woordsoorten bloemlezingbijvoeglijk naamwoord: zo kort mogelijk: één klinker (o), één...
TRANSCRIPT
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 1 VAN 23
1
Woordsoorten bloemlezing uit het 40 bladzijden tellende boek.
Inleiding Een boek samenstellen over woordsoorten. Dat betekent: keuzes maken. Wat overigens ook geldt voor het gebruiken ervan.
Over de keuzes van de samenstellers het volgende:
- werkwoord We noemen zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden natuurlijk wel, maar in de oefeningen zijn we er tevreden mee, wanneer een leerling alle werkwoorden (persoonsvorm, voltooid deelwoord, infinitief) in een zin kan aangeven. Dat is immers van groot belang voor een correcte werkwoordspelling. Voor het koppelwerkwoord is er een apart hoofdstuk.
- bijvoeglijk naamwoord We beperken ons niet tot het kunnen herkennen ervan. Vooral ook ter ondersteuning van de werkwoordspelling geven we veel aandacht aan o.m. het als bijvoeglijk naamwoord gebruikte voltooid deelwoord: Hij bemestte de grond met bemeste tuinaarde. Met een aantal extra oefeningen die u in een woordsoortenboek wellicht niet zou verwachten. Ook elders zult u (nuttige) extra's tegenkomen.
- bijwoord Het herkennen van bijwoorden (vooral ook het verschil met het bijvoeglijk naamwoord) lijkt ons belangrijk in verband met het vreemdetalenonderwijs. Denkt u aan het Engels:
a quick walk walking quickly
Wij maakten dus onze keuzes. Doet u dat als gebruiker gerust ook. Bepaalde oefeningen (aan het eind van een hoofdstuk) kunt u of overslaan of gebruiken om te differentiëren. Dat geldt in feite ook voor enkele hoofdstukken. Misschien vindt u het bijvoorbeeld niet nodig om het met uw leerlingen over het wederkerend en wederkerig voornaamwoord te hebben. Wat het tussenwerpsel betreft: dat hebben we opgenomen voor de echte 'liefhebber' … We gaan ervan uit dat u snel uw weg zult weten te vinden in Woordsoorten.
1 Woordsoorten
We kunnen een zin verdelen in zinsdelen en die dan een naam geven. Dat noemen we redekundig ontleden. Ieder woord apart benoemen kan ook. Dat gaan we in dit boek doen. We gaan kijken tot welke soort de woorden in een zin horen. Dat noemen we taalkundig ontleden. Behoort een woord altijd tot dezelfde woordsoort? Meestal wel. Zo is meisje altijd een zelfstandig naamwoord, jongen ook; en de is altijd een lidwoord. Maar er zijn ook woorden waarbij het van de zin afhangt tot welke soort ze behoren. Zo is hard een bijvoeglijk naamwoord in een hard schot, maar een bijwoord in hij schiet hard. Welke woordsoorten kom je in dit boek tegen? ww werkwoord zelfstandig werkwoord zww hulpwerkwoord hww koppelwerkwoord kww
K2-Pu
blisher
.nlat overigens ook geldt voor
K2-Pu
blisher
.nlat overigens ook geldt voor
natuurlijk wel, maar in
K2-Pu
blisher
.nl
natuurlijk wel, maar in de
K2-Pu
blisher
.nl
de oefeningen
K2-Pu
blisher
.nl
oefeningen persoonsvorm, voltooid deelwoord,
K2-Pu
blisher
.nl
persoonsvorm, voltooid deelwoord, root belang voor een correcte werkwoordspelling.
K2-Pu
blisher
.nl
root belang voor een correcte werkwoordspelling.
We beperken ons niet tot het kunnen herkennen ervan. Vooral ook ter ondersteuning van de
K2-Pu
blisher
.nl
We beperken ons niet tot het kunnen herkennen ervan. Vooral ook ter ondersteuning van de als bijvoeglijk naamwoord gebruikte
K2-Pu
blisher
.nl
als bijvoeglijk naamwoord gebruikte bemeste
K2-Pu
blisher
.nl
bemeste tuinaarde
K2-Pu
blisher
.nl
tuinaarde.
K2-Pu
blisher
.nl
.oefeningen die u in een woordsoortenboek wellicht niet zou verwachten.
K2-Pu
blisher
.nl
oefeningen die u in een woordsoortenboek wellicht niet zou verwachten.
Het herkennen van bijwoorden (vooral ook het verschil met het bijvoeglijk naamwoord) lijkt ons
K2-Pu
blisher
.nl
Het herkennen van bijwoorden (vooral ook het verschil met het bijvoeglijk naamwoord) lijkt ons belangrijk in verband met het vreemdetalenonderwijs. Denkt u aan het Engels:
K2-Pu
blisher
.nl
belangrijk in verband met het vreemdetalenonderwijs. Denkt u aan het Engels:
Wij maakten dus onze keuzes. Doet u dat als gebruiker gerust ook. Bepaalde oefeningen (aan het eind
K2-Pu
blisher
.nl
Wij maakten dus onze keuzes. Doet u dat als gebruiker gerust ook. Bepaalde oefeningen (aan het eind van een hoofdstuk) kunt u of overslaan of gebruiken om te
K2-Pu
blisher
.nl
van een hoofdstuk) kunt u of overslaan of gebruiken om te differentiëren
K2-Pu
blisher
.nl
differentiërenenkele hoofdstukken. Misschien vindt u het bijvoorbeel
K2-Pu
blisher
.nl
enkele hoofdstukken. Misschien vindt u het bijvoorbeeld niet nodig om het met uw leerlingen over het
K2-Pu
blisher
.nl
d niet nodig om het met uw leerlingen over het wederkerend en wederkerig voornaamwoord te hebben. Wat het tussenwerpsel betreft: dat hebben we
K2-Pu
blisher
.nl
wederkerend en wederkerig voornaamwoord te hebben. Wat het tussenwerpsel betreft: dat hebben we opgenomen voor de echte 'liefhebber'
K2-Pu
blisher
.nl
opgenomen voor de echte 'liefhebber' …
K2-Pu
blisher
.nl
…
We gaan ervan uit dat u snel uw weg zult weten te vinden in
K2-Pu
blisher
.nl
We gaan ervan uit dat u snel uw weg zult weten te vinden in
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Woordsoorten
K2-Pu
blisher
.nl
Woordsoorten
We kunnen een zin verdelen in zinsdelen en die dan een naam geven.
K2-Pu
blisher
.nl
We kunnen een zin verdelen in zinsdelen en die dan een naam geven. redekundig ontleden
K2-Pu
blisher
.nl
redekundig ontleden.
K2-Pu
blisher
.nl
.Ieder woord apart benoemen kan ook. Dat gaan we in dit boek doen. We gaan kijken tot welke
K2-Pu
blisher
.nl
Ieder woord apart benoemen kan ook. Dat gaan we in dit boek doen. We gaan kijken tot welke soort de woorden in een zin horen. Dat noemen we
K2-Pu
blisher
.nl
soort de woorden in een zin horen. Dat noemen we
Behoort een woord altijd tot dezelfde woordsoort? Meestal wel.
K2-Pu
blisher
.nl
Behoort een woord altijd tot dezelfde woordsoort? Meestal wel.Zo is
K2-Pu
blisher
.nl
Zo is meisje
K2-Pu
blisher
.nl
meisje altijd een zelfsta
K2-Pu
blisher
.nl
altijd een zelfstaMaar er zijn ook woorden waarbij het van de zin afhangt tot welke soort ze behoren. Zo is K2-
Publis
her.n
lMaar er zijn ook woorden waarbij het van de zin afhangt tot welke soort ze behoren. Zo is een K2-
Publis
her.n
leen bijvoeglijk naamwoordK2-
Publis
her.n
lbijvoeglijk naamwoord
Welke woordsoorten K2-Pu
blisher
.nl
Welke woordsoorten
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 2 VAN 23
2
lw lidwoord znw zelfstandig naamwoord bnw bijvoeglijk naamwoord bw bijwoord voornaamwoord persoonlijk voornaamwoord pers vnw bezittelijk voornaamwoord bez vnw wederkerend voornaamwoord wederkerig voornaamwoord aanwijzend voornaamwoord aanw vnw vragend voornaamwoord vr vnw betrekkelijk voornaamwoord betr vnw onbepaald voornaamwoord onb vnw tw telwoord vw voegwoord vz voorzetsel
tussenwerpsel 1 Werkwoord ww
Werkwoorden zijn doe-woorden: ze vertellen wat er wordt gedaan of wat er gebeurt. Ze kunnen in een andere tijd gezet worden; soms verandert dan de klank. Bram tekent vaak een giraffe. Hoeveel zinnen heb je al gemaakt? Met een werkwoord kun je vrijwel altijd een rijtje met ik-jij-hij-wij maken:
Ik ga even een rijtje maken.
ik ga ik maak jij gaat jij maakt hij gaat hij maakte wij gingen wij maakten ik ben gegaan ik heb gemaakt
Dus: ga en maken zijn werkwoorden.
toets
Als je dit plaatje tegenkomt, met een toetsnummer eronder, is er een toets aan de beurt. Toetsen vind je achter in dit boek vanaf blz. 37.
K2-Pu
blisher
.nlpers vnw
K2-Pu
blisher
.nlpers vnw
bez vnw
K2-Pu
blisher
.nlbez vnw
aanwijzend voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
aanwijzend voornaamwoord aanw vnw
K2-Pu
blisher
.nl
aanw vnwvr vnw
K2-Pu
blisher
.nl
vr vnwbetrekkelijk voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
betrekkelijk voornaamwoord betr vnw
K2-Pu
blisher
.nl
betr vnwonbepaald voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
onbepaald voornaamwoord onb vnw
K2-Pu
blisher
.nl
onb vnw
K2-Pu
blisher
.nl
Werkwoord ww
K2-Pu
blisher
.nl
Werkwoord ww
Werkwoorden zijn doe
K2-Pu
blisher
.nl
Werkwoorden zijn doe-
K2-Pu
blisher
.nl
-woorden: ze vertellen wat er wordt gedaan of
K2-Pu
blisher
.nl
woorden: ze vertellen wat er wordt gedaan ofZe kunnen in een andere tijd gezet worden; soms verandert dan de klank.
K2-Pu
blisher
.nl
Ze kunnen in een andere tijd gezet worden; soms verandert dan de klank.
Bram
K2-Pu
blisher
.nl
Bram tekent
K2-Pu
blisher
.nl
tekent vaak
K2-Pu
blisher
.nl
vaakHoeveel zinnen
K2-Pu
blisher
.nl
Hoeveel zinnen
Met een werkwoord kun je vrijwel altijd een rijtje met ik
K2-Pu
blisher
.nl
Met een werkwoord kun je vrijwel altijd een rijtje met ik
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 3 VAN 23
3
Oefening 1 Kleur in de volgende zinnen de werkwoorden. (Kun je er een rijtje met ik-jij-hij-wij mee maken?) Er kunnen meerdere werkwoorden in een zin staan.
1 Bram tekent vaak een giraffe.
2 Heb jij weleens in een sportwagen gezeten?
25 Waarom sta je zo te schreeuwen? Waarom sta je zo te schreeuwen?
* Let op! Hier is het werkwoord gesplitst.
hebben, Het voltooid deelwoord komt bijna altijd voor met een hulpwerkwoord: met zijn of
worden. Bij andere hulpwerkwoorden krijg je de infinitief (het hele werkwoord). Kijk maar in de volgende oefening. Oefening 2 Vul in de zinnen hieronder steeds een hulpwerkwoord in. Kies daarbij uit:
hebben, zijn, worden, zullen, mogen, kunnen, moeten, willen. Als je aan een zin niet kunt zien in welke tijd die staat, neem je de
tegenwoordige tijd. Zijn er meerdere werkwoorden mogelijk, dan hoef je er maar een op te schrijven.
1 Hij _______________ nu al twee keer te laat gekomen.
2 Wie _______________ mij straks even helpen?
Oefening 3 In de oefening hierboven heb je steeds een hulpwerkwoord ingevuld. Kleur nu de andere werkwoorden nog even. Oefening 4 Kleur alle werkwoorden; dat kunnen er meerdere in een zin zijn. Zet
daarna in iedere zin een kringetje om het 'hoofdwerkwoord' (het belangrijkste werkwoord).
1 Ahmed was in een plas gevallen.
2 Zal ik jou eens even helpen?
15 We moeten alleen in zin 15 de werkwoorden nog kleuren.
K2-Pu
blisher
.nl
Waarom sta je zo te schreeuwen?
K2-Pu
blisher
.nl
Waarom sta je zo te schreeuwen?
hebben
K2-Pu
blisher
.nl
hebbenhulpwerkwoord
K2-Pu
blisher
.nl
hulpwerkwoord: met
K2-Pu
blisher
.nl
: met zijn
K2-Pu
blisher
.nl
zijn
(het hele werkwoord).
K2-Pu
blisher
.nl
(het hele werkwoord).
Vul in de zinnen hieronder steeds een hulpwerkwoord in. Kies daarbij uit:
K2-Pu
blisher
.nl
Vul in de zinnen hieronder steeds een hulpwerkwoord in. Kies daarbij uit: ,
K2-Pu
blisher
.nl
, zullen
K2-Pu
blisher
.nl
zullen,
K2-Pu
blisher
.nl
, mogen
K2-Pu
blisher
.nl
mogen,
K2-Pu
blisher
.nl
, kunnen
K2-Pu
blisher
.nl
kunnenAls je aan een zin niet kunt zien in welke tijd die staat, neem je de
K2-Pu
blisher
.nl
Als je aan een zin niet kunt zien in welke tijd die staat, neem je de Zijn er meerdere werkwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
Zijn er meerdere werkwoorden er maar een op te schrijven.
K2-Pu
blisher
.nl
er maar een op te schrijven.
Hij _______________ nu al twee keer te laat gekomen.
K2-Pu
blisher
.nl
Hij _______________ nu al twee keer te laat gekomen.
Wie _______________ mij straks even helpen?
K2-Pu
blisher
.nl
Wie _______________ mij straks even helpen?
In de oefening hierboven heb je steeds een
K2-Pu
blisher
.nl
In de oefening hierboven heb je steeds een Kleur nu
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur nu de andere
K2-Pu
blisher
.nl
de andere werkwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
werkwoorden
Oefening
K2-Pu
blisher
.nl
Oefening 4
K2-Pu
blisher
.nl
4 Kleur alle
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur alle daarna
K2-Pu
blisher
.nl
daarna belangrijkste werkwoord).
K2-Pu
blisher
.nl
belangrijkste werkwoord).
1 K2-Pu
blisher
.nl
1 Ahmed was in een plas gevallen.K2-Pu
blisher
.nl
Ahmed was in een plas gevallen.
Zal ik jou eensK2-Pu
blisher
.nl
Zal ik jou eens
We moeten alleen K2-Pu
blisher
.nl
We moeten alleen
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 4 VAN 23
4
Een koppelwerkwoord zit in een naamwoordelijk gezegde. Het 'koppelt' het onderwerp aan een bijvoeglijk naamwoord of zelfstandig naamwoord: Die man is verkouden. Die man wordt verkouden. Die man blijft verkouden. Die man blijkt verkouden. Die man lijkt verkouden. Die man schijnt verkouden. Die man komt (me) verkouden voor.
Dat meisje is journalist. Dat meisje wordt journalist. Dat meisje blijft journalist. Dat meisje blijkt journalist. Dat meisje lijkt journalist. Dat meisje schijnt journalist. Dat meisje heet Lida.
Steeds een naamwoordelijk gezegde. Steeds 'koppelt' het werkwoord het onderwerp die man aan het bnw verkouden: die verkouden man.
Steeds een naamwoordelijk gezegde. Steeds 'koppelt' het werkwoord het onderwerp dat meisje aan het znw journalist.
De koppelwerkwoorden op een rij:
zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, vóórkomen. Deze werkwoorden zijn alleen maar koppelwerkwoord (en dus deel van een nw gez) als ze koppelen (verbinden): zelfstandig naamwoord onderwerp aan (met) of bijvoeglijk naamwoord In de volgende voorbeelden zijn het geen koppelwerkwoorden.
Wanneer GEEN koppelwerkwoord?
We zijn in Australië.
Ze blijven in Australië.
Kangoeroes komen in Australië voor.
Het gaat hier om ERGENS zijn, ERGENS blijven, ERGENS vóórkomen.
Dan geen koppelwerkwoord, maar een zelfstandig werkwoord (en dus ook een ww gez).
3 Werkwoord: koppelwerkwoord kww kww K2-
Publis
her.n
lnaamwoord
K2-Pu
blisher
.nlnaamwoord:
K2-Pu
blisher
.nl:
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
journalist
K2-Pu
blisher
.nl
journalist.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
journalist
K2-Pu
blisher
.nl
journalist.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
journalist
K2-Pu
blisher
.nl
journalist.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
journalist
K2-Pu
blisher
.nl
journalist.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
schijnt
K2-Pu
blisher
.nl
schijnt journalist
K2-Pu
blisher
.nl
journalist.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
at meisje
K2-Pu
blisher
.nl
at meisje heet
K2-Pu
blisher
.nl
heet Lida
K2-Pu
blisher
.nl
Lida.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Steeds een
K2-Pu
blisher
.nl
Steeds een naamwoordelijk gezegde
K2-Pu
blisher
.nl
naamwoordelijk gezegde
K2-Pu
blisher
.nl
Steeds 'koppelt' het werkwoord het
K2-Pu
blisher
.nl
Steeds 'koppelt' het werkwoord het
K2-Pu
blisher
.nl
onderwerp
K2-Pu
blisher
.nl
onderwerp dat meisje
K2-Pu
blisher
.nl
dat meisje aan het
K2-Pu
blisher
.nl
aan het
K2-Pu
blisher
.nl
journalist
K2-Pu
blisher
.nl
journalistjournalist
K2-Pu
blisher
.nl
journalist.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
blijken
K2-Pu
blisher
.nl
blijken,
K2-Pu
blisher
.nl
, lijken
K2-Pu
blisher
.nl
lijken,
K2-Pu
blisher
.nl
, schijnen
K2-Pu
blisher
.nl
schijnen
alleen maar
K2-Pu
blisher
.nl
alleen maar koppelwerkwoord
K2-Pu
blisher
.nl
koppelwerkwoord
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
onderwerp
K2-Pu
blisher
.nl
onderwerp aan (met)
K2-Pu
blisher
.nl
aan (met)
K2-Pu
blisher
.nl
In de volgende voorbeelden zijn het
K2-Pu
blisher
.nl
In de volgende voorbeelden zijn het
K2-Pu
blisher
.nl
Wanneer
K2-Pu
blisher
.nl
Wanneer
K2-Pu
blisher
.nl
Het gaat hierK2-Pu
blisher
.nl
Het gaat hier
Dan K2-Pu
blisher
.nl
Dan K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 5 VAN 23
5
Oefening 5 Kleur in de volgende zinnen eerst de werkwoorden. (Kun je er een rijtje met ik-jij-hij-wij mee maken?)
Staat er een koppelwerkwoord in de zin, dan schrijf je dat op achter de zin. Geen koppelwerkwoord? Zet dan een kruisje!
Er kunnen meerdere werkwoorden in een zin staan.
1 Wordt Chantal later kapster? 1 wordt
2 Ik zou vandaag liever op school gebleven zijn. 2 x
3 Het water bleek warm. 3 _________________
__
toets 1
Lidwoorden staan vóór het zelfstandig naamwoord. Er zijn er drie: de, het ('t), een ('n).
de tafel een tafel de en het - bepaald lidwoord het boek een boek een - onbepaald lidwoord
Zelfstandige naamwoorden zijn woorden waar je (bijna altijd) een lidwoord voor kunt zetten. Het gaat om mensen, dieren, dingen, planten, begrippen en (eigen)namen (die je meestal met een hoofdletter schrijft). Bij de meeste zelfstandige naamwoorden hoort een meervoud en een verkleinwoord. Bijvoorbeeld:
kind het kind de kinderen het kindje Oefening 6 Kleur in de volgende zinnen de zelfstandige naamwoorden en de lidwoorden.
1 De hele nacht viel de regen in stromen naar beneden.
15 Met Kerstmis eten we bij onze vroegere buren in Alkmaar. Oefening 7 Kleur in de volgende zinnen de zelfstandige naamwoorden en de werkwoorden.
1 Er is gisteren een ongeluk gebeurd bij een onbewaakte spoorwegovergang.
12 Daardoor raakte niemand gewond; er was alleen materiële schade. * Let op! In deze zin zit een gesplitst werkwoord.
4 Lidwoord + zelfstandig naamwoord lw + znw kww
K2-Pu
blisher
.nlin de zin, dan schrijf je dat op achter de
K2-Pu
blisher
.nlin de zin, dan schrijf je dat op achter de
_________________
K2-Pu
blisher
.nl
_________________
naamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
naamwoord.
K2-Pu
blisher
.nl
. Er zijn er drie:
K2-Pu
blisher
.nl
Er zijn er drie: de
K2-Pu
blisher
.nl
de
het
K2-Pu
blisher
.nl
het -
K2-Pu
blisher
.nl
- bepaald
K2-Pu
blisher
.nl
bepaald lidwoord
K2-Pu
blisher
.nl
lidwoordeen
K2-Pu
blisher
.nl
een -
K2-Pu
blisher
.nl
- onbepaald lidwoord
K2-Pu
blisher
.nl
onbepaald lidwoord
zijn woorden waar je (bijna altijd) een
K2-Pu
blisher
.nl
zijn woorden waar je (bijna altijd) een mensen, dieren, dingen, planten, begrippen en (eigen)namen (die je
K2-Pu
blisher
.nl
mensen, dieren, dingen, planten, begrippen en (eigen)namen (die je meestal met een hoofdletter schrijft).
K2-Pu
blisher
.nl
meestal met een hoofdletter schrijft).zelfstandige naamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
zelfstandige naamwoorden hoort een
K2-Pu
blisher
.nl
hoort een meervoud
K2-Pu
blisher
.nl
meervoud
kind
K2-Pu
blisher
.nl
kind de
K2-Pu
blisher
.nl
de kinderen
K2-Pu
blisher
.nl
kinderen
Kleur
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur in
K2-Pu
blisher
.nl
in de volgende zinnen de
K2-Pu
blisher
.nl
de volgende zinnen de lidwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
lidwoorden.
K2-Pu
blisher
.nl
.
De hele nacht viel de regen in stromen naar beneden.
K2-Pu
blisher
.nl
De hele nacht viel de regen in stromen naar beneden.
Met Kerstmis eten we bij onze vroegere buren in Alkmaar.
K2-Pu
blisher
.nl
Met Kerstmis eten we bij onze vroegere buren in Alkmaar.
Oefening 7
K2-Pu
blisher
.nl
Oefening 7 Kleur in de volgende zinnen de
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur in de volgende zinnen de de
K2-Pu
blisher
.nl
de werkwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
werkwoorden
1
K2-Pu
blisher
.nl
1 Er is gisteren een ongeluk gebeurd bij een onbewaakte spoorwegovergang.
K2-Pu
blisher
.nl
Er is gisteren een ongeluk gebeurd bij een onbewaakte spoorwegovergang.
12 K2-Pu
blisher
.nl
12 Daardoor raakte niemand gewond; er wasK2-Pu
blisher
.nl
Daardoor raakte niemand gewond; er was
Let op! In deze zin zit een gesplitst werkwoord.K2-Pu
blisher
.nl
Let op! In deze zin zit een gesplitst werkwoord.K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Lidwoord + zelfstandig naamwoord lw + znw
K2-Pu
blisher
.nl
Lidwoord + zelfstandig naamwoord lw + znw
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 6 VAN 23
6
Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord.
mooi lelijk aardig hoog laag stom fantastisch afgelegen robuust groot klein geel wit prachtig goed gammel stevig landelijk antiek modern nieuw oud stenen houten schitterend leuk schoon vies ouderwets rommelig haveloos bijzonder afgebroken vreemd raar fraai gerenoveerd
Een groot huis Groot vertelt iets over huis; het voegt er iets bij. Een bijvoeglijk naamwoord staat meestal vlak voor het zelfstandig naamwoord. Het kan er ook achter staan; in een zin met een koppelwerkwoord, een zin met een naamwoordelijk gezegde dus. De nieuwe fiets De fiets is nieuw. Nieuwe en nieuw zeggen iets over fiets. Soms staan er meerdere bijvoeglijke naamwoorden vlak voor het zelfstandig naamwoord, gescheiden door een komma.
Dat mooie, grote, houten huis De meeste bijvoeglijke naamwoorden kunnen een uitgang krijgen: groot - grote hout - houten Een houten schutting Wanneer komt er -en achter het bijvoeglijk naamwoord?
Als een bijvoeglijk naamwoord wat vertelt over het materiaal (de stof) waarvan iets gemaakt is, wordt het een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord genoemd. Iets kan gemaakt zijn van bijvoorbeeld: katoen, hout, steen, goud, blik, lood, glas.
Die schutting is VAN hout. Die muur is VAN steen.
De meeste stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden eindigen op –en. Niet allemaal dus; deze bijvoorbeeld niet:
een plastic auto een platina album een nylon tentdoek een aluminium pan Bij het bijvoeglijk naamwoord heeft wél of geen –n niets te maken met enkel- of meervoud, wel met 'gewoon' of stoffelijk. Kijk maar!
Gewoon bijvoeglijk naamwoord Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord tien glimmende lepels tien zilveren lepels
5 Bijvoeglijk naamwoord bnw
Wat voor huis?
Een houten huis
K2-Pu
blisher
.nl
; het
K2-Pu
blisher
.nl
; het voegt
K2-Pu
blisher
.nl
voegt er iets
K2-Pu
blisher
.nl
er iets bij
K2-Pu
blisher
.nl
bij.
K2-Pu
blisher
.nl
.
staat meestal vlak voor het
K2-Pu
blisher
.nl
staat meestal vlak voor het zelfstandig naamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
zelfstandig naamwoordkoppelwerkwoord
K2-Pu
blisher
.nl
koppelwerkwoord, een zin met een
K2-Pu
blisher
.nl
, een zin met een
Nieuwe
K2-Pu
blisher
.nl
Nieuwe en
K2-Pu
blisher
.nl
en nieuw
K2-Pu
blisher
.nl
nieuw zeggen iets over
K2-Pu
blisher
.nl
zeggen iets over
naamwoorden vlak voor het zelfstandig naamwoord,
K2-Pu
blisher
.nl
naamwoorden vlak voor het zelfstandig naamwoord,
De meeste bijvoeglijke naamwoorden kunnen een uitgang krijgen:
K2-Pu
blisher
.nl
De meeste bijvoeglijke naamwoorden kunnen een uitgang krijgen:
hout
K2-Pu
blisher
.nl
hout -
K2-Pu
blisher
.nl
- houten
K2-Pu
blisher
.nl
houten
en
K2-Pu
blisher
.nl
en achter het bijvoeglijk naamwoord?
K2-Pu
blisher
.nl
achter het bijvoeglijk naamwoord?
K2-Pu
blisher
.nl
Als een bijvoeglijk naamwoord wat vertelt over het materiaal (de stof) waarvan iets gemaakt
K2-Pu
blisher
.nl
Als een bijvoeglijk naamwoord wat vertelt over het materiaal (de stof) waarvan iets gemaakt is, wordt het een
K2-Pu
blisher
.nl
is, wordt het een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
stoffelijk bijvoeglijk naamwoordIets kan gemaakt zijn van bijvoorbeeld:
K2-Pu
blisher
.nl
Iets kan gemaakt zijn van bijvoorbeeld:
Die schutting is
K2-Pu
blisher
.nl
Die schutting is VAN
K2-Pu
blisher
.nl
VAN hout.
K2-Pu
blisher
.nl
hout.
De meeste stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden eindigen op
K2-Pu
blisher
.nl
De meeste stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden eindigen op Niet allemaal dus; deze bijvoorbeeld niet:
K2-Pu
blisher
.nl
Niet allemaal dus; deze bijvoorbeeld niet:
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
een
K2-Pu
blisher
.nl
een plastic
K2-Pu
blisher
.nl
plastic auto
K2-Pu
blisher
.nl
auto
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
een K2-Pu
blisher
.nl
een nylonK2-Pu
blisher
.nl
nylon tentdoekK2-Pu
blisher
.nl
tentdoek
Bij het bijvoeglijk naamwoord heeft wél of geen K2-Pu
blisher
.nl
Bij het bijvoeglijk naamwoord heeft wél of geen wel met 'gewoon' of stoffelijk. Kijk maar!K2-
Publis
her.n
l
wel met 'gewoon' of stoffelijk. Kijk maar!K2-Pu
blisher
.nl
Gewoon bijvoeglijk naamwoordK2-Pu
blisher
.nl
Gewoon bijvoeglijk naamwoordK2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Een houten huis
K2-Pu
blisher
.nl
Een houten huis
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 7 VAN 23
7
Oefening 8 Kleur alle bijvoeglijke naamwoorden.
1 Op een zonnige dag speelde Jan met zijn leren bal. 18 Een aluminium pan is lichter dan een stalen of ijzeren pan. Oefening 9 Wel of niet stoffelijk: wel of geen –en aan het eind? Vul steeds het bijvoeglijk naamwoord in. 1 hoog De ______________________ flat Er zijn ook bijvoeglijke naamwoorden die van een werkwoord afgeleid zijn: het voltooid deelwoord (soms ook het onvoltooid deelwoord) wordt dan gebruikt als bijvoeglijk naamwoord.
verbreden > verbreed (volt. deelw.) De verbrede weg
stromen > stromend (onv. deelw.) Het stromende water
Ik vergrootte de foto. De foto is vergroot. / Ik heb de foto vergroot. ww (persoonsvorm) ww (voltooid deelwoord) ww (voltooid deelwoord) IK-vorm + te De vergrote foto bijvoeglijk naamwoord: zo kort mogelijk: één klinker (o), één medeklinker (t), behalve wanneer je het verkeerd zou
uitspreken: in bekladde muren dus wel 2 d's! Schrijf het bijvoeglijk naamwoord als een gewoon woord.
Als het voltooid deelwoord van een sterk werkwoord op –en eindigt, blijft die –en in het bijvoeglijk naamwoord gewoon staan! bakken > gebakken (volt. deelw.) Het gebakken brood
verzenden > verzonden (volt. deelw.) De verzonden e-mail Ook zó'n bijvoeglijk naamwoord eindigt dus op –en.
Oefening 10 Gebruik het voltooid deelwoord als een bijvoeglijk naamwoord.
1 Mijn fiets is gestolen. De ______________________________ fiets fiets
11 De grond is bemest. De ______________________________ grond grond
12 De gevangene is gevlucht. De ______________________________ gevangene gevangene K2-
Publis
her.n
laan het eind? Vul steeds het
K2-Pu
blisher
.nlaan het eind? Vul steeds het
Er zijn ook bijvoeglijke naamwoorden die van een werkwoord afgeleid zijn: het
K2-Pu
blisher
.nl
Er zijn ook bijvoeglijke naamwoorden die van een werkwoord afgeleid zijn: het voltooid
K2-Pu
blisher
.nl
voltooid ) wordt dan gebruikt als
K2-Pu
blisher
.nl
) wordt dan gebruikt als bijvoeglijk
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijk
De
K2-Pu
blisher
.nl
De verbrede
K2-Pu
blisher
.nl
verbrede weg
K2-Pu
blisher
.nl
weg
Het
K2-Pu
blisher
.nl
Het stromende
K2-Pu
blisher
.nl
stromende water
K2-Pu
blisher
.nl
water
K2-Pu
blisher
.nl
vergroot
K2-Pu
blisher
.nl
vergroot.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
/
K2-Pu
blisher
.nl
/ Ik heb de foto
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb de foto vergroot
K2-Pu
blisher
.nl
vergroot
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
(voltooid deelwoord) ww (voltooid deelwoord)
K2-Pu
blisher
.nl
(voltooid deelwoord) ww (voltooid deelwoord)
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
één klinker (o), één medeklinker (t), behalve wanneer je het verkeerd zou
K2-Pu
blisher
.nl
één klinker (o), één medeklinker (t), behalve wanneer je het verkeerd zou
K2-Pu
blisher
.nl
bekladde
K2-Pu
blisher
.nl
bekladde muren
K2-Pu
blisher
.nl
muren dus wel 2 d's!
K2-Pu
blisher
.nl
dus wel 2 d's!
K2-Pu
blisher
.nl
Schrijf het bijvoeglijk naamwoord als een gewoon woord.
K2-Pu
blisher
.nl
Schrijf het bijvoeglijk naamwoord als een gewoon woord.Schrijf het bijvoeglijk naamwoord als een gewoon woord.
K2-Pu
blisher
.nl
Schrijf het bijvoeglijk naamwoord als een gewoon woord.
deelwoord van een sterk werkwoord op
K2-Pu
blisher
.nl
deelwoord van een sterk werkwoord op bijvoeglijk naamwoord gewoon staan
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijk naamwoord gewoon staan!
K2-Pu
blisher
.nl
!
>
K2-Pu
blisher
.nl
> gebakken
K2-Pu
blisher
.nl
gebakken (volt. deelw.)
K2-Pu
blisher
.nl
(volt. deelw.)
verzenden
K2-Pu
blisher
.nl
verzenden >
K2-Pu
blisher
.nl
> verzonden
K2-Pu
blisher
.nl
verzonden
Ook zó'n bijvoeglijk naamwoord eindigt dus op
K2-Pu
blisher
.nl
Ook zó'n bijvoeglijk naamwoord eindigt dus op
Oefening 10
K2-Pu
blisher
.nl
Oefening 10 Gebruik
K2-Pu
blisher
.nl
Gebruik het
K2-Pu
blisher
.nl
het
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Mijn fiets is
K2-Pu
blisher
.nl
Mijn fiets isMijn fiets is
K2-Pu
blisher
.nl
Mijn fiets is gestolen
K2-Pu
blisher
.nl
gestolengestolen
K2-Pu
blisher
.nl
gestolen
11
K2-Pu
blisher
.nl
11
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
De grond is
K2-Pu
blisher
.nl
De grond isDe grond is
K2-Pu
blisher
.nl
De grond is bemest
K2-Pu
blisher
.nl
bemest
12 K2-Pu
blisher
.nl
12 K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
De gevangene isK2-Pu
blisher
.nl
De gevangene isDe gevangene isK2-Pu
blisher
.nl
De gevangene is
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 8 VAN 23
8
Oefening 11 Maak van de volgende werkwoorden een bijvoeglijk naamwoord.
missen breken verslaan knopen vinden redden witten winnen
Oefening 12 Maak nu zelf passende bijvoeglijke naamwoorden van de volgende woorden. leuk steen wassen glimmen katoen stelen rijden
1 Een huis van steen is een ______________________________ huis.
7 Na de poetsbeurt is het weer een _______________________ auto. Oefening 13 Maak van de werkwoorden hieronder een voltooid deelwoord en
gebruik dat als bijvoeglijk naamwoord. 4 vergroten De _______________________________ foto
5 beantwoorden De _______________________________ brief
Een bijwoord zegt iets over:
een werkwoord Ik speel leuk. Ik heb leuk gespeeld. Je moet duidelijk spreken. Hij schildert prachtig. een bijvoeglijk naamwoord Dat is een erg aardige jongen.
Aardige vertelt iets over het znw jongen: is dus een bv nw. Erg vertelt iets over het bv nw aardige: niet gewoon aardig, maar erg aardig; erg is dus een bw.
een ander bijwoord Die auto rijdt zeer snel. Snel vertelt iets over het ww rijdt: is dus een bw.
Zeer vertelt iets over het bw snel: niet gewoon snel, maar zeer snel; zeer is dus een bw.
Jullie kunnen bijzonder goed ontleden. telwoord Hij heeft er heel veel. Ik heb er erg weinig.
6 Bijwoord bw
1 de ____________________ vaas 5 de ____________________ wedstrijd
K2-Pu
blisher
.nl
van de
K2-Pu
blisher
.nl
van de
leuk steen wassen glimmen katoen stelen rijden
K2-Pu
blisher
.nl
leuk steen wassen glimmen katoen stelen rijden
Een huis van steen is een ______________________________ huis.
K2-Pu
blisher
.nl
Een huis van steen is een ______________________________ huis.
Na de poetsbeurt is het weer een _______________________
K2-Pu
blisher
.nl
Na de poetsbeurt is het weer een _______________________ auto.
K2-Pu
blisher
.nl
auto.
van de werkwoorden hieronder een
K2-Pu
blisher
.nl
van de werkwoorden hieronder een voltooid
K2-Pu
blisher
.nl
voltooid deelwoord
K2-Pu
blisher
.nl
deelwoordnaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
naamwoord.
K2-Pu
blisher
.nl
.
______________
K2-Pu
blisher
.nl
___________________
K2-Pu
blisher
.nl
_________________
K2-Pu
blisher
.nl
__________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
______________________
______________
K2-Pu
blisher
.nl
___________________
K2-Pu
blisher
.nl
_________________
K2-Pu
blisher
.nl
__________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
______________________
Ik
K2-Pu
blisher
.nl
Ik speel
K2-Pu
blisher
.nl
speel leuk
K2-Pu
blisher
.nl
leuk.
K2-Pu
blisher
.nl
.
Je moet
K2-Pu
blisher
.nl
Je moet duidelijk
K2-Pu
blisher
.nl
duidelijk
bijvoeglijk naamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijk naamwoord Dat is
K2-Pu
blisher
.nl
Dat is een
K2-Pu
blisher
.nl
een
Aardige
K2-Pu
blisher
.nl
AardigeErg
K2-Pu
blisher
.nl
Erg
een ander
K2-Pu
blisher
.nl
een ander bijwoord
K2-Pu
blisher
.nl
bijwoord
telwoordK2-Pu
blisher
.nl
telwoordK2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl___
K2-Pu
blisher
.nl___ wedstrijd
K2-Pu
blisher
.nlwedstrijd
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 9 VAN 23
9
Oefening 14 Kleur de bijwoorden. Soms staan er meerdere in een zin. Er zit ook een zin tussen zonder bijwoord.
Er zijn ook bijwoorden die een tijd of plaats aangeven; als zinsdeel zijn dat (vaak) bijwoordelijke bepalingen van één woord: tijd
Ik help je morgen.
plaats
Waar staat mijn fiets? Er zijn nog veel meer bijwoorden. Ook dit soort losse woordjes horen erbij:
enigszins,
Ik kom niet, zij komt wel. Ook dit zijn als zinsdeel (vaak) bijwoordelijke bepalingen van één woord. 'Vraagwoorden' als waar, wanneer, waarom, waarnaar en hoe zijn bijwoorden. Waar woon jij? Hoe doe je dat? Wanneer komt je oma? Waarom ga jij niet mee? Alleen wie, wat, welk(e) zijn vragende voornaamwoorden! (zie blz. 26) Oefening 15 Kleur de bijwoorden. Soms staan er meerdere in een zin.
Haal bijwoord en bijvoeglijk naamwoord niet door elkaar! Een bijvoeglijk naamwoord zegt altijd iets over een zelfstandig naamwoord.
Dat is een leuk spel. Dat spel is leuk.
Een bijwoord doet dat niet! Dat zegt bijvoorbeeld iets over een werkwoord. Hij speelt leuk. Een bijvoeglijk naamwoord kan van vorm veranderen:
Een leuk spel Het leuke spel
Een bijwoord niet! Zij spelen leuk. Zij kunnen leuk spelen.
1 Er ligt daar een iPhone. 7 Wanneer komt je oom?
1 Dat is een erg mooie auto. 12 Dat zijn bijzonder veel munten.
K2-Pu
blisher
.nlaangeven; als zinsdeel zijn dat (vaak)
K2-Pu
blisher
.nlaangeven; als zinsdeel zijn dat (vaak)
enigszins
K2-Pu
blisher
.nl
enigszins,
K2-Pu
blisher
.nl
,
Ook dit zijn als zinsdeel (vaak) bijwoordelijke bepalingen van één woord.
K2-Pu
blisher
.nl
Ook dit zijn als zinsdeel (vaak) bijwoordelijke bepalingen van één woord.
waarom
K2-Pu
blisher
.nl
waarom,
K2-Pu
blisher
.nl
, waarnaar
K2-Pu
blisher
.nl
waarnaar en
K2-Pu
blisher
.nl
en hoe
K2-Pu
blisher
.nl
hoe
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
doe je dat?
K2-Pu
blisher
.nl
doe je dat?
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Wanneer
K2-Pu
blisher
.nl
Wanneer komt je oma?
K2-Pu
blisher
.nl
komt je oma?
zijn vragende voornaamwoorden! (zie blz. 26)
K2-Pu
blisher
.nl
zijn vragende voornaamwoorden! (zie blz. 26)
Kleur de
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur de bijwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bijwoorden. Soms staan er meerdere in een zin.
K2-Pu
blisher
.nl
. Soms staan er meerdere in een zin.
K2-Pu
blisher
.nl
Haal
K2-Pu
blisher
.nl
Haal bijwoord
K2-Pu
blisher
.nl
bijwoord en
K2-Pu
blisher
.nl
en bijvoeglijk
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijk
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijk
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijk naamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
naamwoord zegt altijd iets over een
K2-Pu
blisher
.nl
zegt altijd iets over een
Een
K2-Pu
blisher
.nl
Een bijwoord
K2-Pu
blisher
.nl
bijwoord doet dat niet!
K2-Pu
blisher
.nl
doet dat niet! Dat zegt bijvoorbeeld iets over een
K2-Pu
blisher
.nl
Dat zegt bijvoorbeeld iets over een
Een K2-Pu
blisher
.nl
Een bijvoeglijkK2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijk naamwoord K2-Pu
blisher
.nl
naamwoord K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Er ligt daar een iPhone.
K2-Pu
blisher
.nl
Er ligt daar een iPhone.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl12 Dat zijn bijzonder veel munten.
K2-Pu
blisher
.nl12 Dat zijn bijzonder veel munten.
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 10 VAN 23
10
Oefening 16 Kleur de bijwoorden en de bijvoeglijke naamwoorden.
7 Misschien kom ik ook naar dat grote feest. 14 Het waait wel bijzonder hard.
Oefening 17 Je kunt nu in de zinnen van oefening 16 ook nog de zelfstandige naamwoorden en de werkwoorden kleuren.
Kijk ook nog even naar dit verschil: Daar staat een fraai, geschilderd huis. Met komma: fraai en geschilderd zeggen
hier allebei iets over het znw huis:
twee bijvoeglijke naamwoorden dus. Ik heb een fraai geschilderd huis. Geen komma: geschilderd zegt nu iets over
het znw huis: is dus een bijvoeglijk naamwoord; fraai zegt iets over het bnw geschilderd: is dus een bijwoord.
Oefening 18 Kleur de zelfstandige naamwoorden, de werkwoorden, de lidwoorden, de bijwoorden en de bijvoeglijke naamwoorden.
14 Dan vergeet ik nogal vaak de tijd.
15 Ik val soms in slaap met het boek losjes in mijn hand.
toets 2 Kun je alle woorden in de volgende zin al een naam geven? __________ __________ __________ __________ Lorena heeft net een elegante duik gemaakt. __________ __________ __________
K2-Pu
blisher
.nlHet waait wel bijzonder
K2-Pu
blisher
.nlHet waait wel bijzonder
zelfstandige
K2-Pu
blisher
.nlzelfstandige
fraai
K2-Pu
blisher
.nl
fraai en
K2-Pu
blisher
.nl
en geschilderd
K2-Pu
blisher
.nl
geschilderd zeggen
K2-Pu
blisher
.nl
zeggen hier allebei iets over
K2-Pu
blisher
.nl
hier allebei iets over het znw
K2-Pu
blisher
.nl
het znw huis
K2-Pu
blisher
.nl
huis:
K2-Pu
blisher
.nl
:
bijvoeglijke naamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijke naamwoorden
Geen komma
K2-Pu
blisher
.nl
Geen komma:
K2-Pu
blisher
.nl
: geschilderd
K2-Pu
blisher
.nl
geschilderd
K2-Pu
blisher
.nl
het znw
K2-Pu
blisher
.nl
het znw huis
K2-Pu
blisher
.nl
huis:
K2-Pu
blisher
.nl
: is dus een
K2-Pu
blisher
.nl
is dus een bijvoeglijk
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijk naamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
naamwoord;
K2-Pu
blisher
.nl
; fraai
K2-Pu
blisher
.nl
fraai zegt iets over het bnw
K2-Pu
blisher
.nl
zegt iets over het bnwgeschilderd
K2-Pu
blisher
.nl
geschilderd: is dus een
K2-Pu
blisher
.nl
: is dus een
zelfstandige naamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
zelfstandige naamwoorden,
K2-Pu
blisher
.nl
, de
K2-Pu
blisher
.nl
de werkwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
werkwoordenbijwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bijwoorden en de
K2-Pu
blisher
.nl
en de bijvoeglijke naamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijke naamwoorden
Dan vergeet ik nogal vaak de tijd.
K2-Pu
blisher
.nl
Dan vergeet ik nogal vaak de tijd.
Ik val soms in slaap met het boek losjes in
K2-Pu
blisher
.nl
Ik val soms in slaap met het boek losjes in mijn hand.
K2-Pu
blisher
.nl
mijn hand.
Kun je alle woorden in de volgende zin al een naam geven?
K2-Pu
blisher
.nl
Kun je alle woorden in de volgende zin al een naam geven?
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
LorenaK2-Pu
blisher
.nl
Lorena K2-Pu
blisher
.nl
heeft net een elegante duik gemaakt. K2-Pu
blisher
.nl
heeft net een elegante duik gemaakt.
K2-Pu
blisher
.nl
__________ K2-Pu
blisher
.nl
__________ K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 11 VAN 23
11
Een persoonlijk voornaamwoord duidt personen (of dingen of dieren) aan, zonder de naam te noemen. Damian zit vooraan in de klas. Hij zit vooraan in de klas.
De persoonlijke voornaamwoorden in een schema op een rij:
Persoonlijk voornaamwoord Als onderwerp In andere gevallen Enkelvoud 1e persoon ik mij (me)
2e persoon jij (je) u
jou (je) u
3e persoon hij zij (ze) het
hem haar het
Meervoud 1e persoon wij (we) ons
1e persoon: dat ben je zelf (enkelvoud) of de groep waar je bij hoort (meervoud).
Oefening 19 Kleur de persoonlijke voornaamwoorden.
18 Nee, hij gaat met hen mee. 24 Reik je me die handdoek even aan?
Oefening 20 Geef in oefening 19 ook de lidwoorden, de werkwoorden en de zelfstandige naamwoorden aan. Let op de splitsbare werkwoorden in de zinnen 6, 11, 17, 18 en 24. Oefening 21 Wat voor woordsoort is het? Vul in. __________ __________ __________ __________ Wij hebben haar het mooie cadeau direct gegeven. __________ __________ __________ ___________ Voor wie iets meer wil … Welke zin is goed?
Ik spring hoger dan hij. Zij lopen harder dan wij. Ik spring hoger dan hem. Zij lopen harder dan ons.
Dat ontdek je zó:
Ik spring hoger dan hij/hem springt. Zij lopen harder dan wij/ons lopen.
7 Persoonlijk voornaamwoord pers vnw
Wie is die persoon?
K2-Pu
blisher
.nlaan, zonder de naam
K2-Pu
blisher
.nlaan, zonder de naam
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
op een rij:
K2-Pu
blisher
.nl
op een rij:
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
andere gevallen
K2-Pu
blisher
.nl
andere gevallen
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
mij (me)
K2-Pu
blisher
.nl
mij (me)
K2-Pu
blisher
.nl
jou (je)
K2-Pu
blisher
.nl
jou (je)
K2-Pu
blisher
.nl
hem
K2-Pu
blisher
.nl
hemhaar
K2-Pu
blisher
.nl
haarhet
K2-Pu
blisher
.nl
het
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
ons
K2-Pu
blisher
.nl
ons
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
groep
K2-Pu
blisher
.nl
groep waar
K2-Pu
blisher
.nl
waar je
K2-Pu
blisher
.nl
je bij
K2-Pu
blisher
.nl
bij hoort
K2-Pu
blisher
.nl
hoort (meervoud).
K2-Pu
blisher
.nl
(meervoud).
persoonlijke
K2-Pu
blisher
.nl
persoonlijke voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoorden
24
K2-Pu
blisher
.nl
24 Reik
K2-Pu
blisher
.nl
Reik je
K2-Pu
blisher
.nl
je
oefening 19
K2-Pu
blisher
.nl
oefening 19 ook de
K2-Pu
blisher
.nl
ook de lidwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
lidwoordenzelfstandige
K2-Pu
blisher
.nl
zelfstandige naamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
naamwoordenLet op de splitsbare werkwoorden in de zinnen 6, 11, 17, 18
K2-Pu
blisher
.nl
Let op de splitsbare werkwoorden in de zinnen 6, 11, 17, 18
Wat voor woordsoort is het?
K2-Pu
blisher
.nl
Wat voor woordsoort is het?
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
hebben
K2-Pu
blisher
.nl
hebben
K2-Pu
blisher
.nl
haar het
K2-Pu
blisher
.nl
haar het
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
Voor wie iets meer wil …
K2-Pu
blisher
.nl
Voor wie iets meer wil …
Welke zin is goed?K2-Pu
blisher
.nl
Welke zin is goed?Ik K2-
Publis
her.n
l
Ik spring hoger danK2-Pu
blisher
.nl
spring hoger danIk spring hoger danK2-
Publis
her.n
l
Ik spring hoger dan
Dat ontdek je zó:K2-Pu
blisher
.nl
Dat ontdek je zó:K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 12 VAN 23
12
hun of hen Bezittelijk voornaamwoord
Meewerkend voorwerp zonder voorzetsel
Na een voorzetsel Lijdend voorwerp
Dat is hun fiets. Ik geef hun die fiets.
Ik zal die fiets aan hen geven.
Wij bedanken hen.
Je kunt ook zeggen: Ik geef ze die fiets.
Je kunt ook zeggen: Ik zal die fiets aan ze geven.
Je kunt ook zeggen: We bedanken ze.
Gebruik hun nooit als onderwerp! Als onderwerp gebruik je zij of ze!
Zij/Ze springen ver. NIET: Hun springen ver.
Oefening 22 Streep steeds de foute woorden door; soms blijven er dan in een zin meerdere goede woorden staan.
10 Ik zal die beker wel voor hen / hun / ze meenemen.
Kun je alle woorden in de volgende zin al een naam geven? __________ __________ __________ Heb jij haar vandaag ge-e-maild? __________ __________
Een bezittelijk voornaamwoord geeft een bezit aan. Het staat vóór een zelfstandig naamwoord (vóór het bezit). Alle bezittelijke voornaamwoorden horen bij een persoonlijk voornaamwoord. Je kunt ze ook zelfstandig gebruiken met een lidwoord ervoor. persoonlijk voornaamwoord bezittelijk voornaamwoord zelfstandig enkelvoud Ik de fiets van mij mijn fiets de mijne Jij (je) de fiets van jou u de fiets van u
jouw fiets uw fiets
de jouwe de uwe
hij de fiets van hem zij (ze) de fiets van haar
zijn fiets haar fiets
de zijne de hare
8 Bezittelijk voornaamwoord bez vnw
Van wie is het?
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nlWij bedanken
K2-Pu
blisher
.nlWij bedanken hen
K2-Pu
blisher
.nlhen.
K2-Pu
blisher
.nl.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nlJe kunt ook zeggen:
K2-Pu
blisher
.nlJe kunt ook zeggen:Je kunt ook zeggen:
K2-Pu
blisher
.nlJe kunt ook zeggen:
K2-Pu
blisher
.nl
We bedanken
K2-Pu
blisher
.nl
We bedanken ze
K2-Pu
blisher
.nl
ze.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
zij
K2-Pu
blisher
.nl
zij of
K2-Pu
blisher
.nl
of ze
K2-Pu
blisher
.nl
ze!
K2-Pu
blisher
.nl
!
springen ver.
K2-Pu
blisher
.nl
springen ver.
steeds de foute woorden door; soms blijven er dan in een zin
K2-Pu
blisher
.nl
steeds de foute woorden door; soms blijven er dan in een zin
ze
K2-Pu
blisher
.nl
ze meenemen.
K2-Pu
blisher
.nl
meenemen.
Kun je alle woorden in de volgende zin al een naam geven?
K2-Pu
blisher
.nl
Kun je alle woorden in de volgende zin al een naam geven?
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Heb jij haar vandaag ge
K2-Pu
blisher
.nl
Heb jij haar vandaag ge
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
bezittelijk voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
bezittelijk voornaamwoord geeft ee
K2-Pu
blisher
.nl
geeft ee
Het staat
K2-Pu
blisher
.nl
Het staat vóór een
K2-Pu
blisher
.nl
vóór een zelfstandig naamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
zelfstandig naamwoord Alle
K2-Pu
blisher
.nl
Alle b
K2-Pu
blisher
.nl
bezittelijk
K2-Pu
blisher
.nl
ezittelijke
K2-Pu
blisher
.nl
e voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoordJe kunt ze ook zelfstandig gebruiken met
K2-Pu
blisher
.nl
Je kunt ze ook zelfstandig gebruiken met
persoonlijk K2-Pu
blisher
.nl
persoonlijk voornaamwoordK2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoordK2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
enkelvoudK2-Pu
blisher
.nl
enkelvoudK2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
de K2-Pu
blisher
.nl
de K2-Pu
blisher
.nl
Jij (je K2-Pu
blisher
.nl
Jij (je) K2-Pu
blisher
.nl
) de K2-Pu
blisher
.nl
de K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Bezittelijk voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
Bezittelijk voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 13 VAN 23
13
meervoud wij (we) de fiets van ons onze fiets de onze jullie de fiets van jullie jullie fiets zij (ze) de fiets van hen hun fiets de hunne Zie je het boek? Wat is het/dat dik! Ik vind zijn kaft niet mooi.
Bij het (pers vnw) hoort dan dus zijn (bez vnw). Heb je haar gezien? Die auto is van haar. Haar is hier persoonlijk voornaamwoord.
Dat is haar auto. Haar hoort nu bij auto – haar is bezittelijk voornaamwoord.
Dat is hun boek. Hun hoort bij boek – hun is bezittelijk voornaamwoord. Oefening 23 Kleur de bezittelijke voornaamwoorden. 11 Jullie oude vrienden komen op bezoek. 14 Is dat uw auto? Oefening 24 Kleur de persoonlijke voornaamwoorden en de bezittelijke voornaamwoorden. 8 Heb jij hun hond uitgelaten? 16 Geef je mij mijn jas even?
Is dat jouw fiets? (bez vnw) Die fiets is van jou. (pers vnw) Jou of jouw? Die w aan het eind hoor je niet. Maak er dan even u of uw van! Is dat uw fiets? Nu hoor je een w. Dus ook: Is dat jouw fiets? Die fiets is van u. Nu hoor je geen w. Dus ook: Die fiets is van jou. Oefening 25 Vul in: jou of jouw 7 Zal ik ________ mijn pen dan even geven?
8 Bakt ________ moeder vaak pannenkoeken?
K2-Pu
blisher
.nlhunne
K2-Pu
blisher
.nlhunne
K2-Pu
blisher
.nl
persoonlijk voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
persoonlijk voornaamwoord.
K2-Pu
blisher
.nl
.
is
K2-Pu
blisher
.nl
is bezittelijk
K2-Pu
blisher
.nl
bezittelijk
is
K2-Pu
blisher
.nl
is bezittelijk
K2-Pu
blisher
.nl
bezittelijk voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoord
bezittelijke voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bezittelijke voornaamwoorden.
K2-Pu
blisher
.nl
.
14
K2-Pu
blisher
.nl
14 Is dat uw auto?
K2-Pu
blisher
.nl
Is dat uw auto?
persoonlijke
K2-Pu
blisher
.nl
persoonlijke voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoordenbezittelijke voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bezittelijke voornaamwoorden.
K2-Pu
blisher
.nl
.
16
K2-Pu
blisher
.nl
16
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
jou
K2-Pu
blisher
.nl
joujou
K2-Pu
blisher
.nl
jouw
K2-Pu
blisher
.nl
w fiets?
K2-Pu
blisher
.nl
fiets? (
K2-Pu
blisher
.nl
(bez
K2-Pu
blisher
.nl
bez vnw
K2-Pu
blisher
.nl
vnw)
K2-Pu
blisher
.nl
)
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Die
K2-Pu
blisher
.nl
Die w
K2-Pu
blisher
.nl
w aan het eind hoor je niet.
K2-Pu
blisher
.nl
aan het eind hoor je niet. Maak er dan even
K2-Pu
blisher
.nl
Maak er dan even
K2-Pu
blisher
.nl
uw
K2-Pu
blisher
.nl
uw fiets?
K2-Pu
blisher
.nl
fiets?
K2-Pu
blisher
.nl
N
K2-Pu
blisher
.nl
Nu hoor je
K2-Pu
blisher
.nl
u hoor je
K2-Pu
blisher
.nl
Die fiets is
K2-Pu
blisher
.nl
Die fiets is van
K2-Pu
blisher
.nl
van u
K2-Pu
blisher
.nl
u.
K2-Pu
blisher
.nl
.
Oefening
K2-Pu
blisher
.nl
Oefening 2
K2-Pu
blisher
.nl
25
K2-Pu
blisher
.nl
5 Vul in: jou of jouw
K2-Pu
blisher
.nl
Vul in: jou of jouw
7 K2-Pu
blisher
.nl
7 Zal ik ________ mijn pen dan even geven?K2-Pu
blisher
.nl
Zal ik ________ mijn pen dan even geven?
Bakt ________ moeder vaak K2-Pu
blisher
.nl
Bakt ________ moeder vaak K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 14 VAN 23
14
Drie zinnen die niet kloppen:
Nu kloppen ze wél:
Mijn vader vergist in mijn kracht. Mijn vader vergist zich in mijn kracht.
Met zich, me en je achter het werkwoord (de persoonsvorm) erbij kloppen ze wél. Zich, me en je zijn wederkerende voornaamwoorden. Een wederkerend voornaamwoord komt alleen voor bij een (wederkerend) werkwoord. Bijvoorbeeld:
zich vergissen Welk wederkerend voornaamwoord je gebruikt, hangt van het onderwerp af: het wederkerend voornaamwoord is altijd dezelfde persoon als het onderwerp; het onderwerp komt als het ware nog een keer terug (in een andere vorm).
zich vergissen
Wij moeten ons natuurlijk wél aanpassen.
Is ons nou wel of geen wederkerend voornaamwoord?
Verander het onderwerp dan even in hij.
Hij moet zich natuurlijk wél aanpassen.
Ons is veranderd in zich. Ons is dus een wederkerend voornaamwoord.
Ik vergis mij (me) Jij vergist je U vergist u Hij / zij / u / het vergist zich
Wij vergissen ons Jullie vergissen je Zij vergissen zich
U vergist u en U vergist zich mogen allebei.
Oefening 26 Kleur de wederkerende voornaamwoorden en de (wederkerende) werkwoorden die daarbij horen. Kleur ook de persoonlijke voornaamwoorden.
6 Hij scheert zich iedere morgen. 12 Hij ergert zich aan al die herrie.
Van het wederkerig voornaamwoord is er eigenlijk maar één: elkaar. Ze gaven elkaar de hand. Misschien kom je mekaar en elkander ook nog weleens tegen.
9 Wederkerend voornaamwoord
10 Wederkerig voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nlin mijn kracht.
K2-Pu
blisher
.nlin mijn kracht.
persoonsvorm) erbij kloppen ze wél.
K2-Pu
blisher
.nlpersoonsvorm) erbij kloppen ze wél.
voor bij een (wederkerend) werkwoord.
K2-Pu
blisher
.nl
voor bij een (wederkerend) werkwoord.
je gebruikt, hangt van het onderwerp af: h
K2-Pu
blisher
.nl
je gebruikt, hangt van het onderwerp af: het
K2-Pu
blisher
.nl
et wederkerend voornaamwoord is altijd dezelfde persoon als het onderwerp
K2-Pu
blisher
.nl
wederkerend voornaamwoord is altijd dezelfde persoon als het onderwerp; het onderwerp
K2-Pu
blisher
.nl
; het onderwerp komt als het ware nog een keer terug (in een andere vorm).
K2-Pu
blisher
.nl
komt als het ware nog een keer terug (in een andere vorm).
K2-Pu
blisher
.nl
Wij moeten
K2-Pu
blisher
.nl
Wij moeten ons
K2-Pu
blisher
.nl
ons natuurlijk wél aanpassen.
K2-Pu
blisher
.nl
natuurlijk wél aanpassen.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Is
K2-Pu
blisher
.nl
Is ons
K2-Pu
blisher
.nl
ons nou wel of geen wederkerend
K2-Pu
blisher
.nl
nou wel of geen wederkerend
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoord?
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoord?
K2-Pu
blisher
.nl
Verander het onderwerp dan even in
K2-Pu
blisher
.nl
Verander het onderwerp dan even in
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Hij moet
K2-Pu
blisher
.nl
Hij moet zich
K2-Pu
blisher
.nl
zich natuurlijk wél aanpassen.
K2-Pu
blisher
.nl
natuurlijk wél aanpassen.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Ons
K2-Pu
blisher
.nl
Ons is veranderd in
K2-Pu
blisher
.nl
is veranderd in
K2-Pu
blisher
.nl
wederkerend voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
wederkerend voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
mogen allebei.
K2-Pu
blisher
.nl
mogen allebei.
wederkerend
K2-Pu
blisher
.nl
wederkerende
K2-Pu
blisher
.nl
e voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoordwerkwoord
K2-Pu
blisher
.nl
werkwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
en d
K2-Pu
blisher
.nl
die
K2-Pu
blisher
.nl
ie d
K2-Pu
blisher
.nl
daarbij
K2-Pu
blisher
.nl
aarbij horen
K2-Pu
blisher
.nl
horenKleur ook de
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur ook de persoonlijk
K2-Pu
blisher
.nl
persoonlijke
K2-Pu
blisher
.nl
e voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoord
Hij scheert zich iedere morgen.
K2-Pu
blisher
.nl
Hij scheert zich iedere morgen.
Van het wederkerig voornaamwoord is er eigenlijk maar
K2-Pu
blisher
.nl
Van het wederkerig voornaamwoord is er eigenlijk maar
Ze gaven
K2-Pu
blisher
.nl
Ze gaven elkaar
K2-Pu
blisher
.nl
elkaar de
K2-Pu
blisher
.nl
de
Misschien kom je
K2-Pu
blisher
.nl
Misschien kom je mekaar
K2-Pu
blisher
.nl
mekaar en
K2-Pu
blisher
.nl
en elkander
K2-Pu
blisher
.nl
elkander
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Wederkerig voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
Wederkerig voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 15 VAN 23
15
Dat is een aanwijzend voornaamwoord. Aanwijzende voornaamwoorden wijzen altijd iets of iemand aan. Ze kunnen vóór een zelfstandig naamwoord staan in plaats van het lidwoord. Die, dat, deze en dit komen het meest voor.
Bij een de-woord: die of deze. Bij een het-woord: dat of dit.
de trui die trui het verhaal dat spannende verhaal deze trui dit spannende verhaal Er zijn er nog wel meer: o.a. zo'n, zulke en dergelijke. Er staat in de zin niet altijd een zelfstandig naamwoord (vlak) achter. Deze jas is mooier dan die. Oefening 27 Kleur de aanwijzende voornaamwoorden.
18 Wie heeft in de keuken die koffiepot uit zijn handen laten vallen?
19 Welke vind je het mooist: deze papegaai of die valkparkiet?
20 Moet ik je dat nou nog een keer vertellen?
Een vragend voornaamwoord vraagt naar mensen, dieren of dingen. Het staat meestal aan het begin van een vraagzin. Er zijn er maar een paar: wie, wat en welk(e).
Wat voor (een) hoort er ook nog bij. (Dan neem je dus twee of drie woorden bij elkaar.)
Wie heeft mijn bril gezien? Wat doe jij daar?
Welk boek zal ik eens gaan lezen? Welke meisjes doen mee?
11 Aanwijzend voornaamwoord aanw vnw
12 Vragend voornaamwoord vr vnw
Ik wijs naar dat woord.
Wie ..? Wat ..? Welk(e) ..?
K2-Pu
blisher
.nl
altijd iets of iemand aan.
K2-Pu
blisher
.nl
altijd iets of iemand aan.Ze kunnen vóór een zelfstandig naamwoord staan in plaats van het lidwoord.
K2-Pu
blisher
.nl
Ze kunnen vóór een zelfstandig naamwoord staan in plaats van het lidwoord.
woord:
K2-Pu
blisher
.nl
woord: dat
K2-Pu
blisher
.nl
dat of
K2-Pu
blisher
.nl
of dit
K2-Pu
blisher
.nl
dit.
K2-Pu
blisher
.nl
.
verhaal
K2-Pu
blisher
.nl
verhaal dat
K2-Pu
blisher
.nl
dat spannende
K2-Pu
blisher
.nl
spannendedit
K2-Pu
blisher
.nl
dit spannende
K2-Pu
blisher
.nl
spannende
dergelijke
K2-Pu
blisher
.nl
dergelijke.
K2-Pu
blisher
.nl
.
Er staat in de zin niet altijd een zelfstandig naamwoord (vlak) achter.
K2-Pu
blisher
.nl
Er staat in de zin niet altijd een zelfstandig naamwoord (vlak) achter.
is mooier dan
K2-Pu
blisher
.nl
is mooier dan die
K2-Pu
blisher
.nl
die.
K2-Pu
blisher
.nl
.
aanwijzende voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
aanwijzende voornaamwoorden
Wie heeft in de keuken die koffiepot uit zijn handen laten vallen?
K2-Pu
blisher
.nl
Wie heeft in de keuken die koffiepot uit zijn handen laten vallen?
Welke vind je het mooist: deze papegaai of die valkparkiet?
K2-Pu
blisher
.nl
Welke vind je het mooist: deze papegaai of die valkparkiet?
Moet ik je dat nou nog een keer vertellen?
K2-Pu
blisher
.nl
Moet ik je dat nou nog een keer vertellen?
vragend
K2-Pu
blisher
.nl
vragend voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoordHet staat
K2-Pu
blisher
.nl
Het staat meestal aan het begin van een vraagzin.
K2-Pu
blisher
.nl
meestal aan het begin van een vraagzin.Er zijn
K2-Pu
blisher
.nl
Er zijn er
K2-Pu
blisher
.nl
er maar een
K2-Pu
blisher
.nl
maar een paar:
K2-Pu
blisher
.nl
paar: wie
K2-Pu
blisher
.nl
wie
Wat voor (een)K2-Pu
blisher
.nl
Wat voor (een)
WieK2-Pu
blisher
.nl
Wie heeft mijn bril gezien?K2-Pu
blisher
.nl
heeft mijn bril gezien?K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Vragend voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
Vragend voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 16 VAN 23
16
Soms staan ze midden in een zin. Kijk dan even, of je de vraag die midden in die zin staat, kunt stellen met wie, wat of welk(e) vooraan. Waarom wil je weten wie daar roept? Ik zal je vertellen wat zijn beroep is.
Wie roept daar …? Wat is zijn beroep …?
De 'vraagwoorden' wanneer, waar, waarom, waardoor, hoe enz. zijn bijwoorden, geen vragende voornaamwoorden! Oefening 28 Kleur de vragende voornaamwoorden en de bijwoorden die
'vraagwoord' zijn.
15 In wat voor een buurt woont hij? Oefening 29 Kleur eerst de werkwoorden, de zelfstandige naamwoorden, de
bijvoeglijke naamwoorden en de bijwoorden. Schrijf daarna de andere woorden in het schema onder de zinnen in de goede kolom. De lidwoorden mag je overslaan.
10 Zij wil hem heel graag muziek leren maken.
8 x pers vnw 3 x bez vnw 2 x aanw vnw
De agent die daar loopt, is onze buurman.
Het mooie schilderij dat u gekocht hebt, is een vervalsing.
Die en dat zijn betrekkelijke voornaamwoorden. Een betrekkelijk voornaamwoord slaat terug op een woord dat ervóór staat (of woorden die ervoor staan). Het verwijst daarnaar, het heeft er betrekking op.
De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn die en dat.
die en dat als betr vnw
die
De trui die daar ligt, wil ik graag hebben. Die verwijst naar de trui. (een de-woord) Dit zijn de schoenen die ik net gekocht heb. Die verwijst naar de schoenen. (meervoud)
dat
13 Betrekkelijk voornaamwoord betr vnw
Waar heeft het betrekking op?
K2-Pu
blisher
.nlzijn beroep is.
K2-Pu
blisher
.nlzijn beroep is.
bijwoorden
K2-Pu
blisher
.nlbijwoorden,
K2-Pu
blisher
.nl, g
K2-Pu
blisher
.nlgeen
K2-Pu
blisher
.nleen
bijwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bijwoorden die
K2-Pu
blisher
.nl
die
zelfstandige naamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
zelfstandige naamwoorden,
K2-Pu
blisher
.nl
, de
K2-Pu
blisher
.nl
debijwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bijwoorden.
K2-Pu
blisher
.nl
.in het schema onder de zinnen in de
K2-Pu
blisher
.nl
in het schema onder de zinnen in de goede kolom. De lidwoorden mag je overslaan
K2-Pu
blisher
.nl
goede kolom. De lidwoorden mag je overslaan.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
2
K2-Pu
blisher
.nl
2 x
K2-Pu
blisher
.nl
x aanw vnw
K2-Pu
blisher
.nl
aanw vnw
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
die
K2-Pu
blisher
.nl
die daar loopt, is onze buurman.
K2-Pu
blisher
.nl
daar loopt, is onze buurman.
Het mooie schilderij
K2-Pu
blisher
.nl
Het mooie schilderij dat
K2-Pu
blisher
.nl
dat u gekocht hebt, is een vervalsing.
K2-Pu
blisher
.nl
u gekocht hebt, is een vervalsing.
betrekkelijke voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
betrekkelijke voornaamwoordenEen betrekkelijk voornaamwoord slaat terug op een
K2-Pu
blisher
.nl
Een betrekkelijk voornaamwoord slaat terug op een ervoor staan). Het verwijst daarnaar, het heeft er
K2-Pu
blisher
.nl
ervoor staan). Het verwijst daarnaar, het heeft er
De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn
K2-Pu
blisher
.nl
De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
die K2-Pu
blisher
.nl
die K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Betrekkelijk voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
Betrekkelijk voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Waar heeft het betrekking op?
K2-Pu
blisher
.nl
Waar heeft het betrekking op?
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 17 VAN 23
17
Oefening 30 Vul in: die of dat.
10 De man ________ ik zijn verloren sleutel teruggaf, was daar erg blij mee.
Dat boek ligt op die tafel. Hij zegt dat hij niet meedoet. aanwijzend voornaamwoord (staat vóór het znw) voegwoord
Ook wie en wat kunnen betrekkelijk voornaamwoord zijn.
wat en wie als betr vnw
wat
Dat is iets wat ik nooit zou doen. Dat is het enige wat ik nog wilde zeggen. Dat is het leukste wat ik daar heb gezien.
In plaats van wat kan dat hier meestal ook.
Hij heeft het altijd over datgene/dat wat fout gaat.
Zij wilde naar de stad, wat ik een prima idee vond.
Wat slaat nu terug op een hele zin.
wie
Oefening 31 Kleur de betrekkelijke voornaamwoorden. 10 De krant die ik 's morgens lees, komt vaak nogal laat.
Wat staat daar? Wie loopt daar? Daar ligt nog wat (= een beetje, iets) rommel.
vragend voornaamwoord onbepaald voornaamwoord (blz. 32) Oefening 32 Kleur de betrekkelijke voornaamwoorden. Ze hebben betrekking op
een woord (of woorden) vlak daarvoor. Dat noemen we het antecedent. Het antecedent kan ook een zinnetje zijn. Kleur ook het antecedent.
10 Het boek dat daar ligt, is mijn boek.
Wat is ook een betrekkelijk voornaamwoord als je het kunt vervangen door dat wat. Wie is ook een betrekkelijk voornaamwoord als je het kunt vervangen door degene die. Wat je daar doet, is gemeen. Wie dit leest, is gek. Dat wat je daar doet, is gemeen. Degene die dit leest, is gek.
K2-Pu
blisher
.nlteruggaf, was daar erg blij mee.
K2-Pu
blisher
.nlteruggaf, was daar erg blij mee.
hij niet meedoet.
K2-Pu
blisher
.nlhij niet meedoet.
voegwoord
K2-Pu
blisher
.nl
voegwoord
K2-Pu
blisher
.nl
als betr vnw
K2-Pu
blisher
.nl
als betr vnw
K2-Pu
blisher
.nl
ik nooit zou doen.
K2-Pu
blisher
.nl
ik nooit zou doen.enige
K2-Pu
blisher
.nl
enige wat
K2-Pu
blisher
.nl
wat ik nog wilde zeggen.
K2-Pu
blisher
.nl
ik nog wilde zeggen.het leukste
K2-Pu
blisher
.nl
het leukste wat
K2-Pu
blisher
.nl
wat ik
K2-Pu
blisher
.nl
ik daar heb gezien
K2-Pu
blisher
.nl
daar heb gezien
In plaats van
K2-Pu
blisher
.nl
In plaats van wat
K2-Pu
blisher
.nl
wat kan
K2-Pu
blisher
.nl
kan dat
K2-Pu
blisher
.nl
dat hier meestal ook
K2-Pu
blisher
.nl
hier meestal ook
Hij heeft het altijd over
K2-Pu
blisher
.nl
Hij heeft het altijd over datgene
K2-Pu
blisher
.nl
datgene
Zij wilde naar de stad
K2-Pu
blisher
.nl
Zij wilde naar de stad,
K2-Pu
blisher
.nl
, wat
K2-Pu
blisher
.nl
wat
Wat
K2-Pu
blisher
.nl
Wat slaat nu terug op
K2-Pu
blisher
.nl
slaat nu terug op
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
betrekkelijke voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
betrekkelijke voornaamwoorden
De krant die ik 's morgens
K2-Pu
blisher
.nl
De krant die ik 's morgens lees, komt vaak nogal laat.
K2-Pu
blisher
.nl
lees, komt vaak nogal laat.
Wie
K2-Pu
blisher
.nl
Wie loopt
K2-Pu
blisher
.nl
loopt daar?
K2-Pu
blisher
.nl
daar?
K2-Pu
blisher
.nl
Daar ligt nog
K2-Pu
blisher
.nl
Daar ligt nog
vragend voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
vragend voornaamwoord
Oefening 32
K2-Pu
blisher
.nl
Oefening 32 Kleur de
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur de betrekkelijke
K2-Pu
blisher
.nl
betrekkelijkeeen woord (of woorden) vlak daarvoor. Dat noemen we het
K2-Pu
blisher
.nl
een woord (of woorden) vlak daarvoor. Dat noemen we het Het antecedent kan ook een zinnetje zijn. Kleur ook het
K2-Pu
blisher
.nl
Het antecedent kan ook een zinnetje zijn. Kleur ook het
Het boek dat daar ligt, is mijn boek.
K2-Pu
blisher
.nl
Het boek dat daar ligt, is mijn boek.
Wat K2-Pu
blisher
.nl
Wat is ook K2-Pu
blisher
.nl
is ook een K2-Pu
blisher
.nl
een betrekkelijk voornaamwoord als je het kunt vervangen doorK2-Pu
blisher
.nl
betrekkelijk voornaamwoord als je het kunt vervangen doorWie K2-
Publis
her.n
l
Wie is ook K2-Pu
blisher
.nl
is ook een K2-Pu
blisher
.nl
een
je daar doet,K2-Pu
blisher
.nl
je daar doet,K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 18 VAN 23
18
Oefening 33 Kleur steeds het betrekkelijke voornaamwoord en, waar dat kan, het antecedent (= waar het betrekking op heeft).
20 Mijn vrouw, die Ierse is, spreekt goed Nederlands. Oefening 34 Kleur het betrekkelijk voornaamwoord, het vragend voornaamwoord
en het aanwijzend voornaamwoord. 8 Het goot van de regen, wat ik erg vervelend vond. 9 Wat ik daar zie, bevalt me niet. 10 Is de jas die daar hangt, van jou?
toets 4 Oefening 35 Wat voor woordsoort is het? Vul in. __________ __________ __________ __________ De fantastisch gebouwde raket heeft razendsnel de maan bereikt. __________ __________ __________ ___________
Als je een persoon of een voorwerp (een ding) niet precies kunt of wilt omschrijven, gebruik je een onbepaald voornaamwoord. Deze onbepaalde voornaamwoorden komen het meest voor: iets, niets, iemand, niemand, alles, wat*, men, het*, ieder, iedereen, elk(e). * Wat is alleen maar onbepaald voornaamwoord als het iets of een beetje betekent. Iedereen moest wat (= iets) meenemen. Daar ligt nog wat (= een beetje, iets) rommel.
* Het is onbepaald voornaamwoord in zinnetjes als: Het regent. Het waait. Het vriest. Oefening 36 Kleur alle onbepaalde voornaamwoorden.
14 Onbepaald voornaamwoord onb vnw
7 Ik dacht dat ik daar wat hoorde. 14 Heeft iedereen alles af?
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nlvragend
K2-Pu
blisher
.nlvragendvragend
K2-Pu
blisher
.nlvragend voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nlvoornaamwoord
toets 4
K2-Pu
blisher
.nl
toets 4
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
De fantastisch gebouwde raket heeft razendsnel de maan bereikt.
K2-Pu
blisher
.nl
De fantastisch gebouwde raket heeft razendsnel de maan bereikt.
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
K2-Pu
blisher
.nl
__________
Als je een persoon of een voorwerp (een ding) niet precies kunt of wilt omschrijven, gebruik je
K2-Pu
blisher
.nl
Als je een persoon of een voorwerp (een ding) niet precies kunt of wilt omschrijven, gebruik je onbepaald voornaamwoord
K2-Pu
blisher
.nl
onbepaald voornaamwoord.
K2-Pu
blisher
.nl
.
voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
voornaamwoorden komen het meest voor:
K2-Pu
blisher
.nl
komen het meest voor:iemand
K2-Pu
blisher
.nl
iemand,
K2-Pu
blisher
.nl
, niemand
K2-Pu
blisher
.nl
niemand,
K2-Pu
blisher
.nl
, alles
K2-Pu
blisher
.nl
alles,
K2-Pu
blisher
.nl
, wat
K2-Pu
blisher
.nl
wat
Wat
K2-Pu
blisher
.nl
Wat is alleen maar onbepaald voornaamwoord als het
K2-Pu
blisher
.nl
is alleen maar onbepaald voornaamwoord als het Iedereen
K2-Pu
blisher
.nl
Iedereen moest
K2-Pu
blisher
.nl
moest wat
K2-Pu
blisher
.nl
wat (
K2-Pu
blisher
.nl
(= iets
K2-Pu
blisher
.nl
= iets
Daar ligt
K2-Pu
blisher
.nl
Daar ligt nog
K2-Pu
blisher
.nl
nog wat
K2-Pu
blisher
.nl
wat (=
K2-Pu
blisher
.nl
(= een beetje, iets
K2-Pu
blisher
.nl
een beetje, iets
*
K2-Pu
blisher
.nl
* Het
K2-Pu
blisher
.nl
Het is onbepaald voornaamwoord in zinnetjes als:
K2-Pu
blisher
.nl
is onbepaald voornaamwoord in zinnetjes als:Het K2-
Publis
her.n
lHet regent. K2-
Publis
her.n
lregent. HetK2-
Publis
her.n
lHet
Oefening 36K2-Pu
blisher
.nl
Oefening 36K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Onbepaald voornaamwoord onb vnw
K2-Pu
blisher
.nl
Onbepaald voornaamwoord onb vnw
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Ik dacht dat ik daar wat hoorde.K2-Pu
blisher
.nl
Ik dacht dat ik daar wat hoorde.K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 19 VAN 23
19
Telwoorden vertellen iets over een aantal of over de plek in een rij.
hoofdtelwoorden rangtelwoorden
één, enz.
veel, enz.
eerste, enz.
hoeveelste, enz.
Voor een (hoofd)telwoord kun je haast altijd Ik heb er … zetten. Ik heb twintig boeken. Ik heb er twintig. Hij heeft verschillende pennen. Ik heb er verschillende.
Oefening 37 Kleur de telwoorden. Voor wie een stapje verder wil … Bij vijf, tien enz. weet je precies hoeveel > bepaald hoofdtelwoord Bij veel, weinig enz. weet je dat niet > onbepaald hoofdtelwoord
Bij vijfde, tiende enz. weet je precies welke > bepaald rangtelwoord Bij hoeveelste enz. weet je dat niet > onbepaald rangtelwoord Oefening 38 Zet de telwoorden uit oefening 37 in de goede kolom.
Hoofdtelwoord Rangtelwoord 8 x bepaald 7 x onbepaald 4 x bepaald 3 x onbepaald
Een voegwoord 'plakt' twee zinnen, twee woorden of twee woordgroepen aan elkaar; het voegt ze samen. Voegwoorden kunnen ergens in het midden van een zin staan (vaak na een komma!), maar ook vooraan.
woorden Bert en Bart Winnen of verliezen woordgroepen De arme man en de rijke man
zinnen
Ik ga naar binnen. Het regent.
Voordat het regent, ga ik naar binnen.
15 Telwoord tw
16 Voegwoord vw
Ik heb er ... Dat is de ...
15 Ik heb meerdere keren getwijfeld, of mijn antwoord wel goed was.
toets 5
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
rangtelwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
rangtelwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
eerste
K2-Pu
blisher
.nl
eerste,
K2-Pu
blisher
.nl
, enz.
K2-Pu
blisher
.nl
enz.
hoeveelste
K2-Pu
blisher
.nl
hoeveelste,
K2-Pu
blisher
.nl
, enz.
K2-Pu
blisher
.nl
enz.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb er …
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb er … zetten.
K2-Pu
blisher
.nl
zetten.
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb er
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb er twintig
K2-Pu
blisher
.nl
twintig.
K2-Pu
blisher
.nl
.
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb er
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb er verschillende
K2-Pu
blisher
.nl
verschillende
K2-Pu
blisher
.nl
enz. weet je precies hoeveel
K2-Pu
blisher
.nl
enz. weet je precies hoeveel > bepaald hoofdtelwoord
K2-Pu
blisher
.nl
> bepaald hoofdtelwoordenz. weet je dat niet
K2-Pu
blisher
.nl
enz. weet je dat niet > onbepaald
K2-Pu
blisher
.nl
> onbepaald
enz. weet je precies welke
K2-Pu
blisher
.nl
enz. weet je precies welke > bepaald rangtelwoord
K2-Pu
blisher
.nl
> bepaald rangtelwoordenz. weet je dat niet
K2-Pu
blisher
.nl
enz. weet je dat niet > onbepaald rangtelwoord
K2-Pu
blisher
.nl
> onbepaald rangtelwoord
Zet de telwoorden uit
K2-Pu
blisher
.nl
Zet de telwoorden uit oefening 3
K2-Pu
blisher
.nl
oefening 3
K2-Pu
blisher
.nl
Hoofdtelwoord
K2-Pu
blisher
.nl
Hoofdtelwoord
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
7
K2-Pu
blisher
.nl
7 x o
K2-Pu
blisher
.nl
x onbepaald
K2-Pu
blisher
.nl
nbepaald
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
voegwoord
K2-Pu
blisher
.nl
voegwoord 'plakt' twee zinnen, twee woorden of
K2-Pu
blisher
.nl
'plakt' twee zinnen, twee woorden of voegt ze
K2-Pu
blisher
.nl
voegt ze samen. Voegwoorden kunnen ergens in het midden van een zin staan (vaak na een
K2-Pu
blisher
.nl
samen. Voegwoorden kunnen ergens in het midden van een zin staan (vaak na een komma!), maar ook vooraan.
K2-Pu
blisher
.nl
komma!), maar ook vooraan.
woordenK2-Pu
blisher
.nl
woordenK2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
woordgroepK2-Pu
blisher
.nl
woordgroepenK2-Pu
blisher
.nl
enK2-Pu
blisher
.nl
zinnenK2-Pu
blisher
.nl
zinnenK2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voegwoord vw
K2-Pu
blisher
.nl
Voegwoord vw
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Dat is de ...
K2-Pu
blisher
.nl
Dat is de ...
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb meerdere keren getwijfeld
K2-Pu
blisher
.nl
Ik heb meerdere keren getwijfeld, of mijn antwoord wel goed was.
K2-Pu
blisher
.nl
, of mijn antwoord wel goed was.
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 20 VAN 23
20
Er zijn heel wat voegwoorden. Bijvoorbeeld: maar, Oefening 39 Kleur de voegwoorden. Er is één zin zonder voegwoord.
Een voorzetsel kun je invullen op de puntjes hieronder:
..... de kast boven de kast uit de kast onder de kast in de kast
..... het feest sinds het feest voor het feest tijdens het feest op het feest
..... het huis om het huis achter het huis naast het huis langs het huis bij het huis rondom het huis tegenover het huis naar het huis Tijdens is dus ook een voorzetsel, net zoals wegens, volgens, namens, sinds en ondanks. Ook te kan een voorzetsel zijn: te (= in) Amsterdam, (hij loopt) te fluiten. Oefening 40 Kleur de voorzetsels. in de kast 11 Vanaf mijn vijfde jaar houd ik al van muziek. 12 Volgens mijn vader moet je ergens boven die plank met gereedschap kijken. Oefening 41 Kleur de voorzetsels. Kijk uit: je komt vijf keer zo'n splitsbaar
werkwoord tegen.
9 Mijn mobieltje was tussen die twee kasten terechtgekomen. 10 Denk je bij deze oefening extra goed na? Weet je nog welke woordsoort? Het paard staat in de wei. Het staat in de wei. Het regent.
toets 7
17 Voorzetsel vz
11 Aangezien het donker wordt, gaan we maar naar huis.
12 Het raam gaat dicht, zodat het niet kan inregenen.
13 Je mag mee, mits je klaar bent met je huiswerk.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
onder
K2-Pu
blisher
.nl
onder de kast
K2-Pu
blisher
.nl
de kast in
K2-Pu
blisher
.nl
in de kast
K2-Pu
blisher
.nl
de kast
K2-Pu
blisher
.nl
tijdens
K2-Pu
blisher
.nl
tijdens het feest
K2-Pu
blisher
.nl
het feest op
K2-Pu
blisher
.nl
op
K2-Pu
blisher
.nl
naast
K2-Pu
blisher
.nl
naast het huis
K2-Pu
blisher
.nl
het huis
K2-Pu
blisher
.nl
het huis
K2-Pu
blisher
.nl
het huis tegenover
K2-Pu
blisher
.nl
tegenover het huis
K2-Pu
blisher
.nl
het huis
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
wegens
K2-Pu
blisher
.nl
wegens,
K2-Pu
blisher
.nl
, volgens
K2-Pu
blisher
.nl
volgens,
K2-Pu
blisher
.nl
, namens
K2-Pu
blisher
.nl
namens
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Amsterdam
K2-Pu
blisher
.nl
Amsterdam,
K2-Pu
blisher
.nl
, (hij loopt)
K2-Pu
blisher
.nl
(hij loopt)
Kleur de voorzetsels.
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur de voorzetsels.
K2-Pu
blisher
.nl
Vanaf mijn vijfde jaar houd ik al van muziek.
K2-Pu
blisher
.nl
Vanaf mijn vijfde jaar houd ik al van muziek.Volgens mijn vader moet je ergens bov
K2-Pu
blisher
.nl
Volgens mijn vader moet je ergens boven die plank met gereedschap kijken.
K2-Pu
blisher
.nl
en die plank met gereedschap kijken.
Kleur de
K2-Pu
blisher
.nl
Kleur de voorzetsels
K2-Pu
blisher
.nl
voorzetsels. Kijk uit: je komt vijf keer zo'n splitsbaar
K2-Pu
blisher
.nl
. Kijk uit: je komt vijf keer zo'n splitsbaar werkwoord tegen.
K2-Pu
blisher
.nl
werkwoord tegen.
Mijn mobieltje was tussen die twee kasten terechtgekomen
K2-Pu
blisher
.nl
Mijn mobieltje was tussen die twee kasten terechtgekomenDenk je bij deze oefening extra goed na?
K2-Pu
blisher
.nl
Denk je bij deze oefening extra goed na?welke woordsoort?
K2-Pu
blisher
.nl
welke woordsoort?
paard staat in de wei.
K2-Pu
blisher
.nl
paard staat in de wei.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voorzetsel vz
K2-Pu
blisher
.nl
Voorzetsel vz
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 21 VAN 23
21
Tussenwerpsels zijn woorden die niet echt bij de zin horen. Als je ze weglaat, verandert de betekenis van de zin (meestal) niet. Het gaat om:
O, dat wist ik niet! U gelooft me niet, wel? Dat doen we niet, hoor, met kinderen erbij.
Plons! Wie springt daar in het water? Oefening 42 Kleur het tussenwerpsel.
8 Bah, dat smaakt echt nergens naar!
Toets 1 - werkwoorden
Kleur alle werkwoorden. Het kan gaan om een persoonsvorm, een voltooid deelwoord of een infinitief. 10 Ahmed liet zijn hond gisteren drie keer uit.
Klaar? Zet dan ook nog even een streep onder de koppelwerkwoorden!
Toets 2 -
werkwoorden, lidwoorden, zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, bijwoorden
Kleur de werkwoorden, lidwoorden, zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en de bijwoorden.
10 Wil je misschien meevaren op een echt Fries skûtsje? Skûtsje
18 Tussenwerpsel
Hatsiekadee Tjongejonge Hallo Jippie Toe maar!
K2-Pu
blisher
.nlverandert de
K2-Pu
blisher
.nlverandert de
hoor
K2-Pu
blisher
.nl
hoor,
K2-Pu
blisher
.nl
, met kinderen erbij.
K2-Pu
blisher
.nl
met kinderen erbij.
Wie springt daar in het
K2-Pu
blisher
.nl
Wie springt daar in het water?
K2-Pu
blisher
.nl
water?
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Toets 1
K2-Pu
blisher
.nl
Toets 1 -
K2-Pu
blisher
.nl
- werkwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
werkwoorden
. Het kan gaan om een persoonsvorm, een voltooid deelwoord of
K2-Pu
blisher
.nl
. Het kan gaan om een persoonsvorm, een voltooid deelwoord of
hond gisteren drie keer uit.
K2-Pu
blisher
.nl
hond gisteren drie keer uit.
Klaar? Zet dan ook nog even een streep onder de
K2-Pu
blisher
.nl
Klaar? Zet dan ook nog even een streep onder de koppelwerkwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
koppelwerkwoorden
Toets 2
K2-Pu
blisher
.nl
Toets 2
werkwoorden, lidwoorden, zelfstandige naamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
werkwoorden, lidwoorden, zelfstandige naamwoordenbijvoeglijke naamwoorden, bijwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bijvoeglijke naamwoorden, bijwoorden
werkwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
werkwoorden,
K2-Pu
blisher
.nl
, lidwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
lidwoordennaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
naamwoorden en de
K2-Pu
blisher
.nl
en de bijwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
bijwoorden
Wil je misschien meevaren op een echt Fries skûtsje?
K2-Pu
blisher
.nl
Wil je misschien meevaren op een echt Fries skûtsje?
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Toe maar!
K2-Pu
blisher
.nl
Toe maar!
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 22 VAN 2322
Toets 3 -
persoonlijke voornaamwoorden en bezittelijke voornaamwoorden
Zoek de persoonlijke voornaamwoorden en de bezittelijke voornaamwoorden. Schrijf ze achter de zin in de goede kolom. Je mag ze ook kleuren.
pers vnw bez vnw
9 Heeft ze u uw mobieltje teruggegeven?
10 Gaan jullie met hen mee naar hun huis?
***
Toets 4 -
aanwijzende voornaamwoorden, vragende voornaamwoorden, betrekkelijke voornaamwoorden
Kleur de aanwijzende voornaamwoorden, de vragende voornaamwoorden en de betrekkelijke voornaamwoorden. Let op! Niet alle 'vraagwoorden' horen bij de vragende voornaamwoorden! 8 Wat voor zwembroek heb jij dit weekend gekocht?
9 Schilderen is iets wat ik heel graag doe. Wat doe jij graag?
10 Wanneer gaat die gids ons vertellen welke kant we op gaan?
Toets 5 -
onbepaalde voornaamwoorden en telwoorden
Zoek de telwoorden en de onbepaalde voornaamwoorden. Schrijf ze achter de zin in de goede kolom.
tw onbep vnw
9 Niemand heeft iets gezien.
Toets 6 - voegwoorden
Welke voegwoorden staan er in de zinnen hieronder? Kleur ze. In twee zinnen zit geen voegwoord.
9 Bert speelt buiten, terwijl Bart binnen een boek zit te lezen.
10 Toen we alle zinnen gemaakt hadden, deden we onze boeken dicht.
Klaar? Onderstreep dan in de zinnen van toets 5 de voorzetsels nog even.
K2-Pu
blisher
.nlSchrijf ze achter de zin in
K2-Pu
blisher
.nlSchrijf ze achter de zin in
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nlbez vnw
K2-Pu
blisher
.nlbez vnw
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
aanwijzende voornaamwoorden, vragende voornaamwoorden,
K2-Pu
blisher
.nl
aanwijzende voornaamwoorden, vragende voornaamwoorden, betrekkelijke voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
betrekkelijke voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
vragende voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
vragende voornaamwoorden
horen bij de vragende voornaamwoorden!
K2-Pu
blisher
.nl
horen bij de vragende voornaamwoorden!
Wat voor zwembroek heb jij dit weekend gekocht?
K2-Pu
blisher
.nl
Wat voor zwembroek heb jij dit weekend gekocht?
Schilderen is iets wat ik heel graag doe. Wat doe jij graag?
K2-Pu
blisher
.nl
Schilderen is iets wat ik heel graag doe. Wat doe jij graag?
Wanneer gaat die gids ons vertellen welke kant we op
K2-Pu
blisher
.nl
Wanneer gaat die gids ons vertellen welke kant we op
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Toets 5
K2-Pu
blisher
.nl
Toets 5 onbepaalde voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
onbepaalde voornaamwoorden
Zoek de telwoorden en de onbepaalde voornaamwoorden
K2-Pu
blisher
.nl
Zoek de telwoorden en de onbepaalde voornaamwoorden
Niemand heeft
K2-Pu
blisher
.nl
Niemand heeft iets gezien.
K2-Pu
blisher
.nl
iets gezien.
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Welke voegwoorden staan er in de zinnen hieronder?
K2-Pu
blisher
.nl
Welke voegwoorden staan er in de zinnen hieronder? In twee zinnen zit gK2-
Publis
her.n
lIn twee zinnen zit geen voegwoord.K2-
Publis
her.n
leen voegwoord.
9 K2-Pu
blisher
.nl
9 Bert speelt buiten, terwijl Bart binnen een boek zit te lezen.K2-Pu
blisher
.nl
Bert speelt buiten, terwijl Bart binnen een boek zit te lezen.
Toen we alle zinnen gemaakt K2-Pu
blisher
.nl
Toen we alle zinnen gemaakt K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
K2-Pu
blisher
.nl
Voor Nederland en Belgiё: K2-Publisher B.V.Prins Hendrikstraat 37NL-2411 CS Bodegraven
VOORBEELDPAGINA‘S88973 Woordsoorten
Telefoon +31(0)172-61 03 75Telefax +31(0)172-61 43 [email protected]
PAGINA 23 VAN 23
23
Toets 7
11 zinnen met daaronder twee schrijflijnen. Kleur eerst alle werkwoorden. Schrijf daarna de dikgedrukte woorden op zo'n schrijflijn en benoem ze.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
10 Ik geef dat aan iemand die iets voor ons heeft gedaan. ___________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
11 Volgens ons buurmeisje wordt het verbouwde café binnenkort geopend. ___________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
K2-
Publis
her.n
l
_____________________________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
______________
_______________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
_______________________________________________________________________________________________________________
heeft gedaan.
K2-Pu
blisher
.nl
heeft gedaan.
_____________________________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
_____________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
________________________
verbouwde
K2-Pu
blisher
.nl
verbouwde
K2-Pu
blisher
.nl
café
K2-Pu
blisher
.nl
café
K2-Pu
blisher
.nl
binnenkort
K2-Pu
blisher
.nl
binnenkort
_____________________________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
_____________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl
_____________________________________________________________________________________________________________________________
K2-Pu
blisher
.nl