Yanl-ilHngf,slfssN r 300-977X

@yolsuyolsu

Af(fAY SGE fHESf DIM SGE IHES|

BAYBURT SGE IHESI rru-e sAGnMAsr 1nrcUnr6n0lvr sGE fHEsl

SARACBENDI BAGITMASI 1nec0nr6n01 ve scE fHEsl

rssN 1300-977X Cihat UYSALK a v a k K u l t u r u . . . 1 0

Prof. Dr. fng. Ahmet DURMUSIn;aat Muhendisligine Giris Dersi( l l k D e r s f . . . . . . 1 1

O k u r f a n m z a D u y u r u . . . . . . 1 9

fnE. Y. Mrih. Erkan A|(GULPrOf. Dr. MCtiN AYDOGANDog. Dr. Konuralp GIRGINMevcut Bir Betonarme Binanrn Dolrusafve Dogrusaf Ofmayan Elastik DepremPer formans lannrnKargr lagt rn lmasr . . . . .20

lng. Y. Mr.ih. Ruhi TART(ANEner j i Uzer indeBazr (eg i t femefer . . . . .2g

Av. Atiila frunntHizmet fhafelerinde l5veren SigortaPrimferinde Be5 Puanlrk IndirimUygufamaslnda Kar5rlagrfa n Baa Sorunfar . . .29

Semih ERHANMUrAt DICLELIfntegraf Kopru Kiri5feri fEinHareke t l i YukDa l rhm Formu l fe r i . . . . . 41

Ing. Y. Mr.ih. Ahmet SAGLTKKimya Mrih. Grifay MALKO!Yapr Malzemeferi Afanrnda Turkiye'deYaprfan Cahsmalar ve Bitumfu BagfayrcrStandar t far rndak i SonGel ismefer . . . . .50

Dr. Ali UCUnIUKanaf Kapfama Betonfarr YaprmrndaGorulen Sorunlar ve (ozum Onerileri . .56

Yapl Diinqaslwww.yapidu nyasi.com.tr

Aylrk Mesleki Bi l im Teknik ve Haber Dergis i

YtL 14. MART 2010. SAYI 168

s"iiuiMRA Reklam ve Tan. Hiz. Ltd. gt i . Adrna

Mustafa Bi lgig

GenelYayrn ytinetmeniMustafa Bi lgig

Sorumlu Yazr lgleri MiidtirtiHikmet Bi lgig

Yiinetim YeriKennedy Caddesi 10211 Gaziosmanpaga AnkaraTel:+90 (3121 407 4317 Fax:+90 l311,t 467 43 tg

yapidunyasi@gmail.com

Yayrn furutuProf. Dr. Necati Agrral iogtu ( lJ.U.)Prof. Dr. Metin AydoSan (l .T.U.)Prof. Dr. Yrlmaz Aruntas (G.U.)Prof. Dr. Alemdar Bayraktar t f . f .U.tProf. Dr. Fazrt Qetik (K.T.U.)Prof. Dr. Murat Dictel i lO.O.f.U.tProf. Dr. Adem Dogangrin (K.T.U.)Prof. Dr. Ing. Ahmet Durmuq (K.T.U.)Prof. Dr. Erg0n Gedizl iogtu ( l . f .U.tProf. Dr. Polat Gri lkan (O.D.T.U.)Prof. Dr. Tefaruk Haktanrr (E.U.)Prof. Dr. Erhan Karaesmen lO.O.f.U.tProf. Dr. Ekrem Manisalr (1.U.)Prof. Dr. Mehmet Orhan (G.U.)Prof. Dr. Hrzrr Onsoy (K.T.U.)Prof. Dr. Yener 6zkan (O.D.T.U.)Prof. Dr. Orhan RemanProf. Dr. Tugrul Tankut (O.D.T.U.)Prof. Dr. Ahmet Topgu (E.O.G.U.)Prof. Dr. Mehmet Emin Tuna (G.U.)Prof. Dr. Erdogan Uzgider ( l .T.U.)Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner (K.T.U.)Prof. Dr. Sonmez Yrldrrrm (y.T.U.)Prof. Dr. Yalgrn Yriksel (y.T.U.)Dog. Dr. Omer Civetek (A.U.)Dog. Dr. Hi i lagti Kaptan (G.U.)Yrd. Dog. Dr. Atakan Aksoy.(K.T.U.)Yrd. Dog. Dr. ZekiAy (S.D.U.)Yrd. Dog. Dr. M. Ki irgat Qubuk (G.U.)Yrd. Dog. Dr. Veyset Gutdat (S.D.U.)Yrd. Dog. Dr. Lati f Onur UgurYrd. Dog. Dr. giikrri yetgin (K.T.U.)Ogr. Gor. Unsat Soygiir (G.U.)Mimar Y. Mtih. Cihat Uysat!ng.y, Mrih. Metik Safi buyar (O.D.T.U.)Ing. Y. Miih. Cahit KocamanIn9. Y. MIh. Fikret KuranIng. Miih. Asude Ozt0rk Camadan (Texas A&M U.)

@ 1996 - 2010 Ynpt OUTVAS| : Dergide yayrntanan yazr ve gekillerinher hakkr sa(lrdrr. Kaynak gdsterilse dahi izin ahnmadan yayrnianamaz.Yazrlardaki sorumluluk yazarrna aittir.

Yayln ve Yazrm Kurallan'Dergide, Yayrn Kurulu tarafrndan uygun gortilen yazrrar yaynranrr. yazrlar, daha tinceyayrnlanmamrg olmahdrr. .Yayrn Kurulu, yazrlar iizerinde gerekli giirdiigri dtizelt-meleri yapabilir, 'Qeviri veya derleme yazrlarda; yazannrn, yayrnlandr$r derginin vekaynaklannrn yazrlmasr gereklidir. .Yazrlar word belgesi olarak gdnderilmelidir.

AYLIK YEREL SUNCr.I YAYINBaskr Tar ih i : 15.03.2010

Baskr: Bagak Matbacrhk Ltd.gti. Anadolu Bul. 5/15 Gimat-Ankara Tel:(312)397 16 17

Mevcut Bir Betonarme Binanln Dogrusaf veDogrusal Ol mayan Elastik DePremPerfo rmanslanntn Karslf a5tf rtf masl

ing y. Mr.ih. Erkan nfCUl Prof. Dr. Metin AYDOCnT Dog. Dr. Konuralp GiRGiNlstanbul Teknik Universitesi, in;aat Fakultesi, in5aat Muhendisligi B6lumu

6zeryapr la ln deprem per formansrntn bel i r lenmesi iE in son yr l larda gel iq t i r i lmig bulunan e last ik yon-

temler ve basi t legt i r i lmig dogrusal o lmayan anal iz yontemler i mi ihendis l ik uygulamalar lnda g iderek

daha yaygtn o larak kul lanr lmaktadrr .B i r inc i yazann yuksek l isans tez in in b i r k lsmlnr o lugturan bu gal tgmada mevcut 7 kat l t betonarme

bir yaplnrn dogrusal ve dogrusal o lmayan e last ik per formansr t i lkemizde yur t i r l t ik te o lan DBYBHY-

2007'n in T.bol t imr lnde ver i len esaslar dahi l inde, i lg i l i per formans seviye ler i d ikkate a l ln lp , karq l lag-

t r l lmrg t l r . l gTS deprem yone tme l i$ i i l e tasar lanmlg o lan bu b inada gug lend i rme gerekmig , ge rek l i

ek lent i ler yapr larak b ina do$rusal o lmayan e last ik yontem kul lant larak guglendi r i lmigt i r .

Anahtar Kelimeler: integral koprti, Hareketli yilk, Yilk daftlrmr

Bir inc i yazann yuksek l isans tez in in [2 ] b i r k ls-mr o lan bu qal lgmada mevcut 7 kat l t betonarmebir yaprn ln do$rusal ve do$rusal o lmayan e last ikper formansr , i lg i l i hedef per formans seviye ler id ikkate a l ln lp , hesaplanmlgt l r . 1975 deprem yo-ne tme l i$ i i l e tasar lanmtg o lan bu b inada guq len-d i rme gerekmig, gerek l i yaplsa l ek lent i ler yapt la-rak gt ig lendi r i len yaptntn e last ik o lmayan per for-mansr da aragt tn lmtqt r r . Qal rgmada ETABS [8] ,XTRACT t9 l g ib i genel anal iz programlarr ku l lanr l -mrgtr r .

Qal rgmantn amact per formans anal iz i ig in yo-netmel ik te oner i len yontemler in seqi len ornekig in sayrsal o larak karg l lagt t r r lmast ve sonuglar lnde$er lendi r i I mesid i r .

2. PERFORMANSA DAYALI DEGERLEND|RMEDeprem per formansl , "bel i r l i b i r deprem etk is i

a l t rnda b i r b inada o lugabi lecek hasar lar ln duzeyi

1. ciRi$Herhang i b i r yaprn rn de$er lend i r i lmes i sonucu

ye te r l i yaprsa l guven l i$e sah ip o lmadr$ r be l i r l e -n i rse guglendi r i lmesi veya yrk l lmasr karar l ver i l -me l id i r . U lkemiz in buyuk b i r bo lumun i ln depremrisk i a l t rnda o ldu$u dt iguni i lurse yaprsal guven-

s iz l i$ in in en buyt ik kayna$rnrn deprem tehl ikes io ldu$u agrkt t r , Bu nedenle yapl lar ln deprem per-

fo rmans la r tn tn de$er lend i r i lmes i buyuk onem ta -grmaktadrr . B i l ind i$ i g ib i mevcut yapl lar rn de$er-lendi r i lmesi ve gerek iyor ise gt ig lendi r i lmesi 2007yr l rnda yt i rur l i i$e g i ren yonetmel i$ in (DBYBHY,

t1 l ) T .Bo lumi inde ve r i lm ig o lan esas la r i l e yap l l -

maktad1r . Bu bolumde yaptnrn s ismik per forman-

srnrn aragt l r t lmast on gor i t lmt ig tur . Bu amagla ay-nr yonetmel i$ in 7.5 ve 7.6. paragraf lar rnda st ra-sry la do$rusal ve do$rusal o lmayan e last ik hesapyontem leri veri I m igt i r .

zo YRpr oUwvRst MART zoto

ve da$l l rmlna ba$l l o larak bel i r lenen yapt gr iven-l i 0 i du rumu" o la rak tan rmlab i l i r t 3 -71 . pe r fo r -mans kavraml , oncel ik l i o larak mevcut yapl lanntaqryrc l s is tem elemanlanntn dayanlm ya da geki lde$igt i rme kapasi tes in in hesaplanmast ve dep-rem dayanrmla r rn ln de$er lend i r i lmes i amacry laku l lan r lmak tad t r . Yap tn rn ku l lan rm amac lna uy -gun olarak birden fazla deprem etkisine kargl ge-len fark l r per formans hedef ler i o lab i l i r .

Deprem gr ivenl ig i bb l i r lenecek veya guqlendi -r i lecek b inalarda tagrytcr s is temin e last ik otes idavranlgtntn taglyrc l s is tem davranlg katsayls l veona ba$l l o lan deprem yr ikr i azal tma katsayrs l i legoz onune a l tnmas t , buna ba$ l r o la rak depremdemeydana gelen kuwet ler in ve o lugacak yer de-$ igt i rmeler in bel i r lenmesi baklmlndan yeters izkalabi lmektedi r . Bunun yanrnda gerqekgi gug tu-kenmesi mekanizmaslntn bel i r lenmesi yeters iz-l i k le r in g ide r i lmes i ag ls rndan onem tag lmak tad l r .Per formans kavramlnl ku l lanarak bu eks ik l ik lerecevap vermek mumkundt i r . Bu amagla inceleme-ye konu o lan yap ldan top lanan b i lg i l e r ku l lan l la -rak b inan tn yap lsa l mode l i o lug tu ru lup ongor t i l endeprem etk i ler i a l t lnda e lemanlarda meydana ge-lecek ig kuvvetler ve qeki l degigt irmeler hesapla-nrr. ig kuvvetler ve geki l de$igt irmelerden yararla-nr larak kr i t ik kes i t lerdeki (ornegin k i r ig ve kolonug lan , pe rde d ip kes i t l e r i g ib i ) hasar du rumu in -celeni r ve hasar duzeyler ine gore yonetmel ik teon goru len s ln t r la r ku l lan t la rak yap ln ln per fo r -mans seviyes i be l i r len i r .

Deprem Performansl Hesaplama YrintemleriB ina la r i g in deprem per fo rmansr ; do$rusa l

e last ik yontemler ( l ineer e last ik) veya dogrusale last ik o lmayan yontemler ku l lan l larak bel i r lene-b i lmektedi r .

Do$rusal e last ik yontemlerde; yaprntn do$ru-sal davrandl$ l kabul edi l i r . Bu yontemde, yaptn lnelast ik kapasi tes in in ve i lk akmanln nerede o laca-$r iy i b i r gek i lde iz lenebi lmesine kargrn mekaniz-ma durumlarr ve akma srrasrnda ig kuvvet ler inda$r l rmr gergekgi b i r gek i lde e lde edi lemez.

Do$rusal e last ik o lmayan hesap yontemler in inamact , ver i len b i r deprem etk is i a l t lnda sr ineke$i lme. davranrgrna a i t p last ik geki l degigt i rmele-r in ve gevrek davranlg durumuna a i t ig kuvvet le-r in hesaplanmasld l r . Bu yontemler , yaprnrn gog-me anrna kadar dav ran tg tn t ve y rk l lma durumun-daki geki l degigt i rmeler in i gergege yakrn b i r gek i l -de goster i r , b inantn deprem antndaki davranlgrhakk rnda sa$ l t k l l yo rum yapma o lana$ tn l ve r i r .

Dogrusal Elastik YrintemBu yontemde yaplntn tamamen e last ik dav-

randr$r kabul edi l i r ve s is tem al tq t ld l$ t i izereelast ik o larak hesaplanl r . Daha sonra e leman ba-zrnda kapasi te ler ve kapasi te oranlan e lde edi l i r .Bu kapasi te oranlan i lg i l i kes i t lere a i t srnt r de-$er le r i l e k ryas lanarak e leman ln hasar du rumuhakkrnda f ik i r ed in i lmig o lur . Dogrusal e last iko la rak mode l lenen b i r b inanrn e leman lann tnperformans kontrolr i , kr i t ik kesit lerde azaltt lma-mrg deprem etkisi ve dugey yt ik.etkisi alt tnda he-saplanan ig kuvvet ler in kes i t kapasi te ler i i le kar-gr laqt rn lmasl sonucunda yapl lab i l i r . Kesi t kapa-s i tes in in aqt lmaslna, ancak kesi t yeter l i s r inek l i -$e sahipse iz in ver i leb i l i r . Dolayrsry la e leman ke-s i t ler inde ig kuwet lere bagl t o larak e lde edi lenetki/kapasite oranlan kesit ten talep edi len su-nek l i$ in b i r gos te rges i o lmak tadr r . DBYB-HY-2007'de yer alan dogrusal elast ik hesap yon-temleri ; Egde$er Deprem Ytikr i Yontemi ve ModBir legt i rme Yontemler id i r . Yontemler i le i lg i l i ay-nn t r la r [1 ,5 ] de ve r i lm iq t i r .

Do$rusal Elastik Olmayan YtintemlerDeprem etk is i a l t tnda mevcut b inalann yapr-

sal per formanslarrn ln bel i r lenmesi ve gt ig lendi r -me anal iz ler i ig in ku l lanr lacak doSrusal e last iko lmayan hesap yontemler in in amacl , ver i len b i rdeprem ig in sunek davranrga i l igk in p last ik geki lde$igt i rme is temler i i le gevrek davranlga i l igk inig kuvvet is temler in in hesaplanmasld l r . Dahasonra bu is tem bt iy t ik l r ik ler i , bu bolumde tanlm-lanmrq bulunan geki l degiqt i rme ve iq kuvvet ka-pasi te ler i i le kargr lagt ln larak, kes i t ve b ina duze-y inde yaplsa l per formans de$er lendi rmesi yapr-lacak t r r [1 ] .

Do$rusal o lmayan hesap yontemler in in do$-rusal e last ik hesap yontemler ine gore en oneml it is tunlL lgu, ig kuvvet ler in yeniden da$l l lmlna iz invermesid i r . Boylece yaptn ln e last ik otes i davranl -qr daha gergekgi o larak iz lenebi lmektedi r [3 ] .

Do$rusal elast ik olmayan analiz yontemleriAr t rmsal Egde$er Deprem Yukt i Yontemi , Ar t lm-sal Mod Bir legtirme Yontemi ve Zaman TanlmAlanrnda Hesap Yontemi o lmak t izere uge aynl -maktadrr . i l t i t i yontem, do$rusal o lmayan dep-rem per formanstn ln bel i r lenmesi ve gr ig lendi r -me hesaplan ig in temel a l rnan Ar t tmsal i tmeAna l i z i ' nde ku l lan r lacak o lan yon temle rd i r [1 ] .Yon temin uygu lanmas l amac ty la i tme ana l i z iadr ver i len yontemle bulunan taban kesme kuv-

yRpl oulynst MART 2oto zl

vet i -yanal yer de$iqt i rme egr is inde ($eki l .1) ya-

tay kuvvet arttrkga plast ik geki l de$igt irmeler veyatay yer de$igt irmeler bi. iyt imekte ve sistemdehasar o la rak o r taya g lkmak tadr r . Bu e$r in inadrmlannda kesi t lerde p last ik mafsal lar tn or tayagrk rq s r ras ln tn i z lenmes i s i s temin dav ran lg ln lnde$er lend i r i lmes i bak rmrndan oneml i b i l g i l e rigermektedi r [7 ] . Bu yontemler in aynnt t lar r da [1lde ve r i lmek ted i r .

F )

nnn

twfifirrfiftr#fifir#tr1'L.n

$eki l .1 Taban kesme kuvvet i -

Vn

tepe yer de$igt i rmesi

Q a l r g m a n r n b u n d a n s o n r a k i b o l u m l e r i n d e ,mevcut b i r betonarme b ina ig in yapl lan do$rusalve do$rusal o lmayan e last ik per formans anal iz le-r ine a i t say tsa l de$er lend i rme le r sunu lmuqtu r .

3. SAYISAL UYGULAMAincelenen b ina zemin kat+6 normal kat tan o lu-

gan 7 kat l l betonarme karkas b i r yapldt r . Tagly lc ts i s temin duzen lenmes inde gerqeve le rden veasansor i le merdiven bolgeler i c ivar tna yer leqt i -r i len perdelerden yarar lant lmlgt t r . Yapldaki k i r igkesi t ler i 25-30x60 cm, ko lonlar ise 25-30x100cm ve 25x80 cm boyut lanndadtr . B inantn katyuksekl ik ler i zemin kat ta 3.0 m, b i r inc i kat ta 3.5m, d iser kat larda ise 2.7 m'd i r . Toplam bina yuk-

sekl i$ i 20.0 m, kat a lanl 235 m'?di r . Malzeme ka-l i tes i C1515220 d i r . igyer i o larak kul lanr lan b inal .derece deprem bolgesi (Ao=9.49) ve 21 stn l f lzemin t izer inde bulunmaktadl r . Tr im pro je ler i

mevcu t o lan b inan tn p ro je le r i i l e uyumlu yap l l -masr nedeniy le b ina b i lg i duzeyi katsayrst 1 .0o la rak a l rnmrq t l r . B inadan "Can G i i ven l i$ i " (CG)

per formans duzeyi beklenmektedi r . Taqly tcr s is-temin 3 boyu t lu ana l i z mode l i $ek i l 2 'de , ka t p la -

nr $eki [ 3 'de goster i lmigt i r .Yaprnrn mod qeki l ler i ve t i t req im per iyot lar tn l

be l i r l emek ig in ETABS t8 l p rogramr i l e moda lanaliz yaprlmtgttr. Bu analiz sonucunda X do6-ru l tusunda ku t le ka t r l rm o ran tn tn en yuksek o l -du$u mod %75.6 i le 2. mod o lup bu moda a i tper iyot 0.66 sn; Y do$ru l tusunda ise kut le kat t -

zz vnpr oUtrtvRst MART zot o

$ek i l .2 Tagryrc r s is temin 3 boyut lu ana l i z mode l i

$eki l .3 Bina normal kat ka l rp p lant

I rm oranrntn en y i rksek o ldu$u mod %48.4 i le

3.mod o lup bu moda a i t per iyot 0.49 sn o larake lde ed i lm ig t i r .

Mevcut Binanrn Do$rusal ElastikPerformans AnaliziYukarrda agrk lanan b ina oncel ik le DBYBHY Bo-

lum-7 .5 'e gore do$rusa l pe r fo rmans ana l i z ine tab i

tu tu lmugtu r . Ay r tn t t l r hesap lama la r [2 ] de ve r i lm ig

C]D

-

i /

o lup burada sonug la r tab lo la r ha l inde oze t lenmig -t i r . Qize lge. l ve 2 'de s l ras ly la k i r ig ler in +X ve -Xdo$rul tusundaki hasar bolgeler in in kat lara gorede$ig imi ver i lmigt i r . Benzer o larak Qizelge.3 ve4 'de +Y ve -Y ig in k i r ig hasar bolgeler i , Qize lge.5-8de kolonlar ig in aynl deger ler gor t i lmektedi r .

Qize lge . l K i r ig le r in +X deprem dogru l tusundak ihasar bo lge le r i .

X (+) DEPREM VO[\U

ToplamKAT KiriqNO Adedi

M i n i m u mHasar

Bolgesi

Be l i rg in l le r iHasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi60 4660 38

40

48

TOPLAM 386 216 42

Qizelge.2 Kir ig ler in -X deprem dogrul tusundakihasar bo lge le r i .

X (- ) DEPREM Y6NU

121 4

201 41 0121 2

1 224

1 21 466

201 41 8

1 2

34

2246

42 86

ToplamKAT KiriqNO Adedi

Min imum Be l i rg in l le r iHasar Hasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi Bolgesi60 54

426038 1 032

46TOPLAM 386 236 28

Qizelge.3 Kir ig ler in +Y deprem dogrul tusundakihasar bo lge le r i

Y (+) DEPREM VOI\U

26

26 1 236 86

KATNO

Top lam Min imumKir ig Hasar

Adedi Bolgesi

Be l i rg in l le r iHasar Hasar

Bolgesi BolgesiGogmeBolgesi

60 1 4

1232601 466

1 6301 01 21 8

1 0

1 026 1 8

62 1 22244

26TOPLAM 386 196

1 0

76 78 TOPLAM 154 1 1 0

vnpr oOruynst MARTzoto 23

Qizelge. Kir iq ler in -Y deprem dogrul tusundakihasar bo lge le r i .

Y (- ) DEPREM Y6NU

KATNO

Top lam Min imumKir ig Hasar

Adedi Bolgesi

Bel i rg in l ler iHasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi60 1 060 121 630

1 4123666

201 262 261 41 21 21 41 648

1 21 846

86

1 01 022

28

1 01 022

28

1 2

TOPLAM 386 180 36 84

Kolonlann hasar bolgeler i ise Qizelge 5-8 'degoster i lmigt i r .

Qize lge .S Ko lon lann +X deprem dogru l tusundak ihasar bo lge le r i .

X (+) DEPREM YONU

KATNO

Top lam Min imumKolon HasarAdedi Bolgesi

Be l i rg in l le r iHasar Hasar Goqme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi22 20

222222 20

22 2022 1 6

22 1 2

TOPLAM 154 120

Qize lge .6 Ko lon la r rn -X deprem dogru l tusundak ihasar bo lge le r i

X ( - ) DEPREM YONU

KATNO

Top lam Min imumKolon HasarAdedi Bolgesi

Be l i rg in l le r iHasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi

22 1 4

22 202222

22 1 8

22 1 4

22 12

1 0

Qizelge.T Kolonlarrn +Y deprem do$rul tusundakihasar bolgeler i .

Y (+) DEPREM YONU

KATNO

Top lam Min imumKolon HasarAdedi Bolgesi

Be l i rg in l le r iHasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi . Bolgesi

1 6

22 1 6

22 1 4

22 1 6

22 1 2

22

22 1 0

TOPLAM 154 86 24 1 6 28

Qizelge.8 Kolonlarrn -Y deprem do$rul tusundakihasar bolgeler i .

Y ( - ) DEPREM YONU

KATNO

Top lam Min imumKolon HasarAdedi Bolgesi

Bel i rg in l ler iHasar Hasar Goqme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi

22

TOPLAM 154 92 24

DBYBHY-2007 7.7.3. 'e gore (CG) performans

seviyes inde, herhangi b i r kat ta uygulanan dep-

rem do$ru l tusunda k i r ig ler in en faz la o/o30'unun

i ler i Hasar Bolgesine gegmesine iz in ver i lmekte-

d i r . Aynca h iqb i r e leman gogme durumunda o l -

mama l rd r r .

Q ize lge 1 -4 'den an lagr lab i lece$ i g ib i soz ko -

nusu yaprda e le a l l nan k i r i q le r ve ko lon la r X ve Y

deprem do$ru l tusunda bu kogu l lan sa$ lamad l$ liq in mevcut yapr yonetmel ik te ongoru len (CG)

per formans seviyes in i sa$lamamaktadt r .

Mevcut Binanln Do$rusal Olmayan ElastikPerformans AnaliziOnceki bol i imde do$rusal e last ik per formans

ana l i z i yapr lmrq o lan yap tn ln bu kez do$rusa l

24 vepl ouruynsl MART 20lo

1 4

22 1 6

22 1 8

22 1 8

22 1 2

22 1 0

22 1 2

1 2

o ^E zo Jo -y 'j=

s 9- 8 3, ( ! Y

elast ik o lmayan per formans anal iz i yapr lmrqt l r .

Burada ik i fark l t per formans anal iz in in karg l laqt l -r r lmasr amaglanmlgt l r . ETABS paket programl

kul lanr larak her ik i b ina do$ru l tusunda stat ik i t -

me anal iz i yo luy la yaptntn taban kesme kuvvet i -tepe yer de$igt i rme e$r i ler i ($ek i l4 ,5) e lde edi l -mig ve DBYBHY-2007 Bolum 7.6'ya gore veri len

esas la r la yapr lan ana l i z sonucu her i k i b ina do$-ru l tusunda kat baztnda bulunan k i r ig ve kolonhasar de$er ler i Qize lge 9-12 'de ozet lenmigt i r .Hesap ay r tn t r la r r [ 2 l de ve r i lm ig t i r . Ornek o lmaki rzere X do$ru l tusundaki mafsal yer leg imi $e-ki 1.6'da gosteri I migt i r .

8000 r

OOOO I

4000 .

2000 l

0 i0 .1 2000.00000.0200 0.0400 0.0600 0.0800 0.1

Tepe Yer De$igtirmesi (m)

$eki l . X do$rul tusu i tme (Pushover) e$r is i

0.0200 0.0400 0.0600

TePe Yer Degigtirmesi (m)

$ek i l .5 Y do$ru l tusu i tme (Pushover ) e$r is i

E oooo! sooov 4000

30002000 i1000 r- - :

o ; {0.0000

t r z6 5o}C

(t

ot-

$ek i l .6 . X do$ru l tusunda p las t i k mafsa l da$t l tmt

Qize lge .9 K i r iq le r in X deprem dogru l tusundak i hasarbo lge le r i

X DEPREM DOGRULTUSU

KATN O

l le r iHasar

BolgesiGogmeBolgesi

Top lam Min imum Be l i rg inKir iq Hasar Hasar

Adedi Bolgesi Bolgesi

60 56

4860

66 54 1 0

5062

44 1226

36

34

TOPLAM 386 304 48

Qize lge . l0 K i r ig le r in Y deprem dogru l tusundak ihasar bo lge le r i

Y DEPREM DOGRULTUSU

48

46

34

KATNO

Top lamKir ig

Adedi

Min imum Be l i rg in l le r iHasar Hasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi Bolgesi

60 60

60 60

66 66

62 54

32

34

38

TOPLAM 386 344 1 8

Qize lge . l l Ko lon la r rn X deprem dogru l tusundak ihasar bo lge le r i

X DEPREM DOGRULTUSU

44

48

46

24

KATNO

T o p l a m M i n i m u mKolon HasarAdedi Bolgesi

Be l i rg in l le r iHasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi

22 1 0

22 1 8

22 1 8

22 1 6

22 1 6

22 1 8

22 1 8

1 6TOPLAM 154 114 1 2 1 2

YAPI DUNYASI MART 2OIO 25

Qizelge. l2 Kolonlarrn Y deprem dogrul tusundakihasar bo lge le r i

Y DEPREM DOGRULTUSU

KATNO

Top lam Min imumKolon HasarAdedi Bolgesi

Be l i rg in l le r iHasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi22 1 6

222222 1 6

22 1 6

22 20

202222 20

TOPLAM 154 130 1 8

Qizelge 9-12 'den anlagr lab i lecegi g ib i soz ko-nusu yap lda e le a l rnan k i r i g le r ve ko lon la r he r i k ideprem dogru l tusunda da (CG) per formans du-zeyi iE in yeter l i kogul lan saglamamaktadl r .

Sonug o la rak , soz konusu yap tn ln hem do$ru -sal e last ik yontemle hem de dogrusal e last ik o l -mayan yon temle yap l lan ana l i z le r i sonucunda(CG) per formans seviyes in i saglamadrgr tespi ted i lm ig t i r .

Griglendir i lmig Yaprnrn Dogrusal OlmayanElastik Performans AnaliziMevcut yaptntn hedef per formans duzeyin i

sa$layabi lmesi amacry la betonarme perde e le-man la r i l ave ed i le rek yapr guq lend i r i lm ig t i r . Da-ha sonra yap tn tn do$rusa l e las t i k o lmayan yon-t e m l e p e r f o r m a n s t n t n b e l i r l e n e b i l m e s i i g i nETABS programl yardrmlyla stat ik i tme analiziyapr lmrg t r r . G t ig lend i r i lm ig ha le a i t no rma l ka t

$ek i l .7 B ina normal ka t ka l rp p lanr

^ 9000E

5 Booo6 7000i oooo5Y 5000

fl +oooE gooo:(c 2000-E rooo(EF 0

ka l rp p lan r $ek i l .7 'de , bu yaprn rn her i k i depremdo$rul tusundaki i tme e$r i ler i ($ek i l 8 ve 9) daver i lm ig t i r .

0.0000 0.0200 0.0400 0.0600 0.0800 0.1000

Tepe Yer De$igtirmesi (m)

$eki l .8 X do$rul tusu i tme (Pushover) e$r is i( G u g l e n d i r i l m i g d u r u m )

1 0000

aooo .6000 I

4000 l

zooo :00.00 0.02 0.04 0.06

Tepe Yer De$igtirmesi (m)

$eki l .9 Y do$rul tusu i tme (Pushover) e$r is i(Gt ig lend i r i lm ig durum)

G u g l e n d i r i l m i q d u r u m d a y a p l d a k i t a g r y t c r s i s -

teme a i t hasar bo lge le r i Q ize lge 13-16 da ozet -

len m ig t i r .

Q ize lge . l3 K i r ig le r in X deprem do$ru l tusundak ihasar bo lge le r i

X DEPREM DOGRULTUSU

o

:'Yo -E zo l .

:<co.ctt!

0.08

KATNO

Top lam Min imum Be l i rg in l le r iKir iq Hasar Hasar Hasar

Adedi Bolgesi Bolgesi BolgesiGogmeBolgesi

56

54

KATNO

Qizelge. l4 Kir ig ler in Y deprem do$rul tusundakihasar bo lge le r i .

Y DEPREM DOGRULTUSU

Top lam Min imum Be l i rg in l le r iKir ig Hasar Hasar Hasar Gogme

Adedi Bolgesi Bolgesi Bolgesi Bolgesi

34 1 0

-6

TOPLAM 386

Qize lge . l5 Ko lon la r rn X deprem do$ru l tusundak ihasar bolgeler i

X DEPREM DOGRULTUSU

Toplam Min imum Be l i rg in l le r iKolon Hasar Hasar Hasar GogmeAdedi Bolgesi Bolgesi Bolgesi Bolgesi

62

KATNO

1 8

1 8

1 8

1 6

1 8

TOPLAM 154

Qize lge . l6 Ko lon la r tn Y deprem do$ru l tusundak ihasar bo lge le r i .

Y DEPREM DOGRULTUSU

22

KATNO

Top lam Min imumKolon HasarAdedi Bolgesi

Be l i rg in l le r iHasar Hasar Gogme

Bolgesi Bolgesi Bolgesi

1 0

TOPLAM 386

26 vnpr puruvnsr MART 2010

36 TOPLAM 154 142

22

22

22

1 822

DBYBHY-2007, Bolr im 7.7.3. 'e gore (CG) per-formans seviyes inde, herhangi b i r kat ta uygula-nan deprem do$ru l tusunda, k i r ig ler in en faz la%30'unun l ler i Hasar Bolgesine gegmesine iz inver i lmekte; l ler i Hasar Bolgesindeki ko lonlarrn,her b i r kat ta ko lonlar taraf tndan tagrnan kesmekuvvetine toplam katklsr %o20'nin altrnda olmallve herhangi b i r kat ta a l t ve t is t kes i t ler in in ik is in-de b i rden min imum hasar s tn ln ag l lm lg o lan ko -lon lar taraf tndan tagtnan kesme kuvvet ler in in , okat tak i tum kolonlar taraf rndan tagtnan kesmekuvvet ine orantn ln %30 unu aqmamasr gerek-mektedi r .

Q ize lge 13-16 'dan an lagr lab i leceg i g ib i soz ko -nusu yaprda e le a l l nan t t rm tag ty tc r e leman la r Xve Y deprem dogru l tusunda bu kogulu sagla-maktadrr lar , do lay lsry la guglendi r i len yapr (CG)hedef per formans seviyes in i saglamaktadl r .

4. SONUQLARYaprnrn per formans de$er lendi rmesi net ice-

s inde aga$rdak i sonug la ra u lag l lm lg t l r :

1 . Soz konusu yap tn tn hem dogrusa l e las t i kyontemler le hem de dogrusal e last ik o lmayanyon temle r le yap l lan ana l i z le r i sonucunda her i k ideprem do$ru l tusunda "Can Gt ivenl i$ i " per for-mans seviyes in i sa$lamadlgr tespi t ed i lmigt i r .

2 . Mevcut yaprntn do$rusal e last ik yontemler-le ve do$rusal e last ik o lmayan yontemler le ana-l iz i net ices inde e lde edi len hasar dereceler i kar-g r lag t rn ld r$ lnda gor r i l en fa rk l l l l k lann bu i k i yon-temin ku l landrk lan yak lag tm lann fa rk l t o lmas tn -dan kaynak land lg r soy leneb i l i r .

3 . Mevcut yaptnrn do$rusal e last ik o lmayanyon temle r le e lde ed i len hasar de rece le r in in ,do$rusal e last ik yontemler le e lde edi len sonug-la rdan daha e lve r ig l i o ldugu goz lenmiq t i r . Yan ido$rusal performans analizi daha konservati fsonuglar vermektedi r . Incelenen yapr t t i r r indekipek gok b ina ig in yapr lan kargr lagt r rmalr per for-mans ana l i z le r inde de benzer sonuc la r bu lun-mugtu r .

4. Mevcut yapln ln X dogru l tusundaki gogmeyt ikr i 5848.94 kN, tepe deplasmanr ise 0.103 m; Y

do$rultusundaki goqme yrikt i ise 5653.89 kN, te-pe dep lasman l 0 .069 m o la rak bu lunmug, yap lguglendi r i ld ik ten sonra ise X dogru l tusundakigoqme yr iku 8398.52 kN, tepe deplasmanr ise0 .0865 m; Y dogru l tusundak i goqme yuku9266.71 kN, tepe deplasmanl ise 0.0675 m olarakbu lunmugtu r . Gug lend i rme sonras t yaprn tn ta -ban kesme kuvveti taglma kapasitesi X dogrultu-sunda yo44, Y do$rultusunda ise 0/o64 artmlgttr.

KAYNAKLAR

t1 l T .C . Bayrndr r l r k ve i skan Bakan l rg t , 2007 :Deprem Bo lge le r inde Yapr lacak B ina la r Hakkrn -da Yonetmelik, Ankara, Afet lgleri Genel Mtidrir-l L igu .

t2 l Akgr . i l , E. ,2009 Mevcut Betonarme b i r B i -nanrn Deprem Performansl ve Gr ig lendi r i lmesi ,l .T.U.Fen Bi l imler i Enst i t t is r i ,Y.L isans Tezi , is tan-b u l .

[3] Sucuo$lu, H., 2006: 2007 Deprem Yonet-mel i$ i Per formans Esasl l Hesap Yontemler in inKargr lagtrn lmasl , Turk iye Mt ihendis l ik Haber ler i ,Sayr 444-445, 200614-5, Ankara.

[4] lr tem, E., Turker, K. ve Hasgii l , U., 2003.Ti. irk Deprem Yonetmeliginin Performans Hedef-ler in in L ineer Olmayan Stat ik Anal iz Yontemler ii le De$er lendi r i I mesi , Tu rk iye i ngaat Mt i hendis l i -g i XVl l . Teknik Kongre ve Serg is i , 15-17 Nisan2004, Yt ld tz Teknik Univers i tes i , is tanbul .

l5 l Appl ied Technology Counci l , 1996. ATC 40Seismic Evaluat ion and Retrof i t o f Concrete Bu-i ld ings, Washington DC.

[6] 6zer , E. , 2009: Yapr Sis temler in in L ineerO l m a y a n A n a l i z i Ders No t lan ,http://www.ins.itu.edu.trleozerlysloa.htm, lstan-b u l .

l7l Celep, 2., 2007: Betonarme Taqlyrcr Sis-temlerde Do$rusal Olmayan Davranlg ve Qo-zr imleme, Beta Da$l t rm, ls tanbul .

t8l ETABS, 2008. Extended 3D Analysis of Bu-i ld ing Systems, Computers and Structures Inc. ,Berkeley, Cal i forn ia.

tgl XTRACT,2004. Cross Sectional X Structu-ral Analysis of Components, lmbsen SoftwareSystem, Sacremento.

rvnpt oulynst MART 20ro 27