woord en daad - werelddelen #1 2013
DESCRIPTION
Woord en Daad - Werelddelen #1 2013TRANSCRIPT
wer
eld
de
len
Nel Rietveld over 40 jaar Woord en Daad
THeMA: GROEISPURT VAN AZIË
Nr. 1 jaarGanG 40
maart 2013
IndIa Gaat fondsen werven In eIGen land
BOTSende WeRelden
>
>
> Filipijnse vakschool blij met kennisuitwisseling
Foto: Jonneke Oskam
2
Boeken sjouwen
naar draagkracht
WeReld
4 Geen luxe maar kinderen!6 India gaat fondsen werven in eigen land
delen
8 Vanaf € 5 per maand al partner in armoedebestrijding!10 Hoe kredietinstelling met succes ontwikkelt
VeR WeG
13 Filipijnse vakschool blij met kennisuitwisseling16 Jun Pascual uit de Filipijnen
dICHTBIJ
17 Henk Hop uit nijmegen18 Aan de wieg van comité Capelle aan den IJssel
neem eens een kijkje op onze website! nu ook een (groeiend) jubileumgedeelte.
Welkom op woordendaad.nl/40jaar
INHOUD Kracht van De Filipijnen? Onze mensen. Ze zijn belezen, spreken behalve Engels meerdere talen en passen zich makkelijk aan.
3
werelddelen / MAART 2013
> woordDOOR DS. P. MOLENAAR, LUNTEREN
OUD-BESTUURSLID WOORD EN DAAD
‘Maar Ik ben in het midden van u als een die dient.’ dit woord
uit lukas 22 vers 27b van Jezus is de eigenlijke draagkracht
voor dit mooie werk. Jezus laat wel zien dat dit dienen ons
niet ligt. net als de discipelen willen we veel liever heersen
en groot worden in kerk en wereld. daarom zegt Hij: ‘Maar
Ik ben…’ Jezus zegt dat met veel nadruk. dat houdt in dat Hij
zeer dichtbij is in het werk, zoals de naam HeeRe al betekent
‘Ik ben’.
de Heere heeft oog voor de armsten. Hem hebben we in het
werk van Woord en daad steeds nodig. dat geldt voor allen:
comitéleden, vrijwilligers, personeel en alle andere betrok-
kenen.
Jezus staat in het midden van Zijn discipelen. Hij is dus zeer
dichtbij, zeer betrokken. Jezus is gekomen om te dienen en
Zijn ziel te geven tot een losprijs voor velen.
dienen heeft hier wel een speciale betekenis: er staat letter-
lijk voor dienen ‘diaken’. dat wil zeggen dienen in de uitde-
lende betekenis, zoals diakenen daartoe geroepen zijn.
Jezus heeft Zich helemaal gegeven om de armen te dienen,
als Hij Zich overgeeft in de dood om verzoening aan te
brengen voor onze zonden. Zijn weg over de aarde is een
weg tot hen die op de rand leven. Voor hen gelden bijzondere
beloften.
Wie dat geheim leert verstaan, kan echt dienen in Zijn Ko-
ninkrijk. dat is echte diaconie!
EchtediaconieWoord en daad doet al 40 jaar lang ontwik-
kelingswerk. de mensen van het eerste uur
zagen heel duidelijk een taak om te helpen in
het lijden, dat naar hen toekwam uit zo veel
delen van de wereld. Het is een zegen dit
werk te mogen doen in een gebroken wereld
vanuit verschillende kerken, als een missie,
wereldwijd, in de strijd tegen armoede.
1973, het geboortejaar van Woord en Daad. 1973 is ook mijn geboortejaar.Misschien daarom dat de verhalen van mensen die aan de wieg van Woord en Daad stonden me nooit vervelen. Lees pagina 12 en 18/19 en geniet mee. India, het land waar Woord en Daad ooit begon, omdat een aantal mensen bewogen waren met hun naasten daar. India, het land waar ik ooit de armoede voor het eerst met eigen ogen zag. Als pabostudent stapte ik uit het vliegtuig. Ik zie nog de grote groep straatkinderen met vragende ogen voor me. En voel de bedelende handen die me stevig vastpakken. Ruik de geur van het land. Onuitwisbaar. Vanaf dat moment is het thema armoede concreet in mijn leven. Ik kan er niet meer omheen.
Tussen toen en nu is veel veranderd. Toen deelde ik mijn Indi-ase ervaringen per brief. Nu gaat dat via sms, Skype of e-mail. Ontwikkelingen gaan door. Ook in India. Bedrijven springen als paddenstoelen uit de grond. De Indiase overheid neemt steeds meer haar verantwoordelijkheid. Ze wil niet meer als ontwikkelingsland te boek staan.
Maar… juist nu dreigen armen in India tussen wal en schip te vallen. Het is de uitdaging voor de Indiase partnerorganisaties zonder hulp van buitenlandse donoren krachtig hun rol te nemen in veranderend India. Woord en Daad ondersteunt hen hierin.
1973, India… de start van Woord en Daad.Veertig jaar later is India hét voorbeeld van de dynamische wereld waarin we werken!
Lees meer over Azië in dit nummer.
> voorafDOOR RINA MOLENAAR
woord en daad1973, IndIa
Vanwege het 40-jarig bestaan verschijnt dV
in september een jubileummagazine met
verhalen van toen en nu!
Kracht van De Filipijnen? Onze mensen. Ze zijn belezen, spreken behalve Engels meerdere talen en passen zich makkelijk aan.
Foto
: Hen
k V
issc
her
4
‘Word en deed India kwam niet als bewuste keuze op
mijn pad maar door de verandering die ik meemaakte
toen ik voor deze post benaderd werd’, antwoordt
emmanuel Kaluri (36) me als ik hem vraag hoe hij
directeur werd.
dIReCTeUR WORd And deed IndIA:
‘ Geen luxe maar kInderen!’
‘Ik werkte bij PaniSMS, een sociale on-
derneming met als doel de digitale kloof
te dichten, waardoor India kan groeien
en meekan in de vaart der volkeren. Bij
dit bedrijf was ik onderdirecteur van
de verkoopafdeling. Het werk deed ik
met plezier maar na een tijdje leek het
me beter een eigen onderneming te
starten.
4
WERELD
DOOR RInA MOlenAAR
5
werelddelen / MAART 2013werelddelen / MAART 2013
lees op pagina 6 en 7
hoe emmanuel leiding geeft aan Word and deed.
die kwam er. Zo was ik druk met
bedrijfsontwikkelingsplannen voor
mijn eigen zaak, en droomde van winst
draaien en luxe. Mijn bijgewerkte cv
deelde ik met gemeenteleden van mijn
kerk. Ik probeerde een goed netwerk op
te bouwen en me verder te oriënteren.’
anders
‘Op een dag werd ik gebeld door een ge-
meentelid. Hij vroeg of ik bereid was de
christelijke organisatie Word and deed,
die voor een aantal grote veranderin-
gen stond, te gaan leiden. dat was wel
wat anders dan de opzet van een eigen
business. Maar na rijp beraad liet ik
mijn eigen bedrijf voor wat het was en
ging ik de grote uitdaging aan. Ik werd
directeur van Word and deed India, een
organisatie die op zoek is naar de juiste
richting. Het was geen bewuste keuze
maar ik zie het meer als leiding.’
Geen luxe maar kInderen
‘Sindsdien is mijn leven anders. Vroeger
droomde ik als Indiase ondernemer van
rijkdom, rust en genieten.
nu niet meer. Al vind ik geld en succes
zeker nog steeds interessant, momen-
teel heeft dit geen prioriteit. liever wil
ik werkelijk impact zien in het leven van
de kinderen in onze programma’s. Zij
motiveren mij enorm. Als ik de kinderen
bezig zie in de klassen of als ze op het
schoolinternaat met hun begeleiders
aan het eten zijn, dan kan ik er bewust
over nadenken hoe de organisatie nog
beter kan draaien. echte verbetering in
het leven van deze kinderen te brengen,
daar doen we het voor!’
emmanuel gaat sneller praten als het
over de kinderen gaat. dit werk raakt
zijn hart. Hoewel hij als ondernemer
in eerste instantie zakelijk overkomt,
merk je na even doorpraten dat er een
warm hart voor kinderen achter de
schijnbaar nuchtere buitenkant schuilt!
‘ Vroeger droomde ik van luxe, nu draait het om het leven van kinderen.’
6
‘ Help ons zelf-standIG worden’
IndIA GAAT FOndSen WeRVen In eIGen lAnd
Werken in India vraagt flexibiliteit. Dat blijkt
vooral de laatste tien jaar. Het land is op
drift. Met name de ICT-sector zorgt voor veel
veranderingen. emmanuel Kaluri (pagina 4, 5)
is zich dit terdege bewust. Samen met Woord
en daad bedenkt hij goede stappen richting
de toekomst.
de economie groeit en de overheid wil absoluut niet meer
als ‘ontwikkelingsland’ te boek staan. Maar door dit ‘eerge-
voel’ van de overheid dreigen de armen in India buiten beeld
te raken. Terwijl zij door deze ontwikkelingen juist meer aan-
dacht dan ooit verdienen! Zodat ook zij kunnen aanhaken
bij de vooruitgang van het land. dit vraagt voor onze Indiase
partnerorganisaties een nieuwe rolinvulling.
‘een strategisch duurzaam plan, weten en laten weten
wat we willen’, aldus emmanuel Kaluri. ‘dat is onze eerste
grootste uitdaging als Word and deed India. de tweede is
goed omgaan met vaak onverwachte wijzigingen van het
overheidsbeleid. We moeten hierbij voorbereid zijn op een
negatief effect op christelijke organisaties.’
Als oud-ondernemer weet emmanuel heel goed wat samen-DOOR RInA MOlenAAR
WERELD
7
werelddelen / MAART 2013
werking met de overheid inhoudt. Toch blijft hij niet in papie-
ren plannen steken. Het draait bij hem om de leerlingen van
de Word and deed-school, voor wie hij deze plannen maakt!
steeds meer armen…
Als emmanuel de ontwikkelingen in zijn land gadeslaat,
maakt hij zich zorgen. ‘Vroeger was India een conservatief
land en verliep de handelssamenwerking met andere landen
moeizaam. dit is echter radicaal veranderd. India groeide.
Met name de ICT-sector: zeer geliefd vanwege de grote aan-
wezige kennis in combinatie met de voor het Westen lage
lonen. de markt ging open. er kwam meer werkgelegenheid.
Vanaf die tijd is het leven voor veel mensen veranderd’, zegt
emmanuel.
‘een goede baan betekent geld en een vast inkomen.
Prachtig. Maar helaas zie je dat de rijken rijker worden en er
steeds meer armen bij komen. Bovendien, de bedrijven die
groeien, zijn sterk afhankelijk van Westerse landen. Gaat
het daar slecht, dan merk je dat in India. de overheid komt
momenteel met allerlei beleidswisselingen. Ook de koers
van de Indiase roepie is niet stabiel. Armen en middeninko-
mengezinnen merken dit als eerste in hun portemonnee.’
Goede doelen In IndIa
emmanuel steekt tijd in het denken over de toekomstige
rol van zijn organisatie Word and deed India. ‘er zijn maar
weinig instellingen in India die niet aan de overheid zijn ge-
bonden. Juist zij moeten een langetermijnvisie ontwikkelen
en weten waar ze voor staan. Wat is je identiteit, missie en
visie en waar wil je naar toe?’
emmanuel pauzeert even. ‘Als de Westerse wereld ons als
christelijke ontwikkelingsorganisaties in India echt wil on-
dersteunen, help ons dan zelfstandig te worden. langzaam
afbouwen van fondsen, goed, maar assisteer ons voorlopig
met het zoeken naar binnenlandse fondsen. dat lijkt mij
zeker mogelijk mits er een goed onderliggend plan is. Ik denk
zelf aan een sociaal ondernemerschapmodel voor bedrijven
die ons willen steunen. daar zie ik een uitdaging.’
Geld Is er
Is India een cultuur waar je kunt fondsen werven? emmanu-
el: ‘Als ik naar Word and deed India kijk geloof ik dat zeker.
We hebben gebouwen en goedlopende scholen. Ons vakon-
derwijs draait prima. dat betekent: samenwerken met het
bedrijfsleven. daar zie ik al een ingang. en ja, de bewustwor-
ding onder rijken om armen structureel mee te laten delen in
groeiende welvaart, is van start gegaan.
Maar er is nog veel meer mogelijk en nodig! daar ga ik hon-
derd procent voor. Omdat ik echt geloof dat we als christe-
lijke organisatie met dit werk er toe doen.’
Ze reisde vol enthousiasme met een jongerengroep naar
India. Ze stak haar handen uit de mouwen in ‘House of Joy’,
een huis voor lichamelijk gehandicapte meisjes, in Bapatla
(Andhra Pradesh, Oost-India). dit huis wordt ondersteund
door stichting Mefi boseth. Groepsleerkracht Willianne
Anker (24) vond dit dé gelegenheid ook haar sponsorkind
Prasanna Yesupogu (12) te bezoeken in Kindertehuis lydia
in Repalle.
willianne: ‘Ik sponsor haar sinds 2007. Af en toe ontvang
ik een briefje met een tekening. Zomer 2012 ontmoette
ik haar. de ontvangst bij partnerorganisatie IReF was
overweldigend. Met spandoeken en bloemenslingers heet-
ten ze ons welkom. Honderden kinderen, in keurige rijen
zittend in een grote gymzaal, zongen voor ons. Prasanna
was erg verlegen en durfde eerst niets te zeggen.’
Willianne sloot India in haar hart. ‘Ik werk als groepsleer-
kracht op de Graaf Jan van nassauschool in Gouda, groep
5, en heb net het thema India afgerond.
Ik weet dat Woord en daad in 2020 wil stoppen in India
vanwege alle nieuwe ontwikkelingen. lastig om te zeggen
wat ik hiervan vind. Het voelt dubbel. Je ziet vooruitgang
maar ook nog volop armoede. en ik zag met eigen ogen dat
de steun voor mijn sponsorkind het verschil maakt. Ik ben
blij dat jullie de Indiase partners zelfstandig maken, zodat
de school kan blijven bestaan.’
‘ Wat is je identiteit, missie en visie en waar wil je naar toe?’
Hoe kijkt Willianne als sponsor tegen de Indiase ontwik-kelingen aan?
Uw gift voor ons jaarthema ‘Onderwijs, met alle
geweld!’ is hartelijk welkom op 38.54.87.088
van Woord en daad, omschrijving JTH12.
Zie onderwijsmetallegeweld.nl
8
vanaf € 5 per maand bent u partner In armoedebestrIjdInG!
8
DELEN
leren lezen en scHrIjven In HaÏtI‘Hoe het voelt om als volwassene niet te kunnen lezen en
schrijven, zelfs niet in je eigen moedertaal? dat ervaart alleen
de ongeletterde zelf.’ Namtip Aksornkool, wetenschapper
‘Ik deed mee aan een alfabetiseringstraject in noordwest-Haïti
dat Parole et Action, partner van Woord en daad, in verschil-
lende dorpen uitzette. Als je met succes de training doorloopt
kun je doorstromen naar een microkredietprogramma, een
grote stap naar eigen werk en inkomen. In de afgelopen drie jaar
ben ik gegroeid op het gebied van kennis, maar ook qua zelf-
vertrouwen. Het voelt alsof ik door dit diploma een volwaardig
mens ben die echt meetelt in de maatschappij.’
Deelneemster alfabetiseringstraining Parole et Action Haïti
PartnerPlan-donateurs droegen de afgelopen jaren onder
andere bij aan gezondheidszorg voor ontheemden in Colombia,
alfabetisering in Haïti, hiv/aidsbestrijding in India en onder-
wijssteun in Zambia.
In 2013 hopen we dankzij uw bijdrage opnieuw veel te kunnen
betekenen voor de ontwikkeling van mensen.
‘In de afgelopen drie jaar ben ik gegroeid op het gebied van kennis...’
Een partner is een deelgenoot. In goede en
slechte dagen… Als deelgenoot van PartnerPlan
ondersteunt u verschillende projecten in Azië,
Afrika en Latijns-Amerika om de dagelijkse
levensomstandigheden van mensen te verbete-
ren. Dit kan dankzij uw maandelijkse giften!
Help mee aan armoedebestrIjdInG wereldwIjd!
partnerplan
9
werelddelen / MAART 2013
vanaf € 5 per maand bent u partner In armoedebestrIjdInG!
9
Woord en Daad en haar partneror-ganisaties verbinden mensen over de hele wereld in hun strijd tegen armoede, vanuit Bijbels perspectief.
Geef u op via :
woordendaad.nl/partnerplan
of met de plakbon en maak uzelf deelgenoot in
armoedebestrijding.
Bel ons 0183-611800 of ga naar:
woordendaad.nl/partnerplan.
Wilt u op de vereniging of via de kerk PartnerPlan-
folders uitdelen? Geef het door en u ontvangt ze thuis!
werelddelen / MAART 2013
Help mee aan armoedebestrijding wereldwijd... via PartnerPlan!
10
DELEN
‘ teruGbetalen moet ecHt’
HOe KRedIeTInSTellInG MeT SUCCeS OnTWIKKelT
Microkredieten zijn ‘in’. Woord en daad steunt een microkre-
dietprogramma van partnerorganisatie ACFIMe in Burkina
Faso (West-Afrika). deze kleine leningen zijn succesvol, maar
niet zonder slag of stoot.
CRedO, partner van Woord en daad
in Burkina Faso, start eind jaren 90 op
bescheiden schaal met microkredieten.
deelnemers zijn verplicht deze kleine
leningen binnen een bepaalde tijd terug
te betalen. dat gebeurt echter niet of
nauwelijks. Als onderdeel van CRedO
maakt de microkredietinstelling daar-
door in de beginjaren een moeilijke
periode door. Ze komt hierdoor –niet
verbazingwekkend– in financiële pro-
blemen.DOOR KeeS VReeKen
11
werelddelen / MAART 2013
India verandert snel, maar het extreme blijft me verwarren. Steenrijk
en straatarm, geurige markten en stinkende open riolen, kleurige gewa-
den en verbleekte gorigheid… Bizarre cultuuruitingen, verontrustende
rolverdelingen, beklemmende religieuze handelingen, ik zie ze overal
en vaak allemaal tegelijk. India, met een uitstekende wetgeving, is ook
corrupt tot op het bot.
In dit grote land met een miljard hindoes, een paar honderd miljoen
moslims en enkele tientallen miljoenen christenen werkt Red een Kind
al sinds de oprichting in 1968 samen met een familie die vanuit chris-
telijke overtuiging hart heeft voor de onderkant van de samenleving.
nog steeds hebben wij een relatie met de nazaten, twee broers, Paulus
en Ray, elk met een eigen organisatie. Beiden hebben een eigen visie op
het moderne India.
Paulus denkt dat je veranderingen ten goede kunt bewerkstelligen
door mensen te stimuleren, bijvoorbeeld van de overheid verlangen dat
ze haar eigen wet- en regelgeving naleeft. er is inmiddels een redelijke
toegang van armen tot onderwijs, gezondheid, voedsel en werk. Het
laten aanhaken van de armen bij die ontwikkeling kost niet zo veel en
de Indiërs doen steeds meer zelf. Paulus zet hiervoor een heel netwerk
op. Geen gemakkelijke, wel een effectieve weg.
Ray wil de dingen liever bij het oude laten. Red een Kind geeft geld van
sponsors en hij helpt de kinderen van de armen. Zo is het altijd gegaan.
er zijn nog steeds veel armen: dit lijkt dus een gemakkelijke oplossing.
Rechttoe, rechtaan, zonder gedoe. Wat hem betreft gaat het zo nog
jaren door.
Oorzaak? Organisaties in Afrika zijn gewend geld
te ontvangen en daarmee veel dankbaar werk te
verrichten. Hun doelgroep, de arme bevolking,
weet niet beter dan dat bepaalde voorzieningen
gratis zijn. Of hooguit tegen geringe vergoeding.
Als CRedO dan besluit (ook) te werken via een
leenstelsel, is het lastig onderscheid te maken
tussen de gevende organisatie en dezelfde instel-
ling die ook (uit)leent – maar weer terugbetaling
verwacht.
CRedO gooit daarop het roer om en brengt de
microkredietactiviteiten onder in een nieuwe or-
ganisatie, ACFIMe (Agence Communautaire pour
le Financement de la Micro enterprise). daarmee
maakt ze voor de doelgroep concreet zichtbaar dat
een microkrediet iets heel anders is dan, bijvoor-
beeld, zaaizaad voor boeren of een graanmolen
voor het dorp, door CRedO onder voorwaarden
geschonken.
de nieuwe aanpak is meteen een succes. AC-
FIMe groeit, en ontwikkelt zich tot een financieel
stabiele organisatie. Vrouwen vormen de grootste
doelgroep, ruim 90 procent. door middel van een
groepslening of individueel krediet kunnen klanten
van ACFIMe hun bedrijfje starten of uitbreiden.
ACFIMe is vernieuwend. Klanten zijn verplicht
elke maand tien procent boven hun maandelijkse
aflossing te betalen aan ACFIMe, die dit bedrag als
‘spaarpotje’ opzijzet voor de klanten en uitkeert na
afloop van de leenperiode. dit werkt en betekent
echt een gedragsverandering!
In 2011 verstrekt ACFIMe ruim 1400 leningen en
kan de organisatie voor het eerst kostendekkend
zijn vanuit de renteopbrengsten. een prachtig
resultaat.
waarom succesvol?
ACFIMe functioneert als bedrijf, niet als hulp-
organisatie. dat geeft duidelijkheid.
Als strakke, transparante organisatie kan ze
snel op nieuwe (markt)ontwikkelingen reage-
ren. Ze werkt ook samen met andere instellin-
gen.
ACFIMe verstrekt ook grotere leningen en
ontwikkelt financiële producten voor diverse
doelgroepen, bijvoorbeeld voor de cashewno-
tenhandel.
de microkredieten zijn vooral bedoeld voor
vrouwen, die in Afrika vaak minder kansen
krijgen dan mannen.
botsendewerelden
> ImpressIeDOOR LEO VISSER
Leo Visser
Toch denk ik dat de benadering van Paulus toe-
komst heeft en die van Ray z’n tijd heeft gehad. In-
dia mag dan nog steeds verwarrend zijn, het is wel
defi nitief veranderd. Daarmee is ook onze visie
op en betrokkenheid bij hulp in India veranderd.
Oude tijden komen niet weer.
Leo Visser (55) is algemeen directeur van Red een Kind, Zwolle. Deze christelijke organisatie –die samenwerkt met Woord en Daad– is vanaf haar oprichting intensief bij de opleiding van kinderen in India betrokken. Na een fundamentele herbezinning over haar rol in India is besloten een groot deel van de projecten af te bouwen. Dit terugtrekkingsproces loopt tot 2015.
12
Het plakboek geeft een prachtig tijds-
beeld vanaf het ontstaan van comité Rot-
terdam in januari 1978 tot heden.
Vanaf 1973 lazen mensen al over Woord
en daad in het Reformatorisch dagblad
(Rd/opgericht 1971). In ‘de GezinsGids’
verscheen een artikel over ‘fi nanci-
ele adoptie van kinderen uit de derde
Wereld’. Familie Rietveld informeerde en
kreeg op 13 december 1977 een getypte
brief. Ze konden via Woord en daad
een kind steunen in India, Guatemala of
Indonesië.
Tijdens de oprichtingsvergadering in
Rotterdam werden twaalf mensen lid. Jan
Rietveld, nels echtgenoot, werd voorzit-
ter. daarna schreef het comité kerkenra-
den, verenigingen en scholen aan. ‘Bent
U een kerkenraad? dan kunt U helpen
door… zaalruimte beschikbaar te stellen,
geld te gireren, een diaconale adoptie-
commissie op te richten of door regelma-
tige publicatie in Uw kerkblad’.
Zo’n brief oogt meteen al professioneel.
Penningmeester Gerrit Puttenstein, in
1980 de eerste directeur van Woord en
daad, stelde goede richtlijnen en voor-
beeldteksten op.
Grammofoonplaten
de eerste comitéactiviteit naar buiten
was een voorlichtingsavond in servicefl at
Avondrust in IJsselmonde. een zang- en
orgelavond in de laurenskerk werd
voorbereid.
Intussen meldde zendeling Frank Wag-
goner vanuit Guatemala geëmotioneerd
in lange brieven hoe groot de ellende was
na de aardbeving in 1976…
de verkoopdag in Technische School de
Vaan in Rotterdam-Zuid liep enorm. Ie-
dereen wilde een houten olifant. er waren
ook grammofoonplaten... In 1978 maakte
het comité ruim 68.000 gulden over.
Met of zonder plakboek, nel Rietveld
kan uren vertellen over haar Woord en
daad-belevenissen. In 1981 overlijdt haar
lieve man, 44 jaar. nel blijft achter met
vier zoons. nog steeds is ze een actief
en positief comitélid! ‘Ik heb het mogen
doen, en niet in eigen kracht.’
Het plakboek van nel rIetveld
1973-1983 BIJ 40 JAAR WOORd en dAAd
‘Ik heb nog een Woord en Daad-plakboek
vanaf de begintijd van ons comité Rotterdam’,
laat Nel Rietveld-Heuvelman (70) weten. ‘Je
mag het lenen, maar wees er zuinig op.’
Nel Rietveld
‘ Iedereen wilde een houten olifant.’
tIjd was rIjp
‘Twee dingen’, meldt Henk de Pater (70), oud-voorlichter, ‘waren belangrijk voor
Woord en daad. Het Rd fungeerde als gezamenlijk platform en bond de gere-
formeerde gezindte samen. Én elke nederlandse werknemer kreeg een eigen
bankrekening, waardoor de acceptgiro’s in beeld kwamen.’
Kijk ook op:
woordendaad.nl/40jaar en
woordendaad.nl zoekwoorden: Nel Rietveld
12
DOOR JOKe MARTenS
volgende keer: 1983-1993 bij 40 jaar Woord en daad.
comItés oprIcHten
Medeoprichter Ivo ’t lam (88): ‘Het
was een hele klus de eerste tien comi-
tés op te zetten. In die tijd was ik aan
de telefoon vastgegroeid. Wat bleek?
Mensen die weinig te doen hadden,
wilden dat graag zo houden maar de
drukste mensen zeiden ja!’
Het stichten van comités, plaatse-
lijke of regionale werkgroepen, was
een gouden greep. daardoor kreeg
Woord en daad lokaal veel bekend-
heid en draagvlak.
13
werelddelen / MAART 2013
‘ vaardIGe Handen’ bereId om te leren
FIlIPIJnSe TeCHnISCHe VAKSCHOOl BlIJ MeT KennISUITWISSelInG
AMG Filipijnen* timmert aan de weg met de vakschool Skil-
led Hands Technological College in Bulacan (zie kader). Acht
jaar geleden in een kritieke fase, nu zelfbewust. de school
doet ertoe! Vaardige handen laten zien dat het kan. Blijvend
leren? AMG en Woord en daad zeggen ja!
DOOR KeeS VReeKen
VER WEG
werelddelen / MAART 2013
14
VER WEG
‘ We blijven samen-werken, nu op basis van kennisuitwisse-ling en inhoud.’
even zo’n acht jaar terug in de tijd. In
2005 blijkt uit een onafhankelijke evalu-
atie dat de vakschool niet voldoende ef-
fectief is. er staat een mooi gebouw met
goede apparatuur uitgerust. Maar veel
leerlingen –ze worden opgeleid tot las-
ser, automonteur of ICT’er– vinden geen
baan. Wat niemand wil wordt realiteit:
goede studenten, maar géén werk. AMG
Filipijnen stelt zich de vraag: Waar is het
misgegaan? maar ook, veel belangrijker:
Wat gaan we nu doen
‘Skilled Hands’ ofwel ‘Vaardige Handen’
maakt een nieuwe start, onder meer
door contacten te leggen met regionale
bedrijven en hen sterker te binden aan
de vakschool. Voor deze bedrijven wordt
de opleiding daarmee veel relevanter
en tegelijkertijd willen ze investeren in
school en studenten. en last but not least:
de bedrijven boden banen.
blIk naar buIten
AMG Filipijnen rust echter niet op haar
lauweren als steeds meer studenten
alsmaar sneller een baan vinden. In
2010 evalueert ze het project opnieuw.
dit keer liggen de verbeterpunten op
een ander terrein. de financiële zelf-
standigheid en zelfredzaamheid van de
vakschool kunnen beter en vooral duur-
zamer. deze constateringen stellen voor
nieuwe uitdagingen. des te belangrijker
ook omdat Woord en daad binnen nu
en zeven jaar de steun aan het project
afbouwt.
Jun Pascual (pagina 16), directeur van
de school, vertelt in 2011 op een bijeen-
komst van het Woord en daad Business
Platform: ‘Woord en daad daagt ons
uit een andere richting in te gaan. Onze
blik, die voorheen vooral naar binnen
gericht was, is nu veranderd in een
brede blik naar buiten. er vindt een ver-
andering plaats in strategie, programma
en medewerkers. dit alles is door God
geleid.’
orGanIsatIeadvIes
Regel was al langere tijd dat afgestu-
deerde studenten tien procent van de
studiekosten terugbetalen. naleving
werd echter niet strikt gehandhaafd.
nu regelt de ‘alumni-associatie’ –
vereniging van oud-studenten– deze
afdracht. Afgestudeerden ervaren
daardoor sterk de sociale en morele
druk om mee te doen aan deze rege-
ling.
blIjvende samenwerkInG
Het is beleid van Woord en daad in een
aantal middeninkomenslanden, waar-
onder India en de Filipijnen, de finan-
ciële steun af te bouwen, vertelt Cees
van Breugel, unithoofd Vakonderwijs
bij Woord en daad. Het uitgangspunt is
dat in deze landen meer dan gemiddeld
mogelijkheden zijn om in eigen land
financiering te vinden.
‘We willen dus de verantwoordelijk-
heid bij het land zelf en haar overheid
leggen.’
dit betekent echter niet dat we de part-
nerrelatie beëindigen, benadrukt Van
Breugel. ‘We blijven samenwerken, niet
meer via financiële steun maar op basis
van kennisuitwisseling en inhoud.’
15
werelddelen / MAART 2013
tecHnIscHe vakscHool
AMG Skilled Hands Technological College (ASHTeC) bestaat 17 jaar en is
gevestigd in Bulacan, op 75 kilometer afstand van de hoofdstad Manilla.
de school startte met vijf studenten in een simpel gebouwtje. Inmiddels is
de opleiding uitgegroeid tot een overheidserkend college, waar zo’n 200
studenten per jaar afstuderen. Studenten kunnen kiezen uit drie verschil-
lende opleidingen: ICT, elektronica en lastechniek.
Meer informatie kunt u vinden op:
amgskilledhands.org
15
Maar om helemaal zelfstandig te kunnen
draaien, is meer dan de ‘tien procent’
nodig. Commercieel denken, daar gaat
het om, stelt consultant Henk Hop van
Bunt Management (pagina 17). Hij
bezoekt in 2012 de vakschool en geeft
AMG Filipijnen een organisatieadvies.
Uiteraard na een grondig vooronderzoek,
gesprekken en het lezen van eerdere
rapportages. Zijn adviezen berusten op
drie pijlers: verbetering van het finan-
cieel management, sterkere nadruk op
commerciële activiteiten en tot slot een
plattere bestuurslaag.
bereIdHeId, creatIvIteIt en tIjd
Waarom leveren deze aanbevelingen
meer inkomsten op? ‘Het gaat natuurlijk
in de eerste plaats om een nieuwe manier
van denken. Men is eraan gewend geld te
ontvangen en niet te werven. Een beter fi-
nancieel management geeft meer inzicht
in de geldstromen, waardoor de school-
leiding ook beter kan inspelen op inef-
ficiënte bestedingen.’ Dat geldt eigenlijk
ook voor de huidige bestuursstructuur.
Vijf bestuurslagen is wellicht passend bij
de Aziatische cultuur, ze zijn echter over-
bodig voor een goed functioneren van de
vakschool. drie lagen zijn voldoende, stelt
Hop in zijn rapport.
Om over enkele jaren financieel zelf-
standig te zijn, moet AMG Filipijnen ook
nieuwe geldbronnen aanboren. Com-
merciële activiteiten op poten zetten is
niet eenvoudig voor een hulporganisatie
en vereist creativiteit en tijd. Maar
ideeën zijn er genoeg. denk bijvoorbeeld
aan werkende jongeren die bijscholing
belangrijk vinden. Zij hebben ook geld om
dit zelf te bekostigen.
AMG Filipijnen laat zien hoe een uitge-
sproken slecht functionerende school
zich kan ontwikkelen tot een voorbeeld
voor anderen. Ze legde het hoofd niet in
de schoot, berustte niet in de ingewik-
kelde problematiek die het land eigen is,
maar zocht actief naar mogelijkheden.
16
wanneer bezocHt je nederland
voor Het eerst?
In 2005 toen Woord en daad een
partnerconferentie organiseerde.
eerste Indruk van nederland?
een koud land met net zulke warme
mensen als de Filipino’s. Tijdens de
conferentie was het eten erg anders dan
wij gewend waren maar werd er speciaal
voor ons rijst gekookt. Ik voelde me
thuis. elk conferentieonderdeel was op
de afgesproken tijd; het ging er
gedisciplineerd aan toe.
ondernemerscHap en fIlIpIjnen?
Filipino’s zijn geboren ondernemers.
Toch zie je bij ons vooral veel onderne-mingen. dat is op zich niet verkeerd als
er maar een visie is om te groeien. In-
novatie en integriteit zijn ook punten in
het bedrijfsleven. Binnen onze opleiding
laten we leerlingen zien wat vernieuwing
is. Tegelijk zetten we ook christelijke
waarden neer zoals eerlijke handel.
kracHt van de fIlIpIjnen?
Onze mensen. Ze zijn belezen, spreken
behalve engels meerdere talen, en
passen zich makkelijk aan in verschil-
lende situaties.
de middenklasse is geschoold en ons
land is gezegend met veel middelen
waar onze mensen gebruik van kunnen
maken.
en de uItdaGInG?
nationaal leiderschap dat ons richting
geeft. We hebben rolmodellen nodig
bij de overheid en in het bedrijfsleven.
leiders met visie, integriteit en geloof-
waardigheid.
Corruptie is een groot probleem. Het is
al verminderd maar we werken aan een
toekomst zonder corruptie.
Hoe kIjk je teGen je vakscHool
aan?
We zijn een bevlogen organisatie en het
sponsorprogramma is onze kracht.
Hierbij willen we nog verder bedenken
hoe ouders zelf kunnen bijdragen aan een
deel van de kosten van hun kind. Verder
moeten we meer focussen op waar we
naar toe willen en leiderschap tonen.
wat Heb je Geleerd van Henk?
Hij leerde ons als iemand van buitenaf
naar buiten te kijken. Ik noem drie din-
gen: ontwikkel een zakelijke kijk op de
dingen, beperk je tot je kernactiviteiten
en meen –en doe– wat je zegt. Verder:
serieus zijn én vriendelijk. Als je dit laat-
ste wilt begrijpen moet je Henk kennen.
boodscHap aan Henk?
Je hebt een goede job gedaan, Henk!
Ik zou zeggen: kom in 2014 weer eens
kijken hoe we zaken hebben opgepakt.
VER WEG
‘fIlIpIno’s zIjn Gebo ren ondernemers’
Jun Pascual
naam:
Jun Pascual (53)
GezIn:
Getrouwd met Remedios,
een zoon en twee dochters:
Abiel Jordan (26), Kayla Rahel (23),
Kadisha Anet (7)
functIe:
directeur van vakschool AMG Skilled
Hands
woonplaats:
Manilla, Filipijnen
DOOR RInA MOlenAAR
‘Corruptie doorbreken vormt een grote uitdaging’
17
werelddelen / MAART 2013
was Het voor Het eerst dat je een
ontwIkkelInGsland bezocHt?
Ik was eerder in Roemenië waar ik veel
armoede zag. de Filipijnen was voor mij de
eerste keer.
eerste Indruk van de fIlIpIjnen?
In de hoofdstad Manilla was het erg druk.
Je ziet dat het land zich wel ontwikkelt.
Zodra je meer de provincie in komt zie je
meer armoede.
doel van de reIs?
Woord en daad en de vakschool van
AMG Filipijnen* wilden graag iemand van
buitenaf naar de schoolorganisatie laten
kijken. Woord en daad gaat namelijk de
fi nanciële ondersteuning langzaam afbou-
wen. Ik lichtte de organisatie dus door.
kracHt van de fIlIpIjnen?
Mijn blik is beperkt na één bezoek. Maar
ik zie dat Filipijnse mensen een enorme
drive hebben iets voor hun familie te
betekenen. Het gezin is belangrijk. Op
de scholen zie je kinderen gesponsord
worden door eigen broers en zussen die
zelf vroeger sponsorkind waren. Het gezin
als ‘hoeksteen van de samenleving’ wordt
zo concreet.
en de uItdaGInG?
Helaas is er nog steeds corruptie en wan-
trouwen naar instanties toe. Tijdens mijn
bezoek was er een conferentie op school
over corruptie. daar spraken leiders die
dat wilden doorbreken. Maar het begint
bij de gewone man, voor wie het echter
lastig is corruptie aan te geven. Omdat dat
consequenties kan hebben, bijvoorbeeld
voor zijn inkomsten.
Hoe kIjk je teGen de vakscHool
aan?
de school leert ondernemerschap en com-
mercieel denken inclusief fi nancieel in-
zicht. dit geeft toekomst aan jongeren die
vanuit een uitzichtloze situatie perspectief
krijgen, voor dit en het eeuwige leven.
deze jongeren vormen zich vaak om naar
mensen die vanuit een christelijke houding
als vakman willen werken. daardoor zijn
zij heel waardevol voor bedrijven.
wat Heb je Geleerd?
Wat je ook overkomt, er is altijd hoop. de
studenten daar straalden hoop uit, die
is te vinden in de Heere Jezus Christus.
Indrukwekkend.
boodscHap aan jun?
Hartelijk dank voor de goede zorgen in de
week dat ik bij jullie te gast was. Jij bent
een voorbeeld voor mij als dienend leider.
Geweldig, wat je met je team neerzet. Ga
door met het goede werk, onder Gods
zegen die ik je biddend toewens.
*partner van Woord en Daad
DICHTBIJ
‘fIlIpIno’s zIjn Gebo ren ondernemers’naam:
Henk Hop (39)
GezIn:
Getrouwd met Rika,
vier dochters: Cinthia (17), Joscha (13),
Ronah (9), Rosa-lynn (2)
functIe:
Consultant/interim-manager bij Bunt
Management
woonplaats:
nijmegen
‘Corruptie doorbreken vormt een grote uitdaging’
werelddelen / MAART 2013
Henk Hop
18
aan de wIeG van een comIté
CAPelle AAn den IJSSel KIJKT ACHTeROM
Weet u nog iemand die betrokken was bij de oprichting van
de eerste comités? Ivo ’t lam (88) heeft wel namen op voor-
raad. ‘Probeer Hans Geluk eens. Bij hem thuis is comité
Capelle a/d IJssel opgericht. Hij woonde daar toen.’
Hans Geluk (72) is als Gorinchemmer
snel opgespoord. Maar zo’n 40 jaar
terug blijkt ontzettend lang geleden. ‘Ik
herinner me er niet zo veel meer van’,
bekent hij eerlijk. Met hulp van digi-
bronnen en menselijke bronnen wordt
het plaatje completer.
Ivo ’t lam, landelijk comitéstichter ken-
de de hele familie Geluk. Vandaar dat
’t lam een avond afsprak, 4 juni 1976,
dat hij bij Hans en Joke Geluk thuis zou
komen. Als de gastheer voor wat be-
trokken koffiedrinkers uit verschillende
DICHTBIJ
DOOR JOKe MARTenS
Piet Stok:
ruim 36 jaar comitéhistorie...
19
werelddelen / MAART 2013
kerkgenootschappen zorgde, hoorden
ze van ‘t lam de rest. Want ook Capelle
verdiende een Woord en daad-comité.
Piet Stok, die net sinds een maand naast
Geluk woonde, kreeg een uitnodiging
van zijn nieuwe buur. Met grote gevol-
gen, want die avond werd het comité
met zes leden een feit en hij was erbij.
pIet stok
Als enige is Piet Stok (66) vanaf de
oprichting tot heden lid van het comité
en momenteel secretaris. dus is hij de
man die informatie kan geven. Stok,
getrouwd met els nieuwelink, drie
dochters, 13 kleinkinderen, was in zijn
arbeidzame leven bijstandsmaatschap-
pelijk werker bij Gemeente Capelle aan
den IJssel. later ambtenaar burgerlijke
stand.
Inmiddels is hij twee dagen per week
met plezier vrijwilliger bij het IJssel-
landziekenhuis, hij zingt dit jaar al een
kwart eeuw bij het Christelijk Krimpens
Mannenkoor en doet werk voor de
woonwijkvereniging. Ja, en hij is sinds
1976 actief voor Woord en daad. Hij is
niet zo’n prater, zegt hij zelf. Maar wel
een open boek, blijkt.
Stok beschikt over een groen school-
schrift waarin de allereerste en latere
notulen van het comité zijn opgetekend.
‘We begonnen met zes leden uit drie
verschillende kerkgenootschappen.
Het streven was ook gereformeerden,
vrijgemaakten, oud gereformeerden
en leden van Hervormd lokaal erbij te
betrekken, maar dat lukte niet.’
dIa’s als nIeuwtje
Het gloedjenieuwe comité schreef scho-
len en kerken aan. ‘Kerken hielpen vaak
door een verwarmd gebouw en koffie
gratis beschikbaar te stellen en berich-
ten in de kerkbodes op te nemen.’ Stok
prijst de voortdurende medewerking
vanuit zijn eigen elimkerk, de gerefor-
meerde gemeente. ‘Ik herinner me nog
dat professor Pulikunnel uit India op 5
oktober 1976 een praatje kwam houden
in de elimkerk. en in wijkgebouw Het
Anker in Capelle-West kwam ’t lam
dia’s laten zien uit India, later uit Haïti.
Het trok veel mensen, want het was
iets nieuws en mensen hadden vaak nog
weinig gezien. ’t lam zei dan: elke mi-
nuut sterven 30 kinderen door voedsel-
gebrek. Wat gaan we daaraan doen?’
fIetsGenot
Het schoolschrift noemt zang- en
voorlichtingsavonden, prikkaartacties
en kerstkaartenverkoop. ‘We verkoch-
ten in 1979 ook ansichtkaarten met de
opdruk: Kinderogen, tranen drogen.
Opbrengst 3500 gulden.’
de eerste fietstoertocht op 23 mei
1987, opgezet samen met comité Rot-
terdam, trok 300 fietsers. Stok: ‘Als
amateurracefietser vond ik het leuk
zo’n tocht, samen met een maat, uit
te zetten. We kozen een leuke route
van de Reviusschool in Schiebroek
naar de eben-Haëzerschool in Capelle.
Vanuit de schoolgebouwen kon je dan
starten en eindigen. Ooit hadden we
een deelnemer uit Overijssel die met
‘ Een diavertoning trok veel mensen: het was iets nieuws en mensen hadden vaak nog weinig gezien.’
eerste scHolenactIes voor woord en daad
Op 9 augustus 1973 schreef het Rd over de overhandiging van een eerste
cheque van ruim 46.000 gulden voor India, op ‘de Wartburg’, ex-priestercen-
trum in Velp. Ook scholen voerden actie. Samen met zijn onderwijzer Hans
Geluk mocht leerling dick Trouwborst uit Capelle a/d IJssel erheen: hij had de
meeste balpennen verkocht.
Bron: digibron.nl, zoekwoorden:
wadiaramplan-kindertehuis-kan-uitvoering-beginnen
Meer weten over comités?
woordendaad.nl/vrijwilligers
de fiets op de auto naar Capelle kwam.
Om vijf uur zouden we afsluiten, dan
moest het alarm erop, maar de auto van
die man stond er nog. Wij durfden niet
te vertrekken. een drie kwartier later
arriveerde hij. er was niets aan de hand,
hij had alleen maar heerlijk genoten…’
Zo beschikt Piet Stok over ruim 36 jaar
comitéhistorie, dankzij de gastvrije
buren!
lees verder op
woordendaad.nl,
zoekwoorden comité Capelle.
Piet Stok:
ruim 36 jaar comitéhistorie...
Hans en Joke Geluk-van den Heuvel: gastheer en gastvrouw bij de oprichting van comité Capelle a/d IJssel.
20
Ha jongens en meiden,‘Please erwin, wil jij deze keer voor mij de vaatwas-
ser inruimen? Ik heb echt heel veel huiswerk!’ ‘Ben
je wijs? Ik ben je slaafje niet!’ Herkenbaar? Klusjes
doen is vaak niet favoriet.
Toch hebben we in nederland niets
te klagen. Waarschijnlijk heb jij wel
een paar taken. ’t Is normaal dat
iedereen zijn steentje bijdraagt
thuis. Maar dat is echt niets als je
kijkt naar het leven van veel van jul-
lie leeftijdgenoten in bijvoorbeeld
India.
Kinderen van soms nog maar zes
jaar oud die elke dag, ook op zondag, keihard aan het
werk zijn. Als kleermaker, schoonmaker of stenen-
sjouwer. Soms is het zelfs gevaarlijk werk, bijvoor-
beeld vanwege giftige stoffen. en dan verdienen
ze er ook nog erg weinig geld mee. Over slaafjes
gesproken… dank God dat jij in nederland mag
opgroeien. Bid je mee voor de kinderen die (nog) niet
naar school kunnen?
Groetjes, Janneke Witzier
Help jij Rambabu de weg naar school te vinden?
Naam: Leeftijd: Adres: Postcode:
Doe mee en win!mail of stuur je oplossing voor 15 april naar [email protected]
of wereldkids, postbus 560, 4200 an Gorinchem.
wie weet, val jij dit keer in de prijzen! vermeld altijd je naam, adres
en leeftijd. kleurplaat graag per post. succes!
mail of stuur je oplossing voor 15 april naar [email protected]
20
de winnaars vind je op
woordendaad.nl/kids
Kleurplaat: G
eertje van den Broek-den O
uden
21
werelddelen / MAART 2013
DICHTBIJ
Pandje contantje voor comité Oud-Beijerland‘Pandje kopen voor 1 euro?’ Woord en
daad-kringloopwinkel Oud-Beijerland
zegt ja! Sinds 1998 huurt de winkel het
kerkgebouw van de opgeheven neder-
duits Ger. Gemeente. ‘Kom dan naar de no-
taris voor de overdracht op 27-12-2012.’
Bert Waardenburg tekent namens de
kerk, naast hem (rechts) comitévoorzitter
Henk den Broeder, staand comitélid Mieke
Brussaard en notaris Andries van driel –
lid RegioOndernemers W&d– die de akte
gratis passeerde. Winkel bezoeken?
woordendaad.nl/winkels
Boeken sjouwennaar draagkracht‘Jongens en meiden, we doen een spon-
sorloop met een rugzak op met daarin net
zoveel boeken als je leeftijd.’ Arme direc-
teur Gerrit ten Berge, hij moet meelopen
met 56 boeken in zijn tas! Tja, zo ver kan
het komen als een school het project
‘boeken’ behandelt. door ouders gebak-
ken koeken en taarten worden verkocht
op de afsluitavond en ook… tweedehands
boeken. Resultaat? Comité W&d Kam-
pen/IJsselmuiden krijgt € 7200,- voor on-
derwijs Haïti van Hervormde Basisschool
Ichthus IJsselmuiden. Merci beaucoup!
Jubileumsite 40 jaar Woord en Daad‘We beginnen een reformatorische stichting om arme kinderen in de derde wereld te helpen. Weet jij een goede naam?’ (Vraag van Ivo ’t lam, 48 jaar in 1973, aan zijn vrouw liesbeth, 40 jaar.) Spontaan zegt ze: ‘nou, wat denk je van Woord en daad?’ ‘een schot in de roos’, blikt ’t lam terug. ‘Het Woord, maar ook de daad! echter vanuit het Woord.’ Sindsdien stempelde Woord en daad het bestaan van echtpaar ’t lam. en nog steeds varen ze mee op de achterplecht... woordendaad.nl/40jaar
actIe IN UITVOERING
land proGramma bedraG
Bangladesh Huizenbouw 526,703Bangladesh economische ontwikkeling 50,000Bangladesh Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling 95,551Bangladesh Gezondheidszorg 595,943Benin Voedselzekerheid 42,587Benin Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling 48,698Benin Onderwijs 108,880Burkina Faso Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling 27,484Burkina Faso Voedselzekerheid 297,361Burkina Faso noodhulp Sahel 116,618Burkina Faso Agrarische ontwikkeling 25,000Burkina Faso Onderwijs 35,000Colombia Onderwijs 248,841ethiopië Onderwijs 136,420ethiopië Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling/
Hope University College49,612
Filipijnen noodhulp 64,842Guatemala Onderwijs 24,550Guatemala Gezondheidszorg 44,882Haïti Onderwijs 16,275Haïti noodhulp 186,092Haïti Gezondheidszorg 65,111India Onderwijs 32,942India Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling 126,404India Gezondheidszorg 19,165nicaragua Agrarische ontwikkeling 184,665nicaragua Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling 49,055nicaragua Onderwijs 77,760Oeganda Agrarische ontwikkeling 27,275Oeganda Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling 80,000
Overzicht inkomsten 2012
Woord en daad hecht
eraan om op transparante
wijze haar giften te verant-
woorden.
dit overzicht geeft inzicht
op hoofdlijnen. Wilt u het
totaaloverzicht zien?
Ga naar:
woordendaad.nl/
verantwoording.
Hebt u geen internet?
Schroom niet en bel ons.
We sturen het u graag toe.
meer acties: woordendaad.nl/kids, woordendaad.nl/jongeren, woordendaad.nl/vrijwilligers
Help jij Rambabu de weg naar school te vinden? Oeganda Gezondheidszorg 50,000
Sierra leone Onderwijs 67,835Sierra leone Vakonderwijs/arbeidsbemiddeling 108,111Sierra leone Agrarische ontwikkeling 50,000Thailand Onderwijs 18,425Tsjaad Onderwijs 46,097Zambia Agrarische ontwikkeling 101,741Zambia Gezondheidszorg 48,056Zambia Agrarische ontwikkeling 140,000Algemeen ledenbijdrage Business Platform 356,750Algemeen Sponsoring kinderen 9,906,949Algemeen Indeed (jongeren) 15,443Algemeen noodhulp Afrika 302,752Algemeen Kinderhulp 59,713Algemeen Jaarthema ‘Onderwijs, met al-
legeweld!’90,287
Algemeen doorleerfonds 128,055Algemeen Gift of love & extra giften 255,016Algemeen Jaarthema ‘Afrika, op je gezond-
heid!’319,922
Algemeen PartnerPlan 415,559Algemeen Algemeen Hulpverleningsfonds 1,526,759Algemeen Giften uit nalatenschappen en
legaten 1,611,784
Algemeen SBOS 277,946Algemeen Business Platform en Business
Partners192,200
Algemeen MFS 8,534,765Algemeen Prisma 1,091,968Overige 610,706
totaal 29,730,557
DOOR JOKe MARTenS
22
DELEN
Steeds meer ondernemers richten zich bij
hun bedrijfsvoering ook op maatschappelijk
verantwoord ondernemen. Lees welke keuzes
ondernemers uit ontwikkelingslanden en uit
Nederland hierin maken. Deze keer: biologi-
sche bestrijdingsmiddelen.
maatscHappelIjk verantwoord ondernemen
naam: Piet Stolk (59)
woonplaats: Bergschenhoek
bedrijf: Stolk Brothers: kassenteelt van
anthuriums (kamerplanten)
wat Houdt maatscHappelIjk ondernemen In voor u?
de nederlandse landbouw gebruikt veel kunstmest en bestrij-
dingsmiddelen. dat put de grond uit, beschadigt de natuur en kost
ook nog eens enorm veel geld. In ons bedrijf kozen we al vrij vroeg
voor biologische bestrijdingsmiddelen en zo min mogelijk kunst-
mest. In feite gebruiken we dus, zoals bij windenergie, de kracht
van de natuur.
waarom bIjzondere aandacHt voor Het mIlIeu?
Vanuit mijn christelijke levensovertuiging zeg ik: zuinig zijn op de
aarde. en tegelijk zeg ik als ondernemer: je moet zuinig zijn op wat
je allemaal uitgeeft en altijd kijken waar je meer kunt doen voor
minder. de ervaring leerde mij dat we met minder kunstmest en
bestrijdingsmiddelen uiteindelijk een betere oogst kregen. Maat-
schappelijk verantwoord ondernemen hoeft niet duur te zijn.
wat levert dIt u op?
Behalve een prijs van het ministerie van landbouw voor onze
manier van werken, dragen we hiermee bij aan een schonere en
zuiniger glastuinbouw. en dit loont ook. dit is geen geitenwol-
lensokkeninitiatief waar geld bij moet; integendeel: steeds meer
mensen vinden dit belangrijk. en als je recht van bestaan wilt heb-
ben, zul je voorop moeten lopen.
Piet Stolk
‘Mijn kinderen kunnen weer zwemmen in het meer.’
DOOR AldWIn GelUK
Claudio Edgardnaam: Claudio edgard Hernández Martínez (leeftijd)
woonplaats: el Yankee, nicaragua
bedrijf: Koffi eboer en eigenaar winkel landbouwbenodigdheden
wat Houdt maatscHappelIjk ondernemen In voor u?
Landbouw, in het bijzonder de koffi eteelt, is erg gerelateerd aan de
natuur, de natuurlijke ecosystemen. Je moet de natuur zo veel mo-
gelijk intact laten. Zo bestrijd ik plagen met schimmels en pas ik een
eenvoudig afvalwaterzuiveringsproces toe bij de koffi everwerking.
Bovendien verkoop ik die technologie ook aan collegaboeren.
waarom bIjzondere aandacHt voor Het mIlIeu?
Klimaatsverandering! die merk ik hier aan den lijve: beken drogen
uit, het regent op andere momenten dan in de regentijd en soms
is het juist dan droog en ook de recente uitbraak van bepaalde
schimmels heeft er volgens mij mee te maken. Ik heb als vader de
verantwoordelijkheid voor mijn kinderen. niet alleen dat ze gezond
opgroeien, maar ook dat ze straks aan de landbouw nog een boter-
ham kunnen verdienen.
wat levert dIt u op?
de kreek die langs ons huis
stroomt staat niet meer het
grootste gedeelte van het jaar
droog. Mijn kinderen kunnen
weer in het meer zwemmen en ik
zie meer dieren in de natuur rondom ons dorp. Ik ga er economisch
niet direct op vooruit, maar zie wel dat we samen iets beschermen
waar we met z’n allen verantwoordelijk voor zijn.
In 2013 geeft Werelddelen aandacht aan maatschappelijk verantwoord ondernemen door spiegelinterviews.
23
werelddelen / MAART 2013
colofonWerelddelen is een gratis kwartaaluitgave van Woord en daad voor belangstellenden. Op verzoek kunt u ook alleen ons decembernum-mer ontvangen.
Woord en daad verbindt mensen over de hele wereld in hun strijd tegen armoede, vanuit Bijbels perspectief. We willen hiermee een bijdrage leveren aan duurzame ver-andering in nederland en wereldwijd.
woord en daadPostbus 560, 4200 An GorinchemSpijksedijk 16e, 4207 Gn GorinchemTel. 0183-611800Fax [email protected] woordendaad.nl
raad van bestuurIr. Jan lock, voorzitterdrs. dicky nieuwenhuis
manaGer communIcatIe en fondsenRina Molenaar
raad van toezIcHt voorzitterds. C. Westerink, Rijnsburg secretarisJ. Achterstraat-Floor, RhenenP.W. nobel RA, ZwijndrechtIng. C. van Burg, Spui (gemeente Terneuzen)dr. P. Honkoop, Barendrechtdr. ir. R.A. Jongeneel, Veenendaal drs. M.C. v/d lagemaat-Maaskant, Veenendaaldr. ir. G. nooteboom, ede
bankIersRabobank 38.54.87.088IBAn nl64RABO0385487088ABn-Amro 50.98.11.566IBAn nl67ABnA0509811566t.n.v. Woord en daad, Gorinchem
Woord en daad is een Algemeen nut Beogende Instelling (AnBI)
GIften/ontvanGstbevestIGInGGiften zijn hartelijk welkom. Projectnummer jaarthema Onderwijs, met alle geweld!: JTH12.Om kosten te besparen zenden we geen ontvangstbevestigingen voor giften. Wilt u toch een ontvangstbevestiging, vermeld dit dan duidelijk op uw overschrijving. Bent u ondernemer en wilt u bijdragen aan het werk van Woord en daad? Kijk op woordendaad.nl/ondernemers. doelbestedingsratio 2011: 93,24%.
voor testamentaIre bescHIkkInGenluidt ons adres: Stichting Woord en daad, gevestigd te Gorinchem.Onze stichting is ingeschreven onder nummer 41118168, bij de Kamer van Koophandel te Tiel en staat onder controle van een registeraccountant.
redactIePeter Boer, Aldwin Geluk, Rina Molenaar (hoofdredacteur), Corjan Rink, Kees Vreeken, René Zeeman, Joke Martens-Bevelander (redactiesecretaris/(eind)redacteur)
GrafIscHe verzorGInGReprovinci
drukthijsen.comDit magazine is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier.
oplaGe75.700 exemplaren/aanpassen
overname artIkelenOvername van artikelen is prima! Graag met bronvermelding.ISSn 1871-9570
spaaracties via vrijwilligersspaarpunten/aIr mIles: jaarop-
brenGst 2012: € 6.750,-!
dankzij uw bonnentoevoer kon ik € 5.950,-
afdragen aan het doorleerfonds en dankzij
afname toegangskaartjes via Air Miles voor
vliegreizen € 800,-! Hartelijk dank! Welkom
alle gangbare spaar- en koopzegels, bonnen
en punten. Ik wissel ze in voor contanten of
verkoopartikelen.
Groepssparen via Air Miles is beëindigd. U
kunt van de resterende Air Miles nog be-
perkt attractiekaartjes bestellen met 25%
korting. levertijd twee weken. Op=op.
contactpersoon: Mw. T. (Teunie) Versluis-
den Otter, J.W. van Puttestraat 61, 4233 eK
Ameide, [email protected], tel.
0183-602055.
Nog Shell-zegelS?de actIe Is verlenGd tot 31 maart 2013.stuur ze snel op!
Fiets of loop mee naar de top van de
Galibier in de Franse Alpen! doel: een
nieuw, goed huis voor een arm gezin
in Bangladesh. Zaterdag 7 september
organiseert Wereldfoundation in
samenwerking met Woord en daad dit
grote, sportieve evenement.
Met een minimale sponsorbijdrage
van € 1.000,- per persoon zorgt u al
voor één huis in Bangladesh. Aanmel-
ding kan als individu, of met vrienden,
familie of collega’s. Goed idee: doe
mee! We helpen graag op weg met tips
voor sponsoring. Houd rekening met
bijkomende kosten als inschrijfgeld,
vervoer en verblijf.
Kijk voor meer informatie op:
woordendaad.nl/inzamelacties
Jubileumconcerten op zaterdag27 april: Kapelle, Herv. Kerk; 1 juni: Rotterdam, Maranathakerk;
26 oktober: Utrecht, Jacobikerk; 21 december: dordrecht, Augustijnenkerk
meer informatie: woordendaad.nl/40jaar of bel ons.
Meer informatie op:
fietsvooreenhuis.nl
fiets of loop voor een huis
postzeGels en ansIcHten: jaarop-
brenGst 2012: € 38.000,-!
Uw postzegel- en kaartenafdracht is weer
omgezet in klinkende munt: € 38.000,-!
Wij sparen alle postzegels! Oud, nieuw,
verzamelingen. Ook ansichten met dorps-
gezichten/klederdrachten van voor 1960
welkom!
contactpersonen: J. van Geest, Zuider-
kruis 50, 3902 XB Veenendaal. geest-
[email protected] , tel. 0318-516253. Jan van
Geest doet eerste selectie en frankeert
kantoorenveloppen.
J.P. van Heemst, Azaleastraat 11, 3245
CB Sommelsdijk, [email protected],
tel. 187-483981 of b.g.g. 06-10135169.
Jan van Heemst verzorgt eindverkoop.
‘Mijn kinderen kunnen weer zwemmen in het meer.’
Sponsorreis najaar 2013In het najaar willen we samen met u op reis naar een van onze buitenlandse part-
ners. Hoogstwaarschijnlijk wordt de reisbestemming partner CRedO in Burkina
Faso. Wilt u mee? Het aantal plaatsen is beperkt. Houd de website in de gaten! In
het juninummer meer info.
DOOR AldWIn GelUK
24
werelddelen / deCeMBeR 2012
MeeR WOORd en dAAd? GA nAAR OnZe WeBSITe: woordendaad.nl
ACHTER DE FOTO EEN WERELD
GroeIbusIness
een hairstylist voor heren in India
heeft niet veel nodig: spijker aan
straatmuur, plankje met spiegel,
water en gel, schaar en scheermes.
Haar groeit gelukkig gratis. een
knappe kapper ziet zo zijn inkomen
groeien. Ondernemen is een uitda-
ging: doe de goede dingen en doe de
goede dingen goed!
Tekst en foto: Jonneke Oskam
Oud-medewerker Woord en daad