Yrd.Doç.Dr.Müsemma Karabel

KONJENİTAL HİPOTİROİDİ

• Tiroid hormonunun yetersiz ya da hiçsalgılamaması halinde ortaya çıkan somatik vepsikomotor gelişimde gerilikle sonuçlanan birendokrin bozukluktur.

• Konjenital hipotiroidi erken tanı ve tedavi ileönlenebilen en sık mental retardasyonnedenidir!

VTRH

TSH

T3T4

FOLLİKÜLER HÜCREPARAFOLLİKÜLER C HÜCRESİ

T3, T4 Kalsitonin

1. İyodun tuzaklanması (yakalanması):• Tiroid hücresinde aktif, enerji bağımlı iyot transport mekanizması vardır. İyot tiroid hücresi ve kolloidarasındaki mikrovilus yüzeylerinde ve fırça kenarlarında konsantre edilir. • Birinci basamak yani iyodun tiroid bezinde tuzaklanması;

TSH ve TSI (tiroid sitimulan immunglobinler) cesitimüle edilirken;

perteknetat, perklorat ve tiyosiyonatca inhibeedilir.

Tiroid hormon üretiminde dört basamak;

• Tuzaklanan iyot “tiroid peroksidaz” enzimince iyodine çevilir. • İyodin tiroglobulindeki tirozine bağlanır.

•Tirozine bir iyodin bağlanınca monoiyodotirozin (MİT), •2 iyodin bağlanınca diiyodotirozin (DİT) oluşur.

•Organifikasyonu TSH sitimüle ederken; •metimazol, propitiourasil, sulfonamidler, aminobenzenler, lityumiaşırı iyot alımı, guatrojen gıdalar inhibe ederler.

3.İyodotirozinin birleştirilmesi:

•Oksidatif yoğunlaştırma:iki DİT birleşerek T4 (tiroksin)MIT + DIT birleşerek T3

2.İyodun Organifikasyonu:

•Yeni şekillenmiş T4 ve T3 molekülü içeren tiroglobulin molekülü folikül lümen periferinde kolloid olarak birikir.• Yaşlı tiroglobulin (TG) merkezde konsantre olur. • Bu basamağın stimulan ve inhibitörleri organifikasyonunki ile aynıdır.

• Proteaz enzimi ile büyük TG molekülünden T3 ve T4 serbestleştirilir ve dolaşıma salınır.

• Tiroid hormonu salınımı TSH ile sitimüle edilirken, aşırı iyot alımı ve lityumca inhibe edilir.

•TSH yokluğunda tiroid hormonu salınım fonksiyonu durur.

4.Tiroid hormon salınımı:

I + tirozin MİTTPO

MİT + MİT DİT

MİT + DİT T3

DİT + DİT T4

I + O IOTiroid Peroksidaz

(TPO)

FOLLİKÜLER HÜCRE

•İyot tuzaklamada, •organifikasyonda, • birleştirmede, •TG üretiminde tiroid hormon salınımındaki defektler….

aşırı TSH

salınımı guatr

•T4 dolaşımda asıl olarak tiroid bağlayan globulin (TBG) ile taşınır. •T3’ün küçük bölümü tiroidden direkt salınır ve

TBG ve diğer taşıyıcı proteinlere bağlanır. • Dolaşımdaki serbest T3’ün yaklaşık % 70-80’i periferde T4’ün monodeiyodinasyonu ile oluşur.

•T4’ün dış halka 5' pozisyonundaki iyot monodeiyodinasyonu ile T3, iç halka 5' pozisyonundaki iyot monodeiyodinasyonu ile revers T3 (rT3) oluşur

•Monodeiyodinasyon ile •T4’ün % 35’i T3’e;

% 42’si rT3’e….

Şiddetli açlıkta, kronik hastalıkta, akut hastalıkta, cerrahi esnasında ve sonrasında T4---→T3

azalır Propiltiourasil, kortikosteroid, amiodaron propnalol Tiroid dışı hastalıklarda düşük T3, yüksek rT3, normal

T4 ve normal TSH izlenir. Bu duruma hasta ötiroid sendromu denir.

Dünya genelinde 1/3.500- 4.000 canlı doğum.

Ülkemizde yürütülen bir insidans çalışmasında ise kalıcı konjenital hipotiroidi sıklığı 3.344 canlı doğumda bir bulunmuştur

Yenidoğan döneminde en sık karşılaşılan endokrinolojik sorundur.

Tiroid Disgenezisi: Çocuklarda en sık neden - Agenezis - Hipogenezis - Ektopi (en sık dil kökünde). Tiroidin en sık rastlanan konjenital

anomalisi tiroglossal duktus kistidir.

Tiroid Dishormonogenezis Guatrla beraberdir - İyot yakalama defekti - Organifikasyon defekti

Tiroid hormon sentezini bozan ilaçlar (guatr ve hipotiroidiye nedenolur

Pendred sendromu

• otozomal resesif geçişli •ailevi guatr ve konjenital sağırlıkla karakterizedir.

•İyodid organifikasyonunda defekt vardır.

•7. kromozom üzerinde bulunan pendrin genindeki (klor-iyodid transport sistemi) defekt sonucu oluşur

NASIL TANIYALIM????

•Çoğu vaka doğumda normaldir.•Doğum boy ve kilolarıda normaldir,•baş çevreleri büyük olabilir.•Bazen postmatur ve LGA olarak doğabilirler.

Arka fontanel’in 0.5 cm’den geniş olarak açık olması YD’de en erken bulgudur.

Uzamış sarılık %64,5 ile YD döneminde en sık görülen bulgusudur

Doğum ağırlığı >4000g Gebelik süresi >42hafta Zamanında doğan bir bebekte

respiratuvar distres gelişmesi Hipotermi, benekli deri Geniş ön ve arka fontanel Büyük dil, beslenme güçlüğü Kabızlık, gaita pasajında gecikme Uzamış sarılık Göbek fıtığı İndirekt hiperbilirubinemi Guatr

Fizik ve mental gelişme geriliği Sarımsı, kuru, sert bir cilt, deskumasyon ± Saçlar kaba, kuru, seyrek, kolay kırılabilir Saç çizgisinde alına doğru ilerleme Alın kırışık Yalancı hipertelorizm, burun kökü basıklığı Beslenme güçlüğü,büyük dil ve ağız açıklığı Kısa boyun Kalın, kısık sesle ağlama Karında şişkinlik, tedaviye direngen kabızlık Göbek fıtığı Miks ödem (göz kapaklarında, el,ayak sırtlarında, dış genital organlarda) Guatr ± Reflekslerde yavaşlama Seyrek ağlayan, uyuklayan, az hareket eden letarjik bebekler

Kaba yüz görünümü

Tipik klinik bulgular oluştuktan sonra tanı koymak çok daha kolaysa da mental prognozaçısından çok geç kalınmış olur.

3-6. aydan itibaren klinik bulgular oturur ve fiziksel, mental gelişme geriliği çok belirgin hale gelir.

TİROİD DİSGENEZİSİ

SANTRAL HİPOTİROİDİ(TRH/TSH eksikliği)

Kemik maturasyonunda gecikme, Epifiz ossifikasyonunda gecikme(YD’de tibia üst, femur alt uç epifizleri

gelişmemiştir, normalde ilk olarak femur alt uçepifizleri 36. haftada oluşur)

Yenidoğanda topuktan TSH taraması 3-5.Günler arasında yapılır. (TUS Sorusu).

Topuk kanında TSH: <20 mU/ml ise normaldir, 20-40 mU/ml ise tekrar; yalancı pozitiflik ve geçicihipotiroidi olabilir.

TSH >40 mu/ml ise bu konjenital hipotiroididir.

Total T4 F T4 TSH TBG

PrimerHipotiroidi ↓ ↓ ↑ N

HipofizerHipotiroidi ↓ ↓ N/↓ N

HipotalamikHipotiroidi ↓ ↓ N/↓ N

•Pituiter hastalıkta TRH verilse de TSH yükselmezken,

•hipotalamus hastalığında TRH verilince abartılı bir TSH tepkisi ortaya çıkar

TRH testleri

Yenidoğanın Hipotiroksinemisi

Düşük T4 ve normal TSH durumunda ilk düşünülmesi gereken tanı

tiroksin bağlayan globulin (TBG) eksikliğidir.

X'e bağlı geçiş gösteren bu durum tedavi gerektirmez;

çünkü serbest T4 normaldir ve hastalar ötiroiddir.

Erken tanı ve tedavi konjenital hipotiroidide hayati önem taşımaktadır.

İlk 13 gün içinde yeterli dozda tedavi başlanan bebeklerin çok büyük bir kısmı tamamen sağlıklı çocuklar olarak yaşamlarını sürdürürler

(J Pediatr.2000; 136:297-7)

Erken tanı!!!

• Periferik dokularda etkili hormon T3’dür.• Hücresel düzeyde T4, T3’e dönüşür.• Organizma metabolik ihtiyacı kadar T4’ten

T3’e dönüşümü sağlar.

BU NEDENLE TEDAVİDE LT4 KULLANIMI DAHA GÜVENLİDİR.

Tedavide LT4 kullanılır.Sabah aç karna tek doz halinde verilir.

Yenidoğan döneminde--- 10 - 15 µg/kg/günSüt çocukluğu----------- 6 - 8 µg/kg/günErken çocukluk---------- 5 - 6 µg/kg/günGeç çocukluk------------ 3 - 4 µg/kg/günErişkinde---------------- 2 µg/kg/gün

Amaç, TSH düzeyi: 0.5-3 ÌU/ml Total T4 >8 µg/dl Serbest T4 < 30pg/ml Hipertiroidi bulguları olmamalı

(İrritabilite,uyku düzeninde bozukluk, ishal, kilo alamama/kaybı, taşikardi)

Kontrollar sırasında baş çevresi ölçümleri mutlaka yapılmalı, kraniosinostoz mutlaka denetlenmelidir.

Tedavi başlangıcında 2 haftada bir;

1ay-1 yaş ayda bir; 2-3 yaş 2-3 ayda bir; 3 yaş- 3-6 ayda bir

Büyüme ve gelişme tamamlanana dekhastalar klinik ve laboratuvar olarak

izlenmelidir.

1. Santral/primer hipotiroidi nedir?

TRH/TSH eksikliği Santral

T3,T4 Primer

2. Konjenital primer hipotiroidi sıklığı?

1/4000

3. Primer hipotiroidinin en sık nedeni nedir?

Tiroid disgenezisi

4. Tedavide ne kullanmalıyız?

LT4

5. Kaçıncı günde tedavi başlanmalı ?

En kısa zamanda başlamalıyız mümkünse 13.günden önce

Bende heykes gibi yüyümek,

koşmak, okumak istiyoyuuum!!!LÜÜTFEEN

EYKEN TANI VE TEDAVİile bende

bunlayı yapabiliyim!!!