yoremizde bakteriyel diyare etkenleri

8/7/2019 Yoremizde Bakteriyel Diyare Etkenleri

1/42

~.CC UM HU Ri YE T U Nt VE RS iT ES tS A ( J L I K B iLt MLE R1 EN STiT tis UMiKROBiYOLOJi ANABILiM DALI

IDREMiZDE BAKTERIYEL DiYARE ETKENLERi

TURAB! GUNE~

S U B A ~ - 1 . 9 9 : h .S l V A S


2/42

i'.

"Eu tez Cumhur:ii.yet Universi.tesi Sermtosunun5/1 /1 984 t ari .h va 84/1 no1 u k8lrar~y1 a kabuJ. edi 1 en


3/42

-1-

GiRtS VE !.MAC

B Ut Un has ta1JDt lar gibi barsak: en1eks iyonlarl.. dahal.k s ag h6 :L ..yla -agrat ;l,ani li mleri n onem li bi r s orunu-duz-, Bu. s aruna en gok,. sosyo-ekonomik yapl..daki aa ge-]

r:tnl..C n-C m-] l.n-D

hU creli c anlJ..laxda v a dolaY J..s J..ylans anlarda~ met abo-l~zmalar1 i~in gerek11 bes inleri alabilecek si s t em1ergelif}mif}t ir..E u s i s teme si ndir:i m s i s temi 4i yoruz. Eus i st em ae J. .z laba f} la Y1 p an Us I e s onl an ma kt ad J. .r .. ln sa nl ar -da s indi ri m si s t emi dogumdan hemen s onra i~levi ni yapma-ya baf}lar ve U g dort haf_t a i geri s i nde si ndirim si s t emi-nin kend1 floras ]..hemen hemen olu~muf} haldedir. B es in-]L erle ve araS l.ra: s olunum1 a alJ..nanmi kroorgani zmalar s in-di ri m s fatemi ne gegerek eni'eksi yonlara neden olabiI ir-ler. Bu. eni 'ek s :l i yo,nlaraaell..o 1 .arak ol..u S Jani yare" 0 zeJ i .-


4/42

-2-

J.ik1e az geJLifi)'Jdf}.UJ.keJ.erde her yJ.J.. binl.erce 90cuk ve,Tclfil.~m.nolUmU.ne sebep ol.maktad1r. BllJ! enfekslyonlar ye-1dfi,Jdnlerda HldUrUcU o1m.amakl.aberaber" daba yok vUcutmetabol.:izmasl!.!ll..azarak bal.sizlik ve buna bagl~ olarako n e m l i . air ifigUcU. k a Y ' b l i n a n e d e n olurl.ar{J.4,;15,1.9,31.,35,36).

A.zg~fimi~ va geldfim:ifl. tUkelerdeki morbi.dite far-la., aym. tUltedeki d~ik b51geler, hatta ayn:L fiehirde-k i deg:iifiik s e n r t l l e r araslLIlda d e ; g o r U J u n e k t e d 1 r ( 1 . 5 , . 4 0 , 4 3 , 4 8 ) .

~le-r, Lr

beplerinden alan aa:mop' enterik bakteri1.erin tanl-m:t.vebulunma slikl:Lg~arw,t:t.rl.lmaya 9a1~fi11.d];..

i"


5/42

-3-

GE N E L B I L GI L E RS i nd ir :i m. .s i s t em im i z d if }a rl. yl a v e d ol aYl. sl .y 1. am ik-

roorgliUl:l.zmalar:ta.emas ha1i.ndedir (2 r;15,.31,,45,;48)Sindirm sistemi her ne kadar vUcut i9in gerek1i

olan besinleri par


6/42

-4-

S aglJ.kl1 .ki ~i leri n mi deleri nde ve j eJWlwnlar~n1 .npro:ks:f.ma.l..k~sl.mlar~ndaldukQa az s ay~da bakt eri bulu-nur. Y ap~lan ~eneys e1 ;alJ.~malarda s agl~k1 11 .k:h~i leri na nc ak J L/ 3' U nd e j ej U ll :' WI li mr ok s im aJ .. .k es i ml er i nd e b ak te rioJL dugw s apt anm~~t :l.r. B uralarda bul.unan bakt erller genel-1:iik1ebesinlerde .ve.yaag:l.z-bogaz :fil.orasl.ndaulunang ram -neg at if ae.rop l..ar e. f akU 1 t at it :anaerop l.ard1 r. E n. 90kLa.kt obas il'ler ve E nterokok'lar bulunur. Jejunumun 1Qe-ri g.i Lni .ner gramlL nda 1 04 bakt e~i buJ.unur. S ag lJ...kll.i~i-le ],-bime J.Il-r n a

ve .. _ran~n geQt ~ bolgesi dir. i leum i Qerigi nL n gram1ndaki bak-t eri s ay1 .S :l.05_JL08'e kadar Q1 .kabili r. i 1eumda en Qok~aerop ve fakU JL tat lt: anaerop bakteriler gorU l.t ir. Koli form-JL ar: Lns ay ~J Lar 1. art m~f }t 1 .r. J ej un um da y a~ aya may an a nae rop -]Lar :LJ.eumdam:lit i4)arenortilmeye bae.Lar-, A ~ag 1 i le"U llDec;ekumda gramda 108_1.010 bakt eri bud.unue , nu ka s amda anae-FOp bakt eri 1er aerop ve fakti ltat if anaeroplardan fazla-dl.r. Ko1 0nda ve rekt umda muht evazun gram~nda yaklaf}~k 0-l.arak loll bakt eri bui1:unur. K o.].n ve rekt umun kal~c1 :fU o-zaaanan %96499' unu anaerop 1ar( Bakt eroi das , B if idobac te-rium" Clost ridi um vb.) va ancak %1 -%4 t t i nU aerop bakt eri -l.er olUf}t1ll'W:(,,48)


7/42

-5-

Yen:tdo~an bebekJLerde barsaJ.t f.]oras~ do~an 3-4hafts. sonra er:ii.~kinler1nkine benzemekle bezabez , anneeUttly1e b.es1enmeyenlerde eri~kinler:ii.nk:iine benaeyen 110-ra daha erken de.vreJ.Lerdeve dengesiz oJJ.arBlkmeydana.ge-Hr..QUnktianne sUtUy1.ebaslenen bebeklerde Laktobasil.'.Lerin 90k bull.unmaea, entero'patojenlerin Uremes:ii.nibasla.-J.Lamaktad:tr(48).

D:iyet bo.zuklugu. va anti_biyo,ti.k tedavlleri gibi se-bepler, normal. barsak fl.oras:LnJ.. de~i~t:Lren etmenlerden-d

.bio-:~ t uz-

11 lab ~kk:verifii:Lnde transfo,rmasyon" konjugasyon ve transdUksiyonolaylar:r. ro1 oynamakbeda e , Oze1lik1.e konjugasyon,. gram-negat:iif bakteri1er arasl.nda sJ.kll.kla 01u~age1mektedir(3,18)

Normal bir dl.fiilo.tnan %75 ' i SUi" %1.0 lJ j besin artl.k1a-rJ." %S'i bakteril.e.r va %7 tsi inorganik madide1erdir .. sa.g-1J.klJ. bir insanJ.n d~~kJ.sl.n:Lnkendine has kokusu,. rengi,pH' sa, ve kl.vamJ.vard~. Sa.gl:t.kll. bir insan giinde 1-4 kezd~~kJ. 9l.karJ.r .. Delti.f},iktoplwnlarda farklJ. dli.~lo.lamaoze1-li.~i d:tyare olaraJt kabul. e.di1ir. Baz:Lyer1erde d:Lfiila.n:mmiktar:Ln:LnartmasJ.,: 1Da.z1 yer1erde kavann.nan yumw}amas:L


8/42

-0-

veya sul~ olmas~. baz~ yerlerde d1~k11amaSay.LS1n~artmas1 diyare olarakkabul edilir. Diyare tan1s1ndad:L~k1m.nen onemli (izelligi sulul~udur(15, 35,.48)

Dilyare,. etyoloj'1sine gore .12ayr1 nedene bagl.1.dl.r.Bunl.a.r:- l.-Enf'eksi yona bagl~ diyare" 2-Diyete bagll. di-yare J: 3-Ma1absorpsiyona bagl~ diyare" 4-Endokrin bozlllk-l.uklar1na bagl:li.diya;re,~ 5-Neopl.azmlar sonucu ol1llt~andi-yare" 6-1la91ar~ ol~turdugu di.yare, 7-Lokal lltihap-:lara bagJi.l.d:iiyare, 8-N"drojendiyare,. 9-Psikojen diyare p1k

!S-

~-d1.2-Akt:t:f se.kresyon(Sekretuvar diyare)3-Absorpsiiyo.nuninhibi.syonu(Emilim bO.zukluklarl.na baghdiyare)4-Anormal intestinal. motilite(Barsak haraketlerinin bo-.zukluklarl.na bagl1. diyare (15,48)

Enfeksiyona bagl1 diyare" bakteril.er, parazitler,viruslar ve funguslar taraf1ndan olu~turulmaktad~r(15,.J L 7 ".48).

Normal.barsak f.1.orasJ.nJ.ndegi~mesi, patojen bir mik-roorgan:iizmarunbesin zehirlenmesi veya bula~11 g~dala.r-


9/42

-7-

dan al2nmasl son~c~d~yare olu~abi1 ir. M ikroorganizma~mnya kend:is i ya da 'toks:t .nJ.elTi"ukarJ..daki 4 fizyo.lo.jikmekan:f.zmadan bi ri veya b.t rka~ana s ebep oluE ;lt urmakt a, .dola-Y ls l.yle. hars ak emi li m:fi ni bozarak,. di yareye s ebep olmakt a-d1r(1.5,1.7,31,48).

B ars aklarJ..n has talJ..k et kani mi kroorgani zmalara kar-~J:.. ortak yan1tl. 90~unlukla di yaredir ..BU i yBn1.t canfa, i9inhayat :i onem t a~l.makt adl.r. V ti cut , bars akt aki has talJ..k et ke-ni ni , bars ak: s algl.larU ll. va hareket leri ni art tJ; .rarak at ma-

etkenbe L r(48)

lar:1.- l.te-

leri-lrkl.s-rna :i se toks inlerini vUcut dl~l.nda yaparakhas tall..k o1 1lE ;lt ururlar.B u gi bi . durum1 arda bakt eri t oks in-leri bars ak epi tel hU creleri ni n fl..r9amS :Lkenarlarl.ndakiganglios id1.e~ce absorbe ed:t .lir. Toksinlerin et ki s i adenil-s iklaz li .a kt .t ve et me leri yle olm akt adJ ..r. 2 -B az l. b akt eri lerise bars ak duvarl.na i nvaze olmalarl.yla has tall.k oJ.u-li lt urmak--tadl.r(26,29,.31,.33,47,,48).

S em p.t om J. .arl.oz onli ne a ll.nd l.B J.. nda,n onem li di yaree .t ke ni p at oj :e n b ak te :n il er ~ un la rd :L .. r.

-E scheri .chi a c oli-Salmonella spp.-Smgella spp.


10/42

.8-

- Y er s in :t a e nt e ro co li t : ii . ca-V ibrio choler.ae ve V ibrio parahemolyt i cus- Ae.rom onaa s pp .-dampylobacter s pp.-S taphylococcU S a~reus-Clostrid:iium perfringens-Bacillus cereus

Bunlardan E. coli" Salmonella spp,. Shi.gella s pp, Yer-s ini a ent eroc oli ti ca ve K ol.i L.f ormakt er: fi ler , E nt erobac te -

suspar-r ba-

Z~. .me-Le: :l:idir.Ae , ve

, ratlar~ ni tri t lere gev KarJ..-~J..kfakat iyi bir ant i jenik yap~lar~ vardJ..r.Hemen heps ininhU cre c;eperleri ne bagl~ l.i popoli sakkari t yapJ..s J..ndae en-dotoks in karakter:ilnde toks ik ve patojen etki gos teren mad-deler bulunur.

E scheri chi a co~i tl.er, E nt erobact eri aceae fami lyas ~~ngene:lLkarakterleri ni. gos teren, 2-6 mikrometre boyunda ve~.5mikrometre eninde. dUz" u9lar1 yuvarlak yapJ..l.ardJ..r.A z h ar ek et 1 .i ., ol up e tr a: f1 .a rJ .. nd aa ps U l. m ad de si builunlllr.opt i.maJ..Ureme ~s~s~ 37C ol..upozel.l:ikle 42oC 'de i ireye-b:hlme1.eri" Enterobacter va Serrat i .a vb. benzer baz~ bakte-ri lerden ay~rdedi ci . bi .r,ozell:i kt :i Lr.akt oza olan et ki leri ,


11/42

-.1-

S almonella ve S hi gel1 .aJJardan ayu:t edici bi r oze:lli gi -d ir . .S ,. M ve R t:lipi koloni .ler yapabili rler ..0 somatik,.H ki.rpi .kve K kaps Ul anti jenleri kom~leks i bulunan E .co-ll, s og~a di ren


12/42

-1.0-

E nt erot oks ~j eni k E .coll,. bafi :fidi yareden k1 as ikIkolera t ablos l.m a kadar deg ili 'i kg o rU nU mlerde di yareye

ned en olabi lmekt ed:1 .r. S on Y l.llarda t izeri nde .duru1 an s e-yahat di yares :Lni n on.emli bir nedenidi r.Di ger enteropa-t ojenler" s eyahat di.y:ares i ni n n edeni . o1 arak E T E O 'den .

s onra geli r. I ai.ya dayaru.kaa a ve dayanak'La,(LT, . S T ) e nt e -r ot o ks i n L er i yl e e t ki l i ' ~l m ak t ad l. r1 a r( ~ 5, 2 6, 2 9, 3 3 r4 1 ~4 3 ~47) ..

E nt eroi nvazi v E .ooli t1 er" S hi gella'lar gi bi. di rekt0]

m-.rJ.ldll..

Bl. .-den :fiark1 1.d:Lr.u.ndan dalayl. Enteroadh.erent-A ggregat ivE ~c ol i (EA-AgE.C) o lar ak i s :t ml end ir mi li 'd ir . E A -A gg EO tninvaka-kont rol ~all.li 'malarl.ndai r diyare nedeni oldugu be-l .i rt i lm i~ ol ap . bu. konuli i zerindeld. ~all.li'malarenidi.r(47 ).

maI monella ci ns i bakt eri 1er ~e".E nt erobact erlaceaef a mi l ya s l. n1 n l i ye le ri d i .r . Bunlar 2 -5 mi kromet re boyunda,0.7-1 .5 mi kromet re eninde" peri t ri l} ki rpi kleri lIe hare-ket ].! " s pors uz " kap sU Is ti z O om akc l.klard: tr. 0 somatik, Hkirpik vs V.i yU zey ant ij enleri vazda.r , I S l.ya ve s ogugadt ren98i z olup,. nem1 i yerlerde uzun s Ure canll. ka1 abi 1i r-ler


13/42

-ll-

S almonella'lar~n yapt ~g~ has tal~klar1 -Genel enfeks iyon ni teli gi nde.ki haat al~kla.r2-Gastroenterltler}o.S ep si .sve L cka.l,org an haat alJ.klar~ olm ak U zere

t i C ;g ru pt a t op la n~ r.fR lmonella gas troant eri t leri " c;ocu.kluk9ag~n~n ve

erken genc;li k c;ag~nJ.a has t al~~d~. Daha c;ok bes i nzehi rlenmes i f}ekli nde oluf}maktadl,r. t ns an ve hayvan pa-t oj eni S alm one lla ba kt em .l eri ni n( S. pa ra typ hi -A "B ,C ,S -~-,~S1

Ba-u.,

m

u-m

9~km~f}t~r .B U, y~kanmadan ve i yi pi f.ri lmeden yenilenbes inler:i i.nS almonella enfeks iyonu yont inden ne kadar ri sk-I i o l. .d ug un ug oa t er me kt a di r ( 38)

E nt erobact eri aceae f ,am ilyas ~nl, n b ir baf }ka U yes ialan SMgella'lar, 2 -4 'x. 0.6 mikrometre boyut lar~nda" ha-reket s i z, s pors uz va kaps U I at i z bakt erilerdi r . A di be-s iyerleri nde kolay U reyen S hi gella' -l.arJ.n.yalnJ.z ca 0 s o-mat ik ant ij enleri buf.unue , Bu 0 s om at ik ant ij enleri .baz~ S hi gella t t i r~ari va d~er bars ak bakt eri leri 11eC;spraz r ea ks i y on v e: r eb : Um e kt e di E ( 2 ' ,, ~ ,, 1 . .4 , ,4 5) .

B as i lli di zant eri et ken oL an Shi gella'l.ar,. ant i je-


14/42

-1.2-

ni k va b:i.yoki myasaJ.ozelli kleri ne gore 4 al.t gruba ayr1 1maktadl.r.

A l.t g rup -A : S .dys ent eri aeAl.t gru.p.-B: S flexneriA 1 t grup.--C:S ..aydllA lt grup-D: S ..onneiShi gella ci nsi bakterileri , ya~zca i ns an ve yliks ek

memeli lerde gorU lenr ins an barsak duvar1 nda invazyon veharabi yet J'8parak di .yareye s abep oJi an bakt eri lerd:i r. Di-

ar-r,k

fa-m i ly as l .n :r .nb ir l iy es i o ll lp " k ok ob as i 1 . g or U nl i mU n de comakcak-lard:L r .K ut ups a:l boyanma ozelli gi nde olan bu. bakt eri ler,37oC 'de ha'raket si z, 250C tde peri tri ~; ki rp:i ikler:ille hara-ket li olup,. hatt a 4Ctde bi 1 e li reyeb:tli rler.

Y ers i ni a ent erocolit i ca enterit leri bti t Un dU nyadagorUlmektedir. Dom~z, ke9i~ koyunr s l.g~r ve kU mes hay-vanlar:!. rezervuarlarl. olup, ozellikle et " s li t ve s U t li-rU nleri yle bul.al:L xlar.E nt erot oks :t nleri ve bars ak d1 :llV a-rl.na i nvazyon yapma ozel.l:ilkleriyleapandi si t benzeri s end-r om la r g os t er i~ le r( 1 ., 1 .. .6 "O ) .


15/42

-....J-

V:il.b.r:il.o.hol.erae,. aeroblk, vlrgUl !}ekllnde gra.m-nega-t i f b :t r < ;. om ak 'Y ~k t~r. .B i r ucundaki kam


16/42

-..L..4-

rak" l-Klebsiella,., Enterobacter-Rania-Serratia,12-Ari-zona-E dwards ie1 la- Ci Lt robact e, r,: 3 -Provi dence gru.bu 01.-mak Uzere 3' e ayr~lJ..rJL ar.B ar sa gJ..n nor mal f 1. oras l. D nonemli bir k1Sm2n1 olu~turan bu bakteriler~ olduk9aseyrek olarak diyareJ'i8 sebep olmakt81d1rlar.

Gram-pozi t:li .:f,fa:k.i il.t at ifnaerop bi r kok olan S tap-hylococcuB aur-eua ; bes:tn zehirlenmesi ~eklinde gastro-ent eri tl,er yapar. B uJ..a~JDB l.ont am ine bes inJ..er yoluyla-d1r. Enterit1.er, S.aureus'un 1s1ya dayanlJdl.(ST) ente-

'iuu-en-

mi.kroorganizma olan Campyl.obacter'in azel.likle i.ki tUrii(C .fet us " C .j ejurrl) :i lns anlarda ent eri tler yapmakt ad1 r.Dtinyan1n her yerinde gorUlen Campylobacter enteritleri-nfn insidans~~ yaz sonlar1nda ve k1~ aylar1nda artmak-tadJ..r{34,,42).

Gram-paz:1:t if'J s porl.u aerop bir 00 si l. alan Bacillusc ereus ' a bag l! .. bes :i i. nz e.hi r1 enm eler :i .n e 0 1duk 9a az oran dara st la ru.. r. E . c o1 jL L 'r"s dm e benz eyen e nt er ot ok s: Ln ler i' yl eetkil.i olmaktad:LrJ..sr.


17/42

B akt eri i er d1 ~~nda ~u et kenler de di yare nedeniol.arak kabuJJ.edil lr:

Gi ardi a :f.nt es ti nal.i s ,nt aboeba s pp, I sos pora s pp,S trongy1 .oi des s terc orali s, ' A sc ari s lum bri coi des , T ri chu-ri s t r:i lc h:i lR 'ae S chi s t os oma s pp~i di yare nedeni alanbelli ba~l~ p arazi tlerdi r( 46) .

R ot avi rus ve N orwalk-L i ke vi rus , di yare nedeni olanvi ral et kenleri n en onem l.i leri ndendi r. A ra!} .t ~rm ac~lar,diyare1i h as t al ar ~n d ~~~ ar ~nd an %5-%20 oranlar~nda R o-t a

C sm ; y:I'll

i


18/42

-J.b-

GEREC VB Y tiNTEM

9au.~f }m am ~z da, .1 990 y~ l~ N :t san- Kas :lm aylarl. aras in daCumhUir:ii yetUni.vers:li.tesi .a st an es i K 1 :i n: i Lk: li .k ro bi yo 1o jiL a.borat UI Vari na Paz art es i. gllnleri baf }vuran 2 48 di yareli ,9 3 d 1. ya re si z. h as t ad an . a JL d~ g~ m: :t zd l. f} k~o rn ek 1e ri I dn , a er opbakt eri Ji .er yo nU nden kU l.t Ur1 eri yap ~l .d~.

. Laboratuvarda ratin kul1 an:l1an arsg-gereglerden fay-da1.an~l.d~.II

ayarlanarak t Uplere 8 111. nrldrlan.nda dagJL t li .ld:L .0 0 0 de30 daki ka kaynat :llarak s teri 1:t ze edi ldi .

b) A1kaJi.enPeptonllli BuPeptonNaCl.Dfstile SUIpH:8.6-9

1. gr.0.5 gr.

1.00 ml..

M adde l.er s ~c ak suds erit ildi ve sUzgeg k~1d1nda sU-zU1 .dU. pHt sl. ayarlanarak otoklavda 120oC'de 1~5 atmosfer


19/42

-.L1-

baS 1nQ alt 1nda 20 dakka s teri1 i ze edildi. T liplere t an-z iL m edi lerek kuJ.lanJi lma.yahaz 1r hale get ir 1.di (1 7) .

B ) S eQi ci K at 1 B es i yerleri:a) E ozi n-M et i len B:L ue(EM B ) A gar

D:tfco mazka haza,z- E MB bes iyeri nden 36 gr. alJ.nB ..rakt erki bi ne gore 1 .00 00 di s t ile s u.da erit i ldi . pH 'S 1 7.2'ye ayarlandJ.. oto)klavda ]'200Cde ] ..5 at mos fer baaa.nc 81-t 1 nda 20 dakika s terili ze edi1 .erek pet ri /kut ular1 na dagl.-t1ldl..

5 9yeedr i kut uJlarl.na dagl.t 1 1 dJ.

c) Beyin-Kalp I nfU z.yon A garSl.gJl.r.eyni infUzyonuS~~l.r ka1.b1 infUzyonuProt eoz peptonGl.ikazNaC]'D: il .s adyu mfo. afa tAgarDi s t i le au..

~et-

200 mk ,250 m1.10 gr.2 gr.5 gr.2.5 gr.

20 gr.550 m 1 . .


20/42

Y u . k : a n d a k i . m a d d e l e r . h a z l . r 1 a n a r a k k a r l . f } t l . r J . 1 d 1 . . .p H : 7 . 4 ' e a y a r 1 a n d l : . . O t o k l a v d a 1 . 2 0 oC'de 1 . 5 a t m o e f e r b a -S:Ln9 a 1 tl.nda 2 0 d a k i k a sterilize edil.erek petri kutula-rJ..na d~lltlldlL(17).

c) Biy"okimyasaJ. d e n e y - l e r d e k u i l . L a n n . L a n bee:i.yer1.eri:Biyokimyasal deney1er i 9 i n tire, indo~, sitrat, gli-

koz, l.aktoz" sUkroz,J n_'-.mn.:fi.to1,. dulsl:tol,. saliein, ara-b:iinoz,,_.l.noz:ii.tol., TSI" KCN haraket vb. oze!. f}eker va be-siyerler:ii. terkipler:ilne gijre hazJ..rlanarak kullanJ..ldl..(17).

II

IV

S a l I n o , n e l l a paratypbi. A ' n a n 0 ve H a n t i . a e r u m J . l B . r l .Sa.]m.anel1a paratypbi B' nin 0 va H antiseruml.an.Balmonel1.a psra~y.phi C'nin 0 va H antiserumlarJ..Salmonella typhi'nin 0 ve, H anti.seruml.an.Shigella po:llvalan anti.serum1JShigella dysente~e(JJ.-lO) poll AShigella f1exneri. (1-6) poli BS h l 4 i e 1 1 a b o y d i i { 1 . - 1 5 ) p o l i CShigella Bannei t~) poll DEntero'pato j,en E..coli antiserumu


21/42

V. KUl tlir yontemi:Plast1k kaplara konUlarak laboratavara gettrilen

., dlE}kll.nlADlU illeler:h:,aman ge9irilmeden se91e1 S1Vl. besiye-r:t olarak Selenit-F ye llkalen Pept onlu. SlaL'ya, se91ei ka-tli besiyeri olarak da :gMB,SS ve KanJLl. Agars. seyrel tme YOIrtem:f..yle:k:hm yapl.J..dl..350C'de 1.8-24 eaat enkU.be edild1.

Zengi.nJ.ef}t irici olarak 1ruJ.lancil.~J.mJ.ze1enit-F be-s~yerinde blr geee enkUbe edilen bakterilerden~ EMB veSS be.siyerlerine,.. A1kalen Peptonlu Su. besiyer1nde bir

K c

"gar'asa-

, -' .aureus olap olmad:L klan. araf}t:L.rl.ldl..

EMB va SS bes:LyerJ.er:ilndelireyen laktoz,negat1f ko-lonilerden, TSI ve Ure besiyerlerine tek koloni ekimleriyapl.larak 350C'de bir gecelik enklibasyona bl.rakl.ldl..

EMB va SS bea1ye.rler:iinde laktoz-pozi tif". koyu(pembe)renkll kolonfier E .eo11 o,l.arak tanl.mlandl.. EPEC olup 01-madl.gl.D.l.raf}tl.rmak :!i.9:iinanb. Agardaki kolonl.l.erinin he-mallz yapl.P yapm.a.dl.gl.raf}tl.rl.l.dl...emoliz yapan koloni-ler EPEC antsEirumlarJ.yla. kontrol edllerek dogruJ.andl..

T Sl bes iyeri ni n yat 1.k kJ.s mJ.nda alkalen(kJ.rmJ.zJ.),d:ilkkJ.smJ.nda as:Ldik(sar1) reaks~yon veren, H2S ve gaz


22/42

-t!u-

O ~W i't uran,U reaz- neg~t tl kU l t Ur1 .er S aJ.monella o,1 .arakfi lU P-hali bulund~. Biyokimyaea1 deneylerle tesbit edilen Salmo-nella spp"ei, once Sa1 .monella polivalan, sonra de Salmonel-la monovalan anti s erumlarxyla kont rol edildi.

T S I'n1n dik k1sm~da as~d~(sar1 ), yat1k k1sm1ndaaJ.kalen( kl.rml.z 1) reaka1 yon veren, H2S ve gaz yapmayan, Ure-az-negati:fi kUltUrler Shigella olarak filUpheli go:rUldU. 9Up-hel :li .li lt Urle, r bi yoki my aaal dene ylere a1 .J.nara k, S hi gellabakteri,1.eri Q]~up olmaci1klarl. arafiltJ.rl.l.dl...espit edilen

mO linella

,saj-1.a: i-s. ce-ll] ndenUpheli gorUlen kUltUrler biyofilimiye gidilerek dogruland1.S onra, kendi ant is erumi li arJ.yla kont rol edi lerek S almonellave Shi gella, tU rler saptandl...

A 1kalen Pept onlt L Su,' dan Alkalen KanlJ. A gar' a paaajla-rl..al1 nan bakt eri ler ka:1 on:i iorfoloj :ha:i i,.enk ve koku ola-rak V :hm,ri o cholerae yonU nden arat l.rJ.1 .d1 .

D 1 fi 1 k1 n 1 tt , bakt eri yoloj : ilki n celenmes i nde i zledi g i ml i zyo1. geki l-l: " de, B ars ak bakt eri leri ni n i zolas yonlarl.nda,kuJ.lanJ.lailb:L.yok:funyasalzellik1.er Tablo-l'de' goeterilmi-tir.

i'.


23/42

~ e k i l - I : D 1 . f i l b ' n 1 . 1 lbakt eri yolL oji k i ncelenmes indeki i z~e-digi mi z eki m yont emi .

DI~naI J , 1 fDirekt ekimi

"

A.Pe.p.Sl1( V.cho1.era.)

. . . . _~-:- Se.lenit-F

(Sa1mqnel1a ve Shigella)I \ .

A K A . S S(AlkalL.en~-hAgar)

B1YOKtMYASA:L TEST' LER(TSI" Ure. !ndoJi.,t C i .trat'fH areket ..G1i koz. L akt oz, KC N.S ukr oz " D -M ann it o l. . ~ si t ol ., . S a1 J. si n, )V ag es -P ro ska uer ,.A ra bi no z, . I na zi t ol }.


24/42

.~cQ)o,1 0riLQ)" "o1 0.ceQ)" "cwHor- t.c1 0t-

22 -

. ----------------

--------~-----.--.---~ - .. - ..(3f' is.l) !....I I ..!;.. . . I .. to" ,

,.++ .... :t++++f- + ,+

."+t~+O+t. _, fr' ..... +

Q , ,0 I , ........ 4 - . . .

.ell!S ',u'S . . . . . . . +

+++4Q+8+++i ++++8+++++2

Inrut t 800 t C+ ...... . . . . . . . . . ! ; .+ I t- ~ .0

'"-teQ)o

. .

P"f:lJr.I I


25/42

BULGULARJL990 Nisan-KasJ:.lD8JY18l~ aras J.nda, C umhuri yet U ni -vers it as i K l:t ni k.M ikrohi yoloj i L aborat uvarJ.na Pazart es i

gt i nleri ba~vuran 248 diyareli , 93 diyares i z has t adan a-lJ.nan dJ.~kJ.ornekleri, aerop ve fakUlt at i f anaerop bak-t eri ler yonU nden i ncelene.rek" eonuc L ac-a,T ablo-I I'de gos -terilmi~t:tr.

T ab lo- II : D li yare ll ve . d1 lyar es iz h as ta larJ .n dJ. ~kJ .orne k-ler ini n kU lt li r , son uQ la r1

SauzeuaTop1.am. 64 (25.8) 13 (1 4.0) p(0.05

D iyareli 2 48 has ta.ru.n dJ.f }k:lirnegi nin 64(%25.8) 'inde"dyaresiz 93 has tanJ.n d1~k1 ornegi nin 1 3(%14)'Unde pato-jen bakteri Ured!.

Pat ~jen aerop bars ak bakterileri yonUnden yap1lanincelemede, 248 diyareli has tan~ d].~k1 orneginde Sal-


26/42

Manella spp_ ( % 1 . 0. . ) , Shigella spp. ( % 7 . 3 ) , . EPEC (%8.1.),.S.au.reus (%0.4) oranJ.an.nda bulundu. Diyaresiz hastalar-dan e1.da edil.en 93 d:L1J,lo.. ornegindeise Salmonella app.(%5.4), Sh:ii.gella spp.. (%2.2),. EPEC(%6.5) oranJ:.arl.nda:iLzoleedildi.

tzo1 e et ti gi m:tz pat ojen bakt erilerin % 3 9 . .'ini.Sa1monel1.a app, %31..}'UnU EPEe" %28.1'ini Shi.gella sp:ptio1~turmaktadl.r.

Salmonella paratypbi ASa :ll. rnon ellaars ty phi B

320

(12)(aD)

Top1.wm 25

S aJ.monella t yphi , izole edil.en tU m S almonella bak-t erileriI Di n (" 8) tsinSalmonella paratyphi A (%12)' ai-nil" SaJunanella paratypld B :iLaa(~O,), in!o1u!iJ.turmakta-dJ..r. Yap~1..an.X2 tes tjj sonucunda tUrler arasl.nda anlaml.:n.fark bu.:Lundu{Tab1.o-III).


27/42

Tablo-IV: Diyare.li. hastalardan izo1.e edilen Shigel-18 s pp!nin dag1l1m1.

Bakteri Sap. . ( % )

Slrligella flexne:ri ~ 1zo1e edilen tUmShigella ba.k-teril..erini.n (%66.7)'sini.,. Shigella sonnei (%27.8)'n,Shigella boyd:iii(%5.6)' S1n1ol:~turmaktad1r(Tablo-IV).

lzol.e e d U e n Shigella s p p ' n i n a r a s l l . n d a , y a p J . . l a nX2 test! sonucunda anLaml1 farkl1l1klar bulundu.


28/42

-2.b-

T ab.] .G V t Diya:neli hastaJ.ardan i z o.le edi len Sal.monella,.Shigella ve EPEe tinaylara ve mevsi.mlere gore da~l.ll..IDl..

Olgu Sal.monella Shigella E P E eAyl.ar say:LSl. Sap. { % } SaYJ. { ~ } SaY1 { % JN:isanMayJ..s 1 .7 ! f 5..') ]. ( 5~,9) l. ( 5.9)Haziran 30 3 (:1.0.0) ]. ( 3.3) 2 ( 6.7)Temmuz 34 4 (n.e) 4 (11.8) (U.B)Kas

EylEll

Top:

Enteropatojenle.rin aylara gore da~:Ll..l.:aundaHaziran"" Temmuz,. ~ustos~ EyliU ve Ekim ayl.annda, N:isan" MaY1Sva Kas1m aylarl.na gore daha fazla oranda bakteri izol.eed:tlLdi. Veril.erin kti9i1kolmasJ..ndan doJ.ay-1X2 testi uygu-1a.na.adJ.(fabJl.o-V)

Q~~l.arl.mJ..zda't V.chol.era izol.e ediJ.emedi.


29/42

-2(-

TARTISMA

UlkeIrlzde ozelli kle 90cuk sagll.gJ.m. ilgi lendirendi yare ol.gui JL arl.. yaz ayl.ar:tnda.daha fazla olmak Uzereher mevs im gorU lmekt ed~r(4r3 6) .

Ulke:nrlizdeyapJ..lan bu konudakf, degjH}ik araf;'ltl.rmalarbi zi m bu:1 gul.arl.ml.z la p ara~e1 lll g os term ekt edlr.

QaJ_:LlI1aInl.zda,


30/42

G ra .c ey ': in 9 75 d :i i . ya re ~i. .as t a d~~k~s~ndan %5.7 oram.ndae1.de ett i gi ,. Mathewson ve ark. tIUn 1 54 di yarel.i vakadan%6.5 oran1nda elde et t :i i kleri , S en ve ark.'nl..n 11 6 diya.-reli . has t adan %0 .9 oran: li .ndael:.deet t igi deg erleri ndeny ii ks ek 9~ km ~~ t~ r( 1 0, ,2 0. 23 ,2 9, 40 ). B uJ ..g um uz , E ch eve rri ava ark.' Inn Ji.230 ornekt en %1 .2..;' ol!aru.ndai.zol.eettikl.e-ri,R as rinaua va ark.'n1n yine ~230 d1yareli has ta dJ..~k~kUl-t UrU nden %12 oran:L .nda el.de et tikleri degerleri yle paralel-l .ik g os t e rm ek ted ir(li9 , .38)

keUl ~e-II -Lnor :.-ki-ye rken ,

eri-ne her y~l yenilerin:i i.ekleyen A soycan'~n da builiund~u di -gar bi.r ka.sa.mara~t~rJacUar i se, yaygJ..no.Lan t i pi n S .pa-ratyphi B olLdugunUl be11 rtmektedirler. Son y-1l1arda ikincig or Uf } d ah a ag :t rl ~k k az an m. l.f }t ~r (, -1 1 )

B izi m b~gularJ.m:L .zda~ 2 5 S almonella enfeks iyonunun2(f08)'ni S.t yphi, 3(%1 2)'ni S .paratyphi A ve 20(r080)'niS .p a; ra ty phi B ol uf }t ur mak tad ~r. B ul gu J.. ar~ m: Lz ,A ks oy ca n' l. n%30 o:mn:tnda eJLde et ti gi S ..yphi ve %63.2 o rananda el.deet ti g:i i. .arat yph1 B :i zolas yonuyla benzerli k gos termekt eoJLup, S.paratyphi'n:Ln S.typhi 'den daha fazla oranda izoleedi li r gorU f} UnU des t eklem ekt edi r( 6) .


31/42

-29-

Qal~~mam~zda 248 (jrnekten 18(%7.3) oran~nda e1de et-t :i i.gi mlzS hi gella :i i.zolas yonumuz"GU re1 'i n 3 83 di yareli has -t e..dJ_ ~, k1 s1 nd8ln% 18.5 Q ,ran1 nds ' i z ole et ti gi . degeri nden dt i.-~i.ik"Ozsan ve Mercangi:iz'un 90 diyareli. hastan:m dJ_~k1 kUl-t Uri inden %4.4 oran~nda elde et t:i ik1 ..eriegerden yi .iks ek 91 .k-rn~t1.r(21,37).

BulguJ.ar:t.m:r.z:l..higella izolasyonu yonUnden diger U1-kelerde yap 1 .1 an 9aJ.: t .~malarlak 1 .yas lad1 g 1 m: t .zda, B ulgumuz;Echeverria ve ark.'n1n ~230 diyareli hastadan %12.6 ora-:nJUlda:ii.zol.e,ttikler:l, I 1 I J I I J l E I r ve ark. 'nJ.n 453 o,rnekten %:13.3or: has-ta ,e-ge .cey':in ;er-de ~rnek-

, te:._ :1 54 di .yare1 :i Lhas ta d1 ~k1 .s l.ndan % 6 .5 oram nda eIde ett:i i.kJ..e-r:ii..eger1eriy1e paralellft gostermektedlr( 23 ,;25,29)

H ijyen f}art lar~ dahs i yi alan t oplum1 .arda. S .s onnei 'nin S.f:l.exneri'den da.ha fazla oranda izole edildiGine ilkolarsk Ulkemizde Akman ve ark. dikkat gekmi~t~r(5). Akmanve ark. tn1l1, daha acnza da B e nkman t nn Amerikal1. ve TUrkhas t alarda kax~~la~t l.rma:J.: t .L a rak yap t l.k1 arl. < ;ah~malarda"S .s Qnne.i ~yi A meri ka1 11 .arda, S .f1 exneri 'y:i i..s e T Urk has ta-L azda, baaka.n olarak i zole et mi :g;lerdi r(5,.1 3) . lgel1 os is ' i n,20-30 y-11da:.i.r etiyoloji.k etkeni degif}mektedir. Son epi-demlyolojik degi~mede. S.sonnei, S.flexnerinin yerini a1-m ak ta d1 .r (2 1 )


32/42

-30-

;"

B i zi m .L zo~e et t i gi mi z Shi gella t i p1 erinin %66.7's i -n S .flaxnerl, %27.8'ni S.s onnei, %5.6'S 1n1 S .boydi i olu~-tu.rmaktad1r. Bu~guJ..ax1 DU z,.Alt man'a.n 3 1.2.Shi gella sueundan%81 ozaru.nda e1 .de at t i ~i S .flexneri" %]5 o rananda, eIde et-t i gi. S .onnei ve %1.2 oram.nda el.de et t i gi S .boydi i deger-l.e ri y1 e p ara1 elli k g os ter mekt eo1 .1 .I t p bi.zm buJ..guJ._arl.ml.zve di ger baza, axa~t l.r:L .c.l.~arl.nulguJ.arl.,.Tt irki yet de S.f lexneri 'n:i ln bas kl.n t ip oldugu g orU ~U nU des teklemekt edi r(4-7,. 13, ,21 ,;22 ,,37, 44).

Di yaxe1 i ve di yares :i z. has talardad~ as-l! ylab: ranb : 11a'm zo1.e

%1 0 ., diyares i z has talar1 n %5.4't inden S almonella, dLya-reli ve diyares i z has ta1 .ardan %7.3 ve %2.2 oran1nda S hi gel-~a izole et t i k. Yapllan X2 tes t i nde" diyareli ve diyare-s~z has talarda Salmonell.a'~ bulunma oranlar1nda onemlibi rfark gorU 1 memekle beraber~ bu fark Shi gella'da onem-

Di zanteri bas ilininp diyareli ve diyares i z has talar-dakf. i .z ole orarl1 nl.n S aJunonella"ya gore onemli t ;l.kmas 1,S~ellanl.n Sa1.monell.a'dan daha az oranda asemptomat i ko la ra k t a/ il l. nd l. gl .n l.U~Uhdt irmekt edir. Bu asemptomat ik ~a-li'.l.nma1e" etkenin gas t roenteri t yapabilmes i i c;i n barsak-


33/42

t ak i m :i L kt ar 1n .J .. nli ~k:t si olabi li r. E ri~ki n gonU llt ilerU zerinde yap1 1 an 9a1 1 ~malarda gas t roent eri t meydana gel-mes i i 91 n gerekli mikroorgani zma say1 s 1 ; S hi gella 1 .9i niki yU zdeJ;).z , S almonella i 9i n ylizbi n, E .col:i 19i n yU zmi l-yon bakt eri oldugu g8z1 enme~t :i L r(48).

r"

Q~~mam1 zda, 248 di yare1 i has t an1n d1 ~k~ klilt U rli n-d en 2 0{ %8 .1 ) Q :r anl .l ld a, .3 d iy are si z h a: st an J.nd1 ~k :t .k li lt U -rli nden i s e 6(%6.5) oranJ.lldaE P E e i zo1 e edi ldi r. Qal:t~ma-m .J .z ~A t un va rf ti n: ir og l. U! 'n un52 di yareli premat U re bebek-t en %30.9 oran1 U da i zoi e et t i kleri , O zsan ve Mercangoz'U n

ornekt en %2.8 oraI U ..!ldazole et t i kleri degerden yUks ek,S en ve ark.' m,n ]J.. has t adan %1 7.2 ozananda elde et t i kle-r i: d eg er de n d ii ~U k 9 1. kr nJ .; ~t 1 r( lt 9,40). F akat K umar ve. ark.'n1 n 453 di yareli has t adan %6 oran1nda ei de et t i kleri ~ K yung-H ee ve ark.'n~n 23 1 di yareli has t adan %6.5 oran~nda eldeet t i kleri " M athews on ve ark.' rum 1 54 di yareli haana d1~kl.-s JL .Jldan4.5 oran:t ..nda.zole et ti kleri ~ S akazaki ve ark.'lll.n393 d:t yat 'el:ti~i den %1 .0 oran1 nda i zole et t i kleri EP Ee de-gerleri bi zi m E P E e dageri mi zle paralelli k gos termekt edi r( 2 6,27,29,.39) ..


34/42

Qa1l..f}ma.mJ.,zdaibr:ilo cholerae'nin izole edilemeyif}i,inceledigimiz dl..f}kl..umunelerinin azll..gl..ndaneya bu bak-teri~erin izolasyon yUzdasinin dUf}UklUgtlnden ka.ynaklana-bi J..jir.

E nt eropat oj enler:i n ayJ..ara gore dagl..ll..ml..raf}tl..rJ.cl..-lara gore farkl1 ..1 J..klargt ls termekle beraber'i Hazi ran,. Tem-muz, Aguetos, EylUl va Ekim aylarl..nda diger aylara goredaha f'azla oranda izo1.e,edi1digi bildtrilmekte olup bizimbu1.guJ.arJJnli.z:liaarale11ik gos termektedirler(5,ll,13~14,JJ.7).

j"

S1.: .z-rna

imea1 ~a-ha ~sta-ne kaY l..t larJ.n1 .n'Q ,ukonudaki vakalarl..n yok alt l.nda s eyret -mesine neden olmakt8ldl..r..Bolgeden bolgeye" f}ehirden f}ehirede gi f} en morb: ii .di t ,epzeva.Lanan , b:i i.z imyapt l..~l..m l..zall..f}maru.nbenzeri daha ller! 9aLl..f}maIarl..nUtUn f}ehirlerimizde yapl..l-mas~ gerektirmektedtr. Boylece,; Ulkemizdeki diyare olgu-larl..nl..nayl..s Ji .e nedeni . hakkl..ndaki bl1 gi l.eri n daha dog ru.veri lere dayanac &g l.. gi b:i i.~halkl.m 2zl.n da daha s a~ll..kll.ko-f}ullarda yaf}ayacagl..nl.dUf}UnUyoruz.


35/42

QZET

Bu. 9alJ.filmada248 diyareli, 93 diyares iz has tadanelde et t:i ie:i im.i z:L E},lnornekJleri ni n,. aerop bakt eri yonU n-den kU lt Ur:heri yap1 1..dJ..E tkeni n bU :1 unma s J . k . 1 L l . g l : . v e ay-1 ara gore da~J.l1 m1 arafi lt J.rJ.ld~.

R~tin laboratuvar yontemleriyle, 248 diyareli bas-t a d1 1 .1 :o..Ul tUr 1.erindin aonucunda 64 (%25.8) o.rana.nda , 93di yares iz haat adan :ii.se 13(%14) oranJ.nda. patojen barsakba: kt eri s i :t Z Ql.e edi lm iE }t i r ..

( % : hgelyaJ:2(~zol

,

Y apt J;gJ.m:t .zalJ.~mada" pat oj en bars ak bakt eri leri -nfm bolgemiz toplumu i9in hala onemli b:il.raelJ.k soru-nu oldugu be1 .:L rt ilmeye 9alJ.E }J.1 dJ..


36/42

-34-

SUMMARY

I n t hi s s t udy we have t ri ed t o fi nd out t he bact e-ri al agent s res pons ible ~Qr di arrhoea. F or t hi s purpos ea t ot al of 341 s toolJ s peci mens were cult Ured aerobi .callyon rout i ne bact e.ri aJi .u.1 t ure medi a. 2 48 of t he 341 s tools peci mens were obt ai ned from cas es wi t hout di arrhoea.

T he r o 1 e of' pat hogeni c bact eri a i s olat ed from di ar-hoi c pat :i Lent swas 2 5.8% ( 64 cas es ) whereans i t was 1 4%(1

mes~(1agt ient s were S almonella spp 5 .4% (5 cas es ),. S hi gella app2.2 % ( 2 ca se s), E PE e 6.5% (6 ca se s).

Dependi ng upon our fi ndi ngs one can s ay t hat pat ho-geni c i nt es t j j nal bact eri a are s t i ll. a t hreat for t hehealt h of loca]. people.


37/42

-35-

KAYNAKLAR

1... Agbonlahor ED,. Dennis E;, Characteristics of Yersi niaintermedia-like bacteria is olated from pat ients wi thd: t.arhoea i .n N :t .g eri a. J.C li n.M i crob iol. 2 3( 5) :89 1- 896 ,1:986.

2. Akman M, Gli1mezo,ID-uE: Tl.bb1i.1ikrobiyo1oji. Hacetepet ini vers :1 lt es i Y aY l.nlarl., N o:A -~5" 1 976 ( c;ev.)

3. Akman M: B akteri Geneti.gi. C UE. tini.Tl.Pl.ak. Yay., No:8,

5.,ay1arl.nda Ankara'da tesbit edilen Shigella cins1eri.T Urk.H :L j.T ec.B iol.Derg.1 0:43 5 ....41,1960.

6. Aksoycan N: 1955-:h.960 seneleri a raai.nda A nkara' datesb:iit edi1en ve ti p1endirilen Salmonella ve Shi.ge1-1 a ci ns leri . T li rk.H ij.T ec.B iol.Derg. 1 0(3)-452 -456,1960.

7.Aksoycan N, A


38/42

8.. Aksoycan N" Tezok F" ve ark: Ankara' da asker! birbirllkte gorUlen tHo salg~n~. TUrk.Hij.Tec.Biol.Derg. 1l(3):191.-198" 1961.

9. Aldan G" get:in. TE: Hastane infeksiyonu etkeni olarakCandida.. TUrkMikrobiyoloji Cemiyeti Yay~nlarl... 6:23-28, 1.986.

10. Al-Rajab JW"Abdullah AE, et a: Salmonella respon-sible for i.nfantile gastroenteritis in MosuJ., Iraq.J.Trop.:Ned.Hyg. 91.:315-318, 1988.

1.2.

ti-u,

11.

~ma-Lgl.-

n~da etken enteropatojenik E.oo1i tipleri. Mikrobi-yo]..Btllt. 12: 1.91-204, 1978.,

1.3.. BerkmanE: 15 yJ..lda izole edil.en 1947 Shigella s1l1f}tl.-nun incelenmesi. Ankara'da y8;~am:L.f}lan Amarikan veTUrk toplumlarJ.nl..n karf}~lJ.k11 etkl1ef}imleri. Mikrobi-yoJL.'BUlt. 10(4): 473-499, 1.976.

14. BUgehan H: K1.1nik Mikrobiyoloji. Bar1f}YayJ.nlar1,Ankara. ,1990.

1.5.. Bongi.ovanni GL,;M.D: Man1:1a.lf Clinical Gastroente-ro.l.ogy. NewYork,!McGraw-Hl11.Book.Comp." 1.983.


39/42

-:J 1-

1.6.. Butler T, carniel E', et al: Die-rhea caused by Yer-sinie enterocolitica in children :inBangladesh.Contr.Microbiol. Immunol. 9:ll7-121,. 1.987.

Jl7.. Qet1.n TE: Genel ve Pratik Mikrobiyoloji.. Sermet lllat-baasa , Istanbul." 1.973.

JiB. Demirso.y: Kall..tJ.mve Evrim: Meteksan YaY:L.nlarl.,No:11.,Ankara..,,1984

19. Echeverria P" David N, et al.: Case-control. study of

20

Tn-fect.

-om

21.gel1a serotipleri., Mikro,b:iyol.BUlt. 6(2) :165-173,1972.

22. Gurel M: Diyarbakl..r ve gevres:ilnde shigellosis., Mikro-biyoJi.BUlt. 6(4): 425-430, 1972.

23. Gracey M: Gastro-enteridis inAustralian children.Sdudi:es on the aetia-logy 0' acute diarrhoea. Ann.Trop.Paediatr. 8(2): 68-75, 1988.

24.. Hall HW,Andrews.ZMD:Aeromonas-related diarrhea.Arch. Intern. Med. 230(1413): 259-265 'i 1.986..


40/42

2 5. K at oui l.iM ,. Pachenary A ,..et aJ.: T he role of S hi gellas pp ..:in chi ldhood di arrhoea i n I ran and t hei r ant i -bi ot ~c res is tance. S cand.J.I nfect .Di s. 2 1( 4) :41 5-41 9,1989.

2 6.. K umar R" Bhardwaj Y" et aJ..: S almonella and S hi gellaare as s oci at ed wi t h i ncreas i ng durat i on of. di arrhea.I ndi an.J .P edi at r. 56 (l) : 81 -86 ,. 1 989.

2 7. K yung-H ee Kr S uh I S " et al: E t i ology of chi ldhooddi arhea i n K orea. J.C 1i n.flli crobi ol. 2 7: 1 192 -1 196,

2 8 }\1ic-

2 9

r en i n M er ic a. J .C li n. Jl i1 i cr ob io l.2 5( 1 0) :1 .9 17 -1 .9 19 ,1987.

3 0. M azi gh D, C arni el E ~ et al: I nfrequent det ect i on ofY er si ni a e .n te ro co 1i t i ca inchi ldhood di arrhea i nB ang lade sh. J.T rop .I "i ed.H yg . 3 5( 2) : 3 70 -3 71 ,. 1 986 .

}l. M ent e~ N K : S : i i s t emat i kGas t roent eroloj i . E ga U ni ver-s i t es ! Y aY UllarJ..,N o: 3 2." 1 964.

3 2 .. M fs hra S ,. N ai r B G,. et a1 : C ompari s on 0 : selec tivemedi a for pri mary ~s olat i on of A eromonas s peci esfrom and ani mal feces . J.C li n.M i crobi ol. 2 5( 1 1 ) :2 040 -2 043 ,. 1 987 ..


41/42

3 3. M ori art y JR, T urnberg ll: B act eri al t oxi ns and.: di arrhoea. J .C li n.Gas t roent erol ..1 5( 3) :529-543 ,,1 986.

34. N eog:i JBKP" S hahi d S N : S erot ypes of C ampylobact erjejun:i i solat ed from.pat ient s at tendi ng a di arhoeal. .di s eas e hos pi .t al! .:n' urban B anglades h. J.M ed.M icro-Di.JL.. 24 (4) : 303-307, 1 987.

35.. N oyan A : F izyoloj i Ders K it abl.. A nadolu U ni vers it es iY aY l.nJL "A nkara: M et eks an.L t d.~t i ., 1 984.3

laime-:.1a-'01.

38. R as ri nau1 L " S ut hi enkui li0, at a1 : F oods as a s ourceof ent eropat hogens caus i ng chi ldhood di arrhea i n T hai -land. A m.J ..rGp .M ed.H yg ..3 9( 1.) : 97 -l02 ,. 1 .988.

39. S akazak:i R " E cheverri a P, etal: N at ionwi de s urvei l-lance program t o i dent ify di arhea-caus i ng. E scheri chi acoli i n chi ldren En T hai land. J.C li n.M icrobi ol ..2 8:469-472 , 1 990.

40. S en D" S aha RM,. et a1: E t i ologi cal s pect rum of acut ediarrhoea inhos p~t ali s ed pat t i ent s i n C alcut t a.I ndi an. J. I1 ed. Re s ..8 2: 2 86 -2 91 ,. 1 985 .


42/42

-40-

41.. S upert :1 i ., N icol.et ti M , et a1 .::V i rulance fact ors of"lact as e-negat ive. E scheri chi a coli s trai ns i solat ed

from chi ldren w~t h di arhea i n S omali a. J.C li n.M i cro-biyol. 26: 524-529~ ~988.

42. T ee W, Kaldor J,.. at a1.: E pi demi ology o C ampylobact erdi ar rho ea . N ed. J. Aus t . 1 .45( 10 ): 499-50 3, 1 986 .

43 . 2 raveler's di arhea. A m F am Phys i ci an. 5:100-105r,1986.44.U1a~ T" Mert A, va ark: E t ~ezgut bolges i nde 1987 ~-

45.

y-o-

flas-

46. iC erra l: lp ~a T ~p F akU .1 .es i Y ay ~n lar 'l .,i s t anb ul . ,, 1982..

47. V ial. F A . B rowne R R , at a1 : C haract eri zat i on of E nt ero-adherent A ggregat i ve E s cheri chi a coli , a pu.t at i veagent of di arheal di s eas e. J.lnfect .Di s . 58(1):70-79,1988.

48.. Y urdak5k M : i shal.. A nkara O zt li rk l-1 at baas :L.,1983.

T. C..o!~kGgreti.'n Kurulu

yoremizde bakteriyel diyare etkenleri

Documents