7- -- A- - - - -

I - ! . . '

I .

UDONG Aj Phuc h b ~ P- r ,

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

DONG A: Phuc . hbi "a Phit t r i in

( Sach tham kh20 )

Nglrbi d/ch : VU CUONG HOANG THANH DUONG

Nglrbi hi& dinh : DlNH ANH PHUONG

BAn quy&n O 2000 NgAn hBng Thi thi&t vB Phht tri&n qu6c t&/NGhT H b J G THE GI& 1818 H. Street, N. W.

Washington, D.C. 20433, USA

Gi3 toan bg b i n quy&n Xui t bAn tai Hoa Kjr in i n hBnh d i u tien vBo thhng N5im 2000

Moi nhan djnh, 1y giAi vB k i t luan trong i n ph6m nBy d&u hoan toan 'IB clia chc thc gii. Chung kh6ng dai dien cho NgAn hBng Th& gitri, chc t6 chirc thanh vien clia ngAn hang, chc thBnh vien clia Ban Gihm d6c di&u hBnh hay clia chc nutrc mB chc thc giA d& cap din. NgAn hang Th& gitri kh6ng dAm bio

dg chinh xhc clia chc s6 lieu trong i n ph6m nay, ciing kh6ng chiu trhch nhiem v& b i t cir hau quA nao do viec sir dung chc s6 lieu 66 gAy ra. Moi ranh giiri, mBu sic, ten goi vB chc th6ng tin khhc th6 hien trong b i t cir b i n d6 nBo trong i n ph6m nBy d&u kh6ng phAn hnh b i t cir dhnh gih n8o clia Nh6m NgAn hBng v& tinh trang phhp ly clia b i t cir viing l5nh th6 nBo ciing nhu sq chip nhan chc ranh gitri 66.

Chc t u lieu trong i n ph im nBy d&u duac c6ng nhan bAn quy&n. NgAn hBng Th& gitri khuy&n khich viec bi&n rgng r5i c6ng trinh nBy vB thubng sE dAm bio cho Phitp kip thtri.

NgAn hBng ~ h & giiri cho phitp sao chitp tirng phin d& sir dung ngi bg hoac ch nhAn, d& sir dung ngi be hogc ch nhAn clia timg khhch hBng cu th& vB d& dung trong p i n g day, vtri di&u kien c6 trA mgt mirc phi thba dhng trqc tikp cho Copyright Clearance Center, Inc. 222 Rosewood Drive, Danvers, MA 01923, USA, dien thoai 978-750-8400, fax 978-750-4470. Xin lien he vtri Copyright Clearance Center trutrc khi

sao chitp. D& duac phitp in lai nh3ng bai vi&t hogc chucmg nguyen ven, xin fax yeu c iu clia ban ciing vtri d iy

dli th6ng tin cho Republication Department, Copyright Clearance Center, fax 978-750-4470.

Moi yeu c i u khhc v& quy&n vB giiy phitp, xin lien he viri NgAn hBng Th& gi&i the0 dja chi tren hogc the0 s6 fax 202-522-2422.

Trang bia: Mgt thiau nien duac hutrng lqi ich tir mgt chucmg trinh do NgAn hBng Th& gitri h6 tra tai Jakarta vBo d i u nh3ng n5im 1990 (Curt Carnemark).

ISBN 0-8213-4565-6

Library of Congress Cataloging-in-Publication Data

D6ng A: Phuc h6i vB phht tri&n. Ghm cA thu muc tBi lieu tham khio. ISBN 0-8213-4565-6

1. D6ng A: Hgi nhap kinh ta. 2. D6ng A - Chinh shch kinh t&. 3. Tai chinh - D6ng A. 4. D6ng A - ~ & n chinh tfi vB chinh phli. I. NgAn hBng Th& gitri.

T heo danh gia clia cac chuyen gia kinh t&, tuy v8n cbn khbng it kh6 kh5n, nhung n5m 1999 danh d iu sq phuc hhi kinh t& cCla ph in 16n cac nu6c Dbng A sau cuec khling hoAng thi chinh - ti&n te. Khbng k6 Nhet BAn, thc do tang trubng kinh t& clia ch2u A dat 5,7%, cao han 3 l i n so v6i mirc t5ng 1,9% cba n5m 1998. Sq phuc hhi manh mE nh i t di8n ra 6 Malaisia, Singapo, Han Quhc, Thai Lan. Rieng Inifbnesia, qu6c gia chju heu quA ngng n& nh i t clia khling hoAng, qua trinh phuc hhi c6 ph in chem han.

Phep mau nhiem nao khi&n cho qua trinh phuc hhi kinh t& cac n~r6c Dbng A d i h ra v6i t6c do nhanh nhu vey? Cac nu8c trong khu VLTC c in phAi vuqt qua nh3ng kh6 kh5n, thach thirc ilao d6 duy tri sq phuc hhi va t3ng bu.6~ phat tri6n? D2y la nh3ng v in d& d5 va dang thu hut sq quan t2m clia cac hoc gih,

cac nha nghien ciru, cac nha kinh t& trong va ngoai khu vqc. D6 g6p phin lam sang tb met s6 v in d& tren, dhng thbi cung tip them cho

ban doc nhCrng thbng tin va sh lieu m6i nhht v& qua trinh khfic phuc heu qu6

vh phuc hhi cac n&n kinh t& Dbng A sau can b5o khling hoAng thi chinh - ti&n te, NhA xuht bAn Chinh tri q~16c gia xui t bAn cu6n sach D8ng A: Phyc h2i vh phcit trign do met tep th6 cac tac giA thuec Ng2n hang Th& gi6i bien soan vA i n hanh thang 'N5m 2000.

~ u 6 n sach nay ra dbi tikp sau cu6n D6ng A: Con duhng d & n d i n plzuc hai cdng do NhA xuht bAn Chinh tri qu6c gia xui t bAn n5m 1999, nei dung tep trung ph2n tich s2u han cuhn trubc qua trinh ph~!c hhi tren c a c m$t: qu6n 19 tai chinh, duy tri tinh &nh tranh trong thuang mai vh d i u tu, c6i t8 cac ng2n hang va cac cbng ty, nh3ng vhn d& d$t ra trong cbng tac l5nh dao, di&u chinh chinh sach x5 hei vh b6o ve ngubi nghho, v.v.. Cac tac gi6 cuhn sach cbn vach ra chi&n luqc phat tri&n m6i cho cac n&n kinh t& trong khu vqc hubng t6i th& k$ XXI.

Nhu trong cu6n sach tru6c chung tbi dB neu, mgc dh c6 met sh danh gia va s6 lieu clia cac tac giA khac v6i danh gia va s6 lieu clia chdng ta, nhung chung tbi hy vong cu6n sach s6 la tai lieu tham kh6o b8 ich d6i v6i ban doc.

Xin gi6i thieu cuhn sach chng ban doc.

Thang 9 n2i;n 2000

NHA XUAT BAN CHINH TRI QUOC GIA

T6m tit niji dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .xi

1 . Sq phuc hbi dang lay lai dong ning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dong thai cfia su phyc hbi 5

Di s in cfia khirng hoing . v i nhhg diem d8 bi t in t h m g mdi . . . . . . . . . . . . . 12 Tir phyc hbi c6 tar mot nguygn t3ng t ~ h g cao hay khbng? . . . . . . . . . . . . . 16

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chb thich 19 Tai lieu tham kh6o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2 . QuBn Ig hQi nhap tai chinh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Giai dogn thir nhit: c ic di6m d8 bj t i n t h m g xu6t hien . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Giai doan thir hai: d6i ph6 vdi c u b khirng hosng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ~ i a i doan thir ba: con dlrang d in t81 phyc hbi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Tinh thd cfia Trung QU& . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Cac thach thirc trong tlrdng lai cfia qua trirltl hoi nh$p t i i chinh . . . . . . . . . . . . . 44

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ChO thich 47 Thi lieu tham kh60 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Duy til tinh canh tranh trong thlrdng mai va dhu tlr . . . . . . . . . . . . . 53 ~ h O n ~ thay ddi mang tinh chu kjr trong thudng mai ...................... 55 Cac ydu t6 cd d u va chinh sach tac dong ddn kdt qu8 hogt dong t h m g mqi . . 59 XU huhg va c ic van dh vk ddu t~ twc tidp nu& ngoai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Tranh thfi t6i da nhn kinh t i tri thirc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 it luan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Chfi thich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Thi lieu tham kh60 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

4 . CBi t6 cic ngen hang v i cAc c6ng ty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Nhhg cAi gi d5 hqp thdnh cu@ khirng hosng? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 C% td ca d u tai chinh kef tir sau cu@ khfing h o h g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Cac &ng ty d5 lam 5n ra sao? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ~ a c vhn dh va cic lua c h ~ n chinh sach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 L5nh dao va sb hi31 doanh nghiep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cu@ khdng hosng v i Trung QU& 108 Chlithich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . T i i lieu tharn khso 115

. . . . . . . . . . . . . 5 . Dap k g cac thach t h k trong c6ng t i c I3nh dao 117 . . . . . . . . . . . . . . . Cac sdc ep do cu@ khdng hosng tgo ra len thi chinh wng 118

Cac ap luc trong nu& va toin $u dbi h6i thay d6i trong chinh phd . . . . . . . . . 121 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C6 th6 lam gi d6 c i i t i in &c th6 ch6 wng Nng? 127

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cac xu hudng t m g lai c ia cbng tac I3nh dao 135 Chlithich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chc thich b6ng 137 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . TBi lieu tham khso 137

6 . Diku chinh chhh sach xZi h6i va bAo ve ngutri n g h h . . . . . . . . . . 139 Tac dong c ia kh6ng hohng l6n 661 ngha. bat binh d h g v i hb gia dnh . . . . . 140

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Phsn lihg c ia hi) gia dinh t& khing hosng 148

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Phsn h g cfia chinh phfi d6i vdi khfing hosng 151 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nhijhg b i i h ~ c cho chinh sach x5 hiji 159

Cac chinh sach x3 hQi n h h b b ve nhikg ngua d6 b! t6n thudng . . . . . . . . . 161 Chlithich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Thi lieu tharn khso 171

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 . X2y dmg chien IUdc cho sy dieu m a 173 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mot k$ nguysn rnd t5ng tnfhg cao ? 175

2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ~ h i 6 n l l r ~ c cho the ch6 va t5ng tnfhg 180 Nhhg sang ki6n da p h m g trong khu v@ vb mot nguysn

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . t5ng tnfhg rnd 188 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ~ l r 6 n ~ t d mijt chikn luge phat tridn rnd 191

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chli thich 192 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chli thich bsng 193

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . TBi lieu tham kh6o 194

hi c6ng trinh nghiGn ciru v& khu vqc g i n d9y n h i t clia chdng t6i - cu6n

D G ~ ~ A : Con d u h g d6n d i n phuc lz6i - duac i n hhnh v8o th6ng Chin KJ 998 thi 336ngA van dang phii chiu dqng. Cugc suy thoai vha m6i IGn d&n dinh digm, t h i t nghiep b mirc cao n h i t trong 25 n5m qua va hang trieu ngubi bi ddy vho cHnh kh6n c h g . Ch6ng t6i cbng b6 t8i lieu nay khi tinh hinh dB sang s6a han nhiku: CGng cuac phuc hhi clia D6ng A d5 xu i t hien, v3ng chdc va ngubi diln trong khu vqc dB khfi han. Tuy th&, phuc hhi vsn disn ra kh6ng d&u - vtri IndGnGsia cbn tri tre va HBn Qu6c lai n6i trgi - va thu nhap clia ngubi nghko v in chua hoan toan duac phuc hhi. Nhung gib dAy, cac nuac d5 chuy6n t h viec quHn 19 cuac kh6ng hoing sang cfic v in d& d8i han v& phat tri6n va giim d6i nghko.

Bao cao nay xem xkt qua trinh phuc hbi c6a khu vqc, danh g i g tinh b&n v3ng c6a n6, va tim ra nh3ng thach thirc cin phii vuat qua b& qua trinh phuc hbi 66 duac lilu dai va lan rang. Vey k&t luen 18 gi? Nhjp do va thbi gian phuc

hbi sE phu thuac vao viec lieu c6c qu6c gia cb thi&t lap nhang thd ch& mbi d&

d6i ph6 vtri ba thach thirc sau hay khbng:

Quhn 19 quci trinh tohn cdu h6a. Cac nubc vira phii quHn 19 nhfing l u h g v6n c6 nhi&u khH ning bi&n dang manh, vira phi i canh tranh trong mat n&n kinh t& toan chu, dqa tr6n tri thirc.

Hhi sinlz cdc doanlz nghiep. Sq sup d8 thanh he th6ng dB lam t6n hai nghi6m

trong d&n ngiln hang vh cac c6ng ty b IndGnGsia, Han Q U ~ C , Malaisia, Philippin

va Thai Lan - cbn 6 Trung Qu6c va Viet Nam, cac doanh nghiep nh8 nu6c cfing ngay cang phHi dBi mat v6i canh tranh qu6c t&.

H ~ h g t& mot khk u8c x6 hbi mbi uh di&u chinh uai trb c6a chinh ph6. Ng clia chinh phli ngay cang t ing va dbi h6i c6a cdng chdng v& tinh t h i n trAch

nhiem c6a gibi chinh trl ngay mat ltrn dB dua v in d& quin 19 nha nuirc dimg trobc mat nai dung ph6t tridn mtri. Han n3a, cuac kh6ng hoing dB tao ra nhi&u

6p Iqc hcm d6i vtri chinh ph6 trong viec dHm bHo an sinh x2 hai vB dua ngubi ngheo tham gia vao qufi trinh t ing t r u h g .

Cii ti&n th& chk la diku trong tam d6 bikn tikm ning c6a DGng A thanh hien thqc. Sq thanh cdng dbi hbi phHi duy tri duac dang lqc c6a ci i cach ma cugc kh6ng hoing d5 gay ra.

Chinh phli va nhiln dAn cfic nutrc trong khu vqc c?in luu t9m hcm d&n t6c do

phuc hbi. Trong nhi?ng trubng hgp kh6 khgn nhi t , hg dB d& ra nhi&u chinh sach mtri nhkm nhen nh6m lai sq t ing trubng. Ng9n hang ~ h & gi6i - v6i s u hap t8c c6a cfic qu6c gia, Quy ti&n te qu6c t k , Ng9n hhng Phat tri6n ch9u A va cfic nha thi tra song phucmg khac - r i t t q hao dB ha tra cho nhffng n5 lqc cfia cac nuac DBng A. Trong hai n im sau kh6ng hoHng, Ng9n hBng dB t ing gip d6i cam k&t

clia minh vai khu vqc, l6n d&n tr6n 9 tjr USD met nam. S ~ I dq an clia Ng2n hang ciing tang hcm gip d6i, cbn viec cho vay vi muc ti6u xB hei va m6i truang d5 tang gip ba, vh Ng2n hhng ciing d5 cung tip r i t nhiku h8 tra ky thuet ciing nhu cb v i n chinh sach. Mac dG mirc cho vay dot bikn nhu trong thai kjr khling

hoing sG nhanh chbng ah rn d i n , nhung Ng2n hang v i n tikp tuc cam k&t hap

tac 12u dai vai khu vqc.

Met 19 do la c6ng viec clia chung ta chua hoan t i t . Khoing 278 trieu nguai d2n D8ng A v i n cbn phhi sang vai duai 1 USD met ngay, va 892 trieu nguai sbng duai 2 USD met ngay. Theo nhiku cach, ph in c6ng viec khb khan - x2y

dqng th6 chk mai d6 n2ng cao mirc sang cho thk he sau - mai chi b i t d iu .

Jemal-un-din Kassum Ph6 Gicim d6c Khu ugc D B ~ ~ A - Thai Binh Duong Ng6n hhng ~ h b gi6i

I

TOM TAT N ~ I DUNG

M Gt lhn n3a, Ddng A lai 18 khu vyc tang trubng nhanh n h i t th& gi6i. Di&u nay phAn anh cac chinh sach kinh t& vi m6 ph6i hap, tibp the0 met qua trinh di&u chinh khhc nghiet n h m g nhanh ch6ng va thyc hien kien quy&t cac chinh sach ca cku nhhm ki&m ch& sy suy sup c6 he thang

ciia khu vyc t8i chinh vB cdng ty, l i y lai ni&m tin c6a cdng chung va s y chuy&n

minh trong thumg mai khu vyc, trong d6 phhn nBo c6 sy d6ng g6p c6a n&n

kinh t& qu8c t& dang khbi shc h m . D&n d2y, m8i quan tam lai chuy&n sang nh3ng vkn d& trung han. Lieu s q

phuc hhi c6 duqc x2y dyng tren mGt n&n t ing v3ng chhc hay khdng? Hay n6 sE bj nghi&n nht du6i sirc nang ciia sy phi hi& quA dai ding, nq chinh phii chbng

chi t , sy canh tranh m6i tren thumg trubng qu6c t&, vB nh3ng cam k&t khdng

duqc thyc hien v& viec ca chu lai ng2n hang vB doanh nghiep? Lieu sy phuc hbi

c6 bikn th inh mat k? nguyen m6i tang trubng cao hay khdng? CuGc kh6ng

hoing c6 lam thay d8i ca b i n chiin luqc phat tri&n ciia Ddng A, trong quan he c6a n6 v6i n&n kinh t& tohn chu, trong m6i quan he ben trong ciia cac ng2n hBng

va doanh nghiep, va trong cach thirc 1x8 cdng chting lien he v6i chinh ph6 c6a

hq hay khdng? Hay sy phuc hhi chi khdi phuc duqc cac doanh nghiep nhu binh

thubng mB thdi? Nh3ng c2u hbi d6 18 nGi dung c6a bao cao nay.

V6i nhfing nu6c bi khiing hoing n$ng n& nhht - Inddnesia, HBn Q U ~ C , ~ h i l ; ~ ~ i n , Malaisia vB Thai Lan - tri&n vong tang trubng dang bi de doa bbi nh3ng khoin nq treo c6a cac cdng ty, nq chinh phfi nghy chng fang, vB sy b i t an m6i dhi v6i cac hG gia dinh. Tuy nhien, tir cu6i nam 1998, sirc chu m6i d2 c i i

thien lubng chu chuy&n ti&n m$t c6a cac doanh nghiep, giAm b6t cac khoAn nq

khdng sinh lbi cho ng2n hang ,vB cho phep mGt s6 ng2n hang c6 th& tai tip v8n. Phuc hbi kinh t& cfing d2 giii t6a b6t ap 1yc d6i v6i t8i chinh nh8 nu&.

Trai lai, tri&n vong c6a Trung Qu6c vB Viet Nam lai phu thuoc vao nh3ng sy

khdng chic chin c6a cuGc cAi cach chua c6 ti&n 1+ tir tru6c. Tang trubng nhanh lien tuc s"e19m d8 dang han qua trinh chuy&n d6i cam go tir k& hoach sang thi

trubng ma khdng g2y ra mGt sy m i t gia dbng ti&n hay nh3ng r6i loan x5 hoi.

Thi dy, nhi&u cdng nh2n cac doanh nghiep nh8 nu6c mht viec c6 th& tim duqc

viec lam trong n&n kinh t& tu nh2n dang tang tnrbng nhanh. Trong t i t c i cac nu&, phyc hhi kinh t& sle tao them vice lam m6i vB cho phep

tikp tuc cdng cuoc giAm d6i nghko. Tuy nhien, di sAn ciia cuGc kh6ng hoAng - nhht la khoAn nq nang n& vB sy bht an l6n h m d6i v6i ngubi lao dong - dang khikn qua trinh phuc hbi d8 bi i n h hubng bbi nh3ng thay d8i b i t ngb trong t2m

19 ciia cac nh8 dhu t u ho$c sy suy thoai kinh t& th& gi6i. Duy tri nhip do phuc hbi, mb rGng them pham vi Anh hubng c6a n6, vB kQo

dhi thhi gian phuc hbi la nhfing diku thikt yku d& niing cao mirc s6ng va gi im doi nghko trong khu

vqc. Duy tri s q phuc hbi trong thep kjr t6i dbi hbi

phhi c6 nhftng ngubn tang n5ng s u i t m6i. N5ng s u i t cao han phu thuoc vho cac chinh sach v ? ~ th6

ch& - cac th6 ch6 doanh nghiep, th6 ch i chinh ph6 vh th6 ch& x5 hiji. D6 bat duqc mirc tikm n5ng c6a

minh, c8c nu6c D6ng A sE phi i chi thien c8c th6 chi vB chinh s8ch trong ba linh vqc rong 16n sau:

qu in 19 qua trinh toan' chu h6a (nh i t la s q hiji nhep v& thi chinh, thuang mai vh d i u tu), hbi sinh cac doanh nghiep vh h u h g t6i mat khk u6c

xSi hoi va vai trb cfia chinh ph5.

Qu6n Iy qua trinh toin &u h6a

Cac nuhc'd6i ph6 v6i kheng hoing kh8ng phhi b ing cach rut lui khbi qua trinh toan chu h6a ma

18 ch ip nhijn n6 va c6 g ing quAn 19 d6 tranh thfi

lqi th& cfia n6. Thay vi chun bu6c tru6c SIJ tq do h6a thuang mai, cac chinh phli d&u mb cfia cac

linh vqc m6i d6 d6n nhen dhu t u trqc tikp cfia

nu6c ngohi vB khikn cac luhng v6n chu chuy6n

thuijn 1qi han - bing cach di&u tikt chung t6t hcm. Nhfing han ch& d6i v6i lubng v6n rut ra ma cac

nu6c ap dung trong can khfing hoAng chi la

nhftng ngoai le, va chung chirng minh mot di&u: b ch Malaisia va Thai Lan, nhfing s q ki6m soat nhu

vey dB nhanh ch6ng duqc dB b6. R u n g Q U ~ C ,

th6ng qua viec xin gia nhep T6 chirc Thuang mai ~ h & gi6i c6a minh, dB dua ra nhfing tin hi& rlo

rang v& s q mong mu6n cSa nu6c nay duqc tham

gia shu rijng vho nkn kinh t& toan chu. Sq chuy6n bi6n 66 sE lam t5ng khA n5ng tikp can thi trubng

cfia hang nhep khzu, buijc Trung Qu6c phi i tuhn

th6 cac quy thc toan chu, va t5ng thEm hieu lqc cho cac cucc c i i cach hien nay trong kh6i doanh nghiep nh8 nu6c vh nghn hang. CAc n&n kinh tk

nhb trong khu vqc kh8ng c6 duqc s q chuy6n minh

nhanh ch6ng nhu th& d6 thay th& cac ch6 dij thuang mai d i y m6o m6 vh nhftng han ch& d6i v6i

bhu t u trqc ti&p clia nu6c ngoai - vh do 66 c6 nguy ccr tut heu.

D& ten hubng duqc 1qi ich c6a viec hiji nhep

manh mB vho n&n kinh t& tohn chu dbi h6i phAi h&t sirc chli trong d&n viec q u i n 19 nhftng nguy ca

khi gia nhap. Quan thm han nfta d6n viec gi im

b6t cac han chk ddi v6i thucmg mai, djch vv vB cac l u h g th8ng tin sB s i n sinh ra nhftng ngubn t5ng

n5ng s u i t m6i cho khu vqc.

~ b i sinh &c doanh nghiep

Trong ba n5m k6 tir khi kh6ng hoAng, c8c di&u luijt qu in 19 nghn hang vh doanh nghiep dB co s q thay b6i 1611. Ca chu khu vqc tai chinh dB duqc

diku chinh lai b hku h&t c8c nu6c bi kh5ng hoing. Nhung nhftng tikn tri&n trong viec gihi quy&t nhfing c5ng th ing c6 tinh he th6ng trong kh6i ngiin hang va doanh nghiep vgn chua x6a bb duqc nhftng s q kh6ng chic ch in dang treo la l h g trEn s q phvc hbi va tri6n vong tuang lai.

C6 ba v i n d& duqc n h i n manh dkn. Ngiin hang v6n chua duqc tai cbp v6n dky d6, di&u nay co th6 Anh hubng dkn viec gia han cac khoin vay, ma dhy lai 18 mot lqc luqng g6p phhn vho s q phbc hbi. CAc doanh nghiep van trong tinh trang nq nhn nang n&, v6i nhftng khoAn trA

1Sii ti&n vay dbn tich lai d&n mirc kh6ng th6 t r i n8i. Di&u d6 dSi lam han ch i uy tin vay v6n va co 15 c i k h i n5ng mb reng c6a cac doanh nghiep do khi mu6n ten dung nhfing c6ng s u i t chua sir dung nfia. Va cuoc kh6ng hoing dB lam t5ng mirc do sb hftu cSa nha nu6c d6i v6i nhi&u nghn hang va doanh nghiep 16n vho dung luc ma hhu h&t cac chinh phli d&u mu6n g i im d i n vai trb trqc tikp clia minh va chi dong mot vai trb di&u ti&t tich cqc han.

d R u n g Q U ~ C vh Viet Nam, vbn d& quAn 19 nh8 nu6c d6i v6i doanh nghiep, nq c6a c8c doanh nghiep va nhfing m6n vay kh6ng sinh lbi c6 xuht phat di6m it kjch tinh han. Nhung n&u c6 thi sE nghiEm trong han. Chung dbi h6i phHi c6 nhftng giHi phap g i n chat v6i nhftng cuijc c i i cach doanh nghiep nha nu6c va ngiin hang , met qua trinh dB duqc ti&n hanh s6m nhht b R u n g Qu6c vao n5m 1993 va m6i chi b i t dhu b Viet Nam. Cach thirc

chinh ph6 phAn irng trobc nh3ng nhigm vu nhy sE djnh hinh nhip do v8 tinh chi t bkn v3ng c6a qua trinh tang trabng trong c6 khu vqc.

H u h g t3 mot kh6 uirc x3 hQ m d vB vai tr6 cfia chinh phfi

Qua trinh di&u hhnh chinh trj dB thay d6i b nhiku noirc, nhong nh3ng d6i miri v& m$t th6 chk trong

thi chinh c8ng vB quAn 19 hanh chinh nho mbi chi b i t diu. Ap lqc ng5n s5ch - b i t ngubn tir ganh nang thanh toan cAc khoin nu mbi vh nh3ng thay d6i s5u s i c trong x2 hoi - vh qua trinh tohn c&u h6a d8 khi6n c8c chinh ph6 phAi trb nen higu q u i h m trong vigc quhn 1y chi ti&, sir dung ngubn nh2n lqc, vh xAc djnh pham vi cAc hoat dong va t6 chirc viec cung irng djch vu.

Chinh phli clia c6c nu6c bi khhng hoing d5 1hm nhi&u vigc d6 b io ve ngubi ngh'eo, nhcng n p b i dau y6u vh ngcrbi gih tnrbc nh3ng t h i t thobng c6a thj trobng. Cucc k h h g hoing d5 cho t h i y b i n th2n s q tgng trobng kh8ng phHi 18 mot giii phap thay thk cho met chinh sach x5 hoi h3u hieu d& h8 trq thi trobng. N h m g v in d& t o m g t q nho nhau dang dat ra cho Trung ~ u 6 c vh Viet Nam, ncri ca ch6 tru giup x2 hiji choa the0 kip douc v6i sq mb rijng pham vi hoat dong clia thi trobng vh s q thu hep c8c ch& d6 b6o tru clia

doanh nghigp nh8 nobc. Bang A dang di sau c5c khu vqc dang phat tri6n khac trong viec giup dTr c5c gia dinh b60 d i m cuoc s6ng cho ngubi gih. D6 d i m bAo nguiri nghko ciing douc huirng lqi day d6

ti3 sq tgng trobng dang doqc kh6i phuc lai thi chinh sach b moi nai d&u phi i 1hm thk n8o cho n&n giao duc c6 hieu.qu6 h m .

CQng dbng q ~ 6 c t i cb th6, g i ~ p d?r bkng tach tri&n khai mot khu8n kb6 khi6n cac lubng v6n d6 quin 1y vh it bi6n dong hcm, d8ng thbi tikp tuc

giim d i n c6c hang 1-80 thocmg mai. CBc t6 chirc trong khu vqc c6 th6 thlic d8y n h m g tikn bc v& m$t th6 ch6 bkng cach t6 chirc mot di6n dhn th io luan tip cao vb cAc giii phap c6a ch8u A d6i vbi v in d& c6a ch5u A vh dua ra mot khu6n kh6 cho c8c hanh dong chinh s5ch tgp th6 c6 sq ph6i hqp chung d6 d6i ph6 vbi c8c v i n d& lien quan d&n tohn c iu h6a. Tuy nhiGn, suy cho cung thi sq ti6n bij s E phu thugc vho sv hohn thien th6 ch6 trong bAn th2n tirng qu6c gia.

N&U D6ng A thhnh cbng trong vigc chuy&n d6i cac th& ch6 doanh nghicp, nha nobc vh xi3 h6i va n2ng cao douc n5ng s u i t thi khu vqc nhy sE l i y lai doqc t6c do t5ng trobng d2 c6 trong n h m g thgp kjr qua. Bi6n sq phuc h8i h8m nay thhnh sv tgng tnrbng bkn v m g vB doqc chia s(t rong r5i sE doa doqc 10 trigu ngubi thoat khbi cHnh nghko dbi vh n2ng cao mirc sang cho t i t cA moi nguEri.

An bao cao nay 18 mot cbng trinh tep th&. Richard Newfarmer d2 12nh dao nhbm the0 cac chl' dao c5a nhh kinh tb trobng vung £)eng A vh Thai Binh Ducmg, Masahiro Kawai, vh c5a Ph6 Ch6 tjch, Jean-Michel

Severino. Chocmg 1 vh 7 doqc vibt bbi Richard Newfarmer viri s q ceng tac dang k& c6a Christina Wood. James Hanson 1h tfic g i i chinh cfia chomg, viri met s6 phhn do Li Gang Liu, Sandeep Mahajan, Calos Serrano dbng gbp. Chucmg 3 do Milan Brahmbhatt vibt, viri s q d6ng g6p c5a Carl Dahlman, Dorsati Madani,

William Martin vh Christina Wood. Chomg 4 do Sanjay Dhar vi&t, v6i s q dbng g6p c6a Kathie Krumm vh S. Ramachandran. Cac t6c g i i c6a chamg 5 la Richard Newfanner vh Barbara Nunberg, cung viri cac dbng gbp c6a Naazneen Barma, Li-Gang Liu va Dana Weist. Chomg 6 do Tamar Manualyan - Atinc vikt, viri s q dbng gbp c6a Norbert Schady. David Bisbee bSi giiip dB r i t nhi&u cho cac tac giA trong qu8 trinh nghien ciru. Gloria Elmore la phu ta cho nhbm vh d5 ch& tac rc? nhi&u phien bHn nhap c6a bHn bao c8o nay.

B in bao cao nay d5 nhen douc rht nhiku s q gidp dB ti3 cac dbng gbp 9 kikn va s q h8 trq c6a Homi Kharas, Giam d6c Vv QuHn'ljr kinh t& va gi im 66i ngh2eo vung D6ng A vh Thai Binh Doung, vh t13 s q tham gia cha nhbm quHn 19 c6a 6ng. ~ h i & u can be khac c6a Ng5n hhng hi$ giiri d2 c6 nhi2ng dbng g6p quan trong: Charles Abelmann, Jill Armstrong, Benu Bidani, Hana Polackova Brixi, Craig Burnside, Steen Byskov, Amanda Carlier, Shaohua Chen, Stijn Claessens, Gaurav Datt, Simeon Djankov, Giovani Ferri, Christine Freund, Swati Ghosh, Alejandro Izquierdo, Bala B.N. Kalimili, Aart Kraay, Will Martin, Jo Ann Paulson, Sergio Schmukler, Su Yong Song, Peter Stephens, Limin Wang, L. Colin Xu, Alexander Yeats va Chunlin Zhang.

Nhi'ing d6ng nghiep doc b i n th io dSi d6ng g6p nhibu jr kiin vh hubng d i n d6c dung: Amar Bhattacharya (Ng5n hhng hi$ giiri), Nancy Birdsall (Carnegie Endowment for International Peace), Nora Lustig (Inter-American Development Bank), Mari Pangestu (Trung thm nghien ciru chiin loqc va qu6c tb, Ind8nEsia), John Williamson (Vien Kinh ti$ qubc ti$) vh Shahid Yusuf (Ngiin hang ~ h & gibi). Cac tac giA hkt sirc bikt m cac dbng nghiep tai Nghn hang va can b6 c6a IMF d5 dbng gbp y ki&n.

B in bao cao nay ciing nhgn doqc s q trq giiip thi chinh tir "CuQc gep gB ch2u A - a u " cho dq an " ~ h i & t lep mot cAch nhin chung v& tridn vong c6a n&n kinh t& trong khu vqc". Sq trq gi6p tai chinh nhy, cung viri cac viec khac, d2 cho phkp- t6 chirc met cuoc hei th io d6 th io luen chc vhn dki dinh hinh tri&n vong phat tri6n liiu dhi c6a £)6ngA. Nhi2ng tac g i i &i bhi vh nhi2ng ngobi tham gia t h io

luen 18 Mukul Asher (TroZmg dai hoc ~ u 6 c gia Singapo), Haryo Aswicahyono (Trung thm nghien ciru chibn luqc vh qu6c t6, Indanssia), Joel Bergsman (To

v i n visn, My), Romeo Bernar (Tu vhn vien,

~ h i l i / ~ ~ i n ) , Paola Bongini (Trubng dai hoc Thien

chlia giao Milan, Italia), Anne Booth (Trubng dai hoc London, Trung tiim nghisn ciru phucmg Ddng vh chiiu Phi), Bijit Bora (Hgi nghi Lien hap qu6c

v& thucmg mai va phat tri&n, Geneva), Yoon J e

Cho (Trubng dai hoc Sogang, HAn ~ u b c ) , Dieter

Ernst (Trung t2m DGng Tiiy, Hawaii),

Christopher Findlay (Trubng dai hoc Adelaide,

dxtriiylia), Jason Foley (Barents, Washington, D.C.), Junichi Goto (TrGbng dai hoc Kobe, Nh+t

Bin), Donald Hanna (Goldman Sachs, ~ b n ~

Cdng), Hal Hill (Tnrbng dai hoc qu6c gia 0x- triiylia), Elena Ianchovichina (Tnrbng dai hoc

Kansas), Sanjaya La11 (Trubng dai hoc Oxford),

Woropot Manupipatpong (Ban thu kL ASEAN, Jakarta), Warwick McKibbin (Trubng dai hoc qu6c gia Oxtriiylia), Hidenobu Okuda ( Trutrng

dai hoc Hitotsubashi, NhGt Bin), Mari Pangestu (Trung tiim nghisn ciru chi& luuc vh quhc t6,

Inddnssia), Stephen Parker (Vien ADB, Tokyo),

Graham Scott (Tu v i n visn, Niu Diliin), Andrew Stoeckel (Trung tiim kinh t& qu6c t&, Canberra, Oxtriiylia), Nguy8n Quang Thai (Vien nghien ciru

c h i h luuc, Ha Ngi), Shujiru Urata (Trubng dai hoc Waseda, Nhet Bin), Wing Thye Woo (Trubng

dai hoc California, Davis), Zainal Aznam Yusof (Vien nghien ciru chi& luqc vB qu6c t&, Malaisia).

B i n bao cao nay cfing duqc s y gi6p dB gian

tihp cha Chinh sach Phat tri&n ngubn nhiin lyc

(PHRD) va thi chinh d& thyc hien cac nghisn ciru

chung v& DGng A. S y gi6p d3 v& t8i chinh nay, b8n

canh nhBng vi$c khac, dB cung tip ngubn lqc cho mot hai nghi tai Tokyo v& tai ca c i u ngiin hang va

doanh nghiep, do Vien ADB va Vien Ngiin sach va

Chinh s6dh ti&n t$ cfia B9 Tai chinh Nh$t B i n va

Nggn hang ~ h 6 giiri t8 chirc. Hai nghi nay dS1 cho ph6p nh3ng nha hoach djnh chinh sach trong khu

vqc, c8c t8 chirc tai chinh qu6c t6 vh Chinh ph& Nhat B i n chia s& cac thdng tin vB lam s&u s i c

them cac hi&u bi&t v& tai ca chu ng2n hang vh

doanh nghiep tai tirng nuirc.

BBn bao cao nay dii duqc Meta de

Coquereaumont vB Paul Holtz ciing viri

Communication Development Incorporated b i b

t+p.

Cu s6c dijc biet ma cugc khcng hoing kinh t6 (d Ind6nSsia) g i y ra da' tan pha tdt c6

nhdng gi ma 6ng Nana d i co. Trong thdi b i t dn clinh xa' hei va chinh trj n im 1998,

6ng Nana, chG cGa tam caa hang siSu th! nhd, khbng th6 ludng trudc dudc sl/ ta'ng ISn

det ngot va khbng th6 ki6m soat dUdc crja gia cs. Thdng tin tl'f n h h g ngl/di cung Ong

da' d6n qua muen. Sau cuGc bao loan thang Na'm 1998, do khdng nghi ngd gi c i , 6ng

Nana d5 khbng thay d6i gia cd khi moi ngudi d 6 x6 nhau di mua hang. Nhdng ngudi

ban 16 va nhdng k6 d i u cd da' mua t i t c i moi t h ~ I trong caa hang cGa 6ng. Do /a didm

khdi d i u cho thdt bai trong cdng viec kinh doanh cGa 6ng. V i i ngay sau, 6ng Nana

khbng con kh i na'ng mua hang cho caa hang minh n2a. dng dii bi 16 til50% d6n 80%.

Na'm caa hang cGa 6ng d5 phii dong caa.

- Mukherjee 1999, tr. 48

B a nrim sau khi hien tuqng "chAy mau" luBng vhn da lam dbng bat c6a Thai Lan syp 66 vh mEr man cho cuoc khling hoing DBng A, cac n&n kinh t6 trong khu vqc dB buirc vao giai doan phpc h8i ngoan muc. Trong nrim nuirc bi thiet hai ngng nk nhi t do khfing h o h g - IndGn$sia, H&n Quhc, Malaisia, Philippin va Thai Lan - dq trii. ngoai h6i di5 tgng, dbng tikn dB 6n dinh va lSli s u i t dB @Am. Thi tnrbng tai chinh dFi daqc vqc day kh8 tht tir day do khfing hoing gay ra, va trong mot sh trubng hqp cbn cao han cA mirc truirc khfing hoing. Thi trubng c6 ciing tang hon 40% n8m 1999 (hinh 1.1). Cac nkn kinh t6 chuy&n d6i nhu Trung Quhc va Viet Nam, tuy dong luc c6 y6u di, nhung v&n tiAp tyc tgng trubng b mirc cao trong toan bo khu vqc. Cac n&n kinh t6 c6 thu nhap cao nhu ~ h n ~ CGng (Trung Quhc), Singapo va Dhi Loan (Trung Quhc) dang chuy&n minh manh mle. Via cac n&n kinh t& nhb dqa vao thucmg mgi clia khu vqc Thai Binh Ducmg, DGng Duung va MGng C6 cfing duac lai the0 ngon tri&u dAng cfia cA vung. S i n laqng tring - vtri n h m g t6c do khac nhau - trong t i t c i cac nbn kinh t6 lirn (hinh 1.2).

Th] truung c h h g khoan khu vyc d i kh6i phuc n im 1999 Ting t r u h g d i trb lai xu the"cG

C u c b vdn thj trubng c h h g khoan tinh theo USD Ta'ng tru6ng thuc ti 'nlm sau so vdi nim truck

Chis6 Thang Giing 1997= 100 %

- Ind6n6sia - Han Qudc - - Malaisia ~ B n g ~ d n g (~nrng ~ u b c ) , Singapo

2

0

-2

. - 0' 1997 1997 1997 1997 1998 1998 1998 1998 1999 1999 1999 T. Giing Thang Biy T. Giing Thang Biy T.Gi6ng Thang Biy T.Gi6ng Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3

1997 1997 1998 1998 1999 1999 2000

~ g u h : S.6 lieu Ngln hang The gia. Ngu6n: Sd lieu Ngdn hang The' gi3i.

-6

Tuy nhien, v8n cbn nh3ng thach thirc. Qua trinh phuc h6i tuy kh6ng cbn mong manh n a a

nh~rng vhn r i t d6 bi tdn t h o m g trubc nh3ng thay d6i do s q thht thubng clia thj trubng vh nhang s v kien b8n ngoai. Va nh3ng lqi ich cSa n6 cting choa t r i lai mirc thu nhap nho cii cho ngobi

nghho. ~ h 6 t nghiep, tuy dii gihm, nhong v8n cbn b mirc cao ch~ra ch ip nhan duqc trong nhm nu6c bi khGng hoAng va Trung Q U ~ C , cbn b Viet Nam

lai tang En. ~6 luqng ngubi nghbo b cac n~r6c khling hohng d% thng, vh dien d6i nghko trong khu vqc dB la11 rong. ~ h n ~ l6p trung luu ciing

chju thiet hai. Trong thbi kjl suy thoai, nhi&u gia dinh dB buec phi i chuy6n tikt kiem c6a minh thhnh ti&n met tr8n thi trobng tai chinh, va m$c

dh t h ~ trobng dB doqc kh6i phuc nhong gia trl

c6a chi cSa ho d8 suy gihm dhng k6. Trong toan khu vqc, nhBng vhn d& duqc uu

tiitn hhng d i u la duy tri nhip dQ phuc hhi, mb rong pham vi tac dong clia n6, vh keo dai thbi gian phuc h6i. D6 dat dlrqc nh3ng muc tiBu d6,

Malaisia, Philippin, va Thai Lan

chn trA lbi met s6 c8u hbi quan trpng sau day:

Lieu s u phuc h6i c6 doqc xay d ~ g g tren mot n&n thng v3ng chic hay kh6ng - hay n6 s6 bl

nghi&n nat dobi sirc neng cGa canh tranh toBn c iu ngay chng tgng, nhfing cam kkt kh6ng thqc hien duqc vb viec co c iu lai ngiin hang vh cac

c6ng ty, nq nhn cSa chinh phli tang dhn the0 tip s8 nh2n vB s v phi hi& quh kt50 dhi mh cuoc kh6ng hoHng dh cho thhy?

Ngay cA khi s v phvc hbi k6o dai qua ngm 2000 thi n6 c6 khbi d i u cho mQt k$ nguyitn m6i thng trobng cao hay kh6ng? N&U c6 thi ngu6n tao ra s q tgng trobng m6i 86 18 gi? D6ng A sE van dong nho th& nho trong mot th& gi6i ma tri thirc - chcr kh6ng phi i vhn - dang trb thhnh met dong lgc chinh d6 tang ngng su i t? Lieu cuoc k h h g hohng c6 1hm thay ddi chi611 luqc phat tri&n vB nh3ng n&n t i n g the ch& clia £)eng A hay kh8ng - m6i quan he cSa n6 vbi n&n kinh t& tohn c iu , giii phap nQi be gifia khu vuc ngsn hhng vB c6ng ty, vh cach thirc ngubi dAn

-8 v

liGn he vai chinh phli clia ho? ~ h i & u nam ntia,

n&u nhin lai, lieu p a i doan nay c6 th& duac

xem nhu mot thbi ky chuy&n d6i tao ra nhting

thay d6i th& ch& lan lao, hay chi dan thuhn la

mot thbi khic tam nghi giaa nhting di&u

thubng nhet?

Duang nhu d& trh lbi cho nhting c2u hbi d6,

mat ng2n hang dhu t u d2y d5 dua ra mat cai

nhin bi quan nhu sau:

~ 6 c do phuc hbi mirc tang trubng GDP n5m

1999 trong hku h&t cac nuac ch2u A d5 g2y ra t2m 19 t q m5n v& mgt chinh sach. He th6ng ng2n hang tan v3 v8n chua duac khic phuc

thba dang. Chi riGng di&u nay ciing s5 la mat

trb ngai cho s q t5ng trubng b&n vting trong vai

n5m tai. Nhung n6 v8n tikp tuc phu thuac vao

sq tang trubng dqa trGn xui t khdu, mat di&u

dang trb thanh n8i lo ngai lan nhbt clia ch2u

A. ~ & n kinh t& trong nuac v8n chua duac chi cach vh t q do h6a nh im khai thac thGm cac

ngubn tang trubng dai han. (Credit Lyonnais

Securities Asia 1999, tr. 1).

Cuac di&u tra phbng v in cac p a m d6c doanh

nghiep dhu nam 2000 d5 cho thiy, han 60% tin

r ing n h m g n8 lqc chi cach khbng bi them l+. Nhung han mot nira s6 ngu&i duac hbi b Nhet Bhn,

Han Q U ~ C va Thai Lan lai chm thhy ti&n trinh chi

cach dang m i t d in dong n5ng (Tgp chi Kinh ti Vi&z D61zg, ngay 10 thang Hai 2000, tr. 34).

Nhting nhen dinh nhu vi3y dubng nhu chua

chin chin. Lieu Dbng A c6 th& chuy&n th qua trinh phuc hhi sang mat kjr nguyGn t5ng trubng

mai hay khbng cbn tuy thuac vao phAn irng clia

chinh ph6 d6i vbi hai ap 1qc dai han: toan chu h6a

va nhu chu clia ngubi d2n trong n~rac dbi duac

tham gia s2u rang han vao cac v in d& kinh t& va

chinh tri. Chuang nay b i t dhu bhng mat danh p a t6ng quan v& qua trinh phuc hhi, thho luen v&

nhfing di shn clia cuac khling hohng c6 nguy ca de

dpa sq phuc hhi, rbi sau d6 chuy&n sang nhting

thach thirc chinh, v6n la chli d& t6ng quat c6a bao

cao nay.

Dong thai c6a sy phuc h6i

Dbng A - bao gbm n5m nu& bj khling hohng; cac n&n kinh t& chuy&n d6i clia Trung Qu8c vh Viet

Nam; cac n&n kinh t& mai c8ng nghiep hoa ~ b n ~

C8ng (Trung Q U ~ C ) , Singapo vh Dai Loan (Trung Qu6c); cac n&n kinh t& nhb thuoc khu vqc Thai Binh Duang, Dbng Duang vh Mbng C6 - t5ng

trubng 6,5% n5m 1999. Sau can suy thoai n$ng

n& - vai t6c da t5ng tmbng gihm 7,8% nam 1998 - t5ng trubng clia nam nuac bj khling hohng d5 dat

trGn 5% nam 1999. Han Qubc d5 vuat xa b6n

nuac bj khling hohng cbn lai vai t6c do t5ng

trubng trGn 10% n5m 1999 (bhng 1.1). d thai cqc nguac lai, IndbnGsia v8n ckm chhng vai mirc t5ng

trubng duang khbng dang k&. M$c dti Trung Qu6c va Viet Nam tibp tuc t5ng

trubng t6t han hhu h&t cac nuac cbn lai trong khu

vqc, nhung t6c da t5ng trubng c6a hai nuac nay - n h i t 18 Viet Nam - d5 gihm sut, cac v in d& v& ca ciu dang lam u am tri&n vpng clia hp. Cac n&n

kinh t& nhb clia khu vqc ciing d5 vuan 1Gn theo

nhting ngpn s6ng clia n&n kinh t& toan chu, dat duac cac thanh tich khh quan han trong n5m

1999, xet v& lai ich thu duac t h thuang mai, xu i t

khdu va ngay ch du lich ciing trb thanh mat ngubn t5ng trubng.

Cac nu& bj khirng hosng: Ind6ni3sial Han QU&, Malaisia, Philippin va Thai Lan

Cuac suy thoai b nam nuac bi kh6ng holing b i t dhu chuy&n huang th khohng nira cu6i n5m 1998

do ba nguyGn nh2n. Nhfing thay d6i trong chinh

sach kinh t& vi mb, trong khi tjr gia duac 6n dinh

trb lai, cho phep gihm 15i s u i t va khbi phuc lai mirc tiGu dung. Viec di&u chinh ca c iu manh me

d5 giup khbi phuc lai lubng tin dung va chi thien lbng tin c6a ngubi tiGu dung va cac nha dhu tu.

Va qua trinh phuc hhi c6a khu vqc, duac ha tra

bbi sq tang trubng manh b My vh ch2u AU, dB

lam tang mirc chu cGa cac nuac bGn ngohi. Cuac khling hohng dB g2y ra nh3ng thay d6i

nghiet ngB nhung ngin ngGi trong cac chi s6 kinh

Su phuc hbi dang lhy lai dcng nSng 5

BANG 1 .I Thay doi t h ~ c ti$ trong GDP cba D6ng A, 1996-1999 @)

~ & n kkinh tt&' Thuc Udc

1996 1997 1998 1999

Cac n6n kinh he bi k h h g hoing DBng A

IndBn6sia Han Qudc Malaisia Philippin Thai Lan

Cac nen kinh ht&'chuy&n dd Trung Qudc Viet Nam

Cac n6n kkinh hg'nh; Campuchia Phigi Lao MBng ~6 Papua Niu Ghink Qu in d60 S61BmBn

Cac n6n kkinh hg'm6ki cBng nghiGp hoa H6ng CBng (Trung Quo'c) Singapo Dai Loan (Trung Quo'c)

Cac nen kinh fg'c8ng nghiep Nhgt B i n

My

~ g u 6 n : Tai khoan quoc gia va sd lieu Ngdn hang he" giai

tk vl m6. Sq ra di ciia l u h g vbn va SL? sup d6 ciia cac d6ng ti&n dB lam suy gihm ciu trong nu&, thu hep nhap kh iu va ddy can c2n thuang mai tir

ch6 th2m hut nang n& sang thgng d u lun (hinh 1.3). Tir n5m 1996 dkn 1998, tai khoHn vBng lai cGa n5m nuuc bi kh6ng hoHng dB xoay chuy$n khoing 125 tjr USD td th2m hut sang theng d o (xem bAng 2.3 chuong 2). Sq chuy6n bibn nay d2 cho phep tich lfiy them d q trO - nhung v6i mat s ~ r hy sinh to I6n la suy giHm sHn l~rqng (khung 1.1), d i u t u t h i p va ti& dung giHm.

Trong cac thanh t6 chinh ciia c iu, s q chuy6n

h u h g trong ti&u dhng d2 ciing c6 them qua trinh

phuc hbi. Ti&u dhng t u nh2n bi thu hep trong

n5m 1998, manh n h i t la b Thai Lan, va nhe nhang n h i t la & Han Q U ~ C va Malaisia (hinh 1.4).

Gia t r ~ cha cHi bj mht do s q suy giAm cSa thi

truang v6n va cGa gia tri tai sAn rb rang dB lam giAm mirc ti& dhng cSa cac t i ng 16p trung luu va

kha giA b cac nuac nay. Nh~rng sau nira cubi n5m 1998, viec giim 1% s u i t va rnb reng chi tieu ngan sach b Han QU&, Malaisia vB Thai Lan dB b i t d?iu nhen nh6m len sq phuc h6i - vB dkn dAu n5m 1999, tieu dhng dB tgng, t r~rac hkt la thbng qua chi tieu cha chinh phli rai sau 66 la qua tiGu dung tu nh2n. CH Ind6nesia va Philippin d&u khdng

t5ng chi ti& ng2n sach d&n mirc nghi6m trong.

Ind6n6sia thi thi&u v6n d6 t5ng manh chi ti& ciia

6 DGng A: Phuc hhi va phat tri6n

NBm nuac bj k h h g hohng d i co sudiiu chinh nghiet ng i - va phuc h6i nhanh

p hat chat nh#p khiu d i gop phan tao ra thgng d u thuong mai l h ... ... va lam ting d u trk. .... T j USD T j USD

l oo1 180 1

.. t ing long tin vao d6ng tit% ... 06ng t i 6 d u s ~ - Rupiah 120 - Won

- - - Ringgit 100 -- Peso - Bat 80

60

An

0 1 T. Gi6ng Thang BHy T. G16ng Thang BBy T.Gi6ng Thang BBy T.Gi6ng

1997 1997 1998 1998 1999 1999 2000

... va cljng vm v l k mbrong tai khoa ... Can c i n ng in sach (%GDP)

4 3 1 1996 1 1998 2 1 1997 f2 1999

-3 -4 -5 -6 -7 -8

IndbnBsla Han ~ u 6 c Malalsla Phlllppln Th61 Lan

... cho phep nm l ing chinh sach ti& t@ ... LLii sui't danh nghia (%) - IndBnBsia

100 - Han ~ u 6 c -- Malaisia

80 - Philippin - Thai Lan 60

40

T. Gi6ng Thang BBy T. Gi6ng Thang BHy T.Gi6ng Thang BBy T.Gi6ng 1997 1997 1998 1998 1999 1999 2000

... d i tao ra dbu hl@u phuc h i ) Ting t ~ h g quy sau so vffl quy t ~ u c (%) - Ind8nB;;o.

l 5 I - Han ~ u 6 c - . Malaisia /

Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3

~ g u 6 n : so' lieu Ngdn hang he gid.

Sq phuc hbi dang Isy lai dong ngng 7

C i i gia c i a cu@ khing hoing I5 gi? va ngoai suy cho n i m 2001

Ddng A giirn mAt bao nhieu s i n luung do khing hoing?

Chia GDP thuc 16 hang n i m trong giai doan 1960-1996

thanh cac thanh 16 mang tinh chu kjl va mang tinh t ing

truang - the0 phuung phap c i a Hodrick va Prescott (1997)

- sE th iy xu hudng t ing ssn luung dai han. So sanh xu hudng nay vui huung vijn dong thuc tk c i a s i n Iuung sG

cho bikt chi phi c i a cuoc khing hoing do bsng muc s i n luung bj mit . M xu hudng t ing trudng qua khu c6 th6 kh6ng bkn vang, nen xu hudng sau nirn 1997 duuc diku

chinh the0 nhOng du kikn t ing trubng c i a thi trudng trudc

khi nB ra khing hoing; c6n vdi giai doqn 1998-2000, du

bao v6 xu huung duuc dua tren k i t q u i du bao th6ng nhi t

Cac nuac bj kh ing hohng bOang A db chju t6n t h i t nnng n6

GDP thuc te'va xu thi'

IndbnCia

GDP thuc te'ddu ngubi (ham log)

Indbnesia, Han Q U ~ C , Malaisia va Thai Lan ganh chju

su mht mat s i n luung ldn do khcng hoing. Mgc dO dZ

phuc hbi nhung s i n luung nirn 1999 c i a n h h g nudc nay

v i n con kem xa xu hudng truuc khing hoing. S i n luung

c i a Ind6nesia g i im xu6ng nhiku nhht so vui xu hudng

t ing truang c i a no - 16,6%. Khosng cach nay c i a Malaisia cho thAy su phuc hdi nhanh nhi t va manh me

nhit: n irn 1999, chenh lgch vk s i n luung b$ng 7,2% so vui xu hudng truuc khing hoing c i a nuuc nay. Con s8 do

6 Han Qu6c la 12,9% va b Thai Lan la 14,5%. Trai lai, Trung Qu8c va Philippin lai vuqt hun xu hudng dai han c i a

hai nuuc nay - ngay c i trong n h h g n i m khing hoing.

Han 0u6k

GDP thuc teddu ngudt'(ham log)

Malaisia Thhi Lan GDP thuc ti'dau ngu&i (ham log) GDP lhuc t6'dau ngubi (ham log) 9,1 8,7

9.0 8,6

8,9 8,5

8,8 8,4

8,7 8 3

8,6 8 2

8,s 8,1 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 - 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002

~gudn: S6 lieu Ngin hang Th6 giui.

chinh phli, cbn Philippin, v6n da ngap s2u vao nq manh mi3 nhht trong c8c c6u thBnh clia GDP va n i n , kh6ng c6 khA n5ng di vay vh cting kh6ng c6 cfing phuc hhi cham chap nhht. ~ & n gi3a n2m m i y nhu chu di vay vi cugc suy thoai b nu6c nay 1999, chi c6 b HBn Q U ~ C la d i u t u d8 g6p phhn kh6ng sau s i c l im . D ~ U tu. chju sq c i t gihm vBo s q tiing tmbng.

8 D6ng A: Phuc hBi va phat tri6n

Xu h u h g thit chgt ti6u dung d i d6i chi& 6 cac n u b bj khirng hoeng

Dong gop c ia chi ti& vao tHng t ruhg

IndBnesia

%

Han Qu6c

%

nblldhg Xud khhsu rong

Malaisia Philippin

Thai Lan

XU& khiu rong

PJgu6n: ~6 lieu Ngln hang he' gia.

Su phuc hbi dang lhy lai dong n h g

Tuy xu$t khsu d5 h6 trq cho cac nuirc D6ng A trong nh3ng nghy thang u am nhht clia n5m

1998, nhung viec gia tfing xui t khdu rbng khGng dong vai trb thuc d iy manh mE nhu nh3ng gi ma

su phh gia manh cac dbng ti&n trong lihu v9c dB

dq bao. Tai sao v$y? Vi don gia clia nh3ng hang

hod xuht kh iu chinh trong khu vqc dB sut, cbn

gi8 nh$p k h i u v5n b mirc cao, ghy ra mot cti shc

rnanh v& tjr 1e trao d6i t h u m g mai. D&n cuhi n5m 1998, cli sac v& t$ 1e trao d6i t h u m g mai dB chuy&n huirng - lam cho qua trinh phuc hBi c6 hinh chi3 V. Nganh di$n ti? dot ngot bhng n8, do

d~rqc tidp th&m siic bbi n8i lo ngai v& s q c6 Y2K,

va con sht Internet va ngubi ti&u dung b cac nuirc

OECD ra sirc tranh thli mua s a n ~ 16c gia ri! (hinh

1.5). Dbng thbi, gia dhu dB duqc khGi phuc.

Doanh thu til xu i t lihdu cu6i chng dB b i t dau

tfing trubng v3ng chic va gop p h h vho qua trinh

phvc hki n5m 1999.

Viec kh6i phuc duqc lbng tin ciia n h i dau t u

dB dong g6p tich cqc vao chi thien can cAn thanh

. . . - . Sin xu& c6ng nghiep cirag6ng A d i h6i phuc - vi du, mGc tiCu thu thiCt bj ban d i n

Trung binh truqt ba thang 1997=100

S i n xudt ccBg nghiep b Han Quo"c,

11 0

100

90

toan. Mpc du n5m 1999 dB c6 duqc thgng du tai

khohn v2ng lai l&n, nhung xuat khdu t5ng cung

dB keo theo s q l&n manh vh cau nhap k h i u di

cung v6i qua trinh phyc hki. Lubng v6n rbng

chHy ra d2 b i t dau giAm manh. Sau khi dat mirc

70 tjr USD n2m 1996, h a n g v6n t u nh5n chhy

vao dB b i t dau sut xuhng mdc - 60 tjr USD n2m

1998 va sau d6 d5 kha han b mirc - 23 t$ iJSD n5m 1999. M$c du ngAn hang t u nh2n va cac t6

chirc cho vay khac tidp tuc thu hep hoat dong

n5m 1999, nhung dau t u gian tikp dB duqc phuc

hbi vao nila cuhi ngrn 1998 - vh tang ddn 8,5 tjr USD n5m 1999 kern bhng 2.3 chumg 2). Luhng

van vao gian tidp tgng, chng viri viec ngubi ti&

kicm s i n sang dau t u vao thi trubng tai chinh da

cling c6 them cho sLr phuc hbi ctia c8 phi&u. Tinh

ddn cu6i n5m 1999, gia tri v6n thj trubng tai

chinh (tinh bing USD) b ~ b n ~ CGng (T'rung

Quhc), Inddnesia, Han Q U ~ C , Malaisia, Philippin,

DBi Loan (Trung ~ u 6 c ) va Thai Lan dSi t5ng han

50% (xem hinh 1.1). Dau t u trqc tidp nu6c ngoai

dB dat mot dinh cao miri.

Cac n&n kinh t6 chuydn dBi: Trung QU& vB Viet Nam

D ~ U n5m 1998, mot di&u r?, rang 12 Trung Q U ~ C dang diing truirc tinh trang chu nei dla qua y&u

kt. lqc thi&u phat dB lam thc do tang truirng

giHm xu6ng cbn 7,8% n5m 1998 va 7,170 n5m 1999. ~ 6 n y&u t6 sau c6 th& 18 nguyGn nhAn clia

tinh trang n8y. Thir nh i t , chi&n dich nfim nfim clia chinh phli

nh im hien dai hoa cac co. quan qu in 19 tikn te cu6i cung d5 ki&m soat dugc ki&u "ng2n hang

trung u m g dgc quy&nV trong mang lu6i chi nhanh rang 16n clia Ng2n hang Nhhn d23, nhb d6 d5 han ch& s q gia t5ng tin dung. Chinh quy&n cac tinh thanh d5 mht quy&n chp tin dung cho nhi3ng

(truc b6n phii) hoat dong hay doanh nghiep ma minh uu dBi, 80 9 di&u nay dB thuc d i y cuac chi cach cac doanh

1997 1998 1999 nghiep nh8 nu6c. Cuac chi cach tidp theo d6i v6i

~ g u 6 n : JP, Morgan. cac ngAn hang thuang mai quhc doanh d5 dua ra

n h h g quy djnh nghiem ngat vk vi$c cho vay, khikn cac ngiin hang phai chiu trach nhiem v& cac

k i t quH hoat dong tai chinh cha minh, th$m chi cbn c6 d iu hi$u rang buec trach nhi$m cha ngubi giam d6c v6i cac khoin nu kh6 dbi. NhCrng dong cu khuy&n khich m6i nay, chng v6i s q thiku ving

niing luc quin ly trong vi$c dinh gia chinh xac r6i ro tin dung d2 buoc giam d6c cac nghn hang

phHi hkt sirc then trong dhi v6i chp phat tin dung. Vi cac ng6n hang clia nha nu6c rht kh6 cho cac doanh nghiep n8ng dong ngoai qu6c doanh vay van n6n vi$c gia t5ng tin dung rbt han ch&.

Thir hai, qua trillh cai cach doanh nghiep nha nu6c vB giBm bi6n chi nha nu6c dB lam tgng do bht 6n cho cac he gia dinh, bing chirng la mdc

ti$u diing db thi dB giim sut. Thir ba, vi$c giim manh gi8 thu mua nbng s in , phin anh chi& hutvng chung c6a gia c i hang hoa th& gibi, va k h i niing thu hut lao dong vao cac nganh cbng nghi$p nbng thbn bi han chh d3 lam suy y&u t8c do tiing trubng thu nhep va ti& dGng nbng thbn. ~ u 8 i

ngu6n g8c t b Dbng A. Chinh ph6 Trung Qu8c dii phan irng lai b ing

nhiiu bi$n phap m6i kh8c nhau. Chinh sach tikn t$ dB duuc n6i lbng hun vao thang Sau 1999, v6i

12i s u i t duqc c i t giim 0,75%. D& kich thich xuht khgu, chinh ph6 d8 tiing mirc uu d5i thuk gia tri

gia tiing d6i v6i hang xu& kh6u th6m 2,95% vao thang Biy - l i n cu6i chng trong hang loat nhang lkn tiing mGc uu dHi thu& trong niim 1998, mac

dti t6ng gia tri uu d8i thu& v&n cbn t h i p hun tjr trong nghm dinh cha thub gi8 tri gia t5ng trong nubc d8nh vao s i n xuht. Thang Tam, chinh phi1

d5 thbng qua mot khoan ng2n sach b6 sung tron gbi tri gia 60 tjr nhiin d6n t$ d& t8ng cubng kich thich chi ti$u nghn sach n8m 1998. Chinh phh

ciing d3 tgng lumg cho cbng chdc nha n~r6c va tiing cutmg cho cac ngiin hang nh6 vay. Niim 1999, ti$u dhng d2 6n djnh, nh3ng khuy&n khich

c6a chinh ph6 dH c6 hi$u lqc, xu& khsu rbng va d iu t u dB 16n manh, nhb d6 tht c i cac chu thanh clia GDP dH gbp phkn lam tiing GDP (hinh 1.6).

cGng, tang trubng xu& khdu, tuy r i t ngoan muc Nh5ng k&t quA nay d2 ngiin chan duuc cac vao n8m 1997, nhung dH l ing xu6ng n8m 1998, phan doan tr&n thi tr~rbng r ing d6ng nhiin diin t$ do Bnh hubng ciia s q suy giHm kinh t& ciia Han s5 bi pha gia trong mot thbi gian ngkn sau d6. Qu6c vB Nh$t BAn vh do m i t khA nang canh ~ h 6 n ~ d6c Ngiin hang Nhgn dhn diiy dH ph

trong n2m 2000. C h g viri tinh hinh xuht kh6u nkn kinh t& nh6 clia khu vqc Thai Binh Doang, khA quan h m vh dbng yen Nh$t len gia, diku nay D6ng Doang va M6ng C6. Kh6ng gi8ng viri cac dS g6p ph in xoa diu n8i lo sa c5a t u nh2n va c6 th& d5 giup chi thien tinh hinh tai khoin v8n niim 1999. Ng2n hang Ddc ghn d2y dB tinh toin r ing, khA ngng giAm gia dbng ti&n han 10% trong vong sau th8ng tikp the0 dB gihm ti? 22% vho thang TAm 1999 xu8ng cbn 14% cu8i nam 1999 (Ng2n

hang Dirc, 1999). Viet Nam tang d& c6 tang trubng, tuy c6 chgm

han, trong n5m 1999. Sau thbi kjr tiing t r o h g

manh khoAng 8,6% mot n8m trong ~ a i doan 1992-1997, t8c d6 tang trubng dB tut xu8ng cbn 4% n5m 1998 vh 1999, do cac y6u t6 b6n trong va s g giAm sGt vk chu d6i viri xuht khdu. T6c do t5ng

n8ng s u i t cham chap trong linh vqc c6ng nghi$p do nha nuirc lam ch6 dao va linh vqc dich vu cbn bi diku tikt manh la nhi3ng nguyen nh2n chinh. Sq giAm sut lien tuc trong ch hai linh vqc nay trong niim 1999 chi doqc bh lai bing cac vu thu

hoach boi thu trong n8ng nghiep. Vi ghn 60% xu i t khgu c5a Viet Nam la d&n cac nuirc khac b ch2u A nGn s q phuc hbi cGa khu vvc 18 rht thi6t y&u d6i viri tang trubng cfia nuirc nay.

Tuy n h i h , n6u kh6ng c6 nhang chi cach ca chu

s2u s i c han thi Vi$t Nam c6 th6 kh8ng chia sk duac h&t s g phuc hhi viri khu vqc. D iu t~ tir t i t

cA cac ngubn vgn tikp tuc suy gihm: chinh ph6 (do mc?c huy dong nguhn thu thhp), doanh nghi$p nh8 nuirc (do phhr~ thu nhep d& lai doanh nghi$p

it va tinh phi hi& quA k6o dai), khu vgc ngoai qu8c doanh va dhu t o trqc tikp c6a noac ngoai (do bi diku ti&t qua nhiku). Dhu t u trqc ti&p cha nuirc

ngohi c6 th& b i t d i u khbi sic, nhung qua trinh giAm birt di&u ti6t dB khi6n cac d8i th6 c i ~ a Vi$t Nam trb n6n h i p d i n cac nhh dhu t u nuirc ngohi

han. Tuy th&, cugc chi cach ma chinh ph6 dang ciin nhhc c6 th& gifip ddy manh t8c do tiing trobng

clia Vi$t Nam.

qubc gia bi kh6ng hoAng, s q di xu8ng trong giai doan 1997-1998 b cac n&n kinh t& nhb nay ch6 y&u b i t nguhn tir cac tac dong thuang mai nhiku han la sq ra di c5a lubng v8n. ~ u i n dAo S616mBn d5 phAi ganh chju mot cuoc suy thoai nghiem

trong khi c iu vb du ljch vh g6ttir c8c nuirc lang

gikng c6 thu nhGp cao - ma di6n hinh la Nhet BAn - giAm manh. Qua trinh phpc hhi cha Papua Niu

GhinG tir sau nan han han do hien t ~ ( m g El Nino gay ra n5im 1997 d5 bj han ch6 bbi s q thay d6i b i t 1qi trong tjr 1$ trao d6i t h o m g mai d6i viri hang xuht khdu chinh clia nuirc nhy (vhng, dhng, dhu) va bbi xung dot trong nuirc.

d M6ng C6, cAi cach nhhm cAi thi$n m6i trobng cho tiing trubng t u nh2n dB sa lhy do g8p phAi s q thay d8i bht lai trong tjr 1e trao d6i t h u m g mai d8i viri nhi3ng mat hang xuht khdu chli lqc c6a nuirc nhy (vhng va clang) n8m 1998- 1999. ~ ~ u b n thu cho ng2n sach vh dq t r 3 qu8c t6 @Am, ca chu v8n vay c5a nhi3ng ng2n hang thuang mai lirn dku x iu di. Chc chinh sach trong nuirc y&u kkm ciia Campuchia vh Cong hoa d2n ch5 nh2n d2n Lao trong nhi3ng niim trohc khling hoAng dB lam cho tinh hinh ng2n sach ngay mot xhu di, chinh sach ti&n t$ lbng 160, lam phat gia tang vB dbng tibn ngay mot y6u k6m (nhi3ng diku nay cbn bi trhm trong them bbi s g pha gi8 cfia cac dbng tibn do k h h g hoAng gay ra). NhCing chi thien sau nay b cA hai noirc d6 x u i t phat tir ch8 tjr 1$ trao d6i t h u m g mai khA quan h m , c i u v& xui t khdu manh h m va cac cuac chi cach trong nuirc b i t dhu c6 tac dung. Campuchia, Lao, M6ng C6 va Papua Niu Ghine d5 c6 mirc t5ng trubng 3- 4% n8m 1999. Phigi, khbi s i c nhb nganh du ljch

vh s g phuc hbi c5a nganh sAn xuht dubng, dB t5ng trobng g i n 8%.

Di s6n c i a khing hogng - va nhilng - - CAc n6n kinh 16 nhb: khu v w Th8 Binh Dudng, diem d8 bi t6n thlrdng ma Dbng D~rdng v5 Mbng ~d

Cuoc khiing hoAng dB d& lai hai di sAn: mdc nq

Sq phpc hhi clia khu vqc d5 g6p phhn vqc day cac nhn cao vh s q b i t 6n 16n han cho cac he gia dinh.

12 DGng A: Phuc hbi va phat tri6n

N6 cfing bii lam cho khu vqc dg bi t6n thoong hon troirc nh3ng cii s6c tir b6n ngoai.

MIIC nQ nAn cao

Nu n i n chbng ch i t bii tao ra nhsng thach thirc

miri b6i viri khu vqc. Mirc nu cao c6a cac doanh nghiep b5 Bn vho thu nhap. Nu kh6ng sinh lbi lirn

buec ngBn hang ph6i mb rong viec cho vay, nhung lai han ch& ngubn v6n c6 th& cho vay. Trong mot s6 qu6c gia, khu vqc c6ng ba nu ghp ba lhn mirc trA nu c6a thbi kk trobc kh6ng ho6ng.

NBm nobc bi kh6ng ho6ng v3n choa hohn tht qua trinh bau 661-1 b& chi& gi6m b6ng cBn 68i thi sAn qu6c gia cha minh, ca cku lai nu vh hhp thu

nhilng khoAn 18 v6n kkm theo, ti& hhnh s i p x&p lai hoat bong vh ch& bo sir hau. DBy 1h nh3ng diku c6 th& tao ra khA ngng t5ng n5ng sukt lao dong

trong toong lai. Ngiin hang bi di: nang b6i nhiing kho6n vay kh6 dong ma tinh d&n cu6i n8m 1999 b2 18n b&n 35% b Inbenesia, 20% b Hhn Qubc,

10% b Malaisia va 40% b Thai Lan. Ubc tinh chinh thirc b Trung Qu6c cho bi&t nu khdng sinh lbi chi&m 25% (mac du cac tinh toan c6a ca nhBn boa ra con s6 cao hon nh&u). Qua trinh sdi bong nhkm gAi quy&t nh3ng khoAn nu khdng sinh ltri nay c6 th& bdy mirc nu c6a chinh phh vout xa mirc hien tai. Nu c6a chinh ph6, do nh3ng khoAn ciru trq thi chinh vh chi ti6u gBy thBm hut b6 kich chu gBy ra, dB tBng 16n b&n 35-50% GDP b Hhn Quhc, Malaisia vh Thai Lan - vh 90-100% GDP b Inbdnesia vh Philippin. Mirc nu c6a chinh phh 6 Trung Qu6c cting tBng, chi&m 30% GDP.

Tuy nhi6n, s q phuc hki dB gi6m thi&u bouc tac bong ti& cqc c6a nh3ng khohn nu cbn treo la lirng. Mirc chu m6i b& tBng them lubng tikn mat cho c8c cdng ty, cho ph6p ho b i t dhu thanh toan mot s8 nu, hoan mot s6 khac vh tim ki&m viec g6p them v8n c6 phkn b& gi6m birt he s6 bbn bdy. QUA thqc, lubng ti&n met c6a nh3ng cdng ty hhng bhu b2 trb n6n v3ng chic mot cach bkt ngtr (choong 4). Sq phuc hbi manh mle vh xuht khdu tang nhanh ngm 1999 bii khi&n chc c6ng ty nhy trb n6n

c6 gia h m - vi gia tri tai sAn c5a c h l i ~ g tang - vh

cling c6 them ca cku bku t o c6a ngBn hhng.

Vi cac yeu chu thi chinh trong giai doan dhu c6a sq phuc hbi gi6i han 6 mirc bAm bAo v8n luu bong vh kh6i phuc lai mirc tan kho, va vi c6ng s u i t choa sir dung h&t cho phkp c6c doanh nghiep

bap irng bouc nhu cku n6n loqng v6n cho vay cfia

ngBn hhng chi tgng ir mirc khi6m tan. Vi du, he s6 sfi dung c6ng su i t b Thai Lan, tuy bii tgng l6n, nhung h&t n5n-i 1999 ciing miri dirng b mirc 62%. Ngay cA HBn Qu6c cfing chi s 6 dung h&t 81% c6ng suht, tinh b&n cu8i n5m 1999. V&n ckn ph6i xem x6t bi&u gi se x6y r a khi c6c doanh nghiep phHi mb rong c6ng sukt m6i b$ tho6 miin nhu cku.

SIJ phyc hbi ciing cbn ph6i dva vho thi chinh cha chinh ph6 b& giAm nhe Bp lqc do nu nhn gay ra. Ngay c6 nho th& thi nBm nobc bi khhng hoHng cfing phii giAm mirc thBm hut ngBn sach c6a ho tir 1-3% GDP (so v6i nBm 1999), bap img met t i

trong l h hon trong t6ng chi ti& dhnh b& tr6 lBi, vh tao ra nhilng khoAng tr6ng chinh sach mdi thdng qua viec gi6m nhc mirc nu nhn cu6i ccng (choong 5). a bBy, viec ti&p tyc duy tri tBng trobng c k g lai la bi&u c8t y&u. kt k& s q c6ng c6 ngfin sach chn thi&t nho cfing sle ti&t kiem bouc cho c6c noirc bi khfing hoAng tir 0,6-1,8% GDP n&u t6c tang t n r h g c6a ho cao hon 2% - chir kh6ng phHi chi ngang bing - so viri 1% suht thqc (choong 5).

d Trung Qu6c vB Viet Nam, nu treo it c6 khH n8ng gBy cAn trb cho t5ng trobng hon 18 viec chn phHi xBy dqng mat th& ch& miri b6 h8 tru cho nhang bong ca khuy&n khich c6a thi tnrtrng. Ghn 40% doanh nghiep nha noirc c6a Trung Qu6c lhm Bn kh6ng c6 lBi, va nhilng khoAn nu khdng thanh toan doqc cao ngay cA so viri ti6u chudn c6a cac nobc bi kh6ng hoAng. Chinh ph5 b2 bk xoirng met chomg trinh tach tht cH cac khohn nu kh6ng sinh lbi r a ngohi thi kho6n cha ngBn hhng (b& cac cdng ty chuyen vk qu6n 19 thi s6n gi6i quy&t) vh tai chp van cho cac ngBn hhng. N&U tihp tuc duy tri doqc tBng trubng nhanh, chinh phli sB c6 th& khuy&n khich ngBn hang cho cac doanh nghiep nBng bong vay v6n (chir khdng chi d m thuhn lh bAo nh3ng kho6n nu kh6 bbi tir c6c doanh nghiep qu8c doanh tri tre), tach cac kho6n nu kh6ng sinh

Su phuc hbi dang lhy lai dong ngng 13

lbi ra khbi tai khoin clia ho, lanh manh hoa he

th6ng thi chinh khbi cac khoHn na kh6 dong. Tang trubng vsn cbn bi kim nkn duiri ganh

n$ng cfia s ~ r thi&u hieu quh ngay mot tang trong cac doanh nghi$p nha nuirc, khbng duac san sk birt nhb s q mb rang kinh t& cha khu vqc ngoai qu6c doanh cbn dang b~ tr6i buac - di&u nay st3 khihn chi cach kh6 khan them v& mgt chinh tri.

Sq b i t 8n Idn hatl d6i va cAc ho gia dinh

Sq b i t 6n gia tang duac d$c bi$t cinh bao trong cac hi3 gia dinh c6 thu nhiip t h i p vh 6 thanh thj. Trong n5m nuirc bi khling hohng vB Trung Quhc, s6 ngubi s6ng duiri mirc giiri han ngheo d6i qu6c t& 1 USD mat ngay (tinh the0 ngang gi8 sirc mua nam 1993) d2 tang len d in 13 tri$u ngubi trong giai doan 1996-1998, dua t6ng s6 ngubi ngheo cfia Dbng A len tiri 278 tri$u (bing 1.2). Trong s8 nay, 213 tri$u la ngubi Trung Qu6c. Vi 150 trieu ngubi khac miri chi vu'at len tren mirc d6i ngheo trong mat thgp kjl truirc khfing hohng - 60 trieu ngubi b DGng A va 90 trieu ngubi Trung Qu6c - nen khu vu.c nay d2 c6 nh6m ngubi s6ng g in mirc ngheo kh8ng la. Cuoc suy thoai d2 lam s6 phan cha ho them hip benh vi c iu v& lao dong chbng xu8ng va t h i t nghi@p gia tang, n h i t la trong khu vqc thanh

thi. Trong cac noirc bi khhng hoing, nhiku ngubi lao dong cbn tr& va chua bao gib phHi trAi qua mat cuoc suy thoai nghiem trqng nao. d Trung Qu8c (va Vi$t Nam), nan t h i t nghiep dB tac dong d&n nhfing ngubi lao dong cao tu6i hcm - mat s i n phsm phu dau dirn cfia qua trinh ci i cach doanh nghiep nha nuirc vh gi im bien ch& nha noirc. Trong cA hai nh6m nuirc nay, nh3ng ngubi t h i t nghi$p miri dang dirng truirc s q b i t 6n ngay cang tang vk viec lam vB thu nhgp.

I3ang viec tao them cbng an viec lam, mb reng kinh t& sE mang lai ni&m hy vong cho ngubi lao dong va xoa d ~ u birt s q b i t 6n. hit nghiep d5 giAm trcrlg nHm nuirc bi khfing hoing vB 8n dinh b Trung Qu6c. tpc duy tri sq mir rang la di&u c8t y&u d6 khbi phpc lai mirc thu nhap dB m i t cho n ~ r b i nghho. Cbng cp giAm ngheo hfiu hi$u n h i t la mb rang kinh t i , mot qua trinh sB tao them vi$c lam va tao them c i u v& mat thir ngubn lqc ma ngubi ngheo c6 shn n h i t - db la SLIT lao dong.

N&U tang truirng dat mirc 5% mat n8m cho d&n n5m 2008 va duac chia s& binh d ing thi s6 ngubi nghko 6 Dbng A (k6 c i Trung Qu6c) sE giHm tllr 278 tri$u ngubi xu6ng cbn 84 tri$u ngubi. Nhung tang trubng cham han b mirc 3% m6t ngm va ph2n ph8i thu nhiip xhu di (viri mirc do b i t binh d ing t2ng them 10%) thi dhn nam 2008 st3 dsy

Bing 1.2 Doi ngheo 6 D6ng A, 1987,1996 va 1998 (Trieu nguu;)

Gi& han ngheo doikhu vuc 1987 1996 1998 Trigu % ..

it h m 1 USD/ngay DBng A 417,5 265,l 278,3 13,2 5,O

DBng A trd Trung Quo'c 114,l 55,l 65,l 10,O 18,l Trung Q U ~ C 303,4 210,O 213,2 3 2 1,5

It han 2 USDIngay DBng A 1.025,3 863,9 892,2 28.3 3,3

DBng A tru Trung ~ u 6 c 299,9 236,3 260,l 23.8 10,l Trung Q U ~ C 752,4 627,6 632,l 4,5 0,7

- - .- . - . .

Ghi chi: Duang gi6i han ngheo doi qudc td cd djnh b muc tuang G~i7 3 1 L',3!'nfiB. j theo ngang gia suc mua n im 1993. Uuc tinh cho Trung 0u6c dua vAo phin phdi thu nhgp; dieu chinh d6 co phin phdi tiku dljng bing cach sir dung muc tieu dljng binh quin tr6n dAu ngudi lay tu di6u tra hb gia dinh. Duung gidi han ngheo doi qu6c gia c ia c6c nudc thi khac nhau; xem b6ng 6.1.

Ngubn: Tinh toan c6a nhin vien Ngin hang Thd giui.

14 DBng A: Phuc hbi vB phAt tridn

229 trieu ngubi vao c inh d6i nghko (xem chumg 7). Hun n3a, nh6m ngubi b thanh thi, tuy ddng dAo han va c6 hoc thirc hun, lai c6 xu hutrng y&u c i u mirc dich vu cao h m d6 gi6p ho ch8ng d3 duqc vtri nhftng th5ng t r im cSa thi trubng - va dbi hbi c6 ti&ng n6i ltrn horn trong quh trinh ra quy&t djnh d& d i m bAo phPn 6nh duuc lui ich c6a h?. T5ng trubng kinh t& la di&u kien thibt ybu cho nhftng nhbm ngubi nay, nh3ng ngubi khdng d6 s i n sang chip nhen lGng 1E sq c i t giim ti&n luang khi c6 nhftng cti s&c mdi.

DGng A d$ bi t6n t h u m g tru6c nh3ng cti sac t h b@n ngoai, nhung the0 nh3ng chch ma vk ca b i n la kh6c v6i thbi ky trubc k h h g hoing. Trong t i t cA nh3ng thiet hai cSa nb, sir ra bi ao ao clia luting tikn nbng, v6n la nguy&n nh2n gAy kh6ng hoing, ciing s6 t rh bb cho khu vqc mat trong

nhftng ngubn ltrn n h i t g2y ra sq d8 t6n thuang cAa khu v9c. Nq nubc ngohi nghn han c6a khu vqc t u nh2n sE giim xu&ng mirc t h ip , dq tri? qu&c t& sle vuqt h m mirc tru6c kh6ng hoing. ~ b t quA la he s& gi3a nq ngin han vh dq tri? n6i chung sE giim manh (hinh 1.7). Tuang tq, s q ph8 gia d6ng tikn sE l h k giPm gih tri c6a luqng tikn n i m gi3 bing ngoai te dang tim cach bb di dot ngbt. CA hai y&u t& nhy sE gitip kh6i phuc lai lbng tin cAa chc nh8 d i u t u b ing chch gi im b6t s q y&u k6m cria khu vqc tru6c nhilng s? di chuy&n b i t ngb cfia v6n.

Nhung sq phuc hhi vhn cbn phu thuec vho chi vbng ludn qu6n ma t5ng trubng b5 giii ph6ng ra - va met cugc suy thohi toan c i u c6 th& dio nguuc chi vbng bb. Cac cdng ty hien dang thanh toan duuc nu n i n va b i t bhu ti&n hanh dhu t u c6 th& dgt ngat bi ph8 s in . Chinh phli v8n dang phu thuac vho cac ngubn thu l8nh manh d& trA nq lai c6 th& b i t ngb phi i c i t giAm chi ti&u x5 hbi hay

7-. ---- - - - . - - - - - --t - - --i > - Nu ngan han con thgp hcm nhi6u so vai truac khirng hoing

~ i 6 n theo nghia rdng/du tr2

("A)

Trung Qudc

I 999 Trung Qudc

a Malaisia

1999

1 ggg Philippin 1997 Ind6nQia

1999

u 0 50 100 150

NU n g i n han/dc, W (%) Ghi chi: Sd lieu thang Sau 1997 v6 thang Sau 1999. ~ g u & : ~8 lieu Nghn hdng he' giui.

Su phuc h8i dang lhy lai dong n5ng 15

cac khoin quan t r ~ n g khac. Cac nhh d i u t u mui n6i 16, t a cuoc khling hoHng sE nhanh chAn hon nhiku. HQ dB s i n sang b6 di ngay khi c6 mot dhu hieu b i t 1qi nhb nhi t . Ngubi nghbo vh nh5ng ngubi g i n ngh&o khi t h i y thu nh4p c6a minh bi giAm sut c6 the si5 thi&u kien nh in han vtri chinh ph6, ca quan dang buoc ho phHi tikp tuc hy sinh han n3a. Do t i t c i nh3ng 19 do 66, viec tikp tuc keo dai s q phuc h6i hien tai ttri tuang lai kh6ng chi 18 mong muan ma cbn 15 chn thi&t.

Tir phuc h8i c6 tiri mot nguy6n tang t m h g cao hay kheng?

Lieu s q phyc hhi h8m nay c6 th& phat tridn thhnh

mot s q mb rong kinh t6 b&n vdng vh duuc d8ng

dHo moi ngubi chia sB - mot s q mb rong duqc do b ing hhng n5m chir kh6ng phHi hhng qujr - hay khdng? Ciiu t r i lbi phy thuoc vho vi$c D6ng A sE phHn irng nhu th& nao truCrc hai xu th& sau. Mot

met, thuang mai, d i u t u va thi chinh, chng vtri

nh3ng ti&n be kh8ng Iubng truCrc duuc trong giao

th6ng vh th8ng tin, dang lien k&t chet chE cac thi

trubng tren toan th& g 6 i - mot qua trinh duuc goi la tohn CALI hoa. Mgt khac, ba thiip k9 tang truhng nhanh d5 mang lai nhdng ti&n be to 16n

trong giao dyc vh gia tang mirc c6a chi, diku 66

phat sinh them nh3ng dbi hbi mui cSa thng 16p

thhp vh trung luu mu6n duuc tham gia nhiku hcm

vho qua trinh ra quy&t dinh v& met kinh t& vB

chinh tri, ciing nhu trong thanh quH clia t5ng trubng kinh t6.

TrGn nhiku khia canh, cuoc khling hoing hien nay c6 thk xem nhu mot thht bai clia cac nuirc D8ng A trong viec d6i ph6 vtri hai xu th& nay. Dung la s q bhng nd cuoc kh6ng hoing co thk trqc tikp 19 g i i b ing n6i hoHng loan thi chinh c6a cac nhh d i u t u trong nu& vh qu6c t&, nh3ng ngubi dot nhien lo ngai cho s6 ph&n cac khoHn dku t u gian tikp c6a minh. N h m g chinh viec tao ra nh3ng y&u kem v& mat ca c iu - tgng manh cac khoin nq ngin han, vuut xa so vdi mirc du t r 3 qu6c t&, mot khu vqc tai chinh van hhnh y&u kern trong vai trb trung gian thi chinh d6i v6i chc

luhng v6n vao qu6c t6 vh t q nh$n thhy dang dirng truirc mot s q mht cAn d6i ghe gum gi3a thi sHn c6 vh thi s i n nu, va cac c8ng ty c6 he s6 dbn bdy qua cao vh dang phAi d6i met vui s q thay ddi ISi s u i t vh tj. gia - d5 cung chp thu6c nd cho s q bhng nd. Sq sup dd c6a dhng bat Thai Lan d5 chAm ngbi cho cuoc kh6ng hoing khu vgc, mot s q kien phHn anh t h i t bai cfia cac nuirc chiu tac dong trong viec quHn 19 qua trinh tohn chu hoa (chuang 2).

Tuy nhien, n h i n manh qua mirc vho viec qu in 1y qua trinh hoi nhep thi chinh c6 thk xem nhe mot thay ddi quan trong khac: s q chuydn ddi c6a chinh n&n kinh t& toan chu. ~ & n kinh t& toan ciu dang thay d6i nhanh ch6ng tir mot nkn kinh t& dqa tren trao ddi t h u m g mai cac sHn phdm n8ng nghiep va c8ng nghiep sang mot n&n kinh t& ma cac hoat dong dqa vho tri thirc dang la dong lqc manh mle n h i t (NgAn hhng ~ h & giiri 1999b). Vai trb ngay cang quan trong c6a c8ng nghe s i n xuht vh sHn phdm, s q Ien ng8i clia dich vu, vh s q mb reng theo chp s6 nhAn clia th6ng tin, vui t u cach 18 mot nguhn nAng cao n2ng su i t , dang lam bi6n chuy&n th& g 6 i ma trong 66 DGng A dang phHi canh tranh. Ngay cH khi cac nudc DGng A rut ra duqc bhi hoc v& cach quHn 19 cac lubng thi chinh toan C ~ L I thi ho v&n phHi chuy&n h u h g chi& Iuqc phat tri&n c6a minh d& dHm bHo mot mirc tang trubng cao lien tuc.

Dbng xu th& dhi han thir hai - do s q niing cao thu nhep, qua trinh d6 thi hoa vh nh3ng ci i tihn trong nkn giao duc mang lai - dB giao thoa v6i qua trinh toan c iu hoa trong thbi kjl kh6ng hoing, thuc ddy nh3ng nhom quy&n lqc kinh t& m6i tim ki6m s q tham gia sAu rang hon vho chinh tri vh tinh t h i n trach nhiem cao han tir cac th6 ch6 nhh nuirc. Mat di&m bao truuc cho s q thay ddi nay lh s g lirn manh nhanh ch6ng c6a bao chi, phat thanh, truybn hinh trong toan khu vqc. S q lien k&t c6a chc thi trubng th8ng tin dai chung tohn c iu 13% tikp them sirc manh cho xu th& nhy. Ngoai nh3ng lqi ich 66, cac phuang tien th8ng tin dai chung cbn vach trhn tinh trang tham nhting ngay cang 10 ligu cSa quan chirc nha nubc va gibi chirc chinh tri.

Mot y&u t6 khac 1h s, bang nd c6a Internet,

16 DGng A: Phuc hhi va phat tri&n

met phumg tien mang lai cho thng 16p trung luu nhf?ng t6n thht 16n lao t i ip sau s q thay d6i det thiinh thj trong toan khu vqc ngukn thbng tin m6i - va la nhllrng kenh m6i d& ho boc 10 minh. Dbng thac thir ba la sq vuan d$y ciia cac t6 chirc phi chinh phii va cac doan th& x5 hei ma n h & u t6 chirc c6 muc ti& chinh tri khac v6i chinh cpy&n. ~ u 6 i chng, ngubi diin s6ng ngoai d n g thii d6 ciia cac nu6c dang dbi hbi c6 met vai trb 16n

h m trong viec phiin b6 ngu8n lqc vh quin 19 nhh nu6c, di&u nay dB giiy ra ap lqc dbi hbi phi t$p trung hoa.

Cuec khiing hoing dB bec 10 s q t u m g tac qua lai @f?a hai lqc luqng nay. Han Qu6c va Thai Lan phhi chiing d5 tranh duqc cuoc khiing hoing x5 hei dB tirng lam Indbnesia dieu dirng nhb c6 niing

lqc th& chi cho nhf?ng thay d6i chinh trj. Trong 30 niim tru6c khiing hoing, Indbnesia dii c6 nh3ng ti& be vuqt b$c, dua duqc 30% diin s6 thoat khbi

cinh d6i nghko. N h m g nu6c nay dB thht bai trong viec dua cac nh6m m6i tham @a vao qua trinh quin ly nha nu6c va trao ngay met nhi&u cac hoat dong kinh t& then ch6t vao tay th& lqc gia dinh - cho d in khi s q hap phap ciia chi do Suharto chi cbn phu thuec hoan toan vao khh niing chinh th& nay d& c6 th& tiing lumg hang niim cho t i t c i moi ngubi. Philippin dB tao di&u kien cho ngubi diin duqc tham gia siiu rang h m , nhung vgn phhi chju nhf?ng tac deng phhn !qc t h cuec khiing hoing b cac nu6c lang @&ng.

Lieu Dbng A c6 th& lfiy lai vh duy tri 18u dai mirc tang trubng cao nhu trong qua khir hay khbng cbn phu thuec vao viec cac nu6c trong khu vqc d6i ph6 ra sao v6i qua trinh toan cku hoa va nhffng dbi hbi m6i duqc tham gia quy&t djnh ciia quhn chung. N h m g lqc luqng nay sE lam niy sinh ba thach thirc d6i v6i chinh sach trong tumg lai: do la quhn 19 qua trinh toan cku hoa, hki sinh cac doanh nghiep va ti&n t6i met kh& u6c x5 hei mbi.

Qusn 19 qua trinh tosn &u hoa

Sau khi thu hut duqc nhllrng l u h g v6n 16n trong b8n niim hoijc nhi&u han nf?a, b8n nu6c chju tac dong siiu s i c nhht ciia khiing hoing - Indbnesia, Han Quhc, Malaisia va Thai Lan - dB phhi chju

ngot trong tiim ly ciia cac nha dku tu. Sq trimg phat d6i v6i n h m g bu6c di sai lkm v& chinh sach th$t n$ng n&. Xet v& phin irng ciia cac nha d%u t u tru6c hanh vi ciia nhffng ngubi khac thi sq ngng nk 66 cung ching kern so v6i cac khia canh n&n t ing khac. Khu vqc dB duqc vqc d$y t h khiing hoing nhb cac nha dhu t u - c i trong nu6c lgn nu6c ngoai - @b diiy thht t h u h g h m , s i n sang cao chay xa bay v6i s q nhay ben c6 duqc tir kinh nghiem vha qua.

Thach thirc ciia viec quin ly qua trinh toan cku hoa la phii ten dung duqc 1qi ich ciia n6 ma khbng phii t r i cai gia qua b i t do s q chuy&n hu6ng dot nget ciia ngukn v6n hay nhf?ng cu s6c thumg mai. Di&u nay dbi hbi Dbng A phii thqc thi cac chinh sach kinh t& vi m6 va chinh sach ca chu d6i v6i cac lukng v6n the0 hu6ng khuy&n khich sq 6n djnh ciia chung. Di&u 66 cung c6 nghia la phii dua ra nhllrng lqa chon cho cac n&n kinh t& chuy&n d6i - Trung Qu6c va Viet Nam - nhkm gihm thi&u do riii ro khi he th6ng tai chin11 y&u kern ciia h? sE phii duang dku v6i chinh nhffng lqc luqng dB tan pha cac nu6c bl khfing hoing. Trung Qu6c trong chimg mqc nhht djnh dang di t i ip con d u h g cii tach, thumg mai va mirc do mb ciia vk tai chinh trong met s6 linh w c dB tao ra met xu th& khbng th& tranh khbi the0 hubng hei nh$p v& tai chinh. Tri&n khai met chumg trinh cu th& d& quhn ly qua trinh nay - va tranh bi @an doan - s6 vhp phii nhf?ng vhn d& kh6 khiin v& nhip be vh trinh t q ti&n hanh (chumg 2).

Tiing cubng xuht khdu, ch"oqa chinh ciia t5ng trubng trong nhllrng niim ky dieu, dB c h h g lai trong @ai doan 1996-1997 b hku h&t cac nu6c Dbng A. Trong met s6 trubng hqp, sq gihm sut nay c6 th& la do cac y&u t6 ngin han, nhung s q tang trubng cao d&u d$n qua cac nBn, van da mang lai sq thinh vuqng cho khu vqc, sE khbng c6 gi d im bAo duqc nf?a. ~ h u & quan cao danh vao met s6 s i n phdm nhht djnh vh hang logt cac hail ch& d6i v6i dku t u trqc ti ip ciia nu& ngohi dB kko dai sang nhllrng n8m 1990. N h m g cac khu vqc khac dB niing cao dang k& k h i niing canh tranh thumg mai ciia ho - va them chi cbn vuqt cA

Ss phuc hhi dang 1hy lai dijng n5ng 17

D8ng A trong cac chinh sach dhi ngoai ciia hg. Ngay trong cung mat vung, Trung Qubc dB tham gia hoi nhiip thuang mai the0 con dtrirng clia chc nuirc lang gi&ng, va do d6 tao ra mot lqc Iuqng mai tr&n thi trubng th6 gi&i - lqc lugng nay c6 th& lam x6i mbn thi ph in cSa cac nu6c Ddng A khac. Han niia, thuang t r~rang qubc t6 dang nhanh ch6ng chuy&n h~rang sang trao d6i nh3ng s i n ph im c8ng nghe cao va cac nganh cCng nghiep dua tr&n tri thirc. Vi vey, phAn irng chinh sach khdng chi dhng lai b thuang mai va dhu t u (chuang 3).

~ 8 i sinh cac doanh nghiep

Cuac khling hoing d5 d& lai sau n6 nh3ng ngan hang vB c8ng ty pha s in . Nhu dB thhy, cac nu6c ch~ra hoBn t i t qua trinh dau d6n nhhm chi& giim bing c2n dbi tai s5n qu6c gia, ca chu lai na va h i p thu cac khoHn 18 vdgn k5m theo, v8 ti&n hanh s i p xkp lai hoat dong v8 hinh thirc sb h3u, nhcng c6ng viec cb th& giii ph6ng sirc s i n xu i t tuang lai.

~ h i & u met he th6ng tai chinh vttng manh, s q phuc h8i s5 phHi dirng truirc nhfing thay d6i b i t ngb trong ca chu dhu t u do c8c nhh dhu t u n~r&c ngoai dot ngat lo ngai v& n2ng lqc tra na clia cac c8ng ty - nhu cuec khling hoing tai chinh vao thAng Biy 1999 ciia t$p doan Daewoo HBn Qubc dii cho thiy. Kh6ng c6 met k6 hoach xLi. 19 na cdng ty v i tai ca c iu hoat dgng thi nh3ng c8ng ty c6 nhi&u k h i n2ng dirng v3ng ciing khbng duac coi 18 c6 uy tin di vay. Quan trong han n3a, nh3ng mon vay m6.i sB khdng duac sir dung met c5ch hicu q u i nh i t , di&u nay c6 t8c ddng d8i han ti&u cuc dhi viri t2ng trubng.

Phpc hbi tir nhang c5ng th ing mang tinh he thang trong khu vuc tai chinh bao gbm: ~i~ lai ni&m tin clia nha dhu t u b ing c8ch can

thiep v8o nh3ng t6 chirc tai chinh y6u k6m d& bio v$ nguiri giri ti&.

~ i 6 n khai mot chi6n luac khdi phuc va tai tip v8n.

T2ng cubng ki&m tra, giam sat trung han. Chi tidn cac quy djnh d& d i m bBo chirc n5ng

q u i n lj7 nh8 nuirc v i t8i chinh duac thqc hien thba dang.

XI? 19 v8 ca c iu lai nhting thi s i n bi thiet hai. Ca ciu lai c8ng ty kh8ng chi c6 nghia 18 ca c iu lai n(r cba chting, ma cbn ph5i chuy&n dBi hoac giBi th6 nhirng cdng ty hoat deng k6m hi$u quH. D8i viri c i ng2n hang v8 c6ng ty, ca C ~ U lai c6 nghla la nh3ng ngubi chb nao khdng c6 k h i n2ng t r i nu sB phi i tir bbb quy&n ki&m soat vhn va c6ng ty. Met qua trinh tuang t q dang dign ra trong khu VLW nha nu&c b Trung Qubc va Viet Nam, nai ma c5c doanh nghiep va ng2n hang dang ti&n hAnh n h h g cHi cach d6 c i t giHm t i n t h i t v8 18m sach bHng can dhi thi s i n cila hg.

Nhlp do va phuang t h ~ c giii quy6t tinh trang m i t khH n2ng thanh toan mat cach he thbng sB Bnh hubng ddn t6c d(i vh tinh b&n v3ng c5a t2ng truirng trong tuang lai. Nguy hi&m c6 th& d i n tir moi phia. ~ i k n hanh qua chgm s u a m t2ng chi gia ph5i trH dhi v6i ngubi d6ng thu6, Ap dgt chi phi I&n cac t6 chirc trung gian va lam n i n lbng dku tu . ~ i 6 n h8nh qua nhanh lai c6 nguy ca gay ra nh5ng chi phi kh8ng c in thikt cho chinh phli va l5ng phi nhting n5ng luc cbn sirc s6ng cfing nhu. nh3ng tai n2ng quBn 13. T~rang tv, n6u cach giii quy6t 13 ciru tra tai chinh cho chS sir h3u c8c ng2n hang va cdng ty nhhm cb gang ddy nhanh tbc da phl~c hbi thi n6 c6 nguy ca d m ra met tin hieu r ing chinh phli s5 bh d i p thua 12, do nh3ng quy6t djnh dhu t u sai lhm - met dong ca chic chin d& cho nh3ng hanh vi nhu th6 tai d i h .

d& lieu Ifnh vqc q u i n 19 nha nuirc ddgi viri ng2n hang va cdng ty c6 thay d6i hay khdng cting khbng k6m phhn quan trong. N ~ U ngan hang rii bb trach nhiem giam sat cac khoHn vay clia minh, va cac nh6m kinh t& hay cac gia dinh Ian duac phkp n i m gi3 ti&n gllri tir c8c ng2n hang c6 li&n quan hay nh3ng nguBn lqc t13 cac c6 d6ng thi&u s6 thi t2ng t r u h g kinh t6 trong tuang lai s b a i vao tinh trang kh6 kh2n. Mat khbi luqng 16.n tai s i n clia ng2n h8ng vh c6ng ty thuec vh nh8 nubc, va cach thirc m8 nh3ng t8i s i n d6 duac tu nh2n h6a c6 th& tao ra met hinh thai ph2n phbi t8i s i n m6.i cho cac t11& he tikp the0 - ciing nhu ti&n trinh hoat dong kinh td (clluong 4).

H U h g tdi mot kh6 ~ d c x% hoi m3i

Ciic nu6c trong toan be khu vuc D8ng A d5 t r i i

qua nhi3ng thay d6i 16n lao trong l'inh vqc quHn 19 nhh nu&. Ap lqc d in ti? nhiku phia. Vi ng c6a chinh ph6 dB tang ghp d6i, thgm chi ghp ba, nen t8i khoin t r i IEi chi&m mot tjr trong 16n trong chi tieu cbng cong. Diku n8y dE tao ra s ~ c Bp m6i d8i v&i cac khoHn chi tieu khbng d6 t r i 1% - met suc 6p chi cgng th%ng them khi chc chinh sach thi kh6a chuy6n ti? kich chu sang giim thim hut. Chinh ph6 kh ip nai dku tim cach chi tieu nhiku han. Mot mat, nhiku ngobi dE cHm th iy noc doc ciia nan thht nghigp va mu6n c6 met 1116 an toan x% hai v3ng chic han d$ bHo ve ho tru6c thi trubng toan chu h6a d?iy bi6n dong. Mat khac, viec duy tri khH ning canh tranh tren thi trubng toan chu dbi hbi phHi cung tip mot cach hieu quH ca sb ha t i ng va giao duc. ~ u 8 i cung, ngubi diin, v6i s u trq giup c6a nhang ti6n be trong tq do bao chi, ngay cang kh6ng chip nhan tinh trang tham nhting c6a cac quan chirc. it cH nh3ng ap lqc nay dgt ra yeu chu d6i v6i chinh ph6 phHi diku chinh vai trb c6a minh, xac dinh lai chirc ning ciia cac th6 chi nhh nubc nhim phvc vv hi& q u i va h 3 ~ 1 dung h m , dhng thbi t5ng them tinh thin trach nhi$m c6a cac th6 ch6 d6 (chumg 5).

Qua trinh toan chu h6a ciing dang tao ra Bp Iuc m6i d6i v6i chinh ph6 d6 d i m bho r ing ngubi nghho doqc bho ve khbi sq xu6ng d6c trong nhi3ng llic kh6 kh in va duqc hoirng 1qi ich c6a s q t ing trubng trong nhQng ltic thinh v u g g . Cubc khhng hoing dB bec 18 nhi3ng lhhgng trong mang lo6i an toan x5 hoi. Cung v&i sq tang trubng trong thi trubng lao dong thanh thi va sq "gia din dhn d i n c6a cac x5 hei Dbng A, dubng nhu dB xui t hi$n met yeu chu m6i v& mang lubi an toan xB hoi vB he thang huu tri. Met di&u khbng kem phhn lo ngai la ngay trong nhi3ng n5m hoang kim, thu nhap c6a ngubi nghho dB t2ng khbng nhanh bing thu nhep c6a nhting ngubi giau c6 h m trong nhiku nu6c Dbng A. Khi tRng trubng nghy chng phu thuec vho ky nang va ki6n thirc, chu khbng phii sirc lao dong hay lao dong bd sung cho v8n thi nguy ca ngubi ngheo bi ddy ra khbi qua triph t5ng trobng khbng hk thuyen giim. ~ h u vk lao dong c6 ky nang s5 t ing nhanh hon lao dong kh6ng c6 ky ning, va chenh lech vk tikn luang s5 rong them. Nguy ca n8y cang nhhn manh them

vai trb quan trong c6a chinh ph6 va nhQng tac dong ma chinh sach thu chi cila chinh ph6 tao ra d6i v6i viec dua cac nhbm thu nhap thhp tham g a vao qua trinh t ing trubng hay loai ho ra ngoai 16 (chumg 6).

Lbi giHi cho ciu hbi vk do dai c6a qua trinh phvc hki b Dbng A v8 lieu khu vyc nay c6 th6 tq dua minh vao met kjr nguyen m6i tang trubng cao hay khbng phu thuoc r i t l&n vho vigc khu vyc nay quin 19 qua trinh toan chu h6a n h ~ r thb nao, lieu n6 c6 the hbi sinh met khu vuc doanh nghiep dang chiu t6n t h i t nang n& hay lrhbng, va lieu n6 c6 thanh cbng trong viec ti&n t6i met kh& u6c x5 hoi m6i kh6ng. Chuang 7 sle xem xet tikm n ing dai han c6a khu vqc vh t6m t i t lai nheng ki6n nghi c6a bao cao nay vb nhang chi cach th6 chi c6 tac dong dbn t ing trubng vB giHm d6i nghko.

Chli thich

1. Vdi r n k p h i gia danh nghia 40% hogc han thk n5a, xuat kh iu d!f kikn si5 tang 20 dkn 25%. ~ i & u nay d3 khBng x i y ra bbi 15, cho du tdng kh6i Iuung xu i t kh iu tsng, nhung gia c i d5 giirn rnanh rnC. C6 bbn nguy6n nh5n gi6i thich cho cir s i c gh6 gdrn vk t i l e trao d6i thuung rnai nay clja khu vuc. Thd nhit, cac n&n kinh tk DBng A co rnuc do hoi nhap rht cao, do do suy thoai trong mot nuuc nhanh chong Ian sang cac nuuc Iang gikng, g5y ra mot su suy g i im t$p thk. Thirhai, susuy g i im clja khu vuc, ceng them vdi suy thoii cha Nhgt Bin, d3 keo gia d hang h o i gi&n xubng, trong do co gia gao, cao su va d iu. Th6 b2, su d u thua n5ng II& s i n xu i t trong cac

nganh dien th, nhbt la nganh b i n dsn, d3 khikn gia cA g i h xu6ng

dudi c i rnirc san - nhung nhang rnst hang xu i t kh iu nay lai chikrn rnQt tjl trong Idn trong xu i t kh6u hang chk tao clja Han ~ u 6 c va Malaisia. ~ u 6 i cDng, viec gia tBng xuit kh iu dot ngot tu cac nuuc

trong khu vuc v& n h h g loai s i n pharn canh tranh nhau d2 lam giirn gia cca t i t c i . Cli s6c v& tj, le trao d6i thuung rnai nay hup suc v&i c12 s6c v& viec cac lu6ng vbn chiy di d3 khokt s5u thhrn cai h6

suy thoai han r n k ngua ta tubng.

Tai lieu tham kh6o

Credit Lyonnais Securities Asia. 1999. "Eye on the Asian Economies." Global Emerging Market

Deutsche Bank. 1999. Emerging Markets Weekly, September 17. Hodrick, Robert J . , and Edward C. Prescott. 1997. "Post War

U.S. Business Cycles: An Empirical Investigation." Journal of Money, Credit clnd Banking (U.S.) 29 (February): 1-16.

Montes, Manuel F. 1998. "The Currency Crisis in Southeast Asia." Institute o f Southeast Asian Studies, Singapore.

S q phuc hbi dang lfiy lai d@ng ngng 19

Mukherjee, Nilanjana. 1999. "Indonesia: Consultations with the - 1 9 9 9 b . World Development Report 1998/99: Knowledge Poor." Paper prepared for World Bank Global Synthesis for Development. New York: Oxford University Press. Workshop, 22-23 September, Washington, D.C. -. 2000. Global Economic Prospects and the Developing

World Bank. 1999a. East Asia: The Road to Recovery. Countries. Washington, D.C. Washington, D.C.

20 DGng A: Phuc hhi va phat trign

Biy gid la cu6i thang Ba va Alfred Ho, Giam ddc Cdng ty lnvesco ~ d n ~ Cdng, dang 6

trong met t i m trang lac quan. "Cac hie"m hoa mang tinh he thang tai ch iu A da g i im

din, Ho tuy4n b6. "Da d6n luc xem xet cac con bai va dgt C ~ C . C i c cdng ty hogc s6

tidn hanh csi t6, gism bdt cac ganh ngng nd nin, hogc la ph i ssn". N i m ngoai Ho

khdng dam kkdng dinh di6u gi vdi cac khach hang cfia minh. "N im nay tdi co the" noi

vdi ho r ing tdi se khdng lam cho cac ban 16 v6n: Ho noi. Khi ma nhi6u thj trudng tai

ch iu A gi im 80% so vdi dhh cao cfia chung, cac nha qu in Iy qu)i d i u t u da dua ra kdt

lu+n r ing rfii ro Idn nhi t d6i vdi cac nha d i u tu la khdng d i u tu. Nhgng ngay thang tat

dep n i m n i m v6 trudc chua quay tr6 lai. Nhung b i y gid la thdi die"m de" tidn hanh cac

nghi4n cdu Iudng va tirn kidm cac khs n ing dich thqc de" I+t n g q c tinh thd va cac

cdng ty dang quan tirn met cach nghi4m tuc tdi viec c i i t6. "Ban ph i i t q hdi r ing: Lieu

ho s6 t r i dudc cac mon nd khdng? Lieu ho co the" t+p trung hdn vao cac th6 manh

khdng? Lieu ho co the" c i i thien dudc @ Ie lai tr4n tai s i n khdng?" Ho noi.

- Tap chi Kinh t& ~ i & n Ddng, 22 thang TU 1999, tr. 32

u6c khling hoAng ~ b n ~ A dB n iy sinh v8 lan rang tir s q qu in 19 y&u kem cac d i ro cb lien quan t6i qua trinh hai nhep v6i thl truhng tai chinh to8n ciu'. Cac t6 chirc tai chinh, du6i mat ganh nang qua sirc v8 duqc

quin 19 lbng 160, dB lien tuc vay nq tir nubc ngo8i d& t8i trq cho cac mbn d i u t u dang ngay c8ng trb nen thi6u hieu qui . Trong khi nhip do tang trubng kinh t6 trong khu vqc dang chem lai, cac di&m y6u dang 16n d i n trong cac cbng ty vB t6 chirc t8i chinh, k6t hqp v6i cac chinh sach kinh t& dB khuy6n khich viec vay nq qua mirc tir nu6c ngohi, dGc biet 18 vay nq ngin han. Thay v8o viec 18m chem hoac cAn d6i lai nhlp do chiy c6a dbng v6n di v80, cac chinh sach trong nhiku trubng hqp dB khuy6n khich dbng v6n vay nq ngin han thbng qua viec

mb rang hcm nf?a t8i khoin v6n ciing nhu sq thuen tien trong s q b8nh trcr6ng clia cac ca quan t8i chinh v6n duqc diku ti6t mat cach lbng 160, bao g6m cA cac

t6 chirc t8i chinh phi ngin hang v8 cac ngin h8ng hAi ngoai.

Cac chinh sach nay dB giup pi? v3ng duac trang 6n dlnh d5 duuc lap lai, cac chinh sach

mirc de tang trubng, nhung cting lam t5ng m ~ c de rlii ro. ~ u h t phat ti? cac k&t quA kinh t& to lbn tai DGng A cang v8i 12i s u i t