Yanık, Donma ve Sıcak Yanık, Donma ve Sıcak ÇarpmasıÇarpması

Bölüm 6Bölüm 6

Kapsam:Kapsam:• Yanık nedir? • Kaç çeşit yanık vardır?• Yanığın ciddiyetini belirleyen faktörler nelerdir?• Yanıklar nasıl derecelendirilir? • Yanığın vücuttaki olumsuz etkileri nelerdir? • Isı ile oluşan yanıklarda ilkyardım işlemleri nedir? • Kimyasal yanıklarda ilkyardım nasıl olmalıdır? • Elektrik yanıklarında ilkyardım nasıl olmalıdır? • Sıcak çarpması belirtileri nelerdir? • Sıcak çarpmasında ilkyardım nasıl olmalıdır? • Donuk belirtileri nelerdir? • Donukta ilkyardım nasıl olmalıdır?

Yanık:Yanık:

• Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır.

- Sıcak su - Buhar - Sıcak temas - Elektrik akımı - Radyasyon- Kimyasal maddeler - Donma

Yanık Çeşitleri:Yanık Çeşitleri:• Fiziksel yanıklar:

– Isı ile oluşan yanıklar – Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar – Işın ile oluşan yanıklar– Sürtünme ile oluşan yanıklar – Donma sonucu oluşan yanıklar

• Kimyasal yanıklar:

– Asit (tuzruhu), alkali (çamaşır suyu) madde ile oluşan yanıklar

Yanığın ciddiyetiYanığın ciddiyeti::

• Derinlik• Yaygınlık• Bölge• Enfeksiyon riski• Yaş• Solunum yolu yanıkları• Önceden var olan hastalıklar

1. derece yanık:

• Deride kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem, • Yaklaşık 48 saatte iyileşir

2. derece yanık:

• İçi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır.

• Derinin kendini yenilemesi ile iyileşir.

3. derece yanık: • Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir.

Yanığın olumsuz etkileri:

• Yanık, derinliği, yaygınlığı ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar.

• Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir.

• Mikrop ve toksinlerle enfeksiyon oluşur.

Yanıkta İlkyardım:• Yanıyorsa söndür• ABC,• Soğut, • Ödem öncesi önlem• Giysilerin çıkarılması,• Yapışma?• Büllere dikkat!,• İlaç? • Temiz ve ıslak bezle ört,• Isı kaybına önlem,• 112.

Elektrik Yanıklarda İlkyardım:

• DİKKAT!• Temas kesilmeli,• ABC, • Temiz kuru bezle ört, • 112.• Kalp ritmi

Kimyasal Yanıklar• Ajanı uzaklaştır• Toz kimyasallar

Sıcak çarpması Sıcak çarpması ::• Risk grupları• Yüksek ısı ve nem sonucu;

– Adale krampları– Güçsüzlük, yorgunluk– Baş dönmesi– Davranış bozukluğu, sinirlilik– Solgun ve sıcak deri– Bol terleme (daha sonra azalır)– Mide krampları, kusma, bulantı– Bilinç kaybı, hayal görme– Hızlı nabız– Risk grupları

Sıcak çarpmasında ilkyardım:

• Hasta serin ve havadar bir yere alınır,

• Giysiler çıkarılır,• Sırt üstü yatırılarak, kol ve

bacaklar yükseltilir,• Bilinci açıksa ağızdan sıvı

verilebilir

Donma:

Aşırı soğuk nedeni ile;- dokulara yeterince kan gitmemesi ve,- dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur.

- Birinci derece: - İkinci derece: - Üçüncü derece:

Donmada İlkyardım:

• Ilık ortam,• Hareket ettirilmez,• Kuru giysiler giydirilir,• Sıcak içecekler verilir,• Su toplamış bölgeler patlatılmaz, • Donuk bölge ovulmaz, • El ve ayak doğal pozisyonda tutulur,• Isınma işleminden sonra hala hissizlik

varsa bezle bandaj yapılır,• El ve ayaklar yukarı kaldırılır,• Tıbbi yardım istenir.