wwf q hand book

34
WWF.INDIA © NASA (FOTO BAKSIDA) Q™Å bYbsa pircaln puió»ka - ikBaeb …kiF pirebS-baÉb Q™ÅiSæp ìr› kra Zay| ba„la rœpaÇ»rW ADYapk ŸSKr mueKapaDYay sÚpadnaW SãImtI SaSÿtI Ÿsn Q™Å bYbsa pircaln puió»ka - ikBaeb …kiF pirebS-baÉb Q™ÅiSæp ìr› kra Zay| …† puió»kaiF pãkaSnay SIDA saHaZY kereC Zidw tara srasir pãkaSnar kaej Zu¹¡ iCela na| puió»kaiFr ibxybó¼r daiyetÔ VeC WWF-su†ehn| …kiF Q™Å bYbsa geR Ÿtalar jnY … Fa Kub §r›tÔpUàN ŸZ …† bYbsa Zaet ŸkanBaeb† baó¼tǽ ba pirebeSr Qit na kret paer| …† puió»kaiFet Ÿtamaek ikBaeb suóùaiyetÔr mUlYayn kra Zay ta ŸSKaena HeyeC| ZKn tuim …kiF bYbsa Babna Babet ìr› kereCa, tuim inejek AbSY† …† pƒaciF pãSÈ krebW ik, Ÿk, ŸkaTay, Ÿkn …b„ ikBaeb| …kiF Q™Å bYbsa ˆedYag Vmaedr ntun BabnaicÇ»ar ˆenMexr …kiF Haityar iHeseb kaj kreb …b„ ta pirebS sectntar saeT óùanIy smaejr ˆÊit GFaet sQm Heb| …† puió»kaiF CyiF iniàdñ Daep ibB¹¡ Za ŸTek ŸbaJa Zaeb ŸZ ikBaeb …kiF suóùayI …b„ pirebS baÉb Q™Å bYbsa geR Ÿtala Zay| suóùaiyetÔr mUlYayN pƒaciF pãSÈ Q™Å bYbsa CyiF Dap suóùayI ˆÊyn suóùayI ˆÊyn bàtman pãjenMr Ÿbƒec Takar smó» caiHda ŸmFaeb Vbar ta VgamI pãjenMr manuxjenr sbrkm caiHda ŸmFaetw sQm Heb|’’ …kFa† Vmaedr pâiTbI; †ˆ,…n Vmaedr lQY - Vmaedr …† pâiTbIr pãakáitk pirebS ibnñ Het na Ÿdwya …b„ …mn BibxYt pâiTbI geR Ÿtala ŸZKaen manux pirebeSr saeT sueK sHabóùan kreb| wwww.panda.org/earpo HAND BOOK 2013 WWF-INDIA Secretariat 172-B, Lodi Estate New Delhi-110003 WWF-INDIA West Bengal State Ofce Tata Centre 1st Floor, 43, J.L. Nehru Road Kolkata-700071

Upload: others

Post on 02-Nov-2021

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

WWF.INDIA

© N

AS

A (

FO

TO

BA

KS

IDA

)

Q™Å bYbsa pircaln puió»ka - ikBaeb …kiF pirebS-baÉb Q™ÅiSæp ìr› kra Zay|ba„la rœpaÇ»rW ADYapk ŸSKr mueKapaDYaysÚpadnaW SãImtI SaSÿtI Ÿsn

Q™Å bYbsa pircaln puió»k

a - ikBaeb …k

iF pirebS-baÉb Q™ÅiSæp ìr› k

ra Zay|

…† puió»kaiF pãkaSnay SIDA saHaZY kereC Zidw tara srasir pãkaSnar kaej Zu¹¡ iCela na|

puió»kaiFr ibxybó¼r daiyetÔ VeC WWF-su†ehn|

…kiF Q™Å bYbsa geR Ÿtalar jnY …Fa Kub §r›tÔpUàN ŸZ …† bYbsa Zaet ŸkanBaeb† baó¼tǽ ba pirebeSr Qit na kret paer| …† puió»kaiFet Ÿtamaek ikBaeb suóùaiyetÔr mUlYayn kra Zay ta ŸSKaena HeyeC|

ZKn tuim …kiF bYbsa Babna Babet ìr› kereCa, tuim inejek AbSY† …† pƒaciF pãSÈ krebW ik, Ÿk, ŸkaTay, Ÿkn …b„ ikBaeb|

…kiF Q™Å bYbsa ˆedYag Vmaedr ntun BabnaicÇ»ar ˆenMexr …kiF Haityar iHeseb kaj kreb …b„ ta pirebS sectntar saeT óùanIy smaejr ˆÊit GFaet sQm Heb|

…† puió»kaiF CyiF iniàdñ Daep ibB¹¡ Za ŸTek ŸbaJa Zaeb ŸZ ikBaeb …kiF suóùayI …b„ pirebS baÉb Q™Å bYbsa geR Ÿtala Zay|

suóùaiyetÔr mUlYayN

pƒaciF pãSÈ

Q™Å bYbsa CyiF Dap

suóùayI ˆÊyn“suóùayI ˆÊyn bàtman pãjenMr Ÿbƒec Takar smó» caiHda ŸmFaeb Vbar ta VgamI pãjenMr manuxjenr sbrkm caiHda ŸmFaetw sQm Heb|’’

…kFa† Vmaedr pâiTbI; †ˆ,…n

Vmaedr lQY -Vmaedr …† pâiTbIr pãakáitk pirebS ibnñ Het na Ÿdwya …b„ …mn BibxYt pâiTbI geR Ÿtala ŸZKaen manux pirebeSr saeT sueK sHabóùan kreb|

wwww.panda.org/earpo

HAND BOOK

2013

WWF-INDIASecretariat172-B, Lodi EstateNew Delhi-110003

WWF-INDIA West Bengal State Offi ceTata Centre 1st Floor, 43, J.L. Nehru RoadKolkata-700071

k

K

g

ba„la rœpaÇ»r W ADYapk ŸSKr mueKapaDYay, ibBagIy pãDan, pãaNIibdYa ibBag, ibDanngr kelj, piëcmb˜, Bart

muKY sÚpadk W jarmu¸ Ÿslegãn, hbåu.hbåu.…P.- su†ehn

sÚpadkm¸lI W nIls kaàlsn, iSæp ˆÊyn ibeSx¯ öaPan ýBanbaàg, suóùayI ˆÊyenr iSQa dÐr

ba„la sÚpadna W SãImtI SaSÿtI Ÿsn, rajY ineàdSk, piëcmb˜, hbåu.hbåu.…P.- Bart

pãkaSk W 2013, hbåu.hbåu.…P.- †i¸ya

Velakicº W SãI samY bsu, sÆdIp jana, klkata,piëcmb˜, Bart

A˜s°a W SãImtI Ar›inma ray, klkata,piëcmb˜, Bart

gãÇùs¹Ô W ŸF¤F 2013, hbåu.hbåu.…P.

muàdãn W AYa¸arsn ipãinF „ Haˆs, klkata, piëcmb˜

sàbs¹Ô s„riQt

hbåu.hbåu.…P. ba wyaàê wya†h Pa¸ Pr Ÿncar pâiTbIr sbca†et bR …b„ sbeTek ŸbSI AiB¯ta sÚpÊ …kiF ÷aDIn s„rQNbadI s„óùa Zar smàTk pâiTbIbYapI 50 leQrw ŸbSI …b„ Za ŸgaFa pâiTbIr …keSaiFrw ŸbSI ŸdeS siº¡yBaeb Abióùt|

sara pâiTbI jueR pãakáitk pirebeSr AbQy ŸraD …b„ BibxYt manbjaitr jnY …k suÆdr pãakáitk pirebS geR Ÿtala† hbåu.hbåu.…P. …r ˆeÀSY| …jnY drkar pâiTbIr ojbEbiceºr suóùayI s„rQN, puNWbYbHarŸZagY pãakáitk sÚpedr ZTaZT bYbHar …b„ Apcy w dUxN kmaena ba ŸraD kra|

kaàZYibbrNI 14sbeTek By„kr smsYar ibcar/mUlYayN…Kaen ‘k’, ‘K’ Vr ‘g’, itniF tailka Ÿdwya VeC|

ZKn tuim smsYaiFr §r›tÔ ibcar kreb,

tKn ‘K’ tailkaiF ŸTek tuim smsYaiFr gBIrta inàNy kret pareb|

‘k’ tailkay duiF nmuna Ÿdwya VeC| pãTm nmunaiF 2x3x3x2 = 36 peyÆF|

‘g’ tailkaiFet smsYar Ÿmakaibla pÁit§ilr sars„eQp Ÿdwya VeC|

gBIrta mUlYayN 1-3

kaàZYº¡m pãBab ktFa gBIr ktidn Der cleb

ktsmy Der cleb

sÝabna ŸmaF peyÆF

kafkylar V§en jl ŸPaFaena

jlbayu pirbàtn

2x 3x 3x 2x 36

påaiöekr bYaeg Vlu Biàt kra

pirebS Ÿna„ra

2x 2 1 3 12

ktFa gBIr ktidn Der cleb ktdUr pàZÇ»Y sÝabna

1 km

2 maJair

3 sa„Gaitk

1 Aæpsmy

2 ŸbS ikCuidn

3 bûidn Der

1 óùanIy

2 A‚liBi¹k

3 pâiTbIbYapI

1 kdaic‡

2 km sÝabna

3 dar›N sÝabna

smsYar mueKamuiK Ÿmakaibla/smaDan

kafkyla ŸpaRaenar jnY jlbayu pirbàtn Ÿgabr ŸTek ibkæp jÔalanI baeyagYas otrI kera

piliTn bYag ŸTek pirebS dUxN kapeRr bYag bYbHar kera, ŸZ§ela barbar bYbHar kra Zay|

pâòas„KYa

01. óùanIy manuxjn, iSQk-iSiQka …b„ Caºedr pãit 01

02. suóùayI ˆÊyn 02 - 05

03. bYbsar suºpat 06 - 07

04. ik Drenr bYbsa Vmra ìr› kret pair? 08

05. etamar bYbsa pirkæpnaiF ibbât kera! 08 - 09

06. Ÿtamar delr sba† ik pãó¼t? 10 - 11

07. Ÿtamar ibpnn pirkæpnar ˆÊit 12 - 14

08. Ÿtamar bYbsar Sur›et pãeyajnIy sÚpd …b„ ViàTk sHayta 15

09. Vmra ik bYbsaiFek laBjnk Baeb calaŸt pareba? 16 -17

10. Ÿtamar bYbsaeyr Jƒuik§ela bueJ naw 18

11. suóùaiyetÔr pãBab pirmap …b„ suóùaiyetÔr lQY§il 19 - 20

12. s„gfn w bYbóùapna 20 - 21

13. bYbsa pirkæpna 22

kaàZYibbrNI tailka 23- 38

sUcIpº

4WWF Handbook in Entrepreneurship

Caº, iSQk-iSiQka w óùanIy manuxjenr pãitVmra pãetYek† ca† pâiTbIr ˆÊit GFuk suóùayI suÆdrBaeb| Aenk manuexr jIbnZaºar ˆÊit GFaena drkar| jnsaDarenr meDY sÚpd bÆFenr pãcilt Darar pirbàtn drkar|

Vmaedr caiHda …b„ ŸBaegr w pÁit pãkáitr DarN Qmtar se˜ sam²sYpUàN Hwya pãeyajn| Vmaedr jIbnZaºar Drenr jnY Zid pãakáitk sÚpd, ojbEbiceºr Qy Hy …b„ jlbayur pirbàtn GeF teb ta ŸmaeF† suóùayI Heb na| Aenk ikCur† pirbàtn drkar| Vmaedr drkar §r›tÔpUàN isÁaÇ» Ÿnbar ˆpZu¹¡ sid¬CaZu¹¡ rajEnitk Ÿnta| Vmaedr ca† pãcur pirmaen manuxjn Zara sdasàbda ˆÊttr pâiTbI otirr pãecñay bYapât Takeb| Zidw …Fa† sb smsYar smaDan kreb na|

Vmra pãetYek† ca† BaelaBaeb Ÿbƒec Taket| Zid Vmra pãetYkek taedr pãeyajnIy ijinspº …b„ pirexba idet pair teb Vmra tƒaedr suriQt …b„ ÷aóùYsÚmt jIbnZaºar sHayk Het pareba| taCaRa …rPel óùanIy manuxjenr jnY …k pirebS baÉb w suóùayI ˆÊyn pÁitr ˆeÆmx GFet paer|

…† puió»kaiFet …sb† Velaict HeyeC| …et ikBaeb AàTEnitk Baeb laBjnk, samaijk ÃaiytÔsÚpÊ, pirebS baÉb Q™Å bYbsa ìr› kra Zay ta biàNt HeyeC| Zidw …† puió»kaiF pãTagt …b„ ApãTagt iSQa bYbóùar CaºCaºIedr ˆeÀeSY iliKt tbuw …iF pUàNbyô óùanIy manuxjenrw kaej lageb Ÿknna …et Q™Å-bYbsar nana pÁitgt ˆÊitr bYbóùapna bàNna kra HeyeC|

puió»kaiFr ibiBÊ pàZaey Velacna kra HeyeC Q™Å bYbsaeyr ibiBÊ Babna …b„ ŸkOSl Za ŸTek ŸSKa Zay ikBaeb …† ŸCaF bYbsar VrÝ w ˆÊit GFaena Zay| …mnik ibdYaleyr kaàZº¡emr meDY ŸTekw ikBaeb sitYkaerr ŸCaF bYbsa ìr› kra Zay taw biàNt HeyeC|

…ka ba …kse˜ Aenek imel …rkm pirebS baÉb …b„ ˆpZu¹¡ bYbsa ìr› kraFa ŸZmn Jƒ™ikpUàN Vbar Ÿtmn† laBjnkw beF| AbSY† Ÿtamaedr ìr›Fa laBjnk Hwya ˆic‡ teb …jnY drkar §r›tÔpUàN ¯an w AiB¯ta| Za Vmra iSKeba ta barbar pãeyag ker† …Fa pawya sÝb| kaejr maDYem iSQagãHN kret kret† …† bYbsaiyk AiB¯ta baRet Taek Za …kjenr sarajIbenr paeTy Het paer|

01

5WWF Handbook in Entrepreneurship

1992 sael bãaijelr irw ih Ÿjenirwet †ˆna†eFh ŸnSns …r ibSal sBa Anuiòt Hbar pr† suóùayI ˆÊyenr ŸbaD ibSÿbYapI CiRey peRiCl| pâiTbIr pãay smó» ŸdeSr pãitiniD …† seÚmlen A„SgãHN keriCl …b„ tara sba† imel ibSÿbYapI suóùayI ˆÊyenr ÷peQ kaj krar A˜Ikar keriCl| suóùayI ˆÊyenr s„¯a Za †ˆna†eFh ŸnSns men ker ta Hela -

“suóùayI ˆÊyn Hela …mn† …k ˆÊyn Za bàtmaen smó» caiHda ŸmFaet sQm ikǼ BibxYt pãjenMr smó» caiHda ŸmFaenar meta Abóùa otrI kreb|”

…Fa inëcy Kub Baela b¹¡bY ikǼ sitY ker …r ŸTek ik ŸbaJa Zay? Ÿcña kr›n Vpnar inejr Baxay suóùayI ˆÊyn blet ik buJeln ta ŸlKar W-

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

…Faek ZTasÝb inàBul ker Ÿtalar jnY ˆƒcu £aesr CaºCaºIedr ŸTek nIcu £aesr AæpbysI CaºCaºIra bYapariF bueJ inet paer| …Kaen suóùayI ˆÊyenr ˆeÀeSY ik ik bYbóùa Ÿnwya Zay tar ikCu nmuna Ÿdwya Hela|

Zt§ela ntun gaC lagaet paera tar Ÿcey ŸbSI gaC ŸkeF jÔalanI s„gãH kra ˆic‡ ny|

ntun gâHpailt pìpaiK Zt s„KYay baRaet pareCa tar ca†et

ŸbSI s„KYk pìpaiK kKn† mareb na|

Ÿtamaek Zid …k ba¤ Biàt imiñ Ÿdwya Hy teb se˜ se˜ pueraFa ŸKey ŸPleb na| ZtFa sÝb

bƒaicey ŸreK teb Kaeb |

Zid tuim Ÿtamar GrbaiR pir¬CÊ w suÆdr raeKa …b„ Kabar w pysar

Apcy na GFaw teb Ÿtamar s„sar suKI

Heb|

Ÿkan Anuòaen pirbaerr smó» ba¬caedr Zid sman

s„KYk ˆpHar Ÿdwya Zay teb ba¬caedr meDY Bag ker

Ÿnbar suABYas jnMaeb| …Baeb Ÿkk kaFar smyw ta ŸZn sman Baeg Bag ker

ibtrN kra Hy|

lÜa cwRa b¹¡áta idey sba†ek ŸbaJabar Ÿcña

na ker ˆdaHrN ba nmuna idey ŸbaJaena† Baela| ta† Ÿtamar jIbnDara

Zid suóùayI Drenr Hy teb AnYraw ta ker ŸdKet

VgãHI Heb|

AnY Ÿlaekr ŸTek tuim ŸZmn bYbHar VSa kreCa,

taedr pãitw Ÿtamar Ÿsrkm† bYbHar kra

ˆic‡| taHel† Ÿtamar jIbnDara suóùayI Heb|

suóùayI ˆÊyn02

6WWF Handbook in Entrepreneurship

kaàZYibbrNI 1

Zid pâiTbIr sb manux Vemirkan Heta teb …edr caiHda ŸmFaet drkar Heb pãay saeR careF pâiTbIr

ŸZBaeb ibSÿbYapI AiteBagI bYbóùacleC ta ŸmFaet† Vmaedr drkar ŸdRKana pâiTbIr

kaiªKt BibxYt dàSnVmra pãetYek† ca† pCÆdmeta BibxYt| …Kn pãSÈ Hela Ÿs† kaiªKt BibxYtiF Ÿkmn Heb? óùanIy manuxjenr jnY ik ÷pÈ Vmra ŸdeKiC Ÿs† pCÆdmeta BibxYet? Vmra AbSY† ca† Ÿs† BibxYt Heb ZTaàTBaeb suóùayI| Vmra sba† ca† BaelaBaeb Ÿbƒec Taket …b„ …mn pirebS otir kret Zaet Vmaedr puº-pãepOºra ba BibxYt pãjenMr manuexraw ifk …k†rkm suÆdr w suóùBaeb Ÿbƒec Taket sQm Hy| tuim Ÿtamar BibxYt Ÿkmn Heb men kera? Ÿkmn Heb Vmaedr carpaeSr manuxjenr pãkáit?

k) Ÿtamar bYi¹¡gt mtamt bY¹¡ kera …† kaàZYibbrNI pãSÈmala§ilr sifk ˆ¹r idey

K) ŸCaF dl otrI kera| delr skelr mtametr sars„eQp ker Ÿtamaedr b¹¡bY janaw| Vmra ik janet ca†iC ta bYaKYa ker perr patay …kiF mnnÎmYaepr ˆdaHrN Ÿdwya Hela| Ÿtamaedr inejedr mnnÎmYap otir kera inj÷ iSeranam w §r›tÔpUàN S× bYbHar ker|

AnYanY iSeranam Het paer - ŸZagaeZaegr bYbóùa, ÷aóùY, s„ôáit, Absr smy, KadY ba pCÆdmeta ŸZ Ÿkan sifk iSeranam|

g) ZKn Ÿtamar mnnÎmYap otir Hey Zaeb tKn† tuim caQ™x kret pareb Ÿtamaedr kaiªKt …b„ suóùayI BibxYt dàSn| prbàtI pãSÈ Takeb ŸZ Ÿtamar …† kaiªKt BibxYt dàSenr jnY Vj Ÿtamaek ik ik kaj ker ŸdKaet Heb?

G) ik ik pirbàtn drkar tar …kiF tailka otir kera Zaet Ÿtamar Š kaiªKt BibxYt óùanIy manuxjenr kaeC baó»baiyt Het pareb|

7WWF Handbook in Entrepreneurship

Noicy

kaCakaiC ibdYaly

kaiªKt w suóùayI BibxYetr jnY Vmaedr dàSn - ˆdaHrNˆ‡paidt ijins ibiº¡r sueZag

…kiF karKana

kmbysIedr cakrI

Sãimk s„gfn

kaj

s„ôáit w ibenadn

ŸZagaeZag bYbóùa

inj÷ bagaenr SaksiÖ

óùanIy r›iF-ibô™F karKana

inj÷ ŸpaliFä

maC

…kiF bajar

KadY

Ÿreó»ƒara

inj÷ baiR

ibdYaleyr kaCakaiC

pãaNekeÆÅr kaCakaiC

ŸCelemeyedr Vlada Gr

inj÷ bagan

óùanIy ganbajnapafagar

iheôaˆ‡sb

pãetYk ba¬car jnY sa†ekl

†ÆFarenF

SHer Zabar bas

Baela raó»a

Vmar gãam

jIbnZaºa

8WWF Handbook in Entrepreneurship

óùanIy smaej ik ik pirbàtn drkar ikBaeb ta sÝb Hela

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

13

14

15

16

ikCu ikCu pirbàtn AbSY rajEnitk isÁaÇ» gãHenr ˆpr inàBr ker| Ÿkanw ŸQeº Vbar drkar ikCu ÃaiytÔSIl nagirekr kaàZYº¡emr siº¡yta| bakI Ÿlakjn Vbar …edr† iniàdñ siº¡ytar wpr† inàBr ker Zƒara nanarkm pirexba ba ŸBagYpNY ibtrN ker ˆpeBa¹¡aedr meDY|

tuim Ÿtamar óùanIy manuxjenr jnY bàtmaen …b„ BibxYt ˆÊitet ik ik Baeb saHaZY kret paera| …kjn dlIy sdsY iHeseb ikBaeb tuim …sb pãeyajn ŸmFaet pareb ta Velacna kera|

9WWF Handbook in Entrepreneurship

03

bYbsa kaek bel?

Vmra saDarNt bYbsa blet† buiJ ŸZ Ÿº¡taedr ikCu ijins pysar ibinmey ibiº¡ kra| bYbsa Zid sPl HY teb ta ŸTek laBw Heb| sutra„ ŸbaJa Ÿgl ŸZ pirman pysa Vmra ijinspº ibiº¡ ker ba Ÿkan pirexbar ibinmey pawya Zay ta ijinsiFr inàmaN ba pirexbar Krecr Ÿcey Aenk ŸbSI|

bYbsaet nana ijinspº …b„ kƒacamal iknet Hy ntun ikCu otir kret ba pirexba pãdan kret| bYbsaet Taek nanarkm ijinspº Ÿknar Krc, baRI ba gaRI BaRa, mjurI, Zatayaetr Krc †tYaid| ik Drenr bYbsa tar ˆpr inàBr ker …sb| ŸZ Ÿkan bYbsaek suóùayI …b„ laBjnk ker tulet duiF §r›tÔpUàN Sàt pUrN kra AbSY drkar -

1)bYbsar kareN kKn† ŸZn pirebeSr Ÿkanrkm Qit na Hy| Zid ta Hy teb Ÿs bYbsa kKn† ŸbSIidn clet paer na|

2) bYbsa laBjnk Hwya ˆic‡, AàTa‡ bYbsa calaenar jnY kƒacamal, ijinspº, mjurI, BaRa …b„ AnYanY Krecr ŸTek ŸZn pirexba …b„ malibiº¡r jnY pawya mUelYr pirman ŸbSI Hy|

ŸZekan bYbsa calaet Ÿgel Jƒuik inet† Hy| Hyeta Ÿtamar otir ijinspº Ÿknar jnY ZeTñ s„KYk Ÿº¡ta pawya Zaeb na ATba Ÿº¡ta men kret paer bajaer Ÿtamar otir maelr dam ŸbSI| …sb ŸQeº Ÿtamar Vy kem Zaeb …b„ ŸsjnY Hyeta laBw Takeb na| Pel Ÿtamar ijins otir ba pirexbadan ibiGÈt Het paer ATba ijinesr man inmÈgamI Het paer - Za Vbar ibiº¡r peQ baDa Hey dƒaRaet paer|

Ÿtamaek Jƒuik iney† clet Heb Zid na ibiBÊ kaej kar ik daiytÔ ŸsFa pirïarBaeb buJet na paera ATba Zid na skel imel ikBaeb kaj calaena drkar Ÿs bYapaer …kmt na Hy|

tuim …sb Jƒuikr pirman kmaet pareb Zid tuim VegBaeg† sbikCu pirkæpnamaiPk Cek raKet paera| bYbsar se˜ jiRt skel imel Zid Ztþ sHkaer pirkæpna otir ker …egaet paera teb saPelYr sÝabna

AenkFa† ŸbeR Zaeb| …† kareN† bYbsa ìr› krar Veg Vmaedr ibeSx ikCu pãó¼it Ÿnwya drkar|

…† puió»kaiF CyiF iniàdñ Daep Bag kra HeyeC ŸZKaen pãitiF Dap† pÁit Zaca† ker Ÿnbar Dap| ŸZ Daep dƒaiRey VeCa ŸsiFr smó» drkarI Sàt§il pUrN krar pr† perr Daep Zawya Zaeb|

Zid Sàt§il pUrN Hey Taek teb tuim prbàtI Daep Agãsr Het pãó¼t| Vr Zid ta na Hy teb Vbar icÇ»aBabna ker Zaca† ker naw pãó¼it| pirkæpna drkar meta paiæFey naw|

Dap§ela …rkm W-

bYbsar sUºpat

mUlDn bYbsa bajar

ijinspºmalpº w pirexba

Krc Vy

10WWF Handbook in Entrepreneurship

ŸZ Ÿkan sPl bYbsa ìr› Hy …kFa sàba˜suÆdr bYbsa pirkæpna idey| tuim Ÿtamar ˆpeBa¹¡aedr ik idet paera?

nanarkm pirkæpna Za tuim ˆpZu¹¡ …b„ suóùayI men kera tar …kFa tailka banaw| ŸZ kaàZYibbrNIet b¹¡ebYr buÃuedr Cib Ÿdwya VeC Ÿs§il pUrN kera|

pirkæpna§ilr meDY bYbsaiyk idk ŸTek ŸZiF seàba¹m men He¬C ŸsiF iciH¡t kera| njr raeKa pirebSgt, samaijk …b„ AàTEnitk suóùayIetÔr wpr, Ÿtamar pirkæpna AbSY† Ÿº¡taedr Vkáñ krar ˆpZu¹¡ Hey wfa jr›rI Zara Ÿtamar ˆ‡paidt pNY ba pirexba iknet †¬Cuk Heb|

Ÿtamar pirkæpna§ilek taedr ˆ‡kàxta AnuZayI iciH¡t kera …†Baeb -

k K g…bar Vmra Ÿtamar pCeÆdr …† itniF pirkæpnar ibiBÊ idk§ela ibSed pàZYaelacna kreba|

ŸZ pirkæpnaiF seàba¹m men Heb ŸsiFr ̂ Êit …b„ rœpayN kra drkar| …bar pirkæpnaiF Vrw ibó»airtBaeb bàNna kera| …bar Vmra ŸdKeba pirkæpnaiF laBjnk ATc pirebS baÉb …b„ suóùayI ikna|

tuim …mn …kiF bYbsa pirkæpna kereCa Za rœpaiyt Hel VneÆdr se˜ kaj kra …b„ pircalna krar kaj tuim sHej† kret pareb …b„ ta ZeTñ pirmaen Ÿº¡ta ba ˆpeBa¹¡aedr Vkáñ kreb| nIecr bYbsa pirkæpnar ‘tara’iF Ÿtamar bYbsa pirkæpnar ibó»ar GFaet pTpãdàSekr meta saHaZY kreb|

ik Drenr bYbsa Vmra ìr› kret pair?

Ÿtamar bYbsa pirkæpnaiF ibbât kera!

Ÿtamar ˆ‡paidt pNY ba pirexbar ibeSxtÔ ikCu VeC ik? Ÿtamar pNY …b„ pirexba bajaer †itmeDY calu pNY …b„ pirexbar ŸTek ˆÊt ik?

ˆperr ‘tara’iF Ÿtamar s„gfn ba delr bYbsa Babna ba pirkæpnaek sifk idSa ŸdKaet saHaZY kreb| bYbsa pirkæpnaiF delr pãetYk sdesYr kaeC AbSY† sHjebaDY Het Heb Zaet tƒara sba† pirkæpnaiFr pãetYkFa ibxy …b„ lQY sÚpeàk AbiHt Taket paer|

04

kaàZYibbrNI 2,3

05

kaàZYibbrNI 4

tuim ik Drenr pNY ba pirexba ibiº¡ kret caw?

ikBaeb Ÿtamar bYbsa pNY ba pirexba ibiº¡ kreb?

Ÿtamar pNY ba pirexba kara kara iknet VgãHI Heb?

Ÿkn Ÿº¡tara Ÿtamar pNY ba pirexba iknet ca†eb?

ŸkaTay Ÿtamar pNY ba pirexba ibiº¡ Hbar sÝabna ŸbSI?

11WWF Handbook in Entrepreneurship

06

kaàZYibbrNI 5,6

Ÿtamar delr sba† ik pãó¼t?Ÿtamar bYbsar BibxYt Ÿtamar wpr† inàBr ker!ŸZekan sPl bYbsa inàBr ker tar ìr›et Taka …b„ calu Abóùay Taka pircalkedr wpr| Zid tuim inej …kFa bYbsa ìr› kret caw teb Ÿtamaek bYbsa s„º¡aÇ» nanarkm kajkàm …b„ daiytÔ sÚpeàk puerapuir wyaikbHal Het Heb| Zid Ÿtamra keykjn Caº-CaºI imel …kFa bYbsa ìr› kret caw teb Ÿtamaedr inejedr meDY Kub Baelarkm ŸbaJapRa Taka drkar …b„ skel imel …kFa dlgt ˆÀIpna jaigey Ÿtala drkar| …CaRaw Ÿtamaedr meDY sHeZaigta drkar Za idey inejedr meDYkar nana smsYa …b„ mtiberaD imiFey ŸPla Zay|

Ÿtamaedr inejedr meDY ifk ker inet Heb kar Ÿkan daiytÔ paln kret Heb bYbsaeyr ibiBÊ rkm kajkeàmr jnY|

…Kaen …rkm† keykFa ibiBÊ Drenr daiyetÔr rœperKa Ÿdwya Hela|

mYaenij„ iher¢r/pircaln ineàdSkŸgaFa bYbsaiFr kYaeÌFn Hela mYaenij„ iher¢r| tƒar ŸgaFa bYbóùaiFr sÚpeàk smYk DariN Taka drkar …b„ delr pãetYkek tƒaedr tƒaedr daiytÔ ZtdUr sÝb BaelaBaeb palenr jnY saHaZY kraw drkar| …CaRaw ba†err Ÿlakjn ŸZmn VnYanY sHeZagI bYbsayI, ibdYaleyr pircalk simit, §r›tÔpUàN Ÿnta …b„ kƒacamal srbraHkarI †tYaidr saeT kTabaàta bla, Velacna kra ba dradir krar meta kaj§il mYaenij„ iher¢err daiyetÔr meDY peR|

FakapysasbikCu† Fakapysar saeT Zu¹¡ ta† Kub sabDaen Fakapysa Krc ba bYbHar kret Heb| keykjenr wpr Bar Takeb iHsabpº inKƒutBaeb raKar …b„ ta sbsmy† ŸZn sHjlBY Hy| bYbsaiF Zid pirexbamUlk Hy teb …† Fakapysar iHsaebr bYaparFa bueJ Ÿnwya Kub† drkarI|

pircalnŸZekan BaelaBaeb cla bYbsay inymanubiàtta …b„ pir¬CÊta Kub† drkarI| pãitiF sBa ba Velacnar ibbrN§il inKƒutBaeb ilipbÁ kra jr›rI Ÿknna bYbsa pircalnar ŸQeº ta ibeSx §r›tÔpUàN|

ˆÊyn w ibó»arŸº¡tara AbSY† Ÿtamar bYbsa …b„ Ÿtamar ˆ‡paidt pNY ba pirexba sÚpeàk ibó»airt janeb| tuim Ÿtamar bYbsar ibó»ar GFaet paera nana rkm ˆpaey ŸZmn Ÿlakjenr se˜ kTa bel, ibpnenr VkàxN baiRey, iSæpŸmlay öl idey, nanarkm Ÿpañar ba ib¯apn idey|

12WWF Handbook in Entrepreneurship

ibiº¡tuim Zid Ÿtamar ˆ‡paidt pNY ba pirexba ibiº¡ kret na paera teb Ÿtamar bYbsa cleb na| ZKn tuim Ÿº¡taedr se˜ kTa bleb tKn …Fa bueJ inet Heb ŸZ Ÿtamar pNYsamgãI ba pirexba ikBaeb ibpnn kra Zay …b„ Ÿº¡taedr ikBaeb Vkiàxt kra Zay|

ˆ‡padn w ŸknakaFaŸZ sb pNY tuim ibiº¡ kreb ta Ÿtamaek ̂ ‡padn kret Heb| ŸZ pirexba tuim ibiº¡ kret caw tarw pYaekj otir kret Heb| …Fa Kub† §r›tÔpUàN ŸZ tuim Za otir kreb tar ŸZn pãeyajnIy man …b„ sifk ihja†n ba n¤a Taek …b„ Ÿº¡taedr kaeC sHjlBY Hy| tuim Ÿtamar ŸknakaFa …b„ ˆ‡padn …mnBaeb smy Ÿmen kreb ŸZn sifk smey ta bajaer pawya Zay|

…kiF Baela dl ba s„gfn otir kra

Zid tuim inej† …kFa bYbsa ìr› krar kTa icÇ»a kera teb Ÿtamaek maTay raKet Heb ŸZ ikBaeb bYbsa s„º¡aÇ» smó» kajkàm …b„ daiytÔ samlaena Zay| tuim …jnY karw saHaZYw inet paera ibeSxBaeb Ÿssb daiyetÔr jnY ŸZ§ela Ÿtamar …kar peQ samlaena sÝb ny|

…jnY sbca†et Baela bYbóùa Hela …mn …kFa dl otir kra Zar pãetYk sdsYra parýpirk ŸbaJapRar maDYem bYbsaiFr ibiBÊ idk§ela samlaet pareb| …Baeb tuim Ÿs† delr meDY ŸTek Zara ibeSx kaejr jnY ˆpZu¹¡ taedr idey Ÿssb kaj ŸZmn ibiº¡, ibpnn, ibó»ar, Fakapysar iHsab †tYaidr daiytÔ samlaet pareb ba mYaenjar Het pareb| …† bYbsaiyk delr pãitiF sdsY† sman §r›tÔpUàN Babel tƒaraw tƒaedr sàbeSãñ kaj ker bYbsaiFek sPl ker tulet pareb|

ZKn tuim …† bYbsar jnY dl otir kreb tKn men raKeb ŸZ …Fa Kub §r›tÔpUàN ŸZ delr skelr se˜ bYbsaiFr KƒuiFnaiF ibxey Velacna kra drkar bYbsa ìr›r Veg†| pãetYek† ŸZn pirïarBaeb buJet paer tuim ik kret ca†eCa - bYbsa pirkæpna, ̂ eÀSY …b„ taek samlaena pãitiF idk†| …sb pãSÈ Buel Ÿgel cleb na ŸmaeF† -

* laBjnk krar jnY ik ik kra drkar?

* Zid AnY Ÿkˆ …kjn Vmaedr se˜ ŸZag idet cay?

* Zid Vmaedr delr …kjn Vmaedr se˜ na Taket cay?

ZKn tuim bYbsa ìr› kreb ifk kereCa tKn sbca†et Baela Heb Zid delr sba†ek iney …kFa pircalk kimiF geR Ÿtala Zay| Ÿcña kreb Zaet inyimt sba† imel imiF„ kra Zay| …sb imiF„-… tuim nana pirkæpnar kTa …b„ ta ikBaeb kaj kreb ta

ibó»airt Velacna kret pareb| Zar Za daiytÔ VeC Ÿs tƒar kajkeàmr ibó»airt ibbrN ŸpS kreb| inibR sHeZaigta …b„ parýpirk ibSÿaseZagYta iney ŸKala men Velacna kra Kub† drkar|

jns„eZag bYbóùa

tuim Hyeta Ÿtamar bYbsar jnY …kFa Baeladl otir ŸPeleCa ikǼ ta se¹Ôw Ÿtamar carpaeSr manuxjenr saHaZY …b„ gfnmUlk sHeZaigta Ÿtamar …kaÇ» drkar| Ÿtamar iSQk-iSiQkara …b„ ibdYaly pircalk simitw Ÿtamaek nanaBaeb saHaZY kret paer| tƒaedr Ÿtamar bYbsar pãó¼it pirkæpnar kTa janaw …b„ taedr ŸTek …bYpaer ˆpedS ba mtamt naw|

Ÿtamar …lakay Taka nana Drenr bYbsayIedr, Zaedr bYbsaiyk AiB¯ta VeC sPlBaeb Ÿkan bYbsa calaenar, taƒedr saHaZY caw| Hyeta taedr Ÿkˆ Ÿkˆ Ÿtamar bYbsaey saHaZY krar bYapaer ˆ‡saiHt Het paern| …kjn Baela …b„ sPl iSæppit Ÿtamar bYbsa s„º¡aÇ» nana pãeSÈr sifk ˆ¹r idet parebn …b„ sdupedS idet sQm Hebn|

inibR jns„eZag bYbóùar Ÿkan ibkæp Ÿn†| … ŸTek tuim AnYanY s„óùar ba s„gfenr ibeSx ¯an w AiB¯tar ýbad Ÿpet paera| ŸZsb bYi¹¡ men Heb ŸZ Ÿtamar bYbsar ŸQeº saHaZY kret paer …b„ kaej laeget paer tƒaedr saeT ŸZagaeZag raKar Ÿcña kreb …b„ pãeyajn meta tƒaedr mtamt ba saHaZY ca†eb|

sifk Ÿlaekr ˆpedeSr Aenk mUlY ikǼ Ÿtamaek …kTa men raKet Heb ŸZ cURaÇ» isÁaÇ» inet Heb Ÿtamaek† ba Ÿtamar bYbsa-s„gfnek†|

kaàZYibbrNI 7

13WWF Handbook in Entrepreneurship

07 Ÿtamar ibpnn pirkæpnar ˆÊitbajaer† Ÿº¡taedr saeT Ÿmalakat GeF ibeº¡tar| …kjn ibeº¡ta iHeseb Ÿtamaek eº¡taedr …Fa† ŸbaJaena drkar ŸZ itin ifk ŸZ ijinsFa iknebn bel ifk kereCn Ÿtamar pNYiF ba pirexba ifk ŸsFa taek idet paer| …Fa iknel Ÿº¡ta KuiS Hebn AbSY†|

…bar Vmaedr Kub BaelaBaeb ŸdKet Heb ŸZ Ÿtamar ˆ‡paidt pNY ba pirexbaiFr bajaraey caiHda ktKain …b„ ta ŸTek† ŸbaJa Zaeb ŸZ Vmar bYbsaiFr pNY ba pirexba Baela ibiº¡ Heb …b„ ta ŸTek† ŸbS Baela laB Het paer|

Ÿk Ÿtamar Ÿº¡ta?

Dra Zak …kiF bYbsa tirtrkairr cax ba ̂ ‡padn ker, …r Ÿº¡tar ŸTek tulnamUlkBaeb Vrw ŸbSI inyimt Ÿº¡ta pawya Zay Hó»iSæp ATba pSm ˆ‡padn bYbsay|

Ÿcña kera ŸdKet ŸZ kara Ÿtamar inyimt Ÿº¡ta Het paer …b„ ikjnY tara Ÿtamar pNY iknet ˆ‡saHI Heb| Ÿº¡tara kt pirmaen Ÿtamar pNY ikneb …b„ kKn tara …†sb ijins iknet ca†eb|

Ÿtamar ik Ÿkan bYbsaiyk pãitÃiÆÃta VeC?

ŸKƒajKbr ker ŸdeKa ŸZ bajaer Ÿtamar peNYr meta ba Ÿtamar peNYr ibkæp Ÿkan pNY ibiº¡ kreC AnY Ÿkan s„óùa| Ÿssb peNYr man Ÿkmn? dam Ÿkmn? ikBeb tara …sb ibiº¡ kreC?

Ÿtamar pNY ikneba Ÿkn?

ŸZ Ÿkan Ÿº¡ta ibiBÊ rkm pNY …b„ ibiBÊ rkm ˆ‡padekr meDY ŸbeC Ÿny tar pCeÆdr ijins| Ÿº¡tara Ÿkn Ÿtamar ˆ‡paidt pNY ba pirexba pCÆd kreb? ŸsFa ik peNYr daemr jnY, na maenr jnY, naik Ÿtamar pNY bajaer sHjlBY ba kaCakaiC pawya Zay …jnY?

dam ba mUlY?

ZKn …kjn Ÿº¡ta Ÿtamar pNY ikneb bel mnióùr ker tKn tar dam AbSY† §r›tÔpUàN BUimka Ÿny| kKnw …mn ŸdKa ŸZ só»atm pNYiFr† ibiº¡ sbca†et ŸbSI ny| nana karN …Kaen BUimka Ÿny, ŸZmn sHjlBYta, pNYiFr man, ihja†n, jnipãyta …b„ ŸdKndair †tYaid Ÿkan …kiF peNYr dam ba mUlY inàDarN ker|

dam ba mUlY inàDarN

Ÿkan …kiF peNYr dam inàDarN krar smy duiF iBÊ pÁitr saHaZY Ÿnwya ŸZet paer W-

* ˆ‡padn mUlY pÁitW- Ÿtamar pNYiF ˆ‡padn kret ba pirexbaiF la§ kret ŸmaF kt Krc pReC ta iHesb ker ŸdeKa| …rsaeT tuim Ÿtamar pãapY …b„ laeBr A„S ŸZag kera| ZKn tuim inKƒutBaeb smó» Krc§il iHsab kreb tKn kt§il pNY tuim bajaer ibiº¡r jnY pafaet pareb ŸsFaw maTay raKeb| ŸmaF Krcek peNYr s„KYa idey Bag krel† tuim pNYiFr nuYntm dam Ÿpey Zaeb| pirexba Hel ŸmaF Krcaek ktGÆFa Der pirexba Ÿdwya Zaeb Ÿs†s„KYa idey Bag krel pãitGÆFar nuYntm dam pawya Zaeb|

*bajar pÁitW- …† pÁit bYbHar ker tuim ŸbaJar Ÿcña kret paera ŸZ Ÿº¡tara Ÿtamar pNY ktdaem iknet †¬Cuk| Hyeta Ÿtamar peNYr Ÿº¡tara …kFu ŸbSI dam idet raij Ÿknna Ÿtamar pNY ba pirexbar man AtYaiDk ˆÊt ATba …† pNY ba pirexba AnY ŸkaTaw pawya Zay na| kKena ŸdKa Zay ŸZ dam baRar saeT saeT ibiº¡w ŸbeR ŸgeC| Zid Ÿtamar Ÿkan bajar pãitÃiÆà Taek teb tara kt dam ine¬C? tuim ik taedr ŸTekw ŸbSI daem ibiº¡ kret pareb? naik taedr daemr saeT sam²sY ŸreK dam ifk kreb ATba taedr ŸTekw km dam raKeb?

Zid bajaer calu dam Ÿtamar iHsabmeta ˆ‡padn daemr ŸTek km Hy teb Ÿtamar …kFu muiôl VeC| smaDan iHeseb Ÿtamaek ˆ‡padn Krc kmaet Heb ATba ibiº¡r pirman baRaet Heb nyeta tuim Ÿtamar bYbsaek laBjnk ker tulet pareb na|

14WWF Handbook in Entrepreneurship

Zid ŸdKa Zay bajar pÁit AnuZayI iHesb meta damiF ˆ‡padn mUlY AnuZayI iHesb meta daemr ca†et ŸbSI teb tuim Š bajar pÁit AnuZayI dam ifk kreb| Zid tuim bajaer Š daem Baelamt ibiº¡ kret paera teb bYbsa ŸTek laB kra sÝb Heb|

jayga ba óùan

Ÿkan jaygay tuim Ÿtamar pNY ibiº¡ kreCa ŸsFa Kub §r›tÔpUàN| Zid tuim SHerr jnbûl jaygay Ÿdakan idet paera teb AbSY† ŸsKaen SHerr ˆpkeË ba pãaeÇ» Abióùt Ÿdakaenr ŸTek Aenk ŸbSI ibiº¡ba´a Heb| Zid pirict karw …rkm jnbûl w bYó» …lakay Ÿdakan Taek teb tuim tar saeT bYbsaiyk A„SIdaretÔr sueZag inet paera| ibkæp iHsaeb tuim srasir Ÿº¡taedr baiR igey Ÿtamar pNY ibiº¡ kret paera Za Ÿtamaek Ÿtamar bYbsaiyk pãitÃiÆÃedr ŸTek …igey raKeb|

ibpnn ˆÊit

dar›N Baela …kiF pNYw ibpnenr ˆÊt bYbóùay ˆpkát Hy| ib¯apenr saHaeZY Ÿtamar pNY skelr kaeC ŸpƒOCet paer| ZtebSI s„KYk sÝabY Ÿº¡tar se˜ kTa bla sÝb ta kra drkar| sbca†et Baela ib¯apn Hela ZKn Ÿkan Ÿº¡ta Ÿtamar peNYr §Nmaen KuSI Hy …b„ Ÿs tar Ÿcna pirict ba bÉ™baÉbedr Ÿs kTa pãcar ker|

Ÿtamar pNYiF Kub VkàxNIy ŸmaRek ba bae¤ Bra Taka ˆict| Hó»iSæp ba k™iFriSæpjat pNY Za Ÿkan s„óùa ba Caºdelr otir tar saeT …kFa Ÿlebl Taka drkar Zaet Ÿº¡tara janet paer pNYiF kaedr otir, ik ik ijins …et bYbHœt HeyeC …b„ Ÿs§il sb† pirebS baÉb pÁitet otir †tYaid| pàZFkedr VkàxN krar jnY …kiF VkàxNIy puió»ka ba HYa¸ibl Taka drkar Za Ÿº¡taek janaeb ŸZ pNYiF bYbHar krel suKkr AiB¯ta Heb …b„ Ÿtamar pNYiF Ÿkn …t ibeSxBaeb VkàxNIy w ˆ‡saHbY²k|

Ÿtamar inejr bYbsar ibpnn pÁitr ̂ Êit GFaenar nana ̂ pay VeC ŸZ§ela ŸbSIrBag† Kub …kFa bYybHl ny| ŸZmn tuim Ÿtamar óùanIy s„badpeº …KkiF ŸCaF pãbÉ Capaet paera ŸZKaen tuim sklek janaet pareb ŸZ tuim …kFa bYbsa ìr› kret Zae¬Ca| …CaRaw ŸlKa Takeb ŸZ tuim Ÿkan Drenr pNY ˆ‡padn kret Zae¬Ca Vr ŸkaTay ŸkaTay ta pawya Zaeb|

…Fa Kub† §r›tÔpUàN ŸZ Ÿtamaek Ÿcña ker ŸdKet Heb ibpnn ˆÊyn …b„ ib¯apn pãcar …† duiF bYbóùa Zaet ˆpZu¹¡ Hy …b„ tar bYy Ÿtamar saeDYr meDY Taek|

etamar ibpnn bYbóùar pirkæpna Cek iney ta baó»baiyt kera| ŸbSI kera … bYapaer kt Krcapait lageb tar …kFa VÆdaj pawyar|

Ÿtamar peNYr ib¯apn idey …kFa Ÿpaöar otir kera W-

* pNYiF ik?

* …kiF VkàxNIy Ÿsåagan

* …iF Ÿknar speQ Baelarkm Zu¹¡

* Ÿtamar s„óùa ba ekaÚpanI

kt pirmaen tuim ibiº¡ kret pareb?

ZKn tuim jngenr meDY ŸTek Ÿtamar peNYr sÝabY Ÿº¡taedr iciH¡t kret pareb tKin Ÿtamaek bYbsaiyk pãitÃÆÃIr …b„ pCeÆdr bajaer calu bYbóùa§ilr sÚmuKIn Het Heb| Ÿtamaek tKn pãó¼it inet Heb iHesbinekS krar pr ŸZ kt s„KYk pNY ba kt GÏFar pirexba tuim ibiº¡ kret pareb| pNYr s„KYar se˜ dam §N ker tuim …kiF sÝabY ibiº¡ba´a …b„ Veyr VÆdaj paeb|

…kiF Baela Ÿlnedn

sbsmy …Fa men raKeb ŸZ Ÿº¡ta† bYbsaey Ÿtamar sbca†et §r›tÔpUàN AàTa‡ ‘Ÿº¡ta† Vmar lQMI’| Zid tuim Ÿº¡taedr tƒaedr caiHda meta …b„ pãeyajnIy ijins tƒaedr menameta daem ibiº¡ kret paera …b„ tƒaedr sÚman ŸdKaet paera teb tƒara sàbda† Ÿtamar …kaÇ» Ÿº¡ta Hey Takeb|

…kiF Bal Ÿlnedn tKn† bla ZKn ibeº¡ta …b„ Ÿº¡ta ˆBy† KuSI Heb …† bYbsaiyk ŸlnedniFet| …rkm Baela Ÿlnedn Hel Ÿº¡ta Ÿtamar kaeC Vbar Vseb …b„ Vbar Ÿtamar ˆ‡paidt pNY ba pirexba iknet ca†eb| pãitiF ibiº¡r pr† Vmra ŸdKet paeba duiF HaismuK - …kFa Ÿtamar Vr AnYFa Ÿº¡tar|

kaàZYibbrNI 8

kaàZYibbrNI 9

…kiF Baela bYbsaiyk Ÿlnedn

15WWF Handbook in Entrepreneurship

08

kaàZYibbrNI 10

Ÿtamar ˆ‡padn ATba ibiº¡ ìr› ker ikCuFa Vy krar Veg† Zid bYbsar pãeyajen Fakapysar drkar peR teb Ÿtamar pãariÝk mUlDn ŸZagaR kret Heb| …jnY saDarNt itn DreNr KrcKrca drkar peR, ŸZmnÎ

pãariÝk sUcna w ib¯apn KrcÎ ŸbSIr Bag ŸQeº† Ÿtamaek ib¯apn …b„ AnYanY ibpnn bYbóùar jnY Krca kret Heb Ÿtamar bYbsa ìr›r smy ATba tar Veg ŸTek†|

bYbsa calaenar KrcÎ kƒacamal w AnYanY pãeyajnIy ijinesr inyimt ŸZagaenr jnY Krc VeC bYbsa calaenar smy| Ÿtamar bYbsa ìr›r jnY Ÿtamar kaeC ZeTñ pirmaen kaƒcamal w AnYanY ŸZagan Taka pãeyajn Ztidn na pàZYÇ» tuim pNY ibiº¡ ker Ÿº¡taedr ŸTek Faka Ÿpey Vbar …sb ijinspº Ÿknar sueZag pae¬Ca|

ViàTk ibineyagÎ bYbsar jnY Zǽpait ba ŸmiSn Ÿknar drkar Het paer Za ŸbS keyk bCr Der iFek Takeb| ZKn tuim Ÿtamar pãTm bYbsa ìr› kret Zae¬Ca tKn ŸZn Kub ŸbSI ViàTk ibineyag na GeF ŸsFa ŸKyal raKa drkar| Zid Ÿtamar BarI …b„ damI Zǽpait ba ŸmiSn drkar Hy teb ìr› krar jnY ta kaera ŸTek Dar inet paera ATba BaRa kret paera|

pãTem† Ÿcña kera …Fa bueJ inet ŸZ ibiº¡ ŸTek Fakapysa Vsar Veg† pãTm keyk mas Ÿtamar ik ik sÚpd ba Fakapysa lageb| …bar icÇ»aBabna kera ŸZ ikBaeb …sb ijinspº Ÿknar jnY Fakapysa ŸZagaR kra Zaeb|

pãTem† ŸZ pãSÈ ˆfeb ta HelaÎ Ÿtamar kaeC ik Ÿtamar inj÷ bYbsa ìr› krar mt ZeTñ Fakapysa ba mUlDn VeC? Zid Ÿtamra Aenek imel ŸZOTBaeb bYbsa ìr›r kTa Baeba teb skelr se˜ AbSY† Velacna ker inet Heb ŸZ pãetYk bYi¹¡ ktFa pirman Fakapysa ibineyag kret pareb|

…mnw Het paer ŸZ Ÿtamar pãeyajnIy malpº …b„ Zǽpait tuim Kub sHej† samanY Krec ATba ibnamUelY Ÿpey Ÿgel| Zid …mnFa† Hy teb bYbsa ìr›r smy Ÿtamar Kub ŸbSI ngd Fakapysar drkar Heb na|

Zid Ÿtamar kaeC ba Ÿtamaedr kaeC ZeTñ mUlDn na Taek teb AnY Ÿkan jayga ŸTek ViàTk sHayta inet Heb| …kFa ̂ pay Hela …jnY Ÿkan s„óùa ba bYi¹¡r ŸTek Dar Ÿnwya, Zidw bYaparFay ŸbS Jƒuik ŸTek† Zay| Dar sàbda† pireSaD kret Heb, ta† AkareN veNr jael Zaet jiRey na peRa Ÿsidek sda jagãt dâiñ raKet Heb| tuim ik Ÿkan ViàTk Anudan ba ôlariSepr jnY Vebdn janaet paera Ÿtamar bYbsa ìr›r mUlDn ŸZagaeRr jnY?

Ÿtamar bYbsar Sur›et pãeyajnIy sÚpd …b„ ViàTk sHayta

16WWF Handbook in Entrepreneurship

VylaB

bYy

Vy - bYy = laB

09 Vmra ik bYbsaiFek laBjnk Baeb calaŸt pareba?

Vy = kt§il ijins ibiº¡ HeyeC x pãitiF peNYr dam

Vy = kt GÆFa Der pirexba Ÿdwya HeyeC x pãit GÆFar dam

bYbsaiF laBjnk Hey ˆfeb ikna ta ŸdKet Ÿgel Ÿtamaek Vy w bYeyr iHsab kex ŸdKet Heb| Vmaedr gNna ker ŸdKet Heb ktFa Faka Vmra Vy kret pair …b„ kt Faka Vmaedr Krca Het paer|

laBlaB Hela Vy w bYeyr paàTkYiF| laB kret Ÿgel Krecr ba bYeyr ŸTek Vy AbSY† ŸbSI Het Heb| tuim Zid bYbsaiF saPelYr saeT ŸbSIidn Der calaet sQm Hw teb ta ŸTek AbSY† laB Vseb| Ÿtamaek ikCu Faka sbsmy† ŸreK idet Heb s„riQt pƒuij iHsaeb Ÿkanw Ajana ibpd ba ibiº¡ Hfa‡ ikCu smeyr jnY kem Zawyar s„kF ŸTek pirºaN pabar jnY| bYbsaey laB Het Takel ta ŸTek bYbsa Vrw baRet paer …b„ ntun ntun Zǽpait ba ŸmiSnw Zu¹¡ Het paer bYbsaiFet|

VyŸkan pNYsamgãI ba pirexba ibiº¡r Pel ŸZ Fakapysa pawya Zay ta† Hela Vy| Ÿtamar Veyr pirman inàDarN kret Hel Ÿtamaek iHsab kret Heb tuim ktFa pirmaen ibiº¡ kret pareb …b„ pãitiF peNYr kt dam tuim raKeb Ÿs§ela| ba‡sirk Veyr iHsab kxa Kub jiFl ba S¹¡ ikǼ …Fa Kub† §r›tÔpUàN bYapar ŸZ Ÿtamaek ZtsÝb kaCakaiC s„KYay Anuman kret Heb ŸZ ktjn Ÿº¡ta pawya sÝb …b„ tara Ÿtamar peNYr jnY ktFa pàZYÇ» dam idet raij Takeb|

DarNar ŸTekw Aenk ŸbSI smy Ÿleg Zay saDarNt pãTm pãTm ibiº¡r jnY Ÿº¡taedr kaeC ŸpOƒCet| ŸbSIr Bag smey† pãTm keyk mas ibiº¡r pirman km† Taek, …mn ik …Fa pãTm bCr Der† GFet paer, Ÿknna Ÿtamar peNYr sÝabY Ÿº¡tara tKnw bYbsaiF sÚpeàk jaen na|

17WWF Handbook in Entrepreneurship

KrcZKn† Ÿtamar bYbsa ìr› Heb …mn ik ìr› Hbar Veg† pãó¼it peàb nanarkemr Krc Het Takeb -

…sb KrcKrca§ilek nana ibBaeg Bag kra Zay -

‘ kƒacamal ATba ibiº¡r jnY otir mal Ÿknar Krc

‘ kàmcarI w Sãimkedr ma†en Ÿdbar Krc

‘ nanarkemr ibibD Krc ŸZmn pãiSQN, Zatayat ba pirbHn, ŸFilePan, Ÿmramit, ib¯apn ba ibpnenr jnY ijinspº, iHsab rQa †tYaid|

‘ veNr sud ŸmFaenar Krc

…Fa Kub† §r›tÔpUàN ŸZ sb Drenr Krcpaitr …kFa tailka otir kra …b„ inƒKutBaeb tar iHsab kra| pãayWS† ŸdKa Zay ŸZ baejF otirr smy …sb nanaDrenr Krc Bulº¡em bad cel Zay ATba …sb Krc lageb na ŸBeb Ÿnwya Hy Vr Ÿs kareN† iHesbmeta sÝabY Krc sitYkaerr Krecr ŸTek km Hey Zay|

Vy-bYeyr iHsab ba baejFtuim Ÿtamar Anuman AnuZayI iHesb ker Vy-bYeyr ŸZ sÝabY icºFa ŸpeyeCa …bar ta ŸTek Vy-bYeyr …kFa pUàNa˜ iHsab ba baejF otir kera|

Kub Baela Hy Zid tuim ibiBÊ sÝabY pirióùit AnuZayI …kaiDk iHsab kera| Zid Ÿtamar pirkæpna AnuZayI bYbsaiF ifkmeta cel teb …kFa baejeF† kaj Hey Zaeb| tuim Vrw …kFa baejF otir ker raeKa Karap pirióùitr kTa maTay ŸreK| Het paer ŸZ Ÿtamar otir pNYsamgãI ŸZ smeyr meDY ibiº¡ Hey Zaeb bel tuim VSa keriCel baó»eb tar Ÿcey Aenk ŸbSI smy lagela| ATba ŸmaF Krc Ÿtamar Anuman ŸTek Aenk ŸbSI peR Ÿgl|

ZKn tuim Ÿtamar ŸmaF Veyr samigãk icºFa Ÿpel …b„ tar ŸTek KrcKrca§il smó» bad idey idel tKn† tuim laB kt Takeb ta buJet pareb| Zid Ÿtamar Veyr ŸTek Krcpait ŸbSI Hey Zay teb Ÿtamar bYbsa Vr laBjnk Takeb na …b„ ta Qitr idek† gRaeb| …† pirióùitet Ÿtamaek Vbar ŸgaRa ŸTek ìr› kret Heb …b„ ŸdKet Heb ŸZ Ÿkan ikCu bdlaena sÝb ikna - ŸZmn Krc kmaena ba Vy baRaenar Ÿcña| Zid ta sÝbpr na Hy taHel Ÿtamaek AnY Ÿkan bYbsar pirkæpna icÇ»a kret Heb|

ŸmaF Krc = kƒacamal …b„ AnYanY ijinspeºr dam + Sãimkedr mjurI + karKana otrIr Krc, AiPsGr otrIr Krc, ŸFilePaenr Krc, Zatayat ba pirbHn Krc, iHsab rQar Krc,ib¯apn ba ibpnenr Krc, veNr sud ŸmFaenar Krc

kaàZYibbrNI 11

18WWF Handbook in Entrepreneurship

10 Ÿtamar bYbsaeyr Jƒuik§ela bueJ naw ŸZ Ÿkan bYbsaiyk pdeQep† KainkFa Jƒuik Takeb†| bYbsaiyk kaàZº¡emr meDY sbsmy† nanarkm Jƒuikr bYapar Taek, Ÿknna Hfa‡ …mn ikCu GFet paer Zaet bYbsaiFr Agãgit bYaHt Het paer …mnik smó» Fakapysa Za bYbsar jnY ibineyag kra HeyiCl ta jla²il ŸZet paer| ŸsjnY† Vmaedr Kub sabDaen Jƒuik §ilek iciH¡t ker teb Ÿmakaiblar bYbóùa raKa drkar bYbsa ìr› krar Veg†|

Zid Ÿtamra Aenek imel …kFa bYbsa ìr› kret caw teb delr pãetYk sdsYek† …† Jƒuik iciH¡t krar pãiº¡yaet A„SgãHN kret Heb, Velacna kret Heb| sba† imel Velacna ker …sb Jƒuikr ikBaeb Ÿmakaibla kra Heb ta ifk kret Heb| Zid ŸdKa Zay Jƒuik ŸbiS maºay ŸTek Zae¬C teb bYbsaiF ìr› na krar isÁaÇ» Ÿnwya† m˜l| …Kaen ikCu sÝabY Jƒuikr nmuna Ÿdwya HelaWÎ

Zid tuim siÖ caexr pirkæpna ker Taeka teb Krar ibpedr kTaw men ŸreKa|

Zid tuim murgIpaln ba ŸpaliFä ìr›r kTa Baeba teb murgI mRk ba baàh Pçu …r ibpedr VSªka Takeb|

Ÿtamar pirkæpna meta …k† bYbsa AnY …kjn pãitÃÉI Sur› kret paer|

bYbsa ìr›r ŸQeº tuim ŸZ mUlDn ŸZagaR kereCa pãkátpeQ ŸdKa Ÿgl ŸZ Krc Aenk ŸbSI lageC|

ìr› kret ba pNY ibiº¡ ker Vy kret ZtFa smy lageb ŸBebiCel tar ŸTek Aenk ŸbSI smy lageC …b„ Ÿtamar Haetr pƒuij º¡mS† ŸSx Hey ZaeC|

Ÿtamar bYbsa bÉ™edr ba delr Ÿlakjenr meDY† mtaÇ»r GFeC|

ikBaeb tuim …sb Jƒuikr Ÿmakaibla kreb? ikBaeb tuim …sb Jƒuikr pirman kimey idet pareb?

…§ela ìDumaº ikCu nmuna Ÿdwya Hl, ŸZsb Jƒuik Ÿtamar bYbsar ˆpr ibrœp pãBab ŸPlet paer|

tuim Jƒuik §il …Baeb iciH¡t kret paera WÎ

1) ŸCaF ik„ba bR ŸZ Ÿkaena rkm Jƒuikr sÝabna Tak™k na Ÿkn tar …kFa tailka otir kera| ikCu Jƒuik bYbsa ìr›r idek ŸbS Qitkr ba sªkFpUàN teb AnYanY Jƒuik§ela bYbsa ìr›r pr ba ŸbS ikCuidn bYbsa clar pr ŸdKa ŸZet paer|

2) Jƒuik§ilr gBIrta malum krar Ÿcña kera| Jƒuik§ilek 1 ŸTek 5 pàZYÇ» nÜr daw| ŸZKaen Kub km Qitkr Jƒuik ŸsKaen 1 nÜr daw Vr ŸZKaen JƒuikFa ŸbS jiFl …b„ By„kr ŸsKaen 5 nÜr daw|

3) …baer Ÿtamar kaeC Jƒuik§ilr …kiF tailka Takela ŸZKaen Jƒuikr gBIrtaw ŸbaJa ZaeC| ikBaeb …† Jƒuik §ilr Ÿmakaibla kreb? Jƒuikr gBIrta iHsaeb kmaeb?

kaàZYibbrNI 12

19WWF Handbook in Entrepreneurship

11

12

suóùaiyetÔr pãBab pirmap…b„ suóùaiyetÔr lQY§il

s„gfn w bYbóùapna

wyaàê wya†h Pa¸ Pr Ÿncar ba hbåu.hbåu.…P. …r lQY† Hela …mn …k BibxYt geR Ÿtala ŸZKaen manuexr caiHdaw imFeb Vbar pirebS ba pãkáitr Ÿkan Qit Heb na| smó» rkm baó¼tǽ§il AbSY† s„rQN kra drkar, QitpUrN kra drkar …b„ ibeSx ker ˆÊyn pÁit AbSY† suóùayIBaeb Hwya ˆic‡ Zaet ta bû bû idn Der Vmaedr caiHda ŸmFaet paer| pãakáitk sÚpedr suóùayI bYbHar kra ˆic‡ eknna …Fa† dairÅ dUrIkrN, ÷aóùY-smaj w AàTEnitk ˆÊyenr Ÿsapan|

bYbsa ìr› krar Veg …bYapaer AbSY† iniëcÇ» Het Heb ŸZ …† ˆedYaegr Pel ŸkanBaeb† Zaet pãakáitk sÚpd nñ na Hy Vr baó¼teǽr Ÿkan Qit na Hy| Ÿtamar bYbsa ŸZn manuexr pCÆdmeta ˆÊt jIbnZaºa …b„ ˆÊt samaijk bYbóùar sHayk Hy|

pirebeSr wpr Ÿtamar bYbsar nanarkm k™pãBab ba supãBab§ilek iney …kiF tailka otir kera| men ŸreKa ikCu pãBab AbSY† suPldayI Heb| §r›tÔ AnuZayI k™pãBab§ilek iciH¡t kera …b„ Ÿs§ilr Qitkark pãBab mueC Ÿdbar jnY icÇ»a-Babna kera| …Fa† Ÿtamar lQY Heb suóùayIetÔr jnY| …CaRaw Ÿtamar lQY§il pUrN krar jnY ik ik kra Zay ta icÇ»aBabna kera| ifk ker naw ik kret Heb? Ÿk kreb? kKn kreb?

iHesb raKa

ŸZ Ÿkan Drenr bYbsaet† Zt rkemr Fakapysar Ÿlnedn tar …kiF inyimt w ýb¬C Ÿrkàh raKa drkar AbSY†| …kjn bYi¹¡ek …jnY iHsab rQk iHsaeb daiyet inet Heb eZ …† smó» rkm Ÿlnedenr iHsab raKeb …b„ Fakapysar bYbóùapna inyǽN kreb|

ŸkaxaDYQ ba iHsab rQk tar iHsaebr Katay ba kYaSbuek sbrkm Fakapysar Ÿlnedenr iliKt Ÿrkàh raKeb| …† kYaSbuk ŸTek† ŸbaJa Zaeb ŸZ pãitiF Ÿlnedenr pr AbiSñ Fakapysa ktFa Takela|

pãitiF Fakapysa Ÿlnedenr iHsaebr saeT ŸsiFek rsd ba Baˆcar …r ˆpióùitet pãamaNYta Ÿdwya drkar| …smó» risd ba Baˆcar§ilr pãitiFet …kiF º¡imk nÜerr iciH¡tkrN Takeb Zaet drkar meta sHej† Ÿs§ela Kƒuej pawya Zay|

kaàZYibbrNI 13,14

20WWF Handbook in Entrepreneurship

tairK Baˆcar n„ Ÿlnedn jma Krc AbiSñ

12/01 1/2012 pãetYk sdesYr pãd¹ cƒada 3,000/- 3,000/-

14/02 2/2012 sdsYedr Ÿdwya cƒada 6,000/- 9,000/-

19/02 3/2012 P™elr Fb Ÿkna Ÿkna HeyeC 20iF

4,000/- 5,000/-

23/02 4/2012 P™lgaeCr cara Ÿknar Krc 1,500/- 3,500/-

º¡imk s„KYa/tairK kaàZYº¡m keb ŸSx kret Heb kar daiytÔ ik Abóùay VeC

12/01 1

14/02 2

16/02 3

18/02 4

…kiF ‘iHsab-Kata’ ba kYasbuekr nmuna :-

bYbsaiF Zid Aenek imel s„gift Hey Taek teb Ÿs† sdsYedr pãetYekr† …sb iHsabKata ba ba kagjpeºr Pa†l ŸdKar ŸZn pUàN sueZag Taek| pãitiF imiF„-… ŸZn ibiº¡, Krc, Vy, AbiSñ AàT †tYaidr smó» KbraKbr sba†ek Ÿdwya Hy|

men raKeb kYaSbuekr ŸSx AbiSñ AeàTr inyimt prIQa kra drkar …b„ kYaSbe¤ Taka Fakar Ae«r saeT ta ŸZn imel Zay ŸsFaw ŸdKa drkar|

…rkm pãitiF prIQar pr kYaSbuek ŸZn bYbóùapk dliFr ÷aQr kra Hy Za ŸTek ŸbaJa Zaeb ŸZ Š idn pàZYÇ» ngd Faka prIQa kra HeyeC|

ma†en …b„ lBYa„S ibilbYbóùa

ZKn Ÿtamar bYbsay Aenk A„SIdar Taek tKn …Fa Kub† §r›tÔpUàN ŸZ bYbsa ìr›r Veg† smó» rkm AàTEnitk bYapar§ela skelr se˜ Velacna ker Ÿnwya| kaek kaek tƒaedr kaejr jnY mas ma†en idet Heb? ikBaeb …Kn kKn sdsYedr lBYa„S Ÿdwya Heb? †tYaid|

Zid bYbsa ŸTek laB Hy teb Ÿs† laeBr Faka ikBaeb bYbHar kra Heb? tuim ik …† laeBr Faka BibxYet bYbsar ˆÊitr jnY jma raKeb na ik ta lBYa„S iHeseb sdsYedr meDY ibil kra Heb?

…sb Fakapysa bYbHaerr pÁit§il smó» sdsYedr meDY ibó»airtBaeb Velacna ker sàbsÚmtBaeb sifk isÁaeÇ» ŸpƒOCaena drkar bYbsa ìr› krar Veg†|

Ÿtamar inejr kàmpÇùar pirkæpna kera!

bYbsa ìr› krar Veg† Ÿtamar BibxYt kàmpÇùa ik Heb ta Cek naw| …et Ÿtamaedr Ÿk Ÿkan daiytÔ paln kreb, kKn-ikBaeb ta kra Heb …sb bYapaer …kFa rœperKa otir kra Zaeb| BibxYt kàmpÇùar Ck otir kra Kub† pãeyajnIy pÁit Ÿknna …eTek Ÿkan Ÿkan kaj kKn ikBaeb kra Heb ba Ÿs§ela sifkBaeb Ÿmen cla HeyeC ik na ta ŸbaJa Zaeb|

Ÿtamar BibxYt kàmpÇùar Ck AenkFa …rkm ŸdKet HebW

21WWF Handbook in Entrepreneurship

13 bYbsa pirkæpnaAiBnÆdn - tuim …† puió»kaet Ÿdwya smó» kaàZYibbrNI§il Ÿpirey …eseCa, pãó¼it ineyeCa …b„ …Kn tuim ŸSx Daep dƒaiRey VeCa, m† …r ˆ¬ctm Daep| Ÿtamar bYbsa pirkæpnaiF Kub mŸnaeZag idey ibó»airtBaeb ŸdKa HeyeC| Vrw …kiF pãeyajnIy ijins …Kena baik VeC| Ÿtamar kra smó» AnuSIlnI§il …b„ kaàZYibbrNI§il …ksaeT jeRa kera …b„ Ÿtamar bYbsa pirkæpnaiF sÚpUàNBaeb ibbât kera| …Kn Ÿtamar kaeC r†ela Ÿtamar inj÷ bYbsa pirkæpnar nkSa|

bYbsa pirkæpnar nkSaiF ikǼ Kub §r›tÔpUàN niT| ZKn tuim AnY kaˆek Ÿtamar kaàZYº¡m sÚpeàk AbiHt kret ca†eb ŸZmn Ÿtamar ibdYaleyr iSQk-iSiQka ba pãDan iSQk ba AnY Ÿkˆ Zar se˜ tuim Kub Baela ŸZagaeZag ŸreK cela| …sb ŸQeº Ÿtamar bYbsa pirkæpnar niTpº§il Kub kaej Ves, …ƒedrek …†sb niTpº ŸdiKey sHej† bYapariF ŸbaJaena Zay| …Fa Ÿtamar bYbsa-sHkàmI sdsYedr pãetYekr ŸbaJar jnYw Kub Baela ˆpkrN|

sutra„ bYbsa pirkæpna Hela Ÿtamar bYbsa Babna ŸTek otir kra kt§il kaàZYibbrNIr smiñ ŸZmn, Ÿtamar s„óùa, tar sdsYgN, ibpnn Babna, iHsabinkaS, Jƒuik pàZYaelacna …b„ suóùaiyetÔr pàZYaelacna| Zidw …r saeT tuim Vrw Aenk tTY …b„ nkSa †tYaid ŸZag kret paera ŸZ Ÿkan smey†| Ÿtamar Haet …sb ikCu Taka maen† Ÿtamar ŸHPajet …Kn …kiF sàba˜ suÆdr bYbsa pirkæpna r†ela|

Za† ŸHak na Ÿkn tuim AbSY† men raKeb ŸZ Ÿtamar pirkæpnaiF …kiF jIbÇ» tTYBa¨ar| Ÿkan bYbsaiyk ˆedYag kKnw ióùr ba jR Hy na| inribi¬CÊBaeb tar ˆÊyn ba ˆÊit GFaena drkar| Ÿtamar ˆedYagiF sdasàbda ˆÊit kreb …b„ …igey cleb| ikBaeb tuim Ÿtamar bYbsaiF Vrw sudQ ker tuleb? ikBaeb tuim Vrw ŸbiSs„KYk Ÿº¡tar kaeC ŸpƒOCeb? ikBaeb tuim Ÿtamar pNYman w pirexba maenr ˆÊit GFaeb?

pÁitiF cº¡b‡ clet Taek| pãTm bYbsaiF ìr› Hbar se˜ se˜ cº¡iF calu Hey Zay ikǼ …ek Tamaena ˆic‡ ny| smeyr saeT saeT tuim …r ˆÊit GFaeb …b„ pãeyajnIy pirbàtn kret Takeb| …Baeb† …† cº¡iF sàbda cº¡akaer Guret Takeb …b„ Ÿtamar bYbsar ˆÊit GFeb|

Ÿtamar Zaºa ìB w laBjnk ŸHak -

Ÿtamar …† ntun Zaºa ìr›r jnY ìeB¬Ca jana† w ŸsOBagY kamna kir| …kFa drkarI kTa men raKeb ŸZ ZKn† Ÿkan iÃDay pReb tKn AnYedr saHaZY w ˆpedS AbSY† ca†eb|

bYbsa pirkæpna

suóùaiytÔ

pƒuij

Jƒuik

sÚpd/kaƒcamal

s„óùa

baejFbajar

bYbsa Babna

22WWF Handbook in Entrepreneurship

kaàZYibbrNI 01…k njr - ÷epÈr BibxYetr idekmen ker naw tuim Vj ŸTek dS bCr pr Gum ŸTek Ÿjeg ˆfel|

Ÿtamar Gr-baiR Ÿkmn ŸdKet pae¬Ca?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

tuim Ÿkmn TakeCa?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

tuim Ÿtamar carpaeS ZKn ŸdKeCa tKn óùanIy Ÿlakjnek Ÿkmn ŸdKeCa?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

carpaeSr Gr-baiR, raó»a-GaF, paàk …sb Ÿkmn ŸdKeCa?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

VeSpaeSr Ÿlakjn Ÿk ik ŸpSay inZu¹¡ VeC? ik kaj kreC tara?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

tuim pãitidn ik ik kaj kreCa? tuim ŸkaTay kaj kreCa?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

tuim Ÿtamar Absr smy ikBaeb kaFae¬Ca?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Ÿkan Ÿkan bYi¹¡ Ÿtamar kaeC §r›tÔpUàN?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

ik Drenr ZanbaHn Ÿtamar drkar Hy? nana kaej tuim ik ik Baeb Zatayat kera?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

kaàZYibbrNI 02ik Drenr bYbsa Vmra ìr› kreba?

sbca†et Baela ba pCÆds† itniFet ZTaº¡em

k K Vr g ileK iciH¡t kera|

kaàZYibbrNI 03Ÿtamaek saHaZY krar jnY ŸbS ikCu bYbsa pirkæpnar meDY ŸZFar sÝabna sbca†etŸbSI Ÿs†§elaek nIec º¡m AnuZayI saijey daw:bYbsa pirkæpna ŸZ§ela Kitey ŸdKa drkar W-

(k): ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....

(K): ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....

(g): ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....

1: …† bYbsaiF ŸbS mja ker calaena Zaeb ik?

na HƒYa

1 2 3 4 5 6 mUlYayN (k)..... (K) ..... (g) .....

2: Ÿtamar pNY samgãI ba pirexba bajaer sHej† ibiº¡ kra Zaeb?

na HƒYa

1 2 3 4 5 6 mUlYayN (k)..... (K) ..... (g) .....

3: …† bYbsa BabnaiF pirebS s„rQeNr ŸQeº §r›tÔpUàN?

na HƒYa

1 2 3 4 5 6 mUlYayN (k)..... (K) ..... (g) .....

4: bYbsar jnY pãeyajnIy sÚpd ba rsd sHej† pawya Zaeb ik?

na HƒYa

1 2 3 4 5 6 mUlYayN (k)..... (K) ..... (g) .....

5: tuim ik men kera … Drenr bYbsay laB VeC?

na HƒYa

1 2 3 4 5 6 mUlYayN (k)..... (K) ..... (g) .....

6: Ÿtamar kaeC …† pNY ˆ‡padn krar jnY ba pirexba calu krar jnY pãeyajnIy ¯an …b„ ibeSxe¯r AiB¯ta VeC?

na HƒYa

1 2 3 4 5 6 mUlYayN (k)..... (K) ..... (g) .....

ŸmaF mUlYayN (k)..... (K) ..... (g) .....

kaàZYibbrNI 04ik

ikBaeb ikBaeb

ekaTayekn

Ÿtamar bYbsa Babnar ˆÊit GFawŸtamar bYbsa ik Drenr pNY ba pirexba ibiº¡ kreb?

÷¬C men ŸBeb ŸdeKa Ÿtamar bYbsa ik ibiº¡ kreb| tuim ik nana Drenr pNYsamgãI ATba pirexba ibiº¡ kreb na …krkemr? Ÿtamar pNYiF bajaer …kdm ntun naik …k† pNY bajaer calu VeC?

Ÿtamar bYbsa ik ik pNY ba pirexba ibiº¡ kreb?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Ÿtamar pNY ba pirexba Ÿk ba kara ikneb?

ŸZ smó» bYi¹¡ etamar pNY ikneb tara† Ÿtamar Ÿº¡ta| tara saDarN manuxw Het paer Vbar AnY Ÿkan bYbsay kaej laget paer| Ÿcña kera Ÿtamar Ÿº¡tara ifk Ÿkmn Heb tar …kFa pirïar DarNa otir ker inet|

Ÿk ba kara Ÿtamar pNY ba pirexba ikneb?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

ŸkaTay tuim Ÿtamar pNY ba pirexba ibiº¡ kreb?

Ÿtamar inj÷ ba óùanIy …lakay, kaCakaiC Ÿkan SHr ba ge² naik sara ŸdeSr sb jaygaet? Ÿtamar pNY ba pirexba kt ŸbSI gãaHekr kaeC ŸpƒOCet caw? Aenk s„KYk Ÿº¡ta VeC ik Ÿtamar peNYr?

ŸkaTay tuim Ÿtamar pNY ba pirexba ibiº¡ kreb?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Ÿkn Ÿº¡tara Ÿtamar pNY ba pirexba ikneb?

Ÿtamar pNYsamgãI ik ˆÊt Drenr; VkàxNIy nkSa ba ŸmaRk VeC; ba Aenk ŸbSI mjadar …b„ sHej† bYbHareZagY? Ÿkn gãaHk ba Ÿº¡tara Ÿtamar pNY ba pirexba iknet ca†eb tar pirïar ˆ¹r Kƒuej inet Heb| Ÿtamar pNYsamgãI ik pirebS baÉb? Ÿkn …kjn gãaHk ba Ÿº¡ta Ÿtamar pNYsamgãI ŸbSI pCÆd kreb ba pirexba Ÿpet ca†eb?

Ÿkn Ÿº¡tara Ÿtamar pNYsamgãI ba pirexba iknet ca†eb?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

ikBaeb tuim Ÿtamar pNYsamgãI ba pirexba ibiº¡ kreb?

srasir pNY§il Ÿº¡taedr kaeC ATba Ÿkan Ÿdakan V pa†karI bYbsadaerr maDYem ibiº¡ kreb? tuim ikBaeb Ÿtamar Ÿº¡taedr kaeC ŸpƒOCeb …b„ Ÿº¡taraw ikBaeb janet pareb ŸZ Ÿtamar kaeC ibº¡yeZagY pNYsamgãI ba pirexba VeC?

ikBaeb tuim Ÿtamar pNYsamgãI ba pirexba ibiº¡ kreb?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

kaàZYibbrNI 05Vmar nam

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Vim ibeSxBaeb inmÈiliKt bYapaer ˆ‡saHI

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Vim Kub BaelaBaeb kret pair …sb -

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Vmar …sb ibxey dQta baRaena drkar

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Vim ibSÿas kir ŸZ Vim Vmar dlek …sb bYapaer saHaZY kret pareba

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

skel† prýprek …sb kTa blun!

kaàZYibbrNI 06

samaijktar dQtaZid tuim …kFa bYbsaiyk ˆedYaegr ˆÊit GFaet caw teb Ÿkn …† inmÈiliKt samaijk dQta§ilr §r›tÔ Taek?

AenYr kTa ŸSanar Qmta

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

AsIm oDàZY

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

nmãta

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

stta

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

PlaPl§il tuim AenYr saeT tulna kret paera|

kaàZYibbrNI 07Ÿtamar dl ik pãó¼t? pãetYk sdsYek Vlada ker daiytÔ Bag ker daw

ikBaeb isÁaÇ»§il Ÿnwya Heb? Ÿtamar bYbsaiyk A„SIdar sdsYedr ba mYaenjaerr peQ isÁaÇ» Ÿnbar peQ ik ik sImabÁta VeC?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

tuim ikBaeb Ÿtamar bYbsar Qit …b„ saPelYr bYapar§il AnYedr janaet ca†eb?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Zid Ÿkˆ Ÿtamaedr bYbsaiyk s„óùa ŸCeR cel ŸZet cay ATba Ÿtamaedr s„óùay ŸZag idet cay taHel ik Heb?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

bYbóùapk s„gfn

pNY ˆ‡padn s„óùa pircalna

AàTnIitibiº¡ w ibpnn

ibó»ar w ˆÊit

kaàZYibbrNI 08Ÿtamar ibpnn pirkæpnar ˆÊit GFaw

Ÿtamar pNY bajarjat …b„ ibpnn krar jnY Za ikCu bYbóùa Ÿnwya drkar tar sifk pirkæpna kera|

Ÿcña kera …sb bYbóùar jnY kt Krc Heb ta kret|

ibpnn bYbóùa smy/tairK óùan ibpnn Krc kar daiytÔ

ŸmaF Krc

kaàZYibbrNI 09

Ÿtamar peNYr ib¯apn iHeseb …kFa Ÿpañar otir kera

pNYiF ik?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Ÿkn ikneba tar ÷peQ Ÿjaraela Zui¹¡

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

Ÿtamar s„óùa ba ŸkaÚpain

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

kaàZYibbrNI 10pãeyajnIy sÚpd/ijinspºŸtamar bYbsa calu Hey Fakapysa Vy krar Veg† kt rkemr ijinspº pãeyajnIy …b„ Ÿssebr Krc kt tar …kFa iHsab otir kera|

pãeyajnIy sÚpd/ijinspº Krc kt

AiPesr Zǽpait/ijinspº

ŸFilePan

Zǽpait/ŸmiSn- ˆ‡padenr jnY

kaƒcamal Za Za lageb

ŸZsb ijinspº ibiº¡ kra Heb

ibpnn

ŸmaF pãariÝk ligÈ

pãariÝk sUcnay ViàTk puƒij

puƒijr ˆ‡s ŸmaF Faka

inj÷ puƒij - ijinspº

inj÷ puƒij - ViàTk puƒij

bYa« ŸTek vN

ViàTk Anudan/saHaZY

sàbemaF puƒij

Vy bYeyr iHsab

Vy/bYy pãTm bCer iÃtIy bCer

Vy

pNY ‘k’

pNY ‘K’

ŸmaF Vy + +

bYy

kaƒcamal

AnYanY ijinspº Ÿkna

ŸFilePan

ibduY‡ Krc

pirbHn

Ÿmramit

AiPesr ijinspº

ibpnn bYbóùa

ma†en

veNr jnY sud

AnYanY

ŸmaF Krc - -

laB +/Qit - = =

kaàZYibbrNI 11

kaàZYibbrNI 12Jƒ™ikr sÝabna ibcar

º¡imk nÜr ik Drenr J™ƒik J™ƒikr sÝabna ktFa ikBaeb Ÿmakaibla

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

kaàZYibbrNI 13suóùaiyetÔr idk§ilŸtamar bYbsa ikBaeb pirebS …b„ manuexr jIbnZaºar wpr pãBab ibó»ar ker?

óùanIy AàTnIit ........................................................................................

Ÿtamar …lakar samaijk pirióùit .................................................................

pãakáitk sÚpedr ApbYbHar ........................................................................

jim bYbHar ............................................................................................

Si¹¡ bYbHar …b„ jlbayu pirbàtn ..................................................................

jl …b„ bataesr Abóùa ..............................................................................

rasayaink bYbHar ....................................................................................

bàjY ˆ‡padn ..........................................................................................

pãkáitet Taka pãaNIkšl w ˆiÄdkšl ................................................................

Ÿtamar bYbsay inZu¹¡ …b„ óùanIy Ÿlakjenr ÷aóùY ...............................................

AnYanY pãBab ..........................................................................................