wschÓd muzuŁmaŃski w literaturze polskiej. idee i...
TRANSCRIPT
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA KOMPARATYSTYCZNA
WSCHÓD MUZUŁMAŃSKI W LITERATURZE POLSKIEJ.
IDEE I OBRAZY
PROGRAM
Białystok, 20–21 listopada 2015 roku
COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA
Studia Tatarskie5
Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
Oddział Podlaski Związku Tatarów RPKsiążnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku
Muzeum Historyczne w Białymstoku
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA KOMPARATYSTYCZNA
WSCHÓD MUZUŁMAŃSKI W LITERATURZE POLSKIEJ.
IDEE I OBRAZY
PROGRAM
Białystok, 20–21 listopada 2015 roku
4 O G Ó L N O P O L S K A K O N F E R E N C J A K O M P A R A T Y S T Y C Z N A
Konferencja organizowana jest pod patronatemPolskiego Stowarzyszenia Komparatystyki Literackiej
polskiestowarzyszeniekomparystykiliterackiej
Konferencja organizowana jest pod Patronatem HonorowymMarszałka Województwa Podlaskiego
Konferencja organizowana jest pod Patronatem HonorowymPrezydenta Miasta Białegostoku
Patronat medialny
5W S C H Ó D M U Z U Ł M A Ń S K I W L I T E R A T U R Z E P O L S K I E J . I D E E I O B R A Z Y
ZAGADNIENIA BADAWCZE KONFERENCJI:• Inspiracje orientalne w literaturze polskiej od średniowieczna do współczesności.• Podróże polskich pisarzy do krajów muzułmańskich: ich świadectwa, diagnozy,
fascynacje.• Literackie obrazy Azji Centralnej, Krymu, Powołża – Idel-Uralu, Bliskiego Wschodu
i Afryki Północnej (w literaturze polskiej).• Orientalne gatunki literackie (rubai/rubai’jjat, kasyda, gazela, makama, etc.) i ich
transformacja na gruncie polskim.• Sarmatyzm, dialog oświecenia z Orientem, „islamskie aspekty” romantyzmu i Młodej
Polski.• Literatura polska wobec literatur narodów muzułmańskich (tatarskiej, krymskotatar-
skiej, arabskiej, tureckiej, perskiej, etc.)• Klasycy literatur orientalnych w przekładach poetów polskich (Rumi – Miciński,
Çoban-zade – Chazbijewicz i inni).• Piśmiennictwo Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz współczesna literatura
polsko-tatarska (ujęcia historyczno- i teoretycznoliterackie, tekstologiczne, kulturo-znawcze, socjologiczne i inne).
• Folklor Tatarów polskich (niekanoniczne modlitwy, zamówienia, zaklęcia, baśnie i legendy).
• Publicystyka i ruch wydawniczy polskich Tatarów.
6 O G Ó L N O P O L S K A K O N F E R E N C J A K O M P A R A T Y S T Y C Z N A
KOMITET NAUKOWY:Prof. Adam Bezwiński (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) – Przewodni-czący Komitetu NaukowegoProf. Grażyna Borkowska (Instytut Badań Literackich PAN)Prof. Selim Chazbijewicz (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie)Prof. Agnieszka Czajkowska (Akademia Jana Długosza w Częstochowie)Prof. Małgorzata Czermińska (Uniwersytet Gdański)Prof. Marek M. Dziekan (Uniwersytet Łódzki)Prof. Aleksander Gadomski (Krymski Uniwersytet Inżynieryjno-Pedagogiczny w Symferopolu)Prof. Henryk Jankowski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)Prof. Michał Kuziak (Uniwersytet Warszawski)Prof. Czesław Łapicz (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)Prof. Rościsław Radyszewski (Uniwersytet Tarasa Szewczenki w Kijowie)Prof. Lucjan Suchanek (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie)Prof. Włodzimierz Szturc (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie)Prof. Teresa Zaniewska (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie)
KOMITET ORGANIZACYJNY:Dr Grzegorz Czerwiński (Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” UwB) – PrzewodniczącyDr Artur Konopacki (Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku) – Zastępca PrzewodniczącegoProf. Jarosław Ławski (Kierownik Katedry Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” UwB)Prof. Leonarda Dacewicz (Kierownik Katedry Językoznawstwa Wschodniosłowiań-skiego UwB)Prof. Dariusz Kulesza (Kierownik Zakładu Literatury Międzywojennej i Współczesnej UwB)Prof. Anna Kieżuń (Zakład Literatury Międzywojennej i Współczesnej UwB)Dr Łukasz Zabielski (Książnica Podlaska w Białymstoku)Mgr Grzegorz Kowalski (Książnica Podlaska w Białymstoku) – SekretarzMgr Urszula Adamska (KBF „Wschód – Zachód” UwB)Mgr Jolanta Dragańska (KBF „Wschód – Zachód” UwB)
Siedziba Komitetu Organizacyjnego KonferencjiKatedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku15-420 Białystok, Plac Uniwersytecki 1, pokój 75Tel. 725 778 089E-mail: [email protected]
7W S C H Ó D M U Z U Ł M A Ń S K I W L I T E R A T U R Z E P O L S K I E J . I D E E I O B R A Z Y
INFORMACJE OGÓLNE DLA REFERENTÓW
19.11.2015 (CZWARTEK) 14.00 – 24.00 – przyjazd i zakwaterowanie Gości
TELEFONY AWARYJNE: Dr Grzegorz Czerwiński – 725 778 089 Dr Artur Konopacki – 695 113 583Mgr Grzegorz Kowalski – 519 707 059
HOTEL: Centrum Kultury Prawosławnej, ul. Św. Mikołaja 5– DOJAZD Z DWORCA PKP autobusem linii 10 – wysiadamy na 2. przystanku
POSIŁKI: Śniadania: 20, 21, 22 listopada – w hoteluObiad: 14 i 15 listopada – Białystok, Restauracja „Centrum Astoria”, ul. H. Sienkiewicza 4Kolacja: 20 listopada – Białystok, Restauracja „Centrum Astoria”, ul. H. Sienkiewicza 4
MIEJSCA OBRAD: 20 listopada 2015 – Białystok, Książnica Podlaska, ul. Kilińskiego 1621 listopada 2015 – Białystok, Muzeum Historyczne, ul. Warszawska 37
UWAGA! Czas referatów nie powinien przekroczyć 20 minut.
9W S C H Ó D M U Z U Ł M A Ń S K I W L I T E R A T U R Z E P O L S K I E J . I D E E I O B R A Z Y
PROGRAM KONFERENCJI20 LISTOPADA 2015 ROKU (piątek)BIAŁYSTOK, Książnica Podlaska, ul. Kilińskiego 16
UROCZYSTE OTWARCIE KONFERENCJIGodz. 9.00Przywitanie gości:Dr Grzegorz CzerwińskiDr Artur KonopackiPowitanie gości przez Dyrektora Książnicy Podlaskiej Pana Jana LeończukaGłosy przedstawicieli instytucji organizujących konferencję:- Kierownik Katedry Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” Prof. zw. dr hab. Jarosław Ławski- Prezes Związku Tatarów RP Pan Jan Adamowicz- Kierownik Muzeum Historycznego w Białymstoku Pani Lucyna LesiszKomunikaty: Mgr Grzegorz Kowalski
OBRADY – CZĘŚĆ IWSCHÓD MUZUŁMAŃSKI W LITERATURZE POLSKIEJ, UKRAIŃSKIEJ I TATARSKIEJ9.30 – 11.15Przewodniczący: Dr hab. Agata S. NalborczykProf. Roman Krzywy (Uniwersytet Warszawski), Obraz Turcji i jej mieszkańców w „Poselstwie wielkim” (1732) Franciszka Gościeckiego wobec staropolskiego stereotypu muzułmańskiego WschoduProf. Vas’kiv Mykola (Kijowski Uniwersytet Kultury, Ukraina), Восток в украинской литературной рецепции межвоенного двадцатилетияProf. Marta Ruszczyńska (Uniwersytet Zielonogórski), Między Słowiańszczyzną a Orientem. Na przykładzie wybranych powieści Michała CzajkowskiegoDr hab. Małgorzata Chachaj (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), Motyw krucjaty dziecięcej w tragedii „Gwido hrabia Blezu” Adama NaruszewiczaProf. Flera Sayfulina (Kazański Uniwersytet Federalny, Republika Tatarstan, Federacja Rosyjska), Татарская литература Сибири
Dyskusja: 11.15 – 11.30Przerwa na kawę: 11.30 – 11.45
10 O G Ó L N O P O L S K A K O N F E R E N C J A K O M P A R A T Y S T Y C Z N A
OBRADY – CZĘŚĆ IILITERATURA STAROPOLSKA11.45 – 13.15
Przewodniczący: Dr hab. Małgorzata ChachajDr hab. Michał Kuran (Uniwersytet Łódzki), Obraz tatarszczyzny w „Kronice Sarmacyjej europskiej” Aleksandra Gawgnina a/i w „Dziejach tureckich” Marcina PaszkowskiegoDr Krystyna Krawiec-Złotkowska (Akademia Pomorska w Słupsku), Ogrody Wschodu w staropolskim orbis terrarum (na wybranych przykładach literackich)Dr Mikołaj Chmialnicki (Białoruski Uniwersytet Państwowy), Sarmatyzm – białoruski punkt widzeniaDr Alesander Brazgunou (Narodowa Akademia Nauk Białorusi), „Dwór cesarza Tureckiego” Szymona Starowolskiego: chronos, locus, elokwencja
Dyskusja: 13.15 – 13.30Obiad: 14.00 – 15.00
OBRADY – CZĘŚĆ IIIWIEK XIX15.30 – 17.15
Przewodniczący: Dr hab. Michał KuranDr hab. Agata S. Nalborczyk (Uniwersytet Warszawski), Świat muzułmański widziany z kobiecej perspektywy w polskich pamiętnikach z XVIII i XIX wieku – Regina Salomea Plisztynowa i Anna NeumannowaDr Anna Janicka (Uniwersytet w Białymstoku), Pozytywistyczne zarysy WschoduDr Małgorzata Burzka-Janik (Tarnowskie Góry), Na Ujbackim stepie. Powieść tatarska Tomasza Augusta OlizarowskiegoDr Katarzyna Puzio (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), „Niepoprawny romantyk” patrzy na Maroko. O „Wspomnieniach z podróży po Danii, Norwegii, Anglii, Portugalii, Hiszpanii i Państwie Marokańskim” (1844) Teodora TripplinaDr Małgorzata Sokołowicz (Uniwersytet Warszawski / Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie), Orientalna podróż Juliusza Słowackiego i Gérarda de Nerval, czyli co romantycy widzieli na Wschodzie?
Dyskusja: 17.15 – 17.45Uroczysta kolacja: 18.00
11W S C H Ó D M U Z U Ł M A Ń S K I W L I T E R A T U R Z E P O L S K I E J . I D E E I O B R A Z Y
21 LISTOPADA 2015 ROKU (SOBOTA),Białystok, Muzeum Historyczne, ul. Warszawska 37
OBRADY – CZĘŚĆ IVWIEK XX9.00 – 11.45
Przewodniczący: Dr Katia VandenborreProf. Tadeusz Sucharski (Akademia Pomorska w Słupsku), Przestrzeń śmierci – przestrzeń przetrwania. Obrazy środkowoazjatyckich republik sowieckich w polskiej literaturze zesłańczej i łagrowej.Prof. Anna Kieżuń (Uniwersytet w Białymstoku), „Turcja dzisiejsza” (1925) Wandy Melcer – między tradycją a nowoczesnością. Ze wspomnień międzywojennej reportażystki.Dr Marcin Bajko (Uniwersytet w Białymstoku), Islam, Turcy i Tatarzy. Motywy tatarskie i muzułmańskie w pismach Tadeusza Micińskiego
Przerwa na kawę: 10.00 – 10.15Przewodniczący: Prof. Tadeusz SucharskiDr Katia Vandenborre (FNRS – Université Libre de Bruxelles), Leśmianowska reinterpretacja „Ali Baby i czterdziestu zbójców” w kontekście myśli socjalistycznejDr Justyna Olędzka (Uniwersytet w Białymstoku), Region Kaukazu Północnego w lustrze polskiego reportażuMgr Nina Bilokopytova (Uniwersytet Narodowy w Zaporożu, Ukraina), Влияние тюркских образов на эстетику польской литературыMgr Karolina Radłowska (Białostockie Muzeum Wsi), Tatarzy polscy w literaturze etnograficznej
Dyskusja: 11.45 – 12.00Zwiedzanie muzeum: 12.00 – 13.00Obiad: 13.30
12 O G Ó L N O P O L S K A K O N F E R E N C J A K O M P A R A T Y S T Y C Z N A
IMPREZY TOWARZYSZĄCE
19 LISTOPADA 2015 ROKUgodz. 9.45 – 11.15Wydział Filologiczny UwB, Plac Uniwersytecki 1, sala 91
Wykład gościnny wygłosi
Prof. Aleksander Gadomski(Krymski Uniwersytet Inżynieryjno-Pedagogiczny w Symferopolu, Krym)
Tytuł wykładu:Podstawowe kierunki badań teolingwistyki słowiańskiej
INFORMACJE DLA REFERENTÓW Owocem spotkania będzie tom pokonferencyjny. Na Państwa teksty czekamy do 15 stycznia 2016 roku. Jest to termin ostateczny. Książka ukaże się w 2016 roku. Objętość tekstów: do 20 stron znormalizowanych, przypisy polskie, mile widziane ilustracje (tylko czarno-białe). Książka ukaże się w Naukowej Serii Wydawniczej „Colloquia Orientalia Bialo stocensia” wydawanej przez Książnicę Podlaską im. Łukasza Górnickiego oraz Katedrę Badań Filo-logicznych „Wschód – Zachód”.
13W S C H Ó D M U Z U Ł M A Ń S K I W L I T E R A T U R Z E P O L S K I E J . I D E E I O B R A Z Y
NAUKOWA SERIA WYDAWNICZACOLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIAWschód, Pogranicza, Kresy, obrzeża i krańce, peryferie i prowincja to miejsca o szcze-gólnej mocy kulturotwórczej. Równocześnie jest to prze strzeń oddziaływania odmien-nych centrów cywilizacyjnych, religijnych, językowych, symbolicznych i literackich. Białystok i Podlasie, dawne ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego i całej jagiellońskiej Rzeczypo spolitej to miejsce i dynamiczna przestrzeń pograniczna w głębokim znaczeniu: stykają się tutaj przecinające Europę na pół płyty kontynen talne cywilizacji łacińskiego Zachodu i bizantyjskiego Wschodu. Ścierają się tu, ale nie niszcząc wzajemnie, Orient ze światem Zachodu, Bałtowie ze Słowianami, prawosławni z katolikami, Białorusini z Pola-kami, Ukraińcy i Rosjanie. To źródło niemal wygasłej, niegdyś żywej tradycji żydowskiej, wyniszczonej przez Szoah, powoli odbudowującej się w nowym otoczeniu kultu rowym i etnicznym. Tu znajdują się wielkie cen tra religijne i kultu ralne wschodniego i zachod-niego chrystianizmu: Ostra Brama, Ży rowice, Święta Góra Grabarka, Poczajów, Troki, Ławra Supraska, Grodno, Żytomierz, Bar, nade wszystko Ławra Kijowsko-Peczer ska; tu leżą ośrodki polskiego islamu: Kruszyniany i Bohoniki, centra religijne Karaimów, źródła chasydyzmu.
Białostockie Kolokwia Wschodnie to idea służąca międzykultu rowej i międzyreligijnej wymianie myśli, utrwalaniu źródeł pamięci i tożsa mości kulturowo-historycznej, bada-niu świadectw literackich, arty stycznych, przedstawiających przenikanie się wiar, kultur i tożsamości.
„Colloquia Orientalia Bialostocensia” to naukowa seria wydawni cza, której zadaniem jest publikowanie materiałów źródłowych i prac naukowych dotyczących szeroko rozu-mianego dziedzictwa europej skiego Wschodu. Jego części stanowią…
• Kultura, literatura, historia Europy Środkowej i Wschodniej.• Cywilizacyjne i kulturowe pogranicza Europy i innych kontynen tów, Orientu, Połu-
dnia, Śródziemnomorza.• Pierwsza Rzeczpospolita oraz kultury krajów słowiańskich, bałtyc kich, germańskich,
romańskich.• Wielkie Księstwo Litewskie, Podlasie i Polesie, Inflanty, Kresy, pogra nicze wschodnie,
Prusy Wschodnie.• Kultury mniejszości: Białorusinów, Żydów, Karaimów, Ukraińców, Rosjan, Niemców,
Romów, Tatarów, staroobrzędowców, prawosław nych, protestantów.• Tradycje, obrzędy, symbole i mity narodów Wschodu, języki ludów zamieszkujących
tę kulturową przestrzeń.
14 O G Ó L N O P O L S K A K O N F E R E N C J A K O M P A R A T Y S T Y C Z N A
TOMY WYDANE W SERII: Teodor Bujnicki. Ostatni bard Wielkiego Księstwa Litewskiego, red. Tadeusz Bujnicki,
Białystok 2012. Żydzi wschodniej Polski, Seria I: Świadectwa i interpretacje, red. Barbara Olech i Jaro-
sław Ławski, Białystok 2013. Pogranicza, Kresy, Wschód a idee Europy, Seria I: Prace dedykowane Profesor Swietła
nie Musijenko, idea i wstęp Jarosław Ławski, redakcja naukowa: Anna Janicka, Grzegorz Kowalski i Łukasz Zabielski, Białystok 2013.
Pogranicza, Kresy, Wschód a idee Europy, Seria II: Wiktor Choriew in memoriam, idea i wstęp Jarosław Ławski, redakcja naukowa: Anna Janicka, Grzegorz Kowalski i Łukasz Zabielski, Białystok 2013.
Grzegorz Czerwiński, Sprawozdania z podróży muftiego Jakuba Szynkiewicza. Źródła, omówienie, interpretacja, red. tomu Jarosław Ławski i Grzegorz Kowalski, Białystok 2013. (Studia Tatarskie, seria 1)
Sybir. Wysiedlenia – Losy – Świadectwa, red. Jarosław Ławski, Sylwia Trzeciakowska i Łukasz Zabielski, Białystok 2013.
Żydzi wschodniej Polski, Seria II: W blasku i w cieniu historii, red. Barbara Olech, Jaro-sław Ławski i Grzegorz Kowalski, Białystok 2014.
Tadeusz Bujnicki, Na pograniczach, kresach i poza granicami. Studia, red. Michał Sie-dlecki i Łukasz Zabielski, Białystok 2014.
Stanisław Kryczyński, Wspomnienia. Utwory poetyckie. Eseje, wstęp, wybór i oprac. Grzegorz Czerwiński, Białystok 2014. (Studia Tatarskie, pod red. Grzegorza Czerwińskiego, seria 2)
Podróże do serca islamu. Antologia międzywojennego reportażu polskich Tatarów, wstęp, wybór i opracowanie Grzegorz Czerwiński, Białystok 2014. (Studia Tatarskie, pod red. Grzegorza Czerwińskiego, seria 3)
Драматургия в ракурсах новейших теоретических исследований / Dramat w nowych ujęciach teoretycznych. Studia slawistyczne, red. Natalia Malutina i Jarosław Ławski, Białystok–Odessa 2014.
Wielokulturowy świat Siegfrieda Lenza. Studia, red. Jarosław Ławski i Rafał Żytyniec, Białystok–Ełk 2014.
Żydzi wschodniej Polski, Seria III: Kobieta żydowska, red. Anna Janicka, Jarosław Ław-ski i Barbara Olech, Białystok 2015.
Estetyczne aspekty literatury polskich, białoruskich i litewskich Tatarów (od XVI do XXI w.) / Aesthetic Aspects of the Literature of Polish, Belarusian and Lithuanian Tatars (XVIth–XXIst century) / Эстетические аспекты литературы польских, белорусских и литовских татар (XVI–XXI вв.), edited by Grzegorz Czerwiński and Artur Konopacki, Białystok 2015.
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA KOMPARATYSTYCZNA
WSCHÓD MUZUŁMAŃSKI W LITERATURZE POLSKIEJ.
IDEE I OBRAZY
PROGRAM
Białystok, 20–21 listopada 2015 roku