพปจจบนจะท�าใหประเทศสญเสยความสามารถใน

การแขงขนในระยะยาว จงเปนความทาทายอยางยงทภาครฐตองวางแผนการพฒนาบคลากรกลมนซงถอเปน

คนกลมใหญของประเทศ อาท การพฒนาก�าลงแรงงาน STEM๑๑ การสรางเกษตรกรสมยใหม (Smart farmers)

ทมการบรหารจดการทด สามารถเพมมลคาสนคาทางการเกษตร ทงน นกบรหารจดการองคความรชมชนและ

ปราชญชาวบาน ถอเปนกลมบคลากรทส�าคญทจะเขามามบทบาทในการยกระดบคณภาพของเกษตรกรและ

แรงงานทอยในแตละทองถนได

กลมแรงงานทกษะกลางถงทกษะสง กลมแรงงานทกษะสง ตามนยามขององคการแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization)

ประกอบดวย ผบรหาร ผเชยวชาญ และชางเทคนค๑๒ ซงรวมถง วศวกร นกวทยาศาสตร นกเทคโนโลย ชางเทคนค

นกบรหารจดการงานวจย เทคโนโลยและนวตกรรม โดยในป พ.ศ. ๒๕๕๗ ประเทศไทยมแรงงานทกษะสงรอยละ ๑๓.๘

ในขณะทประเทศเกาหลใต และญปน มอยรอยละ ๒๒ และ ๒๕ ตามล�าดบ สวนประเทศทพฒนาแลว ในกลมยโรป

และสหรฐอเมรกา มสดสวนแรงงานทกษะสงอยทรอยละ ๔๐ ถง ๕๐ โดยบคลากรกลมนจ�าเปนตอการพฒนา

อตสาหกรรมเดมและอตสาหกรรมใหม เปนกลไกส�าคญในการขบเคลอนยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป

ยกระดบการวจยและพฒนาของประเทศใหทดเทยมกบประเทศทพฒนาแลว ซงจะตองมการวางแผนเตรยมการใน

ระยะยาว โดยผลตนกเรยนและนกศกษาสายวทยาศาสตรและสงคมศาสตรในสดสวนทเหมาะสมเพอสรางตวปอน

ทมคณภาพเพยงพอจะเขาสอาชพบคลากรวจยและนวตกรรม การพฒนาทกษะแรงงาน และการพฒนาเสนทาง

อาชพบคลากรวจยและนวตกรรมใหนาดงดดมากยงขน รวมถงเชอมโยงเครอขายกบผเชยวชาญตางชาต โดยเฉพาะ

ในสาขายทธศาสตรทมความขาดแคลน

๗ ขอมลป พ.ศ. ๒๕๕๘ ทมา: กรมสงเสรมการเกษตร (๒๕๕๙) จ�านวนประชากรภาคเกษตร ป ๒๕๕๔-๒๕๕๘ http://www.agriinfo.doae.go.th/5year/

general/54-58/farmer54-58.pdf เขาถงเมอวนท ๒๗ กนยายน พ.ศ.๒๕๖๐๘ ส�านกงานสถตแหงชาต๙ ILO (พ.ศ. ๒๕๕๗). Key Indicators of the Labour Market (KILM)๑๐ ค�านวณโดยอาศยสมมตฐานอตราสวนการมสวนรวมในก�าลงแรงงาน (Labour force participation rate) ในแตละชวงอายคงทระหวางป พ.ศ. ๒๕๕๘

และ พ.ศ. ๒๕๗๙ กบขอมลคาดการณประชากรป พ.ศ. ๒๕๗๙๑๑ STEM มาจากค�าวา science, technology, engineering and mathematics (วทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมศาสตรและคณตศาสตร)

โดยส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต๑๒ ๑) แรงงานทกษะสงสามารถจ�าแนกโดยใชนยามทก�าหนดไวในคมอ International Standard Classification of Occupation ป ๒๐๐๘ (ISCO-๐๘)

จดท�าโดย International Labour Organisation (ILO) ทก�าหนดใหอาชพทอาศยทกษะขนสง (high skill) ประกอบดวยกลมอาชพทมทกษะ

ระดบ managers, professionals และ technicians and associate professionals หรออาชพทอยในทกษะระดบ ๓-๔ (Skill levels ๓-๔)

ทมา: ILO. http://www.ilo.org/ilostat-files/Documents/description_OCU_EN.pdf. เขาถงเมอวนท ๑ กนยายน พ.ศ. ๒๕๖๐;

๒) ขอมลสดสวนแรงงานทกษะสงปลาสดคอขอมลในป พ.ศ. ๒๕๕๗

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

17

วสาหกจเรมตน(Startups) วสาหกจเรมตนฐานนวตกรรม (Innovation startups) มสวนส�าคญในการน�าพาชาตเขาสประเทศในโลก

ทหนง การพฒนาผประกอบการฐานเทคโนโลยจงมความส�าคญอยางมาก เพอใหสามารถเชอมโยงและตอยอด

งานวจยเพอการน�าไปใชประโยชนเชงพาณชยและทางสงคม

กลาวโดยสรปแลว การจะขบเคลอนประเทศใหบรรลเปาหมายประเทศไทย ๔.๐ จะตองอาศยการมสวนรวม

ทงองคาพยพ ซงหมายถง ทกภาคสวนตองเขามามสวนรวมในการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม เพอเปน

ฐานในการขบเคลอนประเทศใหเกดความมนคง มงคงและยงยน ตามเปาหมายของยทธศาสตรชาต ๒๐ ป และ

เปาหมายของไทยแลนด ๔.๐

ภาพท๒.๔ภาพรวมการพฒนาบคลากรของประเทศไทยและประเดนทาทายของแตละกลมเปาหมาย

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

18

บทท๓ การขบเคลอนกจกรรมวจยและนวตกรรมใหเกดผลลพธทงในดานการใชประโยชนเชงพาณชยและ

การยกระดบคณภาพชวตของประชาชนอยางยงยนนน จ�าเปนตองมบคลากรวจยและนวตกรรมทมคณภาพสง

และอาศยความรวมมอของบคลากรหลายกลม โดยบคลากรวจยและนวตกรรมซงเปนกลมเปาหมายของแผน

กลยทธฉบบน จะสามารถจ�าแนกออกไดเปน ๒ กลมใหญๆ คอบคลากรทด�าเนนกจกรรมวจยและพฒนา และ

บคลากรทมบทบาทในกจกรรมนวตกรรม

บคลากรวจยและพฒนา จะประกอบไปดวยบคลากร ๓ กลม ไดแก ๑) นกวจย หมายถงผทท�าหนาท

สรางสรรคองคความรใหม ผลตภณฑใหม กระบวนการใหม ระบบใหม รวมถงบรหารจดการโครงการวจยท

เกยวของ ๒) ผชวยวจย หมายถงชางเทคนคหรอบคลากรทปฏบตงานในโครงการวจยและพฒนาทตองอาศย

ความรเชงเทคนคและประสบการณในศาสตรทเกยวของและปฏบตงานอยภายใตการควบคมดแลของนกวจย

และ ๓) บคลากรสนบสนนอนๆ ทงทใชทกษะและไมใชทกษะทปฏบตงานในโครงการวจยและพฒนาหรอ

สนบสนนโครงการวจยและพฒนาโดยตรง๑๓

บคลากรอกกลมหนงคอบคลากรทมบทบาทในกจกรรมนวตกรรม๑๔ ทงทเปนนวตกรรมทางเทคโนโลย

และนวตกรรมเชงสงคม โดยนอกเหนอจากบคลากรวจยและพฒนาทไดกลาวไวขางตน บคลากรกลมนอาจรวมถง

นกวทยาศาสตร วศวกร นกพฒนาเทคโนโลย นกประดษฐ นวตกร ชางเทคนค แรงงาน STEM เกษตรกร นกบรหาร

จดการงานวจย เทคโนโลยและนวตกรรม นกบรหารจดการองคความร และปราชญชาวบาน เปนตน

สถานภาพการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ของประเทศ

๑๓ นยามของบคลากรวจยและพฒนานเปนนยามทจดท�าโดย OECD ระบไวใน Frascati Manual ทมา: Organization for Economic Cooperation

and Development (OECD) (๒๐๑๕). Frascati Manual 2015 http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/science-and-

technology/frascati-manual-2015_9789264239012-en#page164 ๑๔ กจกรรมนวตกรรม หมายถงกระบวนการตางๆ ทงทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลย การบรหารองคกร การเงน การใชประโยชนพาณชย และการลงทน

เพอสรางองคความรใหมๆ ทมงเนนใหเกดการประยกตใชเทคโนโลยใหมหรอพฒนาผลตภณฑหรอกระบวนการผลตใหมๆ ทมา: Organization for

Economic Cooperation and Development (OECD). Oslo Manual. http://www.oecd.org/science/inno/2367580.pdf

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

19

๑๕ ภาครฐ รวมถงหนวยงานภาครฐบาล สถาบนอดมศกษา หนวยงานไมคาก�าไร และรฐวสาหกจ๑๖ ขอมลป พ.ศ. ๒๕๕๘ ทมา ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (พ.ศ. ๒๕๕๙) ผลการส�ารวจขอมล

การวจยและพฒนาของภาคเอกชน ประจ�าป พ.ศ. ๒๕๕๙ เผยแพรในการสมมนา CEO Innovation Forum ๒๐๑๗

ในแผนกลยทธฉบบนจะมงเนนการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมตามนยามทก�าหนดไวขางตน

และจะใหความส�าคญครอบคลมนกวจยทงในสาขาวศวกรรมศาสตร วทยาศาสตรธรรมชาต วทยาศาสตรการแพทย

และสขภาพ เกษตรศาสตร สงคมศาสตร และมนษยศาสตรทมบทบาทสอดคลองกบประเดนวจยและนวตกรรม

ภายใต (ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๙)

๓.๑สถานภาพและเปาหมายความตองการบคลากรวจยและพฒนา ปจจบนประเทศไทยมจ�านวนบคลากรวจยและพฒนาแบบท�างานเตมเวลา (Full time equivalent: FTE)

ทงสน ๘๙,๖๑๗ คน-ป (ขอมลป พ.ศ. ๒๕๕๘) คดเปนสดสวนจ�านวนบคลากรวจยและพฒนา ๑๓.๖ คนตอ

ประชากร ๑๐,๐๐๐ คน โดยเปนบคลากรวจยและพฒนาในภาครฐ๑๕ ๔๐,๑๖๓ คน-ป ภาคเอกชน ๔๙,๐๐๔ คน-ป

คดเปนสดสวนรอยละ ๔๕ และ ๕๕ ของบคลากรวจยและพฒนาทงหมด ตามล�าดบ๑๖ โดยจะเหนวาในรอบ

ทศวรรษทผานมา สดสวนบคลากรวจยและพฒนาในภาคเอกชนมแนวโนมสงขนเมอเทยบกบบคลากรวจยและ

พฒนาภาครฐ (ภาพท ๓.๑) และเมอเปรยบเทยบกบประเทศทมสดสวนคาใชจายการลงทนวจยและพฒนา

เทยบกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศสง เชน เกาหลใต ญปน และสงคโปร จะพบวาประเทศดงกลาวลวน

แลวแตมจ�านวนบคลากรวจยและพฒนาตอประชากรในสดสวนทสง และมสดสวนบคลากรวจยและพฒนาใน

ภาคเอกชนทสงกวาภาครฐ (ภาพท ๓.๒)

ภาพท๓.๑ จ�านวนบคลากรวจยและพฒนาแบบเตมเวลาภาคเอกชนและภาครฐ ป พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๕๘

ทมา:๑) สวทน. (พ.ศ. ๒๕๕๙) ดชนวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๕๘

๒) สวทน.(พ.ศ. ๒๕๕๙) ผลการส�ารวจขอมลการวจยและพฒนาของภาคเอกชน ประจ�าป พ.ศ. ๒๕๕๙

เผยแพรในการสมมนา CEO Innovation Forum ๒๐๑๗

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

20

ภาพท๓.๒สดสวนบคลากรวจยและพฒนาตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน ของประเทศไทยเทยบกบตางประเทศ

(ขอมลปลาสดของตางประเทศคอป พ.ศ. ๒๕๕๗)

ทมา:IMD (๒๕๕๙) World Competitiveness Yearbook

หากพจารณาตวเลขนกวจยเพยงอยางเดยว จะพบวาภาครฐมสดสวนของนกวจยระดบปรญญาโทและ

เอกทสงกวาภาคเอกชน โดยในป พ.ศ. ๒๕๕๘ นกวจยสวนใหญของภาครฐ (รอยละ ๖๑) ส�าเรจการศกษาระดบ

ปรญญาโท รองลงมาคอปรญญาเอก (รอยละ ๓๒) และปรญญาตร (รอยละ ๗) ในขณะทภาคเอกชนจะมสดสวน

ทกลบกน โดยมนกวจยระดบปรญญาเอกเพยงรอยละ ๒ ปรญญาโทรอยละ ๑๐ และปรญญาตรรอยละ ๘๘๑๗ ซงอาจ

กลาวไดวา ระดบการวจยและพฒนาของภาคเอกชนไทยยงไมไดมความจ�าเปนตองใชนกวจยระดบปรญญาโท

และปรญญาเอก หรอหากตองการท�างานวจยและพฒนาทมความจ�าเปนตองใชนกวจยระดบปรญญาโทและ

ปรญญาเอก กอาจจางหรอท�าวจยรวมกบสถาบนการศกษาหรอสถาบนวจยของรฐ ดงนน จงควรมมาตรการ

ยกระดบความสามารถในการพฒนางานวจยและนวตกรรมของภาคเอกชนใหสงขน สามารถแขงขนกบตางประเทศ

ได ซงจะเปนกลไกส�าคญทชวยกระตนใหเกดความตองการนกวจยเพมมากขน ในขณะเดยวกน ควรมมาตรการ

สงเสรมใหนกวจยในสถาบนการศกษาและสถาบนวจยของรฐไปท�างานกบภาคเอกชน

นอกจากน หากเปรยบเทยบขอมลคาใชจายดานการวจยและพฒนาตอบคลากร จะพบวาภาคเอกชน

มความสามารถในการใชคาใชจายวจยและพฒนาตอหวมากกวาภาครฐ โดยในป พ.ศ. ๒๕๕๘ ภาคเอกชนม

คาใชจายวจยและพฒนาตอหว ๑.๒๑ ลานบาทตอป ในขณะทคาใชจายดงกลาวของภาครฐอยท ๐.๖๒ ลานบาท

ตอป (ภาพท ๓.๓)

๑๗ ทมา ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (พ.ศ. ๒๕๕๙) ผลการส�ารวจขอมลการวจยและพฒนาของ

ภาคเอกชน ประจ�าป พ.ศ. ๒๕๕๙ เผยแพรในการสมมนา CEO Innovation Forum 2017

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

21

ภาพท๓.๓ คาใชจายวจยและพฒนาตอหวเปรยบเทยบระหวางภาคเอกชนและภาครฐ

ทมา:๑) ขอมลคาใชจายดานการวจยและพฒนาและขอมลบคลากรวจยและพฒนา ป พ.ศ. ๒๕๔๔ - ๒๕๕๗ จาก สวทน. (พ.ศ. ๒๕๕๙)

ดชนวทยาศาสตรและ เทคโนโลยของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๕๘

๒) ขอมลคาใชจายดานการวจยและพฒนาและขอมลบคลากรวจยและพฒนา ป ๒๕๕๘ จาก สวทน. (พ.ศ. ๒๕๕๙)

ผลการส�ารวจขอมลการวจยและพฒนาของภาคเอกชน ประจ�าป พ.ศ. ๒๕๕๙ เผยแพรในการสมมนา CEO Innovation Forum ๒๐๑๗

ดงนน หากประเทศไทยตองการเพมสดสวนการลงทนวจยและพฒนาในภาพรวมอยางกาวกระโดดเพอ

เสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนใหกบประเทศอยางยงยน กควรมงเนนการเพมจ�านวนบคลากรวจย

และพฒนาในภาคเอกชนเปนส�าคญ และเนนการเพมจ�านวนและคณภาพของนกวจยระดบปรญญาโทและเอก

โดยในแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ไดตงเปาหมายใหประเทศไทยมสดสวนบคลากรวจย

และพฒนาท ๒๕ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน ภายในป พ.ศ. ๒๕๖๔๑๘ โดยก�าหนดใหมสดสวนบคลากรวจย

และพฒนาในเอกชนเปน ๑๖.๕ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน๑๙ และภายในป พ.ศ. ๒๕๗๙ เพอใหประเทศไทย

มสดสวนบคลากรวจยและพฒนาทเพยงพอตอการขบเคลอนประเทศเขาสกลมประเทศรายไดสง ประเทศไทย

ควรมบคลากรวจยและพฒนาอยท ๖๐ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน โดยมสดสวนบคลากรวจยและพฒนาใน

ภาคเอกชน ๓๕ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน๒๐

๑๘ สอดคลองกบเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท ๑๒ ทก�าหนดเปาหมายสดสวนบคลากรวจยและพฒนาไวท ๒๕ คนตอ

ประชากร ๑๐,๐๐๐ คน ภายในป พ.ศ.๒๕๖๔๑๙ ก�าหนดเปาหมายโดยตงสมมตฐานใหจ�านวนบคลากรวจยและพฒนาของภาครฐเพมขนดวยอตราปกต (๕ year moving average growth rate

อยทรอยละ ๑๑.๖ โดยค�านวณจากขอมลจ�านวนบคลากรวจยและพฒนาของภาครฐป พ.ศ. ๒๕๔๔ - ๒๕๕๘) และใหภาคเอกชนเปนภาคสวน

หลกในการเพมจ�านวนบคลากรวจยและพฒนา ใหตอบเปาหมายสดสวนบคลากรวจยและพฒนา ๒๕ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน ภายในป

พ.ศ. ๒๕๖๔ ทก�าหนดโดยแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท ๑๒ (ทมาของขอมลบคลากรวจยและพฒนาของภาครฐ ส�านกงานคณะ

กรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (พ.ศ. ๒๕๕๙) ดชนวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๕๘)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

22

๓.๒สถานภาพของผเขาศกษาในสายวทยาศาสตรและเทคโนโลย ผเขาศกษาในระดบต�ากวาปรญญาตร จ�านวนนกศกษาเขาใหมระดบต�ากวาปรญญาตร ไดแก ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) และประกาศนยบตร

วชาชพชนสง (ปวส.) ในสายวทยาศาสตร มสดสวนทสงเมอเทยบกบสายสงคมศาสตร โดยมสดสวนอยประมาณ

รอยละ ๕๗ ถง ๖๐ ในรอบ ๑๐ ปทผานมา (พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๙) ทงนหากพจารณาแนวโนมในรอบ ๑๐ ปท

ผานมา จะพบวาจ�านวนผเขาศกษาใหมในสายวทยาศาสตรในระดบ ปวช.และ ปวส. มจ�านวนลดลงเลกนอย

ซงสอดคลองกบจ�านวนผเขาศกษาใหมระดบดงกลาวในภาพรวม (ภาพท ๓.๔) อยางไรกตามแมวาผเขาศกษา

สายวทยาศาสตรจะมสดสวนสง แตภาคอตสาหกรรมกยงประสบปญหาขาดแคลนบคลากรระดบชางเทคนค

สะทอนใหเหนวา ภาคอตสาหกรรมอาจไมไดขาดแคลนบคลากรระดบ ปวช. และ ปวส. ในเชงปรมาณ แตม

ปญหาเรองคณภาพของชางเทคนคทมทกษะทไมสอดคลองกบความตองการของภาคอตสาหกรรม

ภาพท๓.๔ จ�านวนนกศกษาเขาใหมระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.)

และประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) สาขาวทยาศาสตรเทยบกบสาขาสงคมศาสตร ป พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๙

ทมา: ส�านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (๒๕๕๙) ประมวลผลโดย สวทน.

ผเขาศกษาในระดบปรญญาตร ในรอบ ๑๐ ปทผานมา นกศกษาเขาใหมระดบปรญญาตรในสาขาวทยาศาสตรมทงจ�านวนและสดสวน

ทต�ามาโดยตลอดและยงไมมแนวโนมทจะเพมสงขน โดยในปจจบน (ป พ.ศ. ๒๕๕๙) มสดสวนนกศกษาเขาใหม

20 ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ International Institute for Management Development (IMD) ไดจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศตางๆ

ทงหมด ๖๑ ประเทศ โดยในดานสดสวนบคลากรวจยและพฒนาตอจ�านวนประชากร ประเทศทอยในอนดบท ๒๐ คอประเทศเบลเยยม ซงมสดสวน

บคลากรวจยและพฒนาเปน ๖๑.๓ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน โดยเปนบคลากรวจยและพฒนาในภาคเอกชน ๓๔.๖ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน

สวนประเทศไทยอยในอนดบท ๔๙ มบคลากรวจยและพฒนา ๑๒.๙ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน (ขอมลป พ.ศ. ๒๕๕๗) (ทมา IMD (พ.ศ. ๒๕๕๙)

World Competitiveness Yearbook)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

23

ระดบปรญญาตรสายวทยาศาสตรเพยงรอยละ ๓๓.๖ ซงถอวานอยเมอเทยบกบประเทศอนๆ ในภมภาคทเนน

การสรางมลคาเพมใหกบภาคอตสาหกรรมดวยนวตกรรม เชน สงคโปร ญปน จน ฮองกง และไตหวน เปนตน

(ตารางท ๓.๑) หากประเทศไทยตองการทจะยกระดบขดความสามารถดานนวตกรรม กจ�าเปนตองมมาตรการ

ในการเพมบณฑตสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหมสดสวนทดเทยมกบประเทศพฒนาแลวเพอรองรบ

การเตบโตของอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยขนสงในอนาคต

ภาพท๓.๕ จ�านวนนกศกษาเขาใหมระดบปรญญาตรสายวทยาศาสตรเทยบกบสายสงคมศาสตร ป พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๙

ทมา: ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (๒๕๕๘) ประมวลผลโดย สวทน.

ตารางท๓.๑ รอยละผเรยนสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยระดบปรญญาตรของตางประเทศ

ทมา:IMD (๒๕๕๙) World Competitiveness Yearbook 2016

ประเทศ

สงคโปร

ญปน

จน

มาเลเซย

รอยละของผเรยนสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยระดบปรญญาตร

๕๙.๔๐

๕๗.๒๔

๔๙.๓๙

๔๒.๔๘

ฮองกง

ไตหวน

๔๑.๔๙

๓๘.๑๑

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

24

ผเขาศกษาในระดบปรญญาโทและเอก ในรอบ ๑๐ ปทผานมา จ�านวนนกศกษาระดบปรญญาโทและเอกในสายวทยาศาสตรกยงไมไดมจ�านวน

เพมขนอยางมนยส�าคญ โดยมทงจ�านวนและสดสวนทต�าเมอเทยบกบนกศกษาสายสงคมศาสตร (ภาพท ๓.๖)

แมวาในแนวโนมระยะยาว จะเหนวาจ�านวนนกศกษาเขาใหมในสายสงคมศาสตรไดลดลงอยางเหนไดชด สงผลให

จ�านวนผเขาศกษาใหมระดบปรญญาโทและเอกในภาพรวมลดนอยลง แตจ�านวนนกศกษาเขาใหมในสายวทยาศาสตร

กยงไมเพมขน ชใหเหนวาประเทศไทยควรตองมมาตรการในเชงรกทนาดงดดและจงใจมากขน เพอกระตนใหม

ผสนใจเลอกศกษาตอระดบปรญญาโทหรอเอกในสาขาวทยาศาสตรมากขน

ภาพท๓.๖ จ�านวนนกศกษาเขาใหมระดบปรญญาโท-เอกสายวทยาศาสตรเทยบกบสายสงคมศาสตร ป พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๙

ทมา:ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (๒๕๕๘) ประมวลผลโดย สวทน.

การพฒนาและสงเสรมเยาวชนผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ในปจจบน ประเทศไทยมนโยบายพฒนาและสงเสรมเยาวชนผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยเพอสรางบคลากรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมความรและทกษะระดบสงใหเขาสเสนทาง

อาชพวจยและนวตกรรม เปนผน�าในการพฒนาองคความรใหมๆ และสรางนวตกรรมมลคาสงทเปนประโยชน

ทงเชงพาณชยและการยกระดบคณภาพชวตของประชาชน โดยมมาตรการทรองรบการพฒนาเยาวชนกลมดงกลาว

ตงแตระดบปฐมวย ประถมศกษา และมธยมศกษา โดยในแตละกลมชวงอายจะมผมความสามารถระดบสงท

ควรไดรบการพฒนาใหเตมศกยภาพประมาณรอยละ ๓๒๑ อยางไรกตาม มาตรการพฒนาเยาวชนกลมดงกลาวท

มในปจจบนยงคงท�าไดอยางจ�ากด (ดงตารางท ๓.๒) เยาวชนจ�านวนมากโดยเฉพาะอยางยงในสวนภมภาค ยงไมได

รบการบมเพาะและตอยอดศกยภาพอยางเตมท ประเทศไทยจงควรมมาตรการในการขยายผลการพฒนาผม

ความสามารถพเศษใหครอบคลมเยาวชนกลมดงกลาว ซงจะเปนการขยายฐานบคลากรระดบหวรถจกรและ

เพมโอกาสในการสรางการเตบโตของอตสาหกรรมเปาหมายในอนาคต

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

25

ตารางท๓.๒ สรปจ�านวนผมความสามารถพเศษทควรไดรบการพฒนาตอยอด

เทยบกบจ�านวนนกเรยนทงหมด แยกตามระดบการศกษา

หมายเหต:จ�านวนนกเรยนทมความสามารถพเศษทไดรบการพฒนาในแตละระดบชนป ในระดบมธยมศกษาตอนตน เทากบ

๖,๑๐๐ คน และระดบมธยมศกษาตอนปลาย เทากบ ๘,๐๐๐ คน รวมจ�านวนนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน

(ม.๑-๓) ทไดรบการพฒนาเทากบ ๑๘,๓๐๐ คน และระดบมธยมศกษาตอนปลาย (ม.๔-๖) เทากบ ๒๔,๐๐๐ คน

๓.๓ความตองการบคลากรวทยาศาสตรและเทคโนโลยในอตสาหกรรมเปาหมาย ในกรณทประเทศไทยตองการเขาสความเปนประเทศกลมรายไดสง ประเทศไทยจ�าเปนตองปรบเปลยน

รปแบบเศรษฐกจใหกาวสความเปนเศรษฐกจฐานความร เนนการสรางมลคาเพมทสงหรอใชเทคโนโลยในระดบสง

รองรบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยแบบพลกโฉมฉบพลน อนจะสงผลใหมความตองการบคลากรในกลมทม

วฒการศกษาทสงขน (ระดบปรญญาตร โท และเอก) โดยเฉพาะอยางยงบคลากรดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและ

นวตกรรม (วทน.) อกทงโครงสรางความตองการบคลากรจะตองสะทอนความตองการในการด�าเนนกจกรรม

วจยและพฒนาเพอสรางมลคาเพมระดบสงดวย โดยมตวอยางความตองการบคลากรสาขา วทน. ในกลม

อตสาหกรรม First S-curve ในระยะเวลา ๕ ป แสดงไดดงตารางท ๓.๓

ทงนในแตละกลมอตสาหกรรมจะมความตองการบคลากรทมวฒการศกษาระดบสงในสดสวนทมากนอย

แตกตางกน ยกตวอยางเชน อตสาหกรรมการเกษตร และอตสาหกรรมอาหาร มความตองการบคลากร วทน.

ในระดบปรญญาเอกในสดสวนทสง เนองจากประเทศไทยมศกยภาพและปจจยทเออตอการวจยและพฒนา

เพอตอยอดอตสาหกรรมในสาขาดงกลาวเมอเทยบกบตางประเทศ ในขณะทอตสาหกรรมยานยนตมความตองการ

บคลากรสาขา วทน.ระดบปรญญาเอกนอยมาก เนองจากลกษณะงานวจยและพฒนาทเปนทตองการจะเนนเรอง

วศวกรรมการผลตมากกวาวศวกรรมการพฒนาผลตภณฑซงสามารถใชบคลากรระดบปรญญาโทหรอตรได

#@ อางองจากสถตจ�านวนเดกและเยาวชนทมความสามารถพเศษตามขอเสนอในแผนยทธศาสตรการพฒนาเดกและ

เยาวชนทมความสามารถพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๙ - ๒๕๕๙ ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา

ระดบการศกษา

ประถมศกษา

มธยมศกษาตอนตน

มธยมศกษาตอนปลาย

จ�านวนนกเรยนทงหมด(คน)(ขอมลปพ.ศ.๒๕๕๙)

๔,๗๘๙,๘๖๗

๒,๓๐๖,๖๐๔

๑,๗๓๗,๑๖๐

จ�านวนนกเรยนทมความสามารถพเศษทควรไดรบการพฒนา(ประมาณรอยละ๓)(คน)

๑๔๓,๖๙๖

๖๙,๑๙๘

๕๒,๑๑๔

ประมาณการจ�านวนนกเรยนทมความสามารถพเศษทไดรบการพฒนาในแตละระดบ

การศกษาในปจจบน(คน/ป)

๒,๐๐๐

๑๘,๓๐๐

๒๔,๐๐๐

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

26

ตารางท๓.๓ ความตองการบคลากรสาขาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ในกลมอตสาหกรรมเปาหมาย๒๒

อตสาหกรรมเปาหมายความตองการบคลากรสาขาวทน.(คนตอ๕ป)

ระดบปรญญาตรระดบปรญญาโทระดบปรญญาเอก

๑. ยานยนต

การผลตยานยนต และอปกรณขนสง

ยานยนตสมยใหม

๒. อเลกทรอนกส

การผลตคอมพวเตอร อปกรณไฟฟา และอเลกทรอนกส

อเลกทรอนกสอจฉรยะ

๓. การทองเทยวกลมรายไดด

การทองเทยวกลมรายไดด และกลมสขภาพ

๔. การเกษตร

เกษตรกรรม ลาสตว ปาไม และการประมง

การเกษตรและ เทคโนโลยชวภาพ

๑๐,๓๓๙

๙,๗๗๐

๕๖๙

๑๓,๐๔๗

๙,๘๔๕

๓,๒๐๒

๕,๙๖๒

๕,๙๖๒

๑๒,๑๑๔

๘,๙๗๐

๓,๑๔๔

๘๐๙

๗๗๐

๓๙

๒,๐๐๒

๙๘๐

๑,๐๒๒

๕๑๓

๕๑๓

๔๒๔

๒๗๕

๑๔๙

๘๕

๘๕

-

๔๘๕

๔๑๕

๗๐

๒๐๒

๒๐๒

๑๓๘

๓๐

๑๐๘

๒๒ หมายเหต: เปนการประมาณการส�าหรบสถานการณทตองการใหประเทศหลดกบดกรายไดปานกลาง สมมตฐานของการค�านวณ คอ การผลกดน

อตสาหกรรมใหมนจะเปนการพฒนาทเนนทการสรางมลคาเพมทสง ซงนาจะท�าใหความตองการก�าลงคน วทน.ในกลมปรญญาตร โท เอก สงขน การพยากรณ

จะอาศยการเทยบเคยงความตองการก�าลงคนจากกลมธรกจชนน�าของประเทศ โดยใชเปาหมายการสรางมลคาเพม (เปาหมาย ณ ป พ.ศ. ๒๕๖๒) ซง

ถกก�าหนดเอาไวในแผนการพฒนา ๑๐ อตสาหกรรมของคณะท�างานสงเสรมการลงทนภาคเอกชน และเพมสมมตฐานใหความตองการบคลากร

สาขา วทน. ในระยะ ๕ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) ไมแตกตางจากความตองการบคลากรสาขา วทน.ในระยะ ๕ ปนบจากชวงเวลาของการศกษาฉบบน

ทงน นยามของแตละอตสาหกรรม S-Curves ก�าหนดไวในบทท ๒ หวขอ ๒.๑

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

27

อตสาหกรรมเปาหมายความตองการบคลากรสาขาวทน.(คนตอ๕ป)

ระดบปรญญาตรระดบปรญญาโทระดบปรญญาเอก

ตารางท๓.๓ ความตองการบคลากรสาขาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ในกลมอตสาหกรรมเปาหมาย (ตอ)

ทมา: TDRI (พ.ศ. ๒๕๕๙) รายงานฉบบสมบรณ โครงการการประมาณการและปฏรปกลไกการบรหารจดการก�าลงคน

ในสาขาวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมของประเทศไทย เสนอ สวทน.

๓.๔อาชพและทกษะทเปนทตองการสงเพอรองรบประเทศไทย๔.๐ ในชวงทศวรรษทผานมา ศาสตรขององคความรและเทคโนโลยใหมๆ หลายกลมไดเขามามบทบาทส�าคญตอ

การพฒนาเศรษฐกจและสงคมโลก ท�าใหเกดนวตกรรมเพออ�านวยความสะดวกและเพมประสทธภาพใหแก

ภาคการผลต เชน ระบบอตโนมต รวมถงเกดเครองมอทชวยวางกลยทธการด�าเนนธรกจ เชน ระบบการวเคราะห

ขอมลขนาดใหญ (Big data analytics) เปนตน ซงองคความรและเทคโนโลยตางๆ เหลาน สงผลใหอตสาหกรรม

มความตองการอาชพรปแบบใหมขนมา ในขณะทอาชพบางสวนกจะเรมเปนทตองการนอยลง ยกตวอยางเชน

จากการส�ารวจสถานประกอบการในอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตในป พ.ศ. ๒๕๕๗ พบวา

กลมอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนตจะมความตองการวศวกรเครองกลลดลงอยางมนยส�าคญ แตจะม

ความตองการวศวกรหนยนตและระบบอตโนมต วศวกรแมคคาทรอนคส และวศวกรคอมพวเตอรเพมขน๒๓ เปนตน

ประการตอมาทส�าคญคอ การเพมขดความสามารถของภาคอตสาหกรรมจ�าเปนตองอาศยการบรณาการ

องคความรหลากหลายศาสตรมากขน ท�าใหเกดศาสตรใหมๆ ทผสมผสานองคความรจากศาสตรเดมทมในอดต

น�ามาสการเกดอาชพใหมๆ เชน วศวกรกระบวนการชวภาพ ทมหนาทออกแบบกระบวนการผลตทมกระบวนการ

ทางชวภาพมาเกยวของ และมความส�าคญตออตสาหกรรมอาหารแปรรป อตสาหกรรมเภสชภณฑและชวเคม

๕. อาหาร

การผลตอาหาร และเครองดม

อาหารเพออนาคต

รวม

๑๔,๙๔๕

๘,๖๖๐

๖,๒๘๕

๕๖,๔๐๗

๑,๐๘๕

๔๕๕

๖๓๐

๔,๘๓๓

๑๑๒

๕๐

๖๒

๑,๐๒๒

๒๓ สถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร (๒๕๕๗) โครงการศกษาความตองการบคลากรและเทคโนโลย

ดานวทยาการหนยนตและระบบอตโนมตของประเทศไทย เสนอตอ สถาบนวทยาศาสตรและเทคโนโลยชนสง ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

28

และอตสาหกรรมพลงงานและสงแวดลอม จ�าเปนตองมความเชยวชาญทงดานวศวกรรมศาสตร จลชววทยา

และชวเคม เปนตน๒๔

นอกจากนความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ยงกอใหเกดประเดนทาทายใหมๆ ขนในภาคธรกจ

และภาคอตสาหกรรม เชน ประเดนดานทรพยสนทางปญญา กฎหมาย กฎระเบยบ และมาตรฐานทเกยวของ

กบกระบวนการผลตและผลตภณฑอตสาหกรรม เปนตน สงผลใหบคลากรวจยและนวตกรรมนอกจากจะตองม

ความเชยวชาญเชงลกในดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยสาขาใดสาขาหนงแลว ยงตองมความรทเกยวของกบ

การด�าเนนธรกจในอตสาหกรรมนนๆ ดวย ยกตวอยางเชน อตสาหกรรมแปรรปอาหาร จ�าเปนตองมนกวทยาศาสตร

อาหารทมความเขาใจเกยวกบกฎหมายทเกยวของ (Regulatory affair scientist) เชน กฎหมายดานการคมครอง

ผบรโภค พระราชบญญตอาหาร พระราชบญญตยา มาตรฐานและแนวปฏบตส�าหรบผลตภณฑระดบสากล เชน

มาตรฐาน Codex Alimentarius เปนตน

ส�าหรบประเทศไทยนน หากตองการขบเคลอนอตสาหกรรมกลม S-curve ใหเตบโตอยางเขมแขงกจะม

ความตองการบคลากรในสาขาอาชพทเปลยนแปลงไป ทงน ตวอยางของอาชพและทกษะทเปนความตองการของ

อตสาหกรรม S-curve ของประเทศไทย สามารถแสดงไดดงตาราง ๓.๔

ตารางท๓.๔ ตวอยางอาชพและทกษะทเปนทตองการสงเพอรองรบประเทศไทย ๔.๐

24 สถาบนวทยาศาสตรและเทคโนโลยชนสง ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (๒๕๕๙) สถานภาพของ

อตสาหกรรมทใชผลตภณฑทางชวภาพเพอการวางแนวทาง และแผนการพฒนาก�าลงคนดานวศวกรรมกระบวนการชวภาพ

• Data mining, data modeling, data visualization• Database management systems, online analytical processing (OLAP) and ETL (Extract, transform, load) framework• Statistical Analysis Platform

(Tableau, R, Python, SPSS)

อาชพคณวฒความร/ทกษะอตสาหกรรมS-Curve

อเลกทรอนกส

อจฉรยะ, การบน

และโลจสตกส,

ดจทล

นกวทยาศาสตร

ขอมล

วศวกรขอมล

business

intelligence

ปรญญาตรขนไป

สาขาวทยาศาสตร

คอมพวเตอร สถต

เกษตรและ

เทคโนโลยชวภาพ,

การแปรรปอาหาร,

เชอเพลงชวภาพ

และเคมชวภาพ

วศวกรกระบวนการ

ชวภาพ

ปรญญาตรหรอโท

สาขา วศวกรรม

กระบวนการชวภาพ

• การประยกตใชความรดานชววทยา

หรอเทคโนโลยชวภาพเขากบ

การออกแบบกระบวนการผลต

• จลชววทยาอตสาหกรรม

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

29

ตารางท๓.๔ ตวอยางอาชพและทกษะทเปนทตองการสงเพอรองรบประเทศไทย ๔.๐ (ตอ)

ทมา: ๑) สวทน. (พ.ศ. ๒๕๕๘) สถานภาพของอตสาหกรรมทใชผลตภณฑทางชวภาพ

เพอการวางแผนแนวทางและแผนการพฒนาก�าลงคนดานวศวกรรมกระบวนการทางชวภาพ

๒) สถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม มจธ. (พ.ศ. ๒๕๕๗) โครงการศกษาความตองการบคลากรและเทคโนโลย

ดานวทยาการหนยนตและระบบอตโนมตของประเทศไทย จดท�าโดยสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม มจธ. เสนอตอ สวทน.

๓) การวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณผเชยวชาญ การส�ารวจเวบไซตรบสมครงาน และเวบไซตแนะน�าการสมครงานของตางประเทศ โดย สวทน.

๓.๕แผนและนโยบายทเกยวของ รฐบาลใหความส�าคญอยางยงกบการพฒนาบคลากรของประเทศ เนองจากเปนรากฐานและปจจยส�าคญ

ในการขบเคลอนประเทศใหบรรลเปาหมายทก�าหนดไว โดยแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) มงเนนการสงเสรมใหเกดการผลตและพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

เพอรองรบการขบเคลอนยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) และยงไดศกษา

และทบทวนแผน นโยบาย และยทธศาสตรของชาตทเกยวของ ดงตอไปน เพอใหเกดความเชอมโยง สอดคลอง

และบรณาการการท�างานรวมกนระหวางหนวยงาน

• โปรแกรมการออกแบบทางวศวกรรม

เชน SolidWork, AutoCAD

• ความรดาน instrumentation,

PLC, CNC, programming, Human

Machine Interfaces (HMI),

MES (Manufacturing

Execution System)

• เซนเซอรและตวขบเคลอน การออกแบบ

และอานแบบชนสวนทางกล

• โปรแกรมสถต เชน JMP,

Minitab or SAS

• มความรเพมเตมดานกฎหมาย

เชน กฎหมายคมครองผบรโภค

พระราชบญญตอาหาร

พระราชบญญตยา มาตรฐาน

ระหวางประเทศ

Codex Alimentarius

ยานยนตสมยใหม,

การแปรรปอาหาร,

หนยนต

การแพทยครบวงจร

การแปรรปอาหาร

วศวกรระบบอตโนมต

นกชวสถต

(Bio-statistician)

Regulatory affair

scientist

ปรญญาตรสาขา

วศวกรรมหนยนต

และระบบอตโนมต

แมคคาทรอนกส

เครองกล ไฟฟา

ปรญญาเอก

สาขาสถต

ปรญญาตรหรอโท

สาขาวทยาศาสตร

หรอเทคโนโลยอาหาร

อาชพคณวฒความร/ทกษะอตสาหกรรมS-Curve

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

30

๑. (ราง) ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) ภายใตวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง

และยงยน เปนประเทศพฒนาแลวดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป

ไดก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคน ซงมแนวทางส�าคญ คอ การเพมจ�านวนบคลากร

ดานวจยและพฒนา โดยมเปาหมายการเพมสดสวนบคลากรดานการวจยและพฒนาตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน

ใหมากขน และการพฒนาและยกระดบผลตภาพแรงงาน เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

๒. แผนปฏบตการขบเคลอนประเทศไทย ๔.๐ โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมนคง มงคง และยงยน

ซงมวาระส�าคญ คอ วาระการเตรยมคนไทย ๔.๐ ใหพรอมกาวสโลกทหนง วาระการพฒนาคลสเตอรเทคโนโลย

และอตสาหกรรมแหงอนาคต วาระการบมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวย

นวตกรรม การเสรมสรางความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศ และการบรณาการอาเซยน เชอมโยง

ประเทศไทยสประชาคมโลก โดยแผนปฏบตการดงกลาวเนนใหมการพฒนาบคลากรเพอรองรบอตสาหกรรม

เปาหมาย (อตสาหกรรมเดม หรอ the First S-Curve และ ๕ อตสาหกรรมใหม หรอ the New S-Curves) การสราง

โปรแกรมพฒนาทกษะอาชพ การยกระดบคณภาพฝมอแรงงาน และการพฒนาเกษตรกรสมยใหม (Smart farmer)

๓. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) หลกการพฒนาประเทศ

ในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) จะมงเนนการพฒนาทนอมน�าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

มาเปนหลกปรชญาพนฐานในการก�ากบทศทางการพฒนาประเทศใหเตบโตอยางมดลยภาพ ค�านงถงการวางรากฐาน

การพฒนาในระยะยาว คนในชาตจะตองไดรบการพฒนาใหเปนคนด คนเกง มคณธรรม จรยธรรม ความเพยร

และมจตส�านก ค�านงถงผลประโยชนของชาตเปนส�าคญ โดยในสวนของยทธศาสตรการพฒนาวทยาศาสตร

เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ไดก�าหนดใหแนวทางการพฒนาบคลากรวจยเปนแนวทางส�าคญ โดยจะเรงการผลต

บคลากรสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมคณภาพและสอดคลองกบความตองการโดยเฉพาะบคลากรใน

สาขาสะเตม (Science, Technology, Engineering and Mathematics หรอ STEM) เรงผลตและสรางนกวจย

มออาชพและพฒนาศกยภาพนกวจย และดงดดผเชยวชาญตางชาตสาขายทธศาสตร ตลอดจนพฒนา

ผประกอบการทางเทคโนโลย

๔. นโยบายและแผนวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมฉบบท ๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๖๔) การพฒนา

และเพมศกยภาพทนมนษยของประเทศดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม (วทน.) เปนยทธศาสตร

ส�าคญในนโยบายและแผนฉบบน โดยมเปาหมายหลก ประกอบดวย ๑) เพมสดสวนผเรยนสายวทยาศาสตร

๒) ผลตภาพแรงงานของก�าลงคนดาน วทน. ขยายตวเพมขน และ ๓) เพมสดสวนบคลากรดานการวจยและ

พฒนา โดยเปนบคลากรทท�างานในภาคเอกชนไมนอยกวารอยละ ๖๐ และมแนวทางและมาตรการส�าคญ อาท

การสงเสรมผมความสามารถพเศษ การบมเพาะผประกอบการดานวทยาศาสตร การสงเสรมการเคลอนยาย

และแลกเปลยนบคลากรวจยและพฒนาระหวางภาครฐและภาคเอกชนทงในประเทศและตางประเทศ (Talent

mobility) การพฒนาก�าลงคนดาน วทน. ในสาขาทขาดแคลนระดบอาชวศกษาและอดมศกษาทเนนการบรณาการ

การเรยนรกบการท�างาน (Work-integrated Learning; WiL) การยกระดบและเพมขดความสามารถทาง

ดานทกษะและองคความรดาน วทน. ใหแกแรงงานทวไป การสรางแรงจงใจใหเดกและเยาวชนสนใจเรยน

วทยาศาสตรโดยการสรางเสนทางอาชพ การยอมรบ และตลาดรองรบวชาชพนกวจยและนกวทยาศาสตร เปนตน

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

31

๕. แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) แผนฉบบนมยทธศาสตรการผลตและพฒนาก�าลงคน

การวจย และนวตกรรม เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยมแนวทางการพฒนา คอ ผลต

และพฒนาก�าลงคนใหมสมรรถนะในสาขาทตรงตามความตองการของตลาดงานและการพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมของประเทศ สงเสรมการผลตและพฒนาก�าลงคนทมความเชยวชาญและเปนเลศเฉพาะดาน สงเสรมการวจย

และพฒนา เพอสรางองคความร และนวตกรรมทสรางผลผลตและมลคาเพมทางเศรษฐกจ อกทงยงสงเสรม

แนวทางการศกษาหลกสตรทวภาคหรอสหกจศกษาในสถานประกอบการ และความรวมมอระหวางภาครฐ

เอกชน และสถานประกอบการในการจดการศกษาเพอตอบโจทยบรบททมการเปลยนแปลง (Relevancy)

๖. กรอบยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) ซงได

ระบยทธศาสตรการเพมศกยภาพแรงงานและผประกอบการเพอสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและแขงขนได

อยางยงยน ซงมงเนนการสงเสรมพฒนามาตรฐานฝมอแรงงานไทยใหไดมาตรฐานสากล สงเสรมการเพมผลต

ภาพแรงงาน การพฒนาระบบความสามารถ (Competency-based system) รายกลมอตสาหกรรม และเพมสทธ

ประโยชนใหสถานประกอบการทพฒนาทกษะแรงงาน โดยมเปาประสงค คอ แรงงานมผลตภาพ มสมรรถนะได

มาตรฐาน มทกษะฝมอสามารถแขงขนไดในเวทโลก และสถานประกอบการมความพรอมดานแรงงานใน

การแขงขนทางเศรษฐกจ

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

32

บทท๔๔.๑วสยทศน

๔.๒วตถประสงคและเปาหมาย วตถประสงค ๑. เพอผลตและพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมใหมความสามารถทดเทยมกบนานาประเทศ โดยม

ทกษะและคณลกษณะทสอดรบกบการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยของโลก สามารถสรางองคความรใหมและ

ผลตทรพยสนทางปญญาใหกบประเทศ

๒. เพอพฒนาแรงงานใหมทกษะสง ตรงความตองการของผประกอบการ สามารถพฒนาตอยอดและ

น�าเทคโนโลยมาปรบใชได

๓. เพอสรางระบบการผลตนกเรยน นกศกษาทมคณภาพอยางทวถง สามารถเปนตวปอนเขาสอาชพ

บคลากรวจยและนวตกรรม

เปาหมายรวมภายในปพ.ศ.๒๕๗๙ ๑. บคลากรวจยและนวตกรรมของไทยมคณภาพสงทดเทยมนานาชาตและมจ�านวนเพยงพอ สามารถ

สรางองคความรใหม ทรพยสนทางปญญา และท�างานรองรบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยของโลก โดยม

“มบคลากรวจยและนวตกรรมทมคณภาพทดเทยมระดบโลกเพยงพอตอการขบเคลอนประเทศเขาสประเทศกลมรายไดสง

และเตบโตอยางทวถงภายในปพ.ศ.๒๕๗๙”

แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

33

จ�านวนบคลากรวจยและพฒนาเพมขนเปน ๖๐ ตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน

๒. บคลากรวจยและนวตกรรมมความสามารถในการพฒนาตอยอดและน�าเทคโนโลยมาปรบใช และ

สามารถดงดดการลงทนจากบรษทตางชาตได นกวทยาศาสตรและวศวกรของไทยมทกษะและคณลกษณะตรง

ความตองการของสถานประกอบการ โดยมอนดบดานคณภาพของนกวทยาศาสตรและวศวกรทตรงความตองการ

ของสถานประกอบการ ตด ๑ ใน ๑๔ (จากการจดอนดบของ WEF) และแรงงานของไทยเปนแรงงานทมทกษะสง

โดยมสดสวนแรงงานทกษะสง เพมขนเปนรอยละ ๒๕

๓. ประเทศไทยมระบบการสรางตวปอนเขาสอาชพบคลากรวจยและนวตกรรมทใหโอกาสกบทกพนท

อยางทวถง มสดสวนบณฑตสายวทยาศาสตรตอสายสงคมศาสตร เพมเปน ๗๐:๓๐ และขยายหองเรยนวทยาศาสตร

ไปสภมภาค และมสดสวนนกเรยนผมความสามารถพเศษทไดรบการพฒนาตอยอดเพมขนเปนรอยละ ๓ ของ

เยาวชนทกชวงวย

ภาพท๔.๑แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

34

๔.๓กลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

บคลากรวจยและนวตกรรมระดบหวรถจกร หมายถง บคลากรทมศกยภาพสงในการน�าองคความรและ

ทกษะทางเทคโนโลยมาพฒนาตอยอดเพอสรางมลคาเพมใหแกภาคการผลตและบรการ หรอสามารถน�าองคความร

ดงกลาวมาใชเพอยกระดบคณภาพชวตและกอใหเกดผลกระทบเชงบวกใหแกภาคสงคมและชมชนได บคลากร

กลมนถอเปนผทมบทบาทส�าคญในการผลตผลงานวจยและนวตกรรมทกอใหเกดการเปลยนแปลงในดานเศรษฐกจ

และสงคมอยางมนยส�าคญ การผลตบคลากรกลมดงกลาวใหสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศและ

สงเสรมการใชประโยชนบคลากรกลมนอยางเตมประสทธภาพ จงถอเปนคานงดทส�าคญทจะเพมขดความสามารถ

ในการแขงขนของประเทศอยางกาวกระโดด และมงสความเปนประเทศรายไดสงไดตามทแผนกลยทธฉบบน

ไดตงเปาหมายไว

๑.วตถประสงค ๑.๑ เพอสงเสรมใหภาคการผลต บรการ สงคม และชมชน จางหรอใชประโยชนบคลากรระดบหวรถจกร

และน�าไปสการเพมการลงทนดานการวจยและพฒนา

๑.๒ เพอใหเกดผประกอบการทมความสามารถในการพฒนานวตกรรมและสามารถน�างานวจยหรอ

เทคโนโลยมาใชสรางมลคาเพมใหกบภาคธรกจได

๑.๓ เพอใหมบคลากรวจยและนวตกรรมระดบหวรถจกรทเพยงพอเพอขบเคลอนการพฒนาตาม

ยทธศาสตรประเทศ

๑.๔ เพอดงดดบคลากรผมศกยภาพสงจากตางประเทศมาขบเคลอนการพฒนาตามยทธศาสตรประเทศ

๑.๕ เพอสงเสรมใหบคลากรทมศกยภาพสงในภาคสวนตางๆ ไดใชศกยภาพในการเพมขดความสามารถ

ใหกบภาคการผลต บรการ สงคมและชมชน

๒.เปาหมาย ๒.๑ เพมสดสวนบคลากรวจยและพฒนาในภาคเอกชน จาก ๗.๔๘ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน

ในป พ.ศ. ๒๕๕๘๒๕ เปน ๑๖.๕ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน ในป พ.ศ. ๒๕๖๔๒๖ และ ๓๕ คนตอประชากร

๑๐,๐๐๐ คน ในป พ.ศ. ๒๕๗๙ ๒๗

๒.๒ เพมอนดบดานความสามารถของประเทศในการดงดดนกวจยและนกวทยาศาสตรชาวตางชาต

กลยทธท๑ขบเคลอนเศรษฐกจนวตกรรมดวย

บคลากรวจยและนวตกรรมระดบหวรถจกร

๒๕ ทมา ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (พ.ศ. ๒๕๕๙) ผลการส�ารวจขอมลการวจยและพฒนาของ

ภาคเอกชน ประจ�าป พ.ศ. ๒๕๕๙ เผยแพรในการสมมนา CEO Innovation Forum 2017

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

35

๒๖ ก�าหนดเปาหมายโดยตงสมมตฐานใหจ�านวนบคลากรวจยและพฒนาของภาครฐเพมขนดวยอตราปกต (๕ year moving average growth rate

อยทรอยละ ๑๑.๖ โดยค�านวณจากขอมลจ�านวนบคลากรวจยและพฒนาของภาครฐป พ.ศ. ๒๕๔๔ - ๒๕๕๘) และใหภาคเอกชนเปนภาคสวน

หลกในการเพมจ�านวนบคลากรวจยและพฒนา ใหตอบเปาหมายสดสวนบคลากรวจยและพฒนา ๒๕ คนตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน ภายในป

พ.ศ. ๒๕๖๔ ทก�าหนดโดยแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท ๑๒ (ทมาของขอมลบคลากรวจยและพฒนาของภาครฐ ส�านกงานคณะ

กรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (พ.ศ. ๒๕๕๙) ดชนวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๕๘ สวทน.)๒๗ ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ International Institute for Management Development (IMD) ไดจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

ตางๆ ทงหมด ๖๑ ประเทศ โดยในดานสดสวนบคลากรวจยและพฒนาตอจ�านวนประชากรในภาคเอกชน ประเทศทไดรบการจดอนดบอยใน

อนดบท ๒๐ คอประเทศเบลเยยม มบคลากรวจยและพฒนาในภาคเอกชนจ�านวน ๓๔.๖ คน ตอประชากร ๑๐,๐๐๐ คน สวนประเทศไทยอยใน

อนดบท ๔๙ (ทมา IMD (๒๕๕๙) World Competitiveness Yearbook)

เขามาท�างานในประเทศซงจดอนดบโดย World Economic Forum (WEF) จากอนดบท ๔๖ ในป พ.ศ. ๒๕๕๙

เปนตดอนดบ ๑ ใน ๓๕ ภายในป พ.ศ. ๒๕๖๔ และตดอนดบ ๑ ใน ๑๔ ภายในป พ.ศ. ๒๕๗๙

๒.๓ เพมอนดบดานความรวมมอระหวางสถาบนการศกษาและภาคเอกชนในการท�ากจกรรมวจยและ

พฒนาซงจดอนดบโดย World Economic Forum (WEF) จากอนดบท ๔๑ ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ เปนตดอนดบ ๑ ใน

๓๕ ภายในป พ.ศ. ๒๕๖๔ และตดอนดบ ๑ ใน ๑๔ ภายในป พ.ศ. ๒๕๗๙

๒.๔ เพมคณภาพของบคลากรวจยและนวตกรรมในประเทศใหมคณภาพตรงความตองการของนกลงทน

ตางชาต

๓.มาตรการ

๓.๑มาตรการท๑.๑ พฒนาบคลากรรองรบกจกรรมวจยและนวตกรรมของภาคการผลตบรการสงคมชมชน

๑.โครงการจดสรรทนสนบสนนการท�าวจยระดบpost-doc/post-masterส�าหรบงานวจยในสาขายทธศาสตร(ระยะท๑)หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย ส�านกงานคณะกรรมการ

การอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

แนวทางปฏบตท ๑.๑.๑ สงเสรมและสรางความเขมแขงใหกบระบบการท�าวจยระดบหลงปรญญาเอก (Post-doctoral research)หรอระดบหลงปรญญาโท (Post-masterresearch) ในสถาบนอดมศกษาหรอสถาบนวจยของภาครฐชนน�าหรอในภาคอตสาหกรรม

เพอใหเปนแหลงสะสมนกวจยและพฒนาคณภาพสงทพรอมปฏบตงานทสอดคลองกบ

ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ตอบอตสาหกรรมเปาหมาย และเศรษฐกจชมชน

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

36

๑.การบรณาการการจดสรรทนการศกษาของภาครฐ เพอเพมประสทธภาพการบรหาร

จดการการใหทนการศกษาของภาครฐ ลดความซ�าซอนของการจดสรรทนของหนวยงานใหทนตางๆ ทงในมตของ

วตถประสงคของทน สาขาวชา และกลมเปาหมาย และเพมประสทธภาพการใชประโยชนนกเรยนทนรฐบาล

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๑

๒.การปรบแนวทางจดสรรทนการศกษาของภาครฐและทนวจยระดบบณฑตศกษาใหผลตบคลากรวจยและนวตกรรมระดบสง ใหสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศและตอบโจทย

อตสาหกรรมเปาหมาย รวมถงใหมหนวยงานทชดเจนเพอรองรบบณฑตผส�าเรจการศกษาดวยทนการศกษา

ของภาครฐ

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๑

๑.การผลกดนสทธประโยชนทางภาษและเงนสมทบ(Matchinggrant)แกสถานประกอบการทรวมพฒนานกวจยระดบหวรถจกรหนวยงานด�าเนนการกระทรวงการคลง กรมสรรพากร

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒

๒.โครงการยกยองเชดชเกยรตสถานประกอบการทรวมพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมหนวยงานด�าเนนการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

สภาหอการคาแหงประเทศไทย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒

แนวทางปฏบตท๑.๑.๓ สนบสนนแรงจงใจในรปแบบตางๆ ส�าหรบสถานประกอบการทพฒนาหรอจางงานบคลากรวจยและนวตกรรม เพอกระตนใหภาคเอกชนม

สวนรวมในการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมใหมความรและทกษะทตอบสนอง

ความตองการของภาคอตสาหกรรม และกระตนใหเกดอปสงคบคลากรเพอด�าเนน

กจกรรมวจยและพฒนาในสถานประกอบการ

แนวทางปฏบตท ๑.๑.๒ สงเสรมและปรบแนวทางการผลตนกวจยใหสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศอตสาหกรรมเปาหมายและเศรษฐกจชมชน

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

37

๓.โครงการสนบสนนทนอดหนนสมทบแกสถานประกอบการในอตสาหกรรมยทธศาสตรทจางงานบคลากรวจยเพม(ระยะท๑) เพอเพมระดบการลงทนในกจกรรมวจยและนวตกรรมในอตสาหกรรม

ยทธศาสตร ทงนจะรวมถงการสนบสนนองคกรธรกจทใหบรการท�าวจยและนวตกรรมแกสถานประกอบการใน

อตสาหกรรมยทธศาสตรดวย

หนวยงานด�าเนนการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๔ – ๒๕๖๘

๑.การผลกดนการใชผลงานวจยรวมกบภาคการผลตบรการสงคมและชมชนมาขอเลอนต�าแหนงใหกบนกวจยในหนวยงานภาครฐหนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ กระทรวงวทยาศาสตร

และเทคโนโลย หนวยงานภาครฐอนๆ ทมกจกรรมวจยและพฒนา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๑

๒.การผลกดนใหนกวจยทไดรบทนวจยจากภาครฐไดรบผลประโยชนจากทรพยสนทางปญญาทสรางสรรคขนหนวยงานด�าเนนการ คณะกรรมการขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา สมาคม

ทประชมอธการบดแหงประเทศไทย สถาบนอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะ

กรรมการวจยแหงชาต

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒

๓.๒มาตรการท๑.๒ พฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมเพอรองรบธรกจนวตกรรม

๑.โครงการขยายผลหลกสตรหรอรายวชาศกษาดานการพฒนาทกษะความเปนผประกอบการในสถาบนอดมศกษา เพอสรางผประกอบการฐานเทคโนโลยและผประกอบการเพอสงคม (ระยะท ๑)

แนวทางปฏบต ๑.๒.๑ สงเสรมและขยายผลหลกสตรการศกษาและการฝกอบรมเพอสรางความเขมแขงใหผ ประกอบการฐานเทคโนโลยและวสาหกจเรมตน(Entrepreneurshipeducationandstartupdevelopment)

แนวทางปฏบตท ๑.๑.๔ สนบสนนแรงจงใจแกบคลากรวจยทท�างานวจยเพอภาคการผลต บรการ สงคมและชมชน ทงในรปแบบทเปนตวเงน และไมใชตวเงน

เพอดงดดบคลากรวจยระดบหวรถจกรเขามาท�างานวจยรวมกบภาคสวนทมการน�าผล

งานวจยไปใชประโยชนอยางเปนรปธรรม

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

38

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานนวตกรรมแหงชาต ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

สถาบนอดมศกษา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ – ๒๕๖๖

๒.การผลกดนใหวชาพฒนาทกษะความเปนผประกอบการเปนสวนหนงของหลกสตรศกษาทวไป (General education) ในสถาบนอดมศกษา (ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการ สมาคมทประชมอธการบดแหงประเทศไทย ส�านกงานคณะกรรมการ

การอดมศกษา สถาบนอดมศกษา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๕

๓.การผลกดนและขยายผลการฝกอบรมเพอพฒนาทกษะความเปนผประกอบการฐานเทคโนโลยส�าหรบบคลากรวจยและนวตกรรมและผประกอบการ (ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานนวตกรรมแหงชาต สถาบนอดมศกษา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ – ๒๕๖๖

๓.๓มาตรการท๑.๓สงเสรมการแลกเปลยนและเคลอนยายบคลากรระดบหวรถจกรระหวางประเทศหรอระหวางภาคสวนตางๆภายในประเทศ(Braincirculation)เพอรวมสรางขดความสามารถในการแขงขนใหกบภาคการผลตบรการสงคมและชมชน

๑.การจดท�าระบบตรวจลงตรา(Visa)เฉพาะส�าหรบผเชยวชาญชาวตางชาตทเขามาปฏบตงานทตอบสนองยทธศาสตรการพฒนาประเทศและอตสาหกรรมเปาหมาย และอนมตใหสทธพ�านกอาศยแกกลมเปาหมายและผตดตามทยาวนานขนหนวยงานด�าเนนการ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการตางประเทศ ส�านกงานตรวจ

คนเขาเมอง

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๑

๒.การจดท�าสทธประโยชนทางภาษส�าหรบเงนรายไดของผเชยวชาญตางชาตทเขามาปฏบตงานทตอบสนองยทธศาสตรการพฒนาประเทศและอตสาหกรรมเปาหมายหนวยงานด�าเนนการ กระทรวงการคลง กรมสรรพากร กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๓

แนวทางปฏบตท ๑.๓.๑ สงเสรมการน�าผเชยวชาญจากตางประเทศเขามาปฏบตงานทตอบสนองยทธศาสตรการพฒนาประเทศและอตสาหกรรมเปาหมาย(Crossborderbraingain)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

39

๑.โครงการสนบสนนทนการศกษาส�าหรบนกศกษาตางชาตทมศกยภาพสงเขามาศกษาวจยในสถาบนอดมศกษา/สถาบนวจยในประเทศไทย โดยใหทนตามสาขายทธศาสตรของประเทศ (ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๒.โครงการสนบสนนทนวจยระดบPost-docหรอPost-masterส�าหรบนกวจยรนใหมชาวตางชาต เพอรองรบบณฑตตางชาตทเพงส�าเรจการศกษาทงจากสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยหรอ

ตางประเทศรวมท�าวจยในสาขายทธศาสตรของประเทศ (ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๓.การผลกดนใหเกดระบบตรวจลงตราเฉพาะส�าหรบนกศกษาฝกปฏบตงาน(Internshipvisa)และระบบตรวจลงตราส�าหรบบณฑตตางชาตทส�าเรจการศกษาและอยปฏบตงานตอในประเทศไทย(Optionalpracticaltrainingvisa)

หนวยงานด�าเนนการ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการตางประเทศ ส�านกงานตรวจ

คนเขาเมอง

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ – ๒๕๖๓

๔.การปรบระเบยบขอบงคบของหนวยงานภาครฐส�าหรบการท�าวจยรวมกบหนวยงานวจยตางประเทศหรอการวาจางหนวยงานวจยตางประเทศใหท�าวจยหนวยงานด�าเนนการ คณะกรรมการขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา สมาคม

ทประชมอธการบดแหงประเทศไทย สถาบนอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๔

๑.การสนบสนนใหสถาบนอดมศกษาหรอหนวยงานภาครฐปรบแกไขกฎระเบยบทเกยวของ เชน ระเบยบภาระงานดานการวจยหรอบรการวชาการอนๆ และตวชวดการด�าเนนงาน (Key Performance

Indicator: KPI) เปนตน รวมทงพฒนาระบบบรหารจดการทเหมาะสมเพอสนบสนนใหเกดความรวมมอใน

การท�าวจยและพฒนา รวมถงการก�าหนดโจทยวจยระดบบณฑตศกษารวมกนระหวางสถาบนอดมศกษา

แนวทางปฏบตท๑.๓.๒ดงดดคนรนใหมผมศกยภาพสงดานการวจยและพฒนานวตกรรมจากตางประเทศเขามาศกษาฝกปฏบตงานและปฏบตงานในประเทศไทย

แนวทางปฏบตท๑.๓.๓จดท�าระบบสนบสนนเพอขยายผลการเคลอนยายบคลากรในสถาบนอดมศกษาหรอหนวยงานภาครฐไปปฏบตงานเพอสรางขดความสามารถใหกบภาคการผลตบรการสงคมและชมชน(Talentmobility)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

40

หนวยงานภาครฐ กบ ภาคการผลต บรการ สงคมและชมชน

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สมาคมทประชมอธการบด

แหงประเทศไทย สถาบนอดมศกษา ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ หนวยงานภาครฐทมกจกรรม

วจยและพฒนา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๑

๒.การผลกดนใหบคลากรในสถาบนอดมศกษาขอต�าแหนงทางวชาการสายอตสาหกรรมและรบใชสงคม(ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สมาคมทประชมอธการบด

แหงประเทศไทย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคาแหงประเทศไทย สถาบนอดมศกษา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๓.การผลกดนใหเกดวารสารงานวจยเพออตสาหกรรม เพอเปนเวทแลกเปลยนองคความร

และเผยแพรผลงานวจยทเปนประโยชนตอการพฒนาอตสาหกรรม และกระตนใหบคลากรวจยในภาคสวนตางๆ

เหนความส�าคญของการท�างานวจยเพออตสาหกรรม

หนวยงานด�าเนนการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงอตสาหกรรม

สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ภาคอตสาหกรรม สมาคมทประชมอธการบดแหงประเทศไทย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๕

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

41

การพฒนางานวจยทมคณภาพและสรางสรรคนวตกรรมทมคณภาพสงนน ไมเพยงแตจะตองมนกวจย

ทมคณภาพสง แตบคลากรกลมอนๆ ตางกมสวนส�าคญในการตอยอดองคความรและงานวจยสการพฒนา

นวตกรรมทเกดประโยชนทงในเชงพาณชยและการยกระดบคณภาพชวตประชาชนในทองถน บคลากรทมบทบาท

ส�าคญนรวมไปถงวศวกร นกวทยาศาสตร นกเทคโนโลย ชางเทคนค นกบรหารจดการงานวจย เทคโนโลยและ

นวตกรรม นกบรหารจดการองคความรชมชน และปราชญชาวบาน

๑.วตถประสงค ๑.๑ เพอใหภาคการผลต บรการ สงคมและชมชนทมกจกรรมวจยและนวตกรรมมบคลากรทมความร

และทกษะตรงกบความตองการ

๑.๒ เพอใหบคลากรทท�างานอยในภาคการผลต บรการ สงคมและชมชนมความรและทกษะททนตอ

การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยของโลก รองรบการพฒนาตามยทธศาสตรประเทศ รวมถงการเตบโตของ

อตสาหกรรมเปาหมาย และเศรษฐกจชมชน

๑.๓ เพอใหมบคลากรทมคณภาพสงและมจ�านวนเพยงพอ เพอท�าหนาทเชอมโยงการวจยเทคโนโลย

และนวตกรรม สการใชงานทงเชงพาณชยและการพฒนาสงคมและชมชน

๒.เปาหมาย ๒.๑ เพอเพมสดสวนแรงงานทกษะสง จากรอยละ ๑๓.๘ ของแรงงานทงหมดในปจจบน ใหเปนรอยละ

๑๗ ของแรงงานทงหมด ภายในป พ.ศ. ๒๕๖๔ และรอยละ ๒๕ ของแรงงานทงหมด ภายในป พ.ศ. ๒๕๗๙

๒.๒ เพมอนดบดานคณภาพของนกวทยาศาสตรและวศวกรทมคณภาพตรงกบความตองการของ

สถานประกอบการซงจดโดย World Economic Forum (WEF) จากอนดบท ๕๗ ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ และ

ตดอนดบ ๑ ใน ๕๐ ภายในป พ.ศ. ๒๕๖๔ และตดอนดบ ๑ ใน ๑๔ ภายในป พ.ศ. ๒๕๗๙

๒.๓ เพมอนดบดานความสามารถในการดดซบเทคโนโลยของสถานประกอบการซงจดโดย World

Economic Forum (WEF) จากอนดบท ๔๓ ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ เปนตดอนดบ ๑ ใน ๓๕ ภายในป พ.ศ. ๒๕๖๔

และตดอนดบ ๑ ใน ๑๔ ภายในป พ.ศ. ๒๕๗๙

กลยทธท๒พฒนาตอยอดเทคโนโลยรองรบภาคการผลตบรการสงคมและชมชนดวยบคลากรวจยและ

นวตกรรมคณภาพสง

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

42

๓.มาตรการ

๓.๑มาตรการท๒.๑สงเสรมใหผทมศกยภาพสงเขาสเสนทางอาชพหรอมสวนรวมในกจกรรมวจยและนวตกรรมในภาคการผลตบรการสงคมและชมชน

๑.โครงการEarlyRecruitment (ระยะท ๑) เพอเปดโอกาสใหนกศกษาวจยทใกลส�าเรจ

การศกษาไดปฏบตงานวจยรวมกบภาคอตสาหกรรมโดยถอเปนสวนหนงของการฝกปฏบตงานหรอการท�า

ปรญญานพนธหรอวทยานพนธในหลกสตรการศกษา และไดท�าความรจกกบเสนทางอาชพวจยและนวตกรรม

ในภาคอตสาหกรรม

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สถาบนอดมศกษา

สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ส�านกงานพฒนา

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๒.โครงการResearchDevelopmentandInnovationJobFair (ระยะท ๑) เพอเปน

เวทเชอมโยงบณฑตวจยกบภาคอตสาหกรรมทงในสวนกลางและสวนภมภาคทมความตองการใชบคลากรวจย

และนวตกรรม

หนวยงานด�าเนนการ กรมการจดหางาน ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สถาบนอดมศกษา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๑.การผลกดนใหผลงานวจยและนวตกรรมรวมกบภาคการผลตบรการสงคมและชมชนเปนตวชวดการด�าเนนงาน(KeyPerformanceIndicator:KPI)ในหนวยงานภาครฐหนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ ส�านกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๓

แนวทางปฏบตท ๒.๑.๑ พฒนาระบบเชอมโยงบณฑตวจยใหเขาสเสนทางอาชพวจยและนวตกรรมในภาคอตสาหกรรม

แนวทางปฏบตท ๒.๑.๒ สงเสรมใหบคลากรวจยและพฒนาในหนวยงานภาครฐมความเชยวชาญ ในการท�ากจกรรมวจยและพฒนารวมกบภาคการผลต บรการ สงคม

และชมชน

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

43

๓.๒มาตรการท๒.๒เพมจ�านวนและคณภาพวศวกรนกวทยาศาสตรชางเทคนคเพอรองรบการเตบโตของอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ

๑.โครงการความรวมมอระหวางภาคอตสาหกรรมกบสถาบนอดมศกษาเพอพฒนากจกรรมสรางเสรมประสบการณการท�างานรวมกบภาคอตสาหกรรม (Industrial enrichment) แกนกศกษาสาขาวศวกรรมศาสตรวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ระยะท ๑) โดยครอบคลมทกษะและความร

ดานตางๆ เชน เทคโนโลยอตสาหกรรม การบรหารจดการเทคโนโลย ความรทวไปเกยวกบอาชพวจยและ

นวตกรรม และทกษะการท�าวจยรวมกบภาคอตสาหกรรม และขยายผลไปสวชาพนฐานในหลกสตรสถาบน

อดมศกษา และภาคอตสาหกรรมไดรบสทธประโยชนดานภาษหรอไดรบการสนบสนนงบประมาณจากภาครฐ

หนวยงานด�าเนนการ สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคาแหงประเทศไทย

สถาบนไทยเยอรมน สถาบนอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๒.โครงการขยายผลหลกสตรทกษะวศวกรรมศาสตรและวทยาศาสตรเพอภาคอตสาหกรรมหลกสตรนานาชาต(IndustrialEnglishpracticeschoolforengineersandscientists) (ระยะท ๑)

เพอสรางความรวมมอระหวางภาคอตสาหกรรมและสถาบนอดมศกษาในการจดท�าหลกสตรการเรยนการสอนทให

ความส�าคญกบการฝกปฏบตงานจรงในสถานประกอบการ ผลตบณฑตสาขาวศวกรรมศาสตร วทยาศาสตรและ

เทคโนโลยระดบปรญญาตรและปรญญาโท ทมทกษะการท�างานตรงกบความตองการของภาคอตสาหกรรม และม

คณภาพสงไดมาตรฐานระดบนานาชาต โดยตอยอดและขยายผลจากรปแบบโรงเรยนฝกทกษะทมอยแลวใน

ปจจบน

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สถาบนอดมศกษา ส�านกงาน

พฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต หอการคารวมตางประเทศในประเทศไทย สถานประกอบการ

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๘

๓.โครงการสนบสนนการแลกเปลยนนกศกษาสหกจศกษากบสถาบนอดมศกษาในตางประเทศ(ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สถาบนอดมศกษา หอการคา

รวมตางประเทศในประเทศไทย สถานประกอบการ

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๕

แนวทางปฏบตท ๒.๒.๑ สงเสรมความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษาภาคอตสาหกรรม และภาครฐ (University-Industry-Government Collaboration)เพอผลตวศวกร นกวทยาศาสตร นกเทคโนโลยคณภาพสงรองรบความตองการขออตสาหกรรมเปาหมาย

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

44

๑.โครงการจดท�ากลไกเชอมโยงสถานศกษาและสถานประกอบการเพอรวมมอผลตชางเทคนคดวยหลกสตรรปแบบการบรณาการการเรยนรกบการท�างานหนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา สภาอตสาหกรรมแหง

ประเทศไทย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ (สถาบนสหกจศกษาและพฒนาสออเลกทรอนกส

ไทย-เยอรมน)

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๓

๒.โครงการพฒนาศกยภาพครอาชวศกษาใหพรอมท�างานรวมกบสถานประกอบการ (ระยะท ๑) เพอเตรยมความพรอมดานความรและทกษะใหแกครในวทยาลยอาชวศกษาใหพรอมรวมมอกบ

สถานประกอบการในการจดท�าหลกสตร พรอมทงดแลและใหค�าปรกษาแกนกศกษาทฝกปฏบตงานใน

สถานประกอบการ

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา สภาอตสาหกรรมแหง

ประเทศไทย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ.๒๕๖๑ - ๒๕๖๕

ตวอยางแนวทางปฏบต:การจดท�ากลไกเชอมโยงสถานศกษาและสถานประกอบการเพอรวมมอผลตชางเทคนคดวยหลกสตรรปแบบการบรณาการการเรยนร กบการท�างาน

ในปจจบนความรวมมอในการผลตชางเทคนคในหลกสตรอาชวศกษาระหวางสถานศกษา

และสถานประกอบการยงคงมจ�ากดเนองจากอปสรรคหลายประการ เชน สถานศกษาไมมขอมล

ความตองการของสถานประกอบการ สถานประกอบการไมทราบขอมลของสถานศกษาทม

ศกยภาพในการรวมท�าหลกสตร ขาดกลไกในการเตรยมความพรอมเพอสรางความรวมมอในการ

ด�าเนนงานใหกบทงสองฝาย รวมถงขาดแนวทางปฏบตเพอท�าใหความรวมมอในการผลตชางเทคนค

ประสบผลส�าเรจ เปนตน

เพอลดอปสรรคในการสรางความรวมมอดงกลาว ประเทศไทยควรมหนวยงานกลางท

เรยกวา Work-integrated Learning Office (WiL Office) เพอเชอมโยงโจทยของสถานประกอบ

การเขากบสถานศกษาทมศกยภาพในการจดท�าหลกสตร โดย WiL Office จะมพนธกจตางๆ ไดแก

แนวทางปฏบตท๒.๒.๒ผลกดนและขยายผลการผลตชางเทคนคคณภาพสงดวยหลกสตรการบรณาการการเรยนรกบการท�างาน(Work-integratedLearning;WiL)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

45

ภาพท๔.๒รปแบบความรวมมอระหวางสถานศกษาและสถานประกอบการในการผลตชางเทคนค

แบบบรณาการการเรยนรกบการท�างาน (Work-integrated Learning: WiL)

๑.การสงเสรมการใชประโยชนกองทนพฒนาฝมอแรงงานเพอพฒนาความรและทกษะแรงงานไทยรองรบการเตบโตของอตสาหกรรมเปาหมาย เพมเตมรปแบบการใชประโยชนกองทนใหม

ความหลากหลายมากขน เชน การใหเงนสมทบแกสถานประกอบการเพอจดกจกรรมเพมพนทกษะแรงงาน มงเนน

การยกระดบความรและทกษะเทคโนโลยมากขน และตอบสนองความตองการของอตสาหกรรมเปาหมายมากขน

(Demand-driven approach)

หนวยงานด�าเนนการคณะกรรมการพฒนาแรงงานและประสานงานการฝกอาชพแหงชาต

กรมพฒนาฝมอแรงงาน

รวบรวมขอมลจากสถานศกษาและสถานประกอบการในแตละกลมอตสาหกรรมทมศกยภาพเขา

รวมเปนภาคเครอขาย วเคราะหอปสงคและอปทานการจดการศกษาแบบ WiL ทงทเปนขอมล

รายสาขาอตสาหกรรม (Sector-based) และขอมลรายพนท (Area-based) ออกแบบระบบ

Project management เพอชวยอ�านวยความสะดวกการจบคหนวยงาน ด�าเนนการจบคเพอ

จดการศกษาแบบ WiL เตรยมความพรอมแกบคลากรในการรวมจดการศกษาแบบ WiL รวมถง

ก�ากบตดตามการด�าเนนงานโครงการใหเปนไปตามเปาหมายและวตถประสงค เปนตน

แนวทางปฏบต ท ๒.๒.๓ สงเสรมการพฒนาความร และทกษะบคลากรในภาคอตสาหกรรมใหทนสมยรองรบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยของโลก โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยสารสนเทศ

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

46

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๓

๒.โครงการสงเสรมการศกษาระบบธนาคารหนวยกต(Creditbank) เพอสงเสรมใหผท

ออกจากระบบการศกษาแลวไดมโอกาสเรยนรเพอพฒนาทกษะและความรของตนเองใหทนตอการเปลยนแปลง

ของโลกโดยไมจ�ากดอายของผเรยนและระยะเวลาเรยน และสามารถน�าหนวยกตมาเทยบเคยงเปนคณวฒ

ทางการศกษา

หนวยงานด�าเนนการหนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

สถาบนอดมศกษา ส�านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา วทยาลยอาชวศกษา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๕

๓.โครงการพฒนาตนแบบระบบการฝกอบรมโดยใชMassiveOpenOnlineCourses(MOOCs)ส�าหรบพฒนาความรและทกษะของบคลากรในภาคอตสาหกรรม (ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงชาต สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๔.โครงการการแขงขนทกษะดานเทคโนโลยระดบชาตของบคลากรในภาคอตสาหกรรม

(ระยะท ๑) เพอกระตนใหภาคอตสาหกรรมเหนความส�าคญของการพฒนาทกษะเทคโนโลยขนสงทสอดคลอง

กบแนวโนมการเปลยนแปลงเทคโนโลยของโลกใหกบบคลากร เชน การพฒนาระบบหนยนตแบบเคลอนทได

(Mobile robotics) การพฒนาระบบแมคคาทรอนกส (Mechatronics) การพฒนาและประยกตใชการเชอมตอ

ของทกสรรพสง (Internet of Things) เปนตน และสงเสรมใหเกดบรรยากาศการเรยนรและฝกฝนทกษะใหมๆ

แกบคลากรในภาคอตสาหกรรม

หนวยงานด�าเนนการกรมพฒนาฝมอแรงงาน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๕

๕.การจดท�าระบบพฒนาบคลากรทมความเชยวชาญดานขอก�าหนดและมาตรฐานระดบนานาชาต เชน มาตรฐาน Good Laboratory Practice (GLP) ซงก�าหนดโดย Organisation for Economic

Co-operation and Development (OECD) เปนตน (ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการกรมวทยาศาสตรบรการ สถาบนมาตรวทยาแหงชาต สถาบนวจย

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงสาธารณสข สภาเทคนคการแพทย สถาบนเพมผลผลต

แหงชาต ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๖.การจดท�าระบบคณวฒวชาชพดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสาขาใหมๆ(ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการสถาบนคณวฒวชาชพ ส�านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๘

๗.การบรณาการทกษะดจทลในหลกสตรการเรยนการสอนในระบบการศกษาทงระดบการศกษาขนพนฐานอาชวศกษาและอดมศกษา (ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

47

สถาบนอดมศกษา ส�านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๘

๘.การสงเสรมการจดตงศนยฝกอบรมและพฒนาทกษะภายในสถานประกอบการ(In-housetrainingcenter) (ระยะท ๑) โดยใหการสนบสนนทงดานการเงน สทธประโยชนทางภาษ การพฒนา

วทยากร (Trainer) การสงผเชยวชาญทงชาวไทยและชาวตางประเทศมารวมพฒนาศกยภาพใหศนยฝกอบรม

เปนตน

หนวยงานด�าเนนการกรมพฒนาฝมอแรงงาน ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน

สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๘

๙.การจดท�ากลไกการพฒนาทกษะและความรแกบคลากรในภาคอตสาหกรรมแบบรวมกลม (Industrial training consortium) (ระยะท ๑) โดยใหสถานประกอบการรวมกนก�าหนดโจทย

ความตองการพฒนาทกษะและความรแกบคลากร เพอใหการพฒนาบคลากรในภาคอตสาหกรรมใชทรพยากร

อยางมประสทธภาพ และสรางความรวมมออนเขมแขงใหกบสถานประกอบการทอยในกลมอตสาหกรรมเดยวกน

หรอมลกษณะกจการคลายคลงกน

หนวยงานด�าเนนการสถาบนไทยเยอรมน สถาบนเพมผลผลตแหงชาต สภาอตสาหกรรม

แหงประเทศไทย สถาบนอาหาร สถาบนยานยนต สถาบนไฟฟา และสถาบนอดมศกษา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

ตวอยางแนวทางปฏบต:การจดท�ากลไกการพฒนาทกษะและความรแกบคลากรในภาคอตสาหกรรมแบบรวมกลม(Industrialtrainingconsortium)

กลไกการพฒนาทกษะและความรแกบคลากรในภาคอตสาหกรรมแบบรวมกลมไดม

การน�าไปใชจรงและประสบผลส�าเรจอยางมากในตางประเทศ เชน เกาหลใต ญปน เปนตน โดย

มวตถประสงคเพอยกระดบขดความสามารถของบคลากรในภาคอตสาหกรรม เพมผลตภาพให

สถานประกอบการ และสรางความรวมมอระหวางสถานประกอบการในอตสาหกรรมเดยวกน โดย

เฉพาะอยางยงสถานประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ทงนรปแบบทสามารถด�าเนน

การไดในประเทศไทยม ๒ รปแบบ คอ รปแบบความรวมมอระหวางภาคอตสาหกรรมภายใน

ประเทศ (Local industry-specific consortium) และรปแบบความรวมมอระหวางภาครฐกบ

ภาครฐ (Government-to-government collaboration)

การด�าเนนงานของ Industrial training consortium ทง ๒ รปแบบจะตองมหนวยงาน

อ�านวยความสะดวกในการพฒนาบคลากร (Human Resource Development Facilitation

Center: HRDC) ซงอาจเปนหนวยงานภาครฐหรอองคกรเอกชนกได โดย HRDC จะท�าหนาท

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

48

เชอมโยงกลมบรษททอยในอตสาหกรรมเดยวกน (Industry consortium) เขากบองคกรฝก

อบรม ซงอาจเปนสถาบนอดมศกษา วทยาลยอาชวศกษา หรอสถาบนฝกอบรมเฉพาะทางทง

ของภาครฐหรอเอกชน เพอรวมจดท�าหลกสตรพฒนาบคลากรทงนกวจย วศวกร และชางเทคนค

ทตอบสนองความตองการรวมของภาคอตสาหกรรม

ในกรณรปแบบความรวมมอระหวางภาครฐกบภาครฐนน หนวย HRDC จะเชอมโยงกลม

สถานประกอบการในประเทศไทยเขากบองคกรของตางประเทศอกดวย ซงจะรวมถงสถาบน

อดมศกษา สถานประกอบการ หรอหนวยงานภาครฐของตางประเทศ เพอท�าหนาทถายทอด

องคความรทเปนทตองการของกลมสถานประกอบการในประเทศไทย ทงน การน�ารองรปแบบ

การฝกอบรมกบตางประเทศ อาจเรมตนจากอตสาหกรรมทมหวงโซมลคาเชอมโยงกบการผลตของ

ประเทศทตองการจะสรางความรวมมอ ยกตวอยางเชน การพฒนาบคลากรในอตสาหกรรม

ยานยนต ควรรวมมอพฒนาบคลากรกบประเทศญปนซงใชประเทศไทยเปนฐานการผลตยานยนต

และชนสวนทส�าคญ เปนตน

ภาพท๔.๓กลไกการพฒนาทกษะและความรแกบคลากรในภาคอตสาหกรรมในรปแบบความรวมมอ

ระหวางภาคอตสาหกรรมภายในประเทศ (Local industry-specific consortium)

และรปแบบความรวมมอระหวางภาครฐกบภาครฐ (Government-to-government collaboration)

๑.LocalIndustry-SpecificConsortium

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

49

๒.Government-to-GovernmentCollarolation

หมายเหต: สามารถศกษารายละเอยดเพมเตมเรองกลไกการฝกอบรมแบบ Industrial training

consortium ไดใน Kye Woo Lee (๒๐๑๖). Skills Training by Small and Medium-Sized

Enterprises: Innovative Cases and the Consortium Approach in the Republic of Korea

๓.๓มาตรการท๒.๓เพมจ�านวนและคณภาพนกบรหารจดการงานวจยเทคโนโลยและนวตกรรมเพอท�าหนาทสนบสนนการถายทอดเทคโนโลยและบรหารจดการนวตกรรมตลอดหวงโซมลคาของภาคการผลตบรการสงคมและชมชน

๑.การพฒนาและสรางความเขมแขงใหกบระบบฝกอบรมทกษะและความรใหแกนกบรหารจดการงานวจยเทคโนโลยและนวตกรรม (ระยะท ๑) ซงรวมถงบคลากรกลมตางๆ เชน ผจดการหนวยบมเพาะ

ธรกจ ผจดการนวตกรรม เจาหนาทวเคราะหทรพยสนทางปญญา เจาหนาทคมครองทรพยสนทางปญญา

เจาหนาทวเคราะหเทคโนโลย รวมถงบคลากรสายสนบสนนอนๆ เปนตน ใหมความรและทกษะตางๆ ทจ�าเปน

แนวทางปฏบต ๒.๓.๑ สงเสรมและสรางความเขมแขงใหกบระบบพฒนานกบรหารจดการงานวจย เทคโนโลยและนวตกรรมใหสามารถรองรบกจกรรมถายทอดเทคโนโลยและการบรหารจดการนวตกรรมแกภาคการผลต บรการ สงคมและชมชน

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

50

ตอการถายทอดเทคโนโลยและการบรหารจดการนวตกรรม เชน การวเคราะหระบบแบบองครวม (System

integration) การบรหารจดการและประเมนมลคาทรพยสนทางปญญา การบมเพาะธรกจ การถายทอดและ

บรหารจดการเทคโนโลย ความรพนฐานดานนวตกรรม การคาดการณเทคโนโลย กระบวนการคดเชงออกแบบ

(Design thinking) รวมถงทกษะตางๆ เชน การเจรจาตอรอง การบรหารจดการโครงการ เปนตน

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม

แหงชาต ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย ศนยความเปนเลศ

ดานชววทยาศาสตร (องคการมหาชน) กรมทรพยสนทางปญญา สมาคมหนวยบมเพาะธรกจและอทยาน

วทยาศาสตรไทย (Thai-BISPA) สถาบนอดมศกษา ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๒.การจดท�าระบบรบรองคณภาพ(Accreditation)นกบรหารจดการงานวจยเทคโนโลยและนวตกรรมใหมคณภาพและมาตรฐานระดบนานาชาต(ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการเครอขายผ จดการนวตกรรม (ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ส�านกงาน

กองทนสนบสนนการวจย ศนยความเปนเลศดานชววทยาศาสตร (องคการมหาชน) กรมทรพยสนทางปญญา

สมาคมหนวยบมเพาะธรกจและอทยานวทยาศาสตรไทย (Thai-BISPA) และสถาบนอดมศกษา)

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๘

๓.การสรางและพฒนานกบรหารจดการองคความรชมชนและปราชญชาวบาน (ระยะท ๑)

เพอใหเปนผน�าในการวจยโดยใชโจทยปญหาทมาจากในทองถน ถายทอดองคความรและเทคโนโลยสการน�าไป

ใชประโยชนเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและยกระดบชวตความเปนอยในชมชน และสรางองคความรใหเปนท

ยอมรบของคนในทองถน

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต กรมสงเสรม

การเกษตร กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย ส�านกงานพฒนาและบรหาร

องคความร (องคการมหาชน) ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร กระทรวงการพฒนาสงคมและ

ความมนคงของมนษย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

51

การเตรยมความพรอมเขาสเศรษฐกจฐานความรในอนาคต จ�าเปนตองมบคลากรวจยและนวตกรรม

ทมปรมาณทเพยงพอและคณภาพสง โดยอาศยการพฒนาศกยภาพนกเรยนและนกศกษาในทกชวงวยเพอเปน

ตวปอนเขาสเสนทางอาชพวจยและนวตกรรม ผานการเพมจ�านวนนกเรยนฐานวทยาศาสตรและเทคโนโลยให

เพยงพอ พฒนาตอยอดเขาสระดบอดมศกษา และเชอมโยงไปถงการบรหารจดการบคลากรทงทส�าเรจการศกษา

แลว และทก�าลงจะส�าเรจการศกษาใหสามารถแสดงศกยภาพไดอยางเตมท

๑.วตถประสงค ๑.๑ เพอเพมสดสวนเยาวชนผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทไดรบการพฒนา

ตอยอดเพอเขาสเสนทางอาชพวจยและนวตกรรม

๑.๒ เพอใหเกดการใชประโยชนกลมผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทท�างาน

ในภาครฐอยางเตมท

๑.๓ เพอเพมสดสวนบณฑตสายวทยาศาสตรตอสายสงคมศาสตร

๒.เปาหมาย ๒.๑ เพมสดสวนบณฑตสายวทยาศาสตรตอสายสงคมศาสตรจาก ๓๓ ตอ ๖๗ ในป พ.ศ. ๒๕๕๘ เปน

๕๐ ตอ ๕๐ ในป พ.ศ. ๒๕๖๔ และ ๗๐ ตอ ๓๐ ในป พ.ศ. ๒๕๗๙

๒.๒ เพมสดสวนเยาวชนผมความสามารถพเศษทไดรบการตอยอดจากต�ากวารอยละ ๑ ในป พ.ศ. ๒๕๕๙

เปนรอยละ ๓ ในป พ.ศ. ๒๕๖๔ และคงสดสวนดงกลาวไวทรอยละ ๓ จนถงป พ.ศ. ๒๕๗๙

๒.๓ เพมอนดบดานความสามารถในการเกบรกษาผมศกยภาพสงของประเทศซงจดอนดบโดย World

Economic Forum (WEF) จากอนดบท ๔๒ ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ เปนตดอนดบ ๑ ใน ๓๕ ภายในป พ.ศ. ๒๕๖๔

และตดอนดบ ๑ ใน ๑๔ ภายในป พ.ศ. ๒๕๗๙

กลยทธท๓เตรยมความพรอมเขาสเศรษฐกจฐานความรในอนาคตดวยการขยายฐานบคลากรดาน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

52

๓.มาตรการ ๓.๑มาตรการท๓.๑เพมเยาวชนผมความสามารถพเศษใหเขาสสายอาชพวจยและนวตกรรมในภาคการผลตบรการสงคมและชมชน

๑.โครงการขยายผลหองเรยนและโรงเรยนพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย(ระยะท ๑)

เชน การขยายผลโรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย หองเรยนวทยาศาสตรในโรงเรยนโดยการก�ากบดแลของ

มหาวทยาลย (วมว.) โดยการจบคสถาบนอดมศกษากบโรงเรยนประจ�าอ�าเภอทวประเทศ และขยายผล

หองเรยนพเศษวทยาศาสตรของส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) และบรณาการเชอมโยง

การด�าเนนงานทกโครงการเขาดวยกน เพอใหเกดประสทธภาพมากขน

หนวยงานด�าเนนการสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะ

กรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๕

๒.โครงการพฒนาศกยภาพครรองรบหองเรยนและโรงเรยนพเศษ (ระยะท ๑) เพอใหคร

มปรมาณและคณภาพทเพยงพอตอการขยายผลหองเรยนพเศษ รวมไปถงการพฒนาและอบรมครเพอมาเปน

วทยากรในศนยพฒนาอจฉรยภาพทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร ทวประเทศ

หนวยงานด�าเนนการสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะ

กรรมการการศกษาขนพนฐาน ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๕

๓.การปรบระบบโรงเรยนทมศกยภาพสงทวประเทศใหสามารถรองรบผมความสามารถพเศษได เชน อาศยฐานโรงเรยนสาธตของสถาบนอดมศกษาทมอยเดม ด�าเนนการปรบกฎระเบยบ เพอใหเกด

การสอบแขงขน คดเลอก สรรหา และเปดโอกาสใหรบเดกผมความสามารถพเศษจากภมภาคทโรงเรยนนน

ตงอยเขามารบการพฒนาตอยอด

หนวยงานด�าเนนการสถาบนอดมศกษา ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๘

แนวทางปฏบตท๓.๑.๑ ขยายหองเรยนและโรงเรยนส�าหรบผมความสามารถพเศษ ตงแตระดบประถมศกษาจนถงมธยมศกษาตอนปลาย เพอให เกดการพฒนาเยาวชนผมความสามารถพเศษไดอยางทวถงสามารถดงศกยภาพของกลมเปาหมายออกมาไดอยางเตมท

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

53

แนวทางปฏบตท๓.๑.๒ตอยอดผมความสามารถพเศษใหเขาสระดบอดมศกษาในสาขายทธศาสตร

๑.การสนบสนนเสนทางการเขาสมหาวทยาลยส�าหรบเยาวชนผมความสามารถพเศษเพอเขาศกษาตอในสาขายทธศาสตร (ระยะท ๑) โดยการใหโควตาและทนการศกษาแกเยาวชนผ ม

ความสามารถพเศษเพอศกษาตอระดบอดมศกษาโดยไมตองสอบเขา เพอเชอมตอการพฒนาผมความสามารถ

พเศษไปสระดบอดมศกษา โดยเฉพาะอยางยงในสาขาขาดแคลนทเปนทตองการตาม (ราง) ยทธศาสตรวจย

และนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สมาคมทประชมอธการบด

แหงประเทศไทย สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย สถาบนอดมศกษา ส�านกงานคณะ

กรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๒.การจดท�าหลกสตรปรญญาตรควบโทในสาขายทธศาสตร (ระยะท ๑) เพอเปนแรงจงใจ

ในการดงผมความสามารถพเศษเขาสระดบอดมศกษาในสาขาขาดแคลนทเปนทตองการตาม (ราง) ยทธศาสตร

วจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการอดมศกษา สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร

และเทคโนโลย สถาบนอดมศกษา

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๓.๒มาตรการท๓.๒สงเสรมการใชผมความสามารถพเศษอยางเตมศกยภาพ

แนวทางปฏบต๓.๒.๑ปลดลอคใหนกเรยนทนรฐบาลสามารถปฏบตงานวจยและนวตกรรมในภาคเอกชนไดอยางเตมท

๑.การปรบระเบยบการชดใชทนใหนกเรยนทนรฐบาลสามารถเขาท�างานในภาคเอกชนและนบเวลาเปนการชดใชทนไดหนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๖๒

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

54

๒.การสงเสรมใหภาคเอกชนรวมลงทนและรวมก�าหนดโจทยวจยส�าหรบนกเรยนทนรฐบาล(ระยะท ๑) เพอใหไดงานวจยทสามารถน�าไปใชประโยชนไดมากทสด โดยใหเอกชนรวมสนบสนนทนการศกษา

ใหกบณฑตทจะท�างานวจยกบภาคเอกชนนนหลงจากส�าเรจการศกษา

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคาแหงประเทศไทย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๑.การก�าหนดเสนทางการเลอนต�าแหนงของนกวจยภาครฐทจงใจมากขน โดยเนนทผล

การปฏบตงานมากกวาจ�านวนปทท�างาน เพอใหสามารถดงผมความสามารถพเศษทงทถกพฒนามาในระบบ

หองเรยนและโรงเรยนพเศษ และผทอยนอกระบบแตมศกยภาพเพยงพอใหเขาสสายงานวจยมากขน

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนวจยของภาครฐ

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ – ๒๕๖๓

๒.การผลกดนเกณฑการขอเลอนต�าแหนงแบบพเศษโดยใหใชงานวจยรวมกบภาคการผลตบรการสงคมและชมชนเปนส�าคญเพอใหเกดการพฒนาศกยภาพของผมความสามารถพเศษในการท�างาน

วจยทสามารถใชประโยชนทงเชงพาณชยหรอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนได

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนวจยของภาครฐ

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๓

๓.๓มาตรการท๓.๓เพมสดสวนผเรยนสายวทยาศาสตรเพอเปนตวปอนเขาสสายอาชพวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมอนเปนฐานส�าคญของบคลากรวจยและนวตกรรมในอนาคต

แนวทางปฏบตท ๓.๒.๒ สงเสรมเสนทางอาชพนกวจยโดยผลกดนใหมชองทางการเลอนต�าแหนงแบบพเศษ(Fasttrack)ส�าหรบผมผลงานเปนเลศ

แนวทางปฏบตท๓.๓.๑สรางแรงบนดาลใจใหเยาวชนรนใหมหนมาสนใจการเรยนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอกระตนใหเกดความอยากเรยนรจากภายในและเปนตวจดประกายใหเยาวชนมงเปาสสายอาชพวจยและนวตกรรม

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

55

๑.การพฒนาโปรแกรมสรางแรงบนดาลใจในรปแบบใหม (ระยะท ๑) โดยใชสอสมยใหมใน

รปแบบตางๆ เพอใหเขาถงเยาวชนยคใหมในวงกวาง และมการจดกจกรรมในรปแบบนทรรศการสญจร (Roadshow)

หรอรปแบบอนๆ ทเนนการเขาถงโรงเรยนในภมภาคตางๆ รวมถงการพฒนาเครอขายทตวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย และระบบพเลยง (Mentoring system) จากนกวจยทงจากภาครฐ และภาคอตสาหกรรม เพอให

ความรความเขาใจในสายอาชพวทยาศาสตร วศวกร วจยและนวตกรรม

หนวยงานด�าเนนการสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย องคการพพธภณฑ

วทยาศาสตรแหงชาต ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๑.การขยายผลหองประดษฐกรรมใหครอบคลมทวทกภมภาคและพฒนาสวนทมอยใหทนสมย(ระยะท ๑) เพอใหเปนแหลงเรยนรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยในภาคปฏบตของนกเรยนททนสมย

และสอดรบกบการเปลยนแปลงเทคโนโลยโลก

หนวยงานด�าเนนการสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานพฒนา

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๑.การสนบสนนใหนกเรยนเขาศกษาในสาขายทธศาสตรในรปแบบของการใหทนการศกษา (ระยะท ๑) โดยเฉพาะอยางยงในสาขาขาดแคลนทเปนทตองการตาม (ราง) ยทธศาสตรวจยและนวตกรรม ๒๐ ป

(พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สมาคมทประชมอธการบด

แหงประเทศไทย สถาบนอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๔ - ๒๕๖๘

แนวทางปฏบตท ๓.๓.๒ สนบสนนและพฒนาหองประดษฐกรรม (Fabricationlaboratory)

แนวทางปฏบตท ๓.๓.๓ สนบสนนทนเรยนฟรในระดบปรญญาตรส�าหรบสาขายทธศาสตร

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

56

๑.การพฒนาโปรแกรมพเศษเพอผลตวศวกรนกเทคโนโลยและนกวทยาศาสตรในสาขายทธศาสตรทขาดแคลน(ระยะท ๑) โดยอาศยกลไกความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษาและเอกชนใน

การพฒนาหลกสตร และภาครฐใหการสนบสนนงบประมาณเพมเตมแกสถาบนอดมศกษาทมศกยภาพสง

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สมาคมทประชมอธการบดแหง

ประเทศไทย สถาบนอดมศกษา สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคาแหงประเทศไทย

กรอบระยะเวลาด�าเนนการพ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

๒.การขยายผลความรวมมอกบมหาวทยาลยชนน�าระดบโลกเพอพฒนาหลกสตรของสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย ในรปแบบการรวมมอกนพฒนาหลกสตรเดม หรอการเปดหลกสตรใหมใน

ลกษณะหลกสตรทววฒ (Dual degree) ระหวางมหาวทยาลยในประเทศกบตางประเทศ (ระยะท ๑)

หนวยงานด�าเนนการส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สมาคมทประชมอธการบดแหง

ประเทศไทย สถาบนอดมศกษา กระทรวงการตางประเทศ

กรอบระยะเวลาด�าเนนการ พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๖

แนวทางปฏบตท ๓.๓.๔ เสรมสรางความแขงแกรงใหกบคณะวทยาศาสตรและคณะวศวกรรมศาสตรทมศกยภาพสง เพอใหเกดระบบการเรยนการสอนทมคณภาพสามารถดงดดนกเรยนเขาสสายวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตร ได

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

57

ตวอยางแนวทางปฏบต:การพฒนาโปรแกรมพเศษเพอผลตวศวกรนกเทคโนโลยและนกวทยาศาสตรในสาขายทธศาสตรทขาดแคลน-กรณการพฒนาทกษะดานดจทลของบณฑตอดมศกษา

ทกษะดานดจทลถอเปนทกษะทส�าคญทกษะหนงทถกบรรจไวใน Framework for

21st Century Skill การเตรยมความพรอมดานทกษะดจทลใหกบนกศกษาระดบอดมศกษา

จงถอเปนมาตรการทจ�าเปนอยางยงเพอเตรยมบณฑตใหมความพรอมกอนเขาสตลาดงาน

ทงนการพฒนาทกษะดานดจทลใหกบนกศกษาระดบอดมศกษาจะมประเดนปญหาและ

มาตรการส�าคญทแตกตางกนกนไป โดยสามารถจ�าแนกกลมเปาหมายออกเปน ๓ กลม ไดแก

๑. บณฑตกลม Tier ๑ ไดแก กลมบณฑตระดบหวกะท มศกยภาพทพฒนาเปนนกวจย

และนวตกรในอนาคต ความทาทายในปจจบนคอยงไมสามารถผลตบณฑตกลมนไดทนตอ

ความตองการของตลาด และงานวจยของบณฑตกลมนแมจะมคณภาพสง แตกยงไมทดเทยม

คณภาพของงานวจยระดบโลก มาตรการทส�าคญเพอรองรบการตอยอดบคลากรกลมนคอ

การยกระดบขดความสามารถของสถาบนวจยดานวทยาศาสตรคอมพวเตอรและวศวกรรม

คอมพวเตอร เพอเรงยกระดบคณภาพงานวจยและการพฒนานวตกรรมในสาขาน

๒. บณฑตกลม Tier ๒ ไดแก กลมผประกอบวชาชพดานดจทล มประเดนความ

ทาทายคอ บณฑตยงประกอบอาชพทใชความรและทกษะต�ากวาคณวฒของตนเนองจาก

ทกษะทมไมตอบสนองความตองการของตลาด และยงไมสามารถปรบตวเพอเรยนรเทคโนโลย

ใหมๆ ทเปลยนแปลงอยางรวดเรวได มาตรการทส�าคญทจะแกปญหานคอ การสงเสรมการฝก

ปฏบตงานรวมกบบรษทเอกชนชนน�าส�าหรบอาจารยทงในรปแบบ Research internship

และ Professional internship และการสรางแรงจงใจใหฝกปฏบตงานเพอพฒนาทกษะ

ดจทลเพมเตมส�าหรบวาทบณฑต

๓. บณฑตทวไป หมายถง บณฑตทกสาขาวชาทจ�าเปนตองมความรและทกษะพนฐาน

ดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มประเดนความทาทายคอยงมทกษะดานเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารไมเพยงพอตอการเขาสตลาดงานในยคเศรษฐกจดจทล ดงนนมาตรการ

ส�าคญจงควรรวมถง การบรณาการทกษะดจทลเขาไปในการเรยนการสอนหลกสตรทวไปใน

สถาบนอดมศกษา การจดใหมโครงการฝกอบรมทกษะดานดจทลททนสมย การสงเสรมการใช

สอออนไลนส�าหรบการเรยนร เชน Massive Online Open Courses (MOOCs) เปนตน

ทมา:สรปจากเอกสารการบรรยายเรอง Digital Skill Crisis: ระดบอดมศกษา

โดย รศ.ดร. บวร ปภสราทร (พ.ศ. ๒๕๖๐)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

58

๔.๔ตวอยางแผนการด�าเนนงานในระยะ๑ป

๑.การบรณาการการจดสรรทนการศกษาและการใชประโยชนจากนกเรยนทนรฐบาล การจะพฒนาประเทศภายใตกรอบยทธศาสตรวจยและนวตกรรม จ�าเปนตองมบคลากรวจยทเชยวชาญ

ในแตละสาขายทธศาสตรทเพยงพอและมคณภาพ กลไกส�าคญอยางหนงกคอการใหทนการศกษา ซงจ�าเปนตองม

การบรณาการการจดสรรทนเพมประสทธภาพการบรหารจดการการใหทนการศกษาของภาครฐ ลดความซ�าซอน

ของการจดสรรทนของหนวยงานใหทนตางๆ ทงในมตของวตถประสงคของทน สาขาวชา และกลมเปาหมาย

และเพมประสทธภาพการใชประโยชนนกเรยนทนรฐบาล

แนวทางการด�าเนนงาน ๑. ก�าหนดใหมหนวยงานหรอคณะกรรมการระดบชาตเพอบรณาการทนการศกษาทงระบบ เพอก�าหนด

นโยบาย วางแผน วเคราะหสถานภาพนกเรยนทนรฐบาล เพมประสทธภาพในการจดสรรทนการศกษา คดเลอก

ผรบทนใหเหมาะสม และดแลในการเตรยมความพรอมกอนเขาศกษาและระหวางการศกษา และจดสรรทนให

สามารถรองรบยทธศาสตรวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

๒. ปลดลอคนกเรยนทนรฐบาลเพอใหสามารถบรรจเขาท�างานในภาคเอกชนได โดยใหภาคเอกชนทสนใจ

วาจางนกเรยนทนรฐบาลทจบการศกษา สามารถช�าระคาชดเชยคนแกรฐบาลหรอตนสงกด ในอตราไมเกนกวา

งบประมาณทภาครฐลงทนผลตบณฑตคนดงกลาว โดยไมตองจายเบยปรบเพมเตม โดยทเอกชนดงกลาว ตองม

การท�าวจยภายในหนวยงานในงบประมาณทเหมาะสม และตองวาจางนกเรยนทนเขาไปท�างานวจยภายใน

หนวยงาน

๓. ปรบระเบยบนกเรยนทนรฐบาลทยงไมมหนวยงานตนสงกด โดยอนญาตใหนกเรยนทนทยงไมมตนสงกด

ไปปฏบตงานในภาคเอกชนและนบเปนเวลาชดใชทนได

๔. ปรบระเบยบนกเรยนทนรฐบาล ใหสามารถนบเวลาการปฏบตงานวจยหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโท

เปนเวลาชดใชทน ทงน รวมถงการปฏบตงานวจยหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโทในหนวยงานภาครฐ สถาบน

อดมศกษา หรอภาคอตสาหกรรมในประเทศ

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

ผลลพธทคาดวาจะไดรบ ๑. สามารถบรหารจดการทนการศกษาไดอยางมประสทธภาพ มบณฑตทส�าเรจการศกษารองรบสาขา

ยทธศาสตรวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

๒. สามารถดงดดใหนกเรยนทมศกยภาพทจะเขาสสายอาชพวจยและนวตกรรมใหเขามารบทนการศกษา

รฐบาลมากขนสามารถใชประโยชนจากนกเรยนทนรฐบาลไดอยางเตมประสทธภาพ และชวยเพมขดความสามารถ

ใหกบภาคการผลต บรการ สงคม ชมชน และบณฑตทส�าเรจการศกษาไดท�างานตรงตามองคความรทไดจาก

การศกษา

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

59

๒.การดงดดผเชยวชาญตางชาตเขามาปฏบตงานในประเทศไทย(Braingain) การพฒนาขดความสามารถในการวจยและนวตกรรมบางดาน สามารถน�าองคความรจากตางประเทศ

เขามาเพอรวมพฒนา โดยอาศยกลไกการเคลอนยายของบคลากรผมความเชยวชาญในแตละสาขา ซงจ�าเปนตองม

มาตรการในการดงดดผเชยวชาญตางชาต ปรบกฎระเบยบตางๆ อ�านวยความสะดวก และใหการสนบสนนทาง

ดานภาษ และดานอนๆ เพอจงใจใหผเชยวชาญตางชาตเขามาปฏบตงานในไทยมากขน

แนวทางการด�าเนนงาน ๑. การก�าหนดประเภทตรวจลงตรา (Visa) ใหครอบคลมผเชยวชาญทจะเขามาปฏบตงานใประเทศไทย

ในสาขายทธศาสตรตางๆ ในระดบพนกงานทกษะสง หรอผบรหารระดบสง นกลงทน และผเรมตนธรกจใหม

และใหขยายระยะเวลาในการรายงานตวใหนานขน รวมถงใหสทธผทตดตาม ทงคสมรสและบตรไดรบสทธใน

การอยอาศย และท�างานในประเทศไทย

๒. ขยายระยะเวลาในการพ�านกอาศย เพอใหสามารถปฏบตงานในประเทศไดยาวขน สามารถตอยอด

โครงการ หรองานวจยตางๆ ใหสมฤทธผลได พรอมทงยกเลกการขอใบอนญาตท�างานส�าหรบบคลากรทเขามา

โดยประเภทตรวจลงตราใหม

๓. สรางแรงจงใจผานมาตรการทางภาษ และดานอนๆ โดยการยกเวนภาษเงนไดส�าหรบผเชยวชาญตางชาตท

เขามาปฏบตงานวจยและนวตกรรมในสาขายทธศาสตรทขาดแคลน รวมถงใหสทธประโยชนในการศกษาของบตร

และสทธในการซออสงหารมทรพยเพอพ�านกอาศย

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงมหาดไทย กรมการจดหางาน

ส�านกงานต�ารวจแหงชาต ส�านกงานตรวจคนเขาเมอง

ผลลพธทคาดวาจะไดรบ ๑. สามารถดงดดผเชยวชาญตางชาตเขามาปฏบตงานในประเทศไทยมากขน

๒. ลดขอจ�ากดตางๆ ทเกยวของกบการตรวจคนเขาเมอง หรอการขอใบอนญาตท�างาน เพอใหผเชยวชาญ

ชาวตางชาตสามารถมงเนนไปทการปฏบตงานไดอยางเตมประสทธภาพ

๓.การสงเสรมบคลากรดานวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมจากมหาวทยาลยและสถาบนวจยของภาครฐไปปฏบตงานในภาคการผลตบรการสงคมและชมชน(Talentmobility) การสงเสรมใหบคลากรวจยและนวตกรรมเกดการเคลอนยายระหวางภาคสวน (Intersectoral mobility)

จะชวยใหองคความรทสงสมอยในหนวยงานเกดการแพรขยายและพฒนาตอยอดได ซงตองอาศยการปรบ

กฎระเบยบในหนวยงานตนสงกดใหสามารถสนบสนนบคลากรทจะออกไปปฏบตงานในภาคการผลต บรการสงคม

และชมชนได รวมไปถงการบรหารจดการอ�านวยความสะดวกในการเคลอนยายบคลากรและการสราง

ความรวมมอในกจกรรมวจยและนวตกรรมอนเปนผลมาจากการเคลอนยายบคลากรในภาพรวมอยางเปน

ระบบ เพอใหการด�าเนนกจกรรมความรวมมอวจยและนวตกรรมเปนไปอยางราบรนมความตอเนอง และ

ประสบผลส�าเรจตามเปาหมายทตงไว

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

60

แนวทางการด�าเนนงาน ๑. สนบสนนการด�าเนนงานของศนยบรหารจดการและประสานงาน Talent mobility ในสถาบนอดมศกษา

หรอสถาบนวจยของรฐ โดยจดสรรงบประมาณใหแกสถาบนอดมศกษาหรอสถาบนวจยของรฐแบบมเงอนไข

(Conditional grant) เพอสงเสรมการด�าเนนงานและการอ�านวยความสะดวกใหบคลากรวจยและนวตกรรมไป

ปฏบตงานในภาคการผลต บรการ สงคม และชมชน โดยก�าหนดเงอนไขการไดรบงบประมาณสนบสนนหนวยงาน

เชน มระเบยบทสนบสนนการไปปฏบตงานของบคลากร มแผนการจางบคลากรบรหารจดการงานวจยและ

นวตกรรมแบบเตมเวลาเพอบรหารจดการและอ�านวยความสะดวกแกบคลากรทเขารวมโครงการ มความส�าเรจ

จากการด�าเนนงานทผานมา มแผนการด�าเนนงานทชดเจนซงระบถงแนวทางการพฒนาขดความสามารถใน

การวจยรวมกบภาคการผลต บรการ สงคม ชมชน ในสาขายทธศาสตร และมการก�าหนดตวชวดความส�าเรจ

ของศนยฯ ทชดเจนเปนรปธรรม เปนตน

๒. ปรบระเบยบของสถาบนอดมศกษาหรอหนวยงานภาครฐใหเออตอการออกไปปฏบตงานในภาคการผลต

บรการ สงคม ชมชน เพอลดขอจ�ากดและสงเสรมใหบคลากรวจยและนวตกรรม สามารถท�ากจกรรมวจยและ

นวตกรรมรวมกบภาคการพลต บรการ สงคม ชมชน ไดอยางเตมประสทธภาพ และสามารถสรางนกวจยทม

ความเชยวชาญดานอตสาหกรรม และสงคม โดยพจารณาปรบระเบยบในประเดนตางๆ เชน อายงานขนต�าของ

บคลากรทจะไปปฏบตงาน ระเบยบภาระงานในหนวยงาน เงอนไขผกพนหลงจากปฏบตงานในโครงการ เปนตน

๓. ก�าหนดหรอมอบหมายใหมหนวยงานเปนศนยประสานงานและก�ากบดแลภาพรวมโครงการ Talent

mobility ของประเทศ เพอรองรบการขยายตวของโครงการ โดยมบทบาททส�าคญ เชน คดกรองหนวยงานทจะ

ไดรบงบประมาณสนบสนนการด�าเนนงาน Talent mobility ประชาสมพนธและใหขอมลทเปนประโยชนตอ

การด�าเนนโครงการ บรหารจดการงบประมาณเพอสนบสนนการด�าเนนงานของหนวยงานทเขารวมโครงการ

ใหค�าปรกษาแกหนวยงานทงจากภาคการผลต บรการ สงคม ชมชนทสนใจเขารวมโครงการ จดฝกอบรมนก

บรหารจดการงานวจย เทคโนโลยและนวตกรรม (Research technology and innovation manager) เพอ

ปฏบตงานในศนยบรหารจดการและประสานงานภายในหนวยวจยตางๆ รวมถงตดตามและประเมนผลการ

ด�าเนนงาน เปนตน ทงน ใหส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา รวมกบ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาตท�าหนาทเปนศนยประสานงานดงกลาวจนกวาจะมการจดตง

หนวยงานเฉพาะขนมาท�าหนาทน

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและ

นวตกรรมแหงชาต ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

งบประมาณด�าเนนการ ปท ๑ ๒๑๐ ลานบาท

ปท ๒ ๑๙๐ ลานบาท

ปท ๓ ๒๐๐ ลานบาท

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

61

ผลลพธทคาดวาจะไดรบ ๑. กฎระเบยบในหนวยงานภาครฐหรอสถาบนอดมศกษาทเปนขอจ�ากดตอการไปปฏบตงานวจย ในภาค

การผลต บรการ สงคม และชมชน ไดรบการผอนคลาย บคลากรวจยในหนวยงานตางๆ ไดรบแรงจงใจมากขน

ท�าใหมบคลากรเคลอนยายไปปฏบตงานวจยและนวตกรรมในภาคการผลต บรการ สงคม ชมชนมากขน

๒. การบรหารจดการโครงการวจยและนวตกรรมทเปนความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษาหรอ

สถาบนวจยภาครฐกบภาคการผลต บรการ สงคม และชมชนมความคลองตวและมประสทธภาพมากขน ท�าให

นกวจยสามารถปฏบตงานวจยไดอยางเตมศกยภาพตลอดชวงระยะเวลาด�าเนนโครงการ

๓. เกดโครงการวจยและนวตกรรมทมคณภาพสงและเปนความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษาหรอ

สถาบนวจยภาครฐกบภาคการผลต บรการ สงคม และชมชนมากขน มการใชงบประมาณด�าเนนโครงการอยาง

มประสทธภาพ ภายใตการด�าเนนงานของศนยประสานงานและก�ากบดแลภาพรวมโครงการ Talent mobility

ของประเทศ

๔.การขยายฐานการพฒนาและสงเสรมผมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทย การพฒนาเยาวชนผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนมาตรการส�าคญเพอสราง

ตวปอนทมคณภาพเขาสสายอาชพวจยและนวตกรรม โดยอาศยกลไกการบรหารจดการในภาพรวมอยางม

ประสทธภาพ บรณาการและเชอมโยงการด�าเนนงานของโครงการตางๆ ในประเทศใหเปนไปในทศทางเดยวกน

และสงตอการพฒนาตอยอดผมความสามารถพเศษตงแตระดบปฐมวย จนส�าเรจระดบมธยมศกษาตอนปลาย

เพอสงตอเขาสระดบอดมศกษา

แนวทางการด�าเนนงาน ๑. จดตงศนยประสานงานการพฒนาและสงเสรมผมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ระดบประเทศ เพอบรณาการการด�าเนนโครงการพฒนาเยาวชนผมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยของหนวยงานตางๆ เขาดวยกน เชน โครงการบานนกวทยาศาสตรนอย โครงการศนยอจฉรยภาพ

ทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร โครงการหลกสตรแบบหองเรยนพเศษวทยาศาสตร โครงการสนบสนนการ

จดตงหองเรยนวทยาศาสตรในโรงเรยนโดยการก�ากบดแลของมหาวทยาลย เปนตน โดยวางแผนเชอมโยงตงแต

ระดบปฐมวยจนถงระดบหลงส�าเรจการศกษา และมแผนรองรบดานอาชพทเหมาะสม

๒. ขยายฐานการพฒนาและสงเสรมผมความสามารถพเศษในทกๆ ระดบ ตงแตปฐมวย ประถมศกษา

มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย โดยค�านงถงการกระจายโอกาสอยางทวถง โดยมรายละเอยด ดงน

ระดบปฐมวย ขยายผลโครงการบานนกวทยาศาสตรนอย ในโรงเรยนอนบาลและศนยเดกเลก โดยจะ

เพมจาก ๑๐,๐๐๐ แหง เปน ๓๐,๐๐๐ แหง ในป พ.ศ. ๒๕๖๔ รองรบเดกเลกประมาณ ๖๐๐,๐๐๐ คนตอป

ระดบประถมศกษา ขยายผลการพฒนาอจฉรยภาพทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร และในกจกรรม

มหาวทยาลยเดก ในโรงเรยนทเปนศนย โดยจะขยายจาก ๒๑ โรงเรยน เปน ๑๐๐ โรงเรยนในป พ.ศ.๒๕๖๔

สามารถรองรบนกเรยนได ๒๐,๐๐๐ คนตอป

ระดบมธยมศกษาตอนตนขยายผลหลกสตรแบบหองเรยนพเศษวทยาศาสตรในโรงเรยนทเปนศนย โดย

จะเพมจาก ๑๗๕ โรงเรยน ใหเปน ๔๐๐ โรงเรยนศนยในป พ.ศ. ๒๕๖๔ และจดการศกษาในระดบมธยมศกษา

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

62

ตอนตนในรปแบบเพมพนประสบการณ (Enrichment Program) ในโรงเรยนคณภาพระดบอ�าเภอ จาก ๒๐๐

โรงเรยนในป พ.ศ. ๒๕๖๐ เปน ๑,๐๐๐ โรงเรยนในป พ.ศ.๒๕๖๔ รวมแลวสามารถรองรบนกเรยนได ๒๑,๐๐๐ คน

ตอป

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ขยายผลหลกสตรแบบหองเรยนพเศษวทยาศาสตร ในโรงเรยนสงกด

ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) โดยจะเพมจาก ๑๙๕ โรงเรยน เปน ๔๐๐ โรงเรยนในป

พ.ศ. ๒๕๖๔ และจดการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลายในรปแบบเพมพนประสบการณ (Enrichment

program) ในโรงเรยนคณภาพระดบอ�าเภอ โดยจะพฒนาใหได ๑,๐๐๐ โรงเรยนในป พ.ศ. ๒๕๖๔ รวมแลว

สามารถรองรบนกเรยนได ๒๑,๐๐๐ คนตอป

หนวยงานด�าเนนการ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

งบประมาณด�าเนนการ ปท ๑ ๑๑๕ ลานบาท

ปท ๒ ๑๒๑ ลานบาท

ปท ๓ ๒๐๐ ลานบาท

ปท ๔ ๒๘๙ ลานบาท

ผลลพธทคาดวาจะไดรบ ๑. ผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดรบการพฒนาตอยอดตามเปาหมายรอยละ ๓

ของจ�านวนผเรยนในแตละชวงวย และพรอมเขาสเสนทางอาชพวจยและนวตกรรม

๒. การด�าเนนงานการพฒนาผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของหนวยงานตางๆ

ทวประเทศ มการบรณาการการท�างานอยางเปนไปในทศทางเดยวกน มการเชอมตอการด�าเนนงาน และใช

ทรพยากรอยางมประสทธภาพสงสด

๓. มหนวยงานทเปนศนยประสานการท�างานอยางชดเจน และมบทบาทในการประสานการขบเคลอน

การด�าเนนงานตามยทธศาสตรการพฒนาและสงเสรมผมความสามารถพเศษ

๕.การพฒนาระบบวเคราะหขอมลบคลากรวจยและนวตกรรม ในการวางแผนการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม จะตองอาศยขอมลสถานภาพปจจบนทครบถวน

สมบรณเพอใหการวางนโยบาย สามารถตอบประเดนปญหาทมอยได รวมถงสามารถน�าขอมลดงกลาวไปวเคราะห

ความส�าเรจของแตละโครงการ จงเปนทจะตองมการพฒนาระบบวเคราะหขอมลบคลากรวจยและนวตกรรม

รวมไปถงการบรณาการฐานขอมลทเกยวของเขาดวยกน เพอใหสามารถก�าหนดนโยบายไดอยางมประสทธภาพ

แนวทางการด�าเนนงาน ๑. ก�าหนดใหมหนวยงานหรอคณะกรรมการระดบชาตเพอบรณาการฐานขอมลบคลากรวจยและ

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

63

นวตกรรมของประเทศ เพอใหสามารถบรหารจดการฐานขอมลไดอยางมประสทธภาพ รวมไปถงการดแลรกษา

การปรบปรงระบบฐานขอมลอยางตอเนองใหทนสมย และเปนศนยกลางในการเชอมโยงขอมลจากฐานขอมลอนๆ

ทเกยวของทจะมประโยชนในการวเคราะหวางแผนนโยบาย หรอฐานขอมลพนฐาน เชน ฐานขอมลประชากร

เปนตน

๒. ก�าหนดมาตรฐานระบบสารสนเทศนกวจยและเชอมโยงขอมลบคลากรวจยและนวตกรรมจากฐาน

ขอมลทเกยวของ เพอใหสามารถเชอมโยงขอมลระหวางฐานขอมลตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ โดยใหหนวยงานท

รบผดชอบเรองการบรณาการฐานขอมลบคลากรวจยและนวตกรรม ก�าหนดมาตรฐานการเชอมโยงขอมลเพอ

ใหแตละหนวยงานทรบผดชอบฐานขอมลตางๆ น�าไปปรบใช

๓. พฒนาฐานขอมลทจ�าเปนเพมเตม เชน ฐานขอมลผมความสามารถพเศษดานการวจยและนวตกรรม

ฐานขอมลบคลากรวจยและนวตกรรมซงมประสบการณท�างานในภาคการผลต บรการ สงคม ชมชน

๔. พฒนาระบบคาดการณอปสงค/อปทานบคลากรแตละสาขา เพอการน�าขอมลทมอยมาใชประโยชนได

อยางมประสทธภาพ โดยการผนวกฐานขอมลอปสงคและอปทานบคลากรวจยและนวตกรรมเขาดวยกน โดยม

กลไกในการวเคราะหหาความตองการบคลากรในแตละสาขาไดอยางแมนย�า

หนวยงานด�าเนนการ ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ส�านกงาน

กองทนสนบสนนการวจย ส�านกงานสถตแหงชาต ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

งบประมาณด�าเนนการ ปท ๑ ๘ ลานบาท

ปท ๒ ๔ ลานบาท

ปท ๓ ๔ ลานบาท

ผลลพธทคาดวาจะไดรบ ๑. สามารถเชอมโยงฐานขอมลตางๆ ทเกยวของกบบคลากรวจยและนวตกรรมทมอยอยางกระจดกระจาย

เขาดวยกนได

๒. ระบบวเคราะหขอมลสามารถสนบสนนการวางนโยบายการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมของ

ประเทศได โดยสามารถแยกวเคราะหตามสาขายทธศาสตร

๓. สามารถน�าขอมลทไดมาใชในการวเคราะหนโยบายตางๆ ทเกยวของกบบคลากรวจยและนวตกรรม

เพอใชในการปรบปรงการวางแผนนโยบายในอนาคต

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

64

บทท๕๕.๑การขบเคลอนการด�าเนนงาน

การขบเคลอนแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

สการปฏบต ใหประสบความส�าเรจ จ�าเปนตองมการบรณาการการท�างานจากหนวยงานทกภาคสวนเพอเชอมโยง

การด�าเนนงานภายใตแผนกลยทธอยางเปนระบบ ทงระดบนโยบาย ระดบขบเคลอน และระดบปฏบต โดยเฉพาะ

อยางยง หนวยงานทมภารกจดานการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมตามกฎหมาย ภาคเอกชน ภาคการศกษา

ภาคประชาชน ภาคประชาสงคม รวมถงหนวยราชการระดบกระทรวงและกรม จงหวด/กลมจงหวด และองคกร

ปกครองทองถน ตองรวมกนบรณาการเพอขบเคลอนแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป

(พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) ใหสามารถบรรลเปาหมายและเกดผลเปนรปธรรมได

การขบเคลอนแผนกลยทธฉบบนจะอาศยกลไกทส�าคญคอ คณะอนกรรมการดานการพฒนาบคลากรวจย

และนวตกรรม ซงแตงตงโดยสภานโยบายวจยและนวตกรรมแหงชาต (สวนช.) และมอ�านาจหนาททส�าคญ

ไดแก ๑) จดท�าแผนพฒนาบคลากร ทนการศกษา และทนศกษาวจยส�าหรบบคลากรดานการวจยและนวตกรรม

ของประเทศ ๒) จดท�าแผนพฒนาทกษะและมาตรฐานวชาชพดานการวจยและนวตกรรมใหกบบคลากรในระดบ

ตางๆ และ ๓) ขบเคลอนการด�าเนนงานตามแผนพฒนาบคลากร ทนการศกษา และทนศกษาวจยส�าหรบ

บคลากรดานการวจยและนวตกรรมของประเทศ

คณะอนกรรมการฯ จะตองท�างานเชอมโยงกบสภานโยบายวจยและนวตกรรมแหงชาต ซงเปนหนวยนโยบาย

สงสดดานการวจยและนวตกรรมของประเทศ และมหนาทหลกขอหนงในการก�ากบ เรงรด และตดตามใหม

การจดท�าและด�าเนนการตามแผนพฒนาบคลากรของประเทศ โดยมส�านกงานการวจยและนวตกรรมแหงชาต

ทจะรบผดชอบงานวชาการและธรการของสภานโยบายวจยและนวตกรรมแหงชาต จะรวมกบหนวยงานทเกยวของ

ทงภาคเอกชน ภาครฐ ภาคการศกษา องคกรปกครองสวนทองถน ภาคประชาสงคม หรอองคกรตางประเทศ

เพอจดท�าแผนปฏบตการการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ในสาขาหรอกลมเปาหมายทเกยวของ ทม

กลไกขบเคลอนและตดตามประเมนผล

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

65

รายละเอยดชดเจนในเรองแผนงาน โครงการ งบประมาณ แนวทางการด�าเนนงาน และผลลพธทคาดวาจะไดรบ

เปนตน ประสานและผลกดนการขบเคลอนการด�าเนนงานของหนวยงานทเกยวของใหเกดผลเปนรปธรรม รวมถง

เชอมโยงกบกลไกการจดสรรงบประมาณเพอขบเคลอนการด�าเนนงาน ใหเปนไปตามแผนกลยทธการพฒนา

บคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) และสอดคลองกบเปาหมายทก�าหนดไวใน

(ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

คณะอนกรรมการฯอาจพจารณาตงคณะท�างานเฉพาะกจ (Task force) เพอรบผดชอบในการก�ากบดแล

ใหมการด�าเนนการในเรองทส�าคญตามความจ�าเปน

ภาพท๕.๑กลไกการขบเคลอนการด�าเนนงานภายใตแผนกลยทธการพฒนาบคลากร

วจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

๕.๒แนวทางการตดตามและประเมนผล

การตดตามและประเมนผลแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

เปนการตดตามและประเมนผลในภาพรวมเพอใหทราบผลสมฤทธทงในดานประสทธภาพและประสทธผลท

เกดขน รวมทงปญหาและอปสรรคในการด�าเนนงาน โดยมหลกการและแนวทาง การตดตามและประเมนผลท

ถกตองและชดเจน เพอจะไดทบทวนและปรบแผนกลยทธดงกลาวใหสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงของโลก

๕.๒.๑หลกการตดตามและประเมนผลแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมระยะ๒๐ป (พ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๙) เปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยมสวนรวมในกระบวนการ ไดรบทราบ

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

66

ขอมลอยางเทาเทยม ผานระบบการตดตามและประเมนผลผลต ผลลพธ และผลกระทบจากการด�าเนนงานตาม

แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) ทตองมหลกเกณฑ

การตดตามและประเมนผลและตวชวดทชดเจนและถกตองตามหลกการบนพนฐานของขอเทจจรง เพอใหสามารถใช

เปนแนวทางในการปรบปรงและทบทวนแผนกลยทธดงกลาวไดในทกมต

๕.๒.๒แนวทางการตดตามและประเมนผลแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมระยะ๒๐ป(พ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๙)๑)การตดตามผลประกอบดวย

- การตดตามผลการด�าเนนงานตามเปาหมายและตวชวดในภาพรวมของแตละกลยทธ

- การตดตามผลการด�าเนนงานตามมาตรการและแนวทางปฏบตในแตละกลยทธ โดย

ตดตามจากผลผลตและผลลพธทเกดขน

๒)การประเมนผล ประกอบดวย

๒.๑)การประเมนผลทกระยะ๕ป เปนการประเมนผลส�าเรจของการน�าแผนกลยทธ

การพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) ไปสการปฏบต รวมทงการประเมน

ประสทธภาพและประสทธผลของกลไกการขบเคลอน ประกอบดวย

- การประเมนผลความกาวหนาในการน�าสงผลผลตและผลลพธของการด�าเนนงานตาม

เปาหมายและตวชวดของแตละกลยทธ

- การประเมนผลส�าเรจการด�าเนนงานตามเปาหมายและตวชวดในแตละกลยทธ

- การประเมนผลศกยภาพการด�าเนนงานของหนวยงานหลกทขบเคลอนมาตรการใน

แตละกลยทธ

- การประเมนผลกระทบและความคมคาของการด�าเนนงานตามแผนกลยทธการพฒนา

บคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

- การประเมนผลประสทธภาพกลไกการขบเคลอน เพอน�าผลมาปรบปรงแนวทาง

การด�าเนนงานของกลไกใหมประสทธภาพยงขน หรอเสนอกลไกการขบเคลอนใหม

- การวเคราะหปญหา อปสรรค และเสนอแนวทางแกไขส�าหรบการขบเคลอนแผนกลยทธ

การพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

๒.๒)การประเมนผลระยะสนสดแผน เปนการประเมนผลเพอสรปผลส�าเรจของแผนกลยทธ

การพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) โดยประเมนผลผลต ผลลพธ และ

ผลกระทบทเกดขน รวมทงความคมคาทางเศรษฐกจและสงคม

๕.๓เปาหมายทคาดวาจะบรรลภายใน๒๐ป กลยทธท๑:ขบเคลอนเศรษฐกจนวตกรรมดวยบคลากรวจยและนวตกรรมระดบหวรถจกร โดย

อาศยการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมในภาคเอกชนทจะเปนหวขบวนในการน�าประเทศสการพฒนาอยาง

ยงยน ผานความรวมมอระหวางหนวยวจยภาครฐ สถาบนการศกษา ภาคการผลตและบรการ และผเชยวชาญ

ตางชาต รวมไปถงบรษทขามชาตตางๆ ในการพฒนาเศรษฐกจนวตกรรม

กลยทธท๒:พฒนาตอยอดเทคโนโลยรองรบภาคการผลตและบรการดวยบคลากรวจยและนวตกรรมคณภาพสง เพอยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยการพฒนาคณภาพแรงงานใหสงขน

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

67

และการผลตนกวทยาศาสตรและวศวกรทตรงความตองการของตลาดแรงงาน

กลยทธท๓:เตรยมความพรอมเขาสเศรษฐกจฐานความรในอนาคตดวยการขยายฐานบคลากรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยการพฒนาเยาวชนผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เปนตวปอนทมปรมาณและคณภาพทเหมาะสม และการพฒนาตอยอดเยาวชนกลมดงกลาวไปสสายอาชพวจย

และนวตกรรมในอนาคต

โดยการจะบรรลเปาหมายดงกลาว จะตองท�าการประเมนผลทกระยะ ๕ ป เพอตดตามความกาวหนา

ในการขบเคลอนกลยทธ โดยอาศยแผนทน�าทางแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป

(พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) ดงน

ตารางท๕.๑ แผนทน�าทางแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ.๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

กลยทธท๑:ขบเคลอนเศรษฐกจนวตกรรมดวยบคลากรวจยและนวตกรรมระดบหวรถจกร

๑. บคลากรวจยและพฒนา

ในภาคเอกชน (FTE ตอ

ประชากรหมนคน)

๒. ความสามารถในการดงดด

นกวจยและนกวทยาศาสตร

ตางชาตเขามาท�างานใน

ประเทศไทย

๓. ความรวมมอระหวาง

สถาบนการศกษาและ

ภาคการผลตและบรการ

ในการท�าการวจยและพฒนา

๔. บคลากรในประเทศ

มคณภาพตรงความตองการ

ของนกลงทนตางชาต

ตวชวดป

๕ป๑๐ป๑๕ป๒๐ป

๑๖.๕ ๒๒.๕ ๒๙ ๓๕

อนดบ อนดบ อนดบ อนดบ

อนดบ อนดบ อนดบ อนดบ

๑ ใน ๓๕ ๑ ใน ๒๘ ๑ ใน ๒๑ ๑ ใน ๑๔

๑ ใน ๓๕ ๑ ใน ๒๘ ๑ ใน ๒๑ ๑ ใน ๑๔

จะด�าเนนการส�ารวจและก�าหนดเปาหมายตอไป

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

68

ตวชวดป

๕ป๑๐ป๑๕ป๒๐ป

๑. สดสวนแรงงานทกษะสง (รอยละ)

๒. นกวทยาศาสตรและวศวกรมคณภาพตรงความตองการของ

สถานประกอบการ

อนดบ อนดบ อนดบ อนดบ

๑ ใน ๕๐ ๑ ใน ๓๘ ๑ ใน ๒๖ ๑ ใน ๑๔

๓ ๓ ๓ ๓

๑. สดสวนบณฑตสายวทย ตอสงคม

๒. สดสวนเยาวชนผมความสามารถพเศษทไดรบการตอยอด (รอยละ)

๓. ความสามารถในการเกบรกษาผมศกยภาพสงของประเทศ

กลยทธท๓:เตรยมความพรอมเขาสเศรษฐกจฐานความรในอนาคตดวยการขยายฐานบคลากรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

๕๐ : ๕๐ ๕๕ : ๔๕ ๖๐ : ๔๐ ๗๐ : ๓๐

อนดบ อนดบ อนดบ อนดบ๑ ใน ๓๕ ๑ ใน ๒๘ ๑ ใน ๒๑ ๑ ใน ๑๔

๓. ความสามารถในการดดซบ

เทคโนโลยอนดบ อนดบ อนดบ อนดบ

๑ ใน ๓๕ ๑ ใน ๒๘ ๑ ใน ๒๑ ๑ ใน ๑๔

๑๗ ๑๗.๕ ๒๒ ๒๕

ตารางท๕.๑ แผนทน�าทางแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ.๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) (ตอ)

กลยทธท๒:พฒนาตอยอดเทคโนโลยรองรบภาคการผลตและบรการดวยบคลากรวจยและนวตกรรมคณภาพสง

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

69

(๑) รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ

(๒) ผชวยรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ

(๓) เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา

(๔) รองปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

(๕) รองปลดกระทรวงแรงงาน

(๖) ผอ�านวยการสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

(๗) ผอ�านวยการส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

(๘) ศาสตราจารยศนสนย ไชยโรจน

(๙) นายไพรนทร ชโชตถาวร

(๑๐) นายสมพนธ ศลปนาฎ

(๑๑) นายถาวร ชลษเฐยร อนกรรมการ

(๑๒) รองเลขาธการส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

(๑๓) รองเลขาธการคณะกรรมการวจยแหงชาต

(๑๔) เจาหนาทส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

(๑๕) เจาหนาทส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ประธานอนกรรมการ

รองประธานอนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการ

อนกรรมการและเลขานการรวม

อนกรรมการและเลขานการรวม

อนกรรมการและผชวยเลขานการรวม

อนกรรมการและผชวยเลขานการรวม

ภาคผนวกกรายนามคณะอนกรรมการดานการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

70

ในการจดท�าแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

มการด�าเนนการและขนตอน ดงน

๑.การทบทวนนโยบายแผนยทธศาสตรชาต ศกษาและทบทวนนโยบาย ยทธศาสตรและแผนระดบชาต อาท ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป เอกสาร

วสยทศนประเทศไทย ๔.๐ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔)

(ราง) ยทธศาสตรการวจยและนวตกรรม ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙) (ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔แผนแมบทดานแรงงาน (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) เปนตน เพอน�ามาสงเคราะหประเดน

ส�าคญทเกยวของการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

๒.การสมภาษณหนวยงานทเกยวของและผเชยวชาญ แสวงหากลไก ความคดเหน แนวทางการพฒนา และขอเสนอแนะจากหนวยงานหรอองคกรทม

สวนเกยวของกบการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม โดยสมภาษณหนวยงานทเกยวของ ผทรงคณวฒ

และผเชยวชาญ อาท กระทรวงศกษาธการ ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ส�านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงสาธารณสข สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคา

แหงประเทศไทย ส�านกงานคณะกรรมการขาราชการและพลเรอน กระทรวงตางประเทศ สถานประกอบการ

อาจารย นกวจย และนกวชาการ เปนตน

๓.การศกษาขอมลเพมเตมทางวชาการ ศกษาขอมลทางวชาการทมการวเคราะหและสงเคราะหในมตตางๆ ทเกยวของกบการพฒนาบคลากร

วจยและนวตกรรม อาท รายงานฉบบสมบรณการประมาณการและปฏรปกลไกบรหารจดการก�าลงคน วทน.

โดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (พ.ศ. ๒๕๕๙) เสนอตอ สวทน. รายงานฉบบสมบรณโครงการจดท�า

แผนแมบทระบบสมรรถนะแรงงานตามความตองการของประเทศ โดยสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

(พ.ศ. ๒๕๕๙) เสนอตอกรมพฒนาฝมอแรงงาน รายงานการศกษา มาตรการเพอดงดดทรพยากรบคคลทม

คณภาพเขาสประเทศไทย โดยคณะท�างานเพอศกษามาตรการดงดดทรพยากรบคคลและการลงทนทมคณภาพ

เขาสประเทศไทย (พ.ศ. ๒๕๕๙) เอกสารการประชมวชาการ Roles of Higher Education Institutions and

Private Sector in STEM Education in Thailand โดยส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและส�านกงาน

พฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (พ.ศ. ๒๕๕๙) เปนตน

๔.การจดประชมระดมความเหน จดประชมระดมความเหนเกยวกบกรอบแนวคด ประเดนส�าคญ และกลยทธในการพฒนาบคลากร

วจยและนวตกรรมกบผทรงคณวฒทงภาครฐและภาคเอกชน ดงน

วนท ๒๒ มถนายน พ.ศ. ๒๕๖๐ น�าเสนอตอคณะกรรมการพฒนาระบบตวชวดและการตดตาม

พฒนาการของวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม โดยม ศาสตราจารย นายแพทย วจารณ พานช เปนประธาน

ภาคผนวกขกระบวนการจดท�าแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

ระยะ๒๐ป(พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๙)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

71

วนท ๑๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ประชมระดมความเหนรวมกบผทรงคณวฒ โดยม รฐมนตรวา

การกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนประธาน

๕.การประชมหารอรวมกบคณะอนกรรมการดานการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรมและคณะกรรมการบรณาการบรหารจดการปฏรประบบวจยและนวตกรรม ประชมหารอรวมกบคณะอนกรรมการดานการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม และคณะกรรมการ

บรณาการบรหารจดการปฏรประบบวจยและนวตกรรม ซงประกอบดวย หนวยงานทเกยวของ ผทรงคณวฒ

ผเชยวชาญทงจากภาครฐและภาคเอกชน จ�านวน ๖ ครง

คณะอนกรรมการดานการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม

• ประชมครงท ๑ เมอวนท ๑๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

• ประชมครงท ๒ เมอวนท ๑๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

• ประชมครงท ๓ เมอวนท ๒๘ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

คณะกรรมการบรณาการบรหารจดการปฏรประบบวจยและนวตกรรม

• ประชมครงท ๑ เมอวนท ๑๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

• ประชมครงท ๒ เมอวนท ๑๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

• ประชมครงท ๓ เมอวนท ๓๐ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

ภาพทข.๑กระบวนการจดท�าแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙)

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

72

ภาคผนวกครายนามผมสวนรวมด�าเนนการจดท�าแผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจย

และนวตกรรมระยะ๒๐ป(พ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๙)

รายนามคณะทปรกษา

๑. ศาสตราจารยกตตคณ

นายแพทยสทธพร จตตมตรภาพ

๒. ศาสตราจารยนกสทธ ควฒนาชย

๓. นายกตพงค พรอมวงค

๔. ศาสตราจารย นายแพทยสรฤกษ ทรงศวไล

๕. นางญาดา มกดาพทกษ

๖. นางสาววภารตน ดออง

๗. นางออมใจ ไทรเมฆ

๘. นางสาวสรพร พทยโสภณ

ทปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ

ทปรกษาเลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

เลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

เลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

รองเลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

รองเลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ผชวยผอ�านวยการ ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต

ผชวยเลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

รายนามคณะผจดท�า

๑. นายคมเมธ จตวานชไพบลย

๒. นายกตตศกด กวกจมณ

๓. นายภาสพงศ อารรกษ

๔. นางสาวชนดา แสนสะอาด

๕. นายปรเมษฐ ชมยม

๖. นางสาวศรฉตรา ไชยวงศวลาน

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

73

ทปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ

ทปรกษาเลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

เลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

เลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

รองเลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

รองเลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ผชวยผอ�านวยการ ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต

ผชวยเลขาธการ ส�านกงานคณะกรรมการนโยบาย

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

๗. นางสาวสลลวรรณ กลบประสทธ

๘. นายอศวน สทธวเชยรโชต

๙. นางสาวพรรณทกา ตระกลสถตยมน

๑๐. นางสาวบษรา มนสสนทร

๑๑. นายพรรษพล บญประเชญ

๑๒. นางสาวนรสรา เมองสวาง

๑๓. นางสาวรชนศ แกวศรชวง

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

74

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

75

(ราง) แผนกลยทธการพฒนาบคลากรวจยและนวตกรรม ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙)

76