world bank · 2016. 7. 17. · Éksarenh rtuv)ane)ahbum

221
Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized

Upload: others

Post on 25-Jul-2021

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

wb350881
Typewritten Text
33276
Page 2: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

cMENkesIµPaBsMrab;narI

kar)a:n;RbmaNGMBIeynD½renAkm<úCa

Page 3: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

ÉksarenH RtUv)ane)aHBum<pSayenAraCFanIPñMeBj eday

mUlniFiGPivDÆn_shRbCaCatisMrab;RsþI ¬UNIFEM¦ FnaKarBiPBelak ¬WB¦

FnaKarGPivDÆn_GasuI ¬ADB¦ kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati ¬UNDP¦ nig

RksYgGPivDÆn_GnþrCatiéncRkPBGg;eKøs ¬DFID/UK¦

Ex emsa qñaM 2004

ÉksarenH manelIkeLIgnUveQµaH dUcCa mUlniFiGPivDÆn_shRbCaCatisMrab;RsþI ¬UNIFEM¦

FnaKarBiPBelak ¬WB¦ FnaKarGPivDÆn_GasuI ¬ADB¦ kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati ¬UNDP¦ nig

RksYgGPivDÆn_GnþrCatiéncRkPBGg;eKøs ¬DFID/UK¦ qñaM2004 . cMENkesµIPaBKñasMrab;narI ³

kar)a:n;RbmaNGMBIbBaðaeynD½renAkm<úCa - mUlniFiGPivDÆn_shRbCaCatisMrab;RsþI FnaKarBiPBelak

FnaKarGPivDÆn_GasuI kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati nig RksYgGPivDÆn_GnþrCatiéncRkPBGg;eKøs -

TIRkugPñMeBj ISBN: 1-932827-00-5

erobcMrcnaRkb nig esovePA eday Boonruang Song-ngam

rkSasiT§i ³ mUlniFiGPivDÆn_shRbCaCatisMrab;RsþI ¬UNIFEM¦ FnaKarBiPBelak ¬WB¦

FnaKarGPivDÆn_GasuI ¬ADB¦ kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati ¬UNDP¦ nig

RksYgGPivDÆn_GnþrCati éncRkPBGg;eKøs ¬DFID/UK¦ qñaM2004

rkSasiT§iRKb;Ebby:ag.

e)aHBum<enAraCFanIPñMeBj RBHraCaNacRkkm<úCa

TsSn³Edl)anbgðajCUnenAkñúgÉksarenH KWCaTsSn³rbs;Gñkeroberog minEmnCaTsSn³rbs;mUlniFi

GPivDÆn_shRbCaCatisMrab;RsþI FnaKarBiPBelak FnaKarGPivDÆn_GasuI kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati

nigRksYgGPivDÆn_GnþrCatiéncRkPBGg;eKøseT.

Page 4: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

buBVkfa

raCrdæaPi)alkm<úCa k¾dUcCaGñkpþl;CMnYy kan;EtTTYlsÁal;GMBIsar³sMxan;énkaredaHRsaybBaðaeynD½renA

kñúgyuT§saRsþkat;bnßyPaBRkIRk nigeKaledAGPivDÆn_ edIm,IelIkkMBs;kic©GPivDÆn_[mannirnþrPaBsMrab;narI nig

sMrab;RbCaBlrdæTUeTA. edIm,Ikat;bnßyPaBRkIRkenAkm<úCa caM)ac;RtUvEtlubbM)at;KMlateynD½rkñúgkarTTYl)an

nigRKb;RKg»kas nigFnFanmnusS esdækic© nigsgÁm. edIm,IbRBa¢abeynD½reTAkñúgdMeNIrkar niglT§pl

rMBwgTukkñúgkarerobcMyuT§saRsþGPivDÆn_ nigkarkMNt;GMBIcMNucedA eKaledA nigsUcnakrénkarGPivDÆn_ KWRtUvkar

caM)ac;nUvyuuT§saRsþbRBa¢abeynD½rEdlmanRKb;TidæPaB. raCrdæaPi)aledIrtYya:gsMxan;enAkñúgkarelIkkMBs;

smPaBeynD½r. dUcecñHRtUvkarcaM)ac;nUvkarebþCJacitþBIsßab½nrdæenARKb;vis½y nigRKb;kMrit kñúgkarBinitü nigEklMG

eLIgvijnUveKalneya)ay nigkarGnuvtþn_rbs;sßab½nTaMgenaH edIm,IedaHRsaybBaðavismPaBeynD½r.

enAkñúgr)aykarN_GPivDÆn_mnusSqñaM1995 rbs;kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati ¬UNDP¦ )anbgðaj[

eXIjfa kmµviFIenHTTYlsÁal;fa karebþCJacitþrbs;sßab½nrdæmansar³sMxan;Nas;kñúgkarnaMmknUvsmPaBeynD½r.

r)aykarN_enH)ansniñdæanfa edaysarEtmanvismPaBenAkñúgrcnasm<½n§ GMNac ehtudUecñHehIy dMeNIrkar

esdækic© nigneya)ayGFüaRkwteynD½r nwgBMuGacnaMmknUvsmPaBeynD½reLIy. raCrdæaPi)alcaM)ac;RtUvEterobcM

eKalneya)ay nigskmµPaBviC¢man edIm,IelIkkMBs;smPaB nigFana[)anfa narI TTYl)anFnFanplitkmµ

¬Kabeer qñaM2003¦.

FnaKarBiPBelak nigFnaKarGPivDÆn_GasIu k¾)aneFIVkarsniñdæanfa TIpSarRbkYtRbECg BMuGaclubbM)at;kar

erIseGIgeynD½r)aneLIy. rdæaPi)al mantYnaTIsMxan;kñúgkarRtYtBinitüTIpSa nigerobcMehdæarcnasm<n½§esdækic©

sMxan;². karRsavRCavrbs;FnaKarBiPBelak naeBlfIµ²enH )anbgðaj[eXIjfa ebIsinCanarI nigbursTTYl

)an»kasesIµKñanwgeFIV[esdækic©rIkcMerIn)anqab;rh½s RbCaBlrdæ nwgrYcputBIPaBRkIRk)anqab;rh½s suxumalPaB

rbs;bursnarI nigkumar nwgkan;Etl¥RbesIreLIg. ¬dkRsg;ecjBIkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgkic©GPivDÆn_rbs;

FnaKarBiPBelak qñaM2000¦.

Pñak;garTaMgGs;TTYlsÁal;fa manyuT§viFIBIrya:gkñúgkarTTYl)ansmPaBeynD½r KW ³ yuT§viFIEp¥kelIsiTi§

mnusS edayyl;eXIjfa smPaBeynD½r KWCabBaðasiTi§mnusS nigkarepþatelItYnaTIrbs;narIenAkñúgkic©GPivDÆn_

edayeyagfa karelIkkMBs;smPaBeynD½r nwgeFIV[kMeNInesdækic© nigdMeNIrkarkat;bnßyPaBRkIRkkan;Etman

PaBl¥RbesIreLIg.

iii

Page 5: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

TsSn³vis½yTaMgBIrenH RtUv)anykeTAGnuvtþkñúgkarviPaKeynD½r enAkñúgeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_.

müa:geTot kar)a:n;RbmaNelIeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_ KYrEtBicarNaelIbBaðaepSg²EdlRtUvedaHRsay

enAkñúgeKaledAnImYy²sMrab;narI edIm,IFana[)anfa siTi§rbs;narIRtUv)anTTYlsÁal; ehIymüa:geTot karerobcM

eKalneya)ay KYrEtBicarNaeTAelIIkarcUlrYmrbs;narI enAkñúgdMeNIrkarsMerceKaledAnImYy². dUecñH karbBa©Úl

TsSn³EpñksiTi§mnusS CamYynwgyuT§viFIEpñkc,ab;epSgeTot nwgFana)anfa narInwgTTYl)anplRbeyaCn_eRcIn

Cagmun nigkan;Et)ancUlrYmcMENkeRcInCagmun enAkñúgdMeNIrkarsMerceKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_.

enAkm<úCa karRbmUlBt’mansIþBIbBaðaeynD½r RtUv)anerobcMeFIVeLIgCamYYynwgkarerobcMyuT§saRsþCatikat;bnßy

PaBRkIRkkñúgqñaM2002 nigedaymankar]btßmÖBImUlniFiGURsþalI. kñúgExtula qñaM2002 ÉksarsIþBIkareFIVEpnkar

nigfvikaeynD½r RtUv)anerobcMenAkñúgdMeNIrkarRtYtBinitücMNaysaFarN³ nigRtUv)aneKykeTABiPakSaenAkñúg

sikçasalaCamYyRksYghirBaØvtßú nigPñak;gartamvis½yepSg²eTot. lT§plRsavRCavGMBIeynD½rsMrab;yuT§saRsþ

Catikat;bnßyPaBRkIRk nigÉksarsIþBIcMNaysaFarN³ RtUv)anRbmUlcgRkgdak;eTAkñúgesckIþRBagelIkdMbUg

énkar)a:n;RbmaNenH. enAeBlEdlkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati cab;epIþmCYyRkumRbwkSaGPivDÆn_sgÁmkic© kñúg

kareFVImUldæanIykmµeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_enAkm<úCa mUlniFishRbCaCatiedIm,InarI RtUv)ancuHkic©snüa

edIm,ICYypþl;Gnusasn_sMrab;karbRBa¢abbBaðaeynD½r eTAkñúgeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa. RsbeBl

CamYyKñaenH kmµviFIrbs;FnaKarGPivDÆn_GasIuEpñkpþl;CMnYybec©keTsdl;RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn

k¾)ancUlrYmkñúgkarviPaKbBaðaeynD½rBak;Bn½§nwgkarpþl;GMNacEpñkesdækic© karRbkbrbrciBaw©mCIvit nigkargar.

kar)a:n;RbmaNenH RbmUlTinñn½yBIRbPBEtmYy BIkarsikSaBak;B½n§epSg²eTot nigRbmUlmkBIdMeNIrkareFIV

Epnkarfñak;Cati b:uEnþ)aneFIVkarviPaKedayEp¥kelITsSn³vis½yeynD½r. kñúgbNþaqñaMknøgmkenH Bt’manbrimaN

RtUv)anRbmUlkan;EteRcInenAkñúgkarGegátfñak;Cati ¬]TahrN_ ³ CMerOn GegátsIþBIkMlaMgBlkmµ GegátRbCaCn

nigsuxPaB¦ nigenAkñúgRbB½n§Bt’manrbs;RksYgBak;B½n§mYYycMnYn ¬RksYgEdlKYr[kt;sMKal;KW RksYgsuxaPi)al

nigRksYgGb;rM¦. Bt’manKuNPaBdkRsg;ecjBIÉksarvaytMélGMBIPaBRkIRk edaymankarcUlrYmEdlRtUv)an

erobcMedayFnaKarGPivDÆn_GasIu sMrab;karerobcMEpnkarGPivDÆn_esdækic©-sgÁmkic©elIkTIBIr. elIsBIenHeTot

FnaKarBiPBelak )an]btßmÖdl;karBieRKaHeyabl;mYycMnYnenAkñúgshKmn_ sMrab;karerobcMyuT§saRsþCati

kat;bnßyPaBRkIRk EdlRtUv)anerobcMedayRksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn shkarCamYyGgÁkareRkArdæaPi)al

2eTot KWGgÁkarcMerIn®sIþ nigGgÁkarGmra. edayTTYlsÁal;BItMélénkar)a:n;RbmaNeynD½rrYm sßab½nTaMgbYn

KWFnaKarBiPBelak FnaKarGPivDÆn_GasIu kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati nigmUlniFishRbCaCatiedIm,InarI

)anRBmeRBogRbmUlpþúMcUlKñanUvlT§plénkarRsavRCavrbs;xøÜn. r)aykarN_enH eqIøytbeTAnwgtRmUvkarsßab½n

rbs;FnaKarBiPBelak nigFnaKarGPivDÆn_GasIu eRBaHfa r)aykarN_)a:n;RbmaNGMBIeynD½renH manlkçN³

li¥tl¥n; sMrab;dak;bBa©ÚleTAkñúgyuT§saRsþenAkñúgGgÁkarrbs;xøÜn enAkñúgRbeTskm<úCa.

iv

Page 6: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

cMENkesIµPaBsMrab;narI RtUv)anerobcMeLIg edayEp¥kelITinñn½y nigkarBinitüeLIgvijelIlT§plénkar

RsavRCav nigkargarrbs;raCrdæaPi)al Gñkpþl;CMnYy nigGgÁkareRkArdæaPi)al. karRsavRCav nigkargarTaMgenaH

dMeNIrkareLIgtamry³ karBieRKaHeyabl;CamYyGñkBak;Bn½§ nigGñkts‘Umti eynD½rsMxan;²enAkñúgCYrraC

rdæaPi)al Gñkpþl;CMnYy nigsgÁmsIuvil. karBieRKaHeyabl;pøÚvkarmYycMnYn RtUv)anerobcMeLIgCamYynwgm®nIþ

raCkarenAfñak;Cati nigfñak;extþ tMNagGgÁkareRkArdæaPi)al sgÁmsIuvil Pñak;garGñkpþl;CMnYy RkumRbwkSaXMu-

sgáat; nigsmaCikGPivDÆn_PUmi. kic©BieRKaHeyabl;TaMgenaH BMumaneKalbMNgCMruj[mankarRBmeRBogCarYm

enaHeT b:uEnþKWedIm,IFana[)anfa TsSn³ nigplRbeyaCn_rbs;RkumGñkBak;Bn½§ RtUv)anqøúHbBa©aMg nigedIm,IbegIán

karyl;dwgGMBIsar³sMxan;énkaredaHRsaybBaðaeynD½r enAkñúgdMeNIrkarerobcM eKalneya)ay. cugeRkaybg¥s;

kñúgExFñÚ qñaM2003 RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn )anerobcMkic©RbCMu BieRKaHeyabl;fñak;CatimYy edIm,IBiPakSa

elIesckIþRBagGnusasn_ EdlRtUv)anerobcMenAkñúgÉksar)a:n;RbmaNenH. enAkñúgkic©RbCMury³eBl2éf¶ mankar

cUlrYmBItMNagmnIÞrextþcMnYn6 mkBIextþ-RkugcMnYn 24 enARBHraCaNacRkkm<úCa RksYgBak;B½n§ GgÁkareRkA

rdæaPi)al nigGñkpþl;CMnYy ehIy)anBinitü nigeFIVviesaFnkmµelIesckIþRBagGnusasn_ nigdak;CUneTATIsIþkar

KN³rdæm®nIþ sMrab;karBicarNaenAeBlGnaKt.

eTaHbICaBt’manenAmanPaBxVHcenøaH ehIybBaðaxVHcenøaHenH nwgRtUvedaHRsayenAeBlerobcMRbB½n§sißtiCati

[kan;Etl¥RbesIrk¾eday k¾kar)a:n;RbmaNenH )anRbmUlpþúMnUvBt’mansMxan;bMput EdlmanenAeBlbc©úb,nñenH.

eyIgsg,wmfa Éksar)a:n;RbmaNenH nwgCamUldæanRKw³sMrab;GñkviPaK nigGñkts‘UmtielIbBaðaeynD½r Gac

RsavRCavrkBt’manbEnßmeTot edIm,IbegáInlT§PaBénkarviPaKGMBIPaBRkIRk nigbBaðaeynD½renAkm<úCa.

CacugeRkay Éksar)a:n;RbmaNenH sgát;F¶n;eTAelIPaBcaM)ac; kñúgkarerobcMynþkarRbmUl nigviPaKBt’man

eqIøytbeynD½r EdlCaEpñkmYyéndMeNIrkarRtYtBinitükarGnuvtþn_ yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk nigeKaledA

GPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa.

cMNuccab;epIþmsMxan;mYyeTotsMrab;karts‘Umti [maneKalneya)ayeqIøytbeTAnwgeynD½r nigCYydl;Cn

RkIRk KWkarBinitüelIkarebþCJacitþrbs;raCrdæaPi)al nigGñkpþl;CMnYy faetIraCrdæaPi)al nigGñkpþl;CMnYykMBugeFIVGIV

nigpþl;plb:HBal;GVIxøH edayEp¥kelITsSn³eynD½r. r)aykarN_yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk nigeKaledA

GPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa dMeNIrkarRtYtBinitü nigkarsresrr)aykarN_ KWCa»kasCayuT§saRsþsMrab;Gñkts‘U

mtieynD½r TTYl)an»kaskan;EteRcIncUlrYmkñúgkarBiPakSa nigCMruj[mankarebþCJacitþTUlMTUlayenAfñak;Cati

kñúgkarelIkkMBs;siTi§rbs;narI nigsmPaBeynD½r CaBiesstamry³karcUlrYmenAkñúgkarerobcMr)aykarN_

sIþBIkarrIkcMerInRbcaMqñaMényuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk nigkarBinitüeLIgvijelIma:RTikeKalneya)ay

skmµPaB. karerobcMr)aykarN_yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk nigeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_enAkm<úCa

KYrEtmankarcUlrYmBIsMNak;GñkGnuvtþn_TUlMTUlayfñak;Cati rYmman shKmn_ sgÁmsIuvil nigsarBt’man.

enAkñúgkarerobcMr)aykarN_TaMgenH ]tþmRkumRbwkSaesdækic©CatiénRksYgesdækic© nighirBaØvtßú nigRkumRbwkSa

v

Page 7: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

GPivDÆn_esdækic©-sgÁmkic©énRksYgEpnkar KYrEtpþÜcepIþmdMeNIrkarBiPakSaTUlMTUlay CMuvijCMerIssMxan;²sMrab;

karGPivDÆn_ nigeFVI[RbCaBlrdæGacTamTar[mankarTTYlxusRtUvBIraCrdæaPi)al. yuT§saRsþCatikat;bnßy

PaBRkIRk nigeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_enAkm<úCa Edl)anbBa©ÚlbBaðaeynD½rrYcehIy )anbgðajya:gc,as;

GMBITsSn³rbs;raCrdæaPi)aledIm,I[man {cMENkesIµKñasMrab;narI} enAkñúgeBlGnaKt nig)anbBa©ÚlCacMNucedA

nigsUcnakr enAkñúgkarBinitüeLIgvijelIma:RTikeKalneya)ayskmµPaB ényuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk.

karsresrbBa©b;Éksar {cMENkesIµPaBsMrab;narI : kar)a:n;RbmaNGMBIeynD½renH BMuEmnmann½yfa kargar

enHRtUvbBa©b;RtwmenHenaHeT b:uEnþenHKWCacMNuccab;epIþmskmµPaBb:ueNÑaH. édKUEdl)ancUlrYmenAkñúgkar

erobcMÉksarenH )anebþCJacitþeFIVkarCamYyGñkBak;Bn½§TaMgGs; kñúgkarERbkøaylT§plénkarviPaK nigGnusasn_

TaMgenH [eTACakarpøas;bþÚrya:gmWugmat; edIm,ITTYl)ansmPaBeynD½renAkm<úCa. ]TahrN_Pøam²Edl

qøúHbBa©aMg[eXIjBIkarebþCJacitþenH KWfa FnaKarBiPBelak FnaKarGPivDÆn_GasIu nigRksYgGPivDÆn_GnþrCatién

cRkPBGg;eKøs nwgbBa©ÚlEpnkarskmµPaBeynD½r eTAkñúgyuT§saRsþpþl;CMnYyrbs;xøÜndl;RbeTskm<úCa

tamry³kmµviFIrbs;BYkeK edIm,IeqIøytbeTAnwgGnusasn_ EdlmanelIkeLIgenAkñúgÉksar)a:n;RbmaNenH.

vi

Page 8: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

esckIþEføgGMNrKuN

karerobcMÉksar)a:n;RbmaNGMBIeynD½renH RtUv)aneFVIeLIgCaeRcIndMNak;kal edayTIRbwkSa nigbuKÁlik

Pñak;garpþl;CMnYycMnYn4 EdlCaédKUrbs;raCrdæaPi)al. GñkerobcMesckIþRBagÉksarenH sUmEføgGMNrKuNdl;

m®nIþmYYycMnYnrbs;raCrdæaPi)alkm<úCa enAfñak;Cati nigfñak;extþ k¾dUcCaGgÁkarRsavRCav GgÁkareRkArdæaPi)al

nigGñkpþl;CMnYy Edl)anrYmviPaKTanTaMgeBlevla kMlaMgkay nigeyabl; RbkbedayTwkcitþsb,úrsFm’ sMrab;

karerobcMr)aykarN_enH. sUmEføgGMNrKuNCaBiessdl;RkumRbwkSaXMu-sgáat; nigsmaCikshKmn_ Edl)an

cUlrYmBieRKaHeyabl; nig)anpþl;eyabl;d¾mantMéléføføa EdleyIg´)andak;bBa©ÚleTAkñúgr)aykarN_enH.

mUlniFi]btßmÖdMeNIrkarerobcMr)aykarN_enH KWTTYl)anBIsßab½nGPivDÆn_GnþrCatirbs;GURsþalI ¬AusAID¦

FnaKarBiPBelak ¬WB¦ mUlniFishRbCaCatiedIm,I®sIþ ¬UNIFEM¦¼kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati ¬UNDP¦

FnaKarGPivDÆn_GasIu ¬ADB¦ nig RksYgGPivDÆn_GnþrCatiéncRkPBGg;eKøs ¬DfID¦.

RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn CaBiesselakCMTav mUr suxhYr rdæm®nIþRksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn

nigelakCMTavrdæelxaFikarTaMgBIrrUb KWelakCMTav Gwug knßapavI nigelakCMTav yU Gy )anpþl;nUvkarelIkTwkcitþ

eyabl; nigkarKaMRTd¾mantMélbMputsMrab;karerobcMr)aykarN_enH enARKb;dMNak;kalTaMgGs;. elakCMTav

ekt sMGat CaGnurdæelxaFikar )andwknaMKN³kmµkarerobcMkic©RbCMuBieRKaHeyabl;CamYyRksYgBak;B½n§mnIÞrextþ

nana GgÁkareRkArdæaPi)al nigGñkpþl;CMnYy kñúgExFñÚ qñaM2003. elakRsI jaN suciRta GnuRbFannaykdæan

Epnkar nigsißti kBaØa kk; kNiÑka nigelakRsI nYn cinþa buKÁlikKMeragPaBCaédKUedIm,IsmFm’eynD½rrbs;kmµviFI

GPivDÆn_shRbCaCatiEdlCaédKUrbs;RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn nigelak say sMPa buKÁlikKMerag

ts‘Umti nigsuxPaBbnþBUCrbs;mUlniFishRbCaCatiedIm,IRbCaCn ¬UNFPA¦ EdlCaédKUrbs;RksYgkic©karnarI

nigGtItyuT§Cn )anrYmcMENkya:gsMxan;enAkñúgdMeNIrkarerobcMr)aykarN_enH. elakRsI Elaine McKay

RbFanKMerag {PaBCaédKUedIm,IsmFm’eynD½r} rbs;kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati )anCYyBinitü nigpþl;RbwkSa

Epñkbec©keTs nigrdæ)al nigkarKaMRTd¾mantMélbMputCabnþbnÞab; enAkñúgRKb;dMNak;kalTaMgGs;éndMeNIrkar

RsavRCav BieRKaHeyabl; nigkare)aHBum<pSay.

cMENkesIµPaBsMrab;narI RtUv)anerobcMeLIgCaBIrdMNak;kal. esckþIRBagr)aykarN_ sIþBIkar)a:n;RbmaN

GMBIeynD½renAkm<úCa RtUv)anerobcMeLIgenAedImqñaM2003 edayelakRsI Helen Brereton TIRbwkSaKMerag

mUlniFirbs; AusAID nigelakRsI Gillian Brown GñksMrbsMrYleynD½rRbcaMtMbn;rbs;FnaKarBiPBelak.

esckþIRBagr)aykarN_enH RtUv)aneFIVbc©úb,nñPaB nigviPaKkan;EtTUlMTUlayedayelakRsI Mia Hyun

¬CMBUkTI1-3-7-8-9¦ elakRsI Ritu Shroff ¬CMBUkTI4-5-6-7¦ tamry³ KMeragrbs;mUlniFishRbCaCati

vii

Page 9: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

edIm,IRsIþ edaymankar]btßmÖBIkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati sMedAbRBa¢abbBaðaeynD½r eTAkñúgeKaledAGPivDÆn_

shsSvtSr_km<úCa. elakRsI Cheryl Urashima TIRbwkSaKMeragCMnYybec©keTsrbs;FnaKarGPivDÆn_GasIu

enAkñúgRksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn )anpþl;eyabl;Tak;TgnwgCMBUkTI2 nigTI3. elakRsI Lorraine

Corner TIRbwkSaesdækic©RbcaMtMbn;rbs;mUlniFishRbCaCatiedIm,IRsþI )anpþl;karENnaM nigeyabl;ya:geRcIn

enAkñúgdMNak;kalerobcMtak;EtgesckIþRBagr)aykarN_enH k¾dUcCakare)aHBum<pSay nigkarerobcMeKalneya)ay

segçb edayEp¥kelIlT§plénkarRsavRCav nigGnusasn_enAkñúgr)aykarN_enH.

elak Michael J. Brereton, Karen Emmons, Michael A. Cohen nig Michael Wild )anCYy

BinitüEksMrYl nigRsavRCav. elak GU‘c eso GñkbkERbRbcaMkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati )anbkERbr)aykarN_

enHeTACaPasaExµr. elak Boonruang Song-ngam CaGñkTTYlxusRtUvelIkarerobcMRkahVik nigrcna

r)aykarN_ ehIyelakRsI Ann Bishop CaGñksMrbsMrYlkñúgkarBinitübBa©b;elIr)aykarN_enH nigkare)aHBum<

pSayCaPasaExµr nigGg;eKøs.

ÉksareRbIR)as;enAkñúgkarerobcMr)aykarN_enH )anmkBIRbPBCaeRcIn dUcEdl)anerobrab;enAkñúgTMB½r

Éksareyag. ÉksarenH RtUv)anBinitüedayelakRsI Susan R. Razzaz Caesdækic©viTU enAkñúgEpñkeynD½r

nigGPivDÆn_rbs;FnaKarBiPBelak elak Chaogang Wang m®nIþEpñkGPivDÆn_sgÁmkic© énkariyal½y

FnaKarBiPBelak RbcaMRbeTscin nigelakRsI Dagmar Oberlies CaTIRbwkSaEpñkc,ab;rbs;KMerag GTZ

{elIkkMBs;siTi§rbs;RsIþ}.

Gñkeroberogr)aykarN_enH sUmEføgGMNrKuNcMeBaHkarCYy]btßmÖ nigkarKaMRTrbs;elakRsI Gs;elak

EdlmanraynamdUcteTA ³ elakRsI Nisha Agrawal RbFankariyal½yFnaKarBiPBelak RbcaMkm<úCa elakRsI

Dominique Ait-Ouyahia McAdams GtIttMNagkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati RbcaMkm<úCa nigCaRbFan

sMrbsMrYlRbB½n§shRbCaCati elak Ladislaus Byenkya-Abwooli tMNagrgkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati

RbcaMkm<úCa elak Urooj Malik RbFanFnaKarGPivDÆn_GasIu RbcaMkm<úCa elakRsI Ingrid Cyimana RbFan

kmµviFIkat;bnßyPaBRkIRkénkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati elakRsI Shireen Lateef GñkÉkeTsEpñkGPivDÆn_

sgÁmkic© mkBInaykdæanGPivDÆn_RbkbedaynirnþrPaBRbcaMtMbn; énFnaKarGPivDÆn_GasIu.

RkumGñkerobcMr)aykarN_enH k¾TTYl)aneyabl;EklMGBIm®nIþFnaKarBiPBelak nigTIPñak;garshRbCaCati

nana. buKÁlikdéTeTot k¾)ancUlrYmBieRKaHeyabl; nigpþl;eyabl;pgEdr dUcCa elakRsI Yuriko Uehara

GñkÉkeTsCan;x<s;EpñkGPivDÆn_sgÁmkic© énnaykdæanTenøemKgÁ rbs;FnaKarGPivDÆn_GasIu elakRsI exg

sMva:n;da GñkÉkeTsEpñkeynD½rrbs;FnaKarGPivDÆn_GasIu elakRsI nil vNÑa m®nIþGPivDÆn_sgÁmkic©

rbs;FnaKarBiPBelak RbcaMkm<úCa elakRsI Henny Anderson TIRbwkSabec©keTsénGgÁPaBbec©keTs

tamdan nigviPaKPaBRkIRk ¬PMATU¦ viTüasßanGPivDÆn_ nigRsavRCavenAkm<úCa ¬CDRI¦ nigRkumrbs;

viii

Page 10: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

elakRsI dUcCa elak sux Narin elakRsI vNÑ vINarI elakRsI eTB sar:avI elak Dib cn½ÞriTi§ elak Lay c½nÞ

nigelak hgS PUminÞ elak Tit vgS enAviTüasßanCatisißtiénRksYgEpnkar elakRsI bu:k NNþa GgÁkarcMerInRsIþ

elakRsI Joanne Morrison KMeragPaBCaédKUedIm,IGPi)alkic©mUldæan ¬kmµviFIsila¦ elakRsI b‘U cn§Ú GgÁkar

Padek elakRsI Ék supan;Na evTikaGgÁkareRkArdæaPi)al mij NavI GgÁkareynD½r nigkic©GPivDÆn_enAkm<úCa

Judy Ledgerwood salaPUminÞviciRtsil,³ elak Willi Zimmerman salaPUminÞ viciRtsil,³ mkBIkmµviFI

LMAP/GTZ elakRsI Liz Giles nigelakRsI eha plIø mkBIKMeragRbqaMgnwgGMeBIhwgSakñúgRKYsar elak

David Wilkinson TIRbwkSaÉkraCü KN³kmµaFikarTIRbwkSa EpñkeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_énRbB½n§

shRbCaCati elakRsI Beate Trankmann RbFankmµviFIGPi)alkic©énkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati elakRsI

Blandine Bouniol mkBIsalaPUminÞrdæ)al elakRsI Olga Torres GgÁkar Concern Worldwide elakRsI

Mirna Yacoub elakRsI Desiree Jongsma elak Nyunt Nyunt Li elak Graham Long nigelak

Chris Perry mkBI UNICEF elak Maha Ahmed mkBIkmµviFIes,ógGaharBiPBelak evC¢bNÐit Juliet

Fleischl elakRsI Jenny Busch-Hallen evC¢bNÐit Severin Von Xylander evC¢bNÐit KwmsuvNÑ ya:danI

nigevC¢bNÐit Reiko Tsuyuoka mkBIGgÁkarsuxPaBBiPBelak elakRsI Jesse Rattan GgÁkar CARE

elakRsI Geeta Sethi mkBI UNAIDS elak Chris Ward KMerageKalneya)ay elak Dave Quinn

RksYgGPivDÆn_GnþrCati elakRsI Nelien Haspels GgÁkarBlkmµGnþrCati.

ix

Page 11: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

matika

xøwmsarsegçb >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 1

CMBUkTI1 ³ TMnak;TMngeynD½rkñúgTidæPaBesdækic©-sgÁmkic© nig vb,Fm’ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 29

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 29

1>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 30

1>1>1 TMenomTMlab;RbéBNItwgruwg )aneFVI[narImanzan³kñúgsgÁm TabCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 31

1>1>2 karEbgEckkMlaMgBlkmµ kMBugEtmankarERbRbYl >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 32

1>1>3 narI enAEtmanbnÞúkkargarF¶n;F¶rCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 32

1>1>4 burs enAEtmansiT§ieRcInbMputkñúgkarsMercelIkic©karRKYsar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 33

1>1>5 TMnak;TMngeynD½r rvagnarI nigburskMBugEtERbRbYl >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 34

1>1>6 snÞsSn_GPivDÆn_mnusS ¬HDI¦ rgVas;siT§iGMNaceynD½r ¬GEM¦ nigsnÞsSn_GPivDÆn_

eynD½r ¬GDI¦ sßitenAkñúgcMeNamsnÞsSn_ nigrgVas;EdlTabCageKbMputenAGasuI >>>>>>>>>>> 35

1>1>7 snÞsSn_PaBRkIRkmnusSrbs;narI manTMhMFMCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 36

1>1>8 RKYsarEdlmannarICaemRKYsar sßitenAkñúgcMeNamRKYsarRkIRkbMputenAkñúgshKmn_ >>>>>>>>> 37

CMBUkTI2 ³ TsSn³vis½yeynD½r enAelITIpSarBlkmµ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 43

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 43

2>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 43

2>1>1 kMlaMgBlkmµ kMBugekIneLIgy:agqab;rh½s >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 44

2>1>2 GRtacUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµkMBugEtekIneLIg kñúgenaHGRtarbs;narImankMritx<s;

ebIeFobeTAnwgsþg;darkñúgtMbn; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 46

2>1>3 yuvv½yPaKeRcIn minmankargareFVI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 48

2>1>4 GRtanarIeFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsarmancMnYneRcIn b:uEnþGRtaburs

eFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar kMBugekIneLIg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 50

2>1>5 GRtanarIkñúgkargarmanR)ak;kMér kMBugEtekIneLIg b:uEnþGtulüPaBeynD½renAEtekItman >>>>> 52

2>1>6 RbePTkargar nig]sSahkmµ EdlEbgEcktamePT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 54

2>1>7 karKaMRTbnþicbnþÜccMeBaHkarGPivDÆn_shRKasxñattUc¼GaCIvkmµxñattUc

EdlBuMRtUv)aneKykcitþTukdak; mansar³sMxan;bMputcMeBaHnarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 56

2>1>8 narI mancMnYntictYcenAkñúgkargarviC¢aCIv³ nigkñúgtMENgeFIVesckþIsMerc >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 56

xi

Page 12: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

2>1>9 kMritvb,Fm’ manplb:HBal;elIR)ak;kMér nig »kaskargar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 57

2>1>10narITTYl)anR)ak;kMérticCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 58

2>1>11 yuvv½ykñúgcMnYnkan;EteRcIneLIg kMBugmkrkkargareFVIenATIRkug >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 59

2>1>12 ]sSahkmµkat;edr man\T§iBly:agxøaMgkøaeTAelICIvitrs;enArbs;narI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 60

2>1>13 eKalneya)aykargar nigBaNiC¢kmµ man\T§iBlxusKñaelIburs nignarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 63

2>1>14 etItMbn;RbtibtþikarnaMecj EdlRtUv)anesñIeLIg pþl;plRbeyaCn_dl;narIEdrb¤eT? >>>>>>>>>>>>>>>>>> 66

2>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 67

CMBUkTI3 ³ narI ksikmµ nig FnFanCnbT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 71

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>71

3>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>72

3>1>1 narImantYnaTIsMxan;enAkñúgplitkmµksikmµ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 74

3>1>2 narImantYnaTIRbkbedayskáanuBlPaBya:gsMxan; kñúgkarkat;bnßyGsniþsuxes,óg >>>>>>>>>> 75

3>1>3 esvapSBVpSaymankMritGb,brma narITTYl)anesvapSBVpSayticCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 76

3>1>4 »kastictYckñúgkarTTYl)anFnFanFmµCati kMBugKMramkMEhgdl;karRbkbrbrciBaw©mCIvit >>> 79

3>1>5 eTaHbICamanc,ab;dIFIøfIµEdlykcitþTukdak;elIeynD½r b:uEnþnarIenAEtgayrgeRKaH

edaysarEtsiTi§narIkñúgkarTTYl)andI minRtUv)aneKykcitþTukdak; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 79

3>1>6 »kasTTYl)anesvahirBaØvtßú nigesvaminEmnhirBaØvtßú mankMrittictYcbMput >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 82

3>1>7 pøÚv nigKmnaKmn_CnbTCaGaTiPaBsMrab;narI nigburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 83

3>1>8 narIpþl;GaTiPaBelIkarpÁt;pÁg;Twks¥at >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 84

3>1>9 narIminmantMNagrbs;xøÜnenAkñúgtYnaTIeFIVesckIþsMerckñúgvis½yksikmµ nigCYrm®nIþraCkarsIuvil 85

3>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 86

CMBUkTI4 ³ KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 93

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>93

4>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>93

4>1>1 KMlateynD½renAkñúgvis½yGb;rM ekIneLIgeTAtamkMriténkarsikSa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 94

4>1>2 karcuHeQµaHcUleronkMBugekIneLIgenAfñak;bzmsikSa nigmFümsikSabzmPUmi >>>>>>>>>>>>>>>>>> 95

4>1>3 karekIneLIgya:gqab;rh½sénkarcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsImkBIXMuEdlRkIRkbMput >>>>>>>> 96

4>1>4 GRtaKg;vgS nigbBa©b;karsikSarbs;ekµgRsImankMritTabCagekµgRbus >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 97

4>1>5 mankarxVHxatRKUbeRgonxøaMgenACnbT CaBiessRKUbeRgonCanarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 99

4>1>6 KMlateynD½r nigPaBxusKñaénR)ak;cMNUl enAEtBMumankarpøas;bþÚr

enAkñúgkMritmFümsikSaTutiyPUmi >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 100

xii

Page 13: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

4>1>7 GRtacuHeQµaHcUleronBitFøak;cuHenAkMritmFümsikSaTutiyPUmi CaBiessekµgRbus >>>>>>>>>>> 101

4>1>8 mUlehtuEdlnaM[manKMlateynD½renAkMritmFümsikSa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 102

4>1>9 KMlateynD½r manTMhMkan;EtFM enAkMrit]tþmsikSa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 105

4>1>10 KMlateynD½renAkñúgGRtaGkçrkmµ ekIneLIgeTAtamGayurbs;RbCaCn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 106

4>1>11karbNþúHbNþalCMnajviC¢aCIv³enAmankMrit CaBiesssMrab;narI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 107

4>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 108

CMBUkTI5 ³ bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 115

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 115

5>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 115

5>1>1 narI)at;bg;]tþmPaBenAkñúglT§PaBTTYl)anesvasuxPaBCamUldæan >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 117

5>1>2 lT§PaBTabkñúgkarTTYl)anesvasuxPaB manTMnak;TMngCitsñiTeTAnwgPaBRkIRk

nigkarGb;rMrbs;narI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 117

5>1>3 GRtamrNPaBmataenAkm<úCa KWmankMritx<s;bMputenAkñúgtMbn; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 119

5>1>4 sßanPaBGaharUbtßmÖrbs;narI mankMritTab >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 121

5>1>5 tMrUvkarEpnkarRKYsar nigkarBnüarkMeNItEdlminTan;eqøIytb enAEtmankMritx<s; >>>>>>>>>> 122

5>1>6 narImin)anTTYlkarEfTaMkñúgeBlmanépÞeBaH nigeBlsMralkUnRbkbedaysuvtßiPaBeT >>> 125

5>1>7 kgVHbuKÁlikqµbCMnaj nigkarEbgEckbuKÁlikeBTümin)anRKb;RKan; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 125

5>1>8 yuvCnekµg²kñúgcMnYneRcInCagnarIRtUvsøab; b¤TTYleRKaHfñak;Cayfaehtu >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 127

5>1>9 BikarPaB nigkarejónfñaMejón manplb:HBal;elIburseRcInCagnarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 127

5>2 yuT§saRsþ nig eKalneya)ayrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 128

CMBUkTI6 ³ bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>133

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 133

6>1 sßanPaB bBaða nig ninñakar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 133

6>1>1 GRtaqøgfµI)anfycuHenAkñúgcMeNamburs cMENkenAkñúgcMeNamnarIvij GRtaenHenAefr >>>134

6>1>2 GRtaqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIrksIupøÚvePT )anfycuHenAeBlEdlmankar

ekIneLIgnUvkareRbIR)as;eRsamGnam½y >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>136

6>1>3 GRtaénkarqøgemeraKeGds_ mankarfycuHkñúgcMeNamnarIEdlTTYlesvaEfrkSaKP’ >>>>>> 137

6>1>4 pøÚvénkarcMlgemeraKeGds_ kMBugEtmankarpøas;bþÚr >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 139

6>1>5 narIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal; enAEtRbQmmuxnwgkarqøgénemeraKeGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>> 140

6>1>6 narIerobkarrYc RbQmmuxnwgeRKaHfñak;eRcIn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 140

6>1>7 TsSn³eynD½rminRtwmRtUv man\T§iBlelIkarRbRBwtþipøÚvePTrbs;burs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 141

xiii

Page 14: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

6>1>8 narITTYlbnÞúkEfTaM nigKaMRTdl;GñkpÞúkemeraKeGds_ nigGñkCMgweGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 141

6>1>9 lT§PaBTTYl)ankarBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_enAmankMrit >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 142

6>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 142

CMBUkTI7 ³ GMeBIhwgSaelInarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 147

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 147

7>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 147

7>1>1 karTTYlykGMeBIhwgSakñúgRKYsar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 148

7>1>2 narIrgeRKaHedaykarbMBarbMBan BMumanpøÚvecj[putBIGMeBIhwgSaenH >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>149

7>1>3 GMeBIrMelaP³ GMeBIhwgSakñúgbridæanénkarminykeTaséBr_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 150

7>1>4 CnrgeRKaHedaykarCYjdUr TTYlykkarsIþbenÞas >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 152

7>1>5 PaBRkIRk nigbBaðasgÁm naM[mankarekIneLIgénGaCIvkmµpøÚvePT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 154

7>1>6 tRmUvkarGaCIvkmµrksIupøÚvePT ekIneLIg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 154

7>1>7 karpøas;bþÚrrUbPaBénkargarrksIupøÚvePT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 155

7>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 156

CMBUkTI8 ³ sMelgrbs;narIenAkñúgqakneya)ay nig kareFVIesckþIsMerc >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 161

kmú<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>161

8>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>162

8>1>1 rcnasm½<n§raCrdæaPi)al nigRbB½n§vimCÄkar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>162

8>1>2 tMNagrbs;narICamFümenAkñúgsPa manticCagtMNagrbs;narICamFümRbcaMtMbn; >>>>>>>>>> 163

8>1>3 cMnYnnarIcUlrYmkñúgrdæsPa mankarekIneLIgtictYc >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 164

8>1>4 bBa¢IKNbkS niglT§plénkare)aHeqñat >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 164

8>1>5 enAeBlRtUv)aneRCIstaMg narI KWCaGñkcUlrYmya:gskmµenAkñúgrdæsPa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>167

8>1>6 narIcMnYntictYcbMput kan;muxtMENgtamkarEtgtaMgedayKNbkSneya)ay

enAfñak;Cati nigextþ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 168

8>1>7 narImancMnYnticbMput enAkñúgRbB½n§tulakar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 169

8>1>8 narIRtUvRbQmmuxnwgkarerIseGIgkñúgCYrm®nþIraCkar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>170

8>1>9 kMENTRmg;rdæ)alsaFarN³ - »kas b¤haniP½y? >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 171

8>1>10 narICam®nþIraCkar xVHlT§PaBTTYl)ankarbNþúHbNaþl >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 172

8>1>11lT§plénkarcUlrYmrbs;narIenAkñúgRkumRbwkSaXMu-sgáat;dMbUgbg¥s; BMuTan;)aneBjcitþenAeLIy178

8>1>12karcUlrYmrbs;narIenAfñak;PUmi manlkçN³l¥RbesIrbMput >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 180

8>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþraCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>181

xiv

Page 15: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

8>2>1 EpnkarskmµPaBGPi)alkic© >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>181

8>2>2 eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa ¬KGsk¦ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>182

8>2>3 yuT§saRsþbRBa¢abeynD½rrbs;kmµviFIsila >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 183

]bsm<½n§³ ebkçPaBnarIenAkñúgbBa¢IKNbkS kñúgkare)aHeqñateRCIstaMgtMNagraRsþ

enAExkkáda qñaM2003 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 184

CMBUkTI9 ³ karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 191

9>1 RkbxN½Ðc,ab; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 191

9>2 RkbxN½Ðsßab½n >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 193

9>2>1 RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 193

9>2>2 RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IRsIþ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 197

9>2>3 bTBiesaFn_rbs;RksYgBak;Bn½§kñúgkarbRBa¢abeynD½r >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>198

9>2>4 Gñkpþl;CMnYy nigGgÁkareRkArdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 199

9>3 eKalneya)ayCati nig dMeNIrkareFIVEpnkaryuT§saRsþ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 200

9>3>1 EpnkarGPivDÆn_esdækic© sgÁmkic©elIkTI2 ¬SEDP II¦ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 201

9>3>2 yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk ¬y>C>k>P¦ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 201

9>3>3 RkbxN½ÐkargarrYmbBa©ÚlKña – yuT§saRsþGPivDÆn_BaNiC¢kmµdl;CnRkIRk >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>203

9>3>4 eKaledAGPivDÆn_shsSvtS_rkm<úCa ¬K>G>s>k¦ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 204

9>3>5 kareeRKagfvika nig karviPaCfvika >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 204

9>3>6 RbBn½§sißtiCati >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 205

CMBUkTI10 ³ esckIþsnñidæan nig Gnusasn_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>213

10>1 bBaðaRbQmTak;Tgnwgkarpþl;GMNackñúgvis½yesdækic© nwgekIneLIg

eRBaHGRtamnusSeBjv½ykan;EtekIneLIg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>214

10>1>1 caM)ac;RtUvbegIánkargarpøÚvkarEdlmanR)ak;kMérCabnÞan; edIm,IRsUbTajyk

kMlaMgBlkmµEdlkMBugekIneLIg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>214

10>1>2 CMerIskargarpøÚvkarmYycMnYnFM CatMrUvkarcaM)ac;sMrab;burs nignarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>214

10>1>3 »kaskargarenAtMbn;CnbTmankMrit nigminGacbMeBjtamtMrUvkar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>215

10>1>4 »kasekIneLIg b:uEnþnarIBMumansmtßPaBRbkYtRbECgcab;yk»kasTaMgenaH >>>>>>>>>>>>>>>>>215

10>1>5 Gnusasn_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>216

10>2 narICnbTBMumanlT§PaBTTYl)annUvFnFan nig esvakmµnana EdlGacCYyBYkeKkñúgkar

kat;bnßyPaBRkIRk nig karFana)annUvsniþsuxes,óg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>218

10>2>1 PaKeRcInénksikrenAkm<úCa KWCanarIEdlBMumanlT§PaBTTYl)anFnFanEdlBYkKat;RtUvkar > 218

xv

Page 16: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

10>2>2 esvakmµCamUldæandUcCa pøÚvfñl; nigkarpÁt;pÁg;Twk KWCaGaTiPaBsMrab;narI nigbursRkIRk >218

10>2>3 Gnusasn_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>218

10>3 vismPaBeynD½rkñúglT§PaBTTYl)anesvasuxPaB nig Gb;rM KWmansPaBF¶n;F¶rbMput

kñúgcMeNamRbCaCnRkIRkenAtamtMbn;CnbT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 219

10>3>1 vismPaBeynD½renAkñúgvis½yGb;rM mansPaBF¶n;F¶rbMputenAtamtMbn;CnbT nig

kñúgcMeNamRbCaCnRkIRkenACnbT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 219

10>3>2 esvasuxPaBbc©úb,nñBMu)aneTAdl;tMbn;CnbT CaBiesseTAdl;narI nigekµgRsIenACnbT 220

10>3>3 Gnusasn_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>220

10>4 RbCaCnEdlgayrgeRKaHTTYl)ankarKaMRTtictYc ehIyBMudwgfaRtUveTArkCMnYyenAkEnøgNa > 222

10>4>1 karcmøgemeraKeGds_¼CMgWeGds_kMBugkat;bnßy b:uEnþkarcmøgkMBugEtQaneTArk

RkumRbCaCnepSgeTotenAkñúgsgÁm >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 222

10>4>2 GMeBIhwgSaelInarI ekIteLIgCaeRcInrUbPaB ehIyesvasMrab;CYyCnrgeRKaH

mantictYcb:ueNÑaH >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 222

10>4>3 Gnusasn_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>223

10>5 sßab½nsgÁm pøÚvc,ab; nig neya)ay bnþ[mankarerIseGIgeynD½r nig PaBgayrgeRKaH >>>>>>>>>225

10>5>1 bTdæansgÁm nig\riyabfEdlBak;Bn½§nwgeynD½r Gacman\Ti§BlGviC¢manelIburs nignarI >>> 225

10>5>2 karcUlrYmrbs;narIenAkñúgkareFIVesckIþsMerc enARKb;kMritTaMgGs; KWmansar³sMxan;

kñúgkarnaMmk nUvkarrIkcMerIn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>225

10>5>3 RbBn½§tulakar nigsßab½nGnuvtþc,ab; caM)ac;RtUvmankarTTYlxusRtUvtamry³

karbegIánkarRtYtBinitü nigeFIVr)aykarN_GMBIskmµPaBrbs;xøÜn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>226

10>5>4 Gnusasn_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>226

10>6 sßab½nenAEtRbwgERbgkñúgkarbRBa¢abeynD½r[manRbsiTi§PaB >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 227

10>6>1 GPi)alkic© nigkarRKb;RKghirBaØvtßúenATn;exSay KWCa]bsKÁcMbgkñúgkarbegIán

smPaBeynD½r >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 227

10>6>2 RbsiTi§PaBrbs;ynþkarbc©úb,nñ kñúgkarbBa©ÚlbBaðaeynD½r eTAkñúgdMeNIrkareFIVfvika

nigEpnkar KWenAmankMrit >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 227

10>6>3 ynþkarbRBa¢abeynD½renAkñúgRksYgBak;Bn½§enATn;exSay nigdMeNIrkartamEpñk²b:ueNÑaH >>>>>227

10>6>4 smtßPaBrbs;RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn kñúgkarbRBa¢abbBaðaeynD½reTAkñúg

dMeNIrkarerobcMeKalneya)ay enATn;exSay >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>228

10>6>5 Gnusasn_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>228

xvi

Page 17: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

xvii

RkahVik

RkahVik 1>1 ³ narI nigekµgRsI eFVIkareRcInem:agCagburs nigekµgRbus >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 33

RkahVik 1>2 ³ snÞsSn_PaBRkIRkmnusStamePT nigcMNaysMrab;mnusSmñak;

eTAtambBa©PaKepSg²qñaM1999 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 37

RkahVik 1>3 ³ GRtaBlkmµkumar kñúgcMeNamkumarGayu 14-17qñaM

eTAtamePTénemRKYsar qñaM1999 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>39

RkahiVk 2>1 ³ kMeNInkMlaMgBlkmµtamRkumGayu BIqñaM1997 dl; 2001 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 45

RkahVik 2>2 ³ karEbgEckkargarrvagtMbn;TIRkug nigCnbT enAqñaM1997 nigqñaM2001>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 46

RkahiVk 2>3 ³ GRtacUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµenAkñúgtMbn; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 47

RkahiVk 2>4 ³ cMnYnmnusSenAkñúgkMlaMgBlkmµ tamRkumGayu nig ePT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 47

RkahVik 2>5 ³ kMlaMgBlkmµkumarnigyuvCn enAkñúgTIRkug¼TIRbCMuCn nigtMbn;CnbT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 48

RkahiVk 2>6 ³ sßanPaBkargar tamePT nigRkum]sSahkmµcMbg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 50

RkahiVk 2>7 ³ GñkeFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar BIqñaM1998 dl;qñaM2001 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 51

RkahVik 2>8 ³ sßanPaBkargarkñúgvis½yepSg²eRkABIksikmµ tamTIkEnøg nigePT qñaM2001 >>>>>>>>>>>>>>> 51

RkahVik 2>9³ PaKryénkMlaMgBlkmµkñúgkargarmanR)ak;kMér >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 52

RkahVik 2>10³ GRtanarIkñúgkargarmanR)ak;kMér >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 52

RkahVik 2>11³ cMnYnGñkmankargarmanR)ak;kMéreFVI BIqñaM1998 dl; 2001 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 53

RkahVik 2>12³ kargartamRbePTmuxrbr >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 55

RkahVik 2>13³ kMritvb,Fm’kan;Etx<s; TTYl)an»kaskargarkan;EteRcIn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 57

RkahiVk 3>1³ narIkñúgvis½yksikmµ³ CaksikrmancMnYneRcIn m®nIþkariyal½ymancMnYntic >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 86

RkahVik 4>1³ smPaBeynD½renAkñúgRKb;kMritTaMgGs;énkarGb;rM >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 95

RkahVik 4>2³ GRtacuHeQµaHcUleronBit BIqñaM1996 dl; qñaM2001 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 96

RkahVik 4>3³ GRtaKg;vgSrbs;ekµgRbus¼ekµgRsIenAtamfñak; ¬ BIfñak;TI1 dl;fñak;TI7¦ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 98

RkahVik 4>4³ GRtasisSe)aHbg;ecalkarsikSaenAkMritmFümsikSabzmPUmi >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 99

RkahiVk 4>5³ cMnYnsisSEdl)ancuHeQµaHenAkMritmFümsikSaTutiyPUmi >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 100

RkahiVk 4>6³ kareRbobeFobGRtaekµgRbus CamYynwgekµgRsI eTAtamtMbn; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 101

RkahVik 4>7³ GRtacuHeQµaHcUleronBit enAkMritmFümsikSaTutiyPUmi >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 102

RkahiVk 4>8³ smamaRtsisSnarI enAkMrit]tþmsikSa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 105

RkahVik 4>9³ GRtaGkçrkmµ EbgEcktamGayu >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 106

Page 18: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

xviii

RkahVik 5>1³ lT§PaBTTYl)anesvaEfTaMsuxPaBrbs;narI tamkMriténR)ak;cMNUl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 118

RkahVik 5>2³ lT§PaBTTYl)anesvasuxPaB eTAtamkMritsikSarbs;narI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 119

RkahVik 5>3³ kareRbobeFobGRtamrN³PaBmata nigTarkenAkñúgtMbn; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 120

RkahVik 5>4³ sßanPaBGaharUbtßmÖrbs;narIsMrab;sUcnakrmYycMnYn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 122

rUbPaB 5>5³ GRtakMeNItsrub EbgEckeTAtamextþ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 123

rUbPaB 5>6³ kareRbIR)as;meFüa)ayBnüarkMeNIt EbgEckeTAtamextþ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 124

rUbPaB 5>7³ karsMralkUn EdlmanCMnYyBIqµbCMnaj >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 126

RkahVik 6>1³ GRtamnusSeBjv½yqøgemeraKeGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>134

RkahVik 6>2³ cMnYnnarIEdlqøgemeraKeGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>135

RkahVik 6>3³ cMnYnbursEdlqøgemeraKeGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>135

RkahVik 6>4³ GRtaqøgemeraKeGds_ nigkareRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamnarIrksuIpøÚvePTpÞal; > 137

RkahVik 6>5³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIEdlTTYlkarEfrkSaKP’ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>138

RkahiVk 6>6³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgtMbn; kñúgcMeNamnarImanépÞeBaHEdlTTYlkarEfrkSaKP’ >> 138

RkahVik 6>7³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarImanépÞeBaH >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 139

RkahVik 6>8³ pøÚvénkarcMlgemeraKeGds_eTAtameBlevla >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 139

RkahVik 8>1 ³ PaKryrbs;narIenAkñúgrdæsPa enAkñúgtMbn;naqñaM2002 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>163

RkahVik 8>2 ³ narICasmaCiksPa taMgBIqñaM1993 mk >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 164

RkahVik 8>3³ PaKryénebkçPaBnarIenAkñúgkare)aHeqñateRCIserIstMNagraRsþ Exkkáda qñaM2003

enAtamextþ-Rkug ¬KNbkSRbCaCnkm<úCa KNbkSsmrgSIú KNbkSh‘Vúnsuinbuic¦ >>>>> 165

RkahVik 8>4 ³ ebkçPaBnarItamtMENgkñúgbBa¢IKNbkS Exmifuna qñaM2003>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 167

RkahVik 8>5³ narIkñúgmuxtMENgcat;taMgedayKNbkSneya)ay enAfñak;Cati >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>169

RkahVik 8>6³ kar)a:n;RbmaNGMBIcMnYnnarIenAkñúgtMENgm®nþIraCkarCan;x<s; enAqñaM2003 >>>>>>>>>>>>>>>>> 171

RkahVik 8>7 ³ kareRbobeFobburs nignarIEdlmankMritvb,Fm’fñak;]tþmsikSa enAkñúgkMlaMgBlkmµ > 173

RkahVik 8>8 ³ karcUlrYmrbs;burs nignarIenAkñúgvKÁbNþúHbNþaldMbUgenAsalaPUminÞrdæ)al >>>>>>>>>>>>> 176

RkahVik 8>9 ³ karcUlrYmrbs;burs nignarIenAkñúgvKÁbNþúHbNþalbnþenAsalaPUminÞrdæ)al >>>>>>>>>>>>>>>> 176

Page 19: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

xix

tarag

tarag 2>1 ³ kMlaMgBlkmµtamRkumGayu BIqñaM1997 dl; 2001 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>45

tarag 2>2 ³ GRtaGñkGt;kargareFVIenAqñaM2001 ¬°kMlaMgBlkmµ¦ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 49

tarag 2>3 ³ em:ageFVIkar nigR)ak;kMérenAkñúg]sSahkmµkat;edr enAtambNþaRbeTsGas‘anmYycMnYn >>> 62

tarag 3>1 ³ karEbgEckBlkmµkargareynD½r >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 77

tarag 4>1 ³ karEbgEckmUlniFicrnþsaFarN³ tamGnuvis½y ¬KitCa1000lanerol¦ ¬BILLION RIELS¦ > 109

tarag 5>1 ³ kMlaMgBlkmµrbs;RksYgsuxaPi)alenAqñaM1996-2001 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>126

tarag 8>1 ³ ebkçPaBnarIkñúgbBa¢IKNbkS nig PaKryebkçPaBnarI enAtamextþ-Rkug >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 166

tarag 8>2 ³ karbBa©ÚlnarIsmaCikrdæsPa eTAkñúgCYrKN³kmµkarrdæsPa Exmifuna qñaM2003 >>>>>>>>>>>>> 168

tarag 8>3 ³ sßanPaBrIkcMerInkñúgkarsMerc)aneKaledAsmFm’eynD½rénEpnkarskmµPaBGPi)alkic© >182

tarag 9>1 ³ KMeragGñkpþl;CMnYyEdlkMBugdMeNIrkarenAkñúgRksYgk>n>G 2003-04 >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 206

Page 20: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

Baküsresrkat;

ADB FnaKarGPivDÆn_GasuI

ART karBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_

ASDP kmµviFIGPivDÆn_vis½yksikmµ

ASEAN smaKmRbCaCatiGasuIPaKGaeKñy_ ¬Gas‘an¦

BMC mCÄmNÐlRKb;RKgfvika

BMI snÞsSn_m:asragkay

BSS GegáttamdankarRbRBwtþi

CAMBOW KN³kmµaFikarkm<úCaedIm,IRsþI

CAR RkumRbwkSakMENTMrg;rdæ)al

CDHS GegátRbCasaRsþnigsuxPaBenAkm<úCa ¬sUmemIl NIS 2001a enAkñúgbBa¢IÉksareyag¦

CDRI viTüasßanbNþúHbNþal nigRsavRCavedIm,IGPivDÆn_enAkm<úCa

CEDAW GnusBaØasþIBIkarlubbM)at;ecalral;TMrg;erIseGIgRbqaMgnwgnarIePT

CENAT mCÄmNÐlCatikMcat;CMgWrebg nigXøg;

CFR GRtasøab;edaykrNIeRKaHfñak;

CG RkumBieRKaHeyabl;

CHDR r)aykarN_GPivDÆn_mnusSenAkm<úCa

CMDGs eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa

CNCW RkumRbwkSakm<úCaedIm,IRsþI

CNIP EpnkarvinieyaKGaharUbtßmÖkm<úCa

CNM mCÄmNÐlCatikMcat;CMgWRKuncaj;

CPA kBa©b;skmµPaBbEnßm

CSD RkumRbwkSaGPivDÆn_sgÁmkic©

CSES GegátsgÁmkic©-esdækic© km<úCa

CSW GñkrksuIpøÚvePT

DFID/UK RksYgGPivDÆn_GnþrCati éncRkPBGg;eKøs

DAFF naykdæanksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT

EFA karGb;rMsMrab;TaMgGs;Kña

EMIS RbB½n§Bt’manRKb;RKgkarGb;rM

EPZs tMbn;EkécñsMrab;karnaMecj

xxi

Page 21: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

ESI sßitinigsUcnakrGb;rM

ESP EpnkaryuT§saRsþvis½yGb;rM

ESSP kmµviFIKaMRTvis½yGb;rM

FAO GgÁkares,ógnigksikmµénGgÁkarshRbCaCati

FDI karvinieyaKpÞal;BIbreTs

FFW GgárBlkmµ

FPL bnÞat;PaBRkIRkes,óg

GAD/C eynD½r nig kic©GPivDÆn_ enAkm<úCa

GAP EpnkarskmµPaBGPi)alkic©

GDI snÞsSn_GPivDÆn_Tak;TgnwgeynD½r

GDP plitplkñúgRsuksrub

GEM rgVas;siT§iGMNaceynD½r

GNP plitplCatisrub

GS-CSD GKÁelxaFikarénRkumRbwkSaGPivDÆn_sgÁmkic©

GSNA GKÁelxaFikardæanrdæsPa

GTZ shRbtibtþikarbec©keTsrbs;GaløWm:g;

HC mNÐlsuxPaB

HDI snÞsSn_GPivDÆn_mnusS

HIV/AIDS vIrusEdlbMpøajRbB½n§PaBsaMuénragkaymnusS¼sheraKsBaØaénkarcuHexSay

RbB½n§PaBsaMurbs;mnusS

HP éRbsNIy_EpñksuxPaB

HPI snÞsSn_PaBRkIRkmnusS

IDA CMgWesøksøaMgxVHCatiEdk

IEC Bt’man Gb;rM nigKmnaKmn_

IPRSP ÉksarbeNþaHGasnñsþIBIyuT§saRsþkat;bnßyPaBRkIRk

ISIC bTdæanGnþrCatiéncMNat;fñak;]sSahkmµ

ITN bNþajBüa)aledayeRbIfñaMkMcat;stVl¥it

KAPE smaKmkm<úCasMrab;karGb;rMenAbzmsikSa

LFS GegátkMlaMgBlkmµ ¬sUmemIl NIS 2001b nig NIS 2002 enAkñúgbBa¢IÉksareyag¦

MAFF RksYgksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT

MDGs eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_

MIME RksYg]sSahkmµ Er: nigfamBl

MLMUPC RksYgRKb;RKgEdndI nKrUbnIykmµ nigsMNg;

xxii

Page 22: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

MMR GRtamrNPaBrbs;mata

MoC RksYgBaNiC¢kmµ

MoE RksYgbrisßan

MoEYS RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

MoH RksYgsuxaPi)al

MoI RksYgmhaépÞ

MoP RksYgEpnkar

MoRD RksYgGPivDÆn_CnbT

MoSALVY RksYgsgÁmkic© kargar bNþúHbNþalviC¢aCIv³ nigyuvnItism,Ta

MoWVA RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn

MPA kBa©b;skmµPaBGb,brma

MTCT karcMlgBImþayeTAkUn

MTEF Rkbx½NÐcMNayry³eBlmFüm

MTEP EpnkarcMNayry³eBlmFüm

NAA GaCJaFrCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_

NCHADS mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ esIrEs,k nigkameraK

NFE Gb;rMeRkARbB½n§

NGOs GgÁkareRkArdæaPi)al

NHS GegátsuxPaBCati

NIS viTüasßanCatisßiti

NMC mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWRKuncaj;

NPF evTikaCatisþIBIPaBRkIRk

NPRS yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk

OD RsukRbtibtþi

ODA CMnYyGPivDÆn_pøÚvkar

OSE kariyal½yGb;rMBiess

PAPs kmµviFIskmµPaBCaGaTiPaB

PC6-14OS smamaRtkumarGayu 6-14qñaM min)ancUleron

PDWVA mnÞIrkic©karnarI nigGtItyuT§Cnextþ

PER karRtYtBinitücMNaysaFarN³

PGER GRtacuHeQµaHcUleronsrubenAbzmsikSa

PLWHA GñkpÞúkemeraKeGds_¼GñkCMgWeGds_

PMATU GgÁPaBbec©keTsRtYtBinitü nigviPaKPaBRkIRk

xxiii

Page 23: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

PPA karvaytMélPaBRkIRkedaymankarcUlrYm

PRSP ÉksaryuT§saRsþkat;bnßyPaBRkIRk

PIR pleFobsisSnigRKU

PVI sUcnakrPaBRkIRknigPaBgayrgeRKaH

RAU sklviTüal½yPUminÞksikmµ

RGC raCrdæaPi)alkm<úCa

RLFM pleFobmnusSRsInigRbusEdlecHGkSr

RSA salaPUminÞrdæ)al

RWSS yuT§saRsþTwks¥atnigGnam½yenACnbT

SEDPII EpnkarGPivDÆn_esdækic©-sgÁmkic©elIkTI 2

SPQ cMENkbBa©PaKRkIRkbMput

STD CMgWkameraK

STI karqøgCMgWkameraK

SWOT cMNucxøaMg cMNucexSay »kas nigkarKMramkMEhg

TB CMgWrebg

TBA qµbbUraN

TTC salaKruekaslü

TVET Gb;rMbec©keTs nigbNþúHbNþalviC¢aCIv³

UNCT RkumRbeTsénRbB½n§shRbCaCati

UNDP kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati

UNESCO GgÁkarGb;rM viTüasaRsþ nigvb,Fm’ énGgÁkarshRbCaCati

UNGASS sm½yRbCMuBiessénmhasnñi)atGgÁkarshRbCaCati

UNICEF mUlniFishRbCaCatiedIm,Ikumar

UNTAC GaCJaFrbeNþaHGasnñGgÁkarshRbCaCatiRbcaMkm<úCa

VCT karpþl;karRbwkSanigkareFVIetsþQamedaysµ½RKcitþ

VDCs KN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi

WATSAN Twk nig Gnam½y

WFP kmµviFIes,ógGaharBiPBelak

WHO GgÁkarsuxPaBBiPBelak

WID RsþI nig karGPivDÆn_

WTO GgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak

xxiv

Page 24: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum
Page 25: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum
Page 26: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

4

cMENkesIµPaBsMrab;narI

l½kçx½NÐmYy Edl)anekItmankñúgry³eBlCaeRcInTsvtSr_énclacl ehIy\LÚvenH)ankøayCa]bsKÁ

cMeBaHkarGPivDÆn_RbeTsCati KWlMdab;zananuRkménsgÁmCati CamYysBaØaNénGMNac nigzan³kñúgsgÁmEdl

kMNt;l½kçx½NÐcMeBaHTMnak;TMngsgÁm nigeynD½r. enAkñúgsgÁm narIRtUv)ancat;Tukfa manzan³TabCagburs.

TMnak;TMngeynD½renAkm<úCa kMBugmankarERbRbYly:agxøaMg. eTaHbICabTdæanénkarRbRBwtþisMrab;narI EdlRtUv

)ankMNt;eTAtamvb,Fm’EdlehAfa {c,ab;RsI} )anraraMgdl;»kasrbs;narIenAeRkARKYsark¾eday k¾karGPivDÆn_

esdækic©sgÁm nigneya)ay kMBugebIkcMh»kasfµIsMrab;narIpgEdr. elIsBIenHeTot enAeBlEdlnarIExµrTTYl

)annUv»kasenH narI)ankøayCaEpñksMxan;mYyéndMeNIrkarGPivDÆn_esdækic© nigsgÁmenAkm<úCa.

TnÞwmnwgenH k¾manPsþútagbBa¢ak;fa kñúgxN³Edlburs nignarIPaKeRcIn kMBugCYbRbTHnwgPaBRkIRk eynD½r

enAEtman\T§iBlenAkñúgbBaðaPaBRkIRkenHEdr. karpøas;bþÚr nig»kassMrab;yuvCnekµg² CYnkalmankarvivDÆn_

yWtCagkarpøas;bþÚr nig»kassMrab;narI ehIykarpøas;bþÚrtYnaTIeynD½r kMBugEtmanplb:HBal;eTAelITMnak;TMng

rvagburs nignarI. karpøas;bþÚTaMgenH Gacmanplb:HBal;y:agF¶n;F¶reTAelIsgÁm b:uEnþBMuTan;mankarEsVgyl;

[)anc,as;GMBIkarpøas;bþÚTaMgenHenAeLIy.

2> TsSn³vis½yeynD½rcMeBaHTIpSarBlkmµ

vismPaBeynD½r kMBugrIkraldalenAkñúgTIpSarBlkmµenARBHraCaNacRkkm<úCa. taMgBIbUraNkalmk\riyabf

cMeBaHkarGb;rMrbs;ekµgRsI nigmuxgar {smRsb} sMrab;narI nigburs )aneFVI[manvismPaBenHeLIg ehIybnþeFVI[

manKMlateynD½renH enAkñúgvis½ykargareTotpg. karbegáInsmPaBeynD½r Cakic©karmYyEdllM)akNas;

enAkñúgbribTénkarpøas;bþÚrTisedA eTArkesdækic©TIpSarEdlkMlaMgBlkmµ mankarekIneLIgy:agqab;rh½s b:uEnþ

»kaskargarfµImantictYc.

bBaðaRbQmcMbgbMputmYyrbs;km<úCa KWkarBRgIk»kaskargar[)anelOn edIm,IRsUbTajykRbCaBlrdæ

cMnYn 250/000nak;kñúgmYyqñaM EdlkMBugQancUlGayueFIVkar nigcUlkñúgTIpSarkargar. kMlaMgBlkmµenAkñúg

RkumGayu 20-24qñaM tamkar)a:n;sµanenAcenøaHqñaM1997 nig 2001 man 66PaKry ehIycMnYnyuvCnenAkñúg

RkumGayueFIVkar 15-19qñaMenAkñúgkMlaMgBlkmµ )anekIneLIg 58PaKry.

narIman52PaKry énkMlaMgBlkmµsrub ehIyGRtanarIcUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµenAkm<úCaman 82PaKry

EdlCacMnYnx<s;CageKbMputenAkñúgtMbn;. narImancMnYneRcInCagbursenAkñúgkMlaMgBlkmµ enARKb;RkumGayu

TaMgGs;cab;BI 15 dl; 54qñaM elIkElgEtenAkñúgRkumGayu 25-29qñaM. edaysarEtkMlaMgBlkmµmaneRcIn

elIslubenAkñúgtMbn;CnbT³ 85PaKry énkMlaMgBlkmµsrub rs;enAkñúgtMbn;CnbT kñúgqñaM2001 ehIy

53PaKry énkMlaMgBlkmµenAtMbn;CnbT KWCanarI.

Page 27: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

6

cMENkesIµPaBsMrab;narI

sMrab;ry³eBlEvg karbegáInsmFm’eynD½renAkñúgEpñkGb;rMkñúgRbB½n§ KWRtUvkarcaM)ac;edIm,IbegáInsmPaB

»kaskargar. sMxan;CagenHeTot edIm,IbegáIn»kaskargarsMrab;narIEdlkMBugsßitenAkñúgkMlaMgBlkmµ tMrUv[

mankarepþatkarykcitþTukdak;[)ankan;EtxøaMgkøa eTAelIkarkat;bnßyKMlatkMritGkçrkmµ karGb;rM nigbegIán

CMerIskargar.

CamFüm ¬edayBicarNaeTAelIbTBiesaFn_ Gayu nigkarGb;rM¦ R)ak;kMérrbs;burs x<s;CagR)ak;kMérrbs;narI

cMnYn 33PaKry. R)ak;kMérxusKñaeRcInbMput ekItmanrvagyuvCn nignarIkñúgRkumGayu 15-29 EdlKµankMrit

vb,Fm’. kMritxusKñaénR)ak;kMéreTAtamkMritvb,Fm’sMrab;burs KWticCagnarI ehIyburs nignarIEdlmankMrit

vb,Fm’mFümsikSaTutiyPUmi nigeRkaymFümsikSa GacTTYl)anR)ak;kMérsMrab;kargar 42PaKry nig 80PaKry

eRcInCagR)ak;kMérrbs;burs nignarI EdlKµankMritvb,Fm’.

eTaHbICaBMusUveXIjmanenAkñúgsßitikargarpøÚvkark¾eday k¾]sSahkmµpøÚvePTEdlkMBugEtrIkduHdalenH KWCa

bBaðamYyEdlTamTar[mankarykcitþTukdak;CaBiess. tamkar)a:n;sµanenAkm<úCa mannarIcMnYnrhUtdl;eTA

100/000nak; EdlkMBugeFVIkarenAkñúg]sSahkmµpøÚvePT. dUcnarIdéTeTotEdlenAkñúgEpñkminpøÚvkarpgEdr

narITaMgenH gaynwgTTYlrgnUvkarrMelaPbMBandUcCa karbMBarbMBanrhUtdl;kareFVIGaCIvkmµ. EpñkkargarminpøÚvkar

minRtUv)ankMNt;edayc,ab;kargar b¤TTYl)ankarkarBarBIsgÁmeT. narIrksuIpøÚvePT EdlPaKeRcIn RtUv)aneKbgçM

b¤lk;[eTARbkbmuxrbrenH bNþalmkBIPaBRkIRkenaH minRtUv)anRKYsar nigshKmn_rbs;BYkeKrab;rk.

TIpSarBlkmµenACnbTénRbeTskm<úCa RtUveRbHRsaM nigERbRbYly:agelOn. RbsinebIl½kçx½NÐkargarenA

mUldæan manlkçN³smRsb nigeBjelj karmkrkkargareFVIenATIRkugk¾mankMritTabEdr. enAeBlEdl

tMrUvkarBlkmµenAkñúgmUldæanmankMritTab karmkrkkargareFVIenATIRkug KWCadMNaHRsayEtmYyKt;sMrab;

GñkEdlKµankargareFIV. tamCMerOnRbCara®sþqñaM1998 eTsnþrRbevsn_CnCag 80PaKry KWCaRkumkñúgGayueFVIkar

¬15-64qñaM¦. narIEdlmkrkkargareFVIenATIRkug mancMnYneRcInCagbursenAkñúgRkumGayu 15-19qñaM.

eTaHCay:agNak¾eday cMnYnénnarIEdlmkrkkargareFVIenATIRkugkñúgRkumGayu 20-39qñaM )anFøak;cuH.

TIpSarkargarpøÚvkar mankarlM)akkñúgkarRsUbTajkMlaMgBlkmµfµI ebIsinCaKµankarvinieyaKTunfµI². karxitxM

RbwgERbgbegáItkargar edIm,Ipþl;nUvmuxrbrciBa©wmCIvit[)anRKb;RKan; dl;kMlaMgBlkmµPaKeRcIn minRtUvemIlEt

elIEpñkpøÚvkarb:ueNÑaHeT.

raCrdæaPi)al kMBugeFIVkargarCamYynwgGgÁkarBhuPaKIdUcCa GgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak FnaKarBiPBelak

sniñsiTshRbCaCatisIþBIBaNiC¢kmµ nigkarGPivDÆn_ (UNCTAD) GgÁkarmUlniFirUbiyvtßúGnþrCati nigkmµviFI

GPivDÆn_shRbCaCati kñúgeKalbMNgerobcM[manRkbx½NÐrYmmYy sMrab;CMnYybec©keTsTak;TgnwgBaNiC¢kmµ

sMedAKaMRTdl;karsMucUlCasmaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelakrbs;km<úCa.

Page 28: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

8

cMENkesIµPaBsMrab;narI

eTaHbICaksikmµmansar³sMxan;y:agNak¾eday k_manksikrEtmYycMnYntUcb:ueNÑaH EdlmanlT§PaBTTYl

)anTunsMPar³ \NTan b¤Bt’manTak;Tgnwgbec©eTsksikmµ nigTIpSar CaBiesssMrab;ksikrnarI. plitPaB

ksikmµTab nigkarekIneLIgnUvbBaðadIFøI )aneFIV[ksikrPaKeRcInEdlmandIFøItictUc CYbRbTHkarlM)akkñúgkar

RbkbrbrciBa©wmCIvit. lT§PaBeRbIR)as;esvapSBVpSayksikmµ Bt’mansIþBITIpSar nigesvahirBaØvtßúrbs;ksikr

TaMgGs;enAmankMrit ehIycMeBaHnarICaksikr rwtEtmankarlM)ak.

RKYsarEdlmannarICaemRKYsar TMngCaeFIVkarenAkñúgvis½yksikmµ eRcInCagRKYsarEdlbursCaemRKYsar

ehIyTMngCaminmandIFIø b¤k¾mandIFøItictYc. Cit 80PaKry énksikrTaMgenH RbkbrbrksikmµlkçN³RKYsar.

narIcMnYn 56PaKry CakMlaMgBlkmµenAkñúgksikmµlkçN³RKYsar nigmankMlaMgBlkmµcMnYn 54PaKry enAkñúg

ksikmµsMrab;TIpSar. narIPaKeRcIneFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar.

narI mancMnYntictYcb:ueNÑaHTTYlplBIesvapSBVpSayksikmµ b¤\NTanenACnbT eTaHbICakarBitPaKeRcIn

énksikr nigGñkeFIVkarenAkñúgvis½yminpøÚvkar CanarIk¾eday. karRsavRCav nigkarpSBVpSayksikmµ min)an

epþatkarykcitþTukdak;eTAelIskmµPaBrbs;ksikrnarI b¤CMnajkargarepSgBIKñarbs;burs nignarIeLIy.

buKÁlikpSBVpSaybec©keTsksikmµPaKeRcInKWCaburs ehIyedaysarTMenomTMlab;RbéBNI eFIV[man

karvi)akkñúgkarTMnak;TMngpÞal;CamYynwgksikrnarI. edayehtuenH ksikrnarIminTTYl)anBt’man EdlBYkeK

RtUvkar edIm,IEklMG b¤begáInplitpl nigmuxrbrciBa©wmCIvitrbs;BYkeK.

lT§PaBtictYcrbs;narIkñúgkarkarBarsiT§ikan;kab;dIFøIrbs;BYkeK k¾manplb:HBal;elIplitkmµksikmµ nig

snþisuxes,ógEdr. lT§PaBTTYl)andIEdlmanKuNPaB nigsiT§ikan;kab;dIFøI EdlmansuvtißPaB KWCabBaðacMbgmYy

Tak;TgnwgkarGPivDÆn_nigbBaðaeynD½r. tamkar)a:n;RbmaNEpñksgÁmkic©naeBlknøgmkfµI²enH )an[dwgfa

siT§irbs;narIBMuRtUv)aneKeGIeBIeT CaBiessnarICaemRKYsar edaysarkgVHcMeNHdwgGMBIsiT§ikan;kab;dIFøI nignItiviFI

pþl;siT§ikan;kab;dIFøI.

karpþl;kmµsiTi§dIkñugqñaM1989 nigPaBRcbUkRcbl;EdlCalT§plénkarpþl;kmµsiTi§dI edaysardMeNIrkar

cuHeQµaHminc,as;las; eFIV[plb:HBal;CaGviC¢mandl;siTi§narIelIkmµsiTi§dIFIø CaBiessnarICaemRKYsar.

{RsþIemm:ay} edaysars®gÁam mandIticCagRbCaCnTUeTA³ kñúgcMeNamGñkmandITaMgGs;man 84PaKry

EdlmandIFøIticCagknøHhikta. narIenAkñúgRKYsarEdlbursCaemRKYsar RbQmmuxnwgbBaðamYycMnYn Tak;Tg

nwgdIFøI. siT§ikan;kab;dIFøIrbs;narI manPaBTn;exSay edaysarBYkeKmanzan³TabenAkñúgRKYsar BIeRBaHsiT§i

kan;kab;dIFøI RtUvsßitenAelIbursEdlCaemRKYsar. kñúgkrNIElglH bþIRbBn§søab; b¤Ebk)ak;RKYsar narIGac)at;bg;

siT§ikan;kab;dIFIørbs;xøÜn EdlnaM[narI nigkumarFøak;xøÜnRk. c,ab;PUmi)alEdlRtUv)anGnum½tenAqñaM2001 )anEcg

GMBIviFankarsmRsbmYyEdlFanafa TaMgburs nignarI RtUv)ankMNt;faCam©as;kmµsiT§idIFøI b:uEnþedaysarnarI

mankMritvb,Fm’Tab eFVI[narITTYl)anBt’mantictYcTak;TgnwgbBaðadIFøI karlk;dUr nigsiT§ikan;kab;dIFøI.

Page 29: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

10

cMENkesIµPaBsMrab;narI

karcuHeQµaHcUleronenAbzmsikSarbs;ekµgRsI mkBIXMuEdlsßitkñúgRkumbBa©PaKRkIRkbMput manGRtaekIn

eLIgx<s;CagRkumNa²TaMgGs;. enAqñaM2001 GRtacuHeQµaHcUleronrbs;RkumenHKW 26PaKry Edlx<s;Cag

qñaMmun. CaTUeTA GRtakMeNInénkarcuHeQµaHcUleronrbs;kumar mkBIXMuEdlsßitkñúgXMuRkIRkbMput KW24PaKry.

tamkareRbobeFobkMeNInGRtakumarcuHeQµaHcUleron mkBIXMuEdlsßitkñúgRkumbBa©PaKmanbMputKW 7PaKry.

eTaHbICakarcuHeQµaHcUleron mankarrIkcMerInk¾eday k¾GRtaekµgRsIEdle)aHbg;ecalkarsikSa TMngCamankMrit

x<s;CagekµgRbus. GRtaekµgRsIeronRtYtfñak;mankMritx<s; ehIyvtþmanenAkñúgfñak;mankMritTab.

KMlateynD½r ekIneLIgCalMdab;enAkMritmFümsikSabzmPUmi. PaKryekµgRsIEdlsßitenAkñúgkarsikSa

Føak;cuHBI 50PaKry enAbzmsikSa mkenARtwm 37PaKry enAmFümsikSabzmPUmi nig32PaKry enA

mFümsikSaTutiyPUmi. enATUTaMgRbeTs karcuHeQµaHcUleronenAmFümsikSabzmPUmi KWman19PaKry kñúgqñaM

sikSa 2001-2002 ehIyekµgRsImanEt 16PaKryb:ueNÑaH. enAtMbn;dac;Rsyal mansisSEt 1PaKry

b:ueNÑaH Edl)ancuHeQµaHcUleronenAmFümsikSabzmPUmi.

GRtacuHeQµaHcUleronenAmFümsikSaTutiyPUmi minRKan;EtmankMritTabb:ueNÑaHeT KWEfmTaMgkMBugEtfycuH

eTotpg ehIyGRtacuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRbus Føak;cuHya:gxøaMg. enAqñaM1999 kumarEdl)ancuHeQµaHcUleron

TaMgGs;man 9>3PaKry kñúgenaHekµgRbusman 11>8PaKry ehIyekµgRsIman6>8PaKry. enAqñaM2001

tYelxenH )anFøak;cuHmkenARtwm7>4PaKry cMeBaHkumarTaMgGs; kñúgenaHekµgRbusman 9>4PaKry nigekµgRsI

man 5>4PaKry. KMlateynD½renAkñúgGRtacuHeQµaHcUleron )anfycuH EdlbNþalmkBIGRtacuHeQµaHcUleron

rbs;ekµgRbus)anfycuHy:agelOn BMuEmnbNþalmkBIGRtacuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsIekIneLIgenaHeT.

GRtaGnkçrkmµ mankMrity:agx<s;³ burs 25PaKry nignarI 45PaKry EdlminecHGan minecHsresresaH

cMENkÉnarI 71PaKry nigburs 50PaKry EdlecHGan ecHsresr)anxøH². KuNvibtþiEdlekItmanenAkñúg

RbB½n§Gb;rMkñúgRbB½n§ k¾)anekItmanenAkñúgRbB½n§bNþúHbNþalviC¢aCIv³pgEdr EdlnarITTYl)an»kasbNþúHbNþal

{CMnajrbs;narI} Etb:ueNÑaH dUcCakarkat;edrsMelokbMBak;CaedIm.

raCrdæaPi)al eRKagnwgedaHRsaybBaðaGtulüPaBeynD½r tamry³karksagsalaeronmFümsikSabEnßm

eTotenACitpÞHrbs;kumar edIm,IkMu[kumareFVIdMeNIreTAsalaeronq¶ay RBmTaMgbegáIt[mankmµviFIGaharUbkrN_

sMrab;ekµgRsIRkIRk. eTaHCay:agNak¾eday karebþCJacitþ nigkarvinieyaKbEnßm KWRtUvkarcaM)ac; edIm,IelIkkMBs;

smPaBenAkñúgkarGb;rM.

KMlateynD½rkñúgvis½yGb;rM manTMnak;TMngedaypÞal;eTAnwgeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_TI2 nigTI3 Edl

Tak;TgnwgkarGb;rM. kic©xitxMRbwgERbgrbs;km<úCa kñúgkarsMerceKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_TaMgBIr RtUv)an

qøúHbBa©aMgenAkñúgkmµviFIGb;rMsMrab;TaMgGs;Kñarbs;raCrdæaPi)al EdlmaneKalbMNgsMerc[)annUvkarGb;rM

Page 30: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

12

cMENkesIµPaBsMrab;narI

TTYl)anCMnYyBIbuKÁliksuxaPi)almankarbNþúHbNþalRtwmRtUvmanEt 32PaKrybu:eNÑaH. eTaHbICaman

yuT§sa®sþbNþúHbNþalCamUldæanedIm,IbegáIncMnYnqµbk¾eday k¾cMnYnKilanub,dæak¼Kilanub,dæakyikar nigqµb

enAkñúgRbB½n§suxaPi)almankarfycuH.

bursTMngCasøab;eRcInCagnarI kñúgGayucenøaHBI 15qñaM eTA 49qñaM. GRtasøab;rbs;burskñúgGayucenøaHBI 15

-49qñaM KW 4>8¼PaK1000 cMENknarImanEt 3>5¼PaK1000 b:ueNÑaH. cMeBaHburs bBaðasuxPaBrYmman

eRKaHfñak;]btþiehtukñúgkMritmYyx<s;. ebIeRbobCamYynarI burs maneRKaHfñak;eRcInCag2dg ehIymUlehtucMbg

éneRKaHfñak; b¤karsøab;enaH KWeRKaHfñak;cracr. bursEdlBikarEpñkkaysm,Ta mancMnYneRcInCagnarI 2dg

eBalKW eRKaHfñak;edaysarRKab;mIn.

RksYgsuxaPi)al )anerobcMyuT§sa®sþTUTaMgvis½ysMrab;qñaM2003-2007 EdlepþatCasMxan;eTAelIkar

elIkkMBs;suxPaBmata nigTark siT§iTTYl)ankarEfTaMsuxPaB nigkarpþl;esvadl;RbCaCnRkIRk. yuT§saRsþ

enHTTYlsÁal;fa km<úCanwgminGacsMerceKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_Tak;TgnwgsuxPaB)aneT eRBaHfa)an

kMNt;cMNucedAmYycMnYnEdlmanTMhMFMeFgeBk. yuT§saRsþvis½ysuxaPi)al )anelIkeLIgBIkarRBYy)armÖ

mYycMnYnedayEp¥kelITsSn³vis½yeynD½r. eTaHbICaraCrdæaPi)al nigGñkpþl;CMnYy )anxitxMRbwgERbgrYmKña

kñúgkaredaHRsaybBaðasuxPaBbnþBUCk¾eday k¾yuT§saRsþrbs;vis½ysuxaPi)al TMngCa {minbgðajGMBIbBaða

eynD½r} Edlmann½yfa KµankarykcitþTukdak;GMBIPaBxusKñarbs;burs nignarIkñúgkarTTYl)anesvasuxPaB

eLIy. lT§PaBTTYl)anesvasuxPaBCamUldæan KWCabBaðaeynD½r EdltMrUv[manyuT§saRsþ viFankar nig

sUcnakr EdleqøIytbeTAnwgeynD½r.

6> eynD½r nig CMgWeGds_

karrIkraldalénemeraKeGds_ KWCakarKMramkMEhgmYyy:agF¶n;F¶rcMeBaHkarGPivDÆn_mnusSenAkm<úCa.

km<úCamanGRtaqøgemeraKhuIv¼eGds_x<s;CageKenAGasIuPaKGaeKñy_ eTaHbICaGRtarIkraldalénemeraKeGds_

mankarfycuHk¾eday. cab;taMgBIqñaM1997 mk GRtaqøgemeraKeGds_ enATUTaMgRbeTskñúgcMeNammnusS

eBjv½y )anfycuHCalMdab; eBalKWBI 3>9PaKry mkenARtwm 2>8PaKry. cMnYnGñkeTIbEtqøgemeraK

huIv¼eGds_fµI )anFøak;cuHCaerogral;qñaM kñúgcMeNamburscab;taMgBIqñaM1994 mk nigkñúgcMeNamnarIcab;taMgBIqñaM

1996 mk. cMnYnburs EdlmanpÞúkemeraKhuIv¼eGds_ )an nigkMBugfycuH cab;taMgBIqñaM1997mk cMENkÉ

cMnYnnarIEdlmanpÞúkemeraKhuIv¼eGds_vij EbrCabnþekIneLIgeTAvij ehIy\LÚvenH )ancab;epþImenAefr.

eTaHbICamankarrIkcMerIn CaBiesskñúgkaredaHRsaybBaðacMlgemeraKeGds_ rvagnarIrksIupøÚvePT nigGtifiCn

rbs;BYkeKk¾eday k¾enAmankarRBYy)armÖkan;EtxøaMgeLIgcMeBaHkMeNInGRtacMlgrvagbIþ nigRbBn§ rvagmþay

nigkUn. yuT§saRsþfµI KWCatMrUvkarbnÞan;cMeBaHmux sMrab;Tb;sáat;karcMlgenAkñúgRkummnusSTaMgenH b:uEnþCMerIsenA

Page 31: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

14

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkumGñkEsVgrkkarKaMRTmtieynD½enAkm<úCa nigCaBiess RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn yl;eXIjfa

karbM)at;karP½yxøac nigGMeBIhwgSaenAkñúgpÞH nigshKmn_ KWCal½kçx½NÐcaM)ac;dMbUgmYysMrab;karGPivDÆn_ EdleqøIy

tbnwgeynD½r. ehtudUecñH km<úCa)anbEnßmcMNucedAmYyeTot eTAkñúgeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_TI3 KWlub

bM)at;ecalral;TRmg;énGMeBIhwgSaelInarI³ GMeBIhwgSakñúgRKYsar karrMelaPesBsn§v³ nigkarCYjdUrpøÚvePT.

edIm,IsMerccMNucedAenH caM)ac;RtUvmanGnþraKmn_bI. TImYy³ karbegáIt[manRkbx½NÐc,ab; KWCaktþacaM)ac;

Nas; b:uEnþRkbx½NÐc,ab;GacnwgminmanRbsiTi§PaB ehIyGacnwgbBa¢Únsarxus RbsinebIeKmin)anGnuvtþva[)an

RtwmRtUveTenaH. manEtkarbegIátc,ab;EdlGacGnuvtþ)an nigkarpSBVpSayc,ab;enH[)anTUlMTUlayb:ueNÑaH

EdlnwgGacykQñHelIvb,Fm’minykeTas)an.

TIBIr³ CakarcaM)ac;RtUvmanviFankarTb;sáat;GMeBIhwgSakñúgRKYsar karrMelaPsn§v³ nigkarCYjdUrmnusS rYmTaMg

EpnkarskmµPaBTb;sáat; karEksMrYlkmµviFIsikSaedIm,Idak;bBa©ÚlbBaðaTaMgenH karerobcMkmµviFIenAfñak;XMu-sgáat;

sMrab;Tb;sáat;GMeBIhwgSaelInarI nigkarGb;rMtamrUbPaBepSgeTotenAkñúgRbB½n§pSBVpSaysaFarN³.

TIbI³ smahrNkmµsgÁm nigesdækic© nigkarsþarnItism,TaCnrgeRKaH RtUvEtedaHRsay[)an. karbNþúH

bNþaldl;buKÁliksuxaPi)al nigbuKÁlikEpñksgÁmkic© edIm,Ipþl;karRbwkSadl;CnrgeRKaH EdlkarbNþúHbNþalenH

eTIbEtcab;epþImenAkm<úCa dUecñHKYrEtBRgIk[)anTUlMTUlay. bc©úb,nñesvasMrab;CnrgeRKaH GnþraKmn_enAkñúg

shKmn_ edIm,IeFIVsmahrNkmµCnrgeRKaHedayGMeBICYjdUrcUleTAkñúgshKmn_ karbNþúHbNþalCMnajdl;

GtItnarIrksIupøÚvePT nigGnþraKmn_epSgeTot kMBugEtdMeNIrkarCalkçN³sakl,gEtb:ueNÑaH PaKeRcInKW

tamry³GgÁkareRkArdæaPi)al. skmµPaBTaMgenH caM)ac;RtUvBRgIkbEnßm nigykeTAGnuvtþbnþeTot.

8> sMelgrbs;narIenAelIqakneya)ay nig kareFVIesckþIsMerc

karvas;sÞg;GMBIkarpþl;GMNaceynD½renAkm<úCa bgðaj[eXIjfa RbeTskm<úCasßitenAkñúgcMeNamRbeTs

EdlmankMriténkarpþl;GMNaceynD½rTabbMputenAGasIu enHqøúHbBa©aMg[eXIjfa narImantMNagTabenAkñúgCYr

raCrdæaPi)al nigrdæsPa b:uEnþrhUtmkdl;eBlenH mankarrIkcMerInxøH²elIkarEbgEckGMNaceynD½r. bnÞab;BIkar

e)aHeqñatExvicäika qñaM1998 kñúgcMeNamrdæm®nIþcMnYn 25rUb mannarI 2rUb ehIykñúgcMeNamrdæelxaFikarcMnYn 50rUb

mannarI 4rUb. enHKWCakarrIkcMerInmYy ebIeRbobeFobCamYynwgraCrdæaPi)alqñaM1993-1997 EdlmannarIEt

4rUbb:ueNÑaH enAkñúgmuxtMENgEdlRtUvEtgtaMg edayKNbkSneya)ay ehIyenAkñúgmuxtMENg rdæm®nþI

rdæelxaFikar b¤GPi)alextþ-Rkug KµannarIeT. enAkñúgkare)aHeqñatqñaM2003 narIcMnYn15rUb ¬12PaKry¦

RtUv)anCab;eqñatCasmaCiksPa kñúgcMeNamsmaCiksPaTaMgGs;cMnYn123rUb.

Page 32: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

16

cMENkesIµPaBsMrab;narI

karbRBa¢abeynD½reTAkñúgRksYgnana TMngCadMeNIr)anedaymankarCMrujBIGñkpþl;CMnYy b¤dMeNIrkareday

RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn b:uEnþRksYgEdlCaGñkRbtibtþipÞal; manPaBm©as;kartictYc. eTaHbICaRksYg

mYycMnYn mankaryl;dwgx<s;GMBItRmUvkarkñúgkaredaHRsaybBaðaeynD½r b:uEnþRksYgTaMgenaH BMuTan;mansmtßPaB

kñúgkarGnuvtþn_kic©karenHenAeLIy.

RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IRsIþ RtUv)anbegIáteLIgenAEx mIna qñaM2001 ehIymanParkic©kñúgkareFVIkarts‘Umti

karBinitütamdan nigkarvaytMélelIc,ab; bTbBaØtþi nigeKalneya)ayrbs;raCrdæPi)al edayEp¥kelITsSn³

eynD½r RBmTaMgeFIVkarBinitütamdanelIkarGnuvtþn_GnusBaØaGnþrCatinana. RkumRbwkSaenH mansmaCikEdlCa

rdæelxaFikar mkBIRksYgcMnYn 14 dUecñH RkumRbwkSaenHmanskþanuBlkñúgkarman\T§iBleTAelIkarerobcM nig

karGnuvtþn_eKalneya)ay nigkmµviFIEdleqøIytbeTAnwgeynD½renAtambNþaRksYgTaMgenH.

tamry³dMeNIrkarerobcMEpnkarGPivDÆn_esdækic©sgÁmkic© nigyuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk RksYg

kic©karnarI nigGtItyuT§Cn TTYl)an»kasCaeRcInkñúgkarpþl;Tinñn½ysMrab;karerobcMyuT§saRsþCati. GgÁkareRkA

rdæaPi)almYycMnYn k¾)anpþl;Tinñn½yCaeRcIn Tak;TgnwgeynD½rEdr. b:uEnþkarbBa©ÚleynD½reTAkñúgeKalneya)ay

KWmindUcKña enARKb;EpñkTaMgGs;eT ]TahrN_³ siT§ikan;kab;dIFIø kMENTMrg;vis½yc,ab; nigGPi)alkic© epþatkar

ykcitþTukdak;tictYcelIbBaðaeynD½r. karbnþtYnaTIrbs;RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn nigGgÁkareRkA

rdæaPi)al kñúgkarBinitütamdan elIkarGnuvtþn_yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk nwgCabBaðaRbQmmuxmYy.

EpnkarskmµPaBsþIBIGPi)alkic© EdlRtUv)ane)aHBum<pSayedayraCrdæaPi)alkm<úCaenAqñaM2001 )andak;

bBa©ÚlsmFm’eynD½r CaEpñkmYyénEpñkGnþrvis½yTaMg5 nig)ankMNt;GMBITisedAsmFm’eynD½r Edlman

lkçN³TUlMTUlaycMnYn4 KW³

1¦ edIm,IGnuvtþ nigsMrbsMrYlkmµviFI sMedAelIkkMBs;siT§irbs;narInigkumar.

2¦ edIm,Iman\T§iBleTAelIkmµviFIkMENTMrg;nana edIm,I[kmµviFITaMgenaHBicarNa[)anl¥itl¥n; eTAelI

tMrUvkaredayELkrbs;narI nigkumar.

3¦ edIm,ITTYlsÁal;karrYmcMENkrbs;narICasmaCikeBjsiT§irbs;sgÁmCati nig

4¦ edIm,IvinieyaKelIkarelIkkMBs;tYnaTIdwknaMrbs;narI. mankarrIkcMerInelIvis½ymYycMnYn b:uEnþBMuTan;)an

begIáncMnYnnarIenAkñúgmuxtMENgCaGñkeFIVesckIþsMercenAeLIy.

edIm,IeFVIkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgRksYgBak;B½n§ KWRtUvkareBlevlayUr. Tak;TgnwgGaTiPaB nigtMrUvkar

cMeBaHmuxepSg²eTot bBaðaeynD½rminRtUv)aneK[GaTiPaB ehIykargareynD½r PaKeRcInRtUv)andMeNIrkar

edaysarGñkpþl;CMnYyCaGñkCMruj. RksYgGb;rMyuvCn nigkILa KWCaRksYgEtmYyKt; EdlmanyuT§saRsþbRBa¢ab

eynD½rrbs;xøÜnpÞal; cMENkÉCMnaj nigsmtßPaBrbs;RksYgdéTeTot kñúgkarerobcM nigkñúgkarGnuvtþn_kargar

Page 33: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

18

cMENkesIµPaBsMrab;narI

bBaðaRbQmcMbgmYycMnYnEdlRtUvedaHRsay edIm,IsMerc[)annUvsmPaBeynD½renAkm<úCa RtUv)anbgðaj

CUnenAkñúgCMBUkenH CamYynwgGnusasn_sMrab;CYydl;karkMNt;GaTiPaBskmµPaB EdlRtUvGnuvtþedIm,I

edaHRsaybBaðaTaMgenaH.

11>1 bBaðaRbQmTak;Tgnwgkarpþl;siT§iGMNacesdækic©ekIneLIg eRBaHGRtamnusS

eBjv½ykan;EtekIneLIg

caM)ac;RtUvbegáInkargarpøÚvkarEdlmanR)ak;kMérCabnÞan; edIm,IRsUbTajykkMlaMgBlkmµEdlkMBugekIneLIg

kMlaMgBlkmµ kMBugEtekIneLIgkñúgGRta 3>5PaKry ¬b¤mYyPaKbYnénRbCaCncMnYn 1lannak;¦

kñúg1qñaM b:uEnþkargarEdlmanR)ak;kMérmantictYcNas; nigBMuGaceqIøytbeTAnwgkMeNInénkMlaMgBlkmµ

)aneLIy. lT§PaBrbs;RbeTskñúgkarTak;TajvinieyaKbreTs KWCabBaðasMxan; b:uEnþfµI²enH mankar

bgðaj[eXIjfa mankarfycuHnUvkarvinieyaKedaypÞal;BIbreTs. GPi)alkic©Tn;exSay nigkarrIkraldal

énGMeBIBukrlYy KWCabBaðacMbgEdlbg¥ak;Twkcitþrbs;GñkvinieyaK.

CMerIskargarpøÚvkarmYycMnYnFM CatMrUvkarcaM)ac;sMrab;burs nig narI

enAeBlEdlvis½yksikmµRtUv)anpøas;bþÚrBI ksikmµCalkçN³RKYsar eTACaksikmµTIpSar TaMgburs nig

narI kMBugQancUleTAkñúgkargarmanR)ak;kMér enAkñúgvis½yenH. eRkABIvis½yksikmµ man»kaskargar

fµImYycMnYntUcb:ueNÑaH sMrab;bursEdlCamuxrbrtamlkçN³ {RbéBNI} EdlpSaP¢ab;eTAnwgkarrMBwgTuk

ekIneLIg enAkñúgesdækic©TIpSar EdlenHKWCaRbPBénkarxkcitþya:gxøaMg. karTTYlxusRtUvrbs;narI

kñúgkargarRbkbrbrciBaw©mCIvitenAkñúgkargartamlkçN³ {RbéBNI} rbs;narI kan;EtekIneLIg kñúgxN³Edl

narIenAEtmankarTTYlxusRtUvelIkic©karpÞH nigkarEfTaMkUn b¤karmkrkkargareFVIenATIRkug EdlenATIenaH

narInwggayTTYlrgeRKaHbMput edaysarkarekgRbvBa©½. narIBwgEp¥kTaMgRsugelIkargarmanR)ak;kMérenAkñúg

]sSahkmµkat;edr b:uEnþenHCakargarmineTogTat; ehIyGnaKtenABMuTan;c,as;las;enAeLIy. RbsinebI

]sSahkmµkat;edrenHRtUvbraC½y lT§plEdlnarITTYl)ankñúgvis½ykargarmanR)ak;kMér nwgRtUv)at;bg;

eTAvij. RsbeBlCamYyKñaenHpgEdr ]sSahkmµkat;edrenH BMu)anpþl;kargardl;yuvCnekµg²eT ehIy

bursEdlmanv½yekµg BMucUlcitþeFIVkargarenAkñúgvis½ysaFarN³EdlCakargarrbs; {burs} eToteLIy.

edaysarkarkat;rMsayTB½ kMENrTRmg;rdæ)al nigkareFIVÉkCnPavUbnIykmµesvakmµ eFIV[»kaskargar

enAkñúgvis½ysaFarN³Føak;cuH. PaBGt;kargareFIV KWCaktþasMxan;EdlbNþal[manGsniþsux nigGesßrPaB

sgÁm dUecñHsgÁmnwgRtUvRbQmmuxnwgbBaðaF¶n;F¶r ebIsinCamnusSv½yekµg CaBiessyuvCn BMuGacrkkargar

manR)ak;kMéreFIV)an.

Page 34: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

20

cMENkesIµPaBsMrab;narI

11>2 narICnbTBMumanlT§PaBTTYl)annUvFnFan nigesvakmµnana EdlGacCYy

BYkeKkñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk nigkarFana)annUvsniþsuxes,óg

PaKeRcInénksikrenAkm<úCa KWCanarI EdlBMumanlT§PaBTTYl)anFnFanEdlBYkKat;RtUvkar

eRkABIkargarpøÚvkar cMnYnGñkmankargareFVIEdlekIneLIg 80PaKry enAcenøaHBIqñaM 1993 dl;qñaM 1999

EdlesIµnwg 1>28lannak; ehIykñúgenaH 53PaKry CanarI enAkñúgvis½yksikmµ nigensaT. RbsinebI

ninñakarenH bnþekIneLIg eBlenaHesvakmµnana ¬RbwkSaeyabl; TIpSar nigbec©kviTüa¦ nigFnFanepSg²

¬\NTan dIFøI Tun¦ sMrab;ksikrEdlPaKeRcInCanarI caM)ac;RtUvBRgIk nigeFIV[kan;Etl¥RbesIrCagmun.

tamFmµta narImanlT§PaBTabCagburs kñúgkarTTYl)anesvapSBVpSaydIFø I nigFnFanepSgeTot.

narIhak;dUcCacUlrYmeRcInCagburs enAkñúgkargarEkécñmðÚbBIplitplksikmµ GaCIvkmµ ciBaw©mstV nig

skmµPaBepSg²eTot sMrab;karnaMecj.

esvakmµCamUldæandUcCa pøÚvfñl; nigkarpÁt;pÁg;Twk KWCaGaTiPaBsMrab;narIRkIRk nigbursRkIRk

karxVHxatehdæarcnasm<n½§CamUldæan manplb:HBal;ya:gxøaMgenAkñúgsgÁm. kareTAErk¼dwkTwk RKan;Et

CabnÞúkelIeBlevlarbs;narIb:ueNÑaHeT b:uEnþkarxVHxatTwks¥atsMrab;eRbIR)as; KWeFIV[manbBaðasuxPaB

nigbNþal[tYelxénmrNPaBmata nigkumarmansPaBF¶n;F¶r. karpþl;Twks¥atsMrab;eRbIR)as; eFIV[

ekµgRsIman»kas)aneTAsalaeron ehIypøÚvfñl;l¥ nwgCYybegIánlT§PaBkñúgkareFIVdMeNIreTAsalaeron

nigmCÄmNÐlsuxPaB.

Gnusasn_

- caM)ac;RtUvbegIátviFIfIµ² kñúgkarpþl;esvakmµ karpSBVpSay nigBt’manksikmµdl;narI

- pþl;dl;narInUvlT§PaBEdlmankarFana nigmanlkçN³l¥RbesIrkñúgkarTTYl)andIFøI nig

FnFanFmµCati

- caM)ac;RtUvbnþvinieyaKelIehdæarcnasm<n½§CnbT Edl)aneFIVEpnkarenAfñak;mUldæan edIm,I

TTYlsÁal; nigedaHRsaytRmUvkarrbs;burs nignarI.

Page 35: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

22

cMENkesIµPaBsMrab;narI

11>4 RbCaCnEdlgayrgeRKaH TTYl)ankarKaMRTtictYc ehIyBMudwgfa RtUveTArkCMnYy

enAkEnøgNa

karcmøgemeraKeGds_¼CIgWeGds_kMBugkat;bnßy b:uEnþkarcmøgkMBugEtQaneTArkRkumRbCaCnepSgeTot

enAkñúgsgÁm

cMnYnnarI nigkumarIkm<úCa kan;EteRcIn kMBugRbQmmuxnwgkarqøgCMgWeGds_. enAkñúgRbeTsEdllT§PaB

TabkñúgkarTTYl)anBt’man karEfTaM nigkarKaMRT nigkarBüa)al \riyabfpøÚvePTrbs;bursEdlRbfuy

nwgeRKaHfñak; mankMritx<s; nigbBaðaeynD½renAkñúgvb,Fm’rbs;RbeTskm<úCa KWeFIV[narImankarlM)akkñúgkar

crcarCamYyburs[eRbIeRsamGnam½y ktþaTaMgenHeFIV[narICaGñkTTYlrgeRKaHedaysarkarqøgCMgWeGds_.

rUbPaBénkarcmøgCMgWeGds_kMBugEtpøas;bþÚr³ eRb:vaLg;bgðaj[eXIjnUvkarekIneLIgenAkñúgRKb;Rkum

TaMgGs; b:uEnþenAeBlCamYyKñaenHpgEdr narIEdlerobkarrYc nignarIEdlmanTMnak;TMngpøÚvePTyUrGEgVg

enAEtCaRkumEdlrgeRKaHbMput nigmankarekIneLIgya:grh½s. karcmøgBImþayeTATark BIbIþeTAPriya KW

kMBugEtekIneLIgya:gxøaMg. viFIsaRsþsMrab;Tb;sáat;karrIkraldalenAkñúgcMeNamRkumrgeRKaHTaMgenH

mankMrit b:uEnþRtUvkarcaM)ac;CabnÞan;.

RbCaCnkm<úCaPaKeRcIn minmanlT§PaBTTYlfñaMBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_eT ¬ART-fñaMBnüar

karsøab;¦ b¤sUm,IEtkarBüa)alCMgWqøgepSg²eTot [)aneTogTat;k¾KµanEdr dUcCaCMgWrlaksYt CMgWraKrUs

nigCMgWBulGahar. karemIlEfTaMsmaCikRKYsarEdlTTYlrgeRKaH edaysarCMgWTaMgGs;enH KWCabnÞúkya:g

F¶n;F¶relIeBlevla nigFnFanrbs;narI EdleFIV[RKYsarkan;EtFøak;kñúgsPaBRkIRkeLIg. narITTYl)an»kas

tictYckñúgkarTTYl)ankarBüa)al kartamdan nigkarBieRKaHeyabl;.

karerobcMsßab½nbc©úb,nñ GacnwgKµanRbsiTi§PaBkñúgkarTb;sáat; BIeRBaHfakarrIkraldalenH )anbþÚrBInarIrksIu

pøÚvePT eTAkñúgRkumepSg²eTotkñúgsgÁm RBmTaMgKµanRbsiTi§PaBkñúgkarpSBVpSay [)anRKb;RKan;GMBIkarEfTaM.

GMeBIhwgSaelInarI ekIteLIgCaeRcInrUbPaB ehIyesvasMrab;CYyCnrgeRKaHmantictYcb:ueNÑaH

narI nigkumarIkm<úCa CaGñkrgeRKaHedaysarGMeBIhwgSakñúgRKYsar karrMelaPesBsn§v³ karbMBarbMBan

pøÚvePT nigkarCYjdUrBlkmµ b¤edIm,IbMerIkargarpøÚvePT. RkbxN½ÐpøÚvc,ab;Tn;exSay nigKµanRbsiTi§PaB

bNþal[manvb,Fm’minykeTas ehIyesvakmµ nigkarKaMRTminRKb;RKan;eFIV[CnrgeRKaH manCMerIs

tictYcb:ueNÑaH.

Page 36: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

24

cMENkesIµPaBsMrab;narI

11>5> sßab½nsgÁm c,ab; nigneya)ay bnþ[mankarerIseGIgeynD½r nigPaBgayrgeRKaH

bTdæansgÁm nig\riyabfEdlBak;Bn½§nwgeynD½r Gacman\Ti§BlGviC¢manelIburs nignarI

bTdæansgÁm \riyabf nigktþavb,Fm’ CMruj[mankarqøgemeraKeGds_ GMeBIhwgSaeynD½r ¬karCYjdUr

mnusS GMeBIhwgSakñúgRKYsar karrMelaP nigGaCIvkmµpøÚvePT¦ ehIyk¾CMruj[bursRbQmmuxnwgPaBgay

rgeRKaHpgEdr. tYnaTI nigvismPaBenAkñúgsgÁmenAEtbnþekItman eTaHbICaenAkñúgsgÁmEdlmanesdækic©

rIkcMerInk¾eday. karpøas;bþÚrCaviC¢man mincaM)ac;ykmkBIvb,Fm’xageRkAeLIy. enAkñúgsgÁmNamYyk¾eday

narI nigbursmanTsSn³xus²KñaGMBIbTdæan nig\riyabf. karEsVgrktulüPaBrvagTsSn³TaMgenH nwgCYy

lb;bM)at;ninñakarGviC¢man.

vismPaBEdlbNþalmkBI\riyabftamTMenomTMlab; cMeBaHtYnaTIeynD½r )anqøúHbBa©aMgya:gc,as;enA

kñúgkarEbgEckkargarrvagnarI nigburs nigzan³tYnaTIrbs;BYkeKenAkñúg]sSahkmµepSg². tamTMenomTMlab;

RbéBNI ekµgRbusRtUv)aneKCMrujelIkTwkcitþ[eTAsalaeron dUecñHekµgRbusGacmansmtßPaBTTYl)an

tYnaTIx<s;tambMNgenAkñúgsßab½nrdæaPi)al dUcCakarRKb;RKgrbs;bursenAkñúgCYrm®nIþraCkar nigtYnaTICaGñk

eFIVesckIþsMerc. karGb;rMrbs;ekµgRsI RtUv)aneKemIleXIjfa minsUvmansar³sMxan;eLIy enAkñúgsgÁm

km<úCaEdlBwgEp¥kelIvis½yksikmµ eRBaHfaekµgRsITaMgenaH eFIVkarEtenAkñúgvalERs emIlEfTaMpÞH nig

kUnekµg ehIyGaceFIVCaGñklk;dUrtUctacenAkñúgpSar b¤eFIVsib,kmµnana.

karcUlrYmrbs;narIenAkñúgkareFIVesckIþsMercenARKb;kMritTaMgGs; KWmansar³sMxan;kñúgkarnaMmknUvkarrIkcMerIn

karcUlrYmrbs;narIenAmancMnYntictYc enAkñúgRKb;kMritTaMgGs;énkareFIVesckIþsMerc³ kñúgsßab½nrdæaPi)al

rdæsPa tulakar nigenAfñak;XMusgáat; nigPUmi. lwÁkNakarcUlrYmrbs;narI BMuekIneLIgeTenaH bridæansgÁm

nigkarTTYlxusRtUvedIm,IsmPaBeynD½r nwgBMumankarpøas;bþÚreLIy. rdæaPi)al)andak;ecjnUveKaledAya:g

x<s;sMrab;narI enAkñúgtYnaTICaGñkeFIVesckIþsMerc EdlrdæaPi)alTMngCaBMuGacnwgTTYl)aneCaKC½yeLIy.

RbBn½§tulakar nigsßab½nGnuvtþc,ab; caM)ac;RtUvmankarTTYlxusRtUv tamry³karbegIán karRtYtBinitü

nigeFIVr)aykarN_GMBIskmµPaBrbs;xøÜn

eTaHbICabc©úb,nñmanRkbx½NÐpøÚvc,ab;smrmü edIm,IelIksÞÜysiTi§narI b:uEnþkarGnuvtþn_c,ab; enATn;exSay

vb,Fm’minykeTascMeBaHCnelIµsEdlRtUvecaTRbkan; nigkarpSMKMnitrbs;GñkGnuvtþn_c,ab; eFIV[RbCaCn

RkIRk CaBiessnarI kan;EtgayTTYlrgeRKaH. enAkñúgbrisßanBukrlYy narITTYl)ankarKaMRTtictYcbMput

BIRbBn½§c,ab; ehIynarImanFnFantictYcbMput sMrab;dMeNIrkareTAtampøÚvc,ab;.

Page 37: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

26

cMENkesIµPaBsMrab;narI

smtßPaBrbs;RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§CnkñúgkarbRBa¢abbBaðaeynD½rRbkbedaynirnþr_PaBeTAkñúgdMeNIrkar

erobcMeKalneya)ayenATn;exSay

RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn )andMeNIrkarCaCMhan²kñúgkarbegIátbNþajkargar enAkñúgRksYg

Bak;Bn½§tamvis½y b:uEnþCnbegÁaleynD½rEdl)aneRCIserIs mantYnaTITab nigBMusUvman\Ti§Bl. eTaHbICa

CnbegÁaleynD½rTaMgenaH TTYl)an»kascUlrYmkñúgkarBiPakSaGMBIeKalneya)ay b:uEnþsmtßPaBrbs;

BYkeKkñúgkareFIV[man\Ti§BlRbkbedayRbsiTi§PaB KWenAmankMrit edaysarBMuTan;mansmtßPaBkñúgkarviPaK

nigRtYtBinitüplb:HBal;rbs;eKalneya)ay nigc,ab;nana nigsmtßPaBkñúgkarEsVgrkkarKaMRTmti[man

karpøas;bþÚr.

Gnusasn_

- RtUvKaMRTya:gxøaMgkøadl;karxitxMRbwgERbg edIm,IbegIánkarRKb;RKgkarcMNaysaFarN³

nigbegIánkarTTYlxusRtUvrbs;Gñkpþl;esva

- begIánynþkarkñúgkarbBa©ÚlbBaðaeynD½reTAkñúgdMeNIrkareFIVEpnkar nigfvika

- begIánkarRbmUl nigkarviPaKTinñn½y edIm,IeFIVkarBinitüelIeKaledAeynD½rRbkbedayRbsiTi§PaB

- sßab½nBak;Bn½§KYrEtbegIátEpnkarbRBa¢abeynD½rrbs;xøÜnpÞal; edaymansUcnakrEdlGac

dMeNIrkarRtYtBinitü)an

- RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn KYrEtbnþksagsmtßPaBrbs;RksYgkñúgkarviPaKeKal

neya)ay nigkarts‘Umti kñúgkarbRBa¢abbBaðaeynD½r RbkbedaynirnþrPaBeTAkñúg

dMeNIrkarerobcMeKalneya)ay

- Gñkpþl;CMnYy KYrEtbnþeFIVkarkñúgPaBCaédKUCamYyRksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn edIm,I

begIánshRbtibtiþkar nigRbsiTi§PaBkñúgRKb;kargarrYmTaMgGs;rbs;BYkeK.

Page 38: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum
Page 39: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

27

TMnak;TMngeynD½r kñúgTidæPaBesdækic©-

sgÁmkic© nig vb,Fm’

CMBUkTI 1

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 29

1>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 30

1>1>1 TMenomTMlab;RbéBNItwgruwg )aneFVI[narImanzan³kñúgsgÁm TabCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 31

1>1>2 karEbgEckkMlaMgBlkmµ kMBugEtmankarERbRbYl >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 32

1>1>3 narI enAEtmanbnÞúkkargarF¶n;F¶rCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 32

1>1>4 burs enAEtmansiT§ieRcInbMputkñúgkarsMercelIkic©karRKYsar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 33

1>1>5 TMnak;TMngeynD½r rvagnarII nigburskMBugEtERbRbYl >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 34

1>1>6 snÞsSn_GPivDÆn_mnusS ¬HDI¦ rgVas;siT§iGMNaceynD½r ¬GEM¦ nigsnÞsSn_GPivDÆn_

eynD½r ¬GDI¦ sßitenAkñúgcMeNamsnÞsSn_ nigrgVas;EdlTabCageKbMputenAGasuI >>>>>>>>>>> 35

1>1>7 snÞsSn_PaBRkIRkmnusSrbs;narImanTMhMFMCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 36

1>1>8 RKYsarEdlmannarICaemRKYsar sßitenAkñúgcMeNamRKYsarRkIRkbMputenAkñúgshKmn_ >>>>>>>>> 37

Page 40: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

29

CMBUkTI 1 ³ TMnak;TMngeynD½r kñúgTidæPaBesdækic©-sgÁmkic©

nig vb,Fm’

km<úCanaeBlbc©úb,nñ1

sUcnakr tMél

plitplkñúgRsuksrub ¬sMrab;mnusSmñak; KitCaduløaGaemrik¦qñaM2001 259

GRtakMeNInPaKryRbcaMqñaMénplitplkñúgRsuksrub 1990-2000 5

PaKryplitplkñúgRsuksrub tamvis½y

vis½yksikmµ 38

vis½y]sSahkmµ 23/5

vis½yesvakmµµ 35

PaKrykargartamvis½y qñaM2000

vis½yksikmµ 74

vis½y]sSahkmµ 8

vis½yesvakmµ 18

cMnYnRbCaCnkñúgCMerOnRbCara®sþqñaM1998 11>437>656nak;

PaKrynarIkñúgcMeNamRbCaCnTaMgGs; 52

GRtakMeNInRbCaCnRbcaMqñaM-CMerOnRbCara®sþqñaM1998 2/5

GRtakMeNItqñaM2002 4

cMnYnRbCaCntamkar)a:n;sµanenAqñaM2006 16lannak;

PaKryRbCaCnenAtMbn;CnbT enAqñaM1998 84

PaKryRbCaCnGayueRkam 20qñaM 55

lMdab;fñak;énsnÞsSn_karGPivDÆn_mnusSqñaM2000 TI130 kñúgcMeNam 174

snÞsSn_GPivDÆn_mnusSqñaM2000 0/543

GayumFüm - qñaM1998 54

PaKryRbCaCnEdlrs;enAeRkambnÞat;PaBRkIRk qñaM1997 nig 1999 36

snÞsSn_GPivDÆn_eynD½rqñaM1998 0/537

1 RbPB ³ RkumRbwkSaGPivDÆn_sgÁmkic© 2002 ³ yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk 2003-2005. RksYgEpnkar-naykdæan

Epnkar nigBt’mansuxPaB qñaM1999 ³ ÉksarsþIBICMhrrbs;RkumBieRKaHeyabl;. GegátRbCaraRsþ nigsuxPaB 2001

CMerOn qñaM1998. raCrdæaPi)al qñaM2002 ³ EpnkarGPivDÆn_esdækic© sgÁmkic©elIkTI II qñaM2001-2005.

UNDP 2001 ³ r)aykarN_GPivDÆn_mnusS

Page 41: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

30

cMENkesIµPaBsMrab;narI

1>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða

esaknadkmµenAcenøaHqñaM1970 nig 1975 nigs®gÁamGUsbnøayrhUtmkdl;edImTsvtSr_qñaM1990 man

plb:HBal;y:agF¶n;F¶ryUrGEgVgeTAelICIvitrbs;narI nigburskm<úCa. bBaØavnþExµr nigbreTsmYycMnYn ¬dUcCa

Pok qñaM1993 Ledgerwood qñaM1996 nig Kumar et al. qñaM2000¦ )aneFVIkarviPaKelIplb:HBal; Biess

eTAelInarI. esckþIsnñidæanrYmEdlRtUv)aneFVIeLIgedaybBaØavnþTaMgenH rYmman³

� s®gÁamry³eBlbITsvtSr_enAkm<úCa )anbnSl;TuknUvnarIeBjv½y ¬manGayuelIsBI 18qñaM¦ cMnYn 60-

65PaKryéncMnYnRbCaCnsrub. ktþaenH )aneFVI[tMélrbs;narIFøak;cuHedaysarcMnYnnarIEdldl;Gayu

RKb;kar maneRcInelIslb;kñúgGMLúgTsvtSr_qñaM1980 nigedImTsvtSr_qñaM1990. Ep¥ktamkarsnñidæan

rbs; Ledgerwood enAqñaM1996 zan³rbs;narIkñúgRKYsar)anFøak;cuH cMENkbursvijyl;eXIjfa xøÜnsßit

kñúgsßanPaBmYyl¥RbesIrkñúgkarcrcar. narIEdlKµanbþI RtUveKemIlgay nigrujRcan[rs;enAeRkAsgÁmExµr.

� rbbExµrRkhm ¬qñaM1975-1979¦ )anbMpøajecalsßab½nRKYsar edayBRgat;kumarBIRKYsarrbs;

BYkeK. rbbExµrRkhm )ancab;bgçMmnusS[erobkarTaMghVÚg²EdlkñúgenaH narI nigyuvCnRtUv)aneK

eRCIserIs[erobkaredaymin)ansÁal;KñamunesaH.

� bnÞab;BIkarcUlRKb;RKgénrbbsgÁmniym EdlmanevotNamCabEg¥k ¬qña M1979-1989¦

eKalneya)aypøÚvkar)anEcgfa narI nigbursmansiT§iesµIKña. KNbkSkumµúynIsþ )anelIksÞÜynarI

mYycMnYn[cUlkan;muxtMENg EdlmansiT§isMercelIkic©karnana. b:uEnþsßanPaBenH mankarpøas;bþÚr

kñúgGMLúgeBlGnþrkalQaneTArklT§iRbCaFibetyü edayeK)ankt;sMKal;eXIjfa karcUlrYmrbs;

narIkñúgskmµPaBneya)ay )anfycuH ¬Ledgerwood qñaM1996¦.

� TnÞwmnwgeFVI[narIrgTukçevTna s®gÁamsuIvilk¾)anbegáIt[man»kasfµI² sMrab;narIcUlrYmkñúgvis½y

saFarN³pgEdr ¬kumar qñaM2000¦. edaysarkarEkNÐburs[cUlbMerIkñúgCYrkgT½B karsMlab;rgÁal

kMeNIntMrUvkarkMlaMgsMrab;eFVIs®gÁam nigkargarsþanItism,Ta narIRtUvbMeBjtYnaTIkñúgvis½yesdækic©

EdlBImunCakargarrbs;burs. kñúgCMrMuCnePosxøÜnEdlRtUv)anbegáIteLIgenAelITwkdIéf narIRtUv)an

elIkTwkcitþ[cUlsikSa kñúgvKÁbNþúHbNþalCMnajkñúgkarrkR)ak;cMNUl nigCMnajdéTeTot. rcnasm<½n§

rdæ)alénCMrMuCnePosxøÜn EdlsißtenAeRkamkarRKb;RKgrbs;TIPñak;garGnþrCati nigGgÁkareRkArdæaPi)al

)anelIkTwkcitþ[narI)ancUlbMerIkargarenAkñúgCMrMu EdlenHCakarpþl;PaBGg;Gacdl;narI enAeBlEdl

narIRtlb;mkkm<úCavijbnÞab;BIeBlbiTCMrMuCnePosxøÜn. karvivDÆn_TaMgGs;enH )anrYmcMENkeFVI[

mankarpøas;bþÚrelIRbéBNItYnaTIeynD½r nigkarEbgEckkMlaMgBlkmµ.

Page 42: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

31

� karmkdl;énGaCJaFrbeNþaHGasnñGgÁkarshRbCaCatiRbcaMkm<úCa ¬UNTAC¦ nig TIPñak;garGPivDÆn_

enAedImTsvtSr_qñaM1990 CanimitþrUbénsnþiPaB karvilRtlb;mkvijnUveKalKMnitsmPaBeynD½r nig

karbegáIteLIgnUvGgÁkarnarICaeRcIn ¬CamYynwgmUlniFifµI¦. karmkdl;énkgkMlaMgrkSasnþiPaB

GgÁkarshRbCaCaticMnYn 22>000nak; k¾)aneFVI[bBaðaeBsüacar manlkçN³kan;EtF¶n;F¶reLIgEfm

eTotpgEdr. TahanminRKan;EtbegáIt[mantMrUvkarfµI cMeBaHRsIrksuIpøÚvePTb:ueNÑaHeT b:uEnþEfmTaMg

)aneFVI[]sSahkmµePTEdlrksuIlak;kM)aMgtaMgBImunmkenaH manlkçN³Rsbc,ab;.

TMnak;TMngeynD½renAkm<úCa enAminTan;mankarEkERbb:unµaneT³ bTdæanvb,Fm’Exµr enAEtdak;narIenAkñúg

zan³TabCagbursenAkñúgsgÁm . bBaðaenH enAEtekItmaneTaHbICaCak;Esþg narIkMBugEtbgðaj[eXIjkñúgtYnaTI

ya:gsMxan;CaGñkrkcMNUlsMrab;RKYsar nig CakMlaMgclkrsMrab;karGPivDÆn_esdækic©k¾eday.

1>1>1 TMenomTMlab;RbéBNItwgruwg )aneFVI[narImanzan³kñúgsgÁm TabCagburs

vismPaBeynD½rEdl)anelIkeLIgenAkñúgr)aykarN_enH KWCabTdæanvb,Fm’ nig RbéBNIEdlkMritelI

siT§ieRCIserIsrbs;ekµgRsI nignarI . sgÁmkm<úCa KWCasgÁmEdlmanlMdab;zananuRkm RBmTaMgmansBaØaN

GMNac nigzan³rwgmaMEdlkMNt;lkçN³l½kçx½NÐTMnak;TMngkñúgsgÁm. eTaHbICazan³rbs;buKÁlmñak;²enA

kñúgsgÁmRtUv)ankMNt;eTAtamGayu niglkçN³BiessrYmTaMgRTBüsm,tþipgk¾eday b:uEnþnarIRtUv)an

cat;Tukfa manzan³kñúgsgÁmTabCagburs ¬Gorman qñaM1999¦.

karerIseGIgeynD½r )ancak;rwsy:ageRCA nigkan;EtrwgmaMedaysar\riyabfsgÁm. RkmsIlFm’ b¤ehA

müa:geTotfa {c,ab;} Edlerobrab;GMBIcriyasm,tþismsYnrbs;narIExµr RtUv)anbBa©ÚleTAkñúgkmµviFIsikSa

bzmsikSa. c,ab;enHEcgfa {narI RtUvecHrkSaPaBes¶óms¶at; nigminRtUvedIr[B¤sUrsMBt;dUcsøwkeQIRtUv

xül;bk;enaHeT. narI mankareGonxµas;eRcIn minsUvrevosrév nigRtUvkarkarBar. muneBlerobkar narI

minRtUvedIrecjeTANaq¶ayedayBMumansmaCikRKYsareTACamYyeLIy} ¬Ledgerwood qñaM1996¦ .

sgÁm minTTYlsÁal;narIExµr EdlerobkarCamYybursmankMritvb,Fm’TabCageT cMNucenH)anbg¥ak;

TwkcitþnarIkñúgkarbnþkarsikSa[)anx<g;x<s;. mankarlM)akcMeBaHnarIEdlmanmuxtMENgx<s;CagbþIrbs;xøÜn.

b:uEnþsgÁmGacTTYlyk)anenAeBlEdl narIRtUvcUlRbLÚkkñúgkargarCMnYjedIm,IciBa©wmRKYsar ehIyTuk

»kas[bþIrbs;xøÜneFVIkargarEdlmanR)ak;ebovtSr_tic Etmanzan³kñúgsgÁmx<s;kñúgCYrrdæaPi)al. b:uEnþcMNuc

EdlRcasmkvij minRtUv)aneKTTYlsÁal;eLIy. zan³kñúgsgÁmTabrbs;RbBn§ eFobCamYynwgzan³kñúg

sgÁmrbs;bþI RtUv)anbgðajCUntamry³]TahrN_ Edl)anBieRKaHeyabl;CamYynwgRkumnarI. enAkñúg

bTbBaØtirbs;RkumRbwkSakMENTRmg;rdæ)al bþIEdlCam®nþIraCkarmansiT§iTTYl {R)ak;]btßmÖsMrab;GñkkñúgbnÞúk}

RbsinebIRbBnÞCaempÞH b:uEnþRbsinebIRbBnÞCam®nþIraCkarvij BMu)anTTYlR)ak;]btßmÖenHeT edayEp¥keTAelI

CMBUkTI 1 - TMnak;TMngeynD½r kñúgTidæPaBesdækic©-sgÁmkic© nig vb,Fm’

Page 43: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

32

cMENkesIµPaBsMrab;narI

karsnµt;fa narIminEdlmanCMnajviC¢aCIv³ {x<s;} CagbþIrbs;xøÜneT. ]TahrN_mYyeTot Tak;TgnwgnarI

EdlmanmuxtMENgenAkñúgRkumRbwkSamUldæan ¬narImñak; sUm,IEtRtUv)anEtgtaMgCaGPi)alrgextþehIy¦

b:uEnþ)anlaElgBItMENgenHvij edaysarEtbþIrbs;xøÜn minCYyKaMRT .

1>1>2 karEbgEckkMlaMgBlkmµ kMBugEtmankarERbRbYl

TMenomTMlab;RbéBNIExµr )ancat;TukbursCaGñkrksuIciBa©wmRKYsar cMENknarIvij TTYlxusRtUvemIlEfTaM

kUn nigRKb;RKgpÞHsMEbg. KMnitTUeTATak;TgnwgkargarEdlnarI nigbursRtUveFVIbgðaj[eXIjfa bursRtUv

TTYlxusRtUvcMeBaHkargarFM² nigkargarEdlTamTar[man {smtßPaBbec©keTs}. b:uEnþtamkarGnuvtþn_

Cak;Esþg karEbgEckkargarenAtamRKYsar mankarpøas;bþÚr edaynarI TMngCacUlrYmkan;EteRcInkñúg kargarFM²

rYmTaMgkargarrbs;burspgEdr .

tamtfPaBCak;Esþg narIExµrmankarTTYlxusRtUvdUcbursEdr kñúgkarrksuIciBa©wmRKYsar CaBiesskñúg

RKYsarRkIRk dUcEdl)aneXIjtamry³karcUlrYmedayesµIPaBKñarbs;narIkñúgkMlaMgBlkmµ ¬sUmemIlCMBUk

TI2¦. bTdæanvb,Fm’TUeTA )anCMruj[bursedIrrkkargarmanR)ak;kMéreFVI b:uEnþ)anraraMgmin[narIeFIVdUecñHeLIy.

eTaHbICamankarTTYlsÁal;kan;EteRcIneLIgfa narIGacTTYl)an»kaskargarmanR)ak;kMéreRcInCagburs b:uEnþ

RbCaCnenAEtmanGarmµN_fa ekµgRsIEdlrkkargareFVIenAeragcRkkat;edr KYrEteFIVkarenAkñúgPUmirbs;BYkeK

vijRbesIrCag . RKYsarEtgEtmanGarmµN_P½yxøacfa ekµgRsIEdleFVIdMeNIreTATIRkug nwgRtUveKe)akR)as;

nig)at;bg;RBhµcarIy_muneBlerobkar ¬ADB qñaM2001¦.

1>1>3 narI enAEtmanbnÞúkkargarF¶n;F¶rCagburs

ktþaTaMgGs;enH rYmcMENkeFVI[bnÞúkkargarrbs;narIkan;EtekIneLIg. GñkEdl)ancUlrYmpþl;kar

sMPasn_enAkñúgdMeNIrkarvaytMélPaBRkIRkedaymankarcUlrYm ¬ADB qñaM2001¦ )anraykarN_fa narI

mantYnaTIkñúg nigeRkApÞHeRcInCagburs. narIRtUvPJak;BIdMeNkmunburs nigcUldMeNkeRkayburs. narITTYl

xusRtUvkargarpÞHcMnYn 90PaKry rYmTaMgkaremIlEfTaMGñkkñúgbnÞúkRKYsar nigGñkCMgWpgEdr. edaysarman

GRtakMeNItx<s; ehIymankMeNInRbCaCnkñúgTsvtSr_qñaM1980 RbCaCnekµg²enAkm<úCa maneRcIn³ enAqñaM

1998 RbCaCnGayueRkam 15qñaM mancMnYn 43PaKry dUecñHGRtaGñkkñúgbnÞúkRKYsarmankMritx<s;EdlCa

ehtueFVI[bnÞúkkargarrbs;narIekIneLIg. smaCikRKYsar CaBiessnarI nigekµgRsI RtUvcMNayeBlevla

cMnYnBI 1 eTA 2em:agkñúgmYyéf¶ edIm,IeTAdwk b¤ErkTwksMrab;eRbIR)as;kñúgRKYsar. narI nigekµgRsI eFVIkargar

eRcInem:agCagburs nigekµgRbus ¬sUmemIlRkahVik 1>1¦. eKsegáteXIjmankMeNInTMnak;TMngrvagkar

fycuHnUvmUldæanFnFanFmµCatienATUTaMgRbeTs nigkarekIneLIgnUvTMhMkargarRbcaMéf¶EdlnarIRtUveFVI

Page 44: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

33

edIm,IbMeBjtMrUvkarCamUldæan. ktþaenH k¾man\T§iBlelIburspgEdr b:uEnþbursmanTMenarrYmcMENkkñúgkargar

tMrUvkarciBa©wmCIvitEtkñúgkal³eTs³mYycMnYnb:ueNÑaH dUcCakargarmineTogTat; b¤eTAtamrdUvkal.

narIcg;[bursCYybnÞúkkic©karpÞHrbs;xøÜn ³ 89PaKryénnarIEdl)aneFVIGegát yl;eXIjfa bþI rbs;BYkeK

KYrEtCYykargarpÞHrbs;BYkeK[)aneRcIn ¬karGegátRbCasa®sþnigsuxPaBqñaM2000¦. lT§plBIkic©

BieRKaHeyabl;rbs;RksYgk>n>G CamYynwgnarICam®nþIraCkar k¾)anbBa¢ak;eLIgvijfa narIcg;[bursCYyeFIV

kic©karkñúgpÞHEdr .

RkahVik 1>1 ³ narI nigekµgRsI eFVIkareRcInem:agCagburs nigekµgRbus

RbPB³ CDHS qñaM2000

1>1>4 burs enAEtmansiT§ieRcInbMputkñúgkarsMercelIkic©karRKYsar

enAkñúgkarGegátdEdlenH narI ICaeRcInmanCMenOfa bursKYrEteFIVesckIþsMercelIkic©karsMxan;²

¬52PaKry¦ kUnRbusKYrEteronsURt[)aneRcInCagkUnRsI ¬59PaKry¦ ehIynarIEdlerobkarrYc minKYr

GnuBaØat[eFVIkarenAeRkApÞHeLIg ¬33PaKry ¦ ¬karGegátRbCasa®sþ nigsuxPaBqñaM2000¦.

narIRKb;RKgTaMgRsugelIFnFan b:uEnþsiT§ikñúgkareFIVesckIþwsMercenAmankMritenAeLIy ¬CDHS qñaM2000¦.

karsMerccitþeTAeFVIkar b¤mineFVIkarminEmnsßitenAelInarIEtmñak;ÉgenaHeT ¬9PaKry¦. narImYycMnYnman

CMBUkTI 1 - TMnak;TMngeynD½r kñúgTidæPaBesdækic©-sgÁmkic© nig vb,Fm’

Page 45: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

34

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RTBüpÞal;xøÜny:agtick¾mYymuxEdr EdlnarITaMgenaHmansiT§ilk;RTBüenaH edaymin)ac;sMukarGnuBaØatBIburs

¬28PaKry¦. karyl;dwgGMBIkmµviFI\NTanenAmankMrit ¬37PaKry¦ ehIycMeNHdwgTak;Tgnwgrebob

x©IR)ak;sMrab;cab;epþIm b¤BRgIkGaCIvkmµenAmankMritTabNas; ¬10PaKry¦.

narIBMu)anRKb;RKgelIkarlk;dIFøIeT eTaHbICab½NÑkmµsiT§idIFøImaneQµaHrbs;narI nigeQµaHbIþrbs;Kat;

k¾eday. tamkarvaytMélGMBIeynD½r EdlRtUv)aneFVIeLIgenAextþsVayerog nigéRBEvg ¬IFAD qñaM2003¦

)anbgðajfa bursenAEtmansiT§ikñúgkarsMercelIkarTij nigkarlk;dUrsMxan;²rYmTaMgkarTij niglk;dUrdIFøIpg.

b:uEnþnarIEdlrkR)ak;)anedayxøÜnÉg GacmansiT§ieRcInkñúgkareFIVesckIþsMercelIkarcMNayR)ak;enaH. enAqñaM

2000 kñúgcMeNamnarIerobkarrYc EdlrkR)ak;)anedayxøÜnÉgman 47PaKry )anraykarN_fa BYkeKCaGñk

sMercEtmñak;ÉgelIkarcayvayR)ak;EdlxøÜnrk)an cMENknarIcMnYn 50PaKry )anraykarN_fa Kat; nig

bþIrbs;Kat;CaGñksMercrYmKñaelIkarcayvayR)ak;enaH ¬CDHS- qñaM2000¦.

R)ak;rbs;narI RtUv)aneRbIR)as;sMrab;cayvaykñúgRKYsar eRcInCagR)ak;rbs;burs eBalKWR)ak;cMNUlCag

Bak;kNþalrbs;RKYsar CaR)ak;EdlnarIrk)an ¬IFAD qñaM2003¦. enHCabBaðasMxan;cMeBaHkarerobcM

Gnusasn_eKalneya)ay faetIRtUvepþateKaledAeTAelInarIya:gdUcemþc edIm,IGnuvtþeKaledAGPivDÆn_

shsSvtSr_TI1 EdlepþateTAelIkarlubbM)at;PaBRkIRkF¶n;F¶r nigPaBGt;Xøan.

mankarniyayCaTUeTAfa narICaGñkRKb;RKghirBaØvtßúrbs;RKYsar nigmansiT§isMercelIkarcMNay

RbcaMéf¶sMrab;RKYsar. b:uEnþenAkñúgRKYsarRkIRkPaKeRcIn karTTYlxusRtUvkñúgkareRbIR)as;fvikaRKYsard¾tictYc

enH[eqøIytbeTAnwgtMrUvkarrbs;RKYsar BMuEmnCa {karpþl;GMNackñúgEpñkesdækic©} eLIy. Cajwkjab;

vaCaRbPBEdlbgár[manCMelaHkñúgRKYsar EdlnaM[ekItmanGMeBIhwgSa RBmTaMgCabnÞúkF¶n;F¶reTAelInarI

EdlnarIRtUvEtbMeBjkarxVHxat enAeBlR)ak;Edlbursrk)an minRKb;RKan;sMrab;karcMNaycaM)ac;.

1>1>5 TMnak;TMngeynD½r rvagnarI nigburskMBugEtERbRbYl

Bt’man b¤karviPaKGMBIeynD½rbursenAkm<úCa mantictYcb:ueNÑaH. ]TahrN_³ etItYnaTI nigGtþsBaØaN

rbs;burs mankarERbRbYly:agNaxøH? etIkarERbRbYlTIpSarBlkmµ nigrcnasm<½n§sgÁm manplb:HBal;

elIbursdUcemþc? etIkarRbRBwtþRbkbedayeRKaHfñak; bT]Rkidæ nigGMeBIhwgSa eRKaHfñak;enAkñúgkargar

CMgWeGds_ nigkareRbIR)as;eRKOgejón manplb:HBal;dUcemþcxøHelIburs ¬FnFanmnusS¦? etIGRtaGMeBI

hwgSakñúgRKYsar nigGMeBIhwgSapøÚvePTCasaFarN³ ¬rYmTaMgkarrMelaPsnÞv³pg¦ mankarekIneLIgEdrb¤eT?

ehIyRbsinebImankarekIneLIg etIbNþalmkBImUlehtuGVI?

Page 46: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

35

eTaHbICamankaryl;dwgtictYcGMBIplb:HBal;énsßanPaBesdækic© nigsgÁmkic©eTAelIburs nigtYnaTI

nigkarTTYlxusRtUvrbs;BYkeKk¾eday k¾mansBaØaénplb:HBal;rbs;sßanPaBesdækic© nigsgÁmkic©eTAelI

TMnak;TMngrvagburs nignarIpgEdr. ]TahrN_³ eyabl;rbs;narIenAkñúgkic©BieRKaHeyabl; sMrab;karvay

tMélenHbgðaj[eXIjfa kargarBak;kNþaleBl nigkar)at;bg;GMNacesdækic©rbs;burs EdlRtUv)anKitfa

edaysarEtkarbegIánkarpþl;GMNacesdækic©dl;narI RtUv)anbursmYycMnYncat;Tukfa CakarrMelaPeTAelI

bTdæaneynD½r. karxkcitþEdlekIteLIgedaysarbBaðaenH RtUv)anbgðaj[eXIjtamry³karekIneLIg

nUvr)aykarN_sþIBIGMeBIhwgSakñúgRKYsar. b:uEnþkarekIneLIgénsV½yPaBesdækic©rbs;narI GaceFVI[narIman

lT§PaBcakecjBIGMeBIhwgSa b¤TMnak;TMngEdlmankarrMelaPbMBan nigecosputBIkargarEdlmankar

ekgRbv½Ba© nigRbkbedayeRKaHfñak; dUcCaGaCIvkmµpøÚvePTCaedIm.

tamkarGegátRbCasa®sþ nigsuxPaB)anbgðajfa narIEdlcUlrYmsMPasn_cMnYn 86PaKryyl;eXIjfa

narIminKYrs‘URTaMGt;Fµt;nwgkarvaydM edIm,IrkSaRKYsar[Kg;vgSenaHeT. narI 89PaKry k¾yl;eXIjfa burs

minRtUvmanTMnak;TMngpøÚvePTCamYynarIepSgeRkABIRbBn§xøÜnenaHeT b:uEnþkrNIbursmanédKUeRcIn minRtwmEt

RtUv)anGnuvtþya:gTUlMTUlayb:ueNÑaHeT EfmTaMgRtUv)aneKelIkElg[eTotpg ¬CDHS-2000¦.

kñúgxN³EdlsgÁmBMuTTYlykbBaðaenH b:uEnþbBaðabursmanédKUrYmePTeRcInenH k¾BMuRtUv)aneKcat;Tukfa

CabBaðaeynD½reLIy. b:uEnþbBaðaenHCabuBVehtucMbgnaM[mankarrIkraldalénemeraKeGds_ nigkarCYjdUr

pøÚvePTedaybgçM Edlmanplb:HBal;elInarI nigekµgRsImYycMnYnFM.

1>1>6 snÞsSn_GPivDÆn_mnusS ¬HDI¦ rgVas;siT§iGMNaceynD½r ¬GEM¦ nig

snÞsSn_GPivDÆn_eynD½r ¬GDI¦ sßitenAkñúgcMeNamsnÞsSn_ nigrgVas;Edl

TabCageKbMputenAGasuI

snÞsSn_GPivDÆn_mnusS ¬HDI¦ nigrgVas;siT§iGMNaceynD½r ¬GEM¦ RtUv)anerobcMeLIgedIm,Ivas;sÞg;

karGPivDÆn_mnusSenAkñúgRbeTs ¬UNDP qñaM1990¦. snÞsSn_GPivDÆn_mnusS ¬HDI¦ KWCargVas;rYmmYy

sþIGMBIGayukal karGb;rM nigkMritCIvPaBrs;enA. rgVas;siT§iGMNaceynD½r ¬GEM¦ vas;sÞg;kMriténkarcUlrYm

rbs;narIeFobnwgburs enAkñúgskmµPaBneya)ay nigesdækic© cMENkvismPaBeynD½r RtUv)anqøúHbBa©aMg

enAkñúgsnÞsSn_GPivDÆn_eynD½r ¬GDI¦.

snÞsSn_GPivDÆn_eynD½r ¬GDI¦ rbs;km<úCaKW 0/427 EdlsßitenAkñúgcMeNamsnÞsSn_TabbMput

enAGasuI. snÞsSn_enHRbhak;RbEhlnwgsnÞsSn_GPivDÆn_mnusS ¬HDI ³ 0/421¦ Edr KWkareRbobeFob

Gayukalrbs;narI CamYynwgvismPaBeynD½r kñúgkarTTYl)ankarGb;rM nigkMriténGkçrkmµ. rgVas;siT§iGMNac

eynD½r ¬GEM¦ KW 0/283 eBalKWsßitkñúgcMeNamrgVas;TabbMputenAGasuIedaysar narI mantMNagrbs;xøÜn

TabenAkñúgsßab½nfñak;CatikñúgtYnaTIeFIVesckIþsMerc nigmuxtMENgviC¢aCIv³.

CMBUkTI 1 - TMnak;TMngeynD½r kñúgTidæPaBesdækic©-sgÁmkic© nig vb,Fm’

Page 47: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

36

cMENkesIµPaBsMrab;narI

1>1>7 snÞsSn_PaBRkIRkmnusSrbs;narImanTMhMFMCagburs

snÞsSn_PaBRkIRkmnusS ¬HPI¦ vas;sÞg;PaBxVHxat Gayukal cMeNHdwg nigkMritCIvPaBrs;enA.

snÞsSn_enHCargVas;rYmmYy KitCaPaKryénRbCaCnEdlminmanGayukaldl; 40qñaM EdlminecHGkSr

minmanTwks¥ateRbIR)as; nigminmanlT§PaBTTYl)anesvasuxPaB RBmTaMgPaKryénkumarGayueRkam

5qñaMEdlxVHTMgn;CamFüm nigxVHTMgn;xøaMg. dUcEdl)anrMBwgTuk ebIBicarNaeTAelIGRtamrNPaBTark nig

kumarEdlmankMritx<s; nigkgVHGaharUbtßmÖ RBmTaMgkgVHesvasaFarN³ ¬sUcnakrEdlRtUv)aneRbIenAkñúg

karerobcMsnÞsSn_PaBRkIRkmnusS¦ bgðaj[eXIjfa km<úCamansnÞsSn_PaBRkIRkmnusSx<s; ebIeRbobeFob

CamYynwgRbeTsepSgeTotenAGasuI. manEtRbeTsbg;køaeds nig)a:KIsßanb:ueNÑaH EdlmansnÞsSn_

PaBRkIRkx<s;CagRbeTskm<úCa. PaBRkIRkmnusSenAkñúgcMeNamnarIExµr x<s;CagenAkñúgcMeNambursExµr

enAkñúgRKb;RkumtamkMriténesdækic©. vismPaBeynD½renAkñúgPaBRkIRkmnusS enAEtekItman sUm,IEtenAkñúg

cMeNamGñkmanbMput 20PaKry EdlenHbgðaj[eXIjfa kMeNInesdækic© nigkMritCIvPaBrs;enAl¥RbesIr

BMuGackat;bnßyvismPaBeynD½r Cas½VyRbvtiþ)aneLIy nigbgðaj[eXIjfa caM)ac;RtUvmanGnþraKmn_

eKalneya)ayCak;lak; edIm,Ikat;bnßyvismPaBeynD½renH ¬CHDR qñaM2000¦.

smµtikmµsMxan;mYyénkarviPaKeynD½renAkñúgbBaðaénPaBRkIRkKWfa PaBlMeGogéneynD½r man\T§iBl

elIyuT§sa®sþkat;bnßyPaBRkIRk BIeRBaHbTBiesaFn_rbs;narI TTYlrgplb:HBal;BIPaBRkIRkxusBIburs.

minGacsnµt;)anfa FnFanTaMgGs;RtUv)andak;bBa©ÚlKña nigeRbIR)as;edayesµIPaBKñaenAkñúgpÞH nigRKYsar

eLIy. r)aykarN_sþIBIkarrYmcMENkrbs;narIkñúgkic©GPivDÆn_ )anerobrab;fa {mankarerIseGIgbnþicbnþÜc

cMeBaHTarika nigekµgRsIkñúgkarEbgEckGaharcaM)ac; ¬dUcCa )ay¦ enAkñúgRKYsar b:uEnþmnusSRbuseBjv½y

cab;BIGayu 15qñaM nigelIsBIenH TTYl)anGaharcaM)ac;eRcInCagnarIeBjv½y>>> ehIymnusSRbusTTYl)an

muxmðÚbGaharsMrab;TTYlTaneRcInCagnarI dUcCasac; nigs‘utCaedIm ¬CHDR-qñaM1998¦. ehtudUecñH

narIGacnwgRtUvRbQmmuxnwgPaBGt;Xøan nigkgVHGaharUbtßmÖ eRcInCagmnusSRbus.

eKaledATImYy éneKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_BiPBelak min)anbBa©ÚlsUcnakrsþIBIkgVHGaharUbtßmÖ

rbs;narIeT ehIybBaðakgVHGaharUbtßmÖenH k¾minRtUv)aneKbBa©ÚleTAkñúgeKaledATIR)aMéneKaledAGPivDÆn_

shsSvtSr_BiPBelak EdlniyayGMBIIsuxPaBmataEdr. b:uEnþeKaledATIR)aMéneKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_

km<úCa )andak;bBa©ÚlsUcnakrsþIBIsnÞsSn_m:asragkay ¬Body Mass Index¦ nigCMgWesøksøaMgxVHCatiEdk

rbs;narIEdlminmanKt’. karGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBenAkm<úCa kMBugBinitüelIsUcnakrTaMgenH ehIy

RksYgsuxaPi)almancMNucedAmYysMrab;ktþaTaMgBIrenH ¬sUmemIlCMBUkTI5¦. CakarsMxan;KWfa suxPaB

nigsuxumalPaBrbs;narIrYmTaMgGaharUbtßmÖpg RtUv)aneqIøytbenAkñúgbribTsiT§inarI nigBMuKYreqIøytbEtbBaða

suxPaBmata EdlepþatelInarICaGñkTTYlpl edaysarnarImantYnaTICaGñkbegáItkUn edaymin)anKitGMBI

tMélénsiT§irbs;narIenaHeT.

Page 48: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

37

RkahVik 1>2 ³ snÞsSn_PaBRkIRkmnusStamePT nigcMNaysMrab;mnusSmñak;eTAtambBa©PaKepSg²

qñaM1999

RbPB³ UNDP BIkarGegátesdækic©-sgÁmkic©qñaM1999

]TahrN_mYyeTotsþIBIplb:HBal;énPaBRkIRkeTAelIeynD½r KWfaGRtaBlkmµkumarenAkñúgcMeNam

ekµgRsIx<s;CagenAkñúgcMeNamekµgRbus ¬sUmemIlCMBUkTI2¦³ ekµgRsI 50PaKry nigekµgRbus 36PaKry

enAkñúgRkum Gayu 14-17qñaM manGRtaBlkmµkumarx<s;bMputeBalKW x<s;CagRkumGayuepSg²eTot

¬CHDR qñaM2000¦. PaBRkIRk KWCabuBVehtucMbgmYyEdlnaM[manBlkmµkumar.

1>1>8 RKYsarEdlmannarICaemRKYsar sßitenAkñúgcMeNamRKYsarRkIRkbMputenAkñúg

shKmn_

edaysarTinñn½ysþIBIPaBRkIRk RbmUl)anEtenARtwmkMritRKYsar dUecñHkarviPaKeynD½rmYycMnYn epþatEt

eTAelIkarviPaKTinñn½yRKYsar edayEp¥keTAelIePTénemRKYsar. r)aykarN_PaBRkIRkkm<úCaqñaM1999

¬RksYgEpnkarqñaM1999¦ bgðajfa eTaHbICasnÞsSn_rab;cMnYnGñkRkIRksMrab;RKYsar EdlmannarICaemRKYsar

¬34PaKry¦ mankMritTabCagsnÞsSn_rab;cMnYnGñkRkIRksMrab;RKYsarEdlman bursCaemRKYsarEtbnþicbnþÜc

b:ueNÑaH ¬36PaKry¦ b:uEnþPaBxusKñaEdlsMxan;enaH KWminEmnCasißtieT. r)aykarN_PaBRkIRk)ansnñidæan

fa {GRtaPaBRkIRkrvagRKYsarEdlmanbursCaemRKYsar nigRKYsarEdlmannarICaemRKYsar minxusKñaeT}.

Baküfa emRKYsar EdlRtUv)aneKykmkeRbIR)as; edIm,Ivas;sÞg;plb:HBal;énPaBRkIRkelIeynD½r enA

mancMNucexSaymYycMnYn. narIPaKeRcInEdlCaemRKYsar CaRsþIemm:ay nigsißtenAkñúgRkummnusSEdlman

CMBUkTI 1 - TMnak;TMngeynD½r kñúgTidæPaBesdækic©-sgÁmkic© nig vb,Fm’

Page 49: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

38

cMENkesIµPaBsMrab;narI

v½ycMNas;. enAkñúgRKYsarEdlmannarICaemRKYsarTaMgenH mansmaCikeBjv½yepSgeTotEdlCaGñkrk

cMNUl b:uEnþenAkñúgbribTkm<úCa smaCikRKYsarEdlmanv½ycas;CageK nigmankareKarBeRcInbMput RtUv)an

cat;TukfaCaemRKYsar. enHGacCamUlehtuEdleFVI[R)ak;cMNUlCamFümrbs;RKYsarEdlmannarICaem

RKYsar x<s;CagR)ak;cMNUlCamFümrbs;RKYsarEdlmanbursCaemRKYsar.

RKYsarEdlmannarICaemRKYsar manmYyPaKbYnénRKYsarTaMgGs;enAkm<úCa. s®gÁamGUsbnøayry³eBl

CaeRcInTsvtSr_ )aneFVI[narImYycMnYn køayCanarIemm:ay. narImYycMnYnRtUvbþIElg b¤e)aHbg;ecal. eTaHbICa

RKYsarEdlmannarICaemRKYsarBMusUvRkIRkxøaMg b:uEnþRKYsarTaMgenHmantRmUvkar CYb]bsKÁ nigPaBgayrgeRKaH

mYycMnYn edayELkxusBIRKYsarEdlmanbursCaemRKYsar. minEtb:ueNÑaHRKYsarTaMgenH RtUv)anshKmn_

kMNt;CaTUeTAfa CaRKYsarEdlsßitenAkñúgcMeNamRKYsarRkIRkbMputenAkñúgshKmn_eTotpg. lT§plénkar

vaytMélPaBRkIRkedaymankarcUlrYm)anbgðajfa RkumEdlRtUv)ancat;Tukfa CaRkumgaynwgrgeRKaH

edaysarPaBRkIRkbMputenAtMbn;CnbT KWRsþIemm:ayEdlmankUntUc²kñúgbnÞúk ehIyKµankMlaMgBlkmµ

mnusSeBjv½yenAkñúgRKYsar. ®sþITaMgenH RtUvxitxMRbwgERbgrksuIciBa©wmRKYsaredayKµanCMnYy b¤karCYy

eRCamERCgEfTaMkUn²rbs;BYkeK BInrNaepSgeTotenAkñúgRKYsareLIy ¬ADB, qñaM2001¦.

narIemRKYsarEdleFVIkargarksikmµ TMngCamancMnYneRcInCagbursemRKYsar. b:uEnþRKYsarEdlmannarI

CaemRKYsar TMngCamankmµsiT§idIFøIticCag gaynwg)at;bg;dIFøIrbs;xøÜnenAeBlmanvibtþiesdækic©RKYsar nig

manGRtaBlkmµkumarx<s;CagRKYsarEdlmanbursCaemRKYsar. kumarTaMgBIrePTEdleFVIkargarBlkmµ

TMngCaecjmkBIRKYsarEdlmannarICaemRKYsar eRcInCagmkBIRKYsarEdlmanbursCaemRKYsar³

kñúgcMeNamkumareFVIkargarBlkmµ ekµgRsI 60PaKry nigekµgRbus 48PaKry mkBIRKYsarEdlmannarI

CaemRKYsar ebIeRbobeFobCamYynwgekµgRsI 43PaKry nigekµgRbus 34PaKry mkBIRKYsarEdlman

bursCaemRKYsar ¬CHDR sþIBIBlkmµkumar - UNDP qñaM2000¦. eTaHbICaGRtaBlkmµkumarenAkñúg

RKYsarEdlmannarICaemRKYsar minsUvxusKñab:unµanBIRKYsarEdlmanbursCaemRKYsar b:uEnþRKYsarEdlman

narICaemRKYsar BwgEp¥kTaMgRsugelIynþkaredaHRsayEp¥kelIeynD½rdUcCa Blkmµkumar CaBiessBlkmµ

rbs;ekµgRsI.

Page 50: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

39

RkahVik 1>3 ³ GRtaBlkmµkumar kñúgcMeNamkumarGayu 14-17qñaM eTAtamePTénemRKYsar qñaM1999

RbPB³ UNDP, CHDR, qñaM2000

RKYsarEdlmannarICaemRKYsar k¾BMuGacTTYl)anplRbeyaCn_esµIKñaBIGnþraKmn_GPivDÆn_Edr. karviPaK

eynD½relIkmµviFIGgárBlkmµrbs;kmµviFIes,ógGaharBiPBelak )anrkeXIjfa narIemRKYsarPaKeRcIn min

RtUv)anGnuBaØat[cUlrYmkñúgkmµviFIGgárBlkmµ nigdMeNIrkareFIVesckIþsMercnanaeT ¬WFP qñaM2001¦.

mUlehtuEdlraraMgmin[narIcUlrYmkñúgkmµviFIGgárBlkmµrYmman ]bsKÁCak;EsþgkñúgkareFIVdMeNIr nig

eBlevlarbs;narI RBmTaMg]bsKÁEpñkrcnasm<½n§kmµviFIKW³ karRKb;RKgkmµviFIGgárBlkmµenH man

TMnak;TMngeTAnwgzananuRkmpøÚvkarrbs;raCrdæaPi)al ehIyzananuRkmenH CazananuRkmEdlRKb;RKgeday

burs. r)aykarN_)ansnñidæanfa Tak;TgnwgkarcUlrYmrbs;narIRkIRk ]bsKÁEdlnarIRkIRkRbQmmux KWbBaða

GnuvtþCak;EsþgeRcInCag]bsKÁEpñkvb,Fm’. narIemRKYsar k¾RtUv)aneKpþac;ecjBIbNþajshKmn_ dUcCa

{RkummitþPaBburs} ¬male friendship circles¦ pgEdr nigminTTYl)anBt’manTak;TgnwgskmµPaB

GPivDÆn_kñúgmUldæan rYmTaMgkmµviFIGgárBlkmµpgEdr.

RKYsarEdlmannarICaemRKYsar RtUv)ankMNt;faCaEpñkmYyénRbCaCnEdlgayrgeRKaH enAkñúg

yuT§sa®sþCatikat;bnßyPaBRkIRk ¬NPRS¦ nigEpnkarGPivDÆn_sgÁmkic© esdækic© R)aMqñaMelIkTI2 qñaM

2001-2005 ¬SEDPII¦. b:uEnþyuT§sa®sþ nigEpnkarenH min)ankMNt;GMBIkareqøIytb b¤skmµPaBCa

yuT§saRsþsMrab;edaHRsaytRmUvkarNamYy nig)anbgðajbnþicbnþÜcGMBIKMeragEdlsßitenAeRkamkar]btßmÖ

rbs;Gñkpþl;CMnYy b¤KMeragrbs;GgÁkareRkArdæaPi)al Edl)ankMNt;ykRKYsarTaMgenaHCaRkumeKaledA.

CMBUkTI 1 - TMnak;TMngeynD½r kñúgTidæPaBesdækic©-sgÁmkic© nig vb,Fm’

Page 51: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

40

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RKYsarEdlnarICaemRKYsar manlkçN³BiessénEpñksgÁmkic© nigesdækic©mYycMnYnEdlman\T§iBlelI

karGPivDÆn_rbs;BYkeK b:uEnþebIsinCaeyIgepþatkarykcitþTukdak;RtwmEteTAelIRKYsarTaMgenaH enaHeyIg

nwgBMuGac)anyl;dwgGMBIbBaðaeynD½r nigPaBRkIRkrbs;narIEdlrs;enAkñúgRKYsarmanbursCaemRKYsar

kMBugEtRbQmmuxenaHeT. narImancMnYn 50PaKry éncMnYnRbCaCnrs;enAeRkambnÞat;PaBRkIRkes,óg

Gahar nigmancMnYn 51PaKry éncMnYnRbCaCnrs;enAcenøaHbnÞat;PaBRkIRkes,ógGahar nigbnÞat;PaB

RkIRk. tamkar)a:n;sµan 82PaKry énnarIRkIRkrs;enAkñúgRKYsarEdlmanbursCaemRKYsar. karkMNt;

RtYtBinitü nigedaHRsaybBaðaRkIRkenAkñúgRKYsar KWCakargarlM)ak. sUcnakrCatisþIBIPaBRkIRk erobcMeLIg

edayEp¥kelIRKYsar BMu)anbBa©ÚlsUcnakreqøIytbeTAnwgeynD½reT ¬elIkElgEtsUcnakrsMrab;RKYsar

EdlmannarICaemRKYsar¦. narIenAkñúgRKYsarRkIRkEdlmanbursCaemRKYsar k¾man tRmUvkareynD½rCak;lak;

nigsMxan;dUcKña man]bsKÁraraMg nigPaBgayrgeRKaHTak;TgnwgtYnaTI nigzan³rbs;BYkeKenAkñúgRKYsar nig

sgÁmpgEdr. kic©xitxMRbwgERbgkat;bnßyPaBRkIRk caM)ac;RtUvBicarNaeTAelItRmUvkarCak;lak; nigPaBgay

rgeRKaHrbs;RKYsarEdlmannarICaemRKYsar narI nigekµgRsIenAkñúgRKYsarRkIRkEdlmanbursCaemRKYsar.

Page 52: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

41

CMBUkTI 2

TsSn³vis½yeynD½r enAelITIpSarBlkmµ

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 43

2>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 43

2>1>1 kMlaMgBlkmµ kMBugekIneLIgy:agqab;rh½s >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 44

2>1>2 GRtacUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµkMBugEtekIneLIg kñúgenaHGRtarbs;narImankMritx<s;

ebIeFobeTAnwgsþg;darkñúgtMbn; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 46

2>1>3 yuvv½yPaKeRcIn minmankargareFVI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 48

2>1>4 GRtanarIeFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsarmancMnYneRcIn b:uEnþGRtaburs

eFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar kMBugekIneLIg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 50

2>1>5 GRtanarIkñúgkargarmanR)ak;kMér kMBugEtekIneLIg b:uEnþGtulüPaBeynD½renAEtekItman >> 52

2>1>6 RbePTkargar nig]sSahkmµ EdlEbgEcktamePT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 54

2>1>7 karKaMRTbnþicbnþÜccMeBaHkarGPivDÆn_shRKasxñattUc¼GaCIvkmµxñattUc

EdlBuMRtUv)aneKykcitþTukdak; mansar³sMxan;bMputcMeBaHnarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 56

2>1>8 narI mancMnYntictYcenAkñúgkargarviC¢aCIv³ nigkñúgtMENgeFIVesckþIsMerc >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 56

2>1>9 kMritvb,Fm’ manplb:HBal;elIR)ak;kMér nig »kaskargar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 57

2>1>10 narITTYl)anR)ak;kMérticCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 58

2>1>11 yuvCnkñúgcMnYnkan;EteRcIneLIg kMBugmkrkkargareFVIenATIRkug >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 59

2>1>12 ]sSahkmµkat;edr man\T§iBly:agxøaMgkøaeTAelICIvitrs;enArbs;narI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 60

2>1>13 eKalneya)aykargar nigBaNiC¢kmµ man\T§iBlxusKñaelIburs nignarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 63

2>1>14 etItMbn;RbtibtþikarnaMecj EdlRtUv)anesñIeLIg pþl;plRbeyaCn_dl;narIEdrb¤eT? >>>>>>>>>>>>>>> 66

2>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 67

Page 53: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

42

cMENkesIµPaBsMrab;narI

Page 54: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

43

CMBUkTI 2 ³ TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

km<úCanaeBlbc©úb,nñ1

sUcnakr tMél

PaKrynarIEdlskmµkñúgvis½yesdækic© 52

GRtanarIGayu 15qñaMeLIg enAkñúgkMlaMgBlkmµsrub 82

GRtanarI¼bursGayu 15-19qñaM enAkñúgkMlaMgBlkmµ 72¼62

PaKrynarI¼bursEdleFVIkargarmanR)ak;kMér 14¼19

PaKrynarIenAkñúgkargarmanR)ak;kMérsrub 43

PaKrynarIEdleFVIkargarksikmµmanR)ak;kMér 51

PaKrynarIEdleFVIkargarmanR)ak;kMérenAkñúg]sSahkmµkat;edr 84

PaKrynarIEdleFVIkargarmanR)ak;kMérenAkñúgvis½y]sSahkmµepSgeTot 31

PaKrynarIEdleFVIkargarmanR)ak;kMérenAkñúgvis½yesvasaFarN³ 22

PaKrynarIEdleFVIkargarmanR)ak;kMérenAkñúgesvaepSgeTot 29

PaKryvis½y]sSahkmµkat;edrenAkñúgkMeNInénvis½y]sSahkmµ 94

PaBxusKñarvagPaKryR)ak;kMérrbs; burs nig narI 33

2>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða

vismPaBeynD½r kMBugrIkraldalenAkñúgTIpSarBlkmµ enARBHraCaNacRkkm<úCa. edaysar\riyabf

RbéBNIcMeBaHkarGb;rMrbs;ekµgRsI nigmuxrbr {smrmü} sMrab;narI nigburs)aneFVI[manvismPaBenHeLIg ehIy

bnþeFVI[manKMlateynD½renHenAkñúgvis½ykargar. karsMerc)annUvsmPaBeynD½r Cakic©karmYyEdllM)ak

Nas;enAkñúgbribTénkarpøas;bþÚrTisedAeTArkesdækic©TIpSar EdlkMlaMgBlkmµmankarekIneLIgy:agqab;rh½s

b:uEnþ»kaskargarfµImantictYc. eTaHbICamannarIEdlmankMritvb,Fm’x<s; GacTTYl)anmuxtMENgx<s;² k¾eday

k¾kMriténGkçrPaB nigkarGb;rMTabrbs;narI EdlmanCaTUeTAenAkñúgkMlaMgBlkmµbc©úb,nñ KWCa]bsKÁraraMg

dl;narIPaKeRcIn min[TTYl)an»kaskargar. sUm,IEtnarIEdlmankMritvb,Fm’x<s; k¾mantMNagtictYcenAkñúg

tMENgRKb;RKg nigtMENgeFIVesckþIsMercCan;x<s;. CakarcaM)ac; RtUvcat;viFankar[)anskmµCamun edIm,IelIk

kMBs;karpþl;GMNacxagesdækic©dl;narI ehIyBRgwgtYnaTI nigsßanPaBkñúgsgÁmrbs;narIkm<úCa.

1 RbPB ³ a CMerOnqñaM1998 b LFS GegátkMlaMgBlkmµqñaM2001 c

CDRI qñaM2003

Page 55: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

44

cMENkesIµPaBsMrab;narI

karekIneLIgy:agqab;rh½s nUvkMlaMgBlkmµsrub nigcMnYnyuvv½ycUleTAkñúgkMlaMgBlkmµ )andak;sMBaF

ya:gF¶n;F¶reTAelIraCrdæaPi)al edIm,I[begáIn»kaskargarrkR)ak;kMér. eCaKC½ykñúgkarbegáIn»kaskargar

nwgkMNt;GMBITsSn³vis½yesdækic©rbs;km<úCa. b:uEnþnwgmanhaniP½yx<s; ebIsinCakic©xitxMRbwgERbgeFVI[man

kMeNInesdækic© nigbegáIt[mankargar emIlrMlgsßanPaBrgeRKaHrbs;narIenAkñúgkMlaMgBlkmµ ehIynwgbnþ

b¤begáInvismPaBeynD½r.

kMlaMgBlkmµPaKeRcIn KWenAtMbn;CnbT. edaysarsmtßPaBmankMriténvis½yksikmµkñúgkarRsUbyk

kMlaMgBlkmµEdlecHEtekIneLIgenH )anCMruj[yuvv½yhUrcUlmkkñúgTIRkug EdlenATIenaH »kaskargarfµI²

k¾enAmankMritEdr. \T§iBlsgÁménkarmkrkkargareFVIenATIRkug KWCabBaðamYyEdlkMBugEtmankar)armÖ edaysar

bBaðaenH man\T§iBlxusKñaeTAelIyuvnarI nigyuvCn. CakarcaM)ac;RtUvepþatkarykcitþTukdak;bEnßmeTot

eTAelIkarBRgIk»kaskargarenAtMbn;CnbT.

kñúgeBlknøgeTAfµI²enH mankarekIneLIgnUvkargarmanR)ak;kMérenAkñúgvis½ykat;edr b:uEnþGnaKtrbs;]sSah

kmµkat;edr enAminTan;c,as;las;enAeLIy. enAeBlEdlkm<úCa cUlCasmaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak ¬WTO¦

enAqñaMenH kalbriecäTputkMNt;énkic©RBmeRBogvaynPNÐenAcugqñaM2004 ¬Multi Fibers Agreement¦

nwglubbM)at;ecalkUtasMrab;karnaMecjsMelokbMBak; BIkm<úCaeTAshrdæGaemrik. kalbriecäTputkMNt;énkic©

RBmeRBog EdlGnuvtþcMeBaHRKb;smaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelakTaMgGs; EdlBImun)ankMNt;GMBIbrimaN

RkNat; nigsMelokbMBak;EdlRtUvnaMecjBITIpSarRbeTskMBugGPivDÆn_ eTARbeTsGPivDÆn_ EdlktþaenH)an

GnuBaØati[GñkplitEdlcMNayTab manlT§PaBRKb;ya:gBRgIkplitkmµ nig)anTajykvinieyaKenHBIRbeTs

km<úCa. mankarsnñidæanCaeRcIn GMBIplb:HBal;énkarERbRbYlelI]sSahkmµkat;edrrbs;km<úCa. eTaHCay:ag

enHkþI karbiTTVareragcRkkat;edr KWCabBaðaeynD½rmYyCacMbgedaysareragcRkTaMgenH CaRbPBcMNUlsMxan;

rbs;yuvnarIkñúgeBlbc©úb,nñenH.

muneBlmanvtþmanvis½ykat;edr bursmancMnYneRcInCagnarIenAkñúgkargarmanR)ak;kMér eBalKW Cag 2nak;

eFobnwg 1nak;. eRkABIksikmµ nigkargarmanR)ak;kMér narIbnþRbkbGaCIBpÞal;xøÜnenAkñúgshRKasxñattUc

minpøÚvkar b¤eFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar. eTaHbICashRKasxñattUc mansar³sMxan;cMeBaHnarI ¬nigburs

CaeRcIn¦ enARKb;tMbn;TaMgGs;énRbeTsk¾eday b:uEnþeKsegáteXIjfa enAmankarykcitþTukdak;tictYcelIkar

GPivDÆn_vis½yenHenAeLIy.

2>1>1 kMlaMgBlkmµ kMBugekIneLIgy:agqab;rh½s

bBaðacMbgbMputmYyEdlRbeTsCatikMBugEtRbQmmux KWkarekIneLIgnUvBlkrfµI²enAkñúgkMlaMgBlkmµ

EdleTIbekItkñúgGMLúgTsvtSr_qñaM1980 ¬RkahiVk 2>1 nigtarag 2>1¦. tamkar)a:n;sµan kMlaMgBlkmµ

énRkum Gayu 20-24qñaM )anekIneLIg 66PaKry enAcenøaHqñaM1997 nig 2001 ehIycMnYnyuvv½yGayu

Page 56: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

45

15-19qñaM enAkñúgkMlaMgBlkmµ )anekIneLIg 58PaKry. smamaRtkMlaMgBlkmµeRkamGayu 25qñaM

)anekIneLIgBI 27 eTA 36PaKry kñúgGMLúgeBlCag 4qñaMknøgmkenH.

tarag 2>1 ³ kMlaMgBlkmµtamRkumGayu BIqñaM1997 dl; 2001

RkumGayu kMlaMgBlkmµ qñaM 1997 kMlaMgBlkmµ qñaM 2001 kMeNIn ¬°¦

15-19 661>422 1>043>163 58

20-24 626>565 1>042>364 66

25-29 783>999 641>633 -18

30-34 635>265 649>513 2

35-39 579>875 636>499 10

40-44 415>995 560>277 35

45-49 360>301 466>246 29

50-54 286>337 385>369 35

55-59 237>141 249>580 5

60-64 153>888 172>535 12

RkumTaMgGs; 4>740>788 5>847>179 23

RbPB³ CSES qñaM1997, LFS qñaM2001

RkahiVk 2>1 ³ kMeNInkMlaMgBlkmµtamRkumGayu BIqñaM1997 dl; 2001

RbPB³ CSES qñaM1997, LFS qñaM2001

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 57: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

46

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkahVik 2>2 ³ karEbgEckkargarrvagtMbn;TIRkug nigCnbT enAqñaM1997 nigqñaM2001

RbPB³ CSES qñaM1997; LFS, qñaM2001

kMlaMgBlkmµmaneRcInelIslubenAtMbn;CnbT³ 85PaKry énkMlaMgBlkmµsrubrs;enAtMbn;CnbT

enAqñaM2001 ehIyenAkñúgkMlaMgBlkmµenAtMbn;CnbT man 53PaKry CanarI ¬RkahiVk 2>2¦.

2>1>2 GRtacUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµkMBugEtekIneLIg kñúgenaHGRtarbs;narImankMritx<s;

ebIeFobeTAnwgsþg;darkñúgtMbn;

km<úCamanGRtakMlaMgBlkmµnarIcMnYn 82PaKry Edlx<s;CageKbMputenAkñúgtMbn; ebIeRbobeFobeTA

nwgRbeTséfEdlman 64PaKry nig\NÐÚensuIEdlman 52PaKry ¬RkahiVk 2>3¦. GRtaenH )annigkMBug

ekIneLIg cab;taMgBIedImTsvtSr_qñaM1990 mk. kñúgcMeNamRbCaCnGayucab;BI 10qñaMeLIgGRtakMlaMg

BlkmµnarI )anekIneLIgBI 55PaKry kñúgqñaM1993¼1994 eTAdl; 71PaKry kñúgqñaM2001. kñúgGMLúg

eBldUcKñaenH GRtakMlaMgBlkmµburs )anekIneLIgBI 58 eTA 72PaKry. sßitikMlaMgBlkmµk¾)anbgðaj

pgEdrfa GRtacUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµenAtMbn;CnbT x<s;CagenAtMbn;TIRkug¼TIRbCMuCn CaBiessGRtanarI.

Page 58: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

47

RkahiVk 2>3 ³ GRtacUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµenAkñúgtMbn;

RbPB³ World Employment Report (ILO qñaM2001) LFS qñaM2001

RkahiVk 2>4 ³ cMnYnmnusSenAkñúgkMlaMgBlkmµ tamRkumGayu nig ePT

RbPB³ LFS qñaM2001

narIman 52PaKryéncMnYnRbCaCnsrub ¬CMerOnRbCara®sþqñaM1998¦ enAkm<úCa nigman 52PaKryéncMnYn

RbCaCnEdlskmµkñúgvis½yesdækic© ¬LFS qñaM2001¦. eTaHbICaGRtakMlaMgBlkmµburs x<s;CagnarIenARKb;

RkumGayuBI25qñaMk¾eday k¾cMnYnd¾elIslb;rbs;narIenAkñúgcMeNamRbCaCnsrub EdlmanGayucab;BI 15 eLIg

)aneFVI[narImancMnYneRcInCagbursenAkñúgkMlaMgBlkmµ enARKb;RkumGayuTaMgGs; cab;BI 15-54 elIkElgEt

RkumGayu 25-29.

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 59: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

48

cMENkesIµPaBsMrab;narI

narITMngCacUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµmunburs. GRtakMlaMgBlkmµekµgRsIGayu 15-19qñaM man 72

PaKry eBalKW x<s;CagekµgRbusEdlman 62PaKry ¬LFS 2001¦. enHbBa¢ak;fa smamaRtrbs;ekµg

RbusEdlenAbnþkarsikSa mankMritx<s;CagekµgRsI edaysarekµgRsIe)aHbg;ecalkarsikSa ehIycab;epþImcUl

eFVIkargar.

kMeNInkumar nigyuvCnenAkñúgkMlaMgBlkmµ)anekIneLIg CaBiessenAkñúgtMbn;CnbT ¬RkahiVk 2>5¦.

karcUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµ enAEtmankMritx<s;cMeBaHnarIkñúgRkumGayu 15-19qñaM TaMgenAkñúgTIRkug¼TIRbCMuCn

nigtMbn;CnbT. b:uEnþenAkñúgRkumGayu 10-14qñaM ekµgRbuscUlrYmkñúgkMlaMgBlkmµ mancMnYneRcInCag

ekµgRsIbnþic. cMNucenH hak;dUcCasmRsbeTAnwgninñakarcuHeQµaHcUleronenAmFümsikSa rhUtdl;qñaM

2001 ¬sUmemIlCMBUkTI4¦.

RkahVik 2>5 ³ kMlaMgBlkmµkumarnigyuvCn enAkñúgTIRkug¼TIRbCMuCn nigtMbn;CnbT

RbPB³ LFS, qñaM2001

2>1>3 yuvv½yPaKeRcIn minmankargareFVI

tamr)aykarN_enAkñúgGegátkMlaMgBlkmµ)an[dwgfa GñkKµankargareFVIkñúgRkumGayu 15qñaMeLIg man

1/7PaKry enAqñaM2001 kñúgenaHnarIman 2/2PaKry ehIybursman 1/5PaKry ¬tarag 2>2¦. karkMNt;

GMBIninñakarGñkGt;kargareFVI TMngCamanlkçN³xusEbøkKñaeTAtamRbPBB’tman dUecñHeFVI[mankarlM)ak

kñúgkartamdanninñakarenH. CMerOnRbCara®sþqñaM1998 )anraykarN_GMBIGRtaGñkGt;kargareFVIsrub cMnYn

5/3PaKry ehIykarGegátkMlaMgBlkmµenAqñaM2000 )anbBa¢ak;fa GRtaGñkGt;kargareFVI man 2/5PaKry

Edlbgðaj[eXIjBIkarFøak;cuHCaTUeTAnUvGRtaGñkGt;kargareFVI. eTaHbICamankarkMNt;xus²Kñak¾eday

Page 60: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

49

k¾RbPBTaMgGs;)anbgðajfa GRtaGñkGt;kargareFVIenATIRkug¼TIRbCMuCn x<s;CagenAtMbn;CnbT ehIyGRta

Gt;kargareFVIkñúgcMeNamnarI x<s;Cagburs. GRtaGñkGt;kargareFVIkñúgcMeNamyuvCn k¾mankMritx<s;pgEdr.

kñúgGRtaGñkGt;kargareFVIsrubqñaM2001 manyuvCncMnYn 60PaKry ehIy 73PaKry énbursGt;kargar

eFVI sßitenAkñúgRkumGayu 15-24qñaM. GRtanarIGt;kargareFVI manenAkñúgRkumGayuCaeRcInxus²Kña ehIyman

GRtax<s;bMputenAkñúgRkumGayu 15-19qñaM nig 35-39qñaM ¬LFS qñaM2001¦.

tarag 2>2 ³ GRtaGñkGt;kargareFVIenAqñaM2001 ¬ ° kMlaMgBlkmµ¦

kMlaMgBlkmµsrubGayu 15qñaMeLIg GayuBI 15 eTA 24qñaM

srub RsI Rbus srub RsI Rbus

CnbT 1/7 2/0 1/4 2/7 2/7 2/8

PñMeBj 1/8 2/2 1/4 4/6 4/2 4/8

TIRbCMuCn 1/7 2/1 1/9 4/5 4/5 4/8

km<úCa 1/7 2/2 1/5 3/0 3/0 3/0

RbPB³ LFS, qñaM2001

GRtaGñkGt;kargareFVIsrub hak;dUcCaminx<s;b:unµaneTenAkñúgTIpSarBlkmµkm<úCa edaysarRbCaCn

PaKeRcIn minGacrs;enAedayGt;kargareFVI)aneT. karGt;kargareFVIkñúgcMeNamyuvCn nigkargarminRKb;

ema:g KWCabBaðad¾cMbg eTaHbICamanBt’mantictYcsþIBIbBaðakargarminRKb;ema:gk¾eday. sUcnakrmYysþIBITMhM

kargarminRKb;ema:genH GacCasmamaRténGñkmankargareFVI EdlmanlT§PaBeFVIkargareRkAem:agbEnßm

eTot. enAqñaM2001 cMnYn 30PaKry énGñkmankargareFVITaMgGs;)anraykarN_fa BYkeKGacmanlT§PaB

eFVIkargareRkAem:agbEnßm ehIycMnYn 9PaKryeTot kMBugEsVgrkkargareRkAem:ag. enAkñúgRbePTTaMgBIrenH

manGRtabursx<s;CagnarI ¬KW 36PaKry manlT§PaBeFVIkargareRkAema:g nig 12PaKry kMBugEsVgrk

kargareRkAema:g¦ ehIyGRtaenAtMbn;CnbT nigTIRbCMuCndéTeTot mankMritx<s;CagenATIRkugPñMeBj

¬eBalKW 8PaKry nig 3PaKry¦ ¬LFS qñaM2001¦. sUcnakrmYyeTot sþIBIGRtakargareRkAem:ag KWCakar

ERbRbYlsmamaRténkMlaMgBlkmµ enAkñúgkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar EdlnwgBiPakSaenAkñúgEpñk

xageRkayenH.

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 61: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

50

cMENkesIµPaBsMrab;narI

2>1>4 GRtanarIeFVIkargarKµanR)ak;kMérenAkñúgRKYsarmancMnYneRcIn>>> b:uEnþGRtaburs

eFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar kMBugekIneLIg

tamkarGegátkMlaMgBlkmµqñaM2001 )an[dwgfa 53PaKryénnarIEdlskmµkñúgvis½yesdækic© nig

32PaKry énbursEdlskmµkñúgvis½yesdækic© )aneFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar. PaKeRcInénkargar

KµanR)ak;kMérkñúgRKYsar KWkargarkñúgvis½yksikmµ rukçaRbma:j; nigensaT EdlkñúgenaH 47PaKry énnarI

EdlCakMlaMgBlkmµkñúgkargaresdækic© nig 29PaKryénbursEdlCakMlaMgBlkmµkñúgkargaresdækic©RtUv

)ancat;cUlCaGñkeFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar ¬RkahiVk 2>6¦.

RkahiVk 2>6 ³ sßanPaBkargar tamePT nigRkum]sSahkmµcMbg

RbPB³ LFS qñaM2001

eTaHbICaGñkeFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsarPaKeRcIn CanarIk¾eday k¾smamaRténkMlaMgBlkmµnarI

enAkñúgRbePTkargarenH )anfycuHkñúgry³eBlb:unµanqñaMknøgeTAenH ¬RkahiVk 2>7¦ RbEhlbNþalmkBI

kMeNIn»kaskargarmanR)ak;kMérsMrab;narIenAkñúgvis½ykat;edr. kñúgeBlCamYyKñaenH smamaRténkMlaMg

BlkmµbursEdlsßitkñúgRbePTkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar )anekIneLIgKWqøúHbBa©aMg[eXIjGMBIkgVH

»kaskargarsMrab;burs eRkABIkargarRKYsar.

sßanPaBkargarxusKñarvagnarI nigburs enAEtekItmanTaMgenAkñúgtMbn;CnbT nigTIRkug¼TIRbCMuCn

dUcEdl)anbgðajenAkñúgRkahVik 2>8. eRkABIvis½yksikmµ bursTTYl)ankargarmanR)ak;kMéreRcInCagnarI

¬52PaKryénkargareRkABIksikmµ¦ CaBiessenATIRkugPñMeBj ¬60PaKry¦. enATIRkug¼TIRbCMuCn

smamaRtrbs;narIenAkñúgkargarGaCIvkmµpÞal;xøÜn mankMritx<s;Cagburs ¬50PaKry¦ b:uEnþnarITMngCaeFVI

kargarGaCIvkmµpaÞl;xøÜn eRcInCagburs ¬45PaKry¦ enARKb;TIkEnøgTaMgGs;. GRtanarIeFVIkargarKµanR)ak;

kMérkñúgRKYsar enAEtmankMritx<s;CagbursenARKb;TIkEnøgTaMgGs; ¬22PaKry¦.

Page 62: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

51

RkahiVk 2>7 ³ GñkeFVIkargarKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar BIqñaM1998 dl;qñaM2001

RbPB³ CMerOn qñaM1998, CSES qñaM1999, LFS qñaM2000, LFS qñaM2001

RkahVik 2>8 ³ sßanPaBkargarkñúgvis½yepSg²eRkABIksikmµ tamTIkEnøg nigePT qñaM2001

RbPB³ LFS, qñaM2001

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 63: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

52

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RbPB³ CSES ¬qñaM1996/ qñaM1997/ qñaM1999¦/

CMerOn qñaM1998/ LFS ¬qñaM2000/ qñaM2001¦

RkahVik2>10³ GRtanarIkñúgkargarmanR)ak;kMér

RbPB³ CSES ¬qñaM1996/ qñaM1997/ qñaM1999¦/

CMerOn qñaM1998/ LFS ¬qñaM2000/ qñaM2001¦

2>1>5 GRtanarIkñúgkargarmanR)ak;kMér kMBugEtekIneLIg>>>b:uEnþGtulüPaBeynD½r

enAEtekItman

eTaHbICamankarekIneLIgk¾eday k¾TIpSarBlkmµmanR)ak;kMér enAEtmanTMhMtUcenAkm<úCa eBalKW man

»kaskargarmanR)ak;kMértictYcsMrab;burs b¤narI. manEt 16PaKry énRbCaCnkm<úCaEdlmankargar

eFVIb:ueNÑaH EdlCaGñkeFVIkarmanR)ak;kMér eBalKW burs 19PaKry nignarI 14PaKry ¬LFS, qñaM2001¦.

RkahVik2>9³ PaKryénkMlaMgBlkmµkñúgkargarmanR)ak;kMér

eTaHbICa\LÚvenH narIkMBugEtcUlrYmkan;Et

eRcInenAkñúgTIpSarBlkmµmanR)ak;kMér ¬RkahiVk

2>9¦ ehIyGRtanarIkñúgkargarmanR)ak;kMér)an

ekIneLIgKYr[kt;sMKal;k¾eday ¬Rkahi Vk

2>10¦ k¾kMeNIn»kaskargarmanR)ak;kMér

sMrab;narI PaKeRcInmanEtenAkñúg]sSahkmµ

kat;edrEtb:ueNÑaH ¬RkahiVk 2>11¦. kargarman

R)ak;kMérkñúgvis½yksikmµ )anekIneLIgsMrab;

TaMgnarI nigburs. kMeNInenH RbEhlCaman

TMnak;TMngeTAnwgkarERbRbYlEpñkplitkmµ

ksikmµTIpSarkñúgRTg;RTayFM nig¼b¤kMeNInkar

)at;bg;dIFø I. kargarmanR)ak;kMérkñ úgvis½y

esvakmµ mankarERbRbYlbnþicbnþÜc. kargarman

R)ak;kMérkñúgvis½yrdæ)alsaFarN³¼karBarCati

Gb;rM nigsuxaPi)al¼sgÁmkic© mancMnYn 60

PaKry énkargarmanR)ak;kMérenAkñ úgvis½y

esvakmµ³ bursTTYl)ankargar 78PaKry én

kargarsrubenAkñúgvis½yTaMgbIenH. edaysar

mankMeNIntictYckñúgvis½yenH kñ úgry³eBl

b:unµanqñaMknøgeTAfµI²enH »kaskargarfµI²EdlCa

kargarrbs;bursenAkñúgvis½yesdækic©mantictYc.

Page 64: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

53

RkahVik 2>11 ³ cMnYnGñkmankargarmanR)ak;kMéreFVI BIqñaM1998 dl; 2001

sMKal;³ edaysarminmansßitisþIBIkargarenAkñúgCYrraCrdæaPi)al vis½yrdæ)al¼karBarCati Gb;rM nigsuxaPi)al¼

sgÁmkic© RtUv)anykmkeRbIR)as;CMnYs[ {vis½ysaFarN³} eTaHbICamankarTTYlsÁal;fa vis½yGb;rM

nig suxaPi)al kMBugEtRtUvkøayeTAÉkCnPavUbnIykmµkan;EteRcIneLIgk¾eday.

RbPB³ CMerOnRbCara®sþqñaM1998 nig LFS qñaM2000 nig qñaM2001

karvaytMélPaBRkIRkedaymankarcUlrYm ¬eday ADB qñaM2001¦ enARbeTskm<úCa )anpþl;nUvTinñn½y

KuNPaBmYycMnYnsþIBIvismPaBeynD½renAkñúgTIpSarkargarpøÚvkar. GñkcUlrYmkñúgRkumvaytMélPaBRkIRk

yl;fa man»kaskargarmanR)ak;kMértictYc sMrab;RbCaCnRkIRkTUeTA ehIy»kaskargarsMrab;narIRkIRkenaH

rwtEtmanticeTAeTot. tamTMenomTMlab;yuvCn RtUv)aneKCMruj[rkkargarmanR)ak;kMéreFVIEdltamFmµta

tMrUv[yuvCnmkrkkargareFVIenATIRkug cMENknarIvijRtUv)aneKraraMg ehIy»kaskargarsMrab;narIekµg²

enAkñúgeragcRkkat;edr manlkçN³pÞúyeTAnwgTMenomTMlab;enH.

edayRsbeTAnwgsßitiCati GñkcUlrYmkñúgdMeNIrkarvaytMélPaBRkIRkmanCMenOfa \LÚvenH»kaskargar

manR)ak;kMérsMrab;narIGacmaneRcInCagburs edayeyageTAtamkMeNIn]sSahkmµkat;edrEdleBlenaH

kMBugrIkcMerIn. RsbeBlCamYyKñaenaHpgEdr CacugbBa©b; GñkcUlrYmmaneyabl;fa kmµkreragcRkkat;edr

ekµg² GacnwgmansßanPaBl¥RbesIrCag RbsinebIBYkeKeFVIkarenAkñúgPUmirbs;BYkeK. enHKWedaysarmankar

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 65: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

54

cMENkesIµPaBsMrab;narI

P½yxøacfa RbsinebIekµgRsIeFVIdMeNIrmkTIRkug¼TIRbCMuCn BYkeKnwg {edIrxuspøÚv} ehIynwg)at;bg;RBhµcarIy_

muneBlerobGaBah_BiBah_ {RtwmRtUv} tamRbéBNI ¬ADB qñaM2001¦.

enAqñaM2001 mnusSCag 1 lannak;bnþiceFVIkargarmanR)ak;kMér. Tak;TgnwgkMlaMgBlkmµEdltamkar

)a:n;sµanfanwgekIneLIgBI 225>000-250>000nak;kñúgmYyqñaM kñúgry³eBlb:unµanqñaMxagmuxenH ¬Sok et

al, qñaM2001¦ GnaKtminc,as;las;én]sSahkmµkat;edr ¬Edlman 20PaKryénkargarmanR)ak;kMérsrub¦

karkat;rMsaykgT½B k¾dUcCakMENTMrg;rdæ)al ktþaTaMgenH nwgeFVI[mankarlM)akcMeBaHTIpSarkargarpøÚvkar

kñúgkarRsUbykkMlaMgBlkmµ[)aneRcIn ebIsinBMumankarvinieyaKfµIRbkbedaynirnþPaBenaHeT. kic©xitxM

RbwgERbgkñúgkarbegáIt[mankargaredIm,IRbkbrbrciBa©wmCIvitCanirnþPaB sMrab;kMlaMgBlkmµkm<úCaPaKeRcIn

BMuKYremIlEtelIkargarkñúgvis½ypøÚvkarenaHeT.

2>1>6 RbePTkargar nig]sSahkmµ EdlEbgEcktamePT

RbmaNCa 70PaKryénkMlaMgBlkmµ RbkbkargarksikmµEdlCakargarsMxan;rbs;xøÜn. eRkABIvis½y

ksikmµ mankarEbgEckkargareTAtamePT edaynarIeFVIkargarnarItamTMenomTMlab;kñúgcMnYntictYc Edl

rYmman GaCIvkmµ sib,kmµ edr)a:k; nigsil,³. mankarBRgIk»kaskargareRkABIksikmµsMrab;burs nignarI

taMgBIqñaM1998 mk ¬RkahVik 2>12¦. eTaHCay:agNak¾eday kMeNInkargarPaKeRcInsMrab;narI KWmanenA

kñúgkargarnarItamTMenomTMlab;b:ueNÑaH. eKsegáteXIjmannarImYycMnYntUcenAkñúg {kargarkariyal½y}

¬]TahrN_ ³ GñkRbkbkargarviC¢aCIv³ Gñkbec©keTs esµón¦ b¤enAkñúgtMENgeFIVesckþIsMercCan;x<s;. CMerOn

RbCara®sþ qñaM1998 )anpþl;nUvTinñn½yBisþarGMBIkargar EdlTinñn½yTaMgenH )anCYydl;karviPaKsuICMerAGMBI

vismPaBeynD½r kñúgvis½ykargar.

]TahrN_³ eRkABIkargarksikmµ³

� 33PaKry énnarIenAkñúgkargareRkABIksikmµ eFVIkargarmanR)ak;kMér.

� 49PaKry énkargareRkABIksikmµsMrab;narIKW RbkbGaCIvkmµ³ narI 22PaKry RbkbGaCIvkmµ

lk;raypÞal;xøÜn ehIy 17PaKry RbkbGaCIvkmµlk;dUrpÞal;xøÜnenAtamcieBa©Imfñl;. narI 6PaKry

CaGñkeFVIkargarKµanR)ak;kMérsMrab;RKYsar edayRbkbGaCIvkmµlk;ray ehIy 4PaKryeTot

CaGñkeFVIkargarKµanR)ak;kMérsMrab;RKYsar edayRbkbGaCIvkmµCaGñklk;dUrenAtamcieBa©Imfñl;.

� kargarepSgeTotEdlmansar³sMxan;cMeBaHnarIrYmman karkat;edr ¬3PaKry¦ karEkécñmðÚbGahar

¬3PaKry¦ tm,aj ¬3PaKry¦ nigsib,kmµ ¬1PaKry¦. eTaHbICamuxrbrTaMgenH Cakargar

sMxan; TMhMtUc eRkABIkargarksikmµk¾eday k¾kargarTaMgenH RtUv)aneKTTYlsÁal;CaTUeTAfa

CaRbPBcMNUlsMxan;TI2 sMrab;narI CaBiessenAtMbn;CnbT.

Page 66: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

55

RkahVik 2>12 ³ kargartamRbePTmuxrbr

RbPB³ CMerOnqñaM1998 - LFS qñaM2000 nig qñaM2001

pÞúyeTAvij enAkñúgCMerOnqñaM1998 kñúgcMeNambursEdleFVIkargarsMxan;eRkABIksikmµman 61PaKry

CaGñkeFVIkarmanR)ak;kMér. muxrbrsMxan;²epSgeTotsMrab;burs rYmman GñkebIkbryanynþ nigkarIm:asuIn

cl½t ¬7PaKryénkargar eRkABIksikmµ¦ CMnYykarenAtamhag nigGñklk;dUrenAtamTIpSar ¬7PaKry¦

Gñklk;dUrenAtamcieBa©ImpøÚv ¬3PaKry¦ QµÜjelahFatu nigeRKOgynþ ¬3PaKry¦ nigBlkr ¬3PaKry¦.

eTaHbICaBMuTan;manenAkñúgsißtikargarpøÚvkark¾eday k¾]sSahkmµpøÚvePTEdlkMBugEtrIkduHdalenH KWCa

bBaðamYytMrUv[mankarcab;GarmµN_CaBiess. tamkar)a:n;sµanmannarIcMnYn 100>000nak; kMBugeFVIkarkñúg

]sSahkmµpøÚvePTenAkm<úCa. dUcnarIdéTeTotkñúgEpñkkargarminpøÚvkarEdr narITaMgenH RbQmmuxnwgkar

rMelaPbMBan Edlmancab;BIkarebotebonyayI rhUtdl;kareFVIGaCIvkmµ nigGMeBIhwgSa.2 vis½ykargar

minpøÚvkar rYmTaMg]sSahkmµpøÚvePTpg minRtUv)anEcgenAkñúgc,ab;kargar b¤pþl;nUvkic©karBaredaysgÁm

eLIy. narIrksuIpøÚvePT EdlPaKeRcInRtUveKbgçM b¤lk;[eTAbMerIkargarEbbenH edaysarPaBRkIRk CaTUeTA

RtUv)anRKYsar nigshKmn_rbs;BYkeKminrab;rk ¬sUmemIlCMBUkTI7¦.

2 Ep¥kelImtiEdlpþl;edayGgÁkarBlkmµGnþrCatiRbcaMTIRkug)agkk Exmkra qñaM2002

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 67: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

56

cMENkesIµPaBsMrab;narI

2>1>7 karKaMRTbnþicbnþÜccMeBaHkarGPivDÆn_shRKasxñattUc¼GaCIvkmµxñattUc Edl

BuMRtUv)aneKykcitþTukdak; mansar³sMxan;bMputcMeBaHnarI

karBiPakSaGMBIkarbegáItkargar nigkMeNInesdækic© TMngCaepþateTAelITIpSarkargarpøÚvkar ¬kargarman

R)ak;kMér¦ nigvis½yksikmµ. eKhak;dUcCaemIlrMlg GñkRbkbmuxrbredayxøÜnÉg CaBiessenAkñúg

shRKasxñattUc nigvis½yesdækic©minpøÚvkar. dUcEdl)ankt;sMKal;taMgBIdMbUgrYcmkehIy eRkABIvis½y

ksikmµ bursTMngCaEsVgrkkargarmanR)ak;kMér ¬burs 52PaKry mankargareRkABIvis½yksikmµ¦ cMENk

narI TMngCaBak;B½n§eRcInnwgkarRbkbmuxrbredayxøÜnÉg ¬narI 45PaKry énnarIEdleFVIkargareRkABIksikmµ¦

b¤kargarGaCIvkmµKµanR)ak;kMérkñúgRKYsar ¬22PaKry¦. GaCIvkmµelIvis½yminpøÚvkar CaRbPBcMNUlsMxan;

TIBIr sMrab;RKYsarCaeRcIn. GaRs½yehtuenH kgVHkarKaMRTcMeBaHkarGPivDÆn_shRKasxñattUc KWCabBaða

eynD½rd¾cMbgmYy.

shRKasxñattUcTaMgGs;enAkñúgvis½yminpøÚvkar kMBugRbQmmuxnwgbBaðaRbhak;RbEhlKña³

� shRKasTaMgenaH BMuRtUv)aneKykcitþTukdak; eTaHbIGaCIvkmµTaMgenHTTYl)ankarRtYtBinitüxøH²Edr

b:uEnþBMusUvTTYl)ankarKaMRTeT.

� lT§PaBTTYl)an\NTanmankMrit CaBiessTunbgVilEdlRtUvkarcaM)ac;sMrab;begáIt nigBRgIkGaCIvkmµ.

� lT§PaBTTYl)anTIpSar b¤lT§PaBTTYl)anBt’manTIpSarmankMrit.

Caskl manbTBiesaFn_mYycMnYnFM EdlTak;TgnwgkarbegáItesvananaedIm,IedaHRsayRbePTbBaða

TaMgenH. b:uEnþkñúgxN³EdlGñkCMnajkñúgkarGPivDÆn_shRKasxñattUcGnþrCati kMBugBiPakSaGMBIviFIeFVI[

esvaGPivDÆn_GaCIvkmµEdlmanRsab; [kan;EtmannirnþrPaB nigBRgwgTIpSarsMrab;esvaTaMgenH mankar

GegátfµImYy EdlRtUv)aneFVIeLIgedayGgÁkarBlkmµGnþrCati ¬ILO¦ )anrkeXIjfa enAkñúgRBHraCaNacRk

km<úCa karpÁt;pÁg;esvaRbePTTaMgenH mantictYcb:ueNÑaH.

2>1>8 narI mancMnYntictYcenAkñúgkargarviC¢aCIv³ nigkñúgtMENgeFIVesckþIsMerc

narIEdlmankMritvb,Fm’x<s; mansmtßPaBrkkargarkariyal½y)aneFVI. eTaHCay:agNak¾eday narIenA

EtmancMnYntic ehIyCaTUeTA min)anTTYltMENgeFIVesckþIsMerceT. narImancMnYntictYcenAkñúgkargarEdl

manzan³dUcCa kargarviC¢aCIv³ tMENgeFIVesckþIsMerc b¤tMENgRKb;RKg. RbEhlmYyPaKbIénGñkRbkb

muxviC¢aCIv³KWCanarI ehIymannarIEt 14PaKryb:ueNÑaHkñúgcMeNamGñktak;Etgc,ab; m®nþICan;x<s; nigGñk

RKb;RKg. narIcMnYnticCag 2PaKry Edlskmµkñúgvis½yesdækic© TTYl)ankargarenAkñúgvis½ysaFarN³

dUcCa rdæ)alsaFarN³¼karBarCati Gb;rM nigsuxaPi)al¼sgÁmkic© ebIeRbobeFobCamYynwgburs Edlman

8PaKry ¬LFS qñaM2001¦¬sUmemIlCMBUkTI8¦.

Page 68: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

57

2>1>9 kMritvb,Fm’ manplb:HBal;elIR)ak;kMér nig »kaskargar

CMerIskargarsMrab;burs nignarI RtUvkMNt;eTAtamkMritvb,Fm’rbs;BYkeK ¬Urashima qñaM2002¦.

kMritvb,Fm’enHrYmman karGb;rMkñúgRbB½n§ ¬BIbzmsikSarhUtdl;mhaviTüal½y¦ nigkarGb;rMeRkARbB½n§.

GñkEdlminecHGkSr b¤mankMritvb,Fm’TabCagbzmsikSa mancMnYneRcInelIslubenAkñúgkargar

ksikmµ b¤ensaT EdlCamuxrbrsMxan;rbs;BYkeK. enAeBlEdleKmankMritvb,Fm’kan;Etx<s; »kasebIk

cMhrsMrab;kargarepSgeTot k¾maneRcInEdr ¬RkahVik 2>13¦. »kasenHmanenAkñúgvis½ykat;edr EdlTMng

Capþl;kargardl;narIEdlmankMritvb,Fm’x<s; ¬Sok et al qñaM2001¦.

eTaHbICamankMritvb,Fm’dUcKñak¾eday k¾CMerIskargarrvagnarI nigburs k¾enAEtmanPaBxusKñadEdl.

]TahrN_³ cMeBaHnarIEdlminEdl)ansikSa b¤e)aHbg;ecalkarsikSamuncb;salabzmsikSa kargarTUeTA

sMrab;BYkeKeRkABIkargarksikmµmandUcCa GñkCMnYykarlk;dUrenAtamhag nigGñklk;dUrenAtamTIpSar

Gñklk;dUrenAtamcieBa©ImpøÚv b¤kargarsib,kmµ. bursEdlmankMritvb,Fm’dUcKñaenH eFIVkargarCaGñkebIkbr

yanynþ kmµkrsMNg; kmµkr b¤CaTahan.

RkahVik 2>13 ³ kMritvb,Fm’kan;Etx<s; TTYl)an»kaskargarkan;EteRcIn

RbPB³ CMerOn qñaM1998

cMeBaHkMritvb,Fm’bzmsikSa »kaskargarmaneRcInsMrab;narI nigburs ehIysmamaRtburs nignarIenAkñúg

kargarksikmµ nigensaT)anFøak;cuH. cMeBaHnarI CMerIskargareRkABIkargarksikmµKW karlk;dUr nigsib,kmµ b:uEnþ

kargareragcRkdUcCa kargarenAkñúg]sSahkmµkat;edr k¾ebIkcMhrsMrab;BYkeKpgEdr. bursEdlmankMritvb,Fm’

enAkMritenH eFIVkargarepSgmYycMnYndUcCa Gñklk;dUr b¤b:UlIs GñkebIkbryanynþ kmµkr b¤kargarsMNg;.

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 69: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

58

cMENkesIµPaBsMrab;narI

cMeBaHkMritvb,Fm’Edlx<s;CagenH »kaskargarsMrab;narI nigburs KWkargarkariyal½y. kñúgcMeNamGñk

mankMritvb,Fm’x<s; EdleFIVkargarkariyal½y narImansmamaRt ¬40PaKry¦ x<s;Cagburs ¬34PaKry¦

eTaHbICabursEdlmankMritvb,Fm’kMritenH mancMnYneRcInCagnarI ¬burs3¼narI1¦ k¾eday ¬CMerOn 1998¦.

eTaHCay:agNak¾eday enAkñúgcMeNamm®nIþCan;x<s; nigGñkRKb;RKg cMnYnsmamaRtnarI nigbursEdlmankMrit

vb,Fm’x<s; mancMnYnesIÞrEtesµIKña eBalKW narI 6PaKry cMENkbursman 7PaKry. eRkABIkargarkariyal½y

CMerIskargarsMrab;narIEdlmankMritvb,Fm’x<s; KWdUcKñanwgCMerIskargarrbs;narIEdlmankMritvb,Fm’TabEdr

ehIyCMerIskargar sMrab;bursEdlkMritvb,Fm’x<s; dUcKñanwgCMerIskargarsMrab;bursEdlkMritvb,Fm’TabEdr³

GñkebIkbryanynþ kmµkrsMNg; kmµkr GñkCMnYykartamhag nigtamTIpSar b:UlIs b¤Tahan.

KMlateynD½rkñúgkarTTYl)ankarGb;rM CamUlehtucMbgcMeBaH»kaskargarrbs;narI. narIEdlmankMrit

vb,Fm’x<s; GacRbkYtRbECgCamYyburskñúgkarrkkargar. eTaHCay:agNak¾eday narIEdlmankMritvb,Fm’

x<s;mancMnYntic dUecñHnarIEdlGacRbkYtRbECg k¾mancMnYnticEdr. kareFIV[mansmFm’eynD½renAkñúgRbB½n§

Gb;rMkñúgRbB½n§ mansar³sMxan;Nas;kñúgkarsMerc[)annUvsmPaBeynD½r enAkñúgvis½ykargarsMrab;ry³eBl

yUr. bBaðacMeBaHmux KWkarbegáIn»kaskargarsMrab;narIenAkñúgkMlaMgBlkmµ tMrUv[mankarykcitþTukdak;

EfmeTot eTAelIKMlateynD½renAkñúgGkçrPaB nigkarGb;rMEdlb:HBal;dl;CMerIskargar.

2>1>10 narITTYl)anR)ak;kMérticCagburs

CamFüm nigbnÞab;BI)anBinitüemIlbTBiesaFn_eTAtamGayu nigkarGbrMrbs;buKÁlmñak;² R)ak;kMérrbs;

burs mankMritx<s;CagR)ak;kMérrbs;narIcMnYn 33PaKry. R)ak;kMérxusKñaeRcInbMputrvagburs nignarI manenA

kñúgcMeNamGñkmankargareFVIsßitkñúgRkumGayu 15-29qñaM Edlmin)ansikSaTal;EtesaH ¬75PaKry¦

cMENkR)ak;kMérxusKñaticbMput KWenAkñúgcMeNamGñkmankargareFIVsßitkñúgRkumGayu 30-39qñaM Edlman

kMritvb,Fm’RtwmGnuviTüal½y ¬RksYgEpnkar qñaM1999¦ Edlbgðaj[eXIjfa mankarerIseGIgya:gxøaMgcMeBaH

R)ak;kMérrbs;narI nigekµgRsI CaBiessenAelITIpSarBlkmµkm<úCa. R)ak;kMérCamFümRbcaMéf¶sMrab;burs

enAkñúgkargarensaT KWRbEhl 5>000erol ¬1/25duløa¦ cMENknarIGacrk)anEt 83PaKry éncMnYn

enaHb:ueNÑaH³ enAkñúgkargarEkécñRtIsac; bursGacrkR)ak;)an 4>150erol ¬1/13duløa¦ kñúgmYyéf¶ cMENk

narIrk)anEt 63PaKry éncMnYnenaHb:ueNÑaH ¬CDRI qñaM2003 ¦.

karvaytMélPaBRkIRkEdlmankarcUlrYm ¬ADB qñaM2001¦ enAkm<úCa)anrkeXIjfa enAkEnøgEdl

kargarmanR)ak;kMértictYc CaTUeTAnarITTYl)anR)ak;kMérticCagburs eTaHbICanarIeFIVkargardUcbursk¾eday.

bursrk)anR)ak;kMérrhUtdl; 5>000erol ¬1/25duløaGaemrik¦ kñúgmYyéf¶ edayeFIVCakmµkrFmµta cMENk

narIvij TTYl)anR)ak;kMérEt 2>500erolb:ueNÑaH sMrab;kargardUcKñaenH. enAkñúgkarvaytMélPaBRkIRk

bursmkBIRKb;tMbn;TaMgGs;enATUTaMgRbeTs Edl)ancUlrYmkñúgkareFIVsmÖasn_)anyl;eXIjfa KMlatenH

ekIteLIg BIeRBaH³

Page 70: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

59

� {mankargarmYycMnYnEdlnarI minGaceFIV)an}

� {narIsMrakeRcInkñúgeBleFIVkargarRbcaMéf¶}

� {vaminmanbBaðaGIVeT eRBaHR)ak;kMérTaMgenH nwgvilRtLb;cUleTAkñúghirBaØvtßúRKYsar}.

PaBxusKñaénR)ak;kMérEdlTak;TgnwgkMritvb,Fm’ mancMnYneRcInsMrab;narICagburs³ kñúgxN³Edlburs

mankMritvb,Fm’RtwmbzmsikSa TTYl)anR)ak;ebovtSr_RbcaMqñaM x<s;CagbursEdlmin)ansikSacMnYn 10

PaKry cMENkÉnarIEdl)aneroncb;bzmsikSa TTYl)anR)ak;ebovtSr_RbcaMqñaM x<s;CagnarIEdlmin)ansikSa

cMnYn 32PaKry. R)ak;ebovtSr_ rwtEtx<s;;CagenHeTAeTot cMeBaHGñkEdleroncb;mFümsikSaTutiyPUmi

nigmhaviTüal½y eBalKW bursTTYl)an 42PaKry nignarITTYl)an 80PaKry ebIeRbobeFobeTAnwg

ebovtSr_rbs;burs nignarIEdlmin)ansikSa ¬RksYgEpnkar qñaM1999¦.

2>1>11 yuvCnkñúgcMnYnkan;EteRcIneLIg kMBugmkrkkargareFVIenATIRkug

TIpSarBlkmµenACnbTénRbeTskm<úCa manlkçN³minc,as;las; nigERbRbYly:agqab;rh½s. tam

r)aykarN_rbs;viTüasßankm<úCaGPivDÆn_FnFanmnusS ¬CDRI - Chan et al qñaM1999 ¦ RbCaCnRkIRkRtUv

bgçMcitþBwgEp¥keTAelITIpSarBlkmµsMrab;muxrbrciBa©wmCIvitrbs;BYkeK CaCagkargarksikmµlkçN³RKYsar.

RbsinebI»kaskargarkñúgmUldæanmanRKb;RKan; karmkrkkargareFVIenATIRkug k¾mankMritTabEdr. RbsinebI

tMrUvkarBlkmµenAkñúgmUldæanmankMritTab karmkrkkargareFVIenATIRkug KWCadMNaHRsayEtmYyKt; sMrab;

GñkEdlGt;kargareFIV.

tamCMerOnRbCara®sþqñaM1998 GñkmkrkkargareFVIenATIRkugcMnYnCag 80PaKry sßitkñúgGayueFIVkar

¬15-64 ¦. enAkñúgcMeNammkrkkargareFVIenATIRkugEdlmanGayu 15-19qñaM narImancMnYneRcInCagburs.

b:uEnþcMnYnnarIEdlmkrkkargareFVIenATIRkug )anfycuH enAeBlEdlBYkeKQancUldl;Gayu 20-39qñaM.

tamlT§plénkarRsavRCavfµI² rbs;GgÁkar Oxfam hugkug WAC qñaM2003 tYelxenHbgðaj[eXIjfa

tMrUvkar nigkarecjeTAeFVIkarrbs;narIekµg²EdlminTan;erobkar mankMritx<s; ehIyTnÞwmnwgenH tYelxenH

k¾)anbgðaj[eXIjfa narI erobkarrYc nignarImankUn kMBugEtRbQmmuxnwglkçx½NÐesdækic© nigsgÁm.

sßitifµI²PaKeRcIn sIþBIcMnYnRbCaCnEdleFIVcMNakRsukBIPUmirbs;BYkeKeTATIRkug b¤eTAtMbn;CnbT

epSgeTot cab;taMgBIqñaM1998. eKmanCMenOCaTUeTAfa kareFIVcMNakRsukkMBugEtmankarekIneLIg ¬Oxfam

hugkug WAC qñaM2003¦. \LÚvenH narIEdlmkrkkargareFVIenATIRkugmankan;EteRcIn eTaHbICaCMerIs

kargarrbs;BYkeK KµanGVIeRkABIkargarkat;edr nig]sShkmµpøÚvePTk¾eday. Ep¥kelIkarGegátsþIBInarIenAkñúg

kargarTaMgenH )an)a:n;RbmaNfa mannarICag 250>000nak; )ancakecjBIPUmirbs;xøÜn edIm,IEsVgrkkargar

manR)ak;kMér kñúgry³eBlb:unµanqñaMknøgmkenH.

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 71: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

60

cMENkesIµPaBsMrab;narI

ninñakarrbs;RbCaCnRkIRkkñúgkarcUleTAkñúgTIpSarBlkmµpøÚvkar EdlmanR)ak;kMér )ancab;epþImEkERb

TMenomTMlab;EbgEckkargareTAtameynD½r nig)annaMeTAdl;karcUlrYmkñúgkargarmanR)ak;kMérCapøÚvkar

enAelITIpSarBlkmµ edaybM)at;ecalrUbPaBcas;énkarEbgEckkargar nigkareFIVkargarRbvas;édenAtam

PUmi. kargarRbvas;éd ¬tamFmµta manrUbPaBCakarTUTat;tam\NTan¦ RtUv)anGnuvtþPaKeRcInedaynarI.

kargarmanR)ak;kMérkan;EtekIneLIg dUecñHkarGnuvtþn_c,ab;kargar[kan;EtmanRbsiT§iPaBEfmeTot kan;Et

mansar³sMxan;sMrab;kmµkrenARKb;EpñkTaMgGs;énvis½yesdækic©.

{eyIgcaM)ac;RtUvecjBIPUmi BIeRBaHenATIenaHKµankargareFIVeT. b:uEnþeFVIEbbenH kMst;

Nas; edaysareyIgminGacrkSaTMnak;TMngedaygayRsYlCamYyRKYsar. eyIgmin

sÁal;GIV²enATIRkugFMenaHeT ehIyeyIggayRtUve)akR)as;edaymnusSGaRkk; rYmTaMgBYk

kMelaH²EdlekgykcMeNjBIesñha edayBYkeKeFIV[eyIg)at;bg;kitþ iys>>>

eyIgk¾RtUveFIVkargarCaeRcInem:ag ehIyminh‘antva:enAeBleyIgggwtmux b¤QW

eRBaHeyIgdwgfa enHCakatBVkic©rbs;eyIg}. enHCasMdIdkRsg;rbs;kmµkarInIeragcRk

kat;edrenAkñúgr)aykarN_vaytMélPaBRkIRk EdlmankarcUlrYm ¬ADB qñaM2001¦.

2>1>12 ]sSahkmµkat;edr man\T§iBly:agxøaMgkøaeTAelICIvitrs;enArbs;narI

dUcEdl)anBiPakSaxagedIm mankarERbRbYlénkarcUlrYmrbs;narIenAkñúgTIpSarBlkmµpøÚvkar TnÞwmeBl

EdlmankarekIneLIgy:agqab;rh½snUv]sSahkmµkat;edr. bc©úb,nñ mannarIekµg²RbmaN 180>000nak;

)ancUleFVIkarenAkñúgeragcRkkat;edrCag 200kEnøg enAkñúgRBHraCaNacRkkm<úCa. kargarenH)anbegáIt[

man»kasesdækic©sMxan;²sMrab;narIekµg² EdlminFøab;mantaMgBImunBak;kNþalTsvtSr_ qñaM1990 mk.

karGegátmYy ¬Sok, et al,. qañM2001¦ EdleFVIeLIgeday CDRI )anbgðajfa kmµkreragcRkkat;edr

mankMritvb,Fm’x<s; mancMnYn 61 PaKry )aneroncb;bzmsikSa 31PaKry )aneroncb;GnuviTüal½y nig

8PaKry TTYl)ansBaØab½RtmFümsikSaTutiyPUmi.

]sSahkmµkat;edrman 94PaKryénkMeNIn]sSahkmµcab;taMgBIqñaM1998. ]sSahkmµkat;edrman

karekIneLIg edaysarmankic©RBmeRBogCamYynwgshB½n§GWr:ub nigedaysarshrdæGaemrik )anpþl;[

RBHraCaNacRkkm<úCa nUvzan³CaRbeTsEdlTTYl)ankarGnueRKaHbMputenAqñaM1997. enAqñaM1999

RBHraCaNacRkkm<úCa nigshrdæGaemrik )ancuHkic©RBmeRBogpþl;kUtasMrab;karnaMecjsMelokbMBak;

CaBiess edaysarshrdæGaemrikmanbMNgcg;karBar]sSahkmµkat;edrrbs;xøÜn. kic©RBmeRBogenH

)andak;bBa©ÚlTMnak;TMngkUtaEdlminFøab;manBImunmk sMedAGnuvtþsþg;darkargar nigbnþ rhUtdl;dMNac;qñaM

2004. edaycab;epþImBI)atédTeT eragcRk)anrIkduHdalkøayeTACa]sSahkmµEdlmanTwkR)ak; 1/2

Page 72: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

61

Ban;landuløaGaemrikkñúgry³eBl 5qñaM edaypþl;kargar[RbCaCn)anCit 200>000nak; EdlRtUvcMNay

eTAelIR)ak;ExkñúgmYyEx²KW 12landuløaGaemrik CamFüm.

enAdMNac;qñaM2004 kic©RBmeRBogvaynPNÐ ¬Multi Fibers Agreement¦ sMrab;karcUlCasmaCik

GgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak nwglubecalkUtaTaMgGs;enAkñúgvis½ykat;edrsMelokbMBak;. smaCikPaBrbs;

RbeTscinenAkñúgGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak nigkareFVIRbRktIPavUbnIykmµTMnak;TMngBaNiC¢kmµrvag

shrdæGaemrik nigevotNam KWCakarKMramkMEhgy:agF¶n;F¶reTAelI]sShkmµkat;edrsMelokbMBak;rbs;

km<úCa. raCrdæaPi)alkm<úCasgÇwgfa nwgGacRbkYtRbECgenAkñúgvinieyaKfµI² edayEp¥kelIkareKarBsiT§i

CamUldæanrbs;kmµkr nigkMBugEtksagekrþ×eQµaHrbs;xøÜn. kmµkrenAkñúgvis½ykat;edr TTYl)anR)ak;Exx<s;

ebIeRbobeFobeTAnwgkmµkrkñúgvis½ypøÚvkar nigminpøÚvkar nigm®nþIraCkar ¬RksYgBaNiC¢kmµ qñaM2001¦.

elIsBIenHeTot R)ak;ExGb,brimaenAkm<úCaeBalKW 45duløaGaemrikkñúgmYyEx ¬sMrab;kmµkrkat;edr¦

edayEp¥kelIkargar 48 em:agkñúgmYys)þah_ mankMritx<s;CagR)ak;ExenAkñúgRbeTsepSgeTot kñúgtMbn;Edl

CaédKURbkYtRbECgedayrYmTaMg bg;køaeds \NÐa nig\NÐÚensuI. b:uEnþGRtaenH mankMritTabCagGRtaenAkñúg

RbeTsEdlmankarGPivDÆn_CagRbeTskm<úCa dUcCa éfLg; CaedIm ¬sUmemIltarag 2>3¦.

dUckñúgRbeTskMBugGPivDÆn_déTeTotEdr kargarrbs;narIenAkñúg]sSahkmµkat;edr RtUv)anelIkykmk

BiPakSay:agTUlMTUlayenAkm<úCa edaysarvamanplb:HBal;EpñksgÁm. eTaHbICaeragcRkTaMgenH )anpþl;

nUv»kaskargarfµI²dl;narI nigtMrUv[mankarRKb;RKgedayeKarBtam {RkmsIlFm’} eBalKW GnuelameTA

tamsþg;darkargark¾eday k¾eKsegáteXIjmanplb:HBal;GviC¢manmYycMnYn. eTaHbICakarGegátfµI²enH

¬Reed qñaM2001¦ rbs;GgÁkarBlkmµGnþrCati ¬ILO¦ enAtameragcRkkat;edrenAkm<úCa rkBMuTan;eXIj

PsúþtagbBa¢ak;GMBIBlkmµkumar BlkmµedaybgçM b¤karebotebonpøÚvePTk¾eday k¾karGegátenH )anrkeXIj

krNIeFVIkarbEnßmem:agedaybgçM karerIseGIgRbqaMgnwgshCIB nigkarTUTat;R)ak;ebovtSr_BMuRtwmRtUv.

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 73: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

62

cMENkesIµPaBsMrab;narI

karsikSaRsavRCavmYyrbs;GgÁkarEXr ¬CARE¦ Edl)aneFVIenAqñaM 1999 )anrkeXIjbBaðaRsedogKñaenH

ehIy)ankt;sMKal;eXIjfa kmµkreragcRkkat;edrTaMgBIrePT manPaBsÞak;esÞIrminh‘anniyayGVITak;Tg

nwgbBaðaTaMgenHeT. karRsavRCavfµI²EdlRtUv)aneFVIeLIgedayGgÁkar Oxfam Hong Kong nigGgÁkar

kmµviFIRsþIedIm,Ikarpøas;bþÚr ¬Womyn’s Agenda for Change¦ )anrkeXIjfa eTaHbICa]sSahkmµkat;edr

BitCa)anpþl;kargarmanR)ak;kMérenAeRkAPUmik¾eday k¾kmµkrRtUv)aneKemIlgay nigRtUveFV Ikar

kñúgsßanPaBlM)aklMbin³

� 50PaKryénkmµkreragcRk TTYl)anR)ak;ExticCag 45duløaGaemrikkñúgmYyEx ¬ebovtSr_

Gb,brima¦. CamFüm kmµkrTTYl)an 35duløaGaemrik.

� kmµkrTaMgGs; Edl)ancUlrYmeFIVsmÖasn_)anniyayfa BYkeKRtUveKbgçM[eFVIkarEfmem:ag.

� dMbUg narImancitþrMePIbrIkrayeday)ancakecjBIPUmirbs;xøÜn nig)anrYcputBIkarRKb;RKgrbs;RKYsar

BYkeK b:uEnþeRkaymk BYkeKcab;epþImmanGarmµN_minl¥ nigenOyNay. b:uEnþ BYkeKBi)aknwgvil

Rtlb;eTAPUmirbs;BYkeKvijNas; edaysarRbCaCnkñúgPUmiGacKitfa BYkeK\LÚvenH køayCa

{narIminl¥ BIeRBaHBYkeK)aneTAPñMeBj nig)anrYmrs;CamYyburseTAehIy}.

tarag 2>3 ³ em:ageFVIkar nigR)ak;kMérenAkñúg]sSahkmµkat;edr enAtambNþaRbeTsGas‘anmYycMnYn

R)ak;kMérGb,brimaEdl R)ak;ExCamFüm GRtaR)ak;kMér R)ak;kMérBI

em:ageFVIkar kMNt;edayc,ab; kñúgmYyEx tamem:ag Gb,brimaeTAmFüm

RbeTs qñaM tamc,ab; ¬KitCaduløaGaemrik¦ ¬KitCaduløaGaemrik¦ ¬KitCaduløaGaemrik¦ ¬KitCaduløaGaemrik¦

m:aeLsuI 1995 48 Kµan 296 1/42 Kµan

cin 1997 40 12-39 191 1/14 6-20

hVIlIBIn 1999 48 130 182 0/88 71

éfLg; 1999 48 93-109 106 0/51 88-103

RsIlgáa 1998 45 29-37 63 0/31 46-59

km<úCa 2000 48 50k 61 0/29 82

evotNam 2000 48 45 60 0/29 75

\NÐa 1999 48 6-54 57 0/27 11-95

\NÐÚensuI 2000 40 43x 46 0/25 94

bg;køaeds 1996 48 12-76 40 0/19 30-90

sMKal;³ k enAkñúgtaragenH R)ak;]btßmÖsMrab;karcUlrYmeBjeljcMnYn 5duløaGaemrik RtUv)andak;bBa©ÚleTA

kñúgGRtaR)ak;kMérGb,brima.

x R)ak;kMérGb,brimaenATIRkughSakarta.

RbPB³ CDRI; US DoL, Bureau of International Labor Affairs; the Indonesian DoM, qañM2001

Page 74: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

63

� kar]btßmÖKaMRTdl;RKYsarrbs;BYkeK KWCasMBaFd_F¶n;F¶r³ 60PaKryénR)ak;EdlBYkeKrk)an RtUv

epJIeTARKYsarrbs;BYkeK edayBYkeKTukEtbnþicbnþÜcsMrab;TijGaharTTYlTan sMrab;karsñak;enA

karkMsanþ nigtMrUvkarepSgeTot.

� mankarekIneLIgnUvGMeBIqk;bøn;eTAelIkmµkreragcRk bgáreLIgedayCnBalEdlrg;caMenAxageRkA

eragcRkenAéf¶ebIkR)ak;Ex.

CamYynwgkMeNIn]sSahkmµkat;edr clnashCIBBaNiC¢kmµ k¾)anBRgIkpgEdr. \LÚvenH manshCIB

Cag 100 EdlmanTMnak;TMngnwg]sSahkmµkat;edr ehIyRbmaN 10PaKryénkmµkr )ancUlCasmaCik

shCIB. smaCikPaKeRcIn KWCakmµkreragcRkkat;edr eBalKW narIekµg²EdlmkBItamextþnana eFVIkar

enAkñúgRkug nigenACayRkugPñMeBj. eTaHbICa 90PaKryénsmaCikshCIBCanarIk¾eday k¾enAkñúgtMENg

dwknaMfñak;Cati mannarIEt 2nak;b:ueNÑaH ¬ILO qñaM2001¦. RbFan GnuRbFan nigGKÁelxaFikarshCIB

minEmnCaGñkeFIVkarenAkñúgeragcRkkat;edreT. narIEdleFIVkarelIsBI 50em:agkñúgmYys)þah_ nigTTYl)an

R)ak; 50duløaGaemrikkñúgmYyEx kRmnwgmaneBlevlaTMenrsMrab;cUlrYmkñúgskmµPaBshCIBNas;.

narIkMrnwgsMuc,ab;sMrakedIm,IcUlrYmkñúgskmµPaBshCIBNas; BIeRBaHfa narIBMuRtUv)aneKGnuBaØati[eTAcUlrYm

kñúgskmµPaBshCIBTaMgenaHeT. manesckþIraykarN_fa kñúgkrNIxøH karcUlrYmkñúgsikçasalaGb;rMrbs;

shCIB naM[mankarbBaÄb;kmµkrBIkargar ¬Oxfam hugkug WAC qñaM2001¦.

2>1>13 eKalneya)aykargar nigBaNiC¢kmµ man\T§iBlxusKñaelIburs nignarI

karBiPakSaGMBIkargarBaNiC¢kmµ nigkarnaMecjenAkm<úCa )anepþatCaBiesseTAelI]sSahkmµkat;edr

dUcEdl)anelIkeLIgenAxagedIm edaysar]sSahkmµenH RsUbyk 94PaKry énkMeNInenAkñúgvis½y

]sSahkmµtaMgBIqñaM1998 eBalKW mankMritx<s;CagBak;kNþalénkMeNInrYmBIqñaM1999 dl;qñaM2001

ehIy)anpþl;kargarmanR)ak;kMérdl;narIcMnYnRbmaN 180>000nak;. eTaHCay:agNak¾eday eKRtUvkMNt;

BIlkçN³mYycMnYnTak;TgnwgkMeNInenH³ kMeNIn nigkarbegáIn[mankargarmanmUldæantUcceg¥ót.

]sSahkmµEdlmankarnaMcUlx<s; minmanTMnak;TMngenAkñúgesdækic©kñúgRsukeT ehIykarrIkcMerIn manEtenA

TIRkug EdlnaM[mankarmkrkkargareFVIenATIRkug. yuT§saRsþGPivDÆn_BaNiC¢kmµdl;CnRkIRk nigeqøIytb

eTAnwgeynD½r caM)ac;RtUvpþl;»kaskargardl;narI nigburs enAtMbn;CnbTTaMgkñúgvis½yksikmµ nigvis½y

epSgeRkABIksikmµ.

raCrdæaPi)alkMBugshkarCamYysmaKmGgÁkarBhuPaKI ¬GgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak FanaKarBiPBelak

snñisITshRbCaCatisIþBIBaNiC¢kmµ nigkic©GPivDÆn_ GgÁkarmUlniFirUbiyvtßúGnþrCati mCÄmNÐlBaNiC¢kmµ

GnþrCati nigkmµviFIGPivDÆn_rbs;shRbCaCati¦ kñúgeKalbMNgerobcM[manRkbx½NÐrYmmYy. TisedAén

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 75: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

64

cMENkesIµPaBsMrab;narI

Rkbx½NÐrYmenH KWedIm,Idak;bBa©ÚlkargarBaNiC¢kmµ eTAkñúgEpnkarGPivDÆn_Cati edayrYmTaMgyuT§sa®sþCati

kat;bnßyPaBRkIRkpg ehIyCYysMrbsMrYldl;karpþl;CMnYybec©keTs Tak;TgnwgBaNiC¢kmµEdlman

TMnak;TMngeTAnwgkarsuMcUlCasmaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelakrbs;km<úCa. karsikSaRsavRCav nigKMerag

sakl,g RtUv)anGnuvtþedayepþateTAelIksikmµcMruH nigksikmµEkécñ sib,kmµ karensaTTwksab

]sSahkmµ kat;edr eTscrN_ nigesvaBlkmµ. eTaHbICamankarkMnt;fa kMeNInBaNiC¢kmµ nwgeFIV[man

kMeNIn»kaskargark¾eday b:uEnþmankarepþatkarykcitþTukdak;tictYcb:ueNÑaHelIplb:HBal;énkargar

enAkñúgKMeragvinieyaKEdl)anesñIeLIg CaBiessKuNPaB b¤bBaðaeynD½r enAkñúgkargarenH.

eTaHbICakarviPaKeynD½r minRtUv)aneKdak;bBa©ÚleTAkñúgkarerobcMRkbx½NÐrYmenHk¾eday k¾manbBaða

eynD½rmYycMnYnRtUv)anelIkykmkBicarNa enAkñúgEpñknImYy²dUcEdl)anelIkeLIgxagelI. bBaðaEdl

Tak;Tgnwgvis½ykat;edr RtUv)anelIkeLIgrYcehIy ehIybnÞab;mk RtUvepþateTAelIbBaðaEdlTak;Tgnwg

plitkmµsib,kmµ ksikmµEkécñ eTscrN_ nigesvaBlkmµ.

ksikmµEkécñ nigplitkmµsib,kmµ KWCakargarCaRbéBNIrbs;narI. narImancMnYnCagBak;kNþalén

kMlaMgBlkmµenAkñúgEpñkEkécñmðÚbGahar. edaysar]sSahkmµenH RtUv)anBRgIk nigRtUv)aneFIVynþkmµ

edIm,IeqøIytbeTAnwgtMrUvkarTIpSarnaMecj nigRtUvRbkYtRbECgenAelITIpSarkñúgRsukEdlkan;Etmankar

rIkcMerInxøaMgeLIgenH mansMNYrmYycMnYnRtUv)anelIkeLIg Tak;TgnwgbBaðananakñúgkarbegIátkargar CaBiess

kargarsMrab;narI. etIkargarfµIEdlRtUvbegIát mancMnYnb:unµan? etIkargarTaMgenH RtUvbegáItenAkñúgsßab½n b¤

vis½yNa? etI»kaskargarfµIenH nwgmanrUbragCakargarmankic©snüa kargarmanR)ak;kMér b¤CaGñkRKb;RKg

nigshRKin? kargareFIVedayeRbIeRKOgynþ KWCakargarCaRbéBNIrbs;burs etI]sSahkmµEkécñmðÚbGahar

tamlkçN³RbéBNI manplb:HBal;dUcemþcxøHeTAelInarI? etImanviFankarGIVxøHEdlRtUvGnuvtþedIm,ICMruj

[kMlaMgBlkmµEdlmankñúgeBlbc©úb,nñenAkñúgvis½yTaMgenH manlT§PaBGPivDÆn_CMnaj nigplitpl

rbs;xøÜn edIm,ITTYlplRbeyaCn_BIkic©xMRbwgERbgGPivDÆn_BaNiC¢kmµ?

tamkar):an;sµan narImancMnYn 75PaKry CakMlaMgBlkmµenAkñúgkargarsib,kmµ. eRkABIGñkRbkbrbr

sib,kmµ EdlCakargarsMxan;rbs;BYkeK kargarsib,kmµenH k¾CaRbPBcMNUlsMxan;TIBIrsMrab;narIenAtMbn;

CnbTpgEdr. sMnYrRbhak;RbEhlEdlBak;Bn½§nwgksikmµEkécñ KWcaM)ac;RtUvEtelIkeLIgenAkñúgvis½y

sib,kmµenHpgEdr³ etImankargarfµIb:unµan? etIkargarfµITaMgenaH RtUvbegáItenAkñúgsßab½n b¤vis½yNa? etInwg

manlkçx½NÐkargardUcemþc? etInwgmanbBaðaGIVxøH cMeBaHGñkeFIVkargarenAkñúg]sSahkmµtamEbbRbéBNI?

dUcEdleK)andwgrYcehIyfa plitkmµsib,kmµRtUv)anRKb;RKgedaynarI ehIybursCaPñak;garskmµenAkñúg

karsMrbsMrYledIm,ITTYl)anvtßúFatuedIm nigTIpSar etItYnaTIeynD½r nigplRbeyaCn_ nwgRtUvEbgEckdUcemþc

enAeBlEdlvis½yenHmankarekIneLIg?

Page 76: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

65

Tak;TgnwgkarGPivDÆn_vis½yeTscrN_ vis½yenH )anbegIát[manTMnak;TMngmYycMnYneTAnwg]sShkmµ

epSgeTotCaeRcIn. kargarCak;EsþgmandUcCa kargarenAtamsNæaKar ePaCnIydæan TIPñak;gareTscrN_

esvadwkCBa¢Ún nigkarnaMePJóveTscr. elIsBIenH karrIkcMerInEpñkeTscrN_ )annaMmknUvkarrIkcMerInRbkb

edayskþanuBlPaBdl;vis½ymYycMnYneTot dUcCa ksikmµ ensaT nigsib,kmµ. enAkñúgEpñksNæaKar nig

ePaCnIydæanmYycMnYn mantulüPaBsmFm’rvagbuKÁlikburs nignarI. EteTaHCay:agNak¾eday narImYycMnYn

tUcb:ueNÑaH mankMritvb,Fm’ b¤CMnajPasabreTs sMrab;RbkYtRbECgedIm,IyktMENgx<s;² enAkñúgEpñk

sNæaKar b¤CaGñknaMePJóveTscr b¤enAkñúgTIPñak;gareTscrN_ ehIyPaKeRcInTTYl)ankargarCaGñkEfTaM

sMGatpÞH CaGñkbMerIenAtamePaCnIydæan CanarIeXasnaRsaebor nigtMENgCan;TabkñúgEpñkepSg². esva

dwkCBa¢ÚnCavis½ymYy EdlmanburseRcInbMput.

eTaHbICaraCrdæaPi)al kMBugEtelIkkMBs;eTscrN_vb,Fm’ nigeGkUeTscrN_k¾eday k¾ya:gehacNas;

EpñkmYyénkMeNInnaeBlbc©úb,nñenAkñúgvis½yenH manTMnak;TMngeTAnwgvis½yeTscrN_pøÚvePT. TnÞwmnwgenH

mankarekIneLIgnUvkarRBYy)armµN_fa km<úCaCakEnøgsMrab;GMeBIGnacarkumar ehtudUecñH kñúgxN³karGPivDÆn_

vis½yeTscrN_ nwgbegIát[man»kaskargarfµICaeRcIn b:uEnþhaniP½yfµI² k¾nwgekItmaneLIgpgEdr.

vismPaBEdlenAEtmanenAkñúglT§PaBTTYl)an»kasfµI² bNþalmkBIkMritvb,Fm’Tab nigCMerIskargar

Edlman]bsKÁedaysarvb,Fm’sgÁm )anraraMgnarImin[TTYl)antMENgkñúgvis½yenH.

skþanuBlPaBénkarnaMecjCapøÚvkarnUvesvaBlkmµ CaTUeTA RtUvCYbRbTH]bsKÁEpñkkMritvb,Fm’ nig

CMnaj edaynarIRtUv)at;bg;]tþmPaBkñúgEpñkenH. karnaMecjCapøÚvkarnUvkMlaMgBlkmµ EdlmankMritvb,Fm’

nigsmtßPaBPasabreTsTab GaceFIV[kMlaMgBlkmµTaMgenaH RbQmmuxnwgeRKaHfñak;kñúgkMritmYyx<s;

dUcCa karekgRbv½Ba© b¤kareFVIGaCIvkmµ nigkarrMelaPbMBan. karnaMecjkMlaMgBlkmµCalkçN³ minpøÚvkar

ekItmanCaTUeTA CaBiesskarnaMecjeTARbeTséfLg;. enHKWCa {GaCIvkmµpøÚvggwt} ehIyrYmbBa©ÚlTaMg

karCYjdUrmnusSqøgkat;RBMEdn nig {kare)akR)as;} kmµkrEdlsµ½RKcitþeFVIdMeNIreTAkan;RbeTsfµI edIm,I

EsVgrkkargar[Føak;cUleTAkñúgesvKtiPaB ¬Taskr¦ b¤Føak;cUlkñúg]sSahkmµpøÚvePT. Tak;Tgnwgvis½y

eTscrN_ karnaMecjkMlaMgBlkmµ pþl;nUv»kaskargarfµI b:uEnþk¾manhaniP½yfµI²pgEdr.

edaysarCMnYybec©keTssMrab;karGPivDÆn_]sSahkmµTaMgenH mankarvivtþn_eTAmux CakarcaM)ac;RtUv

BinitüemIl[)anditdl;elITidæPaBeynD½renAkñúgkarGPivDÆn_vis½yBaNiC¢kmµ. karFana[manlT§PaB

RbkbedaysmFm’kñúgkarTTYl)an»kaskargarfµI EdlekItecjmkBIkic©xitxMRbwgERbgGPivDÆn_vis½y

BaNiC¢kmµ TMngCatMrUv[mankarFana[narImanlT§PaBTTYl)ankarbNþúHbNþalsmRsb sMedACYy[narI

manlT§PaBcUlrYmRbkYtRbECgdeNIþm»kaskargarfµI² edayepþatkarykcitþTukdak;eTAelIkarGb;rM

]tþmsikSasMrab;narI nigkarBicarNaeLIgvijeTAelIfaetI\riyabfRbéBNI EdlTak;Tgnwgkargarrbs;

{burs} nig {narI} KYrEtGnuvtþEbbNa enAkñúgvis½y]sSahkmµEdlkMBugEtrIklUtlas;enH.

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 77: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

66

cMENkesIµPaBsMrab;narI

2>1>14 etItMbn;RbtibtþikarnaMecj EdlRtUv)anesñIeLIg pþl;plRbeyaCn_dl;narI

Edrb¤eT?

raCrdæaPi)alkm<úCa kMBugEteFVIkarcrcaCamYynwgPaKIéfLg; edIm,IbegáIt[mantMbn;RbtibtþikarnaMecj

¬EPZ¦ EdlGacehAfa tMbn;BaNiC¢kmµesrI nigtMbn;esdækic©Biess. tMbn;RbtibtþikarnaMecj KWCadMeNIrkar

GnþrCati EdlRtUv)anbegáIteLIg edIm,ITak;TajvinieyaKTunbreTs[cUlmktMbn;Edlman]sSahkmµtictYc

b¤KµanesaH. RbeTsm©as;pÞH nwgpþl;nUvkarelIkTwkcitþBiessdUcCa karelIkElgBn§ nigkarBüÜrkarGnuvtþn_

c,ab;kargarkñúgRsuk ¬CapøÚvkar b¤minpøÚvkar¦ edIm,ITak;TajGñkvinieyaKTunbreTs [cUlmkkñúgtMbn;

]sSahkmµTaMgenH. enHGacCabBaðaeynD½rd¾cMbgeRBaHfa kmµkrPaKeRcInenAkñúgtMbn;TaMgenH manrhUtdl;

80PaKryenAkñúgRbeTsdéTeTot CanarI ¬AMRC qñaM1998 nig Daeren qñaM1997.

ktþad¾sMxan; nigRsYcRsavbMputéntMbn;RbtibtþikarnaMecj ¬EPZ¦ KWTMnak;TMng nigsþg;darkargar.

RbeTsCam©as;tMbn;]sSahkmµenH EdlrYmman bg;køaeds )a:Nam:a nigsuIm)aev: )aneRbIR)as;bTdæanBiess

¬mankMritTab¦ EdlGnuvtþEtenAkñúgtMbn;enaH edIm,ICMnYsc,ab;kargarkñúgRsuk ¬ILO qñaM1998¦. plvi)ak

cMeBaHnarIGacmanTMhMFMeFg edaysarnarIpþl;nUvkMlaMgBlkmµy:ageRcInenAkñúgtMbn;TaMgenH ehIysþg;dar

kargarTab Gacbgár[mankarlM)akkan;EteRcIn.

tMbn;RbtibtþikarnaMecj ¬EPZ¦ mincaM)ac;eFVIRbtibtþikar edayeRbIR)as;sþg;darkargarTab edIm,ITak;Taj

GñkvinieyaKenaHeT. r)aykarN_EdlRtUv)anerobcMeLIg edayGgÁkarBlkmµGnþrCati ¬ILO¦ )ankt;sMKal;fa

eKGacbegáIt[mantMbn;RbtibtþikarnaMecj ¬EPZ¦ EdlnwgTak;TajvinieyaKbreTs edayRtUvkarBar

siT§irbs;kmµkrpgEdr ¬AMRC qñaM1998¦. enAkñúg]TahrN_EdlRtUv)anelIkeLIgenAkñúgr)aykarN_enH

karrkSasßanPaBkargarl¥ RtUvpSaP¢ab;CamYynwgeKalneya)ay]sSahkmµc,as;las; karelIkTwkcitþ

ehdæarcnasm<½n§smRsb nigFnFanmnusS. GgÁkarkmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati kMBugeFVIkarvaytMélGMBI

plb:HBal;EpñksgÁmkic©éntMbn;RbtibtþikarnaMecj ¬EPZ¦ enAekaHkug ehIyGgÁkareRkArdæaPi)alepSgeTot

kMBugEtBinitütamdankarerobcMsMeNIsMuepSgeTot sMrab;karbegáIttMbn;RbtibtþikarnaMecj ¬EPZ¦ enAkm<úCa.

Page 78: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

67

2>2 eKalneya)ay nig yuT§sa®sþrbs;raCrdæaPi)al

Rkbx½NÐm:aRkUesdækic©rbs;raCrdæaPi)alkñúgry³eBlb:unµanqñaMknøgmkenH epþatCasMxan;eTAelIkarrkSa

esßrPaB karBRgwgvis½yFnaKar nigsßab½nhirBaØvtßú karGnuvtþn_viFankarkMENTMrg;sareBIBn§ karFana[mankar

RKb;RKgRtwmRtUvelIRTBüsm,tþirdæ nigkarbegáInkarvinieyaKsaFarN³ edIm,IGPivDÆn_ehdæarcnasm<½n§rUbv½nþ

nigsgÁm nigFnFanmnusS. TisedAénkarGPivDÆn_Cati dUcEdl)anbgðajCUnenAkñúgyuT§sa®sþCatikat;bnßy

PaBRkIRk nigEpnkarGPivDÆn_sgÁmkic© esdækic© R)aMqñaMelIkTI2 BIqñaM2001-2005 epþatkarykcitþTukdak;eTAelI

kMeNInesdækic© EdlmanlkçN³TUlMTUlaylµmnwgdak;bBa©Úlvis½ynana EdlRbCaCnRkIRkTTYl)anmuxrbr

ciBa©wmCIvit karGPivDÆn_sgÁmnigvb,Fm’ nigkareRbIR)as;FnFanFmµCatiRbkbedaynirnþPaB RBmTaMgkarRKb;RKg

brisßan[)anRtwmRtUv.

karkat;bnßyPaBRkIRkenAkm<úCa BwgEp¥keTAelIkMeNInesdækic©. yuT§sa®sþCatikat;bnßyPaBRkIRk)anEcgfa³

{kMeNInesdækic©GacsMerc)an edaymin)ac;mankarkat;bnßyPaBRkIRk b:uEnþkarkat;bnßyPaBRkIRk minGac

sMerc)anedayKµankMeNInesdækic©eT. kMeNInesdækic© KWCaGavuFmYyRbePTEdlman\T§iBlbMput sMrab;RbyuT§

nwgPaBRkIRk}. raCrdæaPi)al)anebþCJacitþGnuvtþeKalneya)ay EdlBRgwgesßrPaBm:aRkUesdækic© eFVIviPaCFnFan

eTAvis½ynanaEdlkan;EtmanRbsiT§iPaB nigCMruj[mankareFVIsmahrNkmµkm<úCa eTAkñúgesdækic©BiPBelak.

raCrdæaPi)al kMBugEtbnþGnuvtþyuT§saRsþGPivDÆn_BaNiC¢kmµdl;CnRkIRk ehIykMBugEterobcMxøÜneRtomcUl

CasmaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak. raCrdæaPi)al k¾)ancuHhtßelxaelIkic©RBmeRBogBaNiC¢kmµesrIGas‘an

¬ASEAN Free Trade Agreement¦ EdltMrUv[mankarkat;bnßyBn§KyCabnþbnÞab; [dl;kMritsUnüenAtam

bNþaRbeTsGas‘anTaMg10. yuT§saRsþGPivDÆn_BaNiC¢kmµdl;CnRkIRk manmUldæanelITsSn³KnøwHbI dUcCa³

1¦ karpøas;bþÚrtulüPaBénkarepþatkarykcitþTukdak;elIeKalneya)ay BIbBaðalT§PaBTIpSar nig

kMENTMrg;m:aRkUesdækic©sMrab;BaNiC¢kmµ eTACabBaðasmtßPaBpÁt;pÁg;mIRkUesdækic©.

2¦ karepþatkarykcitþTukdak;[)anxøaMgkøa eTAelIkarpþl;CMnYyKaMRTEpñkksagsmtßPaBdl;shRKas

naMecj nigkMritnaMecj ¬karGPivDÆn_vis½yÉkCnsMrab;BaNiC¢kmµ¦. nig

3¦ karsgát;F¶n;eTAelIkareFVIvimCÄkarsniTankmµ nigtamPUmisaRsþ elIGaCIvkmµnaMecjenAkm<úCa.

karelIkTwkcitþ nigkarTak;TajkarvinieyaK nigshRKinPaBkñúgvis½ynanaenACnbT RtUv)ancat;Tukfa

mansar³sMxan;Biess.

CMBUkTI 2 - TsSn³vis½yeynD½renAelITIpSarBlkmµ

Page 79: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

69

CMBUkTI 3

narI ksikmµ nig FnFanCnbT

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 71

3>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>72

3>1>1 narImantYnaTIsMxan;enAkñúgplitkmµksikmµ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 74

3>1>2 narImantYnaTIRbkbedayskáanuBlPaBya:gsMxan; kñúgkarkat;bnßyGsniþsuxes,óg >>>>>>>>>> 75

3>1>3 esvapSBVpSaymankMritGb,brma narITTYl)anesvapSBVpSayticCagburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 76

3>1>4 »kastictYckñúgkarTTYl)anFnFanFmµCati kMBugKMramkMEhgdl;karRbkbrbrciBaw©mCIvit >>> 79

3>1>5 eTaHbICamanc,ab;dIFIøfIµEdlykcitþTukdak;elIeynD½r b:uEnþnarIenAEtgayrgeRKaH

edaysarEtsiTi§narIkñúgkarTTYl)andI minRtUv)aneKykcitþTukdak; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 79

3>1>6 »kasTTYl)anesvahirBaØvtßú nigesvaminEmnhirBaØvtßú mankMrittictYcbMput >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 82

3>1>7 pøÚv nigKmnaKmn_CnbTCaGaTiPaBsMrab;narI nigburs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 83

3>1>8 narIpþl;GaTiPaBelIkarpÁt;pÁg;Twks¥at >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 84

3>1>9 narIminmantMNagrbs;xøÜnenAkñúgtYnaTIeFIVesckIþsMerckñúgvis½yksikmµ nigCYrm®nIþraCkarsIuvil 85

3>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 86

Page 80: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

70

cMENkesIµPaBsMrab;narI

Page 81: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

71

CMBUkTI 3 ³ narI ksikmµ nig FnFanCnbT

km<úCanaeBlbc©úb,nñ1

sUcnakr tMél

PaKryénRbCaCnrs;enAeRkambnÞat;énPaBRkIRk 11/5

GRtaGñkenAkñúgbnÞúkRKYsarenACnbT 90

PaKryénnarICnbTeFIVkargarKµanR)ak;kMérsMrab;RKYsar 46

PaKryénnarICnbTeFIVkarkñúgvis½yksikmµ 89

PaKryénnarIeFIVkarkñúgvis½yksikmµlkçN³RKYsar 56

PaKryénnarIeFIVkarkñúgvis½yksikmµsMrab;lk;kñúgTIpSar 54

PaKryénnarIEdlTTYl)anplBIesvapSBVpSayksikmµ 10

PaKryénnarICaGñkpSBVpSayksikmµ 5-10

PaKryénnisiStnarIenAsklviTüal½yPUminÞksikmµ 17

PaKryénnarICaemRKYsarEdlKµandIERscMkar 21

PaKryén {RsIþemm:ayedaysarsRgÁam} EdlKµandIERscMkar 50

PaKryénkmµsiTi§dIFIø EdlmaneQµaHbIþ nigRbBn§ taMgBIqñaM2001 78

PaKryénkarcMNaykñúgRKYsarBIR)ak;cMNYlEdlnarIrk)an Cag50

R)ak;ebovtSrbs;narIeRbobeFobCamYyburskñúgkargarEkécñplitplRtI 63

PaKryénGñkxI©\NTanxñattUcCanarI 70-85

PaKryénRbCaCnEdlrs;enACnbT manTwks¥ateRbIR)as; 25

cMnYnem:agCamFümEdlnarIcMNayelIkardgTwkRbcaMéf¶ 1-2

PaKryénsmaCikKN³kmµaFikarTwks¥atkñúgPUmiCanarI 60

PaKryénRbCaCnenACnbTEdlmanbgÁn;Gnam½y 10

PaKryénCMnYyGPivDÆn_CapøÚvkar ¬ODA¦sMrab;vis½yksikmµ nigkarGPivDÆn_CnbT qñaM2001 21

PaKryénfvikaCatisMrab;vis½yksikmµ nigkarGPivDÆn_CnbT qñaM2002 4

cMENkénplitplksikmµ rukçaRbma:j; nigensaT kñúgplitplsrubkñúgRsuk 33

1 RbPB³ Biddulph qñaM2000³ r)aykarN_sþIBIkar)at;bg;dI nigkarRsavRCavGPivDÆn_. Beresford et al. qñaM2003³ esdækic©maRkU

nigkarkat;bnßyPaBRkIRk enAkm<úCa. CSD qñaM2002³ yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk qñaM2003-2005. IFAPER qñaM

2002³ bBaðaeynD½renAkñúgkareFVIEpnkar nigfvika. RksYgGb;rM yuvCn nigkILa qñaM2002a³ yuT§saRsþbRBa¢abeynD½rry³eBl

5qañM rbs;RksYgGb;rM yuvCn nigkILa qañM2002-06. RksYgksikmµ rukçaRbma:j; nigensaT qñaM2002³ narI nigkarbNþúHbNþal

sMrab;RksYgksikmµ rukçaRbma:j; nigensaT. RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn nig IOM qñaM2002³ kmµviFICYyRsþIemma:y³

karGegátGMBItRmUvkar nigFnFanr)aykarN_ nigkarviPaK. GgÁPaBbec©keTsRtYtBinitüPaBRkIRk ¬PMATU¦ qñaM2003.

raCrdæaPi)alkm<úCa qñaM2002³ KNenyüCatikm<úCa. Walter, A qñaM2000 kareronsURtBIkmµviFIsmahrNkmµsnSMR)ak; nig

\NTanenAkm<úCa. kmµviFIes,ógGaharBiPBelak qñaM2001³ karsikSaGMBIekµgRsI nigkarsikSa rbs;kmµviFIes,ógGaharBiPBelak

Page 82: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

72

cMENkesIµPaBsMrab;narI

3>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða

kññúgeBlfIµ²enH vis½yesdækic©ekIneLIgEtenAkñúgTIRkug b¤TIRbCMuCn b:uEnþesdækic©enACnbTmankarekIneLIg

bnþicbnþÜcb:ueNÑaH. RbCaCnRkIRkRbmaN 90PaKry rs;enAkñúgtMbn;CnbT ehIyRbCaBlrdæEdlRkIRkbMput

KWCaksikr nigRKYsarEdlmanemRKYsarTTYl)ankarGb;rMtictYc b¤KµankarGb;rMkñúgRbBn½§. RKYsarEdlRkIRkbMput

enAkm<úCaminmanRTBüsm,tiþGIVeLIy nigmankUneRcIn naM[smaCikkñúgbnÞúkmankMritx<s; ¬cMnYnkumareFobnwg

cMnYnGñkrkR)ak;cMNUlkñúgRKYsarmYy¦ eFIV[R)ak;cMNUlEdlsmaCikRKYsarmñak;²rk)an minRKb;RKan;sMrab;RKYsar.

GRtasmaCikkñúgbnÞúkenAtMbn;CnbT KWmancMnYn 90PaKry ¬Beresford et al, qñaM2003¦. sniþsuxes,óg

KWCabBaðaF¶n;F¶rsMrab;RbCaCnRkIRkbMput³ RbCaCncMnYn 36PaKry rs;enAeRkambnÞat;énPaBRkIRk EdlrkcMNUl

)anEt 0/46duløa kñúgmYyéf¶ nig 11PaKry rs;enAeRkambnÞat;énPaBxVHxatmðÚbGahar ¬GgÁPaBbec©keTs

RtYtBinitü nigviPaKPaBRkIRk - PMATU qñaM2003¦.

vis½yksikmµ KWCaexOnesdækic© ¬backbone¦ enAkm<úCa. RbCaCnmYyPaKFM enAEtBwgEp¥kelIvis½yksikmµ

sMrab;karRbkbrbrciBaw©mCIvit. ksikrPaKeRcInmandIERscMkartictYc EdlmanTMhMticCagBIrhicta. vis½yksikmµ

cUlrYmcMENk 33PaKry kñúgplitplsrubkñúgRsuk nigCaRbPBsMxan;Edlpþl;kargardl;kMlaMgBlkmµcMnYn

73PaKry énkMlaMgBlkmµsrub. eTaHbICavis½yksikmµ CaRbPBsMxan;énkarRbkbrbrciBaw©mCIvitrbs;RbCaCn

mYycMnYnFMk¾eday k¾vis½yenHekIneLIgRbcaMqñaM CamFümEt 3/6PaKryb:ueNÑaH - mancMnYnBak;kNþalénkMeNIn

plitplsrubkñúgRsuk kñúgbNþaqñaMfIµ²enH.

plitPaBksikmµ mankMritTabbMput rab;TaMgkMlaMgBlkmµ ¬RbEhl 166duløaGaemrikkñúgkmµkrmñak;kñúg

mYyqñaM¦ nigdI ¬480duløaGaemrikkñúg1hikta¦. plitPaBksikmµ gayrgeRKaHedaysarCMgW nigkarpøas;bþÚr

GakasFatukñúgkMritx<s;. mUlehtuxøH EdlbNþal[plitPaBksikmµmankMritTab mandUcCa³

- plitkmµ mankMritTab edaysarkarRsavRCav nigRbBn½§pSBVpSayenATn;exSay RbBn½§FarasaRsþ nig

RbBn½§RKb;RKgTwkenAminTan;RKb;RKan; stVl¥it nigCMgWstVciBaw©m KuNPaBRKab;BUCGn; plitkmµ

stVciBaw©m nigkarEkécñksikmµ enAmankarxVHxat plitplensaTminTan;mannirnþrPaB.

- plitkmµeRkayeBlRbmUlpl nigTIpSarenATn;exSay edaysarkar)at;bg;mankMritx<s; ¬edaysarkar

sþúkTukmin)anl¥ mankarxUcxat nigstVli¥tbMpøaj¦ cMeNHdwgGMBIkarEkécñ nigTIpSarenAmankMrittictYc

smaKmGaCIvkmµ nigksikrmancMnYntictYc xVHsßab½nKaMRT nigxVH»kasTTYl)anBt’manGMBITIpSar.

- karvinieyaKTun enAmankMritTab edaysardIFøImYycMnYn minmankmµsiTi§c,as;las; nigdImanTMhMtUc

minmanedImTun GMeBIBukrlYy nigkarCYldI karxVHxatBt’mansIþGMBIsßanPaBEpñkc,ab; nigeKalneya)ay.

Page 83: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

73

- PaBgayrgeRKaH rbs;RKYsarenACnbT edaysarxVHBt’manGMBITIpSar eKalneya)ay nigkmµviFI RbBn½§

hirBaØvtßúenATn;exSay nigxVHxatesvahirBaØvtßú kareRbIR)as;éRBeQI karensaTkñúgshKmn_ nigFnFan

epSg²eTotenAtamXMuenAmankMrit dIFIømanmIn nigRbBn½§pþl;;Bt’manCamun GMBIeRKaHFmµCatienATn;exSay.

narI mancMnYnCagBak;kNþalkñúgkMlaMgBlkmµksikmµ ehtudUecñH kic©xitxMRbwgERbgbegIánplitPaBksikmµ

caM)ac;RtUvykcitþTukdak; nigeqIøytbeTAnwgbBaðaeynD½r. enAkñúgtMbn;CnbT manEtnarIcMnYn 4PaKry nigburs

cMnYn 10PaKry b:ueNÑaH RbkbkargarEdlmanR)ak;kMér. EpñkkargarpøÚvkar GacRsUbyk)anEt 5PaKry én

kMlaMgBlkmµsrubb:ueNÑaH. 94PaKry énkmµkrfIµcMnYn 250>000nak; EdlcUlrYmcMENkkñúgkMlaMgBlkmµ

ral;qñaM BwgEp¥keTAelIkargareRkApøÚvkar dUcCa kargarksikmµlkçN³RKYsar Edlplitkmµ nigR)ak;cMNUlman

kMritTab ¬can; qñaM2003¦. edaysarGRtakMeNItmankMritx<s;enACnbT nigGRtakMeNInRbCaCnnaeBlGnaKt

eFIV[mankarRBYy)armÖGMBIplitPaB nigdIEdlmankMrit nigpllM)ak kñúgkarRbkbrbrciBaw©mCIvitrbs;RbCaCn

CMnan;eRkay.

karrIkcMerInkñúgkarRbkbrbrciBaw©mCIvitenACnbT RtUvraMgsÞH edayminmanehdæarcnasm<n½§RKb;RKan; ¬pøÚv

karEckcayTwk¦ esvasgÁm ¬karGb;rM suxaPi)al¦ nigesvaesdækic© ¬karpSBVpSayGMBIksikmµ karKaMRTEpñk

bec©keTs GPivDÆn_shRKashirBaØvtßú nigminEmnhirBaØvtßú¦. narI CYb]bsKÁeRcInCagburs edaysarEtkxVHesva

TaMgenH EdleFIV[narIminmanlT§PaBbegIánCaGtibrmanUvkMriténplitPaB nigtMéltbsñgeTAnwgBlkmµrbs;xøÜn.

enAeBlEdleFIVkarBinitüelIkarRbkbrbrciBaw©mCIvitenACnbT sMxan;RtUvemIldl;RbéBNIénkareFIVERscMkar

rbs;ksikr. RbCaBlrdæenACnbTRtUvcMNayeBlCamFümBI 4 eTA 5Ex ¬ry³eBlticCagknøHqñaM¦ elIkargar

eFIVERs nigdaMdMNaMepSg²eTot nigrkR)ak;cMNUl)anEtmYyPaKbI énR)ak;cMNUlsrubrbs;BYkeK. ksikrlk;

plitplrbs;eKeTA[GñkCMnYj b¤m©as;ma:sIunkinRsUv. plitkmµRTg;RTaytUc nigCalkçN³RKYsar eFIV[Kat;BMuman

lT§PaBkñúgkarTamTartMél nigRtUvlk;plitplkñúgtMélTab. RbCaBlrdæ RbkbrbrciBaw©mCIvit nigrkR)ak;cMNUl

edaysarkarensaT karedIrrkmðÚb nigrbs;rbrepSg²eToteRkABImðÚb RbkbrbrGaCIvkmµ nigkarlk;kMlaMgBlkmµ

edIm,IrkR)ak;cMNUltamrdUvkal. ¬Achapya et al qñaM2002; Beresford et al, qñaM2003¦.

karekIneLIgénPaBesIÞrEtKµandIFIø KµandIFIø KYbpSM»kastictYckñúgkareRbIR)as;FnFanrYm dUecñH cMnYnmnusSEdl

kan;EtekIneLIg CaBiess narI nwgeFIV[RKYsarenACnbTminmanFnFanplitkmµGIV eRkABIkMlaMgBlkmµpÞal;rbs;xøÜn

nigminGacedaHRsaybBaðaPaBRkIRk)aneLIy lwÁkNaKµankarbegIánkargarbEnßmenACnbT eRkABIkargareFIVERs

cMkar ¬Beresford et al, qñaM2003¦.

GñkRsavRCavEdlkMBugeFIVkarRsavRCavGMBItYnaTIeynD½rkñúgkarRKb;RKgFnFanFmµCati enAtMbn;bwgTenøsab

)anrkeXIjfa narI nigkumarIenACnbT cUlrYmcMENkeRcInCagburs nigkumarakñúgskmµPaBrkR)ak;cMNUlkñúgEpñk

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 84: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

74

cMENkesIµPaBsMrab;narI

ksikmµ nigéRBeQI k¾dUcCaskmµPaBepSg²eTot b:uEnþburs TTYl)ankarRKb;RKg eRcInCagnarI elIplRbeyaCn_

énFnFanplitkmµTaMgenaH ¬GAD/C nig FAO, qñaM1999¦.

kar)a:n;RbmaNGMBIeynD½renAkñúgCMBUkenH nwgBinitüelIbBaðaeynD½rEdlBak;Bn½§nwgbBaðadIFIø esvaksikmµ

ehdæarcnasm<n½§ esvahirBaØvtßú nigesvaminEmnhirBaØvtßú Edlb:HBal;dl;»kasrbs;narI cUlrYmkñúgskmµPaBksikmµ

skmµPaBeRkABIERscMkar nigskmµPaBTIpSar EdlQaneTArkkarkat;bnßyPaBRkIRk nigsniþsuxes,ógCaTUeTA.

etIGIVCabBaðakgVl;rbs;narI nigbursenACnbT ?

karBieRKaHeyabl;mYycMnYnsIþBI {karkat;bnßyPaBRkIRkedIm,IRsIþ} RtUv)anerobcMeLIgedayGgÁkar

cMerInRsIþ CaGgÁkareRkArdæaPi)al CaEpñkmYYyéndMeNIrkarerobcMtak;EtgyuT§saRsþfñak;Catikat;bnßy

PaBRkIRkenAkm<úCa. lT§plénkarBieRKaHeyabl;CaTUeTAenAkñúgextþcMnYn6 )anbgðaj[eXIjfa narI

nigburs manbBaðakgVl;Rbhak;RbEhlKña EdlkñúgenaHmanbBaðaCaGaTiPaB 5 dUcCa sniþsuxes,óg

pøÚvKmnaKmn_enACnbTminl¥ Twkmins¥at karTTYl)andI b:uEnþKµankmµsiTi§ nigdImanmIn. karBieRKaH

eyabl;bEnßmCamYynarIenAfñak;XMu nigPUmi kñúgextþkMBg;cam )an[GaTiPaBelIkarsagsg;pøÚvsaFarN³

ehIyburs[GaTiPaBelIkarCIkGNþÚgTwk EdlGNþÚgTaMgenaHnwgGacCIkelIdIÉkCn. ¬RksYg

kic©karnarI nigGtItyuT§Cn qñaM2003b¦

3>1>1 narImantYnaTIsMxan;enAkñúgplitkmµksikmµ

73 PaKry énkMlaMgBlkmµ eFIVkargarksikmµ. Cit 80PaKry énkMlaMgBlkmµTaMgenaH eFIVkargar

ksikmµlkçN³RKYsar EdlmannarI 56PaKry CakMlaMgBlkmµkñúgkargarksikmµCalkçN³RKYsar nig

54PaKry enAkñúgkMlaMgBlkmµkargarksikmµTIpSar. PaKeRcInénnarITaMgenH CaGñkeFIVkargarKµanR)ak;kMér

kñúgRKYsar ¬LFS, qñaM2001¦. narICaemRKYsarPaKeRcIn eFIVkargarksikmµ ebIeRbobeFobCamYynwgburs

CaemRKYsar ehIynarICaemRKYsarTaMgenH minmandIERscMkar b¤mandItictYc. narI mantYnaTIya:gsMxan;enA

kñúgvis½yksikmµ b:uEnþnarIman»kastictYckñúgkarTTYl)anFnFan nigRTBüsm,tiþEdlGacCYybegIán

skþanuBlPaBrbs;narI [GacbegIánplitPaB sniþsuxes,óg[kan;Etl¥RbesIr nigQaneTAkat;bnßy

PaBRkIRk.

Page 85: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

75

3>1>2 narImantYnaTIRbkbedayskáanuBlPaBya:gsMxan; kñúgkarkat;bnßy

Gsniþsuxes,óg

eynD½r sniiþsuxes,óg nigPaBRkIRk CabBaðaEdlBak;B½n§Kña. kar)a:n;RbmaNGMBIPaBRkIRkedaymankar

cUlrYm ¬FnaKarGPivDÆn_GasIu qñaM2001¦ )ankMNt;niymn½yPaBRkIRk KWkarminmanGgár nigmðÚbGahar

RKb;RKan;kñúgry³eBlkñúgmYyqñaM ¬12Ex¦ nigCaPaBGt;XøanCanic©kal kñúglkçxNÐraMuér: EdlBYkeKminGac

eKcrYc elIkElgEtsMrab;ry³eBlbeNþaHGasnñEtb:ueNÑaH. edaysarPaBGt;Xøan RbCaCnRkIRk BMuGac

bMeBj)antamtRmUvkarrbs;xøÜneLIy dUcCa lT§PaBedIm,IbBa¢ÚnkUnTaMgGs;eTAsalaeron cMNaycaM)ac;

sMrab;karEfTaMsuxPaB nigkarbMeBjkatBVkic©xagEpñkvb,Fm’RbéBNI ¬FnaKarGPivDÆn_GasIu qñaM2001¦.

RbCaCn EdlrgeRKaHedayGsniþsuxes,ógraMuér: rYmman ksikrCalkçN³RKYsar GñkKµandIFIø b¤mandIFIøtictYc

RkumRbCaCnRkIRkenAtamTIRbCMuCn nigRkumgayrgeRKaHepSg²eTot. sniþsuxes,ógmYyry³eBlxIø

b:HBal;dl;RbCaCnEdlkMBugRbQmmuxnwgeRKaHFmµCati dUcCa TwkCMnn; nigeRKaHraMgs¶Üt. karviPaKeynD½r

enAkñúgEpñksniþsuxes,óg rYmmanBIrEpñk³ plb:HBal;xus²KñaénGsniþsuxes,ógeTAelI narI nigburs nigtYnaTI

rbs;narI nigburskñúgkarrkSasniþsuxes,ógRKYsar. 11PaKry énRbCaCnkm<úCars;enAeRkambnÞat;énkar

xVHxates,óg ¬PMATU qñaM2003¦ . b:uEnþkarvas;sÞg;enH min)anbgðajGMBIPaBxusKña énkarrgeRKaH

rbs;narI nigburseLIy. dUcEdl)anerobrab;enAkñúgCMBUkTI1 narIeRbIR)as;es,ógsMxan; ¬Ggár¦ nigmðÚbGahar

bnÞab; ¬sac; nigs‘ut¦ ticCagburs. RksYgsuxaPi)alkMBugBinitüeXIjfa narImansnÞsSn_ma:sragkayTab

nigmanGRtaCMgWesøksøaMgxVHCatiEdkkMritx<s;. enHmann½yfa narI GacnwggayrgeRKaHedaysarPaB

Gt;Xøan nigGsniþsuxes,óg manlkçN³xusBIburs ¬sUmemIlCMBUk5¦.

karBiPakSaGMBIsniþsuxes,óg )anepþatelIPaBxusKñarvag »kasTTYl)anes,óg niges,ógEdlman.

karsikSanaeBlfIµ²enHbgðaj[eXIjfa extþ-RkugcMnYnCitBak;kNþalkñúgcMeNamextþ-RkugcMnYn 24 KWCa

tMbn;Edlmanes,ógtictYcbMput. eTaHbICaenAkñúgextþEdlplit)anRsUveRcInCageK k¾manXMucMnYn 30PaKry

RbQmmuxnwgkarxVHxates,ógraMuér: ¬y C k P qñaM2002a¦. RbeTskm<úCa GacplitRsUvelIsBItRmUvkarCa

erogral;qñaM cab;taMgBIqñaM1995 nigGacnaMecjeTAeRkApgEdr dUecñHbBaðaes,ógEdlman minCabBaðaGIVeLIy.

b:uEnþbBaðaenaHKWkarBRgwglT§PaBrbs;RKYsarnImYy² kñúgkarTTYl)anes,ógEdlman tamry³karBRgwg

lT§PaBrbs;RKYsarkñúgkarTijes,ógTaMgenaH. edIm,IeFIV[sßanPaBenHRbesIreLIg RtUvkarcaM)ac;nUv

yuT§saRsþedIm,IbegIánplitPaBrbs;RKYsar ¬tamry³»kasTTYl)andIFIø nigedImTunepSg²¦ b¤begIáncMNUl

RKYsar. dUcEdl)anerobrab;BImunrYcmkehIyfa cMNUlCagBak;kNþalEdlnarIrk)an RtUvcMNaysMrab;RKYsar

ehIynarI nigkumarI cUlrYmkñúgskmµPaBrkR)ak;cMNUleRcInCagburs nigkumara. enHmann½yfa yuT§saRsþ

edIm,Ikat;bnßyPaBGt;Xøan nigGsniþsuxes,óg RtUvpþl;GaTiPaBelIkarpþl;GMNacEpñkesdækic©rbs;narI

nigkarbegIánkaryl;dwgrbs;narI GMBIsuxPaB nigGaharUbtßmÖ eRBaHfa narI edIrtYya:gsMxan;bMputkñúgkarpþl;

mðÚbGahar nigGaharUbtßmÖRKb;RKan; enAkñúgRKYsar.

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 86: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

76

cMENkesIµPaBsMrab;narI

kñúgqñaM1997 RKYsarenACnbT )ancMNay 71PaKry énkarcMNaysrubRbcaMExelImðÚbGahar. GRta

RbCaCnRkIRkbMputcMnYnBak;kNþal )ancMNay 20-30PaKryéncMNaysrubRbcaMExrbs;xøÜnsMrab;

TijGgár. dUecñHehIy eKalneya)ayEdlGnueRKaHdl;tMélGgár nwgCYybegIánkareRbIR)as;rbs;RKYsarRkIRk

¬Beresfordet al, qñaM2003¦.

3>1>3 esvapSBVpSaymankMritGb,brma narITTYl)anesvapSBVpSayticCagburs

eTaHbICacMnYnPaKeRcInénksikr nigkmµkrkñúgEpñkeRkApøÚvkar CanarI b:uEnþnarIcMnYnticbMput )anTTYlpl

RbeyaCn_BIesvaksikmµ esvakmµ nigRTBüsm,tiþepSg²eTot Bak;Bn½§nwgkarRbkbrbrciBaw©mCIvitenACnbT.

CaTUeTAesvapSBVpSayGMBIksikmµ enAmankMritTabbMput. kñúgqñaM2002 manEtksikrcMnYn 20>000nak;

b:ueNÑaH ¬esIµnwg 0/7PaKryénksikrTaMgGs;¦ cUlrYmkñúgskmµPaBpSBVpSay. tamry³lT§plenH

eyIgnwgRtUvkarry³eBl 65qñaM edIm,I[ksikrcMnYnBak;kNþalénGRtasrubcMnYn 2/6lannak; enAkm<úCa

TTYl)anesvapSBVpSayksikmµ ¬FnaKarBiPBelak qñaM2003b¦. »kasTTYl)anesvapSBVpSay

EdlmanKuNPaB KWCabBðaaF¶n;F¶rcMeBaHksikrCaburs nignarI. narI TTYl)an»kastictYcNas; kñúgkarTTYl

)anesvapSBVpSay nigkarbNþúHbNþalEdlmantictYcenH. elIsBIenH tamkar)a:n;RbmaN mannarIcMnYnEt

10PaKry b:ueNÑaH CaGñkTTYlplRbeyaCn_BIesvapSBVpSay. karpSBVpSayBt’manedIm,I[ksikrTTYl

)anesvapSBVpSayksikmµ enAmankMritbMput. edayEpñkelIBt’manTTYl)an nigkarBiPakSaCamYytMNag

sßab½nrdæaPi)al nigPñak;garGñkpþl;CMnYy EdleFIVkarkñúgvis½yenH )anbgðaj[eXIjnUvmUlehtumYycMnYn

EdleFIV[narITTYl)anesvapSBVpSaytictYc dUcCa ³

� karRsavRCav nigkarpSBVpSayGMBIksikmµ min)anepþatelIskmµPaBrbs;narICaksikr. burs nignarIman

CMnajkargarxus²Kña ¬tarag3>1¦. CaTUeTA kargarrbs;bursCakargarEdlBak;Bn½§nwgkareRbIkMlaMg

kay b¤kareRbIbec©keTs nigeRKOgm:asIun. ]TahrN_ ³ kñúgkargareFIVERs narITTYlxusRtUvelIkarerobcM

BUCRsUv nigsÞÚg ¬karRtaMBUC dkesµA Tukdak;RsUv nigRBYsBUCRsUv¦ dkesµA nigkargarRtYtBinitüstVli¥t

EdlminRtUvkarbec©keTsx<s;. bursTTYlxusRtUvkñúgkarP¢Ürras;dI FarasaRsþ )aj;fñaMsmøab;stVli¥t

nig)aj;CI ¬Norris et al., qñaM2001¦.

Page 87: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

77

tarag 3>1 ³ karEbgEckBlkmµkargareynD½r

kargar narI burs

kargarplit

kargareFIVERs

erobcMdIFIø + ++

p¥ab;RsUvBUC + _

eraysMGatRsUvBUC + _

erobcMTukdak;BUCRsUv ++ _

e)acesµA ++ +

RBYsBUCRsUv ++ +

sÞÚg ++ +

beBa©j bBa©ÚlTwk + ++

karRKb;RKgERs + ++

dak;CI + +

RcUtRsUv ++ +

e)akRsUv + +

ciBaw©mstV

ciBaw©mRCUk man; ++ +

ciBaw©meKa + ++

kat;esµAsMrab;cMNIstV + +

daMbEnø nigdMNaMhUbEpø ++ +

kargarKµanR)ak;kMér

rkGusdut ++ +

dgTwk + ++

kat;edr b:HsMelokbMBak; + _

erobcM nigeFIVmðÚb ++ +

sMGatkñúgpÞH nigTIFøapÞH + _

emIlEfTaMkUn ++ +

kargarsrub

++ eFIVkargareRcInCageK 10 5

+ eFIVkargarCamFüm 12 12_ eFIVkargartictYc 0 5

sMKal;³ karviPaKenHmin)anbBa©ÚlkargareRkABIeFIVERscMkar Edlburs nignarIcUlrYmya:gskmµ nigmantYnaTIxus²Kña.

¬sUmemIlCMBUkTI2¦

RbPB ³ Ep¥kelIkarBiPakSatamPUmikñúgextþsVayerog nigéRBEvg EdlRtUv)aneFIVeLIgCaEpñkmYyénebskkmµerobcMKMerag

kat;bnßyPaBRkIRkenACnbTrbs; IFAD ÉksarRsavRCavTI2 karviPaKeynD½r nigkarbRBa¢abeynD½r qñaM2003

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 88: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

78

cMENkesIµPaBsMrab;narI

� ksikrRtUveFIVdMeNIrCamFümcMgay 9 KILÚEm:Rt BIPUmieTARsuk edIm,ITTYl)anesvapSBVpSay. sMrab;ksikr

RkIRkbMput cMgayBIPUmieTARsukCamFüm 13KILÚEm:Rt. manEtPUmicMnYn 3PaKryb:ueNÑaH manGñk

pSBVpSayGMBIksikmµ nigPUmicMnYn 7PaKry manesva\NTan. edaysarbBaðasuvtßiPaB narI mankar

raErkkñúgkareFIVdMeNIr ehIyelIsBIenH narImantYnaTIkñúgkardaMsø nigemIlEfTaMkUnEdleFIV[narI mankar

lM)akkñúgkarcakecjBIpÞHry³eBlelIsBIBIr b¤bIem:ag.

� edaysarTMenomTMlab;RbéBNI buKÁlikpSBVpSayCabursPaKeRcIn mankarlM)akkñúgkareFIVTMnak;TMng

edaypÞal;CamYynarICaksikr. CaTmøab; burs CaGñkTTYl)ankarbNþúHbNþal nigesvapSBVpSay b:uEnþ

RbBn§CaGñkTTYlxusRtUvelIkargarTaMgenaH. karepÞrcMeNHdwgfIµBIbIþeTAdl;RbBn§ kMrnwgmanRbsiTi§PaB

Nas;. Pñak;garpSBVpSayCanarI GaceFIVkarTMnak;TMngya:ggayRsYlCamYyksikrCanarI. RbeTskm<úCa

k¾dUcCaRbeTsepSg²enAkñúgBiPBelakEdr tamkar)a:n;RbmaN mannarIcMnYnEt 5 eTA 10PaKry Ca

Pñak;garpSBVpSayksikmµ ¬FnaKarBiPBelak qñaM2002¦. Pñak;garpSBVpSayCanarI mancMnYntic ebI

eRbobeFobeTAnwgcMnYnnarIcUlrYmkñúgvis½yksikmµ ¬Cag 50PaKry¦ GaceFIV[ksikrnarImankarlM)ak

kñúgkarTTYl)anBt’mancaM)ac; edIm,IbegIánplitkmµksikmµ EdlkargarenHCakarTTYlxusRtUvya:gsMxan;

rbs;narI. bBaðaenH eFIV[narICaksikr BMumanlT§PaBtamTan;karGPivDÆn_kñúgvis½yenHnaeBlGnaKt

¬ADB, qñaM2003¦.

� karpSBVpSayBt’man eRcInEterobcMeLIgsMrab;RbCaBlrdæEdlecHGkSr2. enAkm<úCa mannarIcMnYn 71

PaKry nigburscMnYn 50PaKry CaGnkçrCn ¬UNDP/UNESCO, 2000¦. cMNucenHmansar³sMxan;

Nas;sMrab;karerobcMKMerag nigkarEckcayesvapSBVpSay³ karbNþúHbNþal nigkarpSBVpSayBt’man

RtUverobcMedIm,I[ksikrEdlmankarGb;rMtictYc b¤KµankarGb;rMGacTTYlyk)an. sMrab;narIEdlminGac

eFIVdMeNIrq¶aydUcburs )ansMNUmBr [mankariyal½ysMrab;pþl;Bt’manGMBIplitkmµksikmµ karEkécñ

ksikmµ nigTIpSar nigsMNUmBr[mankarpþl;Bt’man[)andl;TIkEnøgEdlnarIrs;enA edayminRtUv

snñidæanfa narInwgGaceFIVdMeNIrmkcUlrYmRbCMu karbNþúHbNþal nigskmµPaBepSg²eTot)anenaHeT

¬ADB, qñaM2003¦.

{RKan;Et´minecHGan nigsresr minEmnmann½yfa ́ minGaceron tamry³karsegát

BIGIVEdlRtUveFIVenaHeT. enAeBlenaH ´GacykGIVEdl´)aneron mksakl,genA

tamkEnøgCak;Esþg nigBinitüemIlfaetImeFüa)ayenaHGaceRbIR)as;)anEdrb¤eT>>>>.

vaminCakarcaM)ac;[manburskñúgPUmiTTYlkarbNþúHbNþal ehIybnÞab;mk [burs

2 qñaMmunÉksarcMnYn57>889 RtUv)anEckcay. mankarpSBVpSaytamviTüúcMnYn 10dg nigTUrTsSn_ 11dg ¬RksYgksikmµ

rukçaRbm:aj; nigensaT 2002¦. enACnbTRKYsarcMnYn 41° manviTüúeRbI nig 20° manTUrTsSn_eRbI - GegátsgÁmkic© esdækic©

enAkm<úCa qñaM1999¦.

Page 89: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

79

TaMgenaHmkbeRgon´eT BIeRBaHBYkKat;minEmnCaGñkeFIVkargarenHpg} narImñak;enA

extþsVayerog )anGHGagenAkñúgdMeNIrkar)a:n;RbmaNPaBRkIRkedaymankarcUlrYm

¬ ADB qñaM2001¦.

3>1>4 »kastictYckñúgkarTTYl)anFnFanFmµCati kMBugKMramkMEhgdl;kar

RbkbrbrciBaw©mCIvit

narI nigkumarenAkñúgRKYsarRkIRkKµandIFIø CaBiess RKYsarEdlnarICaemRKYsar eTArkxüg RtI Gusdut vlø×

nigedImeQIepSg²eTot sMrab;eRbIR)as; niglk;. skmµPaBTaMgenH mansar³sMxan;Nas;cMeBaHsniþsux

es,ógrbs;RbCaBlrdæRkIRk b:uEnþkMBugrgnUvkarKMramkMEhgBIPaBhinehacénbridæan nigkarRKb;RKgmin)an

l¥rbs;shKmn_eTAelIFnFanFmµCati ¬Kim et al, qñaM2003¦. tamry³karsikSakñúgeBlfIµ²enH GMBI

eynD½r nigksikmµkñúgextþéRBEvg nigsVayerog )anbgðaj[eXIjfa RKYsarEdlnarICaemRKYsarenAkñúg

tMbn;CnbT BwgEp¥kesIÞrEtTaMgRsugelIkarRbmUlFnFanéRBeQI sMrab;ykmkdUrCamYyGgár. narIkan;Et

mankarlM)akkñúgkarTTYlplBIFnFanFmµCati rYmpSMnwgkarKµandIFIø dUecñHnarInwgCYbkarlM)akya:gxøaMgcMeBaH

bBaðasniþsuxes,óg ¬IFAD, qñaM2003¦.

3>1>5 eTaHbICamanc,ab;dIFIøfIµEdlykcitþTukdak;elIeynD½r b:uEnþnarIenAEtgayrgeRKaH

edaysarEtsiTi§narIkñúgkarTTYl)andI minRtUv)aneKykcitþTukdak;

karRbkbrbrciBaw©mCIvitenACnbT KWBwgEp¥kTaMgRsugelIdIFIø nigFnFanFmµCatiepSg²eTot. dUecñHkar

)at;bg;»kasTTYl)anFnFanTaMgBIrenH bNþal[manPaBRkIRk nigGsniþsuxes,ógraMuér: b¤mYyry³eBl

¬Kim et al, qñaM2003¦. enAkñúgkarsikSaGMBIdIFIørbs;GgÁkar Oxfam )aneFIVkarsaksYrshKmn_[kMNt;

niymn½yénPaBRkIRk lT§plbgðaj[eXIjfa PaBKµandI b¤mandItictYc CalkçN³vinic½©ycMbgmYyénPaB

RkIRk. PaBKµandI nigesIÞrEtKµandI KWCasUcnakrénPaBRkIRkenACnbT.

vismPaBkñúgkarEbgEckdIFIø³ m©as;dIcMnYn 20-30PaKry kan;kab;elIdIcMnYn 70PaKry cMENkÉ

RbCaBlrdæRkIRkbMputcMnYn 40PaKry kan;kab;dIEt 10PaKryb:ueNÑaH ¬Beresford et al, qñaM2003¦.

RbEhl 20PaKry énRKYsarenACnbT minmandI nig 25 PaKry énRKYsarCnbTmandIEdlmanTMhMtUcCag

0/5 hikta dIEdlmanTMhMtUcCag 1hikta cat;Tukfa minRKb;RKan;sMrab;karRbkbrbrciBaw©mCIvitRbkbeday

nirnþrPaB. 45PaKryénRKYsarenACnbT RtUv)ancat;Tukfa minmandI b¤esIÞrEtKµandI niggayrgeRKaH

edaysarGsniþsuxes,ógbMput. tamkar)a:n;RbmaN kar)at;bg;dI kMBugEtekIneLIgRbEhl 2PaKry

erogral;qñaM ¬Kim et al, qñaM2003¦.

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 90: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

80

cMENkesIµPaBsMrab;narI

mandItictYc KµandI nigGRtaplitplRsUvminGMeNaypl CaktþabNþal[mankarxVHxatRsUvsMrab;

RKYsarenARKb;kMrit. TMhMdItUcminGacTak;TajvinieyaKTun nigminpþl;plitPaBx<s;. ksikrmYycMnYnKµan

meFüa)ay b¤Kµanbec©keTs nighirBaØvtßúRKb;RKan;edIm,IvinieyaKTun nigTTYl)anplBIdI EdlmanTMhMtUc

enaH)aneLIy. dUecñH ksikrEdlmandITMhMtUcTaMgenaH TTYl)anplitPaBTab nigrkR)ak;cMeNj)antic

¬Kim et al, qñaM2002¦.

edaysar\Ti§BlénsRgÁamCitbITsvtSr_ nigkarpøas;bþÚrlMenAdæankñúgRsuk eFIV[kMENTRmg;dIFIømankar

lM)akya:gxøaMg. karRKb;RKgdIFIøenAkm<úCa RtUv)anpøas;bþÚredayTMenareTArkkareFIVkmµsiTi§dIFøI CaRTBüsm,tiþ

ÉkCn elIkElgEtkñúgsm½ykalGaNaniKm. kmµsiTi§dI nigEpnTIsurieyadI RtUv)anbMpøajecalenAkñúg

TsvtSTI70. dIRtUv)anEbgEckenAedImTsvtSTI80 karEbgEckenH)anpþl;siTi§ mankMritkñúgkareRbIR)as;dI

b:uEnþminmankmµsiTi§eT. siTi§rbs;buKÁlkñúgkarTTYl)ankmµsiTi§dI RtUv)anbegIáteLIgvijenAqñaM1989

ehIyc,ab;PUmi)alRtUv)anbegIáteLIg nigGnuvtþenAqñaM1992. RbBn½§BIrRtUv)anbegIáteLIg KWkarTTYl)an

kmµsiTi§dIFIøtamTMenomTMlab; nigtamRbBn½§pøÚvkarEdlRbCaCnRtUvcMNayR)ak;CaeRcIn EdlPaKeRcInCakar

cMNayeRkApøÚvkar edIm,ITTYl)ankmµsiTi§dIFIøCapøÚvkar. RkwtüRkmminc,as;las; nigkarGnutþn_eRcInEbbbT

kñúgkarcuHbBaI¢dIFIøbNþal[manGMeBIBukrlYy eyagtamkarvaytMélEpñksgÁmkic© EdleFIVeLIgkñúgqñaM1999

kñúgkarerobcMKMeragerobcMEdndI nigrdæ)aldIFIø ¬LMAP¦ edaymankar]btßmÖBIFnaKarBiPBelak

shRbtibtiþkarbec©keTsGalWøm:g; ¬GTZ¦ nigrdæaPi)alhVaMgLg;. RbCaCnEdlTTYl)an»kastictYcbMput

kñúgkarTTYl)ankmµsiTi§dIFIø KWCaRbCaCnRkIRk nigKµanlT§PaBkñúgkarTamTarsiTi§rbs;xøÜn dUcCanarICaedIm.

karvaytMélEpñksgÁmkic©rbs;KMeragRKb;RKg nigrdæ)aldIFøI )anrkeXIjfa narI CaBiess narICaemRKYsar

gayrgeRKaH edaysarminmaneKykcitþTukdak;eTAelIsiTi§rbs;Kat; CaBiess edaysarkarxVHxatkar

yl;dwgGMBIsiTi§dIFIø nignItiviFIcuHeQµaHkmµsiTi§dIFIø ¬FnaKarBiPBelak qñaM2002h¦.

kareFVIesrIPavUbnIykmµkñúgqñaM1989 nigPaBRcbUkRcbl;EdlCalT§plénkarpþl;kmµsiTi§dI edaysar

dMeNIrkarcuHeQµaHminc,as;las; eFIV[plb:HBal;CaGviC¢mandl;siTi§narIelIkmµsiTi§dIFIø CaBiessnarICa

emRKYsar ¬Kusakabe et al. qñaM1995¦. kMENTRmg;dIFIø RtUv)aneKriHKn;fa manplb:HBal;edayGectnaelI

RKYsarEdlnarICaemRKYsar ¬EdlmansmaCikeBjkMlaMgBlkmµcMnYntic¦ BIeRBaHfakarEbgEckdIsMrab;eFIV

ksikmµGaRs½yelITMhMénRKYsar. ehtudUecñHehIyeFIV[RKYsarEdlmannarICaemRKYsar TTYl)andIERsEdl

manTMhMtUceBkminGacplites,óg[)anRKb;RKan; bnÞab;mkCMBak;bMNuleK lk;dI nigGs;dIERs. {RsIþ

emm:ayedaysarsRgÁam} mandItictYcCagRbCaCnTUeTA³ kñúgcMeNamRsIþemm:ayEdlmandIcMnYn 84 PaKry

mandIticCag0/5hikta. RsIþemm:ayedaysarsRgÁamCitBak;kNþal BMumandI ¬Harding qñaM2000¦.

tamkarsikSarbs; Oxfam Gg;eKøs)anrkeXIjfa RKYsarEdlKµandIPaKeRcIn KWCaRKYsarEdlmannarICa

emRKYsar. tamry³KMrUénkarGegátRKYsarmYykñúgcMeNamRKYsarcMnYnR)aMbI BMumandI b:uEnþtYelxrbs;RKYsar

EdlmannarICaemRKYsarKW 21 PaKry b¤RKYsarmYykñúgcMeNamRKYsarcMnYnR)aM. karGegátrbs;kmµviFIes,óg

Page 91: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

81

GaharBiPBelak eFIVeLIgkñúgqñaM1997 bgðaj[eXIjfa GRtaRKYsarEdlmannarICaemRKYsar cMnYnBIrdgeRcIn

CagRKYsarEdlmanbursCaemRKYsar )anlk;dIrbs;xøÜn. PaKeRcInKWCa {karlk;edaybgçM} eRBaHRKYsarRtUv

bgçMcitþlk;dIrbs;xøÜn CMgW KWCamUlehtucMbgénkarlk;dI ¬Biddulph, qñaM2000¦.

narICaemRKYsar RbQmmuxnwgkarlM)akCaeRcInBak;Bn½§nwgbBaðadIFIø. siTi§narIkñúgkarkan;kab;dI enA

Tn;exSay edaysarnarImanzan³TabenAkñúgRKYsar ehIybB¢aIsiTi§kan;kab;dImanEteQµaHrbs;bursCaem

RKYsar. kñúgkrNIElglH bIþsøab; b¤RKYsarEbk)ak; narIGacnwg)at;bg;siTi§kan;kab;dIrbs;xøÜn EdlenH CaTUeTA

bNþal[narI nigkumarFøak;kñúgPaBRkIRk.

cab;taMgBIqñaM1993 mk kmµsiTi§dIFIøcMnYn 620>000 RtUv)anecj[eRbIR)as; b:uEnþPaKeRcInmanEteQµaH

rbs;bursCaemRKYsar. c,ab;PUmi)alfIµ RtUv)anGnum½tkñúgqñaM2001 rYmmanviFankarmYyedIm,IFana[)anfa

manTaMgeQµaHnarI nigbursenAkñúgkmµsiTi§dI. cab;taMgBIeBlenaHmk kmµsiTi§dIfIµcMnYn 80>000 RtUv)anecj

[eRbIR)as;eTAtamnItiviFIfIµ. tamkarGegátnaeBlfIµ²enH bgðaj[eXIjfa kñúgcMeNamkmµsiTi§cMnYn 20>000

kmµsiTi§fIµmanRbmaN 78PaKry EdlmaneQµaHTaMgnarI nigbursenAkñúgRKYsar ¬LMAP qñaM2003¦.

eTaHbICakardak;eQµaHTaMgBIrnak; narI nigbursenAkñúgkmµsiTi§dIFIøenHbgðaj[eXIjfa RbBn§mansiTi§

Rsbc,ab;elIdITaMgenaH b:uEnþTMenomTMlab;énkarGnuvtþn_ nigkarBRgwgc,ab; min)anTTYlsÁal;siTi§TaMgenH

[)aneBjeljeLIy. eTaHbICanarImansiTi§elIdIFIø b:uEnþkñúgkarGnuvtþn_Cak;Esþg siTi§TaMgenH GacRtUv)aneK

minTTYlsÁal;edaysarktþasgÁm nigvb,Fm’EdlmanPaBlMeGogeynD½r. tamkarsikSamYy )an[dwgfa

narI Cajwkjab;caM)ac;RtUvsMukarGnuBaØatBIbIþ kñúgkarbBa©ÚleQµaHrbs;xøÜnkñúgkmµsiTi§dI. CaeKalkarN_ ebIsin

CanarI nigburs)anrYmKñacuHbBa¢IkmµsiTi§dIFIø PaKITaMgBIr RtUvcuHhtßelxaenAeBleFIVkareTVrkmµsiTi§dIenaH

b:uEnþkarGnuvtþn_Cak;Esþg eKalkarN_enHenATn;exSay ehIynarIgayrgeRKaHkñúgkar)at;bg;siTi§kñúgkareFIV

esckIþsMerc nigTuk[bIþeFIVesckIþsMerc ¬IFAD, qñaM2003¦. CaFmµta enAkñúgRKYsar bursmanGMNackñúgkar

sMerccitþeRcInCagnarI EdlktþaenHeFIV[bursmanPaBgayRsYlkñúgkarlk;dUrdI edayKµankarRBmeRBog

BIRbBn§. kñúgkrNIenH narInwgRbQmmuxnwgkar)at;bg;»kaskñúgkartv:acMeBaHkarsMerccitþrbs;PaKIEtmçag

Edl)anlk;dI eFIV[narIminRtwmEt)at;bg;FnFan edIm,IRbkbrbrciBaw©mCIvitrbs;xøÜnEtb:ueNÑaHeT EfmTaMg

min)anTTYlnUvR)ak;kMérBIkarlk;dIenHeTotpg. edaysarGkçrPaBrbs;narIenAmankMritTab narI)at;bg;»kas

kñúgkarTTYl)anBt’manRKb;RKan;GMBIbBaðadIFIø karlk;dUrdI nigsiTi§.

enAkñúgrcnasm<n½§sßab½nBak;Bn½§ nigbBaðadIFIø BMuTan;mantMNagnarIedIm,IbMerIplRbeyaCn_rbs;narI

enAeLIyeT dUcCa RkumRbwkSaeKalneya)ayPUmi)al KN³kmµaFikarsuvieyadI edIm,IdMeNaHRsaybBaðavivaT

dIFIø nigRbFanXMu. eBlfIµ²enH KMerag LMAP )anpþl;Gnusasn_fa edIm,ICMrujkarcUlrYmrbs;narIenAkñúg

KN³kmµaFikarextþ nigsurieyadIRsuk nigelxaFikardæansurieyadI RksYgerobcMEdndI nKrUbnIykmµ nigsMNg;

KYrEtpþl;GaTiPaBKaMRTya:gehacNas;mannarI cMnYn 30PaKry enAkñúgCYrKN³kmµaFikarTaMgenH.

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 92: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

82

cMENkesIµPaBsMrab;narI

sm,TandIrdæ kMBugRtUv)aneKykeTABiPakSaenAfñak;Cati edIm,IedaHRsaybBaðaKµandI nig)at;bg;dI.

enAkm<úCa mandIRKb;RKan;sMrab;bMeBjesckIþRtUvkarrbs;RKYsar Edl)at;bg;dIFIønaeBlbc©úb,nñ ¬So et al,

qñaM2002¦. b:uEnþminGaceFIVkarsnµt;fa narInwgTTYl)anplRbeyaCn_esIµPaBenAkñúgkMENTRmg;enHeLIy

ebIsinCaKµanviFankarEdlmaneKaledAc,as;las; edIm,IFana[)anfa kMENTRmg;enHmankarBicarNaKitKUr

dl;plRbeyaCn_rbs;narI. kargarenH TamTar[mankarsikSac,as;las;fa dITMenrsMrab;EbgEckdl;

RKYsarEdlKµandIenaH Gac[RKYsarTaMgenHRbkbrbrksikmµedaynirnþrPaB ehIyetIRKYsarRkIRkTaMgenaH

nwgeRCIserIsrs;enAkñúgdITMenr EdlbMrugnwgEckcaydl;Kat;Edrb¤eT.

dI KWCaFnFansMxan;mYy b:uEnþkarkat;bnßyPaBRkIRkenACnbT k¾GaRs½yelIedImTun nigesvaepSg²eTot

edIm,IbegIánplitPaBrbs;dIkñúgkMritGtibrma nigpþl;RbPBrkR)ak;cMNUldl;RbCaCn EdlKµandIEdlkMBugEt

ekIneLIg.

3>1>6 »kasTTYl)anesvahirBaØvtßú nigesvaminEmnhirBaØvtßú mankMrittictYcbMput

kmµviFI\NTan mandMeNIrkarl¥enAkm<úCa b:uEnþminTan;RKbdNþb;)anTUlMTUlayenAeLIy. sßab½npøÚvkar

minGacpþl;esvadl;RbCaCnRkIRk)anenAeLIy. Gñkpþl;esva\NTanxñattUcBak;kNþalpøÚvkarCak;Esþg

KWCaGñkpþl;esvahirBaØvtßú ¬PaKeRcInCa\NTan¦ enAkñúgtMbn;CnbT. Rkbx½NÐc,ab;fIµmYy RtUv)anbegIáteLIg

sMrab;sßab½nhirBaØvtßúxñattUcenAkm<úCa b:uEnþ»kasrbs;RbCaCnRkIRkenACnbT kñúgkarTTYl)anesvahirBaØvtßú

enAEtmankMrittictYcbMput. bc©úb,nñPñak;garpþl;esvacMnYnR)aM køayeTACasßab½nhirBaØvtßúCapøÚvkar nigpþl;esva

RbEhl 85PaKry énesva\NTansrub. manPñak;garpþl;esvacMnYn 48 epSgeTot CaGñkpþl;esva eday

)ancuHeQµaHRtwmRtUv. Pñak;garpþl;esvaTaMgenH RKbdNþb;RbEhl 20PaKry énRKYsarsrub b:uEnþkar

RKbdNþb;enHminmanlkçN³esIµKñaeLIy - ]TahrN_ RsukxøHBMumanesva\NTanmYyesaH cMENkRsukxøH

manbIbYn. tamry³karsikSarbs; CDRI nig Oxfam Gg;eKøs nighugkug kmµviFI\NTanEdlminman

kardak;eKaledARtwmRtUv eRcInEtpþl;eRKaHfñak;Cagkarpþl;pll¥ edayeFIV[GñkxI©R)ak;RkIRk KµanlT§PaB

GacRKb;RKgbMNul)an ehIynaMeTArkkar)at;bg;dIFIø. GRtakarR)ak;rbs;Gñkpþl;esvaÉkCnmankMritx<s;

b:uEnþGñkxI©R)ak;BMumanCMerIsepSgBIenH.

enAkñugkmµviFI\NTanPaKeRcIn tamkar)a:n;RbmaN mansmaCikcMnYn 70-85PaKry CanarI ¬Walter,

qñaM2000¦. edaysarnarICaGñkTTYlxusRtUvEpñkhirBaØvtßúenAkñúgRKYsar nigRtUv)aneKTukcitþpþl;esva

\NTan dUecñHeFIV[narIWPaKeRcInCaGñkxI©R)ak;. tamkar)a:n;RbmaN narICasmaCikEdlmansmamaRtx<s;enA

kñúgkmµviFI\NTan b:uEnþnarIBMusUv)ancUlrYmcMENkkñúgkareFIVesckIþsMerc ehIynarI TTYl)anEtR)ak;km©IEdl

mancMnYntictYc ¬Catalla, qñaM2001¦.

Page 93: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

83

mankmµviFI\NTanmYycMnYn epþateKaledAEtelInarI edIm,Ipþl;GMNacdl;narI kñúgkareFIVesckIþsMerceday

xøÜnÉgCaCagBwgEp¥kelIkarsMerccitþrbs;smaCikkñúgRKYsar. enAeBlEdlnarIEdlCaemRKYsar RtUv)aneK

bBa©ÚlCasmaCikkmµviFI\NTan narITaMgenaHTTYl)anplRbeyaCn_TaMgEpñk\NTan nigsgÁm. kñúgkmµviFI

EdlmaneKaledAelIburs nignarI kñúgkarTTYl)anR)ak;kMcI edayEp¥kelIPaBTukcitþelIxøÜnÉgrbs;buKÁl

nImYy² nigCMnajkñúgkarcrcar narICasmaCikTTYl)anEtR)ak;km©IEdlmancMnYntictYc nigmineTogTat;

dUcburs. müa:geTotCaTMenomTMlab; RKYsarEtgEt[burseTAcUlrYmkñúgkic©RbCMueFIVesckIþsMercsMxan;²

dUecñHeFIV[narI nigCaBiess narICaemRKYsar mankarlM)akkñúgkarcUlrYm. plRbeyaCn_énkmµviFI\NTan

EdlRKb;RKgminl¥ KWenAkñúgkNþab;édrbs;Gñkman b¤bursEdlmanGMNac dUecñHeBlxøHmin)anrab;bBa©ÚlnarI

nigbursRkIRkeLIy ¬Walter, qñaM2000¦.

manesvaepSg²eTotEdlmansar³sMxan; ¬esIµ b¤elIsBIesva\NTan¦ cMeBaHnarIRkIRk dUcCa kmµviFI

snSMR)ak;EdlGac[narImanlT§PaBRKb;RKgcMNUlpÞal;xøÜn nigkñúgRKYsarEdlCasMNaj;suvtßiPaBmYy

GacykeTAeRbIR)as; edIm,IedaHRsaykñúgkal³eTs³manvibtiþ. esvaepSg²eToteRkABIhirBaØvtßú mandUcCa

karbNþúHbNþalCMnajGPivDÆn_shRKasxñattUc k¾mansar³sMxan;kñúgkarbegIán cMNUleRkABIrbreFIVERscMkar

nigTIpSar. karvaytMélPaBRkIRkedaymankarcUlrYm bgðaj[eXIjfa narImancMNab;GarmµN_elIkmµviFI

\NTan nigsnSMR)ak; nigmanEpnkarCak;lak;kñúgkarcMNayR)ak;TaMgenH b:uEnþmanEtmYyPaKbIénGñkpþl;

cemøIyb:ueNÑaH TTYl)an»kasTaMgenH ¬ ADB, qñaM2001¦.

3>1>7 pøÚv nigKmnaKmn_CnbT CaGaTiPaBsMrab;narI nigburs

pøÚv nigKmnaKmn_CnbT CarYm RtUv)ancat;Tukfa CaGaTiPaBsMrab;burs nignarI ¬ADB qñaM2001 cMerInRsIþ

qñaM2002¦. ehdæarcnasm<n½§minTan;RKb;RKan; eFIV[mankarlM)akkñúgkareTAdl;TIpSar salaeron nigKøInik

suxPaB nigrkcMNUl)anTab mðÚbGaharmantMélx<s; karcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsI mankMritTab nig

GRtasøab;rbs;matamankMritx<s;. ehdæarcnasm<n½§minTan;RKb;RKan; eFIV[kardwkCBa¢ÜnmantMélx<s;enAkm<úCa

plitplxøHminGacdwkCBa¢Ún)an BMumanTIpSar nigmantMélTab eFIV[Gsniþsuxes,ógkan;EtF¶n;F¶reLIg.

kareFIVdMeNIr nigkardwkCBa¢Ún RtUv)anEbgEckesIµ²Kñarvagburs nignarI b:uEnþk¾manlkçN³xusKñaEdrdUcCa³

narIeFIVdMeNIreRcInCagburs dwkCBa¢Únrbs;F¶n; nigcMNayeBleRcInkñúgkardg¼ErkTwk nigeTApSaredayBMuman

pøÚvl¥sMrab;kareFIVdMeNIr. bursminsUveFIVdMeNIreRcIndUcnarI b:uEnþkareFIVdMeNIrrbs;bursmanry³eBlyUr nig

cMNayeBlevlaeRcIn dUcCa eTAensaTRtI RcUtRsUv nigkargarepSg²eTot eRkABIEpñkksikmµ ¬RksYg

GPivDÆn_CnbT¼ILO, qñaM2000¦. edaysarbBaðasuvtßiPaBkñúgkareFIVdMeNIr nigtYnaTITTYlxusRtUvenAkñúg

RKYsar kareFIVdMeNIrcMgayCit KWCaktþasMxan;EdlnarIGacman»kasTTYl)anTIpSar nigesvanana.

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 94: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

84

cMENkesIµPaBsMrab;narI

3>1>8 narIpþl;GaTiPaBelIkarpÁt;pÁg;Twks¥at

enAkm<úCa manEtRbCaCn 29PaKry b:ueNÑaH TTYl)anTwks¥atsMrab;eRbIR)as; - RKYsarenATIRkug b¤

TIRbCMuCncMnYn 53PaKry nigRbCaCnenACnbTcMnYn 25PaKry ¬FnaKarBiPBelak qñaM2003¦. tamkar

)a:n;RbmaNbgðaj[eXIjfa RbCaCnkm<úCa cMNayry³eBlmYy b¤BIrem:agkñúgmYyéf¶ edIm,IeTAErk¼dwkTwk

ehIyPaKeRcIn narICaGñkeFIVkargarenH ¬karBieRKaHeyabl;rbs;RksYgGPivDÆn_CnbT¦. narITaMgGs;Edl

)ancUlrYmkñugkarvaytMélPaBRkIRkedaymankarcUlrYm )anniyayfa enAkñúgrdUvR)aMg kñúgmYyéf¶² Kat;RtUv

cMNayeBlCaeRcIn kñúgkareTAdgTwksMrab;daMsør e)akexaGav nigsMrab;gUt KWCitesIµBIrdgéneBlevla

EdlRtUvcMNaykñúgrdUvvsSa ¬ADB, qñaM2001¦. karvaytMélPaBRkIRk k¾)anbgðaj[eXIjnUvPaBxusKña

éneynD½rkñúgkarpþl;GaTiPaBelIesvapÁt;pÁg;TwkenAkMritshKmn_. narI cg;[manPaBgayRsYlkñúgkar

TTYl)anTwks¥atsMrab;pwk daMsør niggUt narImincg;cMNayeBlevlaeRcIneTAdgTwksMrab;tRmUvkarRbcaMéf¶

eLIy. eBlevlacMNayelIkardgTwk minEmnCabBaðakgVl;cMbgcMeBaHburseLIy. burs)anesIñsMu[begIát

RbBn½§FarasaRsþsMrab;eRsacRsBRsUv nigdMNaM b:uEnþBMuEmnsMrab;ksikmµCalkçN³RKYsar Edlnwgpþl;pl

RbeyaCn_dl;narIeLIy. RksYgGPivDÆn_CnbT kMBugGnuvtþkmµviFIpÁt;pÁg;Twks¥at EdlFana[)anfa mannarI

bIrUb nigbursBIrrUb CasmaCikKN³kmµkarTwks¥atkñúgPUmi nigFana[manRbPBTwks¥atkñúgrvagcm¶ayBI

100 eTA 150Em:Rt.

cm¶aykñúgkareTAErk¼dwkTwk nigtMélrbs;Twk suT§Etb:HBal;dl;»kaskñúgkarTTYl)anTwks¥atsMrab;

eRbIR)as;. bBaðakgVl;Edl)anelIkeLIgKWfa ebIsinCaGñkeRbIR)as;Twk RtUvcMNayR)ak;eRcIneTAelIesva

pÁt;pÁg;TwkÉkCn RKYsarRkIRkEdlKµancMNUl nwgmineRbIR)as;esvaenaHeLIy. kñúgkrNIenH bnÞúkrbs;narI

kñúgkareTAdgTwk minGackat;bnßy)aneLIy. dUecñHKYrEtGnuvtþkmµviFIEklMGfIµ pþl;Twk edayminKitéfø

dl;RbCaCnRkIRk nigrkR)ak;cMNUl BIkartemøIgéføTwk cMeBaHshRKasÉkCn.

manEtRbCaCn 18 PaKryb:ueNÑaH manbgÁn;Gnam½yeRbIR)as; RbCaCnenATIRkug b¤TIRbCMuCncMnYn 58

PaKry nigtMbn;CnbT 10 PaKry. karsikSanaeBlfIµ²enH rbs;kmµviFIes,ógGaharBiPBelak )anbgðaj

[eXIjnUvbBaðaEdlBak;Bn½§Kña rvagsalaEdlKµanbgÁn;dac;edayELksMrab;ekµgRsI nigvtþmansikSa

rbs;ekµgRsI ¬WFP, qñaM2001¦ ¬sUmemIlCMBUk4¦. »kasTTYl)anTwks¥at nigbgÁn;Gnam½yeRbIR)as;

b:HBal; CaeRcIndl;bBaðasuxPaBrbs;narI kumar nigRKYsarrbs;eK.

Page 95: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

85

3>1>9 narIminmantMNagrbs;xøÜnenAkñúgtYnaTIeFIVesckIþsMerc kñúgvis½yksikmµ nig

CYrm®nIþraCkarsIuvil

PaKeRcInénksikr KWCanarI b:uEnþnarICaksikrmYyPaKtUcb:ueNÑaH CaGñkTTYl)anplBIesvaksikmµ nig

CaGñkpþl;esvaksikmµ. karcUlrYmcMENkya:gsMxan;rbs;narIenAkñúgvis½yksikmµ nigkic©GPivDÆn_CnbT

mancMnYnxusKñanwgkarcUlrYmcMENkrbs;narIkñúgkareFIVesckIþsMerc nigCYrm®nIþraCkarsIuvil. narImancMnYn

Cag50PaKry énGñkRbkbrbrksikmµlkçN³RKYsar nigksikmµsMrab;TIpSarsrub b:uEnþnarICam®nIþraCkar

enAkñúgRksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaTmanEt 20PaKryb:ueNÑaH ehIyPaKeRcInsißtkñúgtYnaTI

Epñkrdæ)al. mannarI cMnYntictYcb:ueNÑaH sißtkñúgtYnaTICaGñkeFIVesckIþsMerc b¤TMnak;TMngedaypÞal;

CamYyksikr. dUcEdl)anerobrab;xagelI Edltamkar)a:n;RbmaN KWmanEt 5 eTA 10PaKryénPñak;gar

pSBVpSayksikmµsrubCanarI ¬FnaKarBiPBelak qñaM2002¦. kñúgqñaMsikSa2002-2003 nisiStnarImanEt

17PaKrykñúgcMeNamnisiSt srubenAsaklviTüal½yPUminÞksikmµcMkardUg ebIeRbobeFobeTAnwg

qñaMsikSa2001-2002 )anekIneLIgcMnYn 6PaKry ¬RksYgGb;rM yuvCn nigkILa qñaM2003¦. karekIneLIg

enH edaysarsaklviTüal½yPUminÞ ksikmµ )anGnum½teKalneya)aymYy edIm,ICMrujelIkTwkcitþ[man

ya:gehacNas; nisiStnarIcMnYn 30PaKry ¬KMerag LMAP, qñaM2003¦.

tamry³karGegátnaeBlfIµ²enH bgðaj[dwgfa m®nIþraCkarCanarIenAkñúgRksYgksikmµrukçaRbm:aj; nig

ensaTmYycMnYnFM min)anTTYl»kasbNþúHbNþalenAeLIy. karGegát)anbgðaj[eXIjfa m®nIþraCkar

narI enAfñak;extþmancMnYnEt 2PaKryb:ueNÑaH manbriBaØabR½t nigcMnYn 19PaKrymin)anbBa©b;bzmsikSa.

eRkayeBlEdlm®nIþraCkarnarITaMgenH TTYl)ankarbNþúHbNþal manEt 19PaKryb:ueNÑaH )anTTYltYnaTI

x<s; TTYl)ankareKarB nigkarTTYlxusRtUvEpñkCMnaj viC¢aCIv³bEnßm ¬RksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT

qñaM2002a¦.

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 96: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

86

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkahiVk 3>1³ narIkñúgvis½yksikmµ³ CaksikrmancMnYneRcIn m®nIþkariyal½ymancMnYntic

3>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al

vis½yksikmµ nigkarGPivDÆn_CnbT mansar³sMxan;Nas;kñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk nigkarrIkcMerInEpñk

esdækic© b:uEnþviPaCfvikaCatidl;vis½yenH mancMnYntictYc. ksikmµ nigkarGPivDÆn_CnbTKWCaGaTiPaBBIrkñúg

cMeNamGaTiPaBcMnYnbYn enAkñúgyuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk nigEpnkarGPivDÆn_esdækic© sgÁmkic© elIkTIBIr

b:uEnþ enAkñúgcMENkénkarcMNaysrubnaeBlfIµ²enH sMrab;qñaM2003 ksikmµman 2/3PaKry nigGPivDÆn_CnbT

man 1/1PaKry ebIeRbobeFobeTAnwgkarcMNayelIkarkarBarCati nigsniþsuxmancMnYn 22PaKry ¬Beresford

et al, qñaM2003¦. viPaCfvikaCatisMrab;vis½yksikmµ nigkarGPivDÆn_CnbTkñúgqñaM2002 mancMnYn 4PaKry

Gb;rM 18PaKry nigsuxaPi)al 11PaKry ¬yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk TMB½r164¦. karviPaCCMnYy

GPivDÆn_breTskñúgry³eBldb;qñaMknøgmkmandUcCa³ 9/5PaKry sMrab;Gb;rM 14PaKry sMrab;suxaPi)al

7/5PaKry sMrab;ksikmµ nig 13PaKry sMrab;karGPivDÆn_CnbT ¬CDC, qñaM2002¦.

RksYgksikmµrukçaRbm:aj; nigensaT nigRksYgGPivDÆn_CnbT KWCaRksYgEdleFIVkargaredaypÞal;kñúgkar

GPivDÆn_ksikmµ nigesdækic©CnbT. enAmanRksYgmYycMnYneTot edIrtYya:gsMxan;kñúgkargarenHEdr dUcCa

RksYgBaNiC¢kmµ RksYgbrisßan RksYgFnFanTwk nig]tþúniym RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn nigRksYg

erobcMEdndI nKrUbnIykmµ nigsMNg;. RksYgBaNiC¢kmµ edIrtYya:gsMxan;kñúgyuT§saRsþGPivDÆn_BaNiC¢kmµCYy

CnRkIRk EdlepþatkarykcitþTukdak;elIksiBaNiC¢kmµ nigkarEkécñksipl Cavis½ysMrab;kMeNInesdækic©Rbkb

edayskþanuBlPaB. sßab½n nigynþkarEdlKaMRTvis½yksikmµ dUcCa kmµviFIpSBVpSay RbQmmuxya:gF¶n;F¶r

nwgbBaðahirBaØvtßú rYmman R)ak;ebovtStictYcsMrab;buKÁlik nigynþkarKNenyüPaBenATn;exSay ¬RKb;naykdæan

TaMgGs;énsßab½nrdæmansßanPaBRbhak;RbEhlKña¦. CalT§pleFIV[sßab½nTaMgenH xVHxatbuKÁlikEdlman

Page 97: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

87

CMnaj nigGRtaGvtþmanrbs;buKÁlikmankMritx<s; CaBiess enAtamCnbT CakEnøgEdlRtUvkarbuKÁlikmkbMerI

kargarbMput. karGnuvtþn_skmµPaBenAmankMrit GaRs½yedaymankarKaMRTBIKMeragGPivDÆn_Cak;lak;mYycMnYn.

KMeragmYycMnYnenAkñúgRksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT )anbBa©ÚlsmasPaKeynD½r nigGnuvtþTTYl)an

eCaKC½y ]TahrN_dUcCa³

� KMeragsmahrNkmµénkarRKb;RKgktþacéRgRsUvkñúgRsuk³ 44PaKry énksikrsrubcMnYn 4>137

EdlTTYl)ankarbNþúHbNþal CanarI. GRtaeCaKC½ymankMritx<s;enH edaysarEteBlevlaénkar

bNþúHbNþalmanlkçN³smRsbsMrab;narICaksikr kareRCIserIsRKUbNþúHbNþalCanarI karpþl;kar

bNþúHbNþalbegIánkaryl;dwgGMBIeynD½r dl;RKUbNþúHbNþalTaMgGs; nigbegIánkarxitxMRbwgERbgCMruj

elIkTwkcitþ[narI)ancUlrYmkñúgkarbNþúHbNþal.

� KMeragbegIánKuNPaBksikmµ ¬AQIP-mUlniFiGURsþalI¦³ KMeragenH)anbegIáteKalneya)ay nig

yuT§saRsþeynD½r nigkarGPivDÆn_ EdlTamTar[mankarKitKUrdl;bBaðaeynD½renAkñúgRKb;dMNak;kal

énKMerag nigRtUvykcitþTukdak;edIm,IFanafa burs nignarI)ancUlrYmenARKb;kMriténkareFIVEpnkarkar

Gnuvtþn_ nigvaytMélskmµPaBKMerag k¾dUcCaCYrKN³kmµkareFIVesckIþsMerc smaKm nigRkumkargar.

� KMeragpSBVpSayksikmµkm<úCa-GURsþalI ¬CAAEP-mUlniFiGURsþalI¦³ PaKryrbs;GñkpSBVpSayCanarI

)anekIneLIgdl; 18 PaKry enAkñúgRsukeKaledA nigskmµPaBBiessepSg²eTot RtUv)anGnuvtþ edIm,I

CYysMrYldl;narICaksikrEdlmankMritGkçrkmµTab. 15PaKry énksikrsrubEdlTTYl)anesva

pSBVpSay BIPñak;garpSBVpSay KWCanarI.

� KMeragécñRbDitplitplksikmµ ¬APIP-FnaKarBiPBelak¦³ RbEhl 41PaKryénGñkcUlrYmkñúg

kmµviFIBiesaFn_kñúg nigeRkAERsdl;ksikr karbNþúHbNþalksikr nigkarbgðajCanarI. 90PaKry én

buKÁliknarITaMgGs; TTYl)ankarbNþúHbNþal.

� KMerageRsacRsBGaharUbtßmÖ nigsuxPaB ¬WIN_FAO¦³ )anbNþúHbNþalksikrcMnYn 239nak;

elICMnajplitkmµRKYsar ¬sYnbEnøRKYsar dMNaMsMrab;lk;dUr ciBaw©mstV nigkarRKb;RKgTwk¦ kñúgcMeNam

ksikrTaMgGs; ksikrnarImancMnYn 187nak; ¬78PaKry¦. ksikrcMnYn188 ¬narI 80PaKry¦ TTYl

)ankarbNþúHbNþalsIþBIkarRKb;RKgstVli¥t kñúgkardaMduHbEnø nigksikrcMnYn 150nak; ¬narI59PaKry¦

GMBIkarRKb;RKgstVli¥tkñúgkarRbmUlplRsUv. KMeragenH k¾)ansMrbsMrYlkñúgkarbegIátRkumksikrcMnYn

10Rkum EdlmannarICaGñkdwknaM. shKmn_ksikr GñkeRbIR)as;TwkcMnYn15 ¬5shKmn_ dwknaMeday

narI¦. RkumksikrGñkeRbIR)as;TwkcMnYn16 ¬RkumcMnYn 15dwknaMedaynarI¦. GñkcUlrYmkñúgKMeragenARKb;

kMrit )ancUlrYmkñúgkarbNþúHbNþalGMBIeynD½r.

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 98: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

88

cMENkesIµPaBsMrab;narI

buKÁlikédKUshkarrbs;KMeragenAkñúgRksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT )anTTYlkarbNþúHbNþalGMBI

bBaðaeynD½r EdlRsbeTAnwgbribTenAkñúgKMeragrbs;xøÜn ¬rYmTaMgCnbegÁaleynD½rBIrrUb EdlTTYl)ankar

bNþúHbNþalBIRksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn¦. karekIneLIgnUvkaryl;dwgGMBIeynD½r nigkarebþCJacitþkñúgkar

bRBa¢abeynD½rrbs;RksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT )anqøúHbBa©aMg[eXIjenAkñúgeKaledAényuT§saRsþCati

kat;bnßyPaBRkIRk. elIsBIenH RksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT )anbegIátRkumkargareynD½rEdlman

tYnaTIya:gsMxan; kñúgkarsMrbsMrYlskmµPaBBak;Bn½§nwgeynD½renAkñúgRksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT nig

man»kaskñúgkarpøas;bþÚrbTBiesaFn_rvagKMeragnana nigKaMRTdl;kareronsURtrbs;sßab½n elIbBaðaeynD½r nig

kic©GPivDÆn_ksikmµ. eTaHbICaya:gNak¾eday naeBlbc©úb,nñenH smaCikRkummankaryl;dwgGMBITsSn³

eynD½r nigCMnaj viPaKeynD½renAmankMrit. R)ak;km©IfIµrbs;FnaKarGPivDÆn_GasIu dl;kmµviFIGPivDÆn_vis½y

ksikmµ (ASDP) nwg rYmbBa©ÚlTaMgkarKaMRTdl;karksagsmtßPaBrbs;RkumeKaledAeynD½rénRksYgksikmµ

rukçaRbm:aj; nigensaT nigkarbegIát nigkarGnuvtþn_yuT§saRsþbRBa¢abeynD½r. kmµviFIGPivDÆn_vis½yksikmµ

k¾nwgrYmbBa©ÚlTaMgviFankar mYycMnYn edIm,IbegIánkarbRBa¢abeynD½rdUcCa³

� R)ak;km©Iry³eBl5qñaM TamTar[rdæaPi)albegIátnUvesvarkkargarCapøÚvkar sMrab;nisiStEdlbBa©b;kar

sikSaEpñkksikmµEdlRtUv)anRksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaTTTYlykCam®nIþraCkarrbs;RksYg.

esvakargarenH nwgcab;epIþmdMeNIrkarenAfñak;RsukCaGb,brmacMnYn3qñaM. R)ak;km©InwgRtUveRbIR)as;

CaR)ak;ebovtS k¾sMrab;]btßmÖdl;nisiStbBa©b;karsikSaTaMgenaHcMnYn 60nak; EdlkñúgenaHBak;kNþal

RtUvEtCanarI.

� kmµviFIGPivDÆn_vis½yksikmµnwgpþl;karpSBVpSay nig\NTandl;RkumksikrkñúgextþcMnYnbYn ehIy

RkumksikrTaMgenaH RtUvmancMnYnksikrburs nignarIesIµKña. KMeragnwgpþl;karbNþúHbNþalGMBIeynD½r

dl;buKÁlikkmµviFI nigksikr.

� RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn nwgCasmaCikmYyrUbenAkñúgelxaFikardæan. mnIÞrkic©karnarI nigGtIt

yuT§CnenAkñúgextþEdlkmµviFIenHdMeNIrkar nwgCasmaCikKN³kmµkarkargar edIm,IGPivDÆn_shRKas

ksikmµ (agro-enterprise). esvakmµshRKasksikmµ nwgRtUv)anbegIáteLIg enAkñúgmCÄmNÐlRsIþ

kñúgkic©GPivDÆn_.

RksYgGPivDÆn_CnbT k¾)andMeNIrkargarRbhak;RbEhlenHEdr edayRksYg)anGnum½tskmµPaBpþÜcepIþm

mYycMnYnedIm,IeFIVsmahrNkmµbBaðaeynD½reTAkñúgkmµviFIrbs;RksYg. RksYgGPivDÆn_CnbT mantYnaTITTYl

xusRtUvkñúgkarKaMRTdl;KN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi nigTamTar[mannarIya:gticcMnYn 40PaKry CasmaCikenAkñúg

KN³kmµaFikarenH ¬sUmemIlCMBUk8¦. RksYg k¾)anerobcMesckþIRBageKalneya)ay nigyuT§saRsþTwks¥at

nigGnam½y EdlepþateTAelIsar³sMxan; kñúgkareqIøytbeTAnwgesckIþRtUvkarrbs;narI nigburs nigFana[mannarI

CasmaCikmYYyPaKFM enAkñúgCYrKN³kmµkarTwks¥atkñúgPUmi.

Page 99: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

89

karsnñidæanBak;Bn½§nwgbBaðavinieyaKTunsaFarN³ mankMritTabenAkñúgvis½yksikmµ KWfavis½yÉkCn nwg

vinieyaKTunkñúgkarGPivDÆn_ksikmµ nigvis½yCnbT kñúgeKalbMNgbegIánkarnaMecjb:ueNÑaH. eTaHbICaya:gNa

k¾eday k¾vis½yÉkCnminR)akdfa Gac b¤manqnÞ³nwgplitplitplesdækic©saFarN³ EdlcaM)ac;sMrab;kar

GPivDÆn_CnbTkñúgRTg;RTayFM nigRbkbedaynirnþrPaBenaHeT. elIsBIenHeTotminR)akdfa vis½yÉkCn nwg

epþatsar³sMxan;rbs;xøÜnedaysµRK½citþ eTAelIkarGnuvtþn_eKaledAkat;bnßyPaBRkIRk nigsmPaBeynD½r kargar

TaMgenH EdlBMuGaceqIøytbeTAnwgrcnasm<n½§esdækic©TIpSarCas½VyRbvtiþ)aneLIy. dUecñHehIymankarBiPakSa

GMBIPaBcaM)ac;EdlraCrdæaPi)al RtUvpþl;karelIkTwkcitþdl;GñkvinieyaKÉkCn edIm,IFanafaeKaledATaMenH

CacMNucsMxan;rbs;yuT§saRsþGPivDÆn_esdækic© Bak;B½n§nigvis½yÉkCn.

karekIneLIgénkarpÁt;pÁg;esvasgÁm Gacnwgminpþl;lT§pltamkarcg;)an ebIsinCaRbCaCn manCIvPaBRkIRk

KµanlT§PaBcab;ykplRbeyaCn_BIesvaTaMgenaH. karFøak;cuHénkarvinieyaKTun kñúgkarRbkbrbrciBaw©mCIvitenA

CnbT nwgb:HBal;dl;lT§plénkarvinieyaKTunkñúgvis½ysgÁm dUcCa suxaPi)al nigGb;rMCaedIm. kic©xitxM

RbwgERbgedIm,IbegIánR)ak;cMNUlCnbT nwgeFIV[tRmUvkaresvasgÁmekIneLIg EdlenHnwgpþl;lT§plCaviC¢man

kñúgEpñksuxPaB nigkarGb;rMrbs;RbCaCnRkIRk. krNIenHGacCakarBit kñúgkal³eTs³EdltMélénesvaEdlnarI

nigkumarIRtUvkar manlkçN³GnueRKaHdl;narI nigkumarI ¬kMNt;tMél¦ eRbobeFobCamYynwgtMélsMrab;burs nig

kumara ¬Beresford et al, qñaM2003¦.

CMBUkTI 3 - narI ksikmµ nig FnFanCnbT

Page 100: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

90

cMENkesIµPaBsMrab;narI

eKaledA nigsUcnakreqIøytbeTAnwgeynD½rsMrab;karGPivDÆn_CnbT nig

vis½yksikmµ enAkñúgyuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk y>C>k>P qñaM2003-2005

� CMBUksIþBIkarGPivDÆn_ksikmµenAkñúg y>C>k>P )andak;ecjnUveKaledACak;lak;mYycMnYn Bak;Bn½§nwg

karcUlrYmrbs;narIenAkñúgesvaksikmµ. eKaledATaMgenaH rYmman karbBa©ÚlnarIcMnYn 30-50PaKry

eTAkñúgkarbNþúHbNþalPñak;garpSBVpSayksikmµ nigbsueBTü nigkarbNþúHbNþalepSg²eTot kñúgkar

eRbIR)as;eRKOgm:asIunksikmµ karRKb;RKgdImanCIvCati nigkarGPirkSkareRbIfñaMsMlab;stVli¥tRbkb

edaysuvtißPaB IPM plitkmµ nigGaCIvkmµksikmµ plitkmµbEnø nigkardaMbEnøCalkçN³RKYsar

karEkécñ mðÚbGaharBIplitplksikmµ.

� CMBUksIþBIkarGPivDÆn_EpñkÉkCn )ansMNUmBr[karpSBVpSayksikmµEdlepþateKaledAelIksikrCa

Gñkplit nigGñklk;dUrtamTIpSar KYrEtbBa©ÚlkmµviFIpSBVpSay BiessGMBIeynD½r edayepþatelInarI

EdlCaGñkedIrtYya:gsMxan;kñúgkargareFIVERstamlkçN³RbéBNIensaT ¬dUcCakargarbnÞab;BIensaT

nigTIpSar¦ nigGñklk;dUrenATIpSar.

� CMBUksIþBIvimCÄkar nigkarbegIánGPi)alkic©mUldæan )ansMNUmBr[mankarbegIátshCIBksikmµ

sakl,genAkñúgKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi edIm,IbegIánkñúgkarsþúkTukes,ógRbkbedayesßrPaB nig

kMNt;tMélsMrab;plitpl nigsmaCik 45PaKry kñúgKN³kmµaFikarKYrEtCanarI.

� CMBUksIþBIkarFana[)annUvsniþsuxes,ógmaneKaledACayuT§saRsþ edIm,IbegIánsniþsuxes,óg CaBiess

sMrab;narI nigkumarRkIRk nigEcgfa kmµviFIBiesssIþBIsniþsuxes,óg RtUvFana[mannarI 50PaKryCaGñk

TTYlplBIkmµviFITaMgenH pþl;karbNþúH bNþalEpñkksikmµedayGnuvtþpÞal;kñúgERs dl;ksikrcMnYn

40 PaKry nigksikr cMnYn 50PaKry nwgTTYlplBIkmµviFIciBaw©mstV.

� CMBUksIþBIkarGPivDÆn_pøÚv nigKmnaKmn_ dak;eKaledA[mannarIcMnYn 45PaKry CaGñkTTYl)ankargareFIV

enAkñúgKMeragsagsg;pøÚv.

� CMBUksIþBI karbegIán»kasTTYl)andIFIø karRKb;RKgFnFanTwk nigkarGPivDÆn_FarasaRsþ nigTwks¥at

nigGnam½y min)anbBa©ÚllkçN³BiessNamYyGMBInarI b¤eynD½reLIy.

CMBUksIþBIkarbegIánsmFm’eynD½r manEcgdUcteTA³ siTi§esIµPaBrbs;narI nigGtItyuT§CnenAkñúgkarTTYl)an

FnFan nig»kasesdækic© karcUlrYmedaysmFm’enAkñúgdMeNIrkar eFIVesckIþsMercfñak;Cati kareFIVEpnkarGPivDÆn_

nigkarkat;bnßyPaBRkIRk. begIát»kasepSg²kñúgkarRbkbrbrciBaw©mCIvit nigbegIánsmtßPaBrbs;shRKin nig

kmµkrnarI. begIán»kasrbs;narIkñúgkarTTYl)andIFIø. pþl;kmµviFIbNþúHbNþaldl;shRKasxñattUc. erobcM

smaKmksikredaymansmaCikPaBnarIcMnYn 50PaKry. ynþkarKaMRTsMrab;narIkñúgshCIBBaNiC¢kmµ nigCMnYj.

Page 101: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

91

CMBUkTI 4

KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>93

4>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>93

4>1>1 KMlateynD½renAkñúgvis½yGb;rM ekIneLIgeTAtamkMriténkarsikSa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 94

4>1>2 karcuHeQµaHcUleronkMBugekIneLIgenAfñak;bzmsikSa nigmFümsikSabzmPUmi >>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 95

4>1>3 karekIneLIgya:gqab;rh½sénkarcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsImkBIXMuEdlRkIRkbMput >>>>>>>> 96

4>1>4 GRtaKg;vgS nigbBa©b;karsikSarbs;ekµgRsImankMritTabCagekµgRbus >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 97

4>1>5 mankarxVHxatRKUbeRgonxøaMgenACnbT CaBiessRKUbeRgonCanarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 99

4>1>6 KMlateynD½r nigPaBxusKñaénR)ak;cMNUl enAEtBMumankarpøas;bþÚr

enAkñúgkMritmFümsikSaTutiyPUmi >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 100

4>1>7 GRtacuHeQµaHcUleronBitFøak;cuHenAkMritmFümsikSaTutiyPUmi CaBiessekµgRbus >>>>>>>>>>> 101

4>1>8 mUlehtuEdlnaM[manKMlateynD½renAkMritmFümsikSa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 102

4>1>9 KMlateynD½r manTMhMkan;EtFM enAkMrit]tþmsikSa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 105

4>1>10 KMlateynD½renAkñúgGRtaGkçrkmµ ekIneLIgeTAtamGayurbs;RbCaCn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 106

4>1>11karbNþúHbNþalCMnajviC¢aCIv³enAmankMrit CaBiesssMrab;narI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 107

4>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 108

Page 102: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

93

CMBUkTI 4 ³ KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

km<úCanaeBlbc©úb,nñ1

sUcnakr tMél

karcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsIenAfñak;bzm qñaM2002 ¬PaKryénkumarrvagGayu6-11qñaM¦ 84

karcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsIenAfñak;mFümsikSabzmPUmi qñaM2002

¬PaKryénkumarrvagGayu12-17qñaM¦ 16

GRtaGkçrCnmnusSeBjv½ynarI 1998 41

cMnYnsalaeronkMritbzmsikSa 5>741

cMnYnsalaeronkMritmFümsikSa 534

cMnYnsalaeronmFümsikSaTutiyPUmi 163

cMnYnRKUbeRgonsrub 70>608

PaKryénRKUbeRgonCanarI 38

cMnYnsisSEdlRKUmYynak;beRgon 46

PaKryénfvikaCatisMrab;vis½yGb;rM 18/2

4>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða

bBaðaeynD½renAkñúgvis½yGb;rM RtUv)anerobcMCaÉksarya:gc,as;las;. ebIeRbobeFobeTAnwgsþg;darkñúgtMbn;

kMritGb;rMTUeTArbs;burs nignarIenAkm<úCaenAmankMritTabbMput ehIyenHKWCabBaðaRKw³cMeBaHkarGPivDÆn_enAkñúg

RbeTs. eTaHbICamankarrIkcMerInCak;EsþgenAkñúgry³eBlbIbYnqñaMknøgmkenHk¾eday b:uEnþRbeTskm<úCa nig

saFarNrdæRbCamanitLav enAEtmanGRtacuHeQµaHcUleronTabenAkñúgtMbn;GasIuxagekIt.

karTTYl)ankarGb;rM KWCabBaðaeynD½rd¾sMxan;mYy bursmancMnYneRcInCagnarI )anTTYlkarGb;rM. KMlat

eynD½renAkñúgvis½yGb;rM kan;EtmanTMhMFMenAkñúgcMeNamRbCaCnRkIRk nigenAtamtMbn;CnbT.

1 RbPB³ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa qñaM2002³ RbB½n§Bt’manRKb;RKgGb;rM

CMerOn qñaM1998/

RksYgGb;rM yuvCn nigkILa qñaM2002³ karBinitüeLIgvijénkmµviFIsikSavis½yGb;rM qñaM2002

Page 103: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

94

cMENkesIµPaBsMrab;narI

KMlateynD½renAkñúgkarGb;rM pþl;plvi)akdl;narIkñúgkarTTYl)an»kaskargar ¬sUmemIlCMBUkTI2¦.

ebIsinCanarITTYl)ankarGb;rM narIGacmanlT§PaBRbkYtRbECgCamYyburskñúgkarTTYl)an»kaskargar.

tamry³sißtiEdlTTYl)anbgðaj[eXIjfa narIEdlmankarGb;rM eFIV[mankarGPivDÆn_rIkcMerInkñúgEpñkCaeRcIn.

eRkABICYybegIánplitPaBkñúgvis½yesdækic©rbs;narI GRtasøab;rbs;kumar nigmþay nigTMhMRKYsar RtUv)ankat;bnßy

GaharUbtßmÖ nigsuxPaBenAkñúgRKYsar manlkçN³l¥RbesIr rYmTaMgkarTb;sáat;karrIkraldalénemeraKeGds_

nigFana[)anfa mnusSCMnan;eRkay nwgTTYl)ankarGb;rM ¬UNDP, qñaM2003¦. CMBUkenH nwgepþatelIbBaða

eynD½rkñúgkarTTYl)ankarGb;rMCaTUeTA.

RbeTskm<úCa maneKaledAsMerc[)annUvkarGb;rMbzmsikSa nigmFümsikSaCasklkñúgqñaM2010 edaykar

Gnuvtþn_kmµviFIGb;rMsMrab;TaMgGs;Kña. kmµviFIGb;rMsMrab;TaMgGs;Kña pþl;karGb;rMCamUldæanry³eBl 9qñaM eday

rab;BIfñak;bzmsikSa BIfñak;TI1 dl;fñak;TI6 nigmFümsikSa BIfñak;TI7 dl;fñak;TI9. karykcitþTukdak; nigkar

viPaCFnFan KWCaeKaledA edIm,IQaneTAsMerceKaledArbs;kmµviFIGb;rMsMrab;TaMgGs;Kña.

enAkm<úCa karGb;rMKWCaEpñkcMbgenAkñúgvis½ysaFarN³ elIkElgEtfñak;]tþmsikSa ¬karBinitüeLIgvij

énkmµviFIKaMRTvis½yGb;rM qñaM2002¦. karGb;rMKWRtUv)anpþl;CUnedayminKitéføsMrab;RbCaCnTaMgGs; b:uEnþkar

Gnuvtþn_Cak;Esþg KWenAEtmankarbg;éføCapøÚvkar nigeRkApøÚvkarmYycMnYn.

4>1>1 KMlateynD½renAkñúgvis½yGb;rM ekIneLIgeTAtamkMriténkarsikSa

enAkm<úCa KMlatrvagekµgRbus nigekµgRsIkan;EtekIneLIgKYr[kt;sMKal; enAeBlEdlBYkeKQaneTA

dl;kMritsikSakan;Etx<s;. enAfñak;metþyü nigbzmsikSa karcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRbus nigekµgRsIman

cMnYnswgEtesIµKña b:uEnþenAfñak;mFümsikSabzmPUmi2 ebIekµgRbusmancMnYn 100nak; ekµgRsImanEt 63nak;

b:ueNÑaH ¬sUmemIlRkahVik 4>1¦ )ancuHeQµaHcUleron. enAfñak;mFümsikSaTutiyPUmi nigfñak;]tþmsikSa

ekµgRbusmancMnYn 100nak; )ancuHeQµaHcUleron cMENkÉekµgRsImanticCag 50nak; )ancuHeQµaHcUleron

¬EMIS, qñaM2001¼2002¦. mUlehtuénGRtaxusKñaenH nwgBiPakSaenAkñúgEpñkbnÞab;.

2 Tinñn½yTaMgGs;enAkñúgCMBUkenH dkRsg;ecjBIRbBn½§Bt’manRKb;RKgGb;rM ¬EMIS¦ erobcMral;qñaMedayRksYg G>y>k sMrab;RKb;

kMritsikSa nigkarBinitüeLIgvij kmµviFIKaMRTvis½yGb;rMqñaM2002 elIkElgEtmankar EcgxusBIenH

Page 104: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

95

RkahVik 4>1³ smPaBeynD½renAkñúgRKb;kMritTaMgGs;énkarGb;rM

sMKal;³ Tinñn½yfñak;]tþmsikSa kñúgqñaMsikSa2002¼2003

RbPB³ EMIS, qñaM2001¼2002 naykdæan]tþmsikSa RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

4>1>2 karcuHeQµaHcUleronkMBugekIneLIgenAfñak;bzmsikSa nigmFümsikSabzmPUmi

enAfñak;bzmsikSa GRtacuHeQµaHcUleronBitrbs;ekµgRbus nigekµgRsI KWmancMnYnRbhak;RbEhlKña³

kñúgqñaMsikSa 2002-2003 manekµgRbuscMnYn 90PaKry nigekµgRsIcMnYn 84PaKry )ancuHeQµaHcUleron

¬RkahVik 4>2¦. eTaHbICaGRtacuHeQµaHcUleronBitenATIRkug b¤TIRbCMuCn nigCnbT enAkMritbzmsikSa

minxusKñak¾eday k¾GRtacuHeQµaHcUleronBitenAtMbn;dac;RsyalmancMnYnTabKW 71PaKry. KMlateynD½r

enAkñúgtMbn;dac;RsyalmanTMhMBMusUvFMb:unµaneT edaysarEtkarcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsImancMnYn 67

PaKry. b:uEnþtamtYrelxfIµ²enH sIþGMBIkarcuHeQµaHcUleronBitbgðaj[eXIjfa KMlateynD½rkMBugEtrYmtUc

edaysarGRtaekµgRsIcuHeQµaHcUleron mankMritx<s;CagekµgRbusbniþcbnþÜc ¬RksYgGb;rM yuvCn nigkILa¦.

kñúgkMLúgqñaM1998 nigqñaM2002 smamaRtekµgRsIcUleronfñak;bzmsikSaekIneLIg 3PaKry.

GRtacuHeQµaHcUleronBit enAkMritmFümsikSabzmPUmi mancMnYnTab ¬RkahVik4>2¦. enAkm<úCa ekµg

1nak; kñúgcMeNamekµg 5nak; nigekµgRsI 1nak; kñúgcMeNamekµgRsI 6nak; kñúgRkumEdlmanGayuRbhak;

RbEhlKña )ancuHeQµaHcUleronkMritmFümsikSabzmPUmi. GRtacuHeQµaHcUleronBitenAtMbn;dac;Rsyal

ticCagGRtacuHeQµaHcUleronenATIRkugcMnYnmYykñúgcMeNamkumar100nak;. enAtMbn;CnbT KMlateynD½r

enAkñúgGRtacuHeQµaHcUleronBit KWmankMritx<s;CagenATIRkug b¤TIRbCMuCn ekµgRbus 19PaKry ekµgRsI

13PaKry.

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 105: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

96

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkahVik 4>2³ GRtacuHeQµaHcUleronBit BIqñaM1996 dl; qñaM2001

RbPB³ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

4>1>3 karekIneLIgya:gqab;rh½snUvkarcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsImkBIXMu

EdlRkIRkbMput

kñúgkMLúgeBl2 b¤3qñaMenH cMnYncuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRbus nigekµgRsIRkIRkenAfñak;bzmsikSa nig

mFümsikSabzmPUmi )anekIneLIgKYr[kt;sMKal;. cMnYnkumarcuHeQµaHcUleronenAfñak;bzmsikSamkBI

bNþaXMuEdlCaXMuRkIRkbMput ekIneLIgRbEhlBI 300>000nak; kñúgqñaM1999 eTA 423>000nak; kñúgqñaM

2001. enHbgðaj[eXIjfa karcuHeQµaHcUleron)anekIneLIgcMnYn 13PaKry enAqñaM2000 nig 24

PaKry kñúgqñaM2001. enAkñúgXMubBa©PaKmanbMput karcuHeQµaHcUleron)anekIneLIgcMnYn 5PaKry kñúgqñaM

2000 nig7PaKry kñúgqñaM2001. GRtaekIneLIgminsUvxusKñab:unµaneT rvagGRtacuHeQµaHcUleronrbs;

ekµgRsI eFobeTAnwgGRtacuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRbus enAkñúgXMubBa©PaKmanbMput b:uEnþkarcuHeQµaHcUl

eronrbs;ekµgRsIenAkñúgXMubBa©PaKRkIRkbMput ekIneLIgkñúgkMritx<s;CagekµgRsImkBImCÄdæanepSg²eTot.

kñúgqñaM2001 GRtaekIneLIgénkarcuHeQµaHcUleronrbs; ekµgRsImkBIXMubBa©PaKRkIRkbMputKW 26PaKry

EdlkñúgqñaM2000 manEt 15PaKry ¬ESSP Review, qñaM2002¦.

enAmFümsikSabzmPUmi cMnYnkumarcuHeQµaHcUleron mkBIXMubBa©PaKRkIRkbMputekIneLIgBI 11>800nak;

kñúgqñaM1999 dl; 20>000nak; kñúgqñaM2001. GRtacuHeQµaHcUleronsrubenAmFümsikSabzmPUmi bnþekIneLIg

enARKb;bBa©PaKTaMgGs; EdlkñúgenaHbBa©PaKRkIRkbMput manGRtaekIneLIgx<s;bMputKW 38PaKrykñúgqñaMsikSa

Page 106: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

97

2001-2002. enAkñúgRKb;bBa©PaKTaMgGs; karcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsI enAfñak;mFümsikSabzmPUmi

ekIneLIgya:gxøaMgenAkñúgbNþaqñaMknøgmk. karcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsIbBa©PaKRkIRkbMput ekIneLIg

BIrdg BI 3>302nak; kñúgqñaMsikSa1999-2000 dl; 6>547 kñúgqñaMsikSa2001-2002 KWGRtaekIneLIg

30PaKry kñúgrvagqñaMsikSa1999-2000 nigqñaMsikSa2000-2001 nig 50PaKry kñúgrvagqñaMsikSa

2000-2001 nigqñaMsikSa2001-2002 ¬ESSP Review qñaM2002¦. Tinñn½yTaMgenH )anbgðaj[eXIjfa

kmµviFIkMBugkat;bnßyKMlateynD½r nigPaBxusKñaénRkumEdlmanR)ak; cMNUlxusKña kñúgkarTTYl)ankarGb;rM

b:uEnþkarcuHeQµaHcUleronTUeTA nigkarcuHeQµaHcUleronBitrbs;ekµgRsI enAmFümsikSabzmPUmi enAmankMritTab

Nas;. sisSmkBIbBa©PaKRkIRkbMputmanEtcMnYn 6PaKryb:ueNÑaH eronenAmFümsikSabzmPUmi ebIeRbobeFob

eTAnwgsisSmkBIbBa©PaKmanbMput KWmancMnYn 37PaKry.

4>1>4 GRtaKg;vgS nigbBa©b;karsikSarbs;ekµgRsI mankMritTabCagekµgRbus

enAkm<úCa GRtacuHeQµaHcUleronBit minEmnCarUbPaBmYyeBjeljénkarTTYl)ankarGb;rMeLIy

BIeRBaHfa karcuHeQµaHcUleronBit bBa©ÚlTaMgsmamaRténsisSEdlmanGayuelIs CaBiessenAkMritmFüm

sikSabzmPUmi. karcuHeQµaHcUleronEdlmanGayuelIs bNþalmkBIkarcab;epIþmcUleronyWt GRtaRtYtfñak;

x<s; nigkareronminCab;lab; CaBiesscMeBaHsisSnarI ¬Bredenburg et al., qñaM2003¦. kñúgqñaMsikSa2001-

2002 ekµgRsIcMnYn 29PaKry nigekµgRbuscMnYn 32PaKry Edl)ancuHeQµaHcUleronenAkMritbzmsikSa

nigekµgRsIcMnYn 36PaKry nigekµgRbuscMnYn 46PaKry Edl)ancuHeQµaHcUleronenAkMritmFümsikSabzmPUmi

KWmanGayuelIs ¬EMIS, qñaM2002¦.

GRtacuHeQµaHcUleronenAkMritbzmsikSarbs;ekµgRsI nigekµgRbusmancMnYnRbhak;RbEhlKña b:uEnþGRta

d¾x<s;énsisSe)aHbg;karsikSakMritx<s; nigGRtaKg;vgSkMritTab enAEtCabBaðaeynD½rd¾sMxan;enAkMritbzm

sikSa nigmFümsikSabzmPUmi. GRtaKg;vgSmankMritxus²KñaeTAtam naykdæan epSg² enAkñúgRksYgGb;rM

yuvCn nigkILa. ]TahrN_ kñúgqñaMsikSa2001-2002 RksYgGb;rM yuvCn nigkILa )anraykarN¾fa ekµgRsI

cMnYn 48PaKry nigekµgRbuscMnYn 51PaKryénekµgRsI-RbusTaMgGs; Edl)ancuHeQµaHcUleronenAfñak;TI1

)anbBa©b;fñak;TI6. Tinñn½yepSg²eTot BIelxaFikardæanGb;rM sMrab;TaMgGs;KñakñúgqñaM2002 ¬Bredenburg

et al., qñaM2003¦ bgðaj[eXIjfa GRtaKg;vgSkñúgqñaMsikSadEdl ekµgRsImancMnYn 57PaKry nigekµgRbus

mancMnYn 61PaKry.

kñúgqñaM2002 tamkarviPaKCaRkummYyEdleFIVeLIgedayRkumkargareynD½rrbs;RksYgGb;rM yuvCn nig

kILa sMrab;ry³eBl7qñaM cab;epIþmBIqñaMsikSa1995-1996 )anbgðaj[eXIjfa GRtaKg;vgSrbs;ekµgRbus

KW34PaKry ekµgRsIKW32PaKry enAfñak;TI5 ekµgRbus30PaKry ekµgRsI27PaKry enAfñak;TI6 nig

ekµgRbus26PaKry ekµgRsI21PaKry enAfñak;TI7 ¬sUmemIlRkahVik 4>3¦.

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 107: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

98

cMENkesIµPaBsMrab;narI

eCaKC½ymYyEdlCalT§plénkarGnuvtþn_kmµviFI nigeKalneya)ayfIµ²enAkñúgvis½yGb;rM kñúgry³eBl

2qñaMknøgmkenH KWkarkat;bnßyGRtasisSeronRtYtfñak;enAkñúgRKb;kMrit nigRKb;tMbn;TaMgGs;. karkat;bnßyenH

CalT§plénkarGnuvtþn_dMeNIrkarfñak;bMb:nbEnßm sMrab;sisSEdlRbLgFøak;enA kñúgeBlvisSmkal nigmanR)ak;

]btßmÖelIkTwkcitþCaBiesssMrab;RKU. karFøak;cuHénGRtasisSeronRtYtfñak; nwgbegIán[mansmPaBeynD½r

enAkñúgkarGb;rM. karkat;bnßyeBlevlaEdlmincaM)ac;sMrab;ekµgRsI GacbBa©b;karsikSaCamUldæanRKw³ KWCYykat;

bnßyeBlevla nigR)ak;EdlRtUvcMNaysMrab;eron CaBiessekµgRsIEdlmanGayueRcIn. kareronRtYtfñak;

RtUvcMNayTaMgeBlevla nigluykak;CaeRcIn. karcuHeQµaHcUleronEdlmanGayuelIs Gacnwgkat;bnßy)an

edaykarGnuvtþn_kmµviFI nigeKalneya)ayfIµ² enAkñúgvis½yGb;rM.

GRtaekµgRsIe)aHbg;ecalkarsikSaenAkMritbzmsikSa KWkñúgcenøaH 13 nig 14PaKry kñúgkMLúgeBl 8qñaM

knøgmkenH ¬Bredenburg et al., qñaM2003¦. GRtaekµgRbuse)aHbg;ecalkarsikSa mankMritTabCagekµgRsI

kñúgkMLúgqñaM1993 dl;2001 KWkñúgrvag 8 eTA 12PaKry. enAfñak;mFümsikSabzmPUmi GRtasisSe)aHbg;

ecalkarsikSa Føak;cuHya:gxøaMg ¬RkahiVk4>4¦. GRtaekµgRbus nigekµgRsIe)aHbg;ecalkarsikSamanKMlattUc.

RkahVik 4>3³ GRtaKg;vgSrbs;ekµgRbus¼ekµgRsIenAtamfñak; ¬ BIfñak;TI1 dl;fñak;TI7¦

RbPB³ Bredenburg et al., qñaM2003

eTaHbICaGRtae)aHbg;ecalkarsikSa)anFøak;cuH enAkMritmFümsikSabzmPUmik¾eday k¾KMlateynD½r

EdlenAEtmanenAkñúgRKb;kMritTaMgGs;énkarsikSa bgðaj[eXIjfa enAmanktþaepSg²eTotEdlbnþraMgsÞH

dl;karbBa©b;karsikSaCamUldæanRKw³rbs;ekµgRsI dUcCatMélénkarsikSa cm¶ayBIpÞHeTAsalaeron nigkar

TTYlxusRtUvkñúgkargarpÞH.

Page 108: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

99

mFümsikSabzmPUmi

RkahVik 4>4³ GRtasisSe)aHbg;ecalkarsikSaenAkMritmFümsikSabzmPUmi

RbPB³ Bredenburg et al., qñaM2003

4>1>5 mankarxVHxatRKUbeRgonxøaMgenACnbT CaBiessRKUbeRgonCanarI

yuT§viFIKnøwHmYyedIm,IbegIánkarcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsIenAkñúgkarsikSaCamUldæanRKw³ KWkarbegIáncMnYn

RKUbeRgonCanarI. cMnYnRKUbeRgonenAfñak;bzmsikSa )anekIneLIgcMnYn 7PaKry taMgBIqñaM1993 mk ehIy

RKUbeRgonenAkMritmFümsikSaekIneLIgcMnYn 23PaKry kñúgrvagqñaM1996 nig 2001. karekIneLIgéncMnYn

RKUbeRgon eFIV[mankarekIneLIgénkarcuHeQµaHcUleronenAkMritbzmsikSa mancMnYn 67PaKry nigkMritmFüm

sikSamancMnYn 124PaKry. CalT§pl eFIV[pleFobsisS nigRKUbeRgon (PTR) ekIneLIgya:gxøaMg.

enAkñúgqñaM2002 Ep¥ktamsißtiBIrdæaPi)al pleFobsisS nigRKUbeRgonKW 56¼1 enAkMritbzmsikSa Edl

bgðaj[eXIjnUvkarxVHxatRKUbeRgon KWmankMritx<s;enACnbT nigtMbn;dac;Rsyal b:uEnþmanPaBl¥RbesIr

enAkMritmFümsikSa EdlmanpleFobsisS-RKU 22¼1 ¬Bredenburg et al. qñaM2003¦.

RksYgGb;rM yuvCn nigkILa maneKaledAbegIánsmPaBeynD½rkñúgcMeNamRKUbeRgon Edlmankar

ekIneLIgmYycMnYntUcenAfñak;Cati cab;taMgBIBak;kNþalTsvtSqñaM1990. smPaBeynD½r)anekInBI 0/49

eTA 0/64 ¬RKUbeRgonCanarI eRbobeFobnwgRKUbeRgonCaburs1rUb¦ kñúgcMeNamRKUbzmsikSa nigekIneLIgBI

0/37 eTA 0/42 kñúgcMeNamRKUmFümsikSa ¬Bredenburg et al., qñaM2003¦. tYrelxfñak;Cati GacnwgeFIV[

mankaryl;RclM³ eRBaHfaenATIRkug b¤TIRbCMuCnGRtaRKUbeRgonCanarI eRbobeFobCamUyRKUbeRgonbursKW

elIsBI 1nak; b:uEnþenAtMbn;CnbT nigtMbn;dac;Rsyal KWmankMritTabNas;. mUlehtucMbgEdlbNþal[

RKUbeRgonCanarImancMnYnticenAkñúgtMbn;CnbT KWfamannarICnbTkñúgcMnYnticb:ueNÑaH)andak;Bakü nigman

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 109: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

100

cMENkesIµPaBsMrab;narI

kMritvb,Fm’Tab minGaceFVICaRKUbeRgon cMENkÉnarITIRkugEdlCaRKUbeRgon mankarRBYy)armÖGMBIsniþsux

enAkñúgtMbn;CnbT ehIyR)ak;elIkTwkcitþmancMnYntictYcsMrab;Tak;TajRKUenATIRkug [eTAbeRgonenA

CnbT. RksYgGb;rM yuvCn nigkILa )anpþl;CaR)ak;elIkTwkcitþ edIm,ITak;TajRKUeTAbeRgonenAsalaeron

enACnbT nigGnuvtþkarbeRgoneRcInfñak; ¬eRbIR)as;FnFanEdlman[)anRKb;RKan;¦. b:uEnþyuT§saRsþenH

hak;dUcCaminsUvman\Ti§Blb:unµaneT eRBaHkarGnuvtþn_manRTg;RTaytUc ¬Breden-burg et al., qñaM2003¦.

4>1>6 KMlateynD½r nigPaBxusKñaénR)ak;cMNUl enAEtBMumankarpøas;bþÚr

enAkñúgkMritmFümsikSaTutiyPUmi

cMnYnekµgRbus nigekµgRsI Edl)ancuHeQµaHcUleronenAkMritmFümsikSaTutiyPUmi)an nigkMBugekIneLIg

¬RkahiVk 4>5¦. eTaHbICaya:gNak¾eday lT§plénkarkat;bnßyKMlateynD½r nigRkumcMNat;fñak;tamR)ak;

cMNUlEdlTTYl)anenAkMritmFümsikSabzmPUmi mindUcKñanwglT§plTTYl)anenAkMritmFümsikSaTutiyPUmi

eLIy. GRtacuHeQµaHcUleronenAkñúgbBa©PaKRkIRkbMput ekIneLIgBI 1 eTA 2PaKry kñúgrvagqñaM1999 dl;

2001 b:uEnþGRtacuHeQµaHcUleronkñúgbBa©PaKmanbMput Føak;cuHBI 63 mk 57PaKry. cMnYnekµgRsIenAkMrit

mFümsikSaTutiyPUmiekIneLIg CaBiessenAtMbn;CnbT b:uEnþpleFobrvagekµgRbus nigekµgRsIenAEtman

kMritTab nigenAEtKµankarpøas;bþÚr kñúgry³eBl7qñaMknøgmkenH. Tinñn½ydMbUgsMrab;qñaMsikSa 2002-2003

)anbgðaj[eXIjfa enAedImqñaMGacnwgmankarFøak;cuH b:uEnþnwgekIneLIgenAqñaM2003 ¬RkahiVk4>6¦.

RkahiVk 4>5³ cMnYnsisSEdl)ancuHeQµaHenAkMritmFümsikSaTutiyPUmi

RbPB³ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

Page 110: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

101

RkahiVk 4>6³ kareRbobeFobGRtaekµgRbus CamYynwgekµgRsI eTAtamtMbn;

RbPB³ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

4>1>7 GRtacuHeQµaHcUleronBitFøak;cuHenAkMritmFümsikSaTutiyPUmi CaBiessekµgRbus

karcuHeQµaHcUleronBitenAkMritmFümsikSaTutiyPUmiekIneLIgkñúgqñaM1999 ehIybnÞab;mk Føak;cuHTaMg

GRtarbs;ekµgRbus nigekµgRsI ¬RkahiVk 4>7¦ b:uEnþGRtarbs;ekµgRbusFøak;cuHelOnCag. bc©úb,nñGRtacuH

eQµaH)anekIneLIgEtbnþicbnþÜcelIsBIqñaMsikSa 1996-1997 Etb:ueNÑaH CaBiessGRtacuHeQµaHcUleron

rbs;ekµgRsI EdlBImunmankarekIneLIgkñúgcMnYntictYc. mUlehtuénGRtaTabenAkMritmFümsikSaTutiyPUmi

RtUv)anBnül;edayEpñk²b:ueNÑaH. Cak;EsþgRksYgGb;rM yuvCn nigkILa )aneRbIR)as;mYyPaKFMénFnFan

rbs;RksYg nigepþatkarykcitþTukdak;elIkarBRgIkkarGb;rMCamUldæan b:uEnþRksYgykcitþTukdak;tictYcenA

kMritmFümsikSaTutiyPUmi.

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 111: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

102

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkahVik 4>7³ GRtacuHeQµaHcUleronBit enAkMritmFümsikSaTutiyPUmi

RbPB³ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

4>1>8 mUlehtuEdlnaM[manKMlateynD½renAkMritmFümsikSa

kar)a:n;RbmaNrbs;RksYgGb;rM yuvCn nigkILa nigGñkpþl;CMnYy )anrkeXIjnUvmUlehtumYycMnYn

EdlnaM[manKmøateynD½r enAkñúgkarcuHeQµaHcUleron EdlmandUcxageRkamenH³

tMélcMNayelIkarsikSa

tamkarsikSaCaeRcInbgðaj[eXIjfa bBaðaGsmtßPaBrbs;RKYsarkñúgkarcMNayedaypÞal; nigeday

RbeyalelIkarsikSa KWCamUlehtucMbgEdlekµgRsIminGaceTAsala)an. cMNayCaRbcaMrbs;EpñkÉkCn

elIvis½yGb;rMsaFarN³mancMnYn 64PaKry éncMNaysrubCaRbcaMelIvis½yGb;rM. karcMNayÉkCnsMrab;

kumar1nak;enAkñúgkMritbzmsikSa mancMnYn 79PaKry éncMNayTuneRkABImðÚbGahar sMrab;mnusS1nak;

rbs;RbCaCnRkIRkbMputcMnYn 20PaKry. cMNaykñúg1nak;sMrab;fñak;mFümsikSa nig]tþmsikSa KWeRcInCag

2eTA 7dg éncMNaysMrab;kareRbIR)as;eRkABImðÚb rbs;RbCaCnRkIRkbMput cMnYn 20PaKry ¬Vinky

qñaM2002/ ÉksarsIþBIkarBinitüelIcMNaysaFarN³ kñúgCMBUksIþBIvis½yGb;rM¦.

eTaHbICatMélpÞal;énkarsikSamantMéldUcKñasMrab;ekµgRbus nigekµgRsIk¾eday k¾CaTUeTA«Bukmþay

Kitfa karsikSasMrab;ekµgRsIRtUvcMNayeRcInCag nigTTYl)anplticCagekµgRbus. enAkñúgkal³eTs³Edl

RKYsarRkIRkKµanlT§PaBRKb;RKan; edIm,IbBa¢ÚnkUnTaMgGs;[eTAeron RKYsarTaMgenaH eRcInEtbBa¢ÚnkUnRbus

Page 112: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

103

[eTAeron. enAkñúgRKYsarPaKeRcIn ekµgRsIRtUvcMNayeBlevlaeTAeronrbs;xøÜn mkCYyeFIVkargarERscMkar

emIlEfTaMbgb¥ÚntUc² nigkargarpÞHepSg² dUecñHmþayrbs;nag GaceTARbkbrbrrkR)ak;cMNYlsMrab;RKYsar.

edaysarburseRcIneFIVkargarEdlTamTarkMlaMgxøaMg b¤eRbIm:asIun kMlaMgBlkmµrbs;ekµgRbus minsUvykeTA

CYyCMnYskMlaMgBlkmµrbs;«Bukrbs;xøÜn dUckMlaMgBlkmµrbs;ekµgRsI EdlGacykeTACMnYskMlaMgBlkmµ

rbs;mþayCajwkjab;enaHeT. »kaskargarekIneLIgeTAtamGayurbs;smaCikRKYsar CaBiessenAeBlman

kargarrkR)ak;cMNUlsMrab;RKYsar dUcCaeragcRkkat;edr Edlpþl;»kasrkR)ak;cMNUlkan;EteRcIn CaCag

kareTAsikSa.

cm¶ayBIpÞHeTAsalaeron

cm¶aypøÚveTAsalaeron enAEtCa]bsKÁkñúgkarTTYl)ankarGb;rMkMritmFümsikSa. RKYsarmYycMnYnFM

rs;enAcm¶ay1KILÚEm:RtBIsalabzmsikSa b:uEnþmanEt 0/05PaKry énPUmiTaMgGs; mansalamFümsikSa

bzmPUmimYy nig 0/01PaKry mansalamFümsikSaTutiyPUmimYy ¬RksYgEpnkar/ qñaM1997¦. kñúgrvag

qñaM1997 dl; qñaM2002 minmankarsagsg;salaeronfIµeT.

39PaKry énsisSfñak;TI6 EdlmanlT§PaBGaccUleronkMritmFümsikSabzmPUmi rs;enAcm¶ay

ya:gticNas; 3KILÚEm:RtBIsalaeron nigcMnYn 10PaKry rs;enAcm¶ayya:gehacNas; 10KILÚEm:Rt

BIGnuviTüal½yEdlenACitbMput ¬mUlniFiCb:unsMrab;karkat;bnßyPaBRkIRk nigmUlniFi ADB, qñaM2001¦.

edayKuNPaBrbs;pøÚvenACnbTminl¥ cm¶ayeTAsalaeronKWCa]bsKÁya:gFM enAkñúgcMeNamsisSPaKeRcIn

EdlKµansUm,IEtkg;sMrab;kareFIVdMeNIr. ekµgRbusGacrs;enAkñúgvtþ enAeBlbnþkarsikSaenAkMritmFümsikSa

b:uEnþKµanRbBn½§CYydl;karsñak;enArbs;ekµgRsIeLIy. eTaHbICacm¶ayeTAGnuviTüal½yminCaq¶ayb:unµan

k¾eday k¾«BukmþaymankarRBYy)armÖGMBIsuvtßiPaBragkay nigsIlFm’rbs;ekµgRsI enAeBledIreTAsalaeron

¬Velasco, qñaM2001 nigmUlniFiCb:unsMrab;karkat;bnßyPaBRkIRk nigmUlniFi ADB, qñaM2001¦. karsÞg;mti

mYyenAqñaM1998 bgðaj[eXIjfa 62PaKryénempÞH niyayfa Kat;mankarRBYy)armÖGMBIsniþsuxrbs;

kUnRsIKat;enAeBleFIVdMeNIreTAsalaeron. PaKryenHmankMritx<s;enATIRkug b¤TIRbCMuCn ¬57PaKry¦

CagenAtMbn;CnbT ¬38PaKry¦ ¬RksYgGb;rM yuvCn nigkILa nigGgÁkar CARE¦.

karxVHbgÁn;Gnam½y

enATUTaMgRbeTs salabzmsikSacMnYn 65PaKry nigviTüal½ycMnYn 13PaKry KµanbgÁn;Gnam½y

¬EMIS, qñaM2001¦. sßanPaBenH eFIV[manbBaðaxµas;eGon CaBiessMrab;ekµgRsICMTg;. GRtacuHeQµaH

cUleronhYsGayumankMritx<s; dUecñHkarxVHbgÁn;Gnam½y nigb:HBal;dl;karcuHeQµaHcUleronkMritbzmsikSa.

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 113: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

104

cMENkesIµPaBsMrab;narI

xVHRKUbeRgonCanarI nigRKUCaKMrUl¥

karxVHRKUbeRgonCanarI nigKMrUl¥CanarI CaBiessenAtMbn;CnbT KWCaktþabEnßmEdleFIV[narIminmankar

elIkTwkcitþkñúgkareTAsalaeron. tamry³ Bredenburg et al. qñaM2003 bgðaj[eXIjfa {enABIeRkay

]bsKÁEpñkesdækic©elIkarsikSarbs;ekµgRsI KWmanKMnit nig\riyabfrbs;sgÁmcMeBaHzan³ smtßPaB nig

bBaØarbs;burs ¬ekµgRbusmankMritx<s;Cag¦. \riyabfTaMgenH bnþekIteLIgminRtwmEtkñúgcMeNam

«Bukmþayb:ueNÑaHeT b:uEnþk¾ekIteLIgenAkñúgcMeNamRKUpgEdr. dUecñHbrisßanEbbenH KWGacBRgwgTsSn³

vis½yGMBIKMrUeynD½r}.

kmµviFIsikSa esovePAsikSa nigktþakñúgsalaepSg²eTot Edlbnþ[man\riyabfminsmrmücMeBaH

eynD½r kMBugRtUv)aneFIVkarRsavRCav nigepþatkarykcitþTukdak;ya:gxøaMg. ]TahrN_ PaKeRcInénkarerobcM

esovePAsikSabc©úb,nñ min)andak;bBa©ÚlnUvbBaðaGMBIeynD½reLIy ¬RksYgGb;rM yuvCn nigkILa qñaM2001¦.

karniymbBa¢ÚnkUnRbus[eTAeron

karsikSarbs;RksYgGb;rM yuvCn nigkILa nigGgÁkar CARE kñúgqñaM1998 bgðaj[eXIjfa empÞHcMnYn

46PaKryyl;Rsbfa ekµgRbusmanbBaØaCagekµgRsI nig 61PaKryniyayfa karGb;rMsMrab;ekµgRbus

sMxan;CagekµgRsI. lT§pldUcKñaRtUv)anrkeXIjenAkñúgGegátRbCasaRsþ nigsuxaPi)alenAkm<úCa nig

karsikSaepSg² eTaHbICaenAkñúgkarGegátTaMgenaH «Bukmþayniyayfa Kat;k¾cg;[kUnRsIrbs;Kat;TTYl)an

karsikSaEdr ¬RksYgGb;rM yuvCn nigkILa nigGgÁkar CARE¦.

ekµgRsICaGñkemIlEfTaMbgb¥Ún

ekµgRsIPaKeRcIn TTYltYnaTICaGñkemIlEfTaMRKYsar enAeBlRKYsarmanbBaðaGIVmYy ¬Velasco, qñaM

2001¦ ]TahrN_ eBlRKYsarmanCMgW b¤søab;edaysarCMgWeGds_ b¤CMgWepSg²eTot EdltRmUv[RKYsarRtUv

TajkumarecjBIsalaeron CaBiessekµgRsI ¬KN³kmµkarGWr:ub qñaM2002¦. CacugeRkay ekµgRsIRtUv

cakecjBIsalaeronTaMgenAv½yekµg eRBaHekµgRsI ¬b¤«Bukmþay¦ sMerccitþfa BYkeKRtUverobkar.

{bBa¢ÚnkUnRbusrbs;GñkeTAsalaeronEdlenAq¶ayBIpÞH RbsinebIGñkmanR)ak;>>>

enHKWCaeyabl;l¥Nas; ehIyBYkeKGacmanGnaKtl¥RbesIr b:uEnþetInwgmanerOgGIV

ekIteLIgcMeBaHkUnRsI ebIGñkbBa¢ÚnBYkeKeTAq¶ay? RbEhlvaGacRtlb;mkPUmivij

edaymanépÞeBaHpgk¾mindwg. enARsukExµrKµannrNamñak; bBa¢ÚnkUnRsIeTAeron

enAq¶ayeLIy} bursmñak;rs;enAkñúgextþkNþal pþl;karsMPasn_enAkñúgr)aykarN_

karvaytMélPaBRkIRkedaymankarcUlrYm ¬ADB, qñaM2001¦.

Page 114: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

105

4>1>9 KMlateynD½r manTMhMkan;EtFM enAkMrit]tþmsikSa

RbCaCnkm<úCacMnYnEt 0/2PaKryb:ueNÑaH )ancUleronenAkMriteRkaymFümsikSa ¬CMerOn qñaM1998¦.

eTaHbICaya:gNak¾eday karcuHeQµaHcUleronenAmhaviTüal½y)anekIneLIgtaMgBIqñaM1999 enAeBlEdl

rdæaPi)alGnuBaØat[manmhaviTüal½yÉkCn. mhaviTüal½yÉkCnmYycMnYn mansaxaenATIRkugPñMeBj nig

enAtambNþaextþ.

edaysarEtekµgRsIEdl)anbBa©b;fñak;mFümsikSa mancMnYnticCagekµgRbus dUecñHsisSRbusmancMnYn

PaKeRcInenAkMrit]tþmsikSa. smPaBeynD½renAkMrit]tþmsikSa nwgminGacTTYl)aneCaKC½yeLIy lÁwKNa

minmanekµgRsIcMnYneRcIn bBa©b;karsikSaenAkMritmFümsikSabzmPUmi nigTutiyPUmienaHeT. CakarBitNas;

EdlkarrIkduHdalénmhaviTüal½yÉkCnkñúgkMLúgeBl bIbYnqñaMknøgmkenH TaMgenAPñMeBj nigtambNþaextþ

nana )anCYybegIánkarpþl;esvasikSafñak;]tþm EdlBImunmanEtenAkñúgsalardæenAkñúgTIRkug. karGPivDÆn_enH

)anCYydl;ekµgRsI eTaHbICakarcUleronrbs;ekµgRsIenAkMrit]tþmsikSa mankarekIneLIgtictYck¾eday.

ekµgRsIEdlman]bsKÁedaysarbBaðasniþsux nigbBaðaeFIVdMeNIrmkPñMeBj manlT§PaBbnþkarsikSaenAkñúg

extþrbs;xøÜn.

kñúgry³eBlbIbYnqñaMknøgmkenH smamaRtsisSnarI )anekIneLIgRbEhl 27PaKry enARKb;viTüasßan

TaMgGs; ¬RkahiVk 4>8¦. Psþútag KWkarekIneLIgenAkñúgviTüasßan]tþmsikSacMnYnBIrEdlBImun PaKryén

sisSnarImancMnYnticbMput³ KWviTüasßanbec©kviTüaPMñeBj nigsalaPUminÞksikmµ.

RkahiVk 4>8³ smamaRtsisSnarI enAkMrit]tþmsikSa

RbPB³ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 115: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

106

cMENkesIµPaBsMrab;narI

4>1>10 KMlateynD½renAkñúgGRtaGkçrkmµ ekIneLIgeTAtamGayurbs;RbCaCn

Gkçrkmµ KWBak;Bn½§CamYynwgkarTTYl)an»kasesdækic© nigkarkat;bnßyPaBRkIRk. ]TahrN_ karTMnak;TMng

pSBVpSayBt’manGMBIksikmµ manTMenareTArkRbCaCnEdlecHGkSr ¬FnaKarBiPBelak qñaM2002i¦ dUecñH

yuT§viFITMnak;TMngpSBVpSayBt’manenH minGaccUleTAdl;narI nigbursenACnbTEdlminecHGkSr)aneLIy

¬CSES, qñaM1999¦. KMlateynD½rkñúgGRtaGkçrkmµkñúgcMeNamRbCaCnGayuBI15 eTA24qñaM )annwgkMBug

Føak;cuHCabnþbnÞab; ehIytamry³Tinñn½ybc©úb,nñbgðaj[eXIjfa GRtaGkçrkmµrbs;ekµgRbusKW 87PaKry

nigekµgRsI 77PaKry. ebIsinCaninñakarbc©úb,nñenH bnþrhUtKMlateynD½r nwgRtUv)anlubbM)at;kñúgeBl

qab;²enH. eTaHbICaya:gNak¾eday RbeTskm<úCaminTan;TTYl)aneCaKC½y[manGRtaGkçrkmµ 100

PaKrykñúgcMeNamRkumenH ehIytYrelxfñak;Cati min)anbgðajGMBIKMlatenAtamextþ nigtamtMbn;eLIy.

kñúgcMeNamnusSeBjv½y narICaGnkçrCnenAEtmancMnYneRcInCagburs ehIyKMlatkan;EtFMsMrab;narI

v½ycMNas; ¬RkahiVk 4>9¦.

GRtaGkçrkmµCak;EsþgGacnwgTabCagtYrelxbgðajenAkñúgRkhiVk 4>9. kar)a:n;RbmaNnaeBlfIµ²enH

bgðaj[eXIjfa burscMnYn 25PaKry nignarIcMnYn 45PaKry ¬esIµnwg36 CaTUeTA¦ CaGnkçrCnTaMgRsug

burs 26PaKry nignarI 28PaKry ¬esIµnwg27PaKryCaTUeTA¦ CaBak;kNþalGkçrCn. bUkEpñkTaMgBIr

bBa©ÚlKñaeXIjfa burs50PaKry nignarI71PaKry enAkm<úCaKWCaGnkçrCn ¬UNDP/UNESCO, qñaM 2000¦.

GRtaGnkçrkmµx<s; CaBiess narIv½ycMNas; eFIV[mankarlM)aksMrab;karGPivDÆn_esdækic©sgÁmenAkm<úCa.

narIEdlCaGnkçrCn minmanlT§PaBcUlrYmcMENkkñúgkarGPivDÆn_enAkm<úCa nigTTYl)anplesIµKña dUcGñk

déTeToteLIy. eBlfIµ²enH Epnkarrbs;rdæaPi)aledIm,Ikat;bnßyGnkçrPaB min)anykcitþTukdak;elI

kmµviFIGkçrkmµ sMrab;narIv½ycMNas;[)anRKb;RKan;enAeLIy.

RkahVik 4>9³ GRtaGkçrkmµ EbgEcktamGayu

RbPB³ CMerOn qñaM1999

Page 116: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

107

4>1>11 karbNþúHbNþalCMnajviC¢aCIv³ enAmankMrit CaBiesssMrab;narI

km<úCa )andMeNIrkarya:gskmµnUvkmµviFIGb;rMeRkARbBn½§ ¬NFE¦ taMgBITsvtSqñaM1980 EdlkmµviFIenH

dMeNIrkaredaynaykdæanBiessmYyenAkñúgRksYgGb;rM yuvCn nigkILa. kñúgkMLúgTsvtSqñaM1990 RksYg

G>y>k epþatkarykcitþTukdak;EtelIkmµviFIGb;rMkñúgRbBn½§ CaBiesskarGb;rMCamUldæanedayminykcitþ

Tukdak;elIkmµviFIGb;rMeRkARbB½n§. kñúgqñaM1994 vinieyaKsrubkñúgkmµviFIGb;rMeRkARbB½n§ mancMnYnticCag

1PaKry énkarvinieyaKTunsrubelIvis½yGb;rM ebIeFIVkareRbobeFob kMritbzmsikSaTTYl)an 54PaKry

nigkMrit]tþmsikSaTTYl)an 12PaKry ¬Breden- burg et al, qñaM2003¦.

eTaHbICavinieyaKkñúgkarGb;rMeRkARbBn½§ )anekIneLIgtaMgBIqñaM1996 CaBiess edaysarmanmUlniFi

RbeTsGñkpþl;CMnYy b:uEnþkarvinieyaKTunsMrab;karGb;rMeRkARbBn½§enH manEt 3PaKryénkarvinieyaKTun

srubelIvis½yGb;rMkñúgqñaM1999. karvinieyaKTunsaFarN³elIkarGb;rMeRkARbBn½§ minmankarGPivDÆn_eLIy

kñúgkMLúgTsvtSqñaM1990 ¬Bredenburg et al, qñaM2003¦. kñúgkMLúgeBlenaH tYnaTIrbs;rdæaPi)alKWkar

sMrbsMrYlenAkñúgkmµviFIGb;rMeRkARbB½n§ EdlTTYlkar]btßmÖ nigdMeNIrkaredayGgÁkareRkArdæaPi)al. kmµviFI

enH ebIkcMhrdl;GnkçrCneBjv½yTaMgBIrePT b:uEnþkarGnuvtþn_Cak;Esþg sisSPaKeRcInCanarI nigya:gehac

Nas; sisScMnYn1PaK4 manv½yekµgEdlmanGayu ticCag18qñaM ¬Desiree Jongsma, qñaM2003/

karTMnak;TMngBt’manpÞal;xøÜn¦.

tamkar)a:n;RbmaNrbs; ILO GMBIeynD½r nigkarbegIánkargar ¬Urashima, qñaM2002¦ bgðaj[eXIjfa

TMhM nigvisalPaBEdlmankMrit enAkñúgkarbNþúHbNþalCMnajenATUTaMgRbeTs manplb:HBal;dl;narIya:g

F¶n;F¶r. eTaHbICamCÄmNÐlRsIþkñúgkic©GPivDÆn_ epþateKaledApþl;karbNþúHbNþaldl;narI ehIyGgÁkar

eRkArdæaPi)almYycMnYn )anepþatkarykcitþTak;dak;CaBiesselIRkumnarIgayrgeRKaH ¬]> edaysarGMeBI

hwgSakñúgRKYsar KµanpÞHsMEbg Gñklk;dUrtUctac.l. b:uEnþTMhMénkmµviFITaMgenH enAmankMrit. PaKeRcInén

CMnajEdlpþl; KWCaCMnajRbéBNI {narI} ¬]> kat;edr G‘utsk; t,aj¦. karbNþúHbNþalPaKeRcIn dMeNIrkar

enAkñúgmCÄmNÐl dUecñHeFIV[narIPaKeRcInmankarlM)akkñúgkarmkcUlrYmkarbNþúHbNþal. kMriténkar

ecHGkSr nigkarGb;rMTab KWCa]bsKÁeFIV[narIIminGaccUlrYmkñúgkmµviFIbNþúHbNþal. kmµviFIGkçrkmµ kMrnwg

RtUv)aneKdak;bBa©ÚleTAkñúgkmµviFIbNþúHbNþalCMnajNas; ¬ILO, qñaM2001¦.

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 117: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

108

cMENkesIµPaBsMrab;narI

4>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al

kñúgkMLúgqñaM 1999 dl; 2002 RksYgG>y>k )anbegIátRkbxN½ÐeKalneya)ay nigyuT§saRsþelIvis½yGb;rM

edaymanGaTiPaBGPivDÆn_tamvis½yTUeTA eKaledAGnuvis½y nigEpnkarcMNayry³eBlmFüm elIvis½yGb;rM

sMrab;qñaM2001-2005. RksYgG>y>k )anbegIátEpnkaryuT§saRsþGb;rM ¬ESP¦ qñaM2001-2005 nigkmµviFI

KaMRTvis½yGb;rM ¬ESSP¦ qñaM2002-2006 edaymankarBiinitüeLIgvij nigvaytMéledayGñkBak;Bn½§epSg².

naeBlfIµ²enH rdæaPi)alk¾)anerobcMEpnkarCatiGb;rMsMrab;TaMgGs;Kña qñaM2003-2015 Edl)anpSBVpSay

enAExmifuna qñaM2003.

kmµviFIKaMRTvis½yGb;rM epþatelIkareFIVkMENTRmg;sMxan;² elIkmµviFIskmµPaBCaGaTiPaBcMnYn 12 ¬PAP¦

kñúgeKalbMNgbegIán»kasTTYl)ankarGb;rM sMrab;RkumEdlgayrgeRKaHTaMgGs;. kmµviFI PAP epþatelIkarCYy

RbCaCnRkIRk nigbgðaj[eXIjnUvkarebþCJacitþrbs;rdæaPi)al kñúgkareqIøytbeTAnwgbBaðapþl;CUn nigtRmUvkar

kñúgkarsikSa nigkarkat;bnßyPaBRkIRk ¬Bredenburg et al, qñaM2003¦. b:uEnþkmµviFITaMgenH RtUv)anerobcMeLIg

edIm,IedaHRsaybBaða»kasTTYl)ankarGb;rMCaTUeTA min)ansMedAelIGtulüPaBeynD½rkñúgkarTTYl)ankarGb;rM

CaBiessekµgRsIeLIy. RksYgcat;TukbBaðaeynD½rCabBaðaGnþrvis½yenAkñúgRKb;vis½yTaMgGs; nig)anbBa©Úl

bBaðaeynD½r eTAkñúgEpnkarCatikmµviFIGb;rMsMrab;TaMgGs;Kña ¬Bredenburg et al, qñaM2003¦. enAqñaM2001

RksYg G>y>k )anbegIánRkumkargareynD½r edIm,IeFIVkarsMrbsMrYlya:gCitsiñTCamYyGñkpþl;CMnYy nigédKU

shkarGgÁkareRkArdæaPi)al. RkumkargareynD½r)anbegIányuT§saRsþbRBa¢abeynD½r rYmman³

� FananUv»kasesIµKñakñúgkarTTYl)ankarsikSasMrab;ekµgRsI

� begIánsmFm’eynD½rkñúgkarRKb;RKg nigkarEckcayesvaGb;rM nig

� BRgwgsmtßPaBbec©keTs edIm,IbRBa¢abeynD½reTAkñúgkarerobcMkmµviFI nigeKalneya)ayGb;rM.

rdæaPi)alTTYlsÁal;fa karGb;rM KWCavis½yGaTiPaB1 kñúgcMeNamvis½yGaTiPaB4 ¬vis½yepSg²eTot

KWsuxaPi)al GPivDÆn_CnbT nigksikmµ¦ nig)anbegIánkarviPaCfvikaCaRbcaMsMrab;vis½yGb;rMBI 13/6PaKry

kñúgqñaM2000 eTA 15/7PaKry kñúgqñaM2001 nig 18/2PaKry kñúgqñaM2002 ¬RksYg G>C>k 2002b¦

nigmanKMeragnwgbegIánbEnßmRbEhl 1PaK5 énfvikaCaRbcaM kñúgqñaM2005.

fvikaCaRbcaMsMrab;karGb;rMCamUldæan RtUv)aneRKagnwgbegIánbEnßmeTVrdgBI 180Ban;lanerol kñúgqñaM2001

eTA 377Ban;lanerol kñúgqñaM2005 ¬tarag4>1¦. cMNayelIkarGb;rMCamUldæan RtUv)aneRKagkñúgcMnYnrvag

70 dl; 78PaKry éncMNaysrubelIvis½ysaFarN³ edayRsbeTAtamGaTiPaBenAkñúgEpnkaryuT§saRsþ

Gb;rM. cMENkfvikaminEmnCaR)ak;ebovtSr_rbs;vis½yGb;rMnwgekInBI 26PaKry eTA 42PaKry kñúg rvagqñaM

2001 dl; 2005. cMNucsMxan;kñúgkarpþl;ehriBaØb,Tandl;EpnkaryuT§saRsþGb;rM KWkarbegIánTMhM nig

cMENkéncMNayminEmnCaR)ak;ebovtSr_ kñúgkarFana[)annUvkarrIkcMerIn CanirnþrnUvKuNPaBénkarGb;rM.

Page 118: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

109

tarag 4>1³ karEbgEckmUlniFicrnþsaFarN³ tamGnuvis½y ¬ KitCa1000lanerol¦ ¬ BILLION RIELS ¦

2001 2002 2003 2004 2005

rdæ)al 33>6 42>0 51>3 61>2 74>0

metþyüsikSa 3>5 4>2 5>0 6>0 7>1

Gb;rMCamUldæan 180>2 266>6 327>5 356>3 376>8

cMNayelIR)ak;ebovtSr_ 133>8 179>8 199>4 210>4 219>1

minEmnCaR)ak;ebovtSr_ ¬rYmTaMgkarRbLg¦ 46>4 86>8 128>1 146>0 157>7

mFümsikSaTutiyPUmi 14>3 17>3 32>0 44>0 65>0

Fñak;eRkaymFümsikSa 12>2 13>3 14>4 15>9 17>9

Total 243>8 343>5 430>2 483>4 540>9

RbPB³ RksYgGb;rM yuvCn nigkILa qñaM2001b

yuT§saRsþsMrab;begIánkarGb;rMCamUldæan³

� kat;bnßycMNayrbs;«BukmþaysisSelIkarGb;rMCamUldæan edaylubbM)at;karbg;éfø cMeBaHkarcuHeQµaH

cUleron nigkarpþl;fvikadMeNIrkarsalaeron. yuT§saRsþenH RtUv)anGnuvtþtaMgBIExtula qñaM2001 b:uEnþ

dUcEdl)anerobrab;rYcmkehIyfa kñúgkarGnuvtþn_Cak;Esþg minGacecosputBIkarcMNaypøÚvkar nig

eRkApøÚvkarmYycMnYneLIy.

� begIánGRtaeLIgfñak;cab;BIfñak;TI1 dl;TI6 nigGRtaqøgPUmisikSaBITI6 eTATI7 tamry³karebIkfñak;bMb:n

BRgwgviFankaredIm,IeFIV[vtþmanrbs;sisS nigRKUkan;EtRbesIreLIg kñúgkalviPaKsikSamanPaBTn;Pøn;

¬bn;Ebn¦.

� kat;bnßyGRtasisSe)aHbg;ecalkarsikSa cab;BIfñak;TI1 dl;fñak;TI12 tamry³karminKitéfø karpþl;

GaharUbkrN_dl;sisSRkIRkbMput nigtamyuT§saRsþpþl;karelIkTwkcitþbEnßm ]>kmµviFIpþl;GaharUbtßmÖ

tamsalaeron nigkarEfTaMsuxPaBsisS edayrYmCamYyGgÁkareRkArdæaPi)al nigGñkcUlrYmdéTeTot.

� begIán»kaskñúgkarcUleronfñak;TI1 nigbegIán»kasdl;sisSEdl)ane)aHbg;ecalkarsikSa [cUleron

fñak;TI4 dl;fñak;TI6 tamry³karbegIátfñak;eRtomsMrab;cUleronfñak;TI1 TUTaMgRbeTs nigkarBRgIkkmµviFI

smahrNkmµ.

� sagsg;fñak;eronfIµ nigpþl;bnÞb;eronbEnßm nigdMeNIrkarbeRgonfñak;KYbenAkñúgPUmi nigXMu Edlsalaeron

manminRKb;kMritbzmsikSa.

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 119: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

110

cMENkesIµPaBsMrab;narI

� begIánRbsiTi§PaBkñúgkareFIVEpnkarGb;rM nigkarBRgaybuKÁlikbeRgon minbeRgontamry³ ¬1¦ rdæaPi)al

)anyl;RBmelIbTdæanbEnßmbuKÁliikRsbtampleFobsisSRKU nigpleFobfñak;RKU ¬2¦ esckIþENnaM

GMBIkareRCIserIsbuKÁlikCMnajsMrab;salaeron nig ¬3¦ BRgwgynþkarGnuvtþbTdæannana. eKaledAenH

sMedAkat;bnßyGRtapleFobsisS-RKU [mkenARtwm 48nak; kñúgqñaM2003.

� lT§PaBTTYl)ansmÖar³pÁt;pÁg;Edl)aneRCIserIs nigesovePAsikSasMxan;² tamry³karpþl;fvikaBI

raCrdæaPi)alRbcaMqñaM[)anRKb;RKan;.

� FanakarpÁt;pÁg;RKUbeRgonenAtMbn;dac;Rsyal nigRKb;CnCatiPaKtic[)anRKb;RKan; tamry³kar

eRCIserIsKrusisSenAkñúgtMbn;enaH pþl;karelIkTwkcitþCaBiess nigl½kçx½NÐeRCIserIsKrusisS KrunisitS

nigry³eBlénkmµviFIbeRgon.

GnþraKmn_Biess RtUv)anerobcMeLIgedIm,IbegIánsmPaBeynD½r³

� edaysarcm¶aypøÚveTAsala KWCa]bsKÁcMbgsMrab;ekµgRsI dUecñHkarbegIáncMnYnsalaeron enAkñúgtMbn;

CnbT nwgGacbegIáncMnYnsisScUleronenAkMritmFümsikSa. RksYgG>y>k manEpnkarsagsg;

GnuviTüal½ycMnYn 285 enAtMbn;CnbT EdlminTan;manGnuviTüal½yenAeLIy. salaeronfIµTaMgenH

nwgGacTTYlsisSfIµ)ancMnYn 44>000nak; kñúg1qñaM ehIysalaeronTaMgenH nwgminq¶aysMrab;sisS

TaMgGs;enaHeT. ya:gehacbMputGnuviTüal½yTaMgenaH sißtkñúgcm¶ayesIµKñanwgcm¶ayeTAsala

bzmsikSaEdlmanenAkñúgtMbn;CnbTTaMgenaH.

� GaharUbkrN_epþateKaledAelIekµgRsI. kmµviFIsakl,gmYy )andMeNIrkarkñúgqñaM2000 CakmµviFIGaha

rUbkrN_sMrab;ekµgRsI TTYl)aneCaKC½yTaMgkarbegIánkarcuHeQµaHcUleron nigkarenAeronCab;lab;.

kmµviFIenaHRKb;RKgedayGgÁkar NGO kñúgRsuk KWsmaKmkm<úCa sMrab;karGb;rMenAbzmsikSa ¬KAPE¦

)an]btßmÖdl;RKYsarRkIRk edIm,IGacbnþbBa©ÚnkUncUleronfñak;eRkaybzmsikSa. EpñkelIeCaKC½y

enAkñúgkmµviFIenH FnaKarGPivDÆn_GasIu shkarCamYymUlniFICb:unedIm,Ikarkat;bnßyPaBRkIRk

nwgCYyRksYgGb;rMkñúgkar]btßmÖ dl;karBRgIkkmµviFIfñak;Cati pþl;GaharUbkrN_dl;ekµgRsI dl;viTüal½y

cMnYn75. kmµviFIenH nwgdMeNIrkarsakl,genAkñúgGnuviTüal½ycMnYn 100 nigBRgIkeTARKb;GnuviTüal½y

TaMgGs;kñúgqñaM2003. kñúgry³eBlyUr ¬2006-2010¦ nwgmansisSkan;EteRcInGacbnþdl;fñak;

eRkaymFümsikSa ehIyeBlenaHkmµviFI nwgbnþRKbdNþb;elIfñak;eRkaymFümsikSaeTot. kmµviFI

GaharUbkrN_enH TTYl)ankar]btßmÖBImUlniFiCb:unsMrab;karkat;bnßyPaBRkIRk EdlmanTMnak;TMng

CamYykmµviFIvis½yGb;rMrbs; ADB . elIsBIenH mankmµviFIGaharUbkrN_RTg;RTaytUcmYycMnYneTot

dMeNIrkar ¬enAeRkARksYgG>y>k¦ eday UNICEF, CARE nigsmaKmkm<úCasMrab;karGb;rMenA

bzmsikSa ¬KAPE¦.

Page 120: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

111

� viTüal½yEdlmanRsab;cMnYn 45kEnøg nwgRtUv)anBRgIkbEnßm edIm,ITTYlsisSmkBItMbn;CnbT.

eTaHbICaminTan;mankareFIVKMeragBisþarCak;lak; nigeFIVKMeragGMBItMélcMNayk¾eday k¾EpnkarenH

manKMeragnwg]btßmÖdl;kareFIVdMeNIr nigkarsñak;enAsMrab;sisS. edaysarbBaðacm¶aypøÚvKWCa]bsKÁ

cMbgdl;karsikSarbs;ekµgRsI karbegIáncMnYnfñak;eronGacnwgminCYyeFIV[sßanPaBrbs;ekµgRsI

)anl¥RbesIreLIy.

edIm,IeqIøytbeTAnwgsmFm’eynD½rkñúgqñaM2001 RksYgG>y>k )anbegIátkariyal½ykmµviFIGb;rMBiess

enAkñúgnaykdæanmetþyüsikSa nigbzmsikSa. kariyal½yenHmantYnaTITTYlxusRtUv kñúgkarelIkkMBs;»kas

TTYl)ankarsikSaesIµKñasMrab;ekµgRsI CnCatiPaKtic RbCaCnRkIRk nigCnBikar.

kmµviFIKaMRTvis½yGb;rMqñaM2001 )anbBa©ÚlkmµviFIGb;rMeRkARbBn½§BIrdac;edayELkBIKña³ karGb;rMeRkARbBn½§

CaFmµta nigkmµviFIry³eBlxIø maneKalbMNgbBa©ÚnsisSEdle)aHbg;ecalkarsikSa fñak;TI4 dl;TI6 mkcUl

eronenAkñúgkarGb;rMkñúgRbBn½§vij. elIsBIenH naykdæanGb;rMeRkARbBn½§ manEpnkarBRgwgsmtßPaBdl;RbBn½§

sikSa edaykarbNþúHbNþalRKUbeRgon nigRtYtBinitükmµviFITaMgBIrenH. eTaHbICaya:gNak¾eday minmanfvika

sMrab;kmµviFIkñúgqñaM2001eT ehIykmµviFI ESSP qñaM2002 )anBinitüEklMGeLIgvijelIeKaledA nigfvikarbs;

kmµviFI. enAkñúgkmµviFIGb;rMeRkARbBn½§ RksYgG>y>k manEpnkarbegIánkarbNþúHbNþalviC¢aCIv³enAtMbn;CnbT

nigbegIátmCÄmNÐleronsURtenAtamshKmn_ edaypþl;fñak;Gkçrkmµdl;mnusSeBjv½y ¬Bredenburg et al.,

qñaM2003¦.

CMBUkTI 4 - KMlateynD½r enAkñúgvis½yGb;rM

Page 121: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

112

cMENkesIµPaBsMrab;narI

Page 122: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

113

CMBUkTI 5

bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 115

5>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 115

5>1>1 narI)at;bg;]tþmPaBenAkñúglT§PaBTTYl)anesvasuxPaBCamUldæan >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 117

5>1>2 lT§PaBTabkñúgkarTTYl)anesvasuxPaB manTMnak;TMngCitsñiTeTAnwgPaBRkIRk

nigkarGb;rMrbs;narI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 117

5>1>3 GRtamrNPaBmataenAkm<úCa KWmankMritx<s;bMputenAkñúgtMbn; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 119

5>1>4 sßanPaBGaharUbtßmÖrbs;narI mankMritTab >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 121

5>1>5 tMrUvkarEpnkarRKYsar nigkarBnüarkMeNItEdlminTan;eqøIytb enAEtmankMritx<s; >>>>>>>>>> 122

5>1>6 narImin)anTTYlkarEfTaMkñúgeBlmanépÞeBaH nigeBlsMralkUnRbkbedaysuvtßiPaBeT >>> 125

5>1>7 kgVHbuKÁlikqµbCMnaj nigkarEbgEckbuKÁlikeBTümin)anRKb;RKan; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 125

5>1>8 yuvCnekµg²kñúgcMnYneRcInCagnarIRtUvsøab; b¤TTYleRKaHfñak;Cayfaehtu >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 127

5>1>9 BikarPaB nigkarejónfñaMejón manplb:HBal;elIburseRcInCagnarI >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 127

5>2 yuT§saRsþ nig eKalneya)ayrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 128

Page 123: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

115

CMBUkTI 5 ³ bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

km<úCanaeBlbc©úb,nñ1

sUcnakr tMél

GRtamrNPaBmataenAqñaM1994-2000 ¬kñúgcMeNam 100/000 kMeNItrs;¦ 437

GRtamrNPaBTarkenAqñaM1995-2000 ¬kñúg 1000 kMeNItrs;¦ 95

GRtakMeNItsMrab;narImñak;kñúgqñaM2002 4

GayumFümrbs;narIqñaM1998 ¬cMnYnqñaM¦ 58

kareFIVviPaCfvika KitCaPaKryénplitplkñúgRsuksrubsMrab;karEfTaMsuxPaB kñúgqñaM2002 1>2

fvikaCatisMrab;vis½ysuxaPi)al KitCaPaKryénfvikaraCrdæaPi)al 10>9

cMnYnGñkCMgWEdlsßiteRkamkarBüa)alrbs;evC¢bNiÐtmñak; qñaM1998 6/808

cMnYnGñkCMgWEdlsßiteRkamkarEfTaMBüa)alrbs;buKÁliksuxaPi)almñak; qñaM1998 598

5>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða

karpþl;esvasuxPaBRbkbedayKuNPaBdl;RbCaCnkm<úCa KWCabBaðaRbQmmuxd¾cMbgmYy EdlTak;Tgnwg

kic©GPivDÆn_. burs nignarI manGayumFümTab ¬KWbursman 54>5qñaM nignarIman 58>3qñaM¦ EdlbNþalmkBI

GRtamrNPaBTark nigkumarmankMritx<s; GRtamrNPaBmatamankMritx<s; nigGRtad¾x<s;énkrNICMgWEdlGac

bgáar)andUcCa CMgWRKuncaj; nigCMgWrebgCaedIm. kñúgcMeNamTark 10nak; manTarkmñak;søab;eRkamGayumYyxYb

ehIykgVHGaharUbtßmÖ nigkarQWfáat; KWCabBaðaEdlekItmanCaTUeTA. esvasuxPaBEdlmankñúgeBlbc©úb,nñenH

min)aneqøIytbeTAnwgtMrUvkarrbs;RbCaCneT ehIylT§PaBTTYl)anesvaenH nigbBaðahirBaØvtßúrbs;RbCaCn

RkIRk enAEtCabBaðacMbg ¬FnaKarBiPBelakqñaM2002a¦. tamlT§plénkarvaytMélPaBRkIRkenAkm<úCa

¬FnaKarBiPBelak nigRksYgEpnkarqñaM1999¦ )an[dwgfa manRbCaCnRkIRkEt 12PaKryb:ueNÑaH EdlTTYl

)ankarelIkElgkarbg;éføesvasaFarN³ ebIeRbobeFobCamYynwgRkumbBa©PaKEdlmancMNUlx<s;bMputmancMnYn

26PaKry. cMNaysMrab;RKYsarKWman 73PaKryéncMNaysrubsMrab;suxPaB EdlCasmamaRtmYyx<s;bMput

enAelIBiPBelak ¬EpnkarCayuT§sa®sþrbs;vis½ysuxaPi)alqñaM2003-2007 elx1-4/ elx3 énRkbx½NÐ

cMNayry³eBlmFümrbs;RksYgsuxaPi)al¦.

1 RbPB³ karGegátRbCasa®sþ nigsuxPaBenAkm<úCa qñaM2000

CMerOnRbCara®sþTUeTA qñaM1998

RksYgsuxaPi)al qñaM2003³ karBinitüeLIgvijRbcaMqñaM elIvis½ysuxaPi)al

Page 124: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

116

cMENkesIµPaBsMrab;narI

vibtþisuxPaBGacbMpøajRKYsarRkIRkeBalKW kñúgry³eBlknøgeTAfµI²enH RbCaCncMnYn 46PaKry )an)at;bg;

dIFIørbs;xøÜn edaysarEtCMBak;bMNuleK b¤cgkarR)ak;eKykmkemIlCMgW ¬eyagtamkarGegátEdlRtUv)aneFIV

eLIgedayGgÁkar Oxfam km<úCa ¬Oxfam Cambodia¦ nigRksYgGPivDÆn_CnbT enAqñaM2000¦. karbg;éføeRkA

pøÜvkar tMéldwkCBa¢Ún nig»kasrkR)ak;cMNUl )aneFIV[RKYsarRkIRkkan;Et)at;bg;lT§PaBTTYl)anesvasuxPaB.

KuNPaBTab nigPaBminGacTukcitþ)an enAEtbnþraraMgdl;kareRbIR)as;esvasuxPaB.

enAqñaM1997 RksYgsuxaPi)al )anGnuvtþkarTUTat;éføRbIR)as;esva kñúgeKalbMNgkat;bnßykarbg;éføeRkA

pøÜvkar rkcMNUl nigelIkkMBs;KuNPaBesva. GñkCMgWEdlminmanlT§PaBbg;éføesvasuxPaBRtUv)anelIkElg

karbg;éføesvanana. tamkarGnuvtþn_Cak;EsþgkarelIkElgenH enABMuTan;)anGnuvtþcMeBaHRbCaCnRkIRkTUeTAeT

ehIykarbg;éføeRkApøÚvkarenAEtBMuTan;)anlubbM)at;ecal sUm,IEtenAtammnÞIreBTü EdlmankarRtYtBinitü

y:agditdl;k¾eday. elIsBIenHeTotmankarRBYy)armÖfa RbB½n§bg;éføesva )aneFVI[buKÁlikbEgVrGaTiPaB

eq<aHeTArkGnþraKmn_ rkR)ak;cMNUl CaCagRbsiT§iPaBénkarBüa)alGñkCMgWdUcCa karEfTaMbgáarCaedIm

¬Medecins San Frontier qñaM2000¦. bBaðamYyTak;TgnwgRbB½n§enHKW siT§iTTYl)ankarelIkElgkarbg;éfø

esva GaRs½yeTAelIbuKÁlik mnÞIreBTüCaGñksMerc Edl)ancat;TukkarelIkElgkarbg;éføenHfa Cakarxatbg;

EpñkhirBaØvtßúrbs;mnÞIreBTü.

narIExµrRbQmmuxnwgbBaðasuxPaBbnþBUC narIExµrTMngCaminTTYl)anGaharUbtßmÖRKb;RKan; ehIyTMngCagay

qøgemeraKhuIveRcInCagburs. elIsBIenHeTot manP½sþútagkan;EteRcIneLIgEdlbBa¢ak;fa narIkñúgGRtamYyd_x<s;

gayTTYlrgeRKaHedayGMeBIhwgSaRKb;RbePT. P½sþútagk¾)anbgðajpgEdrfa bursmanlT§PaBeRcInCagnarI

kñúgkarTTYl)ankarEfTaMsuxPaB ehIyfvikaCaeRcInrbs;RKYsar RtUv)ancMNayeTAelIkarEfTaMsuxPaBrbs;

burseRcInCagnarI eTaHbICatMrUvkarEpñksuxPaBrbs;narImanx<s;Cagburs eRBaHfa narImantMrUvkarbEnßmeTot

kñúgkarEfTaMsuxPaBbnþBUCrbs;BYkeK. eTaHCay:agNak¾eday tMrUvkarrbs;narIenAEtmanTMhMFMeFg Cagburs

eTaHbICabursGacRbQmmuxnwgbBaðasuxPaBmYycMnYn dUcCa CMgWRKuncaj; nigeRKaHfñak;epSgeTotk¾eday.

TMnak;TMngrvagbBaðasuxPaBrbs;burs nignarI manTMnak;TMngnwgtYnaTIrbs;eynD½r dUcEdl)ankMNt; sMrab;burs

nignarI enAkm<úCa nigzan³Tabrbs;narIenAkñúgRKYsar. EpñkenH BiPakSaelIbBaðaeynD½rTak;TgnwgkarEfTaM

suxPaB. KYrkt;sMKal;fa TidæPaBeynD½rTak;TgnwgCMgWeGds_ nigGMeBIhwgSakñúgRKYsar RtUv)anelIkykmk

BiPakSaenAkñúgCMBUkedayELkBIKñaBIeRBaHfa eKRtUvBinitüemIl[)anl¥itl¥n; edayehtufa bBaðaTaMgenH BMuEmnEt

CabBaðasuxPaBmYymuxb:ueNÑaHeT.

Page 125: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

117

5>1>1 narI)at;bg;]tþmPaBenAkñúglT§PaBTTYl)anesvasuxPaBCamUldæan

enAkm<úCa lT§PaBTTYl)anesvasuxPaBCamUldæan KWCabBaðaPaBRkIRkpg nigbBaðaeynD½rpg. esckþI

RBagr)aykarN_sþIBIkarBinitüelIcMNaysaFarN³ enAkñúgvis½ysuxaPi)al)an[dwgfa bursTTYl)an

plRbeyaCn_eRcInCagnarI BIkarcMNayelIsuxPaB ¬FnaKarBiPBelak qñaM2002b¦. enAkm<úCa GRta

eRbIR)as;esvaevC¢sa®sþ nigcMNayeTAelIbBaðasuxPaBsMrab;burs nignarI KWRbhak;RbEhlKña. b:uEnþeTaHCa

y:agNak¾eday RbsinebIBicarNaeTAelIkarEfTaMsuxPaBbnþBUC tMrUvkarEfTaMsuxPaBrbs;narI KWmanTMhM

FMeFgCagburs. ehtudUecñH GRtaeRbIR)as; nigcMNayesµIKñabgðaj[eXIjfa narI TTYl)anplRbeyaCn_

EpñksuxPaBticCagburs.

tamkarvaytMélPaBRkIRkEdlmankarcUlrYm )an[dwgfa manPaBlMeGogEpñkeynD½r enAkñúgrebob

EdlshKmn_RkIRkeFVIkaredaHRsaybBaðasuxPaBrbs;narI. GñkcUlrYmsMPasn_mYycMnYn)anniyayfa

RbsinebIbursk¾QW ehIynarIk¾manCMgW RKYsarTMngCabBa¢ÚnburseTAmnÞIreBTüCaCagbBa¢ÚnnarI BIeRBaHfa narI

RtUvenAcat;EcgkñúgRKYsar ¬FnaKarGPivDÆn_GasuI qñaM2001¦.

{eyIgminGaceFIVGIV)anedayKµanRsIþenAkñúgRKYsareLIy eTaHbIRsIþmanCMgWCaTMgn;k¾eday

BIeRBaHRsIþCaGñkempÞH>>>. b:uEnþeyIgk¾mincg;bBa¢ÚnnrNamñak;;eTAmnIÞreBTüEdlenAq¶ay

enaHeLIy BIeRBaHTIkEnøgTaMgenaHk¾minl¥Edr}. sMdIrbs;bursmñak; rs;enAextþrtn³KIrIEdl)an

elIkeLIgenAkñúgr)aykarN_vaytMélPaBRkIRkEdlmankarcUlrYm ¬ADB qñaM2001¦.

5>1>2 lT§PaBTabkñúgkarTTYl)anesvasuxPaB manTMnak;TMngCitsñiTeTAnwg

PaBRkIRk nigkarGb;rMrbs;narI

tamkarGegátRbCasa®sþ nigsuxPaBenAkm<úCa ¬CDHS qñaM2000¦ narICag 95PaKry RtUv)anraykarN_

fa manbBaðamYy b¤eRcInTak;TgnwglT§PaBTTYl)ankarEfTaMsuxPaBrbs;BYkeK. bBaðaTUeTAbMputenaH

KWkarKµanlT§PaBbg;éføesvaEfTaMsuxPaB ¬tamkarGegátmannarIcMnYn 88PaKry¦. cMNayTaMgenH rYmman

éføeRbIR)as;esva nigcMNayminpÞal;mYycMnYneTot dUcCa karcMNayelIkareFVIdMeNIrCaedIm. cMgayeTA

mNÐlsuxPaB nigcMNayelIéføeFVIdMeNIrRtUv)annarICag 40PaKry Edl)ancUlrYmGegátknøgmk

cat;Tukfa Ca]bsKÁcMeBaHBYkeK. kñúgcMeNamnarIEdleRbIR)as;esvaEfTaMsuxPaB mannarI 80PaKry )an

eRbIR)as;R)ak;snSM cgkarR)ak;BIGñkdéT b¤lk;RTBüsm,tþipÞal;xøÜnedIm,Ibg;éføesvasuxPaB. tamkarGegát

mYyEdlRtUv)aneFVIeLIgenAqñaM2000 )an[dwgfa RbCaCnRbmaN 46PaKry )an)at;bg;dIFIørbs;xøÜn kñúg

ry³eBlknøgeTAfµI²enH edaysarCMBak;bMNuleKeBalKW cgkarR)ak;BIGñkdéT ykeTAbg;éføesvasuxPaB

rbs;BYkeK ¬RksYgGPivDÆn_CnbT RksYgRKb;RKgEdndI nKrrUbnIykmµ nigsMNg; nigGgÁkar Oxfam nig

KN³kmµkarshRbtibtiþkarkm<úCa ehAkat;fa CCC¦.

CMBUkTI 5 - bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

Page 126: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

118

cMENkesIµPaBsMrab;narI

narIRkIRkPaKeRcIn manlT§PaBTabkñúgkarTTYl)anesvasuxPaB enAmun nigkñúgGMLúgeBlmanépÞeBaH

nigeBlsMralkUn. narImanépÞeBaHenAkñúgRKYsarRkIRk TTYl)anesvaEfTaMsuxPaBBIbuKÁlikeBTüCMnaj

kñúgeBlsMralkUn ticCagnarIenAkñúgRKYsarFUrFarRbmaN 4dgknøH EdleFIV[BYkeKRbQmmuxnwgeRKaHfñak;

énkarsøab;kñúgkMritx<s; ¬RkahiVk 5>1¦. narIenAkñúgRKYsarRkIRk TTYl)ankarEfTaMtictYc TaMgenAkñúgTIRkug

nigenACnbT ¬CDHS qñaM2000¦. karcMNayKWCa]bsKÁcMbg kñúgkareRbIR)as;esvaEfTaMsuxPaB.

RkahVik 5>1³ lT§PaBTTYl)anesvaEfTaMsuxPaBrbs;narI tamkMriténR)ak;cMNUl

RbPB³ National Health Survey, qñaM1998

narIEdlmankMritsikSaTab TMngCaTTYl)anesvaEfTaMsuxPaBtictYc CaBiessesvaEfTaMrkSaKP’ nig

CMnYyBIbuKÁlikeBTüEdlmankarbNþúHbNþalRtwmRtUv kñúgeBlsMralkUn ¬RkahiVk 5>2¦. narIPaKeRcInEdl

min)aneronsURtesaH)anniyayfa karcMNayKWCa]bsKÁmYykñúgkareRbIR)as;esvaEfTaMsuxPaB ¬CDHS

qñaM2000¦. narIRbEhlBak;kNþal kñúgcMeNamnarIEdl)ancUlrYmkñúgkarGegát ehIyEdlmankMritsikSa

Rtwmfñak;bzmsikSa )anraykarN_fa cMNayelIkareFVIdMeNIr KWCabBaðamYysMrab;BYkeK ebIeRbobeFobCamYy

nwgnarIcMnYn 1¼4 ¬mYyPaKbYn¦ EdlmankMritsikSaRtwmmFümsikSa b¤k¾elIsBIenH.

Page 127: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

119

RkahVik 5>2³ lT§PaBTTYl)anesvasuxPaB eTAtamkMritsikSarbs;narI

RbPB³ CDHS, qñaM2000

5>1>3 GRtamrNPaBmataenAkm<úCa KWmankMritx<s;bMputenAkñúgtMbn;

tamkareRbobeFobGRtamrNPaBmataenAkm<úCa CamYynwgRbeTsCitxag )anbgðajfa narIExµrPaK

eRcIn RbQmmuxnwgeRKaHfñak;dl;CIvitkñúgkMritmYyx<s; EdlbNþalmkBIkarmanépÞeBaH nigbBaðaepSgeTot

EdlTak;TgnwgkarsMralkUn ¬RkahiVk 5>3¦. narIExµrRbmaNCa 2>000nak; søab;)at;bg;CIvitCaerogral;qñaM

edaysarkarmanépÞeBaH nigbBaðaEdlTak;TgnwgkarsMralkUn ¬kar):an;sµanedayEp¥kelIGRtamrNPaB

mata nigGRtakMeNItminRKb;Ex¦ rYmTaMgkarsøab;EdlbNþalmkBIkarrMlUtkUn karFøak;Qam nigCMgWRBay

RkLaePøIg. karsøab;PaKeRcIn KWbNþalmkBIbuBVehtuEdlGacbgáar b¤Tb;sáat;)an ehIykarsøab;enH manpl

b:HBal;y:agF¶n;F¶reTAelIcMNUl nigsuxumalPaBrbs;RKYsar. kñúgry³eBl 7qñaM muneBlmankarGegát

RbCasa®sþ nigsuxPaBqñaM2000 kñúgcMeNamnarIExµr 5nak;Edlsøab;)at;bg;CIvit manmñak;søab;edaysar

bBaðaTak;TgnwgkarmanépÞeBaH b¤karsMralkUn. kñúgGMLúgTsvtSr_qñaM1990 GRtamrNPaBmataenAkm<úCa

)anFøak;cuH. b:uEnþeTaHCay:agNak¾eday k_GRtaenHenAEtmankMritx<s;dEdl edaytamkar):an;sµankñúg

cMeNamnarIcMnYn 100>000nak; Edl)anpþl;kMeNItdl;Tark mannarIcMnYn 437nak; )ansøab;. mrNPaB

mata KWCasUcnakrd_sMxan;bMputmYyTak;TgnwgsuxPaBnarI. sUcnakrenH qøúHbBa©aMg[eXIjBIlT§PaB

TTYl)an nigvtþmanesvasuxPaB EdlmanTMnak;TMngCamYynwgkMritvb,Fm’rbs;narI nigpþl;nUvBt’man

y:agTUlMTUlay Tak;TgnwgkarEbgEcgFnFanrbs;rdæ nigFnFanrbs;RKYsarsMrab;karEfTaMsuxPaBrbs;narI

CaBiess esvaEfTaMbgáar. enAkm<úCa GRtamrNPaBmatakñúgkMritmYyx<s; k¾bgðaj[eXIjfa karykcitþ

Tukdak; nigkar[tMéleTAelIsuxPaBrbs;narI enAmankMritTab.

CMBUkTI 5 - bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

Page 128: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

120

cMENkesIµPaBsMrab;narI

Tinñn½ysþIBIGRtamrNPaBmata minTan;TTYl)anBItamextþenAeLIyeT. bu:EnþnarIEdlrs;enAtam

shKmn_kñúgtMbn;dac;Rsyal nigenAtamCnbT RbQmmuxnwgeRKaHfñak;søab;kñúgeBlmatuPaBkñúgkMritmYy

x<s; edaysarenAkñúgtMbn;TaMgenH BMusUvmanesvasuxPaBeT.

CMenORbéBNITak;TgnwgkarmanépÞeBaH karsMralkUn nigkarEfTaMTarknigkumar CYnkalsgát;F¶n;eTAelI

karGnuvtþn_tamTMenomTMlab;RbéBNI EdlTMenomTMlab;mYycMnYn Gacbgá[maneRKaHfñak;. RKYsaryl;fa

karmanépÞeBaH nigkarsMralkUnKWCaerOgFmµta dUecñHRKYsarminykcitþTukdak;CaBiess b¤k¾xVl;xVayGIVeLIy.

narIPaKeRcIn enAEteFIVkargareRcInem:ag kñúgeBlmanépÞeBaH nigeRkayeBlsMralkUnrYc edayCaerOy²RtUv

elIkvtßúF¶n;² b¤eFVIkargarEdlRtUvbeBa©jkMlaMgBlkmµxøaMgkøaeTotpg. CMenORbéBNI k¾)anraraMgnarImin[

eRbIR)as;esvaEfTaMrkSaKP’ nigkarCYyeRCamERCgBIRKUeBTüCMnajkñúgeBlsMralkUn. BMuTan;mankarsikSa

RsavRCav[)anc,as;las; eTAelICMenORbéBNITaMgenHeT dUecñHkarRsavRCavbEnßm RbEhlCaGacpþl;nUv

Bt’manbEnßm Tak;TgnwgmUlehtuénkarniymeTAelIkarEfTaMsuxPaBtamk,ÜnburaN.

RkahVik 5>3³ kareRbobeFobGRtamrN³PaBmata nigTarkenAkñúgtMbn;

RbPB³ FnaKaBiPBelak qñaM2002³ bBaðaeynD½renAkñúgkareFVIEpnkar nigkarcMNay

eRkABICMenORbéBNI ktþaepSgeTotdUcCa KuNPaBTabénesvaEfTaMsuxPaB sßanPaBminl¥énpøÚvfñl;

enACnbT nigkgVHmeFüa)aydwkCBa¢Ún RBmTaMgkgVHlT§PaBTTYl)anTwks¥ateRbIR)as; )anrYmcMENkeFIV[

GRtamrNPaBmatamankMritx<s;. enAEpñkbnþbnÞab;enH eK)anBinitüemIlbuBVehtupÞal;mYycMnYneTotdUcCa

kgVHGaharUbtßmÖrbs;narI CaBiess kñúgGMLúgeBlmanépÞeBaH nigGMLúgeBlbMe)AedaHkUn kgVHlT§PaB

TTYl)anesvaBnüarkMeNIt nigBt’manTak;TgnwgkareFVIEpnkarRKYsar karpÁt;pÁg; nigesvaRBmTaMgkgVH

lT§PaBTTYl)anesvasuxPaBmata nigesvaEdlmanKuNPaB.

GRtamrNPaBmatakñúgkMeNIt

100>000nak;

GRtamrNPaBTarkkñúgkMeNIt

100>000nak;

Page 129: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

121

5>1>4 sßanPaBGaharUbtßmÖrbs;narI mankMritTab

GegátRbCasa®sþ nigsuxPaB ¬CDHS qñaM2000¦ )aneFIVkarviPaKeTAelIsßanPaBGaharUbtßmÖrbs;narI

edayBinitüemIlkarTTYlTanmIRkUCIvCati b¤kgVHGaharUbtßmÖTUeTA ¬RkahiVk 5>4¦. eyagtamrgVas;Tm¶n;

ragkay nigPaKryénnarIEdlRkin nig¼b¤manCMgWesøksøaMg xVHCatiEdk smamaRtnarIEdlxVHGaharUbtßmÖ

mankMritx<s;. tamkarGegátGMBIGaharUbtßmÖCati EdlRtUv)aneFVIeLIgedayGgÁkar Hellen Keller GnþrCati

enAqñaM2001 )an[dwgfa BI 1-7PaKryénnarImanépÞeBaH nignarIbMe)AedaHkUn manCMgWxVak;man;EdlCaeraK

sBaØadMbUgénkgVHCIvCati{Ga}. tamkarsikSaRsavRCavmYy EdlRtUv)aneFVIeLIgenAkñúgextþRBHvihar k¾)anbgðaj

[eXIjpgEdrfa karciBa©wmbI)ac;ekµgRsI xusBIkarciBa©wmbI)ac;ekµgRbus EdlnaM[ekµgRsIRbQmmuxnwgkgVH

GaharUbtßmÖkñúgkMritmYyx<s; eTaHbICalT§plénkarGegátenH minGacqøúHbBa©aMgTidæPaBenATUTaMgRbeTs)an

k¾eday ¬Taylor qñaM2003¦. kgVHGaharUbtßmÖenAkñúgcMeNamnarI nigkumar KWCalT§plénkarTTYlTan

GahartictYcBMuRKb;RKan; nigCMgW ¬EpnkarvinieyaKGaharUbtßmÖkm<úCa qñaM2003-2007¦. kgVHGaharUbtßmÖ

eFIV[manCMgWkan;EteRcIn ehIysarFatuciBa©wmsrIragÁ RtUv)anbMpøajecalkñúgeBlmanCMgW. sarFatuciBa©wm

srIragÁrbs;narI RtUvbMpøajecalkñúgkMritmYyx<s; kñúgGMLúgeBlmanépÞeBaH nigeBlsMralkUn luHRtaEtnarI

TTYlGaharEdlsMbUrCIvCati eTIbGacbMeBj)andUcedImvij.

mUlehtucMbgEdlnaM[mankgVHGaharUbtßmÖ rYmman Gsnþisuxes,óg ¬xVHes,ógBIr-bIEx kñúg 1qñaM

RKYsarCaeRcIn minman)ayTTYlTanRKb;RKan;¦ kgVHlT§PaBeRbIR)as;Twks¥at nigkgVHGnam½y ¬Gahar

mins¥at¦ nigkgVHGaharsMbUrCIvCatiTTYlTankñúgGMLúgeBlmanépÞeBaH nigbMe)AedaHkUn. Tinñn½ysIþBIkar

eRbIR)as;es,ógenAtamRKYsarenAkm<úCabgðajfa narITMngCaTTYlTanGahardUcCa )ay s‘ut nigRtI kñúgcMnYn

mYyticCagrbs;bþIBYkeK CaBiesskñúgeBlxVHxates,óg. lT§plénkarsikSaRsavRCavenH smRsbeTAnwg

lT§plénkarsikSaRsavRCavGMBIkareRbIR)as;es,ógenAtamRKYsar EdlRtUv)aneFVIeLIg enAkñúgRbeTsepSg

eTotCaeRcIn EdlbursEtgEtTTYl)anGahareRcInCagnarI edaysarnarImanzan³ kñúgsgÁmTabCagburs

RBmTaMgmanCMenOfa bursRtUvkarGahareRcInCag b¤faburseFIVkarxøaMgCagnarI dUecñHBYkeKsmnwgTTYlrbb

GahareRcInCag.

CMBUkTI 5 - bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

Page 130: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

122

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkahVik 5>4³ sßanPaBGaharUbtßmÖrbs;narIsMrab;sUcnakrmYycMnYn

sMKal;³ IDA = CMgWxVHCatiEdk

RbPB³ karGegátRbCasa®sþ nigsuxPaB qñaM2000 ¬DHS qñaM2000¦

enAkm<úCa GRtakMeNItx<s; nigzan³kñúgRKYsarTabrbs;narI eFVI[sßanPaBGaharUbtßmÖrbs;narIman

kMritTab.

5>1>5 tMrUvkarEpnkarRKYsar nigkarBnüarkMeNIt EdlminTan;eqøIytbenAEtman

kMritx<s;

GRtakMeNItsrubenAEtmanGRtax<s; eTaHbICaGRtaenH )anFøak;cuHenATUTaMgRbeTskñúgry³eBl 10qñaM

knøgmkenHk¾eday. CamFüm narImñak;mankUncMnYn 4nak; b:uEnþtYelxenH GacxusKñaCamYynwgtYelxenA

tamextþ. ]TahrN_ ³ GRtakMeNItenAPñMeBj mankarFøak;cuHy:agelOn b:uEnþenAtamextþmYycMnYn dUcCa

rtn³KIrI nigmNÐlKIrI GRtakMeNItmankarekIneLIg ¬EpnkaryuT§sa®sþénvis½ysuxaPi)al qñaM2003-

2007¦ ¬rUbPaB 5>5¦. tamkarGegátRbCasa®sþ nigsuxPaB ¬CDHS¦ qñaM2000 )anbgðajfa narI

RbmaN 8PaKry kñúgRkumGayuBI 15-19qñaM Edl)ancUlrYmkñúgkarGegát KWCamþay b¤CanarImanépÞeBaH

cMENkenAextþmNÐlKIrI nigrtnKIrIvij manrhUtdl; 20PaKryÉeNaH.

Page 131: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

123

eTaHbICamankarrIkcMerInxøH² kñúgry³eBlb:unµanqñaMknøgeTAenHk¾eday k¾lT§PaBeRbIR)as;esvaBnüarkMeNIt

enAmankMritenAeLIy. mannarIEt 24PaKryb:ueNÑaH EdleRbIR)as;meFüa)ayBnüarkMeNIt ehIymannarIEt

19PaKryb:ueNÑaH Edl)aneRbIR)as;meFüa)ayBnüarkMeNItEbbTMenIb ¬CDHS qñaM2000¦. tMrUvkaresva

EpñkEpnkarRKYsarEdlminTan;)aneqøIytbmankMritx<s;eBalKW mannarI 33PaKry )anniyayfa BYkeK

cg;kMNt;cMnYnkUn b¤k¾cg;BnüarkMeNIt. eTaHbICamankarBiPakSaKñatictYcrvagbIþ nigRbBn§k¾eday k¾karBnüar

kMeNIt TMngCamankarTTYlsÁal;CaTUeTA. karGegátEdlRtUv)aneFVIeLIgedayRksYgsuxaPi)al )anbgðaj

fa narIcMnYn 68PaKry manCMenOfa BYkeK nigbIþrbs;BYkeK )anRBmeRBog[man karBnüarkMeNIt ehIynarI

84PaKryeTot )anniyayfa BYkeK)ansMerccitþedayxøÜnÉg b¤mankarcUlrYm BIbþIrbs;BYkeKelIkar

eRbIR)as;meFüa)ayBnüarkMeNIt ¬rUbPaB 5>6¦.

rUbPaB 5>5³ GRtakMeNItsrub EbgEckeTAtamextþ

RbPB³ karGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBqñaM2000 ¬CDHS, qñaM2000¦

CMBUkTI 5 - bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

Page 132: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

124

cMENkesIµPaBsMrab;narI

rUbPaB 5>6³ kareRbIR)as;meFüa)ayBnüarkMeNIt EbgEckeTAtamextþ

RbPB³ karGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBqñaM2000 ¬CDHS, qñaM2000¦

GRtaeRbIR)as;meFüa)ayBnüarkMeNIItTab k¾mann½yfa narIExµrPaKeRcIneRbIR)as;viFIBnüarkMeNIttam

EbbbUraN EdlmaneRKaHfñak;bMput edIm,IbBaÄb;karmanépÞeBaHmintamEpnkar. RbEhl 1¼3 ¬mYyPaKbI¦

énkarrMlUtkUn RtUv)aneFVIeLIgenAtampÞH. karrMlUtkUntamviFIEbbenH KWCabuBVehtucMbgmYy EdleFVI[

GRtamrNPaBmatamankMritx<s;enAkm<úCa ¬FnaKarBiPBelak qñaM2002a¦.

BakücrcamGaram nigTsSn³P½nþRcLMcMeBaHmeFüa)ayBnüarkMeNIttamEbbTMenIb enAEtekItman

kñúgcMeNamnarI² ehIyGñkEdl)anEsVgrkesvaBnüarkMeNIt RtUvRbQmmuxnwg]bsKÁmYycMnYn dUcCa

karmak;gayCaedIm edaysarmnusSPaKeRcInmanCMenOfa manEtnarIrksIupøÚvePTeT EdleRbImeFüa)ay

BnüarkMeNIt b¤mann½yfa manEtbIþRbBn§EdlminTukcitþKñaeTEdleRbIviFIenH. bNþajGñksµ½RKcitþnarI

Edl)anpþl;karGb;rMdl;shKmn_ ¬ehIyCaerOy² rYmbBa©ÚlTaMgkarpþl;karRbwkSa karBieRKaHeyabl;

nigkarENnaMGMBIviFIBnüarkMeNIt¦ RtUv)anykmkGnuvtþsakl,g b:uEnþCakarcaM)ac;RtUveFIVkarvaytMél nig

BRgIk[)anTUlMTUlayenATUTaMgRbeTs.

Page 133: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

125

5>1>6 narI min)anTTYlkarEfTaMkñúgeBlmanépÞeBaH nigeBlsMralkUn Rbkbeday

suvtßiPaBeT

karEfTaMrkSaKP’ karsMralkUnRbkbedaysuvtßiPaB nigkarEfTaMRkayeBlsMralkUn CaEpñksMxan;én

esvasuxPaB edIm,ICYyse®gÁaHCIvitmþay. karGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBenAkm<úCa ¬CDHS¦ qñaM2000

)an[dwgfa mannarIEt 38PaKryb:ueNÑaH EdlTTYl)anesvaEfTaMrkSaKP’ kñúgry³eBl 5qñaMknøgmkenH.

lT§PaBeRbIR)as;esvaEfTaMrkSaKP’ CaBiessenAtamtMbn;CnbTmankMritticNas;³ narIcMnYnBak;kNþal

enACnbT TTYl)anesvaEfTaMrkSaKP’ dUcnarIenATIRkugEdr. enAextþdac;RsyaldUcCa extþrtnKIrI nig

mNÐlKIrI kñúgcMeNamnarI 6nak; mannarIEt 1nak;b:ueNÑaH EdlTTYlesvaEfTaMrkSaKP’. kñúgry³eBl 5qñaM

muneBlmankarGegátrbs;RksYgsuxaPi)al kñúgcMeNamnarIEdl)ansMralkUnrYcTaMgGs; mannarIcMnYn 20

PaKry )anelbfñaMCIvCatiEdk narI 30PaKry TTYl)ankarcak;fñaMkarBarettaNUs 2 b¤eRcIndg ehIyman

narIEt 2PaKryb:ueNÑaH EdlTTYl)anfñaMkarBarCMgWRKuncaj;.

tamkarGegátrbs;RksYgsuxPi)al)an[dwgfa mannarIEt 32PaKryb:ueNÑaH EdlTTYl)anCMnYyBIqµb

CMnajkñúgeBlsMralkUn ebIeRbobeFobeTAtamextþ manKMlatKYr[kt;sMKal; ¬rUbPaB 5>7¦. karsMralkUn

RbmaNCa 85PaKry enAkm<úCa RtUv)aneFVIeLIgenAtampÞH ehIykarsMralkUnCaeRcIneTot eFVIeLIgeday

qµbbUraNb:ueNÑaH.

RbEhlBak;kNþalénnarIExµr minTTYl)ankarEfTaMrkSaKP’eT. karedkGaMgePIøgenAeBlsMralkUn

¬narIRtUv)anRKbdNþb;edayRkNat;ekþA]Nð² eRkayBIsMralkUnrYcehIy eKgCitePøIg b¤ eKgelIERKEdlman

RkalkenÞldak;elIePøIgFüÚgekþA]Nð²dutenABIeRkam¦ RtUv)aneKGnuvtþCajwkjab;³ narIcMnYn 88PaKryman

TMlab;edkGaMgePøIg Ep¥ktamkarGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBenAkm<úCaqñaM2000 edaymannarI 2¼3

¬BIrPaKbI¦ edkGaMgePøIgry³eBlBI 2 eTA 3éf¶. kñúgGMLúgeBlenH tamFmµtanarI minRtUv)anGnuBaØat

[gUtTwkeT ehIyTarkRtUveKbBa©úkTwklaysár b¤TwkTeT.

5>1>7 kgVHbuKÁlikqµbCMnaj nig karEbgEckbuKÁlikeBTümin)anRKb;RKan;

vis½ysuxaPi)al manbuKÁliktictYc nigBMumanCMnajRKb;RKan;. enAkñúgEpnkaryuT§saRsþCatiqñaM 2003-

2007 rbs;xøÜn RksYgsuxaPi)al)anebIkvKÁbNþúHbNþalCamUldæan edIm,IbegIáncMnYnqµb nigbMb:n

cMeNHdwgedIm,IBRgwgsmtßPaB nigCMnajdl;qµbEdlFøab;)anTTYlkarbNþúHbNþalrYcehIy. eTaHbICaman

karbNþúHbNþalEbbenHk¾eday k¾kñúgry³eBlR)aMqñaMknøgmkenH cMnYnKilanub,dæak¼Kilanub,dæakyikar

nigqµbenAkñúgvis½ysuxaPi)al )anFøak;cuH 8>4PaKry. karbNþúHbNþalenAEtCabBaðaRbQmmuxmYy ehIy

qµbEdlTTYl)ankarbNþúHbNþal k¾enAxVHxatCMnajcaM)ac;mYycMnYneTotEdr.

CMBUkTI 5 - bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

Page 134: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

126

cMENkesIµPaBsMrab;narI

rUbPaB 5>7³ karsMralkUn EdlmanCMnYyBIqµbCMnaj

RbPB³ karGegátRbCasa®sþ nigsuxPaBqñaM2000 ¬CDHS, qñaM2000¦

tarag 5>1³ kMlaMgBlkmµrbs;RksYgsuxaPi)alenAqñaM 1996-2001

1996 1998 2000 2001 PaKryén

karERbRbYl

evC¢bNÐit 1>247 1>711 1>878 2>055 65°

eBTüCMnYykar 1>458 1>699 1>608 1>425 -2°

Kilanub,dæakmFüm nigqµbmFüm 5>685 6>214 6>039 6>126 8°

Kilanub,dæakbzm nigqµbbzm 5>945 5>475 5>149 4>979 -16°

buKÁlikepSgeTot 1>259 1>494 1>322 1>342 7°

cMnYnbuKÁliksuxaPi)alsrub 15>594 16>593 15>996 15>927 2°

buKÁlikepSgeTot 2>639 2>283 1>964 1>883 -29°

buKÁliksrubenAkñúgvis½ysuxaPi)al 18>233 18>876 17>960 17>810 -2°

RbPB³ naykdæanGPivDÆn_FnFanmnusSénRksYgsuxaPi)al

Page 135: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

127

qµbEdleTIbEtbBa©b;karsikSa TMngCaminRBmeTAeFVIkarenACnbTeT CaBiesstMbn;dac;Rsyal nig

tMbn;q¶ay²eRBaHfa eKminGacrkR)ak;)aneRcIn nigkarRBYy)armÖGMBIbBaðasnþisux. karBinitü nigkarpþl;esva

enAmUldæan minmanPaBeTogTat;eT edaysarkgVHfvika nigcMgaypøÚvBIPUmieTAmNÐlsuxPaBq¶ay.

5>1>8 yuvCnekµg²kñúgcMnYneRcInCagnarIRtUvsøab; b¤TTYleRKaHfñak;Cayfaehtu

manTinñn½y b¤karviPaKtictYcNas; EdlepþateTAelIbBaðasuxPaB nigeRKaHfñak;epSg²Edlburs nignarI

RbQmmux. enAkm<úCa bursqab;søab;CagnarI. GayumFümKitcab;BIeBlekItKW 58>3qñaM cMeBaHnarI nig

54/1qñaM cMeBaHburs ¬CMerOnqñaM1999¦. bursEdlsøab;enAGayu 15- 49qñaM mancMnYneRcInCagnarI³ GRta

mrNPaBbursenAGayu 15-49qñaM KW 4/8nak;kñúg 1>000nak; cMENkÉnarIvijmanEt 3/5nak;kñúg 1000nak;.

bursEdlTTYleRKaHfñak;Cayfaehtu mancMnYnesµInwg 2dgéncMnYnnarIEdlbgðaj[eXIjfa bursTMng

CamankarRbRBwtþEdlRbQmmuxnwgeRKaHfñak;x<s;. 1PaKryénbursTaMgGs;TTYlrgeRKaHfñak;kñúgry³eBl

12Exmun ebIeRbobeFobeTAnwgnarIEdlmanEt 0>5PaKryb:ueNÑaH ¬karGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBenA

km<úCaqñaM2000¦. buBVehtuEdlbNþal[søab; nigmaneRKaHfñak;manlkçN³xusKñaeTAtamePT³

� buBVehtucMbgbMputTImYyEdlbNþal[søab; b¤rgrbYs KWeRKaHfñak;cracr.

� cMeBaHburs buBVehtucMbgbMputTIBIrEdlbNþal[søab; b¤rgrbYs KWkarFøak;BIelIedImeQI b¤BIGaKar.

� bursEdlsøab;edaysarRKab;mIn mancMnYneRcInCagnarI 4dg.

� bursEdlRtUvsøab; b¤rgrbYsedaykar)aj;Rbhar mancMnYntictYc.

5>1>9 BikarPaB nigkarejónfñaMejón manplb:HBal;elIburseRcInCagnarI

bursBikarrUbragkay mancMnYneRcInCagnarI 2dg ¬Casrub 2PaKryéncMnYnRbCaCnsrub RtUvBikar

rUbragkay¦. PaBxusKñaxøaMg KWedaysareRKaHfñak;edaysarRKab;mIn nigeRKaHfñak;edaysarRKab;kaMePøIg.

karsøab; nigBikarPaBrbs;burs k¾manplb:HBal;y:agF¶n;F¶reTAelIRkumRKYsarrbs;BYkeK. karxVHmnusSRbus

eBjv½yEdlmankMlaMgBlMmaMmYnenAkñúgRKYsar eFVI[smaCikRKYsar)at;bg;»kasrkcMNUl nigcUlrYmkñúg

CIvPaBshKmn_ nigkareFVIesckþIsMerc.

Tinñn½ysIþBIkareRbIR)as;bMBaneRKOgejóneTAtamePT minTan;manenAeLIy. b:uEnþyuT§sa®sþCatikat;

bnßyPaBRkIRk )anelIkeLIgBIkarekIneLIgnUvkareRbIR)as;fñaMejón CaBiesskñúgcMeNamyuvCn EdlTamTar

[mankarykcitþTukdak;[)anxøaMgkøabEnßmeTot.

CMBUkTI 5 - bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

Page 136: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

128

cMENkesIµPaBsMrab;narI

5>2 yuT§saRsþ nig eKalneya)ayrbs;raCrdæaPi)al

RksYgsuxaPi)al )anerobcMyuT§sa®sþTUTaMgvis½ysMrab;qñaM2003-2007 EdlepþateTAelIkarelIkkMBs;

suxPaBmþay nigTark. yuT§sa®sþTaMg 8 EdlmanTMnak;TMngKñaeTAvijeTAmk RtUv)ankMNt;enAkñúgEpñknana

énkarpþl;esvasuxPaB karpøas;bþÚrkarRbRBwtþi karelIkkMBs;KuNPaB karGPivDÆn_FnFanmnusS hirBaØb,Tan

suxaPi)al nigkarGPivDÆn_sßab½n. mankarepþatkarykcitþTukdak;eTAelIsmFm’suxPaB siTi§kñúgkarTTYl)an

esvasuxPaB nigkarpþl;esvadl;RbCaBlrdæRkIRk. karBinitüvaytMélRbcaMqñaMrbs;vis½ysuxaPi)alenAqñaM

2003 )anBinitüemIlcMNuceKalsMrab;vas;sÞg; nigsmiT§iplEdlsMerc)ank¾dUcCa EpñknanaEdlRtUvepþatkar

ykcitþTukdak;.

taMgBIeBlcab;epþImenAqñaM1996 mk RksYgsuxaPi)al)anpþl;mUlniFieTA[skmµPaBKaMRTsuxPaBenA

fñak;BIrKW mNÐlsuxPaB nigmnIÞreBTübEg¥kRsuk. yuT§sa®sþbc©úb,nñ epþateTAelIkarBRgwgRbB½n§EdlmanRsab;

edIm,I[mNÐlsuxPaBTaMgGs; manlT§PaBGacpþl;kB©ab;skmµPaBKaMRTsuxPaBbzm ¬MPA¦ cMENkmnIÞreBTü

bEg¥kRsukTaMgGs; Gacpþl;kBa©b;skmµPaBKaMRTsuxPaBbMeBjbEnßm ¬CPA¦. kBa©b;skmµPaBKaMRTsuxPaB

bzm nigkBa©b;skmµPaBKaMRTsuxPaBbMeBjbEnßm epþatkarykcitþTukdak;eTAelItMrUvkar KaMBarmata nigTark.

Ep¥ktamfvikaqñaM2002 kñúgcMeNammnIÞreBTüextþ nigRsukcMnYn 48kEnøg mnÞIreBTücMnYn 40PaKry Gacpþl;

kBa©b;skmµPaBKaMRTsuxPaBbMeBjbEnßm cMENk 82PaKry énmNÐlsuxPaBcMnYn 991kEnøg Gacpþl;kBa©b;

skmµPaBKaMRTsuxPaBbzm. kBa©b;skmµPaBKaMRTsuxPaBbzm epþatCasMxan;eTAelI suxPaBkumar GaharUbtßmÖ

suxPaBmata nigkarkMcat;CMgWqøg ¬CaBiessCMgWeGds_¦ nigkñúgkrNIF¶n;F¶rRtUvbBa¢ÚneTAmnIÞreBTü.

eRkABIRbB½n§BhuBüa)alrbs;mNÐlsuxPaB nigmnÞIreBTü kmµviFIBiessmYyEdlmanTisedAelIkkMBs;

suxPaBmata nigTark ¬GnuvtþedaymCÄmNÐlCatiKaMBarmata nigTark¦. kmµviFIenH epþateTAelIEpñksMxan;²

4 dUcCa GaharUbtßmÖ karBnüarkMeNIt karcak;fñaMbgáar nigCMgWrlakpøÚvdegIðm. kmµviFICati)anebIkvKÁbNþúHbNþal

dl;buKÁlikmNÐlsuxPaB nigbuKÁlikmnÞIreBTü ehIy)ansMrbsMrYldl;karGnuvtþn_kargarkñúgEpñkTaMg4enH.

kmµviFIenH min)anpþl;esvaNamYyedaypÞal; b¤k¾pþl;R)ak;ebovtSr_ dl;buKÁlikEdlmanParkic©EfTaMGñkCMgWenAkñúg

EpñkTaMg4enHeT.

enAkm<úCa hirBaØb,TansuxaPi)ald¾elIslub RtUvFøak;cUleTAkñúgEpñkÉkCnedaymnusSmñak; RtUvcMNay

24duløarGaemrik kñúg 1qñaMeTAelIkarEfTaMsuxPaBenAkñúgEpñkenH. cMNayRbcaMqñaMeTAelIsuxaPi)alsaFarN³

mankMritTab³ fvikaEdlRtUvEbgEckeTA[vis½ysuxaPi)almanEt 1PaKryénplitplkñúgRsuksrubb:ueNÑaH.

enAqñaM2001 raCrdæaPi)al)ancMNay 98>2landuløaGaemrik kñúgenaHCMnYybreTsman 65>3landuløa

Gaemrik. minmankarEbgEckfvikaCaeTogTat;BIfñak;kNþal eTA[fñak;extþ nigfñak;RsukeT. 53PaKry

énfvikasrub sMrab;vis½ysuxaPi)al RtUv)anpþl;CUneTA[mnÞIrsuxaPi)alextþ. ebovtSr_enAkñúgvis½ysuxaPi)al

Page 137: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

129

mankMritTab. enAcenøaHBIqñaM1999 dl;qñaM2001 R)ak;ebovtSr_)anFøak;cuH eFobeTAnwgcMNaysrubelIEpñk

suxPaB. enAqñaM2001 R)ak;ebovtSr_mancMnYnticCag 10PaKryéncMNayEdlCakMritmYyTabCageKbMput

enAkñúgBiPBelak. tamkareRbobeFob enAevotNamEdlCaRbeTsCitxag R)ak;ebovtSr_man 23PaKry

cMENkenAbg;køaedsman 45PaKry ¬FnaKarBiPBelakqñaM2001- HEU nig MAU qñaM2001¦. R)ak;ebovtSr_

enAEtmankMritTab eTaHbICakarTUrTat;éføesvaBIGñkeRbIR)as; nigR)ak;]btßmÖmYycMnYnk¾eday ¬sMrab;karpSBVpSay

B’tman nigskmµPaBepSgeTot¦ sMrab;bEnßmeTAelIR)ak;ebovtSr_suT§elIsBIkMritenHk¾eday. eTaHCay:agNa

k¾eday mankarelIkTwkcitþtictYcsMrab;karbMeBjkargar ehIybuKÁlikCaeRcIn min)anbMeBjParkic©rbs;xøÜneT.

TnÞwmnwgenH edaysarEtR)ak;ebovtSr_Tab buKÁlikCaeRcIn )anqk;»kasEdleKalneya)ay )anGnuBaØat[

BYkeKGacsMuc,ab;sMrakrhUtdl; 4qñaM edayminTTYlebovtSr_BIrdæedIm,IeFVIkar b¤ebIkGaCIvkmµenAkñúgEpñkÉkCn.

eTaHCay:agNak¾eday kñúgGMLúgeBlenH muxtMENgrbs;BYkeKRtUvTukTMenr.2

yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRkTTYlsÁal;fa {karbgáarTb;sáat;PaBRkIRk k¾dUcCakarkat;bnßyPaBRkIRk

BwgEp¥kCasMxan;eTAelIkMENTMrg;RbB½n§TUrTat; nigelIkElgkarbg;éføesva nigkarpþl;lT§PaBTTYl)anesva

EfTaMsuxPaBEdlmanKuNPaBx<s;dl;RbCaBlrdæRkIRk}. edIm,IsMerceKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_ RksYg

suxaPi)alRtUvFanafa esvaRtUv)anpþl;CUndl;RbCaBlrdæRkIRk rYmTaMgkarEbgEckFnFanCafµIeLIgvij edIm,I[

)aneTAdl;tMbn;PUmisa®sþEdlmanRbCaBlrdæRkIRkeRcIn. yuT§sa®sþCatikat;bnßyPaBRkIRk )anerobrab;GMBI

skmµPaBBRgIk nigelIkkMBs;kareRbIR)as;esvasuxPaBenAkñúgtMbn;TaMgenH begáInlT§PaBTTYl)an niglT§PaB

eRbIR)as;esvasMxan;² nigpþl;Bt’manCMruj[mankarcUlrYmkan;EteRcIn nigpþl;siT§iGMNac[dl;RbCaBlrdæRkIRk

edIm,IeFVIkareRCIserIs[)anRtwmRtUv.

2 TMnak;TMngpÞal;xøÜn - Juliet Fleishi m®nþIbec©keTsrbs;GgÁkarsuxPaBBiPBelakqñaM2003.

CMBUkTI 5 - bBaðaeynD½r kñúgvis½ysuxaPi)al

Page 138: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

131

CMBUkTI 6

bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>133

6>1 sßanPaB bBaða nig ninñakar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>133

6>1>1 GRtaqøgfµI)anfycuHenAkñúgcMeNamburs cMENkenAkñúgcMeNamnarIvij GRtaenHenAefr >>>134

6>1>2 GRtaqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIrksIupøÚvePT )anfycuHenAeBlEdlmankar

ekIneLIgnUvkareRbIR)as;eRsamGnam½y >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>136

6>1>3 GRtaénkarqøgemeraKeGds_ mankarfycuHkñúgcMeNamnarIEdlTTYlesvaEfrkSaKP’ >>>>>> 137

6>1>4 pøÚvénkarcMlgemeraKeGds_ kMBugEtmankarpøas;bþÚr >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 139

6>1>5 narIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal; enAEtRbQmmuxnwgkarqøgénemeraKeGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>> 140

6>1>6 narIerobkarrYc RbQmmuxnwgeRKaHfñak;eRcIn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 140

6>1>7 TsSn³eynD½rminRtwmRtUv man\T§iBlelIkarRbRBwtþipøÚvePTrbs;burs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 141

6>1>8 narITTYlbnÞúkEfTaM nigKaMRTdl;GñkpÞúkemeraKeGds_ nigGñkCMgweGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 141

6>1>9 lT§PaBTTYl)ankarBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_enAmankMrit >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 142

6>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 142

Page 139: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

133

CMBUkTI 6 ³ bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

km<úCanaeBlbc©úb,nñ1

sUcnakr tMél

GRtaqøgemeraKeGds_TUTaMgRbeTs ¬PaKry¦ 2>6

cMnYnGñkpÞúkemeraKeGds_ b¤ manCMgWeGds_enAqñaM2002 157/483 nak;

cMnYnnarIEdlpÞúkemeraKeGds_ b¤manCMgWeGds_enAqñaM2002 75/448 nak;

6>1 sßanPaB bBaða nig ninñakar

tamesckþIraykarN_)an[dwgfa enAkmú<uCamankrNIqøgemeraKeGds_¼eGds_dMbUgenAqñaM1991 ehIyGRta

énkarqøgemeraKenH )anekIneLIgya:gelOnkñúgTsvtSr_enaH. tamkar)a:n;sµan GRtaqøgemeraKeGds_enAkm<úCa

mankMritTabKW 8PaKry Edlbgðaj[eXIjfa bBaðaenHTMngCamankarekIneLIg ¬Ep¥ktamr)aykarN_GPivDÆn_

mnusSenAkm<úCaqñaM2001¦. enAkm<úCa manGRtaénkarqøgemeraKeGds_¼eGds_x<s;CageKbMputenAkñ úg

GasIuGaeKñy_ eTaHbICaGRtarIkraldalenH )anfycuHkñúgry³eBlb:unµanqñaMknøgeTAenHk¾eday. karrIkraldal

énemeraKenHPaKeRcIn KWqøgtamry³karrYmePT.

cab;taMgBIqñaM1997 mk GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNammnusSeBjv½yTUTaMgRbeTs)anfycuH

CalMdab; ¬RkahiVk 6>1¦ eBalKW BI 3>3PaKry mkenARtwm 2>6PaKry ¬Ep¥ktamr)aykarN_qñaM2001 rbs;

GaCJaFrCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ nigmCÄmNÐlCatiRbyuTænWgCMgWeGds_ CMgWesIrEs,k nigkameraK¦. cMnYnGñk

pÞúkemeraKeGds_¼CMgWeGds_)anfycuHBI 210>000nak; enAqñaM1997 mkenARtwm 157/483nak; enAqñaM2002

kñúgenaHmanburs 82>037nak; nignarI 75>448nak; ¬NCHADS qñaM2002¦. edayELk eKsegáteXIjman

karrIkcMerInya:gxøaMg nUvkarTb;sáat;karqøgemeraKeGds_enAkñúgcMeNamnarIrksIupøÚvePT nigGtifiCnrbs;BYkeK.

RbtibtþikarenH sMerc)aneCaKC½ytamry³kmµviFIbegáInkaryl;dwgGMBIkareRbIR)as;eRsamGnam½y lT§PaB

eRbIR)as;eRsamGnam½y nigKuNPaBkarpþl;karBüa)alCMgWkameraK karFana[mankarcUlrYmBIsMNak;PaKI

Bak;B½næ ¬]TahrN_ ³ m©as;pÞHbn nignKr)al¦ nigkarRKb;RKgkmµviFIRbkbedayRbsiT§iPaBenApÞHbn.

1 RbPB ³ mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ CMgWesIEs,k nigkameraK qñaM2002³ karGegáttamdankarRbRBwtþi ninñakar

BIqñaM1997-2001

Page 140: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

134

cMENkesIµPaBsMrab;narI

eTaHbICaGRtaGñkqøgemeraKeGds_¼CMgWeGds_ mankarfycuH EdlCalT§plénkarfycuHénGRtaGñkqøgfµI

nigedaysarGñkCMgWeGds_mun²)ansøab;)at;eTAk¾eday k¾karrIkraldalénemeraKeGds_ enAEtKMramkMEhg

cMeBaHkarGPivDÆn_mnusSenAkm<úCa ¬NCHADS qñaM2002¦. karrIkraldalénemeraKeGds_ Gacmankarvivtþn_

ya:gelOnEdlminGac)a:n;sµan)anCamun ¬UNGASS qñaM2003¦. edayELk narIGacRbQmmuxnwgkarqøgén

emeraKeGds_enAkñúgcMNgTak;TgyUrGEgVgkñúgGaBah_BiBah_ nigeRkAGaBah_BiBah_ ¬UNGASS qñaM2003¦.

CakarcaM)ac;RtUvmanyuT§sa®sþbgáarfµI edIm,IeFVI[ninñakarénkarIkraldalbnþFøak;cuHteTAeTot. CacugeRkayenH

mnusSmYycMnYnFMenAkm<úCa manpÞúkemeraKeGds_ ehIykarBRgIklT§PaBeRbIR)as;esvaEfTaM esvaKaMRT nig

karBüa)alsMrab;burs nignarITaMgenaHKWCatMrUvkarbnÞan;.

RkahVik 6>1³ GRtamnusSeBjv½yqøgemeraKeGds_

RbPB³ mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ esIrEs,k nigkameraK ¬NCHADS qñaM2002¦

6>1>1 GRtaqøgfµI)anfycuHenAkñúgcMeNamburs cMENkenAkñúgcMeNamnarIvij

GRtaenHenAefr

cMnYnGñkeTIbqøgemeraKeGds_fµIkñúgmYyqñaM² hak;dUcCamankarfycuH taMgBIqñaM1994 mk kñúgcMeNam

burs nigtaMgBIqñaM1996 mkkñúgcMeNamnarI ¬HSS qñaM2002¦. eTaHCay:agNak¾eday k_Tinñn½ysþIBIGñk

EdlqøgfµIenAmankMrit edaysarminmankarGegáttamdanenAkñúgcMeNam bursEdlrYmePTCamYynwgburs

b:uEnþkarGegátRTg;RTaytUcmYyEdlRtUv)aneFVIeLIgedayGgÁkar suxPaBRKYsarGnþrCati ¬Family Health

International¦ )anbgðaj[eXIjfa GRtaénkarqøgemeraKeGds_¼CMgWeGds_ kñúgcMeNambursman 14

PaKry. cMnYnbursEdlkMBugpÞúkemeraKeGds_ RtUv)anFøak;cuHtaMgBIqñaM1997 mk cMENkÉcMnYnnarI Edlqøg

Page 141: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

135

emeraKeGds_bnþekIneLIg ehIykMBugEtcab;epþImenAefr ¬RkahiVk 6>2 nig6>3¦. enAkm<úCa RkumEdl

RbQmmuxnwgeRKaHfñak;x<s;mandUcCa narIrksIupøÚvePT nigGtifiCnrbs;BYkeK. karGegátGRtaénkar

qøgemeraKeGds_ RbmUl)anBt’manBIRkummYycMnYndUcCa nKr)al eyaFa nignarIrksIupøÚvePT RBmTaMgnarI

EdlTTYlkarEfTaMrkSaKk’.

RkahVik 6>2³ cMnYnnarIEdlqøgemeraKeGds_

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

RkahVik 6>3³ cMnYnbursEdlqøgemeraKeGds_

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 142: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

136

cMENkesIµPaBsMrab;narI

edIm,IBnül;GMBIkarrIkcMerInkñúgkarTb;sáat;karrIkraldalénemeraKeGds_ kñúgry³eBl 10qñaMknøgmkenH

kfax½NÐeRkay²enH epþateTAelInarIrksIupøÚvePTpÞal; nignarImanépÞeBaHEdlTTYlesvaEfrkSaKP’.

6>1>2 GRtaqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIrksIupøÚvePT )anfycuHenAeBlEdl

mankarekIneLIgnUvkareRbIR)as;eRsamGnam½y

enAkm<úCa karcMlgemeraKeGds_BInarIrksIupøÚvePTeTAGtifiCn mansmamaRtx<s;enATsvtSr_qñaM1990.

enAqñaM1998 CitBak;kNþalénnarIrksuIpøÚvePT manpÞúkemeraKeGds_. karFøak;cuHénGRtaqøgEdlKYYr[

kt;sMKal;enaH KWenAkñúgcMeNamnarIrksuIpøÚvePTeBalKW BI 42>6 enAqñaM1998 mkenARtwm 28>8 enAqñaM

2002. karsøab;rbs;GñkCMgWeGds_ GacCaEpñkmYyénkarFøak;cuHGRtaénkarqøgemeraKeGds_ b¤CMgWeGds_

¬CHDR qñaM2001¦. b:uEnþkareRbIR)as;eRsamGnam½yTaMgePJóv nignarIrksuIpøÚvePT )anekIneLIgCalMdab;

rhUtCitdl; 90PaKry enAqñaM2002 ¬NCHADS qñaM2002¦. edayEp¥ktamr)aykarN_EdlTTYl)an

kñúgry³eBl 5qñaMknøgmkenH kmµviFIeRbIR)as;eRsamGnam½y )anCMruj[mankarRBmeRBogelIkareRbI

viFIsa®sþkarbgáaremeraKeGds_enAtampÞHbn EdleFVI[mankarekIneLIgya:gelOnnUvkareRbIR)as;

eRsamGnam½y ¬RkahiVk 6>4¦. eTaHCaya:gNak¾eday k_enAEtmanr)aykarN_EdlKYr[cab;GarmµN¾fa

GtifiCn)anvaydMnarIrksIupøÚvePT EdlTTUcsuM[BYkeKeRbIR)as;eRsamGnam½y.

eyIgKYrEtmankarRBYy)armÖcMeBaHkarrIkraldalénCMgWeGds_ BIeRBaHfa narIekµg² nignarIrksuIpøÚvePT

fµI²CaeRcIn )ancUleTAkñúg]sSahkmµePT. CakarcaM)ac;RtUvbnþkarGb;rMGMBIkarbgáaremeraKeGds_.

elIsBIenHeTot tRmUvkarkarrksuIpøÚvePTenAeRkApÞHbnenAEtbnþekItman ehIykarP½yxøacqøgemeraKeGds_

k¾kMBugEtrIkraldalxøaMgkøaEdr. kareRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamnarIrksuIpøÚvePTminpÞal; ¬narIekµg²

EdleFVICaGñkeXasnaRsaebor ¬RsILg;es¦ GñkcMerogxar:aGUex.l. b:uEnþbMerIesvapøÚvePT¦ manRbEhlEt

56PaKryb:ueNÑaH dUecñHCakarcaM)ac;RtUveFVIkarGb;rMbEnßmeTot edIm,IbegáInkareRbIR)as;eRsamGnam½yenAkñúg

RkumTaMgenH ¬NCHADS qñaM2002¦. bBaðaEdlKYr[RBYy)armÖEdrenaH KWmanr)aykarN_Tak;TgnwgGMeBI

hwgSa nigkarrMelaPrbs;RkumbgFMeTAelInarIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal;EdlraraMgdl;kareRbIR)as;eRsam

Gnam½y ¬PSI qñaM2002 nig GAD-C qñaM2003¦.

{xJMúeFVICanarIrksuIpøÚvePTedIm,IciBa©wmRKYsar´. KµanGVIepSgeTotEdl´GaceFIV)anenaHeLIy

ebIBMuenaHeTRKYsarxJúMnwgQWcab;. xJMúmanCMgWeGds_ ehIyGacsøab;muneBlEdlRKYsar

rbs;xJM úGacEfrkSaxøÜnÉg. enHKWCasßanPaBKYr[xøacNas; b:uEnþ´minGaceFVIGVI)an

eLIy>>>´Kitfa enHKWCasßanPaBrbs;GñkRkIRkCaeRcIn}. enHCasMdIrbs;narImñak;Edl

manGayuCag 20qñaM enAkñúgr)aykarN¾sþIBIkarvaytMélPaBRkIRk ¬ADB qñaM2001¦.

Page 143: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

137

RkahVik 6>4³ GRtaqøgemeraKeGds_ nigkareRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamnarIrksuIpøÚvePTpÞal;

sMKal;³ BSS mann½yfa karGegáttamdankarRbRBwtþi

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

6>1>3 GRtaénkarqøgemeraKeGds_ mankarfycuHkñúgcMeNamnarIEdlTTYlesva

EfrkSaKP’

GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIEdlTTYlesvaEfrkSaKP’ CaBiesskñúgRkumGayu 15-24

qñaM RtUv)ancat;TukfaCakarqøgfµI nigCaclnaénkarrIkraldalcUleTAkñúgcMeNamRbCaCnTUeTA. mCÄmNÐl

CatiRbyuTænwgCMgWeGds_ CMgWesIrEs,k nigkameraK ¬qñaM2002¦ )an)a:n;sµaneXIjfa narImanépÞeBaH

RbEhl 45PaKry TTYl)anesvaEfrkSaKP’ ¬ebIeRbobeFobCamYynwgtYelxrbs; CDHS qñaM2000

EdlmanEt 38PaKry¦. GRtaénkarqøgemeraKhIuv kúñgcMeNamnarImanépÞeBaH EdlTTYl)anesvaEfrkSa

KP’ hak;dUcCaenAefr eBalKW 2>6PaKry ¬sUmemIlRkahiVk 6>5¦.

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 144: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

138

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkahVik 6>5³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIEdlTTYlkarEfrkSaKP’

RbPB³ mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ esIrEs,k nigkameraKqñaM2002 ¬NCHADS qñaM2002¦

GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarImanépÞeBaH xusEbøgKñaBIextþmYyeTAextþmYyeTot ehIyextþ

EdlenACitRBMEdnRbeTséf ¬RkahiVk 6>6¦ manGRtaénkarqøgx<s;CageKbMput edaysarextþTaMgenaHman

kmµkr nigBlkrEdleFVIeTsnþrRbevsn_ nigRbCaCncl½teRcIn. RbCaBlrdæExµrcMnYn 5mWunnak; eFVIkarenAkñúg

RbeTséfdUcCa kmµkrsMNg; ksikr b¤GñkedIrk)a:l;smuRT ¬GgÁkar PATH )anelIkeLIgBIbBaðaenHkñúg UNGASS

qñaM2003¦. enAextþrtnKirI GRtaénkarqøgk¾mankMritx<s;Edr edaysarEtmanRbCaCncl½tenATIenaH.

RkahiVk 6>6³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgtMbn; kñúgcMeNamnarImanépÞeBaHEdlTTYlkarEfrkSaKP’

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

Page 145: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

139

GRtaénkarqøgkñúgcMeNamnarImanépÞeBaH mankMritx<s;bMputenAkñúgRkumGayu 15-19qñaM ¬RkahVik 6>7¦.

RkahVik 6>7³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarImanépÞeBaH

6>1>4 pøÚvénkarcMlgemeraKeGds_ kMBugEtmankarpøas;bþÚr

eTaHbICapøÚvénkarcMlgemeraKeGds_ kMBugFøak;cuH b:uEnþ karcMlgBImþayeTAkUn nigkarcMlgBIbþIeTARbBn§

BMu)anFøak;cuHeLIy ehIynarI nigkumarcMnYnkan;EteRcIneLIg CaCngayrgeRKaHedaysarkarqøgemeraK

eGds_.

RkahVik 6>8³ pøÚvénkarcMlgemeraKeGds_eTAtameBlevla

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 146: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

140

cMENkesIµPaBsMrab;narI

6>1>5 narIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal; enAEtRbQmmuxnwgkarqøgénemeraKeGds_

tamkar)a:n;sµanenAkm<úCa sþIBIcMnYnnarIrksIupøÚvePT mancMnYnxus²Kña b:uEnþtamRbPBrbs; UNDP qñaM

2001 )an)a:n;RbmaNfa mannarIrksIupøÚvePTcMnYn 100>000nak;. narIrksuIpøÚvePTPaKeRcIn RtUveKbgMç

b¤e)akR)as;[Føak;cUleTAkñúgmuxrbrenH. eTaHbICaBMuTan;manTinñn½yCak;Esþg b:uEnþmankarRBYy)armÖfa narI

v½yekµgkan;EteRcIneLIg kMBugFøak;xøÜnRbkbrbrrksIupøÚvePT. edayEp¥kelIlT§plénGegát sþIBIkarRbRBwtþi

¬BSS qñaM2000¦ )anbgðajfa smamaRtd¾FMmYyénburskñúgRkumEdlRbQmmuxnwg eRKaHfñak;x<s; ¬dUcCa

eyaFa nKr)al nigGñkrt;m:UtUDub¦ )aneTArknarIrksIupøÚvePTmþgmáalkúñgCIvitrbs; BYkeK 17-30 PaKry

kñúgqñaMknøgeTA nig 8-20PaKry kñúgExknøgmk.

tamlT§plénkarRsavRCavfµI² ¬PSI qñaM2002¦ k¾)anbgðajpgEdrBIsßanPaBmYycMnYnEdlnaMeTAdl;

karrksIupøÚvePT rYmTaMgTMnak;TMngyUrGEgVgCamYy {sgSar}. TMnak;TMngCasgSar KWEp¥keTAelIkMriténkar

Tukcitþ nigkarRslaj;KñaeTAvijeTAmk edaymankarsnµt;GMBI {TMenomTMlab;erobkarEtRbBn§mYy b¤bþImYy}

rbs;narI nigbursEdlRtUverobkarCamYynwgnrNamñak; ¬PSI qñaM2002¦.

ktþaTaMgenH )anbgá[mankarlM)akcMeBaHnarIrksuIpøÚvePTpÞal; nigminpÞal; kñúgkarcrcaCamYyburs[

eRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgeBlrYmePT. yuT§nakareXasnasgÁm hak;dUcCa)anrYmcMENkbegáInkar

eRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamGtifiCn nignarIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal; dUecñHcaM)ac;RtUvxitxM

RbwgERbg[mankarbnþ nigbegáInkareRbIR)as;eRsamGnam½y kñúgcMeNamGtifiCn nignarIrksIupøÚvePTpÞal;

nigminpÞal;.

6>1>6 narIerobkarrYc RbQmmuxnwgeRKaHfñak;eRcIn

narIerobkarrYc RbQmmuxnwgkarqøgénemeraKeGds_kan;EteRcIneLIg ehIyenAkñúgRkumenHehIyEdl

emeraKeGds_ mankarrIkraldaly:agelOn. kareRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamnarIerobkarrYc manEt

1PaKryb:ueNÑaH. eRsamGnam½yBak;B½n§eTAnwgkgVHkarTukcitþ karminesµaHRtg; nigCMgW³ karsuM[bþIeRbI

eRsamGnam½y mann½yfa sgS½yfabþIminesµaHRtg;. karBiPakSaGMBIkarBnüarkMeNItenAkúñgcMeNamnarI

erobkarrYcmankMritTab edaynarIPaKeRcIn)anBiPakSaGMBIkarBnüarkMeNItCamYybþIrbs;xøÜn Etmþg b¤BIrdg

kñúgmYyqñaM b¤Gt;esaH ¬karGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBenAkm<úCaqñaM2000¦. karpSBVpSayGMBIkareRbIR)as;

eRsamGnam½yenAmankMrit.

Page 147: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

141

6>1>7 TsSn³eynD½rminRtwmRtUv man\T§iBlelIkarRbRBwtþipøÚvePTrbs;burs

TsSn³eynD½rminRtwmRtUvTak;TgnwgsuxPaBpøÚvePT nigkarRbRBwtþpøÚvePT eFVI[emeraKeGds_ kan;Et

rIkraldalxøaMgeLIgenAkm<úCa. sgÁmkm<úCa minGnuBaØat[manskmµPaBrYmePTmuneBlerobkareT ehIy

RBhµcarIy_rbs;narI RtUv)ancat;TukfaCarbs;caM)ac;muneBlerobkar. tMélenAkñúgsgÁmrbs;narIExµr KW

PaBrmüTm karecHsþab;dMbUnµan nigkarminykcitþTukdak;xagpøÚvePT. narIEdl)at;bg;RBhµcarIy_muneBl

erobkar RtUv)aneKcat;TukfaCa {RsIEdl)at;bg;kitþiys} ehIymanekrþ×eQµaHminl¥. TnÞwmnwgenH bursExµr

mYycMnYncat;TukkareTArknarIrksIupøÚvePT nigkarrYmePTeRkAGaBah_BiBah_ CaEpñkmYyénskmµPaBFmµta

rbs;mnusSRbus ¬GAD-C qñaM2003¦ EdlRtUv)aneKTTYlsÁal;enAeBlcakecjq¶ayBIpÞH nigCaEpñkmYy

énlkçN³rbs;mnusSRbus. kareTArknarIrksIupøÚvePT tamkarbbYlrbs;mitþPR½kþ mankMritx<s;enAkñúg

cMeNamRkumbursmYycMnYn. kar[niymn½yGMBIePTRbus )anCMruj[mnusSRbusmaneRbobCag manGMNac

nigrYmePTCamYynarIminerIsmuxEdleFVI[narI mankarlM)akkñúgkarcrcaGMBIkareRbIR)as;eRsamGnam½y.

ehtudUecñH edIm,ITb;sáat;karrIkraldalemeraKeGds_[manRbsiT§iPaB GnþraKmn_nana RtUvedaHRsaybBaðaGMBI

niymn½yénPaBCamnusSRbuseBjlkçN³ nigbTdæansgÁmTak;TgnwgkarRbRBwtþipøÚvePTrbs;mnusSRbus.

6>1>8 narI TTYlbnÞúkEfTaM nigKaMRTdl;GñkpÞúkemeraKeGds_ nigGñkCMgweGds_

tamFmµta bnÞúkEfTaMkumarkMRBaedaysarCMgWeGds_ RtUvFøak;eTAelImþaymIg nigCIdUn edayBYkKat;RtUv

cMNayeBlevla nigFnFanbEnßm CaBiessenAkñúgRKYsarRkIRk. narIerobkarrYcEdlqøgemeraKeGds_BIbþI

ehIyCMgWrbs;bþIxøÜnkMBugvivtþn_eTAPaBF¶n;F¶r RtUvCab;rvl;EtnwgkarEfTaMbþI ehIyTnÞwmnwgenHEdr narITaMgenaH

k¾ecHEtFøak;xøÜnQWF¶n;eTA² edaysarCMgWmankarvivtþn_kñúgsBa’gÁkayrbs;BYkeK. eTaHbICaminmanTinñn½y

sIþBIekµgRsIe)aHbg;ecalkarsikSa edIm,ImkenAEfTaMsmaCikRKYsarEdlmanCMgWeGds_k¾eday k¾lT§plén

karRsavRCavCaeRcIn)anbgðajfa bBaðaenH)anekItmaneLIgCaTUeTA ¬Bredenburg et al qñaM2003 nig

Velaso qñaM2002¦. RbCaCnkm<úCaPaKeRcIn minmanlT§PaBTTYlfñaMBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_eT

¬ART-fñaMBnüarkarsøab;¦ b¤sUm,IEtkarBüa)alCMgW[)aneTogTat; k¾KµanEdr. cMeBaHRbCaCnkm<úCaPaKeRcIn

karBü)alCMgW»kasniymdUcCa CMgWrlaksYt CMgWraKrUs nigCMgW Toxoplasmosis RtUveFIVeLIgEtenAtampÞH.

CMgWTaMgGs;enH TamTar[mankarykcitþTukdak;[)anxøaMgkøa nigkarEfTaMCaRbcaMBIsMNak;narI nigekµgRsI

enAkñúgRKYsar.

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 148: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

142

cMENkesIµPaBsMrab;narI

6>1>9 lT§PaBTTYl)ankarBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_enAmankMrit

fñaMBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_ GacrkTij)anenAtam»sfsßannana nigBIGñklk;dMuenATIRkugPñMeBj

nigkEnøgepSgeTot edaymincaM)ac;manevC¢bBa¢a. tMélfñaMBnüakarsøab;enH ERbRbYlkñúgry³eBlb:unµanqñaM

knøgmkenH. bc©úb,nñ tMélfñaMRbqaMgemeraKeGds_Edldak;lk;enAtam»sfsßannanakñúgTIRkugPñMeBj )an

ekIneLIgBI 40duløaGaemrik eTA 50duløaGaemrik kñúg1Ex cMENkkarsikSaRsavRCavGMBItMélfñaM EdlRtUv)an

eFIVeLIgkñúgqñaM2002 )anbgðajfa tMélenAelITIpSarsMrab;Büa)alry³eBlmYyExKW 60duløaGaemrik

EdlnwgGaceLIgrhUtdl; 600duløaGaemrik sMrab;fñaMRbqaMgemeraKeGds_ EdlpSMeLIgedayfñaMbIRbePT

¬Triple Therapy¦ ¬RbB½n§shRbCaCatiqñaM2002¦. tMéld¾x<s;EbbenH Ca]bsKÁcMeBaHRbCaCnkm<úCa

PaKeRcIn. GgÁkareRkArdæaPi)almYycMnYn kMBugpþl;fñaM ART dl;GñkpÞúkemeraKeGds_ nigGñkCMgWeGds_ Edl

tMrUv[BYkeKbg;R)ak;bnþicbnþÜc b¤min)ac;bg;R)ak; b:uEnþkmµviFIenH minTan;dMeNIrkarTMlMTUlayenAeLIy.

eTaHbICafñaMBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_ ART manenACnbTk¾eday k¾enAeRkamRbB½n§suxaPi)al

bc©úb,nñ narIBMusUvTTYl)ankarBüa)alenHeT eRBaHfa CaTUeTA narIBMusUvmanlT§PaBTTYl)aneRbIR)as;esva

suxPaBeT. elIsBIenHeTotnarICaeRcIn min)aneTAeFVIetsþQamrkemeraKeGds_eT rhUtdl;dMNak;kal

vivtþn_cugeRkayénCMgW Edlmann½yfa narIGacnwgBMu)anTTYlkarEfTaM nigkarKaMRTRtwmRtUvenAkñúgdMNak;kal

dMbUgénCMgWeT ¬RbB½n§shRbCaCati qñaM2002¦. karRBYy)armÖmYyeTot KWfakareRbIR)as;fñaMRbqaMgnwg

emeraKedGds_ minRtwmRtUvtamkalkMNt; b¤kareRbIR)as;fñaMEkøgkøay GaceFVI[mankarekIneLIgnUvPaB

sMnwgfñaM ¬RbB½n§shRbCaCati qñaM2002¦. narIRkIRkmankMritvb,Fm’Tab Edlrs;enAtMbn;dac;Rsyal

TMngCagayTTYlrgeRKaHbMput .

kareRbIR)as;fñaMbgáaremeraK NWvIra:BIn ¬nevirapine¦ manRbsiT§iPaBkñúgkarkat;bnßykarcMlgBImþay

eTAkUn. eTaHCay:agNak¾eday narImanépÞeBaH nignarIqøgTenørYc enAEtmanbBaðaTak;TgnwglT§PaBTTYl

)anfñaM nigesvaBüa)alenH.

6>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al

enAqñaM1991 raCrdæaPi)al )anbegáIteLIgnUvkmµviFICatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ ehIyeRkaymkenAqñaM1994

KN³kmµaFikarextþ-RkugRbyuT§nwgCMgWeGds_ k¾RtUv)anbegáIteLIgpgEdr. knøgeTAfµI²enH raCrdæaPi)al)an

begáIteLIgnUvGaCJaFrCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ ¬NAA¦ nigmCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ CMgWesIrEs,k

nigkameraK ¬NCHADS¦ edIm,Itamdan nigRKb;RKgkarrIkraldalénemeraKeGds_enATUTaMgRbeTs.

GaCJaFrCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ KWCasßab½nBhuvis½ymYy EdlmantMNagmkBIRksYgBak;B½n§TaMgGs;cMnYn 26.

Page 149: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

143

GaCJaFrenH manParkic©sMrbsMrYlRKb;skmµPaBsMxan;²rbs;RksYgBak;B½n§ erobcMGnusasn_ eKalneya)ay nig

Fana[mankarpøas;bþÚrKñaeTAvijeTAmknUvBt’man nigpSBVpSayBt’man. GaCJaFr)anxitxMRbwgERbgerobcMyuT§viFI

Bhuvis½y EdlmanlkçN³TUlMTUlay ]TahrN_³ RksYgGPivDÆn_CnbT RksYgGb;rM yuvCn nigkILa nigRksYg

karBarCati manEpnkarCayuT§saRsþsMrab;edaHRsaybBaðaeGds_. RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn k¾kMBugEt

GnuvtþskmµPaBRbyuT§nwgCMgWeGds_ ehIyRksYgsgÁmkic©kargarbNþúHbNþalviC¢aCIv³ nigyuvnItism,Ta k¾man

Epnkarcab;epþImGnuvtþskmµPaBdUcKñaenHEdr. mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ CMgWesIrEs,k nigkameraK

TTYlxusRtUvcMeBaHRbB½n§BinitütamdansuxPaBRbCaCn nigerobcMEpnkar nigkmµviFIsMrab;bgáaremeraKeGds_¼

CMgWeGds_.

EpnkarCayuT§saRsþqñaM2001-2005 sMrab;bgáar nigEfTaMGñkpÞúkemeraKeGds_¼GñkCMgWeGds_ nigCMgW

kameraK RtÚvkarfvikaRbEhl 6/5landuløaGaemrikkñúgmYyqñaM EdlRtUvpþl;CUntamry³vis½ysuxaPi)al edIm,I

KaMRTdl;skmµPaBnana. GñkCMnYyeTVPaKI TIPñak;garBhuPaKI nigGgÁkareRkArdæaPi)almYycMnYn mankmµviFIbgáar

emeraKeGds_¼CMgWeGds_ nigkMBugrg;caMmUlniFibEnßm CaBiess sMrab;karEfTaM nigKaMRT. EpnkarCatisMrab;pþl;

lT§PaBTTYl)ankarEfTaM karKaMRT nigkarBüa)alCaRbB½n§ RtUv)anbegáIteLIg rYmTaMgkarpþl;fñaM ART eday\t

Kitéfø. eTaHbICacMnYnGñkTTYl)ankarBüa)aleday\tKitéfø kMBugEtekIneLIg b:uEnþkarrIkcMerInmantictYcb:ueNÑaH.

RksYgsuxaPi)al edIrtYnaTIy:agsMxan;kñúgkarpþl;esvaTak;TgnwgkarRbyuT§nwgCMgWeGds_. enAfñak;extþ-Rkug

mnÞIrsuxaPi)al nigKN³kmµaFikarRbyuT§nwgCMgWeGds_RbcaMextþ-RkugnimYy² )anerobcMeKalneya)ay RBmTaMg

sMrbsMrYl nigGnuvtþskmµPaBbgáarnana.

edayBinitüeXIjmankarcMNayx<s;eTAelICMgWraMuér:sMrab;RbCaCnRkIRk CaBiessnarI yuT§sa®sþCatikat;bnßy

PaBRkIRk )ankMNt;nUvGaTiPaB 4 sMrab;karkat;bnßyPaBRkIRkdUcCa ³

1¦ BRgIkRbB½n§EfTaM[dl;RkumGñkRkIRkbMput edIm,[BYkeKmanlT§PaBTTYl)ankarBüa)alsmRsb

kñúgtMélmYyTab.

2¦ GnuvtþkmµviFIbgáarenAkñúgshKmn_ensaT nigkmµkr¼BlkreTsnþrRbevsn_.

3¦ Fana[mankarebþCJacitþBIGñkneya)aysMxan;² cMeBaHkarbgáaremeraKeGds_¼CMgWeGds_ nigkarEfTaM

GñkpÞúkemeraKeGds_¼GñkCMgWeGds_. nig

4¦ BRgwgkareFVIvimCÄkarfvika nigBRgwgrcnasm<½n§extþ-Rkug nigRsuk-x½NÐ.

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 150: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

131

CMBUkTI 6

bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

km<úCanaeBlbc©úb,nñ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>133

6>1 sßanPaB bBaða nig ninñakar >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>133

6>1>1 GRtaqøgfµI)anfycuHenAkñúgcMeNamburs cMENkenAkñúgcMeNamnarIvij GRtaenHenAefr >>>134

6>1>2 GRtaqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIrksIupøÚvePT )anfycuHenAeBlEdlmankar

ekIneLIgnUvkareRbIR)as;eRsamGnam½y >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>136

6>1>3 GRtaénkarqøgemeraKeGds_ mankarfycuHkñúgcMeNamnarIEdlTTYlesvaEfrkSaKP’ >>>>>> 137

6>1>4 pøÚvénkarcMlgemeraKeGds_ kMBugEtmankarpøas;bþÚr >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 139

6>1>5 narIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal; enAEtRbQmmuxnwgkarqøgénemeraKeGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>> 140

6>1>6 narIerobkarrYc RbQmmuxnwgeRKaHfñak;eRcIn >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 140

6>1>7 TsSn³eynD½rminRtwmRtUv man\T§iBlelIkarRbRBwtþipøÚvePTrbs;burs >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 141

6>1>8 narITTYlbnÞúkEfTaM nigKaMRTdl;GñkpÞúkemeraKeGds_ nigGñkCMgweGds_ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 141

6>1>9 lT§PaBTTYl)ankarBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_enAmankMrit >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 142

6>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 142

Page 151: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

132

cMENkesIµPaBsMrab;narI

Page 152: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

133

CMBUkTI 6 ³ bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

km<úCanaeBlbc©úb,nñ1

sUcnakr tMél

GRtaqøgemeraKeGds_TUTaMgRbeTs ¬PaKry¦ 2>6

cMnYnGñkpÞúkemeraKeGds_ b¤ manCMgWeGds_enAqñaM2002 157/483 nak;

cMnYnnarIEdlpÞúkemeraKeGds_ b¤manCMgWeGds_enAqñaM2002 75/448 nak;

6>1 sßanPaB bBaða nig ninñakar

tamesckþIraykarN_)an[dwgfa enAkmú<uCamankrNIqøgemeraKeGds_¼eGds_dMbUgenAqñaM1991 ehIyGRta

énkarqøgemeraKenH )anekIneLIgya:gelOnkñúgTsvtSr_enaH. tamkar)a:n;sµan GRtaqøgemeraKeGds_enAkm<úCa

mankMritTabKW 8PaKry Edlbgðaj[eXIjfa bBaðaenHTMngCamankarekIneLIg ¬Ep¥ktamr)aykarN_GPivDÆn_

mnusSenAkm<úCaqñaM2001¦. enAkm<úCa manGRtaénkarqøgemeraKeGds_¼eGds_x<s;CageKbMputenAkñ úg

GasIuGaeKñy_ eTaHbICaGRtarIkraldalenH )anfycuHkñúgry³eBlb:unµanqñaMknøgeTAenHk¾eday. karrIkraldal

énemeraKenHPaKeRcIn KWqøgtamry³karrYmePT.

cab;taMgBIqñaM1997 mk GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNammnusSeBjv½yTUTaMgRbeTs)anfycuH

CalMdab; ¬RkahiVk 6>1¦ eBalKW BI 3>3PaKry mkenARtwm 2>6PaKry ¬Ep¥ktamr)aykarN_qñaM2001 rbs;

GaCJaFrCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ nigmCÄmNÐlCatiRbyuTænWgCMgWeGds_ CMgWesIrEs,k nigkameraK¦. cMnYnGñk

pÞúkemeraKeGds_¼CMgWeGds_)anfycuHBI 210>000nak; enAqñaM1997 mkenARtwm 157/483nak; enAqñaM2002

kñúgenaHmanburs 82>037nak; nignarI 75>448nak; ¬NCHADS qñaM2002¦. edayELk eKsegáteXIjman

karrIkcMerInya:gxøaMg nUvkarTb;sáat;karqøgemeraKeGds_enAkñúgcMeNamnarIrksIupøÚvePT nigGtifiCnrbs;BYkeK.

RbtibtþikarenH sMerc)aneCaKC½ytamry³kmµviFIbegáInkaryl;dwgGMBIkareRbIR)as;eRsamGnam½y lT§PaB

eRbIR)as;eRsamGnam½y nigKuNPaBkarpþl;karBüa)alCMgWkameraK karFana[mankarcUlrYmBIsMNak;PaKI

Bak;B½næ ¬]TahrN_ ³ m©as;pÞHbn nignKr)al¦ nigkarRKb;RKgkmµviFIRbkbedayRbsiT§iPaBenApÞHbn.

1 RbPB ³ mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ CMgWesIEs,k nigkameraK qñaM2002³ karGegáttamdankarRbRBwtþi ninñakar

BIqñaM1997-2001

Page 153: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

134

cMENkesIµPaBsMrab;narI

eTaHbICaGRtaGñkqøgemeraKeGds_¼CMgWeGds_ mankarfycuH EdlCalT§plénkarfycuHénGRtaGñkqøgfµI

nigedaysarGñkCMgWeGds_mun²)ansøab;)at;eTAk¾eday k¾karrIkraldalénemeraKeGds_ enAEtKMramkMEhg

cMeBaHkarGPivDÆn_mnusSenAkm<úCa ¬NCHADS qñaM2002¦. karrIkraldalénemeraKeGds_ Gacmankarvivtþn_

ya:gelOnEdlminGac)a:n;sµan)anCamun ¬UNGASS qñaM2003¦. edayELk narIGacRbQmmuxnwgkarqøgén

emeraKeGds_enAkñúgcMNgTak;TgyUrGEgVgkñúgGaBah_BiBah_ nigeRkAGaBah_BiBah_ ¬UNGASS qñaM2003¦.

CakarcaM)ac;RtUvmanyuT§sa®sþbgáarfµI edIm,IeFVI[ninñakarénkarIkraldalbnþFøak;cuHteTAeTot. CacugeRkayenH

mnusSmYycMnYnFMenAkm<úCa manpÞúkemeraKeGds_ ehIykarBRgIklT§PaBeRbIR)as;esvaEfTaM esvaKaMRT nig

karBüa)alsMrab;burs nignarITaMgenaHKWCatMrUvkarbnÞan;.

RkahVik 6>1³ GRtamnusSeBjv½yqøgemeraKeGds_

RbPB³ mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ esIrEs,k nigkameraK ¬NCHADS qñaM2002¦

6>1>1 GRtaqøgfµI)anfycuHenAkñúgcMeNamburs cMENkenAkñúgcMeNamnarIvij

GRtaenHenAefr

cMnYnGñkeTIbqøgemeraKeGds_fµIkñúgmYyqñaM² hak;dUcCamankarfycuH taMgBIqñaM1994 mk kñúgcMeNam

burs nigtaMgBIqñaM1996 mkkñúgcMeNamnarI ¬HSS qñaM2002¦. eTaHCay:agNak¾eday k_Tinñn½ysþIBIGñk

EdlqøgfµIenAmankMrit edaysarminmankarGegáttamdanenAkñúgcMeNam bursEdlrYmePTCamYynwgburs

b:uEnþkarGegátRTg;RTaytUcmYyEdlRtUv)aneFVIeLIgedayGgÁkar suxPaBRKYsarGnþrCati ¬Family Health

International¦ )anbgðaj[eXIjfa GRtaénkarqøgemeraKeGds_¼CMgWeGds_ kñúgcMeNambursman 14

PaKry. cMnYnbursEdlkMBugpÞúkemeraKeGds_ RtUv)anFøak;cuHtaMgBIqñaM1997 mk cMENkÉcMnYnnarI Edlqøg

Page 154: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

135

emeraKeGds_bnþekIneLIg ehIykMBugEtcab;epþImenAefr ¬RkahiVk 6>2 nig6>3¦. enAkm<úCa RkumEdl

RbQmmuxnwgeRKaHfñak;x<s;mandUcCa narIrksIupøÚvePT nigGtifiCnrbs;BYkeK. karGegátGRtaénkar

qøgemeraKeGds_ RbmUl)anBt’manBIRkummYycMnYndUcCa nKr)al eyaFa nignarIrksIupøÚvePT RBmTaMgnarI

EdlTTYlkarEfTaMrkSaKk’.

RkahVik 6>2³ cMnYnnarIEdlqøgemeraKeGds_

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

RkahVik 6>3³ cMnYnbursEdlqøgemeraKeGds_

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 155: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

136

cMENkesIµPaBsMrab;narI

edIm,IBnül;GMBIkarrIkcMerInkñúgkarTb;sáat;karrIkraldalénemeraKeGds_ kñúgry³eBl 10qñaMknøgmkenH

kfax½NÐeRkay²enH epþateTAelInarIrksIupøÚvePTpÞal; nignarImanépÞeBaHEdlTTYlesvaEfrkSaKP’.

6>1>2 GRtaqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIrksIupøÚvePT )anfycuHenAeBlEdl

mankarekIneLIgnUvkareRbIR)as;eRsamGnam½y

enAkm<úCa karcMlgemeraKeGds_BInarIrksIupøÚvePTeTAGtifiCn mansmamaRtx<s;enATsvtSr_qñaM1990.

enAqñaM1998 CitBak;kNþalénnarIrksuIpøÚvePT manpÞúkemeraKeGds_. karFøak;cuHénGRtaqøgEdlKYYr[

kt;sMKal;enaH KWenAkñúgcMeNamnarIrksuIpøÚvePTeBalKW BI 42>6 enAqñaM1998 mkenARtwm 28>8 enAqñaM

2002. karsøab;rbs;GñkCMgWeGds_ GacCaEpñkmYyénkarFøak;cuHGRtaénkarqøgemeraKeGds_ b¤CMgWeGds_

¬CHDR qñaM2001¦. b:uEnþkareRbIR)as;eRsamGnam½yTaMgePJóv nignarIrksuIpøÚvePT )anekIneLIgCalMdab;

rhUtCitdl; 90PaKry enAqñaM2002 ¬NCHADS qñaM2002¦. edayEp¥ktamr)aykarN_EdlTTYl)an

kñúgry³eBl 5qñaMknøgmkenH kmµviFIeRbIR)as;eRsamGnam½y )anCMruj[mankarRBmeRBogelIkareRbI

viFIsa®sþkarbgáaremeraKeGds_enAtampÞHbn EdleFVI[mankarekIneLIgya:gelOnnUvkareRbIR)as;

eRsamGnam½y ¬RkahiVk 6>4¦. eTaHCaya:gNak¾eday k_enAEtmanr)aykarN_EdlKYr[cab;GarmµN¾fa

GtifiCn)anvaydMnarIrksIupøÚvePT EdlTTUcsuM[BYkeKeRbIR)as;eRsamGnam½y.

eyIgKYrEtmankarRBYy)armÖcMeBaHkarrIkraldalénCMgWeGds_ BIeRBaHfa narIekµg² nignarIrksuIpøÚvePT

fµI²CaeRcIn )ancUleTAkñúg]sSahkmµePT. CakarcaM)ac;RtUvbnþkarGb;rMGMBIkarbgáaremeraKeGds_.

elIsBIenHeTot tRmUvkarkarrksuIpøÚvePTenAeRkApÞHbnenAEtbnþekItman ehIykarP½yxøacqøgemeraKeGds_

k¾kMBugEtrIkraldalxøaMgkøaEdr. kareRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamnarIrksuIpøÚvePTminpÞal; ¬narIekµg²

EdleFVICaGñkeXasnaRsaebor ¬RsILg;es¦ GñkcMerogxar:aGUex.l. b:uEnþbMerIesvapøÚvePT¦ manRbEhlEt

56PaKryb:ueNÑaH dUecñHCakarcaM)ac;RtUveFVIkarGb;rMbEnßmeTot edIm,IbegáInkareRbIR)as;eRsamGnam½yenAkñúg

RkumTaMgenH ¬NCHADS qñaM2002¦. bBaðaEdlKYr[RBYy)armÖEdrenaH KWmanr)aykarN_Tak;TgnwgGMeBI

hwgSa nigkarrMelaPrbs;RkumbgFMeTAelInarIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal;EdlraraMgdl;kareRbIR)as;eRsam

Gnam½y ¬PSI qñaM2002 nig GAD-C qñaM2003¦.

{xJMúeFVICanarIrksuIpøÚvePTedIm,IciBa©wmRKYsar´. KµanGVIepSgeTotEdl´GaceFIV)anenaHeLIy

ebIBMuenaHeTRKYsarxJúMnwgQWcab;. xJMúmanCMgWeGds_ ehIyGacsøab;muneBlEdlRKYsar

rbs;xJM úGacEfrkSaxøÜnÉg. enHKWCasßanPaBKYr[xøacNas; b:uEnþ´minGaceFVIGVI)an

eLIy>>>´Kitfa enHKWCasßanPaBrbs;GñkRkIRkCaeRcIn}. enHCasMdIrbs;narImñak;Edl

manGayuCag 20qñaM enAkñúgr)aykarN¾sþIBIkarvaytMélPaBRkIRk ¬ADB qñaM2001¦.

Page 156: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

137

RkahVik 6>4³ GRtaqøgemeraKeGds_ nigkareRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamnarIrksuIpøÚvePTpÞal;

sMKal;³ BSS mann½yfa karGegáttamdankarRbRBwtþi

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

6>1>3 GRtaénkarqøgemeraKeGds_ mankarfycuHkñúgcMeNamnarIEdlTTYlesva

EfrkSaKP’

GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIEdlTTYlesvaEfrkSaKP’ CaBiesskñúgRkumGayu 15-24

qñaM RtUv)ancat;TukfaCakarqøgfµI nigCaclnaénkarrIkraldalcUleTAkñúgcMeNamRbCaCnTUeTA. mCÄmNÐl

CatiRbyuTænwgCMgWeGds_ CMgWesIrEs,k nigkameraK ¬qñaM2002¦ )an)a:n;sµaneXIjfa narImanépÞeBaH

RbEhl 45PaKry TTYl)anesvaEfrkSaKP’ ¬ebIeRbobeFobCamYynwgtYelxrbs; CDHS qñaM2000

EdlmanEt 38PaKry¦. GRtaénkarqøgemeraKhIuv kúñgcMeNamnarImanépÞeBaH EdlTTYl)anesvaEfrkSa

KP’ hak;dUcCaenAefr eBalKW 2>6PaKry ¬sUmemIlRkahiVk 6>5¦.

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 157: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

138

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkahVik 6>5³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarIEdlTTYlkarEfrkSaKP’

RbPB³ mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ esIrEs,k nigkameraKqñaM2002 ¬NCHADS qñaM2002¦

GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarImanépÞeBaH xusEbøgKñaBIextþmYyeTAextþmYyeTot ehIyextþ

EdlenACitRBMEdnRbeTséf ¬RkahiVk 6>6¦ manGRtaénkarqøgx<s;CageKbMput edaysarextþTaMgenaHman

kmµkr nigBlkrEdleFVIeTsnþrRbevsn_ nigRbCaCncl½teRcIn. RbCaBlrdæExµrcMnYn 5mWunnak; eFVIkarenAkñúg

RbeTséfdUcCa kmµkrsMNg; ksikr b¤GñkedIrk)a:l;smuRT ¬GgÁkar PATH )anelIkeLIgBIbBaðaenHkñúg UNGASS

qñaM2003¦. enAextþrtnKirI GRtaénkarqøgk¾mankMritx<s;Edr edaysarEtmanRbCaCncl½tenATIenaH.

RkahiVk 6>6³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgtMbn; kñúgcMeNamnarImanépÞeBaHEdlTTYlkarEfrkSaKP’

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

Page 158: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

139

GRtaénkarqøgkñúgcMeNamnarImanépÞeBaH mankMritx<s;bMputenAkñúgRkumGayu 15-19qñaM ¬RkahVik 6>7¦.

RkahVik 6>7³ GRtaénkarqøgemeraKeGds_kñúgcMeNamnarImanépÞeBaH

6>1>4 pøÚvénkarcMlgemeraKeGds_ kMBugEtmankarpøas;bþÚr

eTaHbICapøÚvénkarcMlgemeraKeGds_ kMBugFøak;cuH b:uEnþ karcMlgBImþayeTAkUn nigkarcMlgBIbþIeTARbBn§

BMu)anFøak;cuHeLIy ehIynarI nigkumarcMnYnkan;EteRcIneLIg CaCngayrgeRKaHedaysarkarqøgemeraK

eGds_.

RkahVik 6>8³ pøÚvénkarcMlgemeraKeGds_eTAtameBlevla

RbPB³ karGegáttamdankarqøgemeraKeGds_qñaM2002 ¬HIV sentinel survey, qñaM2002¦

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 159: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

140

cMENkesIµPaBsMrab;narI

6>1>5 narIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal; enAEtRbQmmuxnwgkarqøgénemeraKeGds_

tamkar)a:n;sµanenAkm<úCa sþIBIcMnYnnarIrksIupøÚvePT mancMnYnxus²Kña b:uEnþtamRbPBrbs; UNDP qñaM

2001 )an)a:n;RbmaNfa mannarIrksIupøÚvePTcMnYn 100>000nak;. narIrksuIpøÚvePTPaKeRcIn RtUveKbgMç

b¤e)akR)as;[Føak;cUleTAkñúgmuxrbrenH. eTaHbICaBMuTan;manTinñn½yCak;Esþg b:uEnþmankarRBYy)armÖfa narI

v½yekµgkan;EteRcIneLIg kMBugFøak;xøÜnRbkbrbrrksIupøÚvePT. edayEp¥kelIlT§plénGegát sþIBIkarRbRBwtþi

¬BSS qñaM2000¦ )anbgðajfa smamaRtd¾FMmYyénburskñúgRkumEdlRbQmmuxnwg eRKaHfñak;x<s; ¬dUcCa

eyaFa nKr)al nigGñkrt;m:UtUDub¦ )aneTArknarIrksIupøÚvePTmþgmáalkúñgCIvitrbs; BYkeK 17-30 PaKry

kñúgqñaMknøgeTA nig 8-20PaKry kñúgExknøgmk.

tamlT§plénkarRsavRCavfµI² ¬PSI qñaM2002¦ k¾)anbgðajpgEdrBIsßanPaBmYycMnYnEdlnaMeTAdl;

karrksIupøÚvePT rYmTaMgTMnak;TMngyUrGEgVgCamYy {sgSar}. TMnak;TMngCasgSar KWEp¥keTAelIkMriténkar

Tukcitþ nigkarRslaj;KñaeTAvijeTAmk edaymankarsnµt;GMBI {TMenomTMlab;erobkarEtRbBn§mYy b¤bþImYy}

rbs;narI nigbursEdlRtUverobkarCamYynwgnrNamñak; ¬PSI qñaM2002¦.

ktþaTaMgenH )anbgá[mankarlM)akcMeBaHnarIrksuIpøÚvePTpÞal; nigminpÞal; kñúgkarcrcaCamYyburs[

eRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgeBlrYmePT. yuT§nakareXasnasgÁm hak;dUcCa)anrYmcMENkbegáInkar

eRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamGtifiCn nignarIrksIupøÚvePTpÞal; nigminpÞal; dUecñHcaM)ac;RtUvxitxM

RbwgERbg[mankarbnþ nigbegáInkareRbIR)as;eRsamGnam½y kñúgcMeNamGtifiCn nignarIrksIupøÚvePTpÞal;

nigminpÞal;.

6>1>6 narIerobkarrYc RbQmmuxnwgeRKaHfñak;eRcIn

narIerobkarrYc RbQmmuxnwgkarqøgénemeraKeGds_kan;EteRcIneLIg ehIyenAkñúgRkumenHehIyEdl

emeraKeGds_ mankarrIkraldaly:agelOn. kareRbIR)as;eRsamGnam½ykñúgcMeNamnarIerobkarrYc manEt

1PaKryb:ueNÑaH. eRsamGnam½yBak;B½n§eTAnwgkgVHkarTukcitþ karminesµaHRtg; nigCMgW³ karsuM[bþIeRbI

eRsamGnam½y mann½yfa sgS½yfabþIminesµaHRtg;. karBiPakSaGMBIkarBnüarkMeNItenAkúñgcMeNamnarI

erobkarrYcmankMritTab edaynarIPaKeRcIn)anBiPakSaGMBIkarBnüarkMeNItCamYybþIrbs;xøÜn Etmþg b¤BIrdg

kñúgmYyqñaM b¤Gt;esaH ¬karGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBenAkm<úCaqñaM2000¦. karpSBVpSayGMBIkareRbIR)as;

eRsamGnam½yenAmankMrit.

Page 160: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

141

6>1>7 TsSn³eynD½rminRtwmRtUv man\T§iBlelIkarRbRBwtþipøÚvePTrbs;burs

TsSn³eynD½rminRtwmRtUvTak;TgnwgsuxPaBpøÚvePT nigkarRbRBwtþpøÚvePT eFVI[emeraKeGds_ kan;Et

rIkraldalxøaMgeLIgenAkm<úCa. sgÁmkm<úCa minGnuBaØat[manskmµPaBrYmePTmuneBlerobkareT ehIy

RBhµcarIy_rbs;narI RtUv)ancat;TukfaCarbs;caM)ac;muneBlerobkar. tMélenAkñúgsgÁmrbs;narIExµr KW

PaBrmüTm karecHsþab;dMbUnµan nigkarminykcitþTukdak;xagpøÚvePT. narIEdl)at;bg;RBhµcarIy_muneBl

erobkar RtUv)aneKcat;TukfaCa {RsIEdl)at;bg;kitþiys} ehIymanekrþ×eQµaHminl¥. TnÞwmnwgenH bursExµr

mYycMnYncat;TukkareTArknarIrksIupøÚvePT nigkarrYmePTeRkAGaBah_BiBah_ CaEpñkmYyénskmµPaBFmµta

rbs;mnusSRbus ¬GAD-C qñaM2003¦ EdlRtUv)aneKTTYlsÁal;enAeBlcakecjq¶ayBIpÞH nigCaEpñkmYy

énlkçN³rbs;mnusSRbus. kareTArknarIrksIupøÚvePT tamkarbbYlrbs;mitþPR½kþ mankMritx<s;enAkñúg

cMeNamRkumbursmYycMnYn. kar[niymn½yGMBIePTRbus )anCMruj[mnusSRbusmaneRbobCag manGMNac

nigrYmePTCamYynarIminerIsmuxEdleFVI[narI mankarlM)akkñúgkarcrcaGMBIkareRbIR)as;eRsamGnam½y.

ehtudUecñH edIm,ITb;sáat;karrIkraldalemeraKeGds_[manRbsiT§iPaB GnþraKmn_nana RtUvedaHRsaybBaðaGMBI

niymn½yénPaBCamnusSRbuseBjlkçN³ nigbTdæansgÁmTak;TgnwgkarRbRBwtþipøÚvePTrbs;mnusSRbus.

6>1>8 narI TTYlbnÞúkEfTaM nigKaMRTdl;GñkpÞúkemeraKeGds_ nigGñkCMgweGds_

tamFmµta bnÞúkEfTaMkumarkMRBaedaysarCMgWeGds_ RtUvFøak;eTAelImþaymIg nigCIdUn edayBYkKat;RtUv

cMNayeBlevla nigFnFanbEnßm CaBiessenAkñúgRKYsarRkIRk. narIerobkarrYcEdlqøgemeraKeGds_BIbþI

ehIyCMgWrbs;bþIxøÜnkMBugvivtþn_eTAPaBF¶n;F¶r RtUvCab;rvl;EtnwgkarEfTaMbþI ehIyTnÞwmnwgenHEdr narITaMgenaH

k¾ecHEtFøak;xøÜnQWF¶n;eTA² edaysarCMgWmankarvivtþn_kñúgsBa’gÁkayrbs;BYkeK. eTaHbICaminmanTinñn½y

sIþBIekµgRsIe)aHbg;ecalkarsikSa edIm,ImkenAEfTaMsmaCikRKYsarEdlmanCMgWeGds_k¾eday k¾lT§plén

karRsavRCavCaeRcIn)anbgðajfa bBaðaenH)anekItmaneLIgCaTUeTA ¬Bredenburg et al qñaM2003 nig

Velaso qñaM2002¦. RbCaCnkm<úCaPaKeRcIn minmanlT§PaBTTYlfñaMBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_eT

¬ART-fñaMBnüarkarsøab;¦ b¤sUm,IEtkarBüa)alCMgW[)aneTogTat; k¾KµanEdr. cMeBaHRbCaCnkm<úCaPaKeRcIn

karBü)alCMgW»kasniymdUcCa CMgWrlaksYt CMgWraKrUs nigCMgW Toxoplasmosis RtUveFIVeLIgEtenAtampÞH.

CMgWTaMgGs;enH TamTar[mankarykcitþTukdak;[)anxøaMgkøa nigkarEfTaMCaRbcaMBIsMNak;narI nigekµgRsI

enAkñúgRKYsar.

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 161: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

142

cMENkesIµPaBsMrab;narI

6>1>9 lT§PaBTTYl)ankarBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_enAmankMrit

fñaMBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_ GacrkTij)anenAtam»sfsßannana nigBIGñklk;dMuenATIRkugPñMeBj

nigkEnøgepSgeTot edaymincaM)ac;manevC¢bBa¢a. tMélfñaMBnüakarsøab;enH ERbRbYlkñúgry³eBlb:unµanqñaM

knøgmkenH. bc©úb,nñ tMélfñaMRbqaMgemeraKeGds_Edldak;lk;enAtam»sfsßannanakñúgTIRkugPñMeBj )an

ekIneLIgBI 40duløaGaemrik eTA 50duløaGaemrik kñúg1Ex cMENkkarsikSaRsavRCavGMBItMélfñaM EdlRtUv)an

eFIVeLIgkñúgqñaM2002 )anbgðajfa tMélenAelITIpSarsMrab;Büa)alry³eBlmYyExKW 60duløaGaemrik

EdlnwgGaceLIgrhUtdl; 600duløaGaemrik sMrab;fñaMRbqaMgemeraKeGds_ EdlpSMeLIgedayfñaMbIRbePT

¬Triple Therapy¦ ¬RbB½n§shRbCaCatiqñaM2002¦. tMéld¾x<s;EbbenH Ca]bsKÁcMeBaHRbCaCnkm<úCa

PaKeRcIn. GgÁkareRkArdæaPi)almYycMnYn kMBugpþl;fñaM ART dl;GñkpÞúkemeraKeGds_ nigGñkCMgWeGds_ Edl

tMrUv[BYkeKbg;R)ak;bnþicbnþÜc b¤min)ac;bg;R)ak; b:uEnþkmµviFIenH minTan;dMeNIrkarTMlMTUlayenAeLIy.

eTaHbICafñaMBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_ ART manenACnbTk¾eday k¾enAeRkamRbB½n§suxaPi)al

bc©úb,nñ narIBMusUvTTYl)ankarBüa)alenHeT eRBaHfa CaTUeTA narIBMusUvmanlT§PaBTTYl)aneRbIR)as;esva

suxPaBeT. elIsBIenHeTotnarICaeRcIn min)aneTAeFVIetsþQamrkemeraKeGds_eT rhUtdl;dMNak;kal

vivtþn_cugeRkayénCMgW Edlmann½yfa narIGacnwgBMu)anTTYlkarEfTaM nigkarKaMRTRtwmRtUvenAkñúgdMNak;kal

dMbUgénCMgWeT ¬RbB½n§shRbCaCati qñaM2002¦. karRBYy)armÖmYyeTot KWfakareRbIR)as;fñaMRbqaMgnwg

emeraKedGds_ minRtwmRtUvtamkalkMNt; b¤kareRbIR)as;fñaMEkøgkøay GaceFVI[mankarekIneLIgnUvPaB

sMnwgfñaM ¬RbB½n§shRbCaCati qñaM2002¦. narIRkIRkmankMritvb,Fm’Tab Edlrs;enAtMbn;dac;Rsyal

TMngCagayTTYlrgeRKaHbMput .

kareRbIR)as;fñaMbgáaremeraK NWvIra:BIn ¬nevirapine¦ manRbsiT§iPaBkñúgkarkat;bnßykarcMlgBImþay

eTAkUn. eTaHCay:agNak¾eday narImanépÞeBaH nignarIqøgTenørYc enAEtmanbBaðaTak;TgnwglT§PaBTTYl

)anfñaM nigesvaBüa)alenH.

6>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al

enAqñaM1991 raCrdæaPi)al )anbegáIteLIgnUvkmµviFICatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ ehIyeRkaymkenAqñaM1994

KN³kmµaFikarextþ-RkugRbyuT§nwgCMgWeGds_ k¾RtUv)anbegáIteLIgpgEdr. knøgeTAfµI²enH raCrdæaPi)al)an

begáIteLIgnUvGaCJaFrCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ ¬NAA¦ nigmCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ CMgWesIrEs,k

nigkameraK ¬NCHADS¦ edIm,Itamdan nigRKb;RKgkarrIkraldalénemeraKeGds_enATUTaMgRbeTs.

GaCJaFrCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ KWCasßab½nBhuvis½ymYy EdlmantMNagmkBIRksYgBak;B½n§TaMgGs;cMnYn 26.

Page 162: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

143

GaCJaFrenH manParkic©sMrbsMrYlRKb;skmµPaBsMxan;²rbs;RksYgBak;B½n§ erobcMGnusasn_ eKalneya)ay nig

Fana[mankarpøas;bþÚrKñaeTAvijeTAmknUvBt’man nigpSBVpSayBt’man. GaCJaFr)anxitxMRbwgERbgerobcMyuT§viFI

Bhuvis½y EdlmanlkçN³TUlMTUlay ]TahrN_³ RksYgGPivDÆn_CnbT RksYgGb;rM yuvCn nigkILa nigRksYg

karBarCati manEpnkarCayuT§saRsþsMrab;edaHRsaybBaðaeGds_. RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn k¾kMBugEt

GnuvtþskmµPaBRbyuT§nwgCMgWeGds_ ehIyRksYgsgÁmkic©kargarbNþúHbNþalviC¢aCIv³ nigyuvnItism,Ta k¾man

Epnkarcab;epþImGnuvtþskmµPaBdUcKñaenHEdr. mCÄmNÐlCatiRbyuT§nwgCMgWeGds_ CMgWesIrEs,k nigkameraK

TTYlxusRtUvcMeBaHRbB½n§BinitütamdansuxPaBRbCaCn nigerobcMEpnkar nigkmµviFIsMrab;bgáaremeraKeGds_¼

CMgWeGds_.

EpnkarCayuT§saRsþqñaM2001-2005 sMrab;bgáar nigEfTaMGñkpÞúkemeraKeGds_¼GñkCMgWeGds_ nigCMgW

kameraK RtÚvkarfvikaRbEhl 6/5landuløaGaemrikkñúgmYyqñaM EdlRtUvpþl;CUntamry³vis½ysuxaPi)al edIm,I

KaMRTdl;skmµPaBnana. GñkCMnYyeTVPaKI TIPñak;garBhuPaKI nigGgÁkareRkArdæaPi)almYycMnYn mankmµviFIbgáar

emeraKeGds_¼CMgWeGds_ nigkMBugrg;caMmUlniFibEnßm CaBiess sMrab;karEfTaM nigKaMRT. EpnkarCatisMrab;pþl;

lT§PaBTTYl)ankarEfTaM karKaMRT nigkarBüa)alCaRbB½n§ RtUv)anbegáIteLIg rYmTaMgkarpþl;fñaM ART eday\t

Kitéfø. eTaHbICacMnYnGñkTTYl)ankarBüa)aleday\tKitéfø kMBugEtekIneLIg b:uEnþkarrIkcMerInmantictYcb:ueNÑaH.

RksYgsuxaPi)al edIrtYnaTIy:agsMxan;kñúgkarpþl;esvaTak;TgnwgkarRbyuT§nwgCMgWeGds_. enAfñak;extþ-Rkug

mnÞIrsuxaPi)al nigKN³kmµaFikarRbyuT§nwgCMgWeGds_RbcaMextþ-RkugnimYy² )anerobcMeKalneya)ay RBmTaMg

sMrbsMrYl nigGnuvtþskmµPaBbgáarnana.

edayBinitüeXIjmankarcMNayx<s;eTAelICMgWraMuér:sMrab;RbCaCnRkIRk CaBiessnarI yuT§sa®sþCatikat;bnßy

PaBRkIRk )ankMNt;nUvGaTiPaB 4 sMrab;karkat;bnßyPaBRkIRkdUcCa ³

1¦ BRgIkRbB½n§EfTaM[dl;RkumGñkRkIRkbMput edIm,[BYkeKmanlT§PaBTTYl)ankarBüa)alsmRsb

kñúgtMélmYyTab.

2¦ GnuvtþkmµviFIbgáarenAkñúgshKmn_ensaT nigkmµkr¼BlkreTsnþrRbevsn_.

3¦ Fana[mankarebþCJacitþBIGñkneya)aysMxan;² cMeBaHkarbgáaremeraKeGds_¼CMgWeGds_ nigkarEfTaM

GñkpÞúkemeraKeGds_¼GñkCMgWeGds_. nig

4¦ BRgwgkareFVIvimCÄkarfvika nigBRgwgrcnasm<½n§extþ-Rkug nigRsuk-x½NÐ.

CMBUkTI 6 - bBaðaeynD½r nig CMgWeGds_

Page 163: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

148

cMENkesIµPaBsMrab;narI

TTYl)aneLIy eRBaHfamanEtkrNImYycMnYntUcb:ueNÑaH RtUvbBa¢ÚneTAtulakaredIm,IrkyutiþFm’. edaysarCn

rgeRKaHmanCMnYytictYc CnrgeRKaHRtUvTTYlyksßanPaBrbs;xøÜn. bBaðaenHeFIV[mankrNICaeRcInminRtUv)an

eKraykarN_ nigeFIV[mankarlM)akkñúgkarRbmUlBt’man nigcat;viFankaredIm,IedaHRsay]bTÞvehtuTaMgenH.

karekIneLIgénkarraykarN_GMBIGMeBIhwgSa BMuEmnmann½yfa mankarekIneLIgénGMeBIhwgSaenaHeT. enAeBl

EdlbBaðaenH køayeTACabBaðasarFarN³eBlenaH karekIneLIgénkarraykarN_ KWCasUcnakrviC¢manmYybgðaj

[eXIjfa CnrgeRKaHEdlenAmanCIvitcab;epIþmTTYlsÁal; nigRbQmmuxnig\riyabf Edlcat;TukfaCaGMeBI

hwgSa. enHKWCaCMhandMbUgd¾sMxan;kñúgkarbMEbkPaBes¶oms¶at;CMuvijGMeBIhwgSaenH. Pñak;garPaKeRcInEdlkMBug

dMeNIrkargarkñúgEpñkenH eCOfa GMeBIhwgSaelInarI ekIteLIgenARKb;TIkEnøgenAkm<úCa nigbNþal[maneRKaHfñak;

dl;CIvit. Pñak;garTaMgenaH)an[eyabl;fa karxVHxatsißtiEdlKYr[Tukcitþ)an BMuKYrykeFIVCa]bsKÁraraMgdl;

kardMeNIrkarskmµPaBc,as;las; nigmWugma;t;edIm,ITb;sáat;GMeBIhwgSaelInarI nigpþl;karKaMRTdl;CnrgeRKaH

EdlenAmanCIviteLIy.

7>1>1 karTTYlykGMeBIhwgSakñúgRKYsar

karsikSamYycMnYn )anbgðaj[eXIjfa GMeBIhwgSakñúgRKYsarekIteLIgenATUTaMgRbeTs. karGegát

RbCasaRsþ nigsuxPaB ¬CDHS¦ bgðaj[eXIjfa narImñak;kñúgcMeNamnarI4nak; ¬23PaKry¦ EdlFøab;

erobkar nigekµgRsIGayuBI15-49qñaM )anraykarN_fa Føab;TTYlrgGMeBIhwgSaelIragkaytaMgBIGayu 15qñaM

nigmanmñak;kñúgcMeNam7nak; ¬15PaKry¦ TTYlrgeRKaHedaysarGMeBIhwgSakalBI12Ex munkarGegátenH.

eTaHbICaGMeBIhwgSamanlkçN³xusKñabnþicbnþÜcrvagnarIenATIRkug b¤TIRbCMuCn nignarI enACnbT b¤tamzan³

kargarrbs;narI b:uEnþkarsikSabgðaj[eXIjfa kMritén]bTÞvehtuFøak;cuHcMeBaHnarI EdlmankarGb;rMya:gtic

bMputRtwmkMritmFümsikSa b¤narIEdlrs;enACit«Bukmþay ¬RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn qñaM2003d¦.

bBaðamYyénGMeBIhwgSakñúgRKYsar KWCnrgeRKaHTTYlyknUvGMeBIhwgSaenH. enAkñúgsßanPaBmankar

rMelaPbMBankñúgRKYsar narI eRcInEteTABiPakSabBaðabIþrbs;xøÜnCamYymitþPkiþ b:uEnþminRBmBiPakSabBaðaenH

CamYyGaCJaFrmUldæaneLIy ¬Giles, qñaM2003¦. enAkñúgsgÁmkm<úCa burs nignarI eBlxøHyl;Rsbfa

ebIsinCaRbBn§niyayedaymineKarBbIþ ERskdak;bIþkñúgcMeNamsaFarN³Cn ERskeCr eRbIGMeBIhwgSaelIkUn

b¤minemIlEfTaMkUn enaHbIþmansiTi§vayRbBn§ ¬Giles, qñaM2003¦. b:uEnþburs nignarIk¾yl;Rsbfa karvaydM

RbBn§ rhUtbNþal[manrbYsF¶n;F¶r KWminGacTTYlyk)aneLIy ¬Giles, qñaM2003¦.

narICaeRcInGacTTYlykGFüaRs½y nigKitfasmehtuplcMeBaHkarbMBarbMBankñúgkMritNamYyenaH

EdlbgáreLIgedaybIþrbs;xøÜn³ narI1nak;kñúgcMeNam3nak; ¬35PaKry¦ yl;Rsbfa ya:gehacNas;man

mUlehtusmrmümYyEdleFIV[bIþvayRbBn§. krNIenHekIneLIgeTAtamGayu ry³eBlénGaBah_BiBah_ nig

cMnYnkUn nigFøak;cuHkñúgcMeNamnarIenATIRkug b¤TIRbCMuCnEdlmankarGb;rMx<s; ¬CDHS, qñaM2000¦. lT§plenH

Page 164: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

150

cMENkesIµPaBsMrab;narI

7>1>3 GMeBIrMelaP³ GMeBIhwgSakñúgbridæanénkarminykeTaséBr_

CnrgeRKaHedaykarrMelaP mankarlM)akkñúgkarraykarN_dl;GaCJaFr b¤EsVgrkCMnYy. tYelxEdl

RbmUl)an KWCakarbgðaj[eXIjGMBIbBaðaenH b:uEnþtYelxenHmancMnYntictYcNas;. r)aykarN_RbcaMqñaM

2002 sIþBIsßanPaBsiTi§mnusSenAkm<úCarbs;GgÁkar ADHOC )anbgðajGMBIGMeBIhwgSaelInarI nigkumar.

]bTÞvehtuénkarrMelaPEdl)anraykarN_enAkñúgextþcMnYn 12 ekIneLIgBI 182 krNI kñúgqñaM2001 eTA

270 krNIkñúgqñaM2002. cMnYnkrNIrMelaPEdl)anraykarN_eTAmCÄmNÐlkm<úCaCYyRsIþmanvibtiþ

¬CWCC¦ )anekIneLIgeTVdgdl; 227krNIkñúgkMLúgExmkra qñaM2001 dl;Exemsa qñaM2002 ebI

eRbobeFobeTAnwgqñaMmun. kñúgcMeNamkrNITaMgenH 65PaKryénCnrgeRKaH manGayuticCag 18qñaM ehIy

12PaKryénCnelIµs KWCasac;sarelahit b¤sac;éførbs;CnrgeRKaH ¬bNþajGgÁkarGPivDÆn_ nigeynD½r

nigRksYgk>n>G qñaM2002¦ nigdkRsg;ecjBIbT]eTÞsnamsIþBI {GMeBIrMelaP nigc,ab;} bgðajeday

It Phum, CWCC¦.

RkmRBhµTNÐcat;TukbTrMelaPCabT]Rkidæ CaGMeBIebotebondl;ekr×þxµas; nigCabT]RkidæmCÄwmmYy.

maRta 33 Ecgfa³ CnNak¾edayEdlrMelaPesBsn§v³ b¤b:unb:grMelaPesBsn§v³elICnmñak;eTot eTaHePT

dUcKña b¤mindUcKñak¾eday RtUvmaneTasBIbTesBsn§v³ ehIypþnÞaeTasdak;KukBIbT]RkidæBI 5qñaM eTA10qñaM.

b:uEnþmaRta33 min)anEcgGMBIkaresBkamCamYynarIeRkamGayutampøÚvc,ab; ¬karrYmePTedaykarsµR½Kcitþ

CamYyGnItiCn¦ eLIy.

GMeBIrMelaP KWCabBaðaF¶n;F¶rmYyenAkm<úCa b:uEnþkMrnwgmankrNINamYy GacnaMeTArkkarcab;xøÜnCnelIµs

eLIy. enAeBldMeNIrkarcab;xøÜnCnelIµs CnsgS½ykMrnwgRtUv)aneKrkeXIjfamaneTasNas;. kñúgkrNI

rMelaP nigebotebondl;ekri_þxµas;cMnYn 109 krNI EdlGgÁkar LICADHO )aneFIVkaresIubGegátkñúgkMLúg

Exmkra qñaM1999 dl;Exmina qñaM2000 manEtcMnYn 51PaKryb:ueNÑaH RtUv)ankat;kIþCMr³tammeFüa)ay

mYycMnYn ¬dUcCatampøÚvc,ab; b¤tampøÚvepSg²eTot¦ nigbiTkrNI. 41PaKryénkrNIEdl)anbiT RtUv)an

edaHRsayedaykarsgCMgWcitþCaR)ak;. kñúgcMeNamkrNIEdlminTan;)anedaHRsay 26PaKryénCnelIµs

)anrt;eKcxøÜn ehIykrNIenAsl;kMBugeFIVkaresIubGegát b¤kMBugrg;caMkarkat;kIþry³eBl1 b¤2qñaM eRkayBI

bTrMelaPekIteLIg ¬O’Connell, qñaM2001¦.

RKYsarPaKeRcIn mincg;Tak;TgeTAGaCJaFrkñúgkrNIrMelaPeLIy edaysarmanPaBGam:as; nigkarQWcab;

enAkñúgsgÁm³ CnrgeRKaHedayGMeBIrMelaP RtUv)aneKcat;TukfaCa {RsIxUcxat}. RKYsarPaKeRcInEtgEt

karBarkitiþysrbs;RKYsar nigedaHRsayenAeRkAtulakar edayRBmTTYlykkarsgCMgWcitþ. CnrgeRKaH

edayGMeBIrMelaPCaeRcIn RtUvFøak;eTAkñúgrbrrksIupøÚvePT ¬lIkadUr qñaM2001¦.

tamkarRsavRCavnaeBlfIµ²enH ¬GgÁkarbMerIsuxPaBBiPBelak qñaM2002 nig GADC qñaM2003¦ bgðaj

nUvrUbPaBmYyénkarekIneLIgcMnYnyuvCnv½yekµg RbRBwtiþbTrMelaPelInarIrksIupøÚvePT kmµkarInIeragcRk b¤RsI

Page 165: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

152

cMENkesIµPaBsMrab;narI

7>1>4 CnrgeRKaHedaykarCYjdUr TTYlykkarsIþbenÞas

karCYjdUrnarI nigkumar enAkñúgRbeTs nigqøgkat;RBMEdn kan;EtekIneLIg³ km<úCaCaRbeTsbBa¢Ún

TTYlyk nigqøgkat;énkarCYjdUr. mCÄmNÐlCYyRsIþmanvibtiþenAkm<úCa )an)a:n;RbmaNfa mannarI nig

kumarcMnYn 100>000nak; kMBugRtUv)aneKCYjdUrenAkñúgRbeTskm<úCa. tYelxenHrYmbBa©ÚlTaMgnarIEdl

RtUv)anCYjdUrenAkñúgRbeTskm<úCa nignarIEdlRtUv)anCYjdUrmkBIRbeTsCitxag CaBiessRbeTs

evotNam. tamkar)a:n;RbmaNbc©úb,nñenH enAkm<úCa mannarICnCatievotNamcMnYnBI 20>000 eTA

30>000nak; Rbkbrbr CaGñksIurksIupøÚvePT. GgÁkar ADHOC )an[dwgfa krNICYjdUr)anekIneLIgBI

96krNI kñúgqñaM2001 eTA 158 krNI qñaM2002.

karCYjdUrsMrab;GaCIvkmµpøÚvePTmYycMnYnFM ekIteLIgenAkñúgRbeTs b:uEnþkumarkm<úCaCaeRcIn k¾RtUv)aneK

CYjdUreTAkñúgRbeTséf ¬RksYgEpnkar qñaM1998¦. tamr)aykarN_rbs;mCÄmNÐlCYyRsIþmanvibtiþ

enAkm<úCa kñúgmYyEx²mannarI nigkumarcMnYn 800nak; RtUv)aneKCYjdUr b¤rt;Bn§mnusSeTAkñúgRbeTséf ehIy

narI nigkumarRbEhl 400nak; RtUv)anGaCJaFréf bBa¢ÚnmkRbeTskm<úCavijCaerogral;Ex.

RkumsiTi§mnusSGnþrCati nigRbeTsGñkpþl;CMnYy mankarcab;GarmµN_ya:gxøaMgelIbBaðaCYjdUrkñúgqñaM

knøgmkenH. kñúgExsIha qñaM2002 elakRsI Mary Robinson RbFan]tþmsñgkarsiTi§mnusSshRbCaCati

)anR)ab;eTArdæsPafa enAkm<úCa GñkRbRBwtiþGMeBICYjdUr GacRbRBwtiþGMeBICYjdUredayminmankarykeTaséBr_

edaysarkarGnuvtþn_c,ab;enATn;exSay nigmankrNIxøHkan;EtekIneLIgedaysarGMeBIBukrlYy ¬BBC,

qñaM2002¦.

r)aykarN_qñaM2002 sIþBIkarCYjdUrenAkñúgRbeTsnana ¬2002¦ rbs;RksYgkarbreTsshrdæGaemrik

bgðaj[eXIjfa cMnYnRbeTsEdlRtUv)aneKcat;TukfamankarCYjdUrxøaMgkøabMput ¬RbeTslMdab;fñak;TI3-

Tier III countries¦ Føak;cuHBI 23 mk 14. RbeTskm<úCa )ankøayBIRbeTslMdab;fñak;TI2 eTARbeTs

lMdab;fñak;TI3 enAkñúgcMeNamRbeTsEdlman {bBaðaF¶n;F¶rBak;Bn½§nwgkarCYjdUrmnusS nigmin)anGnuvtþ

tamsþg;darkñúgkMritGb,brma edIm,IRbqaMgnwgbBaðaTaMgenH ehIybc©úb,nñmin)aneFIVkarRbwgERbg[xøaMgkøa

edIm,IRbqaMgnwgbBaðaTaMgenH}. r)aykarN_RbcaMqñaMenH KWCaGgÁFatumYyénc,ab;sIþBIkarkarBarCnrgeRKaH

GaemrikkaMgedaysarkarCYjdUr nigGMeBIhwgSa qñaM2000. enAqñaMTIbIkñúgkMLúgeBlGnuvtþc,ab;enH KWkñúg

qñaM2003 c,ab;nwgdak;TNÐkmµdl;RbeTsNaEdlsßitkñúglMdab;fñak;TI3. kardak;TNÐkmµ KWCakarkMrit

cMeBaHCMnYyminEmnCaCMnYymnusSFm’ nigminEmnCaEpñkBaNiC¢kmµ nigeFIVkarCMTas;kñúgCMhrrbs;shrdæ

Gaemrik min[sßab½nhirBaØvtßúGnþrCati pþl;R)ak;km©Idl;RbeTsenaH. eTaHbICaya:gNak¾eday RbeTskm<úCa

kñúgExmifuna qñaM2003 )ankat;bnßyBIRbeTslMdab;TI3 mkCaRbeTslMdab;TI2 edaysarrdæaPi)al)anbgðaj

[eXIjnUv {karxitxMya:gxøaMgkøaenAkñúgEpñkeBsüacar} ¬RksYgkarbreTsshrdæGaemrik qñaM2003¦.

Page 166: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

154

cMENkesIµPaBsMrab;narI

7>1>5 PaBRkIRk nigbBaðasgÁm naM[mankarekIneLIgénGaCIvkmµpøÚvePT

kar)a:n;RbmaNrbs;GgÁkarepSg² GMBIcMnYnnarIrksIupøÚvePT TTYl)antYelxxus²Kña bu:Enþr)aykarN_

GPivDÆn_mnusSrbs; UNDP qñaM2001 bgðaj[eXIjfa enAkñúgRbeTskm<úCa mannarIrksIupøÚvePTcMnYn

100>000nak;. GgÁkarepSg²eTotniyayfa tYelxBitR)akd KWx<s;CagenH edaysarTinñn½yBMuKYr[

eCOCak; karraykarN_enAxVHcenøaHedaysarkarbiT)aMg nigeBlxøHkargarenHCa{kargarTIBIr} nigkar

ekIneLIgcMnYnén {GñkrksIupøÚvePTedayRbeyal}.

karsikSamYykñúgqñaM1998 mannarImYYycMnYnticb:ueNÑaH RbkbrbrpøÚvePTeday {sµR½Kcitþ} ¬ADB,qñaM1998¦

47PaKry RtUveKykeTAlk; nig 34PaKryeTot )ancakecjBIpÞHedaysarPaBRkIRk nigKitfa BMuman

viFIepSg²eTotedIm,IrkR)ak;. narImYycMnYnCaCnrgeRKaHedaysarGMeBIrMelaP ehIyRtUvshKmn_rbs;BYkeK

cat;TukfaCa }RsIxUc} nigKitfaxøÜnKµanmeFüa)ayRbkbrbrciBaw©mCIvitepSgBIenH. narImYYycMnYnFM RtUvRKYsar

ykeTAlk; b¤caj;e)akBYkCYjdUr nigCajwkjab;CMBak;bMNulm©as;pÞHbn. CaTUeTAnarIv½yekµgTaMgenH

mankMritsikSaTab dUecñHBYkeKminman»kaskargarepSgBIenHeLIy. sßanPaBPaBRkIRk ehdæarcnasm<n½§

Epñkc,ab;minTan;mankarGPivDÆn_ nigkarGnuvtþn_c,ab;enATn;exSay eFIV[mankarekIneLIgénGaCIvkmµpøÚvePT

¬PADV, qñaM1995/ UNICEF, qñaM1996¦.

enAkm<úCa eBsüakmµCaGMeBIminxusc,ab;eT b:uEnþkarbegIát b¤karTajykR)ak;cMeNjBIeBsüakmµ KWCa

GMeBIxusc,ab;. CaerOgEdlminKYr[eCO EdlGñkEdlRtUvTTYleTas KWCaGñkEdlmin)anrMelaPc,ab; b:uEnþ

GñkEdlBak;Bn½§nwgGMeBIxusc,ab; rYcputBIkardak;eTas edaykarminykeTas b¤karsUkluy.

7>1>6 tRmUvkarGaCIvkmµrksIupøÚvePTekIneLIg

enAkm<úCa rbrrksIupøÚvePTmantaMgBIb:unµanqñaMmun ehIybc©úb,nñcMnYnnarIrksuIpøÚvePTkan;EteRcIneLIg.

karmkdl;énkgrkSasnþiPaBrbs;shRbCaCati RbEhl 22>000nak; nigCnbreTsmYycMnYnFM

enAedImTsvtSr_qñaM1990 bNþal[mankarekIneLIg nigkarminykeTascMeBaHkarRbkbrbrrksIupøÚvePT

EdlmanBImun b:uEnþkñúgsßanPaBlak;kM)aMg ¬Kumar, Baldwin nig Benjamin, qñaM2000¦. bnÞab;BIebskmµ

rbs; UN RtUvbBa©b; rbrrksIupøÚvePTmYycMnYnbnþekIneLIg BIeRBaHedaysartRmUvkarfIµéneTscrN_pøÚvePT

mkBIbreTs b:uEnþkarekIneLIgénR)ak;cMNUlrbs;burskm<úCa k¾begIántRmUvkarpøÚvePTenAkñúgRbeTsEdr

¬Ledgerwood, qñaM1994¦.

Page 167: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

156

cMENkesIµPaBsMrab;narI

7>2 eKalneya)ay nig yuT§saRsþrbs;raCrdæaPi)al

edIm,IFana[)anfa narI nigkumarITTYl)ankarkarBarpøÚvc,ab; nigkarbegIánkaryl;dwgrbs;shKmn_GMBI

bBaðaeynD½rraCrdæaPi)alRtUv ³

� begIátc,ab;fIµ eFIVviesaFnkmµc,ab;EdlmanPaBlMeGogeynD½r nigpþl;karbNþúHbNþaldl;tulakar nig

Pñak;garGnuvtþc,ab; Gnum½tc,ab;sþIBIGMeBIhwgSakñúgRKYsar c,ab;RbqaMgnwgkarCYjdUr eFIVviesaFnkmµc,ab;

kargar nigc,ab; b¤bTbBaØtþiepSg²eTot edIm,IeqIøytbeTAnwgeynD½r.

� kat;bnßy]bTÞvehtuénGMeBIhwgSakñúgRKYsar nigkarCYjdUrmnusS.

� KaMRTyuT§nakarbegIánkaryl;dwgsaFarN³ edIm,IbegIánsmFm’ nigsmPaBeynD½r tamry³sarBt’man

RKb;rUbPaB.

esckIþRBagc,ab;sIþBIGMeBIhwgSakñúgRKYsar RtUv)anGnum½tenATIsIþkarKN³rdæm®nIþ kñúgExmifuna qñaM2002

nig)andak;CUneTArdæsPa edaynaykrdæm®nIþ enAkñúgExkkáda. dMeNIrkarkarBaresckIþRBagc,ab;enH

)anerobcMeFIVeLIgbIbYndg edIm,ITTYl)ankarGnum½tBIrdæsPa b:uEnþminTan;)aneCaKC½yenAeLIy. kñúgeBl

karBarenAkñúgrdæsPa EpñkxøHénc,ab;RtUv)aneFIVviesaFnkmµ EdleFIV[RbsiTi§PaBsMxan;²rbs;c,ab; RtUv)an

kat;bnßy ]TahrN_ karminrab;bBa©ÚlnUvGMeBIrMelaPkñúgcMNgGaBah_BiBah_ nigGnusasn_[bBa©ÚlcMNucmYy

KWkarvayshB½T§ b¤kUn kñúg {eKalbMNgGb;rM b¤dak;TNÐkmµ} BMucat;TukfaCabTelIµsRBhµTNÐeLIy.

Gnusasn_epSgeTotdUcCa³ GIVEdlekIteLIgenAkñúgpÞH KWCaerOg {ÉkCn} ehIyc,ab;KYrEtKaMRTcMeBaH

dMeNaHRsayedaykarcrcar Edl dMeNaHRsayenHBMumanRbsiTi§PaB kñúgkareFIV[CnelIµserogcaleLIy.

edaysarkare)aHeqñat eFIV[BMumanevlasMrab;karBiPakSaelIesckIþRBagc,ab;bnþeTot. RksYg k>n>G nwgeFIV

karBicarNafaetIRtUvdak;CUnc,ab;fIµeTArdæaPi)alfIµ EdleTIbEtCab;eqñatmþgeTot b¤kMNt;rkynþkar

bTbBaØtþiepSg²eTot edIm,IedaHRsaybBaðaGMeBIhwgSakñúgRKYsar.

kñúgeBlerobcMedIm,I[mankarGnum½telIesckIþRBagc,ab;enH RksYgk>n>G )anbegIátRkumRbwkSapþl;

eyabl; EdlmanGnuRkumkargarbI TTYlxusRtUvkñúgkarpSBVpSayBt’manGMBIc,ab; CMnYy nigkarKaMRTcMeBaH

CnrgeRKaH nigkarbNþúHbNþaldl;GaCJaFrmansmtßkic©EdlmanEcgenAkñúgc,ab;.

RkumRbwkSapþl;eyabl; )anerobcMEpnkarskmµPaBCati edIm,IKaMRTdl;karGnuvtþn_c,ab;sIþBIkarTb;sáat;

GMeBIhwgSakñúgRKYsar nigkic©karBarCnrgeRKaH.

enAfñak;mUldæan RkumRbwkSaXMusgáat;mantYnaTIedaHRsaykrNIGMeBIhwgSakñúgRKYsar. esckIþRBagc,ab;

Ecgfa GaCJaFrsaFarN³ rYmman RkumRbwkSaXMu¼sgáat; mantYnaTIcUleFIVGnþraKmn_Pøam² edIm,IkarBarCnrgeRKaH

edaybMEbkCnrgeRKaH b¤CnelIµsBIkEnøgekItehtu pþl;CMnYy nigBt’mandl;CnrgeRKaHGMBIsiTi§rbs;BYkeK.

Page 168: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

158

cMENkesIµPaBsMrab;narI

nigRtUv)anrdæaPi)alcuHhtßelxakñúgExviciäka qñaM2001. RksYgk>n>G )anpþl;Gnusasn_sMxan;² edIm,I[man

kareFIVviesaFnkmµelIesckþIRBagc,ab;enH.

RksYg k>n>G )anerobcMKMeragesIñsMumYy kñúgeKalbMNgedaHRsaybBaðaCYjdUr tamry³viFankarcMruH

mYycMnYn ¬esckþIRBagr)aykarN_sIþBIkarBRgwgynþkar nigyuT§saRsþedIm,IRbyuT§RbqaMgnwgkarCYjdUr¦.

viFankarTaMgenaHrYmman ¬i¦ viFankarTb;sáat; dUcCa karpSBVpSayBt’man nigkarbNþúHbNþalelIkkMBs;kar

yl;dwg karts‘Umti.l. ¬ii¦ viFankarkarBardUcCa kMENTRmg;vis½yc,ab; nigtulakar karBRgwgc,ab; nig

shRbtibtiþkartambeNþayRBMEdn ¬iii¦ kareFIV[GarmµN_pøÚvcitþRtLb;mkkan;PaBedImvij karsþarnItism,Ta

nigviFankarsmahrNkmµ dUcCapþl;esvaedaypÞal; nigsmahrNkmµeTAkñúgshKmn_ nig ¬iv¦ shRbtibtiþkar

nigsMrbsMrYlCamYyRksYgBak;Bn½§epSg²eTot dUcCa RksYgmhaépÞ nKr)al nigGgÁkareRkArdæaPi)al.

RksYg k>n>G manEpnkarBRgwgkarGnuvtþn_c,ab;CYjdUr. GnusSrN³énkareyaKyl; rvagRbeTs

km<úCa nigRbeTsevotNam nwgRtUvykeTABiPakSa EdlGnusSrN³enHRbhak;RbEhlnwgGnusSrN³én

kareyaKyl;CamYyRbeTséf EdlRtUv)anerobcMenAkñúgqñaM1999 GnusSrN³énkareyaKyl;enH )andak;

ecjnUveKalkarN_ nignItiviFIsMrab;Pñak;garenAkñúgRbeTsTaMgBIr shkarKñaedIm,IRbyuT§RbqaMgnwgkar

CYjdUrkumar nignarI. GnusSrN³énkareyaKyl; )anbBa©ÚlTaMgkarbNþúHbNþalm®nIþdUcCa nKr)almUldæan

m®nIþGenþaRbevsn_þ nKr)altambeNþayRBMEdn m®nIþsuxumalPaBsaFarN³ RBHraCGaCJasaFarN³ ecARkm

evC¢bNiÐt nigm®nIþsuxaPi)al mkBIRksYgsuxaPi)al tMNagmkBIsßab½n¼GgÁPaBGb;rMBak;Bn½§epSg²eTot

tMNagmkBIRksYgmhaépÞ nigtMNagmkBIGgÁkarÉkCn. RksYg k>n>G nwgpþl;karbNþúHbNþalGb;rMdl;

GaCJaFrGñkGnuvtþn_c,ab;. RksYg k>n>G nigRksYgmhaépÞ nwgpþÜcepIþmyuT§nakarbegIánkaryl;dwgrbs;

saFarN³Cn. tYnaTIrbs;nKr)alkñúgkaresIubGegátsarFatuRBhµTNÐ Bak;Bn½§nwgdMeNIrkarCYjdUr rYmTaMg

dMeNIrkarCYjdUrenAtambeNþayRBMEdn nwgRtUv)anBRgwg.

edIm,ICYybegIánPaBGg;Gac Gb;rM nigKaMRTnarIenAkñúg]sSahkmµpøÚvePT bNþajkargarrbs;narI edIm,I

samKIÁPaB ¬WNU¦ RtUv)anbegIáteLIgkñúgExmifuna qñaM2000 edaymanCMnYyBIGgÁkareRkArdæaPi)alcMnYnR)aM

rYmman GgÁkar Oxfam nigGgÁkarsuxPaBRKYsar ¬kaEst Phnom Penh Post, AP nig FHI, qñaM2002¦.

bc©úb,nñbNþajkargarenH mannarICag 3>000nak; cUlrYmkñúgskmµPaB nigkmµviFIbNþúHbNþal rYmman

kmµviFIsnSMR)ak; bNþúHbNþalCMnajviC¢aCIv³ CMnajts‘UmtiedIm,I[mankareRbIR)as;eRsamGnam½y nig

bec©keTsecosvagBIGMeBIhwgSa. bNþaj WNU RtUv)anbegIáteLIgedIm,IeqIøytbeTAnwgsøaksñamQWcab;

nigkardak;[enAeRkAsgÁm EdlnarIrksIupøÚvePTkMBugRbQmmux ehIybNþaj WNU enH TTYl)aneCaKC½y

kñúgkarbeBa©jsMelg[narITaMgenaH. karpþl;CasMelg nigmUldæanénGMNackñúgkarsMEdgecjnUvKMnit

eyabl; KWCaviFId¾manRbsiTi§PaB kñúgkarpþl;dl;narIrksIupøÚvePT nUvkMlaMgRbyuT§RbqaMgnwgkarerIseGIg

nigGMeBIhwgSaEdlnarITaMgenaH TTYlkarQWcab;Caerogral;éf¶.

Page 169: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

160

cMENkesIµPaBsMrab;narI

Page 170: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

162

cMENkesIµPaBsMrab;narI

8>1 sßanPaB ninñakar nig bBaða

8>1>1 rcnasm½<n§raCrdæaPi)al nigRbB½n§vimCÄkar

RbB½n§GPi)alkic©bc©úb,nñ manlkçN³fµIRsLagsMrab;RbeTskm<úCa. edayGnuelamtamrdæFmµnuBaØqñaM

1993 siT§irbs;Blrdækm<úCa RtUv)ankarBaredaysßabn½GMNacbIdac;edayELkBIKñaKW GgÁkarnItibBaØtþi

GgÁkarnItiRbtibtiþ nigtulakar.

nItibBaØtiþ³ rdæFmµnuBaØ)anEcgfa rdæsPaEdlCasPaCati manGMNacxagnItibBaØtiþ. sPaCati mansmaCik

y:agticcMnYn 120rUb ¬raCrdæaPi)alGaNtiþqñaM1999-2003 smaCikrdæsPamancMnYn 123rUb¦ EdlRtUv)an

eRCIstaMgeLIgtamry³kare)aHeqñat ehIymanGaNtþi5qñaM. kñúgExmIna qñaM1999 rdæFmµnuBaØ RtUv)aneFVI

viesaFnkmµ edIm,IbegáItGgÁkarnItibBaØtiþTI2 KWRBwT§sPa. smaCikRBwT§sPaelIkdMbUg mancMnYn 61rUbRtUv)an

EtgtaMgedayKNbkSFM²TaMgbI nigRBHmhaRktS. c,ab;viesaFnkmµrdæFmµnuBaØenaH)anEcgfa bnÞab;BIGaNtþi

bcñúb,nñEdlnwgbBa©b;enAqñaM2004 smaCikRBwT§sPanwgRtUveRCIstaMgtamry³kare)aHeqñat. bc©úb,nñenH

minTan;manc,ab;sMrab;kare)aHeqñateRCIserIssmaCikRBwT§sPa EdlcUlCaFrmanenAeLIyeT esckþIRBag

c,ab;fµImYysþIBIkarEtgtaMgsmaCikRBwT§sPa KWenArg;caMkarRbCuMBiPakSarbs;sPaCati enAedImqñaM2004 enH.

nItiRbtibtiþ³ GgÁkarnItiRbtibtiþrbs;rdæaPi)al KWTTYlbnÞúkRbtibtþirYmcMeBaHeKalneya)ay nigkmµviFI

Cati ehIyTTYlxusRtUvcMeBaHmuxsPaCati. manRksYgcMnYn 24 nigTIsþIkarKN³rdæmRnþI1 enAkñúgraCrdæaPi)al

GaNtiþqñaM1999-2003 . RksYgEdlsßitenAeRkamkardwknaMrbs;rdæm®nþImYyrUb KWmancMnYn 22RksYg

cMENkRksYg2 ¬RksYgkarBarCati nigRksYgmhaépÞ¦ manshrdæm®nþI ehIyk_manrdæm®nþI1rUb TTYlbnÞúk

TIsþIkarKN³rdæm®nþI. rdæm®nþI RtUvGmedayrdæelxaFikar2rUb nigGnurdæelxaFikar5rUb elIkElgEtenAkñúg

TIsþIkarKN³rdæm®nIþ nigRksYgmhaépÞ EdlmanrdæelxaFikarcMnYn 4rUb. RksYgmhaépÞ TTYlbnÞúkRKb;RKg

extþ-RkugTaMgGs;. GPi)alextþ-Rkug RtUvEtgtaMgedayrdæaPi)al. xuTÞkarl½yRtUvEtgtaMgeday

RB³mhakSRt edaymankarpþl;Gnusasn_BIRbFan nigGnuRbFanrdæsPaCati.

tulakar³ RtUv)anbegáIteLIgCaGgÁkarÉkraCümYyrbs;rdæaPi)al. ecARkmRtUvEtgtaMgedayRBHmhakSRt

edaymankarpþl;Gnusasn_ BI]tþmRkumRbwkSaénGgÁecARkm EdlRBHmhakSRtKg;CaGFibtI ehIyminGac

RtUv)anbeNþjecjBImuxgareT,Iy.

kñúgkMLúgb:unµanqñaMknøgmkenH km<úCamankarrIkcMerInelIkarGPivDÆn_RbB½n§e)aHeqñatrdæaPi)alcMnYn2kMrit

CaBiesskare)aHeqñateRCIserIsRkumRbwkSaXMu¼sgáat;tamlTi§RbCaFibetyü kalBIExkumÖ³ qñaM2002.

karN_Edlextþ-Rkug BMusUvTTYl)ankarykcitþTukdak;elIkMENTRmg; enHehIyCabBaða eRBaHfa extþ-Rkug

edIrtYsMxan;CaPñak;garfñak;mUldæankñúgkarEckcayesvaGaTiPaBrbs;fñak;Cati. raCrdæaPi)alkMBugEtcab;epIþm

dMeNIrkarGPivDÆn_eKalneya)ayvimCÄkar.

Page 171: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

164

cMENkesIµPaBsMrab;narI

8>1>3 cMnYnnarIcUlrYmkñúgrdæsPa mankarekIneLIgtictYc

bnÞab;BIkare)aHeqñateRCIstaMgsmaCiksPaenAkm<úCa kñúgExkkáda qñaM2003 narIcMnYn 12/2PaKry

RtUv)anCab;eqñatenAfñak;Cati. enHKÅCaGRtamYyEdlx<s;CageBlNa²TaMgGs; cab;taMgBIRbB½n§bc©úb,nñ

RtUv)anGnuvtþenAedImTsvtSr_qñaM1990 mk. eTaHCay:agNak¾eday PaKrynarIEdlCab;eqñatenAqñaM2003

mancMnYnelIs PaKrynarIEdlCab;eqñatenAqñaM1998 tictYcb:ueNÑaH edayenAkñúgkare)aHeqñatqñaM1998 enaH

mannarIcMnYn 11>5PaKry )anCab;eqñat. kñúgcMeNamebkçPaBQreQµaHe)aHeqñatqñaM1993 narImancMnYn 5PaKry

ehIymannarIEt 5rUbb:ueNÑaH )anCab;eqñatkñúgcMeNamsmaCiksPaTaMgGs;cMnYn 83rUb.

RkahVik 8>2 ³ narICasmaCiksPa taMgBIqñaM1993 mk

sMKal;³ sMrab;kare)aHeqñatqñaM1998 BMuTan;manTinñn½yGMBIPaKryrbs;ebkçnarIenAeLIy. BMumanxÞg;sMrab;ebkçCn

RBwT§sPaeT BIeRBaHfa kñúgqñaM1999 RBwT§sPa RtUv)anEtgtaMg .

RbPB³ RbB½n§pSBVpSayBt’man qñaM2003 RksYg k>n>G nig PMATU qñaM2003 ¬TMnak;TMngBt’maneday

pÞal;xøÜn¦.

8>1>4 bBa¢IKNbkS niglT§plénkare)aHeqñat

enAExmifuna qñaM2003 tamkarviPaKelIbBa¢Irbs;KNbkSFM²TaMgbI dUcCa KNbkSRbCaCnkm<úCa

KNbkSsmrgSIú KNbkSh‘Vúnsiunbuic )anbgðajfa mannarIRbmaN 11PaKry enAkñúgbBa¢IGaTiPaB ehIy

cMnYn 11PaKry enAkñúgcMeNamlMdab;elxerogx<s;BI1-5 rbs;KNbkSFM²TaMgbI. tamkarviPaKenAfñak;extþ

)anbgðajfa extþEdlmancMnYnPaKryebkçPaBnarIx<s;bMput KW extþrtnKIrI nigRkecH. cMnYnPaKryTabbMput

KWextþsÞwgERtg nigRBHvihar EdlminmanebkçPaBnarITal;EtesaH. lT§plénkare)aHeqñatkalBIExkkáda

qñaM2003 mandUcxageRkam ³

Page 172: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

166

cMENkesIµPaBsMrab;narI

tarag 8>1 ebkçPaBnarIkñúgbBa¢IKNbkS nig PaKryebkçPaBnarI enAtamextþ-Rkug

extþ-Rkug KNbkSRbCaCn KNbkSsmrgSúI KNbkShVú‘nsuinbuic KNbkSTaMgbI

bnÞaymanC½y 8 17 0 8

)at;dMbg 19 6 6 10

kMBg;cam 11 17 11 13

kMBg;qñaMg 13 12 0 8

kMBg;s<W 25 - 17 14

kMBg;FM 17 8 8 11

kMBt 25 - 0 8

kNþal 9 9 14 11

ekaHkug 25 - 0 8

RkecH 17 - 43 20

mNÐlKIrI 25 - 20 15

PñMeBj 17 8 12 13

RBHvihar - - 0 -

éRBEvg 5 14 9 9

eBaFisat; 13 12 0 8

rtnKIrI 50 25 25 33

esomerob 17 8 8 11

RkugRBHsIhnu 25 - 17 14

sÞwgERtg - - 0

sVayerog 30 10 0 13

taEkv 13 - 0 4

Ekb 20 - 25 15

éb:lin - 25 20 15

]tþrmanC½y - 20 0 7

RbPB³ Tinñn½yqñaM2003 dkRsg;ecjBIviubésrbs;KNbkSFM²bI ¬pþl;eday PMATU¦

Page 173: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

168

cMENkesIµPaBsMrab;narI

tarag 8>2³ karbBa©ÚlnarIsmaCikrdæsPa eTAkñúgCYrKN³kmµkarrdæsPa Exmifuna qñaM2003

KN³kmµkarCMnaj rdæsPaCati ¬RbFan1 smaCik8¦ RBwT§sPa ¬RbFan1 smaCik4¦

RbFan smaCik RbFan smaCik

karBarsiTi§mnusS nigTTYlBakübNþwg 2 1 1

hirBaØvtßú nigFnaKar 0 1

esdækic© Epnkar vinieyaK ksikmµ 1 0 0

GPivDÆCnbT brisßan nigFnFanTwk

mhaépÞ karBarCati esIubGegát 0 0

RbqaMgGMeBIrBukrlYy

karbreTs shRbtibtiþkarGnþrCati Bt’man 1 0 1 1

nigeXasnakar

nItikmµ 0 1

Gb;rM kic©karsasna vb,Fm’ nigeTscrN_ 1 0

suxumalPaBsaFarN³ 1 3 2

sgÁmkic© kargar kic©karnarI

saFarN³kar dwkCBa¢Ún TUrKmnaKmn_éRbsnIy_ 1 0

]sSahkmµ famBl Er: nigBaNiC¢kmµ

RbPB³ RbBn½§pSBVpSayBt’man qñaM2003 Who’s Who in Cambodia, year 2003 – 2004 Business Handbook

8>1>6 narIcMnYntictYcbMput kan;muxtMENgtamkarEtgtaMgedayKNbkSneya)ay

enAfñak;Cati nigextþ

tMENgx<s;bMputkñúgrdæaPi)al dUcCardæmRnIþ rdæelxaFikar nigGnurdæelxaFikar KWEtgtaMgedayKNbkS

neya)ayBIbBa¢IKNbkS bnÞab;BIkare)aHeqñat.

bnÞab;BIkare)aHeqñatCati qñaM1993 Kµanrdæm®nþI rdæelxaFikar nigGPi)alextþ-Rkug CanarIeT. bnÞab;BI

kare)aHeqñatCati qñaM1998 manrdæmRnþICanarIcMnYn 2rUb kñúgcMeNamrdæmRnþIcMnYn 27rUb ¬25RksYg¦ nig

rdæelxaFikarCanarIcMnYn 3rUbkñúgcMeNam 54rUb . tamRkahVik 8>5 bgðaj[eXIjfa tMNagrbs;narI

enAkñúgmuxtMENgEdlmansiT§ieFIVesckIþsMercenAfñak;Cati mankarekIneLIg. kariyal½yRbCaFibetyü

siT§imnusS nigBlkmµ qñaM1999 Gorman qñaM1999¦.

Page 174: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

170

cMENkesIµPaBsMrab;narI

naeBlfµI²enH bgðaj[eXIjfa ebIsinCaKµankare)aHbg;ecalkarsikSaeTenaH kñúgqñaM2005 nwgmanecARkm

cMnYn 50rUbbEnßmeTot kñúgenaHmannarI 6rUb (ADB qñaM2003).

mantMrUvkarya:gxøaMgkñúgkarbegIáncMnYnnarIenAkñúgRbB½n§tulakar RBmTaMgFana[)anfa RbB½n§tulakarenH

mankareqøIytbkan;EteRcInEfmeToteTAnwgeynD½r. Gñkpþl;CMnYymYycMnYn kMBugEtKaMRTkmµviFInana

edIm,IedaHRsaybBaðaTaMgenH dUcCa GgÁkar GTZ nig UNDP kMBugKaMRTkarelIkkMBs;tYnaTIrbs;narIenAkñúg

RbB½n§tulakar tamry³kmµviFIGaharUbkrN_ (Fellowship) CYynisSitnarIkñúgkarerobcMedIm,IRblgcUlkñúg

kmµviFIbNþúHbNþalvKÁecARkm nigRBHraCGaCaJ nwgpþl;GaharUbkrN_epSg²eTot edIm,I[narI)ancUlrYmkñúg

kmµviFIbNþúHbNþalecARkmry³eBl2qñaM. eTaHbICaya:gNak¾eday kmµviFIenH caM)ac;RtUvBRgIkbEnßmeday

bBa©ÚlnUvkarerobcMsMrab;kareFIVsMPasn_pgEdr eRBaHfaenAkñúgdMNak;kaleFIVsMPasn_enH nisiStRsIPaKeRcIn

eqøIyBMu)anl¥ eFIV[)at;bg;»kasGaharUbkrN_.

8>1>8 narIRtUvRbQmmuxnwgkarerIseGIgkñúgCYrm®nþIraCkar

kñúgcMeNammRnIþraCkarTaMgGs; narImancMnYnEt 31PaKryb:ueNÑaH ¬RkumRbwkSakMENTRmg;rdæ)al

qñaM2003 - CAR¦. BMuTan;manTinñn½ysIþBIcMnYnnarI sißtkñúgtMENgepSg² enAkñúgCYrm®nIþraCkareT b:uEnþkar

vaytMélmYysIþBInarIenAkñúgtMENgm®nIþraCkarCan;x<s;enAkñúgRksYgBak;B½n§cMnYn 10 EdlrYmmanRksYg

suxaPi)al RksYgEpnkar RksYgGb;rM yuvCn nigkILa RksYgGPivDÆn_CnbT RksYgerobcMEdndI nKrUbnIykmµ

nigsMNg; RksYgksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT RksYg]sSahkmµ Er: nigfamBl RksYgBaNiC¢kmµ RksYg

FnFanTwk nig]tuniym RksYgsgÁmkic© kargar bNþúHbNþalviC¢aCIv³ nigyuvnIti sm,Ta )anbgðajfa mannarI

cMnYn 9PaKry enAkñúgtMENgm®nIþraCkarCan;x<s; ¬RkahiVk 8>6¦. karvaytMélenH min)anrab;bBa©ÚlRksYg

kic©karnarI nigGtItyuT§CneT BIeRBaHRksYgenH BMMumantMNagrbs;narI enAkñúgRksYgBak;B½n§sMxan;²eT.

kñúgcMeNamRksYgEdlRtUv)aneFVIGegát BMumannarICaGKÁnaykeT ehIynarIcMnYn 11PaKry CaGKÁnaykrg

narI 10PaKry CaRbFannaykdæan nignarI 10PaKry CaGnuRbFannaykdæan.

Page 175: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

172

cMENkesIµPaBsMrab;narI

¬GAP¦, y>C>k>P nigEpnkarGPivDÆn_sgÁmkic© nigesdækic©elIkTI2 ¬SEDPII¦ ¬Beresford et al. qñaM

2003¦. RkumebskkmµGaTiPaBenH KWCaRkumm®nþIraCkarEdlRtUv)anCYledIm,I[GnuvtþkargareTAtam

eBlevlaEdl)ankMNt; nigTTYl)anR)ak;]btßmÖRbmaN 2400duløa kñúg 1qñaM ¬Beresford et al. qñaM

2003¦. kñúgxN³eBlEdlkarerobcMBitR)akdsMrab;RkumebskkmµGaTiPaB sßitenAkñúgkarBiPakSaenA

eLIyenaH mankar)a:n;RbmaNfanwgmanm®nþIraCkarcMnYn 1000nak; mkBIRksYgGaTiPaBnana nwgRtUveRCIserIs

edIm,IbegáIt)anCaRkumenH. viFankarkñúgkarbegáInebkçPaBnarI BMuTan;)anBiPakSaenAeLIy. RksYgxøHBiPakSa

CacMhrGMBIsar³sMxan;énkarelIkkMBs;tYnaTIrbs;narI enAkñúgmuxtMENgeFVIesckþIsMerc b:uEnþBMu)anbgðaj[

eXIjenAkñúgEpnkarCayuT§saRsþrbs;BYkeKeLIy.

edaysarnarI mantMENgtUcTabenAkñúgvis½ysaFarN³ dUecñHkarRBYy)armÖenaHKWfa narIGacnwgTTYl

rg\T§iBlCaGviC¢manBIdMeNIrkarkMENTMrg;enH RbsinebIBMumanviFankarCak;lak; edIm,IFana[mansmFm’

eynD½reTenaH. ]TahrN_ dUcCakarGnuvtþn_skmµPaBviC¢manenAkñúgynþkarrbs;RkumebskkmµGaTiPaBenH

edaykarGnuvtþn_smFm’eynD½r CalkçN³vinicä½ysMrab;dMeNIrkar niglT§plrMBwgTukénkMENTMrg;EdlRtUv

GnuvtþedayRkumebskkmµGaTiPaB.

8>1>10 narICam®nþIraCkar xVHlT§PaBTTYl)ankarbNþúHbNaþl

]bsKÁcMbgmYy KWGRtarbs;ekµgRsI nignarImankMritTab enAkMritmFümsikSaTutiyPUmi nig]tþmsikSa.

bc©úb,nñcMnYnEt 0>4PaKryb:ueNÑaH enAkñúgcMeNamkMlaMgBlkmµsrub mankMritsikSabriBaØab½Rt³ narI 0>2

PaKry nigburs 0>7PaKry. kñúúgcMeNamnisiStcb;briBaØab½Rt narImancMnYn 20PaKry.

edayrdæelxaFikardæanmuxgarsaFarN³ tMrUv[mankMritbriBaØab½Rt sMrab;karEtgtaMgkñúgtMENgmRnþI

raCkarCan;x<s; dUecñHKMlateynD½renAkñúgCYrm®nIþraCkarsaFarN³ KWmYycMnYnBak;B½n§eTAnwgKMlateynD½r

enAkñúgkarsikSakMrit]tþm ¬CMBUkTI4 sIþBIvismPaBeynD½renAkñúgvis½yGb;rM¦.

Page 176: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

174

cMENkesIµPaBsMrab;narI

>>>nigGnusasn_dUcxageRkam ³

� begáIncMnYnnarI kñúgKN³kmµaFikarvaytMélkargaredIm,IdMeLIgtYnaTI RBmTaMgenAkñúgtMENgsMxan;²

epSgeTot ¬enAkñúgGgÁkarnItibBaØtiþ nItiRbtibtiþ nigtulakar¦.

� kMNt;kUtasMrab;kareRCIserIs nigdMeLIgtYnaTInarI RBmTaMgbegáIt[mansmFm’enAkñúgkareRCIserIs

nigkardMeLIgtYnaTI. RkumRbwkSakMENTMrg;rdæ)alKYrEtBRgwgtMENgrbs;narIenAkñúgRksYgTaMgGs;.

� begáInkaryl;dwgGMBIeynD½r kñúgcMeNamGñkeFIVeKalneya)ayCan;x<s; eday[BYkeKcUlrYmkñúg

kic©RbCuMsMxan;² sIþBIeynD½r.

� erobcMfvikasMrab;karelIkkMBs;eynD½r nigskmµPaBRtYtBinitü.

� tmøaPaB nigsmFm’enAkñúgdMeNIrkarkMENTMrg;rdæ)al³ RkumRbwkSakMENTMrg;rdæ)al (CAR) RtUvBinitü

nigEklMGeLIgvijnUvral;ÉksarmuxgarsaFarN³TaMgGs; ¬EdlrYmmaneKalneya)ay sþIBIkar

eRCIserIsbuKÁlik R)ak;ebovtS_ nigkardMeLIgtYnaTI¦ EdlmanPaBlMeGogeynD½r.

� begáIteKalneya)aysþIBIkarQb;sMrakbituPaBsMrab;burs ehIyCMruj[burscUlrYmEckrMElk

TTYlxusRtUvkargarpÞH.

� begáIteKalneya)ayCati sIþBIkarbRBa¢abeynD½r BIfñak;kNþaleTAdl;fñak;mUldæan.

� c,ab;EdlTak;TgeTAnwgeynD½r ¬]> c,ab;sIþBIGMeBIhwgSakñúgRKYsar¦ RtUveFVIkarGnum½tedayminman

karBnüaeBl. RtUveFIVkarhamXat;karpSBVpSayrUbPaBGasGaPas enAkñúgRbB½n§pSBVpSay

Bt’man.

� caM)ac;RtUvbegIánlT§PaBrbs;narI kñúgkarTTYl)ankarbNþúHbNþal nig»kasGb;rMnana edIm,Ilb;

bM)at; {KMlatsmtßPaB}.

� kñúgExtula qñaM2001 RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn )anerobcMkic©BiPakSaCamYymRnþIraCkar

burs-narI nigTIRbwkSafñak;Cati EdleFIVkarkñúgKMeragnana Edlpþl;mUlniFi edayFnaKarBiPBelak.

narImYycMnYnenAkñúgtMENgRKb;RKg )anniyayCacMhr nigpÞal;xøÜnGMBIbBaðanana EdlBYkeK)an

RbQmmux. eyabl;TaMgenaHrYmman ³

� narIEtgEtRtUv)aneKcat;Tukfa mansmtßPaBTabCagburs.

� narImankarlM)akkñúgkarsMukarKaMRTBIbursCaGñkrYmkargar dUecñH edaysarEtKµankarKaMRTBIburs

enHehIy EdlnarIBMuGacsMerceKaledArbs;xøÜn)an.

� narICajwkjab;xVHkarKaMRTBImRnþIRKb;RKgCan;x<s; ehIynarIRtUvedaHRsayCamYYyGñkrYmkargarCaburs

EdltYnaTIrbs;Kat; RtUv)anpþl;[eTAnarIvij ehIybursTaMgenaHBMueBjcitþnwgeCaKC½yrbs;narIeLIy.

Page 177: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

176

cMENkesIµPaBsMrab;narI

RkahVik 8>8 ³ karcUlrYmrbs;burs nignarIenAkñúgvKÁbNþúHbNþaldMbUgenAsalaPUminÞrdæ)al

m®nþIfñak;x<s;

nisSit m®nþIfñak;kNþal

RbPB³ salaPUminÞrdæ)al qñaM2003

RkahVik 8>9 ³ karcUlrYmrbs;burs nignarIenAkñúgvKÁbNþúHbNþalbnþenAsalaPUminÞrdæ)al

m®nþIfñak;x<s;

RbPB³ salaPUminÞrdæ)al qñaM2003

Page 178: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

178

cMENkesIµPaBsMrab;narI

8>1>11 lT§plénkarcUlrYmrbs;narIenAkñúgRkumRbwkSaXMu-sgáat;dMbUgbg¥s; BMuTan;)an

eBjcitþenAeLIy

kñúgkarerobcM[mankare)aHeqñatXMu-sgáat;kñúgExkumÖ³ qñaM2002 RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn nig

kmµviFIsila )anpþl;CaGnusasn_[mankarGnuvtþn_kUtacMnYn 30PaKrysMrab;narI. kñúgxN³eBlEdlemdwknaM

KNbkSnImYy² )anÉkPaBCasaFarN³eTAelIeKalkarN_ EdlfanarIRtUvTTYl)antMNagRtwmRtUv ehIy

caM)ac;RtUvbegIánkarcUlrYmrbs;narIenAkñúgqakneya)ay b:uEnþsemþcnaykrdæmRnþI BMu)anÉkPaBCamYynwg

sMeNIr[manRbB½n§kUta 30PaKryenaHeT (Coffel et al qñaM2000).

edaykarKaMRTeRkApøÚvkarcMeBaHkarGnuvtþn_RbBn½§kUtasMrab;narI nigkarxitxMRbwgERbgmYycMnYnrbs;

GgÁkareRkArdæaPi)al Edl)ancUleTAbNþúHbNþalebkçPaBnarImkBIKNbkSTaMgGs; b:uEnþedayEp¥kelI

TsSn³vis½yeynD½r lT§plénkare)aHeqñatXMu-sgáat; eFIV[mankarxkcitþya:gxøaMg. smaCikRkumRbwkSaXMu-

sgáat; srubcMnYn 11257nak; RtUv)anCab;eqñatenAkñúgXMu-sgáat;cMnYn 1621. kñúgcMeNamsmaCik

RkumRbwkSaTaMgenH narIman cMnYnsrub 951nak; ¬8>5PaKry¦. b:uEnþenAeRkamRbB½n§RbFanXMu-sgáat;BImun

narImancMnYnEt 9nak; b¤ 0>5PaKryb:ueNÑaH kñúgcMeNamRbFanXMu-sgáat;srub1621 (UNIFEM,

qñaM2003). tamkareRbobeFobenH karcUlrYmrbs;narItamry³kare)aHeqñatRkumRbwkSaXMu-sgáat; )anbgðaj

nUvkarrIkcMerInmYycMnYn.

enAkñúgkare)aHeqñatqñaM2002 manebkçPaBnarIcMnYnEt 16PaKryb:ueNÑaH ehIyedayeyageTAtamkar

BieRKaHeyabl;CamYynarIenAkñúgRkumRbwkSaXMu-sgáat;kñúgextþkMBg;cam narIhak;dUcCaRtUv)aneKdak;enAkñúg

elxeroglMdab;eRkamkñúgbBa¢IKNbkS. RbB½n§sMrab;karkMNt;tMENgebkçPaBenAelIbBa¢I KWEp¥kelI {kar

sÞabsÞg;RbCaRbIyPaB} kñúgcMeNamRbCaCnkñúgshKmn_. nItiviFIe)aHeqñat nigRbB½n§smamaRtmin)anpþl;[

burs b¤narInUv»kasedIm,IcUlrYmCaebkçPaBÉkraCü)aneT. dUecñH kñúgxN³karbNþúHbNþalebkçPaBnarI

KWBitCakMlaMgmYy edIm,Ikarpøas;bþÚrCaviC¢mansMrab;smtßPaBdwknaMrbs;narI b:uEnþkarbNþúHbNþalBMuTan;)an

RKb;RKan;enAeLIyeT. edIm,IbegáIncMnYnnarIenAkñúgtMENgeRCIstaMg KWEp¥keTAelIkarebþCJacitþrbs;KNbkS

nImYy² kñúgkarbegáIncMnYnebkçPaBnarI nigkardak;eQµaHrbs;narIenAlMdab;x<s;kñúgbBa¢IKNbkS.

tamkar)a:n;RbmaNmanXMu-sgáat;cMnYnRbEhlCa1PaKbIénXMu-sgáat;TaMgGs; mannarICab;eqñatCa

smaCikRkumRbwkSaXMu-sgáat;. edayTTYlsÁal;fa cMnYnnarICasmaCikRkumRbwkSaXMu-sgáat;enAmankMrit nig

tRmUv[mankarbegIántMNagrbs;narIenaH maRta19 énGnuRkwtelx22 sIþBIvimCÄkarEcgfa RkumRbwkSaXMu-

sgáat; RtUvEtEtgtaMgsmaCikRkumRbwkSaCanarI1rUb TTYlxusRtUvelIkic©karnarI nigkumar. ebIsinCaenAkñúg

XMu-sgáat;NaEdlBMumannarICab;eqñatCasmaCikRkumRbwkSaXMu-sgáat; XMu-sgáat;enaHRtUvEtgtaMgnarI1rUb

edayBMucaM)ac;e)aHeqñat edIm,ITTYlxusRtUvelIkic©karnarI nigkumar. RkumRbwkSaXMu-sgáat; RtUvBiPakSaCamYy

Page 179: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

180

cMENkesIµPaBsMrab;narI

8>1>12 karcUlrYmrbs;narIenAfñak;PUmi manlkçN³l¥RbesIrbMput

bTbBaØtisþIBIEpnkarGPivDÆn_XMu-sgáat; k¾)anEcgGMBIkarbegIátKN³kmµaFikarEpnkar nigfvika Edl

kñúgenaH mantMNag 2rUb ¬burs1rUb nignarI1rUb¦ mkBIPUminImYy². kñúgPUmiEdlmanKN³kmµkarGPivDÆn_

PUmiRsab; smaCikKN³kmµkarenH GackøayeTACasmaCikKN³kmµaFikarEpnkar nigfvika.

muneBle)aHeqñatXMu-sgáat; PUmiCaeRcIn manKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmimYy. rcnasm<½n§KN³kmµaFikar

GPivDÆn_PUmienH KWmanburs 3nak; nignarI 2nak; dUecñHkUtasMrab;bursKW 60PaKry ehIykUtasMrab;narIman

40PaKry. RbB½n§vimCÄkar RtUv)anGnuvtþenAkñúgkmµviFIsila mkdl;qñaM2001 )anTTYleCaKC½yya:g

FMeFgkñúgkarbegáInkarcUlrYmrbs;RbCaCnkñúgGPi)alkic© ehIyCaBiesskarbegáInkarcUlrYmrbs;narIenAkñúg

kareFIVesckþIsMerc. Tinñn½yBICMerOnqñaM1998 bgðajfa karcUlrYmrbs;narIenAkñúgKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi

mancab;BI 31PaKry enAkñúgextþesomrabdl; 46PaKry kñúgextþbnÞaymanC½y. PsþútagCak;Esþg KW

shKmn_Gñkpþl;CMnYy nigRksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn )anbgðaj[eXIjfa enAdMNak;kalTI1 én

dMeNIrkarvimCÄkar karcUlrYmya:gskmµrbs;narIenAkñúgkareFIVesckþIsMerc )anekIneLIg ehIyCMerIs nigkar

erobcMbegáItKMerag )aneqøIytbeTAnwgtMrUvkarrbs;GñkKaMRTCanarI kan;Etl¥RbesIreLIg. munkare)aHeqñat

RkumRbwkSaXMu-sgáat;kñúgqñaM2002 KN³kmµaFikar nigRkumRbwkSaGPivDÆn_XMu-sgáat; ¬rYmmanbursmñak; nig

narImñak; mkBIKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUminImYy²¦ KWCaynþkarrbs;KMerag nigminEmnCardæGMNacmUldæan

EdlRtUv)ane)aHeqñateRCIstaMgtampøÚvkarenaHeT.

manPaBxusKñaya:gxøaMgrvagGRtaénkarcUlrYmrbs;narIenAkñúgKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi ¬40PaKry¦

nigRkumRbwkSaXMu-sgáat; ¬8>4PaKry¦ KWedayehtufa KMerag UNDP/CARERE )anTamTar[mankUta

cMnYn 40PaKry sMrab;narIkñúgKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi rIÉcMnYnkUta 30PaKry sMrab;RkumRbwkSaXMu-sgáat;

Edl)anesñIreLIgedaykmµviFIsila nigRksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn RtUv)anRcanecal.

kñúgGMLúgkic©RbCMuBiPakSatamRkum ¬extþkMBg;cam éf¶2-3 Exmifuna qñaM2003¦ CamYynarICasmaCik

énKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi nigRkumRbwkSaXMu-sgáat; )anbgðajfa narIenAkñúgKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi

manGarmµN_fa BYkeKRtUv)anRbCaCnkñúgshKmn_eKarBya:gxøaMg. narIEdl)ancUlrYmkñúgkic©RbCMuBieRKaH

eyabl;niyayfa GñkPUmimanCMenOelInarIxøaMgCagburs BIeRBaHnarIRtUv)aneKKitfa manPaBesµaHRtg; nigts‘U

nwgkargar. narIenAkñúgKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmimanGarmµN_fa xøÜnKat;RtUv)aneKpþl;GMNackñúgkarbeBa©j

kgVl;rbs;BYkeK CagnarIenAfñak;x<s; dUcCaRkumRbwkSaXMu-sgáat; nigKN³kmµaFikarRbtibtiþextþ. narImYycMnYn

enAkñúgKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi )anQreQµaHe)aHeqñateRCIserIsRkumRbwkSaXMu-sgáat; b:uEnþmancMnYntictYc

b:ueNÑaH RtUv)anCab;eqñat BIeRBaHeQµaHrbs;narITaMgenaH RtUv)andak;kñúglMdab;elxerogTabenAkñúgbBa¢I

KNbkS.

Page 180: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

182

cMENkesIµPaBsMrab;narI

tarag 8>3³ sßanPaBrIkcMerInkñúgkarsMerc)aneKaledAsmFm’eynD½rénEpnkarskmµPaBGPi)alkic©

eKaledA PaBrIkcMerInrhUtdl;bc©úb,nñ cab;taMgBIqñaM2001

Rkbx½NÐkargarpøÚvc,ab;sMrab;karCYjdUrmnusS raCrdæaPi)alkMBugeFIVviesaFnkmµ c,ab;RbqaMgnwgkarCYjdUr

)ancUlCaFrman mnusS

RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IRsþI RtUv)anbegáIteLIgkñúgqñaM2001

)ansresr nigepIJCUnr)aykarN_CatielIkTI1 elIkTI2 nig

elIkTI3sIþBI CEDAW nigkMBugpSBVpSayBt’manGMBIr)ay

karN_enH enAtambNþalextþ. RkumRbwkSaenHenAxVHxatFnFn.

c,ab;sþIBIGMeBIhwgSakñúgRKYsar RtUv)anGnum½t RtUv)anGnum½tedayTIsIþkarKN³rdæmRnþI b:uEnþsßitenAkñúgrdæ

sPaCati EdlnwgRtUvcab;epþImbnþkarBiPakSareLIgvijbnÞab;BI

kare)aHeqñat enAExkkáda qñaM2003

cMnYnnarIenAkñúgkareFIVesckþIsMerc TaMgkñúgvis½y tMNagrbs;narIenAEtmankMritGb,brimadEdl

saFarN³ nigÉkCn mankarekIneLIg

karcUlrYmrbs;narIenAkñúgvis½ysaFarN³ekIneLIg sUcnakr manenAkñúgÉksar KGsk

mankarrIkcMerIntictYckñúgkarsMerc)annUveKaledAEdl)ankMNt; CaBiessBMuTan;manPaBrIkcMerInkñúgkar

begáIncMnYnnarIenAkñúgtMENgeFIVesckþIsMercenaHeT. karBieRKaHeyabl;rbs;RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn

CamYymRnþIraCkarCan;x<s; )anpþl;CaGnusasn_fa RkumRbwkSakMENTMrg;rdæ)al (CAR) RtUvpþl;sßitiEdlman

karEbgEcktamePTsþIBImRnþIraCkar ehIy CAR RtUvBinitü nigEksMrYleLIgvijedIm,IbBa©ÚlTsSn³eynD½r

eTAkñúgnItiviFI nigeKalneya)ayrbs;xøÜnkñúgkareRCIserIs nigdMeLIgtYnaTI. karBieRKaHeyabl;)anesIñsMu

[manskmµPaBviC¢man rYmmankUtaenAkñúgdMeNIrkarkMENTMrg;rdæ)alsaFarN³ edIm,IbegáInsmFm’eynD½r.

eRkABIkarebþCJacitþxagneya)ay dMeNIrkarenHTamTarnUvtmøaPaB nigkarTTYlxusRtUvEdlCal½kçx½NÐcaM)ac;

b:uEnþBMuTan;Calkçx½NÐRKb;RKan;enAeLIyeT edIm,IbegáInkarcUlrYm nigsMelgrbs;narI kñúgkareFIVesckþIsMerc.

8>2>2 eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa ¬KGsk¦

RksYg k>n>G )aneFIVkary:agxøaMgkøaelIkñúgkarbRBa¢abbBaðaeynD½reTAkñúg KGsk nigBRgIkcMNucedA

TI3 ³ elIkkMBs;smPaBeynD½r nigpþl;siTi§GMNacdl;RsIþ. cMNucedA nigsUcnakrsMrab;kMritneya)ay

k¾dUcCatYnaTIenAkñúgmRnIþraCkarsIuvil RtUv)anerobcM. edIm,IsMerc)annUvcMNucedATaMgenH TamTar[mannUv

qnÞHEpñkneya)ay nigTamTar[RksYg k>n>G nigGgÁkarnarI manyuT§saRsþts‘Umtiy:agxøaMgkøa KWRtUveFIV[

KNbkSneya)ayTTYlsÁal;nUvtRmUvkar [narICaebkçCnmaneQµaHenAkñúglMdab;elxerogx<s; BI1-5

Page 181: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

184

cMENkesIµPaBsMrab;narI

]bsm<½n§ ³ ebkçPaBnarIenAkñúgbBa¢IKNbkS kñúgkare)aHeqñateRCIstaMg

tMNagraRsþ enAExkkáda qñaM2003

cMnYn bBa¢IGaTiPaBkñúglMdab;elx

bBa¢IbMrug srubextþ erogBI 1-5

Gasn³ burs narI Gasn³ narI burs narI srub burs narI srub °narI

KNbkSsmrgSúI

bnÞaymanC½y 6 5 1 5 1 5 1 6 10 2 12 16>7

)at;dMbg 8 8 - 5 - 7 1 8 15 1 16 6>3

kMBg;cam 18 15 3 5 1 15 3 18 30 6 36 16>7

kMBg;qñaMg 4 4 - 4 - 3 1 4 7 1 8 12>5

kMBg;s<W 6 6 - 5 - 6 - 6 12 - 12 -

kMBg;FM 6 6 - 5 - 5 1 6 11 1 12 8>3

kMBt 6 6 - 5 - 6 - 6 12 - 12 -

kNþal 11 9 2 5 2 11 - 11 20 2 22 9>1

ekaHkug 1 1 - 1 - 3 - 3 4 - 4 -

RkecH 3 3 - 3 - 3 - 3 6 - 6 -

mNÐlKIrI 1 1 - 1 - 3 - 3 4 - 4 -

PñMeBj 12 10 2 5 1 12 - 12 22 2 24 8>3

RBHvihar 1 1 - 1 - 3 - 3 4 - 4 -

éRBEvg 11 9 2 5 1 10 1 11 19 3 22 13>6

eBaFisat; 4 4 - 4 - 3 1 4 7 1 8 12>5

rtnKIrI 1 1 - 1 - 2 1 3 3 1 4 25

esomrab 6 5 1 5 1 6 - 6 11 1 12 8>3

RkugRBHsIhnu 1 1 - 1 - 3 - 3 4 - 4 -

sÞwgERtg 1 1 - 1 - 3 - 3 4 - 4 -

sVayerog 5 5 - 5 - 4 1 5 9 1 10 10

taEkv 8 8 - 5 - 8 - 8 16 - 16 -

Ekb 1 1 - 1 - 4 - 4 5 - 5 -

éb:lin 1 - 1 1 1 3 - 3 3 1 4 25

]tþrmanC½y 1 - 1 1 1 4 - 4 4 1 5 20

srub 123 110 13 80 9 132 11 143 242 24 266

°narI 10>6° 11>3° 7>7° 9>0°

°narIkñúglMdab;

elxerogBI 1-5 69>2°

Page 182: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

186

cMENkesIµPaBsMrab;narI

cMnYn bBa¢IGaTiPaBkñúglMdab;elx

bBa¢IbMrug srubextþ erogBI 1-5

Gasn³ burs narI Gasn³ narI burs narI srub burs narI srub °narI

KNbkSRbCaCnkm<úCa

bnÞaymanC½y 6 6 5 5 1 6 11 1 12 8>3

)at;dMbg 8 6 2 5 1 7 1 8 13 3 16 18>8

kMBg;cam 18 16 2 5 16 2 18 32 4 36 11>1

kMBg;qñaMg 4 4 - 4 - 3 1 4 7 1 8 12>5

kMBg;s<W 6 5 1 5 1 4 2 6 9 3 12 25

kMBg;FM 6 6 - 5 - 4 2 6 10 2 12 16>7

kMBt 6 5 1 5 1 4 2 6 9 3 12 25

kNþal 11 9 2 5 1 11 - 11 20 2 22 9>1

ekaHkug 1 1 - 1 - 2 1 3 3 1 4 25

RkecH 3 3 - 3 - 2 1 3 5 1 6 16>7

mNÐlKIrI 1 1 - 1 - 2 1 3 3 1 4 25

PñMeBj 12 11 1 5 9 3 12 20 4 24 16>7

RBHvihar 1 1 - 1 - 3 - 3 4 - 4 -

éRBEvg 11 11 5 10 1 11 21 1 22 4>5

eBaFisat; 4 4 - 4 - 3 1 4 7 1 8 12>5

rtnKIrI 1 1 - 1 - 1 2 3 2 2 4 50

esomrab 6 5 1 5 1 5 1 6 10 2 12 16>7

RkugRBHsIhnu 1 1 - 1 - 2 1 3 3 1 4 25

sÞwgERtg 1 1 - 1 - 3 - 3 4 - 4 -

sVayerog 5 2 3 5 3 5 5 7 3 10 30

taEkv 8 7 1 5 1 7 1 8 14 2 16 12>5

Ekb 1 1 - 1 3 1 4 4 1 5 20

éb:lin 1 1 1 3 - 3 4 - 4 -

]tþrmanC½y 1 1 1 3 - 3 4 - 4 -

srub 123 109 14 80 9 117 25 142 226 39 265

°narI 11>4° 11>3° 14>6° 14>7°

°narIkñúglMdab;

elxerogBI 1-5 64>3°

Page 183: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

189

CMBUkTI 9

karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig

eKalneya)ay

9>1 RkbxN½Ðc,ab; >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 191

9>2 RkbxN½Ðsßab½n >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 193

9>2>1 RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 193

9>2>2 RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IRsIþ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 197

9>2>3 bTBiesaFn_rbs;RksYgBak;Bn½§kñúgkarbRBa¢abeynD½r >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>198

9>2>4 Gñkpþl;CMnYy nigGgÁkareRkArdæaPi)al >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 199

9>3 eKalneya)ayCati nig dMeNIrkareFIVEpnkaryuT§saRsþ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 200

9>3>1 EpnkarGPivDÆn_sgÁmkic© esdækic© elIkTI2 ¬SEDP II¦>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 201

9>3>2 yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk ¬y>C>k>P¦ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 201

9>3>3 RkbxN½ÐkargarrYmbBa©ÚlKña – yuT§saRsþGPivDÆn_BaNiC¢kmµdl;CnRkIRk >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>203

9>3>4 eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa ¬KGsk¦ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 204

9>3>5 kareRKagfvika nig karviPaCfvika >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 204

9>3>6 RbBn½§sißtiCati >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 205

Page 184: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

191

CMBUkTI 9 ³ karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

sßab½nsgÁmkic© c,ab; nigesdækic© kMNt;lT§PaBrbs;narI nigburskñúgkarTTYl)anFnFan kløanuBlPaB

GMNac Bak;Bn½§nwgkareFIVesckIþsMerc nigplRbeyaCn_BIlT§plénkic©GPivDÆn_. kMENTMrg;sßab½n edIm,Ipþl;dl;

narI nigbursnUvsiTi§ nig»kasesIµKña KWCasmasPaKsMxan;kñúgkarelIkkMBs;smPaBeynD½r. CMBUkenH nwgbgðaj

GMBIRkbx½NÐc,ab; nigc,ab;nana EdlRtUv)antak;EtgeLIg edIm,IedaHRsayKMlateynD½r nigkarerobcMsßab½n

rdæaPi)al edIm,IedaHRsaybBaðaeynD½r. CMBUkenHk¾)anEcgGMBIkaredaHRsaybBaðaeynD½renAkñúgeKalneya)ay

nigyuT§saRsþsMxan;²rbs;rdæaPi)al nigdak;bBa©ÚleTAkñúgdMeNIreFIVEpnkar nigkarviPaCfvika.

9>1 Rkbx½NÐc,ab;

rdæFmµnuBaØqñaM1993Ecgfa {RbCaBlrdæExµrmansiT§iesIµKñacMeBaHmuxc,ab; manesrIPaB nigkrNIykic©dUcKña

TaMgGs; eday\tRbkan;BUCsasn_ BN’sm,úr ePT Pasa CMenO ninñakarneya)ay edImkMeNItCati zan³sgÁm

FnFan b¤sßanPaBÉeToteLIy} ¬maRta31¦. dUecñHbgðaj[eXIjfa burs nignarImansiTi§esIµKñaenAcMeBaHmux

c,ab; cUlrYmcMENkesIµKñaenAkñúgCIvPaBneya)ay esdækic© sgÁm nigvb,Fm’. smPaBkñúgGaBah_BiBah_ nig

enAkñúgRKYsar kargar nigTTYl)anR)ak;QñÜl. rdæFmµnuBaØk¾)anEcgGMBIviFankarRbqaMgnwgkarerIseGIgRbqaMgnwg

eynD½r nigkarekgRbvBa¢½. c,ab;mYycMnYnEdlbMerIdl;plRbeyaCn_rbs;narI RtUv)anGnum½t b¤tak;Etg mandUcCa³

rdæaPi)al)aneFIVviesaFnkmµc,ab;Cati sIþBIkarrMlUtkUn edaykMNt;GnuBaØatkarrMlUtkUn)anEtcMeBaH

KP’NaEdlmanGayuticCag14s)aþh_ edayKµankarkMhitcMeBaHmUlehtuNamYyeLIy. BImun

c,ab;GnuBaØat[mankarrMlUtkUn EtkñúgkrNIedIm,Ise®gÁaHCIvitrbs;narIb:ueNÑaH.

RkmkargarqñaM1997 TTYlsÁal;bBaðaeynD½r nigpþl;siTi§esrIPaBdl;narI enAkñúgkargar. yuT§viFIenH

KWCaGñkkarBar minEmnRtwmEtEp¥kelIsiTi§b:ueNÑaHeT. enAkñúgc,ab; narI nigkumar RtUv)ankarkarBarmin[

eFIVkargarEdlbNþal[man {eRKaHfñak;} ¬maRta177¦ ehIynarITTYl)ankarkarBarCaBiesskñúg

kMLúgeBlmanKP’. karerIseGIgRbqaMgnwgnarI nigkarekgRbv½Ba¢narI RtUv)anhamXat;.

c,ab;GaBah_BiBah_ nigRKYsar GnuBaØat[mankarElglH ebIsinCamanmUlehtuBak;B½n§nwg {PaB

eXareXA nigkarvaydM} ¬maRta39¦. c,ab;TTYlsÁal;RTBüsm,tiþrbs;burs nignarIEdlman muneBl

GaBah_BiBah_ RTBüsm,tiþrYm nigGacTTYl)anRTBüsm,tiþenAeBlElglH. nItiviFI bTbBaØtþi nig

ehtuplBak;Bn½§nwgkarElglH min)anEcgBisþarRKb;RKan;enAkñúgc,ab;enAeLIyeT nigbNþal[man

bBaðaTUeTAmYycMnYn dUcCa {kar)at;bg;GMNacCa«Bukmþay} ¬Schimmel, nig Ruenger, qñaM2001¦.

naeBlfIµ²enH RkmsþIBIRKYsar kMBugRtUv)anerobcMedaymanCMnYyBIrdæaPi)alCb:un.

Page 185: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

192

cMENkesIµPaBsMrab;narI

esckIþRBagc,ab;sIþBIkarTb;sáat;GMeBIhwgSakñúgRKYsar nigkic©karBarCnrgeRKaH )andak;CUneTArdæsPa

enAExkkáda qñaM2002. enAmuneBléf¶e)aHeqñatExkkáda qñaM2003enH bTbBaØtþimYycMnYnenAkñúgc,ab;

RtUv)andMeNIrkarkarBarenAkñúgrdæsPa nigeFIVviesaFnkmµ. esckIþRBagenHminTan;Gnum½teTACac,ab;

enAeLIy edaysarBMuTan;manrdæsPa ¬CMBUkTI7¦.

c,ab;sIþBIkarbRgáabGMeBIBRgt; niglk;dUrmnusS nigGMeBIeFIVGaCIvkmµelImnusS min)anpþl;nUvRkbx½NÐ

pøÚvc,ab;RKb;RCugeRCay edIm,IeqIøytbeTAnwgbBaðaCYjdUreLIy b:uEnþc,ab;fIµsIþBIkarbRgáabGMeBIlk;;dUr

mnusS nigGMeBIeFIVGaCIvkmµelImnusS kMBugRtUv)aneFIVBRgag ¬CMBUkTI7¦.

c,ab;dIFIøfIµ Ecgfa narI nigburs mansiTi§cuHhtßelxarYmKñaelIkmµsiTi§dIFIø ¬CMBUkTI2¦.

RbeTskm<úCaCaRbeTshtßelxIenAkñúgEpnkarskmµPaBTIRkugeb:kaMg nigGnusBaØasIþBIkarlubbM)at;

ral;TRmg;énkarerIseGIgRbqaMgnwgnarI (CEDAW) EdlRbeTskm<úCa)anpþl;sc©ab½nenAéf¶TI15

Extula qñaM1992 edayKµankarbMrug. BRgagr)aykarN_CatidMbUgelIkTI2 nigTI3 )andak;CUneTATIsIþkar

KN³rdæm®nIþ enAéf¶TI28 Exemsa qñaM2003 nigeRbIeBlGs;7Ex eTIbTTYl)ankarGnum½tBIKN³

rdæm®nIþ. GnuelameTAtammaRta18énGnusBaØa r)aykarN_RtUvbgðajGMBIskmµPaBrbs;GaCJaFr

saFarN³ edIm,I[narI)anGnuvtþsiTi§rbs;eKenAkm<úCa. r)aykarN_RtUvbgðajGMBIsßanPaBbc©úb,nñrbs;

narIkm<úCa nigviFankarCak;EsþgEdl)an nigkMBugGnuvtþ cab;taMgBIGnusBaØacUlCaFrman. r)aykarN_

enHnwgRtUvepIJeTAKN³kmµaFikarshRbCaCatiTTYlbnÞúk elIkkMBs;sßanPaBrbs;narI enAkñúgExmkra

qñaM2004.

bTBiesaFn_énesckIþRBagc,ab;sþIBIGMeBIhwgSakñúgRKYsar nigesckþIr)aykarN_sIþBIGnusBaØasIþBIkarlubbM)at;

karerIseGIgral;TRmg;énGMeBIhwgSaRbqaMgnwgnarI bgðaj[eXIjfa KWcaM)ac;RtUvkarkarts‘UmtiCaeRcIneTotCamYy

rdæaPi)al nigsmaCiksPa edIm,IbegIátbriyakaseKalneya)aysMrab;karBarnarI. enAmanc,ab;bc©úb,nñmYycMnYn

eTotEdlmanlkçN³lMeGogeynD½r dUcCac,ab;sIþBIR)ak;ebovtSr_]btßmÖdl;m®nIþraCkarburs EdlmanshB½T§

CabnÞúkkñúgRKYsar b:uEnþc,ab;enHmin)anGnuvtþcMeBaHm®nIþraCkarnarI EdlmanshB½T§CabnÞúkkñúgRKYsareLIy.

enAmankic©karCaeRcInEdlRtUvGnuvtþ edIm,IbegIát[)annUvRbBn½§yutiþFm’mYyEdlGacTukcitþ)an edIm,IbegIán

tMélyutiþFm’rbs;tulakar nigbegIánkarGnuvtþn_c,ab;. bBaðakMENTMrg;Epñkc,ab; Edl)anEcgenAkñúgEpnkar

skmµPaBGPi)alkic© ¬GAP¦)anbgðajGMBIKMlat nigPaBminrlUnenAkñúgc,ab; karxVHxatkñúgkarpSBVpSay

Bt’manGMBIc,ab; dMeNIrkartak;Etgc,ab;manry³eBlyUr kareRbIR)as;Rkitü nigGnuRkitüeRcIneBk xVHsmtßPaB

kñúgkareFIVesckIþRBagc,ab; nigxVHkarcUlrYmrbs;GñkBak;Bn½§kñúgdMeNIrkarnItikmµ.

Page 186: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

193

9>2 Rkbx½NÐsßab½n

9>2>1 RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn

CIvRbvtiþ³ RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn ¬k>k>n>G¦ KWCaynþkarCati edIm,IelIkkMBs;tYnaTI nigzan³

rbs;narI nigGtItyuT§CnenAkm<úCa. enAmunkarcuHhtßelxaelIkic©RBmeRBogsniþPaB enATIRkug)a:rIs

qñaM1991 bNþajkargarsmaKmnarI )anBRgIkdl;fñak;PUmi. eRkaykare)aHeqñatskl qñaM1993

elxaFikardæan kic©karnarI RtUv)anbegáIteLIg edaymantYnaTICaeRcInenAfñak;Cati fñak;extþ nigfñak;Rsuk.

kñúgqñaM1996 elxaFikardæankic©karnarI RtUv)andMeLIgeTACaRksYgkic©karnarI nigmankarEtgtaMgrdæmRnþI

mYyrUb. enAkñúgqñaM1998 GaNtiþrbs;RksYgRtUv)anbBa©Úlkic©karGtItyuT§Cn nig)andUreQµaHeTACaRksYg

kic©karnarI nigGtItyuT§CnenAkñúgqñaM1999.

tYnaTI nigGaNtiþrbs;RksYg³ k>k>n>G mantYnaTIkñúgkarsMrbsMrYl nigRtYtBinitüelIkic©xitxMRbwgERbg

rbs;rdæaPi)al edIm,Ikat;bnßyKMlateynD½r nigFana[)anfa RbeTskm<úCa sMerc)annUvsmPaBeynD½r.

GaNtiþcMbgrbs;RksYg KWeFIV[man\Ti§Bl nigpþl;karENnaMedIm,IbRBa¢abbBaðaeynD½r eTAkñúgRksYgBak;Bn½§

nigsßab½nrdæ)alRKb;kMrit. enAfñak;extþ nigXMu RksYgGnuvtþGaNtiþrbs;xøÜntamry³mnIÞrkic©karnarI nigGtIt

yuT§Cn nigCnbegÁaleynD½r TTYlxusRtUvelIbBaðanarI nigkumar enAkñúgsmaCikRkumRbwkSaXMu-sgáat;

¬sUmemIlCMBUkTI8¦. CadMbUg RksYgeRbIR)as;yuT§viFIGnuvtþKMeragedaypÞal;. b:uEnþkñúgkMLúgbIbYnqñaMknøgmk

RksYg)anbegIántYnaTIrbs;xøÜn eTACaGñksMrbsMrYlkñúgkareKogKrkarKaMRTEpñkneya)ay nighirBaØvtßú sMrab;

karpþl;esva nigeKalneya)ay EdleqIøytbeTAnwgtRmUvkarBiessrbs;narI nigGtItyuT§Cn [)ankan;Et

l¥RbesIr. edaysartYnaTIrbs;RksYgkñúgkarpþl;esvaedaypÞal;mankMrit RksYgkMBugQaneq<aHeTArktYnaTI

CaGñkCMruj edIm,I[mankarpøas;bþÚrenAkñúgkMritsßabn½ nigeKalneya)ay.

yuT§saRsþ nigGaTiPaB³ kñúgqñaM1999 k>k>n>G )anerobcMEpnkaryuT§saRsþry³eBl 5qñaM ehAfa

narIrtn³ 2001-2005 ¬{narICartn³sm,tiþ}¦ Edlmanvis½yGaTiPaB5KW³ karbRBa¢abeynD½r suxPaB

nigGaharUbtßmÖ Gb;rM nigkarpþl;GMNacEpñkesdækic© karkarBarpøÚvc,ab; nigkarRKb;RKg nignarIkñúgkareFIVesckIþ

sMerc. karepþatkarykcitþTukdak;cMbgrbs;RksYg KWkarBRgwgsmtßPaB nigKaMRTedIm,IkarGPivDÆn_

eKalneya)ay enAkñúgRksYgBak;Bn½§CaGaTiPaB rYmman RksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT RksYg

GPivDÆn_CnbT RksYgGb;rM yuvCn nigkILa RksYgsuxaPi)al edIm,IbRBa¢abeynD½reTAkñúgvis½yrbs;RksYg

nImYy². m®nIþraCkar RksYg k>n>G )aneFIVkarbNþúHbNþaly:ageTogTat;nUvkmµviFInana EdlBak;Bn½§nwgeynD½r

enAkñúgRksYgBak;Bn½§ nigmnIÞrextþmYycMnYn. RksYg k>n>G CasmaCikenAkñúgKN³kmµaFikarGnþrRksYg nig

mantYnaTIya:gskmµ CaBiesskñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk vis½yGb;rM nigsuxaPi)al. RksYg k>n>G k¾man

tYnaTIya:gskmµenAkñúgkarerobcM nigkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa nigkMBug

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

Page 187: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

194

cMENkesIµPaBsMrab;narI

BinitüelIkarerobcMyuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk edayEp¥kelITsSn³vis½yeynD½r. kñúgExsIha

qñaM2003 RksYg k>n>G RtUv)anraCrdæaPi)albBa©ÚleTACaRksYgGaTiPaBmYy kñúgcMeNamRksYgGaTiPaB

cMnYn6 enAkñúgRkbxN½ÐcMNayry³eBlmFüm EdlkñúgenaHRksYgepSg²eTotKW RksYgGb;rMyuvCn nigkILa

suxaPi)al ksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT GPivDÆn_CnbT nigyutiþFm’.

enAkñúgmhasnñi)atbUksrubfñak;CatielIkdMbUgrbs;RksYgkñúgExemsa qñaM2003 GñkcUlrYm¼m®nIþraCkar

rbs;RksYg )anerobcMCasMeNIrfµI² sIþBITisedAsMrab;GnaKtsMrab;RksYg nig)anbgðajsMeNIrenH CUndl;

naykrdæm®nIþ. RkbxN½ÐénsMeNIrTisedAGnaKt maneKalbMNgcMnYn5 KW³

1> karkat;bnßyPaBRkIRksMrab;narI nigGtItyuT§Cn³ Fana[)anfa yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk

¬y>C>k>k¦ nwgkat;bnßyKMlateynD½r nigbegIátsUcnakrsmrmü nigRtYtBinitüelI ¬y>C>k>k¦

edayEp¥kelITsSn³eynD½r.

2> smahrNkmµeyaFarMsay nigRKYsarrbs;BYkeK

3> karbegIánGPi)alkic©l¥ vimCÄkar nigshvimCÄkar³ begáInkaryl;dwgGMBImUlehtuén KMlateynD½r

nigbegIátyuT§saRsþ edIm,IeqIøytbbBaðaKMlateynD½rTaMgenH enARKb;kMritTaMgGs;enAkñúgrdæaPi)al

rdæ)al nigsgÁmsIuvil. begIát nigGnuvtþEpnkarskmµPaBbRBa¢abeynD½r edIm,IBRgwgeKalneya)ay

nigkmµviFInana. enAkñúgbribTRbB½n§vimCÄkar nigshvimCÄkar RksYgRtUveFIVya:gNa[manfvika

RKb;RKan;enAkñúgkMritnImYy² edIm,IeqIøytbeTAnwgKMlateynD½r.

4> kMENrTMrg;vis½yc,ab;³ begIánkic©karBarpøÚvc,ab;dl;narI nigkumar RbqaMgnwgkarekgRbv½Ba¢RKb;rUbPaB.

c,ab;sIþBIkarTb;sáat;GMeBIhwgSakñúgRKYsar nigkic©karBarCnrgeRKaH KYrEtTTYl)ankarGnum½t nigKYrEt

erobcMc,ab;fIµRbqaMgnwgkarCYjdUr. RtUveFIVviesaFnkmµelIc,ab;GaBah_BiBah_ nigRKYsar c,ab;kargar nig

RkmRBhµTNÐ nigrdæb,evNI EdlRksYgyutiþFm’kMBugBRgag nigTamTarkarbegIánshRbtibtiþkarrvag

RksYgyutiþFm’ RksYgk>n>G nigRksYgsgÁmkic© kargar bNþúHbNþalviC¢aCIv³ nigyuvnItism,Ta. BRgwg

karGnuvtþn_c,ab;tamry³ karshkarCamYyRksYgmhaépÞ CaBiessedIm,IkarBarCnrgeRKaH

ecaTRbkan; nigdak;eTasCnelIµskñúgkarCYjdUrnarI nigkumarI.

5> karGnuvtþn_kMENrTMrg;rdæ)al nigkarbegIáncMnYnnarIenAkñúgtYnaTIeFVIesckIþsMerc³ karts‘Umti

[mankarKaMRT bBa©ÚlTsSn³rbs;narIeTAkñúgkartak;Etg nigGnuvtþn_eKalneya)ay tamry³karbegIán

cMnYnnarIbMerIkargarenAkñúgsßab½nrdæenARKb;kMrit nigksagsmtßPaBrbs;narI enAkñúgkareFIVesckIþsMerc

nigCMnajCaGñkdwknaM. RtYtBinitüeLIgvijelInItiviFIrdæ)al EdlmankarerIseGIgeynD½r kñúgkar

eRCIserIs nigdMeLIgzan³buKÁlik.

Page 188: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

195

TisedAGnaKtTaMgenH )aneFIV[tYnaTIrbs;RksYg k>n>G RsbeTAnwgGaTiPaBCati nig)anBinitü

eLIgvij elItYnaTITTYlxusRtUvxøHEdlCan;CamYytYnaTIrbs;RksYgBak;Bn½§. narIrtn³ nwgRtUvBinitüEklMG

eLIgvij [RsbCamYynwgTisedAGnaKt nigcaM)ac;RtUvEklMGrcnasm<n½§mYycMnYnenAkñúgRksYg.

skmµPaBcMbg³ k>k>n>G cUlrYmkñúgskmµPaB3 KW³ eFIV[man\Ti§BlelIyuT§saRsþGPivDÆn_Cati

man\Ti§BlelIyuT§saRsþrbs;RksYg ¬Bak;Bn½§¦ tamvis½y nigGñkpþl;CMnYy nigkarGnuvtþn_KMerag.

\Ti§BlelIyuT§saRsþGPivDÆn_Cati³ k>k>n>G )ancUlrYmya:gskmµ enAkñúgdMeNIrkarerobcMyuT§saRsþ

Cati2 KW³ EpnkarGPivDÆn_sgÁmkic© esdækic©elIkTI2 nigyuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk ¬y>C>k>k¦.

rdæelxaFikarmYyrYbrbs;RksYg KWCasmaCikenAkñúgRkumRbwkSaGPivDÆn_sgÁmkic© EdlRkumRbwkSaenH CaGñk

sMrbsMrYlkñúgkarerobcM nigRtYtBinitü y>C>k>k. kic©xitxMrbs;RksYgTTYl)aneCaKC½ybMput edaydMeNIr

karTUeTAkñúgkarerobcMyuT§saRsþ )anpþl;»kas[mankic©BieRKaHeyabl; nigkarpþl;Gnusasn_. k>k>n>G

k¾)anedIrtYya:gskmµenAkñúgkarerobcMc,ab;fIµ² dUcCa esckIþRBagc,ab;sIþBIkarTb;sáat;GMeBIhwgSakñúgRKYsar

nigkic©karBarCnrgeRKaH nigBRgagc,ab;RbqaMgnwgkarCYjdUrmnusS. tamry³KMeragfIµrbs; JICA k>k>n>G

nwgQaneTArkkarRbmUlTiinñn½y karviPaK nigkarerobcMeKalneya)ay karRtYtBinitü nigkarvaytMél.

\Ti§BleTAelIRksYgtamvis½y³ k>k>n>G shkarCamYyRksYgBak;Bn½§sMxan;² edIm,IbBa©ÚlbBaða

eynD½reTAkñúgkmµviFIrbs;eK. karyl;dwgGMBIPaBcaM)ac;kñúgkareqIøytbnwgeynD½r mankMritx<s;enAkñúg

sßab½nrdæ bu:EnþsmtßPaBm®nIþraCkarkñúgkarGnuvtþn_enAmankMrit. edIm,IeqIøytbeTAnwgbBaðaenH k>k>n>G )an³

- begIátCnbegÁaleynD½renAkñúgRksYgcMnYn10 kñúgqñaM2000. CnbegÁaleynD½rTaMgenH mantYnaTIx<s;

bMputKW zan³GKÁnaykrg ehIyGñkepSg²eTotsißtkñúgtYnaTITab KµanGMNackñúgkarsMerc b¤Cam®nIþ

raCkarCMnaj. CnbegÁaleynD½rCaeRcInminsUvTTYl)ankarGnum½t nigKaMRTBIfñak;dwknaMenAkñúg

RksYgrbs;xøÜneLIy. CnbegÁaleynD½r GnuvtþtYnaTIedayELkedayKµankarKaMRT b¤fvikaBIRksYg.

CalT§pl CnbegÁaleynD½r BMumanGMNacRKb;RKan;kñúgkarbRBa¢abeynD½r RbkbedayRbsiTi§PaBeTAkñúg

eKalneya)ay nigkmµviFIrbs;RksYgBYkeKeLIy elIkElgEtRksYgGb;rM yuvCn nigkILa ehIyfIµ²enH

RksYgksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT. RksYg G>y>k KWCaRksYgEtmYyKt; EdlmanyuT§saRsþbRBa¢ab

eynD½rpøÚvkar nigmanKN³kmµaFikarbRBa¢abeynD½rmYy EdlmanRbFanenAkñúgfñak;rdæelxaFikar ehIy

RksYgksikmµkMBugbegIátKN³kmµaFikarenAkñúgRksYgrbs;xøÜn enAeBlqab;²enH.

- begIátRkumkargarbRBa¢abeynD½r nigRkumbNþúHbNþalm®nIþraCkar nigRkumRbwkSaXMu-sgáat; CaBiess

enAkñúgextþEdlmankmµviFIsila.

- erobcMsikçasalafñak;Cati bNþúHbNþalGMBIkarbRBa¢abeynD½r eTAkñúgRbBn½§sißtienAkm<úCa Edlmankar

cUlrYmrbs;RksYgsßab½nrdæcMnYn16 kñúgbribTedIm,IkMNt;rk nigbMeBjcenøaHTinñn½ysMrab;RtYtBinitü

nigeFIVr)aykarN_sIþBIkarGnuvtþn_eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_ nig y>C>k>P.

- erobcMyuT§saRsþbRBa¢abeynD½rsIþBICMgWeGds_ nigyuT§saRsþbRBa¢abeynD½rsMrab;kmµviFIsila ¬CMBUkTI8¦.

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

Page 189: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

196

cMENkesIµPaBsMrab;narI

edaysarkaryl;dwgenAkñúgRksYgBak;B½n§GMBITsSn³vis½y nigdMeNIrkarbRBa©beynD½r enAmankMrit

k>k>n>G kMBugbegIátEpnkarskmµPaBbRBa¢beynD½r sMrab;GnuvtþenAkñúgsßab½nrdæTaMgGs; edaycab;epIþm

dMbUgCamYyRksYgGaTiPaB. eKaledAcugeRkayKWfa eKalneya)ayenH nwgkøayeTACaEpnkarskmµPaB

fñak;Cati sMrab;karGnuvtþn_enAkñúgsßab½nrdæ sgÁmsIuvil GgÁkareRkArdæaPi)al sßab½nsasna nigvis½yÉkCn.

\Ti§BleTAelIyuT§saRsþrbs;Gñkpþl;CMnYy³ k>k>n>G CaBiessfñak;dwknaMEtgEtdMeNIrkarBieRKaH

eyabl;CamYyGñkpþl;CMnYy enAkñúgdMNak;karerobcMsMeNIsMuKMeragfIµ². dMeNIrkarenH eFIV[RksYgman»kas

bgðajGMBIsar³sMxan;énkareqIøytbnwgeynD½r. k>k>n>G )ants‘Umti[mankarKaMRTbBa©ÚlbBaðaeynD½r

eTAkñúgdMeNIrkarBinitüelIkarcMNaysaFarN³ nigkar)a:n;RbmaNGMBIhirBaØvtßú rbs;FnaKarBiPBelak ehIy

CalT§plbBaðaeynD½rRtUv)andak;enAkñúgCMBUk1. k>k>n>G nigmankarcUlrYmrbs;m®nþIraCkar)ancUlrYm

BieRKaHeyabl; nigshkarenAkñúgKMeragbegIánkarRbkbrbrciBaw©mCIvit dUcCaKMeragbegIánKuNPaBksikmµ

rbs;mUlniFiGURsþalI ¬AusAID¦ ehIyfIµ²enH KMeragfIµrbs; IFAD )ancab;epIþmenAkñúgextþcMnYnBIr.

karGnuvtþn_KMerag³ k>k>n>G pþl;esvabNþúHbNþalGb;rMEpñkc,ab;edaypÞal; karts‘UmtisIþBIsuxPaB

bnþBUC \NTanxñattUc kargarrkcMNUl karCYjdUr ksikmµ nigkarbNþúHbNþal CMnajviC¢aCIv³ nigkarCYjdUr.

k>k>n>G bnþGnuvtþskmµPaBmYycMnYnedIm,I³ eFIVkarsakl,gyuT§viFIfIµ² kñúgkarpþl;esva edayRksYgman

eKalbMNgEsVgrkyuT§viFIEdlGnuvtþ)aneCaKC½y nigbnÞab;mkykeTAGnuvtþenAkñúgRksYgBak;B½n§ nigedIm,I

EsVgrkmUlniFisMrab;kareFIVTsSnkic©emIlkarGnuvtþn_ EdlkareFIVTsSnkic©mansar³sMxan; sMrab;EsVgyl;GMBI

bBaðaEdlburs nignarIRkIRkRbQmmux nigCakarbNþúHbNþalCak;Esþg sMrab;buKÁlikmYycMnYnFM EdlminTan;

manbTBiesaFn_RKb;RKan;enAeLIy.

fvika nigkarKaMRTrbs;Gñkpþl;CMnYy³ eTaHbICafvikarbs; k>k>n>G mancMnYntictYc ebIeRbobeFobnwg

RksYgepSg²eTot b:uEnþfvikarbs;RksYg)anekIneLIgcMnYn10dg kñúgrvagqñaM1999 nig 2003 ¬ekIneLIg

dl; 10Ban;lanerol kñúgqñaM2002 ¬edayminbBa©ÚlnaykdæanGtItyuT§Cn¦. ehtudUecñH ehIyRksYgman

lT§PaBCYlbuKÁlik EdlmansmtßPaBmkbMerIkarkñúgGaNtiþfIµrbs;RksYg. tYnaTIfIµEdlRtUveRCIserIsmk

bMerIkarsMrab;Epñksßiti Epnkar RtYtBinitü nigvaytMélkarRKb;RKgBt’man nigc,ab; nwgGacCYybegIán

smtßPaBFnFanmnusSenAkñúgRksYg.

dUcenAkñúgRksYgCaeRcInEdr fvikarbs; k>k>n>G GaccMNayEtelIkarcMNayrdæ)al ¬R)ak;ExbuKÁlik

TIkEnøgeFIVkar smÖar³kariyal½y.l.¦ Gñkpþl;CMnYy ]btßmÖdl;skmµPaBmYycMnYnFMrbs;RksYg tamry³

KMeragmYycMnYn. k>k>n>G )anTTYleCaKC½ykñúgkarTak;TajGñkpþl;CMnYy kñúgkar]btßmÖEpñkhirBaØvtßúdl;

kmµviFIsMxan;²mYycMnYn nigTTYl)anRbEhlCa 2landuløakñúgmYyqñaM². CMnYybreTs mansar³sMxan;Nas;

sMrab;RksYg b:uEnþbuKÁlikmYycMnYnEdleFIVkarenAkñúgKMeragrbs;Gñkpþl;CMnYy BMusUvmaneBlevlaRKb;RKan;

eFVIkarviPaKeKalneya)ay EsVgrkkarKaMRTmti nigkargarrdæ)alEdlCatYnaTITTYlxusRtUvrbs;xøÜn.

Page 190: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

197

kñúgkarRbQmmuxnwgkargarbRBa¢abeynD½r k>k>n>G kMBugEtxitxMEsVgrktulüPaBrvagkarGnuvtþn_

KMerag nigkarviPaKeKalneya)ay nigkarts‘Umti CamYynigFnFanEdlmankMrit. karRbQmmuxsMxan;

KWkarEsVgrkmtirYm nigkarRBmeRBogCamYyRksYgBak;B½n§ edIm,I[eKalneya)ayrbs;RksYgBak;B½n§

mankareqIøytbnwgeynD½r. smtßPaBrbs; k>k>n>G kñúgkarpþl;eyabl;Epñkbec©keTsdl;RksYg

tamvis½yBak;Bn½§ edIm,I[RksYgBak;B½n§GacbegIát nigGnuvtþkmµviFIbegIánkaryl;dwgGMBIeynD½r KWenA

mankMrit BMuGaceqøIytbeTAnwgtRmUvkarepSg²eTotCaeRcIn. fñak;dwknaMrbs;RksYgTTYlsÁal;\Ti§Bl

yuT§saRsþénkarepþatykcitþTukdak;elIkarbBa©ÚleynD½r eTAkñúgkargarrbs;RksYgBak;B½n§ b:uEnþRksYgk¾bnþ

GnuvtþKMeragmYycMnYn edIm,IeqIøytbeTAnwgTMhMéntRmUvkar EdlminTan;)anbMeBjCUnenAkñúgvis½yepSg².

enAeBlRksYgbþÚreKaledArbs;xøÜnBIkarGnuvtþn_ eTArkkarts‘Umti nigkarRtYtBinitü RksYgRtUvRbQmmux

nwgkarRbkYtRbECg nig]bsKÁfIµ². rcnasm<n½§rbs;RksYg enAEtsißtkñúgTMrg;énkarpþl;esva nigmanEt

buKÁlikmYycMnYntUcb:ueNÑaH manbTBiesaFn_kñúgkarviPaKeynD½r karerobcMyuT§saRsþ b¤karpþl;eyabl;kñúg

EpñkeKalneya)ay. GaNtiþfIµrbs;RksYg KWCa»kasd¾sMxan;sMrab;RksYg kñúgkarerobcMrcnasm<n½§rbs;

RksYgeLIgvij nigerobcMrcnasm<½n§[RsbeTAnwgTisedAGnaKtrbs;RksYg.

9>2>2 RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IRsIþ

RkumRbwkSaCatikm<úCaedIm,IRsIþ ¬k>C>k>s¦ RtUv)anbegIáteLIgkñúgExmina qñaM2001 edayRBHraCRkwtü.

edaysar k>C>k>s mansmaCiktMNagmkBIsßab½nrdæcMnYn 14RksYg Edlmanzan³CardæelxaFikar

RkumRbwkSamin)antMNag[RkumplRbeyaCn_rbs;narIedaypÞal;eLIy. tYnaTIrbs; k>C>k>s KWkarts‘Umti

karRtYtBinitü nigvaytMélelIc,ab; bTbBaØtþi nigeKalneya)ay rbs;rdæaPi)alBITsSn³vis½yeynD½r nig

karRtYtBinitüelIkarGnuvtþn_GnusBaØaGnþrCatinana. k>C>k>s k¾mantYnaTIkñúgkarelIkkMBs; zan³ tYnaTI

rbs;narIenAkm<úCa nigkarsresrr)aykarN_eTAshRbCaCati sIþGMBIGnusBaØa sIþBIkarlubbM)at;ral;TRmg;

énkarerIseGIgRbqaMgnarI ¬CEDAW¦.

edaysmaCikrbs; k>C>k>s CatMNagCan;x<s;mkBIRksYgcMnYn14 ¬PaKeRcInCaburs¦ k>C>k>s man

skþanuPaBeFIV[man\Ti§BlkñúgkarerobcM nigkarGnuvtþn_eKalneya)ay nigkmµviFIEdleqIøytbnwgeynD½r

enAkñúgRksYgTaMgenaH. b:uEnþCaGkusl RksYgksikmµ rukçaRbmaj; nigensaT nigRksYgBaNiC¢kmµ EdlCa

RksYgBIrsMxan;kñúgkarbegIán»kaskargar nigkat;bnßyPaBRkIRk minEmnCasmaCikenAkñúg k>C>k>s

eLIy. tYnaTIrbs; k>C>k>s Can;nwgtYnaTIrbs;RksYg k>n>G dUecñHcaM)ac;RtUvEklMGedaykareFIV

viesaFnkmµelIRBHraCRkwtü. enAeBlCamYyKñaenHpgEdr k>C>k>s KYrEtbBa©ÚlRksYgksikmµ rukçaRbmaj;

nigensaT nigRksYgBaNiC¢kmµ CasmaCikrbs;xøÜn.

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

Page 191: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

198

cMENkesIµPaBsMrab;narI

9>2>3 bTBiesaFn_rbs;RksYgBak;Bn½§kñúgkarbRBa¢abeynD½r

RksYgBak;Bn½§mYycMnYnFM epþatelInarICaRkumeKaledA b¤GñkTTYlpl edayEp¥kelITsSn³vis½y

eynD½r. bBaðaeynD½renAEtminTan;)anbRBa¢ab)anl¥RbesIr enAkñúgeKalneya)ay nigkmµviFItamvis½y

enAeLIy. CaTUeTAbBaðaeynD½r RtUv)aneKcat;TukfaCa {bBaða} rbs;RksYg k>n>G minEmnCabBaðarbs;

RksYgtamvis½yTaMgGs;eLIy.

bc©úb,nñenH RksYg k>n>G kMBugerobcMyuT§saRsþsMrab;karbRBa¢abeynD½rfñak;Cati. RksYg k>n>G man

tYnaTIerobcMyuT§saRsþTUlMTUlaysMrab;karbRBa¢abeynD½r ehIyRksYg nigPñak;garTaMgGs; mantYnaTIbegIát

ynþkaredIm,IdMeNIrkargarenHeTAmuxeTot. RksYgcMnYn10)anEtgtaMgCnbegÁaleynD½r 2nak;dUcCa

RksYgksikmµ rukçaRbma:j; nigensaT Epnkar eTscrN_ yutiþFm’ suxaPi)al Bt’man sgÁmkic© kargar

bNþúHbNþalviC¢aCIv³ nigsþaryuvnItism,Ta Gb;rM yuvCn nigkILa nigmhaépÞ. RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

edaymankar]btßmÖBIGgÁkar UNICEF )anbegIátynþkarsßab½nmYy edIm,IeqIøytb nigRtÜtBinitübBaða

eynD½rKW KN³kmµaFikareynD½r ¬Gender Steering Committee¦ EdlmanRbFanCardæelxaFikar1rUb ehIy

KN³kmµaFikar)anbegIátyuT§saRsþbRBa¢abeynD½r 2002-2006 ¬sUmemIlCMBUkTI4¦. RksYgksikmµ rukça

Rbmaj; nigensaT nwgbegIátRkumkargareynD½r EdlmanRbFanCaGnurdæelxaFikar1rUb ¬sUmemIlCMBUkTI3¦.

dUcEdl)anerobrab;bgðaj[eXIjfa mankarrIkcMerInKYr[kt;sMKal; kñúgkarbegIátmUldæanRKw³ sMrab;kar

bRBa¢abeynD½r tamry³karbegIátRkbx½NÐsßab½n nigeKalneya)ay. edaysarmankarRbkYtRbECgEpñk

tRmUvkar bBaðaeynD½rminRtUv)aneKcat;TukfaCabBaðaGaTiPaB enAkñúgkarGPivDÆn_d¾FMeFg nigrebobvar³

kMENTMrg;eLIy. Cajwkjab; bBaðaeynD½r RtUv)aneKKitfaCabBaðaEdlGñkpþl;CMnYy cg;[rdæaPi)al {eFIV}

b¤CakarTTYlxusRtUvrbs;RksYg k>n>G. RksYgBak;Bn½§mYycMnYnFM minmansmtßPaBkñúgkarviPaKeynD½r

ehIyCnbegÁaleynD½r TamTar[mankardwknaM nigkarKaMRTenAkñúgRksYg edIm,IGacman\Ti§Blkñúgkarpøas;bþÚr

eKalneya)ay nigGMNacenAkñúgRksYg.

karbRBa¢abeynD½renAkñúgRksYgsßab½nrdæ hak;dUcCatRmUvkarrbs;RbeTsGñkpþl;CMnYy b¤RtUv)anGnuvtþ

edayRksYg k>n>G b:uEnþPaBCam©as;karrbs;RksYgRbtibtiþmankMritTab. edayGvtþmanénkardwknaMrbs;RksYg

Gñkpþl;CMnYyEdl]btßmÖdl;RksYgNamYyenaH eRbI nigbegIátyuT§viFIepSg² enAkñúgKMeragEdlBYkeKpþl;

mUlniFi]btßmÖ. ]TahrN_ RksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT manCMnYymUlniFiGURsþalI FnaKarBiPBelak

nigFnaKarGPivDÆn_GasIu (ASPP) dMeNIrkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgKMeragrbs;eK. edaysarRksYgksikmµ

rukçaRbm:aj; nigensaT minmanRkbx½NÐbRBa¢abeynD½rTUlMTUlayenAkñúgRksYg dUecñHRtUvkarcaM)ac;nUvkarxitxM

RbwgERbgBIsMNak;Gñkpþl;CMnYy ehIyeBlxøHminmankarsMrbsMrYlRKb;RKan;rvagGñkpþl;CMnYy. krNIenH

bNþal[mandMeNIrkargarCan;Kña nigbNþal[mankarbegIátnUvRbBn½§xus²Kña kñúgkarbRBa¢abeynD½r.

Page 192: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

199

9>2>4 Gñkpþl;CMnYy nigGgÁkareRkArdæaPi)al

RbeTsGñkpþl;CMnYy nigGgÁkareRkArdæaPi)alGnþrCati GgÁkareRkArdæaPi)alkñúgRsuk edIrtYnaTIya:g

sMxan; enAkñúgRKb;rUbPaBTaMgGs;énkarGPivDÆn_enAkm<úCa. xageRkamenH CaskmµPaBsegçbrbs;RbeTs

Gñkpþl;CMnYy nigGgÁkareRkArdæaPi)almYycMnYn EdldMeNIrkarbegIánsmPaBeynD½r³

GgÁkareRkArdæaPi)al³ GgÁkareRkArdæaPi)al edIrtYnaTIya:gmantMél CaGñkts‘Umti nigCaskmµCn

ÉkraCü edaypþl;karbNþúHbNþal nigdMeNIrkarRsavRCav nigts‘Umti. naeBlbc©úb,nñenH manGgÁkar

eRkArdæaPi)al kñúgRsukcMnYn 24 GgÁkarGnþrCati 31 ykcitþTukdak;CaBiesselIbBaðanarI nigeynD½r.

manGgÁkareRkArdæaPi)alCaeRcIneTot k¾)andMeNIrkarbNþúHbNþalGMBIeynD½r ehIy)anbBa¢ÚnbuKÁlikrbs;xøÜn

eTATTYlkarbNþúHbNþalGMBIeynD½r b¤epþateKaledAelInarI CaGñkTTYlpl. GgÁkarsiTi§mnusS k¾)an

bBa©ÚlbBaðasiTi§narI eTAkñúgkmµviFIEsVgrkkarts‘Umtirbs;xøÜn nigshkarCamYyGgÁkarrbs;narI EdldMeNIr

kargarelIbBaðaGMeBIhwgSakñúgRKYsar nigkarCYjdUrePT.

bNþajkargareynD½rrbs;GgÁkareRkArdæaPi)al EdlmaneQµaHfa bNþajeynD½r nigkic©GPivDÆn_

¬GADNET¦ nigRkumkargareynD½rénevTikaGgÁkareRkArdæaPi)al eFIVkarsMrbsMrYlelIkic©xitxMRbwgERbg

rbs;GgÁkareRkArdæaPi)almYycMnYn ¬Gñkpþl;CMnYymankMrit¦ kñúgkarbRBa¢abTsSn³vis½yeynD½r. RksYg

k>n>G eFIVCam©as;pÞHenAkñúgevTikacMhrmYy edIm,IsMrbsMrYlskmµPaBrbs;RksYg nigGgÁkareRkArdæaPi)al

CaBiessenAkñúgTivanarIGnþrCati.

KN³kmµkarkm<úCaedIm,IRsIþ RtUv)anbegIáteLIgenAéf¶TI8 Ex]sPa qñaM2000 manGgÁkareRkArdæaPi)al

kñúgRsukcMnYn 33CasmaCik )anepþatya:gsMxan;elIkarelIkkMBs;sßanPaBrbs;RsIþ nigRbqaMgnwgkarCYjdUr

narI nigkumar. KN³kmµaFikar CEDAW rbs;GgÁkareRkArdæaPi)al EdlmanGgÁkarcMerInRsIþ CaRbFan

mantYnaTIRtYtBinitü nigsresrr)aykarN_sIþBIkarGnuvtþn_GnusBaØa CEDAW. bNþajkargarburs

k¾)ancab;epIþm dMeNIrkargarelIbBaðaeynD½rEdr.

GgÁkarcMerInRsIþ )ancUlrYmcMENkya:gsMxan;kñúgkarelIkkMBs;RsIþkñúgPaBCaGñkdwknaM tamry³karpþl;

karbNþúHbNþaldl;narICaebkçCnkñúgkare)aHeqñatXMusgáat; nigkare)aHeqñatTUeTA nigpþl;karbNþúHbNþal

dl;narICasmaCikRkumRbwkSaXMu¼sgáat; eRkayeBle)aHeqñat. vKÁbNþúHbNþalepþatelIPaBCaGñkdwknaM nig

CMnajkñúgkareFIVesckIþsMerc nigkarbegIánkaryl;dwgGMBIbBaðaeynD½renAkñúgc,ab; nigeKalneya)aynana

dUcCa c,ab;PUmin_Þ)al c,ab;GaBah_BiBah_ nigRKYsar nigGMeBIhwgSa.l.

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

Page 193: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

200

cMENkesIµPaBsMrab;narI

{esckIþEføgkarrbs;GgÁkareRkArdæaPi)al enAkñúgkic©RbCMuRkumBieRKaHeyabl;GMBIkm<úCa} kñúgqñaM2001

nig2002 )anpþl;GaTiPaBelIvis½yCabnþbnÞab;enH kñúgkareqIøytbeTAnwgbBaðaeynD½rdUcCa³ GMeBIhwgSa

elIRsIþ ¬karCYjdUrePT GMeBIeBsüacaredaybgçM nigGMeBIhwgSakñúgRKYsar¦ suxPaB nigGb;rM ¬suxPaBbnþBUC

nigkarGb;rM¦ Blkmµ nigkargar ¬GenþaRbevsþn_kñúgRsuk karekIneLIgénkMlaMgBlkmµnarIenAkñúgkargarplit

nigvis½yesdækic©eRkApøÚvkar¦.

Gñkpþl;CMnYyGnþrCati³ Gñkpþl;CMnYyGnþrCatimYyPaKFM maneKalneya)aykñúgkarbRBa¢abeynD½r

eTAkñúgkargarrbs;eKkñúgkMrit nigKuNPaBxus²Kña. tarag 2>1 bgðajGMBIGñkpþl;CMnYymYycMnYn EdlKaMRT

dl;RksYg k>n>G kñúgkaredaHRsaybBaðaeynD½rCak;lak; dUcCa karCYjdUrRsIþ nigkumar nigmanGñkpþl;CMnYy

xøHeTot begIánkarbRBa¢abeynD½renAkñúgKMeragrbs;xøÜn enAkñúgRksYgtamvis½y dUcCa karerobcMKMeragEpñk

ksikmµmYy EdleqIøytbRbkbedaysmPaBeTAnwgtYnaTI nigtRmUvkar nig]bsKÁEdlksikrCanarI nig

burskMBugRbQmmux. Gñkpþl;CMnYysMxan;²mYycMnYn TTYlsÁal;GMBItRmUvkarkñúgkarepþatkarykcitþTukdak;

elIkarpøas;bþÚrCayuT§saRsþ nigkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgkareFIVesckIþsMercfñak;Cati edaymanynþkar

smRsb nigkarksagsmtßPaBedIm,IKaMRTdl;dMeNIrkarkargarenH. Gñkpþl;CMnYyTaMgenaHmandUcCa

FnaKarGPivDÆn_GasIu kmµviFIGPivDÆn_shRbCaCati JICA nigFnaKarBiPBelak. eTaHbICay:agNak¾eday

caM)ac; RtUvkarCMnYybEnßmenAkñúgRksYgepSg² dUcCa mUlniFishRbCaCatiedIm,IkumarenAkñúgRksYgG>y>k

ehIyfIµ²enH FnaKarGPivDÆn_CnbT CamYynwgRksYgksikmµ rukçaRbm:aj; nigensaT edIm,Ipþl;GñkCMnaj

nigksagsmtßPaBkñúgkardMeNIrkarkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgeKalneya)ay nigkmµviFICak;lak;rbs;RksYg

nigeqIøytbeTAnwgbBaðafvika karRtYtBinitü nigvaytMél. Gñkpþl;CMnYycaM)ac;RtUveFIVkarsMrbsMrYlrvag

kargarTaMgGs;enAkñúgdMeNIrkarbRBa¢abeynD½r eRBaHfabBaðaeynD½r KWCabBaðasMxan;enAkñúgRKb;vis½y.

bc©úb,nñenH BMuTan;manynþkarsMrbsMrYlCapøÚvkar rvagGñkpþl;CMnYyGnþrCati nigRksYg k>n>G b¤rvag

Gñkpþl;CMnYy nigRksYgBak;Bn½§.

9>3 eKalneya)ayCati nig dMeNIrkareFIVEpnkaryuT§saRsþ

RksYg k>n>G RksYgBak;Bn½§ GgÁkareRkArdæaPi)al nigGñkpþl;CMnYy )anxitxMRbwgERbgeFIVya:gNa[bBaða

eynD½rRtUv)aneqIøytb nigkMNt;rkskmµPaBsmRsb enAkñúgeKalneya)ayCati nigdMeNIrkareFIVEpnkar

yuT§saRsþ. rdæaPi)alkMBugEtcab;epIþmdMeNIrkarrebobvar³kat;bnßyPaBRkIRk nigkMENTMrg; EdlCadMeNIrkar

FMTUlMTUlay nigmankarRbkYtRbECg. EpñkbnÞab;enH nwgbgðajGMBIkareqIøytbeTAnwgbBaðaeynD½rEdl)an

BiPakSaenAkñúgCMBUkmun.

Page 194: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

201

9>3>1 EpnkarGPivDÆn_esdækic©-sgÁmkic©elIkTI2 (SEDP II)

raCrdæaPi)alkm<úCa )anTTYlykkarbRBa¢abeynD½rCaeKalkarN_mYy sMrab;eKalneya)ay nigkmµviFI

rbs;rdæaPi)al enAkñúgEpnkarGPivDÄn_esdækic©-sgÁmkic©elIkTI2 2001-2005 Edl)anbBa©ÚlyuT§saRsþ

ry³eBl5qñaMrbs;RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn narIrtn³. SEDPII RtUv)anerobcMkñúgqñaM2001 Ca

eKalkarN_RksYgEpnkar nigehIymankarcUlrYmBIRksYgBak;Bn½§sMxan;²mYycMnYn. kñúgeKalbMNgbBa©Úl

bBaðaeynD½reTAkñúg SEDPII RksYg k>n>G )anCYbRbCMuCamYyRksYgBak;Bn½§ nwg)ancUlrYmeyabl;

Calaylkç½GkSr nigcUlrYmkñúgkarBieRKaHeyabl;CasaFarN³. eTaHbICamanskmµPaBTaMgenHk¾eday

k¾enAkñúgEpnkarskmµPaBénÉksar SEDPII cugeRkaybg¥s; )anbBa©ÚlbBaðaeynD½rEtbnþicbnþÜcb:ueNÑaH.

bBaðaeynD½rRtUv)anbBa©ÚleTAkñúgEpñkviPaK)anya:gl¥ b:uEnþTMnak;TMngrvagkarviPaKeynD½r nigGnþraKmn_

tamvis½y eBlxøHenAminTan;RKb;RKan;enAeLIy ehIykarviPaKeynD½r BMuRtUv)aneKykeTAeRbIedIm,IkMNt;

yuT§saRsþ nigerobcMskmµPaBeLIy.

9>3>2 yuT§saRsþCatikat;bnßyPaBRkIRk ¬y>C>k>P¦

enAedImqñaM 2002 RksYg k>n>G nigtMNagrbs;RksYgBak;Bn½§ nigGgÁkareRkArdæaPi)al )ancUlrYmkñúg

sikçasalafñak;tMbn;GasIuxagekIt sIþBIeynD½r nig y>C>k>P. enAkñúgsikçasalaenH KN³RbtiPU)anerobcM

EpnkarskmµPaBeynD½r y>C>k>P edaybBa©ÚlnUvsmasPaKmYycMnYnedIm,I ³

- BinitüeLIgvijelIkarrIkcMerIn enAkñúgkarbBa©ÚleynD½reTAkñúg SEDPII nigyuT§saRsþbeNþaHGasnñ

sMrab;karkat;bnßyPaBRkIRk .

- QaneTArkkarksagsmtßPaBdl;buKÁlikRksYg k>n>G nigRkumkargarsñÚl y>C>k>P enAkñúgRksYg

Bak;Bn½§ edIm,Iyl;dwgGMBIbBaðaeynD½r enAkñúgbribTénkarkat;bnßyPaBRkIRk.

- Fanafa Gnusasn_rbs;sgÁmsIuvilcMeBaH y>C>k>P RtUv)ansMrbsMrYl nigeqIøytbnwgeynD½r

- Fanafa dMeNIrkarcUlrYmEdlerobcMeLIgedayRksYgEpnkar RksYgBak;B½n§ nigGgÁkareRkArdæaPi)al

KWbBa©ÚlbBaðaeynD½r nigFanafa sMelgrbs;RsIþ nigbursRtUv)aneKB¤.

- begIánkaryl;dwgGMBIeynD½renAkñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk dl;GñkeFIVesckIþsMercenAkMritksikr.

- begIátyuT§viFI edIm,IBRgwgsmtßPaBrbs;RksYg k>n>G kñúgkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgRbBn½§karRtYtBinitü

nigvaytMél nigeFIVya:gNa[manfvikaedIm,IeqIøytbnwgeynD½r ¬sMrab;ry³eBlmFümdl;ry³eBl

yUr¦.

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

Page 195: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

202

cMENkesIµPaBsMrab;narI

dMeNIrkarerobcM y>C>k>P )anpþl;»kasmYYycMnYndl;karbRBa¢abeynD½reTAkñúgÉksarenH ehIykar

ykcitþTukdak;elIbBaðaeynD½r )anekIneLIgKYr[kt;sMKal; cab;taMgBIdMeNIrkar y>C>k>P ry³eBlxIø.

RksYg k>n>G nigGñkts‘UmtieynD½repSg²eTot enAkñúgsgÁmsIuvil)ancUlrYmcMENkenAkñúgdMeNIrkar

y>C>k>P edaycUlrYmenAkñúgRkumkargarepSg² nig)anbgðajnUvkareBjcitþcMeBaHkic©xitxMRbwgERbg nigkar

eqIøytbnwgeynD½rrbs;RksYgmYycMnYn. eBlevlasMrab;karerobcMtaragEpnkareKalneya)ay[)anRKb;

RCugeRCay minRKb;RKan;sMrab;karbBa©ÚleKaledA nigsUcnakr b:uEnþedaysarEtÉksarenH CaÉksardMbUg

eKaledA nigsUcnakreynD½r nwgRtUv)anbBa©ÚleTAkñúgÉksareRkay ehIykargarEdl)aneFIVenAkñúg K>G>s

nwgGacCYydl;kargarenH.

eTaHbICaenAmanxVHcenøaH b:uEnþGnusasn_rbs;RksYg k>n>G CaeRcIn RtUv)aneqIøytbenAkñúgÉksar.

EpñkmYysIþBIeynD½r RtUv)anbBa©ÚlenAkñúgÉksar eTaHbICakEnøgxøHRtUv)ansMrYleLIgvijk¾eday nigman

vis½ymYycMnYn )aneqIøytbnwgeynD½r. yuT§saRsþrbs;vis½yGb;rM ksikmµ nigGPivDÆn_CnbT )aneqIøytb

nwgeynD½r nigbBa©ÚlskmµPaB nigsUcnakrmYycMnYneqIøytbnwgeynD½r. eTaHbICaya:gNak¾edaybBaða

eynD½r minRtUv)anEcgenAkñúgvis½yGaTiPaBepSg²eTot dUcCakMENTMrg;dIFIø kMENTMrg;Epñkc,ab; nig

GPi)alkic© eKalneya)ayesdækic© FuntUc b¤karRKb;RKgFnFansaFarN³ ¬fvika nigR)ak;cMNUlRbcaMqñaM¦.

mantMNagrbs;narItictYcbMput enAkñúgdMeNIrkarBieRKaHeyabl; y>C>k>P fñak;extþ EdlerobcMeday

RksYgEpnkar. GgÁkareRkArdæaPi)alcMerInRsIþ edayshkarCamYyRksYg k>n>G )anerobcMkarBieRKaH

eyabl;enAtamPUmiCamYyRsIþRkIRk kñúgextþcMnYn6. Gnusasn_Edl)anBIkarBieRKaHeyabl;TaMgenH

)anykeTAbgðaj nigBiPakSaenAkñúgRksYgvis½yGaTiPaBrbs;y>C>k>P.

taragskmµPaBeKalneya)ayenAkñúg y>C>k>P EcgGMBIviFankarnana edIm,I³

bRBa¢abbBaðaeynD½renAkñúgRKb;sßab½nrdæTaMgGs; CaBiesssßab½nsuxaPi)al³

- begIánkarRsavRCav nigviPaKGMBIeynD½r sMrab;karerobcMeKalneya)ay

- dMeNIkarkmµviFIGb;rM nigbNþúHbNþalkñúgkarviPaKeynD½r kareFIVEpnkarfvika karGnuvtþn_ karRtYt

Binitü nigvaytMélsMrab;RksYg k>n>G ksikmµ rukçaRbma:j; nigensaT suxaPi)al Gb;rM yuvCn

nigkILa GPivDÆn_CnbT yutiþFm’ karBarCati mhaépÞ. begIátRkumsñÚlEdlya:gehacNas; man

smaCiksMxan;²cMnYn 20rUb enAkñúgRksYgk>n>G nig10rUb BIRksYgBak;Bn½§ nImYy²cMnYn 5RksYg

edIm,IFana[)annUvkarGnuvtþn_karbRBa¢abeynD½r. RksYgBak;Bn½§ KYrEtmanfvikaedIm,IeqIøytbnwg

KMlateynD½r.

Page 196: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

203

Fana[)annUvkarkarBarEpñkc,ab;dl;narI nigkumarI nigkaryl;dwgrbs;shKmn_GMBIeynD½r³

- tak;Etgc,ab;fIµ dUcCac,ab;sIþBIGMeBIhwgSakñúgRKYsarFanafa c,ab;CYjdUrmnusSRtUv)anqøgeFIV

viesaFnkmµ c,ab;EdllMeGogeynD½r nigpþl;karbNþúHbNþaldl;tulakar nigPñak;garGnuvtþc,ab;.

Fanafa narI ¬nigGtItyuT§Cn¦ TTYl)ansiTi§esIPaB kñúgkarTTYl)anFnFan nig»kasesdækic©nig)an

cUlrYmesIµPaBenAkñúgkareFIVesckIþsMercfñak;Cati eFIVEpnkarGPivDÆn_ nigdMeNIrkarkat;bnßyPaBRkIRk.

- begIát»kasepSg²eTot sMrab;karRbkbrbrciBaw©mCIvit nigbegIánsmtßPaBrbs;narICashRKin nig

kmµkarinI.

- begIánlT§PaBrbs;narIkñúgkarTTYl)andIFIø.

- CYynarIkñúgkarbegIátkmµviFI\NTan shRKasmIRkU nigxñattUc nigpþl;karbNþúHbNþal.

- erobcMsmaKmksikredaymannarICasmaCikcMnYn 50PaKry.

- pþÜcepIþm nigKaMRTkmµviFIPaBCaGñkdwknaMsMrab;narIenAkñúgqakneya)ay shCIBBaNiC¢kmµ nigm®nIþ

raCkar.

r)aykarN_rIkcMerInRbcaMqñaMelIkdMbUg kMBugRtUv)anerobcMtaMgBIedImqñaM2004. edaysar y>C>k>P bc©úb,nñ

min)anEcg[)anTUlMTUlay nigmin)anbBa©ÚlskmµPaBGaTiPaB nigkarcMNay dUecñHr)aykarN_RbcaMqñaM

elIkdMbUg nwgRtUvGPivDÆn_EpñkTaMgenH.

9>3>3 RkbxN½ÐkargarrYmbBa©ÚlKña - yuT§saRsþGPivDÆn_BaNiC¢kmµdl;CnRkIRk

enAkñúgkar)a:n;RbmaNenH )ankMNt;ykskmµPaBesdækic©sMrab;narICnbT CabBaðaKnwøHmYy CaBiess

kñúgbribTbegIánvis½yBaNiC¢kmµ nigkMeNInénkarnaMecj. narIcMnYn 90PaKry CaRbCaCnRkIRkenACnbT

dUecñHkarbegIánplitPaB nigcMNUlenACnbT sMrab;narIEdlCaksikrRkIRk KWCaGaTiPaBya:gc,as;las; edIm,I

sMerceKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCaTI1³ karkat;bnßyPaBRkIRk nigPaBGt;Xøan. {yuT§saRsþGPivDÆn_

BaNiC¢kmµdl;CnRkIRk} EdlCaRkbxN½ÐeKalneya)ayrbs;rdæaPi)alBak;Bn½§niwgBaNiC¢kmµ caM)ac;RtUv

bBa©ÚlkarviPaKbEnßmGMBIeynD½r yuT§saRsþ nigsUcnakr c,as;las;GMBIkargarrbs;narI nigkarviPaCfvika.

RbBn½§sMrab;karviPaKGMBI\Ti§Bl énkMENrTMrg;esdækic©eTAelInarIEdlRkIRk enAminTan;manenAeLIy. dUecñH

karviPaKeynD½r edaysmehtuplGMBITMnak;TMngrvagkMeNInBaNiC¢kmµ nigPaBRkIRk CaBiessBak;Bn½§eTA

nwgkarcUlCasmaCikGgÁkarBaNiC¢kmµBiPBelak nigkarbBa©b;kic©RBmeRBog vaynP½NÐ enAkñúgqñaM2004

KWmansar³sMxan;enAkñúgrebobvar³sIþBIeKalneya)ayma:RkUesdækic©.

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

Page 197: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

204

cMENkesIµPaBsMrab;narI

9>3>4 eKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa ¬K>G>s>k¦

enAcugqñaM2002 GgÁPaBbec©keTsRtYtBinitü nigviPaKPaBRkIRk (PMATU) énRksYgEpnkar )an

cab;epIþmdMeNIrkarerobcMÉksar K>G>s km<úCa edIm,IerobcMsresrr)aykarN_CatielIkdMbUgGMBI K>G>s.

eTaHbICar)aykarN_enH min)aneFIVeLIgenAeBlerobcM y>C>k>P k_eday k¾r)aykarN_enH nigGnusasn_

eKalneya)ay nwgpþl;xwømsarsMxan;sMrab;dak;bBa©ÚleTAkñúgr)aykarN_RbcaMqñaMGMBI y>C>k>P nigdMeNIrkar

cat;GaTiPaBsMrab; y>C>k>P. RksYg k>n>G shkarCamYymUlniFishRbCaCatiedIm,InarI )ancUlrYmya:g

skmµenAkñúgkarbRBa¢beynD½r eTAkñúgdMeNIrkarerobcM K>G>s km<úCa tamry³karcUlrYm nigsMrbsMrYlkñúgkar

BieRKaHeyabl; pþl;eyabl; nigkarviPaKTUeTAelIeKaledATaMgGs; nigpþl;nUvkarviPaKrYmGMBIeynD½r EdlRtUv

)anbBa©ÚleTAkñúgÉksar sIþBIkar)a:n;RbmaNGMBIeynD½renAkm<úCaenH edaymankar]btßmÖBIFnaKar

BiPBelak FnaKarGPivDÆn_GasIu nigGgÁkarGPivDÆn_shRbCaCati¼mUlniFiGPivDÆn_shRbCaCatiedIm,InarI.

r)aykarN_sþIGMBIkarGnuvtþn_ K>G>s km<úCa )anbBa©ÚlsUcnakrbEnßmsIþGMBIeynD½r edaymankarviPaK

RtwmRtUv nigRtUv)aneRbIR)as;CaKMrU.

dMeNIrkarBieRKaHeyabl; nigkarpþl;eyabl;CaTUeTA nigTUlMTUlayenAkñúgkargarenH eFIV[mankarekIn

eLIgkaryl;dwgGMBIbBaðaeynD½r enAkñúgGgÁPaB PMATU k¾dUcCaGñkpþl;CMnYy sßab½nrdæ nigGgÁkar

eRkArdæaPi)al Edl)ancUlrYmkñúgskmµPaBerobcM K>G>s km<úCa nigkarerobcMsresrÉksar)a:n;RbmaNGMBI

bBaðaeynD½renAkm<úCa.

9>3>5 kareeRKagfvika nig karviPaCfvika

cMNucmYycMnYnenAkñúgyuT§saRsþdMbUgbg¥s; sMrab;karbRBa¢abeynD½r KWBak;Bn½§eTAnwgkarbRBa¢abeynD½r

enAkñúgRbBn½§sißtiCati nigkarCMrujdMeNIrkarerobcMfvika[eqIøytbnwgeynD½r.

sßab½nCaeRcInmantYnaTITTYlxusRtUvepSg²BIKña kñúgkarerobcMeKalneya)ayeFIVEpnkar kmµviFI kar

eRKagfvika nigkarRtYtBinitüelIdMeNIrkarénkarcayvayfvika niglT§pl. enAkm<úCa BMuTan;manynþkar

mUldæanRKwHedIm,IFanafa bBaðaBak;Bn½§nwgeynD½r RtUv)anbBa©ÚleTAkñúgdMeNIrkarénkarerobcMfvikaCati b¤

ebIsinCabBaðaeynD½rRtUv)ankMNt;enAkñúgkareFIVEpnkar dUecñHRtUvmanmUlniFismrmü. kargarenHTamTar[

mankarRBmeRBogenAfñak;x<s;bMputkñúgkarbegIát nigKaMRTRkumkargarGnþrRksYg edIm,IRtYtBinitüfvikarbs;

RksYgBak;Bn½§ edayEp¥kelITsSn³eynD½r. KMeragfIµrbs;FnaKarBiPBelaksMrab;RksYg k>n>G nwgcab;epIþm

kargarenH ehIynigKMeragfµIrbs; UNDP nigmUlniFisMrab;RsþIkñúgkic©GPivDÆn_mUlniFirbs;Cb:un kMBugeFIV

Epnkar edIm,IKaMRTRksYgesdækic© nighirBaØvtßú kñúgkargarenH.

Page 198: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

205

enAkñúgRksYgCaeRcIn karRbmUl nigraykarN_GMBIBt’mansMxan;² minTan;RKb;RKan; eFIV[mankarlM)ak

kñúgkar)a:n;RbmaNGMBIEpnkaryuT§saRsþkMritNa edIm,I[sIuKñanwgkmµviFIEdlmanfvikaRKb;RKan; ehIyfaetI

kmµviFIEdlmanfvikaRKb;RKan; GaceqIøytbeTAnwgtRmUvkarrbs;GñkTTYlplEdl)aneRKagTuk)ankMrit

Na. enAeBlEdlbBaðaenH BMuRtUv)aneKcat;TukfaCabBaðaeynD½r enaHrwtEtmankarlM)akkñúgkarbegIátrUbPaB

c,as;las; énbBaðaeynD½rkñúgkarEckcayesvasaFarN³. bBaðaBt’manekIteLIgenAkñúgkMritBIr³ TI1 kardak;

CMBUkfvika (Line Item Budget) eFIV[mankarlM)akkñúgkarkMNt;fa RtUvcMNayb:unµanelIkmµviFIBiess

NamYy ¬karEbgEckfvika eTAtamkmµviFIenAkñúgRkbx½NÐcMNayry³eBlmFüm nwgCYyedaHRsay

bBaðaenH¦. TI2 edaysarEtRkumeKaledAminRtUv)anEbgEcktamePT dUecñHTinñn½yGMBIGñkTTYlplenA

kñúgkmµviFIBiessenaH nwgminRtUv)aneKRbmUl b¤minGacykeTAeRbIR)as;)an. CalT§pleFIV[mankarlM)ak

kñúgkarkMNt;rkcMnYnsßanPaBRkIRk b¤ePTénGñkTTYlpl niglM)akkñúgkar)a:n;RbmaNRbsiTi§PaB nig

plb:HBal;énkarEckcayesva. b: uEnþvis½yGb;rM KWCakrNIelIkElg eRBaHvis½yGb;rMmanRbB½n§

Rbhak;RbEhl sIþBIfvikatamkmµviFI nigmanTinñn½yc,as;las;GMBIGñkTTYlpl.

9>3>6 RbB½n§sißtiCati

RksYg k>n>G )ancUlrYmkñúgkarpþl;eyabl;TUeTA enAkñúgkarGegátesdækic©enAkm<úCa 2004 sIþBIbBaða

eynD½renAkñúgbTdæanGegát Edleyabl;TaMgenH epþatCaBiesselIkarRbmUlTiinñn½yEbgEcktamePT nig

smasPaKfIµsIþBIkareRbIR)as;eBlevla EdlcMNucenHRtUv)aneKdak;bBa©ÚlbnÞab;BIkarpþl;eyabl;rbs;RksYg.

kmµviFIbNþúHbNþalmYyRtUv)ankar]btßmÖBIKMeragPaBCaédKUedIm,IsmFm’eynD½rrbs; UNDP/ k k n G

nigerobcMeLIgeday UNIFEM sIþBIkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgRbB½n§sißtiCati nig)anGeBaI¢jm®nIþraCkar

fñak;kNþalBIRksYg nigPñak;garBak;B½n§cMnYn16 edIm,ICMruj[mankarebþCJacitþ nigkaryl;dwgGMBItRmUvkar[

manTsSn³vis½yeynD½renAkñúgRKb;kMrit énkarRbmUl karbgðaj karpSBVpSay nigkarviPaKTinñn½y.

enHKWCakarcab;epIþmd¾sMxan; nigRtUvkarcaM)ac;karKaMRTenAkMritRKb;RKgCan;x<s;enAkñúgRksYgBak;B½n§.

karcab;epIþmenH caM)ac;RtUvpSarP¢ab;edaymanRbsiTi§PaBenAkñúgynþkarRtYtBinitü nigvaytMélEdlnwg

RtUvbegIáteLIgenAkñúgRbB½n§r)aykarN_rbs; y>C>k>P nig K>G>s.

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

Page 199: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

206

cMENkesIµPaBsMrab;narI

tarag 9>1³ KMeragGñkpþl;CMnYyEdlkMBugdMeNIrkarenAkñúgRksYgk>n>G 2003-04

eQµaHKMerag

Gñkpþl;CMnYy

ry³eBl

eKalbMNg¼skmµPaBsMxan;²

fvikaRbhak;RbEhl

(US$

)

PaB

Caéd

KUedIm

,Ism

Fm’ey

nD½r

UN

DP

/raCr

dæaP

i)al

hUL

g;2

001

-200

4ks

ags

mtßP

aBRk

sYgk

ñúgkar

bRBa

¢abey

nD½r

ksag

sm

tßPaB

$800

>000

Rks

Ygkñúgk

areF

IVEpnk

arRK

b;RKg

nigs

Mrbs

MrYldMe

NIrk

arga

r

nigCMn

Yybr

eTs

rbs

;Rks

Yg

KMera

gkar

elIks

ÞÜym

uxrbr

FnaK

arG

PivDÆ

n_Gas

Iu2

003

-200

5BR

gwgs

mtßP

aBkñúg

kart

s‘Um

tiedIm

,Ibeg

IánPaB

Gg;G

ackñúg

vis½y

$400

>000

RsþIRk

IRk[

man

nirnþr

PaB

¬18E

x¦es

dækic©.

ero

bcMy

uT§viFI

nigs

mÖar

³edIm

,IBRg

wg»ka

ska

rgar

¬ AD

rbs

;RsIþ.

BRgwg

sm

tßPaB

kñúgka

rero

bcMeK

alne

ya)

ay n

ig

bNþaj

karg

ar.

fñak;C

ati n

igfñak

;extþ³

kMBg

;sW< t

aEkv

kMBg;q

ñaMg n

igkMBg

;cam

elIkk

MBs;s

iTi§Rs

IþG

TZ

200

2-2

005

bNþúHb

Nþal

Epñkc

,ab;en

Akñúgk

>k>n

>G n

igkar

bRBa

¢abey

nD½r

mUl

niFiRb

eTs

Gal

Wøm:g;

dMNak

;

¬dMN

ak;ka

rdMbUg

¦en

Akñúgv

is½y

c,ab

;Edl

)ane

RCIs

erIs

fñak

;Cati

kard

MbUgm

ancMn

Yn2/3

lan

GWurU:

karT

b;sáat

;ral

;TRm

g;én

GgÁk

arG

enþaR

bevs

n_2

000-

200

3bN

þúHbN

þalEp

ñkc,ab

; kar

ts‘Um

ti nig

yuT§n

akar

pSBVp

Say

$22

0>00

0

GMeB

ICYjdUr

elIRs

Iþ nigk

umar

Gnþr

Cati¼

hVaMg

Lg;

Bt’m

anRb

eTs

cMnYn6

man

fvika

cMnYn

1l

andul

øaGae

mrik

Gnuv

tþkñúge

xtþ-R

kug³

bnÞay

man

C½y ek

aHkug

sVay

erog

éb:l

in Rk

ugRBH

sIh

nu P

ñMeBj

yuT§n

akar

pSBVp

Say

Bt’m

anG

gÁkar

Gen

þaRbe

vsn_

200

3-2

005

yuT§n

akar

pSBVp

Say

Bt’m

an s

kmµP

aBta

mP

Umi e

dIm,Ib

egIát

$83

9>00

0

Rby

uT§Rbq

aMg n

wgkar

CYjdUr

Gnþr

Cati¼

mUl

niFi

bNþaj

sh

Kmn_

begIát

Tinñn½y

sIþBIk

arCYj

dUr n

igbN

þúHbN

þal

RsIþ n

igkum

aren

Akm

<úCas

hrd

æGae

mrik

buKÁl

ikGMBIk

arer

obcMe

Kal

ney

a)ay

nigk

arEs

Vgrkk

arts

‘Umti

bNþúHb

Nþal

m®n

IþmnIÞr

kic©ka

rnar

I nigG

tIty

uT§Cne

xtþ)a

t;dMbg

Page 200: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

207

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

eQµaHKMerag

Gñkpþl;CMnYy

ry³eBl

eKalbMNg¼skmµPaBsMxan;²

fvikaRbhak;RbEhl

(US$

)

kMBg;c

am k

MBg;qña

Mg kMB

g;sW< k

MBg;FM

kMBt

RkugE

kb k

Nþal

mN

ÐlKIr

I ]tþr

man

C½y R

BHvih

ar é

RBEv

g eB

aFis

at; r

tn³K

IrI

esom

rab

swÞgE

Rtg

taEk

v

kmµviF

ICatiR

bqaMg

GMeB

ICYjdUr

UN

IAP

199

9-2

003

yuT§v

iFIfIµRb

B½n§Ka

MRTta

ms

hKm

n_ ta

mry

³kar

ksag

sm

tßPaB

$100

>000

¬kñúg

1qña

M²¦

RsþI n

igkum

aren

AGnut

Mbn;em

KgÁ

¬dMN

ak;ka

lTI1

¦ka

rBRg

wgc,ab

; eKa

lne

ya)

ay n

ignItik

mµ k

arviP

aKCa

yuT§s

aRs

þ

nigka

rvay

tMél

GMBIp

lb:H

Bal

;kMrit

fñak;C

ati

karb

RBa¢ab

eynD

½reTA

kñúgRb

Bn½§

UN

DP

PaB

Caéd

KUedIm

,I2

001

-200

5ka

rbRB

a¢abey

nD½re

nAkñúg

extþT

aMgG

s; k

arks

ags

mtßP

aB$7

5>00

0

vimCÄ

kar

nigs

hvim

CÄka

rG

Pi)a

lkic

©mUl

dæan

mnIÞr

extþ

nigRk

umRb

wkSaX

Musgáa

t; ka

rRtYt

Binitü

nigv

aytMé

l

¬km

µviFIs

ila¦

RKb;e

xtþ-R

kug

kmµviF

IEckc

aym

eFüa

)ay

UN

FPA

/Rks

Ygsuxa

Pi)a

l2

001

-200

3Rk

sYg

k>n>

G )

ancuH

kic©s

nüaC

amYy

Rks

Ygsuxa

Pi)a

lkñúg

kar

$21

7>6

58

Bnüa

rkMeN

ItenA

sh

Kmn_

pþl;es

vas

uxaP

aBbn

þBUC C

aBies

ska

rpþl

;CUnnUv

meF

üa)a

y

Bnüa

kMeN

Ittam

sh

Kmn_

nigka

rgar

TMnak

;TMngp

SBVpS

ay

Bt’m

an ¬

Rks

Ygsuxa

Pi)a

lCa

GñkR

btibt

iþ¦ kñúg

extþk

MBg;qña

Mg

kNþal

sVay

erog

éRB

Evg

)at;d

Mbg n

igkMBt

Gñks

µR½Kcit

þsuxP

aBbn

þBUCU

NF

PA2

001

-200

3Rk

sYg

k>n>

G )

ancuH

kic©s

nüaC

amYy

sm

aKm

suxP

aBbn

þBYC$1

38>

291

¬ RH

AC

¦ eF

IVkarE

ckca

ym

eFüa

)ay

Bnüa

kMeN

It nig

pSBVp

Say

Bt’m

anG

b;rMTMn

ak;TMn

gtam

sh

Kmn_e

nAfña

k;ext

þ-Rs

uk kñúg

extþ

kMBg;c

am k

MBg;qña

Mg kMB

t kN

þal e

som

rab

éRBE

vg s

Vayer

og

)at;d

Mbg

Page 201: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

208

cMENkesIµPaBsMrab;narI

eQµaHKMerag

Gñkpþl;CMnYy

ry³eBl

eKalbMNg¼skmµPaBsMxan;²

fvikaRbhak;RbEhl

(US$

)

eKal

ney

a)ay

hIuv¼

eGds

_U

NA

IDS

199

9-2

003

erob

cMeKa

lne

ya)

ays

IþBIRs

Iþ nigk

umar

I nigh

Iuv¼eG

ds_ n

ig$6

8>3

46

sMra

b;Rs

Iþ nigk

umar

Is

ikças

alak

ñúgext

þ)at;d

Mbg b

nÞay

man

C½y é

b:lin

]tþrm

anC½y

eBa

Fisat

; es

omra

b kMB

g;qñaMg

sVay

erog

eka

Hkug

kMBg;F

M éRB

Evg

kMBg;c

am

karE

sVgr

kkar

KaMRT

mtie

lI

UN

FPA

200

2-2

004

BRgwg

sm

tßPaB

sßab

½n nig

NG

Os

Edl

)ane

RCIs

erIs

kñúgka

r$7

55>9

20

bBaðae

ynD

½rkñúgs

uxPaB

bnþBUC

¬Exk

umÖ³¦

EsVgr

kmtiK

aMRTs

mP

aBey

nD½re

nAkñúg

suxP

aBbn

þBUC.

begIán

kary

l;dwg

nigk

areb

þCJacit

þrbs

;Gñkt

ak;Et

geKa

l

ney

a)ay

Gñke

FIVes

ckIþs

Merc

nigs

arBt

’man

fñak;C

ati

karp

øas;bþÚr

eKal

ney

a)ay

KMera

geKa

lne

ya)

ay2

003

-200

4ep

þatel

InarIe

kµgRs

I nigC

MgWkam

eraK

CMgWe

Gds

_kñúgex

tþeKa

led

A³$2

9>7

37

sIþBIe

ynD

½r nigC

MgWeG

ds_¼C

MgWek

aHkug

bnÞa

ym

anC½y

es

omra

b s

Vayer

og t

aEkv

nigP

ñMeBj

kam

eraK

enAf

ñak;X

Mu-sgáa

t;

kmµviF

ItMbn;G

asIued

Im,Ib

egáIn

ILO

/Cb:un

200

1-2

006

BRgwg

sm

tßPaB

sßab

½nBak

;B½n§nwg

karv

iPaK

eynD

½renA

kñúgka

rgar

1l

an

»kas

karg

ars

Mrab;R

sIþ

skm

µPaB

sak

l,g

enAt

ams

hKm

n_ kñúg

extþt

aEkv

kN

þal

esom

rab

PñMeB

j ¬

USG

, IU

WC

¦

CYyRs

IþedIm

,Ibeg

Iánsnþis

uxFA

O2

001

-200

3s

ikças

alab

NþúHb

Nþal

fñak;R

ksYg

nigfña

k;ext

þ bN

þúHbN

þal$2

49>0

00

es,ó

g nig

esdæk

ic©RKYs

ardl

;RsIþCn

bTCa

RKU]e

TÞsna

m s

akl

,gka

rbN

þúHbN

þaldl

;

RsIþCn

bTcMn

Yn 2

00na

k; nig

CYybe

gIátm

CÄm

NÐl

bec©k

viTüa

enAC

nbTk

ñúgext

þkNþal

nigk

MBg;qña

Mg

karb

RBa¢ab

eynD

½r nig

kar

JIC

Aem

sa

begIát

ynþk

arRb

kbed

ayRb

siTi§P

aB s

Mrab;k

arbR

Ba¢ab

eynD

½r$2

-$3

lan

begáIt

eKal

ney

a)ay

tam

ry³

200

3-2

008

tam

ry³k

arBR

gwgs

mtßP

aBk>

k>n>

G C

aBies

ska

rRbm

Ul

karB

Rgwgs

mtßP

aBBt

’man

Bt’m

an n

igRs

avRC

av s

akl

,gKMe

rage

nAkñúg

extþm

Yy b

¤BIr³

nigRs

avRC

avex

tþkMBg

;cam

nige

xtþm

YyeT

ot

Page 202: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

209

CMBUkTI 9 - karbRBa¢abeynD½r³ bribTsßab½n nig eKalneya)ay

eQµaHKMerag

Gñkpþl;CMnYy

ry³eBl

eKalbMNg¼skmµPaBsMxan;²

fvikaRbhak;RbEhl

(US$

)

KMera

gsak

l,g

GP

ivDÆn

_TIpSa

rN

Z O

DA

viciäka

200

2-

karb

NþúHb

Nþal

Cam

Uldæa

nGMBIk

arG

PivD

Æn_CMn

Yj n

igTIpS

ar$2

2>9

00

ems

a 200

3rk

TIpSa

r¼pþl

;esva

RbwkS

aGP

ivDÆn

_TIpSa

r ka

rbeg

Iátsm

aKm

GaC

Ivkrk

ñúgext

þbnÞay

man

C½y ¬

e)a:y

Eb:t¦

begIán

PaB

Gg;G

acdl

;Rkum

gay

FAO

200

3-2

005

GP

ivDÆn

_GaC

Ivkm

µxñatt

Uc nig

CMnaj

TI-pS

ardl

;RsIþ G

tIt$3

69>0

00

rgeR

KaHt

amry

³kar

bNþúHb

Nþal

yuT§C

nBika

r pþl

;karb

NþúHb

Nþal

dl;RK

U]eTÞs

nam

tam

sIþBIk

arEk

écñm

ðÚbGah

arfña

k;PUm

is

hKm

n_ n

igm®n

IþpSBVp

Say

sßab

½nrdæ

nigbuK

Álik

NG

O/C

BO

kñúgex

tþkMBg

;cam

KMer

ags

akl

,g

sMel

grbs

;narI

mUl

niFi R

ocke

felle

r2

003

-200

4pS

BVpSay

Bt’m

anG

MBIsuxP

aBbn

þBYC G

MeBIh

wgSaey

nD½r

$49>

31

0

kare

RCIs

erIs

rbs

;narI

karC

YjdUr

nigb

Baðae

pSg²

eTot

rbs

;narIf

ñak;Ca

ti

sm

ahrN

kmµbe

gIánP

aBG

g;Gac

ILO

/Gal

Wøm:g;

200

3-2

006

begIán

muxr

brciB

aw©mCIv

itcirP

aB n

ig»ka

ska

rgar

sm

rmü

$1/6

52l

an

Epñke

sdæk

ic© s

hRK

inPaB

nig

¬minT

an;ca

b;epIþm

kat;b

nßyP

aBRk

IRks

Mrab;n

arI C

aBies

ska

rGP

ivDÆn

_mCÄ

mN

Ðl

karg

ars

Mrab;n

arI ¬

NE

EE

enAe

LIy

¦Rs

Iþkñúgkic

©GP

ivDÆn

_cMnYn3

[eT

ACam

CÄm

NÐl

sh

RKas

kñúgex

tþkMBg

;cam

kMBg

;FM nig

kMBt

sm

ahrN

kmµbe

gIánP

aBG

g;Gac

ILO

/eGok

Lg;

200

3-2

006

begIán

muxr

brciB

aw©mCIv

itcirP

aB n

ig»ka

ska

rgar

sm

rmü

$11

5>00

0

Epñke

sdæk

ic© s

hRK

inPaB

nig

kat;b

nßyP

aBRk

IRks

Mrab;n

arI C

aBies

ska

rGP

ivDÆn

_mCÄ

mN

Ðl

karg

ars

Mrab;n

arI ¬

NE

EE

RsIþkñúg

kic©G

PivDÆ

n_mYy

[eT

ACam

CÄm

NÐl

sh

RKas

kñúgex

kMBg;q

ñaMg

karB

initü

kare

robc

MEpnk

arFn

aKar

BiPBe

lak

200

4-2

005

Binitü

dMeN

Irkar

erob

cMfvik

aCat

i pþl

;mUl

niFied

Im,Ik

at;bn

ßy$3

00>0

00

nigfv

ikaeq

Iøytb

nwgey

nD½r

KMlat

eynD

½r ta

mry

³kar

viPaK

nigR

sav

RCav

ka

rcMN

ay

kñúgka

rGnuv

tþn_ y

>C>k

>Pka

r)a:n

;Rbm

aNpl

b:HBa

l; n

igkar

RtYtB

initül

T§pl

fñak;C

ati

Page 203: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

211

10>1 bBaðaRbQmTak;Tgnigkarpþl;GMNackñúgvis½yesdækic© nwgekIneLIg

eRBaHGRtamnusSeBjv½ykan;EtekIneLIg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 214

10>2 narICnbTBMumanlT§PaBTTYl)annUvFnFan nig esvakmµnana EdlGacCYyBYkeK

kñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk nig karFana)annUvsniþsuxes,óg >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 218

10>3 vismPaBeynD½rkñúglT§PaBTTYl)anesvasuxPaB nig Gb;rM KWmansPaBF¶n;F¶rbMput

kñúgcMeNamRbCaCnRkIRk nig enAtamtMbn;CnbT >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 219

10>4 RbCaCnEdlgayrgeRKaHTTYl)ankarKaMRTtictYc ehIyBMudwgfa

RtUveTArkCMnYyenAkEnøgNa >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 222

10>5 sßab½nsgÁm pøÚvc,ab; nig neya)ay bnþ[mankarerIseGIgeynD½r

nigPaBgayrgeRKaH >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 225

10>6 sßab½nenAEtRbwgERbgkñúgkarbRBa¢abeynD½r[manRbsiTi§PaB >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> 227

CMBUkTI 10

esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 204: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

213

CMBUkTI 10 ³ esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

RKan;EtkñúgmYyTsvtSr_b:ueNÑaH RbeTskm<úCa)anQanmYyCMh‘anFMenAkñúgkarksageLIgvij nUvFnFanmnusS

nigrcnasm<n½§sgÁm EdlRtUv)anbMpøajya:gF¶n;F¶rkñúgGtItkald¾QWcab;. sUcnakrsgÁmsIþGMBIvis½ysuxPaB

Gb;rM nigesdækic© )anbgðaj[eXIjnUvPaBrIkcMerInCalMdab; ehIykñúgbNþaqñaMknøgmkenH sßanPaBenAkñúgRbeTs

manesßrPaBl¥RbesIr.

eTaHbICay:agNak¾eday bc©úb,nñdMeNIrkarrIkcMerInenHGacsißtkñúgsßanPaBKMramkMEhg. kMeNInkumarkñúg

TsvtSr_qñaM1980 )aneFIV[bc©úb,nñmancMnYnRbCaCnekIneLIg Edlsißtkñúgv½yEsVgrkkargareFIV nigv½ybnþBUC.

esvasuxPaB nigGb;rM caM)ac;RtUvbnþ nigbegIánkarpþl;esvadl;BYkeK nigkUn²rbs;BYkeK ehIycaM)ac;RtUvbegIán

plitPaBksikmµ edIm,IpÁt;pÁg;dl;BYkeKTaMgenaH. ehIysMxan;bMput KWcaM)ac;RtUvebIk»kas[BYkeKcUlrYmkñúgkar

GPivDÆn_esdækic©Cati. ebIsinCaBYkeKTTYl)an»kasTaMgenH mnusSCMnan;enH nwgkøayeTACam:asIunEdleFIV[

esdækic©km<úCaekIneLIg. ebIsinCaBYkeKBMuTTYl)an»kasTaMgenHeT BYkeK nigkUn²rbs;BYkeK nwgbegIánbnÞúk

kan;EtF¶n;F¶rdl;RbeTsCati ehIykarGs;sgÇwmrbs;BYkeK nwgb:HBal;dl;sniþsuxkñúgsgÁm.

enAkñúgkal³eTs³d¾sMxan;enH km<úCaBMuKYrTuk[bBaðaerIseGIg nigvismPaBeynD½r dak;kMriteTAelIskþanuBlPaB

eBjeljrbs;RbeTsenaHeLIy. karRbkYtRbECgkñúgkargar esvakmµ FnFan nigRTBüsm,tiþ nwgekIneLIg

ya:gBitR)akd ehIyebIsinCaKµankarpøas;bþÚredIm,ICYyBYkeKenaHeT narInwgkan;EtRtUv)aneKpat;ecjBIsgÁm.

ebIsinCabeNþay[krNIenHekIteLIg vanwgminRtwmEtCakarxatbg;sMrab;narIb:ueNÑaHeT b:uEnþvak¾Cakarxatbg;

sMrab;kUnecArbs;BYkeK nigsMrab;sgÁmCatikm<úCaTaMgmUlpgEdr. caM)ac;RtUvGnuvtþviFankarcMeBaHmux edIm,ITMlay

]bsKÁnana EdlenAEtbnþraraMgdl;karcUlrYmya:gskmµ nigesIµPaBrbs;narI enAkñúgkarGPivDÆn_esdækic©sgÁm.

Epnkar nigyuT§saRsþEdlmanRsab;rbs;raCrdæaPi)al k¾)andak;ecjrYcmkehIynUvskmµPaBsßabnal¥²

CaeRcIn edIm,IedaHRsaybBaðaeynD½r. Gnusasn_enAkñúgCMBUkenH maneKalbMNgbMeBjbEnßmelIskmµPaBTaMg

enH ehIyepþatCasMxan;eTAelIvis½ymYycMnYn EdlminTan;TTYl)ankarykcitþTukdak;[)aneRcInenAeLIy.

bBaðasMxan;²mYycMnYn EdlraCrdæaPi)alkm<úCakMBugRbQmmux kñúgkarxitxMRbwgERbgsMerc[)annUvsmPaB

eynD½r mandUcCa³

� bBaðaRbQmmuxkñúgkarpþl;GMNacdl;narIkñúgvis½yesdækic© kñúgxN³eBlEdlcMnYnRbCaCn nigkar

RbkYtRbECgkMBugEtekIneLIg. RsbeBlCamYyKñaenHpgEdr »kaskargarRtUv)anpþl;[eTAburs

CasMxan; edIm,IkarBaresßrPaBkñúgsgÁm.

Page 205: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

214

cMENkesIµPaBsMrab;narI

� bBaðaRbQmmuxkñúgkarpþl;FnFan nigehdæarcnasm<n½§dl;narIenAtamtMbn;CnbT EdlmanRbCaCnRkIRk

PaKeRcInrs;enA ehIyEdlnarIedIrtYya:gsMxan;kñúgkarFanasniþsuxes,óg nigkñúgkarbegIánR)ak;cMNUl

enAkñúgRKYsar.

� bBaðaRbQmmuxkñúgkarpþl;esvacaM)ac;dUcCaesvasuxPaB nigGb;rM CaBiessdl;narIenAtamtMbn;CnbT.

� bBaðaRbQmmuxkñúgkarpþl;karEfTaM nigkarKaMRTdl;RbCaCnEdlgayrgeRKaH dUcCaGñkpÞúkemeraK

eGds_¼CMgWeGds_ nigCnrgeRKaHedaysarGMeBIhwgSa.

� bBaðaRbQmmuxkñúgkareFIV[mankarpøas;bþÚrrcnasm<n½§kñúgsgÁmEdlCakarcaM)ac; edIm,Ipþl;dl;narI

nUvsMelgmYykñúgkic©GPivDÆn_ nigBRgwgtYnaTIrbs;narIenAkñúgsgÁm EdlnaM[narIGacTTYl)ansiTi§

eBjelj dUcmanEcgenAkñúgrdæFmµnuBaØénRBHraCaNacRkkm<úCa k¾dUcCaenAkñúgkic©RBmeRBogGnþrCati

mYycMnYn EdlRbeTskm<úCa)ancuHhtßelxa.

� bBaðaRbQmmuxkñúgkarQaneTArkkarbRBa¢abeynD½r eTAkñúgkareFIVEpnkar fvika nigdMeNIrkarGPivDÆn_

tamvis½yenAkñúgsßab½nrdæ.

10>1 bBaðaRbQmTak;Tgnwgkarpþl;GMNackñúgvis½yesdækic© nwgekIneLIg

eRBaHGRtamnusSeBjv½ykan;EtekIneLIg

10>1>1 caM)ac;RtUvbegIánkargarpøÚvkarEdlmanR)ak;kMérCabnÞan; edIm,IRsUbTajyk

kMlaMgBlkmµEdlkMBugekIneLIg

kMlaMgBlkmµekIneLIgcMnYn3/5 PaKry ¬b¤RbEhlmYyPaKbYnénRbCaCnmYylannak;¦ kñúgmYyqñaM

b:uEnþ»kaskargarEdlmanR)ak;kMérenAmankMrittictYcNas; nigBMuGaceqIøytbeTAnwgkMeNInénkMlaMgBlkmµ

)aneLIy. lT§PaBrbs;RbeTskñúgkarTak;TajvinieyaKTunbreTs KWCabBaðasMxan; b:uEnþfIµ²enH mankar

bgðaj[eXIjfa mankarfycuHénvinieyaKTunedaypÞal;BIbreTs. GPi)alkic©Tn;exSay nigkarrIkraldal

énGMeBIBukrlYy KWCabBaðacMbgEdlbg¥ak;Twkcitþrbs;GñkvinieyaK.

10>1>2 CMerIskargarpøÚvkarmYycMnYnFM CatMrUvkarcaM)ac;sMrab;burs nignarI

enAeBlEdlvis½yksikmµRtUv)anpøas;bþÚrBIksikmµCalkçN³RKYsar eTACaksikmµTIpSar TaMgburs nig

narI kMBugQancUleTAkñúgkargarmanR)ak;kMérenAkñúgvis½yenH. eRkABIvis½yksikmµ man»kaskargarfµI

mYycMnYntUcb:ueNÑaHsMrab;burs EdlCamuxrbrtamlkçN³ {RbéBNI} nigmankarekIneLIgnUvkarrMBwgTuk

Page 206: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

215

enAkñúgesdækic©TIpSar EdlenHKWCaRbPBénkarxkcitþya:gxøaMg. karTTYlxusRtUvrbs;narI kñúgkargarRbkbrbr

ciBaw©mCIvit enAkñúgkargartamlkçN³ {RbéBNI} rbs;narIkan;EtekIneLIg kñúgxN³EdlnarIenAEtmankar

TTYlxusRtUvelIkic©karpÞH nigkarEfTaMkUn b¤karmkrkkargareFVIenATIRkug¼TIRbCMuCn EdlenATIenaHnarInwg

gayTTYlrgeRKaHbMput edaysarkarekgRbvBa©½. narIBwgEp¥kTaMgRsugelIkargarmanR)ak;kMérenAkñúg]sSahkmµ

kat;edr b:uEnþenHCakargarmineTogTat; ehIyGnaKtenABMuTan;c,as;las;enAeLIy. ebIsinCavis½y]sSahkmµ

kat;edrenHbraC½y lT§plEdlnarITTYl)anenAkñúgvis½ykargarmanR)ak;kMér nwgRtUv)at;bg;eTAvij. RsbeBl

CamYyKñaenHpgEdr ]sSahkmµkat;edrBMu)anpþl;kargardl;bursv½yekµgeT ehIybursv½yekµgTaMgenH

BMucUlcitþeFVIkargarenAkñúgvis½ysaFarN³ EdlCakargarrbs; {burs} eToteLIy. edaymankarkat;rMsay

kgTB½ kMENTRmg;rdæ)al nigÉkCnPavUbnIykmµesvakmµ eFIV[»kaskargarenAkñúgvis½ysaFarN³Føak;cuH.

PaBGt;kargareFIV KWCaktþasMxan;EdlbNþal[manGsnþisux nigGesßrPaBsgÁm dUecñHsgÁmnwgRtUv

RbQmmuxnwgbBaðaF¶n;F¶r ebIsinCamnusSv½yekµg CaBiessyuvCnBMuGacrkkargarmanR)ak;kMéreFIV)an.

10>1>3 »kaskargarenAtMbn;CnbTmankMrit nigminGacbMeBjtamtMrUvkar

RbCaCnRkIRkPaKeRcInrs;enAtMbn;CnbT ehIyeTaHbICavis½yksikmµ KWCaexOnesdækic©Cati EdlGac

pþl;kargarenACnbTk¾eday k¾vis½yenHminGacRsUbTajkMlaMgBlkmµ)aneRcInEdr ebIsinCaminmankar

pøas;bþÚrkñúgEpñksMxan;²enAkñúgvis½yenH. manCMerIsmYycMnYntUcb:ueNÑaH sMrab;RbCaCnRkIRkenACnbT.

TIpSarBlkmµenAkñúgRsuk manlkçN³mineTogTat; nigpøas;bþÚrya:gelOn ehIyenAeBlEdlminman»kas

kargarenAkñúgmUldæaneT karmkrkkargareFVIenATIRkug KWCaCMerIsEtmYyKt;sMrab;burs nignarIPaKeRcIn.

ktþaenHeFVI[burs nignarITaMgenaH gaynwgTTYlrgeRKaHedayGMeBICYjdUr nigkareFVIGaCIvkmµ. »kaskargar

kñúgRsukeRkABIkargarERscMkarenAtamtMbn;CnbT EdlrYmTaMg»kaskargarsMrab;narI nwgGacCYykat;bnßy

PaBRkIRkenAtamCnbT kat;bnßymUlehtumYyEdlbNþal[mankarCYjdUrmnusS nigCYyGPivDÆ

shKmn_pgEdr.

10>1>4 »kasekIneLIg b:uEnþnarIBMumansmtßPaBRbkYtRbECgcab;yk»kasTaMgenaH

karGb;rM GacCYyeFIV[narITTYl)an»kaskargar nigR)ak;ebovtSr_x<s; b:uEnþnarIEdlecHGkSr b¤eronfñak;

eRkaybzmsikSa mancMnYnticCagbursya:gxøaMg. narIEdlmankarGb;rMx<s; GacRbkYtRbECgCamYynwgburs

EdlmankMritGb;rMx<s;dUcKña b:uEnþnarIPaKeRcInenAkñúgkMlaMgBlkmµbc©úb,nñ BMumankarGb;rMEdlBYkeKRtUvkar

edIm,I[BYkeKmanlT§PaBTTYl)annUv»kaskargarfIµ²)aneLIy.

CMBUkTI 10 - esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 207: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

216

cMENkesIµPaBsMrab;narI

10>1>5 Gnusasn_

� elIkkMBs;GPi)alkic©l¥ edIm,IbegáInvinieyaKTunbreTs nigkMeNInesdækic©

vinieyaKTun nigkic©GPivDÆn_ KWCalkçx½NÐdMbUgsMrab;karbegIán»kaskargar Edlnwgpþl;plRbeyaCn_

dl;burs nignarI. GPi)alkic©Tn;exSay nigGMeBIBukrlYy KWCaktþabg¥ak;Twkcitþ ehIymankarbgðaj[eXIjfa

bBaðaTaMgBIrenHkMBugEtekIneLIgenAkm<úCa. karbegIánGPi)alkic© nigkardak;ecjnUvyuT§saRsþ RbqaMgnwgGMeBI

BukrlYyEdlRbkbedayRbsiTi§PaB KWCaktþacaM)ac;kñúgkarCYy[RbeTskm<úCa eq<aHeTArkGnaKtkan;Et

l¥RbesIr.

� begIánkic©GPivDÆn_tamEbbvimCÄkar nigxitxMbegIán»kaskargarenAtamtMbn;CnbT

mankMlaMgBlkmµPaKeRcInenAtamtMbn;CnbT. b:uEnþvis½yksikmµ BMuGacpþl;kargaredIm,IciBaw©mCIvit

[eqIøytbeTAtamkMeNInBlkmµ Edlkan;EtekIneLIgCalMdab;)aneLIy. karbegáIt»kaskargarfIµenAtam

eragcRkenATIRkug¼TIRbCMuCn b¤karbegIáttMbn;BaNiC¢kmµnaMecj bNþal[mankarmkrkkargareFVIenATIRkug.

\Ti§BlsgÁmelIkarmkrkkargareFVIenATIRkug¼TIRbCMuCn mansPaBF¶n;F¶r CaBiesscMeBaHnarIv½yekµg.

dUecñHcaM)ac;RtUvbegáInkarxitxMRbwgERbg edIm,IbegIán»kaskargarsMrab;narICnbT ebIGaceTArYc RtUvpSaP¢ab;

eTAnwgkarGPivDÆn_ kardaMdMNaMEdlpþl;R)ak;cMeNjeRcIn nigkarEkécñplitplksikmµ.

raCrdæaPi)alkm<úCa )anebþCJacitþtamry³ {yuT§saRsþGPivDÆn_BaNiC¢kmµdl;CnRkIRk} edIm,IIbegIán

plitkmµksikmµeRcInRbePT nigkarEkécñplitplsmRsbdUcCa RKab;BUC fñaMrukçCati edImeQIhUbEpø eRbg

rukçCati nigsib,kmµnana. edIm,Ikat;bnßyPaBRkIRk nigbegIánGMNacrbs;narIkñúgvis½yesdækic©enACnbT

yuT§saRsþenH KYrEtbegIánkic©GPivDÆn_tamEbbvimCÄkar EdlepþateTAelItMbn;CnbTdac;Rsyal eday

BRgwgTMnak;TMngBITIpSareTAnwgtMbn;plit ehIyFana[)anfa narIRtUv)aneKpþl;CMnaj nigBt’mancaM)ac;

edIm,ImanlT§PaBTTYl)annUv»kaskargarfIµ² EdlCakargarTTYl)anR)ak;kMér b¤ CakargarEdldMeNIrkar

edayxøÜnÉg edayRsbeTAtamyuT§saRsþenH.

� KaMRTkarGPivDÆn_shRKasxñattUc nigvis½yeRkApøÚvkar

»kaskargarenAkñúgvis½ypøÚvkar manTMenargakeTArkRbCaCnEdlmankarGb;rMx<s;. edaysarkarGb;rM

rbs;ekµgRsI mankMritTabCagekµgRbusxøaMg dUecñHkarpþl;GMNacxagesdækic©dl;narIPaKeRcIn KWepþatelIkar

begIán»kaskargareRkABIeFIVERscMkar EdlPaKeRcInenAkñúgshRKasxñattUc nigvis½yeRkApøÚvkar. karCYy

narITaMgenHGacmann½yfa CakarCYybegIán»kasrbs;BYkeKkñúgkarTTYl)ankmµviFIbeRgonKitelx TTYl)an

\NTansmrmü nigesvaGPivDÆn_CMnYj.

Page 208: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

217

� begIátyuT§saRsþsMrab;begIánGkçrPaB nigkMritCMnajrbs;narIenAkñúgkMlaMgBlkmµbc©úb,nñ

edIm,IsMerc)annUvsmPaBeynD½renAkñúgkargar kñúgkMlaMgBlkmµbc©úb,nñ TamTar[mankaredaHRsay

PaBxusKñaya:gxøaMgénGRtaGkçrPaB nigkMriténkarGb;rMrvagnarI nigburs. lwÁkNaKµanviFankarcMeBaHmux

edIm,IedaHRsayPaBxusKñaTaMgenHeT enaHnarIPaKeRcInnwgCYbkarlM)akkñúgkarRbkYtRbECgedIm,ITTYl)an

kargarsmrmü EdlkargarTaMgenH )anmkBIkarbegIánvinieyaKTunbreTs b¤karBRgIkvis½yBaNiC¢kmµ.

narInwgbnþsißtkñúgkargarkMritTab EdlTTYl)anR)ak;kMérTab nigenAEtgayrgeRKaHedaysarkarekgRbvBa©½

nigkarrMelaPbMBan ehIykIþsg,wmkñúgkarsMercnUvsmPaBeynD½rkñúgkargar nwgRtUv)anbnSl;Tukdl;mnusS

CMnan;eRkayeTot. kic©GnþraKmn_ KYrEtbBa©ÚlkareFIVsmahrNkmµkarbNþúHbNþalGkçrkmµCamUldæaneTA

kñúgyuT§saRsþbegIán»kaskargar ehIyKaMRTkmµviFIGb;rMmnusSeBjv½yenAtamshKmn_ edIm,IeqIøytbeTA

nwgsßanPaB nigesckþIRtUvkarrbs;mnusSeBjv½y Edlxkxanmin)anTTYlkarGb;rMCamUldæanenAkñúgyuvv½y

rbs;BYkeK. eKalneya)ayGb;rM sþIBIkMlaMgBlkmµGnaKt BMu)anepþatkarykcitþTukdak;elItRmUvkarGb;rM

nigkarbNþúHbNþalrbs;narI EdlmanPaKeRcInenAkñúgkMlaMgBlkmµbc©úb,nñeLIy.

� karedaHRsaytRmUvkarkic©karBarsgÁmdl;kmµkarnImkeFVIkargarenATIRkug

eTaHbICalkçx½NÐkargarenAkñúgeragcRkkat;edr kMBugRtUv)anBinitüy:agm:t;ct;k¾eday k¾karcab;GarmµN_

eTAelIeRKaHfñak;EdlnarIv½yekµgenAeRkAeragcRkkMBugEtRbQmmux mantictYcb:ueNÑaH. edaysarGnaKt

rbs;eragcRkkat;edrminTan;manPaBc,as;las; eRkayqñaM2004 dUecñHRtUverobcMEpnkareRtomsMrab;pþl;

»kaskargarsmrmüepSgeTot sMrab;kmµkreragcRkTaMgenaH.

� begIánkarRtYtBinitükarGnuvtþn_c,ab;kargar

edaysarkargarTTYlR)ak;kMérmankarekIneLIg dUecñHcaM)ac;RtUvbegIánkarykcitþTukdak;edIm,IFana[

)anfa mankarGnuvtþn_RsbeTAnwgc,ab;kargar. edIm,I[RsbeTAnwgkarekIneLIgya:gqab;rh½sénkargar

TTYl)anR)ak;ebovtSr_kñúgvis½yksikmµ caM)ac;RtUvbegIát nigBRgwgbTbBaØtinanasIþGMBIkargarksikmµ nig

R)ak;ebovtSr_ edIm,ITb;sáat;kMu[mankarekgRbvBa©½ elIRkumRbCaCnEdlgayrgeRKaH dUcCanarI nigkumarCaedIm.

CMBUkTI 10 - esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 209: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

218

cMENkesIµPaBsMrab;narI

10>2 narICnbTBMumanlT§PaBTTYl)annUvFnFan nig esvakmµnana EdlGac

CYyBYkeKkñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk nig karFana)annUvsniþsuxes,óg

10>2>1 PaKeRcInénksikrenAkm<úCa KWCanarIEdlBMumanlT§PaBTTYl)anFnFan

EdlBYkKat;RtUvkar

eRkABIkargarpøÚvkar kMeNInRbCaCnEdlmankargareFIV )anekIneLIgcMnYn 80PaKry enAkñúgGMLúgqñaM

1993 dl; qñaM1999 EdlesIµnwg 1/28lannak; ehIykñúgenaH 53PaKryCanarI enAkñúgvis½yksikmµ nig

ensaT. ebIsinCaninñakarenHbnþekIneLIg eBlenaHesvakmµnana ¬RbwkSaeyabl; TIpSar nigbec©kviTüa¦

nigFnFanepSg² ¬\NTan dIFIø edImTun ¦ sMrab;ksikrEdlPaKeRcInCanarI caM)ac;RtUvBRgIk nigeFIV[kan;Et

l¥RbesIrCagmun. edaysarEtehtuenHehIy )anCanarIkan;EtmanlT§PaBtictYcCagburs kñúgkarTTYl)an

esvapSBVpSay dIFIø b¤FnFanepSg²eTot. narIhak;dUcCamankarcUlrYmeRcInCagburs enAkñúgkargarEkécñmðÚb

BIplitplksikmµ GaCIvkmµ ciBaw©mstV nigskmµPaBepSg²eTotsMrab;karnaMecj.

10>2>2 esvakmµCamUldæandUcCa pøÚvfñl; nigkarpÁt;pÁg;Twk KWCaGaTiPaBsMrab;narI

nigbursRkIRk

karxVHxatehdæarcnasm<n½§CamUldæan manplb:HBal;ya:gxøaMgenAkñúgsgÁm. kareTAErk¼dwkTwk minRtwm

EtCabnÞúkelIeBlevlarbs;narIb:ueNÑaHeT b:uEnþkarxVHxatTwks¥atsMrab;eRbIR)as; EdleFIV[manbBaðasuxPaB

nigbNþal[tYelxénmrN³PaBmata nigkumarmansPaBF¶n;F¶r. karpþl;Twks¥atsMrab;eRbIR)as;eFIV[

ekµgRsI man»kas)aneTAsalaeron ehIypøÚvfñl;l¥ nwgCYybegIánlT§PaBkñúgkareFIVdMeNIreTAsalaeron

nigmCÄmNÐlsuxPaB.

10>2>3 Gnusasn_

� caM)ac;RtUvbegIátviFIfIµ² kñúgkarpþl;esvakmµkarpSBVpSay nigBt’manksikmµdl;narI

esvapSBVpSayksikmµ )anpþl;dl;ksikrEtmYycMnYntUc kñúgcMeNamksikrCaeRcInEdlRtUvkaresva

TaMgenaH CaBiessKWnarI. caM)ac;RtUvEsVgrknUvviFIfIµ²edIm,IeFIVya:gNa pþl;esvakmµ nigBt’man[)andl;narI

EdlCaRkumeKaledA. ]TahrN_karbBa©ÚlKñarvagesvapþl;RbwkSaGMBIksikmµ CamYynwgesvaepSg²eTot

dUcCakarEfTaMgsuxPaB b¤karGb;rMenAtamTIpSar b¤kEnøgd¾éTeTot EdlnarICYbRbCMuKña nigeFIVkarTMnak;TMng

enAkñúgsgÁm ehIypSBVpSayenAtamvis½yÉkCn b¤EsVgrkviFIepSg²eTot edIm,IEckcayesva[)andl;narI

CaCagkarsg,wmfa narIGacmkdl;Gñkpþl;esvaTaMgenaH)an.

Page 210: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

219

karbNþúHbNþalGMBICMnajeFIVGaCIvkmµ nigkarpþl;esvapSBVpSay karGPivDÆn_ bec©kviTüa nigBt’man

TIpSar caM)ac;RtUvepþateKaledAeTAelInarI.

� narIRtUvkarlT§PaBEdlmankarFana nigmanlkçN³l¥RbesIr kñúgkarTTYl)andIFøI nig

FnFanFmµCati

eKalkarN_enAkñúgc,ab;PUmi)alfIµEcgfa narIRtUvcuHhtßelxarYmKñaCamYybIþ enAkñúgkmµsiTi§dIFIø b:uEnþ

c,ab;enH GacBMuTan;RKb;RKan;enAeLIykñúgkarFana nigkarBarsiTi§kan;kab;dIFøIrbs;narI. caM)ac;RtUvxitxMeFIV

ya:gNaedIm,IFanafa kmµsiTi§dIFøImaneQµaHbIþ nigRbBn§ ehIyEsVgyl; nigedaHRsaycMeBaHtRmUvkar nig

]bsKÁnanarbs;narIEdlCaemRKYsar. caM)ac;RtUvbegIánkaryl;dwgGMBIsiTi§kan;kab;dIFIørbs;narI enAkñúg

cMeNamburs nignarICam©as;kmµsiTi§dIm®nIþsueyadI RbFanXMusgáat; nigGaCJaFrCan;x<s; edIm,IFana[)anfa

siTi§kan;kab;dIFøIrbs;narIRtUv)aneKeKarB.

� caM)ac;RtUvbnþvinieyaKelIehdæarcnasm<n½§CnbT Edl)aneFIVEpnkarenAfñak;mUldæan edIm,I

TTYlsÁal; nigedaHRsaytRmUvkarrbs;burs nignarI

RtUvbBa©ÚlnarI eTAkñúgynþkarEdl)anbegIáteLIg edIm,I[narI)ancUlrYmkñúgRKb;dMeNIrkarkMNt;GMBI

tRmUvkarenAtammUldæan nigkareFIVEpnkarGPivDÆn_. enHCaviFIEdlRbkbedayRbsiTi§PaBkñúgkarFanafa

tRmUvkarrbs;narI RtUv)anedaHRsay. caM)ac;RtUvbnþKaMRTynþkarenH ehIyCMrujya:gxøaMgkøa[narI)ancUlrYm

ya:gskmµenAkñúgynþkarenH.

10>3 vismPaBeynD½rkñúglT§PaBTTYl)anesvasuxPaB nig Gb;rM KWman

sPaBF¶n;F¶rbMput kñúgcMeNamRbCaCnRkIRk nig enAtamtMbn;CnbT

10>3>1 vismPaBeynD½renAkñúgvis½yGb;rM mansPaBF¶n;F¶rbMputenAtamtMbn;CnbT

nigkñúgcMeNamRbCaCnRkIRkenACnbT

enAkñúgkMritbzmsikSaBMumankarxusKñab:unµaneT rvagGRtacuHeQµaHcUleronenAtamTIRkugbT¼TIRbCMuCn

nigenAtamtMbn;CnbT ehIykarcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsIenAkñúgbBa©PaKRkIRkbMput ekIneLIgelOnCag

eKbg¥s; kññúgcMeNambBa©PaKepSg²eTot. b:uEnþkare)aHbg;ecalkarsikSarbs;ekµgRsI enAkñúgkMritenH man

GRtax<s;. PaBxusKñarvagkarcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRbus nigekµgRsIenAfñak;mFümsikSaekIneLIg

ya:gxøaMg CaBiessenAtamtMbn;CnbT. caM)ac;RtUvbBa¢ÚnekµgRsICnbT [bnþkarsikSaenAfñak;mFümsikSa

edIm,I[BYkeKmanlT§PaBGacRbkYtRbECgnwgTIpSarkargar nigedIm,IbegIánCIvPaBrs;enArbs;mnusS

CMnan;eRkay[)anl¥RbesIr. narImYycMnYnFMEdlmanGayuelIsBI 40qñaM minecHGan b¤sresrGkSr ehIy

GacmancMnYneRcInCagenH EdlCaGnkçrCn.

CMBUkTI 10 - esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 211: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

220

cMENkesIµPaBsMrab;narI

10>3>2 esvasuxPaBbc©©©©úb,nñBMu)aneTAdl;tMbn;CnbT CaBiesseTAdl;narI nigekµgRsI

enACnbT

GRtamrN³PaBmataenARbeTskm<úCa mancMnYn 437nak; kñúgcMeNamnarIcMnYn 100>000 Edl)an

sMralkUn ehIykUnenAmanCIvit KWCaGRtaEdlx<s;CageKbMputenAkñúgtMbn; ehIydMeNIrkareFIV[RbesIreLIg

enAmanPaByWtya:v. eTaHbICaGRtaeRbIR)as; nigkarcMNayelIkarEfTaMsuxPaBmanlkçN³dUcKñasMrab;

burs nignarIb:uEnþsMrab;suxPaBbnþBUC tRmUvkarrbs;narImaneRcInCagburs ehIykareRbIR)as;KYrEtmankMrit

x<s;Cag. Cajwkjab;narIEtgEtniyayfa karcMNay nigeBlevlasMrab;eFIVdMeNIr KWCamUlehtumYyEdleFIV

[narIBMumanlT§PaBTTYl)annUvkarEfTaMsuxPaB. dUecñHesvaTaMgenH caM)ac;RtUvnaM[)aneTAdl;kEnøgEdl

narIrs;enA. esvaTaMgenH rYmmanmeFüa)ayBnüakMeNIt EdlesvaenH BMuTan;eqIøytbeTAnwgtRmUvkarrbs;

narImYycMnYnFMenAeLIy ehIyebIsinCaKµanesvaenHeT GRtaRbCaCnwgekIneLIg.

10>3>3 Gnusasn_

� CMrujekµgRsI[)aneTAeronenAbzmsikSa begIánkarcuHeQµaHcUleronrbs;ekµgRsI enAmFüm

sikSa nigpþl;karGb;rMeRkARbBn½§

sar³sMxan;énkarGb;rMrbs;ekµgRsI BMuGacemIlrMlg)aneLIy. karGb;rMebIkpøÚvkñúgkareFIV[karRbkbrbr

ciBa©wmCIvitsMrab;narI nigmnusSCMnan;eRkay manlT§PaBl¥RbesIreLIg. karvinieyaKkñúgkarbBa©ÚnekµgRsI

eTAsalaeron nigCMrujekµgRsI[enAeronCab;lab; KWCakarvinieyaKd¾mantMél. KMeragRbBn½§salaedIrtY

ya:gsMxan;enAkñúgkarsMrbsMrYllT§PaBRbkbedaysmFm’sMrab;ekµgRsI nigekµgRbus. bgÁn;Gnam½y

kareFIVdMeNIrmansuvtßiPaB kñúgeBleTAsalaeron nigeBlRtLb;mkpÞHvij manRKUbeRgonCanarI KWRtUvkar

caM)ac;edIm,IbegIánkarcuHeQµaH karcUleronrbs;ekµgRsI[mancMnYneRcIn. karpþl;Genþvasikdæan bgÁn;Gnam½y

b¤GaharUbkrN_enAkñúgRbBn½§Gb;rMkñúgRbBn½§ KWCakarRKb;RKan;edIm,I[mankarpøas;bþÚr. karBinitüelIkarcMNay

hirBaØvtßúkñúgvis½ysaFarN³ qñaM2003 )ansMNUmBr[mankarEbgEckfvikaCak;lak; sMrab;CYsCul nig

sagsg;bgÁn;Gnam½yenAkñúgsalaeronmFümsikSabzmPUmibc©úb,nñ.

karEklMG nigPaBbt;Ebnkñúgkarpþl;FnFan KWRtUvkarcaM)ac;minRtwmEtsMrab;karGb;rMkñúgRbBn½§b:ueNÑaHeT

b:uEnþk¾RtUvkarcaM)ac;nUvkarEbgEckFnFanbEnßm sMrab;dMeNIrkarGnþraKmn_sMrab;narI nigekµgRsIEdle)aHbg;

ecalkarsikSa CaBiesskarGb;rMeRkARbBn½§ ¬Bredenburg et al qñaM2003¦. caM)ac;RtUvbegIánkarykcitþ

Tukdak;cMeBaHkarGb;rMeRkARbBn½§ sMrab;narIv½ycMNas;EdlCaGnkçrCn.

caM)ac;RtUvbegIánkarsMrbsMrYl nigTMnak;TMngrvagkic©GnþraKmn_nanaedIm,IsmFm’eynD½r. ]TahrN_man

sMNUmBr[mankarsMrbsMrYlrvagkic©GnþraKn_nana EdlepþatelIkarpøas;bþÚr\riyabf ¬]>karbNþúHbNþal

begIáncMeNHdwgeynD½r¦ nigkarGnuvtþn_d¾rwugmaMnUveKalkarN_smFm’eynD½r ¬GaharUbkrN_ bMNinCIvit.l.¦

Page 212: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

221

� esvasuxPaBRtUvmantMélsmrmüeTAnwglT§PaBrbs;narIRkIRk

karedaHRsaycMeBaHtMélcMNay EdlCa]bsKÁraraMgkñúgkarTTYl)anesvaEfTaMsuxPaBcaM)ac; KWCabBaða

sMxan;. kmµviFImUlniFismFm’rbs;RksYgsuxaPi)al Edl)ansakl,gkñúgRsukmYycMnYn KYrEtBRgIkbEnßm

edIm,Ipþl;karEfTaMsuxPaBCabnÞan; cMeBaHbBaðaeraKRsþI nigCMgWEdlbgá[maneRKaHfñak;dl;CIvit. kmµviFImUlniFi

smFm’enH KWCakmµviFIfIµ ¬cab;BIExkBaØa qñaM2000¦ b:uEnþkarGnuvtþn_kmµviFIenHknøgmkTTYl)anlT§pl

CaviC¢man. eTaHbICaya:gNak¾eday k¾manRbCaCnRkIRkmYycMnYnFM enAEtBnüaeBlkñúgkarmkTTYlykkar

EfTaMsuxPaBenAmnIÞreBTü edaysarkarcMNayedayRbeyalepSg²eTot mankMritx<s; ¬dUcCakarxatbg;

eBlevlasMrab;eFIVkarenAeBlmksñak;enAkñúgmnIÞreBTü nigxVHluysMrab;kareFIVdMeNIrmkmnIÞreBTü¦. caM)ac;

RtUvBinitüedayRbugRbyt½ñelIkarcMNaymUlniFiTaMgenH edIm,IFana[mansmPaB nigFana[)anfa narIGac

TTYlplBImUlniFienH. ]TahrN_mUlniFismFm’RtUvEtedaHRsayral;]bsKÁkñúgkarTTYl)anesvaTaMgenH

dUcCa karcMNayelIkareFIVdMeNIreTAmCÄmNÐlsuxPaB nigkarBMuRBmpþl;lT§PaB[narIRkIRk kñúgkarTTYl

)anesvaenH.

� RtUvpþl;GaTiPaBdl;karpSBVpSay EdleRbIviFIsaRsþsmRsbtamvb,Fm’

karbegIánskmµPaBpSBVpSay nigkarGb;rMsuxPaBsmRsbtamvb,Fm’ CaBiessenAtMbn;CnbT nwgGac

)aneTAdl;narIkan;EteRcIneLIg. yuT§viFImandUcCa bNþajkargartamRkum ¬bNþajnarIsµRK½citþ¦ nigkarEck

caytamshKmn_nUvBt’man sIþBIbBaðasuxPaBdl;narI RtUv)andMeNIrkarsakl,gedayGgÁkareRkArdæaPi)al

mYycMnYnenAkñúgtMbn;eRCIserIs. yuT§viFITaMgenH GacykeTAGnuvtþtam nigbegIán[)aneRcIn. yuT§saRsþ

pSBVpSayTaMgenH caM)ac;RtUveFIVkarBinitü nigKitKUrGMBIbBaðavb,Fm’ nigkarniymrbs;narI kñúgeBlmanKP’

nigeBlsMralkUn. caM)ac;RtUvbegIánFnFansMrab;mCÄmNÐlsuxPaBCamUldæan nigkarpSBVpSayenAtam

tMbn;PUmisaRsþEdlBMuTan;manesvapSBVpSay edIm,IBRgwgesvaEckcaymeFüa)ayBnüakMeNIt nigmatuPaB

mansuvtißPaB. esvapSBVpSayrYmman karcak;fñaMbgáareraK karEfTaMsuxPaBmuneBlsMralkUn meFüa)ay

BnüakMeNIt karRtYtBinitü nigkarBieRKaHeyabl;GMBIGaharrUbtßmÖ RBmTaMgesvasuxPaBepSg²eTot.

� caM)ac;RtUvsakl,gyuT§viFIfIµ² edIm,IbegIáncMnYnRKUeBTüqµbenAtamtMbn;CnbT

kgVHRKUeBTüqµbEdlmanCMnaj enAtamtMbn;mYycMnYnenAkñúgRbeTs nwgenAEtCabBaðacMeBaHmuxkñúgkar

kat;bnßyGRtamrN³PaBmata. karpþl;karelIkTwkcitþdl;RKUeBTüqµbfIµ b¤kar]btßmÖsmrmüedIm,IeFIV[

b:usiþeBTüqµbenH TTYl)ankarcab;GarmµN_ EdlCaktþacaM)ac;bMput. meFüa)aykñúgkarpþl;viFankarsniþsux

k¾caM)ac;RtUvGnuvtþpgEdr. elIsBIenH k¾enAmanmeFüa)aymYycMnYnkñúgkarbNþúHbNþaldl;eBTüqµbfIµ ehIy

caM)ac;RtUvBinitüemIleLIgvij elIyuT§saRsþbNþúHbNþalsMrab;karbNþúHbNþaleBTüqµb.

CMBUkTI 10 - esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 213: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

222

cMENkesIµPaBsMrab;narI

10>4 RbCaCnEdlgayrgeRKaHTTYl)ankarKaMRTtictYc ehIyBMudwgfaRtUveTA

rkCMnYyenAkEnøgNa

10>4>1 karcmøgemeraKeGds_¼CMgWeGds_kMBugkat;bnßy b:uEnþkarcmøgkMBugEtQaneTArk

RkumRbCaCnepSgeTotenAkñúgsgÁm

cMnYnnarI nigkumarIkm<úCakan;EteRcIn kMBugRbQmmuxnwgkarqøgCMgWeGds_. enAkñúgRbeTsEdllT§PaB

TTYl)anBt’man karEfTaM nigkarKaMRT nigkarBüa)al mankMritTab \riyabfpøÚvePTrbs;bursEdlRbfuynwg

eRKaHfñak; mankMritx<s; ehIybBaðaeynD½renAkñúgvb,Fm’rbs;RbeTskm<úCa eFIV[narImankarlM)akkñúgkar

crcarCamYyburs[eRbIeRsamGnam½y ktþaTaMgenH eFIV[narICaGñkTTYlrgeRKaHedaysarkarqøgCMgWeGds_.

rUbPaBénkarcmøgCMgWeGds_kMBugEtpøas;bþÚr³ eRb:vaLg;bgðaj[eXIjnUvkarekIneLIgenAkñúgRKb;Rkum

TaMgGs; b:uEnþenAeBlCamYyKñaenHpgEdr narIEdlerobkarrYc nignarIEdlmanTMnak;TMngpøÚvePTyUrGEgVg

enAEtCaRkumEdlrgeRKaHbMput nigmankarekIneLIgya:grh½s. karcmøgBImþayeTATark BIbIþeTAPriya KW

kMBugEtekIneLIgya:gxøaMg. viFIsaRsþsMrab;Tb;sáat;karrIkraldalenAkñúgcMeNamRkumrgeRKaHTaMgenH

mankMrit b:uEnþCatRmUvcaM)ac;CabnÞan;.

RbCaCnkm<úCaPaKeRcIn minmanlT§PaBTTYlfñaMBüa)alRbqaMgnwgemeraKeGds_eT ¬ART-fñaMBnüar

karsøab;¦ b¤sUm,IEtkarBüa)alCMgW»kasniym[)aneTogTat; k¾KµanEdr dUcCaCMgWrlaksYt CMgWraKrUs nig

CMgW Toxoplasmosis. karemIlEfTaMsmaCikRKYsar EdlTTYlrgeRKaHedaysarCMgWTaMgGs;enH KWCabnÞúk

ya:gF¶n;F¶relIeBlevla nigFnFanrbs;narI EdleFIV[RKYsarkan;EtFøak;kñúgsPaBRkIRkeLIg. narITTYl)an

»kastictYckñúgkarTTYl)ankarBüa)al kartamdan nigkarBieRKaHeyabl;.

karerobcMsßab½nbc©úb,nñ GacnwgKµanRbsiTi§PaBkñúgkarTb;sáat; BIeRBaHfakarrIkraldalenH )anbþÚrBIRsþIrksIu

pøÚvePTeTAkñúgRkumepSg²eTotkñúgsgÁm RBmTaMgKµanRbsiTi§PaBkñúgkarpSBVpSay [)anRKb;RKan;GMBIkarEfTaM.

10>4>2 GMeBIhwgSaelInarI ekIteLIgCaeRcInrUbPaB ehIyesvasMrab;CYyCnrgeRKaH

mantictYcb:ueNÑaH

narI nigkumarIkm<úCa CaGñkrgeRKaHedaysarGMeBIhwgSakñúgRKYsar karrMelaPesBsn§v³ karbMBarbMBan

pøÚvePT nigkarCYjdUrBlkmµ b¤edIm,IbMerIkargarpøÚvePT. RkbxN½ÐpøÚvc,ab;Tn;exSay nigKµanRbsiTi§PaB

bNþal[manvb,Fm’minykeTas ehIyesvakmµ nigkarKaMRTminRKb;RKan; eFIV[CnrgeRKaHmanCMerIs

tictYcb:ueNÑaH.

Page 214: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

223

vb,Fm’rbs;km<úCa min)andak;eTascMeBaHGMeBIhwgSakñúgpÞHeT dUcCaGMeBIhwgSaEdl«BukmþayeFIVeTAelIkUn

b¤bIþeFIVeTAelIPriya CaedIm. narIEdlerobkarrYccMnYn 23PaKry manGayuelIsBI15qñaM Edl)ansMPasenA

kñúgGegátRbCasaRsþ nigsuxPaBqñaM2000 )anraykarN_fa BYkeKTTYlkarbMBanEpñkragkayenAkñúgpÞH.

narIEdlTTYlrgkarbMBarbMBan manCMerIstictYc. ebIsinCanarITaMgenaH BMumankmµsiTi§elIdIFøI b¤sm,tiþepSg²

eToteTenaH BYkeKnwgTTYlrgeRKaHedaysar)at;bg;karKaMRTEpñkhirBaØvtßúsMrab;xøÜnÉg nigsMrab;kUn ebIsinCa

BYkeKcakecjBIbIþrbs;BYkeK. ebIsinCabIþRtUvCab;Kuk PriyanwgRtUv)at;bg;cMNUlEdlbIþRtUvrk)ankñúg

ry³eBlCab;Kuk ehIyBMudwgfabIþGacdUr\riyabf b¤Gt; enAeBlRtUvedaHElgBIKukvij. esckIþRBagc,ab;sIþBI

GMeBIhwgSakñúgRKYsar RtUv)anBinitüeLIgvijenAedImqñaM2004 nigBMuTan;)anqøgrdæsPacb;enAeLIyeT.

CnrgeRKaHedaysarkarrMelaPesBsn§v³ mankarlM)akkñúgkarraykarN_ b¤EsVgrkCMnYy³ karsIþbenÞas

BIsgÁm nigkarGam:as;kñúgRKYsar edaysarkar)at;bg;RBhµcarIy_ )anbnþnUvTsSn³Edlfa CnrgeRKaH

edaysarkarrMelaP KWCanarIEdlKµantMéleTotehIy. CnrgeRKaHedaysarkarrMelaPCaeRcInnak; TTYlyk

nUvTsSn³GviC¢manEdlGñkd¾éTmancMeBaHxøÜn ehIybBa©b;CIvitrbs;BYkeKenAkñúgrbrrksIupøÚvePT. enAkm<úCa

eTaHbICaGMeBIrMelaP KWCabT]Rkidæ b:uEnþCnelIµskMrnwgRtUveKpþnÞaeTaseLIy. RKYsarPaKeRcInmincg;Tak;Tg

eTAGaCJaFrkñúgkrNIrMelaPeLIy edaysarmanPaBGam:as; nigkarQWcab;enAkñúgsgÁmRKYsarPaKeRcIn

EtgEtkarBarkitiþysrbs;RKYsar nigedaHRsayenAeRkAtulakar edayRBmTTYlykkarsgCMgWcitþ.

karCYjdUrRsIþ nigkumarenAkñúgRbeTs nigenAtamRBMEdnkan;EtekIneLIg³ km<úCaCaRbeTsbBa¢Ún TTYl

nigqøgkat;énkarCYjdUr. lkçxN½ÐénPaBRkIRk ehdæarcnasm<n½§Epñkc,ab;minTan;mankarGPivDÆn_ nigkar

Gnuvtþn_c,ab;enATn;exSay eFIV[mankarekIneLIgénGaCIvkmµpøÚvePT. enAkm<úCa eBsüakmµ CaGMeBImin

xusc,ab;eT b:uEnþkarbegIát b¤karTajykR)ak;cMeNjBI eBsüakmµ KWCaGMeBIxusc,ab;. CaGkusl GñkEdl

rMelaPc,ab; BMuEmnCaGñkEdlTTYleTaseLIy.

10>4>3 Gnusasn_

� pþl;karEfTaM nigkarKaMRTdl;RkumgayrgeRKaH rYmTaMgRkumEdlrgeRKaHedaysaremeraK

eGds_¼CMgWeGds_

kmµviFIfñak;Cati nigfñak;mUldæansIþBIeynD½r brisßan ksikmµ nigkarGPivDÆn_ehdæarcnasm<n½§shKmn_

KYrEtbBa©ÚlskmµPaBTb;sáat;CMgWeGds_. KYrEtbegIánkareRbIR)as;eRsamGnam½y CameFüa)aykñúgkarBnüa

kMeNIt. eKalneya)ayCati EdlepþatelIkarbegIánkareRbIR)as;eRsamGnam½y sMrab;karBnüakMeNIt

enAkñúgcMNgGaBah_BiBah_ nigedIm,IrkSaTMnak;TMngRKYsarry³eBlyUrGEgVg nwgGacmanRbeyaCn_Cag

RKan;EtsMrab;karBaremeraKeGds_. viFIsaRsþenH nwgGaceFIV[narIh‘ansuM[sVamIrbs;narI eRbIeRsamGnam½y

CMBUkTI 10 - esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 215: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

224

cMENkesIµPaBsMrab;narI

edaymincaM)ac;niyayedaypÞal;GMBIbBaðaminesµaHRtg;enaHeLIy. caM)ac;RtUvGnuvtþyuT§saRsþfIµ² edayman

eKaledAeTAelIyuvv½y. viFIsaRsþTb;sáat;sMrab;narI KWeRsamGnam½y sMrab;narIk¾caM)ac;RtUvykmkGnuvtþ

enAkm<úCapgEdr.

karGnuvtþn_yuT§saRsþEfTaMCaRbcaM sMrab;RbCaCnEdlmanpÞúkemeraKeGds_¼CMgWeGds_ TamTar[esva

suxPaBenAtamRsukEdlmanédKUshkarCamYyGñkBak;Bn½§epSg²eTot Edlpþl;karEfTaMcMeBaHbBaða

emeraKeGds_¼CMgWeGds_ BRgwgkarEckcayesvarbs;xøÜn. KnwøHsMxan;mYyényuT§saRsþenH KWkarelIkTwkcitþ

[mankareFIVetsþQam edIm,ICYybegIán»kassMrab;CIvitEdlmansuxPaBl¥ nigmanKuNPaB. karBRgIk

kmµviFITb;sáat;karcmøgBImþayeTAkUn KYrEtbBa©ÚlkarbNþúHbNþal nigkarbegIánkarBieRKaHeyabl;eday

sµRK½citþ edaysMgat; nigykcitþTukdak;elIbBaðaeynD½r nigbegIánesvaeFIVetsþQamsMrab;narImanKP’.

karbNþúHbNþalsIþBIkarEfTaM nigkarKaMRTenAkñúgshKmn_ cMeBaHRbCaCnEdlpÞúkemeraKeGds_¼CMgWeGds_

k¾RtUvkarcaM)ac;pgEdr ]TahrN_dUcCa karksagsmtßPaBsþIBIkarpþl;fñaMBnüaCIvit. kmµviFInana dUcCakmµviFI

EfTaMtampÞH GacmanRbeyaCn_kñúgkarkat;bnßybnÞúkénkarEfTaMedaypÞal; nigedIrtYya:gsMxan;kñúgkarbegIát

TMnak;TMngsMrab;CnrgeRKaH nigRKYsarrbs;BYkeK CamYynwgesvaepSg²eTot.

� begIátyuT§viFIEdlmanRbBn½§RtwmRtUv edIm,ICYyCnrgeRKaHedaysarGMeBIhwgSa

KYrEterobcMbegIátEpnkarfñak;CatirYm nigtamvis½yedIm,ITb;sáat;GMeBIhwgSaelInarI nigGnuvtþedayman

karcUlrYmBIrdæaPi)al nigGgÁkareRkArdæaPi)al. EpnkarKYrEtrYmbBa©ÚlnUv]bkrN_ edIm,IRtYtBinitükar

Gnuvtþn_ nigkMNt;eBlevlasMrab;EpnkarskmµPaBenH. caM)ac;RtUvRbmUlTinñn½yBImCÄdæanepSg² dUcCa

enAtammnIÞreBTü sßanIy_nKr)al mCÄmNÐlshKmn_ nigkEnøgepSg²eTot EdlGaCJaFreFIVkarTMnak;TMng

CamYyCnrgeRKaH nigCnelIµs. RbBn½§suxaPi)alCati KYrEtbBa©ÚlkarbNþúHbNþal nigkarksagsmtßPaB

edIm,I[buKÁlikGacpþl;karEfTaMdl;CnrgeRKaH. elIsBIenHeTot RtUvpþl;karbNþúHbNþal nigkarksag

smtßPaBedIm,IFana[)anfa esvaEpñksuxaPi)al tulakar nKr)al nigesvasgÁm GacCYyCnrgeRKaH[)an

CasHes,Iy mineFIV[CnrgeRKaHTTYlkarrgeRKaHbnþeTot nigdak;eTasCnelIµs[erogcalElgh‘an

RbRBwtiþGMeBIelIµsenHeTot.

enAfñak;XMusgáat; caM)ac;RtUvbegIánkaryl;dwgfa GMeBIhwgSaelInarI KWCa\riyabfxusqÁg nigCabT]Rkidæ.

caM)ac;RtUvykeFIVCaKMrU nigBRgIkKMeragsakl,gkñúgkarpþl;karEfTaM nigKaMRTCnrgeRKaHedaysarGMeBIhwgSa

ehIyeFIVkarCamYybursEdlRbqaMgnwgGMeBIhiwgSaelInarI. bursmantYnaTIsMxan;enAkñúgkarerobcMbegIát nigGnuvtþ

Epnkar nigEpnkarfñak;mUldæan sIþBIkarts‘Umti nigkarTb;sáat;kñúgeKalbMNglb;bM)at;GMeBIhwgSaelInarI.

Page 216: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

225

10>5 sßab½nsgÁm pøÚvc,ab; nig neya)ay bnþ[mankarerIseGIgeynD½r

nigPaBgayrgeRKaH

10>5>1 bTdæansgÁm nig\riyabfEdlBak;Bn½§nwgeynD½r Gacman\Ti§BlGviC¢man

elIburs nignarI

bTdæansgÁm \riyabf nigktþavb,Fm’ CMruj[mankarqøgemeraKeGds_ GMeBIhigSaeynD½r ¬karCYjdUr

mnusS GMeBIhwgSakñúgRKYsar karrMelaP nigGaCIvkmµpøÚvePT¦ ehIyk¾CMruj[bursRbQmmuxnwgPaBgay

rgeRKaHpgEdr. tYnaTI nigvismPaBenAkñúgsgÁmenAEtbnþekItman eTaHbICaenAkñúgsgÁmEdlmanbrisßan

esdækic©rIkcMerInk¾eday. karpøas;bþÚrCaviC¢man KWBak;B½n§nigvb,Fm’enAkñúgsgÁm. enAkñúgsgÁmNamYyk¾eday

narI nigbursmanTsSn³xus²KñaGMBIbTdæan nig\riyabf. karEsVgrktulüPaBrvagTsSn³TaMgenH nwgCYy

lb;bM)at;ninñakarGviC¢man.

vismPaBEdlbNþalmkBI\riyabftamTMenomTMlab; cMeBaHtYnaTIeynD½r )anqøúHbBa©aMgya:gc,as;enA

kñúgkarEbgEckkargarrvagnarI nigburs nigzan³tYnaTIrbs;BYkeKenAkñúg]sSahkmµepSg². tamTMenomTMlab;

RbéBNI ekµgRbusRtUv)aneKCMrujelIkTwkcitþ[eTAsalaeron dUecñHekµgRbusGacmansmtßPaBTTYl)an

tYnaTIx<s;tambMNg enAkñúgsßab½nrdæaPi)al dUcCakarRKb;RKgrbs;bursenAkñúgCYrm®nIþraCkar nigtYnaTICaGñk

eFIVesckIþsMerc. karGb;rMrbs;ekµgRsI RtUv)aneKemIleXIjfa minsUvmansar³sMxan;eLIyenAkñúgsgÁm

km<úCa EdlBwgEp¥kelIvis½yksikmµeRBaHfa ekµgRsITaMgenaH eFIVkarEtenAkñúgvalERs emIlEfTaMpÞH nig

kUnekµg ehIyGaceFIVCaGñklk;dUrtUctacenAkñúgpSar b¤eFIVsib,kmµnana.

10>5>2 karcUlrYmrbs;narIenAkñúgkareFIVesckIþsMerc enARKb;kMritTaMgGs; KWman

sar³sMxan;kñúgkarnaMmknUvkarrIkcMerIn

karcUlrYmrbs;narIenAmancMnYntictYc enAkñúgRKb;kMritTaMgGs;énkareFIVesckIþsMerc ³ kñúgsßab½nrdæaPi)al

rdæsPa tulakar nigenAfñak;XMusgáat; nigPUmi. lwÁkNakarcUlrYmrbs;narIBMuekIneLIgeTenaH bridæansgÁm

nig karTTYlxusRtUvedIm,IsmPaBeynD½r KWBMuGacnaM[mankarpøas;bþÚreLIy.

CMBUkTI 10 - esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 217: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

226

cMENkesIµPaBsMrab;narI

10>5>3 RbBn½§tulakar nigsßab½nGnuvtþc,ab; caM)ac;RtUvmankarTTYlxusRtUvtamry³

karbegIánkarRtYtBinitü nigeFIVr)aykarN_GMBIskmµPaBrbs;xøÜn

eTaHbICabc©úb,nñmanRkbx½NÐpøÚvc,ab;smrmü edIm,IelIksÞÜysiTi§narI b:uEnþkarGnuvtþn_c,ab;enATn;exSay

vb,Fm’niTÞNÐPaBcMeBaHCnelIµsEdlRtUvecaTRbkan; nigkarpSMKMnitrbs;GñkGnuvtþn_c,ab; eFIV[RbCaCnRkIRk

CaBiessnarI kan;EtgayTTYlrgeRKaH. enAkñúgbrisßanBukrlYy narITTYl)ankarKaMRTtictYcbMput BIRbBn½§c,ab;

ehIynarImanFnFantictYcbMput edIm,IdMeNIrkareTAtampøÚvc,ab;.

10>5>4 Gnusasn_

� CMruj[mankarÉkPaBKñaelIGtßn½yénsmPaBeynD½r enAkñúgbribTRbeTskm<úCa

edIm,IbegIátkaryl;dwgrYmKña elIGtßn½yénsmPaBeynD½r nigeFIV[RsbeTAtamtYnaTIeynD½r tam

RbéBNI nigcaM)ac;RtUvdMeNIrkarBiPakSakñúgcMeNamGñkBak;Bn½§ edIm,IbegIátniymn½ysMrab;RbeTskm<úCa.

Gñkts‘UmtiedIm,IeynD½renAkm<úCa )andMeNIrkargarRbkbedayRbsiTi§PaB enAkñúgkarBiPakSaCMuvijkarbegIán

smPaBeynD½r enAkñúgbribTRbéBNIrbs;RbeTskm<úCa. RkumGñkts‘UmtiedIm,InarI KYrEtRtUv)anelIkdMekIg

enAkñúgRbBn½§pSBVpSay nigkEnøgepSg²eTot edIm,IeFIVCaKMrUviC¢man nigedIm,IelIkTwkcitþdl;GñkdéTeTot.

� ENnaMGnuvtþeKalneya)ayskmµPaBviC¢man

rdæaPi)al)anebþCJakñúgkarbegIáncMnYnnarIenAkñúgtYnaTICaGñkeFIVesckIþsMerc b:uEnþ eCaKC½y)anEtmYycMnYn

tUcb:ueNÑaH. edaysarBMuTan;mankarrIkcMerIn caM)ac;RtUvcat;viFankarcMeBaHmuxbEnßmeTot rYmmanskmµPaB

viC¢man karkMNt;kUta karbNþúHbNþal BiesssMrab;narICam®nIþraCkar b¤ fñak;dwknaMEdlmanskþanuBlPaB

enAkñúgvis½yÉkCn nigsgÁmsIuvil. RbBn½§kUtaCaCMnYykñúgkarkat;bnßyTMhM EdlnarIRtUvRbkYtRbECgCamYy

burs BIeRBaHfa edaysarRbéBNI narImankarlM)akkñúgkarRbkYtRbECgCamYyburs. enAkñúgRbBn½§kUta burs

RbkYtRbECgCamYybursedIm,ItYnaTI ehIynarIRbkYtRbECgCamYynarI.

� begIánkarcUlrYmrbs;narIenAfñak;PUmi

enAfñak;PUmi narIhak;dUcCa)anbeBa©jKMniteyabl; nigcUlrYmya:gskmµenAkñúgskmµPaBshKmn_.

karpþl;GMNacdl;narI kñúgkareFIVedaypÞal;CamYyGñkpþl;esva GacnaMeTArkpøÚvfIµ² EdleFIV[esvaTaMgenH

kan;EtmanRbsiTi§PaB nigcMeKaledAEdl RtUvkar. KYrEtbegIánkarGnuvtþn_viFIsaRsþfIµ kñúgkarcUleTAdl;narI

tamry³kareFIVkarenAkñúgCYrKN³kmµaFikarGPivDÆn_PUmi EdlkñúgenaH)andak;CakUtasMrab;narI.

Page 218: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

227

� karRtYtBinitüelIRbBn½§c,ab; nigtulakar

karbegIánCMnYykñúgkarRtYtBinitü tamdan nigraykarN_GMBIlT§plénRbBn½§tulakar CaBiessBak;Bn½§

nwgbT]RkidæelInarI nwgGacbegIánkarTTYlxusRtUvrbs;RbBn½§tulakar CaBiessRbsinebIkareFIVr)aykarN_

Rtlb;mkvij KWedIm,I[GgÁkarfñak;elIeFIVkarGnuvtþbnþ. vb,Fm’énPaBes¶óms¶at;CMuvijbBaðaGMeBIhwgSa

nwgRtUvlb;bM)at; ebIsinCanarI)aneXIj nigB¤GMBIkarpþnÞaeTasdl;CnelIµs ehIyCnelIµsnwgGacBMuh‘anRbRBwtiþ

GMeBIelIµs ebIsinCaBYkeKdwgfalT§pl KWkarecaTRbkan; nigkardak;TNÐkmµ. enAeBlmankarekIneLIgnUv

cMnYnkrNIEdlRtUv)aneKraykarN_ caM)ac;RtUvbegIátRbBn½§edIm,IerobcMTukÉksar nigRtYtBinitüelIlT§plén

skmµPaBEdl)anGnuvtþedaynKr)al nigtulakar.

10>6 sßab½nenAEtRbwgERbgkñúgkarbRBa¢abeynD½r[manRbsiTi§PaB

10>6>1 GPi)alkic© nigkarRKb;RKghirBaØvtßúenATn;exSay KWCa]bsKÁcMbgkñúgkar

begIánsmPaBeynD½r

vis½ysgÁmkic© nigksikmµBMumanhirBaØvtßuRKb;RKan; ehIyfvikaTaMgenaHBMuGaccUleTAdl;GñkTTYlpl

Edl)aneRKagTuk. karpþl;mUlniFimineTogTat; dl;mCÄmNÐlpþl;esva CaBiessenAtMbn;CnbT )an

kat;bnßyRbsiTi§PaBrbs;esva. R)ak;]btßmÖsMrab;buKÁlikrdæ mancMnYntictYc CMruj[mankarTaréføesvaeRkA

pøÚvkar. enAeBlEdlesvamantMéléfø b¤karcMNaymankMritx<s;eBk ebIeRbobeFobeTAnwglT§plEdlnwg

TTYl)anRtLb;mkvij narInwggayTTYlkarb:HBal;Cagburs.

10>6>2 RbsiTi§PaBrbs;ynþkarbc©úb,nñ kñúgkarbBa©ÚlbBaðaeynD½r eTAkñúgdMeNIrkareFIV

fvika nigEpnkar KWenAmankMrit

eKaledA CaBiesseKaledAsMrab;tulüPaBeynD½r minrlUnCamYynwgEpnkarcMNay. Cak;EsþgeKaledA

GacnwgminRsbCamYynwgsmtßPaB nigFnFanhirBaØvtßúEdlman ¬FnaKarBiPBelak qñaM2002a¦.

10>6>3 ynþkarbRBa¢abeynD½renAkñúgRksYgBak;Bn½§enATn;exSay nigdMeNIrkar

tamEpñk²b:ueNÑaH

enAmankargarCaeRcIneTot EdlRtUveFIVkñúgkarbRBa¢abeynD½reTAkñúgRksYgBak;Bn½§. edaysarmankar

RbkYtRbECgGMBIGaTiPaB nigtRmUvkar eFIV[bBaðaeynD½r Cajwkjab;minRtUv)aneKcat;TukCabBaðaGaTiPaB

ehIykargareynD½rCaeRcIn RtUv)andMeNIrkaredayGñkpþl;CMnYyCaGñkCMruj. RksYgGb;rM yuvCn nigkILa

CMBUkTI 10 - esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 219: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

228

cMENkesIµPaBsMrab;narI

KWCaRksYgEtmYyKt; EdlmanyuT§saRsþbRBa¢abeynD½rrbs;xøÜnpÞal;. CMnaj nigsmtßPaBrbs;RksYg

epSg²eTotkñúgkarbegIát nigGnuvtþkargarenHenAmankMrit.

10>6>4 smtßPaBrbs;RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn kñúgkarbRBa¢abbBaðaeynD½r

eTAkñúgdMeNIrkarerobcMeKalneya)ay enATn;exSay

RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn )andMeNIrkarCaCMhan²kñúgkarbegIátbNþajkargar enAkñúgRksYg

Bak;Bn½§tamvis½y b:uEnþCnbegÁaleynD½rEdl)aneRCIserIs mantYnaTITab nigBMusUvman\Ti§Bl. eTaHbICa

CnbegÁaleynD½rTaMgenaH TTYl)an»kascUlrYmkñúgkarBiPakSaGMBIeKalneya)ay b:uEnþsmtßPaBrbs;

BYkeKkñúgkareFIV[man\Ti§BlRbkbedayRbsiTi§PaB KWenAmankMrit edaysarBMuTan;mansmtßPaBkñúgkarviPaK

nigRtYtBinitüplb:HBal;rbs;eKalneya)ay nigc,ab;nana nigsmtßPaBkñúgkarEsVgrkkarKaMRTmti[man

karpøas;bþÚr.

10>6>5 Gnusasn_

� RtUvKaMRTya:gxøaMgkøadl;karxitxMRbwgERbgedIm,IbegIánkarRKb;RKgkarcMNaysaFarN³ nig

begIánkarTTYlxusRtUvrbs;Gñkpþl;esva

karbegIánkarpþl;esvaGacnwgman\Ti§Blya:gxøaMgkøaelIekµgRsI eRcInCagekµgRbus.

� begIánynþkarkñúgkarbBa©ÚlbBaðaeynD½reTAkñúgdMeNIrkareFIVEpnkar nigfvika

RksYgEpnkar RksYgesdækic© nighirBaØvtßú RtUvbnþkic©shkarCamYyRksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn

kñúgkarbegIátynþkarviPaCfvika nigkarcMNayEdleqIøytbeTAnwgbBaðaeynD½r edIm,IFana[)anfa kMENTRmg;

nigviFankareKalneya)aysMxan;² GacedaHRsaybBaðaeynD½r ehIyfvikaEdl)anviPaCrYc mancMnYn

RKb;RKan; edIm,IsMerceKalbMNgeynD½r.

� begIánkarRbmUl nigkarviPaKTinñn½y edIm,IeFIVkarRtYtBinitüelIeKaledAeynD½rRbkb

edayRbsiTi§PaB

karGegátesdækic© sgÁmkic©km<úCa ¬2004-2005¦ nigkarvaytMélPaBRkIRkedaymankarcUlrYmrbs;

FnaKarBiPBelak¼FnaKarGPivDÆn_GasIu ¬CamYynwg CSES qñaM2004¦ KYrEtbBa©Úl]bkrN_RbmUlTinñn½y

TaMgbrimaN nigKuNPaBEdlmankareqIøytbnwgbBaðaeynD½r. karviPaKÉksarTaMgBIrenH RtUvdMeNIrkar

rYmKña nigmankarbRBa¢abeynD½r edayeRbIR)as;bBaðaEdl)anelIkeLIgenAkñúgr)aykarN_enH CaRkbxN½Ð

sMrab;karviPaK nigCamUldæansMrab;dMeNIrkarRtYtBinitü kñúgkarkat;bnßyPaBRkIRk nigkarrIkcMerInkñúgkar

Gnuvtþn_ K>G>s.

Page 220: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

229

bBa©ÚlTinñn½ysIþBIkareRbIR)as;eBlevlaenAkñúg CSES qñaMeRkay edIm,Ivas;sÞg;kMritkargarEdlKµanR)ak;kMér

nigBMu)aneKemIleXIj dUcCaskmµPaBkargarkñúgpÞH nigkargarsMrab;RKYsarEdlskmµPaBTaMgenH minRtUv)an

eKcat;Tukfa CakargarenaHeT b¤BMuRtUv)aneKbBa©ÚleTAkñúgTinñn½y sþIBIkMlaMgBlkmµbc©úb,nñeT. Fana[)anfa

Tinñn½ykMlaMgBlkmµ )anbBa©Úlkargarrbs;narI kñúgkareTArkGusdut nigErk¼dwkTwk. karviPaK CSES

qñaMeRkay KYrEtbgðaj[eXIjfa skmµPaBrbs;narI EdlRtUveKKitfa {minEmnCakargar} )anpþl;Carbs;rbr

nigesvanana EdlnwgRtUvcMNayR)ak;edIm,ITij ebIsinCaeFIVenATIpSar b:uEnþenAeBlEdlkargarTaMgenaH

TTYl)anR)ak;kMér PaKeRcInbursCaGñkeFIVkargarTaMgenaH. skmµPaBTaMgenH Cajwkjab;TTYl\Ti§BlBI

eKalneya)ay EdlkMNt;vis½yTIpSarCaeKaledA b:uEnþCajwkjab;manplb:HBal;dl;RKYsaredayBMuGac

eKcrYceLIy.

viTüasßansißtiCati nig PMATU KYrEtBRgwg nigksagkic©shkarya:gCitsñiTCamYyRksYg k>n>G

Edl)anbegIáteLIgenAkñúgdMeNIrkar y>C>k>P nig K>G>s edIm,IbegIátynþkarRtYtBinitüeqIøytbnwgeynD½r

nigerobcMr)aykarN_sIþBIsmiTi§pl dUcCar)aykarN_rbs; y>C>k>P nig K>G>s enAkm<úCa.

� sßab½nBak;Bn½§kYrEtbegIátEpnkarbRBa¢abeynD½rrbs;xøÜnpÞal; edaymansUcnakrEdlGac

dMeNIrkarRtYtBinitü)an

RksYgBak;Bn½§TaMgGs; KYrEtbegIátEpnkarskmµPaBsMrab;karbRBa¢aeynD½r begIáteKaledAsMrab;GñkTTYl

plRbeyaCn_edayEbgEcktamePT nigRbBn½§sMrab;raykarN_ eCaKC½ykñúgkarsMerc)antameKaledA

TaMgenaH ¬IFAPER, qñaM2003¦. RbBn½§TaMgenH KYrEtyktamKMrUrbs;RksYgGb;rM yuvCn nigkILa. RksYg

ksikmµ rukçaRbma:j nigensaT nigRksYgBak;B½n§sMxan;²epSgeTot KYrEterobcMCaÉksarvaytMél nigEck

rMElkyknUvbTBiesaFn_rbs;RksYgGb;rM yuvCn nigkILa Edl)anbegáItynþkarbRBa¢abeynD½rrYcehIy.

� RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn KYrEtepþatelIkarviPaKeKalneya)ay nigkarts‘Umti

kñúgkarbRBa¢abbBaðaeynD½rRbkbedaynirnþrPaB eTAkñúgdMeNIrkarerobcMeKalneya)ay

karrIkcMerInnaeBlfIµ²enH éndMeNIrkarviPaKeKalneya)ayenAkñúg y>C>k>P nig K>G>s )anpþl;»kas

dMbUgdl;RksYg k>n>G edIm,IksagsmtßPaB. kargarbEnßmelIkarBinitüeLIgvijelIyuT§saRsþCati

kat;bnßyPaBRkIRk nigkareRCIserIsGaTiPaB karerobcMRkbxNнcMNayry³eBlmFüm nigkmµviFItamvis½y

epSg²eTot )anpþl;»kasmYyeTotdl;RksYgedIm,IksagsmtßPaB. edaysarRksYg k>n>G BMumanGMNac

sßab½nRKb;RKan;kñúgkarman\Ti§BlelIkareFIVEpnkar nigfvikatamvis½y RksYg k>n>G caM)ac;RtUvBRgwg

smtßPaBkñúgkarbegIánCMnajviPaKeKalneya)ay tamvis½yCak;lak; nigkarKaMRTEpñkneya)ay.

karBRgwgsmtßPaB nwgeFIV[RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn mansmtßPaBkñúgkarts‘Umti[man

eKalneya)ayeqIøytbnwgeynD½r nigmankarKaMRTEpñkhirBaØvtßúCacaM)ac;sMrab;kargarenH. edIm,IsMrYldl;

kargarenH RksYgBak;Bn½§ KYrEtbBa©ÚlRksYg k>n>G eTAkñúgdMeNIrkarerobcMeKalneya)ay nigRtYtBinitü

ehIypþl;[RksYg k>n>G nUvBt’mancaM)ac;edIm,I[RksYg k>n>G GaccUlrYmRbkbedayRbsiTi§PaB.

CMBUkTI 10 - esckIþsnñidæan nig Gnusasn_

Page 221: World Bank · 2016. 7. 17. · ÉksarenH RtUv)ane)aHBum

230

cMENkesIµPaBsMrab;narI

smtßPaBkñúgkarviPaK nigts‘UmtiGMBIeynD½r KWRtUvkarCacaM)ac; CaBiessenAkñúgkarvaytMél nigkar

RtYtBinitüGMBIPaBRkIRk ¬tamry³karvaytMélPaBRkIRkrbs;FnaKarBiPBelak¼FnaKarGPivDÆn_GasIu

qñaM2004¦ Rkbx½NÐeKalneya)ay nigkMENTRmg;hirBaØvtßúxñatFM ¬CaBiessepþatelIeKalneya)ay

Bn§Gakr nigBaNiC¢kmµ¦ nigkarBinitüeLIgvijelIRkbxN½ÐyuT§saRsþGPivDÆn_ BaNiC¢kmµCYydl;CnRkIRk

edIm,IbBa©ÚlviFankareKalneya)ayEdleqIøytbnwgeynD½r.

RksYgkic©karnarI nigGtItyuT§Cn KYrEterobcM nigBRgwgrcnasm<n½§kariyal½ypøÚvc,ab;rbs;xøÜneLIgvij

edaymanbuKÁlikEdlmanCMnajEpñkc,ab; EdlGacviPaKelIc,ab; nigbTbBaØatinana edIm,Irk[eXIjnUvkar

lMeGogeynD½r eFIVviesaFnkmµc,ab;edIm,IeqIøytbeTAnwgbBaðaeynD½r nigbegIátc,ab;fIµ nigRtYtBinitükar

Gnuvtþn_c,ab;. KMeragrbs; GTZ caM)ac;RtUvepþatelIkargarenH. KMeragenH KYrEtBicarNaCaBiesscMeBaH

RbBn½§tulakar edIm,IFana[)anfa siTi§rbs;narI RtUv)ankarBarya:geBjelj CaBiessedayepþateTAelIkar

lubbM)at;nUvral;TRmg;énGMeBIhwgSaelInarI.

� Gñkpþl;CMnYy KYrEtbnþeFIVkarkñúgPaBCaédKUCamYyRksYg k>n>G edIm,IbegIánshRbtibtiþkar

nigRbsiTi§PaBkñúgRKb;kargarTaMgGs;rbs;BYkeK

Gñkpþl;CMnYyedayshkarCamYyRksYg k>n>G RtUvbegIátRkumkargareynD½r CaEpñkmYyénRkumBieRKaH

eyabl; Edl)anbegIáteLIg edIm,IbegIánTMnak;TMngCamYyGñkpþl;CMnYy. Gñkpþl;CMnYy nigrdæaPi)al KYrEt

kMNt; nigeRCIstaMgya:gehacNas;CnbegÁaleynD½rtamvis½yCak;lak;mYyrUbenAkñúgRkumkargarnImYy²

¬Edlm®nIþ1rUbenaH k¾CasmaCikénRkumkargareynD½rpgEdr¦. RkumkargarenH RtUvpþl;eyabl;eTAkñúg

yuT§saRsþtamvis½yrbs;Gñkpþl;CMnYyTaMgGs; nigvis½ysMxan;TaMgGs;. Gnusasn_enAkñúgr)aykarN_enH

KYrEtkøayeTACaEpnkarskmµPaB sMrab;yuT§saRsþeynD½rtamvis½yenAkñúgRkumBieRKaHeyabl; edayrYmTaMg

yuT§saRsþEsVgrkCMnYysMrab;RbeTskm<úCa CaRkbxN½ÐCMnYyGPivDÆn_rbs;shRbCaCati nigyuT§saRsþrbs;

Gñkpþl;CMnYyepSg²eTot EdlBak;Bn½§eTAnwgeKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa eKaledATI8³ CMnYy

GPivDÆn_CapøÚvkar nigesvasgÁmCamUldæan. Gñkpþl;CMnYyKYrEtbegIátynþkarsMrab;vas;sÞg;GMBIkMriténCMnYy

GPivDÆn_ faetICMnYyGPivDÆn_CapøÚvkarenH )ancUlrYmcMENkkñúgkarsMerceKaledAGPivDÆn_shsSvtSr_km<úCa

Edl)anbRBa¢abeynD½rrYcehIy )andl;kMritNa.