Namık Kemal Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu

Yazılım Kalitesi ve Standartları

IBRAHIM ATAY

Öğrenci Numası : 109422504114.03.2011

Yazılım Üretimi Yazılım olarak üretlen ürünün, diğer ürünlerde(kitap, dergi, kıyafet vb.) belirgin bazı farklıkları vardır. Bu özellikler ve farklıklar aşağıda verilmiştir.

Ürün sanaldır. Mühendislik, sanat, zanaat, bilim dalı... Üretimde tekrar az, her proje yeni bir iş olma özelliğinde Farklı kişilerin ürüne etkileri daha fazladır. Hataları önlemek proje koşul/maliyetleri içinde çok zor Ürünün kalitesini, onu üreten sürecin kalitesi belirler, süreç odaklı kalite yaklaşımı hakimdir. Müşteriye sağlanan ürün/hizmet, yönetilen süreçlerin çıktıları Süreç yönetimi temelli düşünce, metodoloji kullanımını öne çıkarıyor.

Kaliteli YazılımGeliştrilen yazılım amacına uygun yani kullanıcı atarfında kaliteye ulaştırmak için bazı maddeler sıralayabiliriz. Bu maddeler;

Az hata olması Kullanıcı/Müşteri gereksinimini karşılaması Arızalar arası zamanın uzunluğu Arızaların hızlı giderilmesi

Yazılım Kalitesi İlkeleriGeliştirilen yazılımın amacına uygun olması için maddelerin dikkate alınması gerekmetedir. Bu maddeler yazılımı kullanılacak olan son kullanıcı için önemli olduğu kadar, sağlacı firma için bir o kadar önemlidir. Bu maddeler aşağıdaki gibidir.

Kalite ilkeleri iyi uygulamalar ile oluşmuştur Erken tanı ve erken çözüm maliyeti düşürür. Ürün değil süreç önemlidir. Sürekli iyileştirme hedeflenmelidir. Standart ve ölçüler kullanılmasıdır.

Yazılım ve Süreç1

Yazılım geliştirmek ve kullanıcı tarafına sunmak birbirinde farklı konular ve süreçler vardır. Bu süreçleri temel adımlarını listelemek gerekir ise;

Süreç bir işi yapma yöntemidir. Genellikle alt süreç ve işlemlerden oluşur. Amacı, standart oluşturmak, değişkenliği azaltarak iyileşme Sağlamaktır. Belgelenmiş ve tekrarlıdır . Girdi ve çıktıları vardır.

Şekil 1 de şematize edilen sürec aşamalarını ürün geliştime ve sunması ile ilgili olarak ilişkisin gösterilmektedir.

(Şekil 1)

Model ve Standartlar

2

Model Nedir?

İş süreçlerini karakterisiktik olarak tanımlanmasını ve iyileştirilmesi aşamasını için yol haritası hazılama yapısıdır. Aşağıda yazılımda kullanılan iş süreçleri iyileştirme ve standartlaştırmak ile ilgili belgeler ve ilişkileri şematize edilmiştir.

(Şekil 2)

Şekil 2 de görmüş olduğunuz bazı yazılım iş kalite sıtandartlarını inceleyelim.

ISO / IEC – 12207Belgenin amaç “Yazılım Yaşam Döngüsü” için ortak bir çerçeve sunmaktadır. Bu çerceveyi sunmak için, bazı kurallar vardır. Bu kurallar:

Satın alma, yazılım sağlama, geliştirme, işletim ve bakım Yönetim, kontrol ve iyileştirme Yazılım yaşam döngüsü için tanı

3

ISO 15504 (SPICE)1993’te Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO), tarafından başlatılan bir çalışmanın ürünüdür. Yazılım süreç değerlendirmesi için bir çerçeve oluşturur.Süreç iyileştirme veya yetenek belirleme amaçlarıyla kullanılabilir.İki boyutlu bir modeldir. Süreç boyutu ve yetenek boyutu. Süreç yeteneği 6 düzeyde ölçülür:

0: Eksik (incomplete)

1: Yerine getirilen (performed)

2: Yönetilen (managed)

3: Kurulmuş (established)

4: Kestirilebilir (predictable)

5: Sürekli iyileşen (optimizing)

ISO 15504 (SPICE) SüreçleriISO 15504 belgesi, tanımlanan süreç alanları beş kategoride gruplandırılmıştır. Bu gruplar:

Müşteri-Sağlayıcı: Yazılım Edinme, Yazılım Sağlama (satış vb.), Gereksinimlerin Toplanması, İşletme

Mühendislik: Geliştirme, Bakım Destek: Dokümantasyon, Konfigürasyon Yönetimi, Kalite Güvence, Doğrulama (verification),

Geçerleme (validation), Ortak Gözden Geçirme, Denetleme, Sorun Çözme Yönetim: Yönetim, Proje Yönetimi, Kalite Yönetimi, Risk Yönetimi Kurumsal: Kurumsal Yönlenme, Süreç İyileştirme, İnsan Kaynakları, altyapı, Ölçüm, Yeniden

Kullanım

SPICE (ISO 15504) Modeli KapsamıISO 15504 belgesin tanımlanadığı bazı karaktesitik yapıları vardır. Bunlar aşağıdaki gibidir.

Yazılım satın alma Yazılım geliştirme İşletim Bakım ve destek süreçleri için Planlama, yönetim, gerçekleştirme, denetim ve iyileştirme aracıdır.

CMMI SM4

CMM Nedir?1987 yılında ABD Savunma Bakanlığı’nın kurduğu Software Engineering Institute (SEI), bu alanda bir öncü kurum olarak yazılımdan sonra değişik alanlar için küçük farklarla ayrı birer CMM modeli çıkarmıştır:

Yazılım mühendisliği için CMM (Software CMM v2.0c) Tümleşik ürün geliştirme için CMM (IPD-CMM v0.98) Sistem mühendisliği için CMM (EIA/IS 731 SECM) Temin prosesi için çeşitli modeller (SA-CMM v1.01) CMMI modelinin bir amacı bunları birleştirmektir CMMI bir taraftan da ISO 15504 uyumlu olma amacını güder CMMI süreç tanımlama, süreç iyileştirme ve yetkinlik değerlendirmesi için rehberlik sağlar CMMI, önceki modeller gibi en iyi uygulamaların organize bir birikimidir

CMMI’ın Genel YapısıCMMI tek bir modeli iki değişik biçimde temsil eder:

Sürekli Temsil Basamaklı Temsil

Tek model, yazılım üreten gruplarda (firmalarda) süreçlerin varlığını, yetenek ve olgunluk düzeylerini değerlendirir. Basamaklı model önceki CMM modeline benzer. Yazılım üreten firmalar, firma olarak olgunluk düzeyi notu alır. Sürekli model ise SPICE modeline benzer. Süreçler tek tek değerlendirilerek bir süreç yetenek düzeyi notu alırla

CMMI bu iki temsil biçimini ilişkilendirmiştir.

Süreç alanı yeteneği Sürekli temsil Organizasyonel olgunluk Basamaklı temsil İki temsil biçimi arasındaki Eşdeğerlik (equivalent staging) ilişkisi ile olgunluk notu, belirli süreçlerde alınan yetenek notlarından elde edilebilir. Süreçler 6 düzeyinde yetenek notu alabilir. Firmaların aldığı olgunluk notu için ise 5 düzey belirlenmiştir.

5