yüzey akti̇f maddeler
DESCRIPTION
www.doguskimyevi.com yüzey aktif maddelerle ilgili geniş bilgilere ulaşabilirsiniz. www.doguskimyevi.com/blog adresinden daha fazla bilgiye ulaşabilirsinizTRANSCRIPT
![Page 1: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/1.jpg)
YÜZEY AKTİF MADDELER
Dr.Emin BALCI
![Page 2: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/2.jpg)
YAĞ ALKOLLERİ
![Page 3: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/3.jpg)
YÜZEY AKTİF MADDELER Yüzey aktif maddeler, bulunduğu ortamın, yüzey gerilimini etkileyen suyu seven (hidrofilik) ve suyu iten (hidrofobik) kısımlardan oluşan maddelerdir.
Hidrofobik ( suyu iten ) Hidrofilik ( suyu seven )
YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 4: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/4.jpg)
YÜZEY GERİLİMİ
Oksijen ve hidrojen atomları arasındaki hidrojen bağı nedeniyle yüzeyde tutunarak su moleküllerini yönlendirir.Yüzey gerilimi kuvveti belirler.Su için yaklaşık 72 Mn/m.
•İş gücü daha fazla yüzey alanı oluşturmak için gerekli•Daha fazla enerji ve yüksek yüzey gerilimi için güçlü bağlar gereklidir.
![Page 5: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/5.jpg)
YÜZEY GERİLİMİ
Su molekülleri aralarında kendilerine yönelmiş yüzey aktif maddeleri karıştırarak tutulur.Kuvvet düşürülür.Bazı yüzey aktif maddelerin yüzey gerilimi yaklaşık 30 mN/m veya daha düşük olarak indirgenebilir.
![Page 6: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/6.jpg)
FONKSİYONLARI • Emülgatör• Dispersiyon• Islatma• Çözünme• Temizleme• Nemlendirme• Yağlama• Köpük yapma• Köpük engelleme
YÜZEY AKTİF MADDELERYÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 7: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/7.jpg)
YÜZEY AKTİF MADDELERİN ÇEŞİTLERİ• Anyonik yüzey aktif maddeler• Katyonik yüzey aktif maddeler• Non-iyonik yüzey aktif maddeler• Amfoterik yüzey aktif maddeler
YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 8: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/8.jpg)
• ANYONIK TENSIT
• KATYONIK TENSIT
• AMFOTERIK TENSIT
• NONIYONIK TENSIT
YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 9: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/9.jpg)
ANYONIK TENSITLER•Labsa•DBS•Yağ alkolü sülfat• Yağ alkolü eter sülfatR-OH + SO3 R-SO3H R-SO3
- K+OH -
ANYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 10: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/10.jpg)
•Sabun R-COO - Na+
ANYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 11: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/11.jpg)
ANYONİK YÜZEY AKTİF MADDELERİN KULLANIMITEMİZLEME FORMÜLASYONLARI
• Şampuan• El yıkama• Banyo jelleri• Diş macunu• Sabun ve deterjan
ANYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 12: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/12.jpg)
KATYONIK YÜZEY AKTİF MADDELER
R(1-4) : Alkil radikalleri( örnek;Stearil- , Palmitil - ,Metil - ,Benzil - ,Bütil- )X : Karşı iyonları,genellikle halojenürler
KATYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 13: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/13.jpg)
KATYONIK YÜZEY AKTİF MADDELER DSDMAC ( Distearildimetilamonyumklorit)
ESTERQUAT
Cetiltrimetilamonyumklorit
![Page 14: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/14.jpg)
KATYONİK YÜZEY AKTİF MADDELERKATYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
ETKİLEŞİME GİREREK AŞAĞIDAKİ İŞLEVLER GERÇEKLEŞİR:• Yumuşatma• Anti-statik özellik• Yağlama• Korozyon inhibitörü• Yapışma
![Page 15: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/15.jpg)
AMFOTERIK YUZEY AKTIF MADDELER• Çözelti içinde aynı molekülün aktif grubu hem pozitif hemde negatif yükünü ihtiva eder.Yapılarına ve ortam şartlarına göre anyonik veya katyonik özelliklere sahip olabililen bileşiklerdir.
AMFOTERİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 16: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/16.jpg)
AMFOTERİK YÜZEY AKTİF MADDELER KULLANIMI
• Betainler kişisel bakım ürünlerinde kullanılır.Örneğin, sac şampuanları,sıvı sabunlar ve temizleyici losyonlar.• Çok amaçlı temizlik ajanları,bulaşık deterjanı ajanı ve özel tekstil deterjanları…
AMFOTERİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 17: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/17.jpg)
NONIYONIK YUZEY AKTİF MADDELERİyonik olmayan bu moleküller hidrofilik ve hidrofobik grubular ihtiva eden bileşiklerdir.• Etanol ( CH3CH2-OH )• Yağ alkolü etoksilat
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 18: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/18.jpg)
EO - PO
![Page 19: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/19.jpg)
EO DAĞILIMI
![Page 20: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/20.jpg)
NONIYONIK YUZEY AKTİF MADDELERPolialkolenglikol eter ( Yağ alkolü etoksilatları ) CH3-(CH2)10-16-(O-C2H4)1-x OHYağ alkolü propilen oksilatları CH3-(CH2)10-16-(O-C3H6)1-x-OHAlkil glikositlerAlkil poliglikositler CH3-(CH2)10-16-(O-Glikosit)1-3-OHoktilfenoletoksilatlar C8H17-(C6H4)-(O-C2H4)1-x-OHNonifenoletoksilatlar C9H19-(C6H4)-(O-C2H4)1-x-OH
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 21: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/21.jpg)
Iso- C 13 Alkol etoksilatlarıC16,18 Yağ alkolü etoksilatlarıC 13,15 Oxo-alkol etoksilatlarıAlkil fenol eter sülfat sodyum tuzuAlkil poliglikozit
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 22: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/22.jpg)
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELERNON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELERÖZELLİKLERİ• Köpük ayarlayıcısı• İyi emülgatör özelliği• İyi dispersiyon özelliği• Diğer yüzey aktif maddeler ile uyumluluk
![Page 23: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/23.jpg)
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELERUYGULAMA • Deterjanlar için temizleyici ajanlar• Genel temizlik ajanları• Tekstil işleme,zirai ilaç formülasyonların da ıslatma ajanı
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 24: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/24.jpg)
NONIYONIK YUZEY AKTİF MADDELER
• EO-PO-EO• PO-EO-PO• EO-PO-EO-PO• R-O-(EO)X-(PO)Y-OH • R-O-(EO)X-(PO)Y-O-R1 R1= n-butil- , CH3- , benzil-
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 25: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/25.jpg)
NONIYONIK YÜZEY AKTİF MADDELERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Hidrofil kısımlar su molekülleri tarafından çevrilir.Yüzey aktif madde çözünür hale gelir. Belirli bir temparatür de yukarıdaki sistemi bozularak yüzey aktif madde ortamda serbest hale gelir ve ortamı bulandırır.Buna yüzey aktif maddenin bulanma noktası denir.Tensitin hidrofob ve hidrofil dengesine göre çözücü seçilmelidir. ( Bütildiglikol + su, Su , Sodyum klorür çözeltisi.)
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
![Page 26: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/26.jpg)
EO (MOL) ,BULANMA NOKTASI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
NON-İYONİK YÜZEY AKTİF MADDELER
BULANMA NOKTASI , ° C
EO mol
![Page 27: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/27.jpg)
Küçük Misel
Fazlasıyla seyreltilmiş çözeltiSeyreltilmiş çözelti Çözeltideki kritik misel konsantrasyonu
Kritik misel konsantrasyonunun üzerindeki çözelti
MİSELLERİN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ
![Page 28: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/28.jpg)
KRİTİK MİSEL KONSANTRASYONU KRİTİK MİSEL KONSANTRASYONUKritik misel konsantrasyonu
Kritik misel konsantrasyonu altında sadece mevcut unimersKritik misel konsantrasyonu üzerinde unimers ile denge içinde miseller vardır.
![Page 29: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/29.jpg)
Yüzey aktif maddeler fonksiyonlarını yerine getirmek için bulunduğu ortamlarda misel hücreleri oluşturmalıdırlar.Bu hücrelerin oluşumu için minimum konsantrasyona ihtiyaç duyulur.Bunada kritik misel konsantrasyonu denir.Bu konsantrasyonların miktarları yüzey aktif maddelerin tiplerine göre değişir.
MİSEL OLUŞUMUMİSEL OLUŞUMU
![Page 30: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/30.jpg)
HLB ( HIDROFILIK LIOFILIK DENGE )Bu değer kullanılan yüzey aktif maddenin hangi özelliğe sahip olduğunu gösterir.
HLB
Düşük HLB değerliğinde Hidrofobik bölüm baskınYüksek HLB değerliğinde Hidrofilik bölüm baskın
![Page 31: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/31.jpg)
HESAPLAMALARI HLB=20 * Mh / M Mh = Hidrofılık kısmın molekül ağırlığı M = Toplam molekül ağırlığı HLB= %E/5 %E= Hidrofil kısmın molekül içindeki yüzdesi
HLB-HESAPLAMALAR
![Page 32: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/32.jpg)
Griffin göre ,HLB (sadece PEG türleri için) HLB
% Etilen oksit molekülünün 5 ‘e bölünmesiyleÖRNEK;C11-alkol + 7 EO Moleküler ağırlığı ( g/mol ):C11H23-OH =172EO = 44
![Page 33: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/33.jpg)
HLB= 0-20HLB UYGULAMA SUDA DAĞILMASI0-3 Köpük kesici ajan Çözünmez4-6 Su / Yağ Zayıf7-9 Islatıcı Çalkalama ile sütsü görünüm8-18 Yağ /Su Dayanıklı sütsü görünüm13-15 Yıkayıcı Yarısaydam-berrak görünüm10-18 Ara çözücü Berrak çözelti
HLB DEĞERLERİ
![Page 34: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/34.jpg)
HLB DEĞERLERİ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
KULLANIMI
SU / YAĞ YAĞ / SU
ISLATMA AJANI YIKAYICI
ARA ÇÖZÜCÜ
HLB DEĞERLERİ
![Page 35: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/35.jpg)
• W/O emülsiyonu Yüzey aktif maddelerde yağı seven gruplar daha baskın ise HLB düşüktür.
• O/W emülsiyonu Suyu seven gruplar daha baskın ise W/O emülsiyonları için HLB yüksek yüzey aktifler kullanılır.
Yağı ve suyu seven gruplar oldukça dengelendiğinde HLB ara değerdedir.( 10 )
HLB ( O / W , W / O )
![Page 36: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/36.jpg)
Düşük HLB Yüksek HLB
SU
YAĞ
YAĞ
SU
HLB ( O / W , W / O )
![Page 37: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/37.jpg)
• süt • Gündüz kremi
• Margarin• Gece kremi
HLB ( O / W , W / O )
![Page 38: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/38.jpg)
EMÜLSİYON• İki karışmayan sıvılar (faz A ve B) emülsiyon değildir.
• Bu aşamada B'nin bir emülsiyon fazının A. içerisinde dağılması
•Kararsız emülsiyon giderek ayrışır.
•Yüzey aktif maddeler (mor anahat) Faz A ve B fazı arasındaki ara yüzeyler kendini konumlandırır, emülsiyon stabilleştirilir.
![Page 39: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/40.jpg)
Kir
Çözünmüş yüzey aktiflerIslatma
Yüzey aktif maddelerin çözünmesiYüzey aktif maddelerin kiri çevirerek absorbe edilmesiYüzeyden kirin çözünmesi Çözünme
ÇözünmeKirin stabilize olarak,atılması
Kirli yüzey YIKAMA PROSESİ
![Page 41: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/41.jpg)
ISLATMAISLATMA
![Page 42: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/43.jpg)
ARA ÇÖZÜCÜ ( HYDROTROP )
HLB;10-18Örnek;alkilpoliglikozit( kısa zincirli)Toluen sülfonatKsilen sülfonat
ARA ÇÖZÜCÜ
![Page 44: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/44.jpg)
![Page 45: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/45.jpg)
BULANMA NOKTASI
KRITIK MISEL KONSANTRASYONU
DİNAMİK YÜZEY
GERİLİMİ
KÖPÜRME ISLATMA (SERT YÜZEY )
ISLATMA(TEKSTIL)
JELLEŞME
ZİNCİR UZUNLUĞU
C 13
DALLANMA DERECESİ
EO
HLB BAĞLI 5 -10 EO
YÜZEY AKTİF MADDELERİN DEĞİŞEN ÖZELLİKLERİ
![Page 46: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/46.jpg)
TEMİZLEME EMULSİFİKASYON DİSPERSİYON ÇÖZÜNME BİYOLOJİK PARÇALANMA
CİLT İÇİN UYGUNLUK
ZİNCİR UZUNLUĞU
C12 - C 15 C12 - C 15
DALLANMA DERECESİ
EO
5 -10 EO
YÜZEY AKTİF MADDELERİN DEĞİŞEN ÖZELLİKLERİ
![Page 47: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/47.jpg)
UYGULAMA MİKTAR 10 3 t %Yıkama ve temizlik 1900 42Tekstil 750 17Maden,Petrol 300 7Kozmetik ,İlaç 300 7Boya,Plastik 200 4,5Gıda 200 4,5Metal 130 3Kağıt 100 2Ziraat 100 2İnşaat 50 1Deri 50 1Diğer 400 9
YÜZEY AKTİF MADDE KULLANIMI - 2006
![Page 48: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/48.jpg)
YÜZEY AKTİF MADDE TÜKETİMİ - 2003
![Page 49: Yüzey akti̇f maddeler](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061223/54c555754a795983258b4584/html5/thumbnails/49.jpg)
YÜZEY AKTİF MADDELER ÜRETİMİ