cdx

Panimula

Ang kalusugan ay isang karapatang pantao. Base sa

Universal Declaration of Human Rights, lahat ay may karapatan

upang magkaroon ng maayos na kalagayan pangkalusugan at

kasama nadin ang kanyang kinabibilangang pamilya, kasama na

ang pagkain, kasuotan, kabahayan at mga serbisyo. Mayroong

mga nakakaapekto sa kalusugan tulad ng pamilya.

Pamilya ang pinakamahalagang yunit sa lipunan. Dito

unang nahuhubog ang karakter ng isang tao. Sa isang pamilya

rin unang natutong makitungo ang isang indibidwal sa kanyang

kapwa. Isa sa mga nakakaapekto sa pagkatao ng isang

indibidwal ang kinaroroonan niyang komunidad. Dito unang

nakikita ang suliranin ng bawat mamamayan. Ang komunidad ay

nararapat lamang na maging santuaryo para sa lahat.

Mahalagang mabigyan ng sapat na atensyon ang

pangangailangan ng isang komunidad pagdating sa kabuhayan,

maayos na tahanan, mabuting kalusugan at maayos na

edukasyon. Dahil dito ang mga piling mag-aaral ng Far Eastern

Univerity ay naatasang magsagawa ng pampamayanang

pagsusuri sa Barangay Garita-B Maragondon,, Cavite.

Ang pampamayanang pagsusuri sa komunidad ay isa sa

mga tungkulin ng mga mag-aaral. Ito tumutugon sa

pangangailangan pangkalusugan ng mga mamamayan.

Nagsisimula ito sa pangangalap ng mga datos patungkol sa

estado ng kalusugan ng nasabing komunidad. Ang mga datos ay

dumadaan sa masusing pagsusuri at pagbibigay ng

interpretasyon upang matukoy ang kalagayang pangkalusugan.

1

Maipraprayoridad ang mga kondisyong ito at magigng resulta ng

pampamayanang pagsusuri ay ang kalagayang pangkalusugan

ng komunidad. Ito ay magiging batayan upang maipatupad ang

pangkalusugang interbensyon at paraan na makakapagpaayos sa

kondisyon ng komunidad.

Mga Layunin ng Pag-aaral

Pangkalahatang Layunin

Layunin ng pampamayanang pagsusuring ito na malaman

ang kalagayang pangkalusugan ng barangay Garita-B

Maragondon, Cavite. Layunin din nitong maipaalam sa mga

mamamayan ang kanilang estadong pangkalusugan. Ito ay

maaaring maging batayan upang makabuo at makapagpatupad

ng mga paraan upang mapaunlad ang kalagayang

pangkalusugan ng barangay.

Mga tiyak na layunin

Nilalayon din ng pampamayanang pagsusuri na maisagawa

ang mga tiyak na layunin ng pangpamayanang pagsusuri:

a. Makakalap ng datos na may kaugnayan sa

pampamayanang pagsusuri tulad ng mga datos

patungkol sa demograpikong katangian, sistema ng

pamumuno, pang-ekonomiya, pang-kapaligiran,

2

katangiang sosyo-kultural at mga pinagkukunan ng

pangangailangang pangkalusugan.

b. Maayos at masuri ang mga nakalap na datos.

c. Mainterpreta at masuri ang mga impormasyong

nakalap upang malaman ang kalagayang

pangkalusugan ng barangay.

d. Maisaayos ang mga natukoy na kalagayang

pangkalusugan base sa pagpraprayoridad.

e. Mailahad sa mamamayan ng barangay Garita-B ang

kalagayang pangkalusugan ng komunidad.

Kahalagahan ng Pag-aaral

Para sa mga mamamayan ng Barangay Garita-B Maragondon, Cavite. Ang mga

datos na makakalap sa pagsusuring ito ay gagamitin upang matukoy ang ugat o sanhi ng

problema ng kalagayang pangkalusugan ng mga mamamayan ng barangay, upang

kanilang magamit sa paghahanap ng solusyon at maisaayos at mapadali ang kanilang

pamumuhay.

Naglalayon din ang proyektong ito na mabuksan ang isipan ngmga mag-aaral sa

mga aspetong pangkalusugan ng isang pamayanan. Ito ay magbibigay ng karagdagang

kaalaman at mahahasa ang kakayahan ng mga mag-aaral na maaaring magamit sa

napiling kurso. Isang mahalagang karanasan din ito para sa mga mag-aaral, hindi lamang

para sa kanilang kurso kundi para sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay. Sa

pamamagitan ng pagsusuring ito, mas maiintindihan ng mga mag-aaral ang tungkuling

gagampanan bilang isang nars sa komunidad.

3

Alinsunod sa programa ng Department of Health (DOH) para sa mga barangay,

ang mga datos ay magagamit ng mga mamamayan o Barangay Officials para mas

mapadali ang pagpapatupad ng mga programang pangkalusugan ng DOH sa Barangay.

Saklaw at Limitasyon

Ang pagsusuring ito ay isinagawa ng mga AHSE 2nd year

student sa barangay Garita B, Maragondon, Cavite. Ito ay

nagsimula noong ika-17 ng Disyembre, 2007 at nagtapos noong

ika-29 ng Pebrero, 2008 na isinagawa tuwing Biyernes, isang

beses sa isang linggo. Ang pag-aaral na ito ay patungkol lamang

sa pagtukoy ng kalagayang pangkalusugan ng komunidad.

Tinalakay din dito ang demograpikong katangian, aspetong

pang-ekonomiya, pang-kapaligiran, katangiang sosyo-kultural at

ekonomikal ng baranggay.

4

Hindi nabilang sa pag-aaral na ito ang mga pamilyang

tumanggi sa panayam na isinagawa at ang pagresulba sa mga

natukoy na suliranin ng komunidad. Hindi kabilang dito ang

pagla-laan ng pondo para sa pagpapatayo ng Baranagy hall at

pagtustos sa pangangailanagang pang-kalusugan ng bawat isa

tulad ng gamot at pasilidad pang-kalusugan.

Metodolohiya

Ang mga sumusunod ay ang mga pamamaraan na ginamit

upang maisagawa ang pagsusuring ito.

●Ocular Survey. Ito ay ang pamamaraan upang matukoy

ang kaanyuan, laki ng nasasakupan at lawak ng Barangay. Ito ay

tumutukoy din sa pisikal na kaanyuan ng Baranggay. Kasama

dito ang mga pasilidad tulad ng klinikang pambaranggay,

paaralan, lugar palakasan, simbahan, pinanggagalingan ng

tubig-inumin, kuryente, transportasyon, atbp.. Magbibigay daan

5

din ang ocular survey sa pagbuo o pagguhit ng Spot map ng

Barangay. Ito ay ang pagguhit ng isang mapa upang mailarawan

ang laki, lawak at kaanyuan ng Barangay. Nakapaloob din sa

pamamaraang ito ang pag-alam sa kabuuang populasyon,

tahanan, hangganan at mga lugar na sakop ng komunidad, pati

na rin ang mga pasilidad na nasa loob ng Barangay.

● Key Informant Interview (KII). Ito ay ang

pakikipagpanayam sa mga opisyal ng barangay, mga

nakatatanda at mga health workers upang mangalap ng mga

datos ukol sa klima, kasaysayan at tradisyon ng barangay. Ang

KII rin ay ginagamit upang malaman ang politikal na aspeto,

mga pangkalahatang programa ng baranggay, at programang

pangkalusugan.

● Records Review (RR). Ito ay pamamaraan kung saan

nagsasagawa ng pangangalap ng mga impormasyon ukol sa

nakaraang kalagayang pangkalusugan ng bawat pamilya sa

nakalipas na mga taon. Ang mga rekord na ito ay matatagpuan

sa munisipyo at health center.

●Community Survey Tool. Ito ay ang mga katanungan na

ginamit sa pangangalap ng mga impormasyon hingil sa struktura

ng bawat pamilya sa komunidad, pinuno sa pagdedesisyon,

aspetong pang-ekonomiya, aspetong politikal, aspetong

pangkapaligiran at aspetong kalusugan.

6

● Focused Group Discussion (FGD). Ito ay ang

pagsasagawa ng maikling pagpupulong sa pagitan ng mga mag-

aaral at piling myembro ng komunidad ukol sa napiling paksang

pangkalusugan upang mangalap ng mga impormasyon.

●Data Collation. Ito ay ang pagsasama ng mga nakalap na

datos mula sa ocular survey, KII, RR, CST at FGD upang bumuo

ng mga pagsusuring pangkalusugan ng barangay. Dito rin

napapaloob ang interpretesasyon, pagsusuri at ang pagtukoy sa

mga problemang- pangkalusugan ng Barangay.

7

Operational Definition

Family (pamilya)- isang grupo ng katao na magkakasamang nakatira sa iisang bahay na binubuo ng tagapanguna at myembro nito sa pamamagitan ng dugo, kasal o pag-aampon. Sila ay nagsasalo sa kainan at mga pasilidad sa loob ng bahay. Kung mayroong dalawang pamilya sa loob ng bahay ngunit iisa lamang ang nagdedesisyon sa kanila ay maaari silang tawaging isang pamilya.

Household- binubuo ng isa o grupo ng katao na magkakasamang natutulog sa iisang bahay. Maaaring bibubuo ng ibat-ibang pamilya.

A. DEMOGRAPHIC DATA

1. Age (edad)- edad mula sa huling kaarawan2. Sex (kasarian)- babae o lalake3. Civil Status (estado sibil)- binubuo ng kahit ano man sa mga sumusunod: edad 15

pataas Single (S)- taong hindi pa ikinakasal Married (M)- 2 magkapareha na legal na nagsasama sa pamamagitan ng kasal Common Law (CL)- 2 magkapareha na nagsasama ng hindi kasal;

*Ang 2 nagsasama ng hindi kasal ngunit tumagal na ng halos 5 taon at tahimik ang pagsasama ay ibinibilang na mag-asawa.

Widowed (W)- taong namatayan ng asawa Separated/Divorced- legal na paghihiwalay ng mag-asawa dahil sa

parehong dahilan; kasal na pinawalang bisa na pwedeng maikasal muli4. Religion (relihiyon)- relihiyon ng bawat myembro ng pamilya; ang bata na may

gulang 0-14 na walang relihiyon ay isinusunod ayon sa relihiyon ng ina base sa ‘Family Code of the Philippines’.

5. Head of the Family (ulo ng pamilya)- Ang pangunahing nagdedesisyon para sa pamilya, babae man o lalaki

6. Educational Status (estado ng napag-aralan)- (7 gulang pataas) pinakamataas na antas ng pag-aaral na natamo. Maaari itong: Degreeholder/college graduate- nakatapos ng kolehiyo Presently studying- kasalukuyang nag-aaral, kabilang ang lebelya ng pag-aaral Stopped studying- tumigil sa pag-aaral, kabilang ang inabot na lebelya No formal education- hindi nakapag-aral

7. Type of Family- uri ng pamilya, nuclear (pamilyang binubuo ng ama ina at mga anak) extended (pamilya na binubuo ng ama, ina at anak na kasama ang alin man sa

mga kamag-anak o kapamilya ng mag-asawa) Nagdedesisyon para sa pamilya matriarchal (ina ang nagdedesisyon) patriarcahal (ama ang nagdedesisyon)

8. Literacy rate- tumutukoy sa dami ng marunong magbasa at magsulat. *sa pilipinas, mula sa edad na 15 pataas na hindi marunong magbasa o magsulat

ay tinatawag na Illiterate

8

9. Ethnic background- Etnigong kinabibilangan ng pamilya10. Place of origin- lugar na pinanggalingan, maaaring Luzon, visayas o Mindanao11. Primary dialect spoken- pangunahing dayalekto na ginagamit ng isang pamilya12. Population projection- paraang ginagamit upang malaman ang bilang ng pagdami

ng populasyon. Nakatutulong upang makapagsagawa ng naaayong programang pangkalusugan ang mga tagaayos ng komyunidad

13. underemployment- mayroong trabaho ngunit mas mababa ayon sa natapos na kakayahan.

14. Dependency ratio- ratio na nagpapakita ng porsyento ng taong nakadepende sa magulang (eded 0-14 at 65 pataas) at may kakayahang tumayo sa sarili (edad 15-64)

COMMUNITY AS A PLACE

A. Environment (kapaligiran)1. Spot Map- ginagamit upang matukoy ang kinalalagyan ng bawat tahanan

/ nagpapakita ng pangkalahatang bilang ng tahanan at pamilya/ tumutukoy s kinalalagyan ng mga tulay o kalsada/ tumutukoy sa mga importanteng palatandaan ng bawat lugar/ tumutukoy sa mga pasilidad na taglay ng barangay tulad ng health center,

baranggay hall, sambahan, ospital, talipapa, paaralan at iba pa.

2. Topography- tumutukoy sa mga bundok o kahit anumang bahagi ng tubig tulad ng ilog, sapa, batis, karagatan at iba pa/ nagsisilbing palatandaan/ nagpapakita ng mahahalagang lugar o pasilidad ng barangay kung saan nakasaad

ang aktwal na pangalan ng pasilidad na ito./ nagpapakita ng distansya ng mga tahanan, pasilidad, kalsada at iba pa.

B. Communication system (sistemang gamit para sa komyunikasyon)- paraang ginagamit upang ibahagi ang mga impormasyon ukol sa kalusugan

C. Transportation system (sistemang gamit para sa sasakyan)- mga sasakyang ginagamit para sa pangkalusugan

COMMUNITY AS A SOCIAL SYSTEM

A. Perception of present problems in the community- paniniwala ng mga tao sa komunidad ukol sa kasalukuyang suliraning pangkalusugan ng kanilang baranggay tulad ng paraan ng pagtatapon ng basura, peace and order at iba pa.

9

B. Ways of resolving perceive community problems- pamamaraang ginagamit ng mga namumuno o mamamayan sa barangay ukol sa paglutas ng kanilang mga suliranin.

C. Economic aspects (pinasyal na aspeto)1. Occupation (trabaho)/ Livelihood (ikinabubuhay)/ Other source of income- uri at

lugar ng pinagtatrabahuan ng myembro ng pamilya. Nagpapakita ng ipon at sweldo ng bawat isa at ang ibang pinanggagalingan ng kanilang ikinabubuhay.

Occupation (Trabaho)a. Employed- mayroong trabaho

Self-employed- Kumikita sa sariling sikap sa pamamagitan ng pagtatayo ng sariling negosyo. Walang nagdidikta sa kanya ng dapat niyang gawin. Nasa sa kanya ang sariling desisyon ukol sa pamamaraan ng pagtatatrabaho sapagkat pag-aari nya ang trabahong ito.

Employed- may trabaho subalit hindi nya ito pag-aari. Namamasukan lamang sa isang kompanya o isang negosyo na pagmamay-ari ng ibang tao. Mayroong nangunguna sa kaniya. Hindi tinitingnan dito ang kanyang natapos kundi ang kakayahan upang magtrabaho o matapos ang hangad o ipinagagawa ng nagbibigay ng trabaho sa kanya.

Under-employed- may trabaho subalit ang taglay nyang trabaho ay hindi angkop sa kanyang natapos. Mas mababa ang katayuaan ng kanyang natanggap na trabaho kaysa sa natapos o pinag-aralan.

Professional- mga nakapagtapos ng kolehiyo na may trabaho tulad ng doctor, engineer, guro, nurse at iba pa.

Nonprofessional- mga di nakapatapos ng pagaaral. Ang kanilang trabaho ay mababa sa kursong kinuha nila. Tulad ng mga magsasaka, drayber, at iba pa.

b. Unemployed- walang trabaho

Livelihood- ikinabubuhay, halimbawa tindahan at babuyan.

2. House and Land Ownership- pagmamay-ari ng bahay at lupa kung saan ang bahay at lupa na tinutuluyan ng isang pamilya ay maaring sakanila o inuupaan lamang.

3. Family monthly income and Expenditure- Buwanang kinikita ng bawat myembro ng pamilya at gastos.

4. Prioritization of expenditure- ranggo ayon sa pangunahing pinagkakagastusan ng pamilya at kung magkano ang ginagastos nila dito.

5. Resources allotted to health care- nakalaang pera na panggugol ng pamilya sa kanilang kalusugan. Nagpapakita ng pagpapahalaga nila sa kanilang kalusugan.

10

D. Health Aspects1. Environmental (kapaligiran)a. Housing (pabahay)

Construction materials (kagamitang ginamit sa pagpapatayo)/ light (mahinang klase ng materyales)- gawa sa bamboo, nipa, dahon ng

coconut, sawali at iba pa/ Strong (matibay)- gawa sa konkreto/ mixed (halo) - pinaghalong ‘light at strong’ na materyales

Adequacy of living space (laki o sukat ng tahanan) * pagkuha sa sukat ng bahay upang malaman kung naaayon ang laki ng kanilang tahanan sa bilang ng myembro ng pamilya.

*Nararapat na 6 square meter sa isang katao Ventilation (paglabas at pagpasok ng hangin sa loob ng tahanan )

/ Well ventilated- mayroong sariwa at sapat na hanging taglay ang tahanan/ Poorly ventilated- walang sapat na hangin

Lighting facilities- mga kagamitang pang-ilaw tulad ng elektrisidad, kandila o gaas

b. Source and storage of water (pinanggagalingan at lagayan ng tubig) Sources (pinaggagalingan)

/ deep well - ito ay pinanggagalingan ng tubig kung saan ang malalim na balon ay may nakatanim na tubo at sa ibabaw nito ay mayroong poso na hinihila pataas o pababa ang kamay nito upang umakyat ang tubig mula sa balon patungo sa tubo. / artesian well - ito ay ginagamitan ng lubid na may nakataling timba sa dulo nito upang ihulog sa loob ng balon at mapunan ng tubig. Kapag napuno ay hinihila pataas.

/ Local water system- gripo. Patubig mula sa barangay na dumadaloy paytungo sa bawat bahay sa pamamagitan ng tubo.

/ Commercially prepared- pagbili ng mga nakabotelyang tubig kung saan naproseso na ito upang ligtas inumin.

Storage- lagayan ng tubig inumin, maaaring may takip o wala Household ways to maintain sanitation of drinking water (paraang

ginagamit upang mapanatili ang kalinisan ng tubig na iniinom)/ Boiling (pagpapakulo)- pinakaligtas at siguradong pamamaraan*kailangang ipakulo ang tubig ng 2 minuto pagkatapos nitong maabot ang 100 degree celcus upang mapatay ang mga mikrobyo na taglay nito./ Filtration (pagsasala)- ito ay ginagawa matapos pakuluin o linisin ang tubig. Ginagamitan ng salaan ang pamamaraang ito. *Ang kalimitang ginagamit sa pagsasala ng tubig ay sand filter, cloth filter at intermittent water filter./ Sedimentation (pagpapalatak)- paraan ng paglilinis kung saan hinihintay na maipon ang dumi sa ilalim ng tubig sa loob ng 30 minuto hanggang isang oras pagkatapos ay ililipat ang malinis na bahagi sa ibang lalagyan..

11

c. Toilet facility (palikuran)

/ Uri: Water sealed-latrine- Ito ay isang uri ng palikuran na binubuhusan ng

tubig sa pamamagitan ng nasalok na tubig mula sa gripo o anumang pinanggagalingan ng tubig. Wala itong imbakan ng tubig kung kayat kailangan mo pang magbuhat ng pambuhos nito.

Flush type- inidoro na may nakatabing tubig kung saan hindi mo na kailangang mag-igib ng pambuhos. Ito ay mas mabilis gamitin kaysa sa water sealed latrine dahil kailangan mo lang itong pindutin upang bumuhos kusa ang tubig mula sa kinalalagyan nitong imbakan.

/ Level of toilet facility Shared - palikuran na ginagamit ng dalawang pamilya. Ang magkabilang

pamilya ay malayang nakakagamit ng plikuran. Public (pampublikong palikuran)- ang palikuran ay nakalagay sa mga

pampublikong lugar tulad ng istasyon ng bus, palengke, at iba pa kung saan maaaring gamitin ito ninoman.

private- pansariling gamit ng palikuran. isang pamilya o tahanan lamang ang gumagamit ng palikuran.

None- walang palikuran

/ Distance from water source (distansya mula sa pinagkukunan ng tubig)*Ang pinagkukunan ng tubig ay dapat 25 metro ang layo mula sa palikuran at nararapat na mas mataas ang kinalalagyan ng pinagkukunan ng tubig kaysa sa palikuran.

d. Drainage system (sistema ng pagdaloy ng maruming tubig) / Uri:

Open drainage- ang gamit na maruming tubig ay dumadaloy sa bukas na tubo patungo sa bukas na kanal kung saan ay konektado ito. Blind drainage- ang gamit na maruming tubig ay dumadaloy sa nakasarang tubo patungo sa ilalim ng lupa kung saan ay konektado ito.. None- walang kanal. Ang gamit na tubig ay direktang ibinubuhos sa paligid.

/ Condition (kondisyon ng kanal) Stagnant- hindi umaagos ang tubig sa kanal Free-flowing- umaagos ang tubig sa kanal

e. Segregation- paghihiwa-hiwalay ng mga basura ayon sa uri nitof. disposal of wastes (pagtatapon at pagsasaayos ng mga basura)

12

/ Uri: Hog feeding- pinapakain sa hayop ang mga natirang pagkain. Open dumping- pagtatambak ng basura sa kung saang lugar ng walang takip Open burning – pagsusunog ng basura Burial pit-utas paglalagay ng mga basura sa nabungkal na lupa na may takip na may layong 25 metro. Composting- pagbabaon ng mga basura kung saan ito ay nagiging pataba Garbage collection- pangongolekta ng basura

g. Food preparation (paghahanda ng pagkain)- tumutukoy sa paraan ng paghahanda ng pagkain. Maaaring prito, pinainit, o pinakulo.

h. Food usually eaten- pagkain na kadalasang kinakain tulad ng isda, karne, gulay o pinaghalo

i. Food sanitation (pananatili sa kalinisan ng pagkain)- paraan sa paglilinis ng pagkain bago at matapos lutuin.

j. Food storage- lagayan o taguan ng mga pagkain, may takip o wala Refrigerator- kagamitan na may malamig na temperature kung saan napipigilan nito ang pagdami ng mikrobyo ng pagkain at upang hindi ito mapanis. Table- lamesa Basket- bayong

k. Domestic animals- tumutukoy sa alagang aso o pusa. Kung sila ba ay nabakunahan o hindi at kung saan sila naglalagi.

l. Breeding sites and control of vectors (lugar na pinamumugaran ng mga insekto at paraang ginagawa upang mapuksa ito)

Vectors- Mga peste. Maaaring lamok, ipis, langaw, surot daga at iba pa. Control measures- paraan sa pagpuksa nito ⁄Fumigation- pagpapausok⁄ insecticide- kemikal na pampuksa ng peste⁄ mouse trap- panghuli ng daga⁄ screens- harang na may maliliit na butas Presence of breeding sites- pagkakaroon ng mga lugar na pinamamahayan

ng mga peste. Lugar kung saan ito nagpaparami at madalas Makita.

2. Health management ( pagsasaayos ng kalusugan)a. Person consulted during illness- taong kinukunsulta sa panahon ng pagkakasakit.

Doctor, kaibigan, albularyo, pamilya at iba pa.b. Medication taken during illness- medikasyong iniinom sa panahon ng pagkakasakit. Ito ba ay niriseta ng doctor, sariling reseta, pag-inom ng herbal na gamot o pagbili sa botika.c. Community health programs and services- programa at serbisyong pangkalusugan sa komunidad

Family Planning- pagpaplano ng pamilya⁄ pamamaraan:

Natural- natural na pagpaplano ng pamilya

13

Artificial- artipisyal na pagpaplano ng pamilya Permanent – permanenteng paraan pagdating sa pagpaplano ng

pamilya kung saan hindi na sila magka-anak

Nutritional status of age target group- timbang ng bata mula sa 0-83 na buwan upang matukoy kung sila ba ay malnourish.

Immunization status- edad mula 0-12 months kung saan nakasaad ang antas ng bakuna na natanggap ng sanggol at kung anu-ano ang mga ito.

MORBIDITY- bilang ng nagkakasakitMORTALITY- bilang ng namamatay

14

MAIKLING PAGSASALARAWAN NG BARANGAYMAIKLING PAGSASALARAWAN NG BARANGAY

Ang barangay Garita-B ay isa sa pinakamalaki sa 27 na

barangay sa Maragondon, Cavite na nasa Hilaga ng Pilipinas at

bahaging timog ng Luzon. Ito ay matatagpuan sa kanlurang

bahagi ng Maragondon kung saan ito ang nagsisilbing huling

barangay at pagitan ng bayan ng Maragondon at bayan ng

Ternate. Ang barangay ay nasa timog ng Maynila at mayroong

dalawang oras na biyahe patungo dito mula Maynila.

Ang Garita ay dating sitio sa Caputatan, (brgy. San Miguel

ngayon) kung saan ipinangalan sa isang uri ng puno na

napakarami sa naturang barangay, ang “Putat”. Ang ibig

sabihin ng salitang Caviteno na Garita ay ang bahagi ng

barangay na pinakamalapit sa gitnang bayan. Noong araw ay

isang barangay lamang ito ngunit dahil sa laki ng mga lupaing

sakop ng Garita, hinati ito sa dalawa (Garita- A at Garita- B) na

ipinagtibay noong Agusto 21, 1990.

17

Kag. Arman Angeles (Chairman, Committee on health)

Kag. Eladio De Sosa (Chairman, Committee agriculture & Nat. Resources)

Kag. Romualdo De Guia (Chairman, Committee on Peace and order)

Kag. Virgilio Sismaet (Chairman, Committee on finance)

Kag. Rae Lambert De Guia (SK Chairman, Committee on youth and sports development)

Kag. Shyryl Hernandez (Chairman, committee on education)

Kag. Rey Bautista (Chairman, Committee On Infrastructure)

Kag. Elpidio Perdon(Chairman, Committee on livelihood and social services)

Lupong Tagapamayapa

Sena Riel (Kalihim)

Cherry Bautista(Ingat-Yaman)

Ruben Hernandez(Punong Brgy. Executive)

Ang barangay ay nagkaroon ng kabuuang kita noong

(2007) na umabot sa P651, 530 na nag mula sa buwis ng

mamamayanan P35000, sa (LGSIRC) Local Government Share

on Internal Revenue Collection P614, 530, samantalang ang

kabuuang gastusin ng barangay ay umabot sa P823, 882.75 na

binubuo ng “personal service” P314 448, pagpapanatili ng

kaayusan sa barangay P131 157.75 at halagang P378 277.12

para saiba pang gastusin (Non-office expenditures) noong taong

din 2007.

Ang barangay Garita ay nakakaranas ng tag- ulan tuwing

buwan ng Hunyo hanganng Setyembre at tag-init naman tuwing

buwan ng Marso hanging Mayo. Nakakapag-biyahe ang mga

mamamayan sa komunidad sa pamamagitan ng bus, dyip at

tricycle sapagkat Governor’s drive lamang ang highway na sakop

ng barangay. Karamihan din a mga mamamayan ay mayroong

cellphone at telepono na kanilang ginagamit sa pakikipa-

komunikasyon. Tuwing ika- 24 ng Oktubre pinagdiriwang nila

ang araw ng piyesta na kung saan si San Raphael (patron ng

mga manggagamot) ang kanilang patron. Noon pa mang iisa pa

lang ang Garita ay si San Raphael na ang kanilang patron, kahit

hinati na sa dalawa ang Garita ay nanatiling siya pa rin ang

patron ng dalawang barangay (Garita A at Garita B). Nasa

18

barangay ang ospital ng munisipyo ng Maragondon, dahilan ito

upang si San Raphael ang maging kanilang patron.

Ang barangay Garita- B ay binubuo ng kabuuan lupang

sakop na 780,600 hektarya, at 45 bahagdan lupang sakahan at

ang natirang bahagi ay taniman ng mangga at palayan, at mga

bakanteng lote. Ang barangay ay binubuo ng tatlong purok, ang

Gulod, Ciudad Silangan at Pugadlawin kung saan ang bawat isa

ay binubuo ng 572478 sq. m.

Ang barangay Garita B ay binubuo ng 212 na pamilya at

kabuuang 235 na kabahayan. Ito ay pinaliligiran ng lugar tulad

ng Garita-A sa Silangan, barangay ng San Miguel sa Hilaga,

Brgy. Poblacion sa Timog at ang bayan ng Ternate sa Kanluran.

Nasa barangay ang Ospital ng Maragondon at malapit

lamang din rito ang sentrong pangkalusugan (health center) na

matatagpuan lamang sa katabing barangay na Garita-A. Sa

aspeto ng edukasyon, nakapaligid lamang sa brgy ang mga

eskwelahan tulad ng Paaralang Elementarya ng Maragondon,

Maragondon Municipal High School, Mataas na paaralan ng

Cavite at ang Polythecnic University of the Philippines.

Ang mga kalsada sa naturang lalawigan ay sementado at

maayos daanan ng mga sasakyan ngunit may ilan na lamang

mga lugar ang nananatiling hindi nasesementuhan tulad ng

19

ibang kinatitirikan ng mga bahay sa purok ng Gulod. Walang

maruming tubig o mmaruming hangin an gang nalalanghap ng

mga mamamayan, pero may mga lugar tulad ng sakahan na

kung saan naggagaling ang mga peste, tulad ng lamok at daga.

20

DEMOGRAPIKONG DATOSDEMOGRAPIKONG DATOS

Mayroong 953 kabuuang bilang populasyon sa barangay

Garita B, subalit 911 katao lamang dito ang nasarbey ng mga

mag-aaral. Mayroong 212 na pamilya ang nasabing komunidad

ngunit 201 lamang dito ang nakapanayam ng mga mag-aaral.

21

Talaan 1: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Populasyon

Ayon sa Edad at Kasarian na mga Indibidwal na Nasarbey sa

Brgy. Garita-B, Maragondon Cavite, Disyembre 2007

Edad: lalak

i

Bahagda

n Babae

bahagd

an

Kabuuan

g bilang

bahagd

an

70-up 1 0.11% 3 0.33% 4 0.44%

65-69 16 1.76% 19 2.09% 35 4.28%

60-64 11 1.21% 11 1.21% 22 2.41%

55-59 22 2.41% 15 1.65% 37 4.06%

50-54 28 3.07% 35 3.84% 63 6.92%

45-49 27 2.96% 21 2.31% 48 5.27%

40-44 21 2.31% 26 2.85% 47 5.16%

35-39 29 3.18% 34 3.73% 63 6.92%

30-34 34 3.73% 33 3.62% 67 7.35%

25-29 40 4.39% 44 4.83% 84 9.22%

20-24 37 4.06% 44 4.83% 81 8.89%

15-19 62 6.81% 48 5.27% 110 12.07%

10-14 50 5.49% 47 5.16% 97 10.65%

5-9 51 5.60% 39 4.28% 90 9.88%

0-4 35 3.84% 28 3.07% 36 6.92%

kabuua

n 464 50.93% 447 49.07% 911 100%

Talangguhitan 1: Populasyong Piramid na Nagpapakita ng

Populasyon Ayon sa Edad at Kasarian na Nasarbey sa Brgy.

Garita-B, Maragondon Cavite, Disyembre 2007

22

Interpretasyon:

Sa 201kabuuang pamilya na nasarbey ay mayroong 911 na

indibidwal. 464 na indibidwal dito ay mga lalaki at 447 naman

dito ay mga babae. Ang may pinakamalaking bilang ng lalaki ay

nasa edad na 15-19 na may bahagdan na 6.81%. at ang may

pinakamalaking bilang ng babae ay nasa edad na 15-19 na may

bahagdan na 5.27%. Ang may pinakamaliit na bilang ng mga

lalaki at babae ay parehong nasa edad na 70 pataas na may

bahagdan na 0.44 ng populasyong nasarbey

Pagsusuri:

Ipinapakita dito na mayroong 103 na lalake sa bawat 100

na mga babae sa populasyon ng Barangay Garita-B Maragondon,

Cavite. Nasa edad na 35 ang median age ng populasyon ng

komunidad na nagpapakita na karamihan sa mga mamamayan

ay masasabing nasa batang populasyon.

Implikasyon sa kalusugan:1Nasa 35 ang median age ng barangay at sa ganitong edad

produktibo ang pagbubuntis. Sa kadahilanang ito, masasabing

may mataas na fertility rate ang Barangay, at may malaking

posibilidad na lalaki ang kanilang populasyon sa maiksing

panahon. Mayroon ding 46 katao ang nakadepende sa bawat 100

taong may trabaho at kumikita ng pera. Ito ay maaaring

magdulot ng kakulangan sa badyet-pangkalusugan ng pamilya.

Makikita sa larawan sa itaas na marami dito ang nasa edad na

maari nang magtrabaho at hindi naman ganoon kadami ang mga

batang 14 pababa. Ayon sa talaan 10, makikita na may 45.66%

1 Economics, Philippines Setting, Madeline Hurster, page 281

23

ng populasyong may edad 15-65 ang may trabaho. 2Dahil dito,

maaaring hindi matutugunan ng pamilya ang lahat ng kanilang

pangangailang-pinansyal

Talaan 2: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Istraktura ng

Pamilya Ayon sa Pagkakasapi ng 201 Pamilyang Nasarbey sa

Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Uri ng Pamilya Bilang

Bahagda

n

Nukleyar 151 75.12%

Ekstended 42 20.90%

Mag-isa 8 3.98%

Kabuuan 201 100%

3.98%

20.90%

75.12%

Nukleyar

Ekstended

Mag-isa

2 Economics, Philippines Setting, Madeline Hurster, page 281

24

Talangguhitan 2: Bahagdan na Nagpapakita ng Istraktura ng

Pamilya Ayon sa Pagkakasapi ng 201 Pamilyang Nasarbey sa


Interpretasyon:

Malaking bahagi ng komunidad ay may nukleyar na uri ng

pamilya na may bilang na 151 o 75.12% at pumapangalawa ang

extended na uri ng pamilya na may bilang na 42 o 20.90 %.

Pagsusuri:

Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng nukleyar na uri

ng pamilya ay nangangahulugan na maaaring mapunan ng

maayos ang mga pangangailangan ng bawat miyembro ng

pamilya, ito ay maaaring iugnay sa buwanang kita ng pamilya na

makikita sa Talaan 14, na nagpapakita na mayroong P1000-5000

buwanang kita ang karaniwang pamilya sa Barngay Garita-B.

Ipinapakita sa Talaan 15 na karamihan sa mga pamilya ay may

buwanang gastusin na nasa P1000-5000 na maaaring

nangangahulugan na sapat lamang ang kanilang kinikita para

punan ang pangaraw-araw na pangangailanagan ng isang

pamilya.

Implikasyon sa kalusugan:

25

3Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng nukleyar na

uri ng pamilya ay maaaring makapagbigay ng sapat na atensyon

sa bawat miyembro ng pamilya lalo na sa aspetong kalusugan

dahil sa kanila lamang natutuon ang pagbibigay atensyon sa

pangangailangang pang-kalusugan ng bawat isa.

Talaan 3: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Uri ng

Pagdedesisyon ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B

Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Namamah

ala Bilang Bahagdan

Patriyarka

l 154 77.00%

Matryarka

l 39 19.00%

Nag-iisa 8 4.00%

Kabuuan 201 100%

3 The Filipino Family: emerging structures and arrangements, Aurora E. Perez

26

4.00%

19.00%

77.00%

Patriyarkal

Matryarkal

Nag-iisa

Talangguhitan 3: Bahagdan na Nagpapakita ng Uri ng

Pagdedesisyon ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B


Interpretasyon:

Pagdating sa pagdedesisyon sa pamilya, 154 o 77.00% ng

bilang ng kabuuang populasyon ay mga padre de pamilya ang

namamahala. Sumunod ang matriyarkal na may bilang na 39 o

19% na ang Ina ang nagdedesisyon, at 8 o 4.00% dito ang

namumuhay at nagdedesisyon sa kanilang sarili.

Pagssusuri:

27

Karamihan ng pamilya sa Brgy. Garita-B, ay ama ang

nagdedesisyon. Ito ay nakagawian na simula pa noong panahon

ng mga Kastila at mga lalaki ang itinuturing na mas

makapangyarihan sa pagdedesisyon pagdating sa pamilya.

Implikasyon sa kalusugan:4Ang pagkakaroon ng namumuno sa isang pamilya mapa-

ama o ina ay nagdudulot ng tamang pag-gabay sa aspetong

pangkalusugan ng isang pamilya. Ito rin ay magiging dahilan

upang masubaybayan ng maayos ang kalusugan ng bawat

miyembro ng pamilya.

Talaan 4: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Estado Sibil ng

661 Indibidwal Edad 15 Pataas na Nasarbey sa Brgy. Garita-B


Estado Sibil Bilang Bahagda4 Article Perez et. al. (2005)

28

n

Kasal 376 56.88%

Walang asawa 250 37.82%

Biyuda/biyudo 23 3.48%

Common law 11 1.66%

Legal na hiwalay 1 0.15%

Kabuuan 661 100%

0.15%3.48%

1.66%

56.88%

37.82%

Kasal

Walang asawa

Biyuda/biyudo

Common law

Legal na hiwalay

Talangguhitan 4: Bahagdan na Nagpapakita ng Estado Sibil ng

661 Indibidwal Edad 15 Pataas na Nasarbey sa Brgy. Garita-B


Interpretasyon:

29

Malaking bahagi ng populasyon ng Brgy. Garita-B ay may-

asawa(376). Lumalabas na 56.88 bahagdan ng kabuuang bilang

ng populasyon ay may asawa, 37.82% o 250 ang single, 3.48 na

bahagdan ang mag-isa na sa buhay, 1.66 bahagdan naman ang

nagsasama ng hindi kasal, at 0.15% naman ang legal na hiwalay

na.

Pagsusuri:

Pinakamataas ang mga kasal na may 56.88 bahagdan

sapagkat marami sa populasyon ang mga babaeng nasa fertility

age (15-44 gulang) na may 27.44 % (Talaan 1) na nasa tamang

gulang upang ikasal. Sa estadong ito marami ang may

kakayahan upang magkaroon ng anak kaya masasabing kabilang

sa batang populasyon ang Barangay Garita B.

Implikasyon sa kalusugan:5Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga kasal sa

komunidad ay nangangahulugan na ang mga babae ay may

kakayahang magdalang-tao.

5 Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition pg. 653

30

Talaan 5: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Relihiyong

Kinabibilangan ng 911 na Indibidwal na Nasarbey sa Brgy.


Relihiyon

Bilan

g

Bahagda

n

Katoliko 770 84.52%

Protestante

(born again, christian group,

Baptist 104 11.41%

LDS/mormons 17 1.87%

Iglesia ni Kristo 16 1.76%

Saksi ni Jehova 4 0.44%

Kabuuan 911 100%

11.41%

84.52%

1.87%

1.76%0.44%

Katoliko

Protestante

LDS/mormons

Iglesia ni Kristo

Saksi ni Jehova

31

Talangguhitan 5: Bahagdan na Nagpapakita ng Relihiyong

Kinabibilangan ng 911 na Indibidwal na Nasarbey sa Brgy.


Interpretasyon:

Pinakamalaking bahagdan ng mamamayan sa komunidad

ay mga Romano Katoliko ito ay 84.52% o 770 na katao.

Sinusundan ito ng mga Protestante 11.41% o 104 na katao at

huli ang Saksi ni Jehova ba 0.44% o 4 na katao.

Pagsusuri

Karamihan ng mga tao sa Garita-B ay Katoliko sapagkat sa

ang ating bansa ay maituturing na pinakaunang Kristyanong

bansa sa Timog Silangang Asya.

Implikasyon sa kalusugan6Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga indibidwal

na kabilang sa relihiyong Romano Katoliko ay nagpapakita ng

kanilang paniniwala sa natural na pagpapaplano ng pamilya at

hindi pagsang-ayon sa paggamit ng mga artipisyal na

kontrsepyon.

6 Barabara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition pg. 410

32

Talaan 6: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Tagal ng

Paninirahan ng 201

Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B Maragondon,

Cavite,

Disyembre 2007

Tagal ng paninirahan

Bilan

g

Bahagd

an

Matagal ng naninirahan

sa lugar 189 94.03%

Bago lamang sa lugar 12 5.97%

Kabuuan 201 100%

33

5.97%

94.03%

7 buwan pataas

0-6 na buwan

Talangguhitan 6: Bahagdan na Nagpapakita ng Tagal ng

Paninirahan ng 201 Pamilya

na Nasarbey sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyembre 2007

Interpretasyon:

Malaking bahagi ng populasyon ang 7 taon at mahigit nang

nakatira sa Barangay Garita-B, na may bilang na 189 o 94.03%

na pamilya. Samantalang 5.97% o 12 na pamilya naman ang

kulang 7 taon nang nakatira sa barangay na ito.

Pagsusuri

34

Ang mga mamamayan sa Barangay Garita-B ay matagal ng

naninirahan sa naturang komunidad sapagkat karamihan sa mga

pamilya ang siyang nagmamay-ari ng mga bahay na may bilang

na 153 at bahagdan na 76.12 na namana pa nila mula sa

kanilang mga ninuno na sa pagtagal ng panahon ay pinasa na sa

iba’t-ibang henerasyon. Kaya’t hanggang ngayon sila ay

namamalagi parin sa Barangay Garita-B.

Ipinapakita sa Talaan 39 na may malaking bilang ng mga

pamilya ang nakikilahok sa mga programang pangkalusugan

tulad ng libreng konsultasyon (50.74%), imyunisasyon (48.25),

family planning (37.31%) prenatal check up (32.84%), at well-

baby clinic (28.86%).

Implikasyon sa kalusugan7Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga pamilya na

mahabang taon ng namamalagi sa komunidad ay maaring

nangangahulugan na karamihan sa kanila ay may sapat ng

kaalaman sa mga programang pangkalusugan at sila ay

nakikilahok narin sa mga programang ito.

7 Community Health Nursing in the Philippines 9th edition 2000

35

Talaan 7: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pangunahing

Diyalekto na Ginagamit ng 201 na Pamilyang Nasarbey sa

Brgy.Garita-B Maragondon,

Cavite, Disyembre 2007

Pangunahing

Diyalekto

Bilan

g

Bahagd

an

Tagalog 197 98.00%

Ilokano 2 1.00%

Bisaya 1 0.50%

Others(English) 1 0.50%

Kabuuan 201 100%

98.00%

1.00%

0.50%0.50%

Tagalog

Ilokano

Bisaya

Others(English)

Talangguhitan 7: Bahagdan na Nagpapakita ng Pangunahing

Diyalekto na Ginagamit ng 201 na Pamilyang Nasarbey sa



36

Interpretasyon:

Pinakamalaking bahagi ng mamamayan sa komunidad ang

gumagamit ng diyalektong tagalog ito ay 98% o 197 na pamilya.

Sumunod dito ang gumagamit ng Ilokanong diyalekto na may

bilang na 2 o 1.00%.

Pagsusuri 8Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ay may

pangunahing diyalektong Tagalog. Ito ay sa kadahilanang ang

lalawigan ng Cavite ay bahagi ng Timog Katagalugan at ang

diyalektong Tagalog ang pangunahing diyalekto ng rehiyon.

Implikasyon sa kalusugan9Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng Tagalog bilang

pangunahing diyalektong ginagamit ng mga mamamayan sa

komunidad ay nagbibigay daan sa bawat isa upang madaling

makipag-ugnayan sa mga kapitbahay. Madali rin para sa

tagapangalaga ng kalusugan na makakalap ng mga datos,

magturo at makipag-ugnayan sa mga pasyente. Ang Tagalog

bilang kanilang pangunahing ginagamit sa

pakikipagkomunikasyon ay mahalaga upang mapalaganap ang

8 Philippine History9 Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition, et. Al. pg. 10,

pg. 419

37

mga impormasyon lalo na patungkol sa kalusugan sapagkat ayon

sa KII ang mga impormasyon ay nalalaman ng mga mamamayan

sa pamamagitan ng pakikipagsalamuha nila sa bawat isa (words

of mouth).

Talaan 8: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pinakamataas

na Antas ng Pag-aaral na Nakamit ng 817 indibidwal edad 7

pataas na na-sarbey sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyembre 2007

Pinakamataas na antas ng

edukasyong nakamit

Bilan

g

Bahagd

an

Elementarya-nakatapos 65 7.96%Hindi nakatapos 184 22.52%Sekondarya-nakatapos 107 13.10%Hindi nakatapos 156 19.09%Kolehiyo-nakatapos 121 14.81%Hindi nakatapos 135 16.82%Boksyunal-nakatapos 33 4.04%Hindi nakatapos 6 0.73%Post grad 6 0.73%Walang pormal na edukasyon 4 0.5%Kabuuan 817 100%

38

7.96%

22.52%

13.10%

19.09%

14.81%

16.82%

4.04%

0.73% 0.73%.50%

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

1

Elementarya-nakatapos

Hindi nakatapos

Sekondarya-nakatapos

Hindi nakatapos

Kolehiyo-nakatapos

Hindi nakatapos

Boksyunal-nakatapos

Hindi nakatapos

Post grad

Walang pormal naedukasyon

Talangguhitan 8: Bahagdan na Nagpapakita ng Pinakamataas na

Antas ng Pag-aaral na Nakamit ng 817 indibidwal edad 7 pataas

na na-sarbey sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre

2007

Interpretasyon:

Mula sa 817 na indibidwal edad 7 pataas na nasarbey, ang

may pinakamataas na bahagdan ay ang hindi nakatapos ng

Elementarya na may bilang na 184 o 22.52%. Pumapangalawa

naman ang may 19.09% o 156 indibidwal na hindi nakatapos ng

sekondarya at ang pangatlo ay may bilang na 135 o bahagdan na

16.82% na hindi nakatapos sa kolehiyo. Samantalang may 0.5%

o 4 na indibidwal naman ang walang pormal na edukasyon.

Pagsusuri

Pinakamarami ang hindi nakatapos ng elementarya sa

kadahilanang sapat lamang ang kita ng kanilang mga magulang

39

sa pang-araw-araw na gastos kung kaya hindi napagtutuunang

pansin ang edukasyon.

Implikasyon sa kalusugan10Ang kawalan ng sapat na edukasyon ay isang sanhi kung

bakit hindi natutugunan at nabibigyan ng tamang edukasyon at

pangangalaga ang mga miyembro ng pamilyang may

karamdaman. Ang kakulangan ng sapat na kaalaman kaugnay sa

tamang pangangalaga ng mga may sakit ay isang dahilan ng

mataas na bilang ng pagkakaroon ng karamdaman sa

komunidad.

Ang malaking bilang ng mga indibidwal na hindi nakatapos ng kolehiyo ay isang dahilan kung bakit malaki ang bilang ng walang trabaho sa Garita B, ang ilan sa mga trabaho na mayroon sa Garita B ay hindi kayang tustusan ang mga pangangailangan ng mga mamamayan sa komunidad.

Talaan 9: Bilang at Bahagdag na Nagpapakita ng Estado sa

Edukasyon ng 817 indibidwal edad 7 pataas na nasarbey sa



10 Barbar Kozier, Fundamentals of Nursing pp 200

40

14.81%

32.19%

51.77%

0.73% 0.50%

Huminto sa pag-aaral

Kasalukuyang nag-aaral

Nakatapos sa kolehiyo

Post graduate

Walang pormal naedukasyon

Talangguhitan 9: Bahagdag na Nagpapakita ng Estado sa

Edukasyon ng 817

indibidwal edad 7 pataas na nasarbey sa Brgy.Garita-B

Maragondon,


41

Estado ng Edukasyon Bilang Bahagdan

Huminto sa pag-aaral 423 51.77%

Kasalukuyang nag-

aaral 263 32.19%

Nakatapos sa kolehiyo 121 14.81%

Post graduate 6 0.73%

Walang pormal na

edukasyon 4 0.50%

Kabuuan 817 100%

Interpretasyon:

Karamihan sa 817 indibidwal edad 7 pataas ay ang mga

huminto na sa pag-aaral na may bilang na 423 o 51.77%, habang

32.19% naman ang kasalukuyang nag-aaral. Samantalang 0.50%

naman ng 817 na indibidwal ang walang pormal na edukasyon.

Pagsusuri

Ang pinakamataas na estado ng edukasyon ay ang mga

huminto sa pag-aaral, sapagkat maraming pamilya ang hindi

sapat ang buwanang kita na mayroon lamang P1000-5000 upang

matustusan ang pag-aaral ng kanilang mga anak. Makikita rin

natin sa Talangguhitan 8 na ang may pinaka-mataas na

bahagdan ay ang mga hindi nakatapos ng pag-aaral.


11Ang pagkakaroon ng malaking bilang ng indibidwal na huminto

sa pag-aaral ay nagiging sanhi ng hindi sapat na kaalaman

tungkol sa kalusugan. Ang kakulangan ng sapat na kaalaman

hinggil sa tamang pangangalaga sa kanilang kalusugan ay

nakaaapekto sa kanilang tungkulin.

11 Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition, pg.151

42

Talaan 10: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Estado ng

Pangunahing Pangkabuhayan ng 622 indibidwal edad 15-64 na

nasarbey sa


Estado ng

pangunahing

pangkabuhayan Bilang Bahagdan

Walang trabaho 338 54.34%

May trabaho 284 45.66%

Kabuuan 622 100%

54.34%

45.66% Walang trabaho

May trabaho

44

Talangguhitan 10: Bahagdan na Nagpapakita ng Estado ng

Pangunahing Pangkabuhayan ng 622 indibidwal edad 15-64 na

nasarbey sa


Interpretasyon:

Karamihan sa 622 indibidwal edad 15-64 ay ang mga

walang trabaho sa Barangay Garita- B na may bilang na 338 o

54.34%. Samantalang mayroong naman bilang na 284 o 45.66%

ang mga walang trabaho.

Pagsusuri:

Karamihan ay walang trabaho sa kadahilanang pinaka-

mataas na bahagdan (Talaan 8) ang hindi nakapagtapos ng

elementary at humigit-kumulang 52 bahagdan ang huminto sa

pag-aaral (Talaan 9).

Implikasyon sa kalusugan:12Ang pagkakaroon ng malaking bahagdan ng walang

trabaho sa komunidad ay maaring magdulot ng kakulangan ng

pondo para sa kalusugan.

12 Health Economics in the Philippines Setting, Revised Edition, 2005,

Completed and Edited by EPH Staff, page 27

45


Trabaho ng 284

Indibidwal na Nasarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyenbre 2007

Uri ng trabaho Bilang Bahagdan

Non-Professional 228 80.28%

Professional 56 19.72%

Kabuuan 284 100%

46

Talangguhitan 11: Bahagdan na Nagpapakita ng Uri ng Trabaho

ng 284

Indibidwal na Nasarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyenbre 2007

Interpretasyon

Ang 228 indibidwal na may trabaho o 80.28% ang kabilang

sa mga may trabahong non-professional samantalang 56 0

19.72% naman ang kabil;ang sa propesyunal na uri ng trabaho

Pagsusuri

Ang madaming bilang ng mga may trabaho sa loob ng

kanilang komunidad o bayan ay hindi nangangahulugan ng

mataas na estadong pangsosyo-ekonomiko ng kanilang

47

komunidad. Ang kanilang mga trabaho ay kumikita lamang ng

sapat para sa kanilang pamilya.

Implikasyon sa kalusugan

13Ang kita ng pamilya ay depende sa uri ng hanapbuhay ng

mga miyembro nito, bagamat may trabaho hindi pa rin ito sapat

upang matustusan ang pangangailang ng bawat miyembro ng

pamilya. Ang sapat lamang na kita ng pamilya para sa pang-

araw-araw na pang-gastos ay nagpapakita ng kanilang

kakulanagn ng sapat na badget na nakalaan para sa aspetong

pang-kalusugan ng bawat miyembro ng pamilya.

Talaan 12: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Lugar na

Pinagtatrabahuhan ng 284 indibidwal na edad 15-64 na may

trabaho na nasarbey sa Brgy.Garita-B


Lugar Bilang Bahagdan

13 Health Economics in the Philippines Setting, Revised Edition, 2005,

Completed and Edited By EPH Staff, page 28

48

Sa loob ng

Cavite(in) 249 87.67%

Sa labas ng

Cavite(out) 35 12.33%

Kabuuan 284 100%

87.67%

12.33%

Sa loob ngCavite(in)

Sa labas ngCavite(out)

Talangguhitan 12: Bahagdan na Nagpapakita ng Lugar na

Pinagtatrabahuhan ng 284 indibidwal na edad 15-64 na may

trabaho na nasarbey sa Brgy.Garita-B

Maragondon, Cavite, Disyembre 2007.

Interpretasyon:

49

Karamihan sa 284 na indibidwal na may trabaho sa

Barangay Garita-B ay ang nagtratrabaho sa loob ng Cavite na

may 249 o 81.67 bahagdan. Samantalang 12.33 bahagdan nito

ang nagtratrabaho sa labas ng Cavite.

Pagsusuri:14Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga

nagtatrabaho sa loob ng Cavite ay nagpapakita na maramimg

lugar sa Cavite ang maaring pagtrabahohan ng mga

mamamayan dito.

Implikasyon sa kalusugan:15Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga taong

nagtatrabaho sa loob ng Cavite ay nakakapagdudulot ng

14 Health for Better Living, Madeline M. Hurster, page 22515 Health Economics in the Philippines Setting, Revised Edition, 2005, Completed and Edited By EPH Staff, page 28

50

Talaan 13: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 5 Pinakamataas na Iba Pang

Pinagkukunan ng Kita ng 201 na Pamilya na na-sarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon,


Iba pang pinag-kukunan

ng kabuhayan Bilang Bahagdan

Tindahan 28 50.00%

Padala galing sa kamag-

anak 12 21.43%

Nagpapalaki ng baboy 7 12.50%

Nag-paparenta ng

Apartment 5 8.93%

Nag-la-labada 4 7.14%

Kabuuan 56 100%

7.14%

8.93%

12.50%

21.43%

50.00%

Tindahan

Padala galing sa kamag-anak

Nagpapalaki ng baboy

Nag-paparenta ngApartment

Nag-la-labada

51

Talangguhitan 13: Bahagdan na Nagpapakita ng 5 Pinakamataas

na Iba Pang Pinagkukunan ng Kita ng 201 na Pamilya na na-

sarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Interpretasyon:

Marami sa mga pamilya ang may iba pangpinagkukunan ng

kabuhayan 50% o 28 ng pamilya ang may tindahan, 21.43% o 12

na pamilya naman ang pinapadalahan ng pera galling sa mga

kamag-anak, 12.50% o 7 na pamilya naman ang nagpapalaki ng

baboy, 8.93% o 5 na pamilya ng nagpaparenta ng apartment at

mayroong 7.14 o 4 na pamilya ang naglalaba.

Pagsusuri:16Dahil sa may iba pang pinagkukunan ng kabuhayan ang

mga mamamayan ng Brgy.Garita-B nagkakaroon sila ng pondo

na nakalaan para sa kanilang kalusugan na makakatulong kung

sakaling magkakaroon ng sakuna.

.

16 Health for Better Living, Madeline M. Hurster, page 227

52

Talaan 14: Bilang at Bahagdan na Nag-papakita ng Buwanang

kita ng 201 pamilya na nasarbey sa Brgy.Garita-B, Maragondon,


Buwanang

kita

Bilan

g

Bahagda

n

P1000-

pababa 19 9.45%

P1001-5000 68 33.83%

P5001-

10000 48 23.88%

P10001-

15000 26 12.94%

P15001-

20000 18 8.96%

P20001-

25000 10 4.98%

P25001-

30000 5 2.49%

P30001- 7 3.48%

53

pataas

Kabuuan 201 100%

Talangguhitan 14: Bahagdan na Nag-papakita ng Buwanang kita

ng 201 pamilya na nasarbey sa Brgy.Garita-B, Maragondon,


Interpretasyon:

Malaking bahagi ng komunidad ng Barangay Garita-B na

ang pamilya ay kumikita ng P1001-5000 ito ay may 33.83%.

Sumunod naman ay P5001-10000 na may 48 o 23.88% P10001-

15000 na may 26 o 12.94% P1000-pababa na may 19 o 9.45%

P15000-20000 na may 18 o 8.96% P20001-25000 na may 10 o

4.98% P30001-pataas na may 7 o 3.48% P25001-30000 na may 5

o 2.49% ang pinakamababa.

Pagsusuri:

54

Ayon sa KII karamihan sa mga mamamayan ng Barangay

Garita-B ay mga magsasaka sapagkat malaking bahagi ng

Barangay ay sinasaka ng mga tao kung kaya’t karamihan sa

kanila ay pagsasaka ang trabaho.

Implikasyon sa Kalusugan:17Dahil sa maraming kumikita ng 1001-5000, maraming

pamilya ang dumaranas ng kahirapan dahil sa hindi sapat ang

kinikita ng mga ito. Hindi lahat kayang matugunan at mabigyang

prayoridad ang pangkalusugan sapagkat ang kanilang kinikita ay

sapat lamang sa pangunahing pangangailangan ng pamilya tulad

ng pagkain.

Talaan 15: Bilang at Bahagdan na Nag-papakita ng Buwanang

Gastusin ng 201 pamilya na nasarbey sa Brgy.Garita-B,


Buwanang

Gastusin

Bilan

g

Bahagda

n

17 Health Economics in the Philippines Setting, Revised Edition, 2005, Completed and Edited By EPH Staff, page 30

55

P1000-

pababa 31 15.42%

P1001-5000 66 32.84%

P5001-10000 37 18.41%

P10001-

15000 36 17.91%

P15001-

20000 20 9.95%

P20001-

25000 7 3.48%

P25001-

30000 1 0.50%

P30001-

pataas 3 1.49%

Kabuuan 201 100%

56

Talangguhitan 15: Bahagdan na Nag-papakita ng Buwanang

Gastusin ng 201 pamilya na nasarbey sa Brgy.Garita-B,


Interpretasyon:

Mayroong 66 na pamilya o 32.84% ay ang gumagastos ng

1001-5000 pesos, ito ang pinakamataas. Samantalang 1 o 0.5%

na pamilya naman ang gumagastos ng 25001-30000 pesos kada

buwan.

Pagsusuri:

Karamihan sa mga pamilya ay gumagastos ng 1001-5000

pesos sa kadahilanang sapat lamang ang kanilang kinikita kada

buwan. Ang kinikita nila ay pinagkakasya lamang sa isang buong

buwan na gastusin ng pamilya.

Implikasyon sa kalusugan:18 Kadalasan na nangunguna ang pagkain at

pumapangalawa lamang ang sa kalusugan. Dahil sa sapat

lamang ang pondo ang karaniwang ginagawa ng pamilya ay

magpakonsulta lamang tuwing may sakit

18 Health Economics in the Philippines Setting, Revised Edition, 2005, Completed and Edited By EPH Staff, page 30

57

Talaan 16: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng

Pagpapaprayoridad ng mga Gastusin Simula sa Pinakamataas

Hanggang Pinakamababa ng mga 201 Pa-

milya na Nasarbey sa Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre

2007

Priorities Expenditure Bilang Bahagda

n Rank

Food(pagkain) 176 87.56% 1

Health (kalusugan) 7 3.48% 2

Electric bill(bayarin sa

kuryente)

6 2.99%

3

Water bill(bayarin sa tubig) 6 2.99% 3

Education(edukasyon) 4 1.99% 4

Clothing(kasuotan) 2 1% 5

House rental(upa sa bahay) 1 .50% 6

58

Talaangguhitan 16: Bahagdan na Nagpapakita ng

Pagpapaprayoridad ng mga Gastusin Simula sa Pinakamataas

Hanggang Pinakamababa ng mga 201 Pa-

milya na Nasarbey sa Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre

2007

Interpretasyon:

Mayroong 87.56% o 176 na pamilya na ang pagkain ay ang

unang pinaprayoridad. Meron namang 3.48% o 7 na pamilya ang

inuuna ay ang kalusugan at 2.99% o 6 na pamilya ang sa

edukasyon.

Pagsusuri:

Ang mga pamilya sa Barangay Garita-B ay pagkain ang

pangunahing pinagkakagastusan sa kadahilanang ito ang

pangunahing pangngangailangan ng tao. Pangalawa naman ang

59

sa kalusugan sa kadahilanang binibigyan ng pansin ang kanilang

kalusugan upang mabigyan agad ng agarang lunas kung meron

mang sakit ang isa sa myembro ng kanilang pamilya.

Implikasyon sa Kalusugan:19Ayon sa Maslow’s Heirarchy of needs, ang tao ay

kailangan munang mapunan ang physiologic needs tulad ng

pagkain na kinakailangan ng ating katawan, bago makamtan ang

susunod dito. Makikita natin dito na ito rin ang kailangan ng

isang pamilya.

Talaan 17: Bilang at Bahagdan na Nag-papakita ng Paglalaan

Para sa Kalusugan ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-

B, Maragondon Cavite, Disyembre 2007

Resources alloted for

health care

Bilan

g

Bahagd

an

Yes 131 65.17%19 Kozier, Fundamentals of nursing, 7th ed. et. al., pg. 145, 273.

60

No 70 34.83%

Kabuuan 201 100%

34.83%

65.17%

Yes

No

Talangguhitan 17: Bahagdan na Nag-papakita ng Paglalaan Para

sa Kalusugan ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,

Maragondon Cavite, Disyembre 2007

Interpretasyon:

Karamihan sa 201 na pamilya ang may nakalaang pondo

para sa kalusugan na may 65.17 bahagdan. Samantalang 34.83

61

bahagdan naman ang mga pamilyang walang nakalaang pondo

para sa kalusugan.

Pagsusuri:

Mas nakararami ang mayroong nakalaang pondo para sa

kalusugan sa kadahilanang pumapangalawang

pinagkakagastusan ng mga mamamayan ang kalusugan na

makikita sa talaan 16.

Implikasyon sa Kalusugan:20 Ang pagkakaroon ng malaking bahagdan ng mga

pamilyang my nakalaang pondo para sa kalusugan ay maaaring

makatulong o magamit sa mga hindi inaasahang pangyayari. Ang

mga Health Insurance tulad ng Phil health ay makatutulong

upang mabawasan ang mga gastusin sa bahay

20 COPAR, Untalan, p. 121

62

Talaan 18: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pag mamay-

ari ng Bahay ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,


Pag mamay-ari ng

bahay

Bilan

g

Bahagda

n

Pag-aari 153 76.12%

Inuupahan 31 15.42%

Libreng upa 12 5.97%

Hulugan 5 2.49%

Kabuuan 201 100%

76.12%

15.42%

5.97%

2.49%

Pag-aari

Inuupahan

Libreng upa

Hulugan

Talangguhitan 18: Bahagdan na Nagpapakita ng Pag mamay-ari

ng Bahay ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,


63

Interpretasyon:

Mayroong 76.12% o 153 na pamilya ang nagmamayari ng

kanilang bahay, 15.42% o 31 na pamilya naman ang

nangungupahan, 5.97% o 12 na pamilya naman ang

nangungupahan ng libre at 2.49 o 5 na pamilya naman ang

hinuhulugan ang bahay.

Pagsusuri:

Ang mataas na bahagdan ng mga pamilya na nagmamay-ari

ng kanilang bahay sa kadahilanang marami ang mga residente

ang permanente nang nakatira sa Barangay Garita-B ito ay


Implikasyon sa Kalusugan:21Ang pagmamay-ari ng sariling bahay ay mas nakakabuti

para sa isang pamilya kaysa nagbabayad pa ng renta. Ang pera

na sanang pambayad ng renta ay maaring gamitin para sa

ikauunlad ng kalusugan.


64

Talaan 19: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga

Materyales na Ginamit sa Papapatayo ng Bahay ng 201 na

Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,


Uri ng mga materyales na

ginamit sa pinatayong

bahay

Bilan

g

Bahagd

an

Strong(matibay) 87 43.28%

Mixed(halo) 69 34.33%

Light(mahina) 45 22.39%

Kabuuan 201 100%

65

43.28%

34.33%

22.39%

Strong(matibay)

Mixed(halo)

Light(mahina)

Talangguhitan 19: Bahagdan na Nagpapakita ng mga Materyales

na Ginamit sa Papapatayo ng Bahay ng 201 na Pamilya na

Nasarbey sa Brgy.Garita-B,


Interpretasyon:

Mayroong 43.28 na bahagdan o 87 na pamilya ang may

strong na materyales. Samantalng 34.33 na bahagdan o 69 na

pamilya naman ang mixed, at 22.39 na bahagdan o 45 na

pamilya naman ang light ang ginamit na materyales sa paggawa

ng bahay.

Pagsusuri:

Karamihan sa mga pamilya ng Barangay Garita-B ay may

matibay na bahay sa kadahilanang ang Cavite ay madalas

66

tamaan ng bagyo taon-taon. At dahil din sa klima dito kung

kaya’t marami ang mayroong matibay na bahay.

Implikasyon sa kalusugan:22Ang pagkakaroon ng matibay na bahay ay maganda, dahil

mailalayo ka sa mga sakunang maaaring mangyari tulad ng

bagyo, lindol at iba pang natural na kalamidad. Sa mahinang

klase maaaring may mga sakit na magkaroon ng sakit sapagkat

ang ganitong bahay ay manipis at expose sa environment.


Pinagkukunan ng Ilaw ng 201 Pamilya na Nasarbey sa

Brgy.Garita-B, Maragondon, Cavite, Disyembre 2007


67

Pinag-kukunan ng

Liwanag

Bilan

g

Bahagda

n

Elektrisidad 184 91.54%

Kerosene 9 4.48%

Kandila 8 3.98%

Kabuuan 201 100%

91.54%

4.48%

3.98%

Elektrisidad

Kerosene

Kandila


Pinagkukunan ng Ilaw ng 201 Pamilya na Nasarbey sa

Brgy.Garita-B, Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Interpretasyon:

Makikitang pinakamalaking bahagi ng komunidad ay

gumagamit ng elektrisidad, 91.54% o 184 na pamilya.

68

Samantalang 4.48% o 9 na pamilya naman ang gumagamit ng

kerosene at 3.98% o 8 na pamilya naman ang gumagamit ng

kandila.

Pagsusuri:

Ang malaking bahagi ng mga pamilyang gumagamit ng

elektrisidad ay maiuugnay sa talaan 16 kung saan ipinapakita

ditto na pangatlo ito sa pinagkakagastosan ng mga pamilya sa

komunidad.

Implikasyong Pangkalusugan:23Ang patuloy na paggamit ng kandila at kerosin sa mga

liblib na lugar kung saan ang mga bahay ay yari lamang sa

kugon at sawali ay maaaring magsanhi ng sunog sapagkat ang

pagkakayari ng bahay ay madaling matupok ng apoy kung itoy

mapapabayaan. 24 Ang pagkakaroon ng kuryente sa mga bahay ay

nakakatulogn upang maiwasan ang aksidente sa loob ng tahanan

at sa pamamagitan din nito nakakatulong ito upang hindi lumabo

ang kanilang mga mata.

23 www.bureauoffireprotection.com24 Franks & Wagnalls: Family Medical Guide, 2001, page 156

69

Talaan 21: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga Uri ng

Nakasanayang Pagtatabi ng Pagkain ng 201 Pamilya na

Nasarbey sa Brgy.Garita-B


Pagtatabi ng pagkain

Bilan

g

Bahagda

n

Refrigerator 127 63.18%

Lamesa 44 21.89%

Basket 21 10.45%

Kabinet 9 4.48%

Kabuuan 201 100%

63.18%

21.89%

10.45%4.48%

Refrigerator

Lamesa

Basket

Kabinet

70

Talangguhitan 21: Bahagdan na Nagpapakita ng mga Uri ng

Nakasanayang Pagtatabi ng Pagkain ng 201 Pamilya na

Nasarbey sa Brgy.Garita-B


Interpretasyon:

Ipinapakita sa talaan 21 na ang pinakamalaking bahagi ng

populasyon sa komunidad ay gumagamit ng refrigerator sa

pagtatabi ng pagkain ito ay 127 na pamilya o 63.18 bahagdan.

Sumusunod dito ang lamesa, basket, divider, Tupperware, at

bowl ang lahat ng ito ay may takip.

Pagsusuri:

Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng gumagamit ng

refrigerator sa pagtatabi ng pagkain ay maaaring sa sumusunod

na kadahilanan: 1. Paniniwala ng mga tao sa epektibong resulta

nito sa pagpepreserba ng pagkain. 2. May kakayahan silang

bumili ng refrigerator. Ang maayos na sistema sa pagtatabi ng

pagkain ay nagpapakita ng pagpaprioridad sa nito.

Implikasyon sa Kalusugan:25Ang pagkakaroon ng mataas na bahagdan ng gumagamit

ng refrigerator upang pagimbakan ng pagkain ay nakakatulong

upang mapanatili ang lasa, kulay, amoy, at sustasya ng pagakin.

Ang mga walang takip na pinaglalagyan ng pagkain naman ay

25 DOH 1997

71

maaaring magdulot ng sakit. Diarrhea, ang isa sa pinaka dahilan

kung bakit nagkakasakit ang mamamayan sa komunidad. 26Ang paggamit ng refrigerator ay isang paraan kung saan

ang mikrobyo sa pagkain ay naiiwasang dumami dahil na rin sa

malamig nitong temperature na nagpapanatili ng malusog na

pamumuhay.

Talaan 22: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Iba’t- ibang

Pinagkukunan ng Inuming Tubig ng 201 Pamilya na Nasarbey sa

Brgy. Garita-B, Maragondon


Pangunahing pinag-kukunan

ng inuming tubig

Bilan

g

Bahagda

n

Local water system (local na

sistema ng tubig) 89 44.27%

Commercially prepared

(nabibiling tubig) 85 42.29%

Deep well(poso) 17 8.46%

Artesian well(balon) 10 4.98%

Kabuuan 201 100%

26 Syketter, 2004, Food Preparation and means of preservation, page

497

72

44.27%

42.29%

8.46%

4.98%

local na sistemang tubig

nabibiling tubig

poso

balon

Talangguhitan 22: Bahagdan na Nagpapakita ng Iba’t- ibang

Pinagkukunan ng Inuming Tubig ng 201 Pamilya na Nasarbey sa

Brgy. Garita-B, Maragondon Cavite, Disyembre 2007

Interpretasyon:

Nakararaming pamilya ang kumukuha ng tubig sa local

water system ito ay 44.27 bahagdan o 89, samantalang 42.29

bahagdan o 85 na pamilya naman ang commercially prepared,

4.98 bahagdan o 10 na pamilya naman ang sa artesian well, at

8.46% o 17 na pamilya naman ang sa deep well.

Pagsusuri:

Karamihan sa mga pamilya ay kumukuha ng tubig sa local

water district sa kadahilanang 1001-5000 ang buwanang kita ng

pamilya namakikita sa talaan 14 at pang-ngatlo ang tubig sa

pinaprayoridad ng mga pamilya kapantay ng sa elektrisidad na


73

Implikasyon sa Kalusugan:27 Ang paggamit ng local water system bilang inuming

tubig ay maaaring magdulot ng mga sakit tulad ng Diarihea,

amoebiasis at iba pa kapag ito ay hindi nabigyan ng

karampatang proteksyon laban sa mga mikrobyo ayon sa

UNICEF at World Health Organization.

Talaan 23: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pinaglalagyan

ng Inuming Tubig ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy. Garita-B


Pinag-iimbakan ng inuming

tubig

Bilan

g

Bahagd

an

Bote 91 45.27%

Plastik na lalagyan 64 31.84%

Water dispenser 23 11.44%

27 UNICEF And WHO

74

Banga 19 9.45%

Water tank(tangke) 9 4.48%

Drum 7 3.48%

Talangguhitan 23: Bahagdan na Nagpapakita ng Pinaglalagyan

ng Inuming Tubig ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy. Garita-B


Interpretasyon:

Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ay gumagamit ng

bote upang pagimbakan ng inuming tubig na may 45.27

bahagdan at mayroong 3.48 bahagdan ang gugamit ng drum

upang pag-imbakan ng inuming tubig.

75

Pagsusuri:

Bote ang pangunahing pinagiimbakan ng inuming tubig sa

kadahilanang mas madali itong makita at mura pa na tama

lamang sa buwanang kita ng pamilya na makikita sa talaan

bilang 14.

Implikasyon sa kalusugan:28Mas madaling magkaroon ng nakapamiminsalang

mikroboyo ang mga pinaglalagyang inumin na walang takip.

Dahil sa ito ay bukas, ang mga mikrobyong dala ng iba’t-ibang

insekto ay maaaring malipat sa tao at maging sanhi ng

pagkakasakit.

28 Health for Better Living, Madeline M. Hurster, page 84

76

Talaan 24: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pamamaraan

ng Paglilinis ng Tubig ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Garita-B,


Paraan ng pag-liliis ng

inuming tubig

Bila

ng

Bahag

dan

Pagpapakulo 151

75.12

%

Pagsasala 42

20.90

%

Pag-lalatak 8 3.98%

Kabuuan 201 100%

3.98%

20.9%

75.12%

Pagpapakulo

Pagsasala

Pag-lalatak

Talangguhitan 24: Bahagdan na Nagpapakita ng Pamamaraan

ng Paglilinis ng Tubig ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Garita-B,


77

Interpretasyon:

Karamihan sa 201 na pamilya Barangay Garita-B ay

nagpapakulo ng tubig upang malinis, ito ay may bahagdan na

75.12 bahagdan at mayroong 3.98 bahagdan ang pagpapalatak

ang ginagamit na paraan.

Pagsusuri:

Karamihan sa 201 na pamilya ay gumagamit ng paraan ng

pagpapakulo upang masigurong malinis ang inuming tubig sa

kadahilanang ang mga pamilya ng Barangay Garita-B ay

kumukuha ng inuming tubig sa local water system na makikita

sa talaan 22.

Implikasyon sa Kalusugan:29Ang pagpapakulo ng tubig ay pumapatay ng mikrobyo at

sa ganitong paraan maaaring maiwasan ang pagkalat ng sakit

tulad ng diarrhea, dysentery, cholera at typhoid fever.

29 Health and Safety to You by Harold S. Diehl and Anita D. Laton page

512

78

Talaan 25: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Paghihiwalay

ng mga Basura na Isinasagawa ng 201 Pamilya na Nasarbey sa

Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Paghihiwalay ng mga basura

Bilan

g

Bahagda

n

Hindi 120 59.70%

Oo 81 40.30%

Kabuuan 201 100%

79

59.70%

40.30%Hindi

Oo

Talangguhitan 25: Bahagdan na Nagpapakita ng Paghihiwalay

ng mga Basura na Isinasagawa ng 201 Pamilya na Nasarbey sa

Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Interpretasyon

Malaking bahagi ng populasyon ng Barangay Garita B hindi

naghihiwalay ng kanilang mga basura na may 59.70 bahagdan.

Samantalang 40.30 bahagdan naman ang naghihiwalay ng

kanilang mga basura.

Pagsusuri:

80

Karamihan sa mga mamamayan ng baranagay Garita-B ay

hindi naghihiwalay ng kanilag mga basura sapagkat makikita sa

talaan 27 na mataas na bahagdan ang pagkokolekta ng basura.

Ipmlikasyon sa Kalusugan:30Ang patuloy na hindi paghihiwalay ng mga basura ay

maaring magiging sanhi ng pagdami ng mga pesteng

naninirahan sa mga basura at nagdudulot ng sakit sa isang

komunidad. Maaapektohan din nito ang kalusugan ng mga

pamilyang naninirahan sa komunidad.


Lalagyan na Ginagamit ng 201 Pamilya na Nasarbey sa


Lalagyanan ng mga Bilang Bahagda

30 Public Health Nursing in the Philippines, page 309

81

basura n

Garbage bag

May takip 58 28.9%

Walang takip 14 6.97%

Waste Basket

May takip 11 5.4%

Walang takip 5 2.5%

Sako

May takip 81 40.3%

Walang takip 29 14.43%

Wala 3 1.5%

Talangguhitan 26: Bahagdan na Nagpapakita ng Uri ng Lalagyan

na Ginagamit ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B


Interpretasyon:

82

Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ay ang mga

basurahan na may takip na may 76 bahagdan. Habang ang

walang takip na basurahan ay may 24 bahagdan.

Pagsusuri:

Marami ang gumagamit ng sako sapagkat pagsasaka ang

pangunahing pinagkukunang kabuhayan ng mga mamamayan sa

baranagay, ang sakong ginamit na pinaglagyan ng mga palay ay

siya namang ginamit muli upang paglagyan ng mga basura.

Implikasyon sa kalusugan31Kung ang mga basurahan ay walang takip at nadadapuan

ng mga insekto, mas madaling maikalat nito ang sakit sa

pamamagitan ng hangin o pagdapo ng mga insektong ito sa

ating mga kakainin.

31 COPAR, 1st Edition, 2005, page 161

83

Talaan 27: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Paraan ng

Pagtatapon ng Basura ng 201 Pamilya na Nasarbey sa


Paraan ng pagtatapon ng

basura Bilang

Bahagda

n

Kino-kolektang basura 166 82.59%

Pagsusunog 44 21.89%

Pagbabaon 5 2.49%

Burial Pit (hukay) 3 1.49%

Animal feed (pagpapakain sa

hayop) 1 0.50%

1.49%

2.49%

21.89%

82.59%

0.50% Kino-kolektang basura

Pagsusunog

Pagbabaon

Burial Pit (hukay)

Animal feed(pagpapakain sa hayop)

Talangguhitan 27: Bahagdan na Nagpapakita ng Paraan ng

Pagtatapon ng Basura ng 201 Pamilya na Nasarbey sa


84

Interpretasyon:

Karamihan sa mga pamilya ay kinokolektahan ng basura na

may bahagdan na 82.59. Mayroon din 21.89 bahagdan ay

nagsusunog ng kanilang mga basura at mayroon 1.49 bahagdan

naman ay burial pit (hukay).

Pagsusuri:

Marami ang pamilya na kino-kolektahan ng basura sa

kadahilanang maraming pamilya ang nakakaalam sa mga

serbisyo ng barangay.

Implikasyon sa kalusugan:32Ang pangongolekta ng basura ay nakakatulong upang

mabawasan at maiwasan ang pagdami ng mga peste sa bahay ng

mga pamilya na maaaring magdulot ng mga sakit sa mga

mamamayan.

32 National Waste Management Commission

85


Palikuran na Ginagamit ng 201 Pamilya na Nasarbey sa


Uri ng

palikuran

Bilan

g

Bahagda

n

Di buhos 175 87.06%

Di flush 26 12.94%

Kabuuan 201 100%

87.06%

12.94%

Di buhos

Di flush

86


Palikuran na Ginagamit ng 201 Pamilya na Nasarbey sa


Interpretasyon:

Karamihan sa mga pamilya sa barangay Garita B ay

gumagamit ng di-buhos na palikuran na may bahagdan na 87.06

at 12.94 bahagdan naman ay gumagamit ng di-flush na

palikuran.

Pagsusuri:

Nakararami ang mga pamilya na gumagamit ng di buhos

na palikuran sa kadahilanang ito lamang ang sapat sa kanilang

kinikita na makikita sa talaan 14.

Implikasyon sa kalusugan:33Ipinapakita dito na marami ang gumagamit ng di-buhos at

di-flush na palikuran na maaring magdulot ng pagpigil sa

pagkalat ng sakit. Ang palikuran ay maaari ding pamahayan ng

mga peste. At maaari din nitong maapektohan ang inuming tubig

kapag ito ay malapit sa toilet tank. Kailangan ito ay maylayo na

33 http://www.departmentofhealth.ph/topis/sanitationoptions.html

87

http://www.departmentofhealth.ph/topis/sanitationoptions.html

25 meters at panatilihing walang latak. Ang tama at maayos na

palikuran ay ang susi upang mapaunlad ang kalusugan,

kondisyon ng kapaligiran at ang kalidad ng buhay.

Talaan 29: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pagmamay-

ari ng Palikuran ng 201 Pamilya na Nasarbey ng Brgy.Garita-B


Pagmamay-ari ng

palikuran

Bilan

g

Bahagda

n

Pribado 182 90.55%

Komyunal 17 8.46%

Pampubliko 2 1.00%

Kabuuan 201 100%

88

90.55%

8.46%

1.00%

Pribado

Komyunal

Pampubliko

Talangguhitan 29: Bahagdan na Nagpapakita ng Pagmamay-ari

ng Palikuran ng 201 Pamilya na Nasarbey ng Brgy.Garita-B


Interpretasyon:

Karamihan sa mga pamilya sa barangay Garita-B ang

nagmamay ari ng sariling palikuran na may 90.55 bahagdan

samantalang 8.46 bahagdan naman ay nakikihati at 1 bahagdan

naman ay gumagamit ng pampublikong palikuran.

Pagsusuri:

89

Marami ang nagmamay-ari ng kanilang palikuran sapagkat

ang kanilang tinitirahan na kinatatayuan ng palikuran ay sa

kanila din namakikita sa talaan 18.

Implikasyon sa kalusugan:34Ang pagkakaroon ng sariling palikuran ay nababawasan

ang posibilidad ng pagkalat ng sakit. Ang mga nakikihati dito ay

magaling mahawahan ng sakit. Ang ganitong palikuran ay

masasabing hindi maayos at mahirap mapanatili ang kalinisan

kaya madaling pagkuhanan ng sakit.


Daluyang Tubig na Mayroon ang 201 Pamilya na Nasarbey sa


34 http://www.departmentofhealth.ph/topis/sanitationoptions.html

90

http://www.departmentofhealth.ph/topis/sanitationoptions.html


Uri ng

daluyang

tubig

Bilan

g

Bahagda

n

Open

drainage 121 60.20%

Blind

drainage 68 33.83%

None 12 5.97%

Kabuuan 201 100%

60.20%

33.83%

5.97%

Open drainage

Blind drainage

None

91





Interpretasyon:

Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ay nagbukas ng

daluyang tubig na may 60.20 bahagdan samantalang 33.68

bahagdan naman ang mga pamilyang sarado ang daluyang tubig

at may 5.97 na bahagdan ng pamilyang walang daluyang tubig

sa kanilang lugar.

Pagsusuri:

Ang pagkakaroon ng bukas na duluyan ng tubig ng

nakararaming mamamayan sa komunidad ay nagpapakita ng

kakulangan ng sapat na kita na makikita sa talaan 14 at

pinagkukunan upang magkaroon ng saradong daluyan ng tubig

kung saan ito ay mas magastos.

Implikasyon sa kalusugan:35Ang pagkakaroon ng bukas na uri ng daluyan ng tubig ay

isang sanhi ng pagdami ng mga naninirahang peste sa

komunidad na maaaring magdala ng mga nakahahawang sakit

kapag hindi palagiang nalilinis.

35 Kozier, Barbara Fundamentals of Nursing, 7th edition, pp132

92

Talaan 31: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Kondisyon ng



Condition: If open

drainage

Bilan

g

Bahagd

an

Free flowing 98 80.99%

Stagnant 23 19.01%

Kabuuan 121 100%

19.01%

80.99%

Free flowing

Stagnant

93

Talangguhitan 31: Bahagdan na Nagpapakita ng Kondisyon ng



Interpretasyon:

Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey na may bukas na

daluyang tubig ay may maayos o tuloy-tuloy ang agos ng tubig

na may 80.90 bahagdan. Samantalang 19.01 bahagdan naman ay

pamilyang may baradong lagusan.

Pagsusuri:

Mataas ang bilang ng free flowing water sa open drainage

sa kadahilanang maraming pamilya ang kinokolektahan ng

basura na makikita sa talaan 27 nagpapakita ng kung bakit hindi

nagbabara ang mga daluyan ng tubig

Implikasyon sa kalusugan:36Ang pagkakaroon ng mataas na bahagdan ng free flowing

water sa open drainage ay maaaring maiwsan ang pamamahay

ng peste at mga sakit na makukuha sa tubig kung mapapanatili

itong maayos. 36 According to Modern Medical Guide, page 137

94

Talaan 32: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga Uri ng

Peste na Mayroon ang 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-

B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Peste Bilang

Bahagda

n

Lamok 162 80.60%

Langaw 97 48.26%

Ipis 83 41.29%

Anay 39 19.40%

Daga 13 6.47%

95

6.47%19.40%

41.29%

48.26%

80.60%Lamok

Langaw

Ipis

Anay

Daga

Talangguhitan 32: Bahagdan na Nagpapakita ng mga Uri ng

Peste na Mayroon ang 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-

B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Interpretasyon:

Mula sa 201 na pamilyang nasarbey, 80.60 bahagdan sa

kanila ay may mga lamok sa kanilang nasasakupan at sumunod

dito ay mga langaw, ipis, anay at daga.

Pagsusuri:

Ang pagkakaroon ng mataas na bahagdan ng lamok sa

Barangay Garita B ay nagpapakita na marami ang mga lugar na

96

pinamamahayan ng mga lamok, isa na rito ang madadamong

mga lugar at palayan.

Implikasyon sa kalusugan:37Ang mga lamok ay isa sa mga pesteng nagdudulot ng

sakit sa tao. Sila ang responsible sa pagkakaroon ng sakit na

malaria, yellow fever, dengue, filariasis ang encephalomyelitis.

Talaan 33: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pagkakaroon

ng Pinamamahayan ng Peste na Mayroon ang 201 Pamilya na

Nasarbey sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

37 Health Concepts for College Students by Johnson, Terry, Gaines &

Humphrey page 274, Personal and Community Health by Turner, p.

301

97

Pagkakaroon ng

pinamamahayan ng peste

Bilan

g

Bahagd

an

Mayroon 103 51.24%

Wala 98 48.76%

Kabuuan 201 100%

51.24%48.76%mayroon

wala

Talangguhitan 33: Bahagdan na Nagpapakita ng Pagkakaroon

ng Pinamamahayan ng Peste na Mayroon ang 201 Pamilya na

Nasarbey sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Interpretasyon:

98

Ayon sa mga datos na nakalap mayroon 51.24% o 103 na

pamilya ang mayroong pinamamahayan ng peste at 48.76% o 98

naman ang wala.

Pagsusuri:

Marami ang mayroong pinamamahayan ng peste sapagkat

karamihan sa mga mamamayan ng Barangay Garita-B ay hindi

naghihiwalay ng kanilang basura. at meron ding mga

basurahang walang takip. Isa pang dahilan ay ang lugar ng

barangay ay malapit sa bukid kung saan maaaring namamahay

ang mga peste.

Implikasyon sa kalusugan:38Dahil sa madami ang lugar na pinamamahayan ng peste,

nakapagdudulot ito ng mga nakahahawang sakit sa mga

mamamayan ng komunidad.

38 W.K. Angevine et.al. , Koday’s Amazing Insects, page 635

99


Ginagawang Paraan sa Pagsugpo ang mga Pesteng ito na

Mayroon ang 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,


Paraan para makontrol ang mga ito

Bilang

Bahagdan

Insecticides 106 52.74%

Pagpapa-usok 48 23.88%

May screen ang pintuan at bintana 41 20.40%

Mouse traps 16 7.96%

Fly traps 15 7.46%

Lason at katol 4 1.99%

52.74%

23.88%20.40%

7.96% 7.46%

1.99%

0

20

40

60

80

100

120

1

Insecticides

Pagpapa-usok

May screen ang pintuanat bintana

Mouse traps

Fly traps

Lason at katol

Talangguhitan 34: Bahagdan na Nagpapakita ng mga

Ginagawang Paraan sa Pagsugpo ang mga Pesteng ito na

Mayroon ang 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,


100

Interpretasyon:

Ayon sa mga datos na nakalap, mayroong106 na pamilya

nag gumagamit ng insecticide upang mapuksa ang mga peste.

May 48 na pamilya naman ang nagpapausok, 41 na pamilyang

may screen ang pintuan at bintana, 16 na pamilyang gumagamit

ng Flytraps at 4 na pamilyang gumagamit ng lason at katol.

Pagsusuri:

Ang mga tao sa barangay ay gumagamit ng insecticide

sapagkat ito ay madaling gamitin, mura, mabibili kung saan-

saan, at effortless hindi katulad ng pagpapausok na kailangan ng

oras at panahon.

Implikasyon sa kalusugan:39Ang patuly na paggamit ng insecticide ay maaarin

magdulot sa mga bata at matatanda ng hika, iritasyon,

pagsusuka at pagubo kapag madalas itong nalalanghap.

39 www.vectorcontrol.ph

101

http://www.vectorcontrol.ph/

Talaan 35: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 93 na Asong

may Bakuna at Wala sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyembre 2007

Aso Bilang Bahagda

n

May bakuna 50 53.76%

Walang

bakuna

43 46.24%

Kabuuan 93 100%

53.76%46.24% May bakuna

Walang bakuna

102

Talangguhitan 35: Bahagdan na Nagpapakita ng 93 na Asong


Disyembre 2007

Interpretasyon:

Ayon sa mga datos na nakalap mayroong 53.76% o 50

bilang ng mag asong may bakuna at 46.24% o 43 bilang ng mga

walang bakuna ang aso.

Pagsusuri:

Ipinapakita ng talaan na mas mataas ang bilang ng mga

asong may bakuna, ipinapakita nito na may kaalaman ang mga

mamamayan sa epekto nito at dulot ng rabbies sa kanilang

kalusugan at sa pagpapaalala ng mga health workers sa kanilang

lugar. Ang pagkakaroon naman ng mga asong walang bakuna ay

dahil sa hindi pakikilahok ng ibang mamamayan ng Barangay

garia-B sa mag programang pambarangay.

Implikasyon sa kalusugan:40Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga may

bakunag aso ay nagreresulta sa madaling pag0iwas ng mga tao s

40 Deparment of health

103

sakit particular sa rabbies. Ang rabbies ay nakamamatay,

bumubilang ito ng 200-400 na indibidwal rito sa pilipinas ay

pumapangaim sa may mataas na bilang ng insidente ng rabbies

sa taong 2004 ng DOH.

Talaan 36: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 65 na Pusang


Disyembre 2007

Pusa Bilang Bahagdan

Walang

bakuna

59 90.77%

May bakuna 6 9.23%

Kabuuan 65 100%

104

90.77%

9.23%

Walang bakuna

May bakuna

Talangguhitan 36: Bahagdan na Nagpapakita ng 65 na Pusang


Disyembre 2007

Interpretasyon:

Ayon sa mga datos na nakalap ang bilang ngpusa ay 65 o

100%. Ang pusang walng bakuna ay 59 o 90.7% nakakuha ng

pinakamataas na bilang at samatalang may mga pusang may

bakuna na may bilang na 6 o 9.23% na may pinakamababang

bilang.

105

Pagsusuri:

Ang paniniwala ng nakararaming pamilyang na hindi

nakapagpasa ng rabies ang mga pusa ay nagpapakita ng

kanilang pagwawalang bahala sa magiging resulta nito.

Implikasyon sa kalusugan:41Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga pusang

walang bakuna ay naglalapit sa tao na magkasakit particular sa

rabis. Ang bakuna sa hayop ay isang proteksyon sa mga tao sa

sakit na ito at mapapanatiling ligtas laban sa implikasyon

Talaan 37: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Taong may

Kinukunsulta at Hindi Kumukunsulta Kapag Nagkakasakit ng

201 na Pamilya na Nasarbey sa

41 Department of Health

106


Unang taong

kinukunsulta pag

may sakit

Bilan

g

Bahagda

n

Doktor 164 81.59%

Hindi kumukunsulta 21 10.45%

Albularyo 14 6.97%

BHW 2 1.00%

Kabuuan 201 100%

81.59%

10.45%

6.97%

1.00%

Doktor

Hindikumukunsulta

Albularyo

BHW

Talangguhitan 37: Bahagdan na Nagpapakita ng Taong may

Kinukunsulta at Hindi Kumukunsulta Kapag Nagkakasakit ng

201 na Pamilya na Nasarbey sa


107

Interpretasyon:

Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ang

kumukunsulta sa doctor kapag nagkakasakit na may 81.59

bahagdan samantalang may 1 bahagdan naman ay komukunsulta

sa BHW.

Pagsusuri:

Ang mataas na bilang ng mga pamilyang kumukubsulta sa

isang doktor kapag may karamdaman ay maiuugnay sa Talaan

39 na may mataas na bilang ng nakaaalam (173 o 22.82%) at

ang gumagamit (102 o 25.63%) sa mga serbisyong

pangkalusugan ng health center at hospital. Ito ay maaari ring

iugnay sa Talaan 16 na nagpapakkitang ang kalusugan ang

pangalawasa pinaprayoridad ng mga mamamayan sa barangay.

Implikasyon sa kalusugan:42Ang isang doktor ay mayroong sapat na kaalaman at

kakayahan upang makapagbigay ng sapat na medikasyon at

pangangalaga sa mga taong may sakit.

42 Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition pg. 94

108

Talaan 38: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Gamot na

Iniinum ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B


Uri ng gamot

Bilan

g

Bahagda

n

Prescribed 157 78.11%

Herbal 13 6.47%

Over the counter 31 15.42%

Kabuuan 201 100%

78.11%

15.42%

6.47%

Prescribed

Over the counter

Herbal

109

Talangguhitan 38: Bahagdan na Nagpapakita ng Gamot na

Iniinum ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B


Interpretasyon:

Mula sa 201 na pamilyang nasarbey may 78.11 bahagdan

nito ang bumibili ng nireresetang gamot, 15.42 bahagdan naman

ay bumibili sa pharmasya ay walang reseta ng doktor at

mayroong 6.47 bahagdan na may pamilya ay gumagamit ng

herbal upang panlunas sa kanilang sakit.

Pagsusuri:

Ang mataas na bilang ng mgapamilyang bumibili at

gumagamit ng niresetang gamot ay maaaring iugnay sa Talaan

37, ipinapakita nito na maraming pamilya ang naniniwala sa

kakayahan ng isang propesyunal pagdating sa pangangalaga sa

kalusugan.

Implikasyon sa kalusugan:43Ang mga gamot na nireseta ng mga doctor ay mabisang

paraan upang madaling malunasan ang mga sakit. Ang mga

43 Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition, pg. 786

110

gamot na nireseta ng isang legal na doctor ay

mapagkakatiwalaan sa pangangalaga ng mga sakit.

Talaan 39: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita mga Programa

Pangkomunidad na Alam at Nilalahukan ng 201 Pamilya na

Nasarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyembre 2007

Community health

program Aware

Unawar

e Utilize

Not

Utilize

Tapat ko linis ko 51.70% 48.25% 39.34% 12.43%

Peace and order 46.70% 53.23% 35.80% 10.90%

Sports fest 37.30% 62.60% 17.40% 19.90%

Free consultation 86.06% 13.94% 50.74% 35.32%

Immunization 78.10% 21.90% 48.25% 29.85%

Family planning 74.12% 25.88% 37.31% 36.81%

Prenatal check up 69.65% 30.35% 32.84% 36.81%

Well-baby clinic 69.15% 30.85% 28.86% 40.29%

111

51.70%48.25%

39.34%

12.43%

46.70%

53.23%

35.80%

10.90%

37.30%

62.60%

17.40%19.90%

86.06%

13.94%

50.74%

35.32%

78.10%

21.90%

48.25%

29.85%

74.12%

25.88%

37.31%36.81%

69.65%

30.35%32.84%

36.81%

69.15%

30.85%28.86%

40.29%

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

70.00%

80.00%

90.00%

Tapat kolinis ko

Peace andorder

Sports fest Freeconsultation

Immunization Familyplanning

Prenatalcheck up

Well-babyclinic

Aware

Unaware

Utilize

Not Utilize

Talungguhitan 39: Bahagdan na Nagpapakita mga Programa

Pangkomunidad na Alam at Nilalahukan ng 201 Pamilya na

Nasarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyembre 2007

Interpretasyon:

Ang may pinakamataas na programa na may maraming

nakakaalam at kumukunsulta ay ang programang ng sa libreng

konsultasyon na may bahagdan na 86.06% na nakakaaalam at

5.74% ang bilang ng mga nagkukunsulta. Pumapangalwa sa

programa ay ang programa sa imyunisasyon na may bahagdan

na 78.10% naman ang bahagdan ng mga nakakaalam at 48.25%

ang nagkukunsulta.

Pagsusuri:

Ang maraming bilang ng pamilyang may alam at

gumagamit ng programang libreng konsultasyon ay maaaring

112

iugnay sa Talaan 14 at 15 na nagpapakitang ang buwanang kita

ng pamilya ay sapat lamang sa pangaraw-araw na gastusin ng

pamilya kaya’t maaaring umaasa ang maraming pamilya sa

libreng konsultasyon ng barangay.

Implikasyon sa kalusugan44Ang pagkakaroon ng maraming pamilya na nakakaalam at

tumatangkilik sa programang libreng konsultasyon ay

nagbibigay tulong sa mga mamamayan upang kanilang malaman

ang kanilang mga sakit at madali itong matugunan.

Talaan 40: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita Estado ng

Imyunisasyon ng 15 indibidwal na may Edad 0-12 Buwan sa


Bilan

g

Bahagda

n

Incomplete 11 73.33%44 Community Health Nursing 9th Edition, pg. 89

113

Complete 3 20.00%

Fully immunized 1 6.67%

Kabuuan 15 100%

6.67%

20.00%

73.33%

Incomplete

Complete

Fully immunized

Talangguhitan 40: Bahagdan na Nagpapakita Estado ng

Imyunisasyon ng 15 indibidwal na may Edad 0-12 Buwan sa


Interpretasyon:

Mayroong 73.33% o 11 na bata ang hindi kumpleto ang

bakuna, mayroon naman 20% o 3 bata ang may kumpletong

bakuna, samantalang 6.67% o 1 bata ang fully immunized.

114

Pagsusuri:

Ang maraming bilang ng mga sangol na hindi kumpleto ang

bakuna ay maaaring iugnay sa Talaan 14 at 15 na nagpapakitang

ang buwanang kita ng isang pamilya ay sapat lamang upang

mapunan ang mga pangaraw-araw na gastusin at

pangangailangan at wala ng nakalaan para sa pagbabakuna sa

mga ito. Hindi na kaya ng mga pamilyang mayroong mga sangol

na mabigyan ng kumpletong bakuna ang kanilang mga anak,

bagamat mayroong programang libreng bakuna ang barangay,

hindi pa rin nito kayang punan ang kakulangan sa bakuna ng

mga sangol.

Implikasyon sa kalusugan:45Ang bakuna ay isinasagawa para palakasin ang katawan

ng isang bata upang maiwasan dapuan ng sakit. Ang immune

system ng batang kumpleto sa bakuna ay nagpapatibay ng

kanilang resistensya upang labanan ang impeksyon. Ang bakuna

ay nagtataguyod ng kalusugan sa mga bata laban sa mga bagay

na nagdudulot ng sakit.

45 Public Health Nursing, 10th Edition, pg. 142

115


Tumatanggap at Hindi Tumatanngap na 452 Indibidwal na

Nasarbey sa Brgy. Garita-B


Pagpapaplano ng

pamilya

Bilang Bahagdan

Tumatanggap 287 63.50%

Hindi tumatanggap 165 36.5%

Kabuuan 452 100%

63.50%

36.50%

Tumatanggap

Hindi tumatanggap

Talungguhitan 41: Nagpapakita ng mga Tumatanggap at Hindi

Tumatanggap ng mga Indibidwal sa 201 na Pamilya Ayon sa

Nasarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre

2007

116

Interpretasyon:

Mula sa 452 katao edad 15-44 na nasarbey ang 287 o

63.50% ang gumagamit ng pagplaplano ng pamilya:

samantalang 165 o 36.5% naman ang hindi gumagamit ng

paraan ng pagplaplano ng pamilya.

Pagsusuri:

Mas nakararami ang tumatanggap ng pagpapaplano ng

pamilya sapagkat karamihan sa mga pamilya ng barangay ang

nakaka-alam at gumagamit ng mga programang pangkalusugan

gaya ng pagpapalano ng pamilya.

Implikasyon sa kalusugan:46Ang tamang pagpaplano ng pamilya ay mabisang paraan

ng pagpigil sa mabilis na pagdami ng populasyon. Ang

pagkakaroon ng maliit na bilang ng pamilya ay

nangangahulugan ng sapat na pagtugon sa pangangailagang

pangkalusugan ng bawat miyembro ng pamilya.

46 Community Health Nursing, page 31

117

Talaan 42: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga Paraan

ng Pagpa-plano ng 287 na Indibidwal Ayon sa Nasarbey sa Brgy.

Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyembre 2007

ParaanBilang

Bahagdan

Natural 179 62.37%Artipisyal 98 34.15%Permanente 14 4.88%

4.88%

34.15%

62.37%

Natural

Artipisyal

Permanente

118

Talungguhitan 42: Nagpapakita ng mga Paraan ng Pagpa-plano

ng 287 na Indibidwal Ayon sa Nasarbey sa Barangay Garita B,

Maragondon Cavite,

Disyembre 2007

Interpretasyon:

Sa 287 na tumatangap ng pagplaplano ng pamilya, 179 o

62.73% ang gumagamit ng natural na paraan sa pagpaplano ng

pamilya at 98 o 34.15% ang gumagamit ng artipisyal na paraan.

Mayroon namang 14 o 4.81% ang gumagamit ng permanenteng

paraan ng pagplaplano.

Pagsusuri:

Ang mataas na bilang ng mga indibidwal na gumagamit ng

natural na pagpaplano ng pamilya ay maaaring iugnay sa Talaan

5 na nagpapakitang rlihiyong Romano Katoliko ang relihiyon ng

mas nakakaraming mga mamamayan sa barangay na

ipinagbabawal ang paggamit ng artipisyal na kontrapsyon.


119

47Ang paggamit ng natural na paraan ng pagpaplano ng

pamilya ay maaaring hindi epektibo dahil maaari pa ring

mabuntis ang mga kababaihan at magkaroon ng anak. Hindi

masaydong epektibo ang ganitong paraan kumpara sa artipisyal

na paraan na itinataguyod ng DOH dahil sa mabisang epkto nito.

Talaan 43: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Ibat ibang Uri

ng Gatas na Ipinapainom ng 15 indibidwal edad 0-12 months sa

Brgy. Garita-B


Infant feeding program

Bilan

g

Bahagda

n

Breastmilk 7 46.67%

Formula (powdered) 6 40.00%

Mixed 2 13.33%

Kabuuan 15 100%

47 Community Health Nursing, page 32

120

46.67%

40%

13.33%

Breastmilk

Formula(powdered)

Mixed

Talangguhitan 43: Bahagdan na Nagpapakita ng Ibat ibang Uri

ng Gatas na Ipinapainom ng 15 indibidwal edad 0-12 months sa

Brgy. Garita-B


Interpretasyon:

Mayoong 46.67% o 7 mga sangol ang napapasuso ng

kanilang ina. Mayroon namang 40% o 6 sangol na powdered

milk ang iniinum na gatas, at 13.33% o 2 sangol na magkahalong

powder at breastmlk ang pinapainom.

Pagsusuri:

121

Ang maraming bilang ng mga nanay na nagpapasuso ay

maaaring iugnay sa buwanang kita ng pamilya sa Talaan 14 at

15 na nagpapakita na ang buwanang kita ay sapat lamang upang

mapunan ang mga gastusin ng isang pamilya. Ang pagpapainom

ng powdered milk ay mas magastos kaysa sa pagpapasuso ng

mga sanggol.

Implikasyon sa Kalusugan48Ang pagpapasuso ay naglalaan ng sapat na nutrisyon para

sa mga sanggol., ito ay nagpapatibay ng kanilang resistensya

upang maiwasan ang ano mang impeksyon. Para naman sa mga

nanay na gumagawa ng pagpapasuso ay pinapababa ang

posibilidad ng pagkakaruon ng kanser sa suso at osteoporosis.

Talaan 44: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 5

Nangungunang Sakit ng 42 na Indibidwal Ayon sa KII at RR sa

Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite,

48 Public Health Nursing in the Phil. 10th Edition, pg. 139

122

Disyembre 2007

Sakit

Bilan

g

Bahagd

an

Influenza 26 62%

Diarrhea 11 26%

Hypertension 2 5%

Bronchitis 2 5%

dog bite case 1 2%

Kabuuan 42 100%

62%

26%

5%5% 2%

Influenza

diarrhea

hypertension

bronchitis

dog bite case

Talangguhitan 44: Bahagdan na Nagpapakita ng 5

Nangungunang Sakit ng 42 na Indibidwal Ayon sa KII at RR sa

Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite,

Disyembre 2007

123

Interpretasyon:

Ang nangungunang dahilan ng pagkakasakit ng mga

mamamayan sa barangay ay influenza na may 26 na bilang o

62%, sumunod ay ang Diarrhea na may 11 o 26%, at ang

panghuli ay angkagat ng aso na may 2%.

Pagsusuri:49Mataas ang bilang ng influenza sa sapagkat ito ang

nangungunang sakit ng mga Pilipino simula pa noong 2003 ayon

sa DOH. Ito rin ay maaaring iugnay sa pagiging nakakahawang

sakit nito. Ito ay isang sakit na madaling maipasa sa

pamamagitan ng pagbahing, pag-ubo at direktang

pakikipagsalamuha sa isang taong may influenza. Maaari itong

iugnay sa mgadatos na nakalap ng KII na ang mga bahay sa

komunidaday magkakalapit lamang.

Implikasyon sa kalusugan:50Ang nakakahawang sakit na influenza ay kadalasan na

nangungunang dahilan ng pagkakasakit. Kadalasan na madaling

mahahawaan at madaling kapitan ng sakit na ito ay ang mga

bata at mga nakatatanda. Ipinapakita sa Talaan 1 na ang

Barngay Garita-B ay mayroong nakakaraming bilang ng mga

bata na mayroong mahinang resistansay upang labanan ang

sakit gaya ng influenza.



124

Talaan 45: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 4 na

Pangunahing Dahilan ng Pagkamatay ng 5 Indbidwal sa Brgy.


December 2007

Sakit Bilang Bahagdan

Sakit sa puso 2 40%

Bronchitis 1 20%

COPD 1 20%

Drug Overdose 1 20%

Total 5 100%

40%

20%

20%

20%

Sakit sa puso

Bronchitis

COPD

Drug Overdose

125

Talangguhitan 45: Bahagdan na Nagpapakita ng 4 na

Pangunahing Dahilan ng Pagkamatay ng 5 Indbidwal sa Brgy.


December 2007

Interpretasyon:

Ang sakit sa puso ang may pinakamataas na bahagdan ng

pagkamatay sa baranagay Garita-B na may bilang na 2 o 40%.

Ang iba pang dahilan ng pagkamatay ay Bronchitis, COPD, at

Drug overdose na may bilang na 1 o 20%.

Pagsusuri:51Ang sakit sa puso ang isa sa nangungunang dahilan sa

mataas na bilang ng pagkamatay ng mga tao sa Pilipinas mula

pa noong taon 2003 ayon na rin sa DOH. Ito ay maaaring iugnay

sa mga sakit na namamana ng isang indibidwal at sa uri ng

pamumuhay kagaya ng pagkakaroon ng mga bisyo na maaaring

makaapekto sa pagkakaroon ng sakit sa puso, gaya ng

paninigarilyo at pagkain ng mga makolesterol na pagkain.

Implikasyon sa Kalusugan

Kadalasan din ang pagkakaroon ng sakit sa puso ay

karaniwang maiuugnay sa alta presyon at komplikasyon sa puso.

51 Community Health Nursing in the Philippines 9th Edition, pg. 143

126


Naninigarilyo sa Brgy. Garita-B Maragtondon, Cavite, Disyembre

2007

Bilang (Edad 15 pataas) Bahagdan

81 12.25%

Interpretasyon:

Ayon sa nakalap na datos 81 o 12.25% ang mga

naninigarilyo sa barangay Garita B.

Pagsusuri:52Ayon sa librong the smoking diaries ang paninigarilyo ay

isa sa pinaka karaniwang bisyo ng tao sa pilipinas at maging sa

ibang bansa. Ang paninigarilyo ay walang pinipiling edad bata at

52 Smoking Diaries

127

matanda. Ayon din dito ang paninigarilyo daw ay nakaka adik

dahil sa nikotida na tinataglay nito. Ang pag eendorso sa

telebisyon, radio, dyaryo at magazine ng mga ibat ibang klase ng

sigarilyo ay sis a dahilan kung bakit naeenganyo ang mga tao sa

paggamit nito.

Implikasyon sa kalusugan:53Ang sakit na pwedeng makuha ng aktib smoker ay ang

mga sumusunod: maaring makakuha ng kanser sa baga, sakit sa

puso, pagiging yellowish ng kulay ng ngipin at pagkasira ng

ngipin. Maaring ding makakuha sa paninigarilyo ang pag atake

sa puso at stroke.

Talaan 47: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Political o

Namamahala sa Brgy. na Kinikilala ng 201 Pamilyang Nasarbey

sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Politikal/namamahala sa

barangay

Kinikilalang pinuno:

Bilan

g

Bahagda

n

Opisyal ng barangay 195 97.00%

Non-government 17 8.50%

53 Smoking Diaries

128

organization

Pinuno ng Relihiyon 14 7.00%

Nakakatanda 9 5.00%

Iba pa 2 100%

5.00%

7.00%

8.50%

97%

1.00%

Opisyal ng barangay

Non-governmentorganization

Pinuno ng Relihiyon

Nakakatanda

Iba pa

Talangguhitan 46: Bahagdan na Nagpapakita ng Political o

Namamahala sa Brgy. na Kinikilala ng 201 Pamilyang Nasarbey

sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007

Interpretasyon:

Malaking bilang ng mga pamilya sa komunidad nag

kumikilala sa mga opisyal ng barangay bilang mga namumuno sa

kanilang barangay na may 82.28% o 195 , sumunod dito ay ang

non-government organization ito ay may 7.17% o 17 na

129

pamilyang kumikilala. At 5.91% o 14 na ang kinikilala ay ang

pinuno ng Relihiyon

Pagsusuri:

Pinakamataas na bahagdan ang mga opsyal na mga

barangay sa kadahilanang sila ay binoto ng mga tao upang

mamuno sa kanilang nasasakupan. Bukod pa rito, ang mga

mamamaya ng Brangaay Garita B ay naniniwala na ang mg

opisyales na mga ito ay may kakayahang panglagaan ang

kanilang mga asasakupan. Mas malaki rin ang kanilang

nalalaman patungkol sa kanlang sinasakupan. Malaki ang

kanilang obligasyon para sa kapakanan ng bawat indibidwal sa

Brgy. Garita B.

Implikasyon sa kalusugan:54Ang pagkakaroon ng namumuno sa isang barangay ay

nagpapakita ng madaling pagbibigay ng impormasyon sa

kanyang nasasakupan, kagaya na lamang ng mga programang

pangkalusugan. Madali itong maikakalap sa mga mamamayan

dahil sa mga taong namumuno. Ang mga Barangay opisyales na

mga ito ang siyang mangunguna upang bumuo ng isang

programa tungkol sa kalusugan ng kanilang nasasakupan. Ang

mga lider na ito ay maglalaan ng pondo para sa programang

isasagawa nila ukol sa kalusugan ng bawat mamayan ng Garita

B.

54 Health Nursing in the Philippines pg. 52

130

Talaan 48: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga Kilalang Organisasyon sa Komunidad sa Brgy. Garita-B, Maragondon,


Kilalang organisasyon Bilang

Bahagdan

Barangay Council 14947.15%

Couples for Christ 4514.24%

Sangguniang kabataan 7022.15%

Seniors citizens club 5015.82%

Ceb 2 0.63%Kabuuan 316 100%

0.63%14.24%

15.82%

22.15%

47.15%

Barangay Council

Sangguniang kabataan

Seniors citizens club

Couples for Christ

Ceb

Talangguhitan 47: Bahagdan na Nagpapakita ng mga Kilalang Organisasyon sa Komunidad sa Brgy. Garita-B, Maragondon,


131

Interpretasyon:

Barangay Council ang kinikilalang organisasyon sa

barangay may ito ay nasa 47.15% sumunod dito ang

sangguniang kabataan na may 22.15% pagkatapos aty seniors

citizens club na may 15.82%, at ang pinakahuli ay ang Couples

for Christ na may 14.24%.

Pagsusuri:

Marami ang nakakakilala sa baranagy council sapagkat

marami ang tumuturing sa kanila bilang mga namumuno sa

komunidad. Ipinapakita sa Talaan 46 na ang mga opisyal ng

barangay ang kinikilalang pinuno ng kanilang komunidad.

Implikasyon sa kalusugan:55Ang pagkakaroon ng namumuno sa isang barangay ay

nagpapakita ng madaling papgpapakalap ng mga impormasyon

sa kanyang nasasakupan, kagaya na lamang ng mga programang

pangkalusugan.

55 Health Nursing in the Philippines pg. 52

132

Problem Identification

133

Bibliography

134

Appendix A

Group B33Leader: Taucan, Divine NelehMembers:

Borbon, Wiesley BernardEspayos, NormanFrancisco, CarolLim, Maureen ClarisseMayo, KennethNapeñas, WandaPaquiz, FrizellePonciano, Joseph LawrenceSeredon, Darryl GabrielZantua, Ma. Elvira

Group B34Leader: Nolasco, EuniceMembers:

Cadiente, Joey LouisCruz, Aivi Florida, Jan JoselGomez, Kristine Gayle

135

Lucero, Krizza RoseMendoza, ReiniñoParañal, PrincessRollan, Jason PaulSoliven, Allan PaulTugbo, Jennifer

Group B35Leader: Gonzales, DominiqueMembers:

Cruz, Pam AlyssaDizon, DaveGutierrez, HazelLuna, HannahNicolas, Kevin Norico, JoanneRoncale, MacreneRonquillo, AristonSta. Ana, Thomas Odin Valdez, Maiza

Group B36Leader: Ventura, RegineMember:

Diaz, Grace AnneDuque, Aldrine IanKong, GayzleLarracas, Lorenzo

136

Manabat, Kris-Ann EvertOnnagan, DhezirinePacis, PaoloSan Jose, John DarylSantiago, Grace Anne

Class Mayor:Manabat, Kris-Ann Evert

Community Leader: Sta. Ana, Thomas

Key Informant Interview:Joseph Lawrence PoncianoJoey Louis Cadiente

Records Reveiew:Wanda NapeñasKristine GomezJoseph Lawrence Ponciano

Spot Mappers:Norman EspayosJan Josel FloridaKenneth MayoKevin NicolasAldrine DuqueRegine VenturaReiniño MendozaHannah Luna

Focus Group Discussion:

137

(Hypertension)Joanne NoricoThomas Sta. AnaCarol Francisco

(Child Care)Wiesley BorbonPrincess ParañalRegine Ventura

(Segregation)Joseph Lawrence PoncianoJoey Louis CadienteKrizza Lucero

(Vectors)Frizelle PaquizKristine GomezMa. Elvira Zantua

Treasurer:Ariston RonquilloHannah Luna

Food Committee:Carol FranciscoJennifer Tugbo

Registration Committee:Pam CruzDominique GonzalesHazel GutierrezGayzle KongGrace Santiago

Editing committee:Wiesley BorbonKris-Ann Manabat

138

Joanna NoricoFrizelle PaquizPrincess ParañalJoseph PoncianoDivine TaucanRegine Ventura

CLINICAL INSTRUCTORSYvette Buenacosa Richel SimonMay Las PasanaRandolph Pascubillo

139

Appendix B

FAR EASTERN UNIVERSITYInstitute of Nursing

Associate in Health Science EducationCommunity Health Survey Tool

Head of the family:__________________________________________ Control No:_________________(kinikilalang puno ng Pamilya)Complete address:__________________________________________ No. of Family members:________(tirahan) (bilang ng Pamilya)Length of Residency:________________________________________ Surveyed by:_________________(tagal ng paninirahan sa lugar) (pangalan ng nag-survey)Place of Origin:____________________________________________ Date:_______________________(lugar na Pingamulan) (petsa)Ethnic Background:_________________________________________(Etnikong grupo na kinabibilangan)Primary Dialect Spoken:_____________________________________Pangunahing dialektong ginagamit

COMMUNITY AS a PEOPLE

Family Sructure, Characteristics and DynamicsNo. Name of

household members(pangalan ng myembro ng pamilya)

Relationship to the head of the family (kaugnayan sa puno ng Pamilya)

Sex(kasarian)

Date Of Birth (kapanga-nakan)

Ageedad

Civil Status (estado sibil)15 above

Religion(relihi-yon)

Education (edukasyon) Occupation (hanap buhay)

Highest educational attainment(pinaka-mataas na antas ng edukasyon natapos

educational Status (Antas Ng Edukasyon)

Place(lugar)

Type (uri) occupational Status(kalagayan sa trabaho)

LEGEND: M-MaleF-Female

S- singleM-marriedW- widowedCL-common lawSep- separatedA- annulled

C- CatholicP-ProtestantSA-7th Day AdventistINC-Iglesia ni ChristoJW- Jehova’s WitnessesO-Others: Specify

EG-elementary graduateEU-Elementary UndergradHG-high school gradHU-high school undergradCU-college undergradV-Vocational

PG-Post gradNF-no formal educationPS-presently studyingSS-stopped studyingC-college grad

UE-underemployedE-employedU-unemployedSE-self employed

122

COMMUNITY AS A SOCIAL SYSTEM

A. Economic Aspect1. Combined Monthly family income (Buwanang kita ng Pamilya)

123

( ) P1000 and below ( ) P1001-5000( ) P5001-10000

( ) P10001-15000( ) P15001-20000( ) P20001-25000

( ) P25001-30000( ) P30000 and above

124

2. Other sources of income (Mayroon pa po ba kayong ibang pinakukunan ng kabuhayan)( ) YES ( ) NOIf yes, what? (Kung meron, ano ito?)( ) sari-sari store ( ) craft making

( ) poultry raising ( ) livestock raising

( ) others (pls. specify) ____________

3. Monthly family expenditure (buwanang gastusin ng Pamilya)( ) P1000 and below ( ) P1001-5000( ) P5001-10000

( ) P10001-15000( ) P15001-20000( ) P20001-25000

( ) P25001-30000( ) P30000 and above

4. Priority Expenditure Rank it 1-7 ( 1is the highest: 7 is the lowest)____ Food (pagkain)____ House rental (upa sa bahay)____ Electric bill (bayarin sa kuryente)____ Water bill (bayarin sa tubig)

____ Health (kalusugan)____ Education (edukasyon)____ Clothing (damit)

5. Resources allotted for health care (Nakalaang podo para sa kalusugan)( ) YES ( ) NOIf yes, from where? (Kung oo, galing saan?)( ) Health Insurance( ) Phil Health

( ) SSS GSIS( ) Savings

( ) Others (Please specify) _____________

B. Political/Leadership Aspect1. Recognized leaders in the community (unang taong kinukunsulta at kinikilalang pinuno ng komunidad)

( )Barangay officials ( ) non-government organizations ( ) religious leaders

( ) elders( ) Others (Please specify) _____________

2. Community Programa) Are you aware in any community program (alam po ba ninyo na may mga programa para sa komunida)( ) Aware ( ) unaware If aware identify the community program (anu ano po ung mga community program)( ) peace and order( ) tapat ko linisin ko

( ) sports fest ( ) Others (Please specify) _____________

b) What kind of program do you engage in (alin pos a mga ito yung mga sinasalihan nyo)( ) peace and order( ) tapat ko linisin ko

( ) sports fest ( ) Others (Please specify) _____________

3. Predominant organization in the community (kilalang Samahan sa komunida)( ) Barangay Council( ) Couples for Christ

( ) sangguniang kabataan( ) seniors citizens club


4. traditions celebrated observed in the community (trdisyongidinaraos, ipinagdiriwang sa komunidad)( ) Fiesta( ) Thanksgiving

( ) Holy week ( ) Others (Please specify) ___________

C. Environmental Aspect

1. Land Ownership (pagmamay-ari ng lupang tinitirahan)( ) owned ( ) rented ( ) lease to own ( ) rent free

2. House ownership (pagmamay-ari ng bahay na tinitirahan)( ) owned ( ) rented ( ) lease to own ( ) rent free

3. Type of materials used for house (uri ng materyales ng bahay)( ) light ( ) strong ( ) mixed ( ) makeshift

4. Ventilation (don’t forget the requirement: opening 10% of floor area)( ) well ventilated ( ) fair ( ) poorly ventilated

5. Lighting-facilities (Kung may kuryente ba? If wala ano pong ginagamit ninyo?( ) electricity( ) kerosene

( ) candles ( ) Others (Please specify) _____________

6. Excreta Disposal (uri ng Palikuran)( ) pail system( ) open pit privy( ) closed pit privy

( ) bored-hole latrine

( ) overhung latrine( ) antipolo type

( ) water sealed latrine( ) flush type

125

7. Ownership of toilet facility (pagmamay-ari ng palikuran)( ) private (sariling gamit) ( ) shared (may kahati sa gamit) ( ) public (gamit pambayan)

8. Sanitary condition of toilet facility ( ) good ( ) fair ( ) poor

9. Sewerage system in the community (uri ng kanal sa komunidad)( ) blind drainage ( ) open drainage ( ) none

10. Condition (kalagayan ng daloyang tubig sa kanal)( ) free flowing ( ) stagnant

11. Segregation (do you segregate, if yes how?)( ) YES:_______________ ( ) NO

12. Type of waste disposal used (uri ng Pagtatapon ng basura)( ) Animal feed( ) Open Dumping( ) Burning

( ) Composing( ) Burial Pit( ) Garbage Collection (DPS)


13. Container used for garbage( ) garbage bag ( ) waste basket ( ) sack ( ) none ____ covered ____ uncovered

14. Source of drinking water (pinanggagalingan ng inuming tubig)( ) commercially prepared( ) local water system

( ) artesian well( ) deep well

( ) rain water( ) streams, rivers or spring

15. Storage of drinking water (imbakan ng inuming tubig)( ) jar (banga)( ) Bottles

( ) water tank( ) plastic glass container

( ) drum( ) water dispenser

____ covered ____ uncovered16. Methods commonly used in sanitizing water (paraang ginagamit upang mapanatiling malinis ang tubig)

( ) boiling (pagpapakulo)

( ) Filtration (pagsasala) ( ) Sedimentation (pagpapalatak)


17. Domestic animals upkeep (dogs and cats ONLY)Kind (uri) Number

(bilang)Place Kept (pinaglalagyan) Vaccination (bacunang ginamit)

With (mayroon) Without (wala)

18. Presence of vectors and rodents (pagkakaroon ng peste sa bahay)( ) flies (langaw)( ) Roaches (ipis)

( ) termites (anay)( ) Mosquitoes (lamok)


19. Presence of breeding sites of vectors (pagkakaroon ng lugar na pinamamahayan ng mga peste____ With ____ Without If with, pls specify location: _________________

20. Ways of controlling vectors (paraang ginagawa upang mapuksa ang mga peste sa bahay)( ) fumigation (pagpapausok)( ) Fly traps( ) screens on doors and windows

( ) insecticides (pamatay insecto)( ) mouse traps


D. Health Aspects1. Community health Programs (programang pangkalusugan)

Aware (alam) Utilizes (nakukunsulta)( ) free consultation ______ ______( ) immunization ______ ______( ) family planning ______ ______( ) prenatal checkup ______ ______

126

( ) well-baby clinic ______ ______( ) Others (Please specify) _____________

2. Family health practicesHealth practices Practices Not practiced Frequency in a weekUse of hygienic productsSleeps 6-8hrs a dayBrush teethCuts toe nailsClean earsChange clothesEat balanced dietSmoking Regular exerciseUsed of prohibited drugsDental check-up Drinking alcoholic beveragesMedical checkupRecreational relaxation activities

3. Food usually eaten (madalas na kinakaen)( ) fish ( ) meat ( ) vegetable ( ) mixed

4. Food storage practices (pangangalaga sa Pagkain)( ) refrigerator( ) table

( ) basket( ) Others (Please specify) _____________

______ covered ______ uncovered5. First person consulted in times of illness (unang taong linukunsulta tuwing my nagkakasakit)

( ) doctor( ) nurse( ) albularyo( ) faith healer

( ) BHW( ) Hilot( ) Midwife( ) Family

( ) Relatives( ) Others (Please specify) _____________

6. Medication taken during illness (gamut na iniinom)( ) prescribed( ) Others (Please specify) _____________

( ) herbal( ) over the counter

7. Methods of family planning (pagplaplano ng pamily)Name Age (15-44) Acceptors None Acceptors

a) Natural( ) rhythm( ) cervical mucus method

( ) withdrawal( ) basal body temperature


b) Artificial contraceptives( ) condoms( ) IUD

( ) Pills ( ) Others (Please specify) _____________

c) Permanent( ) vasectomy ( ) tubal legation

For items 8-11 : answer only if applicableo 8 and 10 – if there are children 0-12 monthso 11 - If there are children 0-83 months (0-7yrs old.)o 9 – if there is a pregnant member of the family8. Infant feeding program

( ) breast milk ( ) formula ( ) mixedFormula used:_____ Condensed milk _____ Powdered milk

127

_____ Evaporated Milk_____ Others (Please specify) _____________

9. Maternal Care (pangangalaga sa mga buntis)Name(pangalan)

No. of pregnancy

Age of gestation (bilang ng buwan ng Pagbubuntis)

Expected date of delivery (inaasahang petsa ng Panganganak)

Prenatal Checkup Tetanus toxoid immunizationWith Without With Without

10. Immunization status of Target Age Group (0-12 months) Name Age in

mosBCG DPT OPV Hepatitis AMV Remarks

1 2 3 1 2 3 1 2 3 incomplete complete Fully immunized

11. Nutritional Status for Children (0-83 months)Name Date of Weighing(petsa

ng pagtimbang)Date of birth

(kapanganakan)Age (in

months)Weight (bigat)

Height (taas)

RemarksUnderweight Normal Overweight

12. Morbidity (from Jan2007-Dec2007)Name Age Sex Intervention (medication)

With Without

13. Mortality (from Jan2007-Dec2007)Name Age Sex Cause of death

14. Others: Name Age Sex Wt Ht BP Smoker? Yes/no Drink alcohol?

Yes/noDiet? Yes/no Family history? Such as

hypertension, etc.

128

Appendix CEdad: male0-4 5-6 7-910-14 15-18 192021-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-5960-6465aboveEdad: female0-4 5-6 7-9 10-1415-18 192021-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-5960-6465above

Head of the familyPatriarchal

Matriarchal

Others pls specify

Civil statussingle married widowed common law

separated

Relihiyon:Catholic Protestant 7th Day Adventist

Iglesia ni Christo

Jehova’s Witnesses

Others:

Lenth of residency:0-6months 7months above

Place of origin:Luzon Visayas Mindanao

Primary dialect:Tagalog BisayaOthers pls specify

Educational attainmentElem. Grad Elem under grad

HS grad HS under grad

College grad

College under gradVocationaltotal

Educational statusPost grad No formal edu

Presently stud

Stopped stud

Status of occupation|:Under-employed

employed

unemployed

Self-employed

Type of occupation

Place of work

Structure of the familyNuclear Extended No kin

Other sources of income:sari-sari store

craft making poultry raising

livestock raising

others (pls. specify)

Monthly Income:P1000 and below

P1001-5000

P5001-10000

P10001-15000

P15001-20000

P20001-25000

P25001-30000

P30000 and above

Monthly expenses:P1000 and below

P1001-5000 P5001-10000

P10001-15000

P15001-20000

P20001-25000

P25001-30000

P30000 and above

Resources allotted for health care: NO Health Insurance

Phil Health

SSS GSIS Savings Others

Land Ownership:Owned Rented lease to own

rent free

House ownership:Owned Rented lease to own

rent free

Type of materials:Light Strong Mixed Makeshift

Ventilation:well ventilated

fair poorly ventilated

Lighting-facilities:electricity kerosene candles Others

Food usually eaten:Fish Meat Vegetable

Mixed

Food storage practices: Covered uncoveredRefrigerator Table Basket Other

Priority Expenditure:1 2 3 4 5 6 7

FoodHouse rental

Electric bill

Water bill Health Education

Clothing Source of drinking water: commercially prepared

local water system

artesian well deep well rain water streams, rivers or spring

Storage of drinking water: jar (banga)covered uncovered Bottles covered uncovered Water tankcovered uncovered Plastic glass containercovered uncovered Drum

covered uncovered Water dispenser

covered uncovered

Methods sanitizing water: Boiling Filtration Sedimentation

Others Segregation:Yes no

Type of waste disposal:Animal feed Open Dumping

Burning Composing Burial Pit Garbage Collection

Others

Excreta Disposal:Water sealed latrine

Flush type

Ownership of toilet facility: Private Shared Public

Sanitary condition of toilet facility: Good Fair Poor

Container used for garbage: garbage bagcovered uncovered waste basket

covered uncovered

sack covered uncovered none

Sewerage system:Blind drainage

Open drainage

None drainage

Condition if open drainagefree flowing

stagnant

Presence of vectors and rodents: flies Roaches termites Mosquitoes Others

Presence of breeding sites of vectors: With without

Ways of controlling vectors: Fumigation Fly traps Screens on doors and windows

Insecticides Mouse traps Others

Domestic animals upkeep:DogsW/ vaccine

W/o vaccine

CatsW/ vaccine W/o vaccine

Traditions celebrated:Fiesta Thanksgiving

Holy week Others pls. specify

First person consulted in times of illness: Doctor Nurse Albularyo Faith healer Bhw Hilot Midwife Family Relatives others

Medication taken during illness: Prescribed Herbal Over the counter (self

prescribe)Others

Recognized leaders:Barangay officials

Non-government organizations

Religious leaders

Elders Others

Predominant organization: Barangay Council

Couples for Christ

sangguniang kabataan

seniors citizens club

Others

Community health Programsaware Utilize

free consultationImmunizationFamily planningPrenatal checkupWell-baby clinicothers

Immunization status0-12 monthsIncompleteCompleteFully immunized

Nutritional status 0-83 monthsUnderweightNormalOverweight

Family planning:AcceptorNone acceptor

Natural planning:RhythmCervical mucus methodWithdrawalBasal body temperatureOther

Artificial contraceptives:CondomsIUDPillsOthers

Permanent:VasectomyTubal legation

Total:Natural Artificial Permanent

Total pregnant:

Prenatal checkupWithwithout

Tetanus toxoid immunizationWithwithout

Infant feeding programBreast milk

FormulaCondensedPowderedEvaporatedOthersMixed

Health resources:NO Health Insurance

Phil Health SSS GSIS Savings Others

No of smoker:

No. of alcohol drinker

Hypertensive:

Awareness:Unawarepeace and ordertapat ko linisin kosports festOthers

Engage in:peace and ordertapat ko linisin kosports festOthers

Recognition of authorityBarangay officials Non-government organizations Religious leadersEldersOthers

Type of the family AuthorityPatriarchalMatriarchalOTHERS

Appendix D

Far Eastern UniversityInstitute of Nursing

AHSE-PHC

KEY INFORMANT INTERVIEW

Informant (position): __________Name: ______________________Time of interview: ________Date: ___________________Place of interview: ________

Topics/Determinants:

1.)History of barangay2.)Climate3.)Recognized leaders4.)Predominant organizations5.)Type of industries associated with health6.)Areas that contribute to vector problem7.)Presence of air and water pollution8.)Awareness and utilization of health9.)Lighting facility10.)Garbage disposal

Guide Questions:

History

1.)Ano po ang kasaysayan ng inyong barangay?2.)Paano nakuha ang pangalan ng barangay?3.)Kailan naitatag ang inyong barangay?

Organizational Pattern

1.)Anu-ano ang mga kilalang samahan sa inyong barangay?2.)Anu-ano ang mga programang kanilang pinapatupad?3.)Paano ito nakakarating sa mga mamamayan?

Political Aspect

1.)Paano ninyo napapanatili ang kaayusan sa inyong barangay?

2.)Sinu-sino ang mga nakatalagang opisyal para sa pagpapatupad ng kaayusan sa inyong barngay? Sa paanong paraan?

3.)Anu-anong mga problema ang kinakaharap ng inyong barangay?

4.)Anu-ano ang ginagawa ng mga opisyal tuwing may problema sa barangay?

5.)Sino ang unang nilalapitan ng mga mamamayan kapag may problema?

6.)Anu-ano ang mga programang ipinapatupad ng barangay?

7.)Paano ito ipinapalaganap?8.)Ibang opisyal ng barangay.9.)Anu ang mga pinagkukuhanan ng kita ng barangay?10.) Anu ang karaniwang pinagkakakitaan sa inyong

barangay?

Health Aspect

1.)Anu-anong mga sakit ang naitala ng inyong barangay sa nakalipas na taon?

2.)Nagkaroon ba ng epidemya sa inyong barangay?3.)Mayroon po bang “seasonal disease” sa inyong barnagay

o mga sakit nasa particular na panahon lamang naitatala?

4.)Sino po ang madalas magkasaki? Bata o matanda?5.)Anung edad ang madalas magkasakit sa inyong

barangay?

6.)Anu ang kadalasang mga sakit nito?7.)Mayroon bang nagkasakit ng malubha sa inyong

barangay sa nakalipas na taon?8.)Mayroon bang naitalang namatay s loob ng nakalipa na

taon?9.)Ano ang karaniwang sanhi ng pagkamatay?10.)Gaano kadalas magpatingin sa manggagamot ang mga mamamayan sa inyong barangay?11.)Anu-anong mga programang pang-kalusugan mayroon ang inyong barnagay?12.) Paano nakikilahok ang mga mamamayan sa mga programang ito?13.) Sa loob ng isang taon, gaano kadalas ang pagpapatuapd ng mga programang pangkalusugan?14.) Magkano ang nakalaang pondo para sa programang pang-kalusugan?15.) Magkano ang nakalaang pondo para sa mga pasilidad pang-kalusugan tulad ng ospital at nga centers?

Environmental aspect

1.)Anu ang kadalasang suliraning pang-kapaligiran nag nararanasan ng inyong barangay?

2.)Anu-ano ang mga nakapagdudulot ng banta sa kalusugan sa inyong barangay?

3.)Anong polusyon ang nararanasan ng inyong barangay?4.)Anong mga lugar sa inyong barangay ang madalas

pagmulan ng mga peste?5.)Gaano kadalas ang pangongolekta ng basura?6.)Saan itinatapon ang mga basurang nakolekta?7.)Nagbubukod o naghihiwalay ban g basura ang mga

mamamayan sa inyong barangay?8.)Anung klaseng mga kalsada mayroon ang inyong

barangay?9.)Mayroon bang sapat na ilaw ang mga kalsada?

Communication and transportation

1.)Anu ang kadalasang paraan ng pakikipag-ugnayan sa inyong barangay?

2.)Anung uri ng mga sasakyan ang madalas gamitin sa inyong barangay?

3.)Paano nakakapunta ng mga mamamayan sa ospital?

Appendix E

Far Eastern UniversityInstitute of Nursing

AHSE-PHC

RECORDS REVIEW CHECKLIST

Determinants Data

avalable

Not

available

Details Source

A.

Demographis

Variable

1.) Total

population of

the barangay

(census)

2.) Total number

of families/

household

3.) Different

purok in

barangay

4.) Total land

area per purok

5.) Type and

Structure of

family

Number of

newborns

Numbers of

death

Urban-Rural

index

B. Socio-

Economic and

Cultural

variable

1.) Highest

Educational

Attainment

2.) Occupation/

Livelihood/

Source of

income

3.) House and

land ownership

4.) Family

monthly income

and expenditure

5.) Dependency

ratio

6.) Religion

C. Health and

Illness Pattern

1.) Nutrirional

Status of target

age group (0-6

years old)

2.)

Immunization

status of target

age group (0-12

months)

3.) Maternal

care (15-44

years old0

4.)

Breastfeeding

(0-2 years old)

5.) Leading

causes of

morbidity

6.) Leading

causes of

mortality

Appendix F

Appendix G

No. Head of the FamilyControl Number

1 Yivencio Balasbas 1722 Julian Ramons Jr. 1333 Norby Ramons 1114 Nemesio Hechanora 1145 Regino Hornales 1386 Adalaida Anan 1247 Ignacio Antaso 1438 Raymond Basco 1329 Wilfredo Cadalso 6310 Lauro Cuevas 17911 Arminio Bautista 6512 Dante Divina 12213 Benjamin Labrador 5414 Luzviminda Labrador 5515 Esmeralo Hernandez 5216 Aldinard Andallo 13017 Danilo Banrion 17818 Roderick Angels 24519 Gemma Angeles 2220 Noel Angeles 3221 Eduardo Gardia 14722 Erlinda Butalano 19323 Gregorio Umali 1524 Edelberto Umali 1625 Gina Caluinusayan 24626 Nelia Cabral 6427 Luisito Binagoran 70

28 Menardo Angeles 7829 Joel Angeles 8730 Rodelio Magante 24431 Angelito Gomez 7232 Paulito Bautista 7633 Teodulo Adolan 2034 Jay Uneta 17335 Maianito Oneta 8436 Amelita Igos 8337 Rodelio Magante 21438 Victoria Magante 24339 Rolando Tanonas 11340 Alberto Malvar 13641 Precilia Reyes 9642 Nenita Casasola 10443 Sabelita Cruzat 9744 Lambert De Guia 8645 Enerberto Reyes 9946 Corazon Cuevas 22247 Lilibeth Bensurto 9548 Nelia Perdon 20349 Roylan Atanke 16350 Alberto Limacosa 4351 Melchor Cavli 6752 Ansenio Pablo Jr. 22153 Santiago Gancayco 11254 Ruben Hernandez 7455 Edgar Casama 9356 Virgilio Casania 22957 Randy Magante 6658 Raymundo Bautista 14259 Lilibeth Bautista 9460 Andres Hernandez 8561 Robin Magante 8962 Armando Aquirre 7763 Quiriro Cultura 10364 George Beltran 8865 Fernando Delos Santos 10766 Lucena Abog 10567 Emiliano Riel 9868 Armando Delos Santos 92

69 Claudio Malbar 9170 Elpidio Perdon 7371 Alfredo Chores 12372 Haryy Francisco 12573 Christopher Amboy 11674 Ernesto Gomez 10275 Lauro Gomez 7176 Angelito Gomez 7277 Noel Angeles 3278 Anicia Villaranda 13079 Sabelita Cruzet 280 Rolando Labaca 381 Rodel Teqila 6482 Cezar Pantunal 2683 Julian Ramos Jr 13384 Provio, Escorido 18785 Armando Perfinan 18986 Julifo Mlina 18587 Antonio Hornales 3388 Lauriana RamiresCatura 14589 Bergilio Sustal 16690 Leonardo Pareja 6991 Ruby Eseque 18092 Gloria De Guzman 16793 Nelson Angeles 10394 Jimmy Filipino 13995 Carolina Sisracon 7996 Buenifacia Pagara 1097 Chistoffer Amboy 10198 Emmauel Santos 21099 Rolie Tarrabago 169

100 Romena Albrando 205101 Eduardo Garcia 202102 Roldan Gayo 121103 Bayani Mabini 120104 Ruther Andalajao 109105 Karen Joy Baylor 108106 Anthony Bautista 115107 Rogelio Huerto 135108 Rogelio Huerto 198109 Alvin Labrador 166

110 Angelito De Vera 240111 Alfredo Chores 239112 Jerry Ceralon 237113 Degidirion Caculitau 191114 Joseph Aminda 192115 Juan Bersimming 6116 Arnold Labrador 90117 Belinda Ternida 162118 Romualdo Mendoza 29119 Angon Cornelio 19120 Crispin Gomez 61121 Ber Sismaet 30122 Gilbert Sismaet 24123 Raymundo Bautista 142124 Ignacio Antaso 143125 Ernesto Alberto 48126 Helen Hernandez 141127 Armando Aquirre 128 Yolly Alberto 51129 Garcia Danilo 18130 Alex Alaghay 234131 Carmilo Remitado 155132 Arseli Angeles 100133 Jasmin Alcantara 9134 George Gloriani 170135 Nelia Perdon 203136 Isagani Hernandez 252137 Leonilo Flores 12138 Chona Balderama 141139 Perlita Donez 23140 Cornelio Angan 19141 Leonilo Flores 12142 Desidirion Caculitan 37143 Wilfredo Cadalso 5144 Eliseo Sales 151145 Laurianna Ramirez 145146 Catura 156147 Michaael Fajatia 58148 Marcisa Igos 144149 Sonia Ramires 71150 Bivencio Basnas 43

151 Melchor Cavli 149152 Fernando Garay 14153 Eduardo Gomez 143154 Joel Bognot 231155 Sergio Igos 58156 Manuel Boldogano 50157 Rolly Descasio 76158 Martina Bautista 93159 Sotera Andelen 88160 Egar Casama 131161 George Beltran 34162 Romeo Pado 201163 Agnes Antonio 194164 Donminador Anata 39165 Jaime Mojila 80166 Julifo Momila 251167 Mangalindan. Anet 149168 Ylolando Lizando 175169 Lydia Guipo 174170 Angel Bambao 146171 Roberto De Guzman 227172 Virginia Bolima 224173 RJ Juerto 120174 Carmelita Mangalindan 11175 Nolando Lizardo 57176 Eduardo Incognito 51177 Cira Caminuzayan 232178 Yolly Alberto 82179 Rommel Andulan 10180 Jose Gomez Jr 157181 Victor Kadaw 137182 Buenifacio Pagara 148183 Rhoel Perez 142184 Marcelino Dela Cruz 159185 Joselito Kalaw 200186 Arnold marques 164187 Ben Reigo De Dias 205188 George Rosita 179189 Rosario Javier 49190 Rowena Albrando 110191 Elma Cadiz 196

192 Alfredo Acma 109193 Jerry Ceralon 141194 Rother Andalahao 169195 Helen Hernandez 242196 Erlinda Butalano 117197 Yoi Lamato 207198 Ronald Andalajao 241199 Lydia Guipo 165200 Leonilo Flores 125201 Gina Leonera 127202 Jennifer Magsakay 149203 Edgardo Init 13204 FernandoCaraig Garay 53205 Aurora Anca 153206 Arnold marques 154207 Jemmy Incleto 202208 Jun Antaque 222209 Eduardo Gardia 206

Appendix H

Focus Group Discussion

cdx

Documents